Trường Đại Học Văn Lang

CHƯƠNG 5: TRUYỀN ĐỘNG BÁNH RĂNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN LANG
BÀI GIẢNG MÔN HỌC

MÔN: NGUYÊN LÝ CHI TIẾT MÁY
NĂM HỌC: 2020 – 2021
07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 1

CHƯƠNG V : TRUYỀN ĐỘNG BÁNH RĂNG
21 KHÁI NIỆM CHUNG
2 NHỮNG THÔNG SỐ CƠ BẢN
23 VẬN TỐC VÀ TỶ SỐ TRUYỀN
24 LỰC
25 ỨNG SUẤT

Nguyên lý làm việc

Bộ truyền bánh răng hoạt động nhờ sự ăn khớp của các
đôi răng dựa vào nguyên lý truyền động ăn khớp

CÔNG DỤNG
- Thực hiện tỷ số truyền lớn
- Truyền động 2 trục xa nhau
- Thay đổi tỷ số truyền
- Thay đổi chiều quay
- Tổng hợp hay phân tách chuyển động



Ưu nhược điểm
a/ Ưu điểm :
- Kích thước nhỏ gọn
- Tỷ số truyền là hằng số
- Phạm vi làm việc rộng
- Tuổi thọ cao
b/ Nhược điểm :
- Yêu cầu chế tạo chính xác,
- Khả năng chịu tải va đập kém

Bộ truyền bánh răng trụ , răng thẳng
Bước răng
Modun : m =
Modun là thông số cơ bản của bánh

răng ,thông số chế tạo thông số ăn khớp,
được tiêu chuẩn hóa Đường kính
danh nghĩa
ĐK vòng chia Số răng Đường kính

Đường kính chân răng
đỉnh răng
d = m.z
Đường kính đỉnh răng và chân răng

da= d + 2m
df = d – 2,5m
Đường kính
VD : Có 1 bánh răng trụ răng thẳng bị danh nghĩa
hỏng, số răng là 50 đường kính đỉnh
răng là 208 mm, xác định modun để lập Đường kính
Đường kính chân răng
bản vẽ chế tạo mới đỉnh răng
Giải :
Z = 50
da = 208 mm = d + 2m = mz + 2m
 m = da/ (z + 2)
m =4
Đường kính cơ sở :
db = d.cos
𝛼
𝛼 :𝐺 ó 𝑐 ă 𝑛𝑘h ớ 𝑝h 𝑎𝑦 𝑔ó 𝑐 á 𝑝𝑙ự 𝑐

Khoảng cách trục
𝑑1 ± 𝑑2 Dấu “+” : Khi ăn khớp ngoài

𝑎= Dấu “-” : Khi ăn khớp trong
2

Cho máy như hình. bánh răng 1 có 15 răng, bánh răng 2 có 30 răng, động cơ quay
với tốc độ không đổi 200 rpm. Hãy xác định tốc độ đầu ra, khoảng cách trục biết
bánh rang được sử dụng có modun là 3

Cho bộ truyền bánh răng có modun m=5 để giảm tốc độ từ động cơ tới băng tải. Bánh răng
dẫn có 15 răng và quay với tốc độ 1800 rpm cùng chiều kim đồng hồ. Xác định tốc độ của
bánh răng bị dẫn biết bánh răng này có 45 răng. Đồng thời tính tốc độ chạy của băng tải

23 TỈ SỐ TRUYỀN
Cặp bánh răng

Dấu “-” khi quay ngược chiều (ăn khớp ngoài)

1 Hệ bánh răng thường

Cho trước Z1 , Z2 , Z2‘ , Z3
3
𝒖𝟏 𝟑=𝒖𝟏𝟐 . 𝒖𝟐 𝟑= −
′
( )
𝒛𝟐 𝒛𝟑
.
𝒛𝟏 𝒛𝟐 ′
2’

Hệ bánh răng thường

Cho trước Z1 , Z2 , Z2‘ , Z3 , Z3‘, Z4
𝒖𝟏𝟒 =𝒖𝟏𝟐 . 𝒖𝟐 𝟑 .𝒖𝟑 𝟒 = −
′ ′
( )
𝒛 𝟐 𝒛𝟑 𝒛 𝟒
. .
𝒛 𝟏 𝒛 𝟐′ 𝒛 𝟑 ′
)
Tổng quát : K : Số cặp bánh răng ăn khớp ngoài

Ví dụ : Số răng lần lượt của các bánh răng là : Z2 , Z3 , Z4 , Z5 , Z6 , Z7

Tính u27

Hệ bánh răng ngoại luân (trục không cố định)

Z3
Z2 Tính tỉ số truyền Z1 và cần C
Sử dụng phương pháp chuyển động tương đối. Đổi
giá lấy C làm hệ quy chiếu (cần C đứng yên )
Z2’ Bánh răng 1 :
Bánh răng 2 :
Bánh răng 3 :
C 𝜔 1 − 𝜔𝑐 𝜔1 − 𝜔 𝑐 𝜔1
𝑢13 /𝑐 = 𝜔13 / 𝑐 = = =1−
𝜔3− 𝜔𝑐 0 − 𝜔𝑐 𝜔𝑐
1 𝑍2 𝑍3
𝑢13 /𝑐 = ( −1 )
Z1 𝑍1 𝑍2 ′
𝜔1 1 𝑍2 𝑍3
𝜔1 𝑍2 𝑍3
1− =( − 1 ) ¿> =1+
𝜔𝑐 𝑍1 𝑍2 ′ 𝜔 𝑐 𝑍1 𝑍 2 ′

Z3 Tính tỉ số truyền giữa đầu vào và đầu ra của bộ truyền

Z2
sau biết Z1 = 144 , Z2 = 32, Z3 = 140 , Z2’ = 28
Z2’
Z1

Bánh răng 1 quay với tốc độ không đổi 500 rpm.

Xác định vận tốc góc cần C biết :
Z1 = 20
2 3 Z2 = 60
Z2’ = 25
Z4 = 100
C
2’
1 4

2 3
C
2’
1 4

5 6
4 4’
2
C 5’
1 3
Z1 = 20 , Z2 = 40 , Z3 = 148 , Z4 = 36 , Z4’ = 32 , Z5’ = 27 , Z6 = 54

a. Tính số bậc tự do
b. Z5 = ?
c. U16 = ?

5 6
4 4’
2
C 5’
1 3

5 6
4 4’
2
C 5’
1 3

5 6
4 4’
2
C 5’
1 3

5 6
4 4’
2
C 5’
1 3

2
Cho hệ như hình vẽ
2’ 3 Z1 = 54 Z2 = 48 Z2’ = 24 Z3 = 27
C
Tính U1C ?

2’ 3

4
5
Cho hệ bánh răng như hình vẽ Z1 = 20, Z2 = 40, Z3 = Z5

a. Tính u15
b. Cho n1 = 200 rpm . Tính n5

4
5

24 LỰC – BÁNH RĂNG THẲNG
BÁNH RĂNG TRỤ

RĂNG THẲNG
Fr Fn
Ft

Khi hoạt động tại vị trí tiếp xúc của bánh rang sinh ra
lực tác động qua lại Fn
Lực Fn này được tách ra làm 2 thành phần : Ft và Fr
𝐹 𝑟 = 𝐹 𝑡 𝑡𝑔 𝛼
Fr Fn 2𝑇 1
𝛼 𝐹 𝑡 1=𝐹 𝑡 2 =
Ft 𝑑1

ÁP DỤNG

24 LỰC – BÁNH RĂNG NGHIÊNG


24 LỰC – BÁNH RĂNG NGHIÊNG Thông số hình học
Bước răng Modun Đường kính
Bước pháp Modun pháp Vòng chia

pn mn
Bước ngang Modun ngang

Đường kính vòng đỉnh
là góc nghiêng của răng Đường kính vòng chân

+ Bánh răng nghiêng :
+ Bánh răng chữ V :
Khoảng cách trục

Đường kính vòng chia
𝑚𝑛 𝑍
𝑑=
𝑐𝑜𝑠 𝛽
: modun pháp tuyến của bánh răng nghiêng (tiêu chuẩn)
: Góc nghiêng răng

Ft : Lực vòng
Fr : Lực hướng tâm
Fa : Lực dọc trục

2𝑇 1
𝐹 𝑡 1=𝐹 𝑡 2 =
𝑑1
𝐹 𝑡 1 . 𝑡𝑎𝑛 𝛼
𝐹 𝑟 1=𝐹 𝑟 2=
𝑐𝑜𝑠 𝛽
𝐹 𝑎1= 𝐹 𝑎 2= 𝐹 𝑡 1 𝑡𝑎𝑛 𝛽
𝑚𝑛 𝑍 1 : Góc ăn khớp ()
𝑑 1= : Góc nghiêng răng
𝑐𝑜𝑠 𝛽

ÁP DỤNG
Bánh dẫn

ÁP DỤNG
Bánh dẫn

24 LỰC – BÁNH RĂNG NÓN Thông số hình học
Re
b
de1
𝛿1
b/2
𝛿2
dm2
de2

Đường kính vòng chia ngoài

de = meZ
Modun trên Số răng
mặt mút lớn Z
me Đường kính vòng chia trung bình
dm = mm Z
Modun trung bình
mm = me (1 – 0.5Ψbe)
Hệ số
Ψbe =
thường chọn Ψbe = 0.25 0.3

Hệ số
Ψbe =
thường chọn Ψbe = 0.25 0.3
Chiều dài đường sinh mặt nón chia Bề rộng bánh răng
b
Góc đỉnh nón chia
( )
𝑍2
𝛿 2=arctan 𝑍 = arctan ( 𝑢 ) ¿
1
𝑍1
𝛿1 =arctan 𝑍 ( )
2
= arctan
1
( )
𝑢 ¿
¿ ¿

24 LỰC – BÁNH RĂNG NÓN
Ft : Lực vòng
Fr : Lực hướng tâm
Fa : Lực dọc trục

Chiều của các lực :

- Lực Ft : trên bánh dẫn ngược
chiều quay, trên bánh bị dẫn
cùng chiều quay
- Lực Fr : luôn luôn hướng vào
đường tâm trục bánh răng
- Lực Fa : Luôn luôn hướng
ngược với đỉnh nón

2𝑇 1
𝐹 𝑡 1=𝐹 𝑡 2 =
𝑑𝑚
𝐹 𝑎1= 𝐹 𝑟 2=𝐹 𝑡 1 .𝑡𝑎𝑛 𝛼 . 𝑠𝑖𝑛𝜑 1
𝐹 𝑎2 =𝐹 𝑟 1=𝐹 𝑡 1 .𝑡𝑎𝑛 𝛼 .𝑐𝑜𝑠 𝜑 2
dm1 : đường kính vòng chia trung bình của bánh răng dẫn 𝜑1 𝜑2
α : Góc ăn khớp (α=20o)
: Góc đỉnh nón

ÁP DỤNG
Bánh dẫn

ÁP DỤNG

Trục I
Z1
Z3
Trục II
Z2 Z5
Trục III
Z4 Trục IV
Z6

25 HIỆU SUẤT

Bài 1 :

Bài 2 :

Bài 3 : Cho hệ thống truyền động và chiều quay bánh răng Z1 như hình. Số răng các bánh răng Z1 = 25 , Z2 =
50 , Z3 = 20, Z4 = 60, Z5 = 30, Z6 = 75. Bộ truyền răng trụ răng thẳng có modun m=5
a. Phân tích phương, chiều lực tác dụng lực lên các bộ truyền bánh răng
b. Cho momen xoắn trên trục I, T1 = 2000 N.mm. Hiệu suất của các ổ trục, các bộ truyền bánh răng bằng 1.
Tính lực vòng tác dụng lên bộ truyền bánh răng trụ răng thẳng
Trục I
Z1
Z3
Trục II
Z2 Z5
Trục III
Z4 Trục IV
Z6
a. Số vòng quay của trục IV

b. Phương chiều các lực tác dụng lên các bánh răng. Khi thay đổi chiều quay thì phương chiều các lực thay đổi như thế
nào
c. Số rang Z3 , Z4 và góc nghiêng cho khoảng cách trục là a34 = 250 mm và mô đun các cặp bánh răng như nhau m = mn
= me = 4mm
Khoảng cách trục

Trục 1
1
Trục 2
3 3
2
Trục 3
4 5 4
Trục 4


Bài 6 : Hệ dẫn động băng tải có chiều chuyển động như hình vẽ. Biết tỉ số truyền của đai là 2.5 của xích là 3 hai cặp bánh
răng có cùng tỉ số truyền ubr1 = ubr2 . Hiệu suất của đai là 0.8, bánh răng là 0.9 và bộ truyền xích 0.93, ổ lăn là 0.99. Tang
băng tải có đường kính Dt = 400 mm, tốc độ quay n = 20 rpm. Động cơ có công suất Pdc = 4kW tốc độ của động cơ ndc =
1450 rpm
a. Tính tỉ số truyền của 2 cặp bánh răng
b. Phân tích lực tác dụng lên các bánh răng nghiêng
c. Tính lực kéo (lực vòng) lớn nhất trên băng tài Ftmax
Ftmax


Bài 8 : Hệ thống dẫn động bộ phận cáp treo với chiều quay trục I như hình 1. Tốc độ quay động cơ ndc = 720 rpm. Tang
kéo cáp d = 400 mm, công suất trên trục tang P = 4.5kW, tốc độ quay 40 rpm. Tỉ số truyền cặp bánh răng trụ răng
nghiêng u1 = 4, cặp bánh răng nón răng thẳng u2 = 2
a. Bộ truyền đai có hệ số ma sát f = 0.3, hệ số kéo , đường kính bánh đai dẫn d1 = 200 mm. , góc ôm để không xảy ra
trượt trơn, khoảng cách trục a (mm)
b. Xác định phương chiều các lực tác dụng lên bộ truyền bánh răng
c. Tính lực kéo cáp F
d. Chiều các lực dọc trên trục 3 có hợp lý không ? Giải thích ? Đề ra giải pháp nếu không hợp lý
d1
Trục III Hệ số kéo :
Z2
Trục I
Z3
Z4
Trục IV
d2 Z1
Trục II
d
Dây cáp
8 𝑜 ≤ 𝛽 ≤ 20𝑜




Trường Đại Học Văn Lang

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Trường Đại Học Văn Lang

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƯƠNG 5: TRUYỀN ĐỘNG BÁNH RĂNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN LANG

BÀI GIẢNG MÔN HỌC

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 1

CHƯƠNG V : TRUYỀN ĐỘNG BÁNH RĂNG

21 KHÁI NIỆM CHUNG

2 NHỮNG THÔNG SỐ CƠ BẢN

23 VẬN TỐC VÀ TỶ SỐ TRUYỀN

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 2

21 KHÁI NIỆM CHUNG

Nguyên lý làm việc

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 3

21 KHÁI NIỆM CHUNG

- Truyền động 2 trục xa nhau

- Thay đổi tỷ số truyền

- Thay đổi chiều quay

- Tổng hợp hay phân tách chuyển động

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 4

21 KHÁI NIỆM CHUNG

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 5

21 KHÁI NIỆM CHUNG

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 6

21 KHÁI NIỆM CHUNG

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 7

2 NHỮNG THÔNG SỐ CƠ BẢN

Bộ truyền bánh răng trụ , răng thẳng

Modun là thông số cơ bản của bánh

ĐK vòng chia Số răng Đường kính

2 NHỮNG THÔNG SỐ CƠ BẢN

Đường kính đỉnh răng và chân răng

2 NHỮNG THÔNG SỐ CƠ BẢN

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 10

2 NHỮNG THÔNG SỐ CƠ BẢN

Khoảng cách trục

𝑑1 ± 𝑑2 Dấu “+” : Khi ăn khớp ngoài

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 11

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 12

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 13

Cặp bánh răng

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 14

1 Hệ bánh răng thường

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 15

Hệ bánh răng thường

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 16

Ví dụ : Số răng lần lượt của các bánh răng là : Z2 , Z3 , Z4 , Z5 , Z6 , Z7

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 17

Hệ bánh răng ngoại luân (trục không cố định)

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 18

Z3 Tính tỉ số truyền giữa đầu vào và đầu ra của bộ truyền

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 19

Bánh răng 1 quay với tốc độ không đổi 500 rpm.

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 20

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 21

Z1 = 20 , Z2 = 40 , Z3 = 148 , Z4 = 36 , Z4’ = 32 , Z5’ = 27 , Z6 = 54

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 22

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 23

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 24

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 25

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 26

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 27

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 28

Cho hệ bánh răng như hình vẽ Z1 = 20, Z2 = 40, Z3 = Z5

07:00 GV: ThS ĐỖ KIM HOÀNG – TRƯỜNG ĐH VĂN LANG 29