СЕМИНАРСКА РАБОТА

ПРЕДМЕТ: РАЗВОЈНА ПСИХОЛОГИЈА 2

АЛЦХАЈМЕР И НАЧИНИ НА ОТКРИВАЊЕ

( ЧАСОВНИК ТЕХНИКА)

Ментор: Студент:
Проф.д-р.Ана Чучкова Амела М. Апостоловска
 ВОВЕД :
Алцхајмерова деменција во променлив свет

Деменцијата е синдром на глобално и прогресивно оштетување на стекнатите когнитивни способности,

предизвикано од органско заболување на мозокот, со зачувана свест, при што особено се нарушени способностите
за меморија, учење, апстрактно размислување, ориентација и разбирање на визуелно-просторните односи.
Значително се нарушени и извршните функции, односно планирањето и извршувањето на задачите. Постепено
губење на функционалност, како и активности од секојдневниот живот, кои некаде го раздвојуваат нормалното
стареење (сениум) или благо когнитивно оштетување (БКО), во кое функционалноста е речиси зачувана, наспроти
деменцијата.
Според патолошки супстрат разликуваме примарни и секундарни
деменција. Алцхајмеровата болест (60-80% од сите деменција е AB),
васкуларната деменција (VaD), деменција со Левијеви тела (D L T),
фронтотемпорална деменција (FTD), како и болеста Krojcfeld–Jakob-ova, се
меѓу примарните деменција. Не постои етиолошки третман за овие
деменција. Покрај споменатите когнитивни симптоми, посебен проблем кај
деменцијата е појавата на бихејвиорални, односно психолошки нарушувања.
Околу 80-90% од пациентите со различни типови на деменција покажуваат
одреден степен на психопатологија, односно психолошки симптоми.
Деменцијата може да се третира на неколку начини. Најголем предизвик е
да се истражи етиолошкиот третман кој би довел до запирање или дури и
регресија на болеста. Друг начин е симптоматски третман. Конечно, третиот
тип е третман на нарушувања во однесувањето (бихејвиорални нарушувања
кај деменција - БПСД), кои се најголем проблем за негувателите, со
значително зголемување на трошоците за лекување.
•Алцхајмеровата болест е сложена болест, од
непозната причина и етиологија, но со неколку
познати фактори на ризик. Некои, како годините на
живот и генетиката, се надвор од нашата контрола.
Сепак, постојат седум столбови, или принципи за
здрав мозок, според кои здравиот начин на живот
ќе биде под наша контрола:
•• Редовно вежбање
•• Социјален ангажман
•• Здрава исхрана
•• Ментална стимулација
•• Квалитетен сон
•• Управување со стресот
•• Васкуларно здравје
Експертите сега веруваат дека ризикот од Алцхајмерова болест не е ограничен само на возраста, туку
всушност патолошкиот процес може да започне во мозокот долго пред да се откријат првите симптоми,
често во средовечни години. Тоа значи дека никогаш не е рано да почнете да се грижите за здравјето на
вашиот мозок. Колку повеќе го зајакнувате секој од седумте столбови во вашиот секојдневен живот,
толку подолго и посилно ќе остане вашиот мозок во функција и толку е поголема веројатноста дека ќе
можете да го намалите ризикот од развој на Алцхајмерова или друга деменција.

Се покажало дека многу од овие промени во животниот стил го намалуваат ризикот од други хронични
болести, како што се срцевите заболувања и дијабетесот, кои исто така се поврзани со зголемен ризик од
деменција. Со многу познати придобивки, изборот на здрав начин на живот може да го подобри вашето
здравје и можеби да го заштити вашиот мозок.

Така, на пример, исхраната е важен фактор за спречување на сите видови деменција, вклучително и
Алцхајмерова болест. Докажано е дека медитеранската исхрана значително го намалува ризикот. Исто
така, го намалува ризикот од срцеви и други васкуларни заболувања. Медитеранската исхрана е богата со
овошје, зеленчук, мешунки, интегрални житарки и риба, а користи маслиново масло како маснотии за
готвење.
Стигматизацијата, како и недостигот на поддршка за лицата со
деменција, како и за нивните старатели, е глобален проблем и јасно е
дека колку помалку зборуваме за деменција, толку поголеми ќе ги трпат
страдањата и на пациентите и на старателите. Светскиот ден на
Алцхајмеровата болест е 21 септември.
Дијагноза на АД во клиничката пракса
Субјективните поплаки за когнитивно опаѓање не се невообичаени кај постарата популација - вклучувајќи ги и оние од општата
популација, оние во болница или оние кои бараат помош од амбулантска служба за ментално здравје. Иако субјективното чувство
на проблеми со меморијата може да биде првиот симптом на невродегенеративно заболување од типот на деменција, постојат
голем број други причини за проблемот, вклучувајќи го и нормалното стареење. Разграничувањето помеѓу когнитивната
дисфункција како дел од клиничкиот спектар на деменцијата, односно болеста, и она што се јавува при нормално стареење е од
големо клиничко значење.
Традиционално, дијагнозата на АД започнува со дијагноза на синдром на деменција. Како што веќе споменавме, деменцијата се
дефинира како болест која се карактеризира со значително когнитивно опаѓање (во различни когнитивни домени како што се
сложеното внимание на извршните функции, учењето, меморијата, јазикот, вештините за визуелна перцепција...), од претходно
ниво на функционирање. Централниот чекор во дијагностичката процедура е проценката на когнитивниот статус на пациентот -
користење на батерија од невропсихолошки тестови. Квантитативно невропсихолошко тестирање, идеално извршено од лица
обучени да вршат невропсихолошки тестови, треба да се користат кај сите лица кои одат кај психијатар / невролог / општ лекар и
за кои постои сомневање дека имаат големо или мало когнитивно оштетување (порано познато како благо Когнитивно
оштетување).

Изборот на тестовите, односно обемот на тестовите кои ќе се користат при проценката на когнитивниот статус, зависи од
клиничарот, кој ќе донесе одлука врз основа на сите информации собрани во текот на дијагностичкиот процес. Бројот на тестови
треба да биде оптимален за да се опфатат сите невропсихолошки функции.
Проценка на когнитивниот статус
Проценката на когнитивните способности на една личност е тешка и непрецизна во вршењето на рутинска
евалуација на психолошкиот статус на пациентот, а примената на когнитивното тестирање е вредна клиничка
вештина. Се заснова на испитување на когнитивното функционирање и однесување на испитаниците користејќи
стандардизирани тестови.

Самото тестирање се користи во следните ситуации:

1. како скрининг за постоење на когнитивно оштетување (дијагноза на големо или мало когнитивно
оштетување),
2. во диференцијална дијагностичка постапка,
3. како и за утврдување на тежината на болеста или да се процени прогресијата на болеста.

Да не заборавиме дека покрај тестовите кои откриваат нарушувања на функцијата / когнитивен дефицит, тие ги
откриваат и силните страни на интелектот, така што крајната цел на тестот е да се открие горната граница на
способност (перформанси) за одредена личност во дадена време Исто така, примената на тестови не ја намалува
важноста на квалитативното набљудување на однесувањето на пациентот.
Во овој дел ќе ги наброиме тестовите но подетално ќе ги разгледаме
карактеристиките и важноста на тестот Часовник Техника.

• Скрининг тестови
• Мини-ментален тест (Mini Mental State Examination - MMSE)
• Монтреалска скала за когнитивна проценка (МСКП)
• Скала Аденбрук (Когнитивно испитување на Аденбрук - ACE-R)
• Мини тест со задачи
• Тест за цртање часовник
 Тест за цртање часовник

Тестот за цртање часовник е брза, евтина и популарна алатка за невропсихолошки скрининг за

когнитивни состојби. Тестот за цртање на дигитален часовник користи нов софтвер за да ги анализира
податоците од дигитализирана топка пенкало што ја известува својата позиција со значителна
просторна и временска прецизност, што овозможува анализа и на процесот на цртање и финален
производ. Развиена е методологија за анализирање на податоците за ударот на пенкалото од овие
цртежи и се пресметува голема колекција на карактеристики кои потоа се анализирани со различни
машини техники за учење. Добиените системи за бодување биле дизајнирани да бидат попрецизни од
системи кои моментално ги користат лекарите, но исто како интерпретабилна и лесна за употреба.
Системите исто така ни дозволуваат да ја квантифицираме размената помеѓу точноста и
интерпретабилноста. Создадено е автоматизирана
верзии на системи за бодување во моментов користени од лекарите, што укажа дека машината за
моделите за учење значително ги надминале постоечките системи за бодување.
Широко користен тест. Веројатно наједноставниот тест во клиничка употреба.
Задачата е пациентот да го нацрта лицето на часовникот (круг), и да додаде броеви на
бирање во кругот, а потоа да нацрта стрелки кои покажуваат одредено време (обично
11.10). Нешто едноставно како ова значи дека 2 визуелни хемисфери мора да
учествуваат.
Личноста исто така треба да ја слуша инструкцијата, да ја разбере, да запомни како
изгледаат часовниците, како да го распореди секој час и потоа да планира каде ќе ја
постави секоја стрелка. Како што рековме, постојат многу начини да се оцени овој
тест. Можеме да го набљудуваме кругот, редоследот на броевите и позиционирањето.
Експертот може да земе предвид и дали броевите се внатре или надвор од сферата, дали се само на едната страна
или има премногу броеви.

Луѓето со шизофрени нарушувања, на пример, обично имаат опсесија да ја обележат секоја минута на часовникот.
Нивните цртежи обично се прилично бизарни, шарени и речиси неразбирливи.
Време на тест: 1-2 минути
Когнитивни домени: визуопацијална, конструктивна пракса и фронтално-извршно оштетување (плански дефицит)
Оценка: повеќе алгоритми за бодување - оценка 3 (по поен за правилно нацртан круг, правилно распоредени
броеви и раце) или оценка 5 (по бод за правилно нацртан круг, правилно распоредени броеви, точна должина и
позиција за секоја рака)
Предности: брзина на администрација, едноставност, не изгледа застрашувачки за пациентите; прилично добра
чувствителност и специфичност
Недостатоци: слабо разликува различни типови на деменција; нешто помала чувствителност и специфичност; не
се користи за откривање на блага до умерена деменција
•Случајот на Марија
•Марија има 80 години и за прв пат оди со своите деца кај психолог. „Заборавам работи“, вели таа низ
смеа како неа фамилијата кимнува со загрижени погледи на нивните лица. Психологот симнува некои
информации и разговара со Марија за да ја опушти и малку подобро да ја запознае.

•Потоа ја замолува да нацрта часовник што покажува многу конкретно време: 11:10. Резултатот не е во
завидно ниво . Когнитивниот пад на Марија е очигледен. Овој тест нема да биде единствениот што ќе
го направи Марија. Експертите ќе користат други психолошки тестови и стратегии за да одлучат дали
Марија има Алцхајмерова болест. Сепак, тестот за цртање на часовникот е почетна точка и нуди
веродостојни и откривачки информации.
•Марија е веќе напредната во години и губењето на когнитивните способности е вообичаено. Треба да
го споменеме и тоа во последниве години овој тест е многу повеќе дотеран.
Постои дури и пенкало што „Лабораторија за вештачка интелигенција и компјутерски
науки од Масачусетс“ го дизајнирал. Го снима пулсот на личноста, прецизноста,
прекините, треперењето и другите видови неправилности. Благодарение на оваа
технологија, експертите можат да извлечат илјадници параметри.

Сепак, најинтересно од се е тоа што експертите можат многу рано да поставуваат

дијагнози на Алцхајмерова или Паркинсонова болест. Раното откривање ќе им даде
шанса на лекарите да развијат подобри стратегии и третмани.

Тестот за цртање на часовникот ќе продолжи да биде една од најдобрите алатки за

откривање на овој тип на болести во догледна иднина.
Користена литература:
1. Ferri CP, Prince M, Brayne C,et al.Global prevalence of dementia: a Delphi consensus study.Lancet2005;366:2112–2117.
2. Packo I.Dementia in Europe Yearbook 2008. Luxem-bourg: AlzheimerEurope, 2008.
3. Hampel H, et al. Biomarkers for Alzheimer’s disease: academic, industry and regulatory perspectives. Nat Rev Drug Discov. 2010;9(7):560–74.
4. Davies P, Maloney AJ. Selective loss of central cholinergic neurons in Alzheimer’s disease. Lancet. 1976;2(8000):1403.
5. Perry EK, Tomlinson BE, Blessed G, Bergmann K, Gibson PH, Perry RH.Correlation of cholinergic abnormalities with senile plaques and
mentaltest scores in senile dementia. British Medical Journal. 1978;2(6150):1457–9.
6. Bierer LM, Haroutunian V, Gabriel S, et al. Neurochemical correlates ofdementia severity in Alzheimer’s disease: relative importance of the
cholinergicdeficits. Journal of Neurochemistry. 1995;64(2):749–60.
7. Cummings JL, Kaufer D. Neuropsychiatric aspects of Alzheimer’s disease: the cholinergic hypothesis revisited. Neurology. 1996;47(4):876–83.
8. Kuhl DE, Koeppe RA, Minoshima S, et al. In vivo mapping of cerebralacetylcholinesterase activity in aging and Alzheimer’s disease.
Neurology.1999;52(4):691–9.
9. Darreh-Shori T, Soininen H. Effects of cholinesterase inhibitors on the activities and protein levels of cholinesterases in the cerebrospinal fluid
of patients with Alzheimer’s disease: a review of recent clinical studies. Current Alzheimer Research. 2010;7(1):67–73.
10. Jelic V, Darreh-Shori T. Donepezil: A Review of Pharmacological Characteristics and Role in the Management of Alzheimer DiseaseClinical
Medicine Insights: Therapeutics 2010:2 771–788
11. Birks J. Cholinesterase inhibitors for Alzheimer’s disease. Cochrane Data-Base of systematic Reviews (Online). 2006;1:CD005593.
12. Hansen RA, Gartlehner G, Webb AP, Morgan LC, Moore CG, Jonas DE.Efficacy and safety of donepezil, galantamine, and rivastigmine for
thetreatment of Alzheimer’s disease: a systematic review and meta-analysis.Clinical Interventions in Aging. 2008;3(2):211–25.
13. Loveman E, Green C, Kirby J, et al. The clinical and cost-effectiveness of donepezil, rivastigmine, galantamine and memantine for
Alzheimer’sdisease. Health technology Assessment (Winchester, England). 2006;10(1):iii–iv, ix–xi, 1–160.
14. Seltzer B. Donepezil: an update. Expert Opinion on Pharmacotherapy.2007;8(7):1011–23.
15. Takeda A, Loveman E, Clegg A, et al. A systematic review of the clinicaleffectiveness of donepezil, rivastigmine and galantamine on
cognition, qualityof life and adverse events in Alzheimer’s disease. International Journalof Geriatric Psychiatry. 2006;21(1):17–28.
16. Chen R, Chan P-T, Chu H, Lin Y-Z, Chang P-C, Chen C-Y, Chou K-R.Treatment effects between monotherapy ofdonepezil versus
combination withmemantine for Alzheimer disease: A metaanalysis.PLOS ONE | https://doi.org/10.1371/journal.pone.0183586 August 21, 2017
17. Adlimoghaddam A, NeuendorffM, Roy B, Albensi BC A review of clinical treatment considerations of donepezil insevere Alzheimer’s
diseaseCNS Neurosci2018;24:876–888.
18. Cummings JL. Alzheimer's disease. N Engl J Med. 2004; 351(1):56±67+110.
19. Feldman H, Gauthier S, Hecker J, Vellas B, Xu Y, Ieni JR, et al. Efficacy and safety of donepezil inpatients with more severe Alzheimer's
disease: a subgroup analysis from a randomized, placebo-controlledtrial. Int J Geriatr Psychiatry. 2005; 20(6):559±69.
20. Lockhart IA, Orme ME, Mitchell SA. The efficacy of licensed-indication use of donepezil and memantinemonotherapies for treating
behavioural and psychological symptoms of dementia in patients with Alzheimer'sdisease: systematic review and meta-analysis (Provisional
abstract). Dement GeriatrCognDis Extra [Internet]. 2011; 1(1):[212±27 pp.].
21. Jackson S, Ham RJ, Wilkinson D. The safety and tolerability of donepezil inpatients with Alzheimer’s disease. Br J Clin Pharmacol. 2004;58
Suppl 1:1–8.
22. Relkin NR, Reichman WE, Orazem J, McRae T. A large, communitybased,open-label trial of donepezil in the treatment of
lzheimer’sdisease.Dementia and Geriatric Cognitive Disorders. 2003;16(1):15–24.
23. Black S, Roman GC, Geldmacher DS, et al. Efficacy and tolerability ofdonepezil in vascular dementia: positive results of a 24-
week,multicenter,international, randomized, placebo-controlled clinical trial. Stroke;AJournalof Cerebral Circulation. 2003;34(10):2323–30.
24. Wilkinson D, Doody R, Helme R, et al. Donepezil in vascular dementia: arandomized, placebo-controlled study. Neurology. 2003;61(4):479–
86.
25. Howard R, et al Donepezil and Memantine for Moderate-to-Severe Alzheimer's Diseasen engl j med 366;10 nejm.org march 8, 2012
26. Nan Zhang, Marc L GordonClinical efficacy and safety of donepezil in the treatment of Alzheimer’s disease in Chinese patients Clinical
Interventions in Aging 2018:13 1963–1970