BÀI 16:

CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

01 Mở đầu
Hãy chia sẻ hiểu biết của em về một cơ quan thuộc chính quyền địa phương.
Ủy ban nhân dân phường:
Do Hội đồng nhân dân bầu là
cơ quan chấp hành của Hội
đồng nhân dân, cơ quan hành
chính nhà nước ở địa
phương…”, được thể hiện ở
hai phương diện:
UBND là cơ quan thực hiện
chức năng quản lí hành chính
nhà nước, ở địa phương
Chức năng quản lí nhà nước là
chức năng duy nhất của UBND
vì quản lí nhà nước là hoạt
động chủ yếu, thống nhất, bao
ỦY BAN NHÂN DÂN trùm lên toàn bộ hoạt động của
UBND trên tất cả các lĩnh vực
của đời sống xã hội, tuy nhiên
chỉ giới hạn trong phạm vi một
địa phương, một vùng lãnh thổ
ỦY BAN NHÂN DÂN nhất định
 Chức năng của Hội đồng nhân dân Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng
và quyền làm chủ của Nhân dân, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân
địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên.
Theo quy định của pháp luật, Hội đồng nhân dân có 2 chức năng quan trọng:
- Quyết định những chủ trương, biện pháp quan trọng để phát huy tiềm năng của địa phương; xây
dựng và phát triển địa phương về kinh tế xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, không ngừng cải
thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân địa phương, làm tròn nghĩa vụ của địa phương đối
với cả nước.
- Thực hiện quyền giám sát đối với hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân
dân, Toà án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp; giám sát việc thực hiện các Nghị quyết của
Hội đồng nhân dân; giám sát việc tuân theo pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức
xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân và của công dân ở địa phương.

- Trình bày chức năng của Hội đồng nhân dân. Cho ví dụ minh họa.
- Em hãy cho biết biểu hiện của những chức năng này.
Vị trí, chức năng của Hội đồng nhân dân

Cơ quan Thành lâp Chức năng

HĐND CẤP Quyết định những chủ

trương, biện pháp quan
TỈNH trọng để phát huy tiềm
- Là cơ quan quyền lực nhà
nước ở địa phương. năng của địa phương, xây
dựng và phát triển địa
HĐND CẤP - Đại diện cho ý chí,
Do cử tri ở phương về kinh tế - xã hội,
HUYỆN nguyện vọng và quyền làm
địa phương củng cố quốc phòng, an
bầu ra chủ của Nhân dân, chịu ninh, không ngừng cải
trách nhiệm trước Nhân dân thiện đời sống vật chất và
địa phương và cơ quan nhà tinh thần của nhân dân địa
HĐND CẤP nước cấp trên. phương, làm tròn nghĩa vụ
XÃ của địa phương đối với cả
nước
Cơ cấu tổ chức của hội đồng nhân dân

HĐND TỔ CHỨC CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN CÁC

CÁC CẤP CẤP
CHỦ TỊCH HĐND
HĐND
CẤP TỈNH
THƯỜNG TRỰC HĐND PHÓ CHỦ TỊCH HĐND

HĐND CÁC BAN CỦA HĐND

CẤP
HUYỆN
TRƯỞNG BAN

CÁC BAN HĐND PHÓ TRƯỞNG BAN

HĐND
CẤP XÃ
CÁC ỦY VIÊN
 Hoạt động của Hội đồng nhân dân

Hoạt động của Hội đồng nhân dân được quy định tại Mục 1 Hội đồng nhân
Chương VI của Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, dân hoạt động như
sửa đổi, bổ sung năm 2017, 2019. Kì họp được coi là hình thức hoạt thế nào?
động quan trọng nhất của Hội đồng nhân dân. Hội đồng nhân dân
họp thường lệ mỗi năm ít nhất hai kì và họp chuyên đề hoặc họp để
Hoạt động của
giải quyết công việc phát sinh đột xuất. Hội đồng nhân dân họp
Hội đồng nhân
công khai. Trong trường hợp cần thiết, Hội đồng nhân dân có thể
họp kín. Tại kì họp, Hội đồng nhân dân bàn bạc, xem xét các báo
dân thể hiện
cáo, đề án, tờ trình, dự thảo nghị quyết trình kì họp, thảo luận tập nguyên tắc tổ
thể, quyết định theo đa số những vấn đề quan trọng thuộc nhiệm vụ, chức và hoạt động
quyền hạn và thực hiện chức năng giám sát. Hội đồng nhân dân nào của bộ máy
quyết định các vấn để tại phiên họp toàn thể bằng hình thức biểu Nhà nước Cộng
quyết. Đại biểu Hội đồng nhân dân có quyền biểu quyết tán thành, hoà xã hội chủ
không tán thành hoặc không biểu quyết. nghĩa Việt Nam?
 Hoạt động của Hội đồng nhân dân

ĐẠI BIỂU CÁC HOẠT ĐỘNG CƠ BẢN CỦA HĐND CÁCH THỨC
KỲ HỌP THƯỜNG TRỰC HOẠT ĐỘNG CỦA
HĐND CÁC BAN CỦA HĐND
HĐND HĐND HĐND

Đại diện cho ý Là cơ quan Hội đồng nhân dân

chí, nguyện thường trực của có nhiệm kỳ 5 năm,
Là cơ quan của Hội đồng
Hội đồng nhân hoạt động thông qua
vọng và quyền Hoạt động dân, thực hiện
nhân dân, có nhiệm vụ
thẩm tra dự thảo nghị kì họp Hội đồng
làm chủ của của Hội đồng những nhiệm vụ, nhân dân, hoạt động
quyết, báo cáo, đề án
Nhân dân, chịu nhân dân được quyền hạn theo
trước khi trình Hội đồng của thường trực Hội
trách nhiệm bảo đảm bằng quy định của Luật
nhân dân, giám sát, kiến đồng nhân dân, các
các kì họp Hội này và các quy
trước Nhân đồng nhân dân định, khác của
nghị về những vấn đề ban thuộc Hội đồng
dân địa thuộc lĩnh vực Ban phụ nhân dân và thông
(mỗi năm ít pháp luật có liên
trách; chịu trách nhiệm và qua hoạt động của
phương và cơ nhất hai kì). quan; chịu trách
báo cáo công tác trước các đại biểu Hội
quan nhà nước nhiệm và báo cáo
Hội đồng nhân dân. đồng nhân dân.
công tác trước Hội
cấp trên. đồng nhân dân
 Chức năng của Ủy ban nhân dân Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

THÔNG TIN. Uỷ ban nhân dân tổ chức việc thi hành Hiến pháp và pháp luật ở địa phương, tổ chức thực hiện nghị
quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp và thực hiện các nhiệm vụ do cơ quan nhà nước cấp trên giao. Uỷ ban nhân dân
là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân cùng cấp đồng thời cũng có trách nhiệm chấp hành nhiệm vụ do cơ quan
cấp trên giao. Trong đó, chấp hành quyết định của Hội đồng nhân dân là trách nhiệm đương nhiên, còn chấp hành
nhiệm vụ do cơ quan nhà nước cấp trên giao chỉ được thực hiện khi có sự phân cấp, uỷ quyền từ cấp trên. Thực hiện
chức năng chấp hành nên Uỷ ban nhân dân chịu trách nhiệm trước Hội đồng nhân dân cùng cấp và cơ quan hành chính
nhà nước cấp trên.

Trường hợp. Uỷ ban nhân dân quận A, thành phố H tổ chức phiên họp thành viên Uỷ ban tháng 11 do Chủ tịch Uỷ
ban nhân dân quận chủ trì. Phiên họp tập trung đánh giá tình hình thực hiện thu, chi ngân sách quận, các chỉ tiêu nhiệm
vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh 11 tháng và phương hướng, nhiệm vụ cần thực hiện trong năm tới.
Chủ tịch Uỷ ban nhân dân quận yêu cầu các phòng, ban, đơn vị và Uỷ ban nhân dân các phường triển khai các nhiệm
vụ: hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng; tiếp tục thực hiện nghiêm các chỉ đạo về phòng,
chống dịch bệnh Covid-19; đảm bảo giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn quận, quản lí trật tự
đô thị; thực hiện các chế độ chính sách của Đảng và Nhà nước đối với người có công với cách mạng, gia đình chính
sách, đối tượng bảo trợ xã hội.

Trình bày và cho ví dụ minh hoạ về chức năng của Uỷ ban nhân dân.
Vị trí, chức năng của Ủy ban nhân dân

Cơ quan Thành lâp Chức năng

HĐND CẤP Tổ chức việc thì hành

Là cơ quan chấp hành
TỈNH Hiến pháp và pháp
của Hội đồng nhân dân,
luật ở địa phương, tổ
cơ quan hành chính nhà
Hội đồng chức thực hiện nghị
HĐND CẤP nước ở địa phương, chịu
nhân dân quyết của Hội đồng
HUYỆN trách nhiệm trước Hội
cùng cấp nhân dân và thực hiện
đồng nhân dân và cơ
các nhiệm vụ do cơ
quan hành chính nhà
HĐND CẤP quan nhà nước cấp
XÃ nước cấp trên
trên giao
Cơ cấu tổ chức của Ủy ban nhân dân
Em hãy đọc thông tin dưới đây và thực
hiện yêu cầu.

Ủy ban nhân dân gồm Chủ tịch Uỷ

ban nhân dân, Phó Chủ tịch Uỷ ban
nhân dân và các Uỷ viên. Số lượng cụ
thể Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân các
cấp do Chính phủ quy định.
Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện
còn tổ chức cơ quan chuyên môn là cơ
quan tham mưu của Uỷ ban nhân dân.
Cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban
nhân dân cấp tỉnh gồm có các sở và cơ
quan tương đương sở. Cơ quan chuyên
môn thuộc Uỷ ban nhân dân cấp huyện
gồm có các phòng và cơ quan tương
đương phòng.
Cơ cấu tổ chức của Ủy ban nhân dân
Hoạt động của Ủy ban nhân dân
Hoạt động của Ủy ban nhân dân
CƠ QUAN
CHUYÊN CHỨC NĂNG NHIỆM VỤ
MÔN
- Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương chịu trách nhiệm và báo
CẤP TỈNH cáo công tác trước Hội đồng nhân dân cùng
cấp và trước Chính phủ.
Uỷ ban nhân dân cấp huyện chịu trách nhiệm
CẤP
và báo cáo công tác trước Hội đồng nhân dân
HUYỆN huyện và Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh
Uỷ ban nhân dân cấp xã chịu trách nhiệm và
CẤP XÃ báo cáo công tác trước Hội đồng nhân dân xã
và Uỷ ban nhân dân cấp cấp huyện
Nêu nguyên tắc hoạt động của
Uỷ ban nhân dân khi quyết định
các vấn đề quan trọng của địa
phương
Tổ chức và hoạt động của Uỷ
ban nhân dân theo nguyên tắc tập
thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách
kết hợp với chế độ thủ trưởng,
thể hiện qua các hoạt động: hoạt
động tập thể của Uỷ ban nhân
dân; hoạt động của Chủ tịch và
các thành viên của Uỷ ban nhân
dân
 - Bầu cử còn là trách
nhiệm, nghĩa vụ của
công dân.
=> Thể hiện ở việc
giới thiệu, chọn lựa
người đại biểu của
mình vào cơ quan
quyền lực nhà nước,
tham gia bỏ phiếu theo
đúng quy định. Thông
qua lá phiếu bầu cử,
người dân đã thể hiện
tiếng nói, lựa chọn của
Tổ dân phố có vai trò tuyên truyền, vận động người dân tham gia bỏ phiếu công mình, đóng góp ý kiến
tâm, đúng quy định, đảm bảo để mỗi công dân hoàn thành quyền và nghĩa vụ bỏ vào việc thiết lập bộ
phiếu của mình máy nhà nước.
Bầu cử là quyền và nghĩa vụ của công dân vì: thông qua bầu cử, công dân trực tiếp bỏ phiếu
bầu người đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của mình, thay mặt mình thực
hiện quyền lực nhà nước, góp phần thiết lập bộ máy nhà nước để tiến hành các hoạt động quản
lý xã hội.
Là công dân, mỗi chúng ta cần tích cực bảo vệ, tham gia xây dựng chính quyền địa
phương bằng những việc làm thiết thực:

Tuân thủ pháp luật của Nhà nước và các văn bản quản lí của chính quyền địa phương về
01 an ninh, trật tự, kinh tế, văn hoá, xã hội, giáo dục, môi trường,...

02 Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công dân ở địa phương mình

Có ý thức tham gia vào công việc quản lí nhà nước ở địa phương phù hợp với lứa
03 tuổi.

Tích cực tuyên truyền, vận động mọi người tham gia bảo vệ, xây dựng và hoàn thiện
04 chính quyền địa phương; đấu tranh phê phán các hành vi chống phá nhà nước ở địa
phương
 LUYỆN TẬP

Example Text : Get a modern PowerPoint Presentation that is

1 beautifully designed. I believe that this Template will your Time.

Example Text : Get a modern PowerPoint Presentation that is

2 beautifully designed. I believe that this Template will your Time.

1 2
Example Text : Get a modern PowerPoint Presentation that is
3 beautifully designed. I believe that this Template will your Time.
3
4

Example Text : Get a modern PowerPoint Presentation that is

4 beautifully designed. I believe that this Template will your Time.
Câu 1. Em hãy thảo luận cùng bạn và cho biết Ý kiến về các phát biểu sau:

A B C
Số lượng đại Uỷ ban nhân
Uỷ ban nhân biểu Hội
dân do cử tri dân các cấp
đồng nhân đều có tổ
ở địa dân ở các
phương bầu chức cơ quan
cấp bằng chuyên môn
ra nhau

Đúng Sai Đúng

Điều này đã Số lượng đại Điều này thể

được Luật quy biểu căn cứ hiện cơ cấu tổ
định vào số dân chức của
theo quy đinh UBND
Câu 2. Em hãy xác định các chức năng của Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân.

a. Giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa
phương. Chức năng của HĐND
b. Tổ chức việc thi hành Hiến pháp và pháp luật ở địa
phương. Chức năng của UBND
c. Thực hiện các nhiệm vụ do cơ quan nhà nước cấp trên
giao. Chức năng của UBND

d. Quyết định các vấn đề của địa phương do luật định. Chức năng của HĐND

đ. Tổ chức thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân. Chức năng của UBND
e. Giám sát việc thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân
dân. Chức năng của HĐND
Câu 4. Một số việc mà bản thân hoặc gia đình em đã đến chính quyền địa phương để giải
quyết:

Tình huống 1: Anh M suy nghĩ như vậy là

không đúng vì người dân, mặc dù không làm
việc trong chính quyền địa phương, cũng nên có
ý thức tìm hiểu về luật tổ chức chính quyền của
địa phương mình để tham gia giám sát công
việc của các cán bộ địa phương, kịp thời phán
ánh nếu có bất kì sai phạm nào.

Tình huống 2: Anh K đã không tuân thủ đầy đủ

các thủ tục hành chính, bỏ qua việc đăng kí kết
hôn. Khi chưa đăng kí kết hôn, anh K và chị H
vẫn chưa được coi là vợ chồng hợp pháp, điều
này sẽ dẫn đến những lỗ hổng trong việc quản lí
công dân ở địa phương.