Life skill training Manual for New Comers Trainees

Bahir Dar polytechnic College

May 2022
 የስልጠናው ደንቦች

የኮቪድ 19
ሰዓት
2 02/27/2024 07:08:07 AM
መከላከያ ማክበር!
ዘዴዎችን
ሞባይል
በተገቢው ማጥፋት!
መተግበር
ማንኛውንም ግልፅ
ያልሆነ ነገር
ገዥ የሌሎችን ሐሳብ
ማክበርና
በግልፅ መጠየቅ
ህጎች መደማመጥ!
በተገቢው
ትኩረታቸንን ማስታወሻ
በወሰናችን መያዝና
ሁሉም ሰው
ውስጥ ማድረግ! ተሳታፊ
ተማሪም
መሆን
አስተማሪም ነው
!
መግቢያ
ይህ የህይወት ክህሎት ማበልጸጊያ ሥልጠና የተዘጋጀው በኤስ ኤን ቪ/ SNV/
ራይይ ፕሮጀክት ነው:: ይህ ፕሮጀክት የፋይናንስ ድጋፍ የሚያገኘው
ከማስተር ካርድ ፋውንዴሽን ነው::
እናንተም የዚህ ፕሮጀክት አካል በመሆናችሁ እንኳን ደስ አላችሁ ፕሮጀክቱ
በአማራ፣ በኦሮሚያ፣ በደቡብ ብሔር ብሔረሰቦች፣ በሲዳማ በትግራይ ክልሎች
እና በድሬደዋ ከተማ አስተዳደር የሚገኙ 240,000
（ 70% ወጣት ሴቶች የቀሩት ወጣት ወንዶችን) በተለያዩ የሥራ ዕድሎች
እንዲፈጠሩላቸው ለማገዝ የተቀረጸ ፕሮጀክት ነው::
የሥልጠና ፕሮግራሙ ወጣት ሥራ ፈላጊዎች በራሳቸው ተነሳሽነት
በፕሮጀክቱ እና በባለድርሻ አካላት አመቻችነት በተመቻቹላቸው
የተለያዩ የሥራ እድሎች ከመሠማራታቸው በፊት
 አስቀድመው ስለ አካባቢያቸው
 ስለራሳቸው ያላቸው አመለካከትና
ከሠዎች ጋር አብሮ ለመሥራት አስፈላጊ የሆኑ የተግባቦት፣ ግጭት
አፈታት፣ ውሳኔ አሰጣጥ፣ ጊዜ አጠቃቀም እና በሥራ ቦታ ላይ አስፈላጊ
ለሆኑ ጥንቃቄዎችና ሌሎች መሠረታዊ ክህሎቶች ላይ ነው::
 አስፈላጊነት
ወጣቶች ከት/ት ቤት ወደ ኮሌጅ የትምህርት አለም በሚያደርጉት ሽግግር
የሚያጋጠማቸውን የዕለት ተዕለት ተግዳሮቶች ለመወጣት የሚያስችላቸውን
የህይወት ክህሎቶች አስፈላጊነት ግንዛቤ መፍጠር
ወጣት ሴቶች ያላቸውን እምቅ አቅም እና ክህሎት ለመጠቀም የሚያስችል
አዎንታዊ አመለካከት እንዲያዳብሩ በማስቻል በዕለት ተዕለት ኑሮችሁ ውስጥ
የሚያጋጥማቸውን ኃላፊነቶችን እና ፈተናዎችን በብቃት እንዲወጡ ማስቻል
ነው
 የውሎ ሪፖርት አቅራቢና አነቃቂ ቡድን

የሪፖርቱ ይዘት አነቃቂ ቡድን

ትምህርታዊ ግኝት ክለሳ ከሰልጣኞች መካከል ፍላጎቱ ያላቸውን

በመጋበዝ
የስልጠና አሰጣጥ
የስልጠና ደንቦችን የማያከብሩ ሰልጣኞችን
በመጋበዝ
ሊስተካከሉ የሚገባቸው ጉዳዮች

02/27/2024 07:08:09 AM 6
ስልጠናው የሚያተኮርባቸው ርዕሶች

የህይወት ክህሎት ማበልጸጊያ

 አመራርነትና የቡድን ስራ
 በምትሰማሩበት ዘርፍ መማላት ያለባቸው ቅድመ ዝግጅቶች
 የእርስ በእርስ ተግባቦት
 የስራ ባህል ክህሎት ማበልጸጊያ
 የስራ ላይ ደህንነትና ምቹ ሁኔታ ማግኘት
 የስርዓተ ጾታ ክህሎት ማበልጸጊያ
 የፋይናንስ እውቀት፣ የቁጠባና ብድር ስልጠና
የህይወት ክህሎት ማበልጸጊያ ሥልጠና
ከዚህ ሥልጠና ምን አገኛለሁ ብለው ይጠብቃሉ ？
የህይወት ክህሎት ምንነት
የህይወት ክህሎት ማለት ሰዎች የዕለት ተዕለት ኑሮ ውስጥ የሚያጋጥሙንን
ኃላፊነቶችን እና ፈተናዎችን በብቃት ለመወጣት የሚያስችሉ ስልቶች
ናቸው።
 ማንነት ሲፈተሽ

ለራስ የሚታወቅ ለራስ የማይታወቅ

ሌሎች የሚያውቁት ጨለማ ቀጠና

ነጻ ቀጠና （ ሁሉም
（ ለባለቤት
ያሚያውቀው ） የማይታወቅ ）

ሌሎች ያማያውቁት ማንም የማያውቀው

የተከለከለ ወይም የተደበቀ
ቀጠና （ የተደበቀ
ቀጠና （ ለራሶም
ወይም
ምሥጢር የሆነ ）
ያልተደረሰበት ）
የህይወታችን ዕሴቶችና እምነቶችን መለየት
 ዕሴቶች የሚባሉት በውስጣችን ወይም በአዕምሯችን የላቀ ቦታ ሚሰጣቸው ሁኔታዎች ሲሆኑ
በህይወታችን የምንፈልጋቸው ወይም ልናከናውናቸው የምንሻቸውን ያካትታል
 በህይወታችን ልንደርስባቸው የምንፈልጋቸው ዕሴቶች አሉ ለምሳሌ ፍቅር፣ ጤናማ መሆን ፣
ስኬታማ መሆን ፣ ነጻነት ፣ ከሰዎችጋር መግባባት ፣ ምቾት ፣ ከጉዳት ወይንም ከችግር መጠበቅ
ሊሆኑ ይችላሉ
ጥያቄ
1. በሕይወቴ ትልቅ ዋጋ የምሰጠውና ጠቃሚው ነገር ምንድን ነው ？
2. ልትደርሱባቸው የምትፈልጉት እሴቶች እንደ ጠቀሜታቸው በቅደም ተከተል አስቀምጡ ？
 ለምሳሌ ነጻነት፣ ከሰዎች ጋር መግባባት ፣ ፍቅር ፣ ጤናማ መሆን ፣ ዝና ፣ ስኬታማ መሆን ፣ ምቾት
፣ ከችግር ወይንም ከአደጋ ነጻ መሆን
3. ማስወገድ የምንፈልጋቸው ዕሴቶች በቅደም ተከተል ያስቀምጧቸው?
 ለምሳሌ ብቸኝነት ፣ ተቀባይነት ማጣት ፣ ምቀኝነት ፣ ድብርት ፣ ተስፋ መቁረጥ ፣ ቅናት ፣ ሃዘን ፣
ጭንቀት
4. ስኬታማ ለመሆን ምን አይነት ነገሮች ሊሟሉ ይገባል ？
 ራዕይ (vision) መኖር፣ የፈጠራ አቅም ያለው፣ የማቀናጀት ችሎታ፣ ሌሎች ጋር መግባባት እና
መልካመ ግንኙነት መፍጠር የሚችል፣ ግቡን መተለም የሚችል፣ ችግሮችን መጋፈጥ የሚችል፣
ወደ ውስጥ የሚያይ
 ሀይሉን አሟጦ የሚጠቀም፣ ከፍተኛ የስኬት ጉጉት ያለው፣ በራስ
መተማመን፣ የተግባር ሰው የሆነ፣ ጠንካራ ሰራተኛ የሆነና የሥራ ተነሳሽነት
ያለው፣ ለጥራት ቅድሚያ የሚሰጥ፣ ሀላፊነትን የማይፈራ፣ ቅን አሳቢ ና ችግር
ፈች መሆን፣ የቢዝነስ ሐሳቦችን ማፍለቅ የሚችል ጊዜን ባግባቡ የሚጠቀም
ቁርጠኛ የሆነ፣ በድፍረት እርምጃ የሚውሰድ፣ ውሳኔ መስጠት የሚችል
 የአመራር ጥበብ ያለው፣ የአስተዳደር ችሎታ ያለው
 የጋራ መንፈስ መፍጠር የሚችል
 የገንዘብ አያያዝ የሚችል

Footer 14
እምነቶች
እምነት ምንድን ነው ?
 እምነት ማለት ዓለምን የምንረዳበት እውነታ ነው፡፡ ቤተሰብና ማሕበረሰብ እምነታችንን
ይቀርፃሉ፡፡ አንድ ሰው የሌላውን ሰው አስተሳሰብ ሙሉ በሙሉ ፈፅሞ ሊረዳው አይችልም፡፡
ሁለት ሰዎች መንትያዎች እንኳን ቢሆኑ ፍፁም አንድ ዓይነት እምነት አይኖራቸውም፡፡ እምነት
የተደራጀ አስተሳሰብ እንዲኖረን ያደርጋል፡፡ አንዳንዴም ነገሮችን በሌላ አቅጣጫ እንዳንመለከት
ያግደናል፡፡
የእምነት መለወጥ
 በነገሮች ላይ ያለን አረዳድ ሲሻሻል አስተሳሰባችንም ይለወጣል፡፡ እኛ ያለንን እምነትና ሌሎች
ያላቸውን እምነት መረዳት አስፈላጊ ነው፡፡ የሁሉንም አስተሳሰብ መረዳት እጅግ ጠቃሚ ነው፡፡
ቢያንስ ሌሎች ሰዎች የተለየ እምነት ያላቸው መሆኑን መቀበል ይኖርብናል፡፡

15
 እምነታችን
እምነታችን ስንል በህይወታችን ከፍተኛ ዋጋ ምንሰጠውና የማንደራደርበት
አቋማችን ማለት ነው
ሁለት አይነት እምነቶች ሲኖሩ
1. አጠቃላይ ዕምነት
2. ሕጎችና ከነገሮች ጋር የተያያዙ ሃሳቦች ናቸው
 አጠቃላይ እምነት ስንል ለምሳሌ የሕይወት ማለት?...ሰዎች ？ ...እኔ ？
ብሎ የራስ የሆነ ትርጓሜ ስንሰጥ ነው
 ሕጎችና ከነገሮች ጋር የተያያዙ ለምሳሌ ፓርክ ለመቀጠር የት/መረጃ 8ኛ ክፍል
ማጠናቀቅ፣ ሜድካል መረጃ፣ቀበሌ መታወቂያ መያዝ
ትክክለኛውን
አመለካከት ምንድን ነው ?
አመለካከት ማንፀባረቅ
አመለካከት አንድን ነገር ለመገምገም ወይም ለመመዘን የሚያስችል የካበተ
የአስተሳሰብ እና የስሜት ነፀብራቅ ነው፡፡ ይህ የካበተ ዝንባሌ ሰዎችን፣ ርእሰ
ጉዳዮችን፣ ነገሮችንና ኩነቶችን ማመዛዘንን ያካትታል፡፡ እነዚህ ምዘናዎችና
አስተያየቶች አዎንታዊ ወይም አሉታዊ ሊሆኑ ይችላሉ፡፡ አንዳንዴም ወደ
ድምዳሜ የማያደርሱ ይሆናሉ፡፡

17
አመለካከት/ባህሪ / የቀጠለ-----
አንድን ሰው በተሰማራበት የስራ መስክ ለስኬት የሚያበቁ፣ በሌሎች ሰዎች
ክብርና ሞገስ የሚያላብሱ ድርጊቶች፣ አስተሳሰቦች፣ ዝንባሌዎች፣ እምነቶች፣
ወዘተ ናቸው፡፡ ብዙዎቻችን የሚጎድለን ነገር ግን የማንገነዘበው በመሆኑ
ስኬታማ ላለመሆን በምክንያትነት የሚጠቀስነው፡: በዋናነትም የስራ
ፍቅር፣የስራ ሥነ ምግባር፣ ለሌሎች መስጠት የሚገባ ክብር (በቋንቋ፣ ባህል፣
መቻቻል፣ ታማኝነት፣ ቀጠሮ ማክበር፣ ለአብነት የሚጠቀሱ ናቸው፡፡

Footer 18
ማሳድግ
በንቃተ ህሊና መኖር
ራስህን መቀበል
የራስ ሀላፊነት
አስተሳሰቡን ፍላጎቱን በድፍረት
መገልፅ
አላማ ያለዉ ኑሮ መኖር
በሀቀኝነተት መኖር
ለራስ የሚሰጥ ግምት መሰረታዊ ሀሳብ

 ለራስ የሚሰጥ ግምት ማለት ሰዎች ለራሳቸው የሚሰጡት ዋጋ ማለት ነው፡፡

 ይህም ማለት ራሳቸውን በመገምገም ለራሳቸው ያላቸው አዎንታዊ ወይም አሉታዊ
አመለካከት ማለት ነው።
 ለራስ የሚሰጥ የተስተካከለ ግምት ራስን መቀበል፣ ጥንካሬንና ድክመትን አምኖ
መቀበልን፣ ለግል ድርጊቶች ኃላፊነት መውሰድን ያጠቃልላል፡፡
 ለራስ የተስተካከለ ከፍተኛ ግምት መስጠት ከመኩራራት እና ከመጎረር ይለያል ።
 ለራሳቸው ከፍተኛ ግምት ያላቸው ሰዎች ራሳቸውን ቢወዱም ከሰው ሁሉ
እንደማይበልጡ እና ፍፁም እንዳልሆኑ ያውቃሉና።
 ሰዎች ለራሳቸው የሚሰጡት ግምት በተፈጥሮ ያገኙት አይደለም። ከቤተሰብ
ከአባቢና አስተዳደግ ጋር ጥብቅ ግንኙነት አለው፡፡
 ለራስ የሚሰጥ ግምት በጊዜ ሂደት ይለወጣል፡፡

20
 ለራስ ከፍተኛ ግምት የሚሰጡ ሰዎች የባህርይ መገለጫዎች
ለራስ ዝቅተኛ ግምት የሚሠጡ ሠዎች የባህርይ መገለጫዎች
• ደስተኛ አለመሆን፣
 በራሳቸው ይተማመናሉ፣
• ራስን ማግለልና መጥላት
 ከፍተኛ ተነሳሽነት አላቸው፣ • የጭንቀት ስሜት ይሠማቸዋል፣

 ከሌሎች ጋር ይግባባሉ፣ • የበታችነት ስሜት ይሠማቸዋል፣

• ራሣቸውን አያከብሩም፣ይጠላሉ፣
 ራሳቸውን ያከብራሉ፣
• የራሣቸውን ችሎታ ይጠራጠራሉ፣
 ሀሳባቸውን በነፃነት ይገለፃሉ፣ • ይደብራቸዋል፣
• ለብቻቸው መቆየትን ይመርጣሉ፣
 ስለራሳቸው እርግጠኞች ናቸው፣
• ማህበራዊ ጫናዎችን ለመጋፈጥ ብቃት ያንሣቸዋል፣
 የመሪነት ቦታ ላይ መስራት እንደሚችሉ ያምናሉ፣
• የመሪነት ቦታን አይፈልጉም፣

 የተለያዩ የስነ ልቦና ችግሮችን በአግባቡ ይወጣሉ፡፡ • በራስ መተማመን ያንሣቸዋል፣

• በጣም ያፍራሉ፣
 በስራቸዉ ዉጤታማ ናቸዉ
• በአብዛኛው ይናደዳሉ፣
• ስለራሳቸው እርግጠኞች አይደሉም
• ደካማ የስራ ሞራል ይኖራቸዋል

02/27/2024 21
ኤም. ኤ. ኢ የማማከር አገልግሎት
ራስን ወደኋላ የሚያስቀሩ አመለካከቶች
1. ሌሎች ሰዎች ስለኔ ምን ያስባሉ ？ ሰዎች ምን ይሉኛል ？（ ይሉኝታ ）
2. እኔ በእርግጠኝነት አይሳካልኝም ብሎ ማሰብ(ዕድለኛ አይደለሁም ብሎ ማሰብ ）
3. ካሁን በኃላ የት እደርሳለሁ ብሎ ማሰብ
4. ምን እሆን ይሆን ብሎ የነገሮችን አሉታዊ ጎን ብቻ እየተመለከቱ ማሰብ
5. የቀድሞ ስህተትን እያሰቡ ወደፊትን በመፍራት መኖር
6. ከምኖርበት ከምሰራበት አካባቢ ከለቀኩ መኖር አልችልም ብሎ ማሰብ
አዎንታዊ አመለካከት ለመግለፅ የሚያስችሉ ዘዴዎች
 አዎንታዊ አመለካከትን ለመግለፅ የሚያስችሉ የተወሰኑ ጠቃሚ ዘዴዎች
የሚከተሉት ናቸው፡፡
 ቁመና፡- የመጀመሪያ ስሜት ወሳኝ ነው፤ ምክንያቱም የሰዎችን ቀልብ ለመሳብ
የሚያስችል ሁለተኛ ዕድል ላያጋጥም ይችላል፡፡ ማራኪ አለባበስ ማለት ሱፍና ከረባት
ወይም ሌላ መልበስ ማለት አይደለም፡፡ ለሁኔታው የሚስማማ ቅጥ ያለው አለባበስ
ማለት ነው፡፡
 አካላዊ እንቅስቃሴ፡- በተለያየ መንገድ የሚተላለፍ የአካላዊ እንቅስቃሴ መልእክት
ከግማሽ በላይ መግለፅ የተፈለገውን መልእክት እንደሚወክል መገንዘብ ያስፈልጋል፡፡
 የጽምፅ ቅላፄ፡- የአነጋገር ለዛ እና ድምፀት እንዲሁም የቃላት አወጣጥ
ከምትጠቀሙዋቸው ቃላት የበለጠ ዋጋ እንዳላቸው መረዳት ይገባል፡፡
 የስልክ አወራር ክህሎት፡- የስልክ አወራር ክህሎትና ጥበብ እጅግ አስፈላጊ ነው፤
ምክንያቱም የግንኙነት መሳሪያ የሚሆነው ድምፅ ብቻ ስለሆነ፡፡ በስልክ ግንኙነት
ወቅት የፅሑፍ መልእክት እና በመተያየት የሚተላለፉ መልእክቶች ስለማይኖሩ
መጠንቀቅ ያስፈልጋል፡፡
 ራዕይ መፈለግ
ራዕይ የረጅም ጊዜ እቅድ ቢሆንም ሊቀያየር ወይም ሊሻሻል ይችላል።

ራዕይ ተነሳሽነት ከመጨመሩ በተጨማሪ ተስፋን ያጎናጽፋል።

ወጣቶች የግል ራዕያቸውን ለማግኘት መጣር አለባቸው።

የግብ ሂደቶች
ህልም/ ማለም
ራዕይ

ግብ
እቅድ

መራሃ ግብር

ተግባር ላይ ማዋል
ማለም
ለሕይወታችን ራዕይና ተልዕኮ መቅረጽ ያለው ጠቀሜታ
 ራዕይ ማለት ወደፊት ከውስጣችን የምንፈልገው
ነገር ተሳክቶ ይምናይበት የአዕምሮ ስዕል ማለት
ነው
 በሌላ አነጋገር ሕልም ሲሳካ ማየት ማለት ነው
 ምሳሌ እኔ በሕይወቴ ውስጥ ማየት ምፈልገው
አለምዓቀፍ ዝና ያለው ሰዓሊ ሆኜ ነው
ዓላማን ለይቶ ማስቀመጥ ለምን ያስፈልጋል
 ግብ
ግብ በህይወታችን ወደፊት ማግኘት የምንፈልጋቸውን ነገሮች የሚዘረዝር ነው።
የህይወት ግባችን
በጊዜ የተወሰነ፣
ሊተገበር የሚችል እና
ለክትትል የሚያመች
ከሆነ ለማሟላት ይቀላል፤ በራስ መተማመንን ይፈጥርልናል።
መረጃዎችን በመሰብሰብ፣ የግል ሁኔታዎቻችንን በመመዘን እና አማራጮችን
በመቃኘት ውጤታማ ሊሆን የሚችል የህይወት ዕቅድ ማስቀመጥ እንችላለን። ።
 ግብ ለማስቀመጥ መርሆዎች
1. የተወሰነ/የተገደበ-
2. የሚለካ
3. ሊተገበር የሚችል
4. ተጨባጭ/እውነታ
5. በጊዜ የተወሰነ

30
 የግል ግብ ማስቀመጥ
የግል ግብ በሁለት ይከፈላል፤ የአጭር እና የረጅም ጊዜ ግብ ።
ወጣቶች የግል ግብቸውን ሲያስቀምጡ በሚከተሉትን መመሪያዎች ላይ ተመርኩዘው ከሆነ
ውጤታማ መሆን ይችላሉ፡-
 ዕድገትን እና አዎንታዊ አመለካከትን የሚያሳይ ግብ ማስቀመጥ፣
 እውነታ ያለው እና ሊተገበር የሚቻል ግብ መሆኑን መመርመር፣
 ለአደጋ የማያጋልጥ ግብ መሆኑን ማጤን እና
 የሌላ ሰውን ሳይሆን የግል ፍላጎት ላይ ብቻ የተመሠረተ ግብ መሆኑን ማየት ይጠቅማል።
 የግል ግብ ማስቀመጥ
ወጣቶች የግል ግብ ቸውን ከላይ በተጠቀሰው መልኩ ካስቀመጡ በኃላ ተግባራዊ
የሚሆኑበትን ዕቅድ ማውጣት ይኖርባቸዋል። ይኸውም፡-
 ለምን ይህን ግብ መምረጥ እንዳስፈለገ፣
 ግቡን ለመተግበር የሚያስፈልጉ ዝርዝር ተግባራት ምን እንደሆኑ፣
 እያንዳንዱን ተግባር የመፈፀሚያ የጊዜ ገደብ አና
 የሚያስፈልጉ ግብዓቶች ምን እንደሆኑ በግልፅ ማስቀመጥ ያስፈልጋል።
 በተጨማሪም የአንዳንድ ሰዎችን አሉታዊ አመለካከትን በመቋቋም፣ በግቡ በመፅናት እና
ዕቅዶችን ተግባራዊ በማድረግ ስኬትን መጎናፀፍ ይቻላል።
 ስኬታማ ሰዎች
ስኬታማ ሰዎች ምን እንደሚፈልጉ ጠንቅቀው ያውቃሉ
ለማሳካት ሚፈልጉትን ዓላማ ያውቃሉ
የምንፈልገውን ነገር ጠንቅቀን ባወቅን ቁጥር
የምንፈልግበት ቦታ ለመድረስ መንገዱ ግልጽ ይሆናል
 ስኬታማ ሰዎች
ለምን እንደሚፈልጉ ያውቃሉ

 ስኬታማ ሰዎች የሚፈልጉትን ብቻ ሳይሆን ለምን

እንደሚፈልጉት ያውቃሉ
 ብዙ ጊዜ ሰዎች ምን መሥራት እንደሚፈልጉ ብቻ ነው
የሚያውቁት ነገር ግን ለምንድን ነው የምሠራው
ምክንያቱ ምንድን ነው ብለው ባለመጠየቃቸው
አላስፈላጊ ድካም ውስጥ በመግባት ያላቸውን ሃብት
ጉልበትና ሰዓት ያባክናሉ
 ስኬታማ ሰዎች
እንዴት ኢላማቸውን እንደሚያሳኩ ያውቃሉ

•ምን ？ እንዴት ？ የሚሉትን ጥያቄዎችን ካሟሉ በኋላ እንዴት ነው

የምፈልገው ቦታ የምደርስ በማለት የድርጊት መርሐግብር ይቀርጻሉ.
•ስኬታማ ሰዎች ሥራ የሚጀምሩት መጨረሻ ላይ የሚያገኙትን ውጤት
በመጀመሪያ ላይ በማሰብ ነው.
•አንድሰው ራዕዩንና ተልዕኮውን ከማስቀመጡ በፊት አሁን ስላለበት ሁኔታ
ጠለቅ ያለ ግምገማ ማረግ ይኖርበታል.
•ግምገማውም የጥንካሬ፣ የድክመት፣ ምቹ አጋጣሚዎችን እና አስጊ
ሁኔታዎችን መዳሰስ አለበት.
 እንዴት ኢላማቸውን እንደሚያሳኩ ያውቃሉ

 ጥንካሬና ድክመት በራሳችን ቁጥጥር ስር ያሉ ሲሆኑ

ውስጣዊ ጉዳዮች ይባላሉ
 ምቹ አጋጣሚና ስጋት የሚባሉት ውጫዊ ጉዳዮች ናቸው
 ጥንካሬ እና ድክመት የሚባሉት ራሳችን ቁጥጥር ውስጥ
ያሉ ስለሆኑ ጥንካሬን ማጎልበት እንዲሁም ድክመትን
ማስወገድ እንችላለን
 ምቹ አጋጣሚና ስጋቶች ውጫዊ ሁኔታዎች ከእኛ ቁጥጥር
ውጭ በመሆናቸው ምቹ አጋጣሚ መጠቀም ስጋቶችን
ለመቀነስ መጣር ይኖርብናል
ጥንካሬ፡- አንድን ነገር ለመፈጸምና ለመምራት ያለን ወቅታዊ አቋም የተሻለ ሆኖ
ስናገኘው ነው፡፡

ድክመት፡- ድክመት የሚባለው ከላይ የገለጽነው በተቃራኒው ሆኖ ሲገኝ ነው፡፡

ይኸውም
ስራችን በተገቢው ለማስኬድ የሚጎትቱን የራሳችን ውስጣዊ ድክመቶች ናቸው፡፡

Footer 37
መልካም አጋጣሚዎች፡-የሚባሉት በአካባቢያችን የሚገኙ ጠቀሜታነት ያላቸውና
ልንጠቀምባቸው የምንችላቸው አጋጣሚዎች ናቸው፡፡ ለምሳሌ
የመንግስት ፖሊሲና መመሪያዎች
ስጋቶች፡- ስጋቶች የምንላቸው ደግሞ ያቀድነውን ባግባቡ ለመምራት እንቅፋት
ሊሆኑ የሚችሉ ወይም እንደልብ ለመንቀሳቀስ ሊጎትቱን የሚችሉ ውጫዊ
ክስተቶች ወይም ችግሮች ናቸው፡፡
ምሳሌ የሰላም መደፍረስ፣ በአካባቢያችን ብዙ ተፎካካሪዎች መኖር ፣ የጥሬ እቃና
የማምረቻ ዋጋ መናር ፣ የሙያተኛ እጥረት መኖር ፣ የመንግስት ፖሊሲ መቀየር
፣ የቴክኖሎጂ መለወጥ ፣ ሙስናና ወንጀሎች መስፋፋት የስጋት ምጮች ሊሆኑ
ይችላሉ፡፡

Footer 38
ምሳሌ
ወጣት ሰብለ
 ጥንካሬ ሕይወቴን ለመቀየር ፍላጎት አለኝ፤ የወደፊት ግቤን አውቃለሁ ፤ ሰዎችን አከብራለሁ ፤
ተባብሬ ለመሥራት እሞክራለሁ
 ድክመት ዓላማዬን ከሃሳቤ ውጭ በተግባር አልተረጉምም ፤ ገንዘብ አባክናለሁ ፤ ትንሽ
ሥራዎችን እንቃለሁ ፤ ጓደኛ ስመርጥ አልጨነቅም
 ምቹ አጋጣሚ ብድር ለመውሰድ ዋስ የሚሆነኝ ሰው አለኝ ፤ በአካባቢዬ መንግሥታዊ ያልሆነ
ድርጅት መኖር ፤ ያለሁበት አካባቢ ለንግድ ተስማሚ ነው
 ስጋት በአነስተኛ ንግድ ላይ ያለው ውድድር ከፍተኛ መሆኑ ፤ ቤተሰቦቼ እኔን ለመርዳት አቅም
የላቸውም ፤ ወጣቱ እንደአምራች ሃይል ለሕብረተሰቡ ሚታይ ባለመሆኑ አንዳንድ ድጋፎች
ከሕብረተሰቡ ላይገኙ ይችላሉ
ጥያቄ

የራሶትን ጥንካሬ፣ ድክመት ፣ ምቹ አጋጣሚና ስጋት ከላይ ባለው ጥያቄ

መሠረት ይግለጹ ？
ግቦችን መቅረጽና ማሳካት
በህይወታችሁ የት መድረስ ትፈልጋላችሁ?
ይህ የረጅም ግዜ ግብ ነው፡፡ እዚህ ለመድረስ ምን ማድረግ አለባችሁ?
 ይህን ለመፈጸም ዕቅድ ያስፈልጋል፡፡
የአጭር ግዜ ግቦችም መቀረፅ አለባቸው፡፡ የአጭር ግዜ ግቦች የእናንተ
ፍኖተ ካርታ ናቸው፡፡ ፍኖተ ካርታውን በመከተል ወደታቀደው ዓላማ
መድረስ ይቻላል፡፡ የረጅም ግዜ ግብ ማለት እሱ ነው፡፡

Footer 41
ግቦችን ለመቅረፅና ለማሳካት የሚከተሉትን ጥያቄዎች
መመለስ ያስፈልጋል፡፡
በሚቀጥሉት 3 አና 6 ወራት ወይም 1 አመት የት መድረስ አለብኝ ብሎ
መነሳት
ግቤን ለማሳካት ምን ማድረግ አለብኝ ብሎ ራስን መጠየቅ
የሚጠቅመኝን ለመስራት ምን ማድረግ አለብኝ ብሎ ራስን መጠየቅ
ምን ዓይነት መሰናክሎች ያጋጥሙኛል ቀድሞ መገመት
እንዴትስ እሻገራቸዋለሁ ብሎ መንገድ መቀየስ

Footer 42
የአጭርና የረጅም ግዜ ግቦች (ምሳሌ አንድ)
የረጅም ግዜ ግብ ፡- (ቅጥር)
በአንድ ዓመት ግዜ ውስጥ በመንግስታዊ ወይንም መንግስታዊ ያልሆነ ድርጅት፣ ወይንም በግሉ ዘርፍ
ተቀጥሬ ደመወዝተኛ መሆን እፈልጋለሁ፡፡
የአጭር ግዜ ግብ አንድ፡-
የትምህርት የስራ ማስረጃ የሚገልጽ ፅሁፍ (ሲቪ) አዘጋጃለሁ፤ ወይንም ክህሎቴን፣ ችሎታዬን እና ፍላጎቴን
በቃሌ ለመግለፅ የሚያስችለኝ ዝግጅት አደርጋለሁ፡፡
እርምጃዎች ማከናወኛ ግዜ የሚያስፈልጉ ነገሮች
1

Footer 43
የአጭርና የረጅም ግዜ ግቦች (ምሳሌ አንድ)
የረጅም ግዜ ግብ ፡- (ቅጥር)
በአንድ ዓመት ግዜ ውስጥ በምኖርበት ማህበረሰብ አካባቢ ገቢ በሚያስገኝ የእራሴ ሥራ መሰማራት እፈልጋለሁ፡፡
የአጭር ግዜ ግብ አንድ፡-
በምኖርበት ማህበረሰብ አካባቢ ገቢ በሚያስገኝ የራሴ ስራ ለመሰማራት በሚያስችሉኝ አምስት አማራጮች ላይ ጥናት
አካሂዳለሁ፡፡ አማራጮቹ በገበያ ያላቸውን ተፈላጊነት ጭምር እዳስሳለሁ፡፡
እርምጃዎች ማከናወኛ ግዜ የሚያስፈልጉ ነገሮች
1

Footer 44
ምላሾችን መምረጥ መቻል
ምርጫው የእኛ ነው
በየዕለቱ ብዙ ነገሮች ይከሰታሉ፤ ለምሳሌ መጥፎ የአየር ሁኔታ ያጋጥማል፡፡ ወይንም
የስራ ቅጥር ቃለመጠይቅ ላይሳካ ይችላል፡፡ አውቶቡስ ያረፍዳል ወይንም መብራት
ለረጅም ጊዜ ያቋርጣል፡፡ የሥራ ባልደረባችን ሀሜተኛ ሆኖ ሊያማን ይችላል፡፡
ለእነዚህ ሁኔታዎች ምላሻችን ምንድን ነው? እንበሳጫለን ወይንም በጎ ገፅታውን
እንመለከታለን? ምርጫው የእናንተ ነው፡፡
ብስክሌት በመንዳት ላይ እያላችሁ ድንገት መኪና ገብቶ አቋረጣችሁ እንበል፡፡ በዚህም
ምክንያት ከመንገድ ወጥታችሁ ከግጭት ለጥቂት አምልጣችኋል፡፡ ምን ታደርጋላችሁ?

Footer 45
የስሜታዊ ሰዎች ባህሪያት
ስሜታዊ ሰዎች ለውጭያዊ ድባብ፣ ገጽታ፣ ኹነት ወይም ተፅእኖ
ይጋለጣሉ፡፡
ለስሜታቸው ተገዥ ይሆናሉ
እርምጃቸው ስለሚያስከትለው ውጤት አስቀድመው አያስቡም፣
ብዙ ግዜ የተግባር ሰዎች አይደሉም /በሌሎች ላይ ያሳብባሉ
ለእራሳቸው ጉዳይ ኃላፊነት አይወስዱም፣
በጥቃቅን ነገሮች ይጨነቃሉ፡፡

Footer 46
የአስተዋይ ሰዎች ባህሪያት
አስተዋይ ሰዎች ነገሮችን ከማድረጋቸው በፊት ያስባሉ፣
 ለድርጊታቸው ኃላፊነት ይወስዳሉ፣
እንደ የአየር ሁኔታ የመሳሰለውን ከእነሱ ቁጥጥር ውጪ የሆነን ሁኔታ ከግላቸው ጋር
አያያይዙትም
በጥቃቅን ነገሮች አይጨነቁም፣
መደረግ ያለበትን ነገር ወዲያውኑ ያደርጉታል፤ ሌሎች ሰዎች እስኪያደርጉ አይጠብቁም
ለራሳቸው ጉዳይ ኃላፊነት ይወስዳሉ
“ይህንን ሁኔታ ለመለወጥ ምን ማድረግ አለብኝ ? ” በማለት እራሳቸውን ይጠይቃሉ፡፡

Footer 47
Footer 48
እንዴት የበለጠ መማር ይቻላል?
በማዳመጥ
በመመልከት
በመሥራት
በፅሕፈት
 በንባብ
 በንግግር

Footer 49
አመራር እና የቡድን ሥራ

Remove, or click 'insert footer' to apply to al 50

l slides.
 አስፈላጊነት
ወጣቶች ስለመሪነት ያላችውን ዕውቀትና ክህሎት ማሳደግ
ወጣት ሴቶችና ወንዶች በአመራርና መሪነት ዙሪያ ያላቸውን አመለካከት እና ሚና
ማጠናከር ወይንም መለወጥ
ከስልጠናው በኁዋላ በግል፤ በቤተሰብ እንዲሁም በማኀበረሰብ ደረጃ በአመራርና
በመሪነት ዙሪያ ስለሚያመጡት ለውጥ ራዕይ ሰንቀው ዕንዲወጡ ማስቻል
ወጣት ሴቶች በማኅበረሰብ ውስጥ ያላቸውን የመሪነት ሚና እንዲጎለብት ማስቻል
አመራር ተጽዕኖ ነው ”- ብዙ የተለያዩ መሪዎች አሉ ፡፡ እንደ መሪ ጠንካራ ሆኖ
የማደግ አንድ አካል የግል ባሕርያችንን በማስፋት ነው። በስልጠናው ላይ ስለ
የአመራር ችሎታ ፣ የአመራር አይነቶች እና የእውቀት ዓይነቶች ይማራሉ
 መሪ ማለት ምን ማለት ነዉ፡፡
 መሪነት የአንድ ቡድን አባላትን እና መዋለ-ነዋይን አንድ የስራ አቅጣጫ ማስያዝና ማስተባበር ማለት ነው፤
 መሪነት ሰዎችን የማሰባሰብ እና ወደ አንድ ግብ እንዲያመሩ የማበረታታት እና የማብቃት ሰብዓዊ ተግባር
ነው፤
 መሪነት በመጠነኛ ግጭትና በታላቅ ትብብር ውጤት እንዲመጣ ሰዎችን የመያዝ ወይንም የማሳደግ ችሎታ
ነው፤
 መሪነት ተከታዮዎችን መለወጥና ተግባራዊ የሚሆን የጋራ ራዕይ መፍጠር ነው፤

 ሎሎችን የማስማን እና እንዲከተሉ የማድረግ ብቃት ሲሆን ተከታዩችም በሙሉ

ፈቃደኝነትና ተነሳሺነት ለሚታሰበዉ ዓላማ እንዲቆሙ ማድረግ ነወ፡፡
የቀጠለ.

ያንች ወይም ያንተ መሪ ማነው?

ምን ችሎታ ወይም ባህሪ አላቸው ?
የትኛዉን ክህሎት ወይም ባህርያት ትጋሪላችሁ ?
 በመሪና እና በአስተዳዳሪ መካከል ያለው ልዩነት ምንድነው ?

መሪ አስተዳደር/አመራር
 አካባቢ ማየት እቅድ
ትኩረት ማቀናጃት
የሚያነሳሳ መተግባር
መቆጣጠረና መገምገም
 ታላቅ መሪ/ዎች መገለጫዎች

ተስፋ አይቆርጡም ጥሩ የመግባባት ክህሎት

ከሁኔታዎች ጋር መሄድ፣ የፀና አቋም (አስተማማኝነት) ተጠያቄነት፡
ሰፊ አቅም፣ አስቀድሞ ማቀድ፣
ፈጠራ፣ ትዕግስት
በእራስ መተማመን፤ ማመዛዘን፣
አዎንታዊ አመለካከት /ተስፈኝነት፣ አርቆ አስተዋይነት፡
የኃላፊነት ስሜት፣
አስተዳዳሪ ሂዱ ይላል

መሪ እንሂድ ይላል
 ግለ-አመራር ምን ማለት ነው

ህይወትን የመምራት ኃላፊነት ማለት ነው.

 አንድ ሰው ወደ ተሻለ ደረጃ የሚደርስበትን መንገድ የሚያውቅበት ዘዴ ነው
ግቦችን ለማሳካት በአስተዋይነት መጓዝ ማለት ነው
በአካባቢ ማኀበረሰብ አዎንታዊ ተፅእኖ ማሳደርን ያካትታል
ውጤታማ ለመሆን አቅምን አሟጦ መሥራትን ያመለክታል
አዎንታዊ ልዩነት መፍጠር ማለት ነው

Footer 57
 የአመራር ዓይነቶች

1.በአምባገነንነት የሚመሩ
2.በማሳመን የሚመሩ
3.በማማከር የሚመሩ
4.በአሳታፊነት የሚመሩ

Footer 58
 አምባገነን መሪዎች
 ችግርን በመለየት አማራጭ መፍትሄዎችን ካቀረቡ በኋላ
አንዱን መርጠው ተከታዮቻቸውን እንዲተገብሩት ያዛሉ፡፡
 አምባገነኖች የሚመሩት ቡድን አባላት ተግባራዊ
እንዲያደርጉት ስለታዘዙት ውሣኔ ምን ስሜት እንዳላቸው
ለማወቅ አይፈልጉም፡፡
 አምባገነኖች የቡድኑ አባላት በውሣኔ ሰጪነት እንዲሳተፉ
አያደርጉም፡፡
 አስተባባሪዎችን እራሳቸው ይመድባሉ፡፡ በእራሳቸው
ስሜት ይመራሉ፡፡

59
 አምባገነን መሪዎች
 ችግርን በመለየት አማራጭ መፍትሄዎችን ካቀረቡ በኋላ
አንዱን መርጠው ተከታዮቻቸውን እንዲተገብሩት ያዛሉ፡፡
 አምባገነኖች የሚመሩት ቡድን አባላት ተግባራዊ
እንዲያደርጉት ስለታዘዙት ውሣኔ ምን ስሜት እንዳላቸው
ለማወቅ አይፈልጉም፡፡
 አምባገነኖች የቡድኑ አባላት በውሣኔ ሰጪነት እንዲሳተፉ
አያደርጉም፡፡
 አስተባባሪዎችን እራሳቸው ይመድባሉ፡፡ በእራሳቸው
ስሜት ይመራሉ፡፡

60
 በማሳመን የሚመሩ
የአለቃነት ባህርይ ያላቸው መሪዎች ሲሆኑ ልክ
እንደ አምባገነን መሪዎች ሰዎችን ሳያማክሩና
ሳያሳትፉ የሚወስኑ ናቸው፡፡
የቡድኑ አባላት ውሣኔያቸውን እንዲቀበሉ
ለማሳመን ይወተውታሉ፡፡
ውሣኔው የቡድኑን አባላት ጥቅም የሚያስጠብቅ
መሆኑን በመግለፅ እንዲቀበሉት ያስገድዳሉ፡፡

Footer 61
 በማማከር የሚመሩ
የቡድኑን አባላት ከጅምሩ በውሣኔው ላይ አስተዋፅኦ እንዲያደርጉ ያማክራሉ፡፡
ችግሩን እስከነ መንስኤው አብራርተው በማቅረብ የቡድኑ አባላት ሃሣብ
እንዲሰጡበት ይጋብዛሉ፡፡ የቡድኑ አባላት በሰጡት አስተያየት ላይ ተመርኩዘው
የመፍትሔ ሐሳብ ያቀርባሉ፡፡
የቡድኑ አባላት የተሻለ ነው ብለው ያመኑበትን የመፍትሔ ሐሳብ ይቀበላሉ፡፡

Footer 62
 በአሳታፊነት የሚመሩ

በቡድኑ ውስጥ እንደ አንድ አባል

ሆነው ይሳተፋሉ፡፡
የቡድኑ አባላት በጉዳዩ ላይ ውሣኔ
እንዲሰጡበት ያበረታታሉ፡፡
ለግለሰቦች ሚና ዕውቅና ይሰጣሉ፡፡
በትእዛዝ ሳይሆን አቅጣጫን
በማመላከት ይመራሉ፡፡

Footer 63
 ማጠቃለያ
 የተለያዩ መሪዎች የተለያየ አይነት የውሳኔ አሰጣጥ ዘይቤዎችን ይጠቀማሉ፡፡

 አንዳንድ መሪዎች የአምባገነንት የውሳኔ አሰጣጥ ዘይቤ ሲጠቀሙ ሌሎች ደግም አሳታፊ ወይም

ማሳመን መንገዶችን ይመርጣሉ፡፡

 እነዚህ የውሳኔ አሰጣት ዘይቤዎች እንደየሁኔታው እና እንዳስፈላጊነቱ ሊለያዩ ይችላሉ፡፡ ነገር ግን

ስኬታማ መሪዎች ቡዙ ባህሪያት አላቸው፤

ከላይ ከተዝርዝሩት የትኛውን የአመራር አይነቶች አሉዎት

 የቡድን ሥራ

Footer 65
 አስፈላጊነት
ወጣቶች ስለ የቡድን ሥራ ሀሳቦችን እንዴት ማመንጨት እንደሚችሉ
ማስገንዘብ
 ወጣቶች ለአንድ ተባብረው መሥራታቸው ለጋራ ዕድገትና ብልጽግናቸው
የሚረዳ መሆኑን ግንዛቤ ማስጨበጥ
ወጣት ሴቶች በቡድን ሥራ ወቅት የሚገጥሟቸውን ተግዳሮቶች ለመወጣት
የሚያስችል ክህሎት መገንባት
 ስብስብና ቡድን/ህብረት
ቡድን/ህብረት
 ስብስብ
• አብሮነትን እያንዳንዱ ስዉ በይበልጥ
 ተግባር ተኮር ማሳከት
 ግለሳባዊ አስታሳሳብ • ግብ ተኮር
 አምባገነን መሪ • አሳታፊ አመራር
 ልዩነትን መጨቆን • ሁሉንም በአንድ እይታ ማየት
 ስጋትን ማስወገድ • ስጋትን መቀበል
 ከተጠያቂነት ዉጪ ናችዉ • የልዩነት አስፈላጊ ነዉ
 በእራሳቸዉ መካከል ዉድድር አይጠፍም • ተጠያቂነት አብዛኛዉን ጊዜ ተቀባይነት አለ
• ዉድድር ሁሌም ከቡድን በሰተዉጭ ነዉ፡፡
 ቡድን ምን ማለት ነው

ቡድን ማለት አንድን ግብ ለማሳካት በጋራ

የሚሰሩ ግለሰቦች ስብሰብ ማለት ነው፡፡

Footer 68
 የቡድን ስራ ባህርያት
 ሚዛኑን የጠብቀ ሚናዎች  ትብብርና መግባባት
ግልፅ የሆነ አለማና ተቀባይነት ያለዉ አተገባባር
የተስማሙበት ግብ  አግባባነት ያለዉ መሪነት
 ግልፅነትና ነገሮችን መጋፈጥ
ሁልጊዜ ክለሳ ማድረግ
 መግባባት፤ ድጋፍ/መደጋገግፍ ና
 የግለሰብ እድገት
እምነት
ውጤታማ ቡድኖች ማሟላት ለባቸው፡፡
ግቡን መረዳት፡- ሁሉም የቡድን አባላት ግባቸውን ማወቅ አለባቸው፡፡
ግልፅ ሚና እና ተልእኮ፡- ሁሉም የቡድን አባላት ከእነሱ ምን እንደሚጠበቅ
ማወቅ አለባቸው፡፡
የውሣኔ አሰጣጥ ሥነስርዓቶች፡- ሁሉም የቡድን አባላት ውሣኔዎችን እንዴት፣
እንደሚሰጡ እና ችግሮች እንዴት እንደሚፈቱ መረዳት አለባቸው፡፡ ውጤታማ
ቡድን በተቀረፁ ግልፅ ሥነሥርዓቶች ነው ሥራውን የሚያከናውነው፡፡
በቡድን አባላት መካከል የሚኖር መተማመን፡- ሁሉም የቡድን አባላት እምነት
ሊኖራቸው እና ሊደጋገፉ ይገባል፡፡ ጥሩ የቡድን ሥራ ለማረጋገጥ

Footer 70
 የቡድን መሪ ሀላፊነት
ለሁሉም አባልት ግልፅ ያሆን የስራ ድርሻነ ማስጠት
ሁልጊዜ ክለሳ ማድረግ
የስራ መሻሻልን መቆጣጠሪ
ቡድኑን ማረጋገጥ በጊዜ ስሌዳ እንዳሚጨረሱ
ቡድኑን ወይም ህብረቱን ማነሳሳት
ለግጭቶች መፍትሄ መፈለግ
 ቡድኑን ወይም ህብረቱን መረዳት መሰናክሎችን እድዎጡ

Team Building 71
 የመሪነት ሚና በቡድን ወይም ህብረት ወስጥ
 ማቀናጀት
ነገሮችን ያሚያመቻች
አሰልጣኝ
ተመልካች ወይም ታዛቢ
ክፍተት መሙላት
መቆጣጠር

72
 የቡድን መሪዎች ቡድናቸውን ለማገዝ የሚጠቀመዋቸው ስትራቴጂዎች

 ውይይትን ማበረታታት፣
 ሁሉም የቡድኑ አባላት የሚያቀርቡዋቸው ሃሣቦችና አስተያየቶች ጠቃሚ መሆናቸውን
እንዲያውቁ ማድረግ፣
 እያንዳንዱ የቡድን አባል ሙሉ ተሳትፎ እንዲያደርግ ማበረታታት፣
 ሁሉንም በአክብሮት ማስተናገድ፣
 ሰዎች ከልዩነቶቻቸው ጋር አብረው እንዲሰሩ ማበረታታት፣
 ትዕግስተኛ መሆን፣
 አዎንታዊ ግብረ መልስ መስጠት፡፡

Footer 73
የቀጠለ----

እንደ ቡድን ተባብሮ ለመሥራት እያንዳንዱ የቡድን አባል የሚከተሉተን

ማድረግ ይጠበቅበታል
እርስ በእርስ መመካከር፣
እርስ በእርስ መረዳዳት፡፡
እርስ በእርስ መተጋገዝ፣
አንዱ ሌላውን ማበረታታት እና ማነቃቃት፣

Footer 74
 አስፈላጊነት
ወጣቶች ጥሩ የግጭት አፈታት ክህሎቶች ኖራቸው ሰራተኞች የሥራ
ግንኙነቶቻቸውን የሚጎዳ ግጭት ለመቀነስ ይረዳሉ ፡፡
 ግጭቶችን ይበልጥ በሙያዊ እና በአክብሮት በመፍታት ፣ ከስራ
ባልደረባዎች ጋር በተሻለ ለመተባበር እንዲችሉ ፣ ጠንካራ የስራ ግንኙነቶችን
መገንባት እንዲችሉ ማድረግ፡፡
ወጣት ሴቶች በግጭት አፈታት ዙሪያ የላቀ ሚና እንዲኖራቸው በቂ ክህሎት
እንዲያዳብሩ ማስቻል
 ግጭት ምንድነው?

ግጭት ማለት በተቃዋሚ ፍላጎቶች ፣ በመዋጋት ፣ በትግሉ ወይም በተቃዋሚ

ፍላጎቶች ግጭት ውስጥ የመገኘት ሁኔታ ፣ ከሌላው ግለሰብ ወይም ቡድን ጋር
የመገጣጠም ሁኔታ ነው።
 የግጭት አፈታት ስልቶች
• በተለያዩ የመፍትሄ አቅጣጫዎች
መረጋጋት ዙሪያ መመካከር
የግጭቱን መንስዔ መለየት • በመረጋጋት መፍትሄ መስጣት
ባለ-ጉዳዮቹን መጠየቅ • ችግሩ በአንድ ጀምበር ላይፈታ
የመፍትሄ አቅጣጫ ስለሚችል በሌላ ቀጠሮ ተመልሶ
መደማመጥ ማየት::
መራቅ • ሌሎች ተፈላጊ ሰዎችን መጨመር
ጥሩ ሊሆን ይችላል
ማሸነፍ- መሸነፍ እና ማሸነፍ- ማሸነፍ

Footer 78
የማሸነፍ-መሸነፍ መርህ ፡-

 አብዛኞቹ ሰዎች ማሸነፍን ይፈልጋሉ፡፡

 በሙግት ወቅት የእነሱ ሃሣብ እንዲያሸንፍ ይፈልጋሉ፣ በግጭት ግዜም እንዲያሸንፉ
ይፈልጋሉ፡፡
 አለመግባባት ሲፈጠር ጉዳዩን ለመቋጨት ሁለት አማራጮች ብቻ አሉ ብለው ያስባሉ፡፡
አንደኛው የእራሳቸው መንገድ ሲሆን ሁለተኛው ደግሞ የተቃራኒያቸው መንገድ፡፡
 በእነሱ እምነት ለማሸነፍ የግድ ሌላኛው ሰው መሸነፍ አለበት፡፡ ሰዎች ሥልጣን፣ ኃይል፣
የትምህርት ብልጫ፣ ንብረት ወይንም ተክለ ስብእናቸውን ተጠቅመው ለማሸነፍ ጥረት
ያደርጋሉ፡፡
 በዚህ መንገድ አንዱ ያሸንፋል ውጤቱን ያገኛል ሌላኛው ይሸነፋል ውጤቱን ያጣል፡፡

Footer 79
የማሸነፍ-ማሸነፍ (እኩል ማሸነፍ) መርህ ፡-
 አለመግባባትን ወይንም ሙግትን ለመፍታት ሌላ አማራጭ መንገድ ያለ መሆኑን መገንዘብ ጠቃሚ ነው፡፡
 እኩል የማሸነፍ መፍትሄ እንደ አማራጭ ሊታይ ይገባል፡፡
 የማሸነፍ- ማሸነፍ መርህ (እኩል ማሸነፍ) ሌላ ሦስተኛ መንገድ መኖሩን ይቀበላል፡፡
 ለተማጋቾች እራሳቸው ወይንም የተቃራኒያቸው መንገድ ሳይሆን ቀድመው ያላዩት ሌላ የተሻለ መንገድ ነው፡፡
 እነሱ እና ሌሎች እንዲያሸንፉ የሚፈልጉ ሰዎች እኩል የማሸነፍ መርህን (ማሸነፍ-ማሸነፍ) በመፍትሄነት
ይጠቀማሉ፡፡
 እነዚህ ሰዎች የጋራ ስኬትና ደስታ የሚፈጥሩ የመፍትሄ መንገዶችን ተግባራዊ ያደርጋሉ፡፡
 እኩል የማሸነፍ መርህ (ማሸነፍ-ማሸነፍ) ፉክክርን ሳይሆን መተባበርን ያራምዳል፡፡
 እኩል የማሸነፍ መርህን የሚከተሉ ሰዎች የበለጠ ያዳምጣሉ፣ ለረጅም ጊዜ ተግባብተው ይኖራሉ፣ የበለጠ
ለመግባባትም ቁርጠኝነቱ አላቸው፡፡

Footer 80
 ሚዛናዊ አስተሳሰብ
ሚዛናዊ አስተሳሰብ የአንድን ክስተት የተለያዩ ጎኖች በሚገባ መርምሮ ተገቢ የሆነ
ውሳኔ ላይ ለመድረስ የሚያስችል ብቃት ነው።
 ሚዛናዊ አስተሳሰብ
 በማንኛውም ትክክለኛ ውሳኔ ድምዳሜ ላይ ከመድረስ በፊት፤ የውሳኔ ሃሳቡን፤

› አዎንታዊ ና አሉታዊ ጎኖቹን፣

› ጥንካሬ እና ድክመቶቹን፣

› ጥቅምና ጉዳቶቹን፣
መመዘን ተገቢ ነው።

 ይህ ተግባር ሚዛናዊ አስተሳሰብን ይገልፃል። በዚህም ቀጥሎ 3 አይነት ሰዎችን እናያለን

 ለዘብተኛ፣ ቁጡ፣ ቁርጠኛ
ለዘብተኛ ቁጡ ቁርጠኛ
• ሁሌም ግጭትን ይሸሻሉ • ይወተውታሉ፣ ይጋጫሉ • የእራስን እና የሌሎችን ፍላጎቶች ያስታርቃሉ
• ጥቅማቸውን ለሌሎች አሳልፈው ለጠብ ይጋበዛሉ • ቅን ቀጥተኛና ተገቢ በሆነ መንገድ
ሐሳባቸውን፣ ስሜታቸውን
ይሰጣሉ • ጥቅማቸውን ለማስጠበቅ ጥቅማቸውን እና ፍላጎታቸውን ይገልፃሉ፡፡
• ጥቅምና ፍላጎታቸውን ይጫናሉ • ለሚሰሩት ሥራ እና ለሚያንፀባርቁት ባህርይ
አያስጠብቁም፡፡ ኃላፊት ይወስዳሉ፡፡
• ሌሎች ሰዎች የሚያቀርቡላቸውን • ለሌሎች ስሜት ግድ • ሌሎችም ለሚሰሩት ሥራና ለሚያንፀባርቁት
ተገቢ ያልሆነ ጥያቄ ያስተናግዳሉ የላቸውም፡፡ ባህርይ ኃላፊነት ያላቸው መሆኑን እውቅና
ይሰጣሉ፡፡
• ብዙ ሰዎች ያሉትን በጭፍን • ፍላጎታቸውን ብቻ • ሌሎችን ያከብራሉ
ይቀበላሉ፡፡ እንዲፈፅሙላቸው ሌሎች • ጥሩ አድማጭ እና ችግር ፈቺዎች ናቸው
• እምቢ ለማለት ይፈራሉ፡፡ ሰዎችን ያስፈራራሉ
• አክብሮት የላቸውም

Footer 83
 ለዘብተኛ ቁጡ ቁርጠኛ
ውጤት፡- ውጤት፡- ውጤት፡-
• ፈቅደውም ሳይፈቅዱም • የማስገደድ እና የመጫን • ከሰዎች ጋር ግንኙነት ሲደረግ
ህይወታቸው በሌሎች ሰዎች ስሜታቸው እየቀነሰ ሲመጣ ሌሎች ግጭት፣ መካረር እና መገታተር
ቁጥጥር ሥር እንዲወድቅ
ያደርጋሉ፡፡
ለዘብተኛ፣ ቁጡ፣ ቁርጠኛ
ሰዎችን በመጉዳታቸው የጥፋተኝነት
ስሜት ይከነክናቸዋል፡፡
• ከሌሎች ሰዎች ጋር ፍትሃዊ የሆነ
እንዲቀንስ ይረዳል፡፡
• እንደዚህ ዓይነት ሰዎች ነገሮችን
በሚዛናዊነት ማስተናገድ
ግንኙነት መፍጠር ባለመቻላቸው እንደሚቻል ስለሚገነዘቡ ዘና ያለ
ይሸማቀቃሉ፡፡ ስሜት ይኖራቸዋል፡፡
• የግል ክብርን ለማስጠበቅ ይረዳል፡፡

Footer 84
የችግር አፈታት እርምጃዎች
ችግሩን መለየት

መረጃ መሰብሰብ

ሐሳቦችን ማፍለቅ (ማመንጨት)

መፍትሄ መምረጥ

መፍትሄውን ተግባራዊ ማድረግ

መፍትሄውን መገምገም

Footer 85
 ብርትኳኗ
ሁለት በዕዴሜ ትናንሽ የሆኑ እህትማማቾች በአንድ ብርቱኳን
እየተከራከሩ ነው፡፡ የመጀመሪያዋ ልጅ ብርትኳኑን ስጭኝ አፈልገዋለሁ፤
የኔ ነው አያለች ትጯሃለች፡፡ ሁለተኛዋም ልጅ እኔም ይህን ብርትኳን
እፈልገዋለሁ፤ አሁኑኑ እፈልገዋለሁ እያለች በዚኛዋ ልጅ ላይ ትጮሃለች፡፡
እናታቸው መጥታ የሁለቱንም ጥያቄ አዳመጠች፡፡ ሁለቱም የሚፈልጉት
አንድ ነገር ነው፡፡ እናታቸውም ቢላዋ ወስዳ ብርቱኳን ሁለን ቦታ ቆርጣ
ለሁለቱም እኩል አካፈለቻቸው፡፡ የመጀመሪያዋ ልጅ ግማሹን ብርትኳን
ልጣ ልጣጩን ከጣለች በኋላ የውስጡን በላች፡፡ ሁለተኛዋም ልጅ
ግማሹን ብርቱካን ላጠችና የውስጡን ጥላ ልጣጩ እንዲደርቅ
አስቀመጠችው፡፡ እሷ የፈለገችው ማርማላት ለመስራት ነበር፡፡

Footer 86
አመሰግናለሁ