You are on page 1of 16

&cdik t

f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v


D 2008 ckEpS f pmrsuEf mS 1

Zefe0g&Dv 2008 ckESpf twGJ (2)/ trSwf (1)

223 }urd af jrmuf &cdik b


hf &k ifEh ikd if aH wmf tcsKyftjcmtm%m usq;kH onfh
tcrf;tem;yGrJ sm;udk Edik if w
H umwGif usi;f y
wufvrf;udk &Sm=uyg [ktav;teuf ajym udk ESpo f pfukd óud&if; aysm&f i$ =f unfE;l ae=u
oGm;cJhonf? pOf &ckid w f @kd rmS um; 0rf;enf;jcif; txdr;f t
b*Fvm;a'h&SfEdkifiHwGif usif;yaom rSwu f kd ESppf Ofusi;f yae&jcif;yifv#if wu,f
tcrf;tem;wGif &cdik Ef ikd if aH &;todik ;f t0dik ;f rS awmh 0rf;enf;p&maumif;a=umif; cHpm;
tpHktvif wufa&muf=uonfudk awG@& csuftjynfhjzifh ajymqdkcJhonf? ygarmuQa'gufwmat;ausm. f touf
onf? &ckid jf ynftrsK;d om;aumifpD &ckid 'f rD kd Oa&mywd k u f & S d 'd e f ; rwf aemf a 0 70 ESpjf ynfah rG;ae@*% k jf yK pmrsuEf mS 8
ua&pDtzGJ@csKyf (jynfy) &cdkifjynfnD!Gwf Ekid if wH @kd wiG f a&muf&adS e=uaom &cdik t f rsK;d rS 12 od@k
a&;ygw/D &cdik t f rsK;d orD;tpnf;t¶H;k / ed&OP&m om;rsm;uvnf; &cdik t f csKyftjcmtm%m
owif;Xmewdk@rS t}uD;tuJrsm; tm;vHk; usq;kH jcif;ae@ukd usi;f ycJ&h m tcrf;tem;od@k
wufa&mufcJh=uonf? &ckdifjynftrsKd;om; {nfhonfawmftjzpf wufa&mufvmol ,ckvtn$e;f
aumif p D r S taxG a xG t wG i f ; a&;rª ; u&iftrsKd;om;tpnf;t&Hk;rS taxGaxG owif;
OD ; armif a rmif u &ck d i f j ynf t csKyf t jcm twGif;a&;rª; z'dkref;&Smvmzef;. orD;
trSwf (6) ppfqifa&; AsL¶dkOD;pD;rª;
tm%musq;kH &jcif; ta=umif;&if;rsm;wGif eef;yGm;yGm;u tckvdkae@rsKd;rSm &cdkiftrsKd;
AdkvfcsKyfcifaZmf. v#yfwjywf
&ckdifwdk@rnDr!Gwfjcif;onf ta=umif;jcif; om;rsm;ESifh xyfwlcHpm;&+yD; tem*wf
223 }udrfajrmuf &cdkifhtcsKyftjcmtm%musqHk;onfhtcrf;tem;udk 'def;rwfEdkifiHwGifusif;ypOf &cdkifjynfe,fc&D;pOf aemufuG,f
&mrsm;pGmxJu wckjzpfa=umif; &ckdifwdk@ jrefrmhEdkifiHta&;rSm &cdkifawGeJ@ twlwl ta=umif;rsm;-- pmrsufESm 4
auwD OD;aX;0if;rStzGifh trSmpum; ajym=um;cJh pnf;vHk;nD!Gwf&ef tvGefvdktyfa=umif; vufwGJ+yD; wkdufyGJ0ifoGm;Edkifr,fvdk@ rdrd
vGefcJhaomESpfaygif; 223 ESpfu Armbk&if onf? xd@k aemuf av;&yf0wDtoif;rS wm rdrw d @kd u|ejf zpf EGeH pf&onfrmS rpnf;vH;k rnD taejzifh ,H=k unfyga=umif; ,ae@ 'Dru kd a& 2003 ckESpf tvkyform;vufrSwf
bkd;awmfarmif0dkif;u &ckdifbk&if r[mor 0ef & S d o l r sm;u &ck d i f j ynf t csKyf t jcm !GwfI jzpfovdk u|efouf&Snf&jcif;rSm pD w d k u f y G J 0 if a ewJ h acgif ; aqmif w csKd @ rS m ta[mif;&Sdolrsm;ukd qufvuf
w&mZmxH r S &cd k i f E d k i f i H a wmf w ck v H k ; ud k tm%musq;kH cJ&h yHt k a=umif;udk wa,muf vnf; ,if;rnD!w G rf o
_ nf t"duw&m;cH wdik ;f &if;om;vlrsK;d awG&hJ wef;wla&;udk odyf oufwrf;wdk; ay;rnf--pmrsufESm 6
odrf;ydkuf &,loGm;cJhonfh 'DZbFmv (30) wrsKd;pD rwlnDaom ¶_axmifhtoD;oD;rS jzpfa=umif; a[majymoGm;onf? +yD;awmh tav;rxm;wmawG@&I pdwfr ca&mif;vrf;ukd za,mif;yef;vkd oabm
&ufae@ukd &ckid b hf &k ifEh ikd if aH wmf tcsKyftjcm wifjyoGm;onfudk awG@&dS &onf? &ck d i f t rsKd ; orD ; tpnf ; t¶H k ; OuU X aumif;jzpf&a=umif; jrefrmEdkifiHta&;wGif xm;cJhol ref,la&S@wef;wdkufppfrª;
tm%musq;kH onfah e@tjzpf owfrw S uf m Ttcrf ; tem;usif ; y&jcif ; ES i f h a':apmjr&mZmvif;u 'DZbFm aemufqHk; wdkif;&if;om;rsm;. ta&;onf tvGeft wdAufpfta=umif; -- pmrsufESm 15
ES p f p Of u sif ; yavh & S d & m ,ck E S p f w G i f v nf ; ywf o uf I toif ; OuU X OD ; aX;0if ; ud k &ufrsm;wGif urBmol urBmom;wd@k tm;vH;k a&;}u;D a=umif;xnfo h iG ;f ajymqdo
k mG ;cJo
h nf?
EdkifiHwuma&muf &ckdifvlrsKd;wdk@u rdrdwdk@ ajymjy&ef ar;jref;aomtcg usaemfwdk@
a&muf&ma'owGif tcrf;tem;rsm; ðyvkyf vli,fav;awG[m ppftm%m&Sif vuf awmifuw
k +f rdK@qENjyyGJ }uKd wifwm;jrpfc&H / vrf;rsm; ausmif;rsm;ydwf
cJh=ua=umif; owif;&&Sdonf? atmufrSm arG;zGm;vmcJh=u&wmqdkawmh
xdik ;f Edik if w
H iG f befaumuf/ rJaqmuf/ ordkif;trSefudk odzdk@tcGifhta&; odyfr&cJh 17-1-2008/ tay: tm%mykid rf sm;u oH,o&Sad e+yD; 'k- tajcaewif;rmaeqJjzpf+yD; vufeufudkif
zl ; uuf a'orsm;wG i f u sif ; ycJ h o nf ? rJ =ubl;/ jynfwiG ;f rSmuvnf; vGwv f yfrq _ kd &cdkifjynfe,f awmifukwf+rdK@wGif ,ae@eH OuU X OD ; oef ; azud k rae@n 11;00 wyfzGJ@rsm; avsmhoGm;onfESifh w+ydKifeuf
aqmufwGif &cdkifjynfvHk;qdkif&mausmif; wm bmwckrS r&Sdawmh rod=uwmvnf; euf ydkif;u vltiftm; 200 cef@pk¶Hk;+yD; em&Dcef@rSm em&D0uf=um ac:,lppfaq;ar; qEN j yyJ G a wG x yf v k y f O D ; rnf j zpf a =umif ;
om;vli,frsm;uGe*f &ufu }uD;rª;I usi;f y rqef;ygb;l ? 'gayrJh jynfyudak &mufwt hJ cg qENjyzk@d jyifaepOf &Jwyfz@JG u vlpck o JG nfh t jref;cJo
h nf[k +rdK@crH sm;u ajymonf? tqdkyga'ocHu qufvufajymonf?
+yD; r,fawmfaq;cef;wGif aoG;vªyGJudkyg usaemfwdk@ vl}uD;awGu wwfoavmuf wGuf tpDpOfysuo f mG ;onf[k 'DAb DG o D wif; ,ckreG ;f vGyJ idk ;f txd awmifuw
k +f rdK@wiG f
usi;f ycJyh gonf? Ttcrf;tem;od@k tvkyf rSwfoavmufudk vufqifhurf;&r,fav/ wGif az: jyxm;onf?
orm;rsm; &[ef;awmfrsm;yg yl;aygi;f yg0ifchJ ud, k o hf rdik ;f udk ud, k o f &d r,f/ ud, k o hf rdik ;f ukd Zefe0g&v D 17 &ufae@eeH uf 7;00 em&D 2007 ckEpS t
f wGuf txl;jcm;qH;k t=urf;rzufvy_ &f mS ;r_
ygonf? tcrf;tem;wGif yg0ifco hJ l racsu udk,frod&if udk,fhtrsKd;udk udk,fb,fvdk cef@wiG f vl 70 cef@u awmifuw k /f +rdK@raps;
“usrwdk@ udk,fh&yfudk,fh&GmrSmaewkef; cspw f wfygrh vJ ud, k af wG[m tEkn H mwawG a&S@wGif vma&mufpk¶Hk;=u+yD; jynfolrsm; oHCmhacgif;aqmif t&Si*f rB&D
u ud, k v
hf rl sK;d ordik ;f udk taotcsm odciG hf r[kwfbl; ordkif;&Sdw,f &mZ0if&Sdw,f aepOfawG@}uKHcpH m;ae&onfh tcuftcJawG
r&cJhbl;/ ordkif;a=umif;awGudk ajymjywJhol qdwk mudk odapcsiv f @kd yg”[k &ckid t f rsKd ;om; ud k +id r f ; csrf ; pG m azmf x k w f o nf h t aejzif h
udkvnf; EdkifiHa&;orm;qdk+yD; jy\em&Sm owif;pmodk@ ajym=um;oGm;onf? vrf ; av#muf q EN j y&ef &nf & G , f c suf j zif h
wwfw,f/ 'ga=umifu h srwd@k u ordik ;f &mZ twGi;f a&;rª;jzpfol udck ikd t f wu &cdik f pka0;jcif;jzpfonf[k uk, d w f ikd yf g0ifol wOD;
0ifqdk&if taemf&xmwdk@ usefppfom;wdk@ vli,frsm;udk tvkyfvkyf&mwGif ZGJebJjzifh u ajymonf?
tavmif;bk&m;wd@k avmufow d m tJ'gawG rdrb d 0wd;k wufa&;twGuf vkyaf qmif =u qENjyyGJtpDpOf }udKwifowif;ayguf
udkvnf; udk,fhbk&ifvdk@bJ xifcJhw,fav apvkad =umif; rdrw d @kd trsm;pkrmS aqmufvyk f =um;oGm;onfhtwGuf tm%mydkifrsm;u
&cdik ef @J ywfouf&if bk&ifrif;xD;wyg;udo k m a&;vkyif ef;cGiw f iG f yifyifyef;yef; cufcufccJ J tckvdk wm;jrpfvu dk jf cif;jzpfonf[k ‚if;u
oifcJhbl;&wmqdkawmh rodbl;aygh? 'DrSm vkyfae&ojzifh tcsdefESifhaiGudk wefbkd;xm; ajymonf? “'Dvw dk m;jrpft+yD;rSm 'DqENjyyGJ
tvkyfvmvkyfrS udk,fhordkif;udk,fodvm& apvdak =umif; 'gt h jyif b,ftvkyu f kd vkyf ud k e,f u vl a wG yl ; aygif ; yg0if r vmEd k i f
w,f/ 'DtwGuf pDpOfay;wJo h l rodwhJ usr vkyf olrsm;xuf omatmif óud;pm;tm; atmif òrd@t0if txGuf um;vrf;/ avSvrf;
wd@k vkd vlawGukd odatmifvyk af y;=uwJh Edik if H xk w f = uapvd k a =umif ; / 'D a e@atmuf a jc awGukd ydwv f u dk wf hJ tjyif pmoifausmif;
a&;orm;awGukd t&rf;aus;Zl;wifygw,f” tvk y f o rm;vk y f a e&ayrJ h rsm;r=umrD awGe@J aps;awGuykd g ydwv f u dk w f ,fv@dk vnf;
vdk@ajymqdkoGm;cJhonf? tvkyo f rm;acgi;f aqmifjzpfvmatmif vkyf ajymygw,f”
tvm;wl zluufa'o&Sd av;&yf0wD oif h a =umif ; ysif ; &d o l tacsmif c d k o l r S m awmifuw k +f rdK@onf +yD;cJo h nhf pufwif
rsKd;cspfvli,frsm;toif;u}uD;rª;I tcrf; b,fawmhrS wd;k wufrmS r[kwb f J vlrsm; bm qENjyyGt J wGi;f wufwufºuGºuG yg0ifchJ 1999 ckEpS w
f iG f ¶du
k u
f ;l xm;aom t&Si*f rB&D . "gwfykH
tem;w&yf usif;ycJh&m y&dowf&mcsDI tcd k i f ; tapcH b0u vG w f r S m r[k w f onfhòrd@jzpf+yD; tzGJcsKyfacgif;aqmiftcsKd@ 0Jr,
S m/ OD;*rB&D . tpfr/ OD;Zif;.r,fawmf a':a&;/ OD;Zif;.tpfudk ukad tmifausmaf usm/f
wufa&mufcyhJ gonf? tcrf;tem; obmy a=umif; 'ga=umifrh @kd v@kd &ckid v f il ,frsm; tae tckcsdefxdzrf;qD;cHae&qJvnf;jzpfonf? trnfrod &[ef;wyg;ESif OD;*rB&D ("gwyf -kH rd;k rc)?
wdtjzpf em,u}uD; OD;ckdifoef; (b}uD; jzif h tvk y f w ck u d k pG J p G J + rJ + rJ vk y f u d k i f + yD ; ,ae@ qEN j yyG J E S i f h y wf o uf I 2007 ckEpS tf wGuf txl;jcm;qH;k jrefrmhEikd if aH &;orm; pmrsuEf mS 3 od@k æ
atmif ) rS aqmif & G u f + yD ; toif ; OuU X ,if ; tvk y f u d k ta=umif ; jyKum b0 awmifuw k òf rd@ trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf
pmrsuEf mS 2 &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f aqmif;yg;
t,f'w
D mhtmabmf
ynmonf }u;D jrwfaom taqGcifyeG ;f rnf. e,fcs@J t*Fvyd v
f ufatmuf &cdik jf ynf OD;pE´rmvm (&rf;NAaJ wmifausmif;q&mawmf)
,ckwywfxw k af 0aom &ckid t f rsK;d om;owif;pmonf ,cifvrsm;uESihf rwlyJ rdrd ud, k f Tordkif;pOfudk 1292-ckESpfwGif &rf;+AJòrd@ chJonf? aoma=umifh jzpfonf?
wdkif wESpfjynfhajrmufjcif;ESifh rdrdwdk@trsKd;om;xJrS ynm*k%ftm;jzifh }uD;jrwfaom awmifausmif;q&mawmf OD;pENrmvm 1910-ckEpS w f iG f *syefjynfrS jyefvm+yD; xkd@a=umifhyif q&mawmfonf &ckdif
yk*Kd~ vf}uD;wOD;tm; *k%ðf yjcif;txdr;f trSwt f jzpf xkwaf 0jcif;vnf; jzpfygonf? xd@k a=umifh pD&ifa&;om;ðypkcJhaom ordkif;pmtkyfrS uk;d &D;,m;/ w¶kw/f AD,uferfponhf Ekid if rH sm; jynf vGwv f yfa&;&&ef vufeufurdk ok;H pGb
J J
rdrdwdk@ &cdkiftrsKd;om;owif;pmtzGJ@0ifrsm;ESifh &ckdiftrsKd;om;owif;pmzwf y&dowfrsm; "na&$ (&cdik t
f rsK;d om;owif;pmrS ul;,l uk0d if+yD; xkEd idk if rH sm;ta=umif; urBm@Eidk if aH &; vlxek nf;uko d m a&G;&jcif;jzpfonf? tdref ;D
twGufyg 0rf;ajrmufzG,f&m txdrf;trSwfwckvnf;jzpfayonf? az: jyygonf? (rSwcf su?f &cdik t
hf csKyf t ta=umif;wkd@ukd avhvm+yD; &ckdifjynfokd@ jcif;EkdifiH}uD;wckjzpfaom tdEdN,EkdifiHonf
usaemfw@kd bd;k pOfabmifqufu ynmudjk rwfE;kd =uouJo h @kd ynm&Sd olawmfaumif;udk jcm tm%musq;kH aom 'DZbFm 31 &uf jyefchJonf? yifv#if xkpd Ofu t*Fvyd rf sm;tm; awmfveS f
txl;=unfnKd av;pm;cJo h nfrmS a&S@ya0o%Duyif &Sv d mcJah om aumif;jrwfaom tpOf ae@ txdr;f trSwjf zifh az: jytyfygonf?) uwdrwnfaom t*Fvdyfwkd@tay: &mwGif vufeufukdifawmfvSefa&;enf;ukd
tvmaumif;rsm;yif jzpfacsonf? od@k aomf rsuaf rSmufacwfwiG u f m; xdyk nmudk wefb;kd emusnf;aom q&mawmfonf tz&ckdif z,fum vlxkenf;jzifhwkdufyGJ0ifaeaom
xm; jrwfE;kd cJ=h uaom vlrsK;d rsm;onf a&S@b;kd bGm;rsm;uJo h @kd ynmoif,&l ef tcGit hf vrf;rsm; t*Fvdyf-&cdkifyl;wGJwyfu Armudk ppfEdkifcJh jynfvw G v f yfa&;twGuf *syefjynfrmS wpkH tcsed v f nf; jzpfonf?
enf;onfxuf enf;vm+yD; t&m&mwGif atmufus aemufus aexdik af e&olu rsm;onf aomfvnf; t*Fvdyfwdk@onf uwdtwdkif;
xuf rsm;vmaeonfukd 0rf;enf;zG,&f m jrifawG@ae&.? &cdkifjynfudk &cdkifacgif;aqmifrsm; vufodk@
rif;qdk;rif;npf acwfqdk;acwfysufatmufwGif vljzpfae=u&aom vli,frsm;wGif jyefrtyfbJ olwdk@vufatmufcH e,fajr
tjypfr&Syd g? pHepf. om;aumifjzpf&&Smaom vli,ftrsm;pkonf rsuaf rSmufumvwGif tjzpfomodrf;,l xm;=uonf//
olrsm; rvkycf siaf om tvky=f urf;rsm;/ yifyef;cufcaJ om tvkyt f udik rf sm;udk qif;qif;&J&J 1834 ckESpfwGif rif;om;}uD;a&$Aef;/
jzifh vkyu f ikd f pm;aomufae=u&.? Tum;tjcm;r[kw?f usaemfw@kd rdbrsm; qH;k rcJ=h uonfh a'0ef;atmifausm&f /D$ òrd@o}l uD; atmifausmf
“ynmr&Sd ol.0efxrf;” pum;yHktwdkif; jzpfcJhjcif;om? jrefrmhordkif;pmrsufESmrsm;wGif ZHw@kd O;D aqmifum t*Fvyd w f @kd uwdtwdik ;f
tcef@tjim;aecJ=h uaom a&S@u &ckid t f rsK;d om; vlynm&Sd &[ef;ynm&Srd sm; acgi;f aqmif}uD; &cdkifjynftm; vGwfvyfa&;ay;&efppfawGòrd
rsm;. pGrf;yum;rsm;udk aESmif;vlrsm; qufvufrxdef;xm;EdkifcJhonfrSm ta=umif;rJh Y ¶Hk;xdkifaeaom t*Fvdyfbk&ifcHrif;}uD;
r[kww f ef&m? vHak vmufaom ta=umif;jcif;&m &Su d &kd &dS ygrnf? wacwfwcgu t&nf 'defo#ifxH awmif;qdk=uonf?
taoG;jynfh0cJhaom vlrsKd;wrsKd; ,ckumvwGif atmufusaemufus jzpfae&onfudk t*Fvdyfbk&ifcHu &cdkifwdk@awmif;qdk
jyefvnftzwfqnf&ef wm0efrmS ,ae@rsK;d quf. wm0efjzpf.? txl;ojzifh ynm&Sad om csuu f kd rvdu k af vsmonft h jyif rif;om;}uD;
ynmwwfrsm;. ycH;k xufwiG f tES0D efxyk o f nf av;vHpmG cGp;D I aeavonf? a&$ A ef ; paom acgif ; aqmif ; rsm;tm;
avmuwGif Avig;wefqakd omt&mwGif ynmonf ta&;tygq;kH jyXmef;csujf zpf.? zrf ; qD ; um umvuwW m ;axmif w G i f ; Y
um,Av/ nm%Av/ rdwAW v/ 0ÀAvESihf pm&dwAW v qdo k nfrmS atmifjrifow l @kd t tusOf;csxm;vdkufonf? Tacgif;aqmif
wGuf r&Srd jzpfaom vufeufaumif;rsm;jzpfavonf? Tvufeuf}uD;rsm;wGif ynmonf rsm;rS m aemif t cgaxmif x J Y qif ; &J
Adv
k w f umhAv kd f jzpfyg.? Oyrm wdik ;f jynfwikd ;f wdik ;f jynfwikd ;f onf ynm/ OpPmESihf tm%m usyfwnf;pGm usqHk;=u&&Smonf?
[laom bD;oH;k bD;jzihf armif;ESiaf e=uonf r[kwaf vm? tcsK@d wikd ;f jynfrsm;onf tm%m Tacgif ; aqmif } uD ; rsm; usqH k ; +yD ;
bD;udk a&S@uxm;+yD; OpPmESihf ynmbD;udk aemufwiG w f yfum tqiftjcifuif;pGm armif;ESif aemufwGifvnf; wAdkvfus wAdkvfwuf
jcif;a=umifh t&Sed t f [kejf yif;pGm ysupf ;D =u&.? tm%mrD; avmifòrduI f wdik ;f oljynfom; pepfjzifh &cdik af cgi;f aqmifrsm; vGwv f yfa&;
vltrsm;onf ae@pOfESifhtr# pkd;&drfaomuESifhae=u&av.? om"utm;jzifh jrefrm/ twGuf óud;yrf;}uonf? od@k aomft*fvyd f
ajrmufu&kd ;D ,m;wk@d onf taumif;qH;k jy,k*rf sm;yif? OpPmbD;udk a&S@uxm;I c&D;ESiaf e wd@k rmS qifu h J qifu h J Armtm; ppfEikd v f m q&mawmfOD;OwWr
=uaom wdik ;f jynfrsm;rSmvnf; xdOk pPmrsm;onf aqGcEk pS q f uf rsK;d ckEpS q f uf pm;aomufI ojzifh &cdik af cgi;f aqmifrsm; awmif;qdck suf
rukeEf ikd af wmh[k xifum vli,frsm;. tem*wfukd ynmwwfajrmufatmif azmifa';&Si;f udk vH;k 0*¶krpdu k af wmhacs? vlxek nf;ESiw hf udk &f mwGiv f nf; taz:
aumif;rsm;udk cs&efrpDrb H J rdru d , kd wf ikd u
f yifv#if aiGrsuEf mS wckwnf;ud=k unfu h m t&m&m 1885- ckESpfodk@a&mufv#ifum; Arm Tq&mawmf rsm;&J q d k o nf h t wk d i f ; vl x k r sm;avav
udk tqHk;tjzwfay;aejcif;onfvnf; &Snfvsm;aom tem*wfordkif;udk tjrifuef;&m jynfudkyg t*Fvdyfwdk@odrf;,lEdkifcJhav+yD/ vrf;xGiaf y;r_a=umifh aemiftcg aumif ; avjzpf & mum; q&mawmf o nf
a&mufonf? TtrsK;d tpm;xJwiG f ta&S@tv,fyikd ;f u a&eHoºl uG,w f @kd xyd u f yg.? aemuf xdktcgrSpI ArmjynfwGifvnf; t*Fvdyf 1920-ckEp S f ausmif;om;rsm; umva'ot& xk d t csd e f u vl x k E S i f h
wrsK;d uawmh ynmbD;udk a&S@uwifum tem*wf[if;vifjyifxo J @kd óudwifjyifqifrr_ sm; awmfvSefa&;v_yf&Sm;r_rsm; ay:aygufvm oydw/f v,form;ta&;awmfykH taygif;toif;wnfhrnfhol &nf&G,fcsuf
pGmjzifh c&D;ESifae=u.? olwdk@um; tm%mwnf;[laom pGrf;tifESifh OpPmwnf;[laom onf? od@k aomfxt kd cgu &cdik af wmfveS af &; jcif;wlrnfhvlrsm;ukd vkduf&Sm&jyefonf?
avmifpmudk ynmESix hf ed ;f n‡ud m csw D ufaeojzihf acsmufurBm;udk awG@u a&Smif&mS ;Edik o f vdk ESifhArmawmfvSefa&;onf vkH;0qufpyfr_ paom wku d yf rJG sm; qifu h J TuhJokd@aom vlxkukd &ckdif¶kd;rawmif
vrf ; qH k u d k a &muf v #if v nf ; rd r d o G m ;&rnf h v rf ; ud k rS e f u ef p G m a&G ; cs,f E d k i f a yonf / r&Sb d J uk, d ehf nf; uk, d [hf efjzifoh mt*Fvyd u f dk qihu f J qufpyfayguf ta&S@buf&Sd ucsif/ u&if/ Arm/ rGef/&Srf;
Twdik ;f jynfrsK;d wGif vljzpf&olrsm;twGuf t&m&mwGif tcGit hf vef;rsm;onf yGiv hf ef;aeay awmfvSefchJ=ujcif;jzpfonf? uGv J mum aemufq;Hk wGif paom ta&S@jynfom;rsm;ukyd g awG@&ojzihf
onf? vlEkH vlt vlw;kH rsm;omv#if vljzpf¶;H_ aumif; ¶H;_ ayrnf? od@k aomf ynm&So d l ynm 1887-ckESpfjyifopfu tif'kdcsKdif;em; t*Fvyd u f jrefrm vlxkESifh Tta&S@jynfom;rsm;ESifh wom;
wwfrsm;u tcGit hf vrf;udk wDxiG af y;xm;ojzihf arG;&myg rsupf rd jrifoyl ifv#if urBmay: ukod rd ;f ,lEidk cf o Jh nf? rav;&Sm;/ tif'edk ;D &Sm;/ wnf; pnf;vk;H nDnw $ pf mG t*Fvyd u f w dk u
dk yf JG
wGif t}uD;jrwfqHk; jzpfcGifh&Edkifo!fh tcGifhta&;&Sd.? udk,fcE<m vHk;0roefpGrf;awmhbJ abmfeD,dku|ef; ponfha'orsm;udkvnf; jynftm; 'kid t f mcD 0ifchJ=uonf?
OD;aESmufwckom tvkyv f yk Ef ikd af om yk*Kd~ vfonf acwfopf¶yl aA'ynmwGif aemufxyf ay :wl*D/ 'wfcsfwdk@u 16-17 &mpkrsm;u (Dyarchy) ESihf 91 aemiftcg b0wltzdEf ydS cf H tEd, N wkid ;f
tdik pf wdik ;f wa,mufukd jyefvnfarG;zGm;bdouJo h @kd avmuaumif;usK;d ynmaumif;usK;d udk yifodrf;,lxm;ESifh+yD;jzpfonf? Xmetkycf sKyfa&;wk@d udk &if;om;rsm;ESifhyg yl;aygif;I awmfvSefchJ
aqmifEikd cf iG &hf o dS nf? Twkid ;f jynfrsK;d um; ,ae@z@HG òzd;+yD; Edik if rH sm;udk qdv k akd yonf? Tod@k tm;jzifh taemufEikd if o H m;rsm; ay;vm&onf? onf? Tokd@tusKd;oifh ta=umif;oifh/
xd@k a=umifh Edik if w H ck vlrsK;d rdom;pkwpk vlwOD;wa,muf b0tqifjh rifv h ma&;wGif onf ppfEdkifvlrsKd; bk&m;Asm'dwf&vlrsKd; jzpfoifh jzpfxdkufaom udpPrsm;udk aqmif
ynm. tcef;u¾onf tvGet f a&;ygonf? ynmrJo h o l nf ol.0efxrf;jzpf&ouJo h @kd ponfjzifh ajymqdkavh&Sd=u+yD; ta&S@EdkifiH &Gu+f yD; vlxt k ºHk uGr_ tawmftwef aumif;
ynmrwwforl sm; rsm;aeaom wdik ;f jynfvnf; ol. 0efxrf;om? xd@k a=umifh usaemfw@kd om;rsm;rSm taemufEkdifiHom;rsm;tm; w&mtaxmuftul &&m&a=umif; &Sm vmonfESifh wòydifeuf q&mawmfonf
bkd;bGm; tpOftquf aumif;rGefpGm pdkufysKd;cJhaom ynmopfyif ynmO,smOfonf txif}uD;ae&csdef/ a=umufvef@OD;n$wfae aumif; &SmchaJ yvdr@f rnf? ok@d aomf xkt d csed f t*Fvyd u f kd ay:vpDyidk ;f t& tmcHwu dk yf 0JG if
usaemfw@kd acwfwiG f t!Ge@f wvlvrl wufbJ ynmtm;enf;aom vltyk }f uD; wtkyt f jzpf &aomtcsdefwGif tjzpftysufqef; wpfck u &ckid jf ynfEiS *hf syefjynfw@dk onf tzufzuf vmawmhonf?
opfukvm;tkyf 0efqGJovdk 0efcsD 0efqGJ b0uvGwfajrmufatmif rdrdwdk@udk,fwdkifrSpI ay:ayguv f monf? xkt d jzpftysuq f ef;rSm wGif uGmcsiw f idk ;f uGmvsu&f adS eonfh tcg vlrsKd;aygif;pkH jynfolvlxkuvnf;
aESmif;vlom;rsm;udk ynmavmuxJodk@ armif;ESifay;oifhayonf? tjcm;r[kwf? Armjynfudk t*Fvdyfodrf; wGifjzpfonf? *syefpufr_vufr_ xGef;um; q&mawmfaemufrSm tkHºuGum vkduf=u
“ynmESiw hf al omrdwaf qGr&S/d ynm orm tmbm ewW”d [laom Ak'0< peudk vuf ,l+yD;aemuf tESpf (20) t=um 1905-ckEpS f aeaom Edik if w H ckjzpf+yD; &ckid jf ynfrmS r_ "g;yif onf? xk@d a=umifh t*Fvyd o f nf q&mawmf
udkifxm;=uapvdka=umif; wdkufwGef;a&;om;vdkufayonf? wGif taemufEidk if H wpfcjk zpfaom ¶k&mS ;ukd aumif;aumif;r&Sdaom t*Fvdyf ukdvkdeD tm; xifwidk ;f r}uJ0b hH J tvGe@f tvGejf yif;
ta&S@EkdifiHom; *syefwkd@u tjywftowf u|e;f Ekid if H jzpfaeonf? tvm;wlyif Arm/ vmrS wcgw&H zrf;qD;axmifcsaom vky&f yf
&cdkiftrsKd;om;owif;pm ppftEkdif&vkdufjcif;jzpfonf? ucsi/f u&if/ rGe/f &Sr;f paomwkid ;f om;rsm; rsm;ukd vkycf o Jh nf//
t}uHay;yk*~dKvfrsm; "na&$ (&ckdiftrsKd;om;owif;pm) xkt d cg taemufEidk if o H m;rsm; ajcz0g; rSmvnf; t*Fvyd v f ufatmufrmS jym;jym; Tq&mawmf vrf;xGifay;r_a=umifh
ygarmuQ a'guw f mat;ausmf (e,l; tm;upm;u¾ atmufjym;jym;0yf usa&mufum pdw"f gwf 0yf a e=u&aom tcg jzpfI t*Fvyd u f dk (*syef aemiftcg 1920-ckESpf ausmif;om;rsm;
a,mufwuUov kd /f tar&duef) zdk;aZmf usae=uaom tm&S w k d i f ; om;wk d @ rS m u ¶k&Sm;ukd ppfEkdifouhJokd@) ppfEkdif&efyif oydwf/ v,form;ta&;awmfyHk paom
OD;cifarmif=unf (ta0;a&mufoHwref/ Layout pdw"f gww f ufvm =uonf? *syefut dk xif pdwfrul;Ekdifaom tcsdeftcgyifjzpfonf? wkdufyGJrsm; qifhuJ qihfuJ qufpyfayguf
t*Fvef) atmifausmfpdk; }uD;vm=uonf? okd@aomf q&mawmfonf &ckdifjynf uGv J mum aemufq;Hk wGif t*Fvyd u f jrefrm
t,f'DwmcsKyf jzef@csDa&; *syefta=umif;ukdvnf; odcsifvm vGwaf jrmuf&efaq; aumif;wvufuu dk m; jynftm; 'kdiftmcD (Dyarchy) ESifh 91
aX;0if; zke;f (086 936 8721) atmifjrifo h ed ;f (zke;f -085 1299153) =uonf? taemufEkdifiHom;rsm;ukdvnf; &ch .
J ? xk a
d q;um;tjcm;r[k w /
f t*Fv yd uf dk XmetkyfcsKyfa&;wkd@ukd ay;vm&onf?
tkycf sKyfa&;rª; óudio f ef; (zke;f -085 1299151) ta&S@EkdifiHom;rsm;u ppfwkdufI tEdkif&yg Ekid if aH &;t& vlxek nf;ESihf wku d &f efjzpfonf? q&mawmf.tm;ay; n$efjyr_a=umifh
cdkifrsKd;cspfxGef; udvk aS t;armif (*syef) uvm;[k tod0ifvmonf? Tv_y&f mS ;r_ xkdtcsdefu t*Fvdyfukd vufeufESifhwkduf yif *sDpDbDat/ 'kd@Armtpnf;t¶Hk; ponfh
owif;pkaqmif;olrsm; ukad tmifviG f (rav;&Sm;) . wGe;f tm;jzpfaumif; jzpfEidk rf nf? touf v#if rnfonfhenf;ESifhr# ratmifjrifEkdif? EkdifiHa&; tzGJ@tpnf;rsm; ay:aygufvm+yD;
atmifjrifo h ed ;f (AMT) ANC (rav;&Sm;) 25-ESpfcef@t&G,f q&mawmfOD;OwWronf tb,fa=umifhqkdaomf t*Fvdyfwkd@onf t*Fvyd t f pk;d &tm; xda&mufaom Ekid if aH &;
óudifoef; xkwfa0onfhae&m 1907-ckEpS w f iG f *syefjynfo@dk omG ;um *syef &ckid w f @dk xuf vufeuftiftm;/ vltiftm; wku d yf rJG sm; qifEidk v f monf? atmifqef;ESihf
zdk;aZmf befaumuf/ xdik ;f Edik if H jynf wkdusKdwuUokdvfwGif ygVdESifh ooFu tjyif 1908-ckEpS u f pI wku d cf aJh om eykv d D &Jabmfo;Hk usyd w f @dk *syefjynfomG ;um tul
KT qufoG,f&ef ¶ku
d b f mom uxdutjzpf (2) ESpf wm0ef ,efppfyGJY atmifyGJ&r_a=umifh wufºuGae tnD &,lEidk jf cifonfyif q&mawmfvrf;cif;
rsK;d cdik f (aumhaomif;) arakannews@gmail.com ,lvyk af qmif;&if; *syefta=umif;ESihf tjcm; aom pdwf"gwftm; tawG@tóuHtiftm; ay;r_. tusK;d aus;Zl;ESiu hf if;onf[k qkEd idk f
ajAmuft;kd (qlemrd wrefawmf) htaywin2005@yahoo.com urBmhEkdifiHta=umif;ukd avhvmqnf;yl; ponfh tbufbufu omvGev f suf &Sad e rnf r[kwaf y?
aqmif;yg; &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f pmrsuEf mS 3

2007 ckEpS t
f wGuf txl;jcm;qH;k jrefrmhEikd if aH &;orm; vGiaf tmifp;kd
jrefrmEdkifiH 'Drdkua&pDta&; 2007 ckESpf -aiG=um&Hausmif;wdkuf/
twGuf ta&;tygqHk;vlawG&Jh pm&if;rSm -r*~ifausmif;wdkuf/
jynfwGif;jynfyu vlawG tawmfrsm;rsm; (17) txl;jcm;qH;k jrefrmEdik if q H ikd &f m jynfy
yg0ifaewma=umifh b,fol[m txl;c|ef EdkifiHa&;wdk;wufr_
qH;k jzpfw,fqw kd mudk tifrwef ajym&cuf -vH+k cHKa&;aumifprD S jrefrmhta&;udk wdu k ¶f ukd f
ygw,f? udkifwG,fvmjcif;/
trSeaf wmh 2007 ckEpS f jrefrmEdik if [ H m -tar&dueforw bk(&S)f ESihf orw uawmf
'D r d k u a&pD a &;twG u f jynf w G i f ; jynf y avmf&mbk(&Sf)wdk@u jrefrmh 'Drdkua&pDa&;
v_y&f mS ;r_jzpfpOfwckv;kH twGi;f rSm tusK;H 0if twGuf OD;aqmifvy_ &f mS ;vmjcif;/
aeygw,f ? t"d u tm;jzif h =o*k w f -jyifopforw. OD;aqmifvy_ &f mS ;r_rsm;/
pufwbFmveJ@ aemufydkif;umvawGrSm -w¶kwEf ikd if rH S tjcm;Edik if rH sm;tm; 0ifa&muf
ppftpd;k &qef@usiaf &; qENjyyGaJ wGukd jzpfay: rpGuzf ufa&; rl0g/ ,dr;f ,dik ;f pjyKvmjcif;/
apcJw h hJ ta=umif;&if;cHawG qENjyyGaJ wG t -uav;ppfom;rsm;ta=umif; vl@tcGifht
wGi;f rSm t=urf;rzuf v_y&f mS ;r_ukd taumif a&;apmifh=u!fha&; tzGJ@rS owif;xkwfjyef
txnfazmfwmawG owif;jzef@csDay;wm a=unmjcif ; ES i f h uk v or*~ taxG a xG
awG vl x k q EN j yyG J a wG u d k ppf t pd k ; &u twGif;a&;rª;csKyfrS vHk+cHKa&; aumifpDodk@
t=urf;zuf ESyd u f yG f òzdcw
JG mawGe@J tJ'gawG&hJ tpD&ifcHpmydk@jcif;/
aemufqufwGJ tusKd;w&m;awGtay:rSm - a':atmifqef;pk=unftm; ppftpdk;&u
òcHiHk oHk;oyf&rSmjzpfvdk@ jzpfpOfwckvHk;xuf jyefrv$wfay;v#if tmqD,HpmcsKyfopfudk
pm&if wOD ; csif ; taetxm;twG u f twnfðy&ef vdt k yfo!fh zdvpfyikd v f w$ af wmf
acgi;f pOfwckcsi;f &Jh atmufrmS tusK;H 0ifEikd f . axmufccH suu f kd &rnfr[kw[ f k zdvpfyikd f
p&m&Sdr,fvdk@ ,lq&ygw,f? orw tm¶d, k u kd ajym=um;vku d jf cif;/
txl;jcm;qH;k vd@k owfrw S &f wJt h wGuf -jrefrmEdkifiHrS ausmufrsuf&wemrsm;udk
'kw, d wwd, txl;jcm;qH;k awGukd rxnfh oydwaf rSmufjcif;/
oGi;f Edik yf J jzpfaevd@k ta&;rygb;l vd@k xifp&m emrnft}uD;qH;k vly*k Kd~ vf wOD;csi;f taeeJ@ -EdkifiHwum owif;rD'D,mESifh tzGJ@tpnf; (12) txl;jcm;qH;k jynfwiG ;f rD', D m -tar&duef Oa&myor*~ESifh uae'gwdk@rS
jzpfoGm;Edkifygw,f? 'gayrJh tm;vHk;[m azmfjy&mrSm tcufcJ trsm;}uD;&Sad eygw,f? aygif;pHwk @kd rS jrefrmEdik if uH kd tcsed jf ynfh apmifh -jref r mEd k i f i H r S vl x k o wif ; axmuf jrefrmppftpd;k &tm; pD;yGm;a&;jypf'%fcwfr_
ta&;ygaeygw,f? Oyrmqd&k if jrefrmwdik ;f 2007ckEpS f jrefrmEdik if rH mS =unfh owif;xkwv f i$ v hf mjcif;/ aygif;rsm;pGmwdk@u qufoG,fa&;enf;ynm rsm; xyfqifch srw S v f u kd jf cif;/
owif ; pmrS m qG D ' if Ed k i f i H o m;wOD ; u (1) txl;jcm;qH;k jynfwiG ;f tjzpf tysuf -a':atmifqef;pk=unfEiS hf ppftpd;k & qufqH rsm;udk toH;k csI jynfyod@k owif;yd@k ay;vm 2007ck E S p f t wG u f xl ; xl ; jcm;jcm;
a=umfjimwJt h cgrmS Killer Than Shwe rSm - a&$0ga&mifawmfveS af &; a&;0ef}uD;wd@k awG@qjkH cif;ESihf tqdyk g awG@qkH Edik jf cif;/ ta&;ygolwOD;udk rjzpfraea&G;cs,fay;&
vd k @ xnf h o G i f ; wJ h t a=umif ; / tmqD , H (2) txl;jcm;qHk; ppftpdk;& zdESdyfr_tay: jcif;rsm;udk etz owif;pme,fZif;rsm;wGif (13) txl;jcm;qH;k jynfya&muf 'Dru kd a&pD r,fq&kd ifawmh usaemh&f hJ yk*Kd~ vfa&;t&qd&k if
yÉdnmOfpmcsKyfrmS tmqD,q H ikd &f m vl@tcGihf ayguf u G J r _ r sm;. ed ' gef ; - avmif p mqD azmfjyvmjcif;/ axmuf c H o l jref r mwd k @ . v_ y f & S m ;r_ - udu k }kd uD;udb k J xifjrifcsuaf y;vdu k yf gw,f/
ta&;tzG@J ukd zG@J pnf;rJt h a=umif;/ avmifpm aps;E_ef;rsm;udk (5) qtxd ¶kwfw&uf (5) txl;jcm;qHk; jynfytajcpdkuf jrefrm udk,fydkif bavmh*frsm;zefwD;wnfaqmufI ta=umif;jycsufuawmh ol@&JhxufjrufwJh
qDaps; usqif;a&;twGuf wEdik if v H ;kH rSm 22/ jr‡iwhf ifvu kd jf cif; toHvi$ Xhf me - 'DAb GD D jynf w G i f ; jynf y owif ; pD ; qif ; r_ u d k yd k r d k Ed k i f i H a &; t&nf t aoG ; eJ @ +id r f ; csrf ; pG m
8/ 2007 ae@up+yD; taxGaxG oydwf (3) txl;jcm;qH;k jrefrmEdik if t H wGi;f jynfy (6) txl;jcm;qHk; jynfytajcpdkuf jrefrm vsijf ref jyef@E@HS apjcif;/ 'Dru kd a&pD&&Sb d @kd Edik if aH &;udpu P kd 21/ 8/ 2007
arSmufbdk@ udkxifausmfu aqmf=owJht qdik &f m tjzpftysuf -*syefowif;axmuf 0ufbq f ukd f - rZPsrd (14) txl;jcm;qH;k Ak'b < momv_y&f mS ;r_ ae@ tzrf;rcH&cif tcsed x f d jrefrm wEdik if H
a=umif;/ uGeyf sLwm*dr;f rSm Adv k cf sKyfoef;a&$&hJ Naga Kenji jrefrmEdik if H qENjyyGrJ sm;twGi;f (7)txl;jcm;qHk;EdkifiHa&;orm;-udkudk}uD; -jynfwGif; jynfyAk'<bmom &[ef;awmf vHk;udk &Sif;&Sif;vif;vif; today;EdkifcJhvdk@
yH k u d k trsKd ; orD ; twG i f ; cH a bmif ; bD e J @ &efuek +f rdK@Y teD;uyf ypfowfc&H r_ (8)txl;jcm;qHk; t=urf;rzufr_E_d;aqmfol rsm;. ywWeu d Zk e… uHaqmify/JG jzpfygw,f?
ypf a yguf u pm;vd k @ &wJ h ta=umif ; pwJ h (4) txl ; jcm;qH k ; jynf w G i f ; Ed k i f i H a &; - rif;udEk ikd Ef iS hf udx
k ifausmf -jrefrmEdkifiHw0Srf; &[ef;oHCmawmfrsm; jrefrmEdkifiH'Drdkua&pD &&Sda&;twGuf
ta=umif;t&maygif;rsm;pGm[m wckcsif; wd k ; wuf r _ - a':atmif q ef ; pk = unf (9) txl;jcm;qH;k t=urf;rzufr_ v_y&f mS ;r_ vrf;rsm;ay:wGif arwWmokwf &Gwq f I kd vSnhf tzufzufrS pGr;f pGr;f wrH yg0ifaqmif&u G of l
taeeJ@ tkww f csyf oJwyGiv hf kd jrefrmEdik if H xkwfjyefa=unmcsuf/ acgi;f aqmif - udak X;ºuG,f vnfºuGcsDawmfrljcif;/ rsm;tm;vHk;udk txl;av;pm;v#uf?
rSm 'Drdkua&pD toGiful;ajymif;bdk@ tvGef -vH+k cKHa&;aumifprD S jrefrmhta&; ajz&Si;f vm (10) txl;jcm; t=urf;rzufv_yf&Sm;r_ (15) txl;jcm;qH;k &ufpufol vGifatmifpdk;
ta&;ygwhJ udpaP wG jzpfygw,f? jcif;/ oHCmhacgi;f aqmif -OD;*rB&D -AdkvfcsKyfrª;}uD;oef;a&$/
'ga=umifh 2007 ckEpS t f wGi;f rSm 2007 -*rfbm&D jrefrmEdik if H c&D;pOfrsm;/ (11) txl;jcm;qH;k u¶k%moufc&H ol (16) txl;jcm;qH;k bmoma&;ESyd u f yG cf &H r_ Burma Digest tG e f v d k i f ; rS ul ; ,l
ckESpftwGif; ta&;tygqHk; txl;jcm;qHk; -yDn¶J ;kd . jrefrmEdik if cH &D;pOf/ - ud*k sirf D reDvmode;f ESihf olw@kd .&ifaoG;/ -yckuLU oHCmawmfrsm;/ az: jyonf?

pmrsuEf mS 12 rStquf rdrw d @kd touft&G,t f vdu k f aemufukd


pmrsuEf mS 11 rStquf
acG;awGudk ¶dkuf&if emw,f atmfw,f bJjyef=unf=h unfh a&S@ub kd J ausm=f unf=h unfh 5? }uHqawG;awmI ,ljcif;r#jzifvh nf; 'gayr,hf u|erf wd@k Edik if &H yhJ nma&;u rSwf
ajy;w,f? Oyrm oabmuswm? a=umif ab;bD u d k b J =unf h = unf h tvG , f w ul ,Hk=unfvufcHr_ukd tm%meJ@&,lcJhwm r,lukefvifhOD;? ausmufukd ypfy,f/ tkycf sKyfol
awG acG;awGukd yGwo f yfacsmjh rL;&if oabm awG@&rSmuawmh r+rJb;l qdw k mudyk gb?J odyf r[kwb f J r[mu¶k%mawmfe@J om &&Scd hJ 6? tjcif;t&mukd “}uHpnf”aom tm;jzifh vlwef;pm;ukd aumif;uGucf sn;f &Smckid ;f /
usw,f? jrL;w,f/ wjcm;[mawGvnf; }uD;vnf; rcHpm;yge@J / csw d +f yD; ( olwyg; cHpm; jcif; jzpfygw,f? 'gt h jyif iga[mvd@k qd+k yD; vnf; r,luek v f ihOf ;D ? tr$rf;wifcdkif;wm/
&SOd ;D rSmbJ? EGm;awGuawmh olw@kd ukd owfrmS r_ ud, k chf pH m;r_vyk yf pfwm) vnf;rcHpm;yge@J ? vJ rsupf rd w dS f r,Hv k u
kd yf ge@J O;D vd@k awmif 7? rSw,
f x l u
kd af om oabmr#jzifv
h nf; tkyfcsKyfolvlwef;pm;ukdcsnfh
udk odw,f? idk=uw,f? 0ufawGuawmh od y f + yD ; cH p m;&awmh ud k , f b J c H p m;&wm/ twdtvif;rdef@qdka[m=um;+yD; owW0g r,lukefvihfOD;? pOf;pm;ay;cdkif;+yD; tkyfcsKyfcHvlwef;pm;&Jh
atmf=uwmbJ? wbufuusawmh udk,feJ@vdkuf+yD; rcHpm; wd@k &hJ ynm rsupf t d vif;"mwfudk zGiahf y;cJh 8? igwd@k av;pm;aom &[ef;. pum;[lI cHpm;csuef @J b0'kuaQ wGudk vspf
vlawGuawmh cHpm;r_rSm trsm;}uD; aebl;? csdwf+yD;cHpm;awmh pmemr_awmh ol jzpfygw,f? wefc;kd awmfteE &W iS jf zpf vnf; r,luek v f ihOf ;D ? vsL¶_aewmukd 0rf;enf;pGmawG@&ygw,f?
omoGm;+yD? tm¶Hkajcmufyg;vHk;eJ@ tjynfh ay;Edik yf g&hJ c%ae&if (rlvcHpm;ol) aumif; v#uf vltrsm;bk&m;&Jw h &m;ukd ,Hzk @kd wu,fawmh tkycf sKyfoal &m tkycf sKyfcyH g
t0 cHpm;w,f? cHpm;r_ tm¶Hak wGuvnf; oGm;rSm ud, k uf qufcpH m;ae&rSmjzpfw,f? wefc;kd eJ@ rvkycf b hJ J tyifyef;cH+yD; 45 umvmr rif;wd@k æ vlom;awG/ trdajr&Jh
t&rf ; aumif ; =uw,f ? ¶d k ; ueJ &d y f u eJ 'ga=umifh cHpm;r_awGav#m+h yD; aysmaf tmif ae ESpw f w d d w&m;a[mjy qH;k rawmfrcl yhJ g 9? Tw&m;wd@k um; tukov dk wf &m;? Edik if o
H m;awGcsnyfh gb?J 'Dvkd
awmif zrf;+yD;cHpm;Edik =f uw,f? olrsm;cHpm; wwfb@kd vw kd ,f? aysmaf tmifaewwfb@kd u w,f? 'ga=umifv h J jrwfpmG bk&m;u tjypf&adS om w&m;? ynm&Sw d @kd uJ&h t hJ yf ynma&;pepfa=umifh 'Dvkd
r_uv kd nf; ul;pufcpH m;Edik =f uw,f? olrsm; awmh txufrSmqdkcJhovdk udk,fajymcsif umvmrokwfwGif 'Dvdka[m=um;cJh&if; aom w&m;wnf;? xdw k &m;wd@k ukd tkyfcsKyfa&;pepfjzpfvmwmvm; 'Dvdk
ae&m ud, k 0f if+yD;vnf; cHpm;wwf=uw,f? wmav; udk,fvkyfcsifwmav; udk,fhrdwf ol@w&m;awmfrsm;eJ@ ywfouf+yD; wavm usio hf ;kH ygu tpD;tyGm; r&Sjd cif;iSm/ tkyfcsKyfa&;pepfu 'Dvdkynma&;pepfukd
enf;rsK;d pHek @J ukd cHpm;=uw,f? 'kuQ okuQ tyl aqGawGe@J ajym ud, k v
f yk cf siw f mav; &SmazG uvH;k ukd pdeaf c:Edik jf cif; jzpfygw,f? qif;&Jjh cif;iSm jzpfuek . f [k oifw@dk onf oif=um;apwmvm; pOf;pm;p&myg?
tat; taysmh trm txltyg; cHck rkH ifrif vkyfudkif udk,fpm;csifwmav; &SmazG pm; “rdru d , f ikd f” odaomtcgY ,if;wd@k ukd
dk w oifom tkycf sKyfol ae&ma&muf&if
cHpm;Edik w f m vlowW0g wrsK;d yJ&w dS ,f? aomufyg? auorkwdW ed*;kH om;umvmrrif;wd@k tm; pGef@y,f&m.? b,fvdkpOf;pm;rvJqdkwJh ar;cGef;xuf
odyfcHpm;wwfwJh owW0gjzpfwmrdk@ b0wdw k akd v;udk raoatmif &Sio f ef jrwfpmG bk&m; a[m=um;jcif; æ 10? Tw&m;wd@k um; ukov kd w f &m;/ oifom'Dvkd tkycf sKyfc&H &if
vlawG[m aysmfaysmfraewwfawmhbl;? +yD; aysmfatmifcHpm;=unfhyg? trsm;}uD; “umvmrrif;wd@k / oifw@kd rmS ,Hrk mS ;oHo tjypfr&Sad om w&m;/ ynm&Sw d @dk cs;D rGr;f b,fvdkpOf;pmrvJ qdkwmav;ukdvJ
raysmfawmhbl;? vdkuf+yD; cHpm;e=uw,f? oufom oGm;ygvrd rhf ,f? tylawG 'kuaQ wG , jzpfoihaf y.? oifw@kd onf æ tyfaom w&m;rsm;jzpfI ,if;wd@k udk usihf wjyefwvSnfh
a'goawG xGu=f uw,f? 0rf;enf;=uw,f? pdwq f if;&JaprJh t&mawGukd ody}f uD; rcHpm; 1? ajymoH =um;umr#jzifh [kw+f yD/ rSe+f yD[k oH;k ygu tpD;tyGm;&So d nf csr;f omjcif;iSm awG;ay;=uzdk@aumif;ygw,f? vlrsKd;wlcsif;/
}udw+f yD; qJa&;w,f? tH}udwf wufacguf yge@J ? aysmaf tmifaevdu k yf g? twnf r,luek v f ifOh ;D ? jzpfonf[k “rdru d ,
dk w f ikd f” odaomtcgYrl vlom;csif; ukd,fcsif;pm
w,f? wu,fawmh vlawGu cHpm;vGef; 2? tpOftquf pum;rsm;jzifh [kw+f yD oifw@kd onf,if;wd@k EiS hf jynhpf akH euke&f m.? pdwaf v;rsm;&S=d u&if/ 'Dvkd 2 OD; 2
tm;}uD;wJt h cg arhomG ;wmwck&w dS ,f? 'Dvkd ukv
d aS t;armif (*syef) . zcif uG,v f eG f rSef+yD[ktwnfr,lukefvihfOD;? (t*kw F &W edum,f/ wdu edygwf/ r[m0*f zufv;kH twGuf r#wwJh
bJ t+rJcpH m;ae&rSmbJv@kd xifw,f? wu,f ted p P a &muf & S d a =umif ; od & S d & ojzif h 3? Tod@k jzpfz;l owwf[al om auorkwWdokwf) tawG;av;rsm;0if=u&if a&;&usKd;eyfyg+yD?
awmh +rJwm bmrS r&Sb d ;l ? r+rJjcif;w&m;[m &cdik t
f rsK;d om;owif;pmtzG@J om;rsm;u pum;r#jzifvh nf; r,luek f vihOf ;D ? u|efr&Jhaqmif;yg;av;ukd umvmr
+rJw,fvdk@qdk=uw,f? rdom;pkESifh xyfwla=uuGJ0rf;enf;&yg 4? ydÉuwfpmayESin hf n D w
G af yonf[I
l 'ga=umifh tkycf sKyfol vlwef;pm;rsm; okwef @J E_id ;f ,SO+f yD; a0zefay;=uygO;D aemf
a=umif; az: jytyfygonf? vnf; r,luek v f ifOh ;D ? taeeJ@ rSwaf usmufwifcEH idk zf @kd vdyk gw,f? æ?
pmrsuEf mS 4 &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f owif;
'uUm;jrdK &h dS tdE,
Nd oH¶;Hk a&S w
h iG f zrf;qD;cHxm;&aom &ckid Ef iS hf u&if a':atmifqef;pk=unfEiS hf etzud,
k pf m;vS,0f ef}u;D awG@qkH
34 OD; vGwaf jrmifa&;twGuf qENjyawmif;qdk
tzG@J csKyf jyef=um;a&;tzG@J 0if OD;^m%f
12-10-2007 ( e&dO&P m ) 34 OD; zrf;qD;xm;&aom a=umif;t&mrsm; 0if;u “pum;ajymwmawmh aumif;wm
,ae@usa&mufonfh Edik if if w H um vl@tcGihf ukd a&;om;xm;aom pm&Guf pmwef;rsm; ayg?h pum;ajymrS ajyvnfrq _ w
dk m vmr,f
ta&;ae@ b*Fvm;a'hcsf Edik if w H iG f a&muf&dS celebrating solidarity ESihf why is av? pum;rajym&if bmrSrjzpfbl;aygh?
ae=uaom &cdik Ef iS hf csi;f 'Dru kd a&pD v_y&f mS ; Burma’s Freedom fighters wu,fvkd@rSefcJh&if usaemfwkd@u w&m;0if
olrsm;u umvuwWm;tusOf;axmif&Sd Imprison in India? trnf&Sd pmtkyf od&cdS iG v
hf nf; bmrSr&Sb d ;l ” [kajymonf?
&cdik Ef iS hf u&if&aJ bmf 34 OD; vGwaf jrmufa&; ESpt f yk u f v dk nf; teD;tem;&Sb d *Fvm; jynf 2007 Ekd0ifbm 19 &uf uwnf;u
twGuf 'uUm;òrd ah wmf&dS tdE, dN oH¶;Hk a&S w
h iG f olrsm;okd@ jzef@a0chJ-ua-umif;od&Sd&onf? a':atmifqef;pk=unfESihf AdkvfcsKyfatmif
qENNjyawmif;qdkcJhonf// tqkyd g qENjyyGu J dk 'uUm;&Sd tzG@J pnf; =unfwdk@ awG@qHkr_&yfcJh+yD;aemufydkif; 2008
qEN j yyG J u d k pD p Of o l w OD ; jzpf o nf h toD;oD;rS &ckid v f il ,frsm;jzifh ,m,Dz@JG pnf; ESpo
f pfrmS yxrqk;H t}udraf wG@qrHk j_ zpfonf?
udkausmfjrifhu “tdEdN,tpdk;&[m &ckdifeJ@ xm;onfh Arakanese Democratic etz ppftpd;k &u pufwifbmqENjyyJG
u&ifaygi;f 34 OD;udk w&m;qk;H atmif pD&if Campaign tzGJ@rS OD;aqmifðyvkyfjcif; rsm;t+yD; AkdvfcsKyfatmif=unfukd qufqH
jcif;r&Sb d J 1998 ckEpS u f wnf;u 'Duae@xd jzpf+yD; &[ef;awmfrsm;/ csif;trsKd;om;rsm; a&;0ef}uD;tjzpf cef@tyf+yD;aemuf ,ck
wzufowf zrf;qD;csKyfaESmifxm;w,f// ESi&hf ckid t f rsK;d om;rsm; yg0ifqENjych=J uonf? t}udrfonf 4 }udrfajrmufawG@qkHr_vnf;
a':atmifqef;pk=unfESifh AdkvfcsKyfatmif=unf wdk@ Zefe0g&Dv 11 &ufae@uawG@qHkpOf
'g[m t}uD;rm;qk;H vl@tcGit hf a&; csKd ;azguf qEN j yyG J w G i f uk d , f w k d i f y g0if c h J o nf h jzpfonf? 2007 atmufwb kd m 25/ Ed0k ifbm
r_jzpfwt Jh wGuf 'Duae@ usa&mufwJh vl@t &ckid jf ynftrsK;d om;nDnw $ af &;ygwrD S taxG 11-01-08 tus,fcsKyfuscHae&qJ jzpf ,ae@ rGe;f vGw J em&Dcef@wiG f tpd;k &ykid f 9 &ufEiS hf Ed0k ifbm 19 wd@k wiG f awG@qckH ahJ omf
cGifhta&;ae@rSm qENjy+yD; awmif;qkd&wm axGtwGi;f a&;rª; OD;ckid yf ef;atmifu “,ae@ onf h jref r mh ' D r k d u a&pD a cgif ; aqmif um; 3 pD; a':atmifqef;pk=unf. aetdrf vnf; xl;jcm;onfh &v'frxGuaf y:cJyh g?
jzpfygw,f/’’ [k ed&OP&mok@d ajymonf// ðyvkyw f Jh qENjyawmif;qkrd u _ dk pDpOf=uolawG a':atmifqef;pk=unfukd etz ppftpkd;& 0if;xJ 0ifomG ;+yD; r=umrD tpk;d &{nf&h yd o
f m ,ae@ awG@qHkr_ESifh ywfoufIvnf;
qENjyyGJtm;&ckdifESifhcsif; tiftm; pkpk uk d &cd k i f j ynf t rsKd ; om;nD n G w f a &;ygwD uk,
d pf m;vS,f tvkyo f rm;0ef}uD; Akv d cf sKyf qD armif;oGm;wmawG@&w,fv@dk wuUov kd f rnfonfh ta=umif;t&mrsm;udk aqG;aEG;cJh
aygi;f 50 cef@u tEN, d oH¶;Hk a&S@wiG f ,ae@ taeeJ@ txl;aus;Zl; wif&ydS gw,f/ 'D&aJ bmf atmif=unfu Zefe0g&Dv 11 &ufae@u &dyo
f mvrf;wGif aexkid o f nfh rsujf rifawG@&dS onfudk ESpfbufpvHk;u xkwfjyefa=ujim
eHeuf 11 em&Dpwifc+Jh yD; “awmfveS af &;o awGtwGuf tzG@J tpnf;toD;oD;u trsK;d awGqkHa=umif; ppftpkd;&a=unmonf? olrsm;u owif;Xmersm;odk@ajymonf? jcif;r&Sdao;ay?
rm;rsm; v$wfay;-v$wfay;/ vGwfajrmuf om;a&;tjrife@J vma&mufy;l aygi;f =uwhJ t
a&;orm;rsm; v$wfay;-v$wfay;/ tdENd, wGufvnf; tm;&auseyfrdygw,f/ aemuf a&$@ajymif;tvkyo
f rm;rsm;ae@Y tvkyo
f rm;0ef}u;D ¶H;k a&@w
S iG f qENjy
tpk d ; & vl o wf o rm;-vl o wf o rm;” +yD ; td E N d , tpk d ; &u 'D & J a bmf a wG t ay:
ponfh a=uG;a=umforH sm;tm; wcJeuf aºuG; rawmfrw&m; ðyvkyaf ewmukd Ekid if w H um AMT (ANN) 12 18 2007 wef ; wl t cG i f h t &a&;&&S d a &;/usef ; rma&; udk tvkyo f rm;umuG,af &;0ef}uD;Xmeod@k
a=umf+yD; qENjychJ=uonf// uodatmif vkyfaqmifay;&m a&muf whJ EkdifiHwuma&$@ajymif;tvkyform;rsm; ae@ apmifha&Smufr_jynfh0pGm&&Sda&;/ udk,f0ef ay;tyfcJ@onf?
b*Fvma'cs@f Eidk if w H iG f Ekid if tH m; ta&; twGuf txl;tm;& auseyfryd gw,f/” [k 'DZifbm 18 &ufwiG x f idk ;f Edik if rH t
S vkyf o aqmif t rsKd ; orD ; rsm; ae&yf j yef r yd k @ a&;/ ae@vnf (11;00) em&DausmfwGift
ay:xkwfjyefxm;+yD; EdkifiHjcm; oH¶kH;rsm;wGif ed&OP&mod@k ajymonf// rm;ta&;aqmif & G u f a eol r sm; jref r m/ ¶kd;&myGJawmfrsm;/ bmoma&;yGJawmfrsm; vkyform;0ef}uD;¶Hk;a&S@rS befaumufòrd@&Sd
qENjycGiu hf dk wif;wif;usyu f syf ydwyf ifxm; &ck d i f & [ef ; ysKd o r*~ O uU X OD ; oD [ rS vmtd/k uarBm'D;,m;/Ekid if w
H @kd rS tvkyo f rm; vGwfvyfpGmusif;ycGifh&&Sda&;/ vkyfief;cGif ukvor*~¶Hk;a&S@odk@vrf;av#uf qENjyoGm;
ojzifh jrefrmEkid if o H m;rsm; ykpd wm qkid ;f bkwf vnf; tdE, dN tpd;k &tm; &cdik Ef iS hf u&if 34 ta&; aqmif&Gufv_yf&Sm;aeolrsm; NGO xdcdkufepfemr_av#mfa=u; jynfh0pGm&&Sda&;/ =u+yD; ILO tzGJ@0ifjzpfaomxdkif;EdkifiHwGif
rsm;ukid u f m aºuG;a=umforH sm;aºuG;a=umf+yD; OD;tm; v$wfay;&efawmif;qdkxm;aom tzG J @ tpnf ; rsm;/ vl a ygif ; (400) cef @ awmifyikd ;f av;c¶dik f (zl;uuf/ zefi/ &aemif;/ vma&muf tvkyfvkyf=uaoma&$@ajymif;
tdENd,oH¶kH;a&S@wGif qENjyr_tay: tdENd, arwWm&yfcpH mtm; tdE, dN oH¶;kH rS aumfr&Sif befaumufòrd@ tvkyform;0ef}uD;¶kH;a&S@ va,mif) c¶dkifwdk@wGif +yD;cJhaomESpfu tvkyform;rsm;. tcGifhta&;rrsm;udk
jynf0ifciG hf av#mufxm;&efvma&mufaom rif;}uD;od@k oGm;a&mufay;yd@k co hJ nf? qENjyyGJ wGif a&$@ajymif;tvkyform;tcGifhta&; xkwfjyefaom vlpkvla0;ròyvkyf&/ rdkbdkif; jynf0h pGm &&Sad &;twGu0f ikd ;f 0ef;ulnaD qmif
&mcsDaom b*Fvma'csf@EkdifiHom;rsm;u udk eHeuf (11) em&DwiG f pwifðyvkycf +hJ yD; (11) &&Sda&; twGufvma&mufqENjy=uonf? zk e f ; 0,f r oH k ; &/nrxG u f & trd e f ; rsm;ud k &Guf=u&ef ILO tzGJ@ESifhukvor*~¶kH;odk@
wtHhw=o =unfh¶_@chJ=uonf? em&Dcw JG iG f atmifjrifpmG tqH;k owfco hJ nf? qENjyolrsm;onf tvkyform;rsm; jyefvnf ¶kyo f rd ;f ay;&ef awmif;qdck surf sm; vnf; awmif;qdck surf sm;udak y;tyfco hJ nf?
qENjyolrsm;uvnf; toifh¶kdufESdyf a=ujimcsurf sm;udk e,fomvef/ *syef/ tar
ul;,lvmaom &ckid v f w G af jrmufa&; &Jabmf &duefESifh+Adwdo#oH¶Hk;rsm;odk@ ay;ydk@cJhonf? yg&rDqak wmif;jynfb
h &k m;}uD;taeuZmeifyjJG cdr@f jcdr@f oJ
&cdkif'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (ALD) . 2008 ckESpftwGuf jyuQ'defxkwfa0 AMT (ANN) 5 12 2007 ig;awWmpuf¶w Hk iG f wef;aqmifr;D xGe;f yGaJ wmf cdik cf ef@re_ @J t&nftaoG;usawmh OD;Zif;wd@k
rav;&Sm;Edik if t
H ajcpku
d f jynfya&muf &cdik t
f rsK;d om;'Dru
kd a&pDtzJ@G csKyfu 2008 xdik ;f Edik if b
H efaumufòrd@ pul0v d rf;&S/d ynmyg usif ; ypOf ºuG a &muf w &m;a[maom EdkifiHudk rrSDbl;/ vuf&musawG udk,fEkdifiH
ckESpftwGuf jyuQ'defxkwfa0vdkuf+yD; pdwfyg0ifpm;olrsm; rSm,lEdkifygonf? &rD p m=unf h w d k u f w G i f ud e f ; 0yf p H y g,f + yD ; t&Si&f mZdEN (&a0EG,-f tifr) q&mawmfu ud k , f h v l r sKd ; eJ @ uk d , f h , nf a us;r_ [ m t
trsm;jynfolwdk@ zl;arsmf=unfndKEdkif&ef w&m;yGJrS &aom0wÎKaiGrsm;udkausmuf aumif;qkH;jzpfw,f pusifausmufom;qdk
twGuf jrefrmEdkifiH rE Wav;òrd@rSyifhaqmif qif;xkawmf}uD;0,f,l&mwGif rwnfv– awmh t&nftaoG;vnf; oy`g,fw,f
vmonfh yg&rDqkawmif;jynfhbk&m;}uD; 'gef;chJ+yD; ig;aowWmpuf¶kHrdom;pktv–&Sif bk & m;taeuZmwif y G J u d k 5 12 2007
(pusifausmufqif;xkawmf}uD;)udk 5 12 rsm;upkaygi;f umjznfq h nf;vª'ge;f cJ=h uonf? &ufrmS usi;f ywmuawmhxikd ;f bk&if}uD; arG;
2007 &ufae@u befabmfig;aowWm puf¶Hk “ESpfEkdifiHo,f,lydk@aqmifwJh um;c ae@rSm trSwfw&jzpfatmifeJ@ bk&if}uD;
wGif oHCmawmf (9) yg;jzifh taeuZmwif bwf E S p f a omif ; cG J a vmuf uk e f u sw,f oufawmf&Snfygapvdk&nf &G,f+yD;vkyfwm
yGaJ wmfukd usi;f ycJo h nf? qif ; xk a wmf wef z d k ; ujref r maiG (12) jzpfw,f[k taeuZmwifyGJwGif yg0if+yD;
^m%fawmf (4) aytjrifh&Sd yg&rDqk odef;usyf&Sdw,f/ 'Dxdkif;EdkifiHrSm 0,f+yD;udk; ynmyg&rD p m=unf h w d k u f w G i f w m 0ef , l
awmif;jynfb h k awmif;jynfbh &k m}uD; wefb;kd uG , f & if aps;vnf ; csKd w ,f vS v S y y aqmif&Gufaeaom OD;yO…if;rS&Sif;vif;ajym
rSmjrefrm aiGusyf (12) odef;wefzdk;&Sd+yD; owfowfyg,fyg,fvnf;&w,f/ 'gayr,fh =um;cJhonf?

&cdik jf ynftwGi;f todynm&Sif twwfynm&Sirf sm;pm&if; etz tm%mydik rf sm; aumuf,l


11-12-2007 ? ed&OP&m csufawGeJ@ todynm&Sif twwfynm&Sif &Sif pm&if;aumufcHaejcif;ESifhywfouf+yD;
&cdik jf ynfe,ftwGi;f òrd eh ,ftvdu
k f tod pm&if ; ud k aumuf , l a ew,f qd k w mud k oufqdkif&m tm%mydkifrsm;u wpHkw&m
ynm&Sif twwfynm&Sifrsm; pm&if;udk wdwdususajymqdk&mrSm cufcJygao;w,f/ w&m;0if zGiv hf pS af jymqdjk cif; r&Sad o;yg?
oufqikd &f m etz tm%mydik rf sm;u vGecf hJ 'gayr,fv h nf; trsm;cef@reS ;f ajymqdak ewm “vuf&dS armif;awmòrd@e,fu tod
aomtywf r S pwif + yD ; aumuf , l a e u ck 54 OD;aumfrw D D a&;qGaJ ewJh zG@J pnf; ynm&Sif twwfynm&Sif 18 OD;pm&if;udk
a=umif; owif;&&Sdonf// tkycf sKyfyHk tajccHOya'eJ@ yufoufEikd w f ,f aumufco H mG ;ygw,f? bl;oD; awmifòrd@e,f
trnfrazmfvdkol armifawmòrd hrS vd@k xifa=u;ay;ae=uygw,f” ajymonf// u 10 OD;ESifh awmifòydòrd@e,fcGJu 2 OD;
ausmif;q&mwOD;u “ckcsdef bm&nf&G,f ,ckuo hJ @kd todynm&Sif twwfynm pm&if;aumufcx H m;w,fv@kd od&&dS ygw,f”
up>ye'Dpmay The Gissapanaddy Literary House [k tqdyk g ausmif;q&muajymonf?
up>ye'Dpmayonf jynfy&Sd wdik ;f &if;om;nDtudak rmifErS rsm;. vdt k yfcsurf sm;udk armifawmòrd@e,fu aumufc&H &Sx d m;
wwfEikd f oa&G@jz!fq h nf;ay;&ef &nf&, G If wnfaxmifvu kd jf cif;jzpfonf? usaemf vlaysmufa=umfjim olrsm; pm&if;xJwiG f (1) OD;tifjratmif ac:
wd@k pmayrS 0efaqmifra_ y;rnfv h yk if ef;rsm;rSm pmpDpm¶du
k v
f yk if ef;/ pmtkyf pmapmif y¾dwfaZmwduvuFm& (2) a'gufwm
r*Fvmaqmifzw d pf m vufurf;a=umfjim vdypf mu'f ponfw@kd ukd aoaooyfoyf weoFm&Dwikd ;f / ykavmòrd@e,f/ ausmufv;kH }uD;aus;&Gmae OD;=uD;a&$ ša':rd&w D @kd . cifarmif}uD; (3) a'gufwmaZmfrif;/ (4)
vSvyS y rdwaf qGrsm;. pdww f ikd ;f us ðyvkyaf y;rnf jzpfygonf? od@k jzpfygI xdik ;f / om; armifyif;yif; (ac: ) armifp;kd rif; (,cktouf 32 ESpt f &G,)f onf xdik ;f Ekid if H a'gufwmrdk;aZmfwifh/ (5) a'gufwma&$pdk;
rav;&Sm;/ *syef/ tar&duef/ Oa&myEdik if t H oD;oD;wGif a&mufae=uaom rdwaf qG qrkpmcGecf ¶kid f r[mcsKid òf rd@wiG f tvkyv
f yk af ecJ&h m 2001 ckEpS rf pS +yD; aysmufq;Hk oGm; atmif/ (6) OD;pd;k a&$/ (7) OD;tH;k [ef/ (8) OD;wif
rsm;taejzifh ,H=k unfpw d cf spmG tyfEEHS ikd yf ga=umif; today;a=umfjim tyfygonf? cJhonfrSm ,ae@xd qufoG,f&ef owif;r&&Sdao;aoma=umifh awG@&Sdygu armif0if;/ (9) OD;irJacs/ (10) OD;b0if;/ (11)
jynfwiG ;f Y xkwaf 0&efrjzpfEikd af om pmtkypf mwrf;rsm;udv k nf; tyfEyHS gu vufcH atmufygzek ;f eHygwrf sm;od@k ta=umif;=um;ay;yg&ef av;pm;pGmjzifh today;tyfyg OD;atmifausmn f e$ @f / (12) a':apm,Of/ (13)
xkwfa0oGm;rnf jzpfygonf? onf? OD;pdev
f aS rmif/ (14) OD;vSjzLoH ESihf (15) OD;{
qufo, G &f ef --- 0869368721 qufo, G &f ef- - tpfukd =unfp;kd (befaumuf) 087 5941296 armifw@kd yg0ifa=umif; od&&dS ygonf?
up>ye'Dpmay A M T(A N N) 085 1299 153 wjcm;òrd@e,frsm;wGiv f nf; todynm
Email. htaywin2005@yahoo.com
htaywin2008@gmail.com befaumufòrd@/ xdik ;f Edik if H &Sif twwfynm&Sipf m&if;rsm;udk òrd@e,f t
vduk f aumufcaH ea=umif; owif;&&So d nf?
owif; &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f pmrsuEf mS 5

ig;r#m;&mrS jrefrmtvkyo
f rwOD; tavmif;awG@ jrefrmEdik if o
H m;rsm;wifaqmifvmaom avSepfjrKyfojzifh
vl 50 cef@aoqH;k
'DZifbmv 25 &uf/ acgipf w G of wif;pm 0efI tjrifh 150 pifwrD w D mcef@&dS tkww f H tavmif;ukd awG@&+dS yD;aemuf aoqH;k
'DZifbmv 24 &ufae@u befaumufòrd@ wdik ;f um&Hxm;onf? a&ykyu f ef. txGuf olrSm 0ufajcaxmufxrif; (acgufcgrl)
x0D0xem;tydik f zkwx f rGex f eG f qdik f 2 / 24 a&v$JwGif tavmif;ukd awG@&Sd&jcif;jzpf+yD; a&mif;onhfqdkifwGif tvkyfvkyfaeonfh
vrf;/ rGefxGef;AsL;tdrf,m vrf;cGJtrSwf 4 aoqHk;olrSm rGefxGef;AsL;tdrf,m/ tdrft tvkyform;wOD;jzpfonf[k od&Sdonfh[k
&Sd a&ykyu f efwiG f towfc&H I aoqH;k oGm; rSwf 69/ tkypf k 14 wGif aexdik f tvkyv f yk f qdkonf?
onfh jrefrmtvkyo f rm;wOD;. tavmif; udkifaeol jrefrmtvkyforjzpfonf? tvky&f iS jf zpfol 0ufajcaxmufxrif;
udk xdkif;trsKd;om;wOD;u ig;oGm;a&muf vGecf o
hJ nfh 4 &ufcef@u aoqH;k cJjh cif; a&mif;onfh qdik &f iS f rpP[wfx&m; rSm&0,
r#m;&mrS awG@&cdS o hJ nf[k qdo k nf? jzpfonf[k cef@reS ;f +yD; tpdr;f a&mif&yS t
f uôs wG i f oG m ;a&muf a &mif ; csjcif ; jzpf + yD ;
tcif;jzpfyGm;onfhae&modk@ 'k&JAkdvfrª; ESihf c&rf;a&mif abmifbw D kd 0wfqifxm; aoqH;k oGm;olrmS ‚if;tdrw f iG f twlaexdik f
cswx f zkeOf ;D aqmifonfh xrZmvm; &Jpcef; onf? vnf;yifwiG f zdeyfóud;ESifh csx D m;onfh tvkyfvkyfudkifvmonfrSm 8 ESpf &Sd+yD[k
rS wm0ef&Sdolrsm;/ ay:odrfhoef;u,fq,f t&mudkawG@&Sd&onf? qdkonf?
a&;toif ; rS u,f q ,f a &;orm;rsm; tavmif;tm; pwifawG@&o dS l rpPwm tvk y f & S i f r S m aoqH k ; ol r0D tm;
oGm;a&mufcJhonf? axmif r D touf 26 ES p f u uef w G i f ; ,H=k unfpw d cf sonft h wGuf zke;f 0,fay;xm;
aoqHk;olrSm jrefrmtrsKd;orD;wOD; zdeyfóud;wGif tom;puyfI a&ay:wGif arsm ‚if;,0& wGif oGm;a&muf aps;a&mif;csed w f iG f
jzpfol touf 26 ESpt f &G,&f dS r0D (xdik ;f t aeonfudk awG@&Sd+yD;aemuf xkdae&mtm; tdrw f iG f wOD;wnf;om usecf o hJ nf[ak jym
rnf) [ko&d onf? aoqH;k oGm;onfah e&m ig;r#m;csdyfcs&mrS tavmif;tm; csdyfrd+yD; onf?
rSm a&ykyrf sm;ukd odak vSmifxm;onfh uefw qJ G r &ojzif h a&wG i f ; qif ; I prf ; &mrS vGecf o
hJ nfh &uftenf;i,fu r0D rSm xdkif;EdkifiHbuftjcrf;rS q,f,l&&Sdonfh jrefrmtavmif; 22 tm; xdkif;u,fq,fa&;tzGJ@ESifh
ckjzpf+yD; tus,t f m;jzifh udu
k f 50 cef@us,f tavmif;ukd awG@&Sdjcif;jzpfonf? aysmufqHk;oGm;+yD; zkef;qufoG,fr&onfh urf;ajcapmifhwyfrS q,f,l+yD;aemufawG@&pOf ("gwfyHk-acgifpGwf)
twGuf tke;f EG@J &dS aqGrsK;d rsm;xH oGm;a&muf u cd;k 0ifvmoltm;vH;k rSm 50 cef@&o dS nf[k
'DZifbmv 23 &uf? acgipf w G o f wif;pm
awG@qHkonf[k ,lqxm;onf? aoqHk;ol qd +
k yD ; jref rmEd i
k i
f a
H umh aomif r S xdi
k ;
f Ed ik if w H iG ;f
'D Z if b mv 20 &uf n u jref r mEd k i f i H
rSm ¶ky&f nftawmftoifh &S+d yD;/ pum;ajym
aumhaomif;buftjcrf;rS &aemifbufodk@ cd;k 0ifI vma&muf tvkyv f yk &f efóud;pm;pOf
ryDoaomfvnf;/ tajymcsKdonfhtwGuf
cd;k ul;vmonfh c&D;onf 50 cef@ wifaqmif yifv,fjyifwGif rkefwdkif;rd aoqHk;oGm;jcif;
jrefrmESihf xdkif;vlysKdrsm; vma&muf vnf
vmonhf avSrSm yifv,fjyifwGif epfjrKyf jzpfonf[k ajymqdo k nf?
ywf = uonf ? aoqH k ; ol r S m naewd k i f ; tcif;jzpfyGm;onfhnu yifv,fjyif
onht f wGuf c&D;onftm;vH;k aoqH;k oGm;
tdrt f jyifxu G I f tcsed t f wef=um atmif wG i f avwdkufE_ef;=urf;wrf;onfhtwGuf
onf[k ,lq&+yD; xdik ;f Edik if b H uf a&ydik ef uf
zkef;pum;ajymonf[k qdkonf?
wGif arsmygaeonfh tavmif; 22 avmif; ausmufaqmifEiS fh wku d rf I
d avSarSmufao
wm0ef&o dS rl sm;url r0Dtm;owfjzwf qH;k jcif; jzpfEikd o f nf[k cef@reS ;f ajymqdo k nf?
udk q,f,&l &Scd o hJ nf?
olrmS óudwif}uHpnfxm;onf[k ajymqd+k yD; avS a rmif ; vmol r S m uk v m;armif
,if;tavmif;rsm;ukd 'DZifbmv 22
vlowform;rSm aoqH;k ol udik af qmif t
&uf eHeuf 8 em&D 30 wGif &aemif;bufjcrf; armif[k od&+yD; jrefrmtpd;k &rS zrf;qD;Edik &f ef
oH;k ðyonfh Edu k ;D ,m;trsK;d tpm; vufuikd f
&Sd aumufz&ef aus;&Gmtkyfpk/ tkyfpk 2/ óud;yrf;aeonf[k qdkonf?
zke;f wvH;k om &&So d mG ;onf? vlowform; aoqHk;oltrsm;pkrSm jrefrmEdkifiHom;
(aumh) cseu f |e;f . taemufawmifbuf t
rSm vnfyifudk óud;jzifh csnaf ESmifowfjzwf
&yfwiG f tavmif;rsm; yifv,fjyifwiG af rsm csif ; vl r sKd ; rsm;jzpf o nf [ k ,l q &+yD ;
+yD;aemuf tavmif;ukd a&wGif epfjrKwf
aepOf xdkif;u,fq,fa&;tzGJ@rsm;u q,f rav;&Sm;wGifoGm;a&muf tvkyfvkyf&ef
cJhonf? odk@aomfvnf; tavmif;rSm &uf óud ; pm;pOf vrf ; ck v wf w G i f avS a rS m uf
,lcJhjcif;jzpfonf?
=umvm+yD;aemuf ykyyf I G a&ay:wGif ay:vm
tavmif;tm;vHk;rSm jrefrmEkdifiHom; aoqHk;cJhjcif;jzpfonf?
tavmif;awG@&Sd+yD;aemuf u,fq,fa&;tzGJ@u q,f,lpOf r0D (yHkao;) "gwfykH-acgifpGwf +yD;cJhjcif;jzpfonf? rsm;jzpfonf[kod&+yD; trsKd;om; 11 OD;/ jrefrmEdkifiH aumhaomifrS pwifxGuf
trsK;d orD; 7 OD;ESifh uav; 4 OD;yg0ifonf? vmpOfu vl 50 cef&+dS yD; tcsK@d rmS avSarSmuf
armifawmc&kid /f (epu)e,fajr (4) rª;tm; tm*wdvu
dk pf m;r_jzifh zrf;qD; tavmif;q,folrsm;u tcsKd@aom t pOf vGwfajrmuf oGm;onf[k ,lq&+yD;
avmif;rsm;rSm jrefrmEdkifiHa&ydkifeufwGif vGwaf jrmufomG ;ol tcsK@d rmS tzrf;cH&rnf
04-01-08? *p>yowif;pOf Zefe0g&v D (1) &ufae@u ‚if;e,fajrrª; rsufuG,fðyxm;a=umif; ppfaq;awG@&Sd&I arsmygomG ;onht f wGuf q,f,El idk cf jhJ cif;r&Sd pd;k I a&iHEk w _ yf w d af e a&Smifwrd ;f aeonf[k
&cd k i f j ynf e ,f / armif a wmc¶k d i f / (epu) Ak d v f r ª ; pd e f 0 if ; tm; (eyc) ppf X mecsKyf r S zrf;qD;vkdufjcif;jzpfa=umif; od&Sd&onf? [k qdo k nf? xdik ;f Edik if b H ufrS wm0ef&o dS rl sm; eD;pyfonhf owif;&yfuGufuqdkonf?
e,fajr (4) e,fajrrª;tm; 2007-ckEpS f t zrf;qD;vkdufjcif;jzpf+yD;/ 2007-ckESpftwGif; vpfvyfe,fajr (4) rª;ae&mY (eyc)
wGi;f &mZ0wfrt _ rsm;qk;H ay: aygucf o hJ nfh e,fajr (4) Y vlowfr_ (5) r_/ "g;jrr_ (11) ppf X mecsKyf w k d i f ; rª ; . ,k H = unf p d w f c s+yD ; / aejynfawmftajcpku d f ppfbuft&m&SEd pS Of ;D
e,f a jrjzpf o nf h t jyif &mZ0wf r _ r sm;Y r_ESifh EGm;u|Jckd;r_ (7) }udrfjzpfysufcJhjcif; ukd,fa&;t&m&Sdtjzpf aqmif&Gufaeaom
vmbfaiGrsm; tajrmuftrsm;,laqmif+yD; a=umif ; (epu) e,f a jrrsm;twG i f ; Akdvf}uD;=unfvdªiftm; Akdvfrª;pdef0if;tm;
vlowfrj_ zift h a&;,lc&H
w&m;cHrsm;tm; rsufuG,fðyxm;a=umif; &mZ0wfr_ trsm;qkH;jzpfysufcJhonfhtjyif zrf;qD;+yD; aemufwae@ Zefe0g&Dv (2) ({&m0wD) &Jabmfwkd@onf a&S@wef;pcef;wGif opfwif
ppf a q;awG @ &S d & I zrf ; qD ; ta&;,l v k d u f xk&d mZ0wfrr_ sm;Y vmbfaiGrsm; tajrmuf &ufae@wGif tpm;xkd;cef@tyfvkdufa=umif; ppf a q;&if ; vuf v G e f a oqk H ; oG m ;onf h vSn;f rsm;xHrS aumufc&H &Sad iGusyf 5 ode;f
a=umif; e,fpyfowif;t& od&Sd&onf? trsm;,lum w&m;cHtppftrSefrsm;ukd pkHprf;od&Sd&onf? vufatmufi,fom; 2 OD;.tavmif;rsm; uk‚d if;wk@d . XmecsKyfo@dk tyfE&HS efysuu f w G cf hJ
ukd azsmufzsurf /_ vlowfrr_ sm;ESihf aejynf &m 'kwd,Akdvfrª;}uD;aZmfvGifESifh axmuf
oH;k ESpaf jrmuf qlemrda&v_id ;f '%fccH &hJ jcif; atmufarhb,
G f tcrf;tem;usi;f y awmf/ y'wfacsmif; tajcpku d f cr& 606 rS vSrf;a&;t&m&Sdwkd@u n‡Of;yef;ppfaq;&if;
wyf&if;rª;ESihf 'kAv dk w f @dk udk 'DZifbmv twGi;f vufvGefaoqkH;oGm;cJh&jcif;jzpfa=umif;
ajAmuft;kd (qlemrd wrefawmf) =umyg+yD? bmbJajymajym rdom;pkawG ud, k f xduk o f l wOD;uawmh uGi;f wm0efcH OD;0if; u ta&;,lxm;a=umif; aejynfawmf wkid ;f cr& 606 rSwyf=uyf}uD;wOD;u ajymonf?
vGecf ahJ om oH;k ESpu f qlemrda&v_id ;f '%f cHchJ wdkif olwdk@om;csif;awG&Jh tavmif;awGudk ygb J tif rwef yifyef;cufcw
J hJ tvkywf ckqkd ppfXmecsKyf (eyc) ESiehf ;D pyfonfh tokid ;f t “wkdif;ppfXmecsKyfu wyfrdom;pkawG
&I aoqH;k oGm;=uolrsm;twGuf atmuf oò*õ[cf iG &hf atmif aqmif&u < m wm usrol@aemufudk vdkuf=unfhrS od&yg 0kid ;f rS =um;od&onf?
G af y;vd@k Ak'b ukd &m&Sifvnf;ray;bl;/ wjcm;axmufyHh
arh owd&aomtm;jzifh a&pufcs tr#a0 om0ifwa,muftaeeJ@ ukov kd &f w,fv@kd w,f” [k &cdkiftrsKd;om;owif;pmodk@ cr& 606 rS 'kw, d Akvd rf ;ª }uD;aZmfviG f a=u;awGvnf; ray;awmh yku d q f v H v dk mwJh
jcif; tcrf;tem;w&yfudk xdkif;EdkifiHawmif ,H=k unfygw,f? 'DrmS wu,fbJ aus;Zl;wif ajymjyoGm;cJhonf? ESifh ‚if;.axmufvSrf;a&; t&m&Sdwkd@ESpfOD; tcsed rf mS vkyrf v d yk &f mvkyaf wmhwmayg”h [k
ydik ;f zefic¶dik f wuGeyf gòrd@e,f&dS befrmG ; bke;f onf ‚if;wkd@. vufatmufi,fom;rsm; eyc ES i f h e D ; pyf o l w pf O D ; u ajymonf ?
awmf}uD;ausmif;wGif usif;ycJhygonf? jzpfaom wyf=uyf}uD;wpfO;D ESihf &Jabmfwpf txufyg cr& 606 rSwyf=uyf}uD;uvnf;
tcrf;tem;odk@ aoqHk;oGm;olrsm;. OD;wk@d tm; pkpH rf;ppfaq;&if; vufveG I f ao “usaemfwkd@taeeJ@ ykdufqHukd w&m;wm
aqGrsK;d om;csi;f rsm; rdwaf qG taygi;f toif; qk H ; oG m ;cJ h & m aejynf a wmf y'yf a csmif ; rw&m;wm rodawmhbl;/ &wJhenf;eJ@&Sm&
rsm; pkpkaygif;w&mausmfwufa&muf cJh=u ocsKid ;f ajrwGif wdww f qdwjf rKyfEx HS m;onf awmhwmyJ / r[kw&f if usaemfw@dk cav;awG
onf? befrmG ;ausmif;wGif oDwif;oH;k ae=u ukd azmfxkyfawG@&SdcJhjcif;jzpfa=umif; ‚if;t tukefvkH; iwfukefrSmaygh”[kajymjyonf?
aom oHCmawmfrsm;u w&m;a[m=um; okdif;t0kdif;ESifheD;pyfol wpfOD;uajymonf? jrefrmppfwyf. atmufajcppfom;
+yD; rdom;pk0ifrsm;u rdrw d @kd &ifxw
J iG f cHpm;cJh aoqk;H olEpS Of ;D .rdom;pk0ifrsm;u ‚if; wpf O D ; . vpmrS m usyf E S p f a omif ;
&onfrsm;udk &ifzGifhajymqdkoGm;=uygonf? wkd@aysmufqkH;aea=umif;ukd aejynfawmf wpfaxmif(21000) jzpf+yD; t&mcH Akv d w f pf
olwdk@. &ifxJwGif tdrfrufyrm jref wyfe,fokd@wkdif;=um;&m y'yfacsmif;ocsKdif; OD;. vpmrSm usyf ig;aomif; (50000) jzpf
qefvGef;aom jzpf&yfqdk;}uD;rsm;udk ,ae@ ajrwGif jrKyfESHxm;onfhtavmif;rsm;ukd onf[k qko d nf? ,cktcg 'kw, d Akv d rf ;ª }uD;
wdik f arhr&Edik af o;yg? &uftenf;i,ft=umY &SmazGw;l azmf awG@ aZmf v i
G u
f d k aejynf a wmf & d S ppf w yf y idk jf r0wD
tcrf;tem; usi;f y&jcif;ESihf ywfouf &SdcJh=ujcif;jzpfonf? pmtkyfwkdufwGif csKyfxm;+yD;/ trnfazmfjy
I TACDB rS wm0efcH wOD;jzpfol xdkif; wl;azmf+yD;aemufykdif;Y tavmif;rsm; xm;jcif;r&Sdaom ‚if;. axmufvSrf;a&;
trsK;d orD; zdrikd u f “usrwd@k 'DaoqH;k oGm; . uk, d cf ENmay:wGif aq;vdyrf ;D ESix hf ;dk xm; t&m&Sdukdrl aejynfawmfwyfe,fwGif csKyf
wJh qlemrdom;aumifawGe@J rdom;pk aqGrsK;d aom'%f&mrsm;ukd ppfaq;awG@&&dS a=umif; xm;um pkHprf;ppfaq;r_rsm; qufvuf
om;csif;awG jyefvnfawG@qHk rD;oò*õ[fEdkif qlemrDoHk;ESpfjynfhtcrf;tem;ukd zefic¶dkif/ wuGefygòr@e,f&Sd befrGm;bkef;awmf}uD;ausmif;wGif aejynfawmfwyfe,fESifh eD;pyfolwpfOD;u vkyfaqmifaea=umif; eycESifheD;pyfolrsm;
a&;twGuf ulnDaqmif &Gufay;aecJhwm usif;y&m TACDB wm0efcH zdrdkif pum;ajymaepOf ajymonf? aoqkH;oGm;onfh wyf=uyfESifh xHrS od&onf?
pmrsuEf mS 6 &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f owif;
pme,fZif;orm;rsm; xdik ;f -jrefrm e,fpyfo@kd wrd ;f a&Smif 2003 ckEpS u
f vufrw
S t
f a[mif;&So
d rl sm;ukd qufvuf oufwrf;wd;k ay;rnf
21 / 12/ 2007? eef;a'0D(rZÆrd ) wmrsK;d / wjznf;jznf;eJ@omG ;vm&wm/ pD;yGm; tvkyo
f rm;vufrw
S f 2 ESpx
f cd iG jfh yKrnf
pufwbFm a&$0ga&mif awmfveS af &;twGi;f a&;/ vlra_ &;awGtjyif wcsed cf sed rf mS wenf;Zefe0g&v D 17/ roDc|eo f wif;pm ukd aqmif&Gufaeolrsm;url tvkyform;
rSwfwrf;wif¶dkuful;r_j yKjcif ; od k @ r[k w f r[kwf&ifwenf; usaemf'kuQa&mufawmh tvkyo f rm;0ef}uD;Xme twGi;f 0ef rpPwm vufrSwfrsm;ukd 2 ESpf oufwrf;wdk;ay;
qENjy&mwGif yg0ifcahJ oma=umifph pftpd;k &u r,fqkdwm odvm&w,f” [k 'DZkdif;ynm rEGeu f xdik ;f Edik if wH iG v f ma&muf tvkyv f yk f onfhpepfrSm aumif;rGefonf[k ajymqdk
vduk v f zH rf;qD;aeojzifh pme,fZif;e,fy,f &SifukdoD[armifarmif (36) ESpfu rZPdKukd udik af eonfh Edik if jH cm;om; tvkyo f rm;rsm; vdkuf+yD; w&m;r0ifonfh tvkyform;rsm;
rS tenf;qHk; 9 OD; xdkif;EdkifiHe,fpyfòrd@odk@ ajymonf// . tvkyv f yk u
f ikd cf iG fh vufrwS rf sm;udk ,cif vnf ; quf v uf & S d a eOD ; rnf [ k rpP w m
a&muf&SdvmcJh=uonf// tm%mykid rf sm; zrf;rdvo dk rl sm; rawG@
1 ESpw f }udro f m oufwrf;wd;k ay;ae&mrS t'DZGefudwfrkefcGefu ajymqdkonf?
'Dzdkif;ynm&Sif udkoD[armifarmif/ &Syd gu rdom;pk0ifrsm;t m;ac:,lppfaq;jcif; ,cktcg 2 ESpf w}udrf ajymif;vJ oufwrf; Zefe0g&v D 16 &ufae@u tvkyo f rm;
pma&;q&mudkowdk;/ uAsmq&m udkausmf ESifhykdifqkdifr_rsm;ukdyif odrf;qnf;a=umif; wdk;cGifhjyKvdkufonf[k ajymqkdonf? 0ef}uD;Xme twGi;f 0ef rpPwmrEGeu f 2003
olr;kd jrif(h yef;owif;)/ udrk sK;d ausmf (py,fjzL ausmufqnfZmwd/ uAsmq&mukad usmo f l ,if;oufwrf;wkd;cGifhajymif;vJcGifhukd ckEpS u f rSwyf w kH ifxm;+yD; (axmavm 38§1
r*~Zif;) ESihf uAsmq&m udak tmifa0/ "gwyf kH rk;d jrifh (27) ESpuf ajymonf// 0ef}uD;rsm;tpnf;ta0;wGif oabmwlncD hJ &Sdol) ta=umif;trsKd;rsKd;a=umifh vufrSwf
owif;axmuf avmt,fpdk;wdk@yg0ifaom tdrrf mS usaemfu
h rdk awG@awmh usaemfh
onf[kajymqdk+yD; 2008 ckESpf ESpfqefydkif; oufwrf;rwd;k xm;ol Edik if jH cm;om; tvkyf
rD'D,morm;rsm;wdrf;a&Smif;vmcJh&onf// rdef;rukd 1 &ufeJ@wnac:,lppfaq;w,f wGif pwifaqmif&u G rf nf[k qdo k nf? orm;rsm;ukd jyefvnf oufwrf;wdk;cGihfjyK
“usaemfo h il ,fcsi;f awGu ajy;ae=u+yD/ tdrfrSm usefchJwhJolawGtwGuf b,fvkdrS EdkifiHjcm;om; tvkyform;vufrSwf rnf [ k ‚if ; .ajymqd k c suf u k d uk d ; um;I rpPwmrEGef
usaemfw@kd at;at;aq;aq;aeao;w,f/ rvkHòcHygbl;/ 'gayrhJvkd@bmrSvkyfvkd@r&ygbl;/ rsm; vufrSwfoufwrf;rsm;udk r=umc% roDc|ef;owif;pmwGif a&;om;xm;onf? trsm;vufcEH ikd rf nfh yrm%jzpf&ef aqG;aEG;
'gayr,fv h @dk trd u
f dk {nfph m&if;vmppfwmrsK;d / 'DvkdrS w&m;0if uGm&Sif;rvkyf&if usaemfh ouf w rf ; wd k ; ay;jcif ; onf xd k i f ; Ed k i f i H . vlopftvkyform;rsm; rSwfyHkwifcGifh aeonf? tvky&f iS rf sm;taejzifh tvkyo f
rodrom axmufvrS ;f wmrsK;d / ywf0ef;usif trsK;d orD;eJ@ tdrrf mS usecf wJh Jh rdom;pk0ifawG
vHòk cHa&;udk xdcu kd of nf[k ajymqdo k nf? udpPESifhywfoufI ajymqdkjcif;r&Sdao;bJ rm;rsm;ukd qufvuf riSm;&rf;ygu ‚if;wd@k
vrf;xdyfuae pkHprf;axmufvSrf; vkyfae ukd'kuQay;rSmrvGJbl; [kajymonf? “tck oufwrf;wd;k ay;wJh vufrw S uf EdkifiHjcm;om; tvkyform;rsm; iSm;&rf;t . ae&if;Edik if jH yefy@kd Eikd &f ef twGuf &efyakH iGudk
ppfawGtrSw(f 2) jrefrmEkid if &H w J yfz@JG rS pufavSwpD;&Sd vmrJ h 2010 azaz:0g&D v 28 &uf r S m oH;k jyKaeonfh tvky&f iS rf sm;tm; tvkyo f tvk y f o rm;rsm;. vk y f t m;cwG i f ; rS
oufwrf;ukerf mS / tJ't D cgus&if tvkyo f rm;iSm;&rf;cdik ;f apcGifh yrm% (ukwd m) tpm;/ vpOfjzwfawmufI tvkyform;0ef}uD;
ukeyf pPn;f rsm;ESiyhf idk &f iS t f m; rw&m;zrf;qD; rm;awG tm;vHk; oufwrf;jyefwdk;&rSm/ tvky&f iS u f tvkyo f rm;wOD;csi;f pDtwGuf Xme. ae&if;Edik if jH yefy@kd a&;twGuf pkaqmif;
07-12-08? *p>yowif;pOf rsm;jzpfaeaomfvnf; odr;f qnf;zrf;qD;&mrS aemufwcg jyeftvkyfvkyfcsifwJholawG u tvkyform;0ef}uD;XmewGif pay:wifI xm;onfh aiGpkaqmif;XmezGihfvSpfa&;ukd
&ckid jf ynfe,f ppfawGòrd@ bkwq f yd Yf ukew f if pufavSorm;rsm;ESifh ckduf&efjzpfyGm;&m awmh tvkyf&Sifukdyg ac:vm+yD; wcgjyef iSm;&rf;toH;k jyKrnfh pepfupdk rf;oyfaeonf vnf;pOf;pm;aeonf?
pufavSwpD;tm; jrefrmEkid if &H t J zG@J rS wm0ef &Jwyfz@JG 0if rsK;d 0if;rSm '%f&mtemw& jzpf oufwrf;wk;d ayg/h ” [k ajymonf? [k qko d nf? ,cif oufwrf;qufvufwdk;xm;
us&rJ sm; rw&m; &SmazGzrf;qD;&mrS pufavS oGm;a=umif;ESihf ‚if;wk@d uidk af qmifvmaom EkdifiHjcm;om; tvkyform;rsm;ta&; aumufcrH nfh aiGa=u; yrm%ukv d nf; jcif;r&Sdonfh vufrSwfta[mif;rsm;udk
tvkyo f rm;rsm;ESichf udk &f efjzpfymG ;+yD; &Jwyfz@JG aoewf (2) vuf a &xJ ð ywf q if ; oG m ; Zefe0g&v D 21 &ufrS {+yDv 27 &ufxd cGijhf yK
0if w OD ; '%f & m&&S d o G m ;a=umif ; ES i f h puf a=umif; od&&dS onf? rnfjzpf+yD; aoG;ppfaq;jcif;ukd Zefe0g&D 21
avS y k d i f & S i f t m;zrf ; qD ; vk d u f a =umif ; tqkdyg tcif;jzpfyGm;r_ESifhywfoufI &ufae@rS rwfv 5 &ufae@xo d m cGijfh yKrnf
owif;&&Sdonf? pufavSykdif&Sif ppfawGòrd@/ rif;*H&yfuGufae jzpfonf?
Zefe0g&D (5) &uf/ nOf(h 8)em&Dcef@wiG f OD;vSoed ;f (touf-46) tm; zrf;qD;vku d f azaz:0g&Dv 28 &ufwGif oufwrf;
trSwf (2) jrefrmEkid if &H w J yfz@JG rS 'k-wyf=uyf +yD;/ pufavSvidk pf if wifaqmifypPn;f wk@d tm; ukefqHk;awmhrnfh EdkifiHjcm;om;tvkyfo
qef ; od e f ; OD ; pD ; tzG J @ 0if (5) OD ; wk d @ onf odrf;qnf;vkdufa=umif; pkHprf;od&Sd&onf? rm;rsm;twGuf azaz:0g&Dv 1 &ufrS 28
bkwq f yd Yf qku d uf yfxm;aom a&$Zifa,mf ðywfqif;oGm;aom aoewf (2) vuf &uftwGi;f / rwfv 14 &ufwiG f oufwrf;
pufavStm; w&m;r0ifypPnf;rsm; wif tm; bk w f q d y f t wG i f ; &S d p uf a vS r sm;rS ukefqHk;awmhrnhf olrsm;twGuf azaz:0g
aqmif+yD; b*Fvma'h(csf)EkdifiHokd@ wifykd@&ef tvkyform;vlaygif; (40) ausmfcef@tm; &Dv 13 &ufrS rwfv 14 &uftwGi;f / *|ev f
jyifqifaeonf[k owif;&&Sdxm;a=umif; tvGefcsrf;at;aom aqmif;&moDtwGif; 30 &ufae@wiG f oufwrf;ukeq f ;kH awmhrnfh
tqkdyg pufavStm;0ifa&muf &SmazGppf twif;t"rR wnvk;H a&xJqif;&SmazG ckid ;f olrsm;twGuf *|efv 1 &ufrS 30 &uf
aq;&m w&m;r0ifypPnf;rsm; wifaqmif &m aemufwae@ Zefe0g&D (6) &ufae@ eHeuf twGif; oufqdkif&mtvkyform; 0ef}uD;
jcif;r&So d nft h jyif wifaqmifypPn;f rsm;rSm cef@wiG f jyefvnf&&do S mG ;a=umif; qufvuf XmewGif oGm;a&muf oufwrf;wd;k Edik o f nf
taumufcGefay;aqmifxm;aom ypPnf; pkHprf;od&Sd&onf? r[mcsKdif;&Sd jrefrmtvkyform; rdom;pkwcktm; awG@&pOf ("gwfyHk- refae*smtGefvdkif;) [k owif;wGifaz: jyxm;onf?

oD;av;oD;t+ird t
hf zG@J befaumufwiG af zsmaf jz zl;uufwiG f tvkyo f rm;
pm=unfw
h u kd zf iG hf
Zefe0g&v D 13/ “jynfyazsmaf jzyGaJ wG +yD;&if jynfwiG ;f
jrefrmEdkifiHwGif; jynfolrsm;. vuf&SdcHpm; udjk yefrmS / zrf;qD;cH&rSmawmh usaemf rylyg auwD
ae&onfh vlaer_b0rsm;tm; xif[yfaom bl;/ bmjzpfv@kd vnf;qdak wmh usaemfw@kd u zl;uufa'owGif tvkyv f yk u
f ikd af e=uaom
jywfvHk;rsm; vlóudufrsm;xif&Sm;vmonfh usaemfwkd@ tvkyfvkyf/ olwdk@u olwdk@t tvkyform;rsm; ynmA[kokw &&Sdap&ef
oD;av;oD;ESifh aq;a&mifpHkt+idrfhtzGJ@om; vkyv f yk /f uk, d thf vkyu f dk vkyw f myJ” [kqkd &nf&, G If OD;aX;0if; yef;&Hq'kd w f iG f tdrwf iG ;f
rsm;. azsmfajzyGJw&yfukd Zefe0g&Dv 12 +yD; zrf;qD;cH&rnfudk rpd;k &dr[ f k ajymonf? pm=unfhwdkufi,f wckudk zGifhvSpfvdkuf
&ufae@u befaumufòrd@wiG f usi;f ycJo h nf? ‚if;wd@k . azsmaf jzyGw J iG vf nf; Edik if jH cm; a=umif; owif;&&So d nf?
befaumufòrd@azsmfajzyGJwGif y&dowf azsmaf jzyJrG sm;t+yD; jrefrmjynftjyef &efuek f zl;uufa'owGif jrefrmwdkif;&if;om;
400 ausmf c ef @ vma&muf t m;ay;cJ h + yD ; avqdyw f iG f um;jym (tcsKyfum;) jzifv h m aomif;ESichf sI D yef;&Hq'kd rf sm; ig;zrf;vkyif ef;
oD;av;oD;ESihf aq;a&mifpHktzGJ@om;rsm;. óudvdrfhrnf[k jyufvHk;xkwfonf? rsm; pm;aomufqdkifrsm; aps;qdkifrsm;wGif
[mojyufv;k H rsm;ukt d m;yg;w&tm;ay;cJo h nf? nae 5 em&D 30 rdepfrS n 8 em&D 30 tvkyfvkyfudkifv#uf &Sd=uonf?
t+idrt hf zG@J om;rsm;wGif pdeo f /D yef;oD;/ rdepfxd oD;av;oD;tzGJ@om;rsm;azsmfajz pm=unfw h u
dk f zGi&hf jcif;&nf&, G cf suu f kd
ZD;oD;/ =u,fo;D ESihf ukad *:ZDvm wd@k yg0if+yD; onfh ajymif;ajrmufonfh jyufv;kH rsm;ukd y&d tvª@&iS v f nf;jzpf/ wnfaxmifov l nf;jzpf
acgi;f aqmifrif;orD; acsmpkrsK;d / a&S@xu G rf if; owfrsm; yg;pyfrydww f rf; &,farmcJ&h onf? pm=unf h w d k u f wm0ef c H v nf ; jzpf o l
orD; jrpy,fiHkwdk@yg0ifonf? +yD;cJoh nfEh pS f Ed0k ifbmv 24 &ufEiS hf 25 OD;aX;0if;u “'DrmS vli,fawG trsm;}uD;&Sd
oD;av;oD;ESifhaq;a&mifpHkt+idrfhtzGJ@om;rsm;. befaumufazsmfajzyGJ
t+idrfhtzGJ@om;rsm;rSm xdkif;EdkifiHwGif &uftwGif; &efukefòrd@ uefawmf}uD;ar#mf w,f? wcsK@d u pmay A[kow k vdu k pf m;csif
vma&muf razsmfajzrD rav;&Sm;EdkifiHwGif “tck jrefrmjynfrmS wtm; wd;k wufaewm &nf & G , f x m;aomf v nf ; vH k ò cH a &;tajc pifu|e;f / tif;pdet f a&S@óud@uek ;f pifwif azsmf =uw,f? olw@kd tvkyu f jyefvmwJh tcsed f
oGm;a&mufI vGwv f yfa&; ESpf (60) jynhf odvm;/ wd&pd m> efuaeawmif v#ypf pfr;D ukd taea=umifh 1 &ufomazsmfajz+yD; Zefe0g ajzyGJwGif jynfolrsm;. tm;ay;axmufcH rSm tcsdefudk wefbdk;&Sd&Sd toHk;cscsif=uwJh
txdrf;trSwfyGJ azsmfajzwifqufcJhonf? xkw, f al ewm rD; 24 em&D &ae+yD/” [kajym &Dv 19 &ufwiG f puFmylwiG f azsmaf jzrnf r_udk &&Scd ohJ nf? ,if;ESp&f ufpifwifazsmaf jzyGJ olawGvnf;&Sd =uw,fav? 'gayrJh olwdk@
yG J p wif o nf E S i f h uk d a *:ZD v mu onfukd tjcm;wa,mufu “b,frmS vJ” jzpf+yD; Zefe0g&Dv 26 &ufwGifcsif;rdkif;odk@ [moysufvHk;rsm;tm; ppftm%mykdifrsm; twGuf tJovdkrsKd; tusKd;&Sd&Sd vkyfbdk@u
“usaemf rav;&Sm;rSm vGwv f yfa&; tESpf “aejynfawmfrSm” qdkojzifh wufa&muf oGm;a&mufazsmfajzrnfjzpfonf? u jzef@a0cGirhf jyK[k od&onf? 'D r S m rvG , f j yef b l ; ? oG m ;a&;vma&;u
(60) jynfh txdr;f trSwf oGm;azsmaf jzw,f/ vmonfyh &dowfrmS [m;ueJ@yu JG somG ;onf? jynfyazsmaf jzyGrJ sm;rSm jynfwiG ;f azsmf vHòk cHrr_ &Swd muwrsK;d / A[kow k jzef@a0ay;
usaemfwdk@EdkifiH vGwfvyfa&;&wm tESpf qufvufI v#yfppfrD;wnfxGifol ajzyGJrsm;avmuf y&dowfrrsm;aomfvnf; rJhol jzef@a0ay;rJhae&mu r&Sdawmh rdk;csKyf
(60) om&Sw d ,f/ usaemfw@kd Edik if o
H m;awGu tuf ' D q if t m; *k % f j yKaomtm;jzif h tm;&r_&Sdonf[kqdkonf?
0rf;enf;a=uuGjJ cif; vm&if t&ufaomufwmeJ@bJ tcsdefukef
vGwfvyfa&; t&omqdkwm bmrSef;rod ‚if;tm;arG;zGm;aom wdik ;f jynfwiG f arG;ae@ oD;av;oD;ESihf aq;a&mifpHkt+idrfhazsmf ukv
d aS t;armif (*syef) . zcifjzpfoo l nf =uw,f? zwfp&m pmtky&f w dS ahJ e&m &Sv d m
bl;/ ajymr,fq&kd if trsK;d orD;wa,mufu a&mufwikd ;f rD; 5 rdepfcef@ ydwI
f *k%jf yKonf ajzyGJrsm;tm; rav;&Sm;/ xkdif;/ puFmyl &cdkifjynfe,f ppfawGòrd@wGif uG,fvGef &if wcsdK@awG[m olwdk@&Jh tcsdefawGudk
tdraf xmifouf (60) om&Sw d m/ tdraf xmif [k ajymqdkonfukd tjcm;wOD;u “olwdk@ wd@k wiG f azsmaf jz+yD;aemuf awmifu;kd &D;,m; tedpPa&muf&SdoGm;a=umif; =um;od&yg A[kokw&SmazG&if; pmayaqG;aEG;&if; wdk;
&Jh t&om bmrSe;f rodovdb k ”J [k cdik ;f E_id ;f *k%fðywm igwdk@EdkifiHrrDbl;/ igwdk@EdkifiHrSm /*syef/ tar&duefEiS hf Oa&myEdik if rH sm;od@k ojzifh rdom;pkEiS hf xyfwal =uuGJ 0rf;enf; wufatmif vkyv f m Edik rf ,fv@kd xifw,f?”
I jywfv;kH xkwo f nf? *k%ðf ywm 7 &uf wpfv=umw,f” [k qufvufomG ;a&muf azsmaf jzrnfjzpfonf? &yga=umif; æ [kajymjyoGm;onf/
jrefrmtpdk;&u r=umao;rDumv jyufonf? jynfyazsmfajzyGJrsm;+yD;pD;ygu jrefrmEdkifiHokd@ TtdrfwGif;pm=unfhwdkufrS pmtkyf
twG i f ; wd & d p > m ef r S v#yf p pf " gwf t m; oD;av;oD;tzGJ@om;rsm;rSm ,cifu jyefrnf[k tzG@J acgi;f aqmif ukad *:ZDvmu &cdkiftrsKd;om;owif;pm rsm;udk rnforl qdk vma&muf iSm;&rf;zwf&_
xkwf,lEdkifonf[k xkwfjyefa=ujimjcif;udk befaumufwiG f (2) &ufcef@azsmaf jzrnf[k ajymonf? Edkifygonf?
owif; &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f pmrsuEf mS 7

udo
k mZHukd &Sr;f vrf;o&Jrsm;u "m;jzifx
h ;dk I vk,ufz@kd óu;pm; jrefrmpufcsKyforwpfO;D av;xyfwu
kd af y:rS
ckdifrsKd;cspfxGef; ol. nmajcjzifh tom;ukef óuH;Iuef ae tb OD ; atmif a usmf . om;jzpf + yD ; ckecf saoqH;k
xdik ;f Edik if H befaumufòrd@ xufcrf;t&yfwiG f vdkuf&m &Srf;vrf;o&Jonf vGifhpifvJus touf (35) ESpft&G,fcef@&Sdonf? jrefrm A M T (A N N) ZEM0g&D 1-2008
tvkyfvkyfaeaom jrefrmEdkifiHom; &ckdif oGm;pOf xGuaf jy; vGwaf jrmufvmcJo h nf[k tvkyform;rsm;taejzifh ntcsdefrawmf befaumufòrd@/ befckefxD,efòrd@e,f befbGefe,fajrpufcsKyf¶kHwGifvkyfukdifaeaom u&if
tvkyform;wOD;udk xdkif;vrf;o&Jrsm;u od&onf? oGm;vmaexdkifjcif;onf tvGeftE W&m,f trsKd;orD;wpfOD;onf 'DZifbm 31- 2007 &ufae@n (10;00 )em&Dcef@wGif av;xyf
vk,uf&ef óud;pm;&if; "g;xdk;r_jzpfyGm;cJh udkomZHudk ol.t&yfrS rdwfaqGol rsm;a=umif; xdik ;f Edik if w
H iG f tae=umvm ol wkud af y:rS ckecf sI yGcJ si;f +yD;aoqH;k oGm;cJo h nf?
a=umif; owif;&&do S nf? i,fcsif;rsm;u aq;0g;uko+yD; ulnDapmifh wdkif; od=uonf? udk,fhwdkif;jynf r[kwf “yDrdkifESpfopful;twGuf puf¶Hkydwfxm;awmh tJ'Dae@ ('DZifbm 31 &uf) nrSm
jzpfymG ;yHrk mS 2007 ckEpS f 'DZifbmv 31 a&Smufay;cJ=h u.? udo
k mZHrmS &cdik jf ynfe,f ojzifh nOft
h oGm;tvmudk txl;a&Smif=uOf ESpof pfu;l aysmyf u JG kd av;xyfwu kd af cgirf ;kd taemufbufrmS pm;aomufae=uw,f/ n (10)
&ufae@ n (12;30) tcsdefwGif udkomZH ausmufawmfòrd@e,f o&ufwyif tv,fpk oifhygonf? em&DavmufrmS vlawG¶w k ¶f wk o f oJ J jzpfomG ;awmh usrwk@d omG ;=unfw h t hJ csed rf mS ru&ifr
onf oli,fcsif;jzpfol udkOD;odef;acsudk [m wdkufay:uckefcs+yD;aoqkH;aewmawG@&w,f/ ykvdyfawGtrsm;}uD; a&mufvm+yD;
oltrd o f @kd yd@k +yD;jyeftvmY vrf;wGif tvpf awmhtavmif;em;udk b,forl S ruyf&bl;? wdu k af y:uuswt hJ &Sed af =umifh acgi;f wjcrf;vH;k
acsmif;aeaom xdkif;vlrsKd; &Srf;vrf;o&J jym;a=uae+yD;awmh ykvyd af wGuywfw;D eJ@ ywf+yD; ,lomG ;=uw,f” [k puf¶rkH S tvkyo f rm;
rsm;u wm;qD;+yD; vk,uf&efO;D pGm óud;pm; wOD;u ajymjyonf?
=uonf? ‚if;wdk@wGif ygvmaom toGm; “olwdk@tdrfaxmifa&;vnf; odyf+yD;tqifrajybl;? ru&ifrqHk;wJhtcsdefrSmvnf;
(12) vuf r &S d "g;ud k j yum aiG a y;&ef ol@a,mufsm;tem;rSm r&Sb d ;l / ykvyd af wGa&mufvm+yD;rS ola&mufvmw,f/ ol@a,mufsm;u
+cdrf;ajcmufonf? u,f&yD pJG m;vkyw f ,f pufcsKyf¶rkH mS tvkyrf vkyb f ;l / +yD;awmh ru&ifrvnf; aq;vdy/f bD,m/
udo k mZHrmS u&maw;ynm tajccH&dS t&uf/ uGr;f tukepf m;aomufwwfw,f” [kvnf;quf+yD;ajymjyonf? pufcsKyf¶v kH yd pf m
oljzpfI &Sr;f vrf;o&Jrsm;. aESmif, h uS f +cdr;f udktwdtus raz: jy&ef ‚if;rdef;cav;u &cdkiftrsKd;om;owif;pm tm;arwWm&yfcH
ajcmuf+yD; vk,uf&ef tm;xkwfr_udk t xm;onf?
vG,w f ul vdu k af vsmr_rðybJ ckcuH muG,f aoqH;k olru&ifr. trsK;d om;trnfrmS udt k csKid f jzpf+yD; xkid ;f Edik if o
H @kd a&muf&v dS m
&m tqdkygvrf;o&Jrsm;u "g;jzifhvSrf;xdk; onfrmS (10) ESpaf usmcf ef@&adS =umif;ESihf aoqH;k ol rat;rm (ac: ) ru&ifr touf (30)
ojzifh b,fbufvufwGif jyif;xefpGm xd ESpaf usmo f nf rGejf ynfe,f/ rk'òkH rd@e,frS jzpf+yD; xdik ;f Edik if o H @kd a&mufvmonfrmS (7) ESpaf usmf
cdu
k cf &hJ onf? udo k mZHonf xdo k @kd '%f&m cef@&Sd+yD[k pHkprf;od&Sd&onf?
&&SdoGm;aomfvnf; &efoludk t¶_H;ray;bJ xdkif;vrf;o&Jrsm;ESifh &ifqdkifwdkufcdkuf+yD;aemuf &&Sdxm;aom '%f&mudk jyaepOfudkomZH

ppfwyfpyg;0,f,pl Of we,frw S e,fo@dk qefpyg;a&mif;0,frt


_ m; odonft h wkid ;f tvkyvf yk =f u&ef
ydwyf ifvu
dk rf a_ =umifh jynforl sm; 'kuaQ &muf yDeefq&mawmf wku d w
f eG ;f
28-12-0&? *p>yowif;pOf a=umifh tvGef'kuQa&mufv#uf&Sda=umif;
Zefe0g&v D 16/
&ck d i f j ynf e ,f t wG i f ; ppf w yf p yg;0,f , l od&Sd&onf?
2007 ck E S p f puf w if b mv jref r mjynf
onfh umvtwGi;f we,frw S e,fo@dk qef/ e,fpyfa'orsm;wGif ,cif taumif;
twG i f ; ay:ayguf c J h o nf h “a&$ 0 ga&mif
pyg;a&mif;0,fr_tm; ydwfyifvkdufr_a=umifh qk;H qefwjynfudk aiGusyf 750§-rS aiGusyf
v_y&f mS ;r_” +yD; r=umrD tar&duefEikd if w H iG f
e,f p yf E S i f h t jcm;a'orsm;twG i f ; qef / 1350§-xd v nf ; aumif ; / omref qef
zGJ@pnf;vdkufonhf oHCmhOaosmiftzGJ@.
pm;ukefypPnf;rsm;rSm tqrwefaps;E_ef; wjynf u k d aiG u syf 450§-rS aiG u syf
Edik if wH umpnf;¶k;H a&;c&D;pOf tjzpf Zefe0g&D
w[kefxkd; ckefwufoGm;jcif;a=umif; vuf 1100§-xdvnf;aumif; aps;E_ef;jrifhwuf
15 &ufae@wGif xdkif;EdkifiH befaumufòrd@
vkyfvufpm;jynfolrsm;rSm tvGef'kuQESifh oGm;a=umif; pkHprf;od&Sd&onf?
c&pf,mef ausmifom;rsm;A[kdwGif jynfy
óuH a wG @ ae&a=umif ; e,f p yf r S v maom e,fpyfa'otkyfcsKyfa&; tm%mykdif
a&muf 'Dru kd a&pDtiftm;pkrsm;/ Edik if w
H um
owif;t& od&&dS onf? rsm;u a'otwGi;f jynforl sm; vkyt f m;c
rD'D,mrsm;awG@qHkyGJ w&yfjyKvkyfcJhonf?
'DZbFmvv,fykdif;rSpI ppfwyfpyg; aiGEiS hf ukeaf ps;E_e;f jrifw
h ufr_ rnDr#ra_ =umifh
oHCmhOaosmiftzGJ@. OuUX q&m yDeefq&mawmfOD;ynm0Ho(b,fyHk) twGif;a&;rª; q&mawmfOD;OwW& (nmyHk)
0,f,&l ef owfrw S v
f u dk &f m ,if;umvt tvG e f t cuf t cJ a &muf & S d a ea=umif ; /
awmfvnf;jzpf/ EdkifiHjcm;wGif ESpfaygif; 50 vlrsK;d / olw@kd avmufow d m urBmrSm r&Sb d ;l / jrefrmjynfolrsm;taejzifh "rRw&m;rsm;ukd
wGi;f ppfwyftm%mykid rf sm;u we,frS w e,fpyfa'oonf pyg;pkdufysKd;a'otenf;
=um omoemjyKaeonhf yDeefq&m awmfO;D od + yD ; awmh v nf ; od w J h t wd k i f ; tvk y f rnfr#xd xGef;umvmatmif vkyfEdkifonfh
e,fo@dk qefpyg;wify@dk a&mif;csrt _ m; ydwyf if qkH;jzpf+yD; tjcm;a'orsm;rSqefpyg;tm;
ynm0Hou “bkef;}uD;wdk@u 'DtzGJ@ukd rvkyb f ;l / 'Da&S@up+yD; jrefrmvlrsK;d awG od+yD; tay:wGif rlwnfonf[q k o
kd nf?
vkduf&m e,fpyfESifhtjcm;a'orsm;twGif; 0,f,lokH;pGJae&onfh a'orsm;jzpfaom
bkef;}uD;wdk@ oabmeJ@bkef;}uD;wdk@ zGJ@wm &if odwt hJ wdik ;f tvkyv f yk zf @kd vw
kd ,f/ 'grS oHCmhOD;aosmiftzGJ@ twGif;a&;rª;
ukeaf ps;E_e;f tqrwef w[kex f ;dk ckew
f uf a=umifh e,fpyfa'orsm;ok@d qefpyg; wify@dk r_
r[kwb f ;l / jynfwiG ;f oHCmhawGu t&Sib f k ukd,f&nf;rSef;xm;wJh yef;wdkifukd a&muf q&mawmf O D ; OwW & u 2008 ck E S p f w G i f
oGm;+yD;/ txl;ojzifh e,fpyfa'ojzpfonfh tm; c|i;f csujf zifch iG ðhf y&ef (eyc) ok@d wifjy
&m;wdk@ jynfyrSmaewJh olawGu vkyfvkd@& r,f” [k yDeefq&mawmfu rde@f onf? jrefrmjynfwGif tajymif;tvJ jzpfap&ef
armifawmESifhbl;oD;awmife,fajrrsm; t awmif;qkdaomfvnf; rnfokd@r#jyef=um;
w,f/ wynhfawmfwdk@ jynfwGif;rSm bmrS oH C mh O D ; aosmif t zG J @ twG i f ; a&;rª ; tm;oefae+yD; 'Drdkua&pDa&; aqmif&Guf
wGi;f ykrd adk ps;jrifw
h ufomG ;jcif;a=umifh e,fpyf ta&;,laqmif&u G rf r_ &Sad =umif; qufvuf
vkyv f @dk r&bl/ wynfah wmfw@kd rmS ae@pOfe@J t q&mawmf OD;OwW&u “"rReJ@ t"rRrSm onfh tzGJ@tpnf;rsm;taejzifh ,cifu
jynf o l r sm;rS m wae@vk y f t m;caiG E S i f h pkHprf;od&Sd&onf?
r# a=umufae&w,f/ t&Sib f &k m;wd@k taeeJ@ "rRu tEkid &f +rJb/J OD;Zif;wd@k u "rRw&m;awG xuf ykdrdkIpnf;vHk;nDnGwf aqmif&Guf&ef
jrifhwufvmaom ukefaps;E_ef; rnDr#r_
ouf q d k i f & m tpd k ; &awG u k d wif j yay;yg xGe;f um;vmatmif vkyaf ewJh olawG jzpf wdkufwGef;rdef@rSmoGm;onf?
bk&m;vd@k trsK;d rsK;d avsmufxm; ta=umif; w,f/ r=umwJh wae@rSm jrefrmjynfrSm oHCmhO;D aosmifq&mawmf ESpyf g;onf
=um;vmvd@k OD;Zif;wd@k u zG@J pnf;&wm” [k "rR b uf a wmf o m;awG u atmif y G J & rS m rJaqmuf&Sd jrefrm'Drdkua&pDtiftm;pkrsm;
vufxyf+yD;pD;jcif; rdef@onf? jzpfw,f” [krdef@rSmonf? ESifh oGm;a&mufawG@qckH +hJ yD; oHCmhO;D aosmif
“jrefrmvlrsK;d awGu urBmrSm todq;kH tcsd e f u mvES i f h y wf o uf I rl tzG@J (xdik ;f Edik if )H ukv
d nf; zG@J pnf;cJo
h nf?

tjynfjynfqikd &f ma&$@ajymif; tvkyo


f rm;rsm;ae@*%
k jf yK aoG;vª'gef;
at³ trf³ wD (ANN) 'DZifbm 16 aewJh aoG;udak pwemoef@oef@EiS @f vª'ge;f +yD; +yD; ,ckt}udrfonf (3) }udrfajrmufjzpf
2007 'DZifbmv 18 &ufwiG f usa&muf awmh tvkyform; tcsif;csif; tjyefvSef a=umif; +yD;cJ@aomESpf a&$@ajymif;tvkyfo
aomtjynfjynfqdkif&m a&$@ajymif;tvkyf em;vnfr@_ &adS tmif ulnaD qmif&u G af e =u rm;rsm;ae@wGifwpf}udrf/ ,ckESpf ara';ae@
orm;rsm;ae@ukd *k%jf yKaomtm;jzifh a&mif jcif ; jzpf y gw,f ” [k a &mif j cnf O D ; tvk y f wGif wpf}udrf aoG;vª'ge;f yGu
J si;f ycJah =umif;
jcnfO;D tvkyo f rm;rsm;tzG@J (befaumuf orm;rsm;tzGJ@ befaumufaumfrwD0if ajym=um;cJhonf?
aumfrwD) rSOD;pD;I 'DZifbm 16 &ufwGif aoG;vª'gef;olwpfOD;rS &Sif;jyajym=um;oGm;
aoG;vª'gef;yGJ w&yfusif;yonf?
xkdif;EkdifiH befaumufòrd@&Sd A[dktrsKd;
&efukefòrd@/ r&rf;ukef;òrd@e,f u|ef;a&$0gvrf;ae tb OD;atmifausmfodef; trd om;aoG;vªb%fwiG f usi;f ycJ@aom tqdyk g
a':oef;pdef wd@k .om; armifay:xGe;f atmif ESihf &efuek òf rd@ prf;acsmif;òrd@e,f &Sr;f vrf; aoG;vª'ge;f yGw J iG f a&mifjcnfO;D tzG@J EiS hf twl
A[dvk rf;ae/ tb OD;OD;omxGe;f / trd a':at;jrifh wd@k .orD; roG,o f , G cf ikd f wd@k . jref r ma&$ @ ajymif ; tvk y f o rm;rsm; (50)
r*Fvmtcrf;tem;udk *syefEikd if H wdu k sKòd rd@ wum'gEb
kd mbm ywWjrm;pm;aomufqikd f ausmf vma&muf+yD;aoG;vª'gef;cJhonf?
r*F v mcrf ; rY 2007 ck E S p f 'D Z bF m v (9) &uf we*F a EG a e@wG i f “Edik if aH &;tajctae t&yf&yfa=umifh
ESpb
f ufaomrdbrsm;. oabmwlciG ðhf ycsujf zifh vufxyfxrd ;f jrm;+yD;pD;yga=umif;? xdkif;EkdifiHrSmvm+yD; tvkyfvkyfae&ayr,fh
r*Fvmtcrf;tem;wGif tppt&m&m ulnDtm;ay;=uaom &cdkifnDtudk usaemfw@kd jrefrmjynfom;awG[m Ak'b < m
armifErS rsm;ESihf ywWjrm;pm;aomufqikd rf S OD;ausmaf usmpf ;kd ESihf a':rEG@J wd@k tm; txl; om0if y D y D wwf E d k i f w J h b uf u tvª ' ge
aus;Zl;wif&Sdyga=umif;? xufoef=uygw,f/ 'DEkdifiHrSm vmaewm
armifay:xGe;f atmif/ roG,o f ,
G cf ikd f [m 'DEikd if u H tvkyo f rm;awGukd taESmif@
t,Suf vmay;wmr[kwfbJ wzufw 'DZifbm 16 &ufae@u befaumufòr@&Sd xdkif;trsKd;om;aoG;vªb%fwGif aoG;vma&muf vª'gef;ol
vrf;u uln+D yD; vlawG touf&iS zf @kd vkd tyf jrefrmEdkifiHom;rsm;tm;awG@&pOf
pmrsuEf mS 8 &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f q&m}uD;a'guw
f mat;ausmf touf 70 jynft
h xdr;f trSwf *k%ðf ypmrsuEf mS

+cKH =um;rS bHzk sm;od@k aX;0if;


ZGJvHk@v }uD;rm;olrsm;onf wae@wGif rdrd ud k yd k I ar#mf v if h w rf ; wwwf = uonf ? uGefysLwm. q&mt&if;xHwGif tao “rif;}uD;vm&if
&nfrSef;&m yef;wdkifodk@ rvGJraoG a&muf& qdv
k o kd nfrmS q&mhxuf vufaZmif; xuf usuf r S w f x m;aoma=umif h wa&;Ed k ; x
bkef;}uD;vkyfrvm;/
p+rJyg? Tod@k aom yk*Kd~ vfrsm;. b0Zmwf aom wynfu h kd vdv k m;awmifw h =uonf? wGuv f nf; rSeaf eonfom? xd@k jyif q,fEpS f
xl ; c|ef x uf j ruf I avmutusKd ; ud k
bkef;}uD;vkyfr,fqdk&ifvnf;
a=umif;rsm;udk pmpDu;kH aomtcg “+cHK=um;rS atmuf uav;i,fav;rsm;yif jzpfaomf
bHzk sm;” od@k [laom pum;yHjk zifh cdik ;f E_id ;f a&; aqmif&GufEdkifpGrf;&Sdaom wynfhaumif; vnf ; tvG e f t qif h j rif h a om '\ed u pmwwfatmifoif?
om;avh &S=d uonf? om;orD;aumif;udk arG;xkwEf ikd af om q&m usrf;wapmifjzpfonfh avmueDwdusrf;udk pmwwfaywwf
Tpum;yH. k tESpo f m&udk txdrq d ;kH orm; rdbESifh xdk&yf xdk&Gmonf tvGef tvGwu f surf w S cf hJ bl;av+yD? ysi;f &dot l m; usrf;*efwwfjzpfatmif
pGrf;aqmifEdkifcJholum; tar&duef orw tifrwef usufoa&r*Fvm&Sdonf om tb,frmS ynm&tHeh nf;/ ynmrJo h tl m; OpPm vky?f vlvyk rf ,fq&kd if
atA&m[ifvifuGef; jzpfrnfxifygonf? wnf;? tvm;wl wynfhjzpfoluvnf; tb,frmS &tHeh nf; ponfh Ak'b < mom e,f pmayxl;c|eaf tmif
tvm;wl rnfo@kd r# rjzpfEikd af om taet q&mawmf u d k ,ae@xuf w d k i f av;pm; y,fwGif tvGefta&;ygaom b0aexdkif oif&r,f/ 'grS vl@
xm;rS tvGe}f uD;us,f crf;em;aom b0od@k =unfnKd OD;cdu k qf yJ g? enf; tawG;tac:rsm;udk ygVad &m teufyg atmufwef;rusbl;?
ZGeJ bJjzifh avSmcf wfI aemifvm aemufom; olpmawmf&jcif; vufa&;vS&jcif;. tm*Hkaqmif+yD; jzpfonf? +yD;v#if jrwfpGm rif;óuuf&ma&G;
rsm;twGuf pHerl,lxdkufp&m yk*~dKvfxl; aus;Zl;&Sif tppfrSm q&mawmfa=umifh bk&m;. E_wcf ywfawmf atmify0JG if *gxm b,fvrf;a&G;a&G;
yk*Kd~ vfc|ef rsm;pGm &Scd =hJ u+yD;ay+yD? usaemfw@kd jzpfonf[k ajymavh&o dS nf? “igw@kd i,fi,f awmfjrwfrsm;jzpf=uaom y&dwf}uD; q,fh ynmawmh
onf pmayusr;f *efrsm;rS wqifh av;pm; u rif;wdk@acwfvdkrsKd; ausmufoifykef;awG wokwu f kd ygVed \ d , E_wif &kH +yD;jzpf.?
wwfatmifoif&r,f”
tm;us twk,lzG,faumif;aom vlc|ef AvmpmtkyfawGeJ@ u}uD; cacG;udk pa&;& Tod@k a=umifyZk eG pf m; u|wu f |w0f g;
vlreG rf sm;udk ta0;rS ai;IaecJ=h ubl;aygi;f wm r[k w f b l ; ? ysOf j ym;rS m rD ; aoG ; eJ @ vmaom armif a usmf a t;av;onf
rsm;vS a y+yD ? usaemf w d k @ teD ; tem;rS m xrif;&nfukd vl;e,f+yD; vkyx f m;wJh oifyek ;f avmu"gwfausmif;wGifvnf; xdyfwef;u q&m}uD;onf ordkif;ynm&yfudk t"du vGv J #if &St d rhH xif?
&Sdaeaom ZGJvHk@v}uD;olwOD; (odk@r[kwf) ay:rSm uHu h w
l eH @J a&;&wm/ vufa&;rvS&if xl;c|efaom ausmif;om;jzpfcJhonf? aus; bmom&yftjzpf oif,cl . hJ ? ol.q&mrsm; 1963 ckESpfwGif r[m0dZ…m (ordkif;)
òcH=um;rSbzkH sm;od@k wufvrS ;f Edik cf o hJ l wOD;udk pmvHk;aygif; owfyHkrSm;&if q&mawmfu vuf rl v wef ; rS w qif h òrd @ jyjzpf a om rSm a'gufwmoef;xGef; OD;xGef;atmifcsdef bGJ@udk atmifjrifcJhygonf? q&m}uD;onf
um; owdrxm;rdc=hJ u? eD;vGe;f I rjrifwwf vuf q pf u d k ememacguf w muG / 'gawG awmifukwftxufwef;ausmif;odk@ ynm paom tvGefxl;c|efonfh ordkif;ynm&Sif jrefrmhacwfopfordkif;udk rsuf0g;xifxif
=ujcif;vnf; jzpfaumif; jzpfygvdrfhrnf? a=umifh igwdk@ pmawmfcJhwm/ vufa&;vScJh &ifE@kd qufvufaomufp@kd &ef oGm;onft h cg }uD;rsm;jzpfovdk jrefrmpm q&mrsm;wGif awG@jrifcJhbl;aom ouf&Sdordkif;[kqdku
olum; tjcm;r[kw?f q&m}uD; ygarmuQ wm[k wynfhawGudk pòrH@jyefwwfonf? wGif awmufrnfhrD;cJ w&J&J qdkbdouJhodk@ vnf; jrefrmpmay. tvGefxif&Smaom vnf ; rS m ;tH h r xif y g? enf ; jyb0wG i f
a'gufwmat;ausmf yifjzpfygonf? ol@b0udk ajymif;vJaprnfh aemufyu hJ ikd &f iS f awmifuw k t f xufwef;ausmif;rS yOPrwef; OD ; armif a rmif } uD ; (rG e f t rsKd ; om;)/ OD;ae0if;. vufoHajymifvSaom emrnf
,ae@ ord k i f ; ynm&S i f ygarmuQ wOD;um; q&mOD;ausmfat;jzpf.? ol. ausmif;om;tm;vHk;xJwGif yxrpGJcJhav OD;ausmf&if (&cdkiftrsdK;om;) a'goef;aqG/ ausmf wuo taqmuftOD rdik ;f AH;k azmufcJG
a'guw f mat;ausmf jzpfvmrnfh armifat; rlvwef;jy q&mjzpfovdk tudv k wfvnf; onf? wef;pOf xdyfwef;rS tqifhjrifhjrifh OD;wifarmifaX; (oHw)JG wd@k jzpf=u.? ygVpd m pOfu wuUov kd tf 0dik ;f t0ef;wGif ud, k wf ikd f
ausmaf v;udk jrefrmEdik if t H aemufbufjcrf; jzpfonf? wtlwq kH if; nDtpfut kd &if;jzpf atmif j rif c J h a om armif a t;ausmf o nf aywG i f u m; q&m}uD ; p0f x G e f ; rS w f 0 if ; &Scd o hJ rl @kd rsujf rif'Xd jzpf&yfrsm;udk aumif;pGm
&cdkifjynfe,f awmifukwfòrd@e,fxJu &Gm onf ? nD t pf u d k t&if ; jzpf a omf v nf ; 1955 ckESpfwGif awmifukwf txufwef; jzpfonf? Tq&morm;rsm;onf &efukef ajymjyEdkifpGrf;&Sdygonf?
}uD;w&GmrSm arG;zGm;cJyh gonf? udv k ekd aD cwf tvGefyif a=umuf&.? tpfudkjzpfolu ausmif ; rS q,f w ef ; ud k atmif j rif c J h . wuUodkvfwGif ynm&ifEdk@ aomufpdk@pOfu xd@k aemuf q&m}uD;onf wm0eft&
aES m if ; yd k i f ; ES i f h *syef a cwf 0 ef ; usif w G i f q&m}uD;tm; rif;}uD;vm&if bkef;}uD;vkyf xdak cwf xdu k mvu q,fwef;atmifjcif; q&m}uD;arhr&Edik af om aus;Zl;&Sif tmp&d armfvòrdif'D*&Daumvdyf awmif}uD;'D*&D
vljzpfvm&aom aus;vuf awmolawmif rvm; bke;f }uD;vkyrf ,fq&kd ifvnf; pmwwf qdkonfrSm tvGef*k%f,lp&maumif;aom ,rsm; jzpf=uayonf? 1959 ckESpfwGif aumvd y f y nma&;wuU o d k v f &ef u k e f
om;rsm;twGuf ,ckacwfuo hJ @kd ae&mwdik ;f atmifoif pmwwfaywwf usrf;*efwwf atmifjrifr_}uD;w&yfvnf; jzpfayonf? bDat (ordik ;f ) bG@J u&kd &Scd +hJ yD; 1960 jynfEh pS f wuUodkvfwdk@wGif vS!fhvnfI pmayydk@cs
wGif tpd;k &rlvwef;ausmif;rsm; &S=d uonf jzpfatmifvkyf? vlvkyfr,fqdk&if pmayxl; a&S;u ,ckuo hJ @kd ratmifr&Sd igw h ynfah cwf wGif bDat (ordkif;*k%fxl;) bGJ@udk quf oif=um;ay;cJyh gonf? armfvòrdiw f iG f aepOf
r[kwf? wef;vHk;u|wf atmifjrif=uonf vuf qGwfcl;EdkifcJhonf? q&m}uD;onf wke;f u weoFm&DtrsK;d om; ausmif;aqmif
r[kw?f aoG;tefatmif óud;pm;rS pmppfXme ynmESifhywfoufI avmb}uD;¶Hkr#ru wGif taqmifrª;tjzpf wm0ef,lcJhygonf?
wcku wa,mufp ESpfa,mufp atmif ¶l;oGyfol[kvnf; qdkEdkifygao;onf? ol. q&m}uD;ESihf twl waqmifwnf;aeolrsm;
aomumvjzpfonf? e,fòrd@pmppfXmersm; t"d u vrf ; !$ e f r S m qEN m "d y wd / 0d & d , m rSm ,cktcg jrefrmjynfwiG f tvGex f if&mS ;
twGuf atmufyg pmajzXmerS atmifjrif "dywd/ pdwWm"dywd/ 0drHom"dywd [laom ausmf = um;aom q&mOD ; atmif o if ; /
olr&Sdyg[k rSifjzLjzifh atmifpm&if; xGuf jrwfAk'<. rSm=um;csufjzpf.? wuUodkvf OD;xGe;f jrifh (wuUov kd f rif;armf) ESihf aemif
aomumvwGif b*0gausmif;qif;uav; ausmif;om;b0u olaqmif;aom zJxD; wGif tqifjh rifyh nmOD;pD;XmewGif !$e=f um;
onf tqifjh rifyh nmudk avhvmoif,b l @kd wGif at;ausmf (B.A, M.A, Ph.D) a&;rª;csKyftjzpf wm0efxrf;aqmifcJhaom
tajccHtxufwef;udk vGwfvGwf u|wf a&;xd;k um av#mufomG ;avh&o dS jzifh trsm; q&m}uD ; OD ; apmvG i f w d k @ jzpf = uonf ?
u|wf atmifjrifcJhavonf? olESifh twl ol i g [m;p&m jzpf c J h y gonf ? od k @ aomf xdk@aemuf awmif}uD;wuUodkvfodk@ a&G@
atmifjrifcJholrsm;xJrS trSwftrsm;qHk;ESifh q&m}uD;um; olwyg; &,foGrf;aoG;onf ajymif;wm0efxrf;aqmif&m emrnfausmf
tawmfqHk; yk*~dKvfrSm a':cifodef;jzpf.? udk vH;k 0rr_? *¶kvnf; rpdu k cf ?hJ xdo k @kd a&;xd;k pma&;q&m}uD ; wOD ; jzpf a om q&m
aemifwGif &efukefwuUodkvfY ta&S@wdkif; xm;jcif;onf rdru d , kd u
f kd rdr. d yef;wdik o f @kd OD;cifarmifwifh (wuUov kd f bke;f Edik )f ordik ;f
ynm (ygV)d XmewGif ygarmuQtjzpf wm0ef ra&mufa&mufatmif oGm;&ef pdw"f gwcf eG f ynm&Siw f OD;jzpfaom a':eDejD rifh (aemifwiG f
xrf;aqmifcyhJ gonf? olronf awmifuw k f tm;ay;aejcif ; jzpf o nf [ k ,l q onf ? OD ; ae0if ; uawmf jzpf v mol ) wk d @ ES i f h
òr@d e,fuikd ;f &Sn&f mG ol&cdik t f rsK;d orD;rSygarmuQ olwyg; &,foGrf;aoG;av q&m}uD;rSm &if;ESD;u|rf;0ifcJhygonf? awmif}uD;wuU
wOD;vnf;jzpfouJo h @kd q&m}uD;. ausmif; ydkrdkóud;pm;av jzpfcJh&onf? rdrdonf ¶l;I odv k w f iG f pmayoif=um;yd@k csay;&if; jrefrm
aebuf oli,fcsif;vnf;jzpfayonf? Tpmwrf ; ud k csd w f q G J x m;jcif ; r[k w f Edik if t H rsK;d om;ynma&;ordik ;f udk a&;om;cJh
q,fwef;atmif+yD;aemuf qufvuf a=umif; oufaojyEdkif&ef tm;xkwfcJh& ygonf? q&m}uD;. 0goemrSm rvkyv f #if
2005 ckESpfu befaumufòrd@&Sd &cdkiftrsKd;om;rsm;tm; orkdif;qdkif&mtaxmuftxm; &Sif;vif;pOf ynmoif=um;&ef &cdik jf ynfe,f ausmufjzL onf? 1960 jy!fhESpfwGif ordkif;XmewGif rvky/f vkyrf v d #iv f nf; tpGr;f ukef tifwu kd f
awG@jrif&onfh ygarmuQa'gufwmat;ausmf
òrd@&Sd ausmufjzLaumvdyfwGif ynmawmf enf;jytjzpf pwifwm0ef xrf;aqmifcJh tm;wdu k f pHepfwusvyk w f wfaom tusihf
r[kwfyg? xdkacwfu avmu"gwfausmif; c|efatmif oif&r,f/ 'grS vl@atmufwef; oifqkudk oGm;a&muf av#mufxm;cJhav onf? ol. r[m0dZ…mbGJ@pmwrf;twGuf &Syd gonf? Tpmtkyu f dk ðypkaepOf vkyaf zmf
[kac:aom pmoifausmif;rsm;onf &Gm rusb;l ? rif;óudu&f ma&G; b,fvrf;a&G;a&G; onf? odk@aomf ynmawmfoifqkudkum; oH;k ESpwf w
d d jyifqifc&hJ onf? awmom;av; udkifzuf q&mq&mrrsm;u okawoe
aygif;rsm;pGmwGif w&Gmom&Sdwwf=uonfh ynmawmh wwfatmifoif&r,f [ktrde@f r&&SdcJh? xdkacwfu awmom;wa,muf wa,muftbd@k aiGa=u;tydt k v#H roH;k Edik f tvkyfjzifh ¶_yfaxG;aeaom q&m}uD;udk
tcgor, jzpfonf? olw@kd trsm;pk ynm qefaom tem*wf b0vrf;a=umif;udk wuUodkvfynmoif,la&;udpPrSm vG,ful I rdrdzwfvdkaom pmtkyfpmwef;rsm;udk tydkawG vkyfraeygeJ@ at;at;aeprf;yg?
&ifE@kd aomufp&k mae&mum; “b*0gpul;” csrSwfay;cJhygonf? aom t&mr[k w f a cs? aus;vuf u olwyg;xHwiG f iSm;&rf;zwf¶c_ &hJ onf? ol@b@JG cif A sm;yd k v k y f v d k @ vnf ; xrif ; ES p f x yf b J
[k a c:=uaom bk e f ; }uD ; ausmif ; rsm;yif xkd@a=umifh armifat;ausmfav;onf rd b q&morm;rsm; taejzif h v nf ; twGuf ta&;w}uD;zwfc&hJ aom pmrsm;pGm pm;EdkifrSm[k vmajymavh&Sd=uaomfvnf;
wnf;? xd@k a=umifh 'Duae@ tar&duefjynf avmu"gwfausmif;bufodk@ ajcOD;vSnfhcJh q,f w ef ; atmif v #if ynmwwf j zpf + yD ? xJrS ol&d,owif;pmonf wcktygt0if q&m}uD;um; &nfrSef;csuf }uD;rm;olyDyD
axmifpk e,l;a,mufwuUodkvfrS emrnf onf? olonf aus;&Gmrlvwef;ausmif;Y awmrSm ausmif;q&mvkyv f @kd &+yD? tpd;k &0ef jzpf o nf ? 1910 ck E S p f 0ef ; usif u rdrdtvkyfudk taumif;qHk;vkyfavh&Sdojzifh
ausmf ygarmuQ o rd k i f ; ynm&S i f } uD ; onf wwd , wef ; wG i f pwif o if = um;&.? xrf; vkyfvdk@&+yD? ,if;tqifhonf olwdk@ pwifxkwfa0cJhaom ol&d,ae@pOfowif; bmbJvyk v f yk f atmifjrifrt _ xGwt f xdyu f kd
vnf; ol.ynma&;vrf;a=umif;tpudk tb,f h a =umif h q d k a omf “b*0gpul ; vufcHauseyfavmufaom taetxm; pmrsm;udk OD;wifat;qdkolu vtvdkuf a&muf c J h o nf c snf ; om? ,if ; pmtk y f u k d
,H r *F v H 'G g '\[d j zif h tpðycJ h y gonf ? ausmif;awmfom;rsm;” onf ta&;tzwf wckudk a&muf&Sdav+yD[k rdbtrsm;pku ESpftvdkuf pHepfwus csKyfum odrf;qnf; 1971 ck E S p f t wG u f trsKd ; om;pmayqk
qGrf;awmfAsKd@jzifh ,Ofyg;cJh&ygonf? twG u f t csuf w G i f &G , f w l a&mif a ypl ; ,lqae=ucsdefwGif q&m}uD;. rdbaqGrsKd; xm;avonf? xdyk *k Kd~ vfonf q&m}uD;tm; csD;jr‡ifhjcif;cHcJh&ygonf? xdk@aemuf EdkifiHjcm;
armifat;ausmfav;. vufOD;q&m avmu"gwf a usmif ; om;rsm;xuf om rsm;u xdo k @kd r[kwcf =hJ u? ynmxl;c|eo f lu vdkvdkvm;vm; iSm;&rf;cJhygonf? ESpfaygif; ynmawmfoif v$wf&eftwGuf av#muf
um; &cd k i f j ynf e ,f awmif u k w f ò r@e,f aoma=umifhjzpf.? tvDaygif;udk ESpfwvD av;udk rdbaqGrsKd;rsm;pkaygif;I ausmif; av;ig;q,fpm&Sdaom owif;pm xkyf}uD; v$ m ac:cJ h a yonf ? ajzqd k r !f h o l r sm;rk m
wef;vGJacsmif; ol.arG;&mZmwdjzpfaom ESpf[k rqdkwwfaomfvnf; a'G;{ua'G;ESifh qufxm;ay;&ef qHk;jzwfcJh=uavonf? rsm;udk q&m}uD;onf rysi;f r&d r+iD;raiG@bJ jref r mwEd k i f i H v H k ; twd k i f ; twmt&
&Gmr&GmrS q&mawmf}uD; OD;0g,r jzpfonf? wGufcsvdkufv#ifrl ,ckacwf *%ef;wGuf q&m}uD;onf ausmufjzLaumvdyf oHk;ESpf=umatmif &ufrysuf zwf¶_cJhav oH;k axmif&adS yonf? OD;ae0if;vufxufu
tu,fI ,cktcsdefxd q&mawmf ouf pufyif cvkwfESdyfrSm;v#if wvGJwacsmf wGif ESpEf pS cf ef@ynmoifco hJ nf? olavhvmcJh onf ? Tr#rsm;jym;vS a om owif ; pm Ed k i f i H j cm; ynmawmf o if q k qk d o nf r S m
awmfxif&mS ;&Su d rnfa&G@rnfr# 0rf;ajrmuf tajzxG u f a umif ; xG u f v mayOD ; rnf ? aom ynm&yf r sm;rS m ord k i f ; / ygVd E S i f h apmifa& axmifaygif;rsm;pGmudk wapmifr tvG e f & awmif h & cJ a om 'k v † b w&m;
yDwdjzpfygavrnfenf;? q&mppf q&mrSef a'G;{ua'G;orm;rsm;uawmh rSm;&ef t pdwóf udujf refrmpm wd@k jzpfonf? 1957 ckEpS f usef tptqHk; qufwdkufzwfjzpfolrSm wck j zpf a yonf ? vl w d k i f ; vd k c sif a om
rsm;onf t0Zmeom;xuf twdZmeom; a=umif ; r&S d ? OD ; aES m uf w nf ; [l a om wGif &efuek w f uUov kd o f @kd a&mufaomtcg jrefrmvlrsK;d rsm;xJrS q&m}uD;wa,mufu qkwckvnf; jzpf.? q&m}uD;um; i,fpOf
q&m}uD;a'guw
f mat;ausmf touf 70 jynft
h xdr;f trSwf *k%ðf ypmrsuEf mS &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f pmrsuEf mS 9
olwum &,foGrf;aoG;cHI xD;wacsmif; rnfvm;[k ar;vmcJo h jzifh q&m}uD;onf q&m}uD; ygarmuQa'gufwmat;ausmf a& æ ol (od@k r[kw)f
wGif Ph.D [laom bG@J uakd &;um pdwu f ;l &mxl;rSE_wfxGufcJhayonf?
&cdik t f rsK;d om;wdxu J txifu& yk*Kd~ vfwa,muf jzpfyga&/ &cdik v f rl sK;d wdtm;vH;k ordkif;*k%fa&mifajymifwJhol
wGif a&;qGJcJhaomtdrfrufonf trSefw jypfr_usL;vGefoludk jypf'%frusapbJ
twk,l wefz;kd xm;oifah & yk*Kd~ vfx;l / yk*Kd~ vfjrwfwa,muf.
u,f jzpfvm&ef vrf;pawG@+yD;jzpfI t&if tjypf r usL;vG e f o l r sm;ud k axmif c s?
*k%ft*F geef@vnf;jynfhpHkyga&? q&m}uD;eef@wdGwdkif;/ pum;ajymjzpfwdkif; ol
xuf tqrsm;pGm óud;pm;cJhygonf? The jy\emudk ajy+idr;f atmif jzefajzay;oltm;
usaemf¶@kd vil ,fwu d kd t+rJwrf; qH;k r=o0g' yD;wwfyga&? &cdkifjynfe,f&Jh &Gmi,fav;rSm
Nation owif;pmESifh The Guardian &mxl;cs tjypfay;aom pHepfatmufu
,if;txJu tm;vH;k eef@ oifah wmfz@kd xifa& q&m}uD;. qH;k r=o0g' pum;w rxifr&Sm; arG;zGm;cJah yrJh
owif;pmyg t,f'w D mhtmabmf acgi;f }uD; wuUodkvfonfvnf; ynmuef;aeaom
cGe;f udk q&m}uD;ud, k pf m;/ q&m}uD; rD;G ede@f rmS ta=umif;trsK;d rsK;d a=umifh &nf&,
G cf sujf rifrh m; óud;pm;cJo
h rl kd h
ydik ;f rsm;ukd }udrzf efrsm;pGm a&;om;avhusihf t&yf[, k q l um tvGew f &m jrwfE;kd wG,f
ud, k w f ikd ef m;axmifciG hf r&vdu k uf wfaw &cdik o f /l &cdik o
f m;tm;vH;k udk wqifh ud, k yf ikd o
f wd t+rJay;vdk h
tm;xkwfcJhonf? wmcJ h a om wuU o D v m jru|ef ; omud k
ajym=um;csifyga&? &nfrSef;csufawG jznfhcJhw,f//
Edik if jH cm;ynmawmfoiftwGuf ajzqdk ausmcdkif;cJh&ayonf? odk@aomf q&m}uD;
,if;csiu hf awmh “qENm"dy"d” qdak & pum;jzpfyga&?
aom atmif p m&if ; xk w f j yef a omtcg um; rqv ,E &W m;xJu ckid ;f aumif;¶Ho k m
t"dyg` ,u f awmh “ud, k t f jzpfcsiqf ;kH qENwckukd pdwrf mS ppJrG +rJ rSwAf smvf ol
q&m}uD ; onf ajzqd k o l oH k ; axmif . avhusio hf if=um;ay;xm;aom bG@J & ynm
rqkwrf epfvyk v f m;au jzpfujkd zpfaw” vd@k q&m}uD;u ol@b0eef@,OS yf em b0vrf; tauG@tajymif;
xdyq f ;kH u eHygww f pfpI JG yxr &cJah vonf? rwwf trsKd;tpm;xJu r[kwfI rqv
t+rJwrf;ajymjywwfyga&? i,fpOfup ynm&SmcJo h rl kd h
awmom;av;. tdrfrufonf trSefyif u tvk y f ð zwf v d k u f a omf v nf ; uH q d k ;
,if;Zl;eef@ &cdik o f /l &cdik o
f m;tm;vH;k ud, k ¶f @kd Zmudk vdck siuf wfawvJqkd óud;pm;or#t&mxifcJh&
taumiftxnfay:cJhav+yD? ynmoifqk rdk;arSmifusjcif;rsKd; r[kwfbJ “a=umifukd
pGmudk pdwrf mS pJAG smvf q&m}uD;qH;k r=o0g' yD;a&twdik ;f rdrt d usK;d ordik ;f ynm ygarmuQ
&+yD;aemuf =opa=w;vs Edik if &H edS mrnfausmf ig;ajcmufyHkay:odk@ ypfcsvdkufonfESifhom
twGufaomf‚if; udk,fhwdkif;jynf/ udk,fhvlrsKd;tusdK;twGufaomf‚if;/ ol@ordkif; ol@vlrsKd;twGuf
rdek mh(cs)f wuUov kd Yf yg&*lb@JG ukd wufa&muf tvm;o¿mef wlavawmhonf?” rsm;
vkyfaqmifEdkifuwfygpDvdk@ q&m}uD;rDG;edef@rSm q&m}uD;udk,fpm; *k%fwifcJhw,f//
oif=um;cJyh gonf? 1978 ckEpS w f iG f q&m}uD; r=umrD xdkif;EdkifiH zm,ufwuUodkvfodk@
vufqifhurf;qENðyvdkufyga&? ?
tifrwefvv kd m;cJah om ordik ;f ynmqdik &f m ygarmuQ&mxl;jzifh oGm;a&muf tr_xrf;cJ&h
q&m}uD; oufawmf&mausm&f n S yf gpD æ ol
yg&*lb@JG ukd rdek mh(cs)f wuUov kd rf S atmifjrif ayonf? jru|e;f ndKndKwuUov kd rf S cGcJ mG cJ&h
cdik xf eG ;f xGe;f (aemfa0) rif;qd;k rif;npf tkycf sKyfwhJ acwfrmS
pGmqGwfcl;EdkifcJhygonf? q&m}uD;i,fpOfu aomfvnf; 0rf;enf;p&mr&SdbJ ynmudk ynm&Sud kd tvdrk &So
d rdk h
rdrdvdkvm;csufudk trsm;wum tavSmif ynmESifhwlatmif avhvmqnf;yl;olrsm;
q&m}uD; a'gufwmat;ausmf &&Scd ahJ ombG@J rsm; Ekid if u
H cGm urBm}uD;&Jh wpfae&mrSm
ajymifcI H a&;xm;cJah om rdred mrnfaemuf oif=um;jyoolrsm;&Sd&m urBmhwuUodkvf
(1) B.A ( History and Religion ) &efuek w f uUovkd ?f 1959 ordkif;wm0ef jznfhqnf;aew,f//
em;u bG@J rsm;tm;vH;k ukd ydik q f ikd f odr;f ydu k Ef ikd f rsm;od@k ajcOD;vSnchf iG &hf cJah yonf? tu,fI
cJyh gonf? tydak qmif;onft h aejzifh Oya' rqvu &mxl;rS rz,f&Sm;cJhaomf tifr (2) B.A ( Honors) Oriental History. &efuek w f uUov kd f 1960
(3) M.A (History of Asia) &efuek w f uUov
kd f 1964 ol
ynmbG@J wckuykd if t&,lvu kd yf gao;onf? wef atmhESvHk;emp&maumif;aom etz
(4) B.L ( law) &efuek w f uUov kd f 1966 ordik ;f wm0ef r+iD;raiG h
q&m}uD;ordkif;ynmudkom wwfonfr ppftkyfpk vufatmufu wuUodkvf[k
(5) Ph.D (History of Southeast Asia) Monash University. Vic.
jrefrmausmif;om;awGomru
[kwf? Oya'ynmudkvnf; aumif;rGefpGm qdik ;f bkwcf sw d xf m;aomfvnf; wuUov kd .f
Australia. (rdek mhcsw
f uUovkd /f =opa=w;vs/ 1979) urBmhausmif;om;awGtwGuf
oif , l w wf a jrmuf x m;ol jzpf o nf ? tESpfom& bmwckrSr&Sdaom t&yfwGif }uD;rm;wJh arwWm q&m
vl@b0qdo k nfum; tpOfojzifh acsmarG@ae tpdrf;0wf ppfaumifrsm;. trdef@tm%m
q&m}uD;a'gufwmat;ausmf a&;om;xkwaf 0cJo
h nfh pmtkypf mwrf; tcsK@d ol *h %
k af &mifajymifco hJ rdk h
wwf a om yef ; arG @ &m a&$ a umf a Zm atmuf r S m ynm&S i f ynm&S d b 0uae q&m
r[kwfwwf=u? wcsdefr[kwf wcsdefawmh ynmao ynmwwf tem;jymb0od k @ (1) Shan Tradition and Culture (in Burmese) Co- author vlrsKd;eJ@EdkifiHtwGuf
cvkww f u kd vf &JS ef acsmif;aeaom tukov kd f t&Siv f wfvwf b0ajymif;cJ&h ayrnf? xdik ;f published by Burma Socialist program Party, Rangoon. 1968 q&mcspw f hJ ordik ;f xJrmS
w&m;onf tvpfuakd pmifah e.? rdrq d ENukd Edik if w
H iG f pmayoif=um;ay;ae&if; tquf (2) A History of National Education in Burma (in Burmese) q&mhemrnf *k%fwifygw,fq&m//
jynfah jrmuf atmifjrifatmif taumift toG,af umif;rsm;&&Sv d mum tar&duef&dS Rangoon. Pale Sape. 1970. This book was awarded the National
xnf azmfEikd cf o hJ nft h jyif wuUov kd af jrudk aumfeJvfwuUodkvfwGif ygarmuQ tjzpf Literary First Prize by the Government of Burma in 1971. (ordkif;ygarmuQ q&m}uD;a'gufwmat;
(3) Arakanese Tradition and Culture (in Burmese) (Co-author) ausmf touf(70)jynfh
published by Burma Socialist Program Party, Rangoon. 1973 arG;ae@trSwfw&)
“ightazrSmcJhwm&Sdw,f? (4) On the birth of Modern Family Law in Burma and Thailand q&mtouf&mausmf&Snfygap?
ighom;jzpfcsifwJhtm¶Hkudk Southeast Asian Studies Program. Singapore June 1990
rysuaf peJ@w/hJ tJ'g (5) The Voice of young, Burma Southeast Asia Program Cornell &nfreG x
f yd x
f m; (rJaqmuf- xdik ;f Edik if )H
University. March 1993
q&m}uD; ESv;kH om;rSm
(6) Code and Custom in Burma and Thailand. To be published
oHrEd_ u
S o
f vdk pGaJ ewJh by Kiscadale, Scotland. 1993 tkwf*lrvdkyg
t&mbJ”
G cf ahJ om &mxl; wm0efrsm; a'gufwmat;ausmf oleJ@usaemfu w&Gm
q&m}uD; a'gufwmat;ausmf wm0ef,al qmif&u
wnf;om;? &yfaqGrsK;d &GmaqGrsK;d ºuGm;wm
1962-80 Lecturer in the Department of History, University of
Rangoon, Rangoon
awmhr[kwf? &Sufawmif &Sufrdygw,f?
1980- 82 Practicing Lawyer, Rangoon, Burma olu tar&duefEikd if rH mS ygarmuQ/ usaemf
eif;bl; ajccsbl;olwdkif; pGJvef;wG,fwm wm0efxrf;aqmif&ef tcGio hf mcJah vonf? u tar&duefEdkifiHrSm ausmif;om;awmif
1982-84 Associate Professor in the Department of History Payap
wwf=uonfh uHhaumfòrdifwef;/ t"dywd xd k @ aemuf ajrmuf y d k i f ; tD v D E G d K uf University, Chiang Mai, Thailand. rjzpfEdkifao;ygbl;?
vrf;/ bG@J EiS ;f obif/ opfyw k yf ifEiS hf *syq
f iftkd wuUodkvf/ e,l;a,mufwuUodkvfwdk@wGif 1984-89 Fellow/ Lecturer in the Department of Modern olu usaemhu f kd r=umc%ajymw,f/
eHab;rSm vlvmav#mufvSrf;&if; wynfh ygarmuQ w m0ef r sm;ud k xrf ; &G u f u m Language and Linguistics, Cornell University, Ithaca, NY 14853
1991-92 Special Translator, Department of Sanskrit, Harvard
igaowJ h t cg igh t ¶d k ; awG u d k 'G g &m0wD
rsm;udk ynmEdk@csKdwdkufau|;um xm0& jrefrmausmif;om;rsm;. q&m}uD;jzpf&Hk oH w G J ò rd @ e,f ivH k ; armf a usmuf p mteD ;
University.
&efukefwuUodkvf ausmif;om;}uD; vkyf omru Ed k i f i H w umausmif ; om;rsm;. wef;vGaJ csmif; wbufurf;&Sd odraf wmfysH
1993-95 Assistant Professor of Asian Studies
awmh r nf [ k awG ; &if ; =unf E l ; aeom q&m}uD;ygjzpfcJh&avonf? q&m}uD;onf School of Continuing Education awmifay:rSm tkw*f el @J xm;ygw?hJ q&m}uD;
q&m}uD;. b0xJodk@ 1980 jynfhESpfwGif pmayoif=um;ydk@csay;¶Hkr#ru EdkifiHjcm;rS Division of Adult Degree Program cifAsm;? q&m}uD; pmayb0jzwfoef;r_ESifh
&efuek w f uUov kd f a&$bakd qmifwiG f &ckid jf ynf jref r mbmomjzif h xk w f v $ i f h a eaom New York University, New York
1996-99 Associate Professor of Asian Studies
trsK;d om;a&; tpOftvmwd@k ukd jynfov l l
e,f ajrmufOD;òrd@rS &ckdifausmif;om;wOD; a&'D,t kd pDtpOfrsm;wGiv f nf; jrefrmvli,f xktrsm;u todtrSwðf y+yD; av;pm;qJyg?
1997-2004 Editorial Consultant, Radio Free Asia ( Burmese
jzpfonfh pdex f eG ;f cdik f "g;xd;k cH&+yD; aoqH;k r_u rsm; tusKd;&Sd&m &Sda=umif;udk tvsOf;oifh q&m}uD;rSm ouf&x dS if&mS ; &Sad eqJjzpfojzifh
Service)
0ifa&mufvmcJhygonf? 0if;rif; trnf&Sd ovdk a[majymyd@k csv#u&f o dS nf? q&m}uD; *k % f a &mif r !_ d k ; EG r f ; bJ jynf o l @ buf u
Armausmif;om;u vli,fcsi;f &efjzpf&mwGif ,ckuo hJ @kd atmifjrifvmatmif pGr;f aqmif yg0ifaqmif&u
G cf hJ aqmif&u
G q
f J tzG@J tpnf;rsm;ESihf wm0efrsm; &yfwnf+yD; jynfo@l tusKd ;jyKpmayrsm; trsK;d
"g;jzifh tvpfacsmif;xd;k I &ckid af usmif;om; Edik af om v#K@d 0u S cf surf sm;pGmxJu b,f[m om;a&; tusK;d ðyvkyif ef;rsm;udk a&;om;ðypk
aoqHk;&um jy\emay:cJh&onf? &cdkif u q&m}uD;udk t"du tm;ay;aecJyh govJ (1) Director, Students Residential Life
Moulmein Degree College. 1963-66 vkyaf qmifco hJ l jzpfaoma=umifh tkw*f rl vdk
ausmif;om;rsm;u rauseyfI qlqlylyl vd@k ar;jref;=u!fah omtcg olu “ightaz (2) Director, Students Residential Life yg? jynfolrsm; ESvHk;om[m q&m}uD;t
vkyv f m=u&m pD;yGm;a&;wuUov kd f ygarmuQ rSmcJhwm&Sdw,f? ighom;jzpfcsifwJhtm¶Hkudk Taunggyi Degree College. 1968- 63 wGuf tkw*f yl rm &Sad erSmyg?
csKyf a'gufwmcifarmif!Gef@u tultnD rysufapeJ@wJh/ tJ'g q&m}uD; ESvHk;om;rSm (3) President. The Arakanese Students Association University of
awmif ; I ausmif ; om;rsm;t=um;wG i f oHrEd_ uS o f vdk pGaJ ewJh t&mbJ” [k jyefajzcJh Rangoon. 1959-63/ 1978-80 cdik rf sK;d ol (rav;&Sm;)
jzpfyGm;cJhaom ra=ueyfr_rsm;udk q&m}uD; onf? wcsed u f aus;vufwiG f yifyef;cufcJ (4) Founder/ Member of the Central Committee Universities
Ethnic Students Federation, Rangoon ( Faculty position for the
a'guw f mat;ausmu f 0ifa&muf jzefajzI pGm ynmoifc&hJ aom q&m}uD;onf ,ckol student organization)
jy\emrD;udk at;+idr;f apcJo h nf? od@k aomf wwfEikd af om tcsed w f iG f ud, k &hf yfu,
kd &hf mG rS qlyu
G af eaom ESv;kH om;rsm;
(5) Adviser to the Arakan League for Democracy 2000 to date.
rat;cJhonfrsm;uawmh "g;xdk;r_usL;vGef ynmoifcsiaf omfvnf; ynmroif Edik &f mS (6) President, America-Burma Institute, Inc., New York. 1998 to
aom vli,fav;rsm;udk taxmuftyHh date. qmavmifaewJholawGudk +idrf;csrf;a&;
onfh ausmif;om; 0if;rif;udk rnfonfh
ay;I tar&duefwuUodkvfrsm;wGif ynm (7) President/ Director The Burma Action Committee, New York. w&m;awGodyfra[mygeJ@?
ta&;,lrr_ sK;d rS rðyvkyb f J &ckid af usmif;om;
1966 to date. qlylw,fqdkwm +idrf;csrf;csifvdk@yg?
(12) a,mufudk qlyrl j_ zifh axmif'%f ESpEf pS f oifay;vdkpdwf wzGm;zGm; ay:aygufaeyg (8) Vice –President, The Burma Buddhist Association. New
pD csrSwfcJhayonf? xdk@jyif Tjy\emESifh onf? q&m}uD;um; ZGJvHk@tusKd;a=umif; York. 1993-95.
ywfoufI q&m}uD;a'gufwmat;ausmf trSeyf if òcH=um;rS bHzk sm;od@k wufvrS ;f Edik cf hJ (9) Vice-President, Buddhist Rakhaing Cultural Association Adv
k pf H (u|e;f om;)
tm; tvkyrf S E_wx f uG rf nfvm; &mxl;cscH oljzpfygonf? U.S.A. 1996 to date.
pmrsuEf mS 10 &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f q&m}uD;a'guw
f mat;ausmf touf 70 jynft
h xdr;f trSwf *k%ðf ypmrsuEf mS

“u|eaf wmf&h hJ rD;tdr&f iS f q&mtdk od@k ---” ordik ;f topfukd a&;xd;k ol a'gufwmat;ausmfaygif;rsm;pGmvdktyf

tiftm;eJ@wl+ydKif EdkifrwJhvm; “&cdik vf rl sK;d rsm;twGuf twdwf tem*wf ypPKy`ef umvoH;k yg;vH;k
raocsmr_rsm;pGm jynfEh u S af ewJh tem*wfukd &ifrmS axG;ydu k +f yD; ra,mif a'guw f mat;ausmf aygi;f rsm;pGm tb&cdik jf ynftwGuf tvd&k adS ecJ/h
vlowfwJhtusifh rsKd;rjzKwfEdkifcJhaomf
rvnfjzifh ouU&mZf 2000 ckEpS rf ukecf ifav;rSm u|eaf wmf tvd&k adS eqJ/ tvd&k adS etH;k r,fv@kd usaemfxifjrifrw
d ,f?”
edrfhuswJhvl acgif;iHk@cHae&OD;r,f
tar&duefEikd if u H kd ajccs 0ifa&mufvmcJyh gw,f?
urBmwGif onfp¶dkufrsKd;
od@k aomfvnf; ac:p&mzke;f eHygwrf &d?S tquftoG,q f I kd wOD;wpf vSat;armif
¶du k cf sK;d zd@k ay:vmyg+yD?
a,mufrS r&dcS ahJ wmh a&mufpae@u avqdyrf mS qD;óudr,fo h l r&dcS b hJ ;l ayg?h 'kOuUX
a'gufwmat;ausmfwJh
'gayr,fh tdu k pf yfpyf &moDOwkEiS hf awmifcyef;udk cyf=urf;=urf; &cdik 'f rD u
kd a&pDtzG@J csKyf (jynfy)
twm;tqD;rsm;udk azmufxGif;bdk@
a0h&rf;wdu k f cwfvu dk af om avylaEG;av;wcsu&f @J E_wq f uf *syefEikd if H
awmif[kef cyfjyif;jyif;ESifh
terf;udak wmh owdxm;rd vdu k yf g&?hJ 'Dvekd @J ar#mv f ifch suu f if;rJah ecJw h hJ
tiftm;rsm;aygif;pk rmef[kefv$ifh+yD
ae@awG w&uf+yD; w&uf cl;qGwf jzwfoef;&if;eJ@ tJ'aD e&mav;rSm “ArmjynfrmS bma=umifh
b,fawmhrS aemufrqkwb f ;l wJ?h
u|eaf wmfaexdik v f mcJ&h wm wae@u|ef awmf&h hJ pkwjf ywfowf&ovJq&kd if ynm&Sif
'Dru kd a&pD wef;wla&;ESihf
rD;tdrf&Sifq&mtdkeJ@pwifod&dSpum;ajymcGifh&cJhwJhae@xdaygh? ynm&Su d kd vufrcH?
vGwfvyfr_wHcGef azmfpGrf;Edkifbdk@
q&mvdk apwem arwWm}uD;rm;vS+yD;/ ^m%ftajrmfjriftjyif olwdk@ajymwmudkvufcH&vdk@jzpfw,f?
a[majym!$efaqmif tvif;a&mifodk@
trsm;t usK;d twGuf bmrqdk &ifqikd af jz&Si;f &Jwo hJ wWEd iS hf jynfph w kH hJ ,QKjzpfaewmu (17) &mpkEpS u f
tiftm;xkqpf wGef;ydk@vdkuf+yD
yk*K~ v
d x
f ;l wpfO;D eJ@ u|eaf wmf 'Dtar&dum;rSm awG@&vdrrhf ,fv@kd u|eaf wmf *syefrmS vdk Edik if aH &;vkywf ohJ u
l o
kd wf/
rsKd;qufopfwdk@. acgif;aqmif
b,fwek ;f urS rxifchJ bl;? q&m&Jrh a&wGuEf idk w f hJ ulnv D rf;jy axmifcsw,f? ArmrSma&m
tm&fuef rsKd;qufrEGrf;&atmif
OD;aqmifrr_ sm;u u|eaf wmf&h hJ tar&d uefrmS aexdik w f hJ b0udk usefvlrsKd;wdkif;rSmvnf;
a&;xdk;yHkESdyfvdkuf+yD?
wdk;wufajymif;vJzdk@twGufrsm;pGm taxmuftul jzpfapw,fqdkwm ,Ofaus;r_wuUov kd f &So d ifw
h ,f? twdu k f
tm&SrmS jrefrm[m cyfaysmah ysmh
u|efawmfhxufydk+yD; b,folodEdkifrSmvJ? tcHawGu aqG;aEG;zd@k awmif;qd=k uw,f?
tvif;wef;
b0twGuf a&S@qufz@kd tm;tifawGuakd y;/ aemuf+yD; tawG@tóuH ppfwyfu vufrcHb;l ? Armjynf[m
rdp>mp¶dkuf a&=unfaemufvdk@
&ifuh surf a_ wGukd &&daS povd/k a0zeft}uHay;r_ tydik ;f awGrmS vnf; w¶kwjf ynf rD;zdak csmiftwGuf
ppfbdeyfatmufu jynfjrefrm
u|eaf wmfh twGuq f &mu t+rJ&Sd aejyefygw,f? pdu
k cf if;wpfcok mjzpfw,f? bmvkyv f yk f
jyKor#Ek jynfoal wG a0;vGichf &hJ +yD
twlw+JG yD;vky&f r,ft h ydik ;f awGrmS vnf; q&m[m yGiv hf if;¶d;k om;+yD;/ trsKd;om;a&;rysuf=uapeJ@”
iH@k cw H hJ tusiyhf gvmawmh
u|efawmfh&Jh aqG;aEG;wifjycsufawGudk tav;ay;em;axmifw,f?
jyKor# Ek&ayawmhraygah v?
vufcHw,f? a'gufwmat;ausmf
av[kefxJu vGifharsmygvmaomtoH
q&m[m wu,fqkd ol@touf t&G,ef @J rvdu k af tmifub kd J t+rJwrf;
'Drdkufa&pDtwGuf wdkufyGJ0if=uygwJh
vef;qef;wufºuGaew,f? usef;rma&;udk t+rJ*¶kpdkufovdk/ q&m}uD;a'gufwmat;ausmf touf (70) jynfh
aemufrqkwf 'l;raxmuf=uygeJ@wJh
bmomw&m; vnf; txl;udik ;f ¶di_ ;f ol wpfa,mufjzpfw,f?
trSefw&m; opPmjyKo!fhpum; arG;ae@qkawmif;
tm0Z…e;f &$io f vd/k rSw^f m%f vnf; tH=h o&avmuf atmifaumif; w,f?
rmef[kefjyif;ESifh c&D;ESif+yD? q&m}uD;a'guw f mat;ausm[ f m&cdik v
f rl sK;d xJrS xl;cGseaf jymifajrufwhJ yk*K~ vd f
wu,fqkd q&mh&*hJ % k yf wk af wGukd cs;D rGr;f cef;zGiv
hf @kd rukeEf ikd o f vd/k
onfopPmw&m;onf wOD;jzpf+yD;/ &cdkifvlrsKd;wdk@.edrfhusaeaomtodynm/ tawG; tac:rsm;udk
q&m&J@aus;Zl;w&m;[mvnf; u|eaf wmfh tay:rSm
a'gufwmat;ausmf &ifcGifESvHk;om;xJY wd;k wufvmatmif qk;H r=o0g'rsm;/ a[majymaewJyh *k Kd~ vfvnf; jzpfygw,f?
trsm;}uD;&daS eygw,f? 'ga=umifh q&m&Jh touf 70 ESpf
jynfol@twGuf tvif;aqmifbdk@ q&m}uD;&Jq h ;kH r=o0g'rsm;udk em;axmif&wJt h wGuf q&m}uD;&J&h cdik vf rl sK;d awG
ajrmufarG;ae@rmS q&m[m u|eaf wmf&h b hJ 0 a&Sah qmifr;D tdr&f iS q f &mtdk
,H=k unfcsu. f oauFw tay:rSmxm;&Sw d hJ rGejf rwfwahJ pwem/ arwWmawGukd av;pm;*k%, f yl gw,f?
tjzpf *k%fðyuAsnf;wifvdkuf&ygw,f?
tm&fueftrsKd; tpOfusufoa&wdk;apbdk@ ,ckusa&mufrnfh q&m}uD;&Jt h ouf (70) jynfh arG;ae@yrJG S aemifEpS af ygi;f
q&m &$iv f ef;csr;f ajr@I/ oufawmf&mausm&f n S yf gap?
ordik ;f opfudk a&;xd;k cJ+h yDb?J rsm;pGm rdom;pkeJ@twl aysmf&$ifcsrf;ajrhpGmaexdkif+yD;/ aemifESpfaygif;rsm;pGm
aZmfaZmf &cdkifvli,frsm;udk qHk;rpum;ajymqdk oGefoifEdkifygapvdk@qkawmif; arwWm
e,l;a,mufòrd@? ckid rf if;ZH (ajrmufO;D ) ydk@ovkdufygw,f?
tar&duefjynfaxmifpk acwW zl;uuf/ xdik ;f Edik if aH wmifyikd ;f
óuifoef; (&cdik t
f rsK;d om;owif;pm)

u|erf ordik ;f eJ@ axmfavmfuef@vef@ynma&; arNird ;f


orkid ;f uko d ifwm rt atmifv@kd vk@d ordik ;f yg&*l u|erf udk tawmftm;xm; cJ=h u&Smygw,f? u|erf wd@k ‘ig’pGJ ‘ig’ rmef}uD;a=umif;/ tvªudk ausmufxuf wpfaxmif cef@u rdb&k m;zGm;apmukd remvdpk &m
a'gufwmoef;xGef;uajymcJhygw,f? 'DvdkeJ@ jrefrm ausmif;u jrefrmwjynfv;kH yxr/ 'kw, d / wwd, tuQ&m wif&mrSm igv h ifrif;}uD;/ igo h m;ajr;rif;}uD;/ ta=umif; r&Syd gb;l aemf?
Edik if rH mS u|erf wd@k wawG ordik ;f qdw k mukd wwd,wef; pojzifh Akv d pf aJG eusr@kd olw@kd u u|erf ukjd refrmpmae ihgajr;rif;}uD;vd@k rif;rsK;d jzpf&wmudk tr$r;f wifaecJh rif;qdwk m orkwed wfr@kd pw d ef @J awmif rjypfrmS ;
ausmif;olb0up+yD; oif=um;cJh=u&ygw,f? &mrSm awmfawmftm;ukd;cJh=uwmyg? ayr,fh ol@zcif v,form;}uD;ukd ausmufpmrSm aumif;bl;qkw d hJ pum;ukd =um;&awmh òyH;rdygw,f?
usrwd@k wawG ordik ;f u rSerf eS u f efuef oifc=hJ u jy\emu rdb&k m; zGm;apmjy\emyg? rdb&k m; rawG@&wJt h wGuf rdbaus;Zl;eJ@ b0a[mif;ukad rh+yD; jrwfpmG bk&m;u ol@uadk wmif ol@pum;ukd rsupf rd w dS f
&&Jv h m;? ausmif;rsm;rSm ordik ;f ukd zwf+yD; ausmif; zGm;apmausmufpmudk oifz@dk rmS zGm;apmukd tvª'ge a&$eef;pnf;pdru f o kd m om,mrufarmolv@kd aumuf r,Hb k J a0zefz@kd umvmrokwrf mS a[m=um;xm;cJrh S
om;rsm; uk, d t hf jrifudk aqG;aEG;wifjy tawG; zvS,f twGuf awmfawmftrGr;f wifay;&ygw,f? u|erf u csucf sEikd af =umif;/ ajr;awmif bk&ifjzpfaecsed rf mS ol@ awmh a0zefqef;ppfwmudk jypfrmS ;wmvd@k ,q l vd@k r&
cJ=h u&&Jh vm;? pwkww U ef;q&mruvJv G kd wjcm;q&m q&mrsm;ay;wJh 'Dvakd r;/ 'Dvakd jz pepfukd rvdu k ef myg touf[m awmfawmf tkad e+yDv@kd wGuv f @kd &ayr,hf a=umif; xif;xif;}uD; awG@Eikd yf gw,f?
rsm;xHu wcgrS r&cJzh ;l ygb;l ? q&mrausmufoifyek ;f bl;? uk, d [ hf muk, d f tawG;eJ@ ajzygw,f? u|erf uk'd D tvªtwef;vkyf+yD; ol@twGufukdom vlpnf;pdrf;/ oH;k avmuxGwf xm;bk&m;&Siu f ol@uadk wmif
rSm a&;ay;wJh ar;/ ajz oifcef;pmrsm;ukv d ukd uf ;l +yD; vdrk ajzzd@k q&mrsm;u em;cs&mS ygw,f? 0ef}uD;Xmeu ewfpnf;pdru f o dk m t"duxm;+yD; awmif;qdck w hJ hJ t a0zefqef;ppfwm vufcH &if rif;qdw k m orkwd
ordik ;f ukd ordik ;f a=umif;vdk ravhvmcJ&h bJ a=umufp xkwaf y;wJh q&mvufuikd o f if¶;dk ukad wmif q&mrsm; wGuf odCo F @l orD;ausmufpmeJ@ tESpo f m& vGepf mG ewfruvd@k bmjzpfjzpf bk&m; xufawmh
&m usupf mwpf&yftaeeJ@ tvGwu f su+f yD; ajzcJ=h u u u|erf ukd iSm;&Smygw,f? oif¶;kd eJ@ tnDajzrStrSwf jcm;em;aea=umif;/ rif;pnf;pdrfukd awmfawmf,pfrl; trsm;}uD;edrw hf m vlwikd ;f odygw,f? a0zef;
&wJh ausmif;om;awG 'ke@J a';yg? aumif;&rSmrd@k u|erf wd@k jrefrmpmtrSwt f aumif;qk om,maeonfrSmxif&Sm;aea=umif;/ ausmufpmukd qef;ppfrcHEikd w f m rcH&wJ m bmvd@k ygvrd ?hf
u|erf &Jt
h bGm;ukd tbd;k u orkid ;f ygarmuQv@kd &apcsifvdk@yg? wEdkifiHvHk;uq,fwef;ausmif;om;rsm; zwf+yD; b,ftvªu bmtwGuf pDrcH ef@cyJG u kH dk awG@& jrwfpmG bk&m;ukd u|erf wd@k ,k=H unf uk;d uG,af e
aemuf+yD; ac:ygw,f? uav;yHjk yif pmtkyx f u J yHjk yif &ifcek wf hJ tajccHynmtxufwef;pmar;yGrJ mS jrefrm wJt h wGuf tao;pdwpf rD cH ef@cv JG pkd w
d f jyifysonfudk onfrmS olu bk&m;jzpfaeaoma=umifh
rsm;ukd b,fawmhrS rajymbJ olow d wfor# orkid ;f pmrSm rdb&k m;zGm;apmausmufpmrS &&Sv d u kd af om awG@&a=umif;/ yk*H eH ef;wGi;f a&;rSmvJ awmfawmf pDrH olbmvkyv f yk f taumif;xif+yD; u|erf wd@k u ,H=k unf
a=umif;rsm;[m u|erf wk@d vkd ajr;rsm;twGuf tdy&f m zGm;apm&Jh pdwaf epdwx f m;ukd ar;ygw,f? u|erf uvJ cef@ccJG whJ ,fv@kd ,lq&a=umif;/ ol@vufxufrmS bJ uk;d uG,af ejcif; r[kwyf g? "rRp=umw&m;OD;av;
0ifyjkH yifrsm; jzpfc&hJ ygw,f? tbGm;qkad wmh ausmif;u acgif;rmpGmeJ@ u|efr,Hk=unfvufcHwJhtwdkif; ajzyg w¶kwfajy;rif;&mZ0ifwGifcJh&wJhtwGuf yk*HxD;eef; a[mzd@k ta&; wynfh om0ursm;u ol@qo D mG ;+yD;
q&mrvdk a=umufp&mvJ rvd/k uk, d u hf vdk J pum; w,f? pmar;yGJ cef;u xGuv f mwhJ u|erf ukq d &mu usqHk;cJh&wJhtwGuf ol@&JhpDrHcef@cGJr_pGrf;&nfukd qnf;uyfonf r[kw?f bk&m;&Siu f wynhf om0u
oGuw f hJ ajr;qd+k yD; odycf spw f hJ tbGm;u ar;or#udk orD;ajzEdik v f m;wJh ar;&Smygw,f? [kwu f hJ q&m oHo,&SdzG,fjzpfa=umif;/ tJ'Dvdk ajzvdkufrdygw,f rsm;xHoGm;+yD; w&m;a[m &&Smwmjzpfygw,f?
r+iD;rjiL twwfEikd q f ;kH ajzay;ygw,f? 'Dvekd @J u|erf orD;odyaf jzEdik yf gw,f qdak wmh b,ftyk'u f dk ajzvJ &Si?f tJ'v D akd jzwmudk bmrsm;rESpòf rd@Eikd &f wmygvrd ?hf 'gawmif yÌ0*~iD g;yg;u bk&m;vd@k vufrcHygb;l ?
[m ordik ;f ukd tdy&f m0ifyjkH yiftjzpf avhvmEdik +f yD; wJ?h zGm;apmausmufpmudk 'Dvakd jzvdu k w f ,fqakd wmh bmvd@k rsm; trSwrf ay;Edik &f wmygvrd ?hf bmvd@k rsm; igw
h &m;ukd em+yD;rS igu h qdk ;kH jzwf[k qdu k m w&m;
trSwfaumif;&cJhygw,f? q&mu oufjyif;cs&if; acgi;f ,rf;&Smygw,f? u|erf tJvrkd ajzapcsi&f wmygvrd ?hf u|erf uawmh ,H=k unf a[m&if; w&m;tqH;k rSm yÌ0*~iD g;yg;vH;k &[E mW
'gayr,fh txufwef; a&mufawmh jy\em ar#mv f ifx h m;wJh twkid ;f yJ jrefrmpmukd u|erf *k%x f ;l csuu f kd trSwef @J rvJEikd yf g? trSwef nf;cJ&h wJh twGuf jzpf+yD; jrwfpmG bk&m;ukd bk&m;[k vufcv H u
kd jf cif;om
pyga&m? q&may;wJh ar;/ ajzawGudk tvGwrf usuf xGucf ahJ yr,fh q&mawGar#mrf eS ;f wJh tjrifq h ;kH trSwef @J vnf; udprP &Syd g? jzpfygonf? ola[maom w&m;/ ol@vyk &f yfa=umihf
bJ jyefa0zef qef;ppfrw d thJ wGuw f ufwhJ jy\emyg? vGJcJhygw,f? od@k aomf jrefrmEdik if o H rdik ;f wGif tkycf sKyfob l &k if u|erf wd@k u ol@udk bk&m;[kowfrw S f uk;d uG,af ejcif;
q&meJ@ u|erf =um;u jy\em r[kwyf gb;l ? q&meJ@ u|erf b,fvkd ajzcJv h qJ adk wmh vªcsiw f ef;csi/f rsK;d bmvkyv f yk f aumif;ygw,fv@dk csn;f bma=umifh jzpfygonf? olu bk&m;jzpfaevd@k u|erf wd@k u
u|efruwpfbuf/ ynma&;pepfuwpfzuf wuf=u Ak'b< mom0ifyyD D bmomw&m;ukd ouf0if,=kH unf ckxd vufcu H sio hf ;kH um ynma&;wGif jyXmef;xm;&yg ol@w&m;ukd vufcw H m r[kwyf g? xd@k twl
wJh jy\emyg? e0rwef;rSm twef;xJu rdepf 20 +yD; aumif;wJh wjcm;tcsuaf wG ol@pw d x f rJ mS trsm; oenf;? 'gtjyif &mZ0ifq&mtqufqufw@kd uvJ jrwfpmG bk&m;&Sif vufxufu vlrsm;uvnf;
wGi;f tóuduq f ;kH oD;csi;f wpfy'k f acgi;f pOfe@J pmpDpm }uD;ygayr,fh qd;k wJh pdwx f m;taeeJ@ rdb&k m;zGm;apm v,folrb0uae rif;oHk;qufrdbk&m;}uD;jzpfcJhwJh u|erf wd@k enf;wl w&m;ukd em+yD;rS
uH;k òydiyf rJG mS u|erf ukd tm;&cJw h hJ jrefrmpm q&mt [m ol@ausmufpm wpfrsuEf mS rSm ‘ig’q,f&h pS v f ;kH zGm;apmukd tr$r;f csnw hf ifxm;=uygw,f? omref bk&m;[kvufc=H ujcif; jzpfygw,f? vlx&k hJ
wef;rª;eJ@ '\rwef;u jrefrmpmq&mwdk@u ygatmif ‘ig’csi;f xyfausmufpm a&;xd;k cJw h t hJ wGuf tn=wtdrw f iG ;f atmif u|erf taeeJ@ vGecf w hJ hJ ESpf pmrsuEf mS 3 od@k
q&m}uD;a'guw
f mat;ausmf touf 70 jynft
h xdr;f trSwf *k%ðf ypmrsuEf mS &cdik t D 2008 ckEpS f pmrsuEf mS 11
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v

orkid ;f ynm&Sif ygarmuQ a'gufwmat;ausm.


f touf (70) jynfEh pS f touf (&0) jynfh arG;ae@&iS o
f @kd
o0%fvm$
arG;aeŒo0%fvm$ touf (70) jy!fh arG;ae@&Sif a'gufwm
OD ; at;ausmf o d k @ av;0wD t oif ; OuU X
Arakan League for Democracy (In Exile) Malaysia
udak X;0if;rS o0%fvm$ yg;vdu k yf gonf?
&ufpJG ouU&mZf 2007ckEpS f 'DZbFmv (30)&ufae@ æ
onf” [laom tqdktrdef@ESifhtnD q&m}uD;onf olwwfajrmufxm;onfh ynmudk touf (&0) jynf h arG ; ae@&S i f
,ae@onfum; &ckdif'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (jynfy) A[dkXmecsKyf. t}uHay;/ em,u (1)
jynfoltusKd;ðy rSwfausmufY prf;oyfcHcJhav+yD;? a'guw f mOD;at;ausmo f nf jrefrmEdik if H &cdik f
jzpfI &ckid o f rkid ;f ynm&Siw f OD;vnf;jzpfonfh q&m}uD;. tESpf (70) jynfah jrmuf/ arG;ae@
q&m}uD;onf rw&m;r_EiS hf óuHvmv#if a&iH/k E_wq f w d rf aewwf? trSew f &m; twGuf wdik ;f &if;om;xJrS yk*Kd~ vfwOD;jzpf+yD; bmom
r*Fvm tcgor,jzpfayonf? &'z (jynfy) rav;&Sm;Edik if t H aejzifh q&m}uD; .,ae@us
wdkufyGJ0if&JaomowWd olY tjynfh t0&Sdonf? acwftqufquf rSm;,Gif;cJh=uaom a&;/ EdkifiHa&;/ vlr_a&;rsm;udk pGrf;pGrf;wrH
a&mufaom arG;ae@r*Fvm tcgor,wGif “q&m}uD; oufawmf&mausmf &Snfygap
ArmvlrsK;d }uD;pd;k / óud;udik /f cs,v f ,S af &;0g'udk axmufjyrdwikd ;f / vlrsK;d a&;tpGe;f a&muf0g'[ D k aqmif&Guf óud;yrf;aeaomolvnf; jzpf
a=umif;” qkawmifywWemðyv#uf “ylaZmfxdkufoludk ylaZmfjcif;onf r*Fvmrnf.”
wHqyd u f yfc&H onf? od@k wikd f q&m}uD;um; trSm;udk axmufjy&ef wGe@f qw k rf aecJah y? ,ae@ onf? arG;ae@&iS o f nf &ckid w
f ikd ;f &if;om;wd@k
[laom r*Fvmawmfw&m;awmft& To0%fv$mjzifh ylaZmfuef@awmh vkdufygonf?
'Drdkua&pD0g'ukd tajccHI zuf'&,fEdkifiH xlaxmif&ef óud;yrf;aecsdefYyif jynfya&muf . edru hf saeaom b0rsm;udk wnfaqmuf
u|Eyfk w f @kd taejzifh q&m}uD;tm; trsm;jynfow l @kd . qENEiS t hf nD ylaZmfxu kd o f t l jzpf a&G;
Armtrsm;pkum; b0wl wdik ;f &if;om;rsm;twGuf xnfo h iG ;f pOf;pm;jcif;rðybJ rdrw d @kd vrl sK;d um todynm tawG;tac:rsm;udk wdk;
cs,=f ujcif;rSm atmufyg ta=umif;w&m;rsm;a=umifh jzpfayonf?
wcktwGufom uGufI=unfhwwfaom tusifhqdk;udk yGifhyGifh vif;vif; axmufjya0zef wufvmatmif a[majymaeaom yk*~dKvf
q&m}uD;onf jrefrmEdik if YH aexdik pf Of &efuek w f uUov kd f ordik ;f XmeY Edik if . H tem*wf
cJhonf? wOD;vnf;jzpfonf?
&ifaoG;rsm;tm; ynm&nfE@kd wu kd af u|;jcif;jzifh rdrEd ikd if EH iS hf vlrsK;d twGuf tvkyt f au|; ðycJh
pmqdkawmfae@ usif;ywkdif;vnf; ocifudk,fawmfr_dif; ta=umif;/ OD;yknta=umif;/ arG;ae@&Sifonf ,ae@rSpI aemifESpf
onf? od@k &mwGif wdik jf ynfY rSm;,Gi;f pGm pDrt H yk cf sKyfaeaom ppftpd;k &. vky&f yfEiS hf o[Zm
Armpmayynm&Sirf sm; ta=umif;udo k m aqG;aEG;ch=J u+yD;/ rGeyf nm&Si/f o#r;f ynm&Si/f &ckid f aygif;rsm;pGmwdkifatmif usef;rmvef;qef;
w rjzpfI aemifwiG f tar&duefEikd if o H m;tjzpf cH,cl o hJ nfrmS q,fpEk pS f (4) pke;D yg; =umjrifch hJ
ynm&Sirf sm;ta=umif; vH;k 0pdw0f ifpm;r_ rðycJ?h jynfwiG ;f Yvnf; Armorkid ;f udo k m oif=um; +yD; arG;ae@rsm;pGmwd@k ukd ausmjf zwfEikd yf gap[k
av+yD? ,cktcg tar&duefjynfaxmifp. k vl0ifr}_ uD;=uyfa&;XmewGif jrefrmha&;&m u|r;f
cGi&hf +yD; tjcm;vlrsK;d . orkid ;f udk vH;k 0 ydwyf ifwm;jrpf xm;cJo h nf? xd@k a=umifh jrefrmEdik if . H qkrGef arwWmydk@ovdkufygonf?
usio f l (Burma Expert) tjzpf wm0efxrf;aqmifqjJ zpfonf? q&m}uD;onf jrefrm
EkdifiHY tr_xrf;cJhpOf jrefrmEdkifiHtwGuf tvGefta&;}uD;vSonfh “jrefrmEdkifiHynma&; ynma&;onf “wvrf;armif; ynma&;pepf” jzpfonf vlrsK;d aygi;f pkaH exdik o f nfh Edik if w
H iG f
,if;od@k “wvrf;armif;pepf” udo k mqufvuf usio hf ;kH aernfqv kd #if Edik if o
H nf rnfonfh udkaX;0if;
orkdif;” pmtkyfudk a&;om;ðypkcJhojzifh 1971 ckESpfwGif trsKd;om;pmayqkudk qGwfcl;&
tcgrS }uD;yGm;wd;k wufvrd rhf nfr[kw[ f k ajymifajymifwif;wif; a0zefaxmufjycJo h nf? OuUX
&SdcJhonf?
ed*;Hk csKyftaejzifh TtESpf (70) jynfh ajrmuf q&m}uD;. arG;ae@o0%fvm$ wGif &'z av;0wDtoif; zl;uuf/ xdik ;f Edik if aH wmifyikd ;f
q&m}uD;onf &ckdiftrsKd;om; wa,mufjzpfonfESifhtnD &ckdiftrsKd;om;a&; wm
0efukd xrf;&Gu&f efvnf; rysuu f uG cf yhJ g? &ckid 'f rD u kd a&pDtzG@J csKyf (jynfy) A[dXk mecsKyfwiG f (jynfy) rav;&Sm;taejzihf wdkif;jynf odk@wifjyvdkonfh pum;rSm atmufyg twdkif;
em,u (1) tjzpf wm0ef,cl o hJ uJo h @kd &ckid Ef ikd if aH &;ygww D ckEiS hf &ckid af wmfveS af &;ygwD (3) jzpfonf? ynmonf vli,fESifhEdkifiH. tem*wfjzpfonf? xkdvli,frsm;. ynma&;onf/ qEN
ck pkpak ygi;f ygw}D uD; (4) ckw@kd yl;aygi;f I &ckid v f rl sK;d wd@k . tem*wf Edik if aH &;udk OD;aqmifO;D &Guf Ed k i f i H . tem*wf u d k ðypk y sKd ; axmif a ejcif ; yif jzpf o nf ? xd k v l i ,f r sm;. ynma&;Y q&m}uD;a'guw f mat;ausmf vSywJo h rdik ;f
&ckid jf ynftrsK;d om;aumifpD (Arakan National Council-ANC) wGiv f nf; em,u vl@tzG@J tpnf;wdik ;f . wefz;kd jzpfaom/ vGwv f yfjcif;/ w&m;r#wjcif;/ tcGit hf a&; wef;wlnrD # aus¹yGecf whJ o
hJ rdik ;f qufvuf av#mufvrS ;f
tjzpf yg0ifaqmif&GufaeqJjzpfygonf? r_&jdS cif;ponfh pHEe_ ;f rsm; ay:wGif tajccH&ayrnf? u|Eyfk w f @kd . Edik if oH nf (Multi-ethnic, aerJhordkif; aysmf&$ifpGm tpOfav#mufvSrf;
2005ckEpS w f iG f q&m}uD;onf xdik ;f Edik if H csLvmavmif;aumifwuUov kd Yf &ckid of rdik ;f multi-religious, multi cultural society) jzpfojzifh w&m;r#wI wef;wlnrD #r&_ rdS S Edkifygap?
&Si;f vif;yGv J yk u
f m &ckid o f rkid ;f qdik &f m ar;jref;csurf sm;udk jynfjh ynfph pkH kH ajz=um;ay;cJo h nf? pnf; vH;k nD!w G af om vl@tzG@J tpnf;udk wnfaqmufEikd rf nf? od@k ro S mv#if om,m0ajym
wzef 2007 ckESpfwGif rav;&Sm;EdkifiHY &cdkiforkdif;qdkif&m a[majymyGJudk pnf;um;odkuf aom wd;k wufz@HG òz;onfh Edik if aH wmfopfqo D @kd csw
D ufEikd rf nf jzpfonf? aqGukd (&Spq
f ,f&h pS rf sK;d quf)
òrdupf mG usi;f ycJo h nf? xdpk Of q&m}uD;onf tem*wf &ckid v f il ,frsm;twGuf ta&;}uD; jrefrmEdik if .H vuf&dS tajctaewGirf l tkycf sKyfol vlenf;pku Oya'. txufo@kd
onfh =o0g'rsm; ay;cJo h nf? xd@k tjyif y&dowfrsm;rS ar;jref;=uonfh ar;cGe;f aygi;f rsm;pGmudk a&muf&adS e=u+yD; pdw¶f ;l ayguw f ikd ;f xifovd/k jrifovd/k cs,v f , S af e=uonf?
xd@k a=umifh jynfot l rsm;pkrmS vGwv f yfjcif; tvsOrf &S/d rw&m;zdEydS /f cs,v f , S cf aH e
ordik ;f topfukd a&;xd;k ol
wdwu d sus &Si;f vif;ajz=um;ay;cJo h jzifh vli,frsm;twGuf ta&;}uD;aom orkid ;f tcsuf
tvufrsm;ESihf tzd;k xdu k af om tawG;tjrifrsm; todynmrsm;udyk g &&Scd =hJ uonf? wzef &onf? wzef xdktkyfcsKyfolonf rdrdvlrsKd;rSvGJI tjcm;wyg;aom vlrsKd;/ bmom/ tiftm;eJ@wlòydif EdkifrwJhvm;
rav;&Sm;a&muf jrefrmEdik if H wdik ;f &if;om;rsm;jzpf=uonfh ucsi/f u,m;/ u&if/ rGe/f Arm ,Ofaus;r_udk vHk;0xnfhoGif; pOf;pm;jcif; rðyay? wEdkifiHvHk;wGif wckwnf;aom Arm vlowfwJhtusifh rsKd;rðzwfEdkifcJhaomf
csi;f / o#r;f wd@k EiS hf awG@qI kH aqG;aEG; ar;jref;r_rsm; ðyvkycf o hJ nf? xdrk #omruao;? rav;&Sm; (jrefrm) vlrsK;d jzpfa&;od@k om OD;wnfaeonf? xdrk w S zef bmoma&;bufwiG rf l Ak'b < mom edrfhuswJhvl acgif;iHk@cHae&OD;r,f
EdkifiHrS (NGOs) tzGJ@wck jzpfonfh (SUARAM) ESifh (UNHCR) odk@oGm;a&mufI onf Edik if aH wmf. t}uD;qH;k bmomw&m;jzpfI useb f momw&m;ESihf ud;k uG,rf r_ sm; t urBmwGif onfp¶dkufrsKd;
jrefrmEdkifiH'kuQonfrsm;udpPudk wifjyaqG;aEG;cJhonf? Tum; q&m}uD;. trsm;tusKd; wGuf rsm;pGmxnfo h iG ;f pOf;pm;jcif; rðyay? ¶du
k cf sK;d zd@k ay:vmyg+yD?
o,fy;kd csuf wpdww f a'o jzpfonf? od@k jzpfI q&m}uD;. TarG;aeΠtcgor,ESit hf wl tem*wfY jrefrmEdik if w H iG f vGwf
vlwOD;. b0wefzdk;udk csrf;omºuG,f0r_/ "eOpPmykdifqdkifr_ bGJ@'D*&D/ &mxl; tqifh vyfjcif;/ w&m;r#wjcif;ESifh omwlnDr#&Sdjcif;w&m; xGef;um;I om,m0ajymaom a'gufwmat;ausmfwJh
twef;jzihf wkid ;f wmI r&paumif;ay? ta&;óuHvmwdik ;f trsm;tusK;d twGuf ud, k u f sK;d vl@abmifopf}uD; ay: ayguaf p&ef óud;pm;=uzd@k oH"Xd mef ðyvku d &f ygonf? twm;tqD;rsm;udk azmufxGif;bdk@
rzufyJ tepfemcH aqmif&Gufwwfjcif;onfom vl@b0.wefzdk;/ tESpfom& jzpfonf? tvkyftr_aqmifaumfrDwD awmif[kef cyfjyif;jyif;ESifh
pifppf q&m}uD;onf rdrw d wf ajrmufonfh ynmjzifh Áa¹EN/ odumQ &S&d dS rylryif/ ra=umifh &ckid 'f rD u kd a&pDtzGŒJ csKyf (jynfy) tiftm;rsm;aygif;pk rmef[kefv$ifh+yD
r=u/ rawmifrh wif;yJ aeEdik cf o hJ nfom? od@k aomf q&m}uD;onf olwyg;. aumif;usK;d rav;&Sm;EdkifiH b,fawmhrS aemufrqkwb f ;l wJ?h
csr;f omudv k nf; vpfvsLr¶_@y/J wwfprG ;f oa&G@ aqmif=uOf;ay;cJo h nf? 25-3B, Jalan Bandar-12, Pusat Bandar Puchong, 47100 Puchong
“a&$ppfrppfukd rSwaf usmufwifI ppfaq;=unfrh o S m od&EdS ikd of nfenf;wl ynmonf Selangor, Malaysia. 'Dru kd a&pD wef;wla&;ESihf
vnf; jynfol@tusKd;ðy rSwfausmufY wif=unfh+yD;rSom ynmppf/ ynmrSef jzpfvmEdkif E-mail: aldmalay@hotmail.com / Tel: 603-5882 2720 vGwfvyfr_wHcGef azmfpGrf;Edkifbdk@
a[majym!$efaqmif tvif;a&mifodk@
q&m}uD; ygarmuQ a'gufwmat;ausm.
f touf(70)jynft
h m; tiftm;xkqpf wGef;ydk@vdkuf+yD
ynm&SEd iS hf ynmwwf rsKd;qufopfwdk@. acgif;aqmif
*k%ðf yjcif;
tm&fuef rsKd;qufrEGrf;&atmif
q&m.tajym ta[mESit hf &G;D a&;xdk;yHkESdyfvdkuf+yD?
nDyg.? jynfph . kH ? avmuwGif ynm&SEd iS hf ynmwwf[I ESprf sK;d ESppf m; uGjJ ym;jcm;em;avonf?
ra=umufrvef@ rwkefrv_yf ynmwwf[lonfum; rdrdwwfu|rf;onfh ynm&yfjzifh toufarG;0rf;ausmif;Edkifa&;udk tm&SrmS jrefrm[m cyfaysmah ysmh
yuwd¶kyf ar;cGef;xkwfv#if tav;ay;um rSejf cif;rSm;jcif;udk a0zefyikd ;f jcm;jcif;xuf ud, k t
hf a&;udk tvif;wef;
ºuGif;csefrxm; ajz=um;trSef OD;pm;ay;avh&o dS nf? tca=u;aiG&v#if qifjcifww kH &m; uif;aysmufum rdp>mp¶dkuf a&=unfaemufvdk@
yDojyefonfh ynm[d/ wdik ;f jynfrsuEf mS vlrsKd ;rsuEf mS udk wpufuav;r# iJu h uG jf cif;r&Sb d J ppfbdeyfatmufu jynfjrefrm
ynm orm tmbm ewˆ?d ocifhrsufESmwckwnf;twGuf cdkif;or#udk vkyfay;avh&Sdavonf? ðyor#Ek jynfoal wG a0;vGichf &hJ +yD
ynmESiw hf al om tvif;a&mifr&Sd [laom Ak'. < w&m;awmfEiS hf tnD q&m}uD;. ynm&Siyf D xdo
k @kd aom vlrsK;d rsm;xGe;f um;I ,ae@jrefrmjynfonf ppftm%m&Sif iH@k cw
H hJ tusiyhf gvmawmh
ojcif;udv k nf;aumif; ordik ;f ygarmuQwOD;jzpfonfEiS t hf nD ordik ;f ynm&yfrsm;udk cGjJ crf; tqufqufw@kd . vufatmufwiG f jym;jym;arSmufc&hJ jcif; jzpfayonf? ðyor# Ek&ayawmhraygah v?
pdyjf zmEdik jf cif;a=umifv h nf;aumif;/ *k%jf yKylaZmfjcif;udk txl;cHxu kd of nfh yk*Kd~ vfyifjzpf.? ynm&Sq d okd rl sm;um; xdo k @kd r[kw/f trSeEf iS t
hf rSm; taumif;ESit hf qd;k
jrefrmwdik ;f &if;om;wd@k tygt0if txl;ojzifh &cdik w f ikd ;f &if;om;wd@k . tem*wf twGuf ta=umif;ESit hf usK;d udk a0zefqifjcif oH;k oyfum rvkyo f ifh rvkyx f u
kd af om av[kefxJu vGifharsmygvmaomtoH
ud, k af &m pdwyf g OD;aqmifO;D &Guf ðyvky¶f o kH mru rdr.d use;f rma&; ,d, k iG ;f aer_uydk if riJu
h u G f tvkyrf sK;d udk toufyifaoao/ iwfIv#myif jrufayguyf gap/ bk&m; &[E mW 'Drdkufa&pDtwGuf wdkufyGJ0if=uygwJh
bJ Edik if w H umod@k vSnv fh nfa[majymjcif; ynmay;pmwrf;rsm; jyKpkonft h jyif &cdik o
f rdik ;f olawmfaumif;wd@k rcs;D r$e;f aom uJ&h ahJ om tvkyu f kd vkyaf vhr&Syd g? wHawG; aemufrqkwf 'l;raxmuf=uygeJ@wJh
ta=umif;udk urBmjh ynfow l @kd od&adS p&ef usr;f *efpmayrsm; a&;om;jyKpkaecJah oma=umifh tefzwfozG,f &G&H mS ayonf? ynm&Srd sm;onf ud, k u f sK;d &Smorm;rsm; r[kw=f u? trSefw&m; opPmðyo!fhpum;
q&m}uD; ygarmuQO;D pHomatmifEiS hf &cdik jf refrmy¾dwf q&m}uD; OD;OD;omxGe;f wd@k uG,v f eG f avmuudk aumif;usK;d jyK&ef/ avmuudk tvSqif&ef oufouf rmef[kefjyif;ESifh c&D;ESif+yD?
+yD;onfh aemufyikd ;f wGif q&m}uD;a'guw f mat;ausmrf mS jynfwiG ;f jynfyrS &cdik o f l &cdik of m; vljzpfvm=ujcif;jzpfonf? ynm&Sw d yg;udk &&Sjd cif;onf t&m&mudk &&Sjd cif; onfopPmw&m;onf
wd@k . axmufcjH cif; av;pm;=unfnKd jcif;udk tjynft h 0&&Sx d m;aom yk*Kd~ vfvnf;jzpfonf? rnfygayonf? jrefrmjynfwiG f ynm&Srd sm;pGm ay:xGe;f &efvakd yonf? a'gufwmat;ausmf &ifcGifESvHk;om;xJY
od@k jzpfygI q&m}uD; 'kw, d ajrmuf &cdik jf refrmy¾dwf OD;OD;omxGe;f [k yifwifpm;vdu k f usaemf^m%frDoavmufajym&v#if q&m}uD; a'gufwmat;ausmfonf jynfol@twGuf tvif;aqmifbdk@
csifygonf? tar&duefEdkifiH e,l;a,mufòrd@&Sd okc0wDaetdrfrS ygarmuQ}uD; oufawmf rif;cpm;vkyf¶Hkoufouf ynmwwftrsKd;tpm;xJur[kwfbJ rdrd. vlrsKd;ESifh ,H=k unfcsu. f oauFw
&mausm&f n S If wdik ;f usK;d jynfusK;d Edik if t
hH usK;d udk qufvufI &$iv f ef;csr;f ajrhpmG &Guaf qmif wdkif;jynftusKd;udk o,fydk;&efarG;zGm;vmaomynm&Sdwyg;jzpfonf[k tm&fueftrsKd; tpOfusufoa&wdk;apbdk@
Edkifygapa=umif; qkrGefawmif;vdkufygonf? !$ef;qdkcsifygonf? ordik ;f opfudk a&;xd;k cJ+h yDb?J
cdkifeDausmf
aumhawmifu|ef; OD;ausmfausmf ckid rf if;ZH (ajrmufO;D )
xdik ;f Edik if aH awmifyikd ;f zl;uuf/ xdik ;f Edik if aH wmifyikd ;f acwW zl;uuf/ xdik ;f Edik if aH wmifyikd ;f
pmrsuEf mS 12 &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f tawG;tjrif

&ck d i f t Ek y nmES i f h y wf o uf I u|ef a wmf udck idk af ZmfEiS hf tEkynm cdik af Zmf
cH p m;rd o avmuf ajymjy&rnf q k d v #if
u|efawmf rSwfrdonfh t&G,frSpI ajym&
rnfqydk gu *DwmwD;aomol/ r,f'vifw;D tcktcsed x f d tESpf om& r&Sad o;yg? twGi;f rSmyif w[kex f ;dk wk;d wufEidk yf gonf? pI ausmif ; wuf v nf ; rrS e f / xrif ; pm;
aomol qkdv#if &ckdifjynftodkif;t0dkif;xJ taemufwkdif;rsm;rSmvkd pnf;pepfusus *D w morm;wa,muf o nf pd w f x m; vnf;rrSefawmhbJ *DwmwD;wwfaom ol
wGif t&uform;/ *ifpmorm;/ rifz;D orm; ESihf avhvmoif,x l m;aom ynmvnf; wnf+idrf&onf? rsm;udk vkduf&SmI *DwmbJ wD;aeygawmh
[k owfrSwfcH&jcif;rsm;udk &ckdifom;wkdif; r[kwyf g? vrf;ab;wGif wD;aeaom/ ta=umif;t&mwckudk ydkifykdifEkdifEkdif onf? tb,fah =umifh Tod@k jzpf&ygoenf;
tm;vk;H jiif;vk@d &rnf rxifyg? *Dwmudk avhusifh,l&onf? a&;/ zwf/ rSwftm; [k ar;p&m&Syd gonf? u|ew f @dk ae&ma'owGif
*Dwmorm;qkdv#if txifao;onf? pepfusus rwD; aumif;&rnf? udk,fhudkudk,f zefwD;r_tm; tEkynmausmif;r&Sdonfhtjyif *Dwmudk
tvkyrf &S/d tudik rf &S/d wefz;kd r&Sad omt&mudk wwfaomolrsm;xHrS aumif ; &rnf ? txl ; owd x m;&rnf r S m pnf;pepfusus oifjyay;aom oifwef;
ck H r if w wf o l [ k trsm;u jrif = uonf ? oif,lxm;aom rdrdpdwf0ifpm;aom bmomudk cGJwwfzkd@ vnf;r&Sdaoma=umifh *Dwmudk tenf;t
oDcsi;f udk em;axmif¶u Hk vGv J @dk *DwmwD;jcif;/ ynmom jzpfygonf? vkdygonf? usn;f odwwfaom olrsm;xHrS pnf;pepf
r,f ' vif w D ; jcif ; ud k r l tok H ; rusaom ,if;twGuf tcktcsed x f d u|ef a wmf q k d v #if tqk d u k d tvG e f r&Sb d J oif,&l ygonf?
tvkyf[k xifjrif=uonf? *DwmwD;olESifh *Dwmta=umif;ukd tESpfom&&Sd&Sd 0goemyg ygonf? tvGef0goemygvGef; Tod@k w&Gm0if w&GmxGuf wD;aeav
aygif;rdv#ifvnf; wjcm;rdbrsm;u Tol rod&dS ao;yg? 0goemtvGe}f uD;aom aoma=umif h wae@aomnaecif ; wG i f &m rsufpda'gufaxmufI =unfhaeaom
ESihf raygi;f ESi[ hf q
k +dk yD; cGcJ jGJ cm;jcm; ajymwwf a=umifh 0goem. yhyH ;kd r_a}umifh *Dwmudk &yf u G u f w G i f & S d a om Z&yf ( uif ; ¶k H ) Y zcifu u|efawmfhudk rsufpdusvmygawmh
=uonf? wD;wwf/ cwfwwftqifhavmufom ‘at;csr;f ar’ aw;jcif;emrnf}uD;cgp olr. onf? wefaqmifwidk yf aJG wmf wae@aomn
trSerf mS tEkynmonf tvGeyf if jrifh &Sjd cif;yg? tajccHuadk wmif tckxd aw;jcif; “aea&mifjcnfawG uvmumzGihf wG i f ol i ,f c sif ; rsm;u *D w menf ; enf ;
jrwfaom/ wefz;dk &Sad om t&myif jzpfonf? ykid yf idk Ef idk Ef idk f rod&adS o;yg? avhvmwke;f yif a&mif p k H u rB m ajr}uD ; uEk d ; vm” qk d a om wD;wwfaom u|eaf wmfu h kd *DwmwD;&efvm
*Dwmudkom ckwkH;vkyf+yD; rl;,pfaq;0g; jzpfygonf? tb,fah =umifh Tavmuf oD c sif ; ud k tr_ ; rJ h t rS w f r J h oD q d k a e&m ac:&m &Gmudyk wf+yD; oli,fcsi;f rsm;ESihf *Dwm
trsKd;rsKd;udk okH;pGJum rdrd.pdwfcHpm;r_ t =umonftxdawmif tajccHukd u|eaf wmf.zcifrmS b,fuayguv f @dk a&muf wD;aeygawmhonf? n (1) em&DavmufwiG f
wGuf tok;H cs=ujcif; jzpfonf? Tok@d pnf; rod&ygoenf;[kar;p&m &Sdygonf? vmrSe;f rod u|eaf wmf. aemufausmjyifukd tdrfjyefa&muf&m *Dwmudk tdyfcef;xJwGif
r&Sd urf;r&Sdaom olrsm;a}umifh &ckdifjynf tenf;tusOf; odaomolrsm;yif vuf o D ; ES i f h tom;uk e f xk d ; csvk d u f & m csw
d ¶f yHk J &Syd gao;onf? u|eaf wmf. zcifrmS
tEkynmonf acwfaemufus+yD; arS;rSdef vufqifhurf; oifay;&rnfudk u|efawmfhcrsm tav;a&m tayghyg wcg rdbudt k m;rem vky&f rvm;[kq+dk yD; atmf
aecJh&onf? 0efav;aeaoma=umifhyif wnf;ygoGm;+yD; owdarhum aq;¶kHwuf ajymvku d &f m u|eaf wmfrh mS *Dwmudyk if ,lcsed f
&ckdiftEkynmESifhywfouf+yD; u|ef jzpfygonf? &ckdif*Dwonf vkduf&ygonf? r&bJ xG u f a jy;&ygawmh o nf ? ajy;&if ;
awmf.ta=umif; wpdww f a'oudk ajym& jrif&mudkwD; xif&mpdkif;+yD; TykpH rH sm;jzifh u|eaf wmfw@dk ae&ma'o ajy;&if; tdrEf iS ahf 0;&mod@k a&mufawmhrS toH
rnf q k d v #if vl i ,f b 0uwnf ; u r+yD;jynfhpkHaom vl+Adef;wD; wGif rdbrsm;utEkynmudk Tod@k wm;qD; wckudk =um;vkduf&ygonf? xkdtoHrSm
ta=umif;udkpI ajym&ygvdrfhrnf? cwfenf;tqifhESifhom &yfwnf umqD ; =uaoma=umif h tEk y nmrS m tjcm;r[kwyf g? zcifu *Dwmudk ¶ku d cf vJG udk f
u|efawmfonf i,fi,fuwnf;u ae&ygonf? ,ckqv dk #if wkd;wufoifhoavmufrwkd;wufyJ *Dwm aomtoH jzpfygonf?
*Dwudk tvGe0f goemygol jzpfygonf? *Dwm pmtkyfESifhacGygwygwnf; wD;/ aw;jcif;qkad omtvkyrf mS xrif;pm;& ajymjyvkd@rwwfatmif emusifcHpm;
wD;ae&v#if xrif;pm;rnfudkyif arhoGm; yl;wGJ+yD; xGufvmyg+yD?avhvm aomtvkyfvm;[k ar;p&mrsm; jzpfaeyg vku d &f ygonf? u|eaf wmfrh mS zcif. ¶ku d cf sK;d
wwfygonf? u|efawmf *Dwmavhvm& csivf #if tvG,w f ulavhvm onf ? wzef aq;¶k H u qif ; vmaomf jcif;udk ESpcf gc&H ay&m zcifuakd wmif pdwef m
aom ywf0ef;usifonf tjrifusOf;ajrmif; vk@d &Ekid yf g+yD? *Dwmudk ¶l;oGyaf eaom/ 0goemu tvGeyf gay&m wjcm;oli,fcsi;f csio f vkv d dk jzpfryd gonf? aemufawmhvnf;
aomae&m a'ojzpfygonf? *DwmwD;wm wufºuGaeaom olrsm;twGuf tdrfokd@ oGm;I ckd;acsmifckd;0Suf oDqkd&yg rdbu om;orD;udk aumif;pm;apcsifvkd@
udjk rifv#if bde;f pm;tvky[ f k jrif+yD; aps;rSm tm;omcsufwckyifjzpfyg onf? 0goemutvGe}f uD;aeaoma=umifh vkyw f myg[k ajzodr&hf ygonf? aumif;vku d f
oGm;wD;v#if aiGrsm;rsm; &Edik o f nf[k avSmif onf? Tod@k pnf;pepf *Dwmudk ief;ief;wuf wD;csiv f mygonf? wJth jzpftysu?f om;orD;0goemudk rdbu
ajymifwwf=uygonf? ususEiS hf oif,al vhvmv#if od@k aomfvnf; ud, k vhf ufxw J iG f *Dwm em;vnfr_ ray;bJ rdb.xif&mpkid ;f jcif;udk
u|eaf wmf. rdcifrmS oDcsi;f qkjd cif;udk &ckdiftEkynmonf r=umciftcsdef ur&S?d xkt d wGuf rdrt d awG;xJwiG f *Dwm om;orD;u em;vnfay;&ygonf? od@k aomf
tvGef0goemyg+yD; oDcsif;qkdaumif;aom wpfvkH;&atmif0,frnf[kqkd+yD; wae@wGif vnf; 0goemudak wmh ZGrJ acsmch yhJ g? wae@ae@
olwa,muf jzpfygonf? (5) usyEf e_ ;f ESihf (300) wef *Dwmwvk;H udk wGif tqkad wmf jzpf&rnf[q k +dk yD; óud;pm;&if;
u|eaf wmfavhvm xm;aom *Dwmonf 0,f&ef 2-vwdwd pkc&hJ ygonf? xkt d csed rf S u tqkad wmf jzpfvm&jcif; jzpfygonf?

aysmaf tmifae=upd@k cdik rf sK;d cspx


f eG ;f
rdrw
d @kd b0udk touft&G,t f vdu k f aemuf tJ ' D v l a wG u aysmf w m[m tcsd e f tcsKd@u tESpf 30/ tcsKd@u tESpf 40?
jyef=unf=h unfh a&S@ausm=f unf=h unfh ab;bD pGrf;tif ðzef;wD;ae=uwmbJvdk@ ,lq=u tcsK@d q&kd if tESpf 80/ 90 pojzifh oufwrf;
0J,mudk=unfh=unfh pdwfnpfp&mawG awG@ w,f? wcsK@d u ynmtwGuf wcsK@d u OpPm vGeof nfxad tmif &=uw,f?
aeygovm;? rauseyfp&mawG awG@aeygo twuf tcsKd@u &mxl;twGuf rufruf &wJ h b 0ud k v nf ; trsKd ; rsKd ; wnf
vm; 0rf;enf;oGm;ygovm; pdwfudk jyefpk armarm &SmazGzrf;qkyfae=uw,f? raysmf aqmuf=ujyefw,f? wcsK@d u ynmtajcðy
pnf;vdu k yf g? ud,k w f a,mufwnf; r[kwf =ubl;/ raysmEf ikd =f ubl;? w,f? wcsKu d pD;yGm;OpPm &SmazGrr_ mS tajcðy
bl ; ? ud k , f h a b;0J , mrS m ud k , f v d k v l a wG w,f? tcsK@d u ausm=f um;r_ *k%o f wif;}uD;
trsm;}uD;yg? udk,fhatmufrSm udk,fhvdk vlwa,muf&b hJ 0rSm uH&jhJ yXmef; rm;r_bufudk vdkufw,f? wcsKd@u &mxl;
awmif r[k w f w J h o l a wG trsm;}uD ; ? r_awGuvnf; &Sad ewwfw,f? vlwOD;&Jh tm%móud u f w ,f ? tcsKd @ u bmom
aysmfatmifaevdkufyg? vufacsmif;t&Snt f wdk rnDovdb k /J t,l0g'rSm pGJuyfcdkem;w,f? b0wckudk
rdbESpyf g;u arG;zGm;wmcsi;f wlygvsuf uH rdrdwdk@em;vnfovdk cHpm;ovdk wyfruf
aysmaf tmifaeenf;rsm; tusK;d ay; uGmjcm;wwfw,f? ovdk b0t"dyg` ,af wGukd zGiq hf =kd uw,f?
aysmfatmifaerS aysmfwmyg? pdwfnpf&if
raysmyf gb;l ? ud,k óf uduwf m ud, k v
f yk f &&if ynmudk aysmw f mxuf ydjk rwfE;kd w,f?
uHðyor#
aysmf w mygbJ ? pd w f c srf ; omwmygbJ ? aysm&f i$ rf b
aiGa=u;udk taysmfxuf ydkrufw,f? tm _ 0eJ@ t"dyg` ,u f akd jym=u&if uHqkd
ud,k 0f goemygwm ud, k vf yk yf g? ynma&;u %mudk aysmw f mxuf ydw wmudk z,fxm;vdk@r&jyefbl;? tcsKd@u uH
k rf;ww,f? olw@kd
p&&if udk,f0goemygwm udk,fóudufwm vdck si&f m aemufubkd J vdu udkr,Hkbl;? uHqdkwm tvkyfyJvdk@ wcsdK@u
k af ewJo
h al wG[m
udk,foif,lyg? upm;ckefpm;&mrSm udk,f t"dyg` ,zf iG =hf ujyefw,f? uHqw
taysmfudk tvdkr&Sd=ubl;? raysmfvnf;bJ kd m r&Sbd ;l vd@k
óudufESpfoufwJh tm;upm;udk upm;yg? ae=uw,f? raysmb qdkolawGuvnf; tcdkiftrm qdk=uw,f?
f J aeEdik =f uw,f? aemuf jzpfr,f? aumif;wmvkyyf gvsuef @J raumif; wd&pd m> efawGxufjrifw h hJ tydik ;f uawmh
tpm;rSmvnf; udk,fóudufwJh tpm;udk Ak'b< momqd&k ifawmh uHu,
awmh aysmfwmayghvdk@ olwdk@pdwfxJawG;=u kd =kH unf&rSmbJ wmjzpf w m raumif ; wmawG vk y f a eyg cHpm;jcif;ygb?J touf&iS jf cif;eJ@ touf&iS f
pm;yg? tJ'gqdk&if aysmfp&maumif;ygw,f? jzpfw,f? vlwa,muf&b
w,f? 'gayrJh tJ'Daemufawmhudk olwdk@ hJ 0rSm uH&jhJ yXmef; vsufeJ@ uHaumif;aeao;wmawGuvnf; bd@k ¶ke;f uef v_y&f mS ;jcif;uawmh vljzpfjzpf
udk,fcifrifwJh rdwfaqGawGeJ@ aygif;oif;yg? r_awGuvnf; &Sdaewwfw,f? vlwOD;&Jh
aoomoG m ;a&m ra&muf c J h = ubl ; / uHbJr[kwfvm;? uHaumif;aewkef;awmh wd&dp>mefjzpfjzpf twlwlygbJ? udk,f&Sifoef
olw@kd e@J r#a0cHpm;yg? rdom;pke@J r#a0cHpm;yg? raysmfcJh=ubl;? vuf a csmif ; t&S n f t wd k rnD o vd k b J / bmvk y f v k y f td k a uaewmbJ ? 'gayrJ h atmif enf;rsK;d pHek @J óud;pm;&wmygb?J 'Dae
cspfcifolawGeJ@ r#a0cHpm;yg? rdbESpyf g;u arG;zGm;wmcsi;f wlygvsuf uH tukov kd f tusKd ;ay;vd@k uHraumif;awmh &mrSm w&m;enf;vrf;uscsiv f nf; usr,f?
b0qdw k m bmvJ tusK;d ay; uGmjcm;wwfw,f? wcsKd @u uH bl;qd&k ifawmh bmrSvyk v f @kd tqifrajy w&m;enf;vrf; rJhcsifvnf;rJhr,f? rwwf
aysmaf tmifae=uolrsm; wu,fawmh b0wckqdkwm arG;zGm;+yD; aumif;w,f/ wcsKd @u uHraumif;bl;? awmhbl;? Edkifbl; &Sifoefa&;udk OD;pm;ay;=u&wmbJ?
wcsK@d orl sm;usawmh aysmaf tmifaeenf; od aemufeJ@ raoqHk;rD =um;umvwckygbJ? uHurkd pD&ifEikd af o;or# uHðyor# Ekae vluawmh w&m;enf;vrf;usatmif xde;f
vsuef @J raysmaf tmifaewwf=uw,f? ud, k f wcsKd @ uawmh tJ ' D t yd k i f ; tjcm;av;ud k &rSmygbJ? uHqdkwmuvnf; wu,fawmh aysmaf tmifaevdu k yf g odrf; qifjcif=u&w,f? owdxm;&rSmu
ud,
k w f ikd v
f nf; raysmb
f ;l ? aysmaf tmifvnf; em&Dyikd ;f bJ &=uw,f? tcsK@d uawmh &ufyikd ;f ud,k ðf yor#&hJ aumif;r_ raumif;r_&hJ tusK;d b0o¶kycf =JG unfw h thJ cg touf&iS jf cif; ¶ke;f cHpm;wJh tydik ;f bJ? wd&pd m> efrmS cHpm;r_tydik ;f
raebl;? olrsm;awG aysmaf e=uwm aysmf &=uw,f ? wcsKd @ u vyd k i f ; &=uw,f ? qufygbJ? aumif;wmvkyf&if aumif;wm uefvy_ &f mS ;jcif;eJ@ cHpm;jcif;qdwk hJ tydik ;f oH;k &Swd ,f? Oyrm emusiw f m? EGm;awG jrif;awG
atmifae=uwmudkvnf; róudufbl;? tcsKd @ u 10 ES p f tES p f 20 &=uw,f ? jzpfr,f? raumif;wmvky&f if raumif;wm ydik ;f udk awG@Eikd yf gw,f? pmrsufESm 3 odk@
aqmif;yg; &cdik t D 2008 ckEpS f pmrsuEf mS 13
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v

ikad vOD;awmhcspaf omjrefrmjynf


13/ 12/ 2007? ae=uygonf? 'D=um;xJppftpk;d &u "gwq f D +idrf;csrf;pGm qENjyawmif;qkd=u+yD qkd&ifyJ wJhtkyfpk toif;0ifawGxJu wcsKd@qkd&if ppftpk;d &[mckvdk jrefrmjynfoal wGudk
oHCmawmfrsm;taejzifh rdrdwkd@cH,l wnf avmifpmaps;E_e;f awGudk ¶kww f &uf ae@csi;f ausmif;om;awG/ vli,fawG/ ynm&Siaf wGe@J oHCmawmfawGudk t=urf;zuf ESrd ef if;r_udk rw&m; zdEydS o f wfjzwf+yD; urBmukd owif;
aqmufxm;wJh 0denf;awmft&mrSm 'kuQ ncsi;f qko d vkd 500 &mckid Ef e_ ;f txd wk;d jr‡ihf wuG omrefjynfoal wGyg vrf;ray:ukw d uf pdwfrygcJh=ubl;qkdwm oHCmawmfawGu vdraf wG jzef@cscd yhJ gw,f? Akv d cf sKyfausmq f ef;
qif;&J óuHawG@ae&wmukd awG@jrif&avwkid ;f vkdufwJhtcgrSmawmh jynfolvlxkwkdif;rSm +yD; rkd;xJ avxJra&Smif yg0ifqifEGJcJh=uyg odxm;=uygw,f? uk, d Ehf idk if x
H uJ uk, d Ehf idk if H u ppf t pk d ; &&J h uk d , f p m;vS , f t aejzif h
u,frapmifha&Smuf&rnfh wm0ef&Sdygonf? xdcu dk ef pfem=u&+yD; rsuu f vJqefjymeJ@ Asm w,f? oHCmawmfrsm;taejzifv h nf; Akv d f om;awGudk t=urf;zuf ESyd pf ufc=hJ uolawG ukvor*~&Jh ukd,fpm;vS,f tDA&m[if*ef
trsm;jynfolawG 'kuQa&mufaewm rsm;ukef=u&ygonf? csKyftm;vk;H ukd r[kwaf wmifrS Akv d cf sKyfwcsK@d ukad wmh u|eaf wmfw@dk cv k dk wku d wf eG ;f ajymqkd bm&D ukd tckvadk jymqkcd yhJ gw,f/ “tckvrf;
ukdjrifawG@&&if bkef;}uD;wkd@u OayuQmðy oH C mawmf r sm;taeeJ @ uawmh ukad wmhjzifh qGaJ qmifpnf;¶k;H Ekid cf =hJ uygw,f csiyf gw,f? “oifw@dk &v hJ yk &f yfawGudk csucf si;f av#muf q EN j ywJ h o H C mrsm;[m oH C m
raeEkdifygbl;? rdrdwkd@EkdifiHrSmtckvkd oHCm jynfolawG 'kuQqif;&J óuHawG@ae=u&wm vk@d ,q l ygw,f? bma=umifv h q
J adk wmh Ekid if H &yfqidk ;f vku
d +f yD; 'Dtðytr_ 'Dvyk &f yfawG[m twkawGygw”hJ u|eaf wmfw@dk [m oHCm t
awmfawGu jynfoal wG&Jh 'kuu Q adk z;r ulnD ukd jrifawG&wkdif; u,frapmifha&Smuf=u ukd xdef;odrf;tkyfcsKyfae=uwJh AkdvfcsKyfawG w&m;awmfeJ@nD&Jhvm;/ ukd,f@jynfolawG&J@ ppf a wG y g &ef u k e f / rE W a v;/ yJ c l ; / &ck d i f /
=uzk@d nDnmpk¶;Hk =uwJt h cg bke;f }uD;wd@k vnf; &r,fv@dk cH,x l m;wJt
h csu[ f m rdrw d @dk usihf uk, d wf idk f Ak'b
Q mom0ifjzpfae=uwJt h wGuf aumif;usKd;aqmif&Gwfaewmaum [kwf&J@ rauG;eJ@ppfukdif;wkd@rSm axmifcsDrsm;jym;wJh
oHCmhtzGJ@tpnf;wpfck xlaxmif vkduf& ok H ; aqmuf wnf x m;wJ h 0 d e nf ; awmf & J h Armjynftay:rSm usa&mufaewJh ab;qk;d vm;” qkw d mawGudk qifjcif=unf=h uapvkd oHCmawG[m +idr;f csr;f a&;vkcd siv f @dk qENjy
w,f? ArmjynfrSm oHCmtzGJ@tpnf;[m tpdwt f ykid ;f wpfct
k jzpf yg0ifaewm jzpfyg 'kuaQ wGudk z,f&mS ;zk@d &m oHCmawmfawG&hJ ygw,f? wcsK@d ppfom;awGq&dk if oHCmawmf =uwmyg? wcsK@d u jrefrmjynfrmS tkºH uGr}_ uD;
ESpaf ygi;f 1000 ausmu f wnf;u jynfrsuf +yD; qkH;oGm;+yDvkd ajymae=uygw,f? 'gu
ESm EkdifiHrsufESmzkH;tjzpf &yfwnfcJh=uyg wcsK@d u jrefrmjynfrmS ppftpk;d &taeeJ@ urBmukd 'Dtwkid ;f odapcsif
w,f? wmyg? 'gayrJhbkef;}uD;wkd@ ,kH=unfwmu
tkºH uGr}_ uD; +yD;
&[ef;wpfyg;u Edik if aH &;&mxl;,lwm/ 'DtkHºuGr_}uD;[m ppftkyfcsKyfa&;ukd tqkH;
qkH;oGm;+yDvkd
Ekid if aH &; tzG@J tpnf;wpfcck rk mS yg0ifwmrsK;d owfaprJh tpyJjzpfygw,f?
[m ax&0g' Ak'<bmom0denf;awmfrsm; ajymae=uygw,f? 'gu
ppfAkdvfcsKyfawG òzdcGif;vkdufwm[m
t&qk&d ifawmh rjzpfoifah ybl;? 'gayrJh 'Dae@ ppftpk;d &taeeJ@ urBmukd
Armjynfoal wGom ruyJ olw@dk &hJ ESv;Hk om;
ArmjynfrmS tjrpfw, G af e+yDjzpfwhJ arwWm 'Dtwkdif;odapcsifwmyg? 0dnmOfeJ@ ,kH=unfr_awGukdyg òzdcGif;rdcJhyg+yD?
0g'eJ@ t[do0g'pdwfykdif;qkdif&m ,Hk=unfr_ 'gayrJhbkef;}uD;wkd@ oHCmawmfawG[m w&m;awmfukd apmifh
'\et& ar#mfvifhxm;wJh wkHjyefzDqef ,kH=unfwmu a&Smuf+yD; olwkd@ukd wkdufckdufcJhwm jzpfyg
tmcHr_rsKd;ukd jzpfay:ap+yD; rw&m;zdESdyfcsKyf 'DtºHk uGr}_ uD;[m w,f? 'gayrJholwkd@uawmh Ak'<omoem
cs,f aewJhppftpkd;&ukd rv$Jra&Smifom ppftyk cf sKyfa&;ukd awmf}uD; wpfckvkH;ukdyg wkdufckdufvmyg+yD?
tefwk zDqefwmrsK;d udk ðyvkycf =hJ u&yg+yD? tqkH;owfaprJh bkef;}uD;wkd@taeeJ@uawmh bkef;}uD;wkd@ukd
bkef;}uD;wkd@ ESpfyg;vkH;[m Ak'<bmom tpyJjzpfygw,f? Ekid if w
H umu ulnaD ewmukd od&ydS gw,f?
bke;f awmf}uD;rsm; jzpf=uygw,f? wpfyg;u 'gayr,fu h nl rD a_ wG[m yk+d yD; xda&muf
vwfwavm qENjyyGJ}uD;rSm OD;aqmifcJhwJh zd@k vkyd gw,f? bke;f }uD;wk@d [m ESpaf ygi;f 40
oHCmhtzGJ@tpnf;&Jh OD;aqmifoHCmawmf awGudk ¶ku d Ef uS cf idk ;f wmukad &m/ oHCmawmf ausmf=umatmif jiif;y,fcHcJh=u&wJh tcGifh
jzpf+yD; aemufwpfyg;uawmh tar&duef awG csw D ufvm=uwmukd wm;qD;zk@d uadk &m ta&;awGudk jyefvnf&&Sad tmif ulnt D m;
jynfaxmifprk mS pmayoif=um;yk@d csay;aeol txufu trde@f ay;apckid ;f wmukd jiif;qefchJ ay;vm=uwJh vlyk*~dKvfawGeJhtzGJ@tpnf;
ynm&Sif jzpfygonf? 'DESpfyg;rSmwpfyg;u =uygw,f ? bmjzpf v k d @ vJ q k d a wm 'D v k d awGukd aus;Zl;wifygw,f? 'gayrJhEkdifiHw
xGufajy;wdrf;a&Smifae&w,f? ta=umif; jiif;qefwhJ ppfom;awG[m oHCmawmfawG um jynfolawGtaeeJ@ 'DvkdulnDwmawG
uawmh ppftpk;d &u jrefrmjynfrmS +idr;f csr;f bmvkyaf e=uw,fqw dk mukd em;vnf od&dS ukd vufawG@ususeJ@ tusKd;oufa&muf
pGmqENjy awmif;qkdcJh=uwJh Ak'<bmom =uvkd@ygyJ? atmif vkyf=uapcsifygw,f? ppftpkd;&u
tEG,0f if nDtukad rmifErS awGudk &uf&uf oHCmawmfrsm;taeeJ@ ar#mv f ifx
h m; awmh olwkd@tm%mwnf+rJzkd@twGuf bm
pufpufvkdufvH zrf;qD;owfjzwfaevkd@ wmuawmh ppfacgif;aqmifawG[m xGuf rqkd vkyfawmhrSmyJ? tJ'DtcgrSm olwkd@&Jh
jzpfygw,f? aygufzefwD;wJhtaeeJ@ trsKd;om;nDnGwf t=urf;zuf vky&f yfawGudk urBmodatmif
jrefrmjynfrSmajrmufrsm;vSpGmaom a&;ukd &nfreS ;f xm;+yD; jynfo@l acgi;f aqmif azmfxkwf zGifhcs&ygvdrfhrnf? ppftpkd;&[m
oHCmrsm;eJ@ oDv&Sifrsm;[m ppftpkd;&&Jh w,f ckvjdk ynfoal wG 'kuaQ &mufae=u&&Sm tm;xkwrf u _ dk olw@dk vnf; yl;wGyJ g0ifcsiw f hJ awGe@J a&m/ wkid ;f &if;om;acgi;f aqmifawGe@J yg vrf;awGe@J bke;f }uD;ausmif;awGukd xde;f csKyf
ESyd pf ufapmfum;wmawGudk cHc=hJ u&ygw,f? wmukd oHCmawmfawG wnDwnGww f nf; oabmxm;qENawG jzpfay:vm=urSmyJ tjrefawG@qkH aqG;aEG;=uzkd@ygyJ? ppfom; aumif; xde;f csKyfEidk yf gvrd rhf nf? 'gayrJh olw@dk
axmifeJ@csD+yD; tzrf;cHcJh&ygw,f/ wjznf; pnf ; ¶k H ; aqmif & G u f = uwJ h t cg jynf y rS m jzpfygw,f? oHCmawmfrsm;[m yxrykdif; awG[m bke;f }uD;ausmif;awGukd 0ifa&muf [m oHCmawmfawG&hJ ESv;Hk om;xJu oE<d
jznf;csi;f &uf&ufpufpuf ESyd pf uf n‡O;f yrf; vnf; oHCmawmfrsm;&J@tzGJ@tpnf;w&yf rSm rdrwd @dk &hJ rvkvd m;rESpòf rd@ra_ wGudk jyowJh wkud cf u
dk +f yD; oHCmawmfawGe@J oDv&Siaf wG Xmefuakd wmhjzifh b,fawmhrS xde;f csKyfEikd rf mS
wmawGuv dk nf; qufvufcpH m;ae =u&qJ ukd pka0;zG@J pnf;vku d =f u&ygw,f? jynfyrSm taejzifh ppfAkdvfawG vª'gef;wJhqGrf;rsm;ukd ukd tiftm;ok;H zrf;qD;cJ=h uygw,f? &yfuu G f r[kwyf gb;l [k OD;*rB&D ESiOhf ;D em,u ajymqkd
yg? oHCmwpfaxmifausmf aysmufq;Hk ae+yD; pmoif=um;ykd@csjcif;/ pmoif,ljcif; tvkyf vufrcHjcif;jzifh rdrw d @dk &@J qENudk trlt&meJ@ awGxJrSma&m/ bk&m;ausmif;uef 0ef;usif onfudk armifprG ;f &nfu jrefrmjyefxm;jcif;
trsm;tjym;u aoqkH;ukef=u+yDvkd@ ,lq wk d @ uk d vk y f a e=uwJ h o H C mawmf a wG [ m jy+yD; od&SdapcJhwmyg? oHomawmfawG[m awGe@J vrf;rawGxrJ mS a&m ppfwyftapmifh jzpfonf?
=u&ygonf? vGecf w hJ hJ vtenf;i,ftwGi;f pnf;¶kH;v_yf&Sm;r_}uD;rSm yg0ifaygif;pnf;=u omref p pf o m;awG u k d a &m/ tJ ' D p pf o m; csxm;cJh=uygw,f/ '%f&m&xm;wJh qENjy
u pwif + yD ; awmh oH C mawmf r sm;[m +yD; vlxkqENjyyGJ}uD;rsm; ðyvkyf=ujcif;jzifh awGudk trde@f ay;+yD; jynfoal wGudk &uf&uf olawGukdvnf; tpkvkduftòyHvkduf t&Sif (rSwcf sw?f OD;*rD&B [m “ArmEkdifiHvkH;qkdif&m
jrefrmjynfoal wG&hJ jy\emawGudk +idr;f csr;f jrefrmjynfwGif; uvlxkv_yf&Sm;r_awGukd pufpufErdS ef if;ckid ;f apcJw h hJ ppfAvdk /f ppfacgi;f vwfvwfr;D ¶_@d / ajrjrKyfoò*õvf azsmufzsuf oHCmhor*~”Df &Jh OD;aqmifoCH mawmf wpfyg;
pGm ajz&Si;f ay;Ekid yf gapzk@d &nf&, G +f yD; arwWm axmufcHtm;ay;cJh=uygw,f? aqmifawGukda&m arwWmrysuf=uygbl;? ypfcJh=uygw,f? &efukefteD;u acsmif;awG jzpf+yD; a'gufwm t&Sief m,u (&aohawmif
ykd@&if; pkaygif;vrf;av#muf qENjycJh=uyg 'D v k d p k a 0;v_ y f & S m ;r_ a wG [ m oH C m 'gayrJhtcsdef&Sdckduf ajymif;vkduf=uyg ajrmif ; awG x J r S m vnf ; tavmif ; awG òr@e,f) uawmh Ak'o < moemðytzG@J udk wnf
onf? jrefrmjynf[m o,HZmwaygºuG,0f awmf a wG taeeJ @ omruygbl ; ? oH C m awmhv@dk awmhppfAv dk af wGukd wku d wf eG ;f vkyd g ay:vmwmukd owif;XmeawGrSm "gwfykHeJ@ axmifoleJ@ ukdvHbD,mwuUokdvf&Jh {nfh
v#uf jrefrmjynfoal wGrmS awmh qif;&JraJG w awmfrsm;u Ekid if aH jymif;vJrw _ &yf twGuf w,f? ppfwyfxu J vlwcsK@d e@J ppfwyfe@J e;D pyf tckdiftrmjyoxm;ygw,f? onfuxdu wpfO;D jzpfygw,f?)

aemufausmzHk; uifnmowif;rS tquf atmif rsuEf mS csi;f qdik f tajz&SmaqG;aEG;=u ESpfOD;taejzifh wEdkifiHvHk; aoG;xGufoH,dk
ukd axmufcHtm;ay;ol uifnmEdkifiH&Sd &efvo kd nf[k ajymqdo k nf? jzpf&rnhfta&;udk tav;xm;pOf;pm;oifh
t}uD;qHk;rsKd;EG,fpkjzpfonfh cDul,l vlrsKd;pk ESpzf uftyk pf rk sm;=um; Edik if aH &; wif;rm onf[k owday;ajymqdo k nf?
rsm;udk a&G;cs,fwdkufcdkufcJhonf? xdk@odk@ r_rsm; avsmhusap&ef tmz&duEdkifiHrsm; *gemorRwrpPwm*|efclzl; (b,fyHk) ESifh
uifnmEdkifiHwGif; vlrsKd;pkvdkuf wdkufcdkuf toif;rS acgi;f aqmifEiS *fh gemEdik if . H orRw twdkuftcHacgif;aqmif rpPwmtkd'if (,myHk)
owf j zwf r _ r sm;jzpf + yD ; aemuf Ed k i f i H a &; wOD;jzpfol rpPwm*|efclzl;u r=umrDtcsdef ("gwfyHk- ¶dkufwm)
avhvma0zeforl sm;u 1995 ckEpS f &0rf'g twGif; uifnmEdkifiH. òrd@awmfEdkif¶kdbDodk@
Edik if w
H iG f jzpfymG ;cJo
h nfh vlrsK;d pkvukd f rsK;d ðzwf orwtrf0gtDuDbmuD ("gwfyHk-attufzfyD) ,cif qDcsvED ikd if H orRwa[mif;wOD;jzpfol
owfjzwfr_rsm;uJhodk@ jzpfyGm;vmrnfukd ajymqd+k yD; rnfonft h a=umif;w&m;rsm;ESifh wd@k oGm;a&mufrnf[k qdo k nf?
pdk;&drfae=uonf? ,if;&0rf'gta&;tcif; &ifqikd &f onfjzpfap uifnmEdik if . H òrd@awmf tar&d u ef Ed k i f i H j cm;a&;0ef } uD ;
wGif vl 5 ode;f ausmf aoqH;k cJo h nf? Edik ¶f b
Hk wD iG f qENjyr_rsm;ukd qufvufðyvkyf a'gufwmuGef'dkvDZm¶dkufESifh t*FvefEdkifiH
vuf&Sdorwjzpfol rpPwmuDbmuD oGm;rnf[kqdkonf? jcm;a&;0ef}uD; a';ApfrDvDbif wkd@ESpfOD;u
uaphpyfaqG;aEG;r_udk vdv k m;aeaomfvnf; EdkifiHwumtodkif;t0kdif;u uifnm EdkifiHa&;tiftm;pkrsm; tm;vHk;taejzifh
twdkuftcHacgif;aqmif rpPwm tdk'ifum Edik if . H tajctaeukd teD;uyfapmih=f unfh trsK;d om;&if=um;apha&;ESihf uifnmjynfol
u vuf&SdorRwuDbmuDtaejzifh a&G; ae+yD; ,cifu ukv d edk eD ,ftjzpf odr;f oGi;f cJh rsm;. vG w f v yf c G i f h r sm;uk d yxrOD ; qH k ;
aumufyGJwGif rJvdrfvnfa=umif;0efcH+yD; bl;onfh t*FvefEikd if u H rl orwuDbmuD aqmif=uOf;ay;oifhonf[k ajymqdkonf?
orRw&mxl;rS Ekwx f u
G af y;rS aphpyfaqG;aEG; tpdk;&taejzifh a&G;aumufyGJwGif rJvdrf t*FvefEdkifiHjcm;a&;0ef}uD;u ‚if;t
r_rsm; ðyrnf[k qdo k nf? vnfr_ oufaotaxmuftxm; tcdkif aejzifh uifnma&G;aumufyw JG iG f rnfoEl ikd f
Photo-AFP

orRwuDbmuDtpdk;&onf vlrsKd;pk tvHk&Sdaomfvnf; tm;vHk;taejzifh yxr onf[k rod[q k +dk yD; orRwjzpfol uDbmuD
okwfoifowfjzwfr_rsm; jyKvkyfaeonf[k OD ; pG m t=urf ; zuf r _ r sm;rS vG w f a jrmuf ESifh twdu k t
f cHacgi;f aqmif rpPwmtk'd if wd@k qENjyolrsm;ukd &Ju ESdrfeif;onhftwGuf ajy;v$m;aepOf
pmrsuEf mS 14 &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f owif;
tm;upm;owif;wdk
a';Apfbufcrf;tmqife,fwiG t
f *FveftwGuaf vhusichf efqif;+yD
tmqife,futdru
f iG ;f wGicf sq
J ;D ukt
d Ekid ,
f l
a';Apf b uf c rf ; onf t *F v ef t wG u f e,f. vli,fupm;orm;rsm; bufcrf;xHrS tmqif e ,f w G i f avh u sif h o G m ;zG , f & S d + yD ;
tmqife,fu tdru f iG ;f wGif 0Dv#*H g; vuf.acgi;f wdu k +f yD;oGi;f aom yxrykid ;f 43 rdepfwiG f
upm;cG i f h & &ef tmqif e ,f t oif ; wG i f ynm&+yD; wkd;wufvmzG,f&Sdonf? azazmf 0 g&D v v,f a vmuf w G i f *vuf p D
oGi;f onf*h ;dk jzifh tEkid &f ,lco hJ nf? csqJ ;D .aocsmayguf tEkid &f &Srd nf;*k;d rsm;ukd tmqife,f
avhusifhcef; pwifðyvkyfae+yDjzpfonf? &D ; &,f r uf ' &pf u pm;orm;a[mif ; toif ; twG u f upm;ay;&ef & S d o jzif h
*k;d orm;t,fre_ ;D ,m;u tpGr;f ukef umuG,o f mG ;Ekid cf o
hJ jzifh csq
J ;D taejzifh ¶_;H edrchf &hJ jcif;
bufcrf;onf azazmf0g&v D 6 &ufae@ bufcrf;onf azazmf0g&Dyxrtywfxd tar&duefokd@ jyefrnfjzpfonf?
jzpfonf? csq J ;D aemufcv H l *|ew
f ,f&rD mS vnf; tmqife,frS tDbadk &;ESihf xdcu dk rf I
d xGuf
wGif qGpfZmveftoif;ESifh cspf=unfa&;
oGm;&ojzifh csq J ;D aemufwef;rSm tmqife,f. wku d pf pfudk rxdr;f Ekid jf cif;jzpfonf?
ajcprf;yGw
J iG f yg0ifciG &hf &Syd guol. ESid if w
H um
,ckyJG wGiEf pS of if;vk;H t0gu'f trsm;tjym; tjycHc&hJ onf? tmqife,fy&dowfrsm;
yGJ 100 jynfrh nfjzpfonht f wGuf enf;jyopf
u cJsq;D ok@d ajymif;a&$@omG ;cJo h nfh tuf&afS vuk;d tm; 0kid ;f 0ef;avSmifajymifco hJ jzifth uf&afS v
umy,f v k d . a&G ; cs,f c G i f h c H & &ef t wG u f
uk;d u vufEpS af csmif; jyefaxmifjycJo h nfh trlt&ma=umifh tufzaf t. ta&;,ljcif;ukd
tmqife,fwiG f vma&mufavhusihf aejcif;
cH&zG,&f o dS nf? cJsq;D onf ,ckyw JG iG cf sq
J ;D rS ajymif;oGm;aom tuf&afS vuk;d . oGi;f *k;d jzifh
jzpfonf?
¶_H;edrfhcJh&ojzifh ykdrkdtxdemcJhonf?
tmqife,fenf;jy tmqif0if;*g; u
“buf c rf ; [m tar&d u ef a r*smvd * f e,l;umq,frq S rftvm'ku d u
f dk xkwyf ,fI yk@d armufenf;jy
abmvkH;&moD ukefoGm;jyD jzpfwJhtwGuf
t*Fvef&Jh cspf=unfa&;yGJawGrSm yg0ifEkdifzkd@ [,f&&D ufeufEiS t
hf pm;xk;d &efppD Ofae
twGuf u|eaf wmfw@dk toif;rSm vma&muf e,l;umq,ftoif;onf qrftvm'kduftm; pdwf&SnfEkdifr_twkdif;twm ukefqkH;oGm;
avhusifhaewm jzpfygw,f? 'ga=umifh ol cJo
h nf? +yD;cJo h nfah EG&moDurS abmfwefuae e,l;umq,fo@dk 3 ESpcf JG pmcsKyfEiS ahf &muf&dS
tqifajyatmif u|eaf wmfw@dk ulno D mG ;rSm vmcJ+h yD; tajymif;ta&G@umvwGiv f nf; aygif 26 oef;ok;H qGcJ o hJ nf?
yg”[k ajym=um;cJo h nf? ok@d aomf ,cktcsed w f iG f &rSwf 26 rSwjf zift h qifh 12 ae&mwGio f m&yfwnfEidk rf a_ =umifh
bufcrf;taejzifh tmqife,fwGif &mxl;rSxw k yf ,fc+hJ yD; tvef&&DS m;tm;urf;vSr;f cJah omfvnf; ratmifjrifco hJ jzifh yk@d armuf
vma&mufavhusifhonfhtwGuf tmqif tmqife,ftoif;om;rsm;ESifh avhusifhcef;qif;aeonfh bufcrf;
enf;jy[,f&D&ufeufESifh tpm;xkd;&efpDpOfvmjcif;jzpfonf?
qrftvm'kdufonf y&D;rD;,m;vd*f. 8 a,mufajrmuftxkwfcH&aom enf;jy
&D;&,fupD&edk ,f'u
dk adk c:zk@d b,fawmhrS vufravsmah =umif; ref,u
l o
dk wday; jzpfvmcJhonf? e,l;umq,ftoif;onf &ufeuftm; ac:,l&efratmifjrifygu
bvufbeff;enf; jyrmhcf[kcsfESifh armf&if[kdwkd@ukd ac:,l&efóud;pm;vmEkdifzG,f&Sda=umif;
a=u;tjzpf aygifoef; 50 ay;+yD;vmrnfh owif;rsm;uazmf+ycJh=uonf?
aEG&moDwGif ac:,lEkdif&efóud;yrf;aejcif;
jzpfonf? tdru f iG ;f Y&SL;H yGrJ &Sad o;aomvDAmyl;tm; wdAufp. f *k;d jzifh
&D&,ftm;upm;'g¶u dk w
f mrD*sm wkAd pf ref,t l Edik , f l
u “a&mfe,f'[ dk m ¹cGi;f csurf &Sd upm;orm;
jzpfwma=umifh olb,ftoif;rSmbJ&&dS dS tJ'D t*Fvef. xdyo f ;D toif;}uD; ESpo f if;jzpfaoma=umifh t}udwt f e,f&+dS yD; =unfh aumif;
toif ; [m qG J a qmif E k d i f r _ & S d a erS m jzpf onfrmS ajymp&myifrvkad cs? vDAmyl;u tdr&f iS q f adk omfvnf;{nfo h nf toif;ukd zdtm;ay;
a=umif;” ajymqkdoGm;cJhygw,f? Ekid jf cif;r&Sbd J cHppfuo dk mt"duxm; upm;oGm;cJo h nf?
vuf&SdvmvD*g csefyD,H &D;&,f[m vDAmyl;. aocsmayguf*kd; ESpf*kd;ukd ref,lrS b&m;ZD;om;tef'gqefESifhtDA&mwkd@rS
vmvD*g trSwaf y;Z,m;rSm (47) rSwjf zifh umuG,zf swx f wk Ef idk cf o
hJ jzifo h m ref,l uHaumif;oGm;jcif;jzpfonf? &Geef ED iS fh wdAufpf t
OD;aqmifae+yD; 'kw, d ae&mrS bmpDvedk mukd wGt J m; vDAmyl;cHppfrsm;rSm taotvJ ckcu H muG,cf &hJ onf?
7 rSwjf zwfxm;ygw,f? pD¶edk ,f'[ dk mrESpuf ,ck&&SdcJhaom*kd;rSmvnf; &GefeDuefoGif;onfukd wdAufpfu ydwfoGif;ay;vkdufjcif;
ref,lukd y&D;rD;,m;vd*fcsefyD,Hjzpfatmif jzpfonf? abmvk;H ykid q f idk rf r_ mS vnf;ref,u l 70 &mckid Ef e_ ;f cef@yidk q f idk cf o
hJ nf? yG+J yD;cge;D wGif
t"duae&mu yg0ifaqmif&GwfEkdifovkd vDAmyl;. wku d pf pfrsm;tm; ref,cl pH pfr;ª rsm; toJtoefzswx f w k cf =hJ u&onf? ,ck yGw J iG f
¶kde,f'dk ("gwfyHk-atyD) ,ck&moDrmS vnf; y&D;rD;,m;vd*Yf oGi;f *k;d pDa&mfe,f'rdk mS aumif;pGm tpGr;f rjyEkid cf ahJ y?
pD&edk ,f'udk kd ac:zk@d b,fawmhrS vufrav#mh ajymqkdvkdufygw,f? 16 *k;d jzifh oGi;f *k;d trsm;qk;H ol tjzpf&yfwnf
a=umif; &D;&,fruf'&pfu ref,u l o
dk wday; &D;&,fu pD¶edk ,f'u
dk dk urBmh pHcsed w
f if aeygw,f? ,lt;D ufzaf t.wpfEpS w f mtaumif;qk;H enf;jypm&if;wGif
y&D;rD;,m;enf;jy 3 OD;yg0if
tESpf 20twGi;f taumif;qk;H qkrsm;ukd IFFHS rSa=ujim Oa&myabmvk;H tzG@J csKyf ,lt;D ufzaf t. wpfEpS w f mtaumif;qk;H enf;jyqktwGuf enf;jy
5 OD;tòydit f qkid jf zpfae=u+yD; ,if; enf;jy 5 OD;wGiyf &D;rD;,m;vd*ef nf;jy 3 OD; yg0ifv#uf
*kd;orm;tjzpfupm;ae&aomfvnf; *kd;t uGif;v,f'kdifqkukd tDwvDrSemrnf &So
d nf? a&yef;pm;aeaomenf;jyig;OD;rSm pyg;enf;jy &mrdpk /hf ref,el nf;jy zm*lqef/ vDAmyl;
rsm;qk H ; oG i f ; onf h q k u d k b&mZD ; uvyf }uD ; uk d v D e mu xd y f q k H ; rS a e&m,l c J h + yD ; enf;jy bifeDwufpf/ t*Fvefenf;jyopf umy,fvkd/ atpDrDvefenf;jy tef q,favmh
qmay:vkrd S qDeu D yxr/ yg&ma*G;*k;d orm; a[mfvefom;rmuyfprf mcfh 'kw, d / 'de;f rwf wDw@dk jzpfonf?
csvD mAwfu 'kw, d / ukv d b H , D mEkid if o
H m; rS rpfu,fqefu wwd,ae&m toD;oD; pyg;enf;jy&mrkdpf@rSm ,cifuvyf qDADvmtoif;tm; ,ltD;tufzfatzvm;tm;
bmuGupf rf efwdk uvyfwiG u f pm;cJo h l [kid *f l &&SdcJhonf? 2 ESpq f ufwu kd &f &Sad tmif pGr;f aqmifEidk cf o hJ jl zpfonf? ref,el nf;jyzm*lqefrmS y&D;rD,m;vd*f
wmu wwd,ae&mrS&yfwnfEkdifcJhonf? taumif ; qk H ; uG i f ; v,f z ef w D ; &S i f cseyf ,
D q H u k &kd &Scd +hJ yD;/ cseyf ,D v H *d f aemufq;Hk av;oif;txda&muf&adS tmif pGr;f aqmif Ekid cf o hJ l
vG e f c J h o nf h tES p f 20 twG i f ; tjzpf vuf&rdS v D efrS umumta&G;cHc&hJ +yD; jzpfonf? vDAmyl;enf;jy bifew D ufprf mS 3 &moDtwGi;f cseyf , D v
H *d f zkid ef ,f 2 }udraf &muf
taumif;qkH;*kd;orm;tjzpf *sLAifwyfwGif 2007 twGuf taumif;qkH;enf;jytjzpf enf;jytjzpf c¶kdat;&Sm;enf;jy bDvpfu &Sdatmif pGrf;aqmifEkdifcJholjzpfonf?
upm;aeonfh blzeG rf ef,w l iG f upm;cJb h ;l ol b&mZD;rS 'Gef*gukda&G;cs,fcJh=uonf? &&SdcJhonf? wwd,taumif;qkH; enf;jy t*Fvefenf;jyopfumy,fvrdk mS ,ciftoif;jzpfaom pyde&f &D ,f ruf'&pf toif;
yDwm&Sru dk u
f ,fw@dk u xdyq f ;Hk rS&yf wnfEidk f 'Ge*f g (44) ESprf mS 1994 urBmzh vm;& tjzpf tD&wftm; tm&Szvm;&&Sdatmif tm; vmvD*gzvm;&&Sad tmif pGr;f aqmifEidk cf o hJ jl zpfonf? atpDrv D efenf;jy tefqavmhwD
cJo
h nf? wwd,ae&mtm; bkid , f efrS tkv d D toif;acgi;f aqmifjzpf+yD; ,ck 2007 wGif aqmif&Gwf ay;cJhaomb&mZD;om;ADtD&m rSmvnf; rDvefEiS t hf wlcseyf , D v H *d zf vm; &&Sad tmif pGr;f aqmifEidk cf o hJ jl zpfonf? rnfou l
Amcef;/ qXrae&mwGif &D;&JvfrS umqD; b&mZD;tm; ukdygtar&duzvm;&atmif u&&SdcJhonf? Oa&my. taumif;qkH;enf;jyqk&&Sdrnfukd pdwf0ifpm;pGm apmifhar#mf&OD;rnfjzpfonf?
vufpfESifh owWrae&mwGif ref,lrS Aef'g pGr;f aqmifay;Ekid cf o
hJ nf ? urBmt h aumif;qk;H uvyfrsm; twGuf
qm;wkd@ &yfwnfEkdifcJhonf? 'k w d , taumif ; qk H ; vuf a &G ; pif rl ,if;qkukda&G;cs,f&ef pwifavhvmðypk e,l;umq,fenf;jyae&mtm; enf;jya[mif;jzpfol
vmcJh&m 1991 rS ,ck 2007 txdpGrf; u,fAifu;D uef;tm;cef@tyf
&ckid t
f rsK;d om;owif;pmod@k &efyakH iGv'ª gef;jcif; aqmifEkdifr_rsm;tay: pDppfa&G;cs,fcJhjcif;
jzpf j yD ; urB m h t aumif ; qk H ; uvyf t jzpf e,l;umq,fenf;jyjzpfol qrftvm'ku d x f u G cf mG oGm;
+yD;cJho!hfvu xkwfa0aom &ckdiftrsKd;om;owif;pmtwGuf *syefEdkifiHrS atmufyg bmpDvedk m/ ref,/l &D;&,f wk@d jzpfonf? +yD; enf;jyvufrJhjzpfaewJh e,l;umq,f[m 13 / 1/
yk*~dKvfrsm;uvnf; azmfjyygtwdkif; xnfh0if=uygonf? ,cifv owif;pmyHkESdyfcsdefrD y&D;rD;,m;vd*rf S tmqife,futqifh 2008 ae@u ref,el @J yw JG iG f 'kw, d ykid ;f wpfyidk ;f wnf;wGif
trnfpm&if;udk ray;ydk@EdkifcJhojzifh ,ckvwGif azmfjyvdkufjcif;jzpfygonf? 8/ csJqD;ESifh vDAmyl; utqifh 12 ESifh 13 6 *k;d oGi;f cHc&hJ onf?
armif!kd ,ef; (2000) wkd@wGif om&yfwnfEkdifcJhonf? urBmh t uD;*ef;[m 1980 aemufyidk ;f ESpaf wGrmS e,l;um
oef;0if; ,ef; (2000) aumif ; qk H ; vd * f t jzpf y &D ; rD ; ,m;vd * f u q,f u pm;orm;jzpfcJh+yD; 1990 aemufykdif;ESpfawGrSm
ode;f pd;k 0if; ,ef; (2000) a&G;cs,fcHcJh&+yD; pydefvmvD*g ESifhtDwvD enf;jytjzpfvyk u f idk cf +hJ yD; enf;jyouf 5 ESp&f &Scd yhJ gw,f?
Photo-AFP

&cdkiftrsKd;om;owif;pm a&&SnfwnfwhHa&;twGuf apwemoef@&Sif;pGmjzifh tm;ay; pD;&D;atwk@d u tqifh 2 ESihf 3 wk@d &&Scd o hJ nf? uD ;*ef ;[m 2005 rSm ref;pD;wD;toif;rS Ekwx f u G +f yD;
ulnD=uolrsm;udk txl;aus;Zl;wif&Sdygonf? aemufcv H tl jzpfupm;+yD; *k;d trsm;qk;H oGi;f enf;jyvufrJhtaejzifh ,ae@tcsdefxd &yfwnf aeyg
e,l;umq,fenf;jyopf uD;*ef;
udv k aS t;armif (*syef) Ekid o
f tl jzpf rSww f rf;0ifco l awmh vuf&dS w,f? e,l;umq,ftoif;ykdif&Sif rkduftuf&Sfavu
hJ u
AvifpD,menf;jyjzpfol a&mfe,fudk;vfref ref,ltm; 6 *kd;jywf¶_H;edrfh+yD;aemuf uD;*ef;tm; cef@tyfvkdufjcif;jzpfonf? Ak'<[l;nu
q&m}uD;a'guw f mat;ausmt
f m; *k%ðf yxkwaf 0onfh owif;pmtwGuf &cdik v
f il ,f yifjzpfonf? ukd;vfref;onf aemufcHvl (16/ 1/2008) tufzaf tyGpJ Of. jyefuefypJG OfY pwkwt f oif;tm; tdru f iG ;f wGif 4-1 *k;d jzifh
pmzwfolrsm;toif;/ ql&XmeDrS bwfaiG 1500 vª'gef;ygonf? Tokd@vª'gef;onhf tjzpf upm;&if; vd**f ;dk 193 *k;d txdoiG ;f tEkid &f &Scd o hJ nf? xkyd w JG iG f t*Fvef wku d pf pfr;ª rku d u f ,ft0dk ifu yGt J p 8 rdepfwiG w f pf*;dk /
twGuf &cdkiftrsKd;om;owif;pmrS txl;aus;Zl;wifygonf? ay;Ekid cf o f dk rnforl # rcsK;d Ekid f umuyg u 31 rdepf / rDemu 68 rdepfEiS hf 'gr,
hJ jzifh ol@pcH sed u D rf'yfwdk 76 rdepfw@dk Y e,l;umq,ftwGuf
ao;ay? tEkdif*kd;rsm;ukd oGif;,lay;cJhonf?
owif; &cdik t D 2008 ckEpS f pmrsuEf mS 15
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v

ca&mif;vrf;ukd za,mif;yef;vko
d abmxm;cJo
h l wdAufpt
f a=umif; y&D;rD;,m;vd'x f yd o
f ;D ig;oif;.
a&S@vmrnfyh pJG Of tcsed Zf ,m; (xdik ;f pHawmfcsed )f
ca&mif;vrf;qkdwm yef;cif;vrf;r[kwfbl; 'Duae@ urBmausmw f hJ abmvk;H orm; vdk@vnf; ajymygao;w,f?
qkdwmukdawmh vlwkdif;od=uygw,f? awGxrJ mS ol@vrdk sK;d atmufwef;uswhJ b0 wdAufpt f aejzifh 0ufp[ f rf; a&mufcg tmqife,f
ca&mif;vrf;qkw d m ql;òcHawGjynfEh u S f uae óud;pm;atmifjrifaeolawG &Sdaeyg pu “¶kef;uef”cJh&ovkd ref,lukd a&muf 1? 19/ 01/ 2008? zl[rf-tmqife,f n 10 em&D
ae+yD; zkHawGeJ@ =urf;wrf;wJhvrf;jzpf+yD;/ w,f ? Oyrm- Zk d v maygh ? Zk d v mqk d w m vmzk@d twGuv f nf; tcuftcJawG/ jy\ 2? 22/ 01/2008? pyg;-tmqife,f n 3 em&D (um;vif;)
yef;cif;vrf;uawmh El;nH+yD; ar$;ysaH erSmyg? a&eD,m&Denf;jyacwfu (armf&if[rdk wkid rf )D emawGudk ausmjf zwf+yD; a&mufvmcJ&h olyg? 3? 26/ 01/ 2008? tmqife,f-e,l;umq,f 10 em&D (tufat)
'DvkdygbJ tjrifhukdwufcsifwJholawG/ ukd,fh csq
J ;D eJ@twl owd&ae=ur,f xifygw,f? +yD;awmh &moDtpu *kd;ayguf&SmrawG@vkd@ 4? 29/ 01/ 2008? tmqife,f-e,l;umq,f 2 em&D 45 rdepf
b0 wk;d wuf&m wk;d wufa=umif; &Smvko d l wdAufpfeJ@t&yftarmif;csif; ruGmvSovkd pdwfr&Snfol tcsKd@&Jh a0zefoHawGukdvnf; 5? 2 / 02/ 2008? ref;pD;wD;-tmqife,f 10 em&D
awGtwGuu f awmh b,favmufbJ =urf; abmvkH;ukd tm¶kHxm; upm;&mrSmvnf; &if E S i f h t r#cH p m;cJ h & ol y g/ ol @ tay:rS m 6? 11 / 02/2008? tmqife,f-bvufbef; 3 em&D
wrf;ygap vSr;f &J&wmbJ r[kwv f m;? tJ'grS wpfax&mwnf;ygb?J wdAufp[ f m wku d pf pf r,kHw0uf/ ,kHw0ufjzpfaeolawGtwGuf 7? 20/ 02/2008? tmqife,f-atpDrv D ef 2 em&D 45 rdepf
vnf; uk, d v f &dk myef;wkid u
f dk a&muf&awmh rª ; jzpf w mrk d @ aemuf w ef ; orm;awG u k d ol@rSm oufaojyp&mqkdvkd@ tvkyfyJ&Sdae 8? 23/02/2008? bmrif*rf-tmqife,f 10 em&D
rSmaygh? ausmfvGm;jy&rSmuvnf; ol&Jhwm0efukd;/ wmukdvnf; olaumif;aumif; odxm;yg 9? 01/ 03/2008? tmqife,f-tufpwGeAf v D m 10 em&D
tJ'v D jdk zpfcsiw f mawGtwGuf ZGrJ av#mh aemufwGef@r,fholvnf; r[kwfygbl;? w,f? 10? 04/ 03/2008? atpDrv D ef-tmqife,f 2em&D45rdepf
wwf o l a wG u k d av;pm;p&myg? tJ ' D v k d tJ ' ga=umif h ol & J h y k H p H u rk H , k d a ewJ h u|efawmfhukd vlawG,kH=unfr_&Sdvm
av;pm;&r,fo h al wG[m 'DurBmrSm trsm; qif¶idk ;f wpfaumifvdk jzpfc&hJ wmyg? ol[m atmif u|eaf wmf b,fvv dk yk &f rvJ? olrsm; refcsufpwm,lEkdufwuf
}uD;&Sad eovkd tJ't D xJrmS rS wcsK@d uvnf; atmifjrifr@_ udk qmavmif rGwo f yd af ewJh ol wef;wlvyk jf y/ upm;jyóud;pm;jyEkid rf S jzpfrmS 1? 19/01/2008? &D;'if;-ref,l 10 em&D
uk, d &hf ahJ tmifjrifrt _ wGuf vkt d yfonfxuf qkd&ifvnf; rrSm;ygbl;? tJ'Dqmavmif ayg?h &Geef u D dk =unfAh sm? oluiG ;f xJu0dk ifvm+yD 2? 27/ 01/ 2008? ref,-l pyg; (ok@d ) &D;'if; 9 em&D tufat
vufraxmifovkd/ wcsKd@uvnf; 'g[m rGwfodyfr_@awGu ol@twGuf wGef;tm;jzpf qkw d meJ@ vlawG&phJ w d x
f rJ mS *k;d awmh&h +yD[vk@d 3? 30/ 01/2008? ref,-l yk@d paf rmuf 3 em&D
vufraxmifp&mr[kwfbl; 'Dxufatmif apcJo h vkd rESpu f 0uf[rf;ukd wef;rqif;& xifvkduf=uwmbJ r[kwfvm;/ tJ'Dvkd 4? 02/02/2008? pyg;-ref,l 10 em&D
jrifatmif óud;pm;&OD;r,fq+dk yD; uk, d rhf meukd atmif tk;d x&ufz@dk 'rf mS u,fwifcyhJ eHk @J 'DEpS f txifucdk , H &l zk@d twGuf b,fo@l rw S u G qf 5? 10/ 02/2008? ref,-l ref;pD;wD; 7 em&D
csK;d ESrd x
f m;wuf=uygw,f? rmeukcd sK;d ESrd +f yD; ref , l u k d c sef y D , H v d * f Y tk y f p k y G J 5 yG J rxm;wJh E_e;f xm;eJ@ ol[mavhusiahf &;uGi;f 6? 20/ 02/2008? vkid ,
f eG -f ref,l 2 em&D 45 rdepf
'Dxufatmifjrifatmif óud;pm;aeolawG tEkid &f atmif b,fvódk ud;pm;cJw h ,fqw dk m xJrmS óud;pm;aeolyg/ u|eaf wmf ol@vv dk l t 7? 23/ 02/2008? e,l;umq,f-ref,l 10 em&D
uom wu,fhukdcsD;usL;p&myg? tm;vkH;tjrifyg? rsm;&Jh ,kH=unfpdwfcs cH&olodyfjzpfcsifyg 8? 01 / 03 /20008? zl[rf-ref,l 10 em&D
tJ ' D v k d csD ; usL;p&mvl a wG x J u ol&uhJ , dk yf idk 0f ufpq
f u dk rf mS wdAufpu f w,f/ 'ga=umifhu|efawmf ol@ukd twk,l 9? 04/ 03/2008? ref,-l vkid , f eG f 2 em&D 45 rdepf
wpfa,mufuawmh tm*sifwD;em;om; “u|efawmf[m usL;ausmf&yfuGufuae w,f/ óud;pm;w,f/ abmvkH;csif;twlwl 10? 08/ 03/2008? ref,-l abmfwef 10 em&D
av; (ref,w l udk pf pfr;ª ) wdAufpyf gb?J arG ; zG m ;vmcJ h o l y g/ b,f a vmuf t xd bmjzpfv@dk ol@ajcaxmufxu J abmvk;H u
wdAufp}f uD;jyif;cJ&h wJh &yfuu G uf av; óud;pm;¶kef;uefcJh&w,fqkdwm pmrzGJ@awmh bmjzpfvkd@ ykda=umufzkd@aumif;aeovJvkd@
u tdrfawG¹yGwfodyf/ wdwfqdwfjcif;uif;rJh ygb;l / ,cku|eaf wmf taumif;qk;H um;}uD; u|ef a wmf a wG ; rd w ,f ? wd A uf p f [ m csJqD;
vSwJh p¶kdufpkH &yfuGufav;xJrSm arG;zGm; ukd pD;ae&ayrJh qif;&Jom; &yfuu G af wG t tm*sif w D ; em;toif ; eJ @ twl tk d v H y pf 1? 19/ 01/2008? bmrif*rf-csq J ;D 10 em&D
}uD;jyif;cJh&wJhwdAufpf&Jh b0tp[m =urf; em; jzwfomG ;rdwikd ;f rsu&f nf0idk ;f ae&qJyg” tkdvHypfa&$wHqdyf&cJhwm/ awmiftar&du 2? 23/ 01 / 2008? tJAmwef-csq J ;D 3 em&D um;vif;
wrf;vGe;f ygw,f? &efjzpfo/H qJo/H qloaH wG [k wdAufpu f b0rarhbaJ &;xm;ygw,f? wdu k &f hJ wESpw f mtaumif;qk;H abmvk;H o 3? 26/ 01 /2008? 0D*ef-csq J ;D 12em&D 15 rdepf
=um;xJu uav;wpfa,muf&Jh b0rSm rESpu f 0uf[rf;rSm ykrH eS f yGx J u G cf iG &hf rm;qkukd (3) }udrf &cJw h m[m ref,yl &dowf 4? 30/ 01 / 2008? csq J ;D -&D;'if; 2 em&D 45 rdepf
om,maysmf&Gifr_qkdwm b,frSmrsm;vJvkd@ atmif pdw&f n S pf mG óud;pm;cJrh a_ =umifh 'Dae@ twGuf yk+d yD; ol@tay:txif}uD; xm;csuf 5? 02/ 02/ 2008? yk@d armuf-csq J ;D 10 em&D
ar;&rJh wdAufp[ f m qif;&Jom;wk@d xk;H pHt 'Dtajctaeukd a&muf&Sdaewmygvdk@vnf; awG jzpfc&hJ ayrJh oluawmh ol&hJ atmifjrifr_ 6? 10/ 02/ 2008? csq J ;D -vDAmyl; 11 em&D
wkid ;f taumif;qk;H eJ@ toifah wmfq;Hk jzpfwhJ ajymygw,f? rESpu f yGpJ Of (38) yGu J *k;d u [m vrf;w0ufrmS bJ &Sad ew,fv@dk c, H x l m; 7? 19/ 02/ 2008? tkv d yH ,D maumhp-f csq J ;D 2 em&D 45 rdepf
8? 23/ 02/ 2008? pyg;-csq J ;D 10 em&D
9? 01/ 03/ 2008? 0ufp[ f rf;-csq J ;D 10 em&D
“u|efawmf[m 10? 05/ 03 /2008? csq J ;D -tkv d yH , D maumhp-f 2em&D 45 rdepf
usL;ausmf&yfuGufuae
arG;zGm;vmcJoh yl g/ ref;pD;wD;
b,favmuftxd 1? 16/ 01/ 2008? ref;pD;wD; -0ufp[ f rf; 3 em&D (tufzaf t)
óu;pm;¶kef;uefcJh&w,fqkdwm 2? 20/ 01/ 2008? ref;pD;wD; -0ufp[ f rf; 11em&D
pmrzG@J awmhygbl;/ 3? 29/ 01/ 2008? 'gb-D ref;pD;wD; 2em&D 45rdepf
,cku|efawmf 4? 02/ 02 /2008? ref;pD;wD;-tmqife,f 10em&D
taumif;qk;H um;}uD;ukd 5? 10/ 02/ 2008? ref,-l ref;pD;wD; 7 em&D
pD;ae&ayrJh qif;&Jom; 6? 25/ 02/ 2008? ref;pD;wD;-tJAmwef 3 em&D
&yfuu G af wG tem; 7? 1/ 03 / 2008? ref;pD;wD;- 0D*ef 10em&D
jzwfoGm;rdwdkif; 8? 8/ 03/2008? &D;'if;-ref;pD;wD; 10 em&D
9 ? 15/03/2008? ref;pD;wD;-pyg; 10em&D
rsuf&nf0kdif;ae&qJyg”
10? 29/ 03/ 2008? abmfwef – ref;pD;wD; 10em&D

tm*siw
f ;D em;Edik if o
H m; ref,w
l u
dk pf pfr;ª wdAufpf
vDAmyl;
abmvk;H upm;jcif;tay:rSm ol&q hJ ENawGudk awmh 0uf[rf;ukd aus;Zl;qyfwmygv@kd ajym ovk/d ig[m tawmfq;Hk vk@d ,k=H unfvu dk w f hJ 1 ? vDAmyl;-vlwef 3 em&D (15 /01/ 2008)tufzaf t
ykHcsxm;vkdufcJhygawmhw,f? ygao;w,f? tck u|efawmfref,lrSm odyf ae[m usq;Hk &Jh ed'ge;f qkw d mudk olem;vnf 2 ? vDAmyl;-tufpwGeAf v D m 3 em&D (21 / 01 /2008)
“AD Z ” qk d w m i,f i ,f u wnf ; u aysmfygw,f/ }uD;us,fcef;em;vSwJh uvyf xm;cJygw,f? ref,l enf;jy}uD;zm*lqef t 3 ? 0ufp[ f rf;-vDAmyl; 2em&D45rdepf (30 / 01/ 2008)
jyw,fqkdwJhtwkdif; abmvkH;upm;ae&&if wpfck&Jh toif;om;b0[m b,favmuf ay:rSmvnf; q&maumif;wpfO;D vkd cH,x l m; 4 ? vDAmyl;-qef;’g;vrf; 10em&D (02 / 02 / 2008)
qif;&J rGJawwJhb0ukd arhxm;vkd@&wmrkd@ auseyfp&maumif;w,fqkdwm ajymrjy olyg? ol@rmS zavmf&ifp, D mqkw d hJ orD;av; 5 ? csq
J ;D -vDAmyl; 11em&D (10 / 02 /2008)
qif;&Jjcif;qkdwmeJ@ a0;csifwJh wdAufpf u wwfavmufatmifygb/J u|eaf wmf&b hJ 0ukd wpfa,mufe@J twl em;vnfrt _ &Sq d ;Hk jzpfwhJ 6 ? vDAmyl; -tifwmrDvef 2em&D45rdepf(19 / 02 /2008)
av;&Jh xGufayguf[m abmvkH;upm;jcif; tk;d x&ufz@dk rmS jr‡KyfEzHS @dk &nf&, G x f m;ygw,f? cspfZeD;av;ukdvnf; ykdifqkdifxm;ygw,f? 7 ? vDAmyl;-rpf’,fba&mh 10em&D (23 /02 / 2008)
jzpfvmygawmhw,f? &GefeDvkdvlrsKd;eJ@ wGJupm;&wm[mvnf; orD;av;[m (4) ESpaf usm+f yDr@dk ausmif;xm; 8 ? abmfwef-vDAmyl; 10 em&D ( 01 / 03 / 2008)
atmifjrifausmf=um;wJh abmvkH;o bk&m;ay;wJq h vk @dk qk&d rSmayg/h bmjzpfv@dk vJ zkd@ta&;ukdvnf; wdAufpfu awG;&if;eJ@ 9 ? vDAmyl;-e,l;umq,f 10 em&D (08 / 03 /2008)
rm;wpfa,muf&Jh b0[m b,fvkdqkdwm qkad wmh ol[mvnf; u|eaf wmfv h dk atmif aysmaf eygw,f? vuf&b dS 0rSm aysmpf &mawG 10 ? tifwmrDvef-vDAmyl; 2em&D 45rdepf(11 / 03/ 2008)
odvmwJh wdAufpf[m abmvkH;ukd b0&Jh jrifr@_ udk qmavmifoyl u J ;dk / +yD;awmh ref,l 0ef;&HaeayrJh 'Db0a&mufzkd@twGuf =urf;
xGufayguftjzpf omrubJ avmupnf; eJ@u|eaf wmf pmcsKyf csKyfwahJ e@u u|eaf wmfh wrf;wJhca&mif;vrf;ukd jzwfausmfcJh&olyg? urBmt
h csr;f omqk;H uvyfwpfct
k aejzifrh ef,jl zpfvm
pdruf dk &&SEd idk w
f muko d &d +dS yD; óud;pm;cJ&h mS wmyg? ukd yxrqk;H vmE_wq f ufou l awmh &Geef D 'DZifbm 29 rSmawG@rJh 0uf[rf;eJ@ yGJrSm
qif;&JwhJ b0uae vGwaf tmif tao t ygbJ/ ESpfvkdbG,ftòyH;eJ@u|efawmfhukd E_wf 0uf[rf;y&dowfawGu em;vnfr_&Sd&SdeJ@ 7/ 1/ 2008 ae@wiG f xkwjf yefcahJ om ppfwrf;t&ref,t l oif;. 0ifaiGrmS aygif 245 oef;&Scd hJ
vJ óud;pm;cJw h hJ wdAufp&f hJ tm;xkwrf a_ wGu qufcJhygw,f? óudaeyghrvm;vdk@vnf; awG;aerdygw,f? ojzifh urBmt
h csr;f omqk;H ESihf tatmifjrifq;Hk uvyftjzpf pHcsed w
f ifc+hJ yDjzpfonf? vGecf ahJ om
tckou l pm;aeovkb d J qENqw dk hJ aZmawG u|eaf wmf&h hJ yxrqk;H *k;d ukad wmh rSwrf d ya&mfzuf&Sife,fqkdwJh u|efawmfhb0 12 vuaygif 202 oef;om&Scd &hJ m ,cktcg 245 oef;txd wk;d wufvmcJjh cif; jzpfonf?
avm}uD;vGe;f vS ovkb d aJ yg?h =utk;H rSmyg/ rpf',fba&mhyaJG e@u u|eaf wmf ukd em;vnfay;Ekdif=uygapvkd@vnf; ajym tm;upm;ypPn;f a&mif;csaom Nike ESihf Mutv tjyif tjcm;¶kyo f v
H i$ chf iG hf rsm;twGuf
tcktcsdefrSmawmh urBmod abmvkH; &vkdufwJh*kd;[m vSvSyyeJ@ &Sm;&Sm;yg;yg; oGm;cJyh gao;w,f? y&d;rD;,m;vd*ef @J cseyf , D H &&SdaomaiGa=u;rsm;ukdyg xnfhwGufxm;jcif;jzpfonf?
orm;wpfa,muf jzpfaecJah yrJh ol@upm;o &vkdufwJh*kd;jzpfovkd &GefeDuaum b,ft The Sport avhvmqef;ppfa&;tzG@J }uD;rS Ekid if aH ygi;f 21 Ekid if rH S vlaygi;f 1000 tay:
vd * f r S m yg óud ; pm;aewJ h ref , l t wG u f
rm;b0tp[m vrf;ay:uyg/ wcsKd@vlawG cef;/ b,fae&mrSmyg0if cJw h ,fqw dk m pOf; wdAufp[ f m t*FvefajrrSm ausm=f um;vGe;f avhvmr_t& ref,t l oif; tay: pdw0f ifwpm; tm;ay;aom y&dowfrmS urBmay:wGif
twGuf abmvk;H [m tysi;f ajyomjzpfayrJh pm;vku d pf rf;yg? u|eaf wmf 'Dxufaumif;wJh oljzpfvm rvm;qkw d mukad wmh apmif=h unfh trsm;qkH;[kvnf; od&onf? csJqD;rSmvnf; aygifoef; 200 cef@jzifh tatmifjrifqkH;ESifh
wdAufpt f wGuu f awmh abmvk;H qkw d hJ b0 upm;orm;jzpfvmEkdifayrJh/ 'Dxufaumif; =uygp@dk vm; - - ? tcsrf;omqkH;pm&if;wGif yg0ifaeqJjzpfonf? vGefcJhaomvrsm;u xkwfjyefcsufwGif
uae vGwv f rf;ukd &SmcJo h yl g? wJhtoif;rsKd;ukdawmh rawG@Ekdifawmhygbl;” vmvD*guvyf &D;&,fruf'&pfrmS 0ifaiGaygif 263 oef;jzifh xdyq f ;Hk wGi&f adS ecJo h nf?
pmrsuEf mS 16 &cdik t
f rsK;d om;owif;pm Zefe0g&v
D 2008 ckEpS f owif;

xdik ;f bk&ifrif;jrwf. tpfrawmf ewf&mG pHawmfrl 6 ygwDaygif;I tpd;k &zG@J rnf


cH,lae&onf? ydrk sm;onft
h wGuf 1942 ck oufawmf 19
rif;orD;}uD;ukd arv 6 &uf we*FaEG ESpt f &G,w
f iG f wuUov kd yf nmukd "gwak A'
ae@ 1923 ck E S p f w G i f t*F v ef E d k i f i H t"dujzifh vdck se;f wuUov dk w
f iG f ynmqnf;
vef ' ef ò rd @ wG i f crnf ; awmf r[D o vm yl;cJhonf? 1949 ckESpfwGif "gwkaA'bGJ@
xdbufb&k if (&mr 6/ usuu f &Drif;quf) (diplome de chimiste analyst)
ES i h f r,f a wmf q D v D e cvif ; xvmwd k @ rS &&Scd ohJ nf? "gwak A'bmom&yfudk oif,al e
zGm;jrifcJhonf? pOftwGif; tjcm; bmom&yfrsm;jzpfonhf
rif ; orD ; }uD ; uvmeD 0 xem;onf pd w f y nmES i f h taxG a xG A [k o k w ynm
tmeef'gr[Da'grif;jrwfESifh xdkif;bk&ifrif; &yfrsm;ukdvnf; oif,lcJhonf?
jrwf b l r d a bmt'l v ,ma'csf @ ponf h 1944 ckEpS wf iG f Akv
d rf ;ª }uD; tvefvwf Photo-AFP
rif;ESpyf g;wd@k . tpfrawmfvnf; jzpfonf? oeul;ESihf xdr;f jrm;cJ+h yD; orD;awmf xZem zvefycsmc|efygwDacgif;aqmif rpPwmqrwfqkefxva0csf@

Photo-AFP
Photo-AFP

rl v wef ; ynmuk d tar&d u ef E d k i f i H 0vkid u f dk arG;zGm;cJo


h nf? (b,fbuftay:yHk) ESifh 'Drdku&ufygwDacgif;aqmif rpPwm
abmhpwGeòf rd@ ygwaf usmif; (Part School) 1953 ckEpS w f iG f xdik ;f Edik if o
H @kd jyefvnf tbDqpfa0 csmcsd0 (,mbufyHk)
rif;orD;}uD; uveD0xem; 1926 rS 1928 xdvnf;aumif;/ xdik ;f Edik if H a&muf&Sdvm+yD; usLvmavmifuGef;wuU Zefe0g&v D 20/ roDc|e;f owif;pm t0gu'fjyI owday;xm;aom a'orsm;rS
Zefe0g&v D 3/ roDc|e;f owif;pm vmcsDeDausmif;wGif qufvufI rlvwef; odkvf/ xrqwfwuUodkvfESifh tjcm;aom 2007 ckESpf 'DZifbmv 23 &ufae@wGif trwfrsm;ukd jyefvnf a&G;cs,cf o hJ nf?
xdkif;bk&ifrif;jrwf blrdabmt'lv,m ynmukd qufvufoif =um;cJhonf? t wuUokdvfrsm;rS ausmif;ol§ausmif;om; usi;f yaom xdik ;f Edik if q H ikd &f m taxGaxGa&G; Edik if v
H ;kH qkid &f m a&G;aumufyw JG iG f rJay;
a'cs@f. tpfrawmfjzpfol oufawmf 84 v,f w ef ; ynmuk d qG p f Z mvef E d k i f i H rsm;ukd ynmoif=um;ydk@csay;cJhonf? aumuf y G J w G i f xd k i f ; 0ef } uD ; csKyf a [mif cGihf&Sdol oef;aygif; 44 oef;ausmf&Sdonhf
ESpf&Sd rif;orD;}uD;uveD0xem; uvkef (Mirement) ausmif;ESifh txufwef; oufawmfxif&mS ;&Spd Of 84 ESpt f wGi;f xuf q if . zsuf o d r f ; cH v d k u f & onf h teuf oef; 32 ausmu f vma&muf qENrJ
vG r f e vmxd 0 wf v mcsmeuvif ; onf ynmukd vdck seòf rd@ tpd;k &ykid f trsK;d orD; t xdik ;f vlrsK;d rsm;twGuf tusK;d ðyvkyif ef;rsm; xdkif;vwfxdkif;ygwDrS ygwD0iftrsm;pkjzifh ay;onht f wGuf 74 &mcdik Ef e_ ;f uvma&muf
2008 ckEpS f Zefe0g&v D 2 &ufae@ eHeuf 2 xufwef;ausmif; (Ecole Superieure ukd wpdkufrwfrwf vkyfaqmifcJh+yD; trsKd; yg0ifz@JG pnf;xm;onfh jynfo h @l tiftm;ygwD rJay;=uonf[k qdo k nf?
em&D 54 rd e pf w G i f uif q ma&m*gjzif h de Jeunes Filles de la Ville de orD;rsm; Ed@k uifqma&m*gtwGuf okawo (zwfzvefycsmc|e)f u twnfrðyEdik af o; a&G;aumufyGJ umvtwGif; t&uf
xdik ;f Edik if /H befaumufòrd@ qDvv D mcs@f aq;¶kH Lausanne) / *seD A mòrd @ &S d Ed k i f i H w um eðy&eftoif;wnfaxmifjcif;/ ulnDapmifh onhf trwfae&m 229 ae&mjzihf tEdik &f &Sd a&mif;ol 234 r_/ rJ0,fr_ 8 r_/ rJpm&Guu f dk
wGif wufa&muf aq;ukocH,al wmfral e&m ausmif; (International School of a&Smufa&;toif;/ u,fq,fa&;toif;/ oGm;onf? zsuq f ;D r_ pkpak ygi;f 26 r_ jzpfymG ;cJo h nf[ h k
rS uHukefewf&GmpHawmfrlonf? Geneva) wGif wufa&mufoif =um;cJ&h m okawoetoif; ponfh toif;pkpkaygif; twdkuftcHygwDwckjzpfonhf 'Drdku xdik ;f trsK;d om;&JXmerS &JAv dk cf sKyf 0Dcs, D mu
rif;orD;}uD;onf uifqma&m*gukd ausmif;. xl;c|eyf xrqkEiS fh wEdik if t
H wdik ;f 63 ck w G i f wnf a xmif o l t jzpf v nf ; &ufygwD (zwfycsmxdywf) u trwfae&m ajymqdkonf?
umv&Sn=f umpGm cHpm;ae&+yD; 2007 ckEpS f twmjzifh wwd,qkukd &&Scd o hJ nf? aumif;/ OuUXtjzpfvnf;aumif;/ em,u 165 ae&mjzifh 'kwd,vdkuf+yD; xdkif;trsKd; a&G;aumufyJG aumfr&Siu f 460 OD;ukd
atmuf w d k b mv 25 &uf r S pwif I rif;orD;}uD;rSm tEkynmwGif xl;c|ef tjzpfvnf;aumif; wm0ef,laqmif&Guf om;ygwD (zwfcsxikd ;f ) u rJae&m 37 ae&m/ trwf t jzpf tod t rS w f ð yxm;+yD ; /
qDvv D mcsaf q;¶kw H iG f wufa&mufaq;uko aomfvnf; "gwak A' bmom&yfwiG f trSwf cJhonf? trdajrygwD (zwfazhzif'if;) u 26 ae&m/ xyf r H t wnf j yK&ef trwf 20
vGru f sKid x f idk ;f csmzh wfxem;ygwrD S 9 ae&m/ usefaeao;onf?
aoewfEiS yhf pf taocHA;kH azmufcrJG a_ =umifh 0ef}u;D csKyfa[mif; rZÆrd 'dyodik ;f ygwD 7 ae&m/ ycsm&mhygwrD S 5 6 ygwDnGef@aygif;tpdk;& tzGJ@rsm;u
ae&mwdk@ toD;oD;&&SdoGm;onf? vmrnhf 15 &uftwGif; tpkd;&tzGJ@ukd
AemZD,mblwakd oqH;k tpd;k zG@J pnf;Edik &f eftwGuf trwfae&m awG@jrif&rnf[kqdkonf?
'DZifbmv 28 / at*sipf o D wif;rsm; ,ck tjzpf r S m 241 ae&m&Sd&efvdk+yD; vdktyfonhf trwf nG e f @ aygif ; tpd k ; & zG J @ pnf ; xm;aomf
ygupPwefEikd if . H 0ef}uD;csKyfa[mif wOD;jzpf 'k w d , t}ud r f j zpf + yD ; ae&m jynfrh &D eftwGuf ygwD 6 ygwpD ak ygi;f I vnf ; rnf o l u 0ef } uD ; csKyf & mxl ; uk d
ol bemZD,mblwdkonf 'DZifbmv 27 2007 ckEpS f atmufwkd nGe@f aygi;f tpd;k &ukd Zefe0g&v D 19 &ufae@u wm0ef,rl nfukd 6 ygwrD S wm0ef&o dS rl sm;u
&ufae@u 2008 ckESpf ESpfqef;ydkif;wGif bmv 18 &ufae@u zGJ@pnf;vdkufonf? xkwfaz:ajymqdkjcif; r&Sdao;yg?
usif;yrnfh EdkifiHvHk;qdkif&m a&G;aumufyGJ Ekid if &H yfjcm;wGif 8 ESpf nGe@f aygi;f tpd;k &tzG@J wiG f zvefycsmc|ef trwf a e&m trsm;qH k ; &&S d o nf h
wGuf rJq, G pf nf;¶k;H a&;c&D;oGm;pOf taocH =um EdkifiHa&;cdkv_H+yD; ygwD u OD ; aqmif I azh z if ' if ; ygwD / zvefycsmc|efygwDrSm 0ef}uD;csKyfa[mif;
vky}f uHowfjzwforl sm;. vufcsuaf =umifh ygupPwefEdkifiHwGif;odk@ csxikd ;f ygw/D rZÆrd 'Dyodik ;f ygw/D vGru f sKid x f ikd ;f xuf q if . =oZmt&S d e f t0gv$ r f ; rd k ; r_
aoqHk;oGm;onf? jyef v nf a &muf & S d p Of csmzh xem;ygw/D ycsm&mcs@f ygwD pkpak ygi;f 6 &Sdaeao;+yD; rpPwmqrwfrSm ygwDacgif;
AH;k ayguu f +JG yD;aemuf vlrsm;. tom; AHk;azmufcGJr_jzpfonhf ygwDjzpf+yD; trwfpkpkaygif; 315 OD;yg0if aqmifjzpfaomfvnf; trsm;ESifh qufq&H m
prsm;rSm ra&wGuEf ikd af tmif rsm;ysm;onf twG u f rpP b l w d k u k d onf? wGif rajyjypfonht f wGuf 0ef}uD;&mxl; t
[kajymqd+k yD; tenf;qH;k vl 20 cef@ aoqH;k axmuf c H o l vl t 'D r d k u &uf y gwD a cgif ; aqmif rpP w m wGuf uef@uGufr_rsm;&Sdaeonf?
oGm;a=umif; tcif;jzpfymG ;onfh ae&mwGif enf ; qH k ; 140 cef @ tbDqpfa0csmcsd0u ‚if;wdk@ygwDtaejzifh 0ef}uD;csKyfa[mif;xufqifurl EdkifiH
&Sdaeonfh atyDowif;axmufu ajym aoqH k ; +yD ; &mES i f h c sD zvefycsmc|eyf gwED iS yhf ;l aygi;f I tpd;k &zJ@G rnf wumOya'pOf;rsO;f twdik ;f vku d ef m rnfqkd
onf? aoqHk;olrsm;wGif vHkòcHa&;tapmihf '%f&m &&Scd o hJ nf? r[kw[ f k ,cifuajymqdx k m;onfh twGuf ygu ygwDacgif;aqmif rpPwmqrwf rSm
rsm;vnf; yg0ifonf? rpPblwdktwGuf wck w nf ; aom twd k u f t cH y gwD t jzpf 0ef } uD ; csKyf j zpf & rnf [ k qd k o nf ? ‚if ; t
rpPbw l rkd mS yef;+cHtwGi;f &Sd aomif;ESihf vH k ò cH a &;wm0ef , l &yfwnf&rnfjzpfonf? aejzifv h nf; ygwaD cgi;f aqmif rpPwmqrwf
cs&D adS eonfh vlxu k kd rJq,G pf nf;¶k;H +yD;aemuf apmifh=uyfay;ol xdik ;f a&G;aumufyaJG umfrwDu ,ckcsed f rSm 0ef}uD;csKyf&mxl;ESifh xkdufwefonf[k
‚if;pD;eif;vmonfh um;ay:od@k wufa&muf rpPwmvmrefrmvpfu xd a&G ; aumuf y G J w G i f aiG a y;rJ 0 ,f r _ j zif h ajymqd k o nh f t wG u f xd k i f ; Ek d i f i H . 25
+yD ; yef ; +cH w G i f ; rS xG u f I r=umrD r S m yif rpPblwkdrSm vkyf}uHcH zvefycsmc|eyf gwrD S 4 OD;ESihf csmx h ikd ;f ygwrD S a,mufajrmuf 0ef}uD;csKyfrmS rpPwmqrwf
aoewfoHESpfcsufxGufay:vm+yD; AHk;ayguf &rnf u k d od & S d o nf h 2 OD ; uk d teD u 'f j yI xk w f y ,f c J h + yD ; qGefxva0hcsf jzpfzG,f&Sdonf?
uGJoHyg wygwnf; xGufay:vmonf[k twGuf tcsdefumv
vHòk cHa&;tapmifu h ajymonf? wckxd aoewfusnf rpPAemZD,mblwdk ("gwfyHk- ¶dkufwm) a&G;aumufy+JG yD;aemufyikd ;f t"du¶k%rf sm;a=umifh
ygupPwefjynhfol@ygwDrS jyef=um;a&; qHESifhAHk;'%fukd tawmftwefcHEkdifonhf 1993 ck atmufwb kd mv 19 &ufae@
wm0efcH rpPwm zmvmokavm bmbmu usnfumum;jzifh rJqG,fpnf;¶kH; oGm;vm wGif 'kwd,t}udrf 0ef}uD;csKyf&mxl;ukd
uifnmEdik if w
H iG f vlaygif; 500 ausmaf oqH;k
AH;k ayguu f oJG nfah e&mrSm rpPbw l kd &Sad eonfh cJah omfvnf; aemufq;kH wGif vky}f uHorl sm; wm0ef,lxrf;aqmifcJhonf? Zefe0g&v D 17/ at*sipf o D wif;rsm; r_rsm; jzpfay:+yD; tpd;k &ukd axmufco H rl sm;
ae&mESifh rDwm 50 cef@om uGma0;onf[k vuf c suf j zif h aoqH k ; oG m ;cJ h & onf [ k 1996 ck Edk0ifbmv 5 &ufae@wGif uif n mEd k i f i H v H k ; qd k i f & ma&G ; aumuf y G J u k d ESifh xdyfwdkuf&ifqdkif ¶kef;&ifqefcwfr_rsm;
qd+k yD; AH;k ayguu f rJG t_ m; tvGejf yif;xefonf qdkonf? orRw zmvkavumvDu blwdktpdk;&udk 2007 ckEpS f 'DZifbmv 27 &ufae@u usi;f y jzpfyGm;cJhonf?
[k vHkòcHa&;,lxm;olwOD;uajymonf? EdkifiHwumtodkif;t0dkif;u rpPblwdk aqGrsK;d rdwaf qGrsm;/ oli,fcsi;f rdwaf qGrsm; cJhonf? vH k ò cH a &;wm0ef u s tapmif h r sm;u
vky}f uHrj_ zpfymG ;+yD;aemuf ygwaD jymcGihf vkyf}uHowfjzwfr_ukd csufcsif;uef@uGuf tusKd;ukdom vkyfaqmif+yD; EdkifiH.w&m; a&G ; aumuf y G J w G i f vuf & S d orR w aoewf j zif h ypf c wf E S d r f E S i f ; r_ r sm;a=umif h
&olrsm;u toufrao[kajymqdak eaomf ¶_wfcsvdkuf+yD; tar&dueftpdk;&uvnf; pD&ifa&;pepfudk xdcdkufonf[k ta=umif; rpPwmuDbmuDu tEdkif&&Sdonf[k od Zefe0g&Dv 17 &ufae@xd vlaygif; 500
vnf; a'opHawmfcsed f 4 em&D 16 rdepf (7 rpP b l w d k vk y f } uH o wf j zwf c H & r_ o nf jyI zsufodrf;ypfvdkufonf? onfESifh wòydifeufwnf; 'kw,orRw ausmaf oqH;k cJ+h yD; wEdik if v H ;kH tajctaerSm
em&D 46 rd e pf jref r mpH a wmf c sd e f ) wG i f ygupPwefEdkifiH. trsKd;om;&if=um;apha&; bl w d k rd o m;pk r S m ygupP w ef E d k i f . oufwrf;udk usrf;opPm}udrfqdkI vufcH& vnf; vlrsK;d pkvu kd f rsK;d jzKwfow k o
f ifrr_ sm;
cifyGef;jzpfolu rpPblwdkrSm vnfyif;ESihf ESihf 'Dru kd a&pDpepfo@dk OD;wnfomG ;a&mufa&; Edik if aH &;wGif tpOftquf emrnf}uD;olrsm; ,l vdu k of nf? qDo@kd OD;wnfaeonf[k Edik if w H umowif;
&ifbwfwGif &&Sdxm;onfh aoewf'%f&m ukd rvdv k m;olrsm;. zsuq f ;D r_rsm;jzpfonf jzpf+yD; zcifjzpfol tvDbw l rkd mS twdu
k t
f cH vltdkvlrsKd;pkrsm; tm;ay;axmufcH rsm;wGif az: jycJo h nf?
ukdrcHEkdifI vm0g;zef'D*sife&,f aq;¶kHwGif [k ajymqdo k nf? Edik if aH &;orm;rsm;udk owfjzwfrj_ zifh 1979 onf h twk d u f t cH y gwD } uD ; wck j zpf o nf h Zefe0g&Dv 1 &ufae@u vuf&Sd a&G;
aoqH;k oGm;onf[k a'ocH owif;Xmersm; rpPbw l kd touf 35 ESpt f &G,f 1988 ck E S p f w G i f trsm;jynf o l a &S @ arS m uf w G i f rpPwmvdik v f mtk'd ifvm OD;aqmifonfh t aumuf y G J t Ed k i f & &S d o l orwtrf 0 gtD
ukdajymqdkonf? ck 'DZifbmv 1 &ufae@wiG f ygupPwefEikd if H óud;rdef@cs ao'%fpD&ifjcif;cJhonf? 0ga&mif'Drdkua&pDa&;v_yf&Sm;olrsm;ygwDu uDbmuDudk qef@usio f rl sm;u òrd@awmfteD;
rpPblwdkudkaxmufcHolrsm;u aq;¶kH; ESihf rlqvifurBm. yxrOD;qH;k trsK;d orD; armif j zpf o l csme0grS m tqd y f r d I rJ¶;H_ oGm;+yD; a&G;aumufyw JG iG f rJrormr_rsm; &Sd cDu,
l v l rl sK;d pkrsm; aexdik o f nfh ae&mteD;
a&S@wGif pka0;I orRwjzpfol AdkvfcsKyfrl&Sm 0ef}uD;csKyfjzpfco hJ nf? xd@k aemuf 1990 ckEpS f 1985 ckEpS w f iG f aoqH;k jcif;jzpfonf[k ,lq &Sod nf[k ajymqdck o hJ nf? &Sd bk&m;&Scd ;kd ausmif; wckukd rD;wif¶@d_ +yD; "g;ESifh
&ufudk acG;ESifhE_dif;I ajymqdkuef@uGuf¶_wf =o*kwv f 6 &ufwiG f orRw *lviftwfpf &+yD; tjcm;armifwOD;jzpfol rlxcsm;rSm rJrormr_rsm;&Sdonf[k owif;rsm; ckwfowfonhftwGuf uav;ESifhtrsKd;o
csco hJ nf? rpPbw l u kd dk axmufco H l trsm;pk [wfcef;u vmbfpm;onf[k ta=umif; &Jrsm;ESifh tjyeftvSefypfcwfr_jzpfyGm;+yD; xGufay:vm+yD;aemuf rpPwmtdk'ifumukd rD; tenf;qH;k 50 cef@aoqH;k cJo h nf?
u ,ckvyk }f uHr. _ aemufu, G w
f iG f rl&mS &uf jycsufjzifh rpPblwdktpdk;&ukd zsufodrf;cJh aoewfxdrSefI 1986 ckESpfwGif aoqHk; axmufcHolrsm;u rauseyfr_rsm; jzpfay: twdkuftcHtiftm;pkrsm;u orRw
.vufcsu[ f k ,lqaeonf? onf? cJhonf? vm+yD;aemuf vrf;rrsm;ay:xGuu f m qENjy pmrsufESm 13 odk@

You might also like