Kallacha Oromiyaa Bara 24 Lakk. 8

Heerri keenya
buuura
haaromsa
keenyaati!
Oromiyaa
Bara
Bara 24
23

Lakk. 8
19
Bitootessa
2008
Lakk.
Mudde 8
20 bara
bara 2009
GatiinGatiin
qar. 1 qar. 1
Lafa hektaara mil. sadii olirratti hojii misooma

sululaa raawwachuuf qophiin xumurame
Masfin Tasfaayeetiin
Naannoo Oromiyaatti bara kana lafa
hektaara mil. sadii olirratti hojii misooma
sululaa raawwachuuf qophiin barbaachiisu
xumuramuusaa Biiroon Qonnaafi Misooma
Qabeenya Uumamaa Oromiyaa beeksise.
Sadarkaa itti aanaa pirezidaantii mootummaa
naannoo Oromiyaatti oogganaan Biirichaa
Obbo Silashii Getaahun akka ibsanitti hojii
kunuunsa qabeenya uumamaafi misooma
sululaa aanaalee naannichaa hunda keessatti
Amajjii 1 bara 2009 irraa eegalee jioota
lamaaf kan turu yoo tau, guyyoota hojii 30f
hirmaannaa ummataa haala mirkaneessuu
dandaùun raawwatama.
Midhaan callaae
Oomisha baranaarraa callaan kuntaalli

mil. 164 ol ni argama jedhame
Masfin Tasfaayeetiin
Naannoo Oromiyaatti oomisha qonnaa bara

2008/09 irraa callaan kuntaalli mil. 164 ol
akka argamu Biiroon Qonnaafi Qabeenya
Uumamaa beeksise.
Sadarkaa Itti aanaa Oogganaa Biirootti
Abbaan Adeemsa Hojii Dhimmoota

Kominikeeshiinii Mootummaa Biirichaa
Obbo Tasammaa Gabramdin akka ibsanitti
bara oomishaa 2008/2009tti naannichatti
lafa hek.mil. 5.9 qotuun midhaan gosa adda
addaatiin uwwisuuf
Gara fuula 14tti
karoorfamee
lafti
Miidhaa sababii jijjiirama qilleensaatiin

gahaa jiru hanbisuun kan dandaàmu
qabeenya uumamaa mancae kunuunsuufi
deebisanii misoomsuun akka tae kan
dubbatan obbo Silashiin, eegumsaafi
kunuunsa biyyoofi bishanii cimsuun bishaan
lafa jalaafi lafarraa akka dabalu taasisuun
dhimma filannoo hin qabnedhas jedhan.
Qonnaan bulaaniifi horsiisee bulaan
naannichaa hojiiwwan gama kanaan
waggoota darban hojjetamaa turaniin
bishaan lafa jalaafi lafarraa, gabbinni
biyyee,
oomishaafi
oomishitummaan
Obbo Silashii Getaahun

midhaanii dabalaa akka dhufe qabatamaan
mirkaneeffateera. Karoora hojii misoomaafi
kunuunsa qabeenya uumamaa bara kanaas
hirmaannaafi fayyadamummaasaa karaa
mirkaneessuu danduun raawwachuuf
haal-dureen xumuramuusaa obbo Silshiin
dubbataniiru.
Naannichatti
hojiiwwan
misooma
sululaa raawwatamaa turaniin sababa
jijjiirama qilleensaatiin rakkoolee nu
mudachuu dandaan
Gara fuula 14tti
dandamachuun
Itoophiyaan ijaarsa piroojektoota humna anniisaa Yaalii misaaela baalaastikii

MW kuma 5 ol maddisiisan 19 jalqabuuf karoofatte Niwikilaraa Hindi daangaa
ceu furguggifte
Kutaa Qophiitiin
Itiyoophiyaan hanga waggaa dhufuutti

ijaarsa pirooojaktoota humnaa aanniisaa
Meeggaa Waattii kuma 5 ol maddisiisan
19 jalqabuuf karoorfachuu Ministeerri
Bishaanii Jallisiifi Elektirikaabeeksise.
Kutaa qophiitiin
Indiyaan yaalii misaaela
baalaastikii
Niwikilara
daangaa ceuu dandauu
yaaliif tibbana furguggifte.
Aakka ibsa kanaatti

annisaa haarau
irraa humna Meeggaa Waattii kuma
5 ol maddisiisuu kan dandeessisan
piroojaktoonni 19 bara bajataa qabame kana
dhumattiifi waggaa itti-aanutti ijaarsisanii
kan jalqabamu yoo tau, piroojaktoonni
kunniin bishaan, aduu, qilleensaafi danfa
lafa keessaa irraa kan maddanidha.
Daayirektarri Sab-quunamtii ministeerichaa
Obbo Buzunah Tolchaa akka jedhanitti
ijaarsi piroojaktiiwwan kanneenii kan
raawwatamu
bulchiinsa
naannolee
Oromiyaa, Amaaraa, Ummattoota Kibbaa,
Dizaayinii humna ibsaa karoorfamee

Tigraayiifi naannoo Somaalee yoo
tau, Piroojektoonni madda anniisaa
kunneenis kan bishaanii saddeet, kan

danfa lafa keessaa
Gara fuula 14tti
Ministira
Muummee
Indii
Naareendiraa
Moodiin mikaaina yaalii
furguggisa
miisaayilaa
kana ilaalchisuun yaada
keennaniin, Yaaliin kun
tarkaanfii qaama Indiyaan
ijaarsa meeshaa waraanaa
ammayyaa
cimsuuf
taasisaa jirtuu taee kan
fudhatamudha jedhaniiru.
Kanamalees Indiyaan meeshaa
Gara fuula 14tti
Fuulawwan keessaatti
Adeemsa Waaltina Afaanii. . .
Hojiin waaltina afaan Oromoo

wiirtuu tokkorraa (Giddugala
tokkorraa) tamsauu qaba.
Fuula 5
Icciitii guddina dinagdee. . .
Bara 1960 oota keessa galiin nama

dhuunfaashee doolaara Ameerikaa 400
hin caalle yeroo ammaa kana doolaara
Ameerikaa 6700 ol gaheera.
Fuula 8
HIV Ittisuufi toachuuf. . .
Hawaasa
fayya
qabeessaafi
oomishataa tae qabaachuun ala
guddinni biyyaa hin yaadamu.
Fuula 13
Biyya heeraafi seeraan bultuu keessatti olaantummaa seeraa kabajichiisuun dirqama mootummaafi ummataati!
Mudde 20 bara 2009
Kallacha Oromiyaa
Mira dhadhabbii hanbisuuf
Guddataa Dhaabasaa
Bulchiinsi gaariin eenyuun?

eenyuuf? maaliif?
Bulchiinsi gaariin kan maddu bulchaa

gaarii Ummata koof dursan kenna
jedhurraa qofa akka tae hubachuun
nama hin dhibu. Haatau malee, sirna
bulchiinsa gaarii fidee ummata ittiin
tajaajilaa jiru kana keessa rakkoowwan
bulchiinsa gaariin wal qabatan uummata
keessaa yeroo maddan ni agarra. kun
immoo bulchitoota ummata tajaajiluuf
kaaaman hunda biratti osoo hin taane
kanneen ofitummaan liqimfamanii
vaayirasiisaatiin
kan
guutaman
tokko tokko biratti kan mulatu
tauu waliigaluu qabna.Dhimmichi
Booressituu jirtu akkamiin qulqulluun
dhugama akka jedhamu sanadha.
Fallisaas booressituu bishaan keessaa
baasuun tajaajila bishaan dhugaatii
qulqulluu argachuuf daandii saaquudha.
Dhaloota gaafataa amma uumamee
jiru kun gaaffiiwwan mirgaa inni
kaasu hatattamaan akka deebii
argatan barbaada.Bulchiinsi gaarii
mirkanaaeefii arguus fedha. Fedhiisaa
Of baruun
Maalummaa ofii
eenyu akka taan

Bakka irraa kaan

Eessammoo akka jiran
Boor eessa akka gaan
Of baruun gaariidha

Fuulduratti deemuuf
Yoomuu buuuradha
Keessoo ofii hubachuun

Ofiin of ilaaluun
An maalan fakkaadha

Jedheen of gaafadha
Ofiif deebii kenneen

Nama tauun
kanumaan beekama
Qaroominnis asirraa eegala
Kanaaf yaa lammii koo
kana
guutuuf
caasaafi
hojjetaa
qulqullinaaniifi haqaan isa tajaajilus
barbaada.
Kanaaf ummata keenya bulchiinsa
gaariin
dheebodhe
jedhu
kana
dheebuu baasuun dirqama keenya.
Hojiin booressitoota qulqulleessuu
jalqabames cimee itti fufuu qaba. Kana
tauu baannaan amantiin ummanni
mootumaarratti
qabu
quucaree
hirmaannaan inni haaromsa biyyaa
keessatti taasisaa jiru danqamee abdii
kutachaa deemuun mootummaarraa
fuula galagalfachuu waan eegaluuf
yeroo tokko dhaabannee itti yaaduun
barbaachisaa taa. Nuti akka tajaajilaa
ummataatti tajaajiltummaa keenya
amannee irra deebiin of haaromsuu
qabna. Kun dirqamadhas.
Balaachoo Sobbooqaa Wallagga
bahaa, Waajjira Dhimmoota
kominkeeshiinii Mootummaa Aanaa
Sibuu Sireerraa.
Miidiyaa Hawaasaa
M-Muuxannoowwan misoomaa babalisuuf

I-Ijaarsa sirna dimookiraasii cimsuuf
I-Ilaalcha biyyaalessaa dagaagsuuf
D-Dirree beekumsaa taasisuuf
I-Ijaafi gurra ummataa gochuuf
Y-Yaadota furmaataa maddisiisuuf
A-Addaa addummaa qabnu miidhagsuuf
A-Adaawwan keenya dhaadhessuuf
H-Hiyyummaa balleessuuf badhaadhina fiduuf
A-Ajandaawwan mareef taan bocuuf
W-Waltainsa biyyoolessaa uumuuf
A-Ammayyumaa faayidaa qabu diriirsuuf
A-Antummaa biyya keenyaaf qabnu mulisuuf
S-Safuiuf duudhaawwan keenya barsiisuuf
A-Addunyaa hunda keenyaafmijatu uumuuf
A-Amaloota oduu sobaan ololamu dhabamsiisuuf itti haa fayyadamnu.
Shifarraa Hayiluu Waajjira Dhimmoota Kominikeeshiinii Mootummaa
Magaalaa Moojoorraa

Kana beektuu laata?
Afaan Oromoo raadiyoodhaan darbuu kan eegale bara 1967

Bookeen busaa ilkaan 47 qabchuushee
Bineesnsi umirii dheeraa qabu qocaa tauushee
Bineensi gaafa due qofa ciisu arba
Bineensi ijaan foolii fuudhu bofa
Jechoota biyyoota tokko tokkoo
Nama tokko beekuudhaaf itti gaafatamummaa kenniifii ilaali

(yugozlaaviyoota)
Waan sadii
Gowwaan waan sadiin beekama
Lafaa
Nama amanuun gaariidha, amanuu dhabuun garuu irra caala baayyee
dheekkama
gaaridha.(Xaaliyaanota)
Dubbii
Bishaan ciisaafi saree callisaarraa of eegi (jarmanoota)
Waan jijjiiruu hin
Lafti kan irra qotee nyaatu osoo hin taane kan irra ciisee nyaatu
Kan si arrabsu akka diinaatti,kan si faarsu hunda akka firaatti ilaalta
yoo tae caalaatti kan of miidhu suma mataa keeti.(Faransaayota)
dandaamne yaada
Waan sadii hin qisaasiin

Habtee Bantii Wallagga Lixaa, Waajjira Dhimmoota Kominikeeshiinii

Mootummaa Aanaa Begiirraa
Qabaadhu
Nama wajjin .jaalala
miaawaa
hin qabne haasawa
Harreen farda waliin ooltu gaangee hin dubbiftu(Afrikaanota)

komatti.(Hindoota)
kaee
-Yeroo kee
-Maallaqa kee
-Humna Kee
Hubadhu
o Namarraa baayyee hin eegiin
Yeroo wajjin .jijjirama
o Yaadi garuu hin dhiphatiin
Guddina keetiif
Jireenyaaf .Baruumsa
o Dandeettii keetti fayyadami
Hojiikeetiif.Dirqama
o Dogoggora keerraa baradhu
Boriikeetiif .Mulaata
o Hanga dandeetti kee beeki
Deemsakeetiif Milkaaina
o Osoo beektuu hin haariin
Mee cimii of bari

Yaadaan walgargaari
Siif kan jiraatu

siif kan owwatu
Si malee eenyuree
kan siif dhukkubsatu
Damisee Dabalaa, Waajjira
Maallaqaafi Misooma
Dinagdee,Magaalaa Mattuurraa
Diina keessa .Fira

Gadda keessatti .jajjabina
Dukkana keessatti..ibsaa qabaadhu.
Haaromsi Itoophiyaa ijoollee biyyaan!
Addunyaa Taarikuu,
WDhK/ Aanaa Habaaboo
Guduruurraa
Mudde 20 bara 2009
Kallacha Oromiyaa
Faaksii 011-554-18-14
Bara 1986 hundeeffame

Torbanitti al tokko guyyaa Kamisaa,
Biiroo Dhimmoota Kominikeeshiinii Mootummaa Naannoo Oromiyaatiin maxxanfama
Qindeessaafi Gulaalaa Olaanaa

Warquu H/Gabrieel :

Bil. 0115541808
Gulaalaafi QopheessaaOlaanaa

Addunyaa Hayiluu
Bil. 0115541807
Leyiaawutiifi Dizaayinii
Yewubnesh Kabbadaa
Taaddalach Zarihun
Hordoffii Toannaa Raabsaafi

Gurgurtaa
Zawudinash Asnaaqaa
Beeksisa
Daraartuu Beekumaa
Lakk. Saan. Pos. 8741 E-mail kellechaoromiya@gmail.com Website : http://www.oromiacom.gov.et Face Book:kellecha Oromiya Finfinnee Oromiyaa
Dubbii Ijoo
Sababa ongeetiin miidhaa gahuu

dandau hanbisuuf qindoominni
mootummaafi ummataa murteessaadha
Sababa jijjiirama haala qilleensaatiin kan kae naannoo keenya iddoowwan tokko tokkotti
ongeefi roobni yeroosaa eegee roobuu dhabuu akkasumas darbee darbee ammoo humnaa
ol roobee oomisha mancaasuurraan kan kae yeroo garaagaraa lammiiwwan hanqina
midhaan nyaataaf saaxilamaa turaniiru, yeroo ammaas naannoo keenya idoowwan
murtaaanitti balaa ongee mudateen lammiiwwaniifi beeyiladootarratti rakkoolee
garaagaraa uumeera. Buaaleen qonnaa biyya kanaa sababa kanaan bakkeewwan
garaagaraatti rakkoof saaxilamanii turan, jirus.Rakkoolee uumaman kunneen hanqina
oomishaafi oomishtummaatiif kaumsa olaanaadha. Balaawwan ongeen walqabatanii
dhufan dandamachuun miidhaawwan
lammiileerra gahuu dandaanu maqsuuf
xiyyeeffannaa addaa kennuun haalli kan nama dirqamsiisudha.Buuuraan rakkooleen
kunneen furuufis guddina biyya kanaa ittifufsiisuuf dammaqina olaanaan hojiilee
kallattii maraan eegalaman milkeessuun dirqamadha.
Goginsa yeroo ammaa qaqqabee jiru,lammiilee miliyoonaan lakkaayaman rakkoof kan

saaxile waan taeef kana dandammachuun lammiin akka hin beelofneefi balaa cimaaf
hin saaxilamne gochuuf hojiilee gama kanaan mootummaan hojjataa jiru maddiitti
hirmaannaan qaamoolee hawaasa garaagaraafi abbootiin qabeenyaa yoo mirkanaayedha.
Haalli kunis aadaafi miira waldeggersaa ummanni qabu cimsuufi muuxannoowwan gama
kanaan jiran babalisuun xiyyeeffannaa addaa yeroon kun barbaadu tauusaa qaamoleen
hundi karaa guutuu taeen hubachuu kan qabanidha.
Kanaan duras sababa jijjiirama qilleensaatiin goginsa mudatee ture qolachuuf
mootummaafi ummanni tumsaan hojiilee hojjetaa turaniin beelli akka hin hingeenye
gochuun lubbuu lammiiwwanii baraaruun dandaameera. Deggersi biyyoota bakkeerraa
argamuu baatus mootummaan deggersa barbaachisaa tae lammiileesaaf dhiyeessuu
cimsee ittifufuunsaa kan yaadatamuufi lammiilee boonsuudha.
Goginsi baroottan sirnoota abbootii hirree keessa biyya keenya mudatanii turaniin lubbuu
lammiilee hedduu kan darbe akkasumas maqaa gaarii biyya kanaa kan xureesse,akka
addunyaatti beelaan fakkeenya taanee akka eeramnu kan taasisedha.
Ongeen biyyoota guddatanis tae biyyoota guddachaa jiran kamiyyuu kan quunnamuu
dandaudha. Garuu ongeen mudate beela osoo hin qaqqabsiisiin tumsa ummataafi
mootummaatiin aantummaafi kakaumsaan hojjetanii rakkoolee mulatan dandamachuun
kan xiyyeeffannaa barbaadudha.
Haaluma kanaan ummannis mootummaa cinaa dhaabbachuun goginsa kana
dandamachuuf walgargaaruun rakkoo keessaa wal-baasuuf tumsa gochaa ture daran
cimsee lammiif kan birmatu lammiidha! dhaadannoo jedhuun aadaa walgargaarsaa
qabu gabbisee ittifufu qaba.
Kana maddiitti meeshaalee deggersaa mana kuusaa keessa jiran gara fayyadamtootaatti
saffinaafi seeraan gahuun dhimma sirriitti ilaalamuu qabuufi kiraa sassaabdummaa gama
kanaan dhufuu dandauuf ulaawwan jiran cufuun akkasumas raakkooleen gama kanaan
yoo mulatan furmaata buuuraa kennaa tarkaanfachuun dirqama yeroon gaafatudha.
Goginsa yeroo ammaa mudatee jiruun rakkoo lammiileefi qabeenya beeladaa keenyarra
gauu dandau haala guutuu taeen ittisuuf qabeenya bishaanii qabnu hunda seeraan
itti fayyadamuu, qabeenya uumamaa kununsuufi eeguu akkasumas hojii jalsii aadaa
godhachuun dhimmoota xiyyeeffannaa addaa barbaadanidha. .
Kanaafuu, hojiilee ongee dandamachuuf hojjetamaa jiran keessatti ulaa kiraa
sassaabdummaa cufuun gargaarsa dhiyaatu qisaasama tokko malee lammiilee biraan
gahuun murteessaadha Kana malees, ongee mudate dandamachuuf mootummaan gahee
ooggansasaa ciminaan bahuu qaba Ummannis qaamolee mootummaa waliin tumsuu
lammiileef birmachuu qaba.
Ajandaa
Fuulli kun dhimmoota siyaas dinagdee fi hawaasummaarratti
dubbistoonni yaada bilisaa isaanii kan ittikeenanidha. Fuula
kanarratti dhimmoonnibahaan ejjannoo qophii gaazeexaa keenyaa miti
Of haaromsuun maali?
Itoophiyaan yeroo ammaa sirna dimokiraasii bulchiinsa gaarii mirkaneessuu

dandeessisu buureeffachuudhaan Afrikaa keessatti kallattii heddudhaan
fakeenya taatee guddina ariifataa galmeessisaa jiraachuun ishee ni beekama.
Haatauu malee yeroo dhihoo asitti sochii guddina ariifataa biyyattii
keessaatti mulacha dhufeen walqabatee hanqinoonni bulchiinsa gaarii
caasaalee mootummaa gara garaa keessatti uumamaniiru.
Heerafi seerri yeroo cabu haqaan ummata tajaajiluun nihafa. Namoonni
mootummaaan caasaa mootummaa olii kaasee hanga gadiitti diriirse
keessatti muudamaanis taee ramaddiidhaan iddoo qabatanii hojjetan
mirgoota namoomaafi dimokraasii lammiileen heera mootummaatiin fi
seeraan qaban cabsuudhaan aangoo ummataa fedhii ofiitiif oolfachuun
bakkeewwan hedduutti mulateera.
Kunis komiin ummataa akka baballatu gochuudhaan rakkooleen hanqina
misomaa, tajaajila haqaa argachuu dhabuu fi bulchiinsi gaariin dhabamuutiin
uumaman daddaffiitti furmaata dhabuun isaanii ummanni akka komatu
taasiseera.
Kanaaf falli jiru ammoo of haaromsuu qofa. Haaluma kanaan mootummaan
rakkoolee uumamaniif furmaata waaraa kaaudhaaf mariiwwan haaromsaa
caasaalee mootummaa hunda keessatti gadifageenyaan adeemsisaa jira.
Asirratti of haaromsuu jechuun maal jechuu akka tae hubachuun
barbaachisaadha.of haaromsuu jechuun afaan qofaan haasauudhaan ykn
ibsa ejjennoo qofa baasanii dhageessisuudhaan kan raawwatamu osoo
hintaane buurarraa jijjiirama ilaalchaa fiduudhaan ummataafi biyyaaf
hojjechuu jechuudha.
Rakkoolee hanqina bulchinsa gaarii caasaalee mootummaa sadarkaa
federaalaarraa kaasee hanga gandeen baadiyyaa keessatti diriiran hundi
ummataaf jaajaajila haqa qabeessa kennuudhaan bulchiinsa gaarii
dhugoomsuun dhimma ariitiidhaan raawwatamuu qabuudha. Caasaalee
kanneen keessatti kan hojjetan namoota. Namoonni mootummaan akka
ummata taajaajilaniif muudamaanis taee ramaddiidhaan caasaalee kanneen
keessa jiran bakka jiranitti haqaan akka hojjetaniif ammoo kan barbaachisu
of haaromsuudha.
Of haaromsuu jechuun jalqabaratti toora heera mootummaatiin seerafi
hojimaataa eeganii hojii hojjechuuf of qopheessuu jechuudha. Kunis badii
kanaan dura raawwatamaa ture kakatanii keessaa bahuu gaafata. dhugaadhaan
ummataaf hojjechuu gaafata. Of haaromsuu jechuun naannumma, loogii,
firummaa, mattaaan hojjechuu ykn kiraa sassaabummaa bifa hedduun
calaqqisu keessaa guutumatti bahanii caasaalee mootummaa hunda keessatti
bulchiinsa gaarii diriirsuu jechuudha.
Of haaromsuun haasawamee qofa kan hafu yoo tae rakkooleen madda komii
ummataa osoo fumaata hin arganne hafu. Caasaaleen mootummaa kaayyoo
hundeeffamaniif galmaan gahuu kan dandaan namoonni ummataaf tajaajila
haqaa kennuuf keessatti gurmaaanii jiran miira tajaajiltummaa ummataatiin
yoo hojjetan waan taeef haqaan ummata tajaajiluudhaan imala guddinaa
fi ijaarsa ilaalcha tokkummaabiyyaalessaa biyyattiin irra jirtu milkeessuuf
sochoouun dirqama lammummaatiin ergaa ejoo DhRTVOti.
Raawwii KGT 2ffaatiif tumsuudhaan haaromsa biyya keenyaa ni ariifachiifna!
Mudde 20 bara 2009
Kallacha Oromiyaa
Beeksisa
Arsii
Aadde Faantaayee Laggasuu Magaalaa Asallaa

ganda 03 keessatti iddoo mana jireenyaa
mirkinaaeefi qaban waraqaa ragaa abbaa
qabeenyummaa Lakk. Kaartaa 61/1656/81
taeen galmaaee naaf kenname waan na
jala badeef kan biraa akka naaf kennamu
jechuudhaan nu gaafataniiru. Kanaafuu namni
ragaa kana arge ykn sababaa adda addaatiin
qabadheera jedhu yoo jiraate, guyyaa beeksifni
kun bahee irraa kaase guyyaa 20keessatti yoo
dhiyaachuu baate ragaa abbaa qabiyyee kan
biraa kan kennamuuf tauu isaa ni beeksifna.
WMM/Lafaa Magaalaa Asallaa.
Aja/10 Geetaachoo Kabbadaa Magaalaa Asallaa
Obbo Abdulqaadir Tolaa Galatoo Magaalaa
Asallaa ganda 14 keessatti iddoo mana jireenyaa
Aadde Gannat Taarikuu Birruu kan jedhaman
magaalaa Arsii Nageellee ganda majaa
Qilxootaa keessaa qabaniif yeroof mana hojii
keenya keessatti argachuu waan hin dandeenyeef
faayilli yeroo buuuraa qajeelfama adeemsa
lakkaaiinsa qabiyyeefi gurmaainsa ragaa
lafa magaalaa lakk. 03/2008 baheen kuusaa
yeroo baafachuuf akka isaaniif heyyamamuuf
waan gaafataniif kan mormu yoo jiraate,
beeksifni kun bahee guyyaa 30 keessatti akka
dhiyaatu ibsaa, yoo dhiyeeffachuu baate kan
heyyamamuuf tauu ni beeksifna. EMM/L/Bu/
Magaalaa/Ar/ Nageellee .
Aadde Muluuwarqi Nagayaa Magaalaa Asallaa
Baalee
Obbo Hasan Huseeniifi Hajoo Adam Aanaa Agaarfaa

Magaalaa Agaarfaa ganda 01 keessatti mana jireenyaa
argamu nan gurguradha waan jedhaniif, kan mormu
yoo jiraate, beeksifni kun bahee bultii 20 dura kan hin
dhiyaanne yoo tae, hayyamni kan kennamuuf tauu ni
beeksifna. Bulchiinsa Magaalaa Agaarfaa.
She/ Asaffaa Kabbadaa Aanaa Agaarfaa Magaalaa
Agaarfaa ganda 01 keessatti mana jireenyaa argamu
nan gurguradha waan jedhaniif, kan mormu yoo jiraate,
beeksifni kun bahee bultii 20 dura kan hin dhiyaanne
yoo tae, hayyamni kan kennamuuf tauu ni beeksifna.
Bulchiinsa Magaalaa Agaarfaa.
Obbo Abdulkariim Aliyyii Turee Aanaa Agaarfaa
Magaalaa Agaarfaa ganda 01 keessatti mana jireenyaa
argamu nan gurguradha waan jedhaniif, kan mormu
yoo jiraate, beeksifni kun bahee bultii 20 dura kan hin
dhiyaanne yoo tae, hayyamni kan kennamuuf tauu ni
beeksifna. Bulchiinsa Magaalaa Agaarfaa.
Obbo Kadir Huseen Aliyyii Aanaa Agaarfaa Magaalaa
Obbo Ahimad Abdaa Shaamaraa Aanaa Agaarfaa Magaalaa
Obbo Tolaa H/Maammaa Aanaa Diinshoo Magaalaa

Diinshoo ganda 01 keessatti mana jireenyaa lafa
kaareemeetira 200 irratti argamu ni gurguradha waan
jedhaniif kan mormuu yoo jiraate, beeksifni kun bahee
bultii 20 dura kan hin dhiyaanne yoo tae hayyamni kan
kennamuuf tauu ni beeksifna. Bul/ Mag/ Dinshoo.
Iluu Abbaa Boor
Obbo Katamaa Nuuruu Mana Jireenyaa

Magaalaa Mattuu ganda 03 keessatti
argamu Lakk. kaartaa 907/03/2009 tae
maqaasaaniitiin galmaaee Lafa balinni
isaa Kaaree Meetira 200 irratti ijaaramee
jiru Aadde Faaxumaa Katamaaiif kenneera
jedhaniiru. Kanaafuu akkaataa labsii liizii
lafa magalaa Lak. 721/2004tiin jijjiirraan
maqaa waan raawwatuuf kan mormuu yoo
jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee irraa
eegalee guyyaa 20 keessatti haadhiyaatu.
EMM/Lafaa Magalaa Mattuu.
Obbo Mohaammad Huseen Mana jireenyaa
Magaalaa Hurrumuu Zoonii Abdiiborii
ganda 01 keessaa qaban Aadde Beeteleheem
Tesfaayeetti gurguradheera jedhaniiru. Kan
mormu yoo jiraate, beksifni kun bahee
guyyaa 20 gidduutti haa dhiyaatu. DMM/
Lafaa/Magaalaa Hurrumuu.
Iyyataan Obbo Yaaloo Abaataa B/Bn Hayilamaariyaam

Warquu mana jireenyaa magaalaa Maaliyyuu Burqaa
ganda 01keessatti kaaremeetirratti 200 maqaasaaniitiin
galamaaee jiru karaa B/B Obbo Hayilmaariyaam
Warquutiin obbo Mokonnin Firdeetti waan gaafataniif
kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20
keessatti, yoo hin dhiyaatin gugurataaf kan hayyamamuuf
tauu ni beeksifna.B/M/Maaliyyuu Burqaa
Iayyataan Obbo Shaawul Firdee mana jireenyaa
magaalaa Maaliyyuu Burqaa ganda 01keessatti
kaaremeetira 200irratti maqaasaaniitiin galamaahee jiru
Obbo Nugusuu Kibiratitti waan gaafataniif kan mormu
yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20 keessatti,
yoo hin dhiyaatin gugurataaf kan hayyamamuuf tauu
nibeeksifna.B/M/Maaliyyuu Burqaa
Obbo Masfin Buzaayyoo Adimaasuu Nagaheen mirriitii
lafa mana daldalaa kan Lakk.isaa 866099 tae maqaa
kiyyaan galmaaee jiru na jalaa bade jedhanii waan
iyyataniif namni ragaa kana arge ykn sababa adda
addaatiin qabate yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun
bahee kaasee guyyaa30 keessatti EMM/Lafaa Magaalaa
Gindhiiritti ragaa qabatamaa akka dhiyeeffatan
gaafachaa, kana tauu baannan nagaheen isaanii kun
kan bakka buuuf tauu ni beeksifna. WMM/Lafaa/Bul/
Magaalaa Gindhiir.
Obbo Masfin Buzaayyoo Adimaasuu Nagaheen mirriitii
lafa mana daldalaa kan Lakk.isaa 289872 tae maqaa
kiyyaan galmaaee jiru na jalaa bade jedhanii waan
iyyataniif namni ragaa kana arge ykn sababa adda
addaatiin qabate yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun
bahee kaasee guyyaa30 keessatti EMM/Lafaa Magaalaa
Gindhiiritti ragaa qabatamaa akka dhiyeeffatan
gaafachaa, kana tauu baannan nagaheen isaanii kun
kan bakka buuuf tauu ni beeksifna. WMM/Lafaa/Bul/
Magaalaa Gindhiir.
Jimmaa
Obbo Abbaa Maccaa A/Waajii jiraataa Magaalaa Jimmaa

Olaanaa 3ganda 03 keessa kan taan mana jireenyaa Lakk.
isaa 352 tajaajila mana jireenyaa kan tae Obbo Yohaannis
Gaashaawubazzaatti waan gurguraniif jijjiirraan maqaa akka
raawwatuuf gaafataniiru. kanaafuu kan mormu yoo jiraate,
beeksifni kun bahee guyyaa 20 keessatti akka dhiyaatu
hubachiisaa, guyyaa jedhame keessatti yoo dhiyaachuu baate
jijjiirraa maqqaa kan raawwatuuf tauu ni beeksifna. EMM/
Lafaa/ Bul/Magaalaa Jimmaa.
Obbo Salamoon Siraaj haatikoo Aadde Mammakiyyash
Asixaaxiqee waan duaniif Mana jireenyaa dhuunfaa Magaalaa
Aggaaroo ganda Tulluu Qiddilaa keessatti Lakk. manaa 536
tae lafa kearee meetira 273 irratti argamu dhaaltummaadhaan
argadheera jedhaniiru, kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun
bahee guyyaa 20 keessatti haadhiyaatu. WMM/LafaaMagaalaa
Aggaaroo.
Aadde Haragawayiin W/Iyyasuus abbaankoo Obbo W/
Iyyasuus Garoo waan duaniif Mana jireenyaa dhuunfaa
Magaalaa Aggaaroo ganda Tulluu Qiddilaa keessatti argamu
dhaaltummaadhaan argadheera jedhaniiru, kan mormu yoo
jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20 keessatti haadhiyaatu.
WMM/LafaaMagaalaa Aggaaroo.
Saboonni, sablammoonniifi ummatoonni misoomaafi nageenya biyyasaaniif wabiidha!
Mudde 20 bara 2009
axxansa
darberratti
m a a l u m m a a f i
barbaachisummaa
waaltina
afaaniifi akaakuu maleenya waaltinaa
barreeffama Obbo Dirribaa TArrafaa
wabeeffachuun dhiheessuun
keenya
ni yaadatama. Maxxansi haraas
barreeffamichumarratti
hundaauun
ammoo
afaan
tokko
waaltauuf
adeemsa keessa dabruu qabu, afaan
oromoo waalteessuu keessatti rakkoolee
mudataniifi furmaatasaaniirratti kan
fuulleffatedha.
Afaan tokko waaltessuuf adeemsa
mataasaa ni qaba. Adeemsa kanas bakka
gurguddaa lamatti qoodanii ilaaluun ni
dandaama. Isaanis:
Murtee (Determination):- Murtee
keessatti yaada lamatu jira. Tokkoffaan,
loogawwan adda addaa jiran keessaa
tokko fudhachuun buuurumasaatiin
kanneen hafanis ilaalcha keessa galchuun
waaltessuudha. Kun yeroo baayee
jeequmsa waan kaasuuf hayyoota
afaanii biratti baayee fudhatama hin
qabu. Inni lammaffaan, loogawwan
hunda haala walqixa taeen ilaaluun
hundarraa kan walitti babaeefi hunda
kan buuureffate looga tokko uumuudha.
Kun filatamaadha.
Dagaaginsa (Development):- Dagaagsi
babalinaafi guddina afaan tokkoorratti
xiyyeeffata. Kunis adeemsa xixiqqaa
garaagaraa ofkeessatti qabata.
Isaanis:
Madaqsuufi moggaasuu:- Qubee
afaanichaaf tau uumuu ykn
madaqsuufi jechoota yaadrimeewwan
bakka buan moggaasuun bakka itti
geggeeffamudha.
Fudhatama
horachiisuu:Hojiiwwan hojjetaman fudhatama
horachiisuurratti
xiyyeeffata.
Qubeewwan, jechoonniifi caasaalee
qophaaan fudhatama akka argataniif
hojjechuudha.
Ammayyoomsuu:- Afaanicha afaan
saayinsiifi tekinooloojii taasisuuf
hojii hojjetamudha.
Kunuunsuu
(Caltivation):Qubeen, jechoonniifi caasaaleen
waaltaan
hanga
sadarkaa
barbaadameetti
waaltaanittiifi
kunuunsa
barbaachisaa
tae
gochuudha. Kunuunsi kun kan
raawwataman qaamolee siyaasaan,
barreessitootaan,
barsiisotaaniifi
miidiyaarraa gahee olaanaan kan
eegamu yoo tau hirmaannaan
hawaasaas murteessaadha.
Adeemsa hojii waaltessuu afaan
Oromoo keessatti rakkoolee mudatan
koreen waaltinaa afaan Oromoo dhuma
bara 1985 irraa eegalee hanga waggaa
darbeetti hojii guddaafi nama jajjabeessu
hojjechaa turus rakkoolee hedduufi
walxaxaa keessa darbeera.
Hojiin waaltina afaanii wiirtuu tokkorraa
tamsauu ykn geggeeffamuu qaba.
Kana tauu baannaan seera waaltina
Kallacha Oromiyaa
Abbabaa Ejjetaa
Adeemsa Waaltina Afaanii,

rakkooleefi furmaatasaanii
Waaltinni afaanii
bara tokko
keessatti kan
dhumatu miti.
Keessattuu Afaan
Ummata Oromoo
yeroo dheeraaf
hacuuccaa jala
ture, bifa addaatiin
xiyyeeffannaan
kennameefii
saffisaan,
balìnaafi gadi
fageenyaan
qorachuun
waaltina
afaanichaa
sadarkaa
barbaadamuun
geessisuun fedhii
ummatichaa
guutuuf
hojjechuun
barbaachisaa taa.
afaanii kan faallessuufi dogoggora

kan uumu taa. Haala qabatamaa
amma jiruun garuu waaltinni afaan
Oromoo
akkaatuma barbaadameen
iddoo adda addaatti raawwatamaa jira.
Kun immoo waaltina afaanichaarrattis
tae guddinasaarratti dhiibbaa guddaa
geessisa. Dhugaan amma jirus kanuma
kan agarsiisudha. Fakkeenyaaf gaaleen
Course Outlin jedhu qaamota addaa
addaatiin Karoora barnootaa, Baafata
koorsii, Baafata qabiyyee barnootaa,
Gumee koorsii, Baafata fijaa (Koree
waaltinaa), Baafata barumsaa jedhamuun
moggaafamee argamuunsaa kanuma kan
mirkaneessudha.
Yaada Furmaataa

Hojiin waaltina afaan Oromoo
wiirtuu
tokkorraa
(Giddugala
tokkorraa) tamsauu qaba. Kanaaf
immoo hojiin kun xiyyeeffannoo
akka argatuuf Akkaadaamii Afaan
Oromoo hundeessuun
dhimma
murteessaadha.

Waaltinni afaanii bara tokko
keessatti kan dhumatu miti.
Keessattuu Afaan Ummata Oromoo
yeroo dheeraaf hacuuccaa jala
ture, bifa addaatiin xiyyeeffannaan
kennameefii saffisaan, balìnaafi
gadi fageenyaan qorachuun waaltina
afaanichaa sadarkaa barbaadamuun
geessisuun
fedhii
ummatichaa
guutuuf hojjechuun barbaachisaa
taa. Waaltinni gaggeeffamus bifa
saayinsaawaa taeen hirmaannaa
qaamolee
mootummaafi
miti
mootummaa, dhaabbilee barnootaa
olaanoofi hayyoota Oromoo adda
addaatiin karaa bilchina qabuun
gaggeeffamuu
qaba.
Buaalee
qorannoorraas ummanni sadarkaa
sadarkaadhaan irraa fayyadamuu
qaba.

Kaayyoo Giddugalli Aadaa Oromoo
ijaarameefi buaa ummanni Oromoo
irraa eegu hubachuun hayyoota
giddugala kanatti hojii waaltina
afaanii
milkeessuu
keessatti
muuxannoofi beekumsa olaanaa
qaban caasaa hawachuu dandauufi
yeroo dheeraaf isaan tursiisuu
dandau hojjechuun hojichi fiixa
bahuu dandaa.

Kora Afaan Oromoo itti fufinsaan
gaggeessuun hirmaannaa hayyootaa
cimsuun qorannoowwan adda addaa
akka dhiyaatan taasisuu; waraqaalee
qormaataa
dhiyaatanirratti
hayyoonni ciicata akka kennan
taasisuun
buaalee
qorannoo
bifa
kitaabaatiiniifi
buaalee
maxxansaa birootiin maxxansiisuun
faayidaa ummataaf oolchuurratti
xiyyeeffannaan
hojjechuu
barbaachisa.
Walitti qabuudhaaf
rakkoon inni
guddaan waaltina Afaan Oromoorratti
mulatu, hojiin waaltina afaanii wiirtuu
tokkorraa tamsauu dhabuudha. Akka
saayinsiin afaanii jedhutti, waaltinni
afaanii wiirtuu tokkotti gaggeeffamuu
qaba. Kana tauu baannaan seera waaltina
afaanii kan faallessuufi dogoggora kan
uumu taa. Haala qabatamaa amma
jiruun garuu waaltinni afaanii akkaatuma
barbaadameen iddoo adda addaatti
raawwatamaa jira. Kun immoo waaltina
afaanichaarrattis tae guddinasaarratti
dhiibbaa guddaa kan geessisedha.
Kanaaf immoo falli guddaan Akkaadamii
Afaan
Oromoo
hundeessuudha.
Akkaadaamii
jechuun
dhaabbata
ogeessonni beekumsa waan tokkorratti
qaban
guddisuufi
babalisuuf
hundeeffamu jechuudha. Dabalataanis,
jechi akka waliigalaatti Akkaadaamii
jedhu namoota quannoofi barnoota
olaanaa gaggeessan kan ibsudha.
Akkaadaamiin
Afaan
Oromoo
dagaagina Afaan Oromootiif hojjeta.
Afaan sabichaa karaa hin taaneen
barreeffamaafi beeksifamaa turan sana
bifa saayinsawaa taeen bilchinaafi
gadi fageenyaan qorachuun sirreessaa
adeemuun duudhaafi safuu ummatichaa
isa ganamaafi sirrii tae ifa baasuun
sadarkaa
biyyoolessaattis
taee
addunyaatti beeksisuu dandaa.
Qorannoon
gaggeeffamus
bifa
saayinsawaa
taeen
hirmaannaa
dhaabbilee barnootaa olaanoofi hayyoota
Oromoo adda addaatiin karaa bilchina
qabuun gaggeessuun buaalee qorannoo
irraa ummata fayyadamaa taasisuudha.
Keessattuu waaltinaafi itti fayyadama
Afaan Oromoorratti rakkoolee nu
qunnamaa
jiran
furuu
keessatti
Akkaadaamiin afaanii bakka olaanaa
qaba.
Guddina afaan tokkoo saffisiisuun
afaanicha afaan saayinsiifi teeknoloojii
taasisuu
keessattis
gumaachi
Akkaadaamiin
qabu
baayee
olaanaadhaa. Qorannoowwan bakka
adda addaatti gaggeeffamus gaaddisa
tokko jalatti fiduun faayidaa ummataatiif
oolchuu keessatti murteessaa tauunsaa
muuxannoon biyyota adda addaa ni
agarsiisa . Fakkeenyaaf, Akkaadaamii
Afaan Hibiruu, Jarman , Faransaayii
eeruun ni dandaama. Akka biyya
keenyaattis muuxannoon gama kanaan
jiru salphaadha jechuun hin dandaamu.
Akkaadamiin Afaan Affaar, Afaan
Tigiree, Dhaabbanni Dagaagina Afaan
Amaaraafi kkf. kanuma mirkaneessu.
Kanaaf hojii amma jiru kana gara
Akkaadaamiitti ol guddisuun egeree
guddina afaan Oromootiif buuuradha
jenna.
Hirmaannaan hawaasaa gurmaae milkaaina qabsoo farra malaammaltummaatiif murteessaadha!
Mudde 20 bara 2009
Kallacha Oromiyaa
Shawaa
Gujii
Iyyataan Obbo Ashannaafii Beenyaa kan jedhaman

abbaan isaanii Obbo Beenyaa Bantii waan duannif
lafa qabiyyee durii Magaalaa T/Boolloo ganda 02
keessatti argamu dhaaltummaan argachuunkoo
naaf haa mirkanaau jedhanii iyyataniiru. Kan
mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa
20keessatti haa dhiyaatu WMM/Lafaa Magaalaa
T/Boolloo
Obbo Asnaaqaa Kooshee fi Aadde Lulee Taakkalaa mana

jireenyaa isaanii magaalaa Nageellee ganda 01 keessatti
lafaa kaaree meetira 400 irratti argamu Lakk. Kaartaasaa
563/2001 tae Adde Baanchaalem Gulilaatitti ni gurguranna
waan jedhaniif kan mormuu yoo jiraate, beeksifni kun
bahee hanga guyyaa 20 tti haadhiyaatu, yoo hin dhiyaanne
gurgurtaan kan mirkanaauuf tauu ni beeksifna.WMM/
Nib Taasksii Maahibar kan jedhaman Magalaa
Lafaa Magaalaa Nageelle.
Adaamaa ganda 03 keessaa iddoo qabaniif
Obbo Biiniyaam Tafarraa Takilee fi Aadde Immabeet waraqaan ragaa qabiyyee idodo Lakk. Kaartaa
Baqqalaa mana jireenyaasaanii magaalaa Nageellee ganda 1828/2008 tae galmaaee naaf kenname waan
01 keessatti lafaa kaaree meetira 200 irratt argamu lakk. na jalaa badeef kan biraa akka naaf kennamu
Kaartaasaa E.L4036 1/15 tae Obbo Asaffaa Amaaroo jedhanii gaafataniiru. kanaafuu namni ragaa kana
Hayeessootti ni gurguranna waan jedhaniif kan mormuu yoo sabaa adda addaatiin qabadheera jedhu yoo jiraate,
jiraate, beeksifni kun bahee hanga guyyaa 20 tti haadhiyaatu, guyyaa beeksifni kun bahee irraa kaasee hanga
yoo hin dhiyaanne gurgurtaan kan mirkanaauuf tauu ni guyyaa 20tti yoo dhiyaachuu baate kan biraa kan
kennamuuf tauu ni beeksifna. EMM/Lafaa Bul/
beeksifna. WMM/Lafaa Magaalaa Nageelle.
Magaalaa Adaamaa.
Aadde Yeneenesh Alamaayyoo fi nama 2 B/B Obbo Ibraahim
Xunnaa qabeenyummaa isaanii kan tae mana jireenyaa Obbo Alamaayyoo Warquu mana jireenyaa
magaalaa Nageellee ganda 01 keessatti lafaa kaaree meetira Magaalaa Bishooftuu ganda 02 keessaatti Lakk.
170.5 irratti argamu lakk. Kaartaa1277/BMN/0101 tae Kaartaa 98/19 kan tae M2 180 irratti argamu
Adde Ruuqiyaa Shek/Ahimad Xunnaatti ni gurguranna waan waan jalaa badeef kaartaan lamaffaa akka
jedhaniif kan mormuu yoo jiraate, beeksifni kun bahee hanga kennamuuf nu gaafaataniiru. Kanaafuu qaamni
guyyaa 20 tti haadhiyaatu, yoo hin dhiyaanne gurgurtaan kan kaartaa kana arge, ykn sababa adda addaatiin
mirkanaauuf tauu ni beeksifna. WMM/Lafaa Magaalaa kan qabate yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun
Nageelle.
bahee kaasee guyyaa 21keessatti akka deebisuuf
gaafachaa, kun tauu baannan kaartaan haaraa
Aadde Cifroo Baatii Bookoo B/B Obbo Kabbadaa Mogos hojjannee kan kenninuuf tauu ni beeksifna.
mana jireenyaasaanii magaalaa Nageellee ganda 01 keessatti EMM/Lafaa Magaalaa Bishooftuu.
lafaa kaaree meetira 200 irratti argamu lakk. Kaartaa1352/
BMN/01/01/01 tae Obbo Birhaanuu Dinqiitti ni gurguradha Aadde Zawudee Yimar Magalaa Adaamaa
waan jedhaniif kan mormuu yoo jiraate, beeksifni kun ganda 11 keessaa iddoo qabaniif waraqaan
bahee hanga guyyaa 20tti haadhiyaatu, yoo hin dhiyaanne ragaa qabiyyee idodo Lakk. Kaartaa 3461/79
gurgurtaan kan mirkanaauuf tauu ni beeksifna. WMM/ taeen galmaaee naaf kenname waan na jalaa
Lafaa Magaalaa Nageelle.
badeef kan biraa akka naaf kennamu jedhanii
gaafataniiru. kanaafuu namni ragaa kana sabaa
Obbo Birhaanuu Xooree mana jireenyaasaanii magaalaa
adda addaatiin qabadheera jedhu yoo jiraate,
Adoolaa Woyyuu ganda 01 keessatti lafaa kaaree meetira 200
guyyaa beeksifni kun bahee irraa kaasee hanga
irratti argamu lakk. B9 157 tae Adde Dastaa Nagaasaatti
nan gurguradha waan jedhaniif kan mormuu yoo jiraate, guyyaa 20tti yoo dhiyaachuu baate kan biraa kan
beeksifni kun bahee hanga guyyaa 20 tti haadhiyaatu, yoo hin kennamuuf tauu ni beeksifna. EMM/Lafaa Bul/
dhiyaanne woliigalttee isaanii fudhannee kan mirkanaauuf Magaalaa Adaamaa.
tauu ni beeksifna. WMM/Lafaa Magaalaa Adoolaa Woyyuu
Aadde Wayinisheet Ammasaa mana jireenyaasaanii

magaalaa Adoolaa Woyyuu ganda 01 keessatti lafaa kaaree
meetira 200 irratti argamu lakk. B9 146 tae Aadde
Addis Sabbooqeetti nan gurguradha waan jedhaniif kan
mormuu yoo jiraate, beeksifni kun bahee hanga guyyaa
20 tti haadhiyaatu, yoo hin dhiyaanne walgaltee dhiyaate
fudhannee kan mirkanaauuf tauu ni beeksifna. WMM/
Lafaa magaalaa Adoolaa Waayyuu
Caalbaasii yeroo 1ffaa
Obbo G/Tinsaaee G/Maariyaam Magaalaa

Adaamaa ganda 14 keessaa iddoo qabaniif
waraqaan ragaa qabiyyee iddoo Lakk. Kaartaa
1534/83 taeen galmaaee naaf kenname waan
na jalaa badeef kan biraa akka naaf kennamu
jedhanii gaafataniiru. kanaafuu namni ragaa
kana sabaa adda addaatiin qabadheera jedhu yoo
jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee irraa kaasee
hanga guyyaa 20tti yoo dhiyaachuu baate kan
biraa kan kennamuuf tauu ni beeksifna. EMM/
Lafaa Bul/Magaalaa Adaamaa.
R/Himataa Abdulqaadir(Saalloo) Jimaa fi R/Himatamaa

Mahaammad Huseen Ibroohaa gidduu falmii jiru ilaalchisee
konkolaataa Isuuzuu lakk. Gabatee 3-95570 tae Godina
Baalee Waajjira Poolisii Aanaa Dalloo mannnaa keessatti
dhaabbatee argamu qabeenyummaansaa isaa maqaa R/
himatamaatiin galamaaee beekamu kaumsa tilamaama
caalbaasii qarshii 212,729.46/100 godhachuudhaan gaafa
15/ 05/ 2009 saaatii 3:30 ----- 6:30tti caalbaasiidhaan
waan gurguramuuf guyyaafi saaatii ibsametti dhiyaattanii
bitachuu kan barbaaddan bakkatti qabenyichaatti argamtanii
bitachuu kan dandeessa tauu manni murtii ajajeera.M/M/
O/G/Gujii Dh/H/Hawaasaa.
Obbo Waaqshuum Dhugaasaa Magalaa Adaamaa

ganda 11 keessaa iddoo qabuuf waraqaan
ragaa qabiyyee idodo Lakk. Kaartaa 6823/82
taeen galmaaee naaf kenname waan na jalaa
badeef kan biraa akka naaf kennamu jedhanii
gaafataniiru. kanaafuu namni ragaa kana sabaa
adda addaatiin qabadheera jedhu yoo jiraate,
guyyaa beeksifni kun bahee irraa kaasee hanga
guyyaa 20tti yoo dhiyaachuu baate kan biraa kan
kennamuuf tauu ni beeksifna. EMM/Lafaa Bul/
Magaalaa Adaamaa.
Aadde Faasikaa Abraahimiitiif

Bakka Jirantti
Himattan Obbo Anuwaar Mahaammadiifi Himatamtuu
isin jidduu falmii siviilii dhimma maatii jiru ilaalchisee
himatamtuu Lakk. galmee 63684 irratti mana murtii kanatti
himatamuu keessan beektanii beellama gaafa 18/5/2009
saaatii 8:00 irratti akka dhiyaattan manni murtii Aanaa
Horomayya ajajeera. M/M/Aanaa Horomayya.
Aadde Ruuqiyaa Yimaam(Imaamiitiif)

Bakka Jiranitti
Himataan Dhaabbata Inshuraansii Itoophiyaa
fi himatamtuu isin jidduu falmii siviilii jiru
ilaalchisee mana murtii kanatti himatamuu
keessan beektanii beellama gaafa 25/04/2009
saaatii 8:30irratti dhiyaattanii akka falamatan
manni murtii ajajeera.M/M/O/G/A/Adaamaa.
Harargee
Aadde Dastaa Ballaxaawutiif

Bakka jiranitti
Iyyataan Obbo Ayyanaachawu Shibbiruufi
waamamtuu isin gidduu falmii waaee badiinsa jiru
ilaalchisee mana murtii Aanaa Aqaaqiitti beellama
gaafa 21/4/2009 saaatii 4:00 irratti dhiyaattanii
akka falmattan taee beellama kanaatti dhiyaachuu
yoo baattan dhimmi keessan bakka isin hin jirretti
ilaalamee murtiin kan kennamu tauu manni murtii
ajajeera. M/M/A/Aqaaqii.
Aadde Saaraa Kabadaa Lakk. Nagaheen 2358296
taeefi 2356464 tae waajjira keenya irraa kenname
waan na jala badeef haftee ykn koppiin waajjiraa
keenyaa keessatti argamu irra koppii taee akka
naaf kennamuu jechuudhaan gafataniiru. Kanaafuu
qaamni ragaa kana arge ykn sababa adda addaatiin
of harkatti qabatee jiru guyyaa beeksifni kun bahee
kaasee guyyaa 15 keessatti kan hin debifnee ykn
sababicha waajjirichaaf kan hin ibsine yoo tae
nagaheewaan kana akka jalaa badetti hubatamee
haftee nagahee waajjira keenya keessatti argamu
irraa koppii taee kan kennamuuf tauu ni beeksifna.
WMM/Lafaa Magaalaa Kolooboo.
Falmii Siivilii iyyataa Waynisheet Abarraa fi D/
kennaa Dhaabbata Hundee Biyyaa Konstraakshinii
gidduu jiru ilaalchisee deebii kennaan beellama
gaafa 09/05/2009 saaatii 4:30irratti akka dhiyaatu
Manni Mutii ajajeera.M/M/W/Oromiyaa.
Himataan Wajjira Barnoota Aanaa Dugdaa B/
Buaa Obbo Tasammaa Gammachuu fi Himatamaa
Waldaa konistraakshinii gabbisaa hojii gaggeessaa
waldaa b/buaa Obbo Daamxoo Tsaggaayee jidduu
falmii waliigaltee diigameef kisaaraa gaafachuu
ilaalchisee himatamaan himatamuu isaa beekee
beellama gaafa 27/04/2009 saaatii 4:00 irratti.
akka dhiyaatu gaafachaa, kan hin dhiyaanne yoo
tae bakka isin hin jirretti dhimmichi kan ilaalamu
tauu manni murtii aanaa Dugdaa ajajeera. M/M/A/
Dugadaa.
Waldaa IMX Obsee,Ashannaafii fi hiriyoota isaanii
hojii mukaafi sibiilaa irratti bara 2008 karaa
IMX Magaalaa Amboo gurmeessuun keenya ni
yaadatama.haatau yeroo ammaa kana fedhiidhaan
miseensonni waldichaa eeyyama isaanii cufuu
waan barbaadaniif waliigalteen keenya nuuf haa
diigamu jedhanii iyyataniiru. Kanaafuu diigamuu
waldaa kanarratti qaamni mormu yoo jiraate,
beeksifni kun bahee guyyaa shan keessatti akka
dhiyaatu beeksisaa, kan hin dhiyaanne taanaa
waldhichi kan diigame tauu ni beeksifna.W/I/
M/X/Bul/Magaalaa Amboo.
Aadde Maahileet Daamxeetiif
Bakka jirtanitti,
Iyyataan Dhaabbata Noobel Akshin Holestik
Develoopimeentiifi waamamtuun isin gidduu kan
jiru dhimma badiinsaatiin waamamuu keessan
beektanii beellama gaafa 11/04/2009 saaatii
4:30irratti dhaddacha 4ffaarratti dhiyaattanii akka
falmtan ni beeksifna. M/M/A/Adaamaa.
Caalbasii
R/Himaatan Waajjira MMD/GAONF fi R/

Himatamaan Dhabbataa Ijaarsaa Muluqaan
Kabbadaa jidduu falmii raawwachisaa murtii
jiruufi konkolaata Lakk. Gabatee 3-57284 ET tae
manni murtii olaanaa GAONF tti caalbasiidhaan
gaafa 22/05/2009 saaatii 4:00- 10:00tti kan
gurguruu waan taeef tilmaamaa caalbaasii qarshii
824,718.91 kauumsa godhachuudhaan waan
gurguramuuf qarshii kabachisaa caalbasii keessaa
harkaa qabattanii qaaman dhiyaachuun bitachuu
kan dandeessaan tauu Manni Murtii OlAanaa
GAONFinfinnee ni beeksisa. Manni Murtii
OlAanaa GAONFinfinnee.
Maddota kira sassaabdummaa qabsoo keenyaan ni gogsina!
Mudde 20 bara 2009
Kallacha Oromiyaa
Wallagga
Iyyatoonni Xurunash Wandamaganyi faaa N-2 fi waamamaan Obbo

Makonnin Maammoo jidduu waaee murtii badiinsaa jiru ilaalchisee
waamamaan kun yoo jiraate beellama gaarfa 24/4/12009 saaatii 4:00 irratti
akka dhiyaatu gaafachaa, kan hin dhiyyaanee taanaan iyyattuuf murtiin
badiinsaa kan kennamuurf tauu ni beeksifna. M/M/A/Walmaraa.
Iyyaatuu Rawdaa Qalbeessaa fi waamamaan Heenook Mulugeetaa gidduu
falmii dhirsaa fi niitii jiru ilaalchisee waamamaan kun beellama gaafa
24/04/2009 saaatii 3:30irratti akka dhiyaattan Manni Murtii ajajeera.
M/M/A/Walmaraa Dhaddacha Manaagashaa.
Caalbaasii
Rawwiin himataan Tafarii Makuyyeefi R/himatamaan Tafarii Alamuu

jidduu waaee rawwachiisaa jiru ilaalchisee mana kan murtii abbaa idaa tae
magaalaa dubar ganda 01 keessatti argamu kaumsa caalbaasii qarshii 81,150
taeen gaafa 06/05/2009 saaatii 3:00 hanga 7:00 tti waan gurguramuuf
namni dorgomee bitachuu barbaadu dhiyaatee bitachuu kan dandau tauu
manni murtii ajajeera.Mana Murtii Olaanaa G/Shawaa Kaabaa.
Iyyattuun Aadde Yeshii Idaaa fi wamamaa Obbo Darajjee Fiqaaduu jidduu
falmii dhimma baadiinsa jiru ilaalchisee waamamaan waan badeef bakka
jiruu waamamee akka naaf dhiyaatu waan jedhaniif waamamaan kun
yoo jiraate,beellama gaafa 21/04/2009 saaatii 4:00 irratti dhiyaate akka
falmatu Manni Murtii Aanaa D/Liibanoos ajajeera. Manni Murtii Aanaa D/
Liibanoos.
Caalbaasii
Falmii rawwii M/A/Mirgaa Obbo Iyyoob Taayyee fi M/A/Idaa Aadde

Sihinaa Habtawald faaa N-2 gidduu falmii raawwii jiru ilaalchisee Manni
jireenyaa M/Adaamaa ganda 09 kessatti argamu bakki addaa ittiin beekamu
mana foonii Kidaane mihirat duuba Lakk. Kaartaa 4809/95 taee fi Lakk.
manaa 096 tae lafa kaaree meetira 250 irratti qubatee argamu kaumsa
caalbaasii qarshii 571,991.03tiin gaafa 20/05/2009 saaatii 4:30 6:30 tti
waan gurguramuuf isaa qarshii 142,997.76 qabattanii dhiyaachuun YKN
CPO Baankii Daldala Itiyoophiyaatti Waajjira Maallaqaa fi Waltainsaa
Aanaa Adaamaa Lakk. Herregaa 2477n qabsiisuun qaamaan argamuun
dorgomtanii bitachuu kan dandeessan tauu M/M/Aanaa Adaamaa ni
beeksisa. M/M/A/Adaamaa.
Himataan Magarsaa Dhugaasaa fi himatamtoonni 1ffaa Gannat Kaffalaa
2ffaa Ashannaafii Maammoo faaa jidduu falmii sivilii jiru ilaalchisee
himatamtoonni beellama gaafa 24/4/2009 saaatii 4:00irratti akka dhiyaatan
Manni Murtii Olanaa Godina Shawaa Lixaa ajajeera. Manni Murtii Olanaa
Godina Shawaa Lixaa.
Obbo Mulugeetaa Kaasaa Nagahee mirriitii lakk. isaa 1853108 tae maqaa
isaaniitiin galmaaee kennameef na jalaa bade jedhanii qaaman dhiyaatanii
waan iyyatanif namni ragaa kana arge ykn kiyya jedhu yoo jiraate,beeksifni
kun bahee guyyaa hojii 20 keesatti WMM/Lafaa Magalaa Sulultaatti
dhiyaachuun akka beksiftan, kun kan hintaane taanaan ragaa biraa kan
kenninuuf tauu ibsaa, beeksifni kun bahee guyyaa isaa edda irraa darbee
booda ragaan kun yoo argamellee kan hin hojjenne tauu ni beeksifna.
WMM/Lafaa Magaalaa Sulultaa.
Himataan Abdulqaadir Abduramaanii fi himatamaan Miliyoon Gonnixee
jidduu falmii siivilii jiru ilaalchisee himataan mana murtii kanatti himatamuu
isaa beekee beellama gaafa 27/04/2009 saaatii 4:15 irratti dhiyaatee akka
falmatu gaafachaa, kan hin dhiyaanne taanaan falmiin bakka isin hin jirretti
gaggeeffamee murtiin kan kennamu tauu manni murtii ni beeksisa. Manni
Murtii Olaanaa G/A/O/N/Finfinnee
Shawaalam Damisee Tacaanee jiraattuu Magaalaa Baatuu ganda 01 kan
taan waraqaan ragaa abbaa qabeenyummaa iddoo mana jireenyaa Lakk.
Kaartaa 166B/2189/89 tae magaalaa Baatuu keessatti naaf kenname
waan najalaa badeef kan biraa bakka buee akka naaf kennamu jedhanii
iyyataniirukanaafuu ragaa kana namni arge ykn sababa addaatiin kan qabate
yoo jiraate, beeksifni kun bahee hanga guyyaa 20tti yoo hin dhiyaannee
kaartaa fi pilaniin biraa kan kennamuuf tauu ni beeksifna.WMM/Lafaa
Magaalaa Baatuu.
Sirreessaa
Gaazexaa Kallacha Oromiyaa Bara 24 Lakk. 6ffaa

Mudde 6 bara
2009 beeksisa Beezaa Habtee baasifatan keessatti Obbo Beezaa Habtee
jedhamee kan bahe dogoggorran Waan taeef Aadde Beezaa Habtee
jedhamee akka sirreeffamuufi akkasumas Lakk. Gabatee 3-237887 OR
jedhamee kan bahe dogoggoraan waan taeef Lakk. Gabatee 3-23787OR
jedhamee sirreeffamee haa dubbifamu.
Obbo Gammachuu Ummataa mana jireenyaa Magaalaa Machaaraa keessaa qaban Obbo
Tasfaayee Dabalaatti waan gurguraniif jijjiiraan maqaa akka godhamuuf iyyataniiru.
Kanaafuu kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20 keessatti haa dhiyaatu.
Bul/ Magaalaa Machaaraa.
Obbo Ashannaafii Girmaa mana jireenyaa Magaalaa Machaaraa keessaa qaban Obbo
Dhaabbataa Gabbisaatti waan gurgurataniif jijjiiraan maqaa akka godhamuuf iyyataniiru.
kanaafuu kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20 keessatti haa dhiyaatu.
Aadde Alamiituu Faxuulaa mana jireenyaa Magaalaa Machaaraa keessaa qaban Obbo
Abdurazaaq Saaniitti waan gurguraniif jijjiiraan maqaa akka godhamuuf iyyataniiru.
Obbo Kanzuu Kadir mana jireenyaa Magaalaa Machaaraa keessaa qaban Obbo Eefireem
Shifarraatti waan gurguraniif jijjiiraan maqaa akka godhamuuf iyyataniiru. Kanaafuu
kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20 keessatti haa dhiyaatu. Bul/
Magaalaa Machaaraa.
Obbo Dabalaa Jaallataa mana jireenyaa Magaalaa Machaaraa keessaa qaban Obbo
Mahaammad Shuunnaatti waan gurguraniif jijjiiraan maqaa akka godhamuuf iyyataniiru.
Dhaaltota Obbo Maajoor Daggafaa kan taan Obbo Daggafaa Daannoo mana jireenyaa
magaalaa D/Doolloo ganda Doolloo keessatti lafa kaareemeetira 200irratti maqaa duaa
Obbo Maajoor Daggafaatiin galamaaee beekamu gara maqaasaatti akka jijjiramuuf
gaafataniiru. Kan mormu yoo jiraate beeksifni kun baee guyyaa 20 keessatti haadhihaatu.
WMML/M/D/Doolloo
Obbo Shuumaa Margaa mana jireenyaa magaalaa D/Doolloo ganda Yabaloo keessatti
lafa kaareemeetira 200 irratti argamu lakk. Kaartaasaa 6225/EMM/2006 tae obbo Bulii
Caffootti gurguranii maqaan akka garasaaniitti jijjiramuuf gaafataniiru. Kan mormu yoo
jiraate beeksifni kun baee guyyaa 20 keessatti haadhihaatu. EMML/M/D/Doolloo.
Obbo Lijaalem Bushuraa mana jireenyaa magaalaa D/Doolloo ganda Biiftuu keessatti
lafa kaareemeetira 200 irratti argamu lakk. Kaartaasaa 165/EMM/07 tae Aadde Sadiyyaa
Aliyyiitti gurguranii maqaan akka garasaaniitti jijjiramuuf gaafataniiru. Kan mormu yoo
jiraate beeksifni kun baee guyyaa 20 keessatti haadhihaatu. EMML/M/D/Doolloo.
Aadde Abarruu Hambisaa mana jireenyaa magaalaa D/Doolloo ganda Yabaloo keessatti
lafa kaareemeetira 200 irratti argamu lakk. Kaartaasaa Bu/La/1263/2001 tae Mihratuu
Margaatti gurguranii maqaan akka garasaaniitti jijjiramuuf gaafataniiru. Kan mormu yoo
jiraate beeksifni kun baee guyyaa 20 keessatti haadhihaatu. WMML/M/D/Doolloo.
Aadde Shinaashee Tafarraa mana jireenyaa magaalaa D/Doolloo ganda Yabaloo

keessatti lafa kaareemeetira 200irratti argamu lakk. Kaartaasaa7151/WMMLM/08
tae Aadde Gannatii Tasfaayeetti gurgurachuuf waliigalaniiru. Kanaafuu kan mormu
yoo jiraate beeksifni kun baee guyyaa 20 keessatti haadhihaatu. EMML/M/D/
Doolloo.
Dhaaltota Obbo Asheetuu Laggasee kan taan Aadde Asteer Solomoon mana
jireenyaa magaalaa D/Doolloo ganda Biiftuu keessatti lafa kaareemeetira 162rratti
argamu lakk. Kaartaa _-_ tae Obbo Isheetuu Laggaseetiin galamaaee beekamu gara
maqaasaaniitti akka jijjiramuuf gaafataniiru. Kan mormu yoo jiraate beeksifni kun
baee guyyaa 20 keessatti haadhihaatu. WMML/M/D/Doolloo.
Aadde Eelsaabeet Namarraa mana jireenyaa Magaalaa Biilaa ganda 02 keessaa
qaban Lakk.kaartaa kan hin qabne gurgurachuu waan barbaadaniif kan mormu yoo
jiraate, hanga gaafa 30/4/2009tti Waajjira Bulchiinsa magaalaatti haa dhiyaatu. Bu/
Magaalaa Biilaa.
Aadde Dirribee Horaa mana jireenyaa Magaalaa Biilaa ganda 01 keessaa qaban Lakk.
kaartaa kan hin qabne Obbo Abdii Taarikuu Jireenyaatiif kennuu waan barbaadaniif
kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 15keessatti Waajjira Bulchiinsa
magaalaatti haa dhiyaatu. Bu/Magaalaa Biilaa
Aadde Shukkaaree Tafarraa Fayyisaa mana jireenyaa magaalaa Najjoo ganda 03
keessatti lakk. Kaartaasaa1531/2008 tae Obbo Baayyisaa Ayyaanaatti gurgurachuuf
waliigalaniiru. Kanaafuu kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20
keessatti haadhihaatu. EMML/M/D/Najjoo.
Obbo Gammachuu Tafariifi Yisaaq Tafarii mana magaalaa Qaaqee ganda 02 keessatti
lakk. Kaartaa balina lafaa kaareemeetira 400 tae Obbo Alamaayyoo Asootti
gurguratanii maqaa jijjiirrachuu waan barbaadaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni
kun bahee guyyaa 20 keessatti haadhihaatu. WMM/Lafaa/Magaalaa Qaaqee
Dargaggoonni ilaalcha misoomawaafi dimookiraatawaa qaban haaromsa keenyaaf murteessoodha!
Kallacha Oromiyaa
Mudde 20 bara 2009
Damee Mulaatuu
Mooriishiyes biyya Afriikaa Kibba

bahaatti Eddoo garba Indiyaa
keessatti argamtudha. Balinni lafa
Mooriishiyes kiiloomeetir iskuweerii
2,040 yoo taau, addunyaarraa
guddina lafaan 180ffaarratti argamti.
Biyyi kun baayyina uummataa
miliyoona 1.3 qofa qabaattus, biyya
sabaafi sablammoonni hedduun keessa
jiraataniifi afaanonni hedduun kessatti
dubbatamudha. Ummanni Moriishiye
irra caalaansaa Afaanota biyya
keessaafi alaa hedduu dubbachuun
beekamu.
Biyyi kun akkuma biyyoottan
Afriikaa kaanii biyyoota dhihaatiin
koloneeffatamtee turte. Haa tau
malee, biyya kana waanti adda taasisu
koloneeffattoota biyyoota dhihaa
lamaan
koloneeffatamuusheetiini.
Kunis ALA bara 1810 hanga bara
1814tti kolonii Faransaay, bara 1814
hanga bara 1968tiitti kolonii Ingilizii
taatee turte. ALA Ebla 12, bara 1968
kolonii
Ingiliziirraa
bilisummaa
siyaasaashee gonfattullee, hanga
xumura bara 1970 tti diinagdeenshee
gidduseenummaa
Ingiliziirraa
walba hin turre. Kunis oomishni
Moorishaayes
oomishtu
fedhii
industiriiwwan Ingiliz guutuu waan
tureefi.
Mooriishiyes
oomisha
qonnaan
Shonkoraan beekamti. Faransaay
kan ittiin beekamtu iddoowwan
koloneeffattu
hundaatti
galtee
meeshaalee
dheedhii
industiriiwwanshee
guutuuf
irratti fuulleffachuun hojjechuuni.
Mooriishiyes
ammoo
haala
teessumaafi qilleensishee oomisha
shonkoraaf mijaawaa waan taeef lafa
qonnaaf ooluu dandau irra caalaashee
oomisha
shonkoraa
babalisuun
galtee
warshaa
shukkaaraashee
godhachuuf
eegalte,
Ingiliziin
caalmaatti babalisuun tarsiimoo
Faransaay hojiirra oolchite. Kanaaf
lafa balaa Mooriishiyees Faransaay
oomisha
shonkoraa qotuun irraa
fayyadamuuf eegaltee turte, wayita
Ingiliziin koloneeffatamtus oomishni
shonkoraa oomisha qonnaa biyyattii
lama sadaffaa tae warshaa Ingilizii
sooruuf dirqame. Yeroo kanatti
diinagdee Mooriishiyes oomisha
shukkaraarratti
qofa
hundaaaa
kan ture, hojidhabdummaa hamaaf
saaxilamtee turte.
Haa tau malee bara 1970 oota keessa
daangaa caaseffama dhaabbatummaa
cimaa hundessuun biyyattii keessatti
tasgabbiin siyaasaa akka jiraatu,
malaammaltummaafi
hojimaata
badaa, kiraasassaabdummaan akka
maqu taasisuun, haala hojii mijaaaafi
tasgabbaaaa tae uumuu, tarsiimoo
Icciitii guddina dinagdee

ajaaibsiisaa Mooriishiyes
hariiroo walitti dhufeenya daldalaa

qabdu fooyyessuun haaromsi guddina
diinagdeeshee deebiee akka misu
tae.
Jijjiiramni kun argamuu kan dandae
hirmaannaafi
tumsa
hayyoota
diinagdeefi imaammata baastotaa
biyyattii, mootummaafi ummataatiini.
Kunis
imaammata
baaftonni
tarsiimmoo sirrii biyyattiin qabeenya
qabdu, carraa jiru akkasumas humna
namaa jiru walsimsiisuun caaseffama
dhaabbatummaa
kana
keessatti
rifoormiiwwan
haaraa
guddina
diinagdee biyyattii sadarkaa olaanaan
guddisuu dandau bocuusaaniiti. Gama
mootummaatiinis imaammatawwan
bocaman kun hojiirra akka oolan,
qooda fudhannaan ummataa daran
keessati akka mirkanaau taasisuufi
nagaafi tasgabbii waaraa biyyattii
keessatti akka jiraatu taasisuu
akkasumas hariiroon dippilomaasii
ykn qunnamtii alaa gama nageenyaa,
daldalaafi hawaasaummaan akka cimu
taasisuu hojjetamuusaati. Uummannis
imaammatawwan bahan hojiirra
oolchuuf qophaaummaanni agarsiise,
nagaafi tasgabbiin biyyattii ittifufiinsa
akka qabaatu taasiseen akka tae
qorannoowwan adda addaa guddina
diinagdee Mooriishiyesiif sababa taan
irratti gaggeeffaman mulisaniiru.
Buuuruma kanaan Mooriishiyes
waggoottan kurnan afran darban
keessatti
guddina
diinagdee
ajaaibsiisaa galmeessuun Afriikaarraa
guddina oomisha biyya keessaa(GDP)
sadarkaa 5ffaarratti argamti. Guddina
diinagdee Ajaaibsaa Mooriishiyes
galmeessuu dandeesses buuurrisaa
qabeenya uumamaa, albuuda ykn
bobaaa osoo hin taane ittifayyadama
qabeenya
xiqqaa
qabduufi
xiyyeeffannaa
damee
misooma
biyyattiin qabdu fayyadamuuni.
Haaluma kanaan ALA bara 1977
hanga bara 2006tti guddina waliigalaa
Mooriishiyes giddugaleessaan %5.2
guddachuu dandeesseetti. Kunis
guddina Afriikaa waggaatti %3.3 ture
kan caaludha. Keessuma waggoottan
kurnan sadan bara 1970 hanga 1990ta
keessatti galiin nama dhuunfaa dacha
torbaan
guddachuu
dandaeera.
Giddugaleessan umurii hamma namni
tokko jiraatus % 73 gahuu dandaeera.
Bara 1960 oota keessa galiin nama
dhuunfaashee doolaara Ameerikaa
400 hin caalle yeroo ammaa kana
doolaara Ameerikaa 6700 ol gaheera.
Waggoota 50 dura diinagdeenshee
oomisha
shonkoraarratti
kan
hundaae Mooriishiyes yeroo ammaa
kana maddi galii faayinaansiishee
tuurizimii,
oomisha
huccuu,
akkasumas
tekinooloojiiwwan
irratti xiyyeefachuun hojjechuurratti
argamti.
Hunda caalaa ammoo Mooriishiyes
Afriikaarraa biyya nagaafi tasgabbiin
sadarkaa
duraarratti
argamuun
beekamtudha. Akkaataa gabatee
Nageenya addunyaa (World Peace
Index) bara 2016tti biyyoottan
nageenyafi
eegumsa
akkasumas
hamma walittibuiinsa biyya keessaafi
alaa irratti hundaauun kaaeen
Mooriishiyes Afriikaarraa sadarkaa
duraarratti akka argamtu beeksiseera.
Akka ibsa kanaatti biyyi kun biyya
nagaafi tasgabbii qabaachuusheetiin
iddoowwan hawata tuurizimii qabdu
tuuristootaaf banaa gochuun biyyoota
Afriikaa tuurizimiin guddaan itti
gaggeeffamu taasiseera. Kanaanis

galii Oomisha qonnaafi oomishawwan
huccuu dabalatee galii tuurizimiirraa
argattuun
guddina
ajaaibsiisaa
galmeessaa jirti.
Gama biroon hariiroo dippilomaasii
gaarii biyyoottan addunyaa hedduu
waliin qabduun kan beekamtu
Mooriishiyes, hariiroo daldalaa guddaa
Afriikaa Kibbaa, Maadigaaskaar,
Moozaambikifi Zimbaabuwee waliin
qabaachuun beekamti. Sadarkaa idil
addunyaattis, Mooriishiyes, miseensa
dhaabbata
daldala
Addunyaa,
biyyoota badhaadhina waliinii, gamtaa
Afriikaafi kan birooti.
Lammiileen Mooriishiyes diqama
lammummaa
ofii
bahachuu,
motummaa waliin tauunis biyya
ijaaru, biyya guddisu. Kanaaf
biyy
qabeenyaafi
diinagdeen
xiqqaa
oomisha
shukkaaraa
qofaan beekamaa kan turte hara
buaa oomisha industiriiwwaniifi
tuurizimii
akkasumas
misooma
tekinooloiiwwanitti ceuun guddina
ajaaibsiisaa sadarkaa Afriikaafi
Addunyaatti
galmeessaa
jirtti.
Walumaa galatti lammiiwwanshee
guddinaafi jijjiiramaaf qophaaoo
tauusaaniiti. Mootummaanis sirna
dimookiraasii, haqa qabeessummaa
siyaas-dinagdee lammiiwan biyyaa,
hirmaannaafi fayyadamummaa qixa
sirriin hogganuusaati. Kanaafuu
iccitiin
guddinaafi
jijjiirama
ajaaibsiisaa Moriishiyesiif nagaafi
tasgabbiin buuura. Jijjiirama jiruufi
jireenya ummatootaatis.. Horaa Bulaa!
Madda: http://wwwdocs.fce.unsw.
edu.au/economics/Research/
WorkingPapers/1998_6.pdf
Nageenya amansiisaa keenya itti fufsiisuu keessatti lammiin hundi nageenyaaf waardiyyaa haadhaabbatu!
Mudde 20 bara 2009
Kallacha Oromiyaa
Masfin Tasfaayee
agni Oomoo hara Turkaanaa

Keeniyaa osoo hin gahiin sulula
Kibba lixaa biyyattii keessa
luklukaa, yaaaa tureera.Hanga
Hara Turkaanaatti km 760 kan dheeratu
Lagni Oomoo naannoo Oromiyaa, gaarreen
Shawaa Lixaarraa kaa. Laggeen kanneen
akka Gibee, Waabee, Deencayyaa, Gojab,
Muiifi Usnoo jedhamanfaatuu laga
Oomootti yaau. Osoo daangaa Itoophiyaa
hin ceiin duras tae booda lammiilee
kumaatamaaf buura jireenyaa kan tae lagni
kun fedhii anniisaa biyyattiin barbaaddu
kanneen guutuu dandaan keessaa isa
tokkodha jedhamee kan abdatamedha.
Madda humna ibsaa Gibee 3ffaa -abdii

guddina biyya keenyaa
oomishuu kan jalqabe bara darbe ture.
Biyyattii
keessatti
yeroo
ammaa
Paarkiiwwan Industirii gurguddoo 10
naannoo Adaamaa, Maqalee, Dirree Dawaa,
Haraariifi kkftti ijaaramaa jiraniif humni
elektirikaa akkasii kun guutamuufii qaba.
Piroojektiin Gibee III wayita ijaarsisaa
jalqabutti hidhi madda humna ibsaa kun
hara Turkaanaafi naannoo sanatti misooma
ummata miliyoona walakkaa taanii
miidhuun dhiibbaa geessisa
jechuun
qaamoleen mormaa turanis akka jiran ni
beekama.
Akkuma abdatames yeroonsaa gahee humni

elektirikaa Gibee 3ffaan humna ibsaa
meegaa waatii 1,870 maddisiisuu dandau
baasii Yuuroo bil. 1.5n hojjetamaa ture barana
xumurameera.Hidhi anniisaa guddichi
kun kubbaaniyaa Xaaliyaanii Saaliinii
Impiireegiiloo jedhamuun kan ijaarame
yoo tau, humna oomisha ibsaa biyyattiin
qabdu dachaa lamaan akka guddisus
himameeraaf. Kun ammoo buuura guddina
dinagdee ummata biyya keenyaa yoo
tau, imaammata misoomaa mootummaa
misoomawaafi dimookiraatawaan hordofaa
jiruun injifannoo galmaaedhas jedhameera.
Injifannoon kun fedhii dhiheessii humna
elektirikaa jiru hanga tokko kan furuufi
dinagdee biyya keenyaa qonnaan durfamu
gara Industiriin durfamutti ceesisuuf gahee
olaanaa qaba.Hanqina humna elektirikii
qabnuun sochiin investimantii keenyaas
Maddi anniisaa Gibee 3ffaan akka

qaamoleen naannoof quuqamna ofiin jedhan
dubbatanitti osoo hintaane faallaasaatiin
ummata naannoo hidhichaa jiraataniif
faayidaa olaanaa kan kennuufi dhiibbaa kan
hin geessifne tauu ministirri muummee
Obbo Hayilamaaram Dassaalenyi tibbana
wayita Piroojekticha eebbisan ibsaniiru.
Gibee 3ffaa
hagasuma duubatti hafaa
tilmaamuun nama hindhibu.
akka
tae
Keessumattuu industiriiwwan gurguddaa

ijaaramaa jiraniin humni ture waan wal
hingeenyeef biyyi keenya rakkoo kana

buuurarraa furuuf Piroojektoota humna
elektirikii gurguddoo taan ijaaraa jirtu
keessaa Gibee IIIn meegaa waatii 800
Itoophiyaan humna elektirikaa biyyoota

kanneen akka Keeniyaa, Sudaaniifi
Jibuutiitti ergaa kan jirtu yoo tau,
Tanzaaniyaa, Ruwaandaa,Sudaan kibbaafi
Yemanitti erguuf ammoo waliigalteen
jiraachuu ragaan jiru ni mulisa.
Sululoonni hojiin qabeenya uumamaa keessatti

hin raawwatamne barana ni misoomsamu
Haaluma kanaan, muuxannoofi buaa
waggoottan darban argaman buuura
taasisuun raayyaan misoomaa ijaaramee
jiru hojii keessatti cimee akka bahu gochuun
sosochii ummata balaa uumuudhaan galma
karoora hojii misooma sululaa bara 2009
fiixaan baasuuf bara ciminaan itti hojjetamu
tauu oogganaan biirichaa obbo Silashii
Geetaahun ibsaniiru.
Cimsuun misooma sululaa murteessaadha

Qilleensi mijaaaafi qabeenyi uumamaa duraan ture mancainsa qabeenya bosonaafi
dhiqamiinsa biyyeerraa kan kae oomisha qonnaa baayyina ummataa wajjiin wal madaalu
oomishuurratti gufuu guddaa taaa dhufeera. Rakkoolee mancainsa bosonaafi qabeenya
uumamaa geessisan maqsuuf hojiin eegumsa biyyeefi bishaanii akka biyyaatti hojjetamaa
turan waggoota kurnan sadii ol lakkoofsisee jira.
Hojiiwwan eegumsa biyyeefi bishaanii hojjetamaa turan kun haala piroojektiin
hirmaannaafi fayyadamummaa haawaasa naannoo kan hinmirkaneessine waan tureef
sadarkaa barbaadameen milkaauu hindandeenye. Rakkoo hidda gadi fageeffate kana
furuuf mootummaan karoora hiixataafi kallattii raawwii ifa tahe qopheessuudhaan guddina
qonnaa ariifataafi itti fufinsa qabu galmeessuuf jecha hojii misoomaafi eegumsa qabeenya
uumamaa hirmaannaafi fayyadamummaa ummataa keessatti mirkanaae raawwachuun
dhimma filannoo hinqabne tauusaatti amanuun hojjetamaa jira.
Haaluma kanaan, bara 2009 keessatis hojii misooma sululaa bara 2004-2008 tti hojjetaman
itti fufsiisuuf sulula hojiin qabeenya uumamaa hanga ammaa keessatti hinhojjetaminetti
kan hojjetamu taa. Dabalataanis, hojiiwwan qabeenya uumamaa baroottan kanaan duraa
keessatti hojjetaman suphuufi kunuunsuun ni raawwatama.
Rakkoolee raawwii hojii misooma sululaa waggoottan kanaan duraa keessatti mulachaa
turan sadarkaa gadi aanaa taeen xiqqeessuudhaan hojii misooma sululaa qulqulliinaanis
tae ulaagaa madaallii taaeen sadarkaa fooyyainsa qabuun raawwachuuf kan hojjetamu
akka tae Biiroon Qonnaafi Qabeenya Uumamaa Oromiyaa beeksiseera.
Biirichi hojiiwwan raawwatmaa ture

keessatti
haala waliigalaafi rakkoolee
gurguddoo mulatan jedhee adda baase
keessaa
dameen
dinagdee
qonnaa
biyyaas tae kan naannootiif buura
akka tae, hiyyummaa hirisuufi carraa
hojii uumuu keessatti dameen qonnaa
gahee adda durummaa taphachaa akka
jiru hubatamullee misoomni qonnaa
keenya caalmaan roobaafi haala qabeenya
uumamaarratti hirkataadha.
Qabeenyi uumamaa waggoottan dheeraa
dura sadarkaa fooyyee qaburra ture,
sababa garaagaraatiin mancainsa irra
gahaa tureen yeroo ammaa sadarkaa
yaachisaarratti
argama;
dhimmoota
oomishtummaa qonnaa maasaa tokkorraa
argamu murteessan baayeen jiraatanillee:
gadi fageenyi biyyee, akkaakuun biyyee
qabiyyee albuuda biyyeefi itti fayyadamni
xaaoo, baayyinniifi tamsainni roobaafi,
olkainsi teessuma lafaa isaan gurguddoofi
hangafoota jedhamanii ilaaluun ni
dandaama.
Buaa qorannoo ELDI (Economics of
Land Degradation Initiative) jedhamu bara
ALA 2015tti geggeesseen maasaa qonnaa

eddattoo qorannoo keessatti hammataman
keessaa kan harka 60 tau, dhiqaminsa
biyyeetiin miidhamaa jira.
Dhiqaminsi biyyee kun biyyee gabbataa
toonii miliyoona 380 tti dhiyaatu waggaatti
haree akka deemu hubatamee jira. Balaan
dhiqaminsa biyyee kun hektaara tokkorraa
biyyee toonii 20 maasaa qonnaarraa
waggaatti kan dhiqee deemu akka tae
qorannichi ni agarsiisa. Dhiqaminsi
biyyee kun albuuda misooma midhaaniif
murteessaa taan albuuda naayitiroojiiniifi
foosfarii (N and P) dhiqee akka deemu
mulisa.
Oomisha qonnaa maasaa qonnaarraa argamu
eegsisuuf jecha albuudni maasaa qonnaa
keessaa dhiqama biyyeetiin mancau bakka
buusuuf xaaoo nam-tolchee fayyadamuun
ni dandaama jedhamee kan fudhatamu
yoo taes, waggaatti qarshii biliyoona 14.4
baasii gochuuf dirqamna jechuudha.
Kanaafuu, rakkoo dhiqaminsi biyyee kun
xaaummaa lafaa waan hirisuuf oomishaafi
oomishtummaan
qonnaa
xiqqaachaa
deema. Guddina itti fufinsa qabu
mirkaneessuuf hojii misoomaafi kunuunsa
qabeenya uumamaa raawwachuun hojii
filannoo hinqabne akka tae hubachuun
barbaachiisaa taa.
Haalli itt fayyadama lafa keenyaa kan
qorannoorratti hundaae tauu dhabuufi
lafa akka barbaachisummaasaatti waan
barbaadamuufi kunuunsa barbaachisu
wajjiin itti fayyadamuuGara fula 13tti
Misooma ariifachiisuuniifi nageenya eegsisuun hojii hundi dursa kennuufii qabudha!
Mudde 20 bara 2009
Kallacha Oromiyaa
10
maqaa hin jijjiiriin kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun

bahee guyyaa hojii 20 gidduutti akka dhiyaatu ni beeksifna.
WMM/Lafaa/Bul/Magaalaa Gimbii.
Aadde
Jijee
Gichillee
mana
jireenyaa Magaalaa Gimbii ganda
04 keessatti Lakk.kaartaa KMG/
EMMLM/04/845/2008 tae maqaa
isaaniitiin
galmaaee
beekamu
Obbo Saamueel Birhaanuutti waan
gurguraniif,osoo maqaa hin jijjiiriin
kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun
bahee guyyaa hojii 20 gidduutti akka
dhiyaatu ni beeksifna. WMM/Lafaa/
Bul/Magaalaa Gimbii.
Dr/Soolan Baqqalaa mana jireenyaa
Magaalaa Gimbii ganda 02 keessatti
Lakk.kaartaa 248/2005
tae Dr/
Darribewu
Tarraqenyitti
waan
gurguraniif, osoo maqaa hin jijjiiriin
Obbo Daggafaa Waaqtolee
mana
jireenyaa Godina W/Lixaa Magaalaa
Gimbii ganda 04 keessatti Lakk.
kaartaa KMG/EMMLM/04/225/2009
tae Aadde Asteer Zawudeetti waan
gurguraniif, osoo maqaa hin jijjiiriin
Aadde Ababaa Tagany
mana
jireenyaa Magaalaa Gimbii ganda 01
keessatti argamu Lakk.kaartaa KL/
EMMLM/01/320/2008
tae
obbo
Nuuraa Wayyeessaatti waan gurguraniif,
osoo maqaa hin jijjiiriin kan mormu yoo
jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20
gidduutti akka dhiyaatu ni beeksifna.
Obbo Fiqiruu Abdataa
mana
EMMLM/01/452/07
tae
Obbo
kennasaa Wadaajootti waan gurguraniif,
jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa hojii
20 gidduutti akka dhiyaatu ni beeksifna.
Obbo Jaarraa Goobanaa Kaandoo mana
jireenyaa Magaalaa Najjoo ganda 01
keessatti argamu Lakk.haaraa 01-0481
Lakk.durii Lakk.kaartaa 1978/2009
tae Dr/Faqqadee Jaarraa Goobanaatti
waan gurguraniif kan mormu yoo
EMM/Lafaa/Bul/Magaalaa Najjoo
Aadde Shamsiyaa Kadir
mana
EMMLM/02/1238/2009 tae Obbo
Eebbisaa Tamsgeenitti waan gurguraniif,
Aadde Fallaqach H/Gabrieel mana
EMMLM/02/408/07 tae Obbo Burqaa
Jireenyaattii waan gurguraniif, osoo
Aadde Lalisee Eermiyaas mana jireenyaa Magaalaa Gimbii

ganda 02 keessatti Lakk.kaartaa KL/EMMLM/03/139/07
tae Obbo Tsaggaayee Raggaasaatti waan gurguraniif, osoo
maqaa hin jijjiiriin kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun
bahee guyyaa hojii 20 gidduutti akka dhiyaatu ni beeksifna.
Obbo Masfiin Tamasgeen Ittafaa
mana
jireenyaa
Magaalaa Gimbii ganda 01 keessatti Lakk.kaartaa KMG/
EMMLM/01/1220/2009 tae Obbo Duulaa Hirphaatti waan
gurguraniif, osoo maqaa hin jijjiiriin kan mormu yoo jiraate,
beeksifni kun bahee guyyaa hojii 20 gidduutti akka dhiyaatu
ni beeksifna. WMM/Lafaa/Bul/Magaalaa Gimbii.
Caalbaasii Marsaa 3ffaa
Godina Wallagga Bahaatti Waajjirri Bishaan Albuudaaf

Inarjii A/S/Siree Dhagaa diyaameetiriin isaa 0.02 tae dhagaa
horooramaa (daakamaa) tilmasamaan M3 346 kan tae
caalbaasii ifaan gurguruu waan barbaaduuf dorgomtoonni
ulaagaa armaan gadii guuttan akka dorgomtan afferamtaniittu.
1- Dorgomtoonni heeyyama seera qabeessaa fi gibira
bara 2008 kan kaffalanii fi kan haromsatan ragaadhaan
qabaachuu qabu.
2- Lakkoofsa eenyummaa gibira TIN kan qabu
3- Galmaaaa VAT kan tae
4- Kabachisa caalbaasii Qar. 5,000 Baankiitti CPO sanada
caalbaasii wajjin dhiyeessuu qabu.
5- Dorgomtoonni sanada caalbaasii guyyaa beeksifni kun
Gaazexaa Kallacha Oromiyaarratti bahee kaasee guyyaa
hojii 10 qofa qilleensa irra kan oluu taee sanada caalbaasii
qar. 50 qofaa kan hin deebine kaffaluun waajjira Abbaa
Taayitaa Galiiwwanii Aanaa sibuu Sireerraa bittachuu kan
dandeessan tauu ni beeksifna.
6- Dorgomtoonni ragaa sanada caalbaasii orijinaalaa fi koppii
gagaadhaan poosaa garaa garaatti samsamee chaappaa fi
mallattoo kan qabu dhiyeessu qabu.
7- Dorgomaan moate guyyaa hojii 5 keessatti Waajjira
Bishaan Albuudaa fi Inarjii Aanaa sibuu sireetti dhiyaatee
walii galtee mallatteessuu qaba.
8- Dorgomaan moate guyyaa kennameef keessatti dhiyaate
walii galtee yoo raawwachuu baate moataa 2ffaatiif kan
kennamu taa.
9- Dorgomaan moate mallattoo kabachisaa %10 Baankiin
kan mirkanae CPO dhiyyeessuun irraa eegama.
10-
Caalbaasiin kun bahee guyyaa 11 ffaa irratti ganama
saaatii 4:00 irratti sanada caalbaasii saamsame saanduqa
caalbaasii keessaa galee guyyuma kana saaatii 4:30 irratti
bakka qaamni dorgomu ykn bakka buaan argamanitti ni
banama.
11-
Waajjirichi filannoo biroo yoo argate caalbaasicha
gartokkeen ykn guutummaan guutuutti haquuf mirga qaba.
YAADACHIISa Odeeffannoo dabalataaf Lakk. Bilbilaa +
251-576-680-387/+ 251-919-539-629 argachuu dandeessu.
Hanga dhagaa dakamee kana tilmaamaan waan taeef
M3 346 gadi ykn ol yoo tae qarshii kan hirisu ykn kan
dabaluu tau isaa hubachifna. Godina Wallagga Bahaatti
Waajjirri Bishaan Albuudaaf Inarjii A/S/Siree
Caalbaasii yeroo 2
ffaa
Waldaan Aksiyoona Liqii fi Qusannoo Oromiyaa Dame

Naqamtee kan irratti murteessisiifate Daggafuu Tasfaayee
waan hin kaffaleef manni jireenyaa isaanii Lakk. Kaartaa
isaa 292/FMMLMN 192 M2 tae Magaalaa Naqamtee kutaa
Bulchiinsa Bakkanniisa Qasee keessatti argamu gatii guddaa
argameen caalbaasii 2ffaadhaan gaafa 18/05/2009saaatii 3
:00 --- 6:00tti waan gurguramuuf namni bitachuu barbaadu
bakka qabeenyichaatti argamtanii bitachuu kan dandeessan
tauu manni murtii ni beeksisa. M/M/O/G/W/Bahaa.
Caalbaasii
R/Himattuu Shiibirree Guddinaa fi R/Himatamtootaa 1ffaa

Misgaanuu Dhaabaa 2ffaa Dhaabaa Wadaajoo gidduu
falmii jiruuf 1ffaa mana jireenyaa Lakk. isaa 370 kaaree
meetirii 136(8x17) kan tae Magaalaa Moxee keessatti kan
argamu kaumsa tilmaama caalbaasii qarshii 70,000.00 tiin
2ffaa mana daldalaa Lakk. isaa 024 kaaree meetirii 32(4x8)
kan tae kaumsa tilmaama caalbaasiiqarshii 45,000.00tiin

gaafa 18/05/2009 saaatii 3:00 6:00tti caalbaasiin waan
gurguramuuf namoonni mana kana dorgomtanii bitachuu
barbaaddan bakka qabeenyichaatti argamuun bitachuu kan
dandeessan tauu manni murtii ni beeksifna. M/Murtii O/
Godina Wallaggaa Bahaa.
Caalbaasii yeroo 1ffaa
Master Mitikkuu kan irratti murteessisiifate Taammiruu

Iddoosaa faaaN-2 waan hinkaffalleef qabeenyaa isaanii
mana jireenyaa balbala tokko kan tae Godina Wallaggaa
Bahaa Aabnaa Leeqaa dullachaa Ganda Kaarruu Nageessoo
keessatti kan argamu kaumsa caalbaasii qarshii 10,172.00tiin
gaafa 18/05/2009 saaatii 3-6tti cqaalbaasii 1ffaan waan
gurguramuuf namni bitachuu barbaadu bakka qabeenyichaatti
argamtanii bitachuu kan dandeessan tauu manni murtii ni
beeksisa. Mana Murtii O/G/Wallaggaa Bahaa.
Obbo Immiruu Waaqjiraa mana isaanii Magaalaa Aayiraa
ganda 01 keessa qaban Lakk. duraanii 244/82 kan tae Obbo
Hambisaa Guutamaatti gurguradheera jedhaniiru.kanaafuu
asitti Bul/Magaalaa Aayiraatti haadhiyaatu. WMM/Lafaa
Bulchiinsa Magaalaa Aayiraa.
Obbo Darajjee Guddinaa mana isaanii Magaalaa Aayiraa
ganda 02 keessa qaban Lakk. duraanii 1791/2003 kan tae
Obbo Bijigaa Ligaabaatti gurguradheera jedhaniiru.kanaafuu
Dinqee Tarfaasaa mana isaanii Magaalaa Aayiraa ganda
01 keessa qaban Lakk. duraanii 2255/2000 kan tae Obbo
Abarraa Tsaggaayeetti gurguradheera jedhaniiru.kanaafuu
Obbo Tamasgeen Yaadataa mana isaanii Magaalaa Aayiraa
ganda 02 keessa qaban Lakk. duraanii 932/88 lakk. haaraan
--- kan tae Aadde Rattaatuu Geetaachootti gurguradheera
jedhaniiru.kanaafuu kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun
bahee guyyaa 20 asitti Bul/Magaalaa Aayiraatti haadhiyaatu.
Obbo Balaay Gadaafi Aadde Dinqinesh Tarrafaa mana
jireenyaa Lakk. isaa ---tae ganda Bubbee 01 keesatti argamu
Obbo Moosisaa Baqqaleetti gurgurachuu waan barbaadaniif
kan mormuu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa hojii
10 keessatti W/Bul/M/Bubbeetti haa dhiyaatu. Bulchinsa
Magaalaa Bubbee.
Obbo Maatiwoos Birraatuu Magaalaa Warrajirruu ganda
01 keessatti kan argamu mana Lakk.isaa 1535 kan tae
kaaree meetira 200 (10x20)irratti kan argamu Lakk. Kaartaa
- kan tae Obbo Malkaamuu Shuumataatti gurgurachuu
waan barbaadaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun
bahee guyyaa 20keessatti haa dhiyaatu. Bulchiinsa Magaalaa
Warrajirruu.
Obbo Tamasgeen Ejjataa Magaalaa Warrajirruu ganda 01
keessatti kan argamu mana Lakk.isaa 1328 kan tae kaaree
meetira 200 irratti kan argamu Lakk. Kaartaa - kan tae Obbo
Geetaachoo Maramaatti gurgurachuu waan barbaadaniif kan
mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20keessatti
haa dhiyaatu. Bulchiinsa Magaalaa Warrajirruu.
Aadde Roomaan Asaffaa Dambii mana jireenyaa Magaalaa
Najjoo ganda 01 keessatti kan argamu Lakk inni durii -- Lakk.
Inni haaraan 01 - 1345 Lakk.Kaartaa 1345/2008 tae Tsiyoon
Taaddalee Addisuutti gurgurachuu waan barbaadaniif kan
mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20 gidduutti
haa dhiyaatu.EMM/Lafaa Bulchiinsa Magaalaa Najjoo.
Obbo Mitikkuu Tasgaraaa Qanaaa mana jireenyaa Magaalaa
Najjoo ganda 04 keessatti kan argamu Lakk inni durii -- Lakk.
Inni haaraan 04-0535 Lakk.Kaartaa 1989/2009 tae Obbo
Alamaayyoo Leencaatti gurgurachuu waan barbaadaniif kan
mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20gidduutti
Heera mootummaa kabajuufi kabachiisuun dirqama lammiilee hundaati!
Mudde 20 bara 2009
Kallacha Oromiyaa
Obbo Tashoomaa Taaddasaa Waakkennee mana jireenyaa Magaalaa Najjoo

ganda 03 keessatti kan argamu Lakk inni durii -- Lakk.Inni haaraan 03-0876
Lakk.Kaartaa 1561/2008 tae Obbo Bultii Lammaa Tolasaattti gurgurachuu
waan barbaadaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa
20gidduutti haa dhiyaatu.EMM/Lafaa Bulchiinsa Magaalaa Najjoo.
Obbo Fiqaaduu Balaachoo Babsahuu mana jireenyaa Magaalaa Najjoo ganda
02 keessatti kan argamu Lakk inni durii -- Lakk.Inni haaraan - Lakk.Kaartaa
855/2007 tae Obbo Abdii Fiqaaduu Balaachootiif kennuu waan barbaadaniif
kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20gidduutti haa dhiyaatu.
EMM/Lafaa Bulchiinsa Magaalaa Najjoo.
Aadde Eebbisee Nagumaa Hareerii mana jireenyaa Magaalaa Najjoo ganda
02 keessatti kan argamu Lakk inni durii 02-2000 Lakk.Inni haaraan - Lakk.
Kaartaa 785/2007 tae Obbo Addisuu Birhaanuu Dibaaritti gurgurachuu waan
barbaadaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20gidduutti
Obbo Kabbadee Ittafaa Coqorsaa mana jireenyaa Magaalaa Najjoo ganda
03 keessatti kan argamu Lakk inni durii -- Lakk.Inni haaraan 03-0921 Lakk.
Kaartaa 2005/2009 tae Obbo Tolaa Mulugeetaa Senneetti gurgurachuu waan
Aadde Bisingee Birraatuu Waayimaa mana jireenyaa Magaalaa Najjoo
ganda 03 keessatti kan argamu Lakk inni durii -- Lakk.Inni haaraan 03-0532
Lakk.Kaartaa ---- tae Obbo Qajeelaa Nagaasaa Tolaatti gurgurachuu waan
Obbo Gadaa Fayyisaa mana jireenyaa isaanii Magaalaa Gullisoo ganda 01
keesaa qaban Lakk. isaa 1356 tae Obbo Fayyisaa Guyyaasaatiif kennuu waan
barbaadaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20 gidduutti
haa dhiyaatu. Bul/Magaalaa Gullisoo.
Obbo Waaqwayyaa Daannoo mana jireenyaa maqaa isaaniitiin Magaalaa
Biilaa ganda Biilaa 02 keessaa qaban lakk.isaa 0409 tae gurgurachuu waan
barbaadaniif kan mormu yoo jiraate,hanga gaafa 27/04/2009tti haa dhiyaatu.
Bulchiinsa Magaalaa Biilaa.
Obbo Gaarii Ejersoo Magaalaa Biilaa ganda Biilaa 02 keessatti lakk. Mana 1045
tae ijoolleesaanii Naardoos, Duuleefi Ayyaantuu Gaarii dhaaltummasaanii
mirkaneeffachuu waan barbaadaniif kan mormu yoo jiraate,hanga gaafa
30/04/2009tti haa dhiyaatu. Bulchiinsa Magaalaa Biilaa.
Aadde Isiyaaq Jambaree mana Magaalaa Biilaa ganda Biilaa 02 keessaa
qaban lakk.kan hin qabne gurgurachuu waan barbaadaniif kan mormu yoo
jiraate,hanga gaafa 30/04/2009tti haa dhiyaatu. Bulchiinsa Magaalaa Biilaa.
Obbo Fiqaaduu Galataa mana jireenyaa isaanii G/Q/Wallaggaa Magaalaa
Gidaamii keessaa qaban Lakk. isaa 593 tae gurgurachuu waan barbaadaniif,kan
mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20 gidduutti Waajjira Bulchiinsa
Magaalaa Gidaamiitti haadhiyaatu. WMM/Lafaa/Magaalaa Gidaamii.
Obbo Abbabee Ittafaaa mana jireenyaa Magaalaa Gimbii ganda 02 keessatti
Lakk.kaartaa KMG/EMMLM/02/560/2007 tae Aadde Eebbisee Mokonninitti
waan gurguraniif, osoo maqaa hin jijjiiriin kan mormu yoo jiraate, beeksifni
kun bahee guyyaa hojii 20 gidduutti akka dhiyaatu ni beeksifna. WMM/Lafaa/
Aadde Askaalee Karrayyuu mana jireenyaa Magaalaa Gimbii ganda 01 keessatti
Lakk.kaartaa KMG/EMMLM/01/574/2007 tae Obbo Laggasaa Boobootti
Aadde Shuumiyyee Muusaa mana jireenyaa Godina W/Lixaa Aanaa Begii
ganda 02 keessatti Lakk.Kaarnii isaa 0994436 tae Obbo Muusaa Lamuutti
Aanaa Begii
Aadde Abarraash Fiqaaduu Qumbii Bulchiinsa Magaalaa Fiigaa ganda 01
mana kiyooksii 1 balinnisaa 4x4 kan tae mucaasaanii Durbee Ayyaantuu
Kabbadaatiif kennuu waan barbaadaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun
bahee guyyaa 20 gidduutti akka dhiyaatu ni beeksifna. DMM/Lafaa/Magaalaa
Fiigaa Kobbaraa.
11
Giddugaleessichi
Sanyiiwwan filatamoo
xaafii baayyisaa jira
(W.Dh.K.M.G.Wallagga Bahaatiin)
Giddu galeessi qorannoo qonnaa
Baakkoo sanyiiwwan filatamoo xaafii
Kennaa fi Guduru jedhaman oyiruu
qonnaan bultootaarratti baayisaa jira.
Tekinooloojiiwwan sanyii fooyyaoo
oomishtummaa qonnaan bulaa dabaluu
dandaan haala qilleensa Baddaa,
Badda dareefi gammoojjiitti burqisiisuu
akkasumas
bakka
biraatti
kan
burqisiifaman ofitti fuudhee madaqsuufi
babalisuutiin hojjechaa kan jiru
Giddu galeessi kun midhaan agadaafi
biilaarratti
sanyiiwwan
haarawaa
baasuun cinaatti kanneen bahanii turan
babalisuurrattis xiyyeeffannoo kennee
hojjechaa jira.
Hanqina sanyii filatamaa xaafii Guduruu
qonnaan bultoota biratti mulatu furuuf
bara oomishaa 2008/09tti ooyiruu
qonnaan bultoota Aanaalee Godina
Horroo Guduruu Wallaggaafi Wallagga
Bahaa 180 biratti kan baayyisiise
keessaa sanyii filatamaa xaafii Guduru
jedhamu qonnaan bultoota Aanaa
Leeqaa Dullachaa biratti baaifame
qaamolee garaagaraatiin dhiheenya
kana daawwatameera.
Sanyiin xaafii kunis hektaara tokkotti
kuntaala 20 hanga 26 argamuu kan
dandauufi dhibee dandamachuufi
qaama namaa ijaaruun fooyyaanii kan
argaman tauu Giddu galeessichatti
qorataan midhaan agadaafi biilaa obbo
Girmaa Camadaa himaniiru.
Qonnaan bultoonni Aanaa Leeqaa
Dullachaa sanyii filatamaa xaafii
ooyiruusaaniirratti baayyisaa jiran
keessaa tokko tokko kanaan dura
mala aadaatiin sanyii facaasaa turan
miidhaafi dadhabbii guddaa kan qabu
yammuu tau mala qonnaa ammayyaafi
tekinooloojii qonnaatti fayyadamanii

sanyii xaafii bara kana oomishanirraa
callaa gahaa akka abdatan dubbataniiru.
Milkaaina oomishasaanii kanaafis
deggersi ogeeyyii qonnaa akka
isaan gargaare kan himan qonnaan
bultoonni kunneen fuuldurattis kan
oomishaniin
olitti
babalifachuuf
karoorfachuusaaniis
dubbataniiru.
Qonnaan bultoonni daawwannicharratti
argaman tokko tokkos muuxannoo
fayyadamtoota
tekinooloojichaa
taanirraa hubannoo argatan gara
ooyiruusaaniitti babalifachuuf qophii
tauu dubbataniiru.
Sanyiin kunis ooyiruu qonnaan bultootaa
hektaara 45 irratti kan baayyifame
yammuu tau oomishni eegamus bara
itti aanutti qonnaan bultoota biroo
balinaan hirmaachisuu kan dandau
tauu qorataafi hojii geggeessaan giddu
galeessa qorannoo qonnaa Baakkoo obbo
Tashoomee Boggaalee ibsanii galma
gainsa babalina tekinooloojichaaf
tumsiifi
qindoominni
qaamolee
qooda qabaattotaas murteessaa tauu
dhaamaniiru.
Sirna daawwannaa kanarratti kan
argaman itti aanaa itti gaafatamaan
Waajjira Qonnaafi Kunuunsa Qabeenya
Uumamaa godina Wallagga Bahaa
obbo Zawudee Mokonnon gama
saaniitiin
sanyiiwwan
buuuraa
giddu galeessichaan burqisiifaman
fayyadamummaa qonnaan bultootaaf
gumaacha kan qabu tauu himanii
tekinooloojiiwwan fooyyaoo kanas
caalmaatti babalisuuf kan hojjetamu
tauu himaniiru.
Daawwannicharratti
qonnaan
bultoonni aanichaa, ogeeyyiin qonnaa
godinicharraa
walitti
babbaan
hirmaataniiru.
Aanaa Ilfataatti lafa

hektaara kuma 2fi 800
ol jallisiin misoomsuuf
hojjetamaa jira
W/Dh/ K/ Mootummaa Aanaa Ilfataan

Godina Shawaa Lixaa Aanaa Ilfataatti
bara kana lafa hektaara kuma 2fi 800 ol
irratti jallisiin misoomsuuf hojjetamaa
kan jiru tauu himame.
Oomishaafi oomishtummaa qonnarraa
argamu dabalaa akka deemu taasisuuf
qonnaan bultoonni qonna gannaa
qofarratti hirkachuu keessaa bahanii
jallisiinis
mala
ammayyaaaatiin
oomisha midhaaniifi kuduraa garaagaraa
oomishuun irraa fayyadamoo tauu akka
dandaaniif leenjii ogummaa yeroo adda
addaa kennamaafii jirurraa hubannoo
argachuun waggaatti sia lamaafi isaa
ol oomishuun dandaamuusaa
itti
gaafatamaan Abbaa Taayitaa Misooma
Jallisii aanichaa Obbo Dajanee Ajjamaa

himaniiru.
Haaluma kanaanis bara kana lafa
hektaara
2,866
irratti
jallisiin
misoomsuuf yeroo ammaa kana
qonnaan bultoota kuma 9fi 566n hojii
qonna jallisii kanarratti hirmaatanii
hojjechaa kan jiran tauus himaniiru.
Oomisha qonna jallisii kanaaf xaaoo
kuntaala 2,866 fayyadamuun kan
dandaame tauus ibsaniiru.
Bara kana oomisha jallisiin oomishamaa
jiru kanarraas callaa kuntaala kuma
400fi kuma 12 ol
argamuu akka
dandautti yaadamee hojjetamaa jiras
jedhaniiru Obbo Dajaneen.
Hedduminnaa keessummeessuun keenya yaaddoo bittinaau jalaa nubaraara!
Kallacha Oromiyaa
12
Mudde 20 bara 2009
Addunyaa Hayiluu
Maalummaa Heeraafi Heera

Mootummaa Federaalawaa
Dimookiraatawaa Rippaabilika
Itoophiyaa
Biyyi keenya biyya saboonni, sablammoonniifi ummatoonni
adda addaa keessa jiraatanidha. Saboonni, sablammoonniifi
ummatoonni kunneenis hacuuccaa gita bittootaa darbaniin
eenyummaansaanii dagatamuun mirga aadaa, seenaa,
afaan, amantaafi kkf sarbamuun akka lammii lammaffaatti
ilaalamaa turuunsaanii seenaa yeroo dhiyooti. Dabalataanis,
itti fayyadamummaan dinagdee karaa haqummaa qabuun
kan hin turreefi qeesaaniirratti mirga dhabuun dararamaa
turaniiru. Aangoon kennaa waaqaa akka taes itti himamaa
tureera. Gama tajaajila hawaasaatiinis carraa barnootaafi
tajaajila fayyaa osoo hin argatiin doofummaafi duubatti
hafummaa keessaa osoo hin bahiin yeroo dheeraa dabarsanii
jiru.
Miidhaa isaanirratti raawwatamaa tures cal jedhanii kan
fudhatan osoo hin taane kallattii hundaanuu sirnicha
mormaa turaniiru. Mormii taasifame keessatti biyyattiin
baroota hedduuf tasgabbii malee akka jiraattu,waliin
jireenyi gaariin ummatoota jidduu akka hin jiraanneefi wal
shakkiin cimaan akka uumamu sababa guddaa taeera.
Gama birootiin, sabaafi sablamoonni sirna kanarratti
qabsaauun sirnicha hundeerraa buqqisuuf irree ofii
gurmeessuun sirinichi haala deebiuu hin dandeenyeetti
awaaluun Itoophiyaa haaraa ijaaruuf waliigalaniiru.
Imala ijaarsa Itoophiyaa haaraa keessatti godaannisa sirna
bulchiinsa darbee sirreessuuf, tasgabbii dhabuu biyyattii
fooyyessuuf,waliin jireenya ummatoota jidduu hariiroo
gaarii uumuudhaaf kallattii taae keessaa ijaarsa sirna
dimookiraasii, bulchiinsa gaarii mirkaneessuu, nageenyaafi
tasgabbii uumuu, misooma hawaas-dinagdeetiin buaa
olaanaa galmeessisuu dandeessee jirti.
Kanaaf kaumsa kan tae sirna siyaasaa hordoftuufi buuraan
ammoo tumaalee heerawaa misoomaafi dimookiraatawaa
Heera Mootummaa Federaalawaa Rippaabilika Itoophiyaa
Sadaasa 1987 raggae akka tae ni amanama.
Heerichi hirmaannaa ummataa balaatiin kan mirkanaae,
tumaalee heerichaarrattis yeroo yeroodhaan ilaalchi
biyyaalessaa qabatamaa waan dhufeef, tumaalee kanneen
raawwachuufi raawwachiisuudhaaf mootummaan kutannoo
qabu waan jiruuf Heerichi biyyi keenya yeroo gabaabaa
keessatti sirni dimookiraasii hundeedhaan akka lafa
qabatuufi biyyi keenya toora misoomaa baayee saffisaa
taerra akka imalu dandeessu taasiseera.
Sabaafi sablammoonni Itoophiyaa qabsoo bara dheeraa
geggeessaniin sirnoota ukkaamsaa taan fonqolchuudhaan
sirna dimookiraatawaa tae ijaaruudhaan Heera bara 1987
baheen biyyi keenya biyya sirna Mootummaa paarlaamawaafi
caaseffama Federaalawaa tauun tumameera.
Haaluma kanaan aangoon Mootummaa Sadarkaa
Federaalaafi Naannoleetti qoodame Heeraan kan tumame
yoo tau, ummanni Oromoos Heera Naannoo mataasaa
tumatee ofiin of bulchuun, aangoon mootummaa qaamolee
mootummaa sadeen jidduutti caasaa sadarkaa naannoorraa
hanga gandaatti diriirsuun hojiirra akka oolu taasisee seenaa,
aadaafi afaansaa gabbifachaa jira. Walumaagala abbaa
aangoo siyaasaa tauudhaan fayyadamummaa mirgoota
siyaas-dinagdee tauusaa mirkaneeffateera.
Buaawwan gubbaatti gabaabinaan ibsuuf yaalame daran itti
fufsiisuun kan dandaamu nageenyi amansiisaan naannoo
keenya keessatti mirkanaae olaantummaan heeraafi seeraa
hojiirra ooluu yoo dandae qofa akka tae sirriitti hubatamuu

qaba.
Lammiin biyya tokkoo sirna siyaasaa biyyasaa hubachuun
lammii biyyaafi lammiisaa jaallatu uumuun kan dandaamu
hubannoo ykn barnoota lammummaafi amala gaarii
barsiisuun akka tae beektonni hedduun irratti waligalu.
Qabeentaa barnootichaa keessaa adda dureedhaan barnoota
heera mootummaa biyyattii akka tae beekamaadha.
Sababiin isaa heerri mootummaa sanada sirna ijaarsa
siyaasaa,hawaasummaafi
dinagdee
keessatti,sirna
caaseffama mootummaa, gurmaaìna, aangoofi gahee
hojii qaamolee mootummaa biyya tokkoo kan tarreessuufi
aangoo mootummaa kan daangessuufi walitti dhufeenya
mootummaafi lammiilee murteessudha.
Qabatamaan akka mulachaa jirutti biyya keenya keessatti
namoonni tokko tokko waaee dhimma biyya isaan keessa
jiraatanii ykn waaee heera mootummaa biyyasaanii
maddiitti dhiisuudhaan waaee dhimma biyyoota biraa
yammuu faarsan mulata. Rakkinaalee kanneen furuuf
lammiin hundi maalummaa heera biyyasaa hubatee isaaf
akka abboomamu, biyyasaafi heera mootummaa biyyasaa
akka jaallatu taasisuu gaafata.
Heerri Mootummaa yeroo hedduu kan walqabatu sirna
ijaarsa dimookiraasii, bulchiinsa gaarii, guddina yookin
kufaatii dinagdee biyya tokkoofi haala qabinsa mirga
namoomaafi dimookiraasii faana tauunsaa kan wal nama
falmisiisu miti.
Maalummaan heera Mootummaa kan madaalamu guddina
siyaasaa, aadaa, dinadgeefi hubannoo ummanni biyya
tokkoo qaburraa kaamee waan taeef hiikoo walfakkaataa
kennuun kan rakkisu yoo taellee, dhimmoonni akka
waliigalaatti maalummaa heera mootummaa ibsan keessaa;
Heerri mootummaa sanada siyaasaafi seeraa, duudha, seera,
danbii waliigalaa sirna biyyi yookiin mootummaan tokko
ittiin bitamu ykn geggeeffamu of keessatti qabatedha.
Heerri seera olaanaafi buùura biyya tokkoo yammuu tau
umanniifi biyyi sun kan ittiin qajeelfamtu, akkasumas,
mootummaan ittiin buludha. Heerri akkaataa qabatamaa
jiruun yemmuu ilaalamu barreeffamaan bakka tokkotti
qindaaee qoophaaèe labsame yookiin baratamaan yeroo
dheeraafi seeraan sonaawwaniifi qajeeltoowwan gabbatan
kan hammatedha. Heerri mootummaa qajeeltoowwaniifi
tumaalee caaseffama mootummaa, gurmaaìna, gahee
hojiifi aangoo qaamolee mootummaa
ilaallatan kan
hammatudha.Heerri mootummaa maddaafi buùura aangoon
birmadummaa mootummaa, akasumas qajeeltoowwaniifi
tumaalee daangaan aangoo fi dhorka mootummaa irra
jiru ilaallatan kan hammatuufi kutaa seeraa akkaataan
mootuummaan aangoo birmadummaa hojiirra itti oolchu
tumuu akka taeefi heerri mootummaa walitti dhufeenya
lammiileefi mootummaa giddu jiru; keessattuu kutaa seeraa
qajeeltoowwan buuuraa qabeentaafi sirna raawwii mirga
namoomaa mootummaan lammiileef kabachiisuufi kabajuu
qabu barreeffamaan yookiin sanada baratamaa yeroo
dheeraatiin fudhatama argate hammate sanada waadaa
ummataati.
Heerri Mootummaa Fedaraalawaa Dimookiraatawaa
Rippaablika Itoophiyaa amaloota hiikoo armaan olitti
ibsaman kan qooddate taee yaadota buuuraa kanneenirratti
dabalataan amala addaa ni qaba.Kunis heerri mootummaa
Rippaabilika Dimokiraatawaa Fedaraalawaa Itoophiyaa

sabaafi
sablammoonniifi
ummatoonni
Itoophiyaa
olàantummaa seeraa mirkaneessuuf yaaduudhaan fedhiifi
jaalalasaaniitiin, faayidaa waliin qaban, mirgaafi bilisummaa
bifa wal deggeruun guddisuudhaaf, hawaas-dinagdee tokko
ijaaruuf akka isaan dandeessisuuf waliigaltee waadaa
qoopheeffatan akka taè hubachun barbaachiisaadha.
Heerri Mootummaa Fedaraalawaa Dimookiraatawaa
Rippaabilika Itoophiyaa waliigaltee waadaa yookiin sanada
kakuu sabootaa, sablammootaafi ummatoota Itoophiyaa
yookiin sanada waliigaltee sabootaa, sab-lammootaafi
ummatootaa; ibsama birmadummaasaanii akka tae
hubachuun ni dandaama.
Heerri Mootummaa Federaalawaa Dimookiraatawaa
Rippaabilika Itoophiyaa seera olaanaa biyya keenyaa
waan taeef seeroonni kamiyyuu, hojimaanni qaamolee
mootummaa hundi isarraa kan maddanidha. Seeroonniifi
hojimaanni mootummaa faallaa heerichaa taan hundi
fudhatama hinqaban. Kanaafuu, heerichi ibsama
birmadummaa sabootaa, sablammootaafi ummatoota
biyyattii waan taeef lammiin hundi, qaamoleen
mootummaa,dhaabbileen siyaasaa, waldaaleen adda
addaafi abbootiin aangoo heericha kabachiisuufi
abboomuuf dirqama qabu. Karaa kamiinuu akkaataa heera
mootummaatiin ala aangoo mootummaa qabachuunis tae
ittiin hojjechuun yookiin faayidaa dhuunfaatiif oolchuun
hin dandaamu, dhorkaadha.
Walumaagalatti Heera mootummaa keenyarratti biyyattiin
kaayyolee siyaas-dinagdee, hawaasummaafi imaammata
biyya alaa hordofuu qabdu tumameera. Kaayyolee kanneen
mirkaneessuudhaaf mootummaan lammiilen biyyattii
martuu qabeenyaafi beekumsa kuufamaa biyyasaaniirraa
akka fayyadaman mijeessuuf dirqama irratti gateera.
Heera mootummaa federaalaa dimookiraatawaa Itoophiyaa
qabatama haala jireenya sabaafi sablammootaafi ummatootaa
Itoophiyaarratti hundaaùudhaan kan raggaasifame akka
taèefi yaada dogoggoraan dhiyaatan karaa saayinsaawaa
taèen marii taasisuudhaan hubannoon dhama qabeessa taè
akka jiraatu haala mijeessuun dirqama lammiilee akka taè
hubatamuu qaba.
Heerri mootummaa dambii yookiin seera barreeffamaan
qofa wixinaaè osoo hin taane, dabalataan sonaawwaniifi
duudhaalee biyyaaf ummatoota biyya keenyaa yeroo
dheeraa kan qabate, gochoota yeroo dheeraafi hedduu
barmaataan raawwataman heera mootummaa jedhamanii
barreeffamaanii qoophaaùu baatanis, heera mootummaa
biyyattii taànii yeroon tajaajila kennan akka jiru ni
hubatama. Kanaafuu, tokkoon tokkoon lammii biyyattii
kaumsaawwan,
kaayyoowwan,
qajeeltoowwan,
duudhaawwaniifi amaloota heera mootummaafi sirna
federaalaa akkasumas, labsiiwwan haala heera mootummaa
waliigalaa waliin ilaaluun hubachuu qaba. Kana gochuu
yoo baate garuu lammiiwwan sirna heera mootummaa
akka kabajaniifi kabachiisan waan isaan hindandeessifneef
naannaee naannaee seensa heera mootummaarratti
akkuma taaetti nageenya amansiisaa, sirna dimookiraasii
wabii qabuufi guddina hawaas-dinagdee itti fufinsa qabu
kaayyoo jedhu karaa guutuu taeen hojiirra oolchuuf
rakkoon ni uumama.
Biiroo Haqaa Oromiyaatti Adeemsa Hojii Dhimmoota
Komnikeeshiinii Mootummaatiin
Mootummaan gadi fageenyaan of haaromsuudhaaniifi hirmaannaafi fayyadamummaa ummataa guddisuudhaan deemsa haaromsichaa ni ariifachiisa !
Mudde 20 bara 2009
Kallacha Oromiyaa
13
Galaanaa Kumarraa
HIV Ittisuufi toachuuf dhaloonni

kun of dagachuu hin qabu
Haala qabatamaa yeroo ammaa jiruun
Addunyaa kanarratti namoonni vaayirasiin
HIV/AIDS
dhiigasaanii
keessatti
argamu mil. 37 gaheera. Namoonni
Vaayirasii kanaan haaraa qabaman ammoo
mil. lama tau. Namoonni duan ammoo
mil. 1.1 akka tae ragaan Biiroo Eegumsa
Fayyaa Oromiyaarraa argame ni mulisa.
Daaimman mil. 13.3 taan
sababa
dhibee kanaatiin haadhaafi abbaasaanii
dhabaniiru jedha ragaan kun.
Biyyoota Afirikaa Saharaa gadiitti
argamanittis namoonni mil. 1.4 taan
dhibee kanaan galaafatamaniiru.Namoota
mil. 26 taan vaayirasiin kun dhiigasaanii
keessatti akka argamu ragichi ni eera.
Akka biyya keenyaattis facainsi dhibee
kanaa dhibbantaa 1.2 yoo tau, namoonni
haaraa dhibichaan qabaman 21,400
akka taes ni ibsa. Naannoo Oromiyaatti
ammoo facainsi dhibee kanaa %0.89
yoo tau, namoonni 5,299 dhibee kanaan
qabamanii akka jiranis ni ibsa. Kanneen
keessaa harki 60ni dubartoota akka taanis
ibsameera.
Hawaasa fayya qabeessaafi oomishataa
tae qabaachuun ala guddinni biyyaa
hin yaadamu. Imaammanni fayyaa
biyyi keenya baafatte ittisaafi toannoo
dhukkuboota
daddarboorratti
kan
xiyyeeffate yoo tau, tajaajila yaalaa,
kunuunsaafi dagaagina fayyaa jiru
cimsuudhaanis kallattiin kaaamee irratti
hojjetamaa jira.
Biiroon Eegumsa Fayyaa Oromiyaa
tarsiimoo
paakeejii
ekisteenshiinii
fayyaa hojiirra oolchuudhaan hawaasni
sagantaalee paakeejii kanaan fayyadame
dhibee daddarbaarraa bilisa taaa akka
dhufe, hojjetoota ekisteenshiinii fayyaa
leenjisuun ummatatti dhihaatanii tajaajila
Guyyaan HIV/AIDS Addunyaa akka naannichaatti wayita kabajametti
akka kennan, kellaa fayyaa 6519 akka

naannoo Oromiyaatti ijaaree hojjechaa
turuusaa itti aanaa itti gaafatamaan
Biirichaafi Abbaan Adeemsa Hojii
Toannoofi Ittisa HIV/AIDS obbo
Nagaash Simee haasawa Kabaja guyyaa
HIV/AIDSii Addunyaa akka naannichaatti
yeroo 27ffaaf magaalaa Adaamaatti
dhiheenya kana kabajamerratti taasisaniin
ibsaniiru. Akka ibsa obbo Nagaashitti,
naannichatti buufatoonni fayyaa 1363
taanis ijaaramuun buaa bahii tokko
malee ummanni tajaajila akka argatu
taasifameera.
Hojii ittisaafi toannoo hojjetamaa
tureenis
buaalee
gurguddoon
galmaauusaa himanii, hubaatiifi duaatii
sababa dhukkuboota daddarboo kanneen
akka TB, Busaafi HIV/AIDSn qaqqabaa
ture %50 oliin hirisuun dandaameera
jedhaniiru.
Waggoota
15
darban
keessatti dhibee HIV/AIDS ittisuufi
toachuurratti dhimma hawaasa hundaa
gochuun xiyyeeffannoon kennamee waan
hojjetameef tamsainnisaa akka biyyaatti
%1.2tti, akka naanoo Oromiyaatti
%0.89tti gadi buusuun dandaamullee

buaa dhufetti quufuun of dagannaan
mulaateera. Kunimmoo dhukkubichi
akka babalatu taasisaa waan jiruuf
qaamni kamiyyuu dhimma xiyyeeffannoo
olaanaa itti kennee dhaloota fayya
qabeessa uumuuf sochii taasifamaa jiru
keessatti dirqamasaa bahuu qabudha.
HIVn haadharraa gara daaimaatti
akka hindabarre kunuunsa haadholiifi
daaimmanii keessattuu fayyadamaa
qoricha HIV akka taanii daaimman
Vaayirasicharraa bilisa taanii akka
dhalatan hojii balaan waan hojjetameef
buaa olaanaan galmaaeera. Akka
naannoo Oromiyaatti dhaabbileen fayyaa
384 taan tajaajila qoricha farra HIV
keessatti akka kennamu, dhaabbileen 980
ammoo HIVn haadharraa daaimatti akka
hindabarre akka tajaajila kennan taee
jira jedhan Obbo Nagaash. Kana malees,
dhaabbilee fayyaa xuqaman keessatti
namoonni 96,393 taan tajaajila qoricha
farra HIV/AIDS argachaa jiru.Haadholiin
4290 taanis kanneen dhiigasaanii keessaa
Vaayirasiin kun jiru gara daaimmaniitti
akka hindabarre qoricha fudhachaa akka
jiranis ibsameera.
Kun akkuma jirutti taee rakkoon HIV/
AIDSn hawaasa keenyarraan gahu

keessumattuu dhaloota boorii miidhaa
waan jiruuf dhimma xiyyeeffannaa
guddaa barbaadudha. Akka naannoo
keenyaatti iddoowwan saaxilamummaan
itti baayatee jiru kanneen akka magaalota
adda addaafi naannoo Investimantii
keessatti walkeessa olii-gad sochouun
waan jiruuf facaatiin dhibichaa ammas
rakkoo taaa jira. Magaalonni kanneen
akka Adaamaa, Mojoo, Baatuu, Fantaallee,
Boosat, Booraa, Dugdaa keessatti
akkaataa ragaan ibsutti olaanaadha.
Kanaafuu qaamoleen hawaasaa kamiyyuu
of dagannaa tokko malee dhibee kana
ittisuufi toachuurratti tumsa barbaachisu
akka taasisu Biiroon Eegumsa Fayyaa
Oromiyaa waamicha dhiheesseera.
Biirichi dhimmi kun guyyaa tokkoo fillee
dagatamuu akka hinqabne irra deddeebiin
kan ibse yoo tau, Jaarsoliin biyyaa,
Abbootiin
Gadaa,
geggeessitoonni
Amantaalee garaagaraa, dhaabbileen
mootummaafi
miti
mootummaa
akkasumas
miidiyaaleen
sagantaa
kanarratti qooda fudhatan gaheesaanii
bahuuf dirqama lammummaa akka qaban
mirkaneessaniiru.
Sululoonni hojiin qabeenya uumamaa . . .

dhabuun rakkoo isa hangafadha.
qofadha.
Baayina ummataa dabalaa dhufaa jiru wajjiin walqabatee

lafa diriiraa irratti qofa osoo hintaane lafa gaaraa (tabbaa)
olkainsisaa %30 ol taeefi qonnaaf ooluu hindandeenye
hunda dabalatee qotamaa jira. Gama birootiin lafa
dheedumsaa tokkorratti baayina horii laficharraa dheedu
waliin wal simachuun barbaachisaa dha. Haatau malee,
hojimaanni yeroo ammaa jiru dheedicha gadhiisiifi horii
heddummina qabu lafa muraasarra oolchuun dhiqamaafi
mancaina biyyeetiif sababa guddaa taaa jira.
Hojii misooma sululaa baroottan darban raawwatamaa

turaniin
hawaasa keenya kallattii garaagaraatiin
fayyadamaa taasiisanii jiru.
Kanaafi itti fufinsa hojii keenyaa eeguudhaaf sirna lafti

waliinii ittiin kunuunfamu diriirsuun dhimma yeroo namaaf
kennu akka hintaane hubatamee miira yeroo hinqabnuutiin
dhimma xiyyeeffannoon irratti hojjatamuu qabu akka tae
hubatamuu qaba.
Hojii misooma qabeenya uumamaa hojjetamu itti fufinsaafi
bua qabeessa kan tauu dandau kallattiinis tae kallattiin
ala fayyadamummaa ummataa kan mirkaneessu yoo tae
Hojiin misoomaafi kunuunsa qabeenya uumamaa

hojjetamaa ture uwwiisni qabeenya bosonaa akka dabalamu
waan taasiseef dhiiqaminsa biyyoo xiqqeessuun bishaan
roobaa argamu lafa keessa akka galu taasiisuudhaan
qabeenyi bishaanii lafa keessaafi lafa gubbaa dabalaa
akka deemuu gumaacha guddaa godhee jira jedhu Obbo
Silashiin.
Akka obbo Silashiin jedhanitti, qonnaan bulaan qabeenya
bishaanii dabalaa dhufetti fayyadamee hojii misooma
jalliisii adda addaarratti bobbauun galii dabalataa akka
uummatu waan taasiseef jiruufi jireenyasaa fooyyessuurratti
gahee olaanaa taphatee jira. Dabalataan, qilleensa naannoo
namaafi lubbu qabeeyyii birootiif mijataa taasiisuudhaan
faayidaa waliigalaa gumaacheera jechuun ni dandaama
Faayidaan hojii misoomaafi kunuunsa qabeenya uumamaa

olitti caqasame akkuma jirutti taee dargaggootaafi
dubartoota hojii dhabdoota taan sulula misoome keessatti
ijaaruudhaan carraa hojii adda addaa uumuuf sochiin
baroottan darban akka jalqabbii gaariitti kan fudhatamu
taus quubsaadha jechuun hindandaamu.
Haaluma kanaan baranas hojii fayyadamummaa ummataa
kana caalmaatti cimsuudhaaf tokkoo tokkoo sululaa
misoome keessatti yoo xiqqaate waldaa IMX dargaggoo
tokkoofi waldaa IMX dubartootaa tokko waliigala waldaa
IMX lama lama ijaaruudhaan hojii dhabdootaaf carraa
hojii uumuudhaan fayyadamtoota taasisuuf akka kallattii
tokkootti taauusaas obbo Silashiin himaniiru.
Hojiin qabeenya uumamaa kun lafa hektaara mil. 3
olirratti godinaalee Oromiyaa hunda keessatti Amajjii
1 bara 2009 irraa eegalee hirmaannaa ummataatiin kan
raawwatamu tauu sagantaa baherraa hubatameera. Hojii
kana milkeessuufis haal dureewwan xumuramuunsaanii
obbo Silashiin ibsaniiru.
Aangoo mootummaa kan ummata ittiin tajaajilan qofa gochuuf ni hojjenna!
Kallacha Oromiyaa
14
Mudde 20 bara 2009
Oomisha baranaarraa callaan . . . Qonnaan bultoonni loowwan gabbisaniifi
Qonnaan bultoonnis qophii lafaa qonnaa

gahaa tae gochuun tekinooloojiiwwan
qonnaa yoomiyyuu caalaa bara kana
fayyadamuun
callaan
akka
dabalu
taasifameera. Keessattuu gaeen xaaoon
keemikaalaa oomishtummaa guddisuu
keessatti qabu qonnaan bultoota biratti
baratamaa waan dhufeef fedhiisaaniirratti
hundaauun xaaoon Kuntaalli mil. 3 ol
dhihaateefii itti fayyadamaniiru. Qonnaan
bultoonni Xaaoo, sanyii filatamaafi sararaan
facaasuu akka dandaan hojiin hubannoo
uumuufi deggersa kennuu balinaan
hojjetameera jedhan. Midhaan facaeefis
kunuunsi barbaachisu taasifamuusaa cinaatti
haalli qilleensaafi rooba gannaa darbee
oomishaaf mijataa waan tureef oomishini
guddaan akka argamu tilmaamameera.
Yeroo ammaa oomishinni lafa hektaara
mil.4.9 irra jiru sassaabbiif kan qaqqabe
yoo tau, oomisha lafa hek. Mil. 4.3 olirraa
sassaabbiin raawwatameera. Kan hafes
sassaabamaa kan jiru yoo tau, waliigalatti
midhaan sassaabbiif dhaqqabe keessaa % 83
sassaabamuusaa obbo Tasammaan himanii
karoora waggaarraa ammoo harki 72.3
raawwachuusaa addeessaniiru. Sassaabbii
oomishaa kana keessatti qonnaan bultoonni
maatiisaanii hirmaachisuun, barattoonniifi
barsiisonni, akkasumas raayyaan ittisa
biyyaa kan hirmaatan tauufi oomishini
akka hin qisaasamne taasifamuusaas
dubbataniiru.
Qonnaan bultoonni oomisha oomishanirraa

gatii dhamaateesaaniitiin walgitu akka
argataniifi gatiin oomishaa gabaarratti akka
jalaa gadi hinbuune gochuuf qaamolee
qooda fudhattootaa waliin tauudhaan
walitti hidhaminsi gabaa uumamaa
jiraachuus eeraniiru.
Haaluma kanaan madda anniisaa bishaan

irraa Meeggaa Waattii 3,879, danfa lafa
keessaa irraa 570, qilleensa irraa 440
akkasumas aduurraa Meeggaa Waattii 300
akka maddudha kan ibsan.
Danfa lafa keessaa Naannoo Oromiyaa fi
Kibbaatti akkasumas kan qilleensaa ammoo
Naannoo Somaalee, Amaaraa fi Oromiyaatti
humna elektirikaa maddisiisuuf ijaarsawwan
akka geggeeffaman eeraniiru.
Rakkoolee hanqina faayinaansii Waldaalee

hojii gamtaa bittaa kana keessatti qooda
fudhatanii hiikufis Baankiin Hojii gamtaa
liqii akka kennu haalli mijaaeera. WHG
qusannoofi liqiitis humna walii tauun
tajaajila kana akka kennan xiyyeeffannaan
hojjetamaa
jira.
Jiddu
galeessa
Oromiyaarrattis
godinaalee
oomisha
qamadii, kuntaala mil 5 ol gabaadhaan
walitti hidhuufi haaluma walfakkaatuun
oomishni birootiifis gabaan akka mijatu
hojjetaa akka jiru ibsameera. Oomisha
qulqullinaan oomishamee qonnaan bulaa
biraa dhihaates gabaa biyya alaatti erguun
fayyadamummaasaanii
mirkaneessuuf
karooraan qabamee hojii balaan hojjetamaa
jira akka jiru obbo Tasammaan ibsaniiru..
Godinaalee hanqinni roobaa mudate
keessatti balaan namaafi beeladarra akka hin
geenye xiyyeeffannaan hojjetamaa jira kan
jedhan obbo Tasammaan, koreen of dandae
dhaabbatee hojii nyaata namaafi beeladaa
dhiheessuu hojjetamaa jiru cinaatti bishaan
lafa jalaa fayyadamuun jallisiidhaan akka
of gargaaraniif hojjietamaa jira waan taeef
hawaasni qeesaarraa buqqau kan hinjirre
tauus eeraniiru.
yoo
tau,
baasiinsaas
Mootummaa
Itiyoophiyaa fi liqiin kan dandaamu taa.
Madda annisaa danfa lafa keessaa Aluutoo
Laangaanoo Lama marsaa jalqabaa isaa
hojjachuuf Doolaara Ameerikaa miliyoona
30 Mootummaa Jaappaan, Baankii
Addunyaa fi Mootummaa Itiyoophiyaa
irraa ramadameen hojiin qorannoo isaa
xumurameera.
Baasii
madda
Annisaa
Qilleensaa
adda baasuuf ammoo caal-baasiiwwan
adeemsarra akka jiran Obbo Bizunaan
himaniiru.
Humna aduu irraa elektirika maddisiisuuf

Naannoo Oromiyaafi Tigraay iddoowwan
gara-garaatti ijaarsi ni geggeeffama
jedhaniiru.
Hojiileen hal-duree dafanii yoo xumuraman

dhuma bara kanaa irratti, yoo tauu baate
waggaa dhuftu hojiin ijaarsa isaanii akka
jalqabamu ibsaniiru.
Obbo Buzunaaan akka ibsanitti bishaaniin

humna elektirikaa maddisiisuuf ammoo
Gabbaa tokkoo fi Gabbaa lamatti,
Gannaalee lamatti, Halaalee Waraabessaatti,
Cammogaa Yaddaa tokkoo fi lamatti, Gibee
afurii fi shanitti, Daabbus gara-olii fi Waabii
Shabaleetti ijaarsi ni-jalqbama.
Piroojaktoonni
kunniin
wayita
xumuramanitti ammoo biyyattiin fedhii
humnaashee guuttachuun garasitti biyyoota
ollaaf wiirtuu humnaa akka taatudha kan
himan.
Piroojaktiiwwan madda Annisaa Elektirikaa

Bishaanii fi aduuf baasiin Doolaara
Ameerikaa biliyoona 1.5 kan barbaachisu
beeyladaa
dhabuudhaan
loon
baayee
horsiisuun buaa
xiqqaa
irraa
argachaa tureera.
Keessattuu bara kana godinaalee Oromiyaa

Lixaa 7 kanneen oomisha boqqollootiin
beekamanirraa callaa kuntaalli mil. 19 ol
tau ni argama jedhamee abdatame keessaa
itti fayyadama qonnaan bulaarraa kan hafe
kuntaala. Mil. 6 gabaadhaaf akka dhiheessan
waldaalee hojii gamtaa, Warshaalee daakuu
boqqolloofi Dhaabbata Nyaataa Addunyaa
waliin walitti hidhaminsi uumameera.
Itiyoophiyaan ijaarsa piroojektoota . . .

afur, kan qilleensaa afurii fi kan aduu sadii
hojiisaanii jalqabsiisuuf qophiin taasifamaa
akka jiru ibsaniiru.
oomisha dammaa gabaaf dhiheessanirraa

galii qarshii miliyoona 20 ol argatan
Humni oomishuu humna Itiyoophiyaa Gibee

3 torban darbe eebbifame dabalatee MW
4,200 qaqqabeera jechuun Korporeeshiniin
Faanaa Biroodkaasti Tajaajila Oduu
Itoophiyaa eeruun tibbana gabaaseera.
Loowwan gabbifaman
W.Dh.K.M.Aanaaleetiin
Godina Shawaa Lixaa Aanaa Ilfataatti
qonnaan bultoonni Loon gabbisanii
gabaaf dhiyeessanirraa galii qarshii
miliyoona 18 ol yoo argatan,qonnaan
bultoonni godina Shawaa Kaabaa
aanaa Warra Jaarsoo ammoo damma
oomishanii gabaaf dhiheessanirraa qar.
miliyoona tokkoo ol argachuunsaanii
ibsame.
Qonnaan bultoonni aanaa Ilfataa leenjii
paakeejii ekisteenshiinii misooma
beeladaafi
muuxannoo
gaggaarii
erga fudhatanii as hojii tekinooloojii
qonnaatti fayyadamuun haalli jiruufi
jireenyasaanii fooyyaaa dhufeera.
Qonnaan boltoonni 622 loon 4719
gabbisuun gabaaf dhiyeessanirraa
qarshii
miliyoona
18,876,000
argachuun bua qabeessa taaniiru.
Akka Itti aanaa itti gaafatamaan Waajjira
Misooma
Qabeenya
Beeladaafi
Qurxummii aanichaa Obbo Addisuu
Baayyisaa ibsanitti qonnaan bulaan
asiin dura hubannaa paakeejii misooma
Footoo faayila keessaa
hektaarri mil. Jahaa ol qotamee midhaan

gosa garaagaraatiin uwwifameera. Oomisha
bara kanaarraas tilmaama sabsii duraatiin
callaan kuntaalli 164 ol argama jedhamee
abdatama.
Oomisha karoorfame kana
argachuufis boqonnaa qophii keessatti
hudhaalee sadeen hojii qonnaarratti
mulatan leenjiifi hubannoo qonnaan bulaafi
qooda fudhattootaaf kennameeti hojiitti kan
galame.
Amma
erga
hubannoo kana
argatee,
loon
muraasa horsiisee
gabbisuun buaa
guddaa argachaa
d h u f e e r a
jedhan.
Bara
kanas kan bara
darbee
caalaa
gabbbisuun buaa
gahaa argachuun
haala
jiruufi
jireenya isaanii
f o o y y e ff a c h a a
jiru. Ummanni
kana caalaa hojjetee jiruufi jireenyasaa

foyyessuufi guddina biyyaa fiduufis
paakeejii
misooma
beeladaatti
fayyadamuu qaba jedhaniiru.
Gama biraatiin ammoo godina Shawaa
Kaabaatti qonnaan bultoonni aanaa
Warra Jaarsoo gaagura ceumsaa 1600,
kan aadaa 74,909fi kan ammayyaa 620
irraa damma kiiloogiraama kuma 12
oomishanii gabaaf dhiheessuun galii
qarshii miliyoona tokkoofi kuma 800
argachuusaanii abbaan Adeemsa Hojii
Toannoo Buaa Beeladaa, Callaa
guddistuu
Beeladaafi
Qurxummii
Waajjira Misooma Qabeenya Beeladaafi
Qurxummii aanichaa Aadde Sannaayit
Tashoomaa ibsaniiru.
Buaa argame kanas caalmaatti
baballisuuf
qonnaan
bultoonni
tekinooloojii qonnaa ammayyaatti akka
fayyadaman gochuun, muuxannoo
qonnaan bultoota adda duree biratti
argame
baballisuun
fayyadamoo
akka taan gochuuf hojjetamaa jiras
jedhaniiru
Lafa hektaara mil. sadii olirratti. . .

dandaamullee, bu'aawwan hanga ammaatti
argaman kaumsa taasisuudhaan hanga
dandeettii misoomuu malu bira gahuuf
hojii baayee hojjechuun ammallee kan
hafu tauu ibsanii, hojiin kun bakkeewwan
kan dura hin misoomnee gandoolee
baadiyyaa qotee bulaafi horsiisee bulaa

hunda keessatti raawwatama jedhaniiru.
Milkaaina hojichaatiifis leenjiin hubannoo
cimsu qaamolee qooda fudhattootaa
sadarkaa sadarkaan jiraniif kennamuunsaas
ibsameera.
Indiyaan yaalii misaaela . . .

waraanaashee ammayyeessuuf hojiileen
biyya keessatti raawwachaa jirtu milkaayaa
dhufuusaa kan agarsiisuufi yaaliin kunis
kakaumsa kan itti horannudha jedhaniiru.
Misaaelli baalaastikii yaalame kun kiiloo
meetiroota kuma 5 furguggifamuu kan
dandau yoo tau, rasaasa niwikilaraa ulfina
hanga kiiloo giraama kuma 1 qabu baachuu

dandaa.
Ministeerri Ittisaa biyyattii gamasaanitiin
yaaliin kun cimina misaaelota Indiyaan
biyya keessatti hojjeettee kan agarsiisudha
jedhaniiru jechuun CNN gabaaseera.
Sirna heera mootummaa gabbisuuf mootummaafi ummanni waliin hojjechuusaanii ni cimsu!
Mudde 20 bara 2009
Kallacha Oromiyaa
15
Gaaddisee Ittaanaa
Ogeessa konkolaataansaa bishaaniin akka

hojjettu taasise
Ogeessi lammii biyya Indiyaa tae

suphaa konkolaataarratti bobbaee
jiraatu barnoota hin qabne ykn
barreessuufi dubbisuu hin dandeenye
konkolaataansaa
bobaaa
tokko
malee bishaan qofaan akka sochootu
taasiiseera.
Namtichi kun Mohaammad Raayis

Maarkiinii jedhama, konkolaataansaa
humna motora CC 800 qabdu bishaan
qofaan akka sochootu
taasisuuf
waggoota
shan
itti
fudhateera.
Konkolaataansaa kun yeroo ammaa
kana bishaaniifi makaa kaarbaayid
jedhamu walitti makamuun hojjechaa
jirti.
Konkolaataan haala kanaan sochootu
kun baasii bobaaa baayee akka
hiriste kan himame yoo tau, baasiin
imala kiiloo meetira 1tti gaafattus
saantimaan kan lakkaaamu akka tae
himameera. Maarkaaniin konkolaataan
kun bishaaniin akka hojjettu gochuuf
qaama mootaraashee gara garaatti buee
jijjiireera jedheera.
Haala kanaan bishaaniin akka hojjattu
taasisee kanan hojjadhe konkolaataan
koo kun baasii qusachuufis tae faalama
qilleensaa
ittisuuf
faayidaanshee
olaanaadha jedheera.
Konkolaatittiin
bishaaniin akka
sochootuuf bishaanitti gaazii Aseetliini
akka itti maku Maarkiiniin eeree,
gaaziin kun kaalsiyeemii, kaarbaayidiifi
bishaan walitti makuun akka argamus
himeera.
Maarkiin gaaraajii keessatti wayita konkolaataa bishaanii hojjetu

Gaaziin Aseytiliin yeroo baayee buufata suphaa konkolaataafi
industiriiwwan gurguddoo keessatti suphaaf tajaajila.
Maarkaaniin waggoota 15iif hojii makaanikummaa kan
hojjete yoo tau, bara jireenyasaa mana barumsaa seenee
barnoota waan hin baranneef dubbisuufi barreessuu
hindandau jedhameera.
Haa tau malee muuxannoo hojiin horateefi beekumsa
uumamaa keessasaa jiru hojiitti jijjiiruun hojii boonsaa
kana fakkaatu raawwachuu dandaeera. Konkolaataa hojjete

kanaanis biyyasaatti beekamtii guddaa kan argatee yoo
tau, hojii kalaqaa isaa kanaaf waraqaan ragaafi beekamtii
kennameeraafi.
Wayita ammaas kaampaanonni Awtoomobilii gurguddoo
biyya Chaayinaa isa waliin hojjachuuf gaaffii dhiheessaafii
jiru.
Madda: www.mirror.co.uk
Yuunivarsiitichi mala odeeffannoowwan sobaa

akkamitti akka tamsaan agarsiisu ifoomse
uumuunsaanii hin hafu.
Filannoon
pireezidaantummaa
Ameerikaa
dhiheenya
kana
xumurames
mudannoo
addaa keessummeessuu baatus oduu sobaan
jeeqamuunsaa hin hafne ture.
Mootummoonnis oduu sobaa akkanaa dhaabuufi
toachuuf karaa gara garaa carraaqaa jiru.
Teessoosaa Ameerikaa kan taasifate Yuunivarsitiin
Indiyaanaa ammoo mala oduuwwan sobaa
akkamitti akka tamsaan adda baasu hojjachuusaa
ifoomseera.
Qorattoonni yuunivarsitichaa akka jedhanitti,
Odeeffannoowwan sobafi ololli sobaa fuula hidhata
malli Hooksii jedhamuun moggaafame kun sirrii
hawaasummaan tamsaan baayee namaa akka qaqqabaniifi
kaayyoo yaadameef galmaan gauuf humnisaanii olaanaa akka tauufi dhiisuu odeeffannichaa hin eeru. Isarra
odeeffannoon kun akkamitti haala kamiin gara
tae beekamaadha.
Odeeffannoowwan akkanaa haala fakkaatuufi dhugaatti fuula hidhata hawaasummaarratti akka tamsae
dhihaateen tamsaanii ajandaa marii baayotaa tau. Oduuwwan agarsiisuun ragaa sirrii dhiheessa.
sobaa haala kanaan tamsaan ammoo dhiibbaa hin barbaachifne Meeshaan kun maarsaritiiwwan kaumsa
oduuwwan sobaa taanis niqorata jedhameera.

Seenaawwaniifi
odeeffannoowwan
fuula
feesbuukiifi tiwiitariirratti tamsaan adda
baasuunis haala kamiin akka tamsaan nihordofa.
Kana malees, yeroo meeqa namni akka ilaaleefi
yeroo meeqa wal harkaa akka fuudhames ni
agarsiisa jedhameera.
Karaan itttiin adda baasan dhaabbatichaan
hojjatame kun yaalii waggoota hedduu booda
hojiitti seenuusaa garicha kan hogganan Filiippoo
Meensar himaniiru.
Oduun baayotaaf gaarii taa jedhame kun
biyyoota Ameerikaan alaa keessatti hojiirra
ooluufi dhiisuunsaa waanti jedhame hin jiru.
Fayyadamaan odeeffannoon argate sobadha
jedhee yoo shakke hoaxy.iuni.iu.edu seenuun
qulqulleeffachuu ni dandaa jedhameera.
Madda: http://www.fanabc.com
Milkaainni gama misooma dinagdeetiin galmaae bulchiinsa gaarii mirkaneessuutiinis ni dabalama!
Mudde 20 bara 2009
Kallacha Oromiyaa
16
Ibsaa Xurunaa
Taphni Guutuu
Dubartootaa
Itoophiyaa 2ffaan
olaantummaa
Oromiyaan xumurame
Jila naannichaaf badhaasni
kenname
TaphaGuutuu Dubartootaa Itoophiyaa
2ffaa Hararitti gaggeeffamaa ture
qabxii
waliigalaa
olaantummaa
Naannoo
Oromiyaan
xumrame.
Jilli
ispoorteessitootaa
Naannoo
Oromiyaa kunis qabxii galmeessiseef
badhaasni jajjabeessituu Adaamaatti
kennameeraaf.
Gareen
dubartootaa
naannoo
Oromiyaa bakka buuun hirmaatan
ispoorteessitoonni 250 taan gosoota
ispoortii wal dorgommiin ittiin
adeemsifamaa ture hedduusaarratti
olaantummaan
xumuruun
shaampiyonaa
waliigalaa
tauun
milkaainaan xumuruu dandaeera.
Haaluma
kanaan
gosoota
ispoortii
saddeet
geggeeffamaa
turaniinOromiyaan paaraa limpikiin
warqee 15, birrii 9, nahaasa 7
idaaamaan meedaaliyaawwan 31
argachuun
olaantummaan wayita
xumuru naannon Amaaraa 21, Kibbi
10 argachuun sadarkaa 2ffaa fi 3ffaa
qabachuun xumuraniiru.
Dorgommii dubartoota dhageettii
dhabaniin Oromiyaan meedaaliyaa 16,
Amaarri 11 fi Finfinneen 5 argataniiru.
Dorgommii olompikaan Oromiyaan
warqee 9, birrii 10 fi nahaasa 10, Kibbi

warqee 8, birrii 4 fi nahaasa5, naannoon
Amaaraa warqee 6, birrii 6, nahaasa 9
argachuun sadarkaa 1ffaa hanaga 3ffaa
jiru qabachuun xumuraniiru.
Biiroon Dhimma dargaggoofi Ispoortii
Oromiyaas ispoorteessitoota, dursitoota
garee, leenjistootaafi qooda fudhattoota
wal dorgommicharratti hirmaachuun
qabxii boonsaa galmeessisan kuneen
akka qabxii argamsisaniitti badhaasa
jajjabeessiitu Wiixata darbe Adaamaatti
badhaaseera.
Haaluma kanaan ispoorteessitoota
meedaaliyaa warqee argamsiisanii
tokkoon tokkoon isaaniif qarshii kuma
shan shan, kanneen birrii argamsiisaniif
qarshii kuma sadi sadii, akasumas
kanneen nahaasa argamsiisan qarshii
kuma lama lama wayita badhaasu
kanneen hirmaatan hundaaf ammo
qarshii kuma tokko tokko badhaaseera.
Akasumasimmoo dursitoota gareefi
leenjisttoota
akkasumas
qooda
fudhattootas badhaasa qarshii adda
addaa kenneera. Akka walii galaatis
biirichi qarshii kuma 900 caalu
badhaasaan kenneera. Kunimmoo
hamilee ispoorteessitootaafi qooda Oromiyaan ammas burqaa atileetotaa tauushee mirkaneessaa jirti
fudhattootaa kakaasuun qabxii caaluuf
Taphni Guutuu Dubartootaa Itoophiyaa kun tau, tapha itti aanu 3ffaa naannon Somaalee
akka onnatan kan taasisudha.
waggaa lama lamaan kan adeemsifamu yoo Itoophiyaa akka qopheessitu filatamteetti.
Diyaagoo Simooniin leenjisaa cimaa, Kilaatenbargimmoo Atileet Miruutsi Yifxar boqate

abbaa murtee cimaa bara 2016 jedhaman
sagalee 113, Zidaan
108 fi Raayineeriin 86
argachuun
sadarkaa
1ffaa
3ffaa
jiru
argataniiru.
Maark Kilaatanbarg
Leenjistoota ciccimoo
Leenjisaa garee kubbaa miillaa kilaba

Ispeen Atileetikoo Maadiriid Diyaagoo
Paabloo Simoonii leenjisaa cimaa, Maark
Kilaatenbargimmoo abbaa murtee cimaa
bara 2016 jedhamuun filataman.
kubbaa miillaa Riyaal Maadiriid Ziineddiin

Yaaziir Zidaan waancaa Shaampiyoonsi
Liigii Awurooppaa inifateefi leenjisaa kilaba
Ingilizii Leesister Siitii shaampiyoonaa
Piriimer Liigii bara 2016 turan Kilaawudoo
Raayineerii caaluun injifachuunsaa gaaffii
taeera.
Simooniin filannoo dhaabbata International

Federetion of Football History and
Statistics adeemsise kanaan leenjisaa garee
Haaluma kananis Diyaagoo Simooniin
Filannoo murteessitoota
dhaabbata
Globe
soccer
award
jedhamuummoo abbaan
murtee lammii Ingiliz
Maark
Kilaatenburg
abbaa murtee cimaa
barichaa
jedhamuun
filatamaniiru. Abbaan
murtee kun bara 2016
xumurame
kanatti
taphoota
waancaa
Championsi League,
Europa League fi FA
cup irratti ergama itti
kenname
gahumsaan
bahachuunsaaniin
badhaasa kana akka
gonfatan
isaan
taasiseera.
Atileetiksii
Itoophiyaafi
Afrkaa
keessatti
adda
durummaan
atileetota
eeraman keessaa tokko kan
tae Atileet Miruutsi Yiifxar
umriisaa
waggaa
72tti
addunyaa kanarraa duaan
boqateera.
Atileet Miruutsi xumura

waldorgommiiwwani irratti
xumura fiigichaarratti osoo
hin yaadamiin saffisasaa
dabaluun maqaa masoon
Jijjiraa Maarshii jedhamuun
addunyaarratti beekamu dhibee fayyaa isa qunnameen biyya
Kaanaadaa Toroontootti yaalamaa turuun tibba darbe kan boqate.
Miruutsi abbaa ijoollee saddeetii yoo tau, biyyasaa
ItoophiyaafOloompikii Mooskoo 1972 adeemsifamerratti meetira
kumqa 10 fi kuma 5nwarqee lama argamsiisuun atileetii seenaa
boonsaa raawwatedha.
Bara 1964 ammoo Oloompikii Muniikirratti meedaaliyaa nahaasaa
argamsiiseera. Tapha Guutuu Afriikaarrattis meedaaliyaawwan
Warqeefi nahaasaa biyasaa gonfachiiseera.
Atileet Miruutsi Yifxar dhibee fayyaa isa quunname kanarraa
bayyanatee lubbuun akka jiraatuuf fedeereeshinii atileetiksii
Itoophiyaafi hiriyootasaarraa deggersi qarshii walaansaa
taasifamuufis lubbuusaa duarraa baraaruun hin dandaaamne.
M,aatii isaafi ummata Itoophiyaatiif Gaazexaan Kallacha Oromiyaa
jajjabina, lubbuu isaafimmoo Boqonnaa bara baraa hawwa!
Dhaabbata Birihaaninnaa Salaamitti Maxxansame

Kallacha Oromiyaa Bara 24 Lakk. 8

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kallacha Oromiyaa Bara 24 Lakk. 8

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Heerri keenya

Lafa hektaara mil. sadii olirratti hojii misooma

Oomisha baranaarraa callaan kuntaalli

Naannoo Oromiyaatti oomisha qonnaa bara

Abbaan Adeemsa Hojii Dhimmoota

Miidhaa sababii jijjiirama qilleensaatiin

Obbo Silashii Getaahun

Itoophiyaan ijaarsa piroojektoota humna anniisaa Yaalii misaaela baalaastikii

Itiyoophiyaan hanga waggaa dhufuutti

Aakka ibsa kanaatti

Dizaayinii humna ibsaa karoorfamee

kunneenis kan bishaanii saddeet, kan

Gara fuula 14tti

Hojiin waaltina afaan Oromoo

Icciitii guddina dinagdee. . .

Bara 1960 oota keessa galiin nama

HIV Ittisuufi toachuuf. . .

Mudde 20 bara 2009

Mira dhadhabbii hanbisuuf

Bulchiinsi gaariin eenyuun?

Bulchiinsi gaariin kan maddu bulchaa

eenyu akka taan

Eessammoo akka jiran

Boor eessa akka gaan

Ofiif deebii kenneen

M-Muuxannoowwan misoomaa babalisuuf

Kana beektuu laata?

Afaan Oromoo raadiyoodhaan darbuu kan eegale bara 1967

Jechoota biyyoota tokko tokkoo

Nama tokko beekuudhaaf itti gaafatamummaa kenniifii ilaali

Nama amanuun gaariidha, amanuu dhabuun garuu irra caala baayyee

Bishaan ciisaafi saree callisaarraa of eegi (jarmanoota)

Waan jijjiiruu hin

Habtee Bantii Wallagga Lixaa, Waajjira Dhimmoota Kominikeeshiinii

hin qabne haasawa

Harreen farda waliin ooltu gaangee hin dubbiftu(Afrikaanota)

Yeroo wajjin .jijjirama

o Yaadi garuu hin dhiphatiin

o Dandeettii keetti fayyadami

o Dogoggora keerraa baradhu

o Hanga dandeetti kee beeki

o Osoo beektuu hin haariin

Mee cimii of bari

Siif kan jiraatu

Diina keessa .Fira

Haaromsi Itoophiyaa ijoollee biyyaan!

Mudde 20 bara 2009

Bara 1986 hundeeffame

Hordoffii Toannaa Raabsaafi

Sababa ongeetiin miidhaa gahuu

Goginsa yeroo ammaa qaqqabee jiru,lammiilee miliyoonaan lakkaayaman rakkoof kan

Itoophiyaan yeroo ammaa sirna dimokiraasii bulchiinsa gaarii mirkaneessuu

Raawwii KGT 2ffaatiif tumsuudhaan haaromsa biyya keenyaa ni ariifachiifna!

Mudde 20 bara 2009

Aadde Faantaayee Laggasuu Magaalaa Asallaa

Obbo Hasan Huseeniifi Hajoo Adam Aanaa Agaarfaa

Obbo Tolaa H/Maammaa Aanaa Diinshoo Magaalaa

Iluu Abbaa Boor

Obbo Katamaa Nuuruu Mana Jireenyaa

Iyyataan Obbo Yaaloo Abaataa B/Bn Hayilamaariyaam

Obbo Abbaa Maccaa A/Waajii jiraataa Magaalaa Jimmaa

Saboonni, sablammoonniifi ummatoonni misoomaafi nageenya biyyasaaniif wabiidha!

Mudde 20 bara 2009

Adeemsa Waaltina Afaanii,