skutecznego zarządzania projektami, która wyposaży Cię w podstawowe umiejętności niezbędne do osiągnięcia sukcesu w roli kierownika projektu. Metodyka PRINCE (z ang. „PRojects IN Controlled Environments”) odnosi się do „projektów w sterowalnych środowiskach” i jest znana oraz używana na całym świecie. ELEMENTY PRINCE2
• W metodyce wyróżniamy cztery nieodłączne ze sobą elementy:
• Pryncypia: podstawowe nakazy, zakazy, wynikające z doświadczeń przeszłych projektów (ciągła zasadność biznesowa, korzystanie z doświadczeń, zdefiniowane role i obowiązki, zarządzanie etapowe, zarządzanie z wykorzystaniem tolerancji, koncentracja na produktach, dostosowanie do warunków projektu • Tematy: odnoszą się do poszczególnych aspektów. Opracowywanie tematów ma charakter stały. Tematy objaśniają realizację aspektów takich jak: uzasadnienie, organizacja, jakość, plany, ryzyko, zmiana, postępy • Procesy: zbiór działań realizowanych w celu osiągnięcia celu. Na procesy składają się działania oraz rekomendowane czynności. Wyróżniamy siedem procesów w metodzie PRINCE2: 1. przygotowanie projektu 2. zarządzanie strategiczne projektem 3. inicjowanie projektu 4. sterowanie etapem 5. zarządzanie wytwarzaniem produktów 6. zarządzanie końcem etapu 7. zamykanie projektu • Środowisko projektu: rozwiązania w sposób elastyczny są dostosowane do PRINCE2 w zaistniałym środowisku ZASADY PROJEKTU
Metodyka PRINCE2 opiera się na kilku zasadach. Główne z nich to:
• Projekt musi posiadać swój początek i koniec, • projekt musi być zarządzany tak, aby skończył się sukcesem danego przedsięwzięcia, • finansujący, zarządzający i pracujący muszą mieć dokładnie określone swoje kompetencje, powinni wiedzieć po co dany projekt jest realizowany, co zamierza się osiągnąć, w jaki sposób to osiągnąć i w jakim stopniu strony ponoszą odpowiedzialność za powodzenie projektu. Każdy podejmowany projekt musi: • Realizować wszystkie procesy dotyczące stworzenia efektywnego środowiska zarządzania projektem, • mieć określone uzasadnienie biznesowe pokazujące korzyści i ryzyka związane z przedsięwzięciem, • posiadać unikalny zestaw właściwie określonych produktów głównych i cząstkowych, • obejmować odpowiedni zestaw działań służących wytworzeniu tych produktów, • określać właściwe zasoby zdolne do podjęcia takich działań, • mieć skończony czas trwania i właściwie zorganizowane środki do sterowania projektem, • określać strukturę organizacyjną ze zdefiniowanymi zakresami odpowiedzialności, • zawierać zestaw procesów i związanych z nimi technik, które pomagają planować i kontrolować projekt, doprowadzając go do pomyślnego końca. KRYTERIA EFEKTYWNOŚCI PROJEKTU
Metodyka ta definiuje sześć aspektów efektywności
projektu, którymi należy zarządzać: • Koszty, ponieważ każdy projekt musi mieścić się w zakresie możliwości finansowych organizacji. • Czas, każdy projekt kiedyś się zaczyna i kiedyś kończy. • Zakres, ponieważ każdy projekt powinien dostarczyć określony produkt(-y). • Ryzyko, w odróżnieniu od zwykłej działalności biznesowej, projekty wiążą się z ryzykiem. • Korzyści, każdy projekt aby miał sens musi przynosić wymierne korzyści (nie zawsze finansowe). ETAPY W PRINCE2
Projekt dzielony jest na kilka etapów stanowiących odrębna
jednostkę. W każdej z nich wykorzystywane są 3 główne elementy, a mianowicie: • technika, • komponenty, • procesy. PRINCE2 wyróżnia etapy specjalistyczne lub techniczne, powiązane z wytwarzaniem produktów projektu, oraz etapy zarządcze, które występują jeden po drugim i pozwalają lepiej sterować projektem, a także ograniczyć ryzyko, że się nie powiedzie. Metodyka PRINCE2 wykorzystuje technikę planowania obejmującą planowanie działań, raportowanie o wykorzystaniu zasobów i planowanie jakości, a także uwzględnia sterowanie zmianami. Podstawą planowania jest identyfikowanie i definiowanie potrzebnych produktów, a dopiero potem można analizować pracę. PRINCE2 wyróżnia osiem procesów decydujących o powodzeniu projektu i określa, kto jest za nie odpowiedzialny. Każdy proces posiada mechanizmy zapewniania jakości. ETAPY W PRINCE2
PRINCE2 rozdziela bieżące zarządzanie projektem, za które
odpowiedzialny jest kierownik projektu, od decyzji strategicznych, za które odpowiada specjalnie powoływany do tego celu komitet sterujący. Precyzyjnie definiuje role w zarządzaniu projektem, zakresy obowiązków i odpowiedzialności. zawiera w sobie również procedury postępowania w sytuacjach awaryjnych. Pozwala to na pełną kontrolę nad wprowadzanymi zmianami. Metodyka ta w celu kontrolowania postępu w pracy stworzyła strukturę elementów sterowania zorientowanych na produkty, wspomaganą poprzez raporty. Umożliwia to na zmiany planów lub podejmowanie odpowiednich działań korygujących. Dokumentacja stanowi bardzo ważna część w tej metodyce. Powinna być ona skrupulatnie gromadzona. Może się dzielić na dokumentację zarządczą i dokumentację specjalistyczną. Końcowa ocena prac projektowych odnosi się do całego projektu a nie poszczególnych etapów. Jej celem jest upewnienie się, że wszystkie dostarczone produkty są odpowiedniej jakości oraz że dokumentacja projektu jest kompletna. CZYM JEST PMBOK • Standard zarządzania projektami PMBOK został opracowany przez międzynarodową organizację Project Management Institute wywodzącą się z Pensylwanii w Stanach Zjednoczonych. Jest to organizacja zrzeszająca blisko 500 tys. menedżerów i kierowników projektów z całego świata, a za cel stawia sobie rozwój standardów zarządzania projektami. Metoda PMBOK wychodzi z założenia, że każdy projekt posiada swój cykl życia, poczynając na etapie inicjacji, poprzez przygotowanie i rozwinięcie, aż do zamknięcia bądź zakończenia projektu. STRUKTURA METODYKI • Według PMBOK Guide zarządzanie projektem wymaga realizacji 47 procesów opisanych szczegółowo co do swojego uzasadnienia i zakresu. Zgodnie z metodyką, zarządzanie projektem wiąże się z zastosowaniem procesów w połączeniu z wiedzą, umiejętnościami, technikami i narzędziami. Każdemu procesowi towarzyszy zestaw zasileń, czyli informacji i dokumentów niezbędnych do rozpoczęcia procesu, zestaw technik i narzędzi pomocnych w jego realizacji oraz zestaw rezultatów będący efektem jego realizacji. W celu zakończenia projektu sukcesem należy dostosować metodykę do potrzeb specyfiki projektu, czyli wybrać niezbędne procesy, spośród przedstawionych grup procesów, przełożyć, dostosować finalny produkt projektu do specyfiki projektowej, zrealizować wymagania stawiane przez otoczenie projektu w tym jego interesariuszy oraz zbilansować zakres, koszt, czas, jakość, zasoby i ryzyko, by w efekcie osiągnąć postawione na wstępie cele SPOSÓB GRUPOWANIA PROCESÓW Pierwszy wymiar grupowania procesów - grupuje procesy w dziesięć obszarów wiedzy, do których należą: Zarządzanie zakresem w projekcie. Zarządzanie czasem w projekcie. Zarządzanie kosztami w projekcie. Zarządzanie jakością w projekcie. Zarządzanie zasobami ludzkimi w projekcie. Zarządzanie komunikacją w projekcie. Zarządzanie ryzykiem w projekcie. Zarządzanie zamówieniami w projekcie. Zarządzanie zaangażowaniem interesariuszy w projekcie. Zarządzanie integracją projektu. Drugi wymiar grupowania procesów - opiera się na cyklu zarządzania projektami, w którym możemy wyróżnić: grupę procesów rozpoczęcia (inicjowania) - obejmującą procesy sformułowania celów, przyjęcia założeń, obsadzenia kluczowych ról w projekcie oraz zapewnienia formalnego zatwierdzenia projektu w organizacji, grupę procesów planowania - obejmującą procesy przygotowania i planowania działań niezbędnych do realizacji projektu, grupę procesów realizacji - obejmującą procesy wykonawcze, które zapewniają realizację prac i postępów projektu zgodnie z opracowanym planem, grupę procesów monitorowania i kontroli - obejmującą procesy monitorowania postępów prac w projekcie oraz interpretacji odchyleń, aby w razie gdy zajdzie potrzeba podjąć odpowiednie działania zapobiegawcze lub/i korygujące, grupę procesów zakończenia (zamknięcia) - obejmującą procesy zamknięcia i rozliczenia wszystkich działań podejmowanych w projekcie i pozyskania formalnego odbioru projektu. ZARZĄDZANIE ZAKRESEM I CZASEM W PROJEKCIE • Zarządzenie zakresem obejmuje procesy służące zapewnieniu, że projekt zawiera wszystkie prace, które muszą być wykonane, aby projekt wykonać i tylko te prace. Skupia się na określaniu i kontrolowaniu co jest, a co nie jest zakresem projektu. Pojęcie zakresu może odnosić się zarówno do projektu, jak i produktu.
• Zarządzanie czasem obejmuje procesy wymagane dla
zapewnienia ukończenia projektu we właściwym czasie. Obszar ten obejmuje: identyfikację działań, które muszą zostać wykonane dla osiągnięcia celów projektu, identyfikację i udokumentowanie zależności między działaniami, estymowanie czasu potrzebnego dla wykonania poszczególnych działań, analizowanie kolejności działań, czasów trwania oraz wymaganych zasobów pod kątem stworzenia harmonogramu oraz nadzorowanie zmian do harmonogramu KOSZTY I JAKOŚĆ • Zarządzanie kosztami ma na celu zapewnienie, że projekt zostanie zrealizowany zgodnie z założonym budżetem. Obejmuje ono: określanie zasobów ludzkich, materiałowych, maszynowych potrzebnych dla realizacji projektu, estymację kosztów tych zasobów w ilościach potrzebnych dla projektu, budżetowanie, czyli alokację zasobów do poszczególnych jednostek pracy oraz kontrolę zmian w budżecie. Zarządzanie kosztami w projekcie koncentruje się głównie na zasobach potrzebnych do jego realizacji.
• Zarządzanie jakością obejmuje procesy, które mają zapewnić,
że projekt zaspokoi potrzeby, dla których został powzięty. Procesy opisane w tej części w zamierzeniu powinny być kompatybilne z serią norm dotyczących systemów jakości ISO 9000. Warto także zobaczyć normę ISO 10007, która traktuje o jakości właśnie w obszarze zarządzania projektami (jakkolwiek oceny tej normy w środowisku PM są raczej pozbawione entuzjazmu). To ogólne podejście powinno być także zgodne z filozofią zarządzania przez jakość. ZESPÓŁ I KOMUNIKACJA • Zarządzanie zasobami ludzkimi w projekcie dotyczy procesów, dzięki którym można budować zespół projektowy i kierować nim. Procesy te służą do bardziej efektywnego wykorzystania ludzi w projekcie, w tym klientów, sponsorów i innych uczestników.
• Zarządzanie komunikacją obejmuje procesy służące
zapewnieniu terminowemu i właściwemu tworzeniu, gromadzeniu, rozpowszechnianiu, przechowywaniu i usuwaniu informacji. Tworzy istotne połączenia między ludźmi, ideami oraz informacjami potrzebnymi dla osiągnięcia sukcesu. Każdy zatrudniony w projekcie musi być przygotowany do wysyłania i odbierania komunikatów w języku projektu i musi rozumieć jak komunikacja, w której biorą udział jako osoby wpływa całość projektu. RYZYKO W PROJEKCIE • Zarządzanie ryzykiem w projekcie to obszar poprzez który kierownik projektu może systematycznie szacować szanse powodzenia planu projektu, a także identyfikować oraz przygotowywać się z wyprzedzeniem do sytuacji mogących wpłynąć na jego przebieg. Zadaniem tego obszaru jest: przeprowadzenie analizy ryzyk, identyfikacja ryzyka, scharakteryzowanie, opracowanie planu zapobiegania (tzw. strategia proaktywna)i reakcji na ryzyko, gdy nastąpi (tzw. strategia reaktywna), a także monitorowanie i nadzór nad ryzykiem. Każdy rodzaj ryzyka może być opisany z uwzględnieniem prawdopodobieństwa oraz siły oddziaływania na projekt, natomiast procesy wchodzące w skład obszaru zarządzania ryzykiem mają za zadanie maksymalizację prawdopodobieństwa i siły oddziaływania szans oraz minimalizację zagrożeń PODSUMOWANIE PMBOK PRINCE2
• Projekt to ograniczone w czasie działania, mające • Projekt jest definiowany jako tymczasowa organizacja,
na celu stworzyć niepowtarzalny produkt, usługę która powstała w celu utworzenia jednego lub kilku lub rezultat. konkretnych produktów na podstawie • W PMBOK Guide sukcesem rozumiano dostarczanie zatwierdzonego studium wykonalności. produktu, który jest zgodny z wymaganiami • Produkt musi się przyczynić do osiągnięcia • Nie koliduje z działaniami zarządczymi, które zamierzonych korzyści, inaczej jest traktowany jako wychodzą poza kompetencje menedżera projektu, bezużyteczny. sponsora lub kierownictwa organizacji. Metoda jest • PRINCE2 zajmuje się również zaangażowaniem skoncentrowana na kierowniku projektu i jego przedstawicieli interesów kierownictwa organizacji, działalności. Kierownik projektu według PMBOK użytkowników i dostawców. W PRINCE2 kierownik jest Guide jest samodzielnym, decyzyjnym i jest mniej samodzielnym i z reguły nie jest kierownikiem bliższym do biznesu niż do zespołu wytwórczego, zespołu wytwórczego. chociaż może być kierownikiem zespołu wytwórczego. • nadaje podstawową strukturę, która ma być koniecznie • Zawiera dużo elementów, które można zebrać zgodnie zastosowana, żeby osiągnąć szczegółowe elementy z potrzebami i stworzyć własną metodykę działań. Taką metodykę można wdrożyć wprost w życie i projektową, która pasowałaby do konkretnego do organizacji. Najważniejsze elementy to 7 zasad i projektu. Tę metodykę nie da się wprost wdrożyć w opis produktu. życie. Ona też ma być wprowadzona do organizacji stopniowo, a nie w całości. Najważniejszymi elementami są WBS i karta projektu.