You are on page 1of 384

3

Mathematics
Kagamitan ng Mag-aaral
Tagalog
Yunit 1

Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga


edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at / o
unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan
ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa
Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas

ii
Mathematics – Ikatlong Baitang
Mathematics± Ikatlong Baitang
Kagamitan ng Mag-aaral
Kagamitan ng Mag-aaralsasaTagalog
Tagalog
Unang Edisyon,
Edisyon,2014
2014
ISBN:
ISBN: 978-621-402-010-2

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas


Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o
tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang
nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na
ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang
kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society
(FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa
nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng
Inilathala ng Kagawaran
Kagawaran ng ng Edukasyon
Edukasyon
Kalihim: Br.
Kalihim: Br. Armin
Armin A.
A. Luistro
Luistro FSC
FSC
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, Ph.D.

Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral


Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral
Mga Manunulat: Ofelia G. Chingcuangco, Henry P. Contemplacion,
Tagasuri: Eleanor I. Flores,
Jean Aurea Laura
A. Abad, N. C.
Alleli Gonzaga,
Domingo,Carolina O.Doñes,
Rogelio O. Guevara,
Abelardo
Gerlie B. Medes,
M. Ilagan, Soledad
Maritess A. Ulep Ma. Corazon C. Silvestre,
S. Patacsil,
Remylinda T. Soriano, Victoria C. Tafalla, Teresita P. Tagulao,
Manunulat: Ofelia G. Chingcuangco, Henry P. Contemplacion,
at Eleanor
Dominador J. Villafria
I. Flores, Laura N. Gonzaga, Carolina O. Guevara,
Mga Tagasuri:Gerlie
JeanM.Aurea A.Maritess
Ilagan, Abad, Rogelio O. Doñes, Abelardo B. Medes,
S. Patacsil,
Ma. Corazon
at Soledad A. Ulep C. Silvestre, Remylinda T. Soriano,
Victoria C. Tafalla, Teresita P. Tagulao, Dominador J. Villafria
Mga Tagasalin: Erico Habijan, PhD, Gerlie Ilagan, Donna Salvan,
Tagaguhit: atFermin
AgnesM.G. Rolle (Lead Person)
Fabella
Tagaguhit: Fermin
Tagapagtala: M. Fabella
Marcelino C. Bataller, Roy L. Concepcion, Naneth R. Bautista
Punong
Mga Tagapangasiwa:
Tagapagtala: Marcelino Robesa R. Hilario
C. Bataller at Roy L. Concepcion
Tagapagkonteksto: Dr. Erico Habijan, Gerlie Ilagan, Donna Salvan
Mga Tagapamahala: Robesa R. Hilario, Marilette R. Almayda, PhD,
Lead Person: Agnes G. Rolle
at Marilyn D. Dimaano, EdD

Inilimbag sa
Inilimbag ni Pilipinas ng ________________________
Inilimbag ni ___________________________

Education- InstructionalMaterials
Department of Education-Instructional MaterialsCouncil
CouncilSecretariat
Secretariat(DepEd-IMCS)
(DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor, Mabini Bldg., DepEd Complex, Meralco Avenue
Department of Education- Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
Office Address: 5th
Pasig City,Mabini
Floor, Bldg.,1600
Philippines DepEd Complex, Meralco Avenue,
Telefax:
Office Address: (02)
5th 634-1054
Pasig
Floor, or 634-1072
City,Mabini
Philippines
Bldg.,1600
DepEd Complex, Meralco Avenue,
E-mail Address:
Telefax: imcsetd@yahoo.com
(02) 634-1054 o 634-1072
Pasig City, Philippines 1600
E-mail Address:
Telefax: imcsetd@yahoo.com
(02) 634-1054 o 634-1072
E-mail Address: imcsetd@yahoo.com
ii
Talaan ng Nilalaman

Yunit 1- Bilang Hanggang 10 000 na Ginagamitan ng


Pagsasama-sama (Addition) at Pagbabawas
(Subtraction)

Aralin 1 Pagpapakita (Visualizing) ng Bilang


Hanggang 5 000 .......................................................2
Aralin 2 Pagpapakita (Visualizing) ng Bilang
Hanggang 10 000 ......................................................6
Aralin 3 Place Value at Value ng Bilang Hanggang
10 000 .......................................................................10
Aralin 4 Pagbasa at Pagsulat ng Bilang Hanggang
10 000 ........................................................................16
Aralin 5 Pag-round-off ng Bilang sa Pinakamalapit
na Sampuan (Tens), Sandaanan
(Hundreds), at Libuhan (Thousands) .....................19
Aralin 6 Paghahambing ng Bilang Hanggang
10 000 ........................................................................25
Aralin 7 Pagsusunod-sunod (Ordering) ng Bilang
na may 4-5 Digit ......................................................30
Aralin 8 Ordinal na Bilang Mula 1st –100th ..........................35
Aralin 9 Mga Barya at Perang Papel Hanggang
PHP10,000 .................................................................40
Aralin 10 Pagbasa at Pagsulat ng Pera
sa Simbolo at Salita .................................................45
Aralin 11 Paghahambing ng Halaga ng Pera
Hanggang PHP500 ..................................................49
Aralin 12 Paghahambing ng Halaga
Hanggang PHP1,000 ...............................................55
Aralin 13 Pagsasama-sama ng Bilang na may 3-4
na Digit na Walang Regrouping ...........................58
Aralin 14 Pagsasama-sama (Adding) ng mga Bilang
na may 3-4 na Digit na Mayroong
Regrouping ...............................................................61

iii iii
Aralin 15 Pagtantiya (Estimating) ng Kabuuan (Sum) ........65
Aralin 16 Pagsama-sama (Adding) ng mga Bilang
na may 1-Digit na Bilang na may at
walang Regrouping ................................................68
Aralin 17 Pagsasama-sama (Adding) ng Bilang na
may 2-3 Digit na Bilang na may Multiples
na Sandaanan .........................................................71
Aralin 18 Paglutas (Solving) ng Suliraning Routine na
Ginagamitan ng Pagdaragdag............................72
Aralin 19 Paglutas ng Non-Routine na Suliranin na
Ginagamitan ng Pagdaragdag ...........................77
Aralin 20 Paglikha ng Suliranin (Creating
Problems) Gamit ang Pagdaragdag
(Addition) ..................................................................81
Aralin 21 Pagbabawas (Subtraction) na Walang
Regrouping ..............................................................87
Aralin 22 Subtraction (Pagbabawas) Gamit ang
Regrouping ...............................................................91
Aralin 23 Pagtantiya ng Kinalabasan ...................................94
Aralin 24 Pagbabawas Gamit ang Isip sa Bilang na
may 1-2 Digit ..........................................................100
Aralin 25 Pagbabawas ng Bilang 2-3 Digit na
Multiples na may Multiples na Sandaanan
(Hundreds) Gamit ang Isip....................................104
Aralin 26 Paglutas ng Suliranin na Ginagamitan ng
Pagbabawas (Subtraction) ..................................108
Aralin 27 Paglutas ng Suliranin Gamit ang
Dalawang Paraan (Two-Step Word
Problem) ..................................................................111
Aralin 28 Pagbuo ng Pamilang na Suliranin (Word
Problem) Gamit ang Pagdaragdag at
Pagbabawas (Subtraction)..................................114

iv iv
Mahal kong mag-aaral:

Ang aklat na ito ay inihanda upang makatugon sa


layunin ng batayang edukasyon sa matematika “na
malinang ang kasanayan upang maging isang mahusay na
tagapaglutas ng mga suliraning pang matematika at may
mapanuring pag iisip.”

Ang mga gawain na nakapaloob sa kagamitang ito ay


makakapagpatibay ng kasanayan sa pagdaragdag
(addition), pagbabawas (subtraction), pagpaparami
(multiplication), at paghahati-hati (division). May mga
kasanayan din na makapagpapaulad ng kakayahan sa
matematika, sa mga suliraning pang matematika kaugnay
sa mga karanasan at pang araw-araw na pamumuhay.
Gayundin ang pagkakataon na makagawa ng iba’t ibang
disenyo na gamit ang mga natutuhang hugis at pattern.
Ang mga aralin ay hinati sa apat na yunit:

Yunit 1- Bilang hanggang 10 000, Pagdaragdag (Addition), at


Pagbabawas (Subtraction) ng Whole Number
Yunit 2- Pagpaparami (Multiplication) at Paghahati-hati
(Division) ng Whole Number
Yunit 3- Geometry, Pattern, at Algebra
Yunit 4- Measurement, Probability, at Statistics

Inaasahan na magiging kasiya-siya ang pag-aaral ng


asignaturang matematika at magagamit ang mga
pamaraan na natutunan sa araw-araw na pamumuhay.
Maglibang habang tumutuklas at sumasagot ng mga
gawain gamit ng iba’t ibang modelo, ilustrasyon, at tunay
na mga bagay, kasama ng kaibigan, o ng kapareha.

Manunulat

ix
ix
Yunit 1
Bilang Hanggang 10 000 na
Ginagamitan ng Pagsasama-
sama (Addition) at
Pagbabawas (Subtraction)

1
Aralin 1

Pagpapakita (Visualizing) ng Bilang


Hanggang 5 000

Ang lahat ng mag-aaral ay pumila nang maayos para


magbigay-pugay sa watawat. Alam mo ba ang bilang ng
mga mag-aaral sa inyong paaralan? Mabibilang mo ba
sila?

Gawain 1

Gamitin ang sandaanan (flats), sampuan (longs), at squares


upang maipakita ang sumusunod na bilang.
1) 485 2) 392 3) 590 4) 839 5) 248

2
2
Gawain 2

A. Isulat ang katumbas na kabuuang bilang na


ipinapakita sa bawat set ng number disc.

1) 1 000 1 000 100 100 100 1 1

2) 1 000 1 000 1 000 1 000 100 1 1 1

B. Ipakita sa pamamagitan ng mga number disc ang


katumbas na bilang ng mga digit sa kaliwa. Gamitin
ang thousands, hundreds, tens, at ones.

1 000 100 10 1

1) 2 478

2) 3 275

3) 2 312

4) 3 621

5) 3 923

3
3
Gawain 3

Gamitin ang sandaanan (flats), sampuan (longs), at


isahan (squares) upang maipakita ang sumusunod na
bilang.

1) 1 375
2) 2 083
3) 3 260
4) Isang libo, limang daan, at labing walong punla ng
mahogany
5) Dumalo sa konsiyerto ang apat na libo, dalawang
daan, at tatlumpu’t isang manonood. Paano mo
maipakikita ang bilang na ito gamit ang
sandaanan (flats), sampuan (longs), at isahan
(squares). Isulat ang inyong sagot sa sagutang
papel.

Gawain 4

A. Ipakita ang katumbas na bilang ng mga


sumusunod gamit ang sandaanan (flats), 7
sampuan (longs), at 4 na isahan (squares).
1) 2 217
2) 3 248
3) 3 760

44
B. Isulat ang kabuuan ng mga bilang na nasa number disc.

1) 1 000 1 000 100 100 100 ___________

2) 1 000 1 000 1 000 1 ___________

3) 1 000 1 000 1 000 100 100 1 1

___________

4) 1000 1000 10 1 1 1 ___________

5) 1000 100 1 1 ___________

Gawain 5

Gamitin ang graphing paper. Iguhit at kulayan ang


katumbas na bilang sa ibaba. Isulat ang angkop na bilang
sa patlang.

1) 1 block, 8 flats, at 2 squares ______________


2) 2 blocks, 5 flats, 7 longs, at 4 squares _____________
3) 4 blocks at 9 longs ____________

5
5
Aralin 2

Pagpapakita (Visualizing) ng Bilang


Hanggang 10 000

Kung magbibilang ka at magsisimula sa 5 000, ano ang


kasunod na bilang?

Gawain 1

Gamitin ang sandaanan (flats), sampuan (longs), at


isahan (squares) para maipakita ang katumbas ng 5 633.

5 blocks = 5 000 6 flats = 600 5 longs = 50 3 squares = 3

6
Gamitin ang libuhan (thousand blocks), sandaanan (flats),
sampuan (longs), at isahan (squares) upang maipakita ang
katumbas ng sumusunod na bilang.

1) 1 462
2) 2 195
3) 4 841
4) 5 235
5) 6 243

Gawain 2

Gamitin ang mga bigkis ng straw upang maipakita ang


katumbas ng sumusunod na bilang. Ang unang tanong ay
ginamit na halimbawa.

1) 5 982

1 000 1 000 1 000 1 000 1 000 100 100 100 100

100 100 100 100 100 10 10 10 10 10 10 10 10 1 1

2) 8 361
3) 9 260
4) 7 834
5) 8 365

7
7
Gawain 3

A. Isulat ang katumbas na bilang ng bawat pangkat o set


ng number disc.

1) 1 000 1 000 1 000 1 000 1 000 1 000 100

100 100 100 10 10 10 1


_________________

2) 1 000 1 000 1 000 1 000 1 000 1 000 1 000

100 100 100 100 100 10 1

1 _________________

3) 1 000 1 000 1 000 1 000 1 000 100 100

100 100 100 100 100 10 10

10 10 10 1 1 1 1 _________________

4) 100 100 1 1 1 000 1 000 1 000

1 000 1 000 1 000 1 000 _________________

8
8
Gawain 4

A. Gamitin ang libuhan (thousand blocks), s andaan (flats),


sampuan (longs), at isahan (squares) upang maipakita ang
katumbas na bilang ng sumusunod na bilang.

1) 8 765
2) 6 752
3) 5 534
4) 7438
5) 9 567

1 000 100 10 1
B . Gamitin ang number disc para
maipakita ang katumbas na bilang na nakasaad sa
ibaba.

1) 6 782
2) 8 294
3) 9 316
4) 7 415
5) 5 962

9
9
Gawain 5

Gamitin ang graphing paper. Gumuhit at kulayan ang


sumusunod. Isulat ang katumbas na bilang sa simbolo at
salita.
1) 5 libuhan (thousand blocks), 2 sandaanan (flats), at
8 isahan (squares)
2) 7 libuhan (thousand blocks), 4 sandaanan (flats), 8
sampuan (longs), at 5 isahan (squares)
3) 10 libuhan (thousand blocks)

Aralin 3

Place Value at Value ng Bilang


Hanggang 10 000

Tingnan at pag-aralan ang place value chart.

Sampung
Libuhan Sandaanan Sampuan Isahan
Libuhan
3 5 0 8
1 0 0 0 0

Sa 3 508, ano ang place value ng 5? Ano ang value ng 0?


Sa 10 000, ano ang place value ng 1?

10
Gawain 1

A. Basahin ang bawat bilang. Tukuyin ang digit na nasa


hundreds place.

1) 670 2) 395 3) 522 4) 983 5) 722

B. Isulat sa inyong kuwaderno ang katumbas na bilang sa


bawat pangkat o set ng number disc.

1) 100 100 100 100 10 10 1

a. 412 c. 241
b. 421 d. 214

2) 100 10 10 10 10 1 1
a. 124 c. 421
b. 241 d. 142

3) 100 100 100 10 10 10 10

1 1
a. 243 c. 342
b. 432 d. 234

11
11
Gawain 2

Ibigay ang bilang ng mga numerong ipinapakita sa number


disc na nasa place value chart.
Sampung Libuhan Sandaanan Sampuan Isahan
Libuhan (Thousand) (Hundreds) (Tens) (Ones)
(Ten
thousand)

1 000 100 10 10 1

10 10 1
1 000 100
10 10

1 000 100 10

1 000

1 000

Ilang libuhan (blocks) ang inyong nabuo?


Ilan ang sandaanan (hundreds), sampuan (tens), at
isahan (ones) na nabuo?
Isulat ang bilang nabuo sa inyong kuwaderno?
Isulat ang bilang sa expanded form.
Ilang digit mayroon ang bilang na nabuo?
Ano ang place value ng 5? 3? 7? 2?

12
12
Gawain 3

A. Ibigay ang place value at value ng digit na may


salungguhit.

1) 1 785 ________ ________


2) 4 607 ________ ________
3) 8 931 ________ ________
4) 7 486 ________ ________
5) 3 958 ________ ________
B. Isulat sa bawat patlang ang nawawalang bilang.
1) Ang 7 524 ay may _____ libuhan (thousands) + _____
sandaanan (hundreds) + ______ sampuan (tens)
+ ______ na isahan (ones).

2) Ang 9 841 ay may_______ na libuhan


(thousands) +_____ sandaanan (hundreds) +______ na
sampuan (tens) +_______ isahan (ones)

3) Ang 4 385 ay may _____ na libuhan (thousands)


+____ sandaanan (hundreds) + ______ sampuan
(tens) + ______ isahan (ones).

4) Ang 7 345 ay katumbas ng 7 000 + 300 +______+ 5

5) Ang 5 446 ay katumbas ng 5 000 + _____+ 40 + ____

13
13
C. Sagutin nang wasto ang mga tanong sa bawat bilang.

1) Ano-ano ang place value ng bilang na may 4 na


digit?
2) Saang pangkat ng bilang o period ito
matatagpuan?
3) Paano mo malalaman ang value ng bawat digit sa
bawat bilang?

Gawain 4

A. Sa bilang na 8 564, anong digit ang nasa:


1) sandaanan o hundreds place? __________
2) isahan o ones place? __________
3) libuhan o thousands place? __________
4) sampuan o tens place? __________

B. Piliin ang bilang kung saan mas malaki ang value ng 8.


1) 8 342 o 5 328 _____________
2) 8 931 o 9 285 _____________
3) 6 489 o 2 830 _____________
4) 5 768 o 2 899 _____________
5) 9 845 o 1 798 _____________

14
14
Gawain 5

A. Ibigay ang tamang place value at value ng 5 sa


bawat bilang na nasa ibaba.

1) 5 017 2) 7 305 3) 3 259


4) 5 234 5) 2 513

B. Sagutin nang wasto ang sumusunod na tanong.

1) Sa bilang na 2 179, aling digit ang may


pinakamataas na value?
2) Aling digit ang may pinakamaliit na value sa
bilang na 5 378?
3) Kailangan ba ng 0 sa pagsulat ng dalawang libo,
limang daan, at walo sa pamamagitan ng simbolo?
Bakit?

Gawain 6

Hanapin ang lahat ng digit na matatagpuan sa mukha ng


bata. Gamitin ang mga ito upang makabuo ng limang
bilang na may 4 na digit.

15
15
Aralin 4

Pagbasa at Pagsulat ng Bilang Hanggang


10 000

Basahin ang sitwasyon.


Napakinggan ni Glenda mula sa tagapagbalita na may
isang libo, at dalaw ampu’t limang botante sa Barangay Sta.
Ana at isang libo, tatlong daan, at dalaw ampu’t apat na
botante sa Barangay Nabalod. Isinulat niya ang bilang sa
ganitong paraan:

Barangay Sta. Ana – 1 025 botante


Barangay Nabalod – 1 324 botante

Tama ba ang pagkakasulat niya ng bilang ng mga


botante? Bakit?

Gawain 1

A. Isulat ang bawat bilang sa pamamagitan ng salita.

1) 1 475
2) 3 480
3) 4 537
4) 5 462
5) 9 484

16
16
B. Isulat ang mga bilang sa pamamagitan ng simbolo.

1) dalawang libo, pitong daan, at tatlo


2) anim na libo, limang daan, at apatnapu’t pito
3) siyam na libo, isang daan, at tatlumpu’t dalawa
4) pitong libo, at tatlumpu’t apat
5) limang libo, tatlong daan, at isa

Gawain 2

Isulat ang angkop na bilang na nasa pagitan ng


sumusunod na digit.

1) 6 462, _________, 6 464


2) 7 586, _________, 7 588
3) 4 517, _________, 4 519
4) 5 488, _________, 5 490
5) 9 536, _________, 9 538

Gawain 3

A. Isulat sa pamamagitan ng salita ang sumusunod na


bilang.
1) 5 459
2) 6 568
3) 5 173
4) 5 342
5) 6 012

17
17
B. Isulat ang sumusunod na bilang sa pamamagitan ng
simbolo o figure.

1) limang libo, siyam na daan, at animnapu’t isa


2) pitong libo, dalawang daan, at tatlumpu’t apat
3) walong libo, at apatnapu’t apat
4) siyam na libo, tatlong daan, at pitumpu’t tatlo
5) anim na libo, at siyamnapu’t pito

Gawain 4

Basahin at sagutin.

1) Ano ang pinakamalaking bilang na may 4 na digit.


Isulat ito sa pamamagitan ng simbolo at sa salita.

2) Isulat sa simbolo at sa salita ang bilang na kasunod


ng 5 473.

18
18
Aralin 5

Pag-round-off ng Bilang sa Pinakamalapit


na Sampuan (Tens), Sandaanan
(Hundreds), at Libuhan (Thousands)

Sa pag-uwi mo mula sa paaralan patungo sa bahay ay 22


minuto ang nagugugol mo. Ibig sabihin halos nasa pagitan
20-30 minuto bago ka makarating. Paano mo i-round off
ang bilang na 22 sa pinakamalapit na sampuan (tens)? Bakit
mahalaga ang pag-round off ng bilang?

Gawain 1

Basahin ang sitwasyon at sagutin nang wasto ang mga


tanong.

A. Si John ay nagbakasyon ng 29 na araw sa


Maynila. I-round off ito sa pinakamalapit na
sampuan (tens), halos ilang araw siya sa Maynila?

Pag-aralan ang number line upang lubos na maunawaan.

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

1) Aling tens ang mas malapit sa 29? 20? o 30?


Kapag ini-round off ang 29 sa pinakamalapit na
sampuan (tens) ito ay magiging ____________.

19
19
Kung ganoon si John ay nagbakasyon sa Maynila ng
halos __________ na araw.

2) 20, 21, 22, 23, 24, ay mas malapit sa 20 kung


kaya’t ang bilang na rounded ay _________.

Paano ninyo ini-round off ang mga bilang? Pataas o


pababa? ____________

3) 25, 26, 27, 28, 29 ay mas malapit sa 30, kung


kaya’t ang bilang na rounded ay ____________.

Paano ninyo ini-round off ang mga bilang? Pataas o


pababa?

B. Pag-aralan ang number line na may label na 200-300.

200 210 220 230 240 250 260 270 280 290 300

1. Saang sandaanan (hundreds) mas malapit ang


260? sa 200 o 300?
2. Kapag ini-round off ang 260, ito ay magiging ___.
3. Ano ang gagawin kapag ang digit na ini-round
off ay mas mababa sa 4? 5 o mas mataas sa 5?

C. Pag-aralan ang number line na may label na 4 000,


4 100,…, 5 000.

4 000 4 100 4 200 4 300 4 400 4 500 4 600 4 700 4 800 4 900 5 000

1) Saang libuhan (thousands) mas malapit ang


4 300? 4 000 o 5 000?
2) Kapag ini-round off ang 4 300 saan mas malapit
na libuhan (thousands) ito?
2020
D. I-round off ang sumusunod na bilang sa
pinakamalapit na sampuan (tens):

1) 56 ______ 2) 84 ______ 3) 38 ______


4) 69 ______ 5) 91 ______

E. I-round off ang sumusunod na bilang sa


pinakamalapit na sandaanan (hundreds):

1) 149______ 2) 269 ______ 3) 576 ______


4) 304 ______ 5) 438 ______

F. I-round off ang sumusunod na bilang sa


pinakamalapit na libuhan (thousands):

1) 2 345 _______ 3) 3 894 _______


2) 1 789 _______ 4) 5 452 _______

G. Sagutin ang sumusunod na tanong sa bawat


bilang.

1) Ano ang rounding place kung ang bilang ay


kailangang i-round off sa pinakamalapit na
sampuan (tens)? sandaanan (hundreds)?
libuhan (thousands)?

2) Anong digit ang dapat na nasa kanan ng digit


na nasa rounding place kung ikaw ay
kailangang mag-round off pababa?

3) Anong digit ang dapat na nasa kanan ng digit


na nasa rounding place kung ikaw ay
kailangang mag-round off pataas?

21 21
Gawain 2

Tumukoy ng numerong sasagot sa mga tanong na nasa


ibaba. Piliin ang sagot mula sa kahon at isulat ito sa inyong
sagutang papel.
82 67 486 53
711 605 57 1 839

1) Anong bilang ang maaaring i-round off pababa sa


50?
2) Aling bilang na nasa larawan ang maaaring i-round
off pataas sa 60?
3) Anong bilang ang maaaring i-round off pababa sa
80?
4) Anong bilang na 4 na digit ang maaaring i-round off
sa 2 000?
5) Anong bilang ang maaaring i-round off pataas sa
700?
6) Anong bilang na 3 digit ang maaaring i-round off sa
500?

Gawain 3

A. Piliin kung saan sa dalawang bilang sa kanan mas


malapit ang bilang na nasa kaliwa. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
1) 58 a. 50 b. 60
2) 43 a. 40 b. 50
3) 543 a. 500 b. 600
4) 627 a. 600 b. 700
5) 961 a. 900 b. 1 000

22
22
B. I-round off ang bawat bilang ayon sa place value na
nasa loob ng panaklong.
1) 69 sampuan (tens)
2) 486 sandaanan (hundreds)
3) 392 sandaanan (hundreds)
4) 5 736 libuhan (thousands)
5) 236 sampuan (tens)

C. I-round off ang bawat bilang na nasa loob ng kahon sa


pinakamalapit na sampuan (tens), sandaanan
(hundreds), o libuhan (thousands). Isulat ang inyong
sagot sa angkop na kolum.

56 4 613 2 548 68 243 273 42


4 217 485 49 361 456 38

40 50 60 70 200 300 400 500 3 000 4 000 5 000

Gawain 4

Basahin at sagutin nang wasto ang mga tanong.

1) Lumahok ang 3 246 na manlalaro sa ginananap


na Panlarong Panrehiyon. I-round off ang bilang na
ito sa pinakamalapit na libuhan (thousands).
2) Kayang buhatin ng isang lalaki ang halos 50 kg na
bigas. Alin sa mga ito ang kaya niyang buhatin:
55 kg, 54 kg, 47 kg, 58 kg, 56 kg?

23
23
3) Ang isang panaderya ay nangangailangan ng
halos tatlong daan, dalawampu’t siyam na itlog
para sa paggawa ng egg pie. Halos ilang itlog ang
dapat nilang bilhin?

4) Kung ang dalawang batang boyscout ay gagamit


ng 257 dm ng pisi, alin sa sumusunod na haba ng
pisi ang dapat bilihin? 250 dm, 260 dm, 300 dm?
Bakit?

5) Kung ang nanay ay may PHP300, sapat ba ito para


mabili niya ang sumusunod: 1 kilo ng isda,
1 kilo ng manok, at 5 kilo ng bigas? Bakit?

Gawain 5

A. Sagutin ang gawain sa ibaba. Isulat ang sagot sa


sagutang papel.

1) Ano ang pinakamalaking bilang na kapag


ini-round off ang hundreds place, 800 ang makukuha
na sagot?
2) Ano naman ang pinakamaliit na bilang na kapag
ini-round off ang hundreds place, 800 ang
makukuha na sagot.
3) Ano ang pinakamalaki at pinakamaliit na bilang na
kapag ini-round off ang hundreds place, 500 ang
magiging sagot?
4) Kung ang 9 124 ay kailangang i-round off sa nearest
hundred, ano ang magiging sagot?
5) Kung ang 5 501 ay kailangang i-round off sa nearest
thousand, ano ang sagot?
24
24
B. Magbigay ng 5 bilang na maaaring i-round off sa:
1) 70 2) 400 3) 8 000

C. Aling bilang sa ibaba ang hindi mababago ang digit


sa hundreds place kahit i-round off sa pinakamalapit
na sandaanan (hundreds)?

1) 351 6) 510
2) 220 7) 299
3) 207 8) 185
4) 918 9) 1 206
5) 840 10) 872

Aralin 6

Paghahambing ng Bilang Hanggang 10 000

Sina Sally at Carmy ay matalik na magkaibigan. Tingnan ang


larawan nila at ang mga lastikong natipon nila sa loob ng
anim na buwan. Sa inyong palagay sino kaya sa kanila ang
nakapagtipon ng mas maraming lastiko. Paano mo
ihahambing ang dami ng lastikong kanilang natipon?

25
25
Binilang nina Sally at Carmy ang mga lastikong natipon nila
at itinala sa tsart. Sino sa kanila ang may mas maraming
nakolektang lastiko

Magkaibigan Bilang ng mga lastiko natipon


nila sa loob ng 6 na Buwan
Sally 1 637
Carmy 1 259

Paghambingin ang bilang ng mga lastikong natipon nila


gamit ang sandaanan (flats), sampuan (longs), at squares
(ones).

Gawain 1

Paghambingin ang mga bilang gamit ang senyas ng kamay


na nasa larawan.

less than greater than equal

1) 3 345 _____ 5 263


2) 6 232 _____ 6 348
3) 6 476 ______ 7 568
4) 8 315 ______ 9 806
5) 8 925 ______ 9 438
6) 2 040 ______ 2 000 + 0 + 40 + 0
7) 7 904 ______ 7 000 + 900 + 0 +4
26
26
8) 4 576 ______ 5 000 + 400 + 70 + 6
9) 9 300 ______ 9 000 + 300 + 0 + 0
10) 6 232 ______ 6 000 + 200 + 30 + 4

Gawain 2

A. Basahin at sagutin ang mga tanong. Isulat ang


angkop na bilang at paghambingin ang mga ito
gamit ang >, <, at =.

1) Ang paaralan ng Mapayapa ay may kabuuang


3 260 na mag-aaral. Kung ang paaralan ng
Maligaya ay mas marami ng dalawampung
mag–aaral kaysa sa mag-aaral sa paaralan ng
Mapayapa, ilan ang kabuuang bilang ng mga
mag–aaral sa paaralan ng Maligaya?

2) Buwan ng Oktubre, ang nanay at tatay ay


nakaipon ng halagang PHP3,475 noong Disyembre
ay nakaipon naman sila ng halagang PHP3,125. Sa
anong buwan mas maliit ang naipon nilang
halaga?

B. Sipiin ang sumusunod na bilang sa inyong kuwaderno.


Sa bawat bilang, paghambingin ang dalawang
numero at bilugan ang mas higit ang value sa libuhan
(thousand)?

1) 9 879 o 7 894
2) 4 800 o 8 400
3) 7 643 o 6 437
4) 6 897 o 1 689
5) 7 342 o 3 742

27
27
Gawain 3

A. Sipiin at paghambingin ang mga sumusunod na bilang.


Isulat ang >, <, at = sa bawat patlang.

1. 3 860 _____ 5 487


2. 5 863 _____ 7634
3. 2 737 _____ 7 321
4. 7 876 _____ 6 787
5. 2 346 _____ 2 346
6. 1 678 _____ 1 785
7. 7 341 _____ 7 314
8. 3 413 _____ 3 712
9. 8 678 _____ 8 786
10. 7 891 ____ 7 891

B. Sagutin ang mga tanong.

1) Ang 426 at 624 ay may mag kaparehong mga


digit o numero subalit magkaiba ang ayos nito.
Magkapareho ba ang value nito? Ipaliwanag.
2) Paghambingin ang value ng 4 sa 934 at 647. Alin
ang mas malaki mas maliit? Ipaliwanag.

C. Punan ang patlang ng tamang salita upang mabuo ang


pangungusap.

1) Sa paghahambing ng 2 457 at 2 464, kailangang


tingnan ang digit na nasa _______ place.
2) Sa paghahambing ng 1 830 at 1 799, kailangang
tingnan ang digit na nasa ______ place.

28
28
Gawain 4

Isulat ang tamang simbolo (>, <, at =) sa bawat patlang


upang maging wasto ang paghahambing sa bawat bilang.

1) 8 691 ____ 8 961


2) 5 287 ____ 5 827
3) 5 600 ____ 5 000 + 600 + 0 + 0
4) 4 993 ____ 4 939
5) 8 540 ____ 8 450

29
29
Aralin 7

Pagsusunod-sunod (Ordering) ng Bilang


na may 4-5 Digit

Kung ikaw ay bibigyan ng pangkat o set ng bilang na may 4


at 5 digit, paano mo aayusin ang mga ito simula sa
pinakamalaki hanggang sa pinakamaliit? Simula sa
pinakamaliit hanggang sa pinakamalaki?

Gawain 1

Paghambingin ang mga numero sa bawat pangkat o set sa


ibaba, at ayusin ang mga ito mula sa pinakamalaki
hanggang sa pinakamaliit. Isulat ang inyong sagot sa
sagutang papel.

1) 4 378 4 380 4 379 4 382 4 381

2) 5 320 5 324 5 732 5 322 5 326

3) 7 850 7 845 7 854 7 585 7 865

30 30
Gawain 2

A. Ayusin ang sumusunod na bilang simula sa pinakamaliit


hanggang pinakamalaki.

1) 2 786 2 790 2 788 2 787 2 789


2) 5 860 5 980 5 000 5 880 5 780
3) 9 904 9 832 10 000 8 461 9 742

B. Ayusin ang pangkat o set ng mga bilang simula sa


pinakamalaki hanggang sa pinakamaliit.

1) 4 989 4 986 4 985 4 987 4 988


2) 9 399 9 299 9 400 8 299 8 999
3) 6 090 5 610 6 000 9 967 8 374

Gawain 3

a. Ayusin mula sa pinakamaliit hanggang sa


pinakamalaki ang populasyon ng apat na
paaralan.

3 427 2 564 1 976 2 839


________ ________ ________ ________

b. Ayusin ang bilang ng mamayan sa apat na


barangay mula sa pinakamalaki hanggang
pinakamaliit.

4 745 6 983 9 357 7 450

3131
Gawain 4

Isulat ang bawat bilang sa loob ng hagdang kahon (ladder


box) ayon sa wastong pagkakasunod-sunod nito.
1) 6 327 4 327 8 543 3 258 1 765

Magsimula dito

2) 4 452 9 778 7 675 4 231 5 189

Magsimula dito

32
32
Gawain 5

A. Pag-aralan ang tala ng donasyong na nakolekta para


sa mga nasalanta ng bagyo at sagutin ang mga
tanong.

Nais tumulong ng dalawang organisasyon sa Maynila


para sa mga nasalanta ng bagyo sa Luzon. Nagkaisa ang
mga mamamayan dito na makalikom ng cash donations sa
loob ng 5 araw.

Pag-aralan ang talaan sa ibaba.

Halaga ng Cash Donation na Nakolekta sa 5 araw

Araw Organisasyon A Organisasyon B


1 PHP8,000 PHP5,800

2 PHP7,500 PHP7,900

3 PHP8,600 PHP8,500

4 PHP10,000 PHP9,000
5 PHP6,800 PHP6,600

Ayusin ang halaga ng donasyon na nakolekta ng


dalawang organisasyon mula sa pinakamalaki hanggang
pinakamaliit na halaga at mula pinakamalaki hanggang
pinakamaliit.

33
33
Nakolekta ng Organisasyon A Nakolekta ng Organisasyon B
Papalaki ang Papaliit ang Papalaki ang Papaliit ang
Bilang Bilang Bilang Bilang
_______ _______ _______ _______
_______ _______ _______ _______
_______ _______ _______ _______
_______ _______ _______ _______
_______ _______ _______ _______

Paano mo mahihikayat ang mga tao sa inyong pamayanan


na maging matulungin at mapagbigay sa mga
nangangailangan ?
B. Gamit ang mga digits na 1, 4, 6, at 7, hindi puwedeng
mag-ulit ng digit, bumuo ng bilang na may 4-5 digit at
isulat ito mula sa pinakamalaki hanggang
pinakamababa.

34
34
Lesson
Aralin 88

Ordinal na Bilang Mula 1st –100th

May kapatid ka bang babae at lalaki? Ilan ang kapatid


mo? Sino ang pinakamatanda? pinakabata Pang-ilan ka
sa inyong magkakapatid?

Gawain 1

A. Isulat ang ordinal na bilang ng sumusunod sa


pamamagitan ng simbolo.

1) Ika-labing walo 5) Ika-dalawampu’t apat


2) Ika-dalawampu’t tatlo 6) Ika-dalawampu’t siyam
3) Ika-apatnapu’t tatlo 7) Ika-pitumpu’t anim
4) Ika-walumpu’t isa 8) Ika-walumpu’t walo

B. Isulat ang nawawalang ordinal sa sumusunod.

1) 2nd, 4th, 6th, 8th, ______ 6) 39th, 38th, 37th, ______


2) 10th, 20th, 30th, ______ 7) 41st, 42nd, 43rd, ______
3) 12th, 13th, ______, 15th 8) 64th , ______, 66th, 67th
4) 25th, 35th, 45th, ______ 9) 78th, ______, 58th
5) 35th, 40th, 45th, ______ 10) 97th, 98th, 99 th, ______

35
35
Gawain 2

Isulat sa patlang ang wastong simbolong ordinal.

1) Ang Bonif acc io Day ay ipinagdiriwang tuwing


ika-ilang araw ng Nobyembre?________
2) Ang Bagong Taon ay ipinagdiriwang tuwing ika-ilang
araw ng Enero? _______
3) Tuwing ika-ilang araw ng Disyembre ipinagdiriwang
ang Pasko? _______
4) Ang Araw ng Kalayaan ay ipinagdiriwang tuwing ika-
ilang araw ng Hunyo? ________
5) Ipagdiriwang ng lolo ang kaniyang ika-75 taong
kaarawan sa kanilang tahanan. Isulat sa simbolong
ordinal ang edad ng lolo _______.

3636
Gawain 3

A. Basahin ang sitwasyon sa ibaba. Punan ang bawat


patlang ng tamang sagot. Isulat ang inyong sagot sa
sagutang papel.

1) Si Gng. Loren ay may 35 mag-aaral sa kaniyang


talaan. Si Teresa ay nakatala bago sa pinakahuli. Si
Teresa ay pang ilan sa talaan ________
2) Ang nanay ay 50 taon ngayon. Sa susunod na
apat na taon ipagdiriwang niya ang pang ilan
niyang kaarawan? ________

B. Pag-aralan ang ayos ng mga larawan. Ulitin ang mga


ito hanggang 100th puwesto.

1st 2nd 3rd 4th 5th

6th 7th 8th 9th 10th

11th 12th 13th … …

1) Anong larawan ang nasa 21st na puwesto?


2) Iguhit ang larawan na nasa 100th puwesto?

37
37
C. Mula sa mga salitang nasa loob ng kahon. Gamitin ang
The na point of reference upang malaman ang ordinal
na posisyon ng ibang salita sa loob ng kahon. Isulat
ang salita sa katapat na ordinal.
Ang mga batang lalaki at babae ay naglalaro sa plasa.

(point of reference)

31st 36th
32nd 37th
33rd 38th
34th 39th
35th 40th

Gawain 4

Pag-aralan ang pattern para malaman ang nawawalang


ordinal. Isulat sa inyong sagutang papel.

1st 7th
11th
22nd
40th
43rd
55th
61st
72nd
87th
94th

38
38
Gawain 5

A. Gamitin ang kalendaryo ng buwan ng Oktubre, 2012.


Bilugan ang petsa na nabanggit sa ibaba.

OCTOBER 2012

Linggo Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes Sabado

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13
161616
14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31

1) Sa buwan ng Oktubre, 2012, anong araw ang


tatapatan ng ika-15 araw ng buwan? ________
2) Anong araw naman ang tatamaan ng ika-30 ng
buwan? _______
3) Kung ang ika-1 ng Oktubre ay unang Biyernes ng
buwan, anong araw naman ang ika-21 ng
buwan? _______
4) Ano namang araw ang ika-10 araw ng buwan?
_______

B. Subukin ang sarili. Basahin at sagutin ang tanong sa


bawat bilang.

1) Si Mary Joy ay hindi pangalawa sa hanay. Si Faye


ay kasunod ni Nelia at una kay Mary Joy. Sino sa
kanila ang pangatlo?
2) Ano ang ika-50 bilang mula 22

39
39
3) Ang ika-30 ng Hunyo ay papatak sa araw ng
Miyerkules. Ito ang unang araw ng pagkakaupo ng
bagong halal na mayor. Sinimulan niyang bisitahin
ang mga barangay sa ika-20 araw. Anong araw ito?
Anong araw ang ika-100 araw ng kaniyang
panunungkulan bilang mayor?

Aralin 9

Mga Barya at Perang Papel Hanggang


PHP10,000

Kabisado mo ba ang mga perang papel at mga barya ng


Pilipinas? Anong perang papel ang pinakamalaki ang
halaga? pinakamaliit? Anong barya ang pinakamalaki ang
halaga? pinakamaliit?

Gawain 1

A. Isulat ang kulay ng mga perang papel at barya. Ibigay


ang halaga nito sa simbolo.

Kulay Halaga

1) __________ _________

2) __________ _________

40
40
3) __________ _________

4) __________ _________

5) __________ _________

B. Kilalanin kung kaninong mukha ang nasa bawat barya


at perang papel. Ibigay ang halaga nito sa salita.

Larawan Halaga sa Salita

1) __________ _________________

2) __________ _________________

3) __________ _________________

4) _________ _________________

5) __________ ________________

41
41
Gawain 2

Sagutin ang mga tanong sa bawat bilang. Isulat ang inyong


sagot sa show me board.
Magkano ang pera mo kung ang nakalarawan ay mukha ni:
1) Manuel L. Quezon
2) Apolinario M. Mabini
3) Jose P. Rizal
4) Sergio S. Osmeña
5) Manuel A. Roxas

Gawain 3

Basahin ang mga sitwasyon at sagutin ang mga tanong sa


bawat bilang.

1) Si Abbie ay may 3 perang papel at 5 barya. Kulay lila


ang isang papel na pera at ang dalawa ay kulay kahel.
Ang lahat ng barya ay may mukha ni Emilio Aguinaldo.
Ano ang mga denominasyon ng perang hawak niya
Magkano ang kabuuang halaga ng perang niya

2) Nangolekta si Joey ng 25-centavo coin. May hawak siya


na 3 piso at 50 sentimo. Ilang 25- centavo coin
mayroon si Joey

42
42
3) Si Marlon ay nagtitinda ng diyaryo tuwing araw na
walang pasok. K
walang pasok. KKumikita
umikita siya
siya ng PHP50 sa umaga
ng PHP50.00 sa umagaat at
PHP50 sa hapon.
PHP50.00 sa hapon. Magkano
Magkano ang kitakita
ang niya sa sa
niya
maghapon?
maghapon? SiyaSiya ay
ay may
may 3 3 perang
perang papel
papel atat 2
2 barya.
barya.
Ano-ano
Ano-ano kaya
kaya ito?
ito?

Gawain 4

Kilalanin ang mga mukha sa bawat barya at perang papel


na nasa Hanay A at itambal ito sa mga pangalang nasa
Hanay B.
Hanay A Hanay B

____ 1) A. Teodora Alonzo

____ 2) B. Emilio Aguinaldo

____ 3) C. Diosdado Macapagal

____ 4) D. Jose Abad Santos

____ 5) E. Manuel A. Roxas

F. Andres Bonifacio

4343
Gawain 5

Sagutin ang mga tanong sa bawat bilang. Isulat ang sagot


sa inyong kuwaderno.

Ano-anong perang papel at barya ang dapat na mayroon


ka upang mabuo ang bawat halagang nakasaad sa bawat
bilang?
1) 2 perang papel at 2 barya na may halagang
isang daan, at limampu’t dalawang piso

2) 1 perang papel at 4 na barya na may halagang


isang daan, at labingpitong piso

3) 4 na perang papel at 5 pirasong barya, na


nagkakahalaga ng siyam na raan at PHP25

4) Perang papel na may larawan nina Manuel L.


Quezon, Manuel Roxas, at Benigno S. Aquino, Jr.
(1 perang papel lang sa bawat larawan)

5) Perang papel na may larawan nina


a) Josefa Llanes Escoda
b) Vicente Lim Jose
c) Jose Abad Santos
d) Sergio Osmena

44
44
Aralin10
Lesson 10

Pagbasa at Pagsulat ng Pera


sa Simbolo at Salita

Sino sa inyo ang inuutusan ng nanay na bumili sa tindahan?


Ano ang kalimitan ninyong tinitingnan sa bagay na gusto
ninyong bilhin? Nababasa ba ninyo nang wasto ang halaga
o presyo na nakasulat?

Gawain 1

Tingnan ang talaan ng mga pagkain na nakatala sa ibaba.


Pumili ng mga pagkain na maaari ninyong mabili mula sa
perang ibibigay sa bawat pangkat.

Mga pagkain na mabibili Halaga


sa c anteen
1) sandwich PHP15.50
2) fruit juice PHP12.00
3) banana cake PHP18.25
4) pancit PHP15.00
5) cheesecake PHP10.20
6) fruit shake PHP25.00
7) suman PHP20.00

Isulat ang mga pagkain na inyong nabili at katumbas na


halaga nito. Pagsamahin ang halaga ng mga pagkain na
inyong pinamili? Magkano ang kabuuang halaga ng inyong
pinamili?

45
45
Gawain 2

Isulat sa patlang ang angkop na bilang ng perang papel at


barya upang mabuo ang nakasulat na halaga sa bawat
bilang.

1) PHP1,000
a. _____ limang daang pisong papel at _____isang
daang pisong papel
b. _____ limang daang pisong papel

2) PHP500
a. _____ isang daang pisong papel
b. _____ limampung pisong papel

3) PHP200
a. _____ dalawang daang pisong papel
b. _____ isang daang pisong papel

4) PHP330
_____ tatlong daang pisong papel, _____ isang daang
pisong papel at _____ sampuang pisong barya

5) PHP950
_____ limang daang pisong papel, _____ dalawang
daang pisong papel, at _____ limampung pisong papel

46
46
Gawain 3

A. Basahin nang maayos ang sumusunod na halaga ng


pera.
1) PHP125.00 4) PHP649.49
2) PHP245.05 5) PHP1,000.00
3) PHP500.00

B. Isulat ang sumusunod na halaga sa simbolo sa inyong


sagutang papel.
_________ 1) Apat na daan at labing anim na piso
_________ 2) Dalawang daan at walumpu’t limang piso
_________ 3) Pitong daan, labintatlong piso, at
labinlimang sentimo
_________ 4) Walong daan, tatlumpu’t apat na piso, at
labing-isang sentimo
_________ 5) Siyam na daan, dalawampung piso, at
labing pitong sentimo

Gawain 4

A. Isulat sa patlang ang angkop na bilang.


1) PHP150.25 = _____ piso at _____ sentimo
2) PHP212.75 = _____ piso at _____ sentimo
3) PHP 763.50 = ____ _piso at _____ sentimo
4) PHP874.25 = _____ piso at _____ sentimo
5) � PHP
� 946.50 = _____ piso at _____ sentimo

47
47
B. Kumpletuhin ang tsart sa ibaba sa pamamagitan ng
pagsulat ng halaga ng pera sa angkop na salita o sa
figure.

Halaga ng pera sa salita Halaga ng pera sa


figure

1) Anim na daang piso at


labinlimang sentimo
2) PHP800.15

3) Tatlong daan, limampung piso


at tatlumpung sentimo
4) PHP505.05
5) Apat na raan, dalampung
piso, at tatlumpung sentimo

48
Aralin 11

Paghahambing ng Halaga ng Pera


Hanggang PHP500

Gawain 1

Gamitin ang >, <, at = upang paghambingin ang halaga ng


mga pera sa ibaba. Isulat ang tamang sagot sa sagutang
papel.
Perang Papel at >, <, at Perang Papel at
Barya = Barya
1)

2)

3)

49
49
4)

Gawain 2

Paghambingin ang halaga ng pera sa ibaba. Isulat ang >, <,


at = sa sagutang papel.

1) PHP45.65 ______ PHP50.90


2) PHP97.35 ______ PHP100.00
3) PHP67.00 ______ PHP6.75
4) PHP430.30 ______ PHP100.50
5) PHP384.56 ______ PHP390.05

50
50
Gawain 3

A. Bilangin at isulat ang kabuuang halaga ng


pinagsama-samang perang papel at sentimo sa bawat
pangkat. Paghambingin ang kabuuang halaga ng
dalawang pangkat gamit ang >, <, at =. Isulat ang sagot
sa inyong kuwaderno.
Pangkat A >, <, at Pangkat B
Perang Papel Halaga = Halaga Perang Papel at
at Sentimo Sentimo
1)

2)

3)

51
51
4)

B. Ang sumusunod ay mga bagay na matatagpuan sa


tindahan ni Teresa. Tingnan ang presyo ng bawat isa at
paghambingin gamit ang mga simbolong <, >, at =.

PHP199.95
PHP350.00 PHP190.95 PHP499.00

PHP280.75 PHP550.00 PHP399.95 PHP95.50

Paghambingin ang pangkat ng mga regalong binili ng


magkapatid.
Lina Alicia

1)

2)

3)
52
52
Gawain 4

Gamitin ang >, <, at = upang paghambingin ang halaga ng


mga pera sa ibaba. Isulat ang tamang sagot sa sagutang
papel.
A B
>, <, at =
Perang papel (bills) at Perang papel (bills)
barya (coin) at barya (coin)
1) 4 PHP20.00 perang 1 PHP100.00 perang
papel at 3 PHP10.00 papel at 2 PHP20.00
perang papel
2) 5 PHP50.00 perang 1 PHP200.00 perang
papel at 1 PHP20.00 papel
perang papel
3) 6 PHP20.00 at 2 PHP200.00 at
4 PHP50.00 2 PHP50.00
perang papel perang papel
4) 4 PHP100.00 perang 2 PHP200.00 perang
papel at 7 PHP10.00 papel
barya
5) 8 PHP50.00 perang 1 PHP500.00 perang
papel at 10 PHP5.00 papel
barya

53
53
Gawain 5

Lagyan ng kaukulang presyo ang mga bagay sa ibaba.


Magtanong sa inyong nanay o mga kasama sa bahay ng
mga presyo ng mga bagay na ito.
Pumili ng mga bagay sa listahan na maaari mong mabili sa
PHP500. Ipaliwanag ang sagot sa ibaba.

1) 1 lata ng sardinas = _________________


2) 1 kilo ng puting asukal = _________________
3) 1 kilo ng bangus = _________________
4) 1 kilo ng repolyo = _________________
5) 1 bote ng peanut butter = _________________
6) 1 kilo ng bigas = _________________
7) 1 kilo ng sibuyas = _________________
8) 1 litro ng cooking oil = _________________
9) 1 lata ng condense milk = _________________
10) 1 kilo ng manok = _________________

54
Aralin 12

Paghahambing ng Halaga
Hanggang PHP1,000.00

Magpakita ng iba’t ibang perang papel at barya.


Paghambingin ang halaga ng mga perang papel at barya
na pinakita.

Gawain 1

Sumulat ng apat hanggang limang halaga ng perang


PHP1,000. Isulat
papel na may kabuuang PHP1,000.00 ang
Isulat sagot
ang sasa
sagot papel.
papel.
1) _______________________________________________
2) _______________________________________________
3) _______________________________________________
4) _______________________________________________

Gawain 2

Humanap ng kapareha.
PHP1,000 perang
Sitwasyon: Ang mamimili ay may PHP1,000.00 papel.
perang papel.
Isulat lahat ng perang papel at sentimo na maaaring
maging sagot sa word problem.
1) Gumamit ng perang papel at sentimo bilang
pansukli sa mamimiling bumili ng payong na
nagkakahalaga ng PHP589.00

5555
2) Gumamit ng perang papel at sentimo bilang pansukli
sa mamimiling bumili ng bag na nagkakahalaga ng
PHP728.75.

Gawain 3

Bilangin ang halaga ng pinagsamang perang papel at


sentimo sa bawat pangkat. Paghambingin ang halaga ng
dalawang pangkat gamit ang <, >, at =. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
1) A B

Isulat ang halaga ng pinagsamang perang papel ng bawat


pangkat.
A. _______ B.______
Alin sa dalawang pangkat ang may mas kakaunting
kabuuang halaga?

2)

Isulat ang halaga ng pinagsamang perang papel ng bawat


pangkat.
A. _______ B.______

Alin sa dalawang pangkat ang may mas malaking


kabuuang halaga?

56
56
Gawain 4

Ilang piraso ng sumusunod na halaga ng pera ang


katumbas ng PHP1,000.00?
1) PHP1.00
2) PHP10.00
3) PHP100.00
4) PHP200.00
5) PHP500.00

Gawain 5

Basahin ang sumusunod na sitwasyon sa ibaba. Sagutin ang


sumusunod na tanong. Isulat ang sagot sa papel.
1) Kung magbabayad ka ng tsinelas na nagkakahalaga
ng PHP99.75 at nagbigay ka ng PHP1,000.00, magbigay ng
iba’t ibang kombinasyon ng perang papel at barya na
maaaring maging sukli ng kahera. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

2) Magtanong o magsaliksik ng presyo ng sumusunod na


bagay. Paghambingin ang mga presyo gamit ang
mga simbolong <, >, at = sa inyong sagutang papel.

a. 25 g na sachet ng juice 33 g sachet ng gatas


b. 1 litrong suka 1 litrong toyo
c. 1 kilong bigas 1 kilong asukal

57

57
Aralin 13

Pagsasama-sama
Lesson 13 ng Bilang na may 3-4 na
Digit na Walang Regrouping

Gawain 1

Isulat ang tamang sagot sa inyong papel.


1) 8 447 2) 1 103 3) 3 010
1 130 3 210 1 102
+ 5 110 + 4 030 + 5 221

Gawain 2

Gamitin ang impormasyon sa tsart na nasa ibaba upang


sagutin ang sumusunod na tanong.

Enrollment
Enrolment ng Paaralang Elementarya ng
Gen. Gregorio del Pilar
Baitang 2010 2011 2012
I 1 411 2 101 2 121
II 1 210 1 122 1 234
III 2 034 2 221 2 333

1) Ano ang kabuuang bilang ng mga mag-aaral sa


Unang Baitang simula 2011 hanggang 2012? ______
2) Ilan naman ang kabuuang bilang ng mga mag-aaral
sa Ikalawang Baitang simula 2010-2012? ______
58 58
3) Ilan naman ang kabuuang bilang ng mga mag-aaral
sa Ikatlong Baitang simula 2010-2012? ______
4) Ano ang kabuuang enrolment ng mga mag-aaral ng
Unang Baitang, Ikalawang Baitang, at Ikatlong
Baitang sa taong:
a. 2010 _______
b. 2011 _______
c. 2012 _______
5) Anong taon ng panuruan ang may pinakamalaking
enrolment? _______

Gawain 3

Isulat ang addends sa bawat bilang pababa at ibigay ang


kabuuang halaga nito. Gawin ito sa inyong kuwaderno.

1) 3 052, 4 614, 1 231


2) 5 143, 1 705, 2 030
3) 1 672, 3 104, 4 123
4) 6 084, 1 703, 2 112
5) 5 416, 1 370, 1 003

59
59
Gawain 4

Tingnan ang larawan sa ibaba at sagutin ang sumusunod na


tanong. Gamitin ang legend sa ibaba.

Legend/Equivalent:

15
20
25
50

1) Ano ang kabuuang bilang ng lastiko


2) Ilan naman ang kabuuang bilang ng kotse?
3) Ano ang kabuuang bilang ng eroplano?
4) Kung pagsasamahin ang bilang ng bola, lastiko, kotse,
at eroplano, ano ang kabuuang bilang ng mga bagay
na ito sa larawan?

60
60
Aralin 14

Pagsasama-sama (Adding) ng mga Bilang na


may 3-4 na Digit na Mayroong Regrouping

Gawain 1

Isulat ang letra ng tamang sagot sa inyong papel.

1) 1 447
+ 1 127

a. 2 288 b. 2 287 c. 2 297 d. 2 574

2) 3 254
+ 437

a. 3 691 b. 3 681 c. 36 811 d. 4 691


3) 4 453
+ 1 293

a. 5 646 b. 56 146 c. 5 756 d. 5 746

4) 6 487
+ 2 332

a. 8 719 b. 8 819 c. 87 119 d. 8 818

61
61
5) 5 768
+ 1 219

a. 6 987 b. 6 977 c. 6 988 d. 69 717

Gawain 2

Tingnan ang tsart ng mga bilang sa ibaba. Bawat letra ay


may katumbas na puntos. Ibigay ang kabuuang bilang ng
sumusunod na salita sa ibaba.
Halimbawa:
Tsart ng Letra at Bilang
A = 461 A = 461
S = 406 B = 3 045
O = 743 E = 234
1 610 na puntos K = 1 357
L = 2 494
N = 565
1) Isulat ang kabuuang O = 743
puntos ng sumusunod P = 1 621
na salita: S = 406
a. baka W = 1 521
b. paso
c. walo
d. sako

2) Bumuo ng dalawang salita mula sa mga letra sa tsart.


Ibigay ang kabuuang puntos ng nabuong salita.

62
62
Gawain 3

Isulat ang tamang sagot sa inyong papel.

1) 1 284 2) 1 426 3) 8 216


844 3 561 4 768
+ 3 126 + 2 729 + 3 252

4) 3 805 5) 2 743
2 127 1 846
+ 2 996 + 1 032

Gawain 4

Sagutin ang gawin


gawainsasaibaba.
ibaba.Isulat
Isulat ang
ang tamang
tamang sagot
sagot sasa
inyong papel. Ipakita ang solusyon o pamamaraang
ginamit sa pagbibigay ng tamang sagot.

1) Ano ang kabuuang bilang ng1


ng 1492
492at
at287?
287?
2) Kung ang 3 827 ay dadagdagan ng 138, ano ang
magiging sagot?
3) Ano ang kabuuan ng 5 335 at 2 138?
4) Kung ang addends ay 4 563 at 2 154, ano ang
kabuuan?

63
63
5) Ano ang kabuuan ng 2 293 at 3 424?
6) Ang mesa ay nagkakahalaga ng PHP2,540, ang silya ay
PHP1,520. Kung ang presyo ng kama ay mas mataas ng
PHP500 sa pinagsamang presyo ng silya at mesa,
magkano ang presyo ng kama?

Gawain 5

Gamitin ang menu sa ibaba. Sagutin ang sumusunod na


tanong. Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.

SSES School Canteen

Sopas - PHP25.00 Milk - PHP10.00


Pansit - PHP20.00 Hot Chocolate - PHP15.00
Puto - PHP5.00 Orange Juice - PHP10.00
Sandwich - PHP15.00 Pineapple Juice - PHP10.00
Boiled Egg - PHP8.00

1) Kung bibili si Mark ng sopas, itlog, at gatas, magkano


ang babayaran niya sa canteen?
2) Magkano ang ibabayad ni Ana para sa pansit, puto,
at hot chocolate?
3) Si Lita ay may isang 20 pisong perang papel at isang 5-
pisong barya. Sapat ba ang pera niya para makabili
ng pansit, puto, at pineapple juice para sa meryenda?
Bakit?
4) Kung pipili si Eric ng tatlong pagkain na may
pinakamataas na presyo, magkano ang kabuuang
halaga?

64
64
Aralin 15

Pagtantiya (Estimating) ng Kabuuan (Sum)

Paano nga ba tayo nagtatantiya ng kabuuan (sum)?

Gawain 1

Ibigay ang natantiyang kabuuan (estimated sum) ng


sumusunod na bilang.

1) 8 447 2) 7 688 3) 4 457


+ 466 + 469 + 436

4) 6 234 5) 2 272
+ 3 455 + 6 456

Gawain 2

I-round off ang sumusunod na addends at ibigay ang


natantiyang kabuuan (estimated sum). Isulat ang sagot sa
inyong papel.

1) 1 198→ ____ 2) 4 567→ ____ 3) 4 210 → ___


+ 981→ ____ + 735→ ____ + 3 876 → ___

4) 2 080 → ____ 5) 6 275 → ____


+ 1 750 → ____ + 2 289 → ____

65
65
Tiyakin ang tinantiyang kabuuan (estimated sum) sa
pamamagitan ng pagkuha ng eksaktong sagot. Alin sa mga
tinantiyang sagot (estimated sum) ang malapit sa eksaktong
sagot?
Basahin ang sitwasyon at sagutin ang mga tanong sa ibaba.
Itinala ni G. Roxas ang bilang ng papel na nagamit nila sa
photocopy shop sa loob ng limang araw.

Gawain 3

Araw Bilang ng papel na nagagamit


Lunes 2 342
Martes 2 422
Miyerkules 1 912
Huwebes 883
Biyernes 811

1) Ibigay kung ang bilang ng papel na nagamit noong


araw ng Lunes at Martes?

2) Ano ang natantiyang kabuuang bilang (estimated sum)


ng papel na nagamit noong araw ng Miyerkules at
Huwebes?

3) Ano ang natantiyang kabuuan (estimated sum) ng


papel na nagamit sa mga araw na ito:
Huwebes at Biyernes__________________

4) Ano ang natantiyang kabuuan (estimated sum) ng


papel na nagamit sa mga araw na ito:

66

66
Lunes at Biyernes_________________________
Martes at Huwebes_______________________

5) Ibigay ang natantiyang kabuuan (estimating sum) ng


bilang ng papel na nagamit sa loob ng limang araw.
Ano ang kabuuang bilang ng papel na nagamit

Gawain 4

Basahin ang datos sa tsart. Sagutin ang mga tanong sa


ibaba.
Tala ng Kinita ng Tatlong Tindahan sa Isang Araw
Tindahan A PHP6,446
Tindahan B PHP4,567
Tindahan C PHP8,983

1) Magkano ang natantiyang kinita ng tatlong


tindahan?
2) Kung pinagsama ang kinita ng tindahan A at
tindahan B, magkano ang kabuuang halaga?
3) Ibigay ang natantiyang kabuuang kinita ng
tindahan A at tindahan C.
4) Kung pinagsama ang kinita ng tindahan B at
tindahan C, magkano ang kabuuang halaga?
5) Alin sa tatlong tindahan ang may pinakamalaking
kita? Ano ang natantiyang kinikita sa isang araw?

6767
Aralin 16

Pagsama-sama (Adding) ng mga Bilang


na may 1-Digit na Bilang na may at
walang Regrouping

Kung kayo ay bibili ng isang pakete ng juice at tinapay sa


tindahan, paano ninyo kinukuwenta ang inyong
babayaran?

Gawain 1

Ibigay ang sagot gamit ang isip.

12 23
41
+14 +32
+23

32 38
+12 +23

68
68
Gawain 2

Basahin at ibigay ang sagot gamit ang isip.

1) 24 - asul na bola 2) Si Elmer ay may 33


16 - dilaw na bola sticker. Si Romy
Ilan lahat ang bola? naman ay may 27 sticker.
Ilan lahat ang stickers
nila?
3) 20 hilaw na mangga 4) 23 dilaw na lapis
18 hinog na mangga 16 itim na lapis
Ilan lahat ang Ilan lahat ang lapis?
mangga?
5) 36 na pulang bag
14 na puting bag
Ilan lahat ang bag?

Gawain 3

Sagutin ang pagsasanay sa ibaba gamit ang isip. Isulat ang


sagot sa inyong kuwaderno.

1) 22 + 12 =
2) 30 + 22 =
3) 27 + 15 =
4) 28 + 12 =
5) 58 + 24 =

69
69
Gawain 4

Ibigay ang kabuuan ng mga bilang gamit ang isip. Piliin ang
letra ng tamang sagot. Isulat ang sagot sa inyong
kuwarderno.

18 45
57 + 21 + 29
+ 32

26 67
+ 28 + 29

39 96 54 74 89

A B C D E

70
Aralin 17

Pagsasama-sama (Adding) ng Bilang na may


2-3 Digit na Bilang na may Multiples na
S andaanan

Gawain 1

Ibigay ang tamang sagot gamit ang isip. Isulat sa kahon ang
tamang sagot. Gawin ito sa inyong kuwaderno.

1) 400 + 50 = 6) 300 + 70 =

2) 700 + 10 = 7) 600 + 50 =

3) 800 + 90 = 8) 800 + 10 =

4) 300 + 20 = 9) 400 + 40 =

5) 300 + 300 = 10) 500 + 200 =

71
71
Gawain 2

Ibigay ang tamang sagot gamit ang isip. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

1) 80 + 10 = 6) 300 + 30 =

2) 40 + 30 = 7) 500 + 90 =

3) 50 + 40 = 8) 600 + 80 =

4) 60 + 200 = 9) 500 + 400 =

5) 20 + 200 = 10) 600 + 300

Aralin18

Paglutas (Solving) ng Suliraning Routine na


Ginagamitan ng Pagdaragdag

Araw-araw ay may iba-iba kayong karanasan na


nangangailangang bigyan ng solusyon, gaano man ito
kasimple. Ang mga pagkakataong tulad nito ay
makatutulong sa inyo para maging mapamaraan sa
paglutas ng iba’t ibang uri ng suliranin.

7272
Gawain 1

Basahin at unawain ang mga tanong sa bawat bilang. Isulat


ang sagot sa inyong kuwaderno.

1) Kung 1 224 na batang lalaki at 822 na batang babae


ang nakahanay para sa flag ceremony, ilan lahat ang
batang nakahanay?

2) Nakapitas sina Mang Ambo ng 3 545 na mangga


noong nakaraang taon at 3 618 ngayong taon. Ilan
lahat ang manggang napitas nila sa loob ng 2 taon?

3) Buwan ng Oktubre nagdeposito si Mang Ramon ng


PHP5,000 sa bangko. Nang sumunod na buwan
nagdeposito siya ng PHP3,700. Magkano lahat ang
pera ni Mang Ramon sa bangko?

Gawain 2

Lutasin ang mga suliranin (word problem) sa ibaba. Isulat sa


papel ang inyong sagot.
a. Kung nakapitas sina G. Cruz at kasamahan niya ng
5 334 na pinya noong Sabado at 1 248 naman noong
Linggo, ilan lahat ang napitas nila?

b. Si G. Pura ay nakaipon ng 3 345 na niyog at


2 766 na niyog naman kay Mang Tenorio, ilan lahat
ang naipon nilang niyog?

73
73
Gawain 3
Gawin 4
Pag-aralan at basahin ang suliranin (word problem) sa
ibaba. Isulat ang angkop na pamilang na pangungusap
(number sentence) sa bawat bilang.

1) Kung buwan ng Oktubre nakapag-ipon si Ana ng


PHP157 mula sa kaniyang allowance at PHP118
naman ang naipon ng ate niya. Magkano ang
kabuuang pera nila?

Pamilang na Pangungusap
Number Sentence: ______________________________

2) Nagdala si Mang Ambo ng tatlong libo, apatnaraan,


at dalawampung pirasong (3 420 ) itlog sa supermarket at
3 465 na itlog naman ang dinala nya sa pamilihang
bayan. Ilan lahat ang itlog na dinala ni Mang Ambo sa
araw na ito?

Pamilang na Pangungusap
Number Sentence: _______________________________

74
74
Gawain 4

Gawin 3
Basahin at unawain ang sumusunod na suliranin (word
problem). Isulat ang tamang sagot sa kuwaderno.

1) Si Ena ay nagbenta ng 1 007 tiket para sa cultural show


noong nakaraang taon at 2 009 na tiket naman
ngayong taon. Ilan lahat ang tiket na naipagbili niya sa
loob ng dalawang taon?

2) Kumita ng PHP3,675 ang may-ari ng isang


bookstore kahapon at PHP4,399 naman kinabukasan.
Magkano ang kabuuang kinita niya sa pagbebenta ng
aklat?

Gawain 5

5555lima
Sagutin ang sumusunod gamit ang isip. Isulat sa papel ang
inyong sagot.

1) Kung Si Ana ay may naipon na PHP700 at binigyan pa


siya ng PHP200 ng kaniyang ina, magkano lahat ang
pera niya?

2) May 400 na mag-aaral na babae at 850 na


mag-aaral na lalaki sa paaralan, ilan lahat ang
mag-aaral?

75
3) Tumutulong si Cherry sa nanay niya sa pagbebenta ng
banana cue tuwing Sabado. Maaga pa lang
nakapagbenta na siya ng 30 banana cue
kinahapunan naman 20 pang banana cue ang
naibenta niya. Ilan lahat ang banana cue na
naipagbenta?

4) Si Clifford ay may 30 asul na holen at 20 berde na


holen. Ilan lahat ang holen niya Anong kulay ng
holen ang mas marami ang bilang Bakit

5) Kaarawan ni Chinchin, naghanda ang nanay niya ng


20 sandwich at 40 egg pie para sa mga kamag-aral
niya. Sapat ba ang pagkaing inihanda nila kung
25 na lalaki at 38 na babaeng kamag-aral niya ang
darating? Bakit?

Gawain 6

Basahin at sagutin ang word problem sa ibaba.


1. Nangolekta ng 300 straw si Bb. Ofel noong nakaraang
Linggo at 200 naman ngayong Linggo para sa
proyekto sa matematika. Ilan lahat ang straw na
nakolekta niya?
2. Si Mer ay nakaipon ng 500 piraso ng takip ng mineral
water para gawing parol. Kung binigyan pa siya ng 80
ng kaniyang kaibigan, ilan lahat ang kabuuang bilang
ng takip ng mineral water ang gagamitin niya?
76
76
Aralin 19

Paglutas ng Non-Routine na Suliranin na


Ginagamitan ng Pagdaragdag
involvinAddition

Gawain 1

Suriin kung ang kabuuan (sum) ng bilang sa anumang


hanay, kolum, at pahilis na pagkakaayos ay magkakatulad
ang sum. Isulat ang mga bilang na magkakapareho ang
kabuuan (sum). Isulat sa papel ang inyong sagot.

12 6 13 15 54 49 33 28 35
15 5 11 51 47 20 34 32 30
4 20 7 62 17 59 29 36 31

77
77
Gawain 2

Punan ng tamang addends mula sa kaliwa ang bawat


bilog na tumutugon sa kabuuan (sum) na nakasulat sa
ibaba.

1) 7 8 5

+
2 3 4
10 8 2

2)
3 4 6

8 9 7 +

1 3 5 1

3)
8 9 3

2 7 +5
12 + 12 0 4

78 78
1 4 7
4)
9 3 5

7 6 +

9 3 3 0
4 6 8
5)

5 9 3

1 2 +

8 1 1 1

Gawain 3

Sagutin ang sumusunod na tanong. Isulat sa kuwaderno ang


inyong sagot.
1) Ano ang dalawang magkasunod na bilang na
nasa 20 na may kabuuang 51?
2) Ibigay ang 3 magkakasunod na bilang na nasa
bilang ng 30 at 40 na may kabuuang 96.

79
79
Gawain 4

A. Bumuo ng bilang na may 3 na digit mula sa mga


bilang sa kahon na may kabuuan mula sa pinakamaliit
hanggang sa pinakamalaking kabuuan. Isulat ang
sagot sa inyong kuwaderno.

1) A B C

2 3 4 1 2 3 5 4 3
5 6 8 6 5 4 7 6 8

Halimbawa : 258 + 346 = 604 Least Sum


842 + 653 = 1 495 Greatest Sum

80
80
Aralin 20

Paglikha ng Suliranin (Creating Problems)


Gamit ang Pagdaragdag (Addition)

Gawain 1

Gamitin ang datos na nasa kahon. Piliin ang angkop na


datos para mabuo ang suliranin (word problem) sa ibaba.
Isulat sa papel ang inyong sagot.
25 Philippine Stamps manika - PHP150.00
Krayola - PHP35.00 25 lalaki 112 pahina
15 foreign stamps 98 pahina 212 salita
205 salita 30 babae

1) Nabasa ni Cindy noong Martes ang na pahina ng


kaniyang aklat sa Araling Panlipunanan at na pahina
naman noong Biyernes. Ilang pahina lahat ang nabasa
niya?
2) Libangan nina Kate at Kathleen ang pangongolekta
ng stamps. Si Kate ay nakakolekta ng , at
naman ang nakolekta ni Kathleen. Ilang stamp lahat ang
nakolekta nila?
3) Si Noemi ay bumili ng sa isang manika at

81
81
sa isang kahon ng krayola. Magkano lahat ang kaniyang
kanyang
pinamili?

4) Kung may at na nagbabasa sa silid-aklatan


ng paaralan, ano ang kabuuang bilang ng mga mag-
aaral na nasa silid-aklatan?

5) Noong unang Linggo, ang mga mag-aaral na nasa


Ikatlong Baitang ay nakapagtala ng na bagong
salita sa English at naman ng pangalawang Linggo.
May ilang bagong salita ang naitala nila sa buong
dalawang Linggo?

Gawain 2

Basahin at unawain ang sumusunod na story problem. Buuin


ang word problem sa pamamagitan ng paghanap ng
itinatanong sa suliranin (question for what is asked). Ipakita
at isulat ang tamang solusyon at sagot. Gawin ito sa inyong
kuwaderno.

1) May 345 na mag-aaral na nasa Ikatlong Baitang at 412


naman na mag-aaral na nasa Ikaapat na Baitang ang
nakilahok sa Peace Parade ng paaralan.

Tanong: ______________________________________________?
Solusyon at sagot:___________________________________

2) Nagtitinda si Aling Nida ng iba-ibang uri ng gulay sa


palengke: 32 kilo ng patatas, 25 kilo ng kamatis, 28 kilo ng
bawang, at 38 kilo ng repolyo.

Tanong: ______________________________________________?
Solusyon at sagot:_____________________________________

82
82
3) Si Christian ay naglagay ng 120 na kaimito sa kahon.
Nang hapon ay naglagay naman ng 203 na kaimito sa
kahon si Kenneth.

Tanong: ______________________________________________?
Solusyon at sagot______________________________________

4) Lunes, nabasa na ni Napoleon ang 123 na pahina ng


kaniyang paboritong aklat at 118 na pahina noong
Miyerkules.

Tanong: ______________________________________________?
Solusyon at sagot:_____________________________________

Gawain 3

Basahin ang datos sa bawat bilang. Gamitin ang datos para


makabuo ng isang suliranin (word problem). Isulat ang
tamang solusyon at sagot. Gawin ito sa sagutang papel.

1) Nakalahad o ibinigay na datos


(Given): 27 punla ng kamatis
38 punla ng talong

Tinatanong sa suliranin
(Asked): Kabuuang bilang ng punla

Suliranin: ___________________________
Solusyon at sagot:__________________

2) Nakalahad o ibinigay na datos: 236 babae


324 lalaki

83
83
Tinatanong sa suliranin: Kabuuang bilang ng lalaki at
babae na nakilahok sa
parada

Suliranin: __________________________________________
Solusyon at sagot: _________________________________

3) Nakalahad o ibinigay na datos:


Si Leomar ay may 48 na holen
Si Kim ay may 36 na holen

Tinatanong sa suliranin: Kabuuang bilang ng mga holen

Suliranin: ________________________________________
Solusyon at sagot: _______________________________

Gawain 4

Basahin ang datos sa bawat bilang. Gamitin ang datos para


makabuo ng isang suliranin (word problem). Isulat ang
tamang solusyon at sagot. Gawin ito sa sagutang papel.

1) Nakalahad o ibinigay na datos: 223 silyang rattan


247 silyang kahoy

Tinatanong sa suliranin: kabuuang bilang ng upuan sa


hall
Suliranin: ______________________________________?
Solusyon at sagot_______________________________

2) Nakalahad o ibinigay na datos: 70 punla ng langka


110 punla ng kamias

84
Tinatanong sa suliranin: kabuuang bilang ng mga
punla sa nursery

Suliranin: ____________________________________?
Solusyon at sagot:____________________________

3) Nakalahad o ibinigay na datos:


Nagpinta si Kenneth ng 24 na bulaklak sa paso
Nagpinta si Ben ng18 na bulaklak sa paso

Tinatanong sa suliranin: kabuuang bilang ng bulaklak


na ipininta

Suliranin:____________________________________?
Solusyon at sagot: ___________________________

Gawain 5

Basahin ang datos sa bawat bilang. Gamitin ang datos para


makabuo ng isang suliranin (word problem). Sulatin ang
tamang solusyon at sagot. Gawin ito sa sagutang papel.

1) Nakalahad o ibinigay na datos:


128 na tiket ang naipagbili ng Ikatlong Baitang
119 na tiket ang naipagbili ng Ikaapat na Baitang

Tanong: kabuuang bilang ng tiket na naipagbili ng mga


mag-aaral
Suliranin: ______________________________________?
Solusyon at sagot:______________________________

85
85
2) Nakalahad o ibinigay na datos:
312 na plastic bottle ang nakolekta ng mga bata
na nasa Ikatlong Baitang.
428 na plastic bottle ang nakolekta ng mga
batang nasa Ikaapat na Baitang.

Tanong: Kabuuang bilang ng plastic bottle na gagamitin sa


proyekto sa Science

Suliranin: ____________________________________?
Solusyon at sagot: ___________________________

3) Gumawa ng isang word problem.

Tanong:_____________________________________?
Solusyon at sagot: ___________________________

86
86
Aralin 21

Pagbabawas (Subtraction) na Walang


Regrouping

Gawain 1

Piliin ang dalawang bilang mula sa kanan na kapag kinuha


ang kanilang kinalabasan (difference) ang sagot ay ang
nakasulat mula naman sa maliit na kahon.

1) 522 2) 210
241 633 368 578
763 769
8
333 5 132
3) 2 315 2 648 4) 1 405 2 684
2 794 3 727

5 347
5)
1 922 4 465
3 425

87
87
B. Ibigay ang kinalabasan (difference). Tiyakin ang sagot
gamit ang pagdaragdag (addition). Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

1) 679 2) 978 3) 4 567 4) 7 794 5) 8 967


– 409 – 642 – 260 – 3 082 – 5 302

Gawain 2

Sagutin ang mga tanong sa pamamagitan ng pagpili ng


sagot mula sa kahon.

Nakalahad na datos.

Sandwiches – 413 piraso


Biscuits – 869 pakete
Cupcakes – 724 piraso

1) Gaano kalaki ang lamang ng bilang ng biscuits


kaysa sa cupcakes?

2) Ilan ang lamang ng bilang ng cupcakes kaysa sa


sandwiches?

3) Kung may 565 bata na manonood ng isang pelikula


at sila ay pakakainin ng sandwiches, ilang
sandwiches ang kailangan pang idagdag para
lahat sila ay mabigyan?

8888
4)
Gawain 3

Isagawa ang sumusunod na gawain sa bawat bilang.

1) Gamitin ang mga bilang na 2, 3, 4, 5, 6, 7, at 9 sa


pagbuo ng minuend at subtrahend upang makuha
ang sagot na 741. Isulat ang bilang sa kaukulang
kahon.

7 4 1

2) Isulat sa bawat kahon ang mga bilang na 1, 2, 3, 5, 6,


7, 8, at 9 para makumpleto ang subtraction sentence
at makuha ang sagot na 8 641.

8 6 4 1

3) Ano ang difference ng pinakamalaking 3-digit na


bilang at ng pinakamaliit na 3-digit na bilang?

4) Ano ang difference ng pinakamalaking 4-digit na


bilang at ng pinakamaliit na 3-digit na bilang?

5) Ano ang difference ng pinakamalaking 4-digit na


bilang at ng pinakamaliit na 4-digit na bilang?

8989
Gawain 4

Isaayos ang bawat bilang pababa at isulat ang tamang


sagot. Tingnan kung tama ang sagot sa pamamagitan ng
addition.

1) 892 – 570
2) 999 – 536
3) 7 892 – 461
4) 8 994 – 3 980
5) 5 345 – 1 232

Gawain 5

Ibawas mula sa bilang na nakasulat sa itaas na bahagi ng


kanang hanay ang mga bilang na nakasulat mula sa
kaliwang hanay.

984 - 3 769 -
104 503
350 647
528 2 032
261 1 645
743 3 203

90
90
Aralin 22

Subtraction (Pagbabawas) Gamit ang


Regrouping

Gawain 1

Buuin ang talahanayan sa pamamagitan ng pagbabawas


ng mga bilang mula sa itaas na hanay at ng mga bilang sa
kaliwang hanay.

__ 908 7 195 5 939

294

675

843

Gawain 2

A. Isulat ang sumusunod sa pa-hanay na ayos at sagutin


ang bawat bilang. I-tsek kung tama ang iyong sagot gamit
ang pagdaragdag.
a. 560 – 317
b. 782 – 539
91
91
c. 2 807 – 685
d. 4 548 – 1 922
e. 9 050 – 3 728

B. Gamitin ang datos sa talaan at sagutin ang mga tanong


sa ibaba.

2012 848 mag-aaral


2011 745 mag-aaral
2010 686 mag-aaral
2009 645 mag-aaral

Paghambingin ang mga datos ng impormasyon tungkol sa


enrolment ng paaralan ng Maple sa huling apat na taon.

1) Kung ikukumpara ang bilang ng mga mag-aaral sa


taong 2012 sa taong 2011, ilan ang higit na bilang ng
mag-aaral sa taong 2011?

2) Gaano kalaki ang pagkakaiba ng enrolment sa taong


2009 at 2010?

3) Kung ikukumpara ang enrolment ng taong 2011 sa


taong 2009, ilan ang higit na bilang ng mga bata na
naka-enrol sa taong 2009?

4) Kung ang taon ng may pinakamaliit na enrolment ay


ibabawas sa taon na may pinakamalaking enrolment,
ano ang difference?

5) Kung ibabawas ang enrolment sa taong 2010 sa


enrolment ng taong 2011, ano ang difference?

92
92
Gawain 3

Tukuyin at isulat ang nawawalang bilang sa bawat kahon.

1) 5 6 2 2) 6 0 3) 4 3
– 3 4 – 5 3 5 – 1 8 2
2 1 3 1 3 5 2 7

4) 9 2 8 5) 8 1 7
– 6 2 9 – 5 4 6 0
3 2 3 5 2 1 4

Gawain 4

Gawin ang iniaatas sa bawat bilang. Isulat ang solusyon sa


inyong sagutang papel. Bilugan ang huling sagot.

1) Ibawas ang 193 mula sa 345.


2) Mula sa 652 ibawas ang 317.
3) Ano ang sagot kapag ang 5 325 ay binawasan ng
810?
4) Ilan ang lamang ng bilang 7 658 sa bilang na 2 385?
5) Kung ang 1 437 ay labis sa 1 274, gaano kalaki ang
labis?

93
93
Gawain 5

Hanapin at isulat sa bawat kahon ang nawawala: minuend,


subtrahend, o difference.

1) 6 7 2 2) 9 1 6
– – 7 5 2
2 3 3

3) 4) 2 5 3 7
– 7 3 2 –
2 5 2 7 1 2 5 5
5) 7 2 5 0
– 2 5 1 9

Aralin 23

Pagtantiya ng Kinalabasan

Gaano ka kabilis sa pagtatantiya o pag-eestimate? Subukin


mong tantiyahin ang kinalabasan (difference) ng bilang ng
mga mag-aaral sa inyong klase at bilang ng mag-aaral sa
ibang klase.

94
94
Gawain 1

Sa pamamagitan ng pagra-round off ng mga bilang na


nasa ibaba sa pinakamataas na value, tantiyahin ang
kinalabasan (difference) ng sumusunod at isulat ang sagot
sa inyong papel.

1) 258  _______ 2) 5 188  _______


– 191  _______ – 3 252  _______
_______ _______

3) 548  _______ 4) 2 457  _______


– 224  _______ – 1 219  _______
_______ _______

5) 765  _______ 6) 7 184  _______


– 421  _______ – 3 263  _______
_______ _______

95
95
Gawain 2

I-round off ang halaga o presyo ng bawat larawan. Isulat


ang tamang instrumentong hinihingi sa bawat patlang.

Instrumentong Pangmusika, on SALE!

PHP850 PHP3,120

PHP2,470 PHP950

1) Ang flute ay may presyong mas mababa ng


PHP20 kaysa sa ____________.
2) Ang presyo ng tambol ay halos mas mababa ng
PHP1,000 kaysa sa _________.
3) Ang flute at ang __________ ay may presyong aabot sa
PHP2,000.
4) Aabot sa PHP3,000 ang presyo ng gitara at _________.
5) Ang pera ni Ana ay PHP3,000. Pagkatapos niyang mabili
ang ______, may natira pa sa kaniyang PHP500.

96
96
Gawain 3

Gamit ang datos sa ibaba, sagutin ang mga tanong sa


bawat bilang. Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.

Club Ticket Sales


Math PHP10,250
Science PHP7,925
Filipino PHP8,175
English PHP9,100

1) Magkano ang lamang na benta ng English Club


kaysa sa Filipino Club?

2) Tantiyahin ang kinalabasan (difference) ng benta ng


Math Club sa Science Club.

3) Magkano naman kaya ang lamang na benta ng


Math Club kaysa sa English Club.

4) Anong tantiyang kinalabasan (difference) ng benta


ng English Club kaysa sa Science Club?

5) Kuwentahin ang tantiyang kinalabasan (difference)


ng benta ng Math Club kaysa sa Filipino Club.

97
97
Gawain 4

Pag-aralan ang larawan sa ibaba. Sagutin ang mga tanong


sa bawat bilang.

PHP100
PHP570
(10 piraso)

PHP120
PHP175
(2 loaves)

1) Bumili ng dalawang balot na tinapay si Ruby.


Nagbayad siya ng PHP200 sa kahera. Magkano kaya
ang sukli na dapat niyang makuha mula sa kahera
2) Nais bumili ni Marites ng suman. May pera siyang
PHP380. Ilang suman kaya ang kaniyang mabibili?
3) Magkano kaya ang lamang na halaga ng presyo
ng cake kung ikukumpara sa halaga ng buko pie?
4) Bumili si Gng. Soriano ng cake at buko pie. Kung ang
kaniyang pera ay PHP1,000, magkano ang kaniyang
magiging sukli?
5) Si Carol ay bumili ng 2 loaves ng tinapay at
dalawang tali ng suman. Ang kaniyang perang
ibinayad sa kahera ay PHP500. Magkano ang sukli na
dapat pa niyang matanggap?

98
98
Gawain 5

Sagutin ang mga tanong sa bawat bilang gamit ang mga


presyo ng bawat larawan sa ibaba.

PHP5.00 PHP3.50

PHP4.50 PHP20.00

1) Kung mayroon kang PHP50.00, mga ilang bolpen ang


iyong mabibili?

2) Sa halagang PHP100.00 na iyong hawak na pera,


makabibili ka ba ng isang pad na papel, 2 kahong
krayola, at 10 pirasong bolpen? Patunayan sa
pamamagitan ng pagtatantiya.

3) Mga ilang pirasong bolpen, lapis, pad na papel, at


krayola ang iyong mabibili kung ang pera mong
hawak ay PHP200.00? Patunayan sa pamamagitan ng
pagtatantiya.

99
99
Aralin 24

Pagbabawas Gamit ang Isip sa Bilang na


may 1-2 Digit

Ang iyong tatay ay bumili ng 15 piraso ng dalandan at


binigyan niya ng tig-iisa ang iyong 5 kapatid. Kaya mo bang
malaman kaagad kung ilan ang natirang dalandan?
Papaano mo ito isasagawa?

Gawain 1

Sagutin ang bawat bilang sa pasalitang pamamaraan. Ilan


ang kaya mong sagutin?

1) 26 2) 19 3) 58 4) 89
- 6 - 8 - 21 - 66

5) 73 6) 62 7) 31 8) 45
- 46 - 28 - 16 - 17

100
100
Gawain 2

Mula sa kahon, pumili ng mga bilang na kaya mong


mapagbawas gamit ang isip lamang. Isulat mo ang number
sentence sa iyong kuwaderno at ipawasto ito sa iyong guro.

34 9 12 84 45
11 92 7 26 5
6 18 73 15 98
88 32 41 3 62

Gawain 3

Ibigay ang tamang sagot gamit ang isip lamang. Ibawas


ang mga bilang na nasa linya mula sa bilang na nasa bilog
(81) hanggang makarating sa mga tatsulok.

43 34

81

81
22 57

101
Gawain 4

A. Sagutin sa isip ang sumusunod na bilang.

1) 41 – 27 = _____ 4) 32 – 16 = _____
2) 83 – 58 = _____ 5) 55 – 38 = _____
3) 64 – 29 = _____

B. Sipiin sa inyong kuwarderno. Tukuyin ang mga


nawawalang numero sa pamamagitan ng
pagbabawas (subtraction) at isulat ang angkop na
bilang sa bawat kahon para makuha ang huling sagot.

Simula Huling sagot

89
80 21
65

102
Gawain 5

Pag-aralan ang sur v ey ng ika-5 baitang na mag-aaral


tungkol sa paborito nilang prutas.

Prutas Bilang
Mangga 59
Lansones 37
Rambutan 42
Bayabas 78

Sagutin sa isip ang sumusunod na tanong.

1) Ilang mag-aaral ang mas gusto ang bayabas kaysa


sa lansones?
2) Ilan ang mga mag-aaral na mas nais ang mangga
kaysa sa rambutan?
3) Gaano karami ang lamang ng mga mag-aaral na
gusto ang rambutan kaysa sa lansones?
4) Gaano karami ang lamang ng mga mag-aaral na
nais ang bayabas kaysa sa mangga?

103
103
Aralin 25

Pagbabawas ng Bilang 2-3 Digit na Multiples


na may Multiples na Sandaanan (Hundreds)
Gamit ang Isip

Sa oras na ito, ipagpalagay mo na kayong mag-kaibigan ay


nais na magpalitan ng text card at holen. Ilan pa kayang
piraso ng text card ang iyong matatanggap kapalit ang 50
holen?

Gawain 1

Sagutin ang bawat bilang gamit ang isip. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

1) 85 – 35 = 6) 700 – 200 =

2) 42 – 18 = 7) 287 – 100 =

3) 753 – 99 = 8) 850 – 520 =

4) 164 – 98 = 9) 644 – 199 =

5) 800 – 500 = 10) 519 – 299 =

104
Gawain 2

Hanapin ang mga sagot mula sa Hanay B ang mga sagot sa


mga tanong na nasa Hanay A. Isulat ang titik ng tamang
sagot sa sagutang papel.

A B
1) 72 – 50 = a. 312

2) 63 – 47 = b. 16

3) 200 – 99 = c. 22

4) 500 – 240 = d. 101

5) 712 – 400 = e. 260

Gawain 3

Gamit ang pamamaraang compensation, sabihin ang mga


bilang na iyong idaragdag. Isulat ang sagot sa kuwaderno.

______1) 36 – 15 = _____6) 85 – 47 =
______2) 52 – 18 = _____7) 94 – 39 =
______3) 73 – 24 = _____8) 124 – 44 =
______4) 79 – 30 = _____9) 164 – 29 =
______5) 81 – 36 = _____10) 223 – 98 =

105
105
Gawain 4

Sagutin ang bawat bilang gamit ang isip. Bilugan ang


tamang sagot sa sagutang papel.

1) 52 – 30
a. 18 b. 22 c. 23 d. 32

2) 62 – 49
a. 33 b. 3 c. 23 d. 13

3) 200 – 54
a. 136 b. 254 c. 156 d. 146

4) 400 – 120
a. 280 b. 320 c. 380 d. 520

5) 159 – 57
a. 108 b. 102 c. 100 d. 112

106 106
Gawain 5

Gamit lamang ang isip, basahin, suriin, at sagutin ang


bawat suliranin na nakatala sa bawat bilang. Kung ang
sagot na ibinigay ay tama, isulat ang Oo sa bawat patlang.
Kung hindi naman tama, isulat ang Hindi at sabihin ang
tamang sagot.

1) Bumili si Leomar ng notbuk at bolpen na may


kabuuang halaga na PHP26. Nagbayad siya sa kahera
ng PHP50. Inaasahan niya na ang kaniyang sukli ay
PHP34. Tama ba ang kaniyang pagkukuwenta?
2) Nagplano si Naome Mae na bumili ng regalo para sa
kaawaran ng kaniyang nanay. Ito ay nagkakahalaga
ng PHP540. Ang hawak niyang pera ay PHP350. Sa
kaniyang isipan, nangangailangan pa siya ng PHP210
para mabili ang regalo. Tama ba siya?

3) Si Kenneth ay nangangailangan ng PHP125 para sa


kaniyang proyekto. Napag-isipan niyang gamitin ang
kaniyang naipong pera na nagkakahalaga ng PHP75. Sa
kaniyang kuwenta, PHP50 na lang ang kaniyang
kakailanganin para mabili lahat ang mga materyales
na gagamitin. At ito ay hihingin niya sa kaniyang ina.
Tama ba ang kaniyang kuwenta?

107
107
Aralin 26

Paglutas ng Suliranin na Ginagamitan ng


Pagbabawas (Subtraction)

Umaga ng Lunes papasok ka sa iyong paaralan. Ang iyong


nanay ay nagbigay ng PHP40 para sa iyong baon at
pamasahe. Sa paaralan, ang iyong guro ay nagsabi na may
babayaran kayong PHP15 para sa proyekto. Magkano na lang
kaya ang matitira upang ito ay iyong mapagkasya sa
maghapon?

Gawain 1

Sagutin ang tanong sa bawat bilang.

1) Palabasa si Ella. Mayroon siyang binasang aklat


na may100 pahina. Kung siya ay nakatapos na ng
89 na pahina, ilang pahina na lang kaya ang
kaniyang babasahin para matapos ang buong
aklat?
2) May 43 straw si Ben. Dalawampu’t lima ay kulay
berde at ang natitira ay kulay dilaw. Ilan ang
bilang ng kulay dilaw na straw?
3) Gamit ang 2, 6, 4 na mga bilang, ayusin ito para
makabuo ng bilang na may 3-digit na may
mataas na value at bilang na may 3-digit na may
maliit na value. Alamin ang kinalabasan
(difference) ng dalawang bilang.

108
108
Gawain 2

Gawin ng may kapareha. Lutasin ang suliranin sa loob ng


kahon.

Sukatin ang inyong taas sa yunit na sentimetro.


Alamin ang kinalabasan (difference) ng inyong mga
taas. Patunayan ang inyong mga sagot sa
pamamagitan ng tamang ilustrasyon.

Gawain 3

Lutasin ang suliranin sa bawat bilang.

1) Masipag magtanim si Kevin. Nang anihan, siya ay


nakaipon ng 175 na talong mula sa kaniyang taniman.
Naipagbili niya ang 156 sa isang tindahan, ilan ang
hindi pa niya naipagbibili?

2) Nakatanggap si Janice ng PHP789 mula sa kaniyang


ama. Binigyan niya ang kaniyang kapatid na babae
ng kaukulang halaga at ang natira na lamang sa
kaniya ay PHP98. Magkano ang ibinigay niya sa
kaniyang kapatid?

3) May dalawang bilang si David 123 at 456. Nais niyang


malaman ang lamang ng malaking numero sa maliit
na numero, ano kaya ang makukuha niyang sagot?

109
109
Gawain 4

Sagutin ang mga tanong sa bawat bilang.

1) Si Ann ay binibigyan ng kaniyang mga magulang ng


PHP150 para sa kaniyang lingguhang baon. Kung
nagastos niya ay PHP75 lamang, magkano kaya ang
natira sa kanya

2) Bumuo ng isang suliranin (word problem) na ginamitan


ng pagbabawas. Gamitin ang nakaguhit sa ibaba.

110
110
Aralin 27

Paglutas ng Suliranin Gamit ang


Dalawang Paraan (Two-Step Word Problem)

May mga madadali kayang paraan kung papaano malutas


ang pamilang na suliranin (word problem)? Nais mo ba itong
matutunan? Makinig ka sa iyong guro upang ito ay iyong
matutunan.

Gawain 1

Lutasin ang suliranin sa bawat bilang.

1) Bumili si Maria ng dalawang dosenang itlog. Kung ang


15 sa mga ito ay ginamit niya sa pagluluto ng cake,
ilan pa kaya ang hindi niya nagamit o natira?

2) Mahilig maglaro si John ng holen. Ang bilang ng


kaniyang kulay dilaw na holen ay 224 at 216 naman
ang kulay pula. Kung ang 325 holen ay nasa loob ng
kahon na gamit niya sa paglalaro, ilang holen ang
nasa labas na hindi niya gamit?

3) Masinop at matipid na ina si Gng. Zafra. Sa unang


buwan ng kaniyang trabaho, nakaipon siya ng
halagang PHP3,400. Noong nakaraang buwan naman
ay nakapag-impok siya ng PHP2,900. Kung ang kaniyang
anak ay mangangailangan ng PHP1,800 para sa gastusin

111111
sa pag-aaral, magkano kaya ang matitira sa kaniyang
naipon na pera

4) Gamit ang digit na 1, 2, 3, at 4, bumuo ng 2-digit


number na may pinakamalaki at pinakamatiit na value
na walang bilang na uulitin.
a. Kunin ang kabuuan (sum) ng dalawang nalikhang
bilang.
b. Ibigay ang difference ng malaking bilang sa maliit na
bilang na nabuo.

Gawain 2

Lutasin ang bawat suliranin na ibinibigay sa bawat bilang.


Gumamit ng iba’t ibang paraan na alam mo.

1) Mula sa supply officer, si Jojo ay kumuha ng 673 piraso


ng bond paper at pagkatapos ay nadagdagan pa uli
ng 75. Ang kabuuang nagamit niya ay umabot sa 569
na piraso. Ilang piraso ang hindi niya nagamit?

2) Si Cindy ay masipag magluto ng paninda. Siya ay


kumita ng PHP1,457 mula sa kaniyang buko pie na
itininda. Kumita rin siya ng PHP985 sa kaniyang itinindang
mango pie. Kung ang kaniyang gastos ay umabot
lamang sa PHP895 para sa mga sangkap, magkano
kaya ang perang natira sa kaniya?

3) Si Carlo ay kumita sa kaniyang repair shop ng PHP1,500


noong nakaraang buwan at PHP900 para sa
kasalukuyang buwan. Bumili siya ng kagamitan para sa
sasakyan niya na nagkakahalaga ng PHP900 at martilyo

112
112
na may halaga na PHP295. Magkano kaya ang natira sa
kaniyang kinita sa loob ng dalawang buwan niyang
pagtratrabaho?

Gawain 3

Gamit ang ilang paraan sa paglutas ng suliranin (word


problem) sagutin ang mga tanong sa bawat bilang.

1) Si Diana ay nagkaroon ng gastusin na PHP125 para


sa kaniyang proyekto at PHP36 para sa kaniyang
transportasyon. Kung ang pera niya sa kaniyang
pitaka ay PHP100, magkano pa kaya ang kailangan
niya?

2) Sa proyektong isasakatuparan ni Gary, mayroon


siyang 62 pulang popsicle sticks at 37 berdeng
popsicle sticks. Sa unang araw ng paggawa niya ng
proyekto, nagamit niya ang 45 popsicle sticks. Ilan
pa ang maaari niyang gamitin sa mga susunod
pang araw?

3) Bibili sina Dino ng bagong TV set na may halagang


PHP5,550 at oven na nagkakahalaga ng PHP2,500.
Kung may pera sila na PHP6,500, magkano pa ang
kailangan nila para mabili ang mga ito?

113
113
Gawain 4

Sagutin ang tanong sa bawat bilang.

1) Si David ay nag-iipon ng holen. Mayroon siyang 50 na


nakalagay sa kahon. Ibinigay niya ang 35 kay John,
ilang holen ang natira sa kaniya

2) Mula sa PHP2,680 na suweldo ni Marta sa opisina,


dumaan siya sa grocery at nakapamili ng halagang
PHP670 at gumastos ng pamasahe na PHP56. Magkano
kaya ang natira sa suweldo ni Marta?

Aralin 28

Pagbuo ng Pamilang na Suliranin (Word


Problem) Gamit ang Pagdaragdag at
Pagbabawas (Subtraction)

Basahin ang sitwasyon.


Buwan ng pagpitas ng bunga ng bayabas sa Quezon. Si
Ramon ay nakapitas ng 16 sa unang puno at 15 naman
sa ikalawang puno. Ilan lahat ang kaniyang napitas?
Ibinigay niya ang 18 bayabas sa kaniyang mga kaibigan.
Ilan na lang kaya ang natira sa kaniya?
Papaano mo lulutasin ang magkasunod na problema?

114
114
Gawain 1

Tunghayan ang larawan.

Ano ang masasabi mo sa larawan?


Ilang piraso ang malaki ang pagkaguhit?
Ilang piraso ang maliit ang pagkaguhit?
Ilang piraso lahat ang nakaguhit?
Kung ang 8 piraso ay aalisin mula sa loob ng kahon, ilan ang
matitira?
Balikan ang mga larawan sa kahon at ang nakaguhit na
bagay. Lumikha o gumawa ng suliranin o word problem
gamit ang pagdaragdag (addition) at pagbabawas
(subtraction).

1) Pagsasama o Pagdaragdag (Addition)


2) Pagbabawas (Subtraction)
3) Pagdaragdag at Pagbabawas (Two-Step Operation)

115
115
Gawain 2

Sumulat o lumikha ng pamilang na suliranin (word problem)


gamit ang datos mula sa kahon.

Esmer libro 50 pahina umaga


45 lahat-lahat hapon 150 pahina

1) Pagsasama (Addition)
2) Pagbabawas (Subtraction)
3) Pagdaragdag at Pagbabawas (Two-Step Operation)

Gawain 3

Lumikha o sumulat ng pamilang na suliranin (word problem)


gamit ang pagdaragdag (addition) at pagbabawas
(subtraction) mula sa mga datos na nasa loob ng kahon.

1) colored pencil Nene nakakolekta ng 12


nakolekta Sara nakakolekta ng 15
mas marami

Pagdaragdag (Addition):
Pagbabawas (Subtraction):

2)

Pagbabawas (Subtraction):

116
116
Pagdaragdag (Addition):
Pagdaragdag at Pagbabawas
(Two-Step Operation):

Gawain 4

Gumawa ng pamilang na suliranin (word problem)


gamit ang mga datos na nasa loob ng kahon.
Pagsamahin ang pagdaragdag (addition) at
pagbabawas (subtraction).

1)

Pagdaragdag (Addition):
Pagbabawas (Subtraction):
Pagdaragdag at Pagbabawas
(Two-Step Operation):

2)

Pagdaragdag (Addition):
Pagbabawas (Subtraction):
Pagdaragdag at Pagbabawas
(Two-Step Operation):

117117
Gawain 5
554
Bumuo ng suliranin (word problem) na gagamitan ng
pagdaragdag (addition) at pagbabawas (subtraction)
gamit ang mga datos sa loob ng kahon.

Mavee PHP500 pera sa pitaka


PHP95 bawat meal ginastos
PHP50 pamasahe sa dyip natira

Suliranin (Word Problem):


Pangungusap na Pamilang:
Pagdaragdag (Addition):
Pagbabawas (Subtraction):
Pagdaragdag at Pagbabawas
(Two-Step Operations)

Gawain 6

Lumikha ng isang pamilang na suliranin (word problem)


gamit ang iyong daily allowance na ibinibigay ng iyong
magulang sa loob ng isang Linggo. Gamitin ang paraang
pagdaragdag (addition) at pagbabawas (subtraction).

Pamilang na Pangungusap:
(Number Sentence):
Pagdaragdag (Addition):
Pagbabawas (Subtraction):
Pagdaragdag at Pagbabawas
(Two-Step operation):
118
118
3
Mathematics
Kagamitan ng Mag-aaral
Tagalog
Yunit 2

Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga


edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at / o
unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan
ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa
Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas

ii
Mathematics – Ikatlong Baitang
Mathematics± Ikatlong Baitang
Kagamitan ng Mag-aaral
Kagamitan ng Mag-aaralsasaTagalog
Tagalog
Unang Edisyon,
Edisyon,2014
2014
ISBN:
ISBN: 978-621-402-010-2

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas


Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o
tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang
nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na
ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang
kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society
(FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa
nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng
Inilathala ng Kagawaran
Kagawaran ng ng Edukasyon
Edukasyon
Kalihim: Br.
Kalihim: Br. Armin
Armin A.
A. Luistro
Luistro FSC
FSC
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, Ph.D.

Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral


Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral
Mga Manunulat: Ofelia G. Chingcuangco, Henry P. Contemplacion,
Tagasuri: Eleanor I. Flores,
Jean Aurea Laura
A. Abad, N. C.
Alleli Gonzaga,
Domingo,Carolina O.Doñes,
Rogelio O. Guevara,
Abelardo
Gerlie B. Medes,
M. Ilagan, Soledad
Maritess A. Ulep Ma. Corazon C. Silvestre,
S. Patacsil,
Remylinda T. Soriano, Victoria C. Tafalla, Teresita P. Tagulao,
Manunulat: Ofelia G. Chingcuangco, Henry P. Contemplacion,
at Eleanor
Dominador J. Villafria
I. Flores, Laura N. Gonzaga, Carolina O. Guevara,
Mga Tagasuri:Gerlie
JeanM.Aurea A.Maritess
Ilagan, Abad, Rogelio O. Doñes, Abelardo B. Medes,
S. Patacsil,
Ma. Corazon
at Soledad A. Ulep C. Silvestre, Remylinda T. Soriano,
Victoria C. Tafalla, Teresita P. Tagulao, Dominador J. Villafria
Mga Tagasalin: Erico Habijan, PhD, Gerlie Ilagan, Donna Salvan,
Tagaguhit: atFermin
AgnesM.G. Rolle (Lead Person)
Fabella
Tagaguhit: Fermin
Tagapagtala: M. Fabella
Marcelino C. Bataller, Roy L. Concepcion, Naneth R. Bautista
Punong
Mga Tagapangasiwa:
Tagapagtala: Marcelino Robesa R. Hilario
C. Bataller at Roy L. Concepcion
Tagapagkonteksto: Dr. Erico Habijan, Gerlie Ilagan, Donna Salvan
Mga Tagapamahala: Robesa R. Hilario, Marilette R. Almayda, PhD,
Lead Person: Agnes G. Rolle
at Marilyn D. Dimaano, EdD

Inilimbag sa
Inilimbag ni Pilipinas ng ________________________
Inilimbag ni ___________________________

Education- InstructionalMaterials
Department of Education-Instructional MaterialsCouncil
CouncilSecretariat
Secretariat(DepEd-IMCS)
(DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor, Mabini Bldg., DepEd Complex, Meralco Avenue
Department of Education- Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
Office Address: 5th
Pasig City,Mabini
Floor, Bldg.,1600
Philippines DepEd Complex, Meralco Avenue,
Telefax:
Office Address: (02)
5th 634-1054
Pasig
Floor, or 634-1072
City,Mabini
Philippines
Bldg.,1600
DepEd Complex, Meralco Avenue,
E-mail Address:
Telefax: imcsetd@yahoo.com
(02) 634-1054 o 634-1072
Pasig City, Philippines 1600
E-mail Address:
Telefax: imcsetd@yahoo.com
(02) 634-1054 o 634-1072
E-mail Address: imcsetd@yahoo.com
ii
Talaan ng Nilalaman

Yunit 2 - Pagpaparami at Paghahati ng mga Buong


Bilang

Aralin 29 Pagpapakita (Visualizing) ng


Pagpaparami (Multiplication) ng Bilang na
6 at 7 .......................................................................120
Aralin 30 Pagpapakita (Visualizing) ng
Pagpaparami ( Multiplication) ng Bilang
na 8 at 9..................................................................124
Aralin 31 Pagbibigay (Stating) ng Multiplication
Facts Para sa Bilang na 1-10 ................................129
Aralin 32 Kakanyahang Komutatibo (Commutative
Property) ng Pagpaparami (Multiplication).......132
Aralin 33 Kakanyahang Pamamahagi (Distributive)
ng Pagpaparami (Multiplication) .......................136
Aralin 34 Associative Property of Multiplication .................139
Aralin 35 Pagpaparami (Multiplying) ng Bilang na
may 2-3 Digit sa Pamamagitan ng Bilang
na may 1-Digit na Walang Regrouping..............142
Aralin 36 Pagpaparami (Multiplying) ng 2-
hanggang 3-Digit na Bilang sa 1-Digit may
Pagpapangkat (Regrouping) ..............................145
Aralin 37 Pagpaparami (Multiplying) ng Bilang na
may 2-Digit .............................................................148
Aralin 38 Pagpaparami (Multiplying) ng Bilang
Gamit ang Multiples ng 10 at 100 .......................153
Aralin 39 Pagpaparami (Multiplying) ng Bilang na
may 1-2 Digit sa Pamamagitan ng 1 000 ...........156
Aralin 40 Pagtantiya (Estimating) ng Sagot (Product) ......159
Aralin 41 Pagpaparami (Multiplying) ng Bilang na
may 2-Digit sa 1-Digit na may Product
Hanggang 100 Gamit ang Isip lamang ..............162
vv
Aralin 42 Paglutas ng mga Suliranin Gamit ang
Pagpaparami (Multiplication) ng mga
Buong Bilang .........................................................165
Aralin 43 Paglutas ng Suliranin Gamit ang
Pagpaparami (Multiplication) na may
Kasamang Pagdaragdag (Addition) o
Pagbabawas (Subtraction)..................................169
Aralin 44 Pagbuo ng Suliranin Gamit ang
Pagpaparami (Multiplication) na Mayroon
at Walang Pagdaragdag (Addition) o
Pagbabawas (Subtraction)..................................173
Aralin 45 Multiples ng mga Bilang na may 1-2 Digit .........176
Aralin 46 Paghahati-hati ng mga Bilang Hanggang
100 sa Pamamagitan ng 6, 7, 8, at 9...................179
Aralin 47 Pagsasabi (Stating) ng Division Facts
ng mga Bilang Hanggang 10 ...............................181
Aralin 48 Paghahati-hati (Dividing) ng Bilang na
may 2-3 Digit sa Pamamagitan ng Bilang
na may 1-Digit ........................................................186
Aralin 49 Paghahati-hati (Dividing) ng Bilang na
may 2-3 Digit sa Pamamagitan ng Bilang
na may 2-Digit ........................................................191
Aralin 50 Paghahati-hati (Dividing) ng mga Bilang
na may 2-3 Digit sa Pamamagitan ng 10
at 100 ......................................................................194
Aralin 51 Pagtantiya (Estimating) ng Quotient ...................199
Aralin 52 Paghahati-hati (Dividing) Bilang na May 2-
Digit sa mga Bilang na May 1-Digit Gamit
ang Isip lamang .....................................................204
Aralin 53 Paglutas ng mga Suliranin (Word Problems)
Gamit ang Paghahati-hati (Division) ng
Wala o Kasama ang Iba Pang Operation
ng mga Buong Bilang ...........................................207
Aralin 54 Pagbuo ng mga Suliranin Gamit ang
Paghahati-hati (Division) Kasama ang Iba
pang Operasyon ng Buong Bilang .....................210
vi vi
Mahal kong mag-aaral:

Ang aklat na ito ay inihanda upang makatugon sa


layunin ng batayang edukasyon sa matematika “na
malinang ang kasanayan upang maging isang mahusay na
tagapaglutas ng mga suliraning pang matematika at may
mapanuring pag iisip.”

Ang mga gawain na nakapaloob sa kagamitang ito ay


makakapagpatibay ng kasanayan sa pagdaragdag
(addition), pagbabawas (subtraction), pagpaparami
(multiplication), at paghahati-hati (division). May mga
kasanayan din na makapagpapaulad ng kakayahan sa
matematika, sa mga suliraning pang matematika kaugnay
sa mga karanasan at pang araw-araw na pamumuhay.
Gayundin ang pagkakataon na makagawa ng iba’t ibang
disenyo na gamit ang mga natutuhang hugis at pattern.
Ang mga aralin ay hinati sa apat na yunit:

Yunit 1- Bilang hanggang 10 000, Pagdaragdag (Addition), at


Pagbabawas (Subtraction) ng Whole Number
Yunit 2- Pagpaparami (Multiplication) at Paghahati-hati
(Division) ng Whole Number
Yunit 3- Geometry, Pattern, at Algebra
Yunit 4- Measurement, Probability, at Statistics

Inaasahan na magiging kasiya-siya ang pag-aaral ng


asignaturang matematika at magagamit ang mga
pamaraan na natutunan sa araw-araw na pamumuhay.
Maglibang habang tumutuklas at sumasagot ng mga
gawain gamit ng iba’t ibang modelo, ilustrasyon, at tunay
na mga bagay, kasama ng kaibigan, o ng kapareha.

Manunulat

ix
ix
Yunit 2
Pagpaparami at Paghahati ng mga
Buong Bilang

119
119
Aralin 29

Pagpapakita
Pagapapakita(Visualizing)
(Visualizing)ng
ng
Pagpaparami (Multiplication) ng Bilang na
6 at 7

Basahin ang sitwasyon sa loob ng kahon.


Si Carla ay may iba’t ibang krayola sa kahon. Mayroon
siyang 2 berde, 2 pula, 2 dilaw, 2 asul, 2 lila, at 2
dalandan. Ilan lahat ang krayola niya?

Bilangin ang krayola.

pula dilaw asul berde lila dalandan

Ilang pangkat ng krayola mayroon si Carla?


Ilang krayola mayroon sa bawat pangkat?
Ilan lahat ang krayola?

Isulat ang paulit-ulit na pagdaragdag


(Repeated Addition Sentence):
Pamilang na pagpaparami
(Multiplication sentence):

120
Gawain 1

Kumpletuhin ang multiplication table ng 6.

6x1= 6x6 =

6x2= 6x7 =

6x3= 6x8 =

6x4= 6x9 =

6x5= 6 x 10 =

Kumpletuhin ang multiplication table ng 7.

7x1= 7x6 =

7x2= 7x7 =

7x3= 7x8 =

7x4= 7x9 =

7x5= 7 x 10 =

121 121
Gawain 2

Punan ang bawat patlang sa loob ng kahon ng tamang


sagot.
6x
Magsimula rito:
9 = ____
3
= ____
4 7 = ____

= ____
5
= ____

Magsimula rito: 7x

1 = ____
10
= ____
7 2 = ____
6
= ____
= ____

Gawain 3

Multiply. Isulat ang tamang sagot sa inyong kuwaderno.


1) 6 2) 7 3) 6 4) 7 5) 7
x3 x8 x9 x8 x9

122
122
Gawain 4

A. Ibigay ang tamang sagot o product. Isulat sa sagutang


papel ang tamang sagot.
1) 7 2) 6 3) 6 4) 7 5) 7
x 3 x 6 x 8 x 7 x 6

B. Hanapin ang sagot o product ng sumusunod na bilang.


Isulat ang tamang sagot sa inyong kuwaderno.

1) 6 x 7 = 6) 7 x 3 =
2) 7 x 5 = 7) 6 x 10 =
3) 6 x 2 = 8) 6 x 5 =
4) 6 x 4 = 9) 7 x 6 =
5) 7 x 4 = 10) 6 x 9 =

Gawain 5

Isulat ang multiplication sentence at ang tamang sagot sa


inyong sagutang papel.
1) Ilan lahat ang 3 pangkat ng 6
2) Ilan ang 6 na pangkat ng 7?
3) Anong bilang ang dapat na i-multiply sa 7 para
maging 56?
4) Ibigay ang angkop na bilang na dapat i-multiply sa 7
para maging 63?
5) Ano ang sagot o product ng 6 at 9 ? ____.

123
123
Aralin 30

Pagpapakita (Visualizing) ng Pagpaparami


(Multiplication) ng Bilang na 8 at 9

Si Mary Ann ay bumili ng 8 kahong doughnut. Kung may


6 na pirasong doughnut sa bawat kahon, ilan lahat ang
doughnut na binili niya?

Ano ang gagawin mo para makuha ang tamang sagot?

Gawain 1
1

Kumpletuhin ang multiplication table ng 8. Isulat ang sagot


sa inyong kuwaderno.

8x1= 8x6 =

8x2= 8x7 =

8x3= 8x8 =

8x4= 8x9 =

8x5= 8 x 10 =

124
124
Kumpletuhin ang multiplication table ng 9. Isulat ang sagot
sa inyong kuwaderno.

9x1= 9x6 =

9x2= 9x7 =

9x3= 9x8 =

9x4= 9x9 =

9x5= 9 x 10 =

Gawain 2

I-multiply ang bilang na 8 sa bawat bilang na nakatapat sa


arrow. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

6 3

5 8 4

7 2

125
125
Gawain 3

Gawain 3
Tingnan ang mga larawan at gawin ang sumusunod. Isulat
ang sagot sa inyong kuwaderno.

1) @@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ @@
@ @ @ @ @ @ @ @ @

Repeated Addition: _____________________


Multiplication sentence: _____________________

2) ### ### ### ### ### ### ### ###


## ## ## ## ## ## ## ##
Repeated Addition: ____________________
Multiplication sentence: ____________________

3) 000 000 000 000 000 000 000 000 000


000 000 000 000 000 000 000 000 000

Repeated Addition: ____________________


Multiplication sentence: ____________________

126
126
Gawain 4

Hanapin ang value ng N. Isulat ang tamang sagot sa inyong


papel.

1) 8 x 9 = N
2) 8 x 5 = N
3) 9 x 4 = N
4) 9 x 5 = N
5) 9 x 7 = N

Piliin ang titik ng tamang sagot. Isulat ang tamang sagot sa


sagutang papel.

1) 8 x 3 = ___ a. 34 b. 24 c. 21 d. 14
2) 8 x 7 = ___ a. 26 b. 36 c. 46 d. 56
3) 9 x 5 = ___ a. 15 b. 35 c. 55 d. 45
4) 9 x 8 = ___ a. 72 b. 27 c. 62 d. 26
5) 4 + 4 + 4 + 4 + 4 + 4 + 4 + 4 = ___
a. 24 b. 28 c. 32 d. 36

127
127
Gawain 5

Sipiin at isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.

1) x 8 Product
2
4
6
7
8
9

2) x 9 Product
1
3
5
7
8
9

128

128
Aralin 31

Pagbibigay (Stating) ng Multiplication


Facts Para sa Bilang na 1-10

Gawain 1

Gawin nang Pangkatan:

Pag-aralan ang talahanayan (table) na nasa ibaba. Isulat


ang nawawalang bilang.

X 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 1 3 5 8 9 10
2 2 8 10 16 18
3 3 9 15 24 30
4 8 16 20 28
5 5 20 25 35 50
6 12 18 36 42 48
7 14 28 42 49 70
8 8 48 56 64 72
9 9 27 36 54 81 90
10 20 30 60 90

129
129
Gawain 2

Gawain 3
Ibigay ang sagot o product sa sumusunod na bilang.

1) 1 x 5 = 6) 6 x 1 = 11) 3 x 6 =
2) 2 x 9 = 7) 7 x 3 = 12) 8 x 4 =
3) 3 x 7 = 8) 8 x 8 = 13) 6 x 9 =
4) 4 x 4 = 9) 9 x 10 = 14) 10 x 8 =
5) 5 x 6 = 10) 10 x 2 = 15) 4 x 7 =

Gawain 3

A. Pumili ng dalawang bilang mula sa mga bilang na 2,


5, 6, 7, at 9. Gumawa ng 5 pamilang na pagpaparami
(multiplication sentence) at ibigay ang sagot nito.
Ayusin ang mga sagot mula sa pinakamaliit hanggang
sa pinakamalaki.
1) ______________________________
2) ______________________________
3) ______________________________
4) ______________________________
5) ______________________________
B. Pumili ng dalawang bilang mula sa mga bilang na 3,
4, 5, 6, at 8. Gumawa ng 5 pamilang na pagpaparami
(multiplication sentence) at ibigay ang sagot nito.
Paghambingin ang mga sagot at ayusin mula
pinakamalaki hanggang pinakamaliit.
1) ______________________________
2) ______________________________
3) ______________________________
4) ______________________________
5) ______________________________

130
130
Gawain 4

Ibigay ang sagot sa sumusunod na pamilang na


pangungusap (multiplication sentence). Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

1) 6 x 2 = 11) 8 x 5 =
2) 7 x 8 = 12) 9 x 9 =
3) 10 x 6 = 13) 2 x 7 =
4) 4 x 4 = 14) 8 x 3 =
5) 7 x 9 = 15) 6 x 6 =
6) 3 x 7 = 16) 1 x 3 =
7) 6 x 5 = 17) 9 x 3 =
8) 7 x 5 = 18) 3 x 8 =
9) 9 x 4 = 19) 6 x 8 =
10) 5 x 8 = 20) 6 x 2 =

Gawain 5

Kumpletuhin ang sumusunod na pamilang na pangungusap


(multiplication sentence). Punan ang bawat patlang ng
tamang sagot. Isulat ang tamang sagot sa sagutang papel.

1) 5 x _____ = 50 6) 8 x _____ = 64
2) 3 x 9 = _____ 7) 8 x 3 = _____
3) 6 x _____ = 30 8) 3 x _____ = 6
4) 7 x 5 = _____ 9) 10 x 8 = _____
5) 4 x _____ = 40 10) 5 x _____ = 30

131
131
Aralin 32

Kakanyahang Komutatibo (Commutative


Property) ng Pagpaparami (Multiplication)

Pag-aralan ang larawan. Isulat ang angkop na


multiplication sentence sa bawat set.

Isulat ang angkop na multiplication sentence:


_________________________________________________

Isulat ang angkop na multiplication sentence:


_________________________________________________

Kung paghahambingin mo ang dalawang multiplication


sentence ano ang kaugnay na simbolo (>, < , at =) ang
gagamitin mo? Bakit?

132
132
Gawain 1

Gawin na may kapareha.


Sagutin ang sumusunod na gawain. Tukuyin ang
kakanyahang komutatibo (commutative property) ng
bawat bilang sa pamamagitan ng pagtatapat ng mga
bilang na nasa Hanay A at Hanay B. Isulat ang titik ng
tamang sagot.
A B
____ 1) 3 x 4 a. 3 x 8
____ 2) 5 x 6 b. 2 x 6
____ 3) 6 x 2 c. 4 x 5
____ 4) 8 x 3 d. 7 x 9
____ 5) 9 x 7 e. 4 x 3
f. 6 x 5

Gawain 2

Ibigay ang nawawalang factor ng bawat bilang. Isulat ang


sagot sa inyong kuwaderno.

1) 7 x 4 = ___ x 7
2) 2 x ___ = 5 x 2
3) 6 x 3 = 3 x ___
4) 8 x ___ = 4 x 8
5) ___ x 9 = 9 x 7

133
133
Gawain 3

Basahin, unawain, at lutasin ang bawat suliranin. Ipakita


ang paraan ng pagsagot.

Gumuhit si Ann ng 6 na bilog, bawat bilog ay nilagyan niya


ng 3 bituin. Ilan lahat ang bituin na iginuhit niya?

Ilustrasyon at solusyon
Pamilang na pangungusap
(Number sentence):
Gumuhit si Ana ng 3 bilog, bawat bilog ay nilagyan niya ng 6
na bituin. Ilan lahat ang bituing naiguhit niya?

Ilustrasyon at solusyon:
Pamilang na pangungusap
(Number sentence):

Paghambingin ang dami ng bituin ni Ann at Ana.


Isulat ang simbolong >, <, at = sa loob bg kahon.

_________________ ____________________
Bilang ng Bituin ni Ann Bilang ng Bituin ni Ana

Magkapareho ba ang bilang ng bituin nila Ipaliwanag.

134
134
Gawain 4

Piliin ang titik ng tamang sagot sa loob ng kahon. Isulat ang


inyong sagot sa inyong papel.

1) 2 x 4 = ____ a. 7 x 6
2) 5 x 9 = ____ b. 6 x 8
3) 6 x 7 = ____ c. 8 x 9
d. 4 x 2
4) 8 x 6 = ____
e. 9 x 5
5) 9 x 8 = ____ f. 7 x 3

Gawain 5

Kumpletuhin ang multiplication sentence sa bawat bilang


gamit ang commutative property ng multiplication. Isulat
ang inyong sagot sa sagutang papel.

1) 5 x 8 = x = _____
2) 6 x 7 = x 6 = _____
3) 7 x 9 = 9 x = _____
4) x 6 = 6 x 4 = _____
5) 3 x = 9 x 3 = _____
6) x = 7 x 2 = _____

135
135
Aralin 33

Kakanyahang Pamamahagi (Distributive) ng


Pagpaparami (Multiplication)

Gawain 1

Isulat muli ang bilang na may 2-digit


sa pinalawak na anyo (expanded form).

1) 12 6) 6
x4 x 54

2) 25 7) 7
x2 x 93

3) 39 8) 9
x5 x 82

4) 41 9) 2
x8 x 79

5) 57 10) 3
x3 x 68

136
Gawain 2

Isulat ang multiplicand sa pinalawak na anyo (expanded


form). I-multiply ang multiplier sa sampuan (tens)at isahan
(ones) ng multiplicand. Pagsamahin ang mga partial
products nito para makuha ang kabuuang sagot o final
product. Isulat sa sagutang papel.

1) 14 6) 33
x2 x2

2) 25 7) 43
x5 x2

3) 52 8) 36
x2 x5

4) 19 9) 43
x3 x6

5) 27 10) 54
x4 x7

137
137
Gawain 3

Pagtapatin ang sagot o product na nasa Hanay A sa


pangungusap na pagpaparami (multiplication sentence) na
nasa Hanay B. Isulat ang inyong sagot sa sagutang papel.

A B

1) 57 a. (30 x 2) + (6 x 2) = N
2) 72 b. (4 x 70) + (4 x 3) = N
3) 270 c. (10 x 3) + (9 x 3) = N
4) 292 d. (20 x 6) + (8 x 6) = N
5) 435 e. (40 x 6) + (5 x 6) = N
f. (5 x 80) + (5 x 7) = N

Gawain 4

Isulat ang multiplicand ng bawat bilang gamit ang


expanded form. Tukuyin ang tamang product gamit ang
distributive property of multiplication.

1) 15 4) 63
x9 x3

2) 29 5) 82
x2 x4

3) 38
x7

138
138
Aralin 34

Associative Property of Multiplication

Gawain 1

Gamitin ang panaklong ( ) upang mapangkat ang mga


factors sa bawat bilang. Isulat ang lahat ng posibleng
pangkat gamit ang dalawa sa alinmang factor sa ibaba.
Tukuyin at isulat ang value ng G sa inyong sagutang papel.
1) 3 x 4 x 2 = G
2) 1 x 6 x 6 = G
3) 4 x 5 x 6 = G
4) 6 x 2 x 3 = G
5) 9 x 8 x 5 = G

Gawain 2

Pangkatin ang dalawang factors sa bawat bilang at tukuyin


ang product. Isulat ang tamang sagot sa inyong papel.
1) 2 x 3 x 5 = _______________________________
2) 4 x 7 x 2 = _______________________________
3) 6 x 1 x 4 = _______________________________
4) 8 x 5 x 3 = _______________________________
5) 9 x 4 x 5 = _______________________________

139
139
Gawain 3

Buuin ang puzzle sa pamamagitan ng pagtukoy sa tamang


product sa bawat kahon. Isulat ang sagot sa inyong papel.
1

2 3 4

5 6

8 9

Pababa Pahalang
1) 9 x 1 x 6 2) 3 x 7 x 2
3) 7 x 3 x 1 4) 7 x 1 x 7
4) 4 x 5 x 2 5) 6 x 5 x 4
6) 3 x 1 x 8 8) 5 x 4 x 8
7) 5 x 2 x 9 9) 3 x 4 x 6

Gawain 4

A. Gumuhit sa patlang ng kung tama ang pamilang na


pangungusap (number sentence) at kung mali. Isulat ang
sagot sa inyong kuwaderno.
____ 1) (3 x 4) x 2 = 3 x (4 x 2)
____ 2) 2 x (8 x 3) = (3 x 7) x 2
____ 3) 4 x (5 x 2) = 4 x (7 x 3)
____ 4) 8 x (6 x 2) = ( 8 x 6) x 2
____ 5) 10 x (2 x 3) = (10 x 2) x 4

140
140
B. Tukuyin ang bilang na nawawala sa bawat bilang. Isulat
ang sagot sa inyong sagutang papel.
1) 2 x (3 x 9) = (2 x ___) x 9 = ____
2) (5 x 4) x ___ = 5 x (4 x 8) = ____
3) (7 x 8) x 3 = ___ x (8 x 3) = ____
4) (6 x 2) x 9 = 6 x (___ x 9) = ____
5) 8 x (3 x 1) = (___ x 3) x 1 = ____

Gawain 5

Isulat sa patlang ang mga nawawalang factor at ang


tamang product. Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.

1) (2 x 8) x ____ = 2 x (8 x 3) = ____
2) (7 x ____) x 6 = (7 x 4) x 6 = ____
3) 5 x (9 x 2) = (____ x 9) x 2 = ____
4) (4 x ____) x 7 = 4 x (8 x ____) = ____
5) ____ x (6 x 3) = (6 x ____) x 3 = ____

141
141
Aralin 35

Pagpaparami (Multiplying) ng Bilang na


may 2-3 Digit sa Pamamagitan ng Bilang na
may 1-Digit na Walang Regrouping

Gawain 1

Gamitin ang flats, longs, at ones para makuha ang tamang


sagot. Isulat ang sagot sa inyong papel.

1) 42 2) 33 3) 23 4) 122 5) 242
x2 x3 x3 x4 x2

Gawain 2

Kopyahin ang gawain sa inyong kuwaderno. Isulat ang


tamang sagot gamit ang place value at long method.

1) tens ones 2) tens ones 3) tens ones


1 2 4 3 5 3
x 4 x 2 X 3

142142
4) hundreds tens ones 5) hundreds tens ones
4 1 2 3 1 4
X 4 x 2

Gawain 3

Tukuyin ang mga nawawalang bilang sa wheel sa


pamamagitan ng pag-multiply ng bilang sa gitna (3) sa mga
bilang na nakapalibot dito. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.

2) 3)

1) 33 31 4)
11 121
x 3
113 23
112 232
8) 5)

7) 6)

143 143
Gawain 4

Sagutin ang gawain sa ibaba. Ipakita ang pamamaraan ng


pagsagot o solusyon. Gawin ito sa inyong kuwaderno.

1) Ilan ang 4 na pangkat ng 32?


2) Kung ang 312 ay kailangang i-multiply sa 2, ano ang
sagot?
3) Ano ang product ng 112 at 4?
4) Ibigay ang value ng N sa 103 X 3 = N
5) Ilang item mayroon sa 2 pangkat na may 42 item

Gawain 5

Kopyahin sa inyong kuwaderno ang sumusunod at isulat ang


tamang sagot.

1) 32 2) 43 3) 12 4) 211 5) 212
x3 x2 x4 x 3 x4

144
Aralin 36

Pagpaparami (Multiplying) ng 2-hanggang 3-


Digit na Bilang sa 1-Digit may Pagpapangkat
(Regrouping)

Basahin at sagutan ang gawain sa ibaba.

Ano ang product ng 28 at 4?

Alin sa dalawang bilang ang multiplicand? multiplier?


Paano mo makukuha ang tamang sagot?

Gawain 1

Gamitin ang flats, longs, at squares para masagutan ang


gawain sa ibaba. Isulat ang tamang sagot sa inyong papel.

1) 63 2) 45 3) 38 4) 327 5) 163
x6 x7 x8 x4 x5

145
145
Gawain 2

Kopyahin ang gawain sa inyong kuwaderno. Isulat ang


tamang sagot gamit ang place value at long method.

1) Tens Ones 2) Tens Ones

8 5 6 4
x 7 x 5

4) Hundreds Tens Ones


3) Tens Ones

7 3 7 1 6
X 8 x 4

5) Hundreds Tens Ones

4 2 3
x 6

146
146
Gawain 3

Tukuyin ang mga nawawalang bilang sa wheel sa


pamamagitan ng pag-multiply ng bilang sa gitna (8) sa mga
bilang na nakapalibot dito. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.
2) 3)

1) 72 36 4)
153 236
x 8
43 19

8) 324 472
5)

7) 6)

Gawain 4

Sagutin ang gawain sa ibaba. Ipakita ang pamamaraaan


ng pagsagot o solusyon at bilugan ang tamang sagot.
Gawin ito sa inyong kuwaderno.

1) Ilan ang pitong pangkat ng 53?


2) Ilan ang 6 na pangkat ng 83?
3) Kung ang 235 ay i-multiply sa 5, ano ang sagot?
147
147
4) Ano ang product ng 351 at 8?
5) Ano ang product ng 509 at 8?

Gawain 5

Kopyahin sa inyong kuwaderno at isulat ang tamang sagot.

1) 64 2) 73 3) 48 4) 732 5) 212
x9 x6 x7 x 4 x8

Aralin 37

Pagpaparami (Multiplying) ng Bilang


na may 2-Digit

Basahin ang suliranin (word problem) sa ibaba.

Inihanda ni G. Santos ang mga aklat na ipamimigay sa l7


na paaralan ng kanilang distrito. Ang bawat paaralan ay
makatatanggap ng isang kahon na may lamang 36 na
aklat. Ilan lahat ang aklat na ipamimigay sa 17 paaralan?

Ano ang itinatanong sa suliranin (word problem)?


Ano-ano ang mahahalagang datos/impormasyon sa
suliranin?

148
Tingnan ang halimbawa sa ibaba.

Multiply by ones Multiply by tens

36 36 36
x 17 x7 x 10
___
___

Pagsamahin ang partial product.

36
x 17
___ partial products
+ ___
___ product

Gawain 1

Bumuo ng 2-digit factor mula sa mga digit sa ibaba na


makapagbibigay ng pinakamalaking product sa bawat
bilang na hindi mag-uulit.

1) 0, 2, 3, 5
x

Product: __________

2) 2, 3, 6, 7

Product: __________

149
149
x
3) 0, 5, 8, 9
Product: __________

Gawain 2

Tukuyin ang factors na bumubuo sa bawat nakasaad na


bilang sa ibaba. Pumili ng factors mula sa kahon X at kahon
Y. Tingnan ang unang bilang para sa halimbawa. Isulat ang
sagot sa inyong kuwaderno.

Kahon X Kahon Y

40 22 28 41 15 32
19 76 63 24 25 92
1) 608 2) 1 000 3) 1 140

X = __19___ X = _______ X = _______


Y = __32___ Y = _______ Y = _______

4) 902 5) 1 512 6) 2 576

X = _______ X = _______ X = _______


Y = _______ Y= _______ Y = _______

150
150
Gawain 3

Tukuyin ang nawawalang digit at isulat ang sagot sa bawat


kahon. Gawin ang pagsasanay sa inyong kuwaderno.

1) 2) 3)
3 60 8
x 12 x 5 x 36
4 30 22
32 1 0 1 4
8 150 1 6

4) 5)
5 43
x 19 x3
22 72
25 12
4 14 2

151
151
Gawain 4

Paghambingin ang sumusunod na product mula sa pares


ng factors sa bawat bilang. Gamitin ang mga simbolo sa
paghahambing (>, <, at =). Isulat ang sagot sa sagutang
papel.

1) 19 x 22 ____ 23 x 15
2) 64 x 14 ____ 16 x 56
3) 37 x 16 ____ 28 x 24
4) 29 x 32 ____ 45 x 13
5) 72 x 86 ____ 82 x 76

Gawain 5

Tukuyin ang nawawalang bilang gamit ang mga nakasaad


na operation. Isulat ang sagot sa inyong papel.

1) 73 x ___ = 365; 365 - ___ = 305; 305 x 9 = ____


2) ___ x 8 = 200; 200 + ___ = 449; 449 x 6 = ____
3) 39 x ___ + 78; (78 + 294) x 7 = ____
4) ___ x 4 = 256; (256 – 178) x 5 = ____

Ano ang kabuuan ng 4 na product na nakuha?

152
Aralin 38

Pagpaparami (Multiplying) ng Bilang Gamit


ang Multiples ng 10 at 100

Nasubukan mo na ba ang pagpaparaming paulit-ulit


(repeated addition) ng bilang na 10 Paano mo ito gagawin
sa pagpaparami (multiplication)?

Gawain 1

Ibigay ang sagot o product ng sumusunod na bilang:

1) 45 x 10 = _________ 6) 46 x 50 = _________
2) 37 x 20 = _________ 7) 361 x 20 = _________
3) 68 x 80 = _________ 8) 44 x 40 = _________
4) 219 x 10 = _________ 9) 7 x 700 = _________
5) 350 x 10 = _________ 10) 27 x 300 = _________

Gawain 2

Isulat sa patlang ang sagot o product. Isulat ang inyong


sagot sa kuwaderno.

1) 2 x 5 = ______; 20 x 5 = _____; 200 x 5 = ______


2) 3 x 6 = ______; 30 x 6 = _____; 300 x 6 = ______
3) 4 x 7 = ______ ; 40 x 7 = _____; 400 x 7 = ______
4) 5 x 8 = ______; 50 x 8 = _____; 500 x 8 = ______
5) 6 x 9 = ______; 60 x 9 = _____; 600 x 9 = ______

153
153
Gawain 3

Tukuyin ang mga nawawalang bilang. Isulat ang sagot sa


inyong kuwaderno

1) 30 x ______ = 300
2) 150 x 5 = _______
3) ______ x 6 = 60
4) 76 x 100 = _______
5) 90 x ______ = 9 000

Gawain 4

Basahin at lutasin ang suliranin. Isulat ang inyong sagot sa


sagutang papel.

1) Si Rita ay may 23 pangkat na punla ng petsay. Sa


bawat pangkat ay may 50 punla. Ilan lahat ang punla
ng petsay na mayroon siya?

2) Ilang upuan ang magagawa ng karpintero sa loob ng


3 buwan kung nakagagawa siya ng 200 upuan sa loob
ng isang buwan?

154
154
Gawain 5

Kumpletuhin ang talahanayan (table) sa ibaba. I-multiply


ang mga bilang na nasa kaliwa sa mga bilang na nasa itaas.
Isulat ang sagot sa kahon na katapat ng mga ginamit na
bilang.

x 100 10 20 50 500
24 2 400
53
67

Gawain 6

Tukuyin at ipakita ang paraan ng pagkuha ng sagot o


product sa sumusunod na multiplication sentence. Isulat ang
sagot sa inyong kuwaderno.
1) 415 x 20 = ___________
2) 98 x 60 = ___________
3) 65 x 70 = ___________
4) 77 x 100 = ___________
5) 215 x 30 = ___________

155
155
Aralin 39

Pagpaparami (Multiplying) ng Bilang


na may 1-2 Digit sa Pamamagitan ng
1 000

Gawain 1

Ibigay ang sagot o product ng sumusunod na bilang. Isulat


ang inyong sagot sa show me board.

1) 4 x 1 000 = ______ 6) 6 x 1000 = ______


2) 3 x 1 000 = ______ 7) 8 x 1 000 = ______
3) 5 x 1 000 = ______ 8) 12 x 1 000 = ______
4) 7 x 1 000 = ______ 9) 39 x 1 000 = ______
5) 2 x 1 000 = ______ 10) 46 x 1 000 = ______

Gawain 2

Basahin ang suliranin (word problem) at lutasin ito. Isulat ang


sagot sa sagutang papel.

1) Si Mang Bryan ay nakatipon ng 1000 itlog sa kaniyang


manukan noong nakaraang buwan. Kung ito ay
magtutuloy-tuloy sa loob ng 5 buwan, ilang itlog ang
matitipon niya?

156
156
2) Ang halaga ng unang sapatos na iyong nakita ay
PHP1,000. Nakakita ka muli ng isa pang sapatos na ang
halaga ay doble ng una mong nakita. Magkano ang
halaga ng pangalawang sapatos na nakita mo?

Gawain 3

Basahin at unawain ang bawat sitwasyon sa ibaba at tukuyin


ang hinihingi nito. Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.

1) Si Mang Badong ay isang panadero. Nakagagawa siya


ng 1 000 pandesal sa loob ng 1 oras. Ilang pandesal
ang magagawa niya sa loob ng 5 oras?
2) Ang isang basket ay naglalaman ng 1 000 dalandan.
Ilang dalandan mayroon ang 8 basket.

Gawain 4

Isulat ang tamang sagot sa sagutang papel.

1) 3 x 1 000 300 3 000 30 000 300 000


2) 6 x 1 000 600 6 000 60 000 600 000
3) 7 x 1 000 700 7 000 70 000 700 000
4) 5 x 1 000 50 500 5 000 50 000
5) 9 x 1 000 900 000 90 000 9 000 900
6) 10 x 1 000 100 000 10 000 1 000 100
7) 46 x 1 000 4 600 46 000 460 460 000
8) 30 x 1 000 30 000 300 000 3 000 3 000 000
9) 28 x 1 000 2 800 280 280 000 28 000
10) 78 x 1 000 780 7 800 78 000 780 000

157
157
Gawain 5

Saan nanggaling si Genie? Alamin ang sagot sa


pamamagitan ng pagtukoy sa product ng sumusunod na
bilang at tignan ang katumbas nitong titik sa ibaba. Isulat ang
mga ito sa patlang upang mabuo ang salita.

1) 1 000 2) 1 000 3) 1 000 4) 1 000 5) 1 000


x 8 x 17 x 5 x 43 x 55

6) 1 000 7)1 000 8)1 000 9) 1 000


x 7 x 17 x 8 x 12

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9)
Sagot
Titik

Nanggaling siya sa M __ ___ ___ ___ ___ A ___ ___!

A – 17 000 C – 55 000 G – 5 000


I – 43 000 L – 7 000 M – 8 000
P – 12 000

158
158
Aralin 40

Pagtantiya (Estimating) ng Sagot (Product)

Gawain 1

Tantiyahin ang sagot o product ng sumusunod na bilang.


Isulat ang inyong sagot sa kuwaderno.
1) 73 2) 87 3) 74 4) 473 5) 664
x5 x6 x4 x6 x8

6) 38 7) 76 8) 52 9) 89 10) 179
x 23 x 44 x 48 x 23 x 29

Gawain 2

I-round off ang multiplicand at multiplier upang matantiya


ang sagot o product nito.

1) 331 ____ 2) 241 ____ 3) 284 ____


X 29 ____ x 46 ____ x 21 ____
____ ____ ____

4) 145 ____ 5) 782 ____


X 35 ____ x 12 ____
____ ____

159
159
Gawain 3

Tantiyahin at lutasin ang mga suliranin. Sagutin ang mga


tanong sa bawat sitwasyon.

1) May 12 bolpen sa bawat kahon, humigit kumulang


ilang bolpen mayroon sa 38 kahon?

2) Ang holen ni Jeff ay halos tatlong beses ang dami ng


kay John. Ang holen ni John ay halos kasindami ng kay
Nathaniel. Kung si Nathaniel ay may 126 na holen,
humigit-kumulang na ilang holen mayroon si Jeff?

Gawain 4

Ibigay ang estimated product.

1) Humigit-kumulang na may 125 pampasaherong dyip ang


dumaraan sa tapat ng gasolinahan sa loob ng isang oras.
Mga ilan kayang pampasaherong dyip ang makararaan
sa loob ng 12 oras

2) Sa isang aviary ay may humigit-kumulang na 33 na


kulungan ng ibon. Sa bawat kulungan ay may humigit-
kumulang sa 17 ibon. Mga ilan kayang ibon mayroon sa
aviary?

160
160
Gawain 5

Tantiyahin ang sagot (product). Isulat ang sagot sa inyong


kuwaderno.

1) 83 2) 67 3) 165
x 9 x 41 x 37

4) 122 5) 76
x 56 x 52

Gawain 6

Tukuyin ang factors na magbibigay ng tamang tinantiyang


sagot katulad ng mga bilang sa kaliwa. Pumili mula sa mga
factors na nasa kanang hanay. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.

1) 60 6 x 14 5 x 18 5 x 13
2) 150 4 x 34 4 x 36 5 x 28
3) 270 9 x 24 9 x 26 8 x 31
4) 360 6 x 53 7 x 47 6 x 58

161
161
Aralin 41

Pagpaparami (Multiplying) ng Bilang na


may 2-Digit sa 1-Digit na may Product
Hanggang 100 Gamit ang Isip lamang

Gawain 1

Paghanap ng Kayamanan
Sundan ang mga guhit at sagutan ang mga tanong sa
bawat puno upang makarating sa finish line. Isulat ang
inyong sagot sa sagutang papel.

162
162
Gawain 2

Ano ang sinasabi ng isang batang lalaki kapag


makakasalubong niya ang kanyang
kaniyang guro?
guro? Hanapin
Hanapin ang
ang
nakatagong salita sa pamamagitan ng pagsagot sa bawat
bilang na nasa ibaba. Isulat ang katumbas na letra ng iyong
sagot sa bawat bilog upang mabuo ang salita. Isulat ang
inyong sagot sa inyong kuwaderno.

12 13 23 11 12 13 13 26 20 22 23
x5 x2 x2 x4 x3 x2 x3 x1 x3 x2 x3

A– 36 F– 66 K– 61 P– 38 U– 72
B– 28 G– 53 L– 30 Q– 41 V– 94
C– 59 H– 39 M– 44 R– 42 W– 76
D– 54 I – 60 N– 48 S– 46 X– 89
E– 69 J– 77 O– 34 T– 26 Y– 57
Z– 16

163
163
Gawain 3

Basahin at unawain ang bawat suliranin. Isulat ang


tamang sagot.

1) Nagtanim si Elvie ng 3 hanay na sampaguita. Sa bawat


hanay ay may 12 sampaguita. Ilan lahat ang
sampaguitang naitanim niya?
2) Nagtanim si Francis ng binhi sa labing-isang plot na
taniman. Sa bawat taniman ay may 8 binhi. Ilang lahat
na binhi ang kaniyang naitanim?
3) Ang bawat isang pasahero ay nagbayad sa driver ng
PHP20 para sa kanilang pamamasyal. Magkano ang
kaniyang kikitain sa 5 pasahero?
4) Naghahanda ang isang magsasaka ng 4 plot na
taniman ng kaniyang gulay. Ilang binhi ang kaniyang
kakailanganin kung ang isang plot ay tataniman ng 12
binhi?
5) Kailangan mo ang 2 dalandan para sa isang basong
juice. Ilang dalandan ang magagamit mo para sa 13
basong juice?

Gawain 4

A. Tukuyin ang sagot gamit ang isip lamang.

1) 11 2) 12 3) 23 4) 24 5) 13
x7 x2 x3 x2 x3

164
Aralin 42

Paglutas ng mga Suliranin Gamit ang


Pagpaparami (Multiplication) ng mga Buong
Bilang

Basahin ang suliranin.

Nanungkit ng kaimito ang mag-anak nina G. Ruiz. Inilagay


nila ang mga kaimito sa 9 na basket. Bawat basket ay may
laman na 15 kaimito. Ilan lahat ang kaimito na nailagay sa
mga basket?

Gawain 1

Lutasin ang bawat suliranin sa bawat bilang. Maaaring


gumamit ng ilustrasyon para sa inyong sagot.

1) Si Mang Hayden ay nanguha ng 25 basket na atis.


Kung ang isang basket ay naglalaman ng 45 atis, ilan
lahat ang atis na nakuha niya?

165
165
2) Kung ang isang basket ng atis ay nagkakahalaga ng
PHP120, magkano ang mapagbibilhan niya sa 25 basket?

3) Bumili si Gng. Santos ng 15 kahon ng lapis para ipamigay


sa mga batang nasa ampunan. Kung ang bawat kahon
ay naglalaman ng 12 lapis, ilan lahat ang lapis na binili
niya?

4) Si Ofel ay naghuhulog ng PHP25 araw-araw


sa kaniyang alkansiya. Magkano ang maiipon niya sa
loob ng 12 araw?

5) Sa isang araw ay nakababasa si Ador ng 25 pahina ng


pocket book. Kung magbabasa siya sa loob ng 11 araw,
ilang pahina mayroon ang aklat na binabasa niya?

Gawain 2

Pag-aralan ang larawan sa ibaba at sagutin ang tanong sa


ibaba.

166
1) Ilan lahat ang mangga?

2) Ilan lahat ang lapis sa kahon?

3) Ilan lahat ang bulaklak sa plorera?

Gawain 3

1) Kung ang product ay 45, ano-ano ang mga maaaring


factor nito?
2) Kung ang isang factor ay 23 at ang product ay 345,
ano ang nawawalang factor?
3) Buwan-buwan ay naghuhulog ang ina ni Ryan ng
PHP650 sa bangko. Magkano ang maihuhulog niya sa loob
ng 8 buwan?
4) Ang tiket papuntang Cebu ay nagkakahalaga ng
PHP1,540. Kung may 100 pasahero papunta ng Cebu,
magkano ang halaga ng lahat ng tiket?
5) Kung ang isang linggo ay may 7 araw at ang isang
taon ay 52 linggo, ilang araw mayroon sa loob ng
isang taon?

167167
Gawain 4

Basahin, unawain, at lutasin.

1) Ang isang bus ay nakapagsasakay ng 60 pasahero.


Ilang pasahero ang maisasakay ng 15 bus?

2) May tatlong tinderang nagbenta ng maliliit na


watawat sa Luneta noong nakaraang Araw ng
Kalayaan. Nakapagbenta sila ng 320 watawat.
Magkano lahat ang napagbentahan nila kung ang
isang watawat ay nagkakahalaga ng PHP5

3) Ang bawat mag-aaral ng Ikatlong Baitang ay gumamit


ng 25 takip ng bote para sa kanilang proyekto. Kung
may 47 mag-aaral sa klase, ilan lahat na takip ng bote
ang kanilang nagamit?

4) Sa loob ng isang buwan ay gumastos si Roger PHP645 sa


kaniyang pamasahe. Magkano ang magagastos
niyang pamasahe sa loob ng 9 na buwan?

5) Sa isang minuto ay nakakapag-type si Jona ng 32 salita.


Ilang salita ang kaya niyang i-type sa loob ng 40
minuto?

168
168
Aralin 43

Paglutas ng Suliranin Gamit ang Pagpaparami


(Multiplication) na may Kasamang
Pagdaragdag (Addition) o Pagbabawas
(Subtraction)

ng Gawain 1

Basahin at lutasin ang mga suliranin sa bawat bilang.

1) Ang klase ni Bb. Santos ay pumunta sa Audio Visual Room


(AVR) para manood ng educational film. Sa loob ng silid
ay may 8 mahabang mesa na may tig-aanim na upuan.
Kung ang klase niya ay may 55 mag-aaral, ang lahat ba
ay makakaupo? Kung hindi, ilang upuan pa ang
kailangan?

2) Ang haba ng pelikula ay 45 minuto at ito ay


ipapanood sa mga mag-aaral sa ika-3 hanggang ika-6
na baitang. Sapagkat maliit ang AVR, bawat baitang
ang panonood. Kung ang palabas ay nagsisimula ng ika-
1 ng hapon, ilang minuto ang itinagal ng panood ng mga
bata

3) Si Ofelia ay bumili ng 3 kilong karne na ang presyo ng bawat


kilo ay PHP120, gulay na nagkakahalaga ng PHP85, at
4 na kilong isda na PHP130 bawat kilo. Kung siya ay
mayroong PHP1,000, magkano ang natirang pera niya

169
169
Gawain 2

Basahin, unawain, at lutasin ang bawat suliranin. Isulat ang


sagot sa inyong kuwaderno.

1) Si Ordin ay bumili ng 4 na pinya na PHP20 ang bawat isa.


Magkano ang sukli niya kung nagbayad siya sa tindera
ng PHP100

2) Ang bawat kasapi ng choir ay gumawa ng pastillas


para sa kanilang proyekto. Nakagawa sila ng 8 pakete
na may 25 pastillas sa bawat pakete. Umorder pa ulit
ng 4 na pakete si Bb. Hilario. Ilan lahat na pastillas ang
nagawa nila?

3) Si Gng. Mendoza at ang buong klase niya ay


nagpunta sa Tagaytay para sa isang lakbay-aral.
Bago sila umuwi, bumili siya ng 45 piraso ng
pasalubong para sa kaniyang mga kasamang guro.
Kung ang bawat pasalubong na kaniyang binili ay
nagkakahalaga ng PHP25 bawat isa, magkano ang sukli
niya kung PHP1,500 ang ibinayad niya sa tindera

170
170
1)
2)
3) Gawain 3

Basahin, unawain, at lutasin ang suliranin sa bawat bilang.


Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1) Bumili si Analiza ng 4 na kilo ng lanzones na ang bawat


kilo ay PHP60. Magkano ang sukli niya kung nagbayad
siya ng PHP500

2) Si Edmond ay may apat na PHP200 papel, apat


na PHP100 papel, sampung PHP50 papel, at
labindalawang PHP20 papel. Magkano lahat ang pera ni
Edmond?

3) Nakatipon si Mang Lester ng 128 mangga sa isang


puno, sa mas malaking puno ay nakatipon siya ng
dalawang beses ang dami sa unang puno. Ilang lahat
na mangga ang natipon niya?

4) Si Dolly ay may 12 selyo. Dalawang beses ang dami ng


selyo ni Mila kaysa kay Dolly. Kung ang kaibigan ni Dolly
ay nagbigay pa sa kaniya ng 12 selyo. Ilang selyo
mayroon si Mila?

5) Ang Math Club ay nagbenta ng 50 kilong papel at 205


bote para makalikom ng pondo. Magkano ang
malilikom nila kung ang isang kilong papel ay PHP7 at
ang isang bote ay PHP1

171
171
Gawain 4

Basahin, suriin, at lutasin ang suliranin sa bawat bilang.


Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.

1) Si Mel ay may 5 pirasong PHP1 at 7 pirasong


PHP10. Magkano ang pera niyang lahat

2) Si Cliff ay may 25 piraso ng pisong barya. Kung si


Nicolette ay may tatlong beses ang dami ng pisong
barya ni Cliff, magkano ang kabuuang pisong barya
ng dalawa?

3) Si Charisse ay may 12 pirasong art paper. Dalawang


beses ang dami ng art paper ni Cherry kay Charisse.
Si Ena ay may 14 na piraso ang dami kaysa kay Cherry.
Ang kay Armina ay kasindami ng kina Charisse at
Cherry. Ilan lahat na piraso ng art paper mayroon sila?

172
172
Aralin 44

Pagbuo ng Suliranin Gamit ang Pagpaparami


(Multiplication) na Mayroon at Walang
Pagdaragdag (Addition) o Pagbabawas
(Subtraction)

Gawain 1

Bumuo ng suliranin (word problem) gamit ang datos sa


bawat bilang.

1) Paano kaya ako makakabuo ng word


problem gamit ang mga impormasyon
sa ibaba?
2 kahon ng doughnut na may lamang 12
piraso bawat kahon.

16 na tasa PHP5 halaga ng


bawat tasa 4 na piraso ang
hindi nabili.

173
173
Gawain 2

Lumikha ng suliranin (word problem) gamit ang datos na


nasa loob ng kahon. Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.
1)
3 tray na itlog
12 itlog bawat tray
5 itlog ang wala sa tray

9 na lobo
3 magkakapatid
PHP15 ang isa

Gawain 3

A. Bumuo ng suliranin (word problem) na ginagamitan ng


pera. Ipakita ang inyong solusyon sa inyong kuwaderno.

1) Gamit ang pagpaparami (multiplication) at


pagsasama (addition)
Solusyon:
2) Gamit ang pagpaparami (multiplication) at
pagbabawas (subtraction)
Solusyon:

174
174
Gawain 4

Kumpletuhin ang word problem sa bawat bilang at isulat


ang angkop na sagot.

1) Si Juan ay may ___ lagayan ng lapis. Sa bawat


lagayan ay may 12 lapis na may iba’t ibang kulay.
Ilang lapis mayroon si Juan?

2) Ang isang kahon ay may ____ na dosenang itlog. Ang


isang dosena ay nabenta na. Ilan na lang itlog ang
nasa kahon?

3) Sa silid-aralan ni G. Abe Medes ay may 4 na hanay ng


upuan. Sa bawat hanay ay may 14 na mag-aaral. Kung
____ na mag-aaral ang di pumasok, ilang mag-aaral
ang pumasok?

175
175
Aralin 45

Multiples ng mga Bilang na may 1-2 Digit

Gawain 1

Ibigay ang kasunod na 6 na multiples ng sumusunod


na bilang. Isulat ang sagot sa inyong sagutang papel.

1. 3
2. 5
3. 7
4. 8
5. 9
6. 11
7. 13
8. 15
9. 24
10. 33

Gawain 2

1) Kumpletuhin ng tamang bilang ang bawat kahon sa


pamamagitan ng pagtukoy sa kinalabasan (difference)
ng unang dalawang bilang at idinagdag sa susunod
na bilang upang makuha ang kasunod na multiples.

176
176
18 24 ___ ___ ___

2) Kumpletuhin ng tamang bilang ang bawat kahon sa


pamamagitan ng pag-multiply ng 2, 3, at 4 sa
bilang na nasa unang kahon para makuha ang mga
kasunod na multiples.
18
19 ___ ____

Gawain 3

18
Pagtapatin ang pangkat ng multiples sa Hanay A at ng
tamang bilang sa Hanay B.

A B

300, 303, 306, 309 312 a. multiples of 2


18, 15
b. multiples of 3
90, 80, 70, 60, 50, 40
c. multiples of 6
147, 140, 133, 127, 120 d. multiples of 7

150, 144, 138, 132, 126 e. multiples of 10

177
177
Gawain 4

Isulat ang kasunod na 3 multiples ng unang dalawang


ibinigay. Magsimula sa pinakamaliit hanggang
pinakamalaki.

1) 15, 18, ___, ___, ___

2) 27, 36, ___, ___, ___

3) 96, 104, ___, ___, ___

4) 105,120, ___, ___, ___

5) 51, 68 ___, ___, ___

Gawain 5

Gawain 5
Sipiin sa kuwaderno. I-multiply ang bilang sa unang hanay
gamit ang mga bilang na 12, 23, at 37 sa itaas at isulat ang
sagot sa kahon katapat ng mga bilang na ginamit.

X 12 23 37
1) 19
2) 26
3) 37
4) 43

178
178
Aralin 46

Paghahati-hati ng mga Bilang Hanggang


100 sa Pamamagitan ng 6, 7, 8, at 9

Gawain 1

Basahin at isulat ang tamang sagot.

1) Inilagay ni Gng. Santos ang 72 aklat sa 9 cabinet.


Ilang cabinet ang nalagyan niya ng aklat?

2) Kung 64 na basketball ang binili ni Coach Eric para sa


8 team na maglalaro, ilang bola ang matatangap ng
bawat team?

Gawain 2

Basahin ang sumusunod na suliranin (word problem). Isulat


ang solusyon at tamang sagot.

1) Kung may 56 na puno na itatanim sa 7 hanay, ilang


puno ang maitatanim sa bawat hanay?

2) Kung may 48 pomelo sa bawat kahon, ilang lahat na


pomelo ang mailalagay sa 6 na kahon?

179
179
Gawain 3

Basahin at unawain ang suliranin (word problem). Sagutin


ang mga tanong sa ibaba. Isulat sa kuwaderno ang inyong
sagot.

1) Bumili si Boknoy ng 3 ink na may iba’t ibang kulay,


2 pula, 2 asul, at 2 itim. Kung ang binayaran niya ay
PHP96 sa kahera, magkano ang halaga ng bawat
ink?

2) May 72 dalandan sa kahon, kung ipamamahagi ang


dalandan sa 8 bata na may magkakaparehong
bilang, ilang dalandan ang matatanggap ng bawat
bata?

Gawain 4

Basahin at unawain ang sumusunod na suliranin (word


problem). Ipakita sa pamamagitan ng pagguhit at
pagpapangkat ang tamang sagot.

1) Kung may 30 na mag-aaral ang papangkatin sa 3,


ilang bata ang magiging miyembro ng bawat
pangkat?

2) Si Ana ay may 18 piraso ng tsokolate na ibibigay sa


6 na kaibigan niya. Ilang piraso ng tsokolate ang
maaaring matanggap ng bawat kaibigan niya?

180
180
Aralin 47

A
Pagsasabi (Stating) ng Division Facts
ng mga Bilang Hanggang 10

Gawain 1

Kumpletuhin ang talaan sa ibaba. Isulat sa tamang hanay


ang angkop na pamilang na pangungusap (number
sentence) para sa multiplication at division fact na ibinigay.
Tukuyin muna ang nawawalang bilang sa Hanay A at isulat
ang 3 angkop na pamilang na pangungusap (number
sentence) sa Hanay B, C, D.

Hal: 6 x 2 = 12 2 x 6 = 12 12 ÷ 2 = 6 12 ÷ 6 = 2

A B C D
8 x 7 = ____

81 ÷ 9 = ____

48 ÷ 6 = ____

10 x 7 = ____

35 ÷ 5 = ____

181
181
Gawain 2

Isulat ang angkop na sagot o product sa bawat bilang at


magbigay ng dalawang division fact/sentence para sa
multiplication sentence na nabuo. Isulat ang sagot sa inyong
kuwaderno.

1) 5 x 7 = ____, ____ ÷ ____ = ____ o ____ ÷ ____ = ____


2) 3 x 9 = ____, ____ ÷ ____ = ____ o ____ ÷ ____ = ____
3) 8 x 6 = ____, ____ ÷ ____ = ____ o ____ ÷ ____ = ____
4) 10 x 2 = ____, ____ ÷ ____ = ____ o ____ ÷ ____ = ____
5) 4 x 8 = ____, ____ ÷ ____ = ____ o ____ ÷ ____ = ____

Gawain 3

Sagutin ang gawain sa ibaba at sulatin ang nawawalang


bilang. Ipakita ang paraan ng pagkuha ng tamang sagot.
Isulat ang tamang sagot sa inyong papel.

___
1) 10 ÷ ___ = 5 6) 10 60

___
2) 5 15 7) 81 ÷ 9 = ___

12
7.
3) 42 ÷ 7 = ___ 8) ___ 24

182
182
3
4) 9 ___ 9) ___ ÷ 7 = 9

5) 48 ÷ ___ = 8 10) 64 ÷ ___ = 16


10..

Gawain 4

Buuin ang puzzle sa pamamagitan ng pagtukoy sa mga


nawawalang bilang sa loob ng kahon. Gawin ito sa inyong
kuwaderno.

36 ÷ ___ = 6

___ x 3 = 27

8 x 7 = ___

2 ___

___ ÷ 2 = ___

183
183
Gawain 5

Tingnan ang larawan sa ibaba. Sagutin ang sumusunod na


tanong. Isulat ang tamang sagot sa inyong kuwaderno.

1) Isulat ang angkop na division fact para sa larawan sa


ibaba.

2) Magbigay ng isang division fact para sa 6 x 3 = 18.

3) Isulat ang angkop na multiplication at division sentence


para sa 5, 4, at 20.

4) Isulat ang nawawalang bilang upang kumpletuhin


ang division sentence sa ibaba.
12
___ 36

5) Sumulat ng angkop na division sentence para sa


suliranin (word problem) sa loob ng kahon.

May 40 na lobo at 8 mesa sa isang silid. Limang lobo


ang nasa bawat mesa.

184

184
Gawain 6

Buuin ang multiplication facts sa ibaba at ibigay ang 2 sa


katumbas nitong division sentence. Isulat ang tamang sagot
sa sagutang papel.

Multiplication Division Division


Fact Sentence Sentence

1. 2 x 9 = ____

2. 3 x ___ = 21

3. 9 x 7 = ___

4. ___ x 6 = 36

5. 8 x ___ = 72

6. 12 x 4 = ___

Gawain 7

Sagutin ang suliranin (word problem) sa pamamagitan ng


pagpapakita ng larawan at proseso ng division.

1) Si Lolo Ben ay may 48 ektarya ng lupa. Kung hahatiin


niya ito sa 11 niyang anak na may pare-parehong sukat,
ilang ektarya ang matatanggap ng bawat isa? Ilan namang
ektarya ang matitira sa kaniya?

185
2) Kung ang 80 aklat ay pinangkat sa sampu, ilang aklat
mayroon ang bawat pangkat?

Aralin 48

Paghahati-hati (Dividing) ng Bilang na may 2-3


Digit sa Pamamagitan ng Bilang na may 1-Digit

Gawain 1

Sagutin ang sumusunod na gawain. Isulat ang sagot sa


inyong kuwaderno.
1) Kung hahatiin sa 3 pangkat ang 72 bata, ilang bata
mayroon sa bawat pangkat?
2) Ilan ang matitira kung hahatiin ang 651 na pack sa 8
barangay na may pare-parehong dami o bilang?
Ilang pack ang matitira?
3) Naghanda ng 63 na garland ang guro para sa mga
panauhin. Kung ang mga ito ay hahatiin sa 5 tray na
may pare-parehong bilang, ilang piraso ng kuwintas na
bulaklak ang mailalagay sa bawat tray? Ilan naman
ang matitira?

4) Si Bitoy ay may 136 na mangga. Kung ilalagay niya ito


sa 4 na basket na may pare-parehong bilang, ilang
mangga ang mailalagay sa bawat basket?

186186
Gawain 2

Tukuyin kung ang sagot sa bawat bilang ay eksakto o may


matitira. Kung may matitira, isulat kung ilan. Ipakita ang
solusyon. Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.

a. 54 ÷ 8 = ______________
b. 76 ÷ 4 = ______________
c. 331 ÷ 7 = ______________
d. 502 ÷ 5 = ______________
e. 912 ÷ 3 = ______________
f. 935 ÷ 9 = ______________

Gawain 3

Sipiin ang puzzle sa inyong kuwaderno. Punan ang bawat


kahon ng angkop na bilang para mabuo ang puzzle.

56 ÷ ___ = 7 x 4 = ___
a.

12 x 8 = ___ ÷ 2 = ___
b.

c. 200 ÷ 4 = ___ x 18 = ___


0

d. 350 ÷ ___ = 5 x ___ = 245


0 5

187
187
Gawain 4

Gawain 4
Sagutin ang sumusunod. Isulat ang sagot sa inyong papel.
1) Kung ang 83 kahon ay dadalhin sa 5 tindahan na may
pare-parehong bilang, ang bawat tindahan ay may _____ na
kahon at ang matitira ay ____ kahon sa trak.
2) Ang 133 lapis ay ipamamahagi sa 4 na paaralan na may
magkakasindami ng bilang. Ang bawat paaralan ay
makakatanggap ng _____ lapis at may matitira na
_________ lapis.

3) Kung ang PHP670 ay ibibigay sa 9 na anak ni Mang Juan na


magkakasinghalaga ang matatanggap, magkano ang
tatanggapin ng bawat isa? May matitira pa ba kay Mang
Juan? Magkano?

Gawain 5

Sagutin ang sumusunod na tanong. Isulat ang sagot sa


inyong kuwaderno.

1) 4 92 =

2) May matitira ba kung ang 96 ang papangkatin sa 7 na


may pare-parehong bilang? Ilan ang matitira?

188
188
3) Suriin ang 258 ÷ 6 = 43, tama ba ang pamilang na
pangungusap (number sentence) na ito Kung hindi,
ipaliwanag?

4) Isulat ang sagot para sa 708 ÷ 8.

5) Ang walong daan at animnapu’t tatlong sako ng bigas


ay hinati sa 9 na bayan, bawat bayan ay tatanggap
ng _______ na sako ng bigas.

Gawain 6

Gawain 6
Gamitin ang alinman sa mga digit na ito: 0, 3, 6, at 7 at
bumuo ng ng tigdalawang 2-digit na bilang at 3-digit na
bilang. I-divide ang mga bilang na nabuo sa mga bilang na
nasa hanay ng divisor at isulat ang sagot sa hanay ng
quotient.

Isulat ang tamang sagot sa inyong kuwaderno.

2- o 3-digit na Divisor Quotient


bilang
1) 4
2) 6
3) 7
4) 9

189
189
Gawain 7

Sagutin ang sumusunod na division expression sa ibaba.


Sundin ang mga tanong sa bawat estasyon upang
maibigay ang pinal na kasagutan upang makarating sa finish line.

Idagdag ang 91 sa
Finish line sum ng 3
kabuuan (sum)
remainders.

I-add ang 3
_____ ÷ 3 remainders.

Simula

423 ÷ 4 (319 + ____) ÷ 5

I-add ang remainder na makukuha


Gamitin ang quotient na
sa start sa dividend ng Station 1
nakuha sa Station 2 bilang
bago sagutan ang division sentence
dividend sa Station 2
na nakasaad.

190
190
Aralin 49

Paghahati–hati (Dividing) ng Bilang na


may 2-3 Digit sa Pamamagitan ng Bilang
na may 22-Digit
Digit

Gawain 1

Gawin ang mga pagsasanay sa ibaba. Isulat ang tamang


sagot sa inyong papel.

1) 2) 3) 4)

131 ÷ 12 = 77 ÷ 11 = 484 ÷ 24 = 84 ÷ 14 =

5) 6) 7)

448 ÷ 12 = 541 ÷ 18 = 218 ÷ 18 =

191
191
Gawain 2

Sipiin sa inyong kuwaderno ang sumusunod. Isulat ang


tamang sagot sa bawat bilang.

1) 96 ÷ 12
2) 45 ÷ 15
3) 64 ÷ 16
4) 88 ÷ 22
5) 75 ÷ 25

Gawain 3

Sagutin ang gawain sa ibaba. Piliin ang tamang sagot


mula sa mga bilang sa kahon.

1 11 23
6 20 7

1) Kung ang 84 na bata ay hahatiin sa 12 pangkat, ilang


bata mayroon sa bawat pangkat?
2) Ilan ang matitira kung ang 295 ay hinati-hati sa 14
3) Bawat klase ay may 30 bata nang hinati ang 600 na
mga bata sa tatlong pangkat. Ilang klase ang may 30
bata?

192
192
4) Ano ang sagot sa: 322 ÷ 14=_________
5) Kung ang 880 na metro ay hahatiin sa 80 piraso,
ilang metro ang haba ng bawat isa

Gawain 4

Kumpletuhin ang talaan sa ibaba. Isulat ang tamang sagot


sa angkop na hanay.

Dividend Divisor Quotient Remainder


1) 54 21
2) 108 27
3) 380 76
4) 633 57
5) 648 32

193

193
Aralin 50

Paghahati-hati (Dividing) ng mga Bilang na


may 2-3 Digit sa Pamamagitan ng 10 at 100

Gawain 1

A. Tukuyin ang nawawalang bilang. Isulat ang sagot sa


sagutang papel.

1) 650 ÷ 10 = _____ 4) 486 ÷ 10 ______


2) 780 ÷ _____ = 78 5) 903 ÷ 100 _____
3) 180 ÷ _____ = 18

B. Basahin at unawain ang sumusunod na gawain.


Isulat ang tamang sagot sa inyong kuwaderno.

1) Ilang 100 mayroon ang 600?


2) Ilang 100 mayroon sa 2 500?
3) Ilang 100 mayroon sa 5 000?
4) Ang 400 ay may katumbas na ilang 10?
5) Ilang 10 mayroon ang 780?

194
194
Gawain 2

Basahin at unawain ang bawat bilang. Piliin ang titik ng


tamang sagot. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1) Ako ay 6, ang number sentence ko ay:


a. 600 ÷ 100 = N
b. 600 ÷ 10 = N
c. 60 ÷ 5 = N
d. 116 ÷ 10 = N

2) Ako ay 80, ang number sentence ko ay:


a. 8 000 ÷ 10 = N
b. 8 000 ÷ 100 = N
c. 800 ÷ 100 = N
d. 880 ÷ 100 = N

3) Ako ay 53, ang number sentence ko ay:


a. 53 ÷ 1= N
b. 530 ÷ 100 = N
c. 530 ÷ 1 000 = N
d. 5 300 ÷ 10 = N

4) Ako ay 27, ang number sentence ko ay:


a. 2 700 ÷ 100 = N
b. 2 700 ÷ 10 = N
c. 270 ÷ 100 = N
d. 270 ÷ 1= N

195
195
5) Ako ay 22 at may remainder na 4, ang number
sentence ko ay:
a. 224 ÷ 10 = N
b. 2 204 ÷ 10 = N
c. 2 240 ÷ 100 = N
d. 2 204 ÷ 100 = N

3
Gawain 3

Sagutin ang pagsasanay sa ibaba. Isulat ang tamang sagot


sa inyong kuwaderno.

1) 560 ÷ 10
2) 800 ÷ 100
3) 430 ÷ 10
4) 750 ÷ 10
5) 620 ÷ 10
6) 810 ÷ 10
7) 900 ÷ 10
8) 1 000 ÷ 100

196
196
Gawain 4

Hanapin sa mga bilang sa kahon ang quotient ng


sumusunod na pagsasanay. Bilugan ang tamang sagot na
maaaring nasa hanay na pababa, pataas, o patagilid.

1) 560 ÷ 10 9 6 1 5 4 90 ÷ 10 10)

0 3 2 6 3
5 4 0 2 7
8 6 6 1 7
2) 800 ÷ 100 120 ÷ 10 9)
7 1 3 0 5

3) 430 ÷ 10 100 ÷ 10 8)

750 ÷ 10 620 ÷ 10 810 ÷ 10 400 ÷ 10

4) 5) 6) 7)

197
197
Gawain 5

Buuin ang talaan sa ibaba. Isulat ang tamang pamilang na


pangungusap (number sentence) sa bawat kolum. Isulat
ang tamang sagot sa inyong papel.

Number sentence Number Sentence


Quotient
(Divided by 10) (Divided by 100)
Hal: 4 40 divided by 10 400 divided by 100

1) 9
2) 7
3) 36
4) 60
5) 78

Gawain 6

Sagutin ang sumusunod na pagsasanay. Isulat ang tamang


sagot sa inyong kuwaderno.

1) 480 ÷ 10 6) 400 ÷ 100 11) 49 ÷ 10


2) 560 ÷ 10 7) 500 ÷ 100 12) 75 ÷ 10
3) 610 ÷ 10 8) 600 ÷ 100 13) 125 ÷ 100
4) 820 ÷ 10 9) 800 ÷ 100 14) 366 ÷ 100
5) 950 ÷ 10 10) 900 ÷ 100 15) 950 ÷ 10

198
198
Aralin 51

Pagtantiya (Estimating) ng Quotient

Gawain 1

Kumpletuhin ang talaan sa ibaba. Isulat ang angkop na


sagot sa bawat kolum. Gawin ito sa inyong sagutang papel.

Bilang I-round off Mag-isip ng Tantiyahin


ang Bilang na (Estimate)
divisor Compatible
1) 184 ÷ 11
2) 338 ÷ 48
3) 508 ÷ 21
4) 677 ÷ 56
5) 889 ÷ 78

199
199
Gawain 2

A. Isulat ang pinakamalapit na bilang sa 38 na kung


hahatiin ng bawat bilang sa ibaba ay walang
matitira.
A.
1) 4 ________
2) 6 ________
3) 8 ________
4) 5 ________
5) 9 ________
B. Isulat ang tinantiyang estimate)
(
(estimate) quotient sa bawat
bilang.
1) 19 ÷ 6
2) 29 ÷ 4
3) 35 ÷ 4
4) 68 ÷ 8
5) 93 ÷ 5
(estimate) quotient
C. Isulat ang tinantiyang (estimate) .
1) 119 ÷ 23
2) 320 ÷ 80
3) 431 ÷ 61
4) 753 ÷ 90
5) 821 ÷ 89

Gawain 3

Sagutin ang suliranin sa ibaba sa loob ng 2 minuto. Ipakita


ang solusyon sa pisara.
1) May 65 bata na pupunta sa Museong Pambata. Kung
ang mga bata ay papangkatin sa 8, mga ilang bata
mayroon sa bawat pangkat
200

200
2) Inatasan ni Gng. Ramos ang klase niya na may 47
mag-aaral sa Science na magsaliksik tungkol sa
properties of matter. Ang bawat pangkat ay
magsasaliksik ng isa sa 3 properties of matter, mga
ilang bata ang magiging miyembro ng bawat
pangkat?

3) Kung 736 na mag-aaral na nasa unang baitang ay


hahatiin sa 12 klase, mga ilang bata mayroon sa
bawat klase?

Gawain 4

Basahin at unawain ang sitwasyon sa ibaba.

Si G. Tan ay nagtuturo ng baseball sa kanilang paaralan.


Araw-araw, iba-ibang bilang ng mga manlalaro ang
nag-eensayo sa gym, mga ilan kaya ang bilang ng
koponan na maaaring mabuo bawat araw (Bawat koponan
ng baseball ay may 9 na manlalaro.)
Gamitin ang impormasyon sa talaan para makuha ang
bilang ng koponan na maaaring mabuo bawat araw. Sipiin
sa kuwaderno ang talaan at isulat ang tamang sagot.
Araw Bilang ng Bilang ng
manlalaro koponan
1. Lunes 73
2. Martes 37
3. Miyerkules 82
4. Huwebes 55
5. Biyernes 46

201
201
Gawain 5

A. Tantiyahin ang sagot (estimate quotient) at ipaliwanag


ang sagot kung ito ay mas maliit o mas malaki sa
eksaktong sagot. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Estimate >o< Exact


Quotient
1) 64 ÷ 7
2) 83 ÷ 9
3) 130 ÷ 8
4) 396 ÷ 4
5) 850 ÷ 9
6) 244 ÷ 37
7) 300 ÷ 59
8) 397 ÷ 4
9) 230 ÷ 73
10) 545 ÷ 50

B. Alin sa sumusunod na sitwasyon ang paggamit ng


estimate quotient ay nararapat kaysa sa eksaktong
sagot. Isulat ang tantiya (estimate) kung ito ay
nararapat sa patlang kung hindi, isulat ang salitang
eksakto sa patlang.

______ 1. Pagkuha ng average ng marka ng lahat ng


asignatura.
______ 2. Pagkuha ng halaga na maaaring mong gastusin sa
loob ng isang linggo, mula sa isang buwang
mong baon.
______ 3. Pagkuha ng average na bilang ng salita na
nabasa mo sa loob ng isang linggo.

202
Gawain 6

Gawaing Bahay

A. Isulat ang tantiyang sagot o estimate quotient sa inyong


papel.
1) 253 ÷ 50 3) 270 ÷ 32
2) 360 ÷ 7 4) 432 ÷ 18 5) 554 ÷ 6

B. Sumulat ng isang word problem na may kaugnayan sa


araw-araw na buhay na ginagamitan ninyo ng
pagtatantiya o estimation.

203
203
Aralin 52

Paghahati-hati (Dividing) Bilang na May 2-


Digit sa mga Bilang na May 1-Digit Gamit
ang Isip lamang

Gawain 1

Tukuyin ang sagot gamit ang isip lamang at isulat ang sagot
at paraang ginamit.

Pamilang na Paraang Ginamit


Pangungusap (Method Used)
(Number Sentence)
1) 45 ÷3 = _____
2) 57÷ 3 = _____
3) 76÷2 = _____
4) 85 ÷ 5 = _____
5) 96 ÷ 6 = _____

204
204
Gawain 2

Buuin ang talaan sa ibaba sa pamamagitan ng paghahati


ng mga bilang sa kaliwa sa nakasaad na divisor. Tukuyin
ang sagot gamit ang isip lamang at isulat ito sa sagutang
papel.

Hatiin sa limahan (Divide by 5).


Bilang Sagot
1) 35
2) 45
3) 50
4) 60
5) 75

Hatiin sa animan (Divide by 6).


Bilang Sagot
1) 18
2) 24
3) 36
4) 48
5) 54

Hatiin sa siyaman (Divide by 9).


Bilang Sagot
1) 27
2) 45
3) 63
4) 72
5) 81

205
205
Gawain 3

Gawin ang pagsasanay sa ibaba gamit ang isip lamang.


Bumuo ng division sentence gamit ang dividend na
nakasaad sa bawat bilang. Isulat ang tamang sagot sa
papel.

Hal: 21= Division Sentence 21 divided by 3=7


1) 18 6) 72
2) 26 7) 80
3) 40 8) 86
4) 55 9) 90
5) 63 10) 96

Gawain 4

Basahin at unawain ang sitwasyon sa ibaba. Sagutin ang


sumusunod na tanong gamit ang isip.

1. Kung ikaw ay may PHP75 sa iyong pitaka, at pamimiliin


ka ng mga bagay na puwede mong mabili mula sa
listahan sa ibaba, ano-ano ang bibilhin mo at bakit?

Item Bilang ng Item Presyo ng bawat


item
A. papel 12 piraso PHP6 bawat piraso
B. pad ng papel 5 pad PHP15 bawat pad
C. krayola 4 na kahon PHP25 bawat
kahon
D. kuwaderno 5 piraso na PHP17 bawat
kuwaderno kuwaderno

206
206
Gawain 5

Gawaing bahay

Bumuo ng division sentence gamit ang dividend na


nakasaad sa bawat bilang. Isulat ang sagot sa inyong
kuwaderno.

1) 18 6) 63
2) 24 7) 76
3) 39 8) 81
4) 45 9) 90
5) 48 10) 98

Aralin 53

Paglutas ng mga Suliranin (Word Problems) Gamit


ang Paghahati – hati (Division) ng Wala o Kasama
ang Iba Pang Operation ng mga Buong Bilang

Gawain 1

Basahin ang suliranin o word problem at sagutin ang tanong.


Ipaliwanag ang inyong sagot. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.
1) Naghanda ng 60 tinapay ang nanay para sa mga
panauhin. May 7 mesa siyang lalagyan na may 7

207
207
panauhing nakaupo. Sapat ba ang bilang ng
tinapay na inihanda ng nanay? Bakit?

2) May PHP850 si Ana para pambili ng pagkain niya.


Kung maglalaan siya ng PHP120 bawat araw, ilang
araw tatagal ang pera niya?
3) Si G. Santos ay may 2 161 piraso ng mangga. Kung
ilalagay niya ito sa 200 basket na may pare-parehong
bilang, ilang mangga ang mailalaman sa bawat
basket? Ilan namang piraso ng mangga ang hindi
mailalagay sa basket?

Gawain 2

Basahin ang sumusunod na suliranin o word problem at


sagutin ang mga tanong. Gamitin ang iba’t ibang
paraan para makuha ang tamang sagot sa pamamagitan
ng pagguhit o pagpapangkat.

1) May 32 piraso ng cupcake na ipamimigay sa 8 mag-


aaral. Ilang cupcake ang matatanggap ng bawat
mag-aaral?
2) Si Mrs. Ramos ay may PHP750, maaari ba
niyang mabigyan ng PHP90 ang 5 niyang anak at 2
pamangkin para sa 3 araw na baon? Bakit?
3) Ipamimigay ang 15 balot ng noodles, 20 kilo ng
bigas, at 5 piraso ng sabong panlaba sa mga
nasalanta ng bagyo. Paano mo hahatiin ang mga
ito sa 5 pamilya? Gumawa ng sariling listahan.
4) Maaari bang magkaroon ng 35 piraso ng PHP50 sa 6 000
Bakit?

208
208
5) Suriin ang mga talaan ng bagay sa ibaba. Pumili ng
mga bagay na maaari mong mabili sa PHP500.

Produkto Presyo ng Produkto


PHP135

PHP125

PHP200

PHP20

PHP5

PHP25

PHP3

Gawain 3

Lutasin ang suliranin o word problem sa ibaba. Ipakita ang


iba’t ibang paraan ng pagsagot sa pamamagitan ng
paglalarawan at pagpapangkat. Isulat ang tamang sagot
sa kuwaderno.

1) Kung papangkatin ang 76 sa 12, ilang pangkat


mayroon?

209
209
2) May ilang PHP20 mayroon sa PHP920
3) Ilang pangkat ng PHP50 mayroon sa PHP750
4) Ilang pangkat ng 5 mayroon sa 125?
5) Ilang pangkat ng 100 mayroon sa 600?

Gawain 4

Kung ikaw ay may PHP200 para sa isang linggo, paano mo ito


gagastusin? Gumawa ng sariling talaan kung paano mo
gagastusin sa loob ng 5 araw. Isulat sa papel ang inyong
sagot.
Halaga na binigay: PHP200
Produktong bibilhin Halaga

Aralin 54

Pagbuo ng mga Suliranin Gamit ang


Paghahati – hati (Division) Kasama ang Iba
pang Operasyon ng Buong Bilang

Basahin ang sitwasyon sa ibaba.


May anim na bata na
naglalaro sa bakuran.
Dalawang bata pa ang
dumating at nakipaglaro.
Namitas sila ng 24 bayabas
pagkatapos maglaro.

210
Gawain 1

Bumuo ng mga tanong, o pamilang na suliranin (word


problems) mula sa mga sitwasyon:

1) Ang 45 mag-aaral ay nakatanggap ng 100 pakete


ng gatas.

Suliranin:
Sagot:

2) Sinabi ni Teresa sa kaniyang kapatid na may 100 paa


lahat-lahat ang mga manok at kambing sa kanilang
bukid.

Suliranin:
Sagot:

Gawain 2

Bumuo ng bugtong tungkol sa bilang, katulad ng


halimbawa sa kahon. Pasagutan sa kamag-aral ang bawat
bugtong na nabuo.

Si Gng. Santos ay may 4 na anak na babae. Ang


bawat isang anak na babae niya ay may
kapatid na lalaki. Ilan lahat ang anak ni Gng.
Santos?

211
211
Gawain 3

Gawaing Pangkatan

Gumawa ng story problem batay sa sumusunod na


impormasyon.

1) T-shirt na nagkakahalaga ng PHP75; ng PHP200


2) 1 000 itlog; 24 na tray
3) PHP500 coins
4) 3 latang sardinas sa bawat 1 bata; 384 na lata ng
sardinas
5) 835 kilogram ng bigas; 5 kilogram bawat empleyado

Gawain 4

Gawin ang sumusunod. Isulat ang tamang sagot sa inyong


sagutang papel.

1) Gumawa ng isang suliranin gamit ang paghahati


(division), na walang remainder ang magiging sagot.

2) Bumuo ng isang suliranin gamit ang paghati-hati


(division), na ang remainder ay ang mga sumusunod:
a. 3 b. 5 c. 4 d. 0 e. 1

212
212
Gawain 5

Basahin ang sitwasyon sa ibaba. Sagutin ang tanong. Isulat


ang sagot sa inyong kuwaderno.

a. Gumuhit ng larawan o sumulat ng isang kuwento na


tungkol sa 3 magkakaibigan na nagtanim ng 84 na
pechay na kung saan ang plot ng bawat isa ay
mayroong tanim ng pare-parehong dami ng
pechay.

b. Isulat ang angkop na pamilang na pangungusap


(number sentence) o gumuhit ng larawan para
maipakita ang solusyon sa suliranin (word problem).
Sinabi ni Willy, "Kung gusto kong matuto ng 15
bagong salita sa loob ng 6 na araw, maaari
kong matutuhan ang 2 salita bawat araw."
Naniniwala ka ba o hindi? Ipaliwanag.

c. Pag- usapan natin ito:


Si Leila ay may 13 tasa ng pineapple juice na
ipagbibili sa 6 na tao.

Ang bawat isa ba ay makakakuha ng higit sa o


kulang sa 2 tasa? Ipaliwanag.

213
213
3
Mathematics
Kagamitan ng Mag-aaral
Tagalog
Yunit 3

Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga


edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at / o
unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan
ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa
Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas

ii
Mathematics – Ikatlong Baitang
Mathematics± Ikatlong Baitang
Kagamitan ng Mag-aaral
Kagamitan ng Mag-aaralsasaTagalog
Tagalog
Unang Edisyon,
Edisyon,2014
2014
ISBN:
ISBN: 978-621-402-010-2

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas


Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o
tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang
nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na
ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang
kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society
(FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa
nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng
Inilathala ng Kagawaran
Kagawaran ng ng Edukasyon
Edukasyon
Kalihim: Br.
Kalihim: Br. Armin
Armin A.
A. Luistro
Luistro FSC
FSC
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, Ph.D.

Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral


Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral
Mga Manunulat: Ofelia G. Chingcuangco, Henry P. Contemplacion,
Tagasuri: Eleanor I. Flores,
Jean Aurea Laura
A. Abad, N. C.
Alleli Gonzaga,
Domingo,Carolina O.Doñes,
Rogelio O. Guevara,
Abelardo
Gerlie B. Medes,
M. Ilagan, Soledad
Maritess A. Ulep Ma. Corazon C. Silvestre,
S. Patacsil,
Remylinda T. Soriano, Victoria C. Tafalla, Teresita P. Tagulao,
Manunulat: Ofelia G. Chingcuangco, Henry P. Contemplacion,
at Eleanor
Dominador J. Villafria
I. Flores, Laura N. Gonzaga, Carolina O. Guevara,
Mga Tagasuri:Gerlie
JeanM.Aurea A.Maritess
Ilagan, Abad, Rogelio O. Doñes, Abelardo B. Medes,
S. Patacsil,
Ma. Corazon
at Soledad A. Ulep C. Silvestre, Remylinda T. Soriano,
Victoria C. Tafalla, Teresita P. Tagulao, Dominador J. Villafria
Mga Tagasalin: Erico Habijan, PhD, Gerlie Ilagan, Donna Salvan,
Tagaguhit: atFermin
AgnesM.G. Rolle (Lead Person)
Fabella
Tagaguhit: Fermin
Tagapagtala: M. Fabella
Marcelino C. Bataller, Roy L. Concepcion, Naneth R. Bautista
Punong
Mga Tagapangasiwa:
Tagapagtala: Marcelino Robesa R. Hilario
C. Bataller at Roy L. Concepcion
Tagapagkonteksto: Dr. Erico Habijan, Gerlie Ilagan, Donna Salvan
Mga Tagapamahala: Robesa R. Hilario, Marilette R. Almayda, PhD,
Lead Person: Agnes G. Rolle
at Marilyn D. Dimaano, EdD

Inilimbag sa
Inilimbag ni Pilipinas ng ________________________
Inilimbag ni ___________________________

Education- InstructionalMaterials
Department of Education-Instructional MaterialsCouncil
CouncilSecretariat
Secretariat(DepEd-IMCS)
(DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor, Mabini Bldg., DepEd Complex, Meralco Avenue
Department of Education- Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor,
Pasig City,Mabini Bldg.,1600
Philippines DepEd Complex, Meralco Avenue,
Telefax:
Office Address: (02)
5th 634-1054
Pasig
Floor, or 634-1072
City,Mabini
Philippines
Bldg.,1600
DepEd Complex, Meralco Avenue,
E-mail Address:
Telefax: imcsetd@yahoo.com
(02) 634-1054 o 634-1072
Pasig City, Philippines 1600
E-mail Address:
Telefax: imcsetd@yahoo.com
(02) 634-1054 o 634-1072
E-mail Address: imcsetd@yahoo.com
ii
Talaan ng Nilalaman

Yunit 3 – Geometry, Patterns, and Algebra

Aralin 55 Mga Bilang na Odd at Even.................................215


Aralin 56 Fractions na Katumbas ng Isa at Higit pa
sa Isang Buo ...........................................................218
Aralin 57 Pagbabasa at Pagsusulat ng Fraction ng
Higit sa Isa ...............................................................222
Aralin 58 Pagpapakita ng Fraction Gamit ang
Regions, Sets, at Numberlines ..............................225
Aralin 59 Pagpapakita (Visualizing) ng Dissimilar
Fractions..................................................................230
Aralin 60 Paghahambing (Comparing) ng Dissimilar
Fractions..............................................................................234
Aralin 61 Pagsusunod-sunod (Arranging) ng
Dissimilar Fractions ................................................240
Aralin 62 Magkatumbas (Equivalent) na Fractions ...........246
Aralin 63 Mga Point, Linya (Line), Line Segment, at
Ray ...........................................................................251
Aralin 64 Mga Line Segment na Magkapareho ang
Haba .......................................................................256
Aralin 65 Mga Linyang Perpendicular, Parallel ,
at Intersecting ........................................................260
Aralin 66 Simitri sa Kapaligiran at sa mga Disenyo ............264
Aralin 67 Linya ng Simitri sa mga Hugis na Simitriko ...........267
Aralin 68 Pagbuo ng mga Hugis na Simitriko .....................272
Aralin 69 Pag-tetesellate ng mga Hugis .............................275
Aralin 70 Pagtukoy sa Nawawalang Term sa Isang
Pattern .....................................................................278
Aralin 71 Paghanap ng Nawawalang Value sa
Isang Pamilang na Pangungusap .......................282

vii vii
Mahal kong mag-aaral:

Ang aklat na ito ay inihanda upang makatugon sa


layunin ng batayang edukasyon sa matematika “na
malinang ang kasanayan upang maging isang mahusay na
tagapaglutas ng mga suliraning pang matematika at may
mapanuring pag iisip.”

Ang mga gawain na nakapaloob sa kagamitang ito ay


makakapagpatibay ng kasanayan sa pagdaragdag
(addition), pagbabawas (subtraction), pagpaparami
(multiplication), at paghahati-hati (division). May mga
kasanayan din na makapagpapaulad ng kakayahan sa
matematika, sa mga suliraning pang matematika kaugnay
sa mga karanasan at pang araw-araw na pamumuhay.
Gayundin ang pagkakataon na makagawa ng iba’t ibang
disenyo na gamit ang mga natutuhang hugis at pattern.
Ang mga aralin ay hinati sa apat na yunit:

Yunit 1- Bilang hanggang 10 000, Pagdaragdag (Addition), at


Pagbabawas (Subtraction) ng Whole Number
Yunit 2- Pagpaparami (Multiplication) at Paghahati-hati
(Division) ng Whole Number
Yunit 3- Geometry, Pattern, at Algebra
Yunit 4- Measurement, Probability, at Statistics

Inaasahan na magiging kasiya-siya ang pag-aaral ng


asignaturang matematika at magagamit ang mga
pamaraan na natutunan sa araw-araw na pamumuhay.
Maglibang habang tumutuklas at sumasagot ng mga
gawain gamit ng iba’t ibang modelo, ilustrasyon, at tunay
na mga bagay, kasama ng kaibigan, o ng kapareha.

Manunulat

ix
ix
Yunit 3
Geometry, Patterns,
and Algebra

214
214
Aralin 55
Aralin 55

Mga Bilang na Odd at Even

Ang klase ni Gng. Ching ay sasali sa isang palatuntunan ng


paaralan kung kaya’t pinapila niya ang kaniyang mag-aaral
sa dalawang hanay. Kasama niya ang 24 na mag-aaral,
kung pahahanayin niya ang mga bata sa dalawang linya,
lahat ba ay magkakaroon ng kapareha? Bakit?
Paano kung ang bilang ng mag-aaral ay 23 lamang, lahat
ba ng bata ay magkakaroon ng kapareha? Bakit?

Ano-anong bilang ang nabanggit sa sitwasyon?


Aling bilang ang even? Alin naman ang odd?

Gawain 1

Sipiin ang gawain sa inyong papel. Suriin ang bawat bilang.


Isulat sa patlang kung ang bilang ay odd o even.

_____ 1) 26 _____ 6) 101 _____ 11) 1 457


_____ 2) 18 _____ 7) 238 _____ 12) 2 536
_____ 3) 79 _____ 8) 454 _____ 13) 3 210
_____ 4) 15 _____ 9) 500 _____ 14) 5 012
_____ 5) 89 _____ 10) 873 _____ 15) 9 113

215
215
Gawain 2

Tukuyin ang bilang na isinasaad sa sumusunod na sitwasyon.


Isulat ang sagot sa sagutang papel?

1. Ako ay odd number na mas maliit sa 80 pero mas


malaki sa 77?

2. Ako ay odd number na mas malaki sa 122 pero mas


maliit sa 125?

3. Ako ang pinakamalaking odd number na mas maliit


sa 600.

4. Ako ay even number na mas malaki sa 1 396 pero mas


maliit sa 1 400.

5. Ako ay even number na mas malaki sa 2 202 pero mas


maliit sa 2 205.

Gawain 3

Kopyahin ang puzzle sa inyong papel. Kulayan ng pula ang


odd number at berde ang even number.

6 12 50 43 20 53 4 17

140 69 5 628 812 435 5 012 7 985 21


3 431 2 296 247 3 981 3 348 113 34 1 238

82 133 9 3 141 25 8 97

216216
Gawain 4

Hulaan Mo:
Kopyahin ang pagsasanay sa inyong kuwaderno at isulat
ang tamang sagot.
1) Ako ay even number na mas malaki sa 15 pero mas
maliit sa 17.
2) Ako ay odd number na nasa pagitan ng 4 191 at 4 195.
Anong bilang ako? _________________
3) Ako ang kabuuan o sum ng pinakamalaking 1-digit na
odd number at 1-digit na even number ________
4) Ano ang kabuuan o sum ng mga even number na
hindi lalampas ng 30?
5) Ano ang tawag sa bilang na kabuuan o sum ng 2 even
number?
6) Ano ang tawag sa bilang na kabuuan o sum ng 2 odd
number?
7) Ano ang tawag sa bilang na kabuuan o sum ng 1 odd
number at 1 even number?
8) Isa akong odd number na nasa pagitan ng 1 008 at
1 013.
9) Ang kabuuan o sum ng 2 magkasunod na even number
ay 26. Ano ang 2 bilang na ito?
10) Ako ay pinakamalaking 3-digit number na may mga
katangian na tulad ng: Isa akong odd number. Ang sum
ng digit ko ay 21. Ang bawat digit ko ay magkakaiba.
Anong bilang ako?

217
217
Aralin
Aralin5656

Fractions na Katumbas ng Isa at Higit pa sa


Isang Buo

Tingnan ang mga hugis sa ibaba.

A B C

Sa ilang bahagi hinati-hati na may magkakaparehong laki


ang hugis A? Hugis B at Hugis C?

Anong bahagi ng kabuuan ang may kulay?

Ano ang tawag sa sumusunod na fractions? 2 , 4 , at 8


2 4 8

Gawain 1

Kopyahin ang gawain sa inyong papel?


Bilugan ang fraction sa bawat set na nagpapakita ng
isang buo at ikahon ang fraction kung ito ay mahigit sa
isang buo.

218
218
1) 4)
3 6 4 5 11 13 10 15
5 5 5 5 13 13 13 13

2) 5)
9 4 7 3 12 10 14 15
7 7 7 7 14 14 14 14

3)
10 9 11 5
10 10 10 10

Gawain 2

Isulat sa patlang ang FE =1 kung ang fraction ay katumbas


ng isang buo at FM >1 kung ang fraction ay mahigit sa isang
buo.

___1) 2 ____ 6) 8
2 8

9 9
___ 2) ____ 7)
3 7

219
219
12
10
____ 3) 10 ___ 8)
10

5
____ 4) ____ 9) 6
4
3

____ 5) 6 ____ 10)


6 11
11

Gawain 3

Hulaan Mo:
Isulat ang fraction na tinutukoy sa bawat bilang. Sa tabi nito,
ipakita ang tamang sagot sa pamamagitan ng pagguhit.
Gawin ito sa sagutang papel.
1) Ako ay isang fraction na katumbas ng isang buo.
Ang denominator ko ay 5.
2) Ipinapakita ko ang 9 na bahagi mula sa 8 na
magkakaparehong bahagi. Anong fraction ako?
3) Ako ay isang fraction na ang denominator ay 4 at
ang numerator ko ay 9?
4) Kung ako ay hindi mas maliit o mas malaki sa isang
buo, anong fraction ako?
5) Katumbas ako ng isang buo at ang numerator ko
ay 10, anong fraction ako?

220
220
Gawain 4

Kopyahin ang talahanayan o table sa inyong sagutang


papel. Punan ng angkop na sagot ang bawat kolum. Piliin
ang tamang sagot mula sa mga fraction na nasa kariton.

Fraction na Mas Fraction na Fraction na


Maliit sa isang Buo Katumbas ng isang Mahigit sa Isang
(Fraction Less than Buo Buo
One) (Fraction Equal to (Fraction More
One) than One)

33 5 10 5 8 5 9
23 6 10 11 6 12 4

9 5 11 8 9 7 5 8
9 10 11 15 2 7 5 4

221
221
Aralin 57

Pagbabasa at Pagsusulat ng Fraction ng


Higit sa Isa
Reading and Writing Fractions Greater than
One

Basahin at unawain ang sitwasyon.

Hinati ni Jojo ang bibingka sa 8


na may magkakapareho ng laki.
Binigyan niya ng tig-2 piraso ang 3
niyang kapatid na lalaki at kinain
niya ang natira. Anong bahagi ng
bibingka ang natanggap ng bawat
isa?

Sa ilang bahagi hinati ni Jojo ang bibingka?


Anong fraction ang katumbas ng bawat bahagi?

Gawain 1

Sa inyong papel, sipiin ang katumbas na salita ng mga


sumusunod na fraction at piliin ang simbolo at titik ng
wastong larawan na kumakatawan dito.

1) five-fourths a. a.
2

222
222
2) eight-sixths b.
a
w
ai
n
3) three-halves 5
c.

7
4) five-thirds d.

5) nine-sixths e.

6) seven-fifths f.

7) eight-fourths g.

8) twelve-ninths h.

223
223
Gawain 2

Gawain 2
Isulat ang simbolo na katumbas ng mga sumusunod na
fraction. Isulat ang sagot sa inyong sagutang papel.

1) four-thirds _____________ 6) six-fifths _________________


2) ten-eighths ____________ 7) twelve-ninths ____________
3) eight-sevenths _________ 8) thirteen-tenths ___________
4) nine-sixths _____________ 9) twelve-elevenths ________
5) eleven-sevenths _______ 10) fifteen-thirteenths________

Gawain 3

A. Isulat ang sumusunod na fraction sa pamamagitan ng


salita. Isulat ito sa inyong papel.

1) 8 _______________ 6) 5 _______________
7 2
2) 4 _______________ 7) 9 _______________
3 8
3) 10 _______________ 8) 12 _______________
8 10

4) 6 _______________ 9) 6 _______________
4 2

5) 9 _______________ 10) 7 _______________


6 5

224

224
Gawain 4

Gumawa ng modelo ng fraction na higit sa isa gamit ang


mga hugis sa ibaba. Isulat ang katumbas na simbolo at
salita nito sa inyong sagutang papel.

1) 3)

2) 4)

Aralin 58

Pagpapakita ng Fraction Gamit ang


Regions, Sets, at Numberlines
Representing Fractions using Regions, Sets
and Number Lines
Tingnan ang mga ilustrasyon sa ibaba.

Figure A

Figure B
0

225
225
Figure C  

Anong bahagi ng kahon ang may kulay o shade


Sa ilang bahagi hinati ang number line? Ano ang tawag sa
isang bahagi ng number line
Anong bahagi ng tatsulok ang walang kulay?

Gawain 1
 
 

Tukuyin ang bahagi ng fraction na may kulay o shade sa


sumusunod na ilustrasyon. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.

1) 2) 3) 4) 5)

       
________ ________ ________ ________ ________

226
  226
Gawain 2

Tukuyin kung anong bahagi ng bawat set ang mga prutas


ang may kulay o shade. Isulat ang tamang fraction sa
inyong kuwaderno

1) 4)

_________ _________

2) 5)

_________ _________

3)

_________

227
227
 

Gawain 3
 
 
Isulat ang bahagi ng set na inilalarawan sa bawat bilang.
 

1) binalatang saging 4) pumutok na lobo

     
       

2) plorera na walang bulaklak  


   

       
5) aklat na nakatupi
     

     
 
     

3) basong walang laman

   

         
   

228228
 
Gawain 4

Kopyahin at gawin ang sumusunod sa inyong kuwaderno.

A. Kulayan ang bahagi na inilalarawan ng fraction at


isulat ang katumbas ng fraction sa simbolo.

1) three-eights 3) seven-tenths

2) five-sixths 4) three-fifths

B. Tukuyin ang fraction na pinapakita sa number line at


isulat ang sagot sa inyong papel.

1) _______
0

2) _______
0
3) _______
0

4) _______
0

5) _______
0
229
229
Aralin 59

Pagpapakita (Visualizing) ng Dissimilar


Fractions

Tingnan at pag-aralan ang mga figure sa ibaba.

Ano ang masasabi ninyo sa mga figure na ito?


Ano ang fractional name ng bahagi ng figure na may kulay
o shade?
Pagkumparahin ang dalawang figure.

Gawain 1

Tingnan ang mga ilustrasyon. Lagyan ng tsek () ang kahon


kung ang sumusunod na pares ay may magkatulad na
bilang ng mga bahagi at ekis (x) naman kung hindi.

1)

2)

230
230
3)

4)

5)

Gawain 2

Ipakita ang katumbas na larawan ng bawat set ng


dissimilar fraction gamit ang mga hugis sa ibaba. Isulat ang
sagot sa inyong kuwaderno.

1) 2)

1 5 3 1
2 6 4 6

3) 4)

3 2 1 1
5 3 2 3

231
231
Gawain 3

Basahin at unawain ang bawat suliranin. Sagutin ang


sumusunod na tanong at isulat ang tamang sagot sa inyong
kuwaderno.

1 1
1. Nasa paaralan Si Christian ng araw. Ang na
2 4
araw niya ay inilalaan sa paggawa ng kaniyang
1
takdang aralin. Kung ihahambing ang 1 at ,
2 4
Anong uri ng fraction ang mga ito?

Sagot: ____________________________________________

2. Si Ben ay gumupit ng parihabang papel. Hinati niya


ito sa apat na bahagi na may magkakasinglaki.
Kinulayan niya ang 3 bahagi. Iguhit ang ginawa ni
Ben at isulat ang angkop na fraction. Gumuhit pa ng
isang hugis na magpapakita ng dissimilar fraction.

Sagot: ____________________________________________

3. Si Camille ay may 2 hugis bilog. Itinupi niya ang isa


sa 4 na bahagi na magkasinglaki. Ang ikalawang
bilog naman ay itinupi niya sa 8 bahagi na may
magkakapareho ring laki. Kung kinulayan niya ang
3 bahagi ng unang bilog at 3 bahagi naman sa
ikalawang bilog, magkapareho ba ang bahaging
may kulay? Iguhit ang 2 fraction na nabuo ni
Camille.

Sagot: ____________________________________________

232
232
Gawain 4

Isulat sa patlang ang D kung ang set ng fraction sa bawat


bilang ay dissimilar. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

_____ 1)

_____ 2)

_____ 3)

_____ 4)

_____ 5)

233
233
Gawain 5
5
Lagyan ng ekis (X) ang bawat patlang kung ang pares ng
fraction ay dissimilar. Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.
2 1 3 5
_____1) , _____ 6) ,
5 5 8 8
3 3 7 4
_____2) , _____ 7) ,
9 7 3 3
6 5 2 3
_____3) , _____ 8) ,
5 6 3 5
4 6 8 7
_____4) , _____ 9) ,
8 9 10 10
1 3 3 3
_____5) , ____ 10) ,
3 4 6 9

Aralin 60

Paghahambing (Comparing) ng Dissimilar


Fractions

Tingnan ang sumusunod na figure. Tukuyin ang bahagi ng


figure na may kulay sa bawat bilang.

1)

2)

3)

234
234
4)

Ano ang numerator ng mga fraction na may shade o kulay?


Ano naman ang kanilang denominator? Paghambingin ang
mga ito, alin ang mas malaki? ang mas maliit

Gawain 1

Paghambingin ang pares ng fraction sa bawat bilang. Isulat


sa sagutang papel ang mga simbolo >, <, at =.

1)

1 1
4 3

2)

3 4
4 6

235
3)

2 1
3 2

4 2
5 3

Gawain 2

Tukuyin ang katumbas na fraction ng sumusunod na figure.


Paghambingin ang bawat pares ng mga ito sa
pamamagitan ng >, <, at =. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.

1)

___ ___

236
236
2)

___ ___

3)

___ ___

4)
___ ___

___ ___

237
237
Gawain 3

Sipiin sa inyong kuwaderno ang mga figure sa ibaba.


Kulayan ang lahat ng fraction na higit sa 2 ng asul
3
at pula naman kung mas maliit sa .2
3

4
5

1
4

7
8 3
8

3 6
7 10

5
6

6
7

238
238
Gawain 4

A. Gamitin ang cross product method sa paghahambing ng


sumusunod na fraction. Isulat ang >, <, at = sa inyong
sagot sa sagutang papel.
1) 5 _____ 6
6 7
2) 7 _____ 5
9 7
3) 3 _____ 6
4 8
4) 2 _____ 6
3 9
5) 7 _____ 8
8 9
B. Isulat ang salitang Tama sa patlang kung ang
paghahambing ng dalawang fraction sa ibaba ay
tama at Mali kung hindi. Ipakita ang inyong solusyon at
isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.

_________________ 1) 6 = 4
9 9

_________________ 2) 8
< 3
10 5

_________________ 3) 1 = 4
2 8

5 6
_________________ 4) >
8 7

_________________ 5) 1 < 1
8 5

239
239
Gawain 5

Pagkumparahin ang dalawang fraction sa bawat bilang


gamit ang >, <, at =. Isulat sa kuwaderno ang inyong sagot.
1) 4 _____ 4 6) 3 _____ 2
3 9 4 5
2) 6 _____ 9 7) 1 _____ 3
8 8 8 6
3) 1 _____ 3 8) 2 _____ 4
7 4 5 5
4) 2 _____ 3 9) 4 _____ 1
6 5 5 6
5) 3 _____ 3 10) 3 _____ 1
6 4 5 7

Aralin 61

Pagsusunod-sunod (Arranging) ng Dissimilar


Fractions
Basahin ang sitwasyon sa ibaba.
Nagpunta sa palengke sina Kathleen at ang nanay niya.
Tinulungan niya ang nanay sa pamimili ng sumusunod:

3 1
kilo ng manok kilo ng sayote
4 2

1 1 kilo ng sibuyas
kilo ng luya
8 4

240
240
Kung iaayos ninyo ang kanilang pinamili mula sa
pinakamagaan hanggang sa pinakamabigat, alin ang una?
ikalawa? ikatlo? ikaapat? Bakit?

Gawain 1

Paghambingin ang mga dissimilar faction sa bawat


pangkat at ayusin ang mga ito mula sa pinakamaliit
hanggang sa pinakamalaki. Isulat ang sagot sa inyong
papel.

1)
1, 1, 1, 1
2 5 3 6
2) 1, 4, 3, 2
2 5 4 3

3) 7, 7, 7, 7
2 5 4 3

4) 2, 3, 5, 1
3 4 8 2

5) 7, 2, 1, 1
8 3 4 6

241
241
Gawain 2

Ayusin ang pangkat ng dissimilar fraction sa ibaba mula sa


sa pinakamalaki hanggang sa pinakamaliit.
Isulat ang sagot sa inyong papel. Isulat ang sagot sa inyong
kuwaderno.

2, 1, 1
1)
5 2 8

3, 5, 4
2)
4 6 8

5, 5, 5
3)
6 3 12

1, 2, 7
4)
2 3 9

7, 7, 7
5)
4 2 3

242
Gawain 3
3

Magbigay ng fraction na nasa pagitan ng pares ng fraction


sa bawat bilang. Gawin ito sa inyong sagutang papel.

1) 7 , _____, 4
8 5

2) 3 , _____, 6
5 7

3) 1 2
4 , _____, 3

4) 2 7
5 , _____, 10

5) 1 5
3 , _____, 9

243
243
Gawain 4

Gamitin ang sumusunod na fraction upang masagot ang


bawat tanong.
2, 3, 1, 3
5 4 6 9

1) Kung aayusin ang pangkat ng fraction na ito mula sa


pinakamaliit, aling fraction ang:
a) una? ______
b) huli? ______

2) Kung aayusin ang pangkat ng fraction na ito mula sa


pinakamalaki, aling fraction ang:
a) una? ______
b) huli? ______

3) Ayusin ang pangkat ng fraction


a) Pinakamaliit hanggang sa pinakamalaki
b) Pinakamalaki hanggang sa pinakamaliit

244
244
Gawain 5
5

Isinulat ni Aling Rosa ang pinamili ng lima niyang customer.


Basahin at pag-aralan ang talaan na ginawa ni Aling Rosa.

Mamimili Kamatis Sibuyas Bawang Patatas


Vicky 1 4 1
2 kg 5 kg 4 kg

Letty 1 2 2
8 kg 3 kg 5 kg

Beth 4 1 1
3
kg 6 kg 3 kg 2 kg
4
Maria 1 1 1 1
2 kg 8 kg 4 kg 3 kg

Anne 3 3 1 1
4 kg 8 kg 4 kg 2 kg

1) Ayusin ang pinamili ni Vicky mula sa pinakakaunti


hanggang sa pinakamarami.
2) Ayusin ang pinamili ni Letty mula sa pinakamabigat
hanggang sa pinakamagaan.
3) Alin sa mga pinamili ni Beth ang pinakamabigat?
pinakamagaan?
4) Ano ang binili ni Maria na pinakamabigat?
pinakamagaan?
5) Kung aayusin mo ang mga pinamili ni Anne mula sa
pinakamagaan hanggang sa pinakamabigat, anong
fraction ang magiging ikatlo sa hanay?
245
245
Aralin 62

Magkatumbas (Equivalent) na Fractions

Basahin ang sitwasyon sa ibaba.

Gumagawa sina Tess at Carol ng kanilang proyekto sa


Sining. Kinulayan ni Carol ang 1 ng kaniyang naiguhit na
2
parisukat samantalang kinulayan naman ni Tess ang 4 ng
8
naiguhit niyang parisukat na kapareho sa laki ng kay Carol.
Sinabi ni Tess kay Carol na mas malaki ang bahagi ng
parisukat na kaniyang nakulayan. Ipinaliwanag naman ni
Carol na parehas lamang ang laki ng kanilang nakulayan.
Sino ang tama sa kanila? Bakit?

Carol Tess

Ilang bahagi ang nakulayan ni Carol?


Ilan naman ang kay Tess?
Sino sa palagay ninyo ang tama? Si Carol o si Tess?

246
Gawain 1

Ibigay ang katumbas na fraction ng mga figure na nasa


ibaba. Isulat ito sa sagutang papel.

1) 2)

2 = 3 =
8 5

3) 4)

4 = 1 =
8 3

5) 6)

3 = 1 =
3 2

247
247
Gawain 2

Kopyahin sa inyong kuwaderno ang gawain. Buuin ang


pares ng magkatumbas na fraction. Gamitin ang cross
product para makuha ang nawawalang numerator at
denominator.

3 9 2
1) = 4) =
27 15 3

2 2 4
2) = 5) =
5 45 4

3) 45 5
= 5
81 6) =
25 5

Gawain 3

Tingnan ang fraction sa kaliwa at magbigay ng tatlong


fraction na katumbas nito. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.

1) 5
6
26
2) 52

248248
3) 2
11

4) 5
4

5) 42
56

Gawain 4

Sipiin sa inyong kuwaderno kung alin sa sumusunod na


pares ng fraction ang magkapareho o magkatumbas.
Bilugan ang pares ng fraction na magkatumbas.

1) 1,1 2) 3 , 6 3) 15 , 3 4) 1 , 5 5) 4 , 8
4 8 5 10 20 4 5 25 5 15

Gawain 5

555.5
Kopyahin ang gawain sa sagutang papel. Bilugan ang
pangkat ng fraction na magkakatumbas.

4, 6 , 8 6, 4, 3 1, 3, 6
1) 2) 3)
5 8 10 14 8 7 3 9 8

5 , 15 , 10 4 , 6, 8 2, 6, 4
4) 5) 6)
6 18 18 18 27 36 3 9 10

249
249
B. Tingnan ang pattern sa ibaba. Buuin ang mga
nawawalang bilang sa pamamagitan ng pagsulat ng
mga katumbas na fraction sa bawat bilang.

1) 1, 2, 3, ___, ___, ___


2 4 6

2) 1, 2, 3, ___, ___, ___


3 6 9

3) 1, 2, 3, ___, ___, ___


4 8 12

4) 1, 2 , 3, ___, ___, ___


5 10 15

5) 1, 2, 3, ___, ___ , ___


10 20 30

250250
Aralin 63

Mga Point, Linya (Line), Line Segment, at Ray

Pag-aralan ang larawan.

Sina David at Vince ay naglalaro ng dart.


Tingnan kung saan tumusok ang arrow ng dart.

David

D
V
Vincent

Ano ang tawag sa bahagi ng dart kung saan tumusok ang


arrow?

Paano mo mailalarawan ang figure kung saan tumusok ang


arrow?

251
Gawain 1

Kumpletuhin ang puzzle sa tulong ng mga gabay na tanong


sa ibaba.
2

1) Hugis ng may apat na gilid o side at may


magkabilang gilid na magkasinghaba o parallel
sides.
2) Saradong hugis na walang gilid o side.
3) Hugis na may tatlong gilid o side.
4) Hugis na may apat na gilid o side na
magkaparehong haba.

Gawain 2

Tingnan ang figure at tukuyin ang mga ray na makikita dito.

H
G
I
J

252
252
1) Tukuyin ang mga line segment na makikita sa figure.
R E

M Y

2) Sabihin ang mga linya (line) na makikita sa figure.

N Q

P O

Gawain 3

Punan ng tamang salita ang patlang upang mabuo ang


pangungusap. Isulat ang sagot sa inyong sagutang papel.

1) Ang ______ ay may dalawang arrow head sa


magkabilang dulo.
2) Ang ______ ay figure na may isang endpoint at arrow
head.
3) Ang ______ ay may dalawang endpoint.
4) Ang ______ ay maaaring pangalanan ng letra.

253
253
Gawain 4

Tingnan ang figure sa ibaba at sagutin ang mga tanong


sa bawat bilang.

1) Magbigay ng pangalan ng point.


2) Sabihin ang pangalan ng linya (line).
3) Magbigay ng tatlong line segment.
4) Isa-isahin ang ray na makikita sa figure.

M N O P

Gawain 5
Gawain 3
Isulat ang titik ng tamang sagot sa sagutang papel.

1) Ang tuldok o dot ay kumakatawan sa ______________


A. Line
B. Ray
C. Point
D. Line Segment
2) Ang __________ ay maaaring lumawig nang walang
katapusan sa magkabilang direksiyon.
A. Point
B. Line
C. Segment
D. Dot

254
254
3) Ang ray ay bahagi ng linya na binubuo ng isang
endpoint at __________.
A. Arrowhead
B. Endpoint
C. Line
D. Dot
4) Ang line segment ay bahagi rin ng linya na may
__________ endpoint.
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
5) Ang simbolong ito ay kumakatawan sa ________.
A. Segment
B. Ray
C. Line
D. Point

Gawain 6

1) Gumuhit ng line segment upang makabuo ng


Christmas star. Lagyan ng pangalan ang line segment
na iginuhit mo.

2) Gamit ang mga letra, bigyan ng pangalan ang mga


points, line, at ray na makikita sa figure sa ibaba.

255
255
Aralin 64

Mga Line Segment na Magkapareho ang


Haba

Suriin ang mga pares ng line segment.

A B

C D

E F
G H

Aling line segment ang magkapareho ang haba?

256
256
Gawain 1

Kopyahin ang bawat pares ng line segment sa inyong


kuwaderno. Lagyan ng kahon ang pares na
magkapareho ang haba.

T U V W 4) A B
1)

C D

E F
2) P
5) O
G H
Q

3) L

N M

257 257
Gawain 2

Suriin ang dalawang parihaba. Gamit ang ruler, alamin kung


ang haba ng mga ito ay magkapareho.
Isulat sa inyong kuwaderno ang pares ng line segment na
magkapareho ang haba.

X Y T U

Z W S R

Gawain 3

Sukatin at paghambingin ang bawat line segment.


Alin sa mga line segment ang magkapareho ang haba o
congruent Isulat sa kuwaderno ang inyong sagot.

H I K L C D M N
P
D

Y X O R S V W F G

258
258
Gawain 4

Pag-aralan ang figure sa ibaba. Tukuyin ang


magkaparehong line segment. Isulat ang mga ito sa
sagutang papel.

A B

E D

Gawain 5

Magtala ng mga bagay na matatagpuan sa inyong bahay


o sa kapaligiran na may congruent line segment. Isulat ang
sagot sa inyong kuwaderno.

259
259
Aralin 65

Mga Linyang Perpendicular, Parallel,


at Intersecting

Pag-aralan ang figure na nasa ibaba.

Figure A

Figure B

Figure C

Ilarawan ang mga linya sa Figure A, Figure B, at Figure C,


ano ang tawag sa mga linyang ito?

260
Gawain 1

Kilalanin ang bawat linya sa figure na nasa ibaba. Mula rito,


tukuyin at isulat ang mga halimbawa ng linyang hinihingi sa
bawat bilang.

A E L
D
C D
I J
D
G H
D
B
K
D
F

1) Linyang parallel
______________________________________________________

2) Linyang perpendicular
______________________________________________________

3) Linyang intersecting
______________________________________________________

261
Gawain 2

Kilalanin ang uri ng mga linyang ipinakikita sa bawat


larawan. Isulat kung ito ay parallel, perpendicular, o
intersecting. Isulat ang sagot sa inyong sagutang papel.

1)

2)

3)

262
262
Gawain 3

Kilalanin ang uri ng bawat pares ng linya sa bawat bilang.


Isulat kung ito ay parallel, intersecting, o perpendicular.

1) 4)

2) 5)

3) 6)

263
263
Gawain 4

Tingnan ang larawan. Isulat ang mga bagay na


nagpapakita ng linyang parallel, perpendicular, at
intersecting.

Aralin 66

Simitri sa Kapaligiran at sa mga Disenyo

Tingnan ang larawan.

Paano mo mailalarawan ang paru-paro?

264 264
Gawain 1

“Ang Maskara”
Kagamitan:
papel, lapis, krayola, at gunting
Gawin ito ng may kapareha.

1) Tiklupin ang papel nang pahati.


2) Gawing line of symmetry ang hati nito.
3) Sa nakatiklop na papel, lagyan ng butas para
maging mata, ilong, at bibig.
Gupitin ang papel na hugis mukha.
4) Bukahin ang papel at kulayan ang maskara.
5) Pag-usapan ng iyong kapareha ang nabuong
maskara. Tingnan ang line of symmetry sa inyong
maskara.

Gawain 2

“Disenyong Pangalan”

Kagamitan:
papel, lapis, marker, at krayola

Gawin ng may kapareha.

1) Tiklupin ang papel nang hating patayo.


2) Isulat nang madiin ang iyong pangalan gamit ang
krayola o pentel pen sa isang bahagi ng papel.

265
265
Gawing malaki ang titik ng pagkakasulat ng iyong
pangalan.
3) Baligtarin ang papel upang mabakat ito sa kabilang
bahagi.
4) Buklatin ang tupi ng papel, ang iyong pangalan ay
nakalikha ng disenyong simitriko.
5) Pagkatapos, lagyan pa ng ibang disenyong simitriko
ang papel. Kulayan ang mga ito.

Gawain 3

Gawain 1
Kagamitan: papel, lapis, at krayola

Iguhit ang iyong sarili. Ipakita ang symmetry sa iyong iginuhit.


Gawin ito sa inyong kuwaderno.

Gawain 4

Piliin at isulat ang titik ng hayop ng hindi nagpapakita ng


symmetry.

A B C D E

266
266
Gawain 5

Gawin ang sumusunod sa inyong sagutang papel.

1) Gumuhit ng isang alien. Maging malikhain at ipakita


ang line of symmetry.
2) Gumuhit ng mga bagay na makikita sa loob ng
silid-aralan o paligid ng paaralan. Kulayan ang iyong
iginuhit at ipakita ang line of symmetry.

Aralin 67

Linya ng Simitri sa mga Hugis na Simitriko

Tingnan ang larawan.

Ano ang masasabi mo sa larawan?


Ano ang ipinahihiwatig ng broken lines?

267
267
Gawain 1

Ibigay ang pangalan ng bawat figure. Iguhit ang line of


symmetry.

1) 5)

2) 6)

3) 7)

8)
4)

268268
Gawain 2

A. Isulat ang Oo o Hindi kung ang bawat dotted line ay


nagpapakita ng line of symmetry. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

a. c.

b. d.

B. Sipiin ang mga figure sa inyong sagutang papel.


Tukuyin at iguhit ang line of symmetry.

e. g.

f. h.

269
269
Gawain 3

Ang bawat larawan o figure ba na nasa ibaba ay


nagtataglay ng line of symmetry. Kung mayroon, iguhit ito sa
inyong kuwaderno at lagyan ng line of symmetry.

1) 4)

2) 5)

3)
w
270

270
Gawain 4

Tingnang mabuti ang bawat figure. Alin sa mga ito ang


walang line of symmetry? Ipaliwanag.
Alin naman ang may line of symmetry? Iguhit ito. Gawin sa
inyong sagutang papel.

0 1 2
a. b. c.

3 4 5
d. e. f.

6 7 8
g. h. i.

9
j.
271
271
A ralin 68

Pagbuo ng mga Hugis na Simitriko

Tingnan ang larawan sa itaas. Maiguguhit mo ba ang isang


kalahati nito Anong hugis o figure ang mabubuo?

Gawain 1

Iguhit ang kalahati ng bawat hugis na symmetrical. Tukuyin


kung anong hugis ang nabuo?

272
272
Gawain 2

Iguhit ang isang kalahati ng sumusunod na hugis o figure


upang mabuo ang bawat larawan. Gamitin ang line of
symmetry.

1) 2) 3) 4)

Gawain 3

Gumuhit ng simitrikong hugis o larawan (symmetrical figure),


gamit ang mga hugis na nasa ibaba.

1) 2) 3) 4)

273

273
Gawain 4

Buuin ang mga larawan sa pamamagitan ng pagguhit ng


kalahati nito.
Ibigay ang pangalan ng nabuong larawan.

1) 2) 3)

4) 5)

Ito ay ang _____ , _____ , _____ , _____ , at _____.

274
274
Aralin 69

Pag-tetessellate ng mga Hugis

Ano ang masasabi mo sa larawang nasa itaas?


Paano mo mailalarawan ang bawat figure?

Gawain 1

Kumpletuhin ang tessellation sa figure na ito. Ipakita na ang


mga hugis ay maaaring pumuno sa ibabaw ng sahig.

1)

2)

275
275
Gawain 2

Isulat ang bilang ng tatsulok na pupuno sa mga sumusunod


na surface.

2)
1) 1) 4)

4)
5)

3)

2) 5)

3)

276
276
Gawain 3
Gawain 3

Tukuyin kung aling figure ang mayroong tesellation at ang


Tukuyin kung aling figure ang mayroong tessellation at ang
wala. Ipaliwanag.
wala. Ipaliwanag.

277
277
277
.

Gawain 4

Piliin mula sa mga figure na nasa ibaba kung alin ang nag-
tetesellate. Gupitin ang figure at idikit ito upang bumuo ng
isang design na nagpapakita ng tessellation.

Aralin 70

Pagtukoy sa Nawawalang Term sa Isang


Pattern

Tingnan ang pattern sa bawat set ng larawan.


Anong hugis ang kasunod ng huling larawan?
Anong hugis ang nasa unahan ng unang larawan?

Tingnan ang kasunod na set ng larawan.


Anong kasunod na figure ang iguguhit mo sa patlang?

278
278
Ngayon, tingnan mo naman ang pattern ng bawat bilang
sa ibaba. Ano ang kasunod na bilang ayon sa
pagkakasunod-sunod nito?
3 5 7 9 ___
Tunghayan ang kasunod na set ng bilang. Anong bilang
ang dapat na nasa patlang? Ipaliwanag.

1Z 2Y 3X ____ ____ 6U

Gawain 1

Tukuyin ang nawawalang figure sa hanay ng mga larawan


sa kolum A. Piliin ang angkop na sagot mula sa kolum B.

Kolum A Kolum B

1)

2)

3)

4)

48 _____ 56 60 64 68 52 54
5)

279
Gawain 2

Kopyahin sa kuwaderno. Tukuyin ang nawawalang bilang o


figure na makabubuo ng sumusunod na pattern.

1) 173 170 167 164 ____ ____


2) ♫ ♫ ♫ ♪ ♪ ♫ ♫ ____ ____ ♪
3) A B D E G ____ ____ K M
4) ▲ ▲ ► ▼ ◄ ▲ ____ ____ ▼ ◄
5)    ____    ____

6)
Gawain 3

Gumuhit ng repeating pattern gamit ang mga hugis o


numero sa bawat bilang.

1) at

2) at

3) at

280
280
4) M N at P

5) 7 8 at 9

Gawain 4

Punan ang bawat patlang ng nawawalang bilang na


makabubuo sa sumusunod na pattern.

1) _____, 19, 22, _____ , 28, 31, 34


2) 24, ____, 34, 39, 44, 49, ____
3) 36, 33, 30, ____, ____, 21, 18
4) 525, 500, ____, _____, ____, 400, 375

Gawain 5

Basahin, unawain, at lutasin ang suliranin. Ipakita ang inyong


solusyon sa inyong kuwaderno.
Si Joan ay tumatanggap ng PHP5 tuwing Lunes, PHP8
tuwing Martes, PHP11 ng Miyerkules, at PHP14 tuwing Huwebes.
Kung susundin ang pattern ng halaga na tinatanggap niya
magkano ang tatanggapin niya sa Biyernes? Sabado,
at Linggo? Magkano lahat ang matatanggap niya sa loob
ng isang linggo?

281
281
Aralin 71

Paghanap ng Nawawalang Value sa Isang


Pamilang na Pangungusap

Nanghiram sina Paul, Sam,


at James ng brush na
pampintura, isang latang
pintura, papel, at lapis
sa silid pang-sining.

Ilan lahat ang batang nanghiram ng gamit sa


silid pang-sining?
Ilang gamit ang kanilang hiniram?
Ilan lahat ang gamit na hiniram nila?

Gawain 1

Ipakita ang ilustrasyon na angkop sa bawat bilang. Isulat


ang pamilang na pangungusap o number sentence at
sagutin ang mga tanong.

1) Ang 24 na mag-aaral ni Bb. Tan ay nahati sa


grupo na may tatlong kasapi.
Ilang grupo na may tatlong kasapi ang mayroon sa
klase ni Bb. Tan?

2) Inilalagay ni Harry ang tatlong tape sa bawat kahon.


Ilang kahon ang kakailanganin niya sa 21 na tape?

282
282
3) Kapag may sunog, ang bawat fire truck ay may
kasamang 8 bumbero. Ilang bumbero mayroon sa 4
na fire truck

Gawain 2

A. Tukuyin ang nawawalang bilang. Isulat ang sagot sa


inyong sagutang papel.

1) 18 3 = ___ 4) 12 ___ = 36 ÷ 6
2) 15 5 = ___ 5) ___ 4 = ___ ÷ 10
3) 9 3 = 15 ÷ ___ 6) 8 2 = ___ ÷ ___

B. Hanapin ang value ng N.

1. 7 x 4 = N 4. 9 x 5 = N x 3
2. 6 x 3 = N 5. 8 x 3 = 6 x N
3. 2 x N = 3 x 6 6. N x 7 = 3 x 14

Gawain 3

A. Tukuyin ang nawawalang bilang.

1) 5 x 3 = ____ ÷ 3
2) 120 ÷ 10 = ____ x ____
3) 18 x 6 = ____ x ____
4) 25 x 4 = ____ ÷ ____
5) 48 ÷ 6 = ____ ÷ ____

283
283
B. Isulat ang tamang pamilang na pangungusap o number
sentence at sagutin ang mga tanong.

1) Mayroong 18 basket ng rosas. Sa bawat basket ay may


12 rosas, ilang lahat ang rosas?

2) Si Paolo ay may 108 na holen. Inayos niya ang mga


ito ng tig-lalabindalawa. Ilang set ng labindalawa
mayroon siya Ilan ang labis na holen?

Gawain 4

A. Tukuyin ang nawawalang bilang sa bawat pamilang na


pangungusap o number sentence. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

1) 5 x N = 70
2) N x 8 = 96
3) 70 ÷ 2 = N
4) 84 ÷ N = 7
5) 13 x 8 = ___ x ___
6) 72 ÷ ___ = ___ ÷ 2

B. Isulat ang pamilang na pangungusap o number


sentence at lutasin ang bawat suliranin. Isulat ang sagot
sa inyong kuwaderno.

1) Kung sa bawat kahon ay may 12 cupcakes, ilang


cupcakes mayroon sa 25 kahon?
2) Sa silid-aklatan ay may dalawampung batayang aklat
sa bawat lagayan o shelf. Ilang lagayan ang
kakailanganin para sa 2 400 na aklat?

284
284
Gawain 5

A. Hanapin ang nawawalang bilang sa bawat pamilang na


pangungusap o number sentence. Isulat ang sagot sa
inyong kuwaderno.

1) 91 ÷ 7 = ___
2) ___ x 4 = 72
3) 36 ÷ 6 = ___ ÷ ___
4) 5 x ___ = ___ ÷ 3

B. Basahin, unawain, at lutasin ang sumusunod na suliranin.


Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1) Ang 54 na mag-aaral ay nakaupo nang paikot sa


tatlong mesa. Kung pare-pareho ang bilang ng
mag-aaral sa mga mesa, ilang mag-aaral ang
nakaupo sa bawat isa.
2) Ang 34 na manlalaro ay nagpatala para sa relay
race. Bawat pangkat ay may 4 na manlalaro, ilang
pangkat ang nakasali sa karera? Ilan ang
manlalaro na di nakasama sa pangkat?
3) Si Gigi ay namulot ng 64 na sigay. Ibinahagi niya ito
nang pantay-pantay sa kaniyang apat na kapatid.
Ilang sigay ang natanggap ng bawat kapatid niya?

285
285
3
Mathematics
Kagamitan ng Mag-aaral
Tagalog
Yunit 4

Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga


edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at / o
unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan
ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa
Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas

ii
Mathematics – Ikatlong Baitang
Mathematics± Ikatlong Baitang
Kagamitan ng Mag-aaral
Kagamitan ng Mag-aaralsasaTagalog
Tagalog
Unang Edisyon,
Edisyon,2014
2014
ISBN:
ISBN: 978-621-402-010-2

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas


Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o
tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang
nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na
ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang
kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society
(FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa
nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng
tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng
Inilathala ng Kagawaran
Kagawaran ng ng Edukasyon
Edukasyon
Kalihim: Br.
Kalihim: Br. Armin
Armin A.
A. Luistro
Luistro FSC
FSC
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, Ph.D.

Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral


Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral
Mga Manunulat: Ofelia G. Chingcuangco, Henry P. Contemplacion,
Tagasuri: Eleanor I. Flores,
Jean Aurea Laura
A. Abad, N. C.
Alleli Gonzaga,
Domingo,Carolina O.Doñes,
Rogelio O. Guevara,
Abelardo
Gerlie B. Medes,
M. Ilagan, Soledad
Maritess A. Ulep Ma. Corazon C. Silvestre,
S. Patacsil,
Remylinda T. Soriano, Victoria C. Tafalla, Teresita P. Tagulao,
Manunulat: Ofelia G. Chingcuangco, Henry P. Contemplacion,
at Eleanor
Dominador J. Villafria
I. Flores, Laura N. Gonzaga, Carolina O. Guevara,
Mga Tagasuri:Gerlie
JeanM.Aurea A.Maritess
Ilagan, Abad, Rogelio O. Doñes, Abelardo B. Medes,
S. Patacsil,
Ma. Corazon
at Soledad A. Ulep C. Silvestre, Remylinda T. Soriano,
Victoria C. Tafalla, Teresita P. Tagulao, Dominador J. Villafria
Mga Tagasalin: Erico Habijan, PhD, Gerlie Ilagan, Donna Salvan,
Tagaguhit: atFermin
AgnesM.G. Rolle (Lead Person)
Fabella
Tagaguhit: Fermin
Tagapagtala: M. Fabella
Marcelino C. Bataller, Roy L. Concepcion, Naneth R. Bautista
Punong
Mga Tagapangasiwa:
Tagapagtala: Marcelino Robesa R. Hilario
C. Bataller at Roy L. Concepcion
Tagapagkonteksto: Dr. Erico Habijan, Gerlie Ilagan, Donna Salvan
Mga Tagapamahala: Robesa R. Hilario, Marilette R. Almayda, PhD,
Lead Person: Agnes G. Rolle
at Marilyn D. Dimaano, EdD

Inilimbag sa
Inilimbag ni Pilipinas ng ________________________
Inilimbag ni ___________________________

Education- InstructionalMaterials
Department of Education-Instructional MaterialsCouncil
CouncilSecretariat
Secretariat(DepEd-IMCS)
(DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor, Mabini Bldg., DepEd Complex, Meralco Avenue
Department of Education- Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor,
Pasig City,Mabini Bldg.,1600
Philippines DepEd Complex, Meralco Avenue,
Telefax:
Office Address: (02)
5th 634-1054
Pasig
Floor, or 634-1072
City,Mabini
Philippines
Bldg.,1600
DepEd Complex, Meralco Avenue,
E-mail Address:
Telefax: imcsetd@yahoo.com
(02) 634-1054 o 634-1072
Pasig City, Philippines 1600
E-mail Address:
Telefax: imcsetd@yahoo.com
(02) 634-1054 o 634-1072
E-mail Address: imcsetd@yahoo.com
ii
Talaan ng Nilalaman

Yunit 4 – Measurement, Statistics, and Probability

Aralin 72 Pagsasalin sa Sukat ng Oras Gamit ang


Segundo, Minuto, Oras, at Araw .........................287
Aralin 73 Pagsasalin sa Sukat ng Oras Gamit ang .............291
Araw, Linggo, Buwan, at Taon
Aralin 74 Mga Suliranin Gamit ang Pagsasalin ng
Sukat ng Oras .........................................................294
Aralin 75 Pagsasalin ng mga Karaniwang Yunit ng
Panukat na Linear .................................................299
Aralin 76 Pagsasalin ng mga Karaniwang Yunit ng
Sukat ng Timbang .................................................302
Aralin 77 Pagsasalin ng mga Karaniwang Yunit ng
Panukat ng Dami o Laman ..................................307
Aralin 78 Routine at Non-Routine na Pagsasalin ng
mga Karaniwang Yunit ng Panukat ....................311
Aralin 79 Pagsukat ng Area Gamit ang
Angkop na Yunit ....................................................316
Aralin 80 Area ng Parihaba at Parisukat.............................318
Aralin 81 Mga Suliraning Routine at Non-Routine na
Ginagamit ang Area ng Parisukat at
Parihaba .................................................................323
Aralin 82 Pagsukat sa Capacity ng Sisidlan o
Lalagyan Gamit ang Mililitro at Litro ...................329
Aralin 83 Mga Suliraning Routine at Non-routine na
Ginagamitan ng Pagsukat ng Capacity
(Capacity Measure)..............................................333
Aralin 84 Pagkolekta ng Datos ............................................339
Aralin 85 Paggawa at Paglalahad ng Datos sa
Talahanayan at Bar Graph ..................................343
Aralin 86 Pag-interpret sa Data na nasa Bar Graph ..........347
Aralin 87 Pagtukoy sa Posibilidad o Pagkakataon
na Maaaring Mangyari o Maganap ..................355
viiiviii
Mahal kong mag-aaral:

Ang aklat na ito ay inihanda upang makatugon sa


layunin ng batayang edukasyon sa matematika “na
malinang ang kasanayan upang maging isang mahusay na
tagapaglutas ng mga suliraning pang matematika at may
mapanuring pag iisip.”

Ang mga gawain na nakapaloob sa kagamitang ito ay


makakapagpatibay ng kasanayan sa pagdaragdag
(addition), pagbabawas (subtraction), pagpaparami
(multiplication), at paghahati-hati (division). May mga
kasanayan din na makapagpapaulad ng kakayahan sa
matematika, sa mga suliraning pang matematika kaugnay
sa mga karanasan at pang araw-araw na pamumuhay.
Gayundin ang pagkakataon na makagawa ng iba’t ibang
disenyo na gamit ang mga natutuhang hugis at pattern.
Ang mga aralin ay hinati sa apat na yunit:

Yunit 1- Bilang hanggang 10 000, Pagdaragdag (Addition), at


Pagbabawas (Subtraction) ng Whole Number
Yunit 2- Pagpaparami (Multiplication) at Paghahati-hati
(Division) ng Whole Number
Yunit 3- Geometry, Pattern, at Algebra
Yunit 4- Measurement, Probability, at Statistics

Inaasahan na magiging kasiya-siya ang pag-aaral ng


asignaturang matematika at magagamit ang mga
pamaraan na natutunan sa araw-araw na pamumuhay.
Maglibang habang tumutuklas at sumasagot ng mga
gawain gamit ng iba’t ibang modelo, ilustrasyon, at tunay
na mga bagay, kasama ng kaibigan, o ng kapareha.

Manunulat

ix
ix
Yunit 4
Measurement, Statistics
and Probability

286

286
Aralin 72

Pagsasalin sa Sukat ng Oras Gamit ang


Segundo, Minuto, Oras, at Araw

Masdan ang orasan.

Anong oras ang ipinapakita sa orasan?


Ilang kamay ang makikita sa orasan?
Ilang segundo ang katumbas ng isang minuto?

Gawain 1

A. Punan ang patlang ng tamang sagot ayon sa


nakasaad na yunit:

1) 600 segundo = _____ minuto


2) 5 minuto = _____ segundo
3) 360 minuto = _____ oras
4) 1 200 segundo = _____ minuto
5) 5 oras = _____ minuto
6) 2 oras = _____ segundo

287
287
B. Punan ang patlang ng tamang sagot ayon sa nakasaad
na yunit:

1) 9 minuto = _____ segundo


2) 240 segundo = _____ minuto
3) 7 araw = _____ oras
4) 96 oras = _____ araw
5) 4 araw = _____ oras
6) 48 oras = _____ araw

Gawain 2

A. Isulat ang katumbas na segundo, minuto, at oras sa


nakasaad na yunit.

1) 840 segundo = _____ minuto


2) 960 minuto = _____ oras
3) 19 minuto = _____ segundo
4) 5 oras = _____ minuto
5) 1 260 minuto = _____ oras

B. Lutasin ang sumusunod na mga suliranin.

1) Ilang segundo mayroon sa 18 minuto?


2) Ilang minuto ang mayroon sa 720 segundo?
3) Ilang araw mayroon sa 72 oras
4) Ilang oras mayroon sa 5 araw?
5) Ilang oras mayroon sa 12 araw?

288
288
C. Lutasin ang sumusunod na mga suliranin.

1) Naglalakad ang iyong kaklase papuntang


paaralan sa loob ng 900 segundo. Ilang minuto
ang itinagal niya sa paglalakad bago makarating
sa paaralan?
2) Inawit ni Sandra ang school hym sa loob ng 3
minuto. Ilang segundo ang itinagal niya sa
pag-awit ng school hymn?

Gawain 3

Sagutin ang sumusunod na mga suliranin.

1) Tuwing Sabado, sina Aaron at Jimmy ay


nagtatrabaho sa isang video store sa isang mall. Si
Aaron ay pumapasok sa kaniyang trabaho ng 10:00
ng umaga. Si Jimmy ay pumapasok sa kaniyang
trabaho ng 2:30 ng hapon.
a. Sino ang huling dumating sa video store?
b. Ano ang pagkakaiba ng kanilang oras ng
pagpasok sa video store?
c. Sa minuto?

2) Si Ana ay nagtatatrabaho ng 40 oras sa isang


linggo. Kung siya ay nagtatarabaho ng 5 araw sa
isang linggo, ilang oras ang kaniyang ginugol sa
pagtatrabaho?

289
289
Gawain 4

A. Isulat ang katumbas na segundo, minuto, oras, at


araw ayon sa nakasaad na yunit.

1) 9 oras = ____ minuto


2) 3 araw = ____ oras
3) 780 segundo = ____ minuto
4) 540 minuto = ____ oras
5) 264 oras = ____ araw
6) 7 araw = ____ oras
7) 336 oras = ____ araw
8) 960 minuto = ____ oras
9) 1 080 segundo = ____ minuto
10) 288 oras = ____ araw

B. Hanapin sa loob ng kahon ang katumbas na time


measures.

960 oras 1 560 segundo 2 araw


2 100 segundo 480 segundo 240 minuto
minuto
1) 8 minuto
2) 48 oras
3) 40 araw
4) 35 minuto
5) 4 oras

290
290
Gawain 5

3
Punan ang patlang
7 ng tamang sagot ayon sa nakasaad na
yunit.

1) 420 segundo = _____ minuto


2) 660 minuto = _____ oras
3) 1 200 segundo = _____ minuto
4) 60 minuto = _____ segundo
5) 240 oras = _____ araw
6) 11 minuto = _____ segundo
7) 420 segundo = _____ minuto
8) 17 araw = _____ oras
9) 216 oras = _____ araw
10) 480 minuto = _____ oras

Aralin 73

Pagsasalin sa Sukat ng Oras Gamit ang Araw,


Linggo, Buwan, at Taon

Tingnan ang kalendaryo.

Anong buwan ang nakasaad sa kalendaryo?


Ilang araw mayroon sa kalendaryo?

291
291
Gawain 1

Gawain 1
A. Punan ang patlang ng tamang sagot. Ipakita sa
inyong papel ang pamaraang ginagamit upang
makuha ang tamang sagot.

1) 6 na linggo = ____ araw


2) 42 araw = ____ linggo
3) 600 araw = ____ buwan
4) 6 buwan = ____ araw
5) 3 taon = ____ araw
6) 4 015 araw = ____ taon
7) 4 na linggo at 48 oras = ____ araw
8) 27 araw at 24 oras = ____ linggo
9) 3 buwan at 2 linggo = ____ araw
10) 5 taon, 2 buwan, at 3 linggo = ____ araw

Gawain 2

Sagutin ang sumusunod. Isulat ang sagot sa inyong


kuwaderno.

1) Ang pamilya ng Santos ay nagbakasyon ng 42 araw.


Ilang linggo sila nasa bakasyon?

2) Tumigil si Carlo ng 120 araw sa Cebu. Ilang buwan siya


nanatili roon?

3) Ang tatay ni Nina ay nabuhay ng 45 taon. Ilang araw


tumagal ang buhay ng tatay niya?
292
292
4) Si John ay mahilig magbasa ng aklat. Natatapos niya
ang isang aklat nang 1 linggo, 2 araw, at 5 oras. Ilang
oras niyang binasa ang aklat?
5) Si Mang Lino at ang kaniyang kaibigan ay nagpintura
ng bahay at tumagal ito ng 268 oras. Ilang araw, linggo,
at oras silang nagpintura?

Gawain 3

Isulat ang katumbas na araw, buwan, at taon ayon sa


nakasaad na yunit.

1) 8 linggo = _____ araw


2) 3 buwan = _____ araw
3) 180 araw = _____ buwan
4) 244 araw = _____ linggo, _____ araw
5) 2 buwan at 20 linggo =_____ araw

Gawain 4

Punan ang patlang ng tamang sagot ayon sa nakasaad


na yunit.

1) 28 araw = _____ linggo


2) 330 araw = _____ buwan
3) 8 linggo = _____ araw
4) 14 buwan = _____ araw
5) 49 araw = _____ linggo
6) 4 taon = _____ araw

293
293
7) 365 araw = _____ taon
8) 6 na buwan = _____ araw
9) 5 taon at 7 buwan = _____ araw
10) 4 na linggo at 90 araw = _____ buwan

Aralin 74

Mga Suliranin Gamit ang Pagsasalin ng


Sukat ng Oras

Tinulungan ni Nina ang kaniyang nanay sa paglalaba ng


kanilang maruming damit noong Sabado. Nagsimula sila
ng 7:30 a.m. at natapos ng 10:30 a.m. Ilang oras silang
naglaba ng kanilang damit? Ilang minuto ang katumbas
nito?

294
294
Gawain 1

A. Lutasin ang suliranin (word problem) at ipakita ang


solusyon sa inyong sagutang papel.

1) Si G. Guevarra ay sumulat ng banghay-aralin


sa loob ng 120 minuto. Ilang oras siya nagsulat
ng banghay-aralin?

2) Si Malou ay sumali sa isang paligsahan ng


takbuhan noong Biyernes. Nakarating siya sa
finish line sa loob ng 360 segundo. Ilang minuto
siyang tumakbo?

3) Nagtrabaho si G. Cruz sa ibang bansa sa loob


ng 3 taon. Ilang buwan siyang nangibang
bansa Ilang linggo At ilang araw

4) Nag-eensayo si Roy ng paglangoy nang 2 oras


araw-araw sa loob ng 20 araw. Ilang araw at
oras siyang nag-eensayo?

295
295
Gawain 2

Basahin, unawain, at lutasin. Isulat ang sagot sa sagutang


papel.

1) Naglalakad si Merian ng10 minuto papasok ng


paaralan. Ilang segundo siya naglalakad patungo sa
paaralan?

2) Tumigil nang 5 linggo ang pamilya ng De Jesus sa


probinsiya. Ilang buwan at linggo sila namalagi doon?

3) Si Nathan ay mananakbong kagaya ng kaniyang


kapatid na si Hunter. Tumakbo siya ng10 kilometro sa
loob ng 5 oras. Ilang minuto siyang tumakbo?

4) Si Jonathan ay 4 na taon at 3 buwan nang nagpipinta.


Humigit-kumulang na ilang linggo na siyang
nagpipinta? Ilang araw ang katumbas nito?

5) Nagsimulang mag-aral si Ayie ng kaniyang aralin sa


ganap na ika-7:45 p.m. at natapos siya sa ganap na
ika-8:50 p.m. Ilang oras siyang nag-aral ng kaniyang
aralin? Ilang minuto ang katumbas nito?

296
296
Gawain 3

Lutasin ang sumusunod na suliranin (word problem).

1) Si John ay 9 na taong gulang. Ilang buwan ang


katumbas ng kaniyang edad? Ilang linggo?

2) Ang barko ay naglalakbay ng 60 oras. Ilang araw


ang katumbas nito?

3) Nanood si Tita Yolly at ang mga bata ng telebisyon


pagkatapos nilang maghapunan. Nanood sila
simula 6:30 p.m. hanggang 7:45 p.m. Ilang oras
silang nanonood ng TV? Ilang minuto ang katumbas
nito?

4) Ang programa ay tumagal ng 1 oras at 30 minuto.


Gaano kahaba ang programa sa segundo?

Gawain 4

Basahin nang mabuti at lutasin ang bawat suliranin (word


problem).

1) Naghihintay pa sina Marvi at Leo ng 3 buwan bago


magbakasyon. Humigit-kumulang na ilang linggo
ang kanilang hihintayin?

297
297
2) Natutulog si Vic ng 7 oras samantalang si Vince ay 9
na oras. Sino ang mas mahaba ang oras ng
pagtulog? Humigit-kumulang na ilang minuto ito?

3) Ang barko ay naglalakbay sa iba’t ibang panig ng


mundo sa loob ng 80 araw. Humigit-kumulang na
ilang linggo itong naglalakbay?

4) Gumawa ng cake si Malou sa loob ng 30 minuto


samantalang si Lena ay 40 minuto. Ilang minuto ang
lamang ni Lena sa pagluluto ng cake? Ilang
segundo ang katumbas nito?

Gawain 5

Lutasin ang sumusunod na suliranin (word problem).

1) Naglinis si Trisha ng kaniyang kuwarto sa loob ng


20 minuto. Ilang segundo siya naglinis?

2) Limang buwan pa bago ulit magsimula ng klase.


Ilang araw pa ang hihintayin ni Elmer bago
magpasukan kung ang isang buwan ay binubuo
ng 30 na araw?

3) Pitong taon nang nakatira si Julie sa kaniyang


lolo at lola. Ilang buwan na siyang nakatira sa
kanila? Humigit kumulang na ilang linggo?

298
298
Aralin 75

Pagsasalin ng mga Karaniwang Yunit ng


Panukat na Linear

Sinukat nina Mark at Rizza ang haba ng mesa ng kanilang


guro. Ang nakuhang sukat ni Mark ay 1 metro ang haba
samantalang kay Rizza ay 100 cm. Sino ang may tamang
sukat? Ipaliwanag.

Gawain 1

Isulat ang katumbas na sukat batay sa nakasaad na yunit.

1) 5 metro = _________ sentimetro

2) 300 sentimetro = ________ metro

1
3) metro = _________ sentimetro
2

4) 1 na metro = ________ sentimetro


4

299
299
Gawain 2

A. Tukuyin ang simbolong naaangkop sa


paghahambing ng sumusunod na sukat. Isulat ang
>, <, at = sa inyong sagutang papel.

1) 7m 300 cm + 400 cm

2) 600 cm – 200 cm 10 m

3) 5 m + 6 m 20 000 cm

4) 1 100 cm – 900 cm 2m

B. Lutasin ang suliranin (word problem) sa bawat bilang.

1) Ang bakod ng paaralan ay 5 metro ang taas.


Gaano kataas ito sa sentimetro?

2) Ang gate ay may luwang na 3 metro. Gaano ito


kalawak sa sentimetro?

3) Si Martin ay may 2-metrong kawad. Maaari bang


pumutol siya ng 5 pirasong kawad na may 25
sentimetro ang haba? Bakit?

300
Gawain 3

Sagutin ang mga tanong sa bawat bilang.


1) Pilin ang tamang sagot: 1 m + 2 m ay (mas maikli,
mas mahaba, kapareho) ng 30 m.
2) Ilang metro ang 23 000 sentimetro
3) Ang flagpole ay 600 sentimetro ang taas. Gaano ito
kataas sa metro?
4) Naglalakad si Roxy ng 800 sentimetro samantalang si
Suzanne ay naglalakad ng 9 na metro. Sino sa kanila
ang mas mahaba ang nalakad? Gaano kalayo ang
kanilang pagitan?
5) Gamitin ang mapa para masagot ang mga tanong.

Paaralan

Palengke

plasa
2m 4m

3m Bahay 2m
ni Ana

a. Alin ang mas malayo sa bahay ni Ana? Paaralan


o Palengke?

b. Ilang sentimetro ang pagitan ng layo ng paaralan


sa palengke?

301
301
Gawain 4

Sukatin ang haba ng mga nakatalang bagay na makikita sa


tahanan. Itala ang haba gamit ang metro at sentimetro.
Isulat ang inyong sagot sa kuwaderno.

Bagay Sukat sa Sukat sa


metro sentimetro
1) taas ng pintuan
2) haba ng
kabahayan
3) lapad ng mesa

Aralin 76

Pagsasalin ng mga Karaniwang Yunit ng


Sukat ng Timbang

Alin ang mas mabigat, ang 1 kilong bayabas o 1 000 gramong


talong Ipaliwanag.

302
302
Gawain 1

Punan ang bawat patlang ng nawawalang bilang. Isulat ang


sagot sa sagutang papel.

a) 125 g + 250 g + 250 g + _______ g = 1 000 g (1 kg)


b) 50 g + 30 g + 240 g + 70 g + 150 g + _______ = 1 kg
c) 68 g + 246 g + 232 g + 134 g = _______ = 1 000 g (1 kg)
d) 60 g + 80 g + 360 g + _______ = 1 000 g (1 kg)
e) 31 g + 328 g + _______ + 159 g = 1 000 g (1 kg)

Gawain 2

Gaano kabigat?
Gumuhit ng arrow sa mukha ng timbangan upang
maipakita ang nakasaad na timbang sa bawat bilang at
isulat sa patlang ang katumbas na timbang sa gramo.

1) 5 kg = ____ g 2) 3 kg = ____ g 3) 8 kg = ____ g

303
303
Gawain 3

A. Isulat ang katumbas na gramo ng sumusunod na


timbang.

1) 44 na kilo = _______ gramo


2) 23 kilo = _______ gramo
3) 85 kilo = _______ gramo

B. Isulat ang katumbas na kilo ng sumusunod na timbang.

1) 24 000 gramo = _______ kilo


2) 54 000 gramo = _______ kilo
3) 8 000 gramo = _______ kilo

Gawain 4

A. Isulat ang katumbas na timbang ayon sa nakasaad na


yunit. Ipakita ang solusyon sa sagutang papel.

1) 19 000 gramo = _______ kilo


2) 32 000 gramo = _______ kilo
3) 28 kilo = _______ gramo

304
304
B. Sagutin ang sumusunod na suliranin (word problem) sa
inyong kuwaderno. Ipakita kung paano nakuha ang
tamang sagot.
1) Nagtitimbang si Aling Tinay ng isang bag ng asukal na
may bigat na 2 150 gramo, humigit kumulang na ilang
kilo ito?

2) Nagdesisyon si Aling Tinay na hindi pa ito sapat kung


kaya’t dinagdagan niya ng 950 gramo, ilang kilo na ng
asukal mayroon siya?

3) Inalis niya ang 600 gramo mula sa timbangan, ilang


gramo na lang ang asukal?

4) Gaano pa karaming asukal ang kakailanganin niya


para magkaroon siya ng 10 kilong bag na asukal?

Gawain 5

Sagutin ang sumusunod.


1) 3 000 g = __________ kg
2) 11 kilo = _______ gramo
3) Ilang gramo mayroon sa 100 kg?
4) Ang aking timbang ay 33 kilo. Ilang pang gramo ang
kailangan ko para maging 35 kilo?
5) Sa loob ng refrigerator ay may 500 gramong manok, 1
250 gramong karneng baka, at 750 gramong isda.
Ilang kilo lahat ang nasa loob ng refrigerator?

305
305
Gawain 6

Lutasin ang bawat suliranin (word problem). Ipakita ang


solusyon sa sagutang papel.

1) Ang nanay ay bumili ng 3 na kilong sibuyas. Ilang


4
gramo ng sibuyas ang binili niya?

2) Kailangan ni Nora ng 2 kilong malagkit sa paggawa ng


puto. Bawat isang bag ay may timbang na 250 gramo,
ilang bag ang mabibili niya sa tindahan kung ang
isang bag ay nagkakahalaga ng PHP22. Magkano ang
babayaran niya sa 2 kilo?

3) Ang bagahe na maaaring dalhin ni Elsa sa eroplano ay


10 kilo lamang subalit ang dala niyang bagahe ay may
bigat na 11 500 gramo. Ilang gramo ang labis nito sa
nararapat niyang dalhin sa eroplano?

306
306
Aralin 77

Pagsasalin ng mga Karaniwang Yunit ng


Panukat ng Dami o Laman

Tayo ay umiinom ng 8 basong tubig araw-araw. Mas


maraming tubig ang naiinom natin kung tag-init upang
maiwasan ang dehydration.
Ilang litro ng tubig ang naiinom mo araw-araw? Gaano ito
karami sa milimetro?

Gawain 1

A. Isulat ang katumbas na sukat sa milimetro.

1) 3L
2) 12 L
1
3) 2L+ L
2
4) 5L
5) 8L

307
307
B. Gawin ang nakasaad na operation sa bawat
bilang at isulat ang katumbas na sukat nito sa litro.

1) 10 000 mL – 7 000 mL
2) 2 000 mL + 9 000 mL
3) 6 000 mL – 5 000 mL
4) 7 000 mL + 3 000 mL
5) 5 000 mL + 8 000 mL

Gawain 2

Lutasin ang mga suliranin at ipakita ang solusyon sa


sagutang papel.

1) Kailangan ng 4 na litrong tubig para mapuno ang


lalagyan. Ilang milimetro ang katumbas nito.

2) Tingnan ang larawan sa ibaba, alin ang mas marami


ang laman, lalagyan A o lalagyan B? Gaano kalaki
ang lamang nito sa kabila?

Lalagyan A
Lalagyan B
1, 800 mL 2L

308
308
3) Ang mag-anak ay nakagagamit ng 15 L ng tubig sa
isang araw. Ilang litrong tubig ang nagagamit nila sa
isang linggo? Ilang milimetro ang katumbas nito?
Kung ang halaga ng isang litrong tubig ay PHP5,
magkano ang babayaran nila sa loob ng isang
linggo?

4) Ang pitsel ng nanay ay naglalaman ng 2 000 mL na


juice, ilang litro ang katumbas nito?

Gawain 3

Basahin, unawain, at lutasin. Isulat sa sagutang papel.

1) Pag-aralan ang larawan.

Alin ang bibilhin mo para ikaw ay makatipid?


Magkano ang matitipid mo Mahalaga ba na tayo
ay magtipid? Bakit?

PHP150
3 for PHP240

500 mL 500 mL 500 mL

309
2) Inutusan ka ng nanay mo na bumili ng 3 litrong gatas
sa isang grocery store. Gatas na 500 mL na nasa bote
lamang ang mabibili sa tindahan. Ano ang gagawin
mo? Ilang bote ng gatas ang bibilhin mo?

3) Kung ang isang bote ay nagkakahalaga ng PHP80,


magkano ang halaga ng 6 na bote? Magkano ang
sukli mo kung magbabayad ka ng PHP500

Gawain 4

Sagutan sa sagutang papel ang sumusunod.

a. Ilang 200 mL tubig ang katumbas ng 8 L tubig?

b. Inutusan ka ng nanay mo na bumili ng 3 litrong


mango juice. Sa grocery store, nakita mo ang
iba’t ibang mango juice na nasa lata. Tingnan
ang larawan sa ibaba. Alin sa mga ito ang bibilhin
mo?? Ipaliwanag.

1 Liter 770 mL 250 mL


PHP88 PHP65 PHP25

310310
Aralin 78

Routine at Non-Routine na Pagsasalin ng mga


Aralin 78 Yunit ng Panukat
Karaniwang

Ang laboratory room ay may habang 18 1 metro. Ilang


2
sentimetro ang katumbas nito?

Gawain 1

Basahin, unawain, at lutasin.

1) Ang kabuuang sukat ng lote ng bahay ay 68


metro. Ilang sentimetro ang katumbas nito?
2) Ilang metro ang taas ng gate ng paaralan kung ito
ay 1 500 sentimetro?
1
3) Bumili si Marites ng 1 kilong karneng baka at
2 2
kilong karneng baboy. Ilang gramong karne ang
kaniyang binili?
311
311
1
4) Bumili si Aling Perla ng 7 na kilo ng buko para sa
4
paggawa ng buko pie. Ilang gramo ng buko ang
kaniyang binili?
5) Nakaiinom si Laura ng 2 1 litrong tubig, 500 mL na
2
lemon juice, at 250 mL na malunggay juice sa isang
araw. Ilang milimetro ng inumin ang nauubos niya
sa isang araw?

Gawain 2

Sagutan ang sumusunod na mga tanong.

1) Si Carlo ay manlalaro ng basketbol. Gaano siya


kataas sa sentimetro kung siya ay 1 3 m ang
4
taas?
2) Ang taas ng puno ay 1500 cm. Ilang metro ang
katumbas nito?
3) Kailangan ni Liza ng 600 cm na lace para sa gilid
ng table cloth. Ilang metro ang dapat niyang
bilhin?
4) Ilang sentimetrong ribbon mayroon sa 12 m rolyo
ng ribbon?
5) Ang isang taong may bigat na 57 kg ay gaano
ang bigat sa gramo?
6) Ang isang kuting ay may bigat na 500 g, ilang
kilo ang katumbas nito?
7) Ang computer monitor ay may bigat na 5 kg,
gaano ito kabigat sa gramo?
8) Bumili si Rommel ng 30 000 gramong patatas,
ilang kilo ang katumbas nito?

312
312
1
9) Bumili si Ellen ng 2 1 kg na pakwan at 1 kg na
2 2
saging. Ilang gramo ng prutas ang binili niya?
10) Ilang milimetrong tubig ang naiinom ni Rogel
1
kung siya ay nakauubos ng 2 4 L ng tubig araw-
araw?
11) Ang bathtub ay naglalaman ng 75 000 mL na
tubig. Ilang litro ng tubig ang maaaring ilagay
dito?

Gawain 3

Basahin, unawain, at lutasin.

1) Ang layo ng barangay hall sa aming bahay ay 450 m.


Mula barangay hall patungo sa paaralan ay 350 m.
Kung pupunta kami sa barangay hall diretso sa
paaralan, gaano kalayo ang aming lalakarin?

2) Bumili si Mang Ador ng 80 kilong kamote na ang


halaga ng bawat kilo ay PHP25. Kung ibebenta niya ito
sa halagang PHP32 bawat kilo, magkano ang kikitain
niya?

3) Kung ang isang kilong karneng baboy ay sapat na sa 5


tao, ilang gramong karne ang kailangan para sa 20
bisita? Kung ang isang kilo ay PHP180 magkano lahat
ang halaga ng karne?

4) Naglakbay ang kotse ng 3 500 m sa umaga at 4 500 m


sa hapon. Gaano kalayo ang nalakbay ng sasakyan sa
buong hapon? Ilang kilometro ang katumbas nito?

313
313
5) Nagpapakarga si Mang Jose ng 15 000 mL na gasolina
araw-araw para sa school bus. Ilang litro ng gasolina
ang kailangan niya araw-araw? Kung ang halaga ng
isang litro ay PHP56, magkano ang magagastos niya
araw-araw?

6)

Gawain 4

Basahin, unawain, at lutasin.


1) Gumawa ako ng cake, inilagay ko ang 1 kg na
4
harina sa isang lalagyan at 1 kg na asukal sa isa
2
pang lalagyan. Ilang gramo ang sangkap kapag
pinaghalo ko ang mga ito?
1
2) Ipinanganak ang isang sanggol na may bigat na 1 2
kilo. Bumibigat ito ng 100 g sa isang linggo sa loob
ng 5 linggo. Ilang kilo na ang sanggol?
3) Nag-ipon ka ng tubig-ulan sa timba. Ang laman nito
ay 6 500 mL. Nagamit mo ang 3 250 mL sa pagdidilig
ng halaman. Ilang litro ng tubig ang natira sa timba?
4) Gaano karami ang matitira kung nagamit mo ang
325 mL mula sa 850 mL na jam na binili mo?
5) Nag-jogging si Nica ng 4 500 m. Ilang kilometro ang
natakbo niya sa isang araw?

314
314
Gawain 5

Basahin, unawain, at lutasin.

1) Nagpadala ang nanay sa aking tiyo na nasa


Australia ng 2 pakete ng produkto na galing dito.
Ang 1 pakete ay may bigat na 1 kg at 450 g ng
pangalawang pakete ay may bigat na 1kg at 275 g.
Gaano kabigat ang dalawang pakete sa gramo

2) Ako ay pinadalhan ng dalawang regalo para sa


aking kaarawan. Ang isang regalo ay may timbang
na 5 kg at 175 g. Ang pangalawang regalo ay may
timbang na 3 kg at 350 g. Gaano kalaki ang
pagitan ng bigat ng isang regalo sa isa pang
regalo? Ano ang katumbas nito sa gramo?

3) Nakagagamit ako ng 25 L na tubig sa paliligo at 65 L


sa pagdidilig ng halaman. Ilang mililitro ang matitira
sa tangke kung sa simula ito may 250 L na tubig?

4) Ilang mililitro ang matitira sa 2 L calamansi juice kung


nainom mo na ang 1 265 mL nito?

5) Tingnan ang larawan sa ibaba. Gaano kalayo pa


ang lalakarin ni Ronnie mula sa kanilang tahanan
papunta sa paaralan? Ano ang katumbas nito sa
sentimetro?

425 m

500 m

315
315
Aralin 79

Pagsukat ng Area Gamit ang


Angkop na Yunit

Bumili sina Diana at Jean ng kuwaderno at pabalat na


plastic sa mall. Ano kaya ang area ng kuwadernong
kanilang binili? Ano ang tamang yunit na dapat gamitin sa
pagsukat nito? Ipaliwanag.

Gawain 1

Piliin ang pinakaangkop na yunit na dapat gamitin sa


sumusunod. Isulat sa patlang ang metrong kuwadrado
(sq.m) o sentimetrong kuwadrado (sq.cm)
1) silid ________________
2) hardin ________________
3) lagayan ng sapatos ________________
4) tile ng sahig ________________
5) manila paper ________________
6) sahig ng stage ________________
7) aklat ________________
8) cartolina ________________
9) ibabaw ng mesa ng guro ________________

316
316
Gawain 2

Ibigay ang angkop na yunit sa sumusunod na sitwasyon:


1) Nais ni Brian na sukatin ang area ng kanilang
mesang kainan, ano ang angkop na yunit na
dapat niyang gamitin?
2) Anong angkop na yunit ang gagamitin ni Maria
sa pagsukat ng area ng plaza?
3) Ang angkop na yunit para masukat ang area ng
parihabang lawa ay __________.
4) Ang yunit na angkop sa area ng panyo ay
___________.

Gawain 3

Gawain 3
Gamitin ang panukat. Hanapin ang area ng sumusunod na
gamit at isulat ang angkop na yunit.

1) Plot ng hardin sa likod ng paaralan


2) Sahig ng banyo
3) Silid-tanggapan
4) Mahabang envelop
5) Christmas card

317
317
Aralin 80

Area ng Parihaba at Parisukat

1 cm
1 cm

Ano ang hugis ng Figure A? Figure B? Figure C?


Figure D? Ano ang area ng mga ito?

Gawain 1

A. Hanapin ang area ng bawat parihaba at parisukat.


Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.

318
318
B. Kumpletuhin ang talahanayan.

Hugis Haba Lapad Area


(length) (width)
Parihaba A 6m 18 sq. m
Parihaba B 30 sq. cm

Hugis Side Area


Parisukat A 16 cm
Parisukat B 49 sq. m

Gawain 2

Suriin at sagutin ang mga sumusunod.

1) Ano ang area ng figure na ito?

2) Ang area ng isang parihaba ay 180 sq. cm. Kung


ang haba nito ay 15 cm, ano ang lapad nito?

3) Alin ang mas malaki ang area, parihaba na may


habang 24 m at lapad na 6 m o parisukat na may
gilid o side na 12 m? Ipaliwanag.

319
319
4) Ang banyo ay may habang 8 m at lapad na 4 m.
Ano ang area ng banyo na may itim na tiles

1m

1m

1m
1m

Gawain 3

Gamitin ang krayola. Kulayan ang grid upang maipakita


ang area ng parihaba o parisukat na nakasaad sa bawat
bilang. Ang ay katumbas ng isang sentimetrong
kuwadrado (1 sq. cm).

1) 25 sq. cm 2) 30 sq. cm 3) 15 sq. cm


4) 16 sq. cm 5) 10 sq. cm

320
320
Gawain 4

Sagutin ang sumusunod. Ipakita ang solusyon sa sagutang


papel.
1) Hanapin ang area ng parihaba na may sukat na:
Haba= 12 cm, lapad = 7 cm
2) Ang area ng silid ay 108 sq. m. Kung ang haba nito ay 12
metro, ano ang lapad nito?
3) Ibigay ang area ng ilustrasyon sa ibaba.

Ano ang area ng bahagi na walang kulay?

6m

1m 1m

321
321
Gawain 5

Gawain 5

Pag-aralan ang floor plan na nasa ibaba. Hanapin ang area


ng sumusunod:

1) Kusina (Kitchen)
2) Silid-kainan (Dining Room)
3) Silid ni Ana (Ana’s Bedroom)
4) Silid-tulugan (Master’s Bedroom)
5) Palikuran (Toilet)
6) Sala (Living Room)

3m
Silid -Kainan
2m Sala
3 m Kusina

3m

4m
Silid ni Ana
Silid-tulugan 4m
Palikuran
2m
4m 2m 6m

322
322
Aralin 81

Mga Suliraning Routine at Non-Routine na


Ginagamit ang Area ng Parisukat at Parihaba

Ang silid ay may sukat na 8 metrong haba at 7 metrong


lapad. Ano ang area nito

Gawain 1

Basahin, unawain, at lutasin ang suliranin. Gumuhit ng


angkop na ilustrasyon upang makatulong sa pagsasagot.

1) Si nanay ay bumili ng parisukat na cardboard para sa


proyekto ng kaniyang anak na si Rose. Kung ang
cardboard ay may sukat na 50 sentimetro bawat gilid,
ano ang area nito?
2) Ang pampatong sa mesa ay may sukat na 48 cm sa
bawat gilid. Ano ang area ng mesa na kayang
mapapatungan nito?

323

323
3) Hanapin ang area ng bahaging may kulay:

11 m

8m
16 m
76 cm

22 m
76 cm

4) Ang area ng isang silid ay 108 sq. m. Kung ang lapad


nito ay 9 na metro, ano ang haba nito?
5) Ano ang sukat ng gilid o side ng parisukat na lote kung
ang area nito ay 400 sq. m?

Gawain 2

Lutasin ang sumusunod na suliranin (word problem). Gumuhit


ng ilustrasyon na makakatulong sa iyo.
1) Ano ang lapad ng auditorium kung ang area nito ay
120 sq. m at ang haba nito ay 35 m?
2) Ang aking tiyo ay may 36 sq. m na taniman ng gulay.
Ano ang sukat ng gilid o side nito?
3) Ang area ng isang parihabang lote ay 576 sq. m. Kung
ang lapad nito ay 18 m, ano ang haba nito?
4) Ano ang area ng papel kung ang sukat nito ay 10 cm
at 5 cm?

5) Ang area ng isang parisukat na silid ay 9 sq. m. Ano


ang sukat ng gilid o side nito

324
324
Gawain 3

Hanapin ang nawawalang haba, lapad, at gilid para


makuha ang area ng parisukat
at parihaba.

8 cm
1 2
1) Area ng figure 1 = _________
2) Area ng figure 2 = _________
3) Area ng figure 3 = _________ 3

4 cm
4

4) Area ng figure 4 = _______ 8 cm

5) Alin ang mas malaki ang area


kung pagsasamahin ang dalawang
figure? __________________

6) Ano ang kabuuang area ng


na nasa larawan o figure?

7) Kung ang area ng figure 2, 3, at 4


ay pagsasamahin, ito ba ay kapareho ng area ng figure
1? Ipaliwanag. ____________________________________

325
325
Gawain 4

Bumuo ng mga suliranin gamit ang mga hugis o figure na


nasa ibaba. Gamitin ang imahinasyon sa pagbibigay ng
pangalan nito ng mga salita tulad ng plot, sakahan, hardin,
sahig, damuhan, lote, plaza, at iba pa.

Halimbawa 1: l=6m
Ang parihabang
lote ay 6 na metro
w = 3 m ang haba at 3
metro ang lapad.
Ano ang area nito?

S=5m
Halimbawa 2: Ang parisukat na
damuhan ay 5 metro
ang sukat ng bawat
S=5m
gilid. Ano ang area
nito?

1)
S=4m

l=8m
2)

w=4m

326
326
l=4m w=4m
4) 5)
3)
s = 6 m l = 12 m

w=6m

____________________ ____________________ __________________


____________________ ____________________ __________________
____________________ ____________________ __________________

Gawain 5

Basahin, unawain, at lutasin.


1) Ano ang area ng auditorium kung ang haba nito ay
45 metro at lapad na 35 metro?
2) Ang silid pambisita ay hugis parisukat. Kung ang gilid
nito ay 8 metro, ano ang area nito?
3) Ang laruan ay 75 metro ang haba at 34 na metro
ang lapad. Ano ang area nito?
4) Kung area ng isang panyo ay 225 sq. cm, ano ang
haba ng gilid nito?

327327
Gawain 6

Basahin, unawain, at lutasin.

1) Si G. Angeles, may-ari ng isang subdivision sa Cebu


ay nagbigay ng lote para sa simbahan. Ano ang
area ng pagtatayuan ng simbahan kung ang haba
ng lote ay 24 na metro at 30 metro ang lapad?

2) Gumawa ng bandera si Ken para sa programa ng


paaralan. Ang bandera ay 32 cm ang haba at 25
cm ang lapad. Ano ang area ng bandera?

3) Ang area ng parisukat na lote ni G. Devanadera ay


180 sq.m. Ang kay G. Gesmundo ay dalawang beses
ang laki ng kay G. Devanadera, ano ang area ng lote ni
G. Gesmundo?

4) Ano ang area ng panyo kung may sukat na 48 cm ang


lahat ng gilid nito? Ano ang mangyayari sa area nito
kung madodoble ang sukat ng gilid?

5) Si G. Santiago ay may parisukat na taniman ng


halaman. Ang sukat ng bawat gilid nito ay 8 metro.
Kung magdadagdag ka ng 4 na metro sa dalawang
magkabilang gilid, ano ang magiging bagong area
ng taniman?

328
Aralin 82

Pagsukat sa Capacity ng Sisidlan o


Lalagyan Gamit ang Mililitro at Litro

Ilang mililitrong tubig ang laman ng


timba?
Ilang mililitrong tubig ang laman ng
baso?

Gawain 1

Alin ang mas mainam gamitin sa pagtatantiya sa laman ng


sumusunod na lalagyan?

1) Kutsara ng gamot – 50 mL o 5 L
2) Baso ng buko juice – 2 L o 200 mL
3) Bote ng gamot sa ubo – 1 L o 200 mL
4) Isang timbang tubig – 500 mL o 5 L
5) Malaking lata ng pineapple juice – 150 mL o 1 L
6) Isang drop ng gamot – 5 mL o 5 L
7) Bote ng calamansi juice – 500 mL o 2 L
8) Sopas na nasa palayok – 5 L o 50 mL
9) Malaking lalagyan ng gatas – 4 L o 10 mL
10) Isang bote ng likidong sabon – 3 L o 50 mL

329
329
Gawain 2

Ang mga lalagyan sa ibaba ay may kaukulang laman.


Alamin kung aling lalagyan ang maaaring
gamitin para sa mga sumusunod.

500 mL 500 L 5L
15 L
1) 2 L na tubig at 1.5 L na mango juice
2) 250 mL na melon juice, 250 mL na tubig
3) 12 L na tubig
4) 850 mL na pineapple juice at 850 mL na orange juice
5) 100 mL na grapefruit juice, 250 mL na tubig, at 50 mL
na honey syrup

Gawain 3

Ibigay ang kabuuang timbang. Isulat ang katumbas na


sukat ng mililitro sa litro at ganun din para sa litro.
1) 250 mL na toyo at 275 mL na suka
2) 400 mL na honey at 650 mL na orange juice
3) 350 mL na mango juice at 1 L na tubig

330
330
4) 350 mL na beef broth at 500 mL na tubig
5) 500 mL na tubig at 250 mL na mango juice
6) 750 mL na chicken broth at 500 mL na tubig
7) 200 mL na bagoong at 850 mL na tubig
8) 1.5 L na milk tea at 150 mL na honey syrup
9) 500 mL na tubig at 500 mL na gata ng niyog
10) 850 mL na tubig at 350 mL na pineapple juice

Gawain 4

Isulat sa patlang ang mililitro at litro sa bawat patlang para


mabuo ang pangungusap.

1) Gumagamit si Kristine ng 500 _____ tubig sa


paggawa ng pineapple juice.
2) Ang makalawang na pintuan ay kailangan ng 2
_____ na langis.
3) Ang lata ng isang mango juice ay naglalaman ng
humugit-kumulang na 750 _____.
4) Ang inflatable kid d ie pool ay malalagyan ng 350 _____
na tubig.
5) Nilagyan ni Henry ng 10 ______ tubig ang
kaniyang aquarium.
6) May humigit-kumulang na 100 000 _____ na tubig
sa palaisdaan.
7) Uminom si Gerlie ng 50 _____ na gamot sa ubo.
8) Araw-araw umiinom ng 250 _____ na baso ng
gatas.

331
331
9) Nakagamit si Ellen ng humigit-kumulang na 100
_____ na glue para sa kaniyang proyekto.
10) Nakagamit si Remy ng 25 _____ na shampoo.

Gawain 5

A. Mililitro o Litro: Aling yunit ang angkop sa pagsukat ng


laman sa sumusunod na aytem.

1) Glue na nasa bote 6) Tubig sa balon


2) Tubig sa bathtub 7) Isang tasang red tea
3) Orange juice sa punch bowl 8) Sopas sa mangkok
4) Shampoo sa maliit na bote 9) Gasolina sa drum
5) Buko juice na nasa tetra pack 10) Isang kutsarang honey

B. Isulat ang katumbas na litro at mililitro.

1) 2 000 mL = ____ L
2) 5 L = ____ mL
3) 43 000 mL = ____ L
4) 3 ½ L = ____ mL
5) 8 750 mL = ____ L

Gawain 6

A. Piliin mula sa loob ng panaklong ang angkop na sukat o


dami na bubuo sa sumusunod na pangungusap.
1) Ang lata ay naglalaman ng (4 mL, 4 L) na pintura.

332332
2) Ang baso ay may laman na (250 mL, 250 L) na
gatas.
3) Ang timba ay may laman ng humigit-kumulang na
(10 mL, 10 L) na tubig.
4) Ang pitsel ay may laman na humigit-kumulang na
(200 mL, 2 L) na juice.
5) Ang tasa ay may (200 mL, 2 L) na kape.

B. Magbigay ng 3 halimbawa ng bawat isa.

1) Lalagyan na may laman na humigit-kumulang na


1litro.
2) Lalagyan na mahigit 1 L ang laman.
3) Lalagyan na mahigit na 1 mL ang laman.

Aralin 83

Mga Suliraning Routine at Non-routine na


Ginagamitan ng Pagsukat ng Capacity
(Capacity Measure)
Tingnan ang mga container sa ibaba.

A B C D

333
Aling sisidlan ang mas marami ang laman na likido? C o D?
Ipaliwanag?
Alin naman ang mas kakaunti, A o B? Ipaliwanag?

Gawain 1

Basahin at lutasin ang bawat suliranin (word problem).


Ipakita ang solusyon sa sagutang papel.
1) Nakaiinom si Mark ng 4 000 mililitrong tubig sa isang
araw. Ilang litro ang naiinom niya?
2) Nakasaad sa isang bote ng orange juice na ito ay
naglalaman ng 2 L. Ilang mililitro ito?
3) Nagdala si Rolly ng 10 litrong tubig. Ilang mL ito?
4) Ang sisidlan ng tubig ay naglalaman ng 6 000 mL.
Ilang litro ang katumbas nito?
5) Bumili si Roda ng 1 litrong bote ng juice. May 6 na
bote sa isang kahon, ilang mililitro ng juice ang
laman ng isang kahon?

Gawain 2

Pag-aralan ang talahanayan na nasa ibaba at sagutin


ang mga tanong sa bawat bilang.

Sisidlan Laman
Sisidlan ng tubig
5 000 mL
(water jug)
Pitsel 2L
Baso 250 mL
Malaking plastik
750 mL
na bote
Timba 7L

334
334
1) Ano ang dami ng laman ng:
a. tubig sa sisidlan sa litro? b. pitsel sa mililitro?
c. timba sa mililitro?
2) Ano ang kabuuang dami ng laman ng baso at ng
malaking plastik na bote?
3) Ano ang kabuuang dami ng laman ng sisidlan ng
tubig at ng malaking plastik na bote?
4) Ano ang kabuuang dami ng laman ng sisidlan ng
tubig, pitsel, at timba sa litro?
5) Ano ang kabuuang dami ng laman ng pitsel, baso,
at malaking plastik na bote sa litro?
6) Aling sisidlan ang mas marami ang laman na likido
Timba Malaking plastik na bote Sisidlan ng tubig o
pitsel?

Gawain 3

Basahin at lutasin ang bawat suliranin (word problem).

Sina Carlo, Nilo, Luis, at Jeric


ay naatasan na magbantay sa
Refreshment Booth noong
Foundation Day. Ang bawat isa
sa kanila ay nagdala ng iba’t
ibang uri ng juice na pambenta
nila: dalandan, mangga, pinya,
at buko na nakalagay sa 20 L na
sisidlan. Gumamit din sila ng 3
klase ng baso: regular na baso =150 mL; medium na baso=
200 mL; at malaking baso= 350 mL.

335
335
1) Si Carlo na nagbebenta ng orange juice ay nakabenta
ng apat na malaking baso at 20 medium na baso.
Gaano karaming juice ang natira sa sisidlan?
2) Si Nilo naman ay nakabenta ng 10 medium na baso at
10 malaking baso na mango juice. Gaano karaming
mango juice ang natira sa sisidlan?
3) Si Luis na nakatalaga sa pagbebenta ng pineapple
juice ay nakabenta ng 8 malaking baso, 15 medium at
10 regular na baso. Gaano karaming pineapple juice
ang natira sa lalagyan?
4) Nakabenta naman si Jeric ng 20 regular na baso, 15
medium na baso, at 10 malaking baso ng buko juice.
Ilang litrong buko juice ang natira sa lalagyan?
5) Gaano karaming juice ang naibenta nila lahat-lahat?
Gaano karami ang natira?

Gawain 4

Bumuo ng 3 pangungusap na suliranin (word problem) gamit


ang alinmang dami at yunit na nasa loob ng kahon.
1 L na tubig 500 mL na iced tea 350 mL na calamansi juice
750 mL na mantika 2 L na gasolina 1 L na bleach
250 mL likidong wax 500 mL na toyo 500 mL na suka
500 mL bagoong 250 mL na honey syrup 450 mL na chocolate syrup
5 L na diesel 750 mL na likidong sabon 500 mL na orange juice
500 mL na gamot sa ubo 500 mL na mango juice 500 mL na buko juice

336
336
Halimbawa:
Sa pagluluto ng adobong manok at baboy gumamit si Lito
ng 500 mL na toyo at 500 mL na suka. Gaano karaming
sangkap ang nagamit niya?
1) _________________________________________________
2) _________________________________________________
3) _________________________________________________

Gawain 5

Basahin, unawain, at lutasin ang mga suliranin (word


problem). Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1) Ang laman ng tangke ng bus ay 35 L na gasolina.


Noong Martes ay 8 L ang nagamit, gaano
karaming gasolina ang natira sa tangke?
2) Naglakad si Bb. Karen kasama ang 12 niyang
mag-aaral. Bawat mag-aaral ay nagdala ng 500
mL tubig. Ilan lahat-lahat na litro ng tubig ang
dinala nila?
3) Ang isang water dispenser ay kayang maglaman
ng hanggang 5 L ng tubig. Ilang mililitro ng tubig
ang kayang ilagay dito?
4) Kahapon ay umulan nang napakalakas. Naglagay
sina Jenny at Jane ng batya sa labas upang
makaipon ng tubig-ulan. Nang tumigil ang ulan,
ang batya ni Jenny ay napuno ng 4 L tubig-ulan
samantalang ang batya ni Jane ay may 3 000 mL
tubig-ulan. Ilang litrong tubig ang naipon nila?
5) Naglagay ang caterer ng 15 maliliit na plorera sa
ibabaw ng mesa. Ang bawat plorera ay may
337

337
laman na 200 mL na tubig. Gaano karaming tubig
ang kakailanganin niya sa lahat na plorera?

Gawain 6

Lutasin ang mga suliranin (word problem). Maaaring


gumuhit ka ng ilustrasyon para makatulong sa iyong
pagsagot. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1) Sa isang pagsasanay, 20 L tubig ang naiinom ng


isang daan at limampung kalahok sa bawat
pagkain nila. Ilang mililitro ang katumbas nito?

2) Bumili si Jonas ng labindalawang 250 mL na lata ng


juice. Ilang litro ang katumbas nito?

3) Pinagsama ni Ethel ang 750 mL tubig at 125 mL na


concentrated juice sa isang pitsel. Ilang mililitrong
juice ang laman ng pitsel?

4) Ang kumpanya ng tubig ay nagdadala ng 650 L


tubig sa evacuation camp tuwing isang linggo.
Ilang mililitrong tubig ang nadadala nila sa
evacuation camp?

5) Ang gurong si Bb. Liza ay nag-hiking kasama ang


10 niyang mag-aaral. Bawat isang mag-aaral ay
nagdala ng 850 mL na tubig na nasa bote. Ilan
lahat-lahat ang litro ng tubig na dinala ng mga
mag-aaral?

338338
Aralin 84

Pagkolekta ng Datos

Pag-aralan ang talahanayan na nasa ibaba.

Mga Iskor sa Lagumang Pagsusulit sa


Matematika

Tally Kabuuan
20 IIII
19 IIII
18 IIII
17 IIII
16 I
15 I
Kabuuan

Alin ang pinakamataas na iskor? Pinakamababa?


Alin sa mga iskor ang nakuha ng mas maraming mag-aaral?
Ilan ang kabuuang bilang ng mga mag-aaral ang
kumuha ng pagsusulit?

339
Gawain 1

Kumpletuhin ang talahanayan. Isulat ang sagot sa sagutang


papel.

Bilang ng mga Mag-aaral sa Ikatlong Baitang ng Paaralang


Sentral ng Tapaz

Seksiyon Tally Kabuuan

Rose

Sampaguita 39

Tulip

Anthurium 59

Rosal 51

Camia

Gumamela

Kabuuang
bilang ng mga
mag-aaral

340
340
Gawain 2

Kilalanin at bilangin ang mga hayop na makikita sa larawan.


Bumuo ng talahanayan gamit ang mga datos.

341
341
Gawain 3

Kumpletuhin ang talahanayan batay sa mga datos na


nasa ibaba. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Paboritong Kulay ng mga Mag-aaral sa Ikatlong Baitang-


Ilang-Ilang

Asul Puti Puti Pula Pula


Pula Rosas Asul Dilaw Puti
Asul Pula Rosas Pula Dilaw
Rosas Dilaw Asul Rosas Asul
Pula Rosas Pula Asul Asul
Dilaw Rosas Asul Asul Pula

Kulay Tally Kabuuan


Asul
Pula
Rosas
Dilaw
Puti
Kabuuan

Sumulat ng dalawang tanong gamit ang mga datos o


impormasyon na nakatala sa itaas.

342
342
Aralin 85

Paggawa at Paglalahad ng Datos sa


Talahanayan at Bar Graph

Anong uri ng isport ang hilig mo?


Tingnan ang talahanayan.
Isport Bilang ng Mag-aaral
Basketball 15
Badminton 10

Volleyball 6
Baseball 5
Table tennis 4
Total 40

Aling isport ang pinakagusto ng mga mag-aaral?


Alin naman ang pinakakaunti ang may gusto?

Gawain 1

Gumawa ng pantay (horizontal) at pahalang (vertical) na


bar graph gamit ang mga datos na nasa talahanayan.
Sumulat ng tatlong tanong batay sa impormasyon o datos
na nakatala sa ibaba.

343
343
Silid-Aklatan ng San Rafael
Mga Aklat na Nahiram noong Martes

Uri ng Aklat Bilang ng Aklat

Cartoons 15

Isport (Sports) 12

Agham (Science) 8

Kasaysayan 6
(History)
Fantasy 8

Gawain 2

Gamitin ang mapa ng inyong probinsiya para makumpleto


ang talahanayan na nasa ibaba. Gumawa ng horizontal o
vertical na bar graph gamit ang mga datos.

Mga Bayan sa Bawat Kongresyunal na Distrito

Mga Distrito Bilang ng Bayan


Distrito 1
Distrito 2
Distrito 3
Distrito 4

344
344
Gawain 3

Gamitin ang impormasyon na nasa ibaba para makabuo


ng mga datos sa talahanayan at bar braph. Sumulat ng
tatlong tanong na maaaring sagutin ng graph na ginawa mo.

Ang mga mag-aaral sa Ikatlong Baitang ay pinangkat sa


tatlo. Bawat pangkat ay may pitong kasapi. Ang bawat kasapi
ay naatasan na mangolekta ng mga plastik na bote na walang
laman para makaipon ng pondo para sa kanilang proyekto.

Narito ang talaan ng mga boteng nakolekta ng bawat


grupo sa loob ng limang araw.

Bilang ng mga Nakolektang Bote


Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes

Pangkat 1 11 5 6 10 15

Pangkat 2 9 3 5 11 10

Pangkat 3 3 10 8 10 11

Pangkat Bilang ng mga Nakolektang Bote

345
345
Gawain 4

Si G. Reyes, may-ari ng tindahan ng laruan ay nakabenta ng


sumusunod na laruan noong Sabado. Gumawa ng
talahanayan at horizontal bar graph batay sa mga datos na
nasa ibaba.

Laruan Bilang ng Naibentang Laruan

Trumpo

Bola

Kotse

Yoyo

Holen

346
346
Aralin 86

Pag–interpret sa Data na nasa Bar Graph

Pag-aralan ang bar graph sa ibaba.


Mga Paraan ng Pagdating sa Paaralan

Bus

Mga Dyip
Paraan ng
Pagdating
sa Paaralan Tricycle

Paglakad

0 5 10 15 20
Bilang ng Mag-aaral

Alin sa mga pamamaraan ng pagpunta sa paaralan ang


mayroong pinakamaraming bilang ng batang gumagawa

Alin naman sa mga pamamaraan ang may pinakakaunting


bilang ng batang gumagawa?

Bakit sa palagay ninyo, karamihan sa mga bata ay


naglalakad papuntang paaralan?

347
347

aaral
Gawain 1

Gamit ang mga datos sa graph, sagutin ang mga tanong sa


ibaba at isulat ang number sentence. Gawin ang
pagsasanay sa sagutang papel.
Nagtala ng survey ang mga mag-aaral na nasa Ikatlong
Baitang tungkol sa mga hayop o pet na inaalagaan nila.

Ang Aming Mga Alagang Hayop


Pusa

Ibon

Uri ng mga
Kuneho
Alagang Hayop
Aso

Isda

0 2 4 6 8 10 12 14 16
Bilang ng mga Alagang Hayop

1) Alin sa mga alagang hayop ang may


pinakakaunting bilang ng mga mag-aaral na
pumili?
2) Alin naman sa mga alagang hayop ang
pinakagusto ng mga mag-aaral?
3) Ilang mag-aaral ang nag-aalaga ng aso?
4) Ilan naman ang nag-aalaga ng isda?

348 348
5) Ilan naman ang lamang ng bilang ng pumili sa
pusa? sa ibon?
6) Alin sa mga alagang hayop na aso o pusa ang
pinakapopular sa mga mag-aaral?
7) Ilang alagang hayop ang nasa graph?
8) Bakit sa palagay ninyo ay even number ang nasa
vertical axis ng graph?
9) Bakit kalimitan ay aso ang alagang hayop ng mga
Pilipino?
10) Kung daragdagan ang mga taong tatanungin
tungkol sa gusto nilang alagang hayop, ano
kayang hayop ang pipiliin nila? Ipaliwanag ang
inyong sagot.

Gawain 2

Gamitin ang datos sa graph sa ibaba at sagutin ang mga


tanong.
Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.

Paboritong Asignatura ng mga Mag-aaral sa


Ikatlong Baitang
16
14
12
Bilang ng mga 10
Mag-aaral 8
6
4
2
0
an
nl g
un
Pa ralin
ip
A

Asignatura

349
349
1) Ano ang impormasyon na ipinapakita sa graph?
2) Alin namang asignatura ang may pinakakaunting
bilang ng mag-aaral na pumiili?
3) Ilang mag-aaral ang pumili sa English bilang paborito
nilang asignatura?
4) Anong asignatura ang pinakagusto ng mga
mag-aaral?
5) Ilang mag-aaral ang may paborito sa Araling
Panlipunan?
6) Ilan ang lamang ng bilang ng mga mag-aaral na
paborito ang Mathematics sa mga mag-aaral na
English ang paborito?
7) Alin sa Filipino at English ang mas gusto ng mga
mag-aaral Bakit
8) Ilan ang lamang ng bilang ng mga mag-aaral na
paborito ang Mathematics sa bilang ng mga may
gusto sa Araling Panlipunan?
9) Ilan lahat ang batang sumagot sa survey na ito?
10) Bakit sa palagay ninyo, pinakakaunti ang batang
paborito ang Araling Panlipunan?

Gawain 3

Sagutin ang gawain sa ibaba. Isulat ang sagot sa inyong


kuwaderno?

Paboritong Flavor ng Ice Cream


60
5 0
Bilang ng mga 3400
nakausap na 20
mamimili 1 0
0

Flavor ng Ice Cream

350
350
1) Ilang tao ang nagsabi na tsokolate ang
paboritong flavor nila?
2) Anong flavor naman ang pinili ng 25 tao?
3) Anong flavor naman ang pinakagusto ng mga
tao?
4) Ilan ang nagsabi na cheese ang paborito nilang
flavor?
5) Alin namang flavor ang may pinakakaunting
bilang ng taong may gusto?
6) Ano naman ang difference ng bilang ng taong
may gusto ng chocolate at cheese
7) Mas marami ba ang may gusto ng mangga kaysa
sa ube?
8) Ilang tao ang mas gusto ang mangga kaysa sa
nuts?
9) Kung pagsasamahin mo ang bilang ng mga tao
na may gusto ng cheese at chocolate, ilan lahat
sila?
10) Anong flavor ang gusto ng 35 tao ayon sa survey?

Gawain 4
4
Sagutin ang gawain sa ibaba. Isulat ang sagot sa inyong
kuwaderno?

Si Maan ay nag-interview ng kaniyang mga kamag-aral


kung paano nila ginugugol ang 10 oras nila sa isang araw.
Gamitin ang datos na nasa graph. Sumulat ng limang
pangungusap na tumatalakay dito tungkol sa graph. Isulat
ang sagot sa inyong papel.

351
351
Aking 10 Oras na Gawain

Paggawa ng Takdang Aralin


Paglalaro
Mga Gawain
Pagpasok sa Paaralan
Panonood ng TV

0 1 2 3 4 5 6 7
Bilang ng Oras

Halimbawa: Isang oras ang ginugugol ni Ana sa panonood


ng TV.

Gawain 5

Basahin ang sitwasyon sa ibaba.

Nagtala ang may-ari ng isang pizza chain ng impormasyon


kung ilang kahon ng pizza ang naipagbibili nila sa loob ng 6
na araw. Tingnan ang graph sa ibaba na nagpapakita ng
bilang ng pizza na naipagbili.

Isulat sa patlang ang Oo kung ang sagot sa tanong ay


makikita sa graph at Hindi kung wala naman ito sa graph.
Ipaliwanag ang inyong sagot.

352
352
Naipagbiling Pizza
120
100
Bilang ng 80
naipagbiling 60
pizza 40
20
0

Araw

1) Anong uri ng pizza ang pinakamabili?


2) Anong araw nakapagbili ng 80 kahon ng pizza?
3) Magkano ang napagbilhan nila sa loob ng 6 na
araw?
4) Gaano kalaki ang pagkakaiba ng halaga ng kinita
noong Lunes sa kinita noong Huwebes?
5) Sa loob ng isang buwan, ilan lahat ang pizza na
napagbili?
6) Anong flavor ng pizza ang hindi pinakamabili?
7) Anong oras mabili ang pizza?
8) Magkano ang halaga ng bawat kahon ng pizza?
9) Ilang kahon ng pizza ang naipagbili noong Linggo?
10) Gaano kalaki ang lamang ng bilang ng kahon ng
pizza na naipagbili noong Lunes sa naipagbili
noong nakaraang Lunes
11) Ilang kahon ng pizza ang naipagbili noong
Miyerkules at Huwebes?
12) Ilang kahon ng pizza ang naipagbili noong
Biyernes?
13) Mas marami ng ilang kahon ang pizza na naipagbili
noong Martes kaysa noong Sabado?
353
353
14) Ilang kahon ng pizza ang naipagbili noong Martes?
15) Anong klase ng pizza ang pinakamabili?
16) Kung isasama ang araw ng Linggo, sa palagay mo
ba mas marami ang maipagbibiling pizza kaysa sa
araw ng Sabado? Kung oo, mga ilang kahon?

Gawain 6
6

Ang isang may- ari ng tindahan ng laruan ay nag-survey


para malaman kung anong cartoon character ang
pinakasikat sa mga bata. Ipinakita nila ang resulta gamit
ang bar graph. Gamitin ang bar graph para masagutan ang
tanong sa ibaba.

Mga Sikat na Character sa mga Palabas sa TV

Panday

Pangalan ng Darna
mga Character
Kristala
sa mga Palabas
sa TV Juan de la Cruz

Pedro Penduko

0 10 20 30 40 50
Bilang ng mga Bata

1) Kung pagsasamahin ang bilang ng mga bata na


may gusto kay Darna at Pedro Penduko, ilang
bata ang may gusto sa kanila?

354
354
2) Anong character ang may pinakakaunting
bilang ng mga bata na may gusto?
3) Ilang bata ang nagsabi na si Pedro Penduko ang
paborito nilang character?
4) Ilan namang bata ang nagsabi na si Darna ang
paborito nilang character?
5) Anong character ang pinili ng 45 bata?
6) Mas marami ba ang batang may gusto kay Pedro
Penduko kaysa kay Juan Dela Cruz?
7) Gaano kalaki ang pagitan ng bilang ng mga
bata na may gusto kay Panday at Darna?
8) Aling character ang pinili ng 35 bata
9) Aling character ang pinakagusto ng mga bata?
10) Gaano kalaki ang lamang ng bilang ng mga
batang may gusto kay Darna sa bilang ng may
gusto kay Kristala?

Aralin 87

Pagtukoy sa Posibilidad o Pagkakataon na


Maaaring Mangyari o Maganap

Tingnan ang kahon na may 6 na holen sa ibaba.

Anong bagay ang maaaring makuha sa loob ng kahon?


May kasiguraduhan ba na sa lahat ng pagkakataon ay
makakakuha ako ng holen? Bakit?

355
Gawain 1

Basahin ang mga sitwasyon sa ibaba. Tukuyin ang


posibilidad o pagkakataon (chances) ng mga ito ay
mangyayari o mararanasan ninyo sa araw na ito. Lagyan ng
tsek ang angkop na kolum na kumakatawan sa inyong
sagot.
Ano ang posibilidad na mangyayari?

Pagkakataon o

mangyayari
Siguradong
Malaki ang
Posibilidad

Posibilidad
Pantay na
Maliit ang
Imposible

Chance
1) Ang araw ay sisikat sa
umaga
2) Sasakay sa bisikleta
3) Aakyatin ang Bundok
Pinatubo
4) Pupunta sa bookstore
5) Kakain ng ice cream
6) Magbabasa ng aklat
7) Maglalaro ng computer
8) Makakakita ng rainbow
9) Pupunta sa paaralan
10) Tatawagan ang kaibigan sa
telepono
11) Lilipad papuntang buwan
12) Maglalaro habang umuulan
13) Makakakita ng clown
14) Iinom ng gatas
15) Sas abihan ng I love you ang
nanay

356
356
Gawain 2

Basahin ang sitwasyon sa bawat bilang at tukuyin ang


posibilidad o pagkakataon (chance) na ito ay maaaring
mangyari o maganap. Isulat ang impossible, unlikely,
equally likely, likely, o sure.
1) Ano ang posibilidad o chance na ang arrow ng
spinner ay babagsak sa pulang bahagi ng wheel?
Y

R R

R
2) Kung pakukuhanin ka ng holen nang hindi mo
tinitingnan ang kulay, ano ang posibilidad o chance
na ang makukuha mong holen ay asul

B Y Y B Y Y B
B

3) Ano naman ang posibilidad o chance na ang arrow


ng spinner ay babagsak sa berdeng bahagi ng wheel?

G
Y Y
G
4) Kung pakukuhanin ka ng holen nang hindi mo
tinitingnan ang kulay, ano ang posibilidad o chance
na pulang holen ang makukuha mo?

Y Y R

B R R R R Y

357
5) Ano ang pagkakataon o chance na ang spinner ay
babagsak sa bahaging berde ng wheel?
B

B B

R
6) Kung papipiliin ka ng holen nang hindi mo tinitingnan
ang kulay, ano ang posibilidad o chance na pulang
holen ang makukuha mo?
R Y R Y R Y
B R R

7) Ano ang posibilidad o likelihood na ang spinner ay


babagsak sa bahaging pula ng wheel?
B

B R

8) Kung papipiliin ka ng holen nang hindi mo tinitingnan


ang kulay, ano ang posibilidad o chance na asul na
holen ang makukuha mo?
R G
B R R
B G G
B Y
Y Y

9) Ano ang posibilidad o likelihood na ang spinner ay


babagsak sa asul na bahagi ng wheel?
B

B R

358
358
10) Kung papipiliin ka ng holen na hindi tinitingnan ang
kulay, ano ang posibilidad na v iolet ang kulay ng holen
na makukuha mo

G V R
B V V
V Y V
V

Gawain 3

Tingnan ang bawat bahagi ng number line sa ibaba. Ito ay


nagpapakita ng posibilidad o pagkakataon ng isang
pangyayari na maaaring mangyari o hindi sa pamamagitan
ng bilang 0 hanggang 1. Tukuyin ang posibilidad gamit ang
mga salitang: impossible, unlikely, equally likely, most likely
o sure to happen .

0 1/4 1/2 3/4 1


Impossible Unlikely Equally likely Most likely Sure

3
1) Sinabi ni Bb. Banasihan ang chance o posibilidad na
4
uulan ngayong gabi.
2) Ayon kay Ana, ang likelihood na magkaroon ng anak na
lalaki ang kaniyang nanay ay 1 .
2
3) Si Karen ay hindi pinapayagan na manood ng TV kung
may pasok, kaya sinabi niya na mayroon lang siya na
chance na 1 para mapayagang makapanood ng TV.
4

359359
4) Ang likelihood na magamit ang aklat sa matematika
ngayong araw na ito ay 0.

5) Ang posibilidad o chance na makasama ang mga


mag-aaral sa fieldtrip ay 1.

6) Sinabi ng kaibigan ko na ang posibilidad o chance niya


na maging top sa kanilang klase ay 50 .
50
7) Ang likelihood na makakita ng lumilipad na elepante ay 0.

8) Tuwing uuwi ng bahay ang tatay mula sa trabaho ay


may dala siyang pasalubong. Ngayong hapon ang
posibilidad o chance na magdala ng pasalubong ang
tatay ay 3 .
4

9) Ang likelihood na manalo ng gintong medalya sa


palaro ay mas mababa pa sa 1 .
2

10) Ang pagkakataon o chance na makasakay sa bus


1
ngayong araw na ito ay mahigit sa pero hindi naman
2
katumbas ng 1 o equal to 1.

360
360
Gawain 4

A. Ilarawan ang sumusunod na pangyayari o event gamit


ang impossible, unlikely, equally likely, most likely, at
sure.
1) Kung manganganak ang nanay ko, babae ang
magiging anak niya.
Posibilidad (Chance) _______________________________
Bakit?: _____________________________________________
2) Magkakaroon ng pagsusulit sa susunod na buwan.
Posibilidad (Chance)________________________________
Bakit?: _____________________________________________
3) Makakakita ng maraming bituin mamayang gabi.
Posibilidad (Chance) _______________________________
Bakit?: _____________________________________________
4) Ang pusa at aso ay mag-uusap.
Posibilidad (Chance) _______________________________
Bakit?:_____________________________________________
5) Hindi ako manonood ng TV sa buong taon.
Posibilidad (Chance) _______________________________
Bakit?: _____________________________________________
6) Makakakita ako ng bulalakaw mamayang gabi.
Posibilidad (Chance)_______________________________
Bakit?: ____________________________________________

7) Tatalon palabas ng lawa ang mga isda at


maglalakad papuntang bundok.
Posibilidad (Chance) ______________________________
Bakit?: ____________________________________________

361
361
8) Si Santa Claus ay bibisita sa lahat ng bahay sa gabi
ng pasko.
Posibilidad (Chance) _____________________________
Bakit?: ___________________________________________

9) Magkakaroon ng mga paputok at pailaw sa gabi


ng bagong taon.
Posibilidad (Chance) _____________________________
Bakit?: ___________________________________________

10) Ngayong araw na ito, makakakita ako ng


bahag-hari .
Posibilidad (Chance) _____________________________
Bakit : ___________________________________________

B. Si Henry ay may dalang mga kahon na naglalaman ng


mga pula at itim na pamilang. Kung kukuha siya ng
counter sa bawat kahon nang hindi tinitingnan, anong
posibilidad na kulay ng counter ang makukuha niya
Gamit ang ilustrasyon sa ibaba, kumpletuhin ang sumusunod
na pangungusap tungkol sa posibilidad (likelihood).

A B C
R
R R
R R
R R
R R R
R

D E F

R
P R
R R
R R

362

362
1) Hindi posible na makakuha ng kulay itim na counter si
Henry mula sa kahon_______dahil _________.
2) Si Henry ay unlikely na makakuha ng itim na counter sa
kahon. ______ dahil ______________________.
3) Si Henry ay may pantay na pagkakataon o equally
likely chance na makakuha ng itim at pulang counter
sa kahon. ______ dahil ______________________.
4) Ang pagkakataon ni Henry na makakuha ng itim at
pulang counter sa kahon ay most likely.
______ dahil _______________________________________.
5) Tiyak o sure na makakakuha ng itim na counter si Henry
sa kahon. ___________dahil_______________ .

Gawain 5

Gamitin ang sure, most likely, equally likely, unlikely, at


impossible para matukoy ang posibilidad o likelihood na
ang spinner ay babagsak sa bilang na ibinigay.

1) Even numbers ______________


2) Odd numbers ______________
3) Factors ng 8 ______________ 8 1
4) Multiple ng 2 ______________ 7 2
5) Bilang 10 ______________
6) Multiple ng 3 ______________
6 3
7) Factors ng 6 ______________ 5 4
8) Zero ______________
9) Multiple ng 24 ______________
10) Factors ng 24 ______________

363
Gawain 6

A. Ilarawan ang sumusunod na pangyayari o event gamit ang


sure, most likely, equally likely, unlikely, at impossible:
1) Bibisita ang aming punong guro sa aming klase.
2) Mayroon kang gatas na iinumin ngayong tanghalian.
3) Maaari kang madapa at masugatan sa paglalaro.
4) Makakakuha ng rambutan si Ana mula sa basket na
puno ng lanzones.
B. Gamitin ang sure, most likely, equally likely, unlikely, at
impossible para matukoy kung ano ang hugis na
tatapatan ng spinner.
1) Polygon: _______________
2) Parisukat: _______________
3) Bilog: _______________
4) Tatsulok: _______________
5) Parihaba: _______________

364
364
Gawain 7

Basahin ang mga sitwasyon sa ibaba. Tukuyin ang


posibilidad o pagkakataon o chance ng mga sitwasyon
na maaaring mangyari at maranasan ninyo sa araw na ito.
Lagyan ng tsek ang angkop na kolum na naglalarawan ng
posibilidad o chance ng bawat sitwasyon.
Ano ang posibilidad?

Pagkakataon

Mangyayari
Siguradong
Malaki ang
Posibilidad

Posibilidad
Pantay na
o Chance
Maliit ang
Imposible

1) Makakita ng TV personality
2) Papasok sa eskuwelahan
3) A- attend ng flag ceremony
4) Maglalaro ng computer
game
5) Iinom ng gatas
6) Magbabasa ng aklat
7) Lilipad sa buwan
8) Matutulog sa ilalim ng
buwan
9) Maglalaba
10) Kakain ng candy

365
365
366

You might also like