Professional Documents
Culture Documents
Untitled
Untitled
შევქმენით დედამიწის
ქერქის აგებულების
სხვადასხავა მასშტაბების
გეოლოგიური რუკები;
მაგალითად როგორიც
შემდეგ სლაიდზეა...
გეოლოგია ძალიან
პოპულარული
მეცნიერებაა
დასავლეთის
სამყაროში და ამის
გამო უამრავი
გეოპარკები
არსებობს,
(დაცულლი
ტერიტორიები )
სადაც ძირითად
სანახაობას
ბუნებრივი
ძეგელბი
წარმაოდგენენ.
აღნიშნულზე ეს
წიგნიც
მეტყველებს
დედამიწის ქერქში მნიშვნელოვანი და საინტერესო პროცესები
მიმდინარეობს, თუნდაც ეს სუბვულკანური ნეკი ალბათ
დამეთანხმებით კარგი სანახაობაა...
დედამიწის ზედაპირი ძალიან მრავალფეროვანია და ეს
განპირობებულია მასში მიმდინარე აქტიური ფიზიკურ-ქიმიური
(გეოლოგიური) პროცესებით; ეს დანალექი ქანების გაშვლებაა იუტას
შტატშის აღნიშნულის დასტურია
ამ პროცესების დროს ზოგჯერ დედამიწის ზედაპირი ულამაზეს
ფორმებს იძენს; თუნდაც ეს დიდი კანიონი კოლორადოს შტატში
დედამიწის ქერქი ზოგჯერ ძალიან საინტერესო და ამოუცნობ
სიურპრიზებსაც გვთავაზობს, მაგ. როგორიცაა ამ ამონიტების
განამარხეული „სასაფლაო“
თუმცა ადამიანი სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების
დროს ბუნებას მნიშვნელოვან ზარალს აყენებს; თუნდაც ეს
ოქროს კარიერი აღმოსავლეთ ავსტარლიაში; სხვა
გამოსავალი?
თანამედროვე დედამიწის
აგებულება
დედამიწა აგებულია:
1. ქერქისგან
2. მანტიიისგან,
3. გარე ბირთვისგან
4. შიდა ბირთვისგან.
დედამიწის სიღრმეში მიმდინარეობს რთული და
საინტერსო პროცესები: ოკეანური ქერქის სუნდუქცია და
მრავალი სხვა; როგორიც მაგ. ამ მოდელზე ჩანს
დეამიწის აგებულების სამგანზომილებიანი მოდელი
გეოლოგიურ და გეოფიზიკურ
მონაცემებით შიდა ბირთვი მყარ
მდგომარეობაში იმყოფება, რომლის
სიმკვრივე ყველაზე დიდია და 13-14
გრ/სმ3 შეადგენს. აქ შესაბამისად
გასწვრივი ტალღების სიჩქარე - 11.3
კმ/წ-ს აღწევს. გარე ბირთვში შიდასთან
შედარებით სიმკვრივე დაბალია ,
გასწვრივი ტალღების სიჩ. 8.1 კმ/წმ-ია,
ხოლო განივი ტალღები ვეღარ არწევს,
რაც იმაზე მიგვითითებს, რომ იგი
თხევად მდგომარეობაში იმყოფება.
ნახაზზე ჩანს გარე ბირთვიდან
გამომავალი ცხელი მაგმური ნაკადები
(პლიუმები).
შენ. წითელი ფერით არნიშნულია
ნივთიერება თხევად მდგომარობაში
დედამიწის გარე ბირთვის თანამედროვე
მოდელი
სურათზე გამოსახულია
მალაზიის ერთ-ერთი ვუკლანი.
ზოგჯერ ვულკანები შვენიერ ნაგებობებს ქმნიან
აღნიშნულის კარგი
მაგალითია
ვულკანი მაუნგაკიც
ოკლენდის პროვინცია,
ახალი ზელანდია
ვულკანი ვეზუვი
ბლოკი ქვემოთ
ზედა მიოცენური კალდერის კიდის “ფრაგმენტები”,
ნიალას ველიდან
ვარძიის/მტკვრის ვულკანური ნაკადის ცირკონების U-Pb
მეთოდით დათარიღების შედეგები -სამივე ჭრილში 7.5
მლნ-ია
ვულკანი მყინვარწვერი/ყაზბეგი მზის ამოსვლისას
დედამიწის გეოლოგიური პერიოდების
ხანგრძლიობა და ჰუმანოიდების არსებობის
ინტერვალი
მეწყერები- ჩვენი ცივილიზაციის
აქტუალური პრობლემა
მეწყერი — ნიადაგის მასების ან ქანების ფენის მოწყვეტა და
გადაადგილება მთი კალთაზე ან ფერდობზე სიმძიმის ძალის
გავლენით (გრავიტაცია)მეწყერი უფრო ხშირად იქ წარმოიქმნება,
სადაც წყალშემკავებელი (თიხოვანი) და წყლიანი (მაგ., ქვიშა-
ხრეშიანი) ქანები ერთმანეთს ენაცვლება და შრეთა დაქანება
კალთის დაქანების თანხვედრილია. მეწყერის მიზეზია ქანების
წონასწორობის დარღვევა, რასაც იწვევს ფერდობის ძირის
გამორეცხვა, გამოფიტვი ან გადამეტტენიანების გამო ქანების
სიმტკიცის შესუსტება, სეისმური ბიძგები, ადამიანის სამეურნეო
საქმიანობა ადგილის გეოლოგიური პირობების
გაუთვალისწინებლად და სხვ. მეწყერი დიდ ზიანს აყენებს სახალხო
მეურნეობას. მასთან ბრძოლის ეფექტიანი საშუალებაა მთის
კალთების გატყიანება, საინჟინრო ნაგებობებით გამაგრება,
დრონაჟი და სხვა.
მურგაბის მეწყერი
ისტორიული პერიოდის უდიდეს მეწყერად ითვლება
მეწყერი,რომელიც ყოფილ საბჭოთა კავშირის
ტერიტორიაზე პამირის მთებში,1911 წელს ჩამოწვა.იგი
გამოწვეული იყო ძლიერი მიწისძვრით.ჩამოწვა 2.5
კუბური კილომეტრი ფხვიერი მიწის მასა.დაიმარხა
სოფელი უსოი,მისი 54 მცხოვრებით. მეწყერმა
გადაკეტა მდინარე მურგაბის ხეობა და წარმოიქმნა
ტბა,რომელიც გაიზარდა და დაფარა სოფელი სარეზი.
ამ ხელოვნური წყალსაცავის სიმაღლე იყო 301
მეტრი,მაქსიმალური სიღრმე 284 მეტრი,ხოლო სიგრძე
53 კმ.
მეწყერი კანადაში
მეწყერი პერუში
მეწყერი აშშ-ში - აქ მთის ფერდი
დაიმეწყრა
დედამიწის გეოლოგიური პერიოდების
შეფარდებითი ხანგრძლიობა, ჰუმანოიდების
სეგმენტით
ამრიგად
დედამიწის ქერქი მისი ევოლუციის პროდუქტია, რომელიც თითქმის 4.5 მლრ.
წლის განმავლობაში ყალიბდებოდა და მიიღო ისეთი სახე, რომელზედაც
ჩვენ ამ ლექციაზე ვისაუბრეთ.