AĞIZ VE DİŞ

SAĞLIĞI
 22 Kasım Nedir?
Ülkemizin ilk dişçilik yüksekokulu olan
“Dişçi Mekteb-i Aliyesi” Tıp Fakültesi
bünyesinde 22 Kasım 1908 tarihinde
kurulmuştur.1996 yılından bu yana her
yıl 22 Kasım günü “Dişhekimliği Günü”,
22 Kasım’ı içine alan hafta ise “Ağız Diş
Sağlığı Haftası” olarak kutlanmaktadır.
"Ağız ve Diş Sağlığı" Niçin Bu Kadar
Önemlidir?
Sağlık “fiziksel, ruhsal ve sosyal olarak
tam iyilik hali” olarak tanımlanmakta,
sağlıklı olma durumu ise ancak vücuttaki
tüm organ ve dokuların sağlıklı olması ile
mümkün olur. Ağız ve diş sağlığı da genel
sağlığın, dolayısıyla yaşamsal
fonksiyonların ve yaşam kalitesinin
vazgeçilmez bir unsurudur.
 Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ); diş ve
dişeti rahatsızlıklarını yaygınlığı ve
tekrarlama oranları nedeni ile insanların
karşılaştığı en büyük sağlık
sorunlarından biri olarak
tanımlamaktadır. “Ağız hastalıklarının”
birçok ülkede yüksek oranda görülmesi
ve bu hastalıkların “Bulaşıcı Olmayan
Hastalıklar” ile ortak risk faktörlerine
sahip olmaları DSÖ’nün ağız diş
sağlığının korunmasına yönelik
programlara birinci derecede öncelik
vermesine yol açmıştır.
KÖTÜ AĞIZ SAĞLIĞI;
BULAŞICI OLMAYAN
UZUN SÜRELİ VEYA
BULAŞICI BAZI
HASTALIKLARA
YAKALANMA RİSKİNİ
ARTTIRIR.
 Ağız Diş Hastalıkları – Genel Sağlık İlişkisi

GENEL SAĞLIK SORUNLARI

Kötü Ağız Hijyeni Kalp-damar hastalıkları
Kemik erimesi

Dişeti Hastalıkları, Diş Diyabet

Çürükleri Kalp zarı iltihabı
Diğer iltihaplanmalar Üst solunum yolları iltihaplanmaları
Romatizmal hastalıklar

Uzak dokularda zarar veya

iltihaplanma
Bağışıklık sisteminde zarar
KÖTÜ AĞIZ SAĞLIĞI
NEDEN GENEL
SAĞLIĞIMIZI
ETKİLER ?
 DİŞ ÇÜRÜKLERİ
DİŞETİ HASTALIKLARI

MİKROBİK
HASTALIKLARDIR.
 Bilindiği gibi; ağız içinde bir çok mikrop
bulunmaktadır. Bu mikroplar dişin üzerine
sıkıca yapışarak birikir. Gözle görülmeyen bu
tabaka ancak boyandığı zaman ortaya çıkar.

DİŞ ÇÜRÜKLERİ
DİŞETİ
HASTALIKLARI
BOYANMIŞ
MİKROP
TABAKASI
 MİKROP TABAKASINI;
Mikroskopda incelediğimiz zaman, tabaka içinde bir
çok mikrop topluluğu olduğu ve etraflarının da
koruyucu bir zarla çevrildiği görülür. Bu koruyucu zar
içinde mikroplar çoğalarak daha zararlı bir hale gelir.

Şekerli besinler yendiğinde, mikropların besinlerden

ürettiği asitler, kanallar aracılığıyla dişin üzerine
akar. Dişler, asit karşısında kalsiyumunu kaybederek
çürümeye başlar.
Başlangıç çürükleri, kahverengi veya beyaz lekeler
halinde görülür ve henüz bir kavite yoktur. Dişte
kavite oluşması için ortalama 10-14 aylık bir süreye
ihtiyaç vardır.
DİŞ ÇÜRÜKLERİ
BAŞLANGIÇ DİŞ ÇÜRÜĞÜ
 KAVİTE OLUŞMADAN ÖNCE,
BAŞLANGIÇ ÇÜRÜKLERİ DİŞ
HEKİMLERİ TARAFINDAN DOLGU
YAPILMADAN İYİLEŞTİRİLEBİLİR.
 ANCAK KAVİTE OLUŞTUKTAN SONRA
MUTLAKA DOLGU YAPMAK GEREKİR.
DİŞLER TEDAVİ EDİLMEZSE KÖKÜNDE
APSE MEYDANA GELEBİLİR VE VÜCUT
İÇİN BİR MİKROP ODAĞI OLUŞTURUR.

DİŞ KÖKÜNDE ABSE

Tedavi olmadığında SONUÇ
DİŞ ÇÜRÜKLERİ

BESLENME, DİŞİN YAPISI

VE TÜKÜRÜK ÖZELLİKLERİ
DE DİŞ ÇÜRÜKLERİNİ
ETKİLER
 Diş çürüğü açısından en fazla
risk oluşturan şeker sukrozdur.
Sukroz(çay şekeri) dışında diğer
şekerlerinde (frukroz, glukoz
vb.) çürük oluşumunda önemli
rolü olmasına karşın sukroz en iyi
bilinen çürük yapıcı maddedir.
Çocukluk döneminde farklı tatlara alışan çocuklarda
öğün arası atıştırma tarzında yemek yeme
alışkanlığı gelişir. Diş çürüğü açısından tatlı
yapışkan gıdaların yemekten hemen sonra
tüketilmesini önermek gerekir. Yemek aralarında ise
çikolata, bisküvi, şekerleme, kolalı içecekler yerine
süt, yoğurt, peynir, ayran gibi yiyecekler
verebiliriz. Çocuğun şeker ihtiyacı doğal yollardan
karşılanmalıdır.
 SONUÇ OLARAK

• Çocuklarda şeker alımının azaltılması ve bebeklerin gece

uykularında veya uyandıklarında esnada süt ya da anne sütü ile
veya biberonla sık sık beslenmemesi gerekmektedir. Çok
gerekliyse, biberona sadece su konarak verilmelidir,

• Dişler sürdüğünde, biberon ve mama ile her beslenmeden sonra

çocuğun tüm dişlerini hafif ıslatılmış bir tülbentle silip
temizlemelidir. Bu işlem her gece yatmadan önce ve her sabah
kahvaltısından sonra olmak üzere günde iki kez uygulanmalıdır.
İlerleyen dönemlerde çocuklara diş fırçalama alışkanlığı
kazandırılmalıdır,

• Tüm bunların yanı sıra ebeveynlerin de kendi ağız hijyenlerine

dikkat edip S.mutans kontaminasyonunun önlenmesi ile erken
çocukluk dönemi çürüğünün önüne geçilebileceği düşünülmektedir.
KÖK YÜZEY ÇÜRÜKLERİ

KÖK YÜZEYLERİNİN
ASİTLERE KARŞI
DİRENCİ DAHA
DÜŞÜKTÜR VE DAHA
KOLAY ÇÜRÜR.
DİŞ ÇÜRÜKLERİ

BESLENME, DİŞİN
YAPISI VE TÜKÜRÜK
ÖZELLİKLERİ DE DİŞ
ÇÜRÜKLERİNİ ETKİLER
ŞEKERLER

MİKROPLAR

ASİTLER

DİŞ ÇÜRÜĞÜ
 TÜKÜRÜĞÜN KORUYUCU ETKİSİ

Nemlendirici ve kayganlaştırıcı etki,

Ağiz içi yumuşak doku yüzey bütünlüğünü koruma,
Antimikrobiyel etki,
Temizleyici etki,
Yumuşak doku onarımı,
Sindirim etkisi
Tad alma, konuşma
Su dengesi
Dişi koruyucu mineralleri ( kalsiyum, fosfat vb.) kapsama
Asit ortamı nötralize edecek iyonlar
 AĞIZ İÇİNDE
TÜKÜRÜK
MİKTARININ
AZALMASI,
TÜKÜRÜĞÜN
KORUYUCU
FONKSİYONLARINI
DA
ETKİLEYECEĞİDEN
DİŞ ÇÜRÜKLERİNE
EĞİLİM ARTABİLİR.
 AĞIZ İÇİNDEKİ ÇÜRÜK YAPICI
MİKROPLARIN SAYISI KİŞİDEN KİŞİYE
DEĞİŞİR. MİKROP SAYILARI ARTTIKÇA
ÇÜRÜK RİSKİ DE ARTAR.

ÇÜRÜK YAPICI MİKROPLAR

DÜŞÜK ÇÜRÜK RİSKİ YÜKSEK ÇÜRÜK RİSKİ

 ÜLKEMİZDE YÜKSEK RİSK GRUBU DAĞILIMI

YAŞ RİSK GRUBU ORTALAMA (Çürük+Çekilmiş+Dolgulu)

DİŞ SAYISI
5-6 Düşük ve orta risk 3.37 (Süt Dişi) Yüksek
risk 11.2 (Süt Dişi)

12 Düşük ve orta risk 3.59 (Daimi Diş)

Yüksek risk 7.67 (Daimi Diş)

15-19 Düşük ve orta risk 3.59

Yüksek risk 10.50

30-34 Düşük ve orta risk 6.29

Yüksek risk 15.70
 DİŞETİ
HASTALIKLARININ
NEDENLERİ
 DİŞETİ
Dişeti hastalıklarının HASTALIKLARI
nedeni de dişle dişeti
arasında biriken mikrop
tabakasıdır.
Bu bölgedeki birikmiş
mikroplar dişetini
iltihaplandırır ve zararlı
maddeler üreterek,
dişetini etkiler. Zamanla
dişeti iltihabı, kemik Doğaldır ki, dişetini
dokusunu da etkileyerek etkileyen bu
kemik dokusunu eritir ve maddeler, kan yoluyla
dişler sallanmaya başlar. diğer organlara
gittiğinde, benzer
zararları
oluşturacaktır.
 DİŞ TAŞLARI ZARARLI
MIDIR?
EVET
Toplumumuzda diş taşları
temizlendiğinde, dişlerin
sallandığı gibi yanlış bir inanış
vardır. Oysa diş taşları
süngerler gibi poroziteli bir
yapıya sahiptir ve bu küçük
boşluklarda yine mikroplar
birikerek dişetinin Diş etinin sağlığı açısından
iltihaplanmasına, kemiğin
erimesine neden olur. Ağız DİŞ TAŞLARI MUTLAKA
içinde kaldığı sürece, olumsuz TEMİZLENMELİDİR
etkiler devam eder.
DİŞETİ İLTİHAPLANMASI
 Dişlerin fırçalanırken dişetinin kanaması,
iltihabının başladığını gösterir. Bu durumda,
dişlerin mutlaka fırçalanması, diş ile dişeti
arasında birikmiş mikrop tabakasının
temizlenmesi gerekir. Bu konuda bir
dişhekiminin önerilerini almak da uygundur.

Aksi halde, dişeti iltihabı dişlerin sallanarak

düşmesine kadar devam edebilir.
 DİŞ ÇÜRÜKLERİ
DİŞETİ HASTALIKLARI
KORUNULABİLİR
HASTALIKLAR MIDIR?
 AĞIZ DİŞ SAĞLIĞININ
KORUNMASI VE
GELİŞTİRİLMESİ

MİKROP TABAKASININ TEMİZLENMESİ

Mekanik Yöntem Hasta tarafından diş fırçalama, diş ipi

kullanımı
Diş hekimi tarafından mikrop tabakası ve
diş taşlarının temizlenmesi
 DİŞ FIRÇALAMA

ARAYÜZ
TEMİZLİĞİ
 Mikrop tabakasının dişler
üzerinde birikmesini
engellemek mümkün değildir.
Bu tabaka dişler
temizlendikten hemen sonra,
yavaş yavaş oluşmaya başlar.
Bu nedenle dişlerin günde iki
defa muntazam olarak
fırçalanması gerekir. Böylece,
mikrop tabakasının zararlı
etkileri artmadan ağız içinden
uzaklaşmış olur.
 AĞIZ DİŞ SAĞLIĞININ KORUNMASI
VE GELİŞTİRİLMESİ

MİKROP TABAKASININ ZARARLARININ AZALTILMASI

Kimyasal Yöntem: Ağız içindeki zararlı mikrop sayılarının,diş
hekimlerinin önerdikleri gargaralarla azaltılması da biriken mikrop
tabakasının kötü etkisini sınırlayabilir. Özellikle de tükürüğünde
fazla mikrop bulunan yüksek risk grubundaki kişiler için önem taşır.

GARGARA
 FLUORİDLER; Dişin asitlere karşı direncini
arttırarak diş çürüklerine karşı büyük oranda
koruyucu etki sağlayabilirler.

Bu uygulamalar, bir diş hekiminin önerisiyle

kolaylıkla kullanılabilir.

Ayrıca, dişlerin çiğneyici yüzeylerinin şeffaf

maddelerle örtülmesi, tükürük özelliklerinin
iyileştirilmesi vb amaçlarla kullanılan bir çok
uygulama olup, tüm yaş grupları için diş hekimleri
tarafından kullanılmaktadır.