2.3.

Cực đại hóa lợi nhuận

Ví dụ. Một nhà độc quyền đối mặt với hàm cầu
1

và hàm chi phí C (Q)  5Q  10 .
3
ngược P (Q)  2Q 4

a) Xác định hàm doanh thu biên, chi phí biên và

chi phí trung bình.
b) Xác định Q*, là mức sản xuất để lợi nhuận cực
đại và giá P* tương ứng với mức sản xuất đó.
Giải
a) Hàm doanh thu và doanh thu biên có dạng
3
R(Q)  P(Q).Q  2Q 4

1
3 
 MR (Q)  R ' (Q)  Q 4
2
Hàm chi phí biên và chi phí trung bình có dạng
MC (Q)  C ' (Q)  15Q 2
C (Q) 5Q 3  10 10
AC (Q)    5Q 
2

Q Q Q
 b) Hàm lợi nhuận
 (Q)  R(Q)  C (Q)
  ' (Q)  MR(Q)  MC (Q)
  ' (Q)  0  MR(Q)  MC (Q)
1
3
 Q   15 Q 
*  * 2
4
2
4
1 9
 Q     0.36
*

 10 
1
 P*  2 Q 

* 4  2.5831
Ví dụ. Xét hàm số
1
f ( x )  x  x, x  0
2

a) Tính f ' ( x) và chứng minh f(x) lõm toàn cục.

b) Tìm cực đại toàn cục x* của f(x).
c) Đặt h( x)  g  
x  x , trong đó g(x) là hàm tăng đơn điệu (tăng toàn cục). Tìm giá

trị x* sao cho h(x) có thể đạt cực đại.

Giải:
a) Ta có
1
1 
f ( x)  x
' 2
1
2
3
1 
 f ( x)   x
'' 2
 0, x
4
Suy ra f(x) lõm toàn cục.
b) Từ điều kiện bậc 1
1
1 
f ( x)  x  1  0
' 2
2
1 1
 2 x 
*

x 4

và điều kiện bậc 2 (f(x) lõm toàn cục) ta dễ dàng thấy

1
được x  4 chính là cực đại toàn cục của hàm f(x).
*
 c) Từ giả thiết
h( x )  g  xx 
 h ( x)  g
' '
   1
x  x .

 1  0
2 x 

1

2 x
1  0 (vì g(x) tăng đơn điệu nên g'  
x  x  0, x )

1 1
  2  x* 
x 4

1
Vậy h(x) có thể đạt cực đại tại x  4 , trùng với kết quả của hàm f(x)
*

ở trên.
Ví dụ:
Một công ty cạnh tranh hoàn hảo đối mặt với giá bán sản phẩm là P và mức lương
danh nghĩa là W. Hàm sản xuất ngắn hạn liên quan đến sản lượng Q và lượng lao động L
như sau:
1
Q  f ( L)  9 L
3

a) Tìm sản lượng biên theo lao động và chứng minh hàm sản xuất trên giảm biên
theo lao động.
b) Từ hàm sản xuất, biểu diễn L như một hàm theo Q rồi tìm hàm chi phí C Q  của

doanh nghiệp khi lao động là yếu tố tác động duy nhất vào quá trình sản xuất. Từ
đó chứng minh rằng chi phí biên MC Q  dương và hàm chi phí là lồi toàn cục

c) Tìm hàm lợi nhuận   L  và chứng minh rằng   L  lõm toàn cục.

d) Tìm đường cong cầu lao động và tính độ co giãn của đường cong cầu này.
Giải:
2

a) Sản lượng biên theo lao động là MPL  L   f '  L   3L 3

5

Vì MPL'  L   f ''  L   2 L  0, L  0
3

nên hàm sản xuất giảm biên theo lao động.

b) Ta có
1
Q  f ( L)  9 L
3

1 3
1 1
 L  Q  L Q     Q 3
3
9 9

Suy ra hàm chi phí có dạng

3
1
C Q   WL  W   Q3
9

Và chi phí biên

3
1
MC Q   C ' Q   3W   Q 2  0
9
3
1
Vì MC ' Q   C '' Q   6W   Q  0, Q
9

nên hàm chi phí C Q  lồi toàn cục.

c) Hàm lợi nhuận có dạng
 13 
  L   PQ  WL  P  9 L   WL
 
Ta có
2

 '  L   3PL  W
3

5

  ''  L   2 PL  0, L
3

Suy ra hàm lợi nhuận   L  lõm toàn cục.

d) Từ điều kiện bậc nhất
2

 '  L   3PL  W  0
3

2
1W 1
 W
L   w , trong đó w 
3
là mức lương thực sự.
3P 3 P
3

1  2
 L   w
*
chính là đường cong cầu lao động của doanh
3 
nghiệp.
3
Vì đường cong cầu có dạng y  Ax nên độ co giãn của nó chính là   
b