Дејан Велкоски

ГРАБЕЖОТ

Скопје, 2008

2
 I

Отсекогаш имав некое чувство кое ми кажуваше дека целиот

живот ми се слева во една голема инка, сите настани се
подредуваат така за сè да се случи одеднаш, во еден момент да
заврши со нешто големо. Но, ни оддалеку не можев да
претпоставам дека ќе завршам баш така.

Се разбудив во некоја комплексна зграда. Изгледаше како

градбите на латиноамериканските затвори што сум ги гледал на
некои стари филмови. Или можеби беа руски затвори? Не сум
сигурен, важно знам дека филмовите беа повеќе од добри, а
атмосферата во нив мрачна и комплетно лавиринтска. Такво
беше и местото во кое ги отворив очите. Чув луѓе како вреват
некаде, во близината или во далечината (ехото од тесните
ѕидови не дозволуваше точна проценка) и договараат нешто. Се
мешаа 3 или 4 разговори. Најмалку јасно ми беше како воопшто
се најдов таму?

Минатата вечер имав излезено. Сосема сам. Баш онака како

што правам во моментите кога од сè ми доаѓа преку глава, а на
пријателите со насмевка на лицето им соопштувам дека сум во
депресија и затоа не ми се оди никаде. Како и обично, во таквите
прилики, седнувам и се опивам. Не ми треба ни причина, ни
повод, ни друштво, ни фудбал, ни свеченост. Доволно е пивото.
Неколку часа подоцна веќе можам мирно да си заспијам. Пиев и
таа вечер. Чинам дека и претерав. Сосема малку, но доволно за
да не се сеќавам како точно сум се довлечкал до креветот. И
како сум заспал. А, ете, без некоја особена причина (но, затоа со
страшна главоболка) се разбудив во чудното место. Гласовите не
престануваа со шепотењето.

3
 Се обидував да се исправам, да ја победам благата
вртоглавица, да воспоставам рамнотежа што понатаму ќе ми
овозможеше да излезам од малата и темна ќелија со отворена
врата и да го истражам чудното место. Не ми одеше баш
најдобро. Морав на неколку пати да се придржам на ѕидот, кој
беше сè, само не чист. Сепак, го немав луксузот да размислувам
за хигиена во тој момент. Морав да се стабилизирам. Бев упорен.

Некој однадвор ме викна по име. Застанав. Смрзнав. Не

дишев. Таа викна повторно. И не само што познав оти гласот е
женски, туку го познав гласот. Веднаш ми се создаде сликата од
онаа на која ѝ припаѓаше тој сексапилен глас. Тоа беше мојата
професорка по француски јазик од средното училиште. Oh,
quelle femme! Нешто ме заскокотка однатре. Посакав да ја
видам. Следниот миг, таа влезе низ вратата. Не можев да си
поверувам на сопствените, вкрвавени очи. Навистина беше таа.
Неколку години подостарена, но убава како и секогаш. Ми се
насмевна, онака како што чинеше кога импровизацијата на
некоја форма од францускиот јазик ќе ми се поклопеше со
нормата. О, колку убаво се чувствував во тие мигови.

- Добро си? – ме праша.

- Каде сум? – одговорив со прашање.

- Овде – кусо ми соопшти.

- Добро – вратив јас.

Застана токму пред мене. Ме фати за рацете и ме заврте кон

малото прозорче од ќелијата од каде што извираше светлината.
Таа стоеше спроти снопот светлина. Не знам на што ме
асоцираше, но знам дека тоа го направи зашто знаеше оти
светлината ќе ме раздразни, а во таква состојба сум секогаш
отворен на сугестии. Стоеше, се смееше и ме гледаше во лицето.
Едвај можев да ја видам. Неколкуте сончеви зраци ми ја
усложнуваа болката што морав да ја носам на раменици.

4
 - Морав да те донесам овде. Знаеш дека те сметав за
најпаметен, така? – ме праша, со наивен, речиси детски глас.

- Каде е овде? – прашав со сета силина на разгореното

љубопитство.

- Ми требаш – секавично ми врати таа.

Зошто би ѝ требал? Таа беше среќна кога ја знаев одамна,

зарем среќата да ѝ замрела за толку кусо време? Невозможно. И
дури и да е така, јас ли ќе сум јунакот што треба да ѝ ја поврати
загубената среќа? Невозможно. А, згора на тоа, во вакво
одвратно место? Каде ли бев?

Повторно ја промени позицијата. Застана веднаш до мене, ме

гушна со едната рака, а набргу потоа, истата таа рака ја пикна
под мојот омилен, црн блузон и ме допре на грбот. Исто онака
како што еднаш одамна тоа го стори едно убаво девојче во едно
сончево утро. Никоја оттогаш ме немаше така допрено. Сè
додека таа не ме допре. Божествено беше. Особено кога ја
извади раката, ја фати мојата рака и ја пикна под нејзината
црвена маица. Ми ја намести така за да можам и јас да ѝ го
погалам грбот. Тогаш морници ме полазија. Поминав со
дланката од дното на голиот грб (онаму каде што завршуваа
фармерките со низок струк), па сè до вратот. Не носеше градник.
Ја пуштив раката малку подалеку и лакомо ја зграбив за левата
цицка, одзади. Не се противеше. И не само тоа. Ми се насмеа и
милно ме погледна во очите.

5
 II

Се доближи поблиску до мене. Мирисаше на пот. Не ми

пречеше. Уживав во мекоста на нејзината женственост.
Подостарените гради ме потсетуваа на оние описи што можеа да
се прочитаат за рајот, во книгите од крајно религиозните автори.
Се чувстував како да сум на деветото небо. Имаше белина,
имаше тивка музика, имаше цветови. Многу пати во минатото си
го замислував тоа нешто, но никогаш не можев да претпоставам
колку многу ќе е....

Очекував во секој миг да заврши сонот и таа остро да ме

пресече со некој суров збор и насила да ми ја оттурне раката од
себе. Ништо такво не се случи. Наместо тоа, од себе ја отстрани
црвената маица. Ми ја позеде и другата рака и ја залепи на
другата цицка. Не бев свесен со што го имав заслужено сето тоа.
Зборот уживање во таа ситуација потполно го загуби своето
значење. Значењето го имаше надраснато зборот. Потребно
беше да се измисли некој нов збор што во целост ќе го предаде
она што ми се случуваше тогаш. Е, ама мене никогаш не ми
одело со зборовите, па оставив некој друг, некогаш, да измисли
таков збор.

Ми ја фати главата со обете раце, цврсто. Помислив дека ќе

ме бакне. Се излажав. Ме повлече и лицето ми го залепи токму
во средината на нејзините гради. Тогаш сосема се загубив. Не
бев свесен што ме снајде. Се вратив во мислите на оној ден, кога
ја гледав со професорот по физика. Бев тогаш четврта година.
Сите си заминуваа од школо кога ќе им дојдеше потреба за
такво нешто. По старите добри социјалистички правила,
професорите одбиваа да си го комплицираат животот со нас,
кога и вака и онака ќе си заминеме оттаму за недела или две и
6
никогаш повеќе очи нема да ни видат. Во едно такво непланско
заминување, решив да ја сменам патеката и да заминам од
задниот влез, за побргу да стигнам дома и да си го гушнам
креветот што го немав видено добри 3 дена. Малку потаму од
паркингот зад школото, во една слепа уличка затемнета од
сенките на околните згради, ги видов како влегуваат во фиатот.
Разгледаа наоколу случајно да не ги забележал некој. Со
насмевки влегоа низ вратата.

- Сигурно маж ти не те ебе како што треба – ѝ рече во

моментите кога се доближив до подотворениот прозорец од кој
едвај влегуваше воздух за да ги задоволи зголемените потреби
во пунтото.

- Добар е и он. Само ти си подобар – стенкајќи му рече,

завртувајќи се наназад, за да го погледне во очи кога му се
обраќа. Тоа си беше некој нејзин принцип.

Залепен на стаклото го проследив сиот дваесетминутен

тренинг. Тогаш уште важеше максимата дека тренинзите носат
совршенство во изведбата, па овие двајца веројатно гледаа што
почесто да тренираат. Никогаш повторно не ги начекав (иако се
врткав околу тоа место секогаш по и пред часови во следните 2-3
недели), но тој ден, ми требаше долго време за да си ја соберам
вилицата од земја. Се возбудив, но и болеше што морав да ја
гледам со некој друг. Љубоморно ја посакував.

Тогаш ја пикна раката во моите фармерки. Главата сè уште

ми лежеше врз нејзините гради. Ме истражуваше со допирот.
Растев во нејзиниот стисок.

7
 III

Итрицата таа! Воопшто не забележав кога ми ги откопчала

фармерките. Ми се сврте вниманието од струењето на воздухот
со чудни ароми. Ме натера да кивнам. Секогаш и најситните
промени во температурата на телото ми ги дразнеле синусите.
А, таа, таа веќе полека се спушташе на колена. Подголтнав и се
воздржав да не кивнам – тоа сигурно ќе одземеше од магијата на
мигот. Се опуштив и решив да ја оставам во потполна контрола,
таа да ја води играта. После сè, таа беше професорката, а јас
само покорниот ученик.

Додека ме вкусуваше, а јас уште жалев што ги испуштив од

раце божествените гради, сфатив дека не го помнам нејзиното
име. Иако целата ситуација наликуваше на младешките
фантазии, јас не можев да ѝ се обраќам со професорке, со некоја
заменка или со извици. Не можев да ѝ зборувам валкано и да
речам – пуши го професорке! – Не. Тоа премногу ќе личеше на
порно филм. А, одамна одлучив дека порно филмовите по
потреба ќе си ги симнувам од интернет. Никогаш нема да ги
глумам или да ги пишувам. Но, сеедно. Јас не го знаев нејзиното
име. Не можев да ѝ дадам ни комплимент за тоа што го чинеше.
Не можев да кажам – о, колку си добра, професорке? – Логички
не ми одеше таква реченица. Мислам дека во еден таков
контекст ќе требаше да персирам. Сè се мислам дека ако тоа го
сторев, таа ќе загризеше.

Одлучив да ѝ дадам име. Како што воочив, многуте нешта што

оттогаш ми беа минале низ умот, некаде длабоко го имаа
потиснато нејзиното име или пак целосно го имаа истиснато.
Морав да ѝ подарам име и така незабележително да го залепам
врз нејзиното битие и таа да стане тоа. Ана. Ана ја нареков. Ја
8
нареков Ана, а таа не се спротистави. И натаму продолжваше со
движењата напред-назад во најбавното можно темпо. Ја нраков
Ана, а целата нејзина реакција се состоеше во едно посилно
вшмукување, само за миг. Ана, тоа име несомнено беше
еквивалент на поимот жена, а таа, мојата Ана, во тој сакрален
миг беше жена и пол. Баш во тој миг, мене ми се чинеше дека е
тоа најжената и дека пожена од неа никогаш не ни постоела. Ах,
Ана.

Мина време. Можеби и простор, не знам, никогаш не сме

биле пријателски расположени со физиката. Но, тоа беше тоа, а
малиот сноп светлосни зраци што едвај некако навлегуваа од
прозорчето со смешно мали димензии, потполно се загуби,
замре. Падна мрак. Мракот во ќелијата пак стана апсолутен. Јас
и натаму уживав, не поместувајќи се ни милиметар.

- Сакаш ли? – праша откако малку се истави од мене.

- Што? – зачудено одговорив со прашање, обидувајќи се да се

вратам во реалноста.

- Сакаш ли во уста? – праша повторно, развлекувајќи го

изговорот до немајкаде.

- Твој сум – беше сè што успеав да промрморам.

Повторно пристапи кон истата активност од пред ситниот

дијалог. Разликата беше во тоа што отпосле, темпото се
промени. Се засилуваше сè повеќе со секоја измината секунда.
Умирав.

Се излеав во неа како потоп. Верувам дека тоа беше мојот

најанархичен физиолошки момент во целиот живот. Никогаш
претходно и никогаш потоа. Ах....

- Ми требаш – рече откако стана и си ја облече маицата. –

Дојди, да те запознаам со другите.

9
 IV

Чекорев зад неа по тесните ходници на мрачното и сè

посмрдливо здание. Како што чекоревме во некој чуден ритам
диктиран од нејзиното неуморно тело, заедно со ужасната
миризба се зголемуваше и интензитетот на неколкуте
распрскани гласови што доаѓаа отсекаде. Ехото страшно ме
ужаснуваше. Затоа, си најдов друга преокупација. И најмалата
светлина што извираше од некои чудни агли, ја собирав како
што тоа го чинат мачките и уживав во танцот на нејзиниот
задник. Ми се исполни еден од младешките сонови, но не само
што не ми замре интересот за неа, ами уште толку се
задлабочив во енигмата што сега се викаше Ана.

Ми се врткаа мисли низ главата поврзани со нејзиното

минато. Се прашував колкумина ги слепиле своите дланките на
двете речиси еднакви половини од нејзиниот симпатично
обликуван задник? До каде одела лакомоста на тие што го
посакувале нејзиното тело? Целото тело. Дали имало некој што
уживал само да гледа и да се насладува или сите сакале да ги
ставаат своите гнасни рачишта на нејзината мека кожа? Можев
тогаш да убијам некој од нејзините поранешни љубовници
доколку ми излезеше пред очи. Дури и нејзиниот маж. Ми беше
сосема сеедно што таа му се ветила за цел живот. Ја сакав само
за себе и неќев да ја делам со никој друг.

Ме насети по дишењето. Насети каде гледам и за што

размислувам. Знаеше Ана многу нешта. Ме забележа кога
подзастана за да ми каже дека треба да се симнеме по
вертикалните скали од страната на железната ограда крај
патеката на која што загазивме само неколку метри поназад.

10
 - Не грижи се. Ми требаш. Твоја сум – спокојно ми рече.

- Кој рече дека се грижам – вратив.

- Те доведов, зашто ми требаше маж во тимот....

- Кој тим? – ја прекинав, изненаден.

- Те носам да ги запознаеш. Одиме натаму.

- А, од каде ме донесе? – не можев да се начудам.

- Не се сеќаваш, будалче? – ме праша со насмевка на лицето,

растегната онака како што само таа знаеше да го стори тоа.

Не можев ништо да речам. Се нурнав длабоко во мислите

барајќи нешто што ќе ме потсети барем на дел од она за кое Ана
говореше, но ништо, ама баш ништо не можев да најдам во умот.
Како некој да го имаше исчистено од сите сеќавања од
претходната вечер. Молчев и ја гледав насмевката на нејзиното
лице.

- Ќе ти раскажам подоцна, пред да заминеш – ми рече,

повторно под блузонот ме погали по грбот, онака слатко како
претходно (од што повторно се наежив), а потем ме повика да се
симнам внимателно веднаш зад неа.

Се симна по вертикалните скали. Ја следев, сосема полека.

Металот по кој се движевме беше леплив, а на места и рапав од
’рѓата со години и години создавана. Сепак, се симнавме
безбедно.

Веднаш минавме низ една врата и се најдовме во некој друг,

нов ходник. На неговиот крај, се гледаше нова, осветлена врата.
Патот до таму мина во еден здив или само мене така ми
изгледаше зашто го поминав и натаму упорно гледајќи во
заоблената задна страна на светлосините фармерки со низок
струк што ги имаше на себе.

11
 - Овде е пошироко. Не сакаш да одиш крај мене? –
насмевнувајќи се ме праша.

- Па.... – не знаев што и дали нешто воопшто да речам.

- Не се секирај. Кога ќе се вратиш, ќе си позборуваме пак – ми

шепна откако се сврте и си ги оближа усните.

Влеговме низ вратата во осветлената соба. Таму беа тие.

12
 V

Ме претстави на останатите, но немавме многу време да се

запознаеме, зашто веднаш ме пикна во следно собче, со
придушена светлина. Таму имаше неколку кревети. Мислев дека
ќе го повтори истото што ми го стори претходно или можеби и
нешто повеќе, мислев дека ќе е тоа еден од најсреќните денови
во мојот живот. Погрешив.

Ме поведе и без збор ме наведе да седнам на еден од

креветите. Беа постелени, но, неверојатно тврди. Речиси како да
седев на штица, наместо на душек. Ми рече да не сум се грижел
за креветите, откако ме забележа оти се готвам да приговорам
нешто, како секогаш што правев, немало потреба од грижи
зашто тие кревети им служеле само неколку дена, а веќе таа
вечер ќе сме тргнеле и веќе немало ни да се важни. Не ја
разбрав, но решив да направам движење со главата што
означува согласување, за да избегнам какво и да е
преобјаснување, потпрашања или што и да е. Сè уште се надевав
дека ќе ја допрам, повторно.

- Те тргнав настрана за да ти кажам како те доведов овде, да

не ти останат црни дупки во меморијата – ми рече.

- Добро – реков јас и се заслушав.

- Ги правев последните подготовки надвор и морав да се

сретнам со една пријателка. Најмалку е важно тоа, важно е дека
одбравме да се сретнеме во оној пабот каде што ти си киснел,
како што дознав од шанкерот. Ми се виде познат, ама не можев
веднаш да се сетам. Колку многу си се изменил. И зјапав во тебе,
а ти се тетеравеше и фрлаше со стрелките, повеќе во ѕидот

13
околу, отколку во таблата, а мислам дека не ни гледаше каде
фрлаш од што беше пијан. Брзо помина 1 саат, договорив што
требаше да договорам со неа и пред да станеме за да си одиме,
ми текна кој си и од каде те познавам. Беше баш пред
затворање, музиката се изгасна, а ти се обидуваше да го
погодиш шанкерот, веројатно зашто те замолил да си отидеш
дома. Тој ти викаше и се криеше зад ѕидот, а ти мумлаше
неразбирливо и фрлаше со стрлелките. Чудно, ама сите три ги
закачи во ѕидот кај што се затскри шанкерот. Помислив дека би
можела да те земам во тимот, па ти се насмеав. Не дека гледаше
бело пиле, ама по рефлекс се насмеа и ти. Дојдов, те фатив под
едната рака и заедно излеговме. Шанкерот од што беше
благодарен одби да ми ја наплати сметката. Некако те легнав на
задното седиште и те донесов овде. Те оставив во првата
отворена ќелија најблиску до влезот. Не можев повеќе да те
влечкам, а не знам ни дали постоеше начин во таква состојба да
те симнам по скалине. Понатаму знаеш што се случуваше.
Верувам дека ти беше убаво откако се разбуди? – заврши таа со
прашален тон.

- Прекрасно беше – вртатив секавично брзо.

- Би сакал повторно да е така? – ме праша насмевнувајќи се

како некогаш на часовите по француски јазик.

- Најмногу на светот – се обидов да звучам што е можно

подетски, враќајќи се во тоа време.

- Ќе биде и поубаво – вети таа, – откако ќе се вратите.

- Кој тоа? – прашав.

- Ти и останатите – кусо ми одговори.

- А, од каде да се вратиме? – прашав.

Не стигна да ми одговори зашто од еден од темните агли

изрипа една змија со среден раст, со отворената уста вперена

14
кон мене. Беше тргната да ме касне, но Ана некако ја имаше
забележано и ме турна на спротивната страна пред влекачот да
може да ме допре со опасните остри заби.

- Како ли ја виде? – прашав наместо да се заблагодарам.

- Се подготвуваме речиси една недела овде. Се навикнаа

очите на темнината.

- За што се подготвувате?

- За грабежот – го заврши разговорот.

15
 VI

Од целиот тим, прво се запознав со Леа. Целото име ѝ било

Леандра или нешто слично (се случуваат и такви нешта кога
родителите на некое дете не знаат што со себе), но од практични
причини таа на сите им се претставувала со онаа кратенка.
Воопшто не ми пречеше. Далеку повеќе ми се допадна кусата
верзија и не приговорив ниту збор на нејзиното објаснување.

Леа беше девојка неколку години помлада од мене. Не

можеше да има повеќе од 22-23 години. Но, сум се излажал
претходно и затоа веднаш ја прашав. Ми потврди дека се 22.
Воопшто не се ни обиде претенциозно да настапи или да „фрли“
една од оние лоши шеги околу жените и непристојноста околу
прашањата за нивната возраст. Сосема отворено и пријателски
одговори. Знаев дека со неа нема да имам никакви проблеми.
Уште од моментите кога решив да ги проценувам луѓето, оние
што се сложуваа со мене, веднаш, на прв поглед можев да ги
идентификувам. Со нив разговорот секогаш ми одел како сам со
себе да си зборувам. Без незгодни паузи, без глупави прашања,
без зјапање настрана или во празно. Леа несомнено беше една
од тие. Од добрите луѓе.

Леа беше добра и од оној друг аспект. Леа беше добра. Кога
бев претставен пред неа, се загледав во стаклените, кафеави очи
и тонев неколку минути. Тонев како во некои планински езера
со отсјај до небото и назад. И така сè до бескрајот, во некој
чуден, извртен круг. Или можеби беше спирала. Не знам. Знам
само дека на прв поглед тоа изгледаше страшно некултурно, а
јас изгледав како перверзен манијак што почнува да се лигави
кога ќе здогледа убава девојка. Откако им се изнагледав на
очите, погледот го спуштив и дваесетина-триесет центиметри
16
подолу и се задлабочив и во деколтето, но сето тоа беше
рефлексно, немаше ништо злонамерно или претерано. Барем
мислам дека немаше.

Работела Леа како продавачка во бутик, ми кажа подоцна

кога тргнавме кон исполнување на задачата за која бевме сите
збрани. Земала ужасно мала плата, а работното време секој
месец се продолжувало. По малку, незабележително, но за една
година од почетните 7 часа дневно, се нашла себеси како работи
по 11 часа на ден. Нормално, платата не се зголемила ни
најмалку. И не само тоа, ами и правото на одмор го загубила оти
сопственикот на бутикот не сакал да вработува нова девојка, а
тој таа година одлучил да помине 2 месеци одморајќи се. Леа
морала да се согласи. Алтернативата била отказ или неколку
пати приватно да го посети станот на нејзиниот робовладетел, за
што ќе ѝ било овозможено да оди на одмор. Одлучила да си го
зачува достоинството.

Неколку дена подоцна, во бутикот влегла Ана, барајќи летна

облека. Ја забележала Леа. Го видела незадоволството и маката
на лицето на убавата продавачка и ја повикала да се придружи
на тимот. Штом задачата ќе биде исполнета, таа лично ќе ја
вработи на место со поголема заработувачка и далеку подобри
услови. Леа видела добрина во насмевката од Ана и се согласила
во истиот момент. Му дала само 1 час на сопственикот да дојде,
кажувајќи му дека потоа си заминува и ќе ја остави вратата
отворена. Тој дошол за помалку од половина час, зашто му било
јасно дека не може никаде да ја пријави, поради сите престапи
што ги имал направено. Леа си заминала засекогаш, а тој не ѝ ја
исплатил платата за последната недела.

- Што сакаш да бидеш кога ќе пораснеш? – ја прашав кога се

запознавме.

- Човек – кусо ми одговори.

Уште тогаш ми се допадна. Како човек.

17
 VII

Ана ме внесе во собата што следеше по бескрајните ходници.

Не можев да дочекам. Најпосле ќе ги запознаам останатите од
тимот. Не бев изморен од глетката што ја имав пред себе во
текот на патешествието од ќелијата каде што се разбудив до
осветлената врата низ која влеговме, но ми олесна што најпосле
ги видов членовите на тимот. Ана почна да ме претставува.

- Леа, мило ми е – рече девојката што седеше најблиску до

вратата подавајќи ми рака.

Ја зграбив нејзината рака, го кажав и своето име и тогаш

силното светло ми удри во главата. Контрастот беше неверојатно
заслепувачки. Од будењето, па дотогаш, виреев во речиси
потполн мрак, а во тој момент влегов во соба што сјаеше.
Немаше прозорци, па претпоставив дека истата се наоѓа во
средина на зданието и е одбрана за светлото да не може да биде
забележано од никаде од остатокот на надворешниот свет. Тие
неколку луѓе беа отсечени од сè. Тие функционираа сосема
автономно.

До левиот ѕид, веднаш до вратата беа залепени 2 кауча.

Собата беше тесна, па до спротивниот ѕид стоеше телевизорот
со екран не помал од 70 центиметри, на кој одеа сцени од некоја
романтична комедија. Неколку очи беа загледани во него, а
некои пак беа длабоки задлабочени во огромното парче хартија
распослано преку големата маса. Таа стоеше поблиску до
втората врата што водеше кон собата со кревети. Плафонот беше
обрабен со неонски светилки. Мора да ги имаше преку 20, во 60-
70 квадратната, неверојатно долгнавеста соба.

18
 Првите неколку минути додека стоев во преосветлената соба,
се чувствував како некој игли да ми забодуваше во очите, одново
и одново. Болката не престануваше. Се обидов да се свртам
наназад, но Ана не ми дозволи.

- Ќе се навикнеш – ми рече, – јас ретко седам во оваа соба, но

потребна ни е. И светлата се потребни.

- Добро – кусо и неволно изустив, обидувајќи се да се покорам

на нејзините желби.

Ми заѕвоне мобилниот телефон, додека се обидував да ги

распознаам останатите лица, како што очите полека ми се
привикнуваа на промената. Заѕвоне во оној ритам на песничката
од цртаниот филм што носеше наслов „Пинки и мозокот“. Беше
тоа еден од застарените, поточното старите телефони што некои
од подуховитите луѓе ги нарекуваа ладно оружеје – шега што
континуирано трае веќе 6-7 години и на која сега, како и тогаш
се смеат единствено луѓето што ја кажуваат. Но, што да се
прави, на некои луѓе, сè им е смешно!

Заѕвоне телефонот, а јас панично со рацете се обидував да го

извадам од тесниот џеб во фармерките. Кога најпосле успеав,
кога се готвев да го притиснам излижаното копче и да
одговорам на повикот, Ана мошне вешто ми го истргна од
раката, и ја извади батеријата.

- Никој не смее да знае каде си, додека да го реализираме

планот – ми рече, прекорно.

- Извини, заборавив – се обидов да најдам оправдување, иако

сосема јасно ми беше оти никогаш и не сум го знаел тоа, зашто
никој не ми го кажа како правило.

- Земи му го телефонот и ќе му го вратиш кога ќе си ја заврши

работата. Што кур ќе му е телефон, коа не смее да се јавуе на
никого? – рече некој глас, сосема непријателски расположен.

19
 Личноста на која ѝ припаѓаше се оддалечи од масата над која
имаше надвиснато и ми се приближи, згрчувајќи ги густите
веѓи. Ме одмери со еден поглед. Се намурти и се заврте, со
намера да се врати кај масата.

- Чекај – ѝ викна Ана.

- Што е?

- Не сте се запознале уште. Пружете си рака.

Се ракувавме.

20
 VIII

Откако го изустив по вторпат своето име, иако знаев дека

оваа го чу кога ѝ го кажав на Леа, лезбејката силно ми ја стисна
раката и ми соопшти со омраза во очите дека се вика Талија.
Знаев, а знаеше и секој што беше во таа соба, знаеше и секое
мало дете на планетава, а да беше жив Реј Чарлс, веројатно и тој
ќе видеше дека етничкото потекло на таа лезбејка не одеше во
прилог токму таа да носи едно такво име. Ми надоаѓаше смеја
однатре во моментите кога со сериозно лице ми го соопшти, но
не се насмеав оти имав претчувство дека ако сторам нешто
такво, можно е да бидам забоден со нож или со зарѓан клинец
што случајно го пронашла некаде наоколу во напуштеното
здание. Премолчев.

Имав милион прашање за неа, пред сè околу изгледот, но не

ја прашав ништо. Ги зачував за подоцна, некаде на дното од
меморијата. Се чудев на кусата и неумешно направена фризура,
половина бојосана црвено, а другата половина претпоставувам
бланширана, но речиси целосно изгорена; широките маслинести
панталони со едно чудо џебови по целата нивна должина;
маичката со светло сина боја, без ракави и без градник под неа;
со денови неизмиените заби; долгите влакна под мишките;
чудниот мирис што се ширеше околу неа; самата таа. Подоцна,
пред да излеземе, ја повикав Ана во онаа соба со кревети и ја
распрашав за сè. Таа немаше ништо против да ми каже сè.
Никогаш не ми го кажа само вистинското име на лезбејката.
Колку и да настојував.

Ја уапсиле Талија кога била фатена како јавно уринира во 2

часот по полноќ, крај некое дрво на најпрометната улица во
градот. Веднаш ќе била пуштена, но го нападнала полицаецот
21
кој се обидел да ја спроведе во станицата. Го обвинила дека сака
да ја силува. Почнала да го мава со што ќе ѝ дошло при рака,
почнувајќи од својот ранец, а завршувајќи со патиките. Некаде
помеѓу, фрлила со мобилниот, очилата и еден неидентификуван
објект (веројатно камен). Одлучиле 24 часа да ја задржат во
притвор, додека да се олади. Полицаецот размислувал дали да
поднесе пријава или да ѝ дозволи да си замине со извинување.
Ана, која сосема случајно му е сопруга на истиот тој полицаец,
поминала утрото до станицата пред да замине на работа, за да
му остави нешто поврзано со нивните деца. Сосема неважно.
Важното е дека Ана разбрала за случката и веднаш се возбудила
и посакала да ја види. Знаела оти лезбејката ќе е совршена за
потфатот што го подготвува, а е од исклучителна важност.
Влегла во ќелијата и ѝ понудила да му се извини на полицаецот,
а за возврат ќе биде пуштена, а згора на тоа ќе добие и работа.
На почетокот добила грст вулгарни зборови. Лезбејката дури и
се обидела да ја удри, но, по неколку зборови шепнати во
нејзиното уво, таа попуштила. Одлучила да му се придружи на
тимот.

Уште од почетокот, откако го запоседнале напуштеното

здание, Талија се опседнала со планот. Постојано го
преповторувала чекор по чекор, барала слабости, ги
дискутирале, разработиле сè до најмалиот детаљ. Но, никого не
почитувала таа, освен Ана, која ја беше довела таму.

Лезбејката тргна накај масата.

- Каде е тоалетот? – прашав, упатувајќи го прашањето

првенствено кон Ана.

- Одма ти се присра? – зајадливо праша лезбејката,

потфаќајќи ја буквата р во говорењето, па изговорот звучеше
како некој да се обидува да пресече големо дрво со отапена
пила.

- Кој ти е проблемот тебе? – вратив, со повишен тон.

22
 - Мразам идиоти.

- Мразиш мажи, така? Некој те изебал и те оставил со прстот

во уста, а ти си се затрескала во него и откако не си можела да
се справиш со реалноста, си решила да глумиш феминистка, а
подоцна и лезбејка и последниот чекор ти бил откажувањето од
водата и сите препарати поврзани со хигиената. Блиску сум или
испуштив некои детали?

- Кој те ебе – рече, одлучувајќи да го прекине дијалогот.

Притоа и гласно ждригна. Повторно се врати кај масата.

Ана одлучи да ја смири ситуацијата. Ни кажа, речиси ни

нареди да престанеме со непријателските тонови, зашто ќе сме
морале да работиме заедно.

Престанавме.

23
 IX

Високата бетонска ограда на куќата беше поставена

неверојатно блиску до падината, токму на таа точка, на
средината од јужниот ѕид. Над ѕидот, стрмната почва сета беше
обрасната од густи растенија, од кои најголемиот дел наоружани
со боцки. Некако се истуркавме низ трњето и успеавме да
скокнеме преку, без премногу последици по здравјето.
Преживеавме, сакам да речам, најмногу благодарение на
дебелата облека што ја носевме, иако надвор беше прилично
топло. Во дворот, нештата веќе изгледаа поинаку. Тревата беше
рамно исечена, мека, онаква каква што немаат ни најбогатите
фудбалски клубови во светот. Жал да му падне на човек кога
гази по неа. Но, немаше време за сентименталности. Мораше да
се поита. Темпирањето на секој детаљ беше од суштинска
важност за нашиот план.

- Само да не заебе цицлестата – рече Тала (така почнав да ја

нарекувам, зашто ми делуваше далеку поприродно и
поприкладно како име за неа).

- Не е можно толку да е глупа за да заебе во ваква ситуација –

вратив јас, ни малку удобен со фактот што морав да работам
заедно со лезбејката, но со олеснување во душата што не чув
лаеж од кучиња.

Веројатно има вистина во она што го велат, оти нештата што

најмногу ги презираш има најмногу шанси да ги добиеш или да
ги почувствуваш на своја кожа. Ќе работев со која и да е од
другите, само се молев да не заглавам со лезбејката што од
дното на срцето ме презираше, а тоа да ти било токму така во
планот. И немав што да правам. Работата мораше да се заврши.
24
Заради неа. Мислите постојано ми беа со Ана. Уште летав кон
онаа темна ќелија. Мекоста на нејзините.... не морав да останам
во реалноста.

- Дај чоколадото – ми шепна Тала.

- Еве – ѝ реков додека ѝ го подавав, за да погледне кога го

поземаше, за да не падне некаде во темницата.

Чоколадото всушност не беше чоколадо. Тоа беше обвивка од

чоколадо од 100 грама, завиткана околу врзопче банкноти.
Претпоставувам дека Ана тоа го имаше видено на оној филм од
седумдесеттите и одлучи да го искористи за придвижување на
планот. Сеедно.

Тала чукна на едно мало прозорче на југозападниот агол од

огромната куќа. Намерно не велам палата, зашто стилот во кој
беше изградена наложуваше за опис на градбата да се користи
зборот куќа. Беше направено таа оддалеку да изгледа како мало
и едносавно куќиче. Приближувајќи се, сепак се забележуваше
дека станува збор за огромни прозорци на предниот ѕид,
перверзно голема врата, но сè така пропорционално изведено со
преголемите ѕидини, за никој да не се посомнева оти тоа нешто
повеќе од куќа. Оние посуеверните постојано велеа оти таму
живее некое суштество со огромен раст, кое за жал никој не го
има видено, зашто тоа излегувало само ноќе, кога сите спијат.

Ноќ беше. Откако Тала чукна на прозорчето што во споредба

со останатите изгледаше како камче песок, истото однатре го
отвори едно ситно човече. Тоа да ти бил градинарот. Тала му го
подаде чоколадото, а овој сиот насмеан ни покажа дека е токму
времето кога треба да влеземе баш низ неговото прозорче. Едвај
се протнавме некако внатре. Симнувајќи се, малку му го
подизгазивме креветот, но суво беше надвор, па тој само го
потчукна чаршавот и сите траги од некогашно наше присуство
таму брзо исчезнаа.

25
 Градинарот се истави од креветот и мина на другата страна
од собата од едвај 4 квадратни метри. Ја подотвори вратата и
погледна во мракот што владееше од надворешната страна.

- Мислам дека е безбедно – ни рече. – Не треба да има никој

сега.

- Сигурен ли си? – праша Тала со заканувачки тон во гласот.

- Да – уплашено и растреперено одговори тој.

- Тргнувај – ѝ реков на Тала.

- Не ме брзај бре! – ми подвикна, обидувајќи се сепак да ја

задржи силината на гласот некаде во обемот на шепотот.

Тргнавме.

- Со среќа – прошепоти градинарот, а потем се врати во

креветот, како воопшто ништо да не се случило.

26
 X

Цицлестата се викала Бети. Ние не ја викавме никако

поинаку отколку цицлестата, но во ретките директни обраќања,
Бети беше магичниот збор. Веројатно имала некое подолго име,
но никој ниту го знаеше, ниту сакаше да го знае. Добро, Ана
веројатно го знаеше, зашто беа во роднинска врска, но ни некој
ја праша, ниту пак таа посака сама да каже нешто толку
неважно и крајно безначајно.

- Бети – рече и се искикоти со призвук на икање, тогаш кога

се запознавме, кога првпат влегов во собата со неброени
светилки по плафонот.

По трет пат си го кажав сопственото име и ја подадов раката.

Ја фатив нејзината, а таа ме допре едвај, како некој кога се
двоуми дали да допре нешто или не, а потем ја повлече, лизгајќи
ја по целата должина на мојата дланка. Ме наежи крајно
неконвенционалното поздравување. И не во позитивна смисла.
Се почувствував како да сум се поздравил со она чудовиште од
вонземските филмови со Сигурни Вивер. Посакав веднаш да си
ја измијам раката, зашто добив впечаток дека ако не се стопи од
допирот, тогаш во најмала рака ќе закачам некоја инфекција.

Бети беше глупава како плинска запалка без камче за искри.

Потполн морон без ориентација во времето или просторот.
Стануваше збор за планови, за акција, за организирање и
внимателност, а во тимот, како последен член, Ана ја имаше
доведено Бети. Само што се бев привикнал на светлото во
собата, главата повторно ме заболе обидувајќи се да откријам од
каде потекнала една ваква одлука. Подоцна, сè ми стана јасно.

27
 Бети беше некарактеристично слабичко девојче, со долга,
костенлива коса. Она што ја правеше крајно впечатлива беше
тоа што имаше диспропорционално големи цицки. Од што беа
големи, речиси изгледаа смешно. Секоја од нив беше барем
малку поголема од мојата глава. А, редно е да се напомене оти
јас воопшто немам мала глава. Напротив.

Бети изгледаше како чепкалка за заби со две изџвакани гуми

за џвакање залепени на неа. Смешно делуваше. Како
карикатура.

Ана ми кажа, по моето неуморно потпрашување, дека Бети ѝ

е внука. Поточно, таа му била внука на нејзиниот маж. Никогаш
особено не ги сакала роднините на мажот, но малата ја земала
токму поради атрибутите со кои отскокнуваше од остатокот од
светот. Рече оти тие ќе бидат пресудни за реализација на
планот.

- Што мислиш, какво е влијанието на глобалното затоплување

врз микроекономијата во, да речеме, Гана? – ја прашав Бети,
веќе не можејќи да се воздржам, неверојатно долго
развлекувајќи го изговорот, за истото да звучи како најважното
прашање на светот.

- Не ја познавам Гана – ми рече Бети со насмевка на лицето и

со оној звук на икање во смеата.

Претпоставував дека таа е тип на девојка што ги меша

имињата на Шекспир и Шопенхауер, но оттогаш почнав да се
сомневам дека воопшто ги разликува нив двајцата од Шарапова!

Лесно ѝ е, си помислив. Немаше поим што се случува. Не се

грижеше за ништо. Покорно ги слеше инструкциите и правеше
онака како што ќе ѝ се кажеше. Може слободно да се заклучи
оти таа беше сонот на секој маж. Барем на секој стереотипен
маж што преферира кукли на надувување, пред вистинските
жени. Комотно можеше Бети да помине за таква. Единствено не

28
сум сигурен дали можеше да ги достигне гумените парчиња по
коефициентот на интелигенција?!

Ана, откако ме запозна со сите три, веднаш ѝ подаде една

маичка на прерамки, со длабоко деколте и впечатлива црвена
боја.

- Облечи ја само маичката пред да тргнеме. Ништо не

облекувај под неа. Добро? – ѝ рече.

- А-ха – потврди Бети, се насмеа икајќи и се заврте кон ѕидот.

Помисливме дека уште тогаш ќе ја соблече широката бела

маица што ја имаше наврено на себе, но таа само се заврте кон
ѕидот, маичката ја стискаше цврсто в раце и стоеше, зјапајќи во
нечистиот, некогаш одамна бел ѕид. Стоеше долго, зјапајќи.

29
 XI

Темнината во која втонавме ми се чинеше пострашна, далеку

пострашна од онаа во која се разбудив претходната вечер.
Откако навикнав на напуштената зграда, темнината дури и ми
стана пријатна, за разлика од онаа соба со бројните светилки на
која никогаш не се прилагодив, но темнината во огромната куќа
ми всадуваше страв директно во сржта. Уште од моментот кога
го напуштивме собчето на градинарот, по инструкциите од Ана,
се залепивме до ѕидот лево од вратата и одевме полека, не
одделувајќи се од студените и рапави тули. Тишината нè
убиваше. Тала се движеше пред мене, но и тоа го заклучив
единствено според звуците што едвај ги правеа нејзините патики
при контактот со мазната подлога по која што чекоревме.
Мислам дека токму тој звук ми го задржа здравиот разум (ако
некогаш воопшто сум го имал). Звуците од нејзините чекори ми
дозволија да останам мирен, да не испаничам, да не се одвојам
од студенилото на ѕидот, онака како што ми посочи Ана. Убавата
Ана. Ах, Ана.

Вака, така или онака, не знам ни самиот како, но некако,

некако успеавме да се довлечкаме до ѕидот што се сечеше под
прав агол со оној ѕид крај кој одевме. Продолживме покрај
новиот ѕид и минавме низ нешто што наликуваше на врата.
Повторно наидов на истиот проблем како и неколкупати
претходно. Нештото засекогаш остана врежано во мојата глава,
до најститните детали, но никако не можам да го опишам со
зборови. Чудно беше тоа нешто. Како врата, но не беше врата,
зашто не водеше во друга соба, туку во истата, но беше и
долгнавесто, за потполно да го затскрие џиновскиот прозорец,
поточно оној дел од тоа што однадвор изгледаше како џиновски
прозорец, а однатре не беше ништо повеќе од обичен прозорец.
30
А, чуден беше и тој необичен прозорец. Како беше можно
неговото постоење? Од каде па јас би знаел како функционираат
нештата? Чудно, во секој случај. Многу чудно. Но, ни оддалеку
онолку чудно колку нештата што ги видовме со Тала, мојата
тимска „пријателка“ со лезбејска настројба надвор, низ
прозорецот, она нешто што се одигруваше крај главната порта
на таа куќа. Она што се одигра значително поинаку одошто
беше замислено.

Чуварот на куќата, фатени за ланци ги држеше обата огромни

ротвајлери. Тие не можеа да се смират. Лаеја ли лаеја. Лаеја кон
девојката со која што тој зборуваше низ оградата. А таа, нешто
му објаснуваше, му кажуваше, мафташе со рацете, по некое
време заплака, па клекна на колена и почна да го моли, па потоа
си легна на тротоарот и се преправаше оти е во бессознание.
Едната цицка малку ѝ подизлезе од под жар-црвената маичка.

- Добра е оваа - ѝ шепнав на тала.

- Инаку немаше да биде тука! - подналутено ми одговори.

Овој ги ослободи кучињата и тие се растрчаа низ дворот, а

потем ја отвори портата и излезе да ѝ помогне на кутрата
девојка. Од зад грб, како што беше наведнат над неа и мафташе
со рацете за да ја разлади, му пријде друга девојка. Тоа
несомнено беше Леа. Му скокна врз грбот, му стави некаква
ткаенина врз устата и се бореше со него, не подолго од
триесетина секунди. Потем тој покорно легна на плочникот крај
Бети. Бети веднаш стана, почна да се смее како луда, а потем,
заедно со Теа го довлечкаа чуварот внатре во дворот.

Дотрчаа ротвајлерите. Бети се смрзна. Чинам дека се

подмоча. Не можев до толку да видам, но чинам по реакцијата
оти ги навлажни кусите пантолончиња. Можеби и грешев, но
сеедно.

31
 Леа пак беше магична со кучињата. Клекна на колена, ја
подаде раката и обете веднаш дојдоа и почнаа да ја лижат. Ги
галеше по главите, со другата рака. За минута или две, кучињата
заспаа. Заедно со чуварот ги одвлекоа до местото во аголот од
дворот што беше најзатскриено. Ги оставија таму. Тогаш Леа се
заврте кон прозорец и даде знак со раката дека го исполниле
своето и сè е во ред.

Тала се придвижи во лево и чкрапна некаков прекинувач.

Почнаа една по една да се палат неброени светилки. Верижно се
палеа, создавајќи некој симфоничен звук, со таа разлика што
звукот не беше ни малку пријатен.

- Нештата поминаа многу полесно одошто мислевме – ѝ реков

на Тала, сиот изнасмеан.

- Никогаш не се работите како што изгледаат! – ми врати.

- Речиси немаше проблеми, не знам зошто мораш да сереш! –

подвикнав.

- Нешто ќе се заебе! Не може да помине како што треба –

воздивна на крајот.

Големата врата до нас се отвори, придружена со крцкање. Тоа

беше влезната врата. Низ неа зачекорија Леа и Бети.

- У пичку матер – викна Бети со пискав глас и за чудо

отсуство на оној призвук на икање.

Се завртевме наназад. И што ќе видиме?!

Освен тесниот раб покрај ѕидовите на куќата, на кој сите

четворица стоевме, сè останато беше една голема, огромна
дупка, бездна, амбис. Се загледавме удолу и се чинеше оти
чудото нема дно. Осветлување имаше до недоглед, до некое
место каде што дупката свртуваше, до некаде.... Каде сега? - се
запрашавме. Гласно или секој за себе? Сосема сеедно.

32
 XII

О, каква жена! Невозможно е барем неколку пати мислите

сами да не ти заминат во посета кај неа. Таму некаде помеѓу
нејзините нозе. Таму каде што е најудобно. Колку само сите
сакавме да заминеме таму. Чинам дека никој не успеа.
Претешко беше таквото патешествие. Изгледаше таа како
највисоката планина на светот, со неосвоив врв, превисока,
недостижна.

Обично доаѓаше облечена во панталони со внимателно

испеглан раб, во некоја црна или тегет варијанта, неретко со бели
вертикални линии по целата нивна должина. Како и повеќето
жени, така и таа беше опседната со својот изглед и имаше
впечаток дека газот ѝ е преголем, бутовите прешироки, нозете
пре.... што и да е, па мислеше оти линиите ќе створат илузија што
сите ќе нè натера да помислиме дека таа е повисока одошто е, а со
самото тоа и послаба. Глупости! Никогаш не ги сакав тие нејзини
денови. Тогаш ја гледав само од половината нагоре, зашто таквите
пантолони ме потсетуваа на старите жени што како по правило
кога ќе минат некоја возраст, се закопуваат во мрачните бои,
небаре им завршил животот и нема потреба да облечат нешто што
нема смртно да го исплаши случајниот минувач.

Имаше и денови кога доаѓаше во фармерки. Тоа веќе беше

подобро. Тогаш сосема добро се оцртуваа нејзините облини.
Фармерките не беа од оние екстремно стегнатите кои не му
дозволуваат на тој што ги носи каква и да е помисла на
активноста што некои милуваат да ја наречат дишење, ами беа
со малку постар крој, за малку повисок струк и за нијанса (ама
многу важна нијанса) посветли. Тоа беа оние добри, стари
типично женски фармерки. Фармерките што го зголемуваа
33
сексапилот кај секоја жена. А, оваа и тоа како беше жена! Во
вистинската смисла на зборот.

Еден ден, еден шокантен ден, таа дојде на предавањето во

фустанче. Не фустан со некоја претерана должина што го
покрива секој милиметар од нејзината кожа, која во комбинација
со бојата како од каталог за погребни костуми ќе оддадеше
впечаток дека на себе има наврено опрема за заштита од пчели.
Не! Тој ден таа дојде со најубавото кусо, светлосино фустанче.
Погледнав угоре низ отворениот прозорец, чисто заради
споредба. Небото не можеше да се спореди со нејзиниот изглед.
Ни оддалеку!

Ткаенината со боја на насмевки и прегратки полни со љубов

(како што знаеше да каже одамна едно девојче), започнуваше на
неколку центиметри над колената, постепено се стеснуваше
како што се доближуваше кон половина, таму ја обвиткуваше
друго, отсечено парче од истата ткаенина, врзано околу неа, а
потем повторно се рашируваше сè до средината на градите, каде
што подеднакво се разделуваше на два еднакви дела што
заминуваа на обете страни, оставајќи ја средината сосема
отворена за размислите и фантазиите што беа тргнати натаму.
Тајните на нејзиното тело ги чуваа 2 сосема тенки прерамки што
едвај се држеа на голите рамена. Многу машки срца во таа
училница се стегаа во молбите гравитацијата да си ја заврши
својата работа и тие најпосле да го видат она по што копнееја.

Не беше расположена за работа тој ден. Откако го запиша

часот во дневникот, стана и се загледа во светот надвор.
Делуваше како да набљудува птици, како да го гледа растењето
на тревата, како да е сосема задоволна со сонцето што ѝ го гали
лицето во тој миг и ништо повеќе не ѝ е потребно. Се смешкаше.

Запишувајќи во дневникот, таа не го стори она, за неа

препознатливо движење – со левата рака не си го покри
деколтето, за да не можат љубопитните очи нешто да впијат.
Напротив, најдлабокото деколте што некогаш го видов на неа

34
сосема слободно ги распосла двете раскошни цицки. За малку
што не се наѕреа и брадавиците. Навреме заврши, се исправи и си
ја подигна прерамката. Ништо од претставата. Некој одзади
падна од столчето. Возбудата била преголема. Никој не се
изненади кога виде дека се работи за Мартин. Сите се изненадија
кога тој посака да одговара. Кутриот не знаеше ни 2 збора
француски. Сепак, стана и инсистираше да го искаже своето
знаење пред светот. Дотогаш сите беа навикнати да го гледаат
како спие на часовите, како ескивира кога претстојат усни
испрашувања, а своите успеси ги постигнуваше при евентуалните
преписи на писмените работи. Таа беше најизненадена од овој
негов потег. Сепак, немаше зошто да го одбие. Тоа ѝ беше работа.

Го повика да излезе пред таблата. Таа седна во столчето и ги

прекрсти голите нозе. Мартин зјапаше во нив како за првпат да
гледа нозе. Како дамла да го имаше удрено. Верувам дека ако
тишината потраеше уште некоја минута, ќе почнеше и да се
лигави или ќе направеше обид да ѝ скокне. Ништо од тоа не се
случи.

Му кажа некоја реченица и му рече да ја преведе и на таблата

да ја напише на француски јазик. Размислуваше. Размислуваше
долго. Ја држеше кредата во едната рака, со другата си го
потпираше челото, а под неа, со окото ѕиркаше и се обидуваше
да види нешто повеќе од тајните затскриени зад фустанчето.
Чинам дека не успеа. Изразот на неговото лице кажа сè.
Разочарано тргна кон своето столче. Не рече ниту збор.

Таа со искрено жалење во гласот му соопшти оти ќе мора да

му стави негативна оценка, особено зашто го предупреди дека
не мора да одговара токму на тој час. За миг ја снема насмевката
од нејзиното лице, додека повторно надвиснуваше над
дневникот за да ја впише неговата оценка. Мартин се насмеа и
го исплази јазикот. Потем воздивна и си седна. Подоцна само ни
кажа – вредеше.

- Кој друг би сакал да одговара? – како на шега праша таа.

35
 - Je! – одговорив јас, како од топ.

- Мислиш, moi, така? – се насмевна.

- За мене секогаш ќе е je – вратив истоветно со насмевка, иако

веќе четврта година се обидував да ја натерам да сфати зошто
намерно ја употребувам погрешната заменка секој пат. Наместо
тоа, таа секојпат само ме коригираше и ништо повеќе.

Не знам зошто воопшто очекував од неа да сфати една обична

локална шега? Не знам зошто и јас воопшто се пријавив кога ми
беше јасно оти одамна оценката ми е заклучена? Изгледа и мене
ме мачеа тајните на синилото....

Воздивна таа повторно, си ја врати насмевката, погледна

одново надвор и рече – некој од машките нека го извади
касетофонот, да чуеме некоја песна до крајот на часот.

Мартин без да се пријави рипна, отиде до шкафчето и

внимателно го спушти касетофонот блиску до катедрата, притоа
клекнувајќи за да може да биде особено внимателен при
поставувањето и случајно да не ја изгребе пластиката. Патем, не
заборави да фрли некој поглед на лево. Колку да се увери дека
нозете сè уште се таму....

По некоја минута се разнесе глас низ училницата, кој пееше:

“....es si tu n’existe pas....”

****

- Каде е Ана? – загрижено ја прашав Леа која од торбата

вадеше опрема за планинарење.

- Ќе дојде – мирно рече таа и започна да ги врзува и разврзува

бројните јажиња.

Се готвевме да влеземе во дупката.

36
 XIII

Стоевме надвиснати над масата со невообичаени димензии,

но сосема во склад со димензиите на хартијата со чудните
планови исцртани врз неа. Од обете страни, блиску до мене беа
навалени Ана и Бети. Имав одличен преглед на нивните
заоблени задници. Не сакав да изгледа како да зјапам во нив, па
затоа малку се помачив да го здогледам и газето на Леа, која
беше нешто поналево, кај насловот на плановите. Ме забележа.
Не реагираше. Мислам дека почека да види дали ќе се загледам
и во Тала, но таа едноставно не ме интересираше, па решив да
се задлабочам во она што беше пред нас и за што
претпоставував дека сите сме таму дојдени. Добро, јас сум бил
донесен. Сеедно. Леа се насмевна. Ми ја прочита збунетоста и се
насмеа. Имаше нешто во таа девојка. Имаше.

Светилките сè уште ни ги параа очите. Чинам дури и дека

прашав или се пожалив на таа тематика неколку пати, но ми
беше кажано (првенствено од Ана) оти нужни се и да престанам
со жалењето. Видов зошто се неопходни. Не можејќи да
издржам, повторно искоментирав нешто. Колку што се сеќавам,
беше тоа – од олку светло и Стиви Вондер ќе прогледаше.

Тогаш Ана ѝ рече на Тала да отиде до ѕидот и да ги исклучи.

Таа го стори тоа. И натаму се гледаше сè во собата, но кога го
вперив погледот во плановите, огромниот лист хартија на кој
дотогаш имаше некакви планови, остана сосема празен. Бел
како снежна бура или некоја друга лоша метафора поврзана со
снег. Тала во тој миг повторно чкрапна. Ана ме погледна
прашално. Јасно ми беше и замолкнав, барем некое време.

Ана почна да објаснува.

37
 - Во оваа точка – ни покажа со раката – падината од позади
дворот најблиску е до ѕидот. Вие двајца оттука ќе скокнете –
покажа кон мене и Тала. – Мора да внимавате чуварот да не ви
ги пушти ротвајлерите зашто се истренирани да убиваат. Полека
ќе се движите и ќе се шмугнете низ собата на чуварот, на левиот
агол.

Ни подаде обвивка од чоколадо, со наградата за него

спакувана внатре.

- Вие двете – им рече на Леа и Бети – ќе треба да му

направите диверзија на чуварот.

- Што да му направиме? – праша Бети и се изнасмеа патем не

пропуштајќи да се изнаика.

- Ти ќе му ги покажуваш цицките и ќе го молиш да излезе, да

ги допре и да ти каже дали му изгледаат како природни. Може
така?

- А-ха, да – повторно се насмеа таа, со истиот иритирачки

призвук.

- Леа, ти ќе чекаш да ја отвори портата, а потоа ќе го

онеспособиш. Со животните ти оди нели? – праша Ана.

- Немај гајле – кусо врати Леа.

- Видете сега сите – воздивна и продолжи, – можно е нешто да

тргне наопаку. Ако ги откријат Даниел и Талија, вие двете – им
се сврте на Леа и Бети, - ќе мора да влезете од напред, па дури
после да го средите чуварот. Истото важи и во обратната
ситуација. Ако излезе дека тој со кучињата е педер, вие прво
влезете, а после ќе го средите од внатрешната страна, јасно? –
заврши речиси диктаторски.

Не можев да се изначудам зошто ме нарекува Даниел кога

тоа не ми е името? Не сакав да речам ништо зашто си ветив дека
нема да преречам уште нешто, барем не таа вечер. Потоа се
38
досетив оти можеби тоа го чини зашто и таа не се викаше Ана, а
јас токму тоа име ѝ го дадов. Немав никаква можност за
приговор. Останав втонат во молкот.

Сите потврдивме дека сосема ни е јасно она што беше

презентирано, иако не бевме баш најсигурни во себе. Пред да
стивне муабетот, Ана ни кажа само уште да се држиме залепени
до ѕидот, кога веќе ќе влеземе во куќата. Не знаеше да ни
објасни зошто. Но, ни кажа дека е од животна важност.
Поверувавме.

- А, по што одиме? – стисна низ заби Тала.

- И да ви кажам, нема да го препознаете кога ќе стигнете

таму. Важо е барем еден од вас да успее да влезе во куќата.
После јас ќе дојдам. Ако ве фатат, не паничете. Ништо не ви
можат. Важно е да го украдеме. И после наши се. Верувајте ми.
И сите маки ќе ни завршат. Ќе имате пари за цел живот.
Можеме ние! - заврши Ана.

****

Уште не беше зазорено, а веќе успеавме да стигнеме каде

што Ана нè прати. Внатре немаше ништо. Освен, онаа огромна
празнина што одеше до недоглед удолу. Нештото мораше да е
таму долу некаде.

Ана не дојде. Чекавме, но веќе не можевме да чекаме.

Опремата за планинарење беше одамна подготвена и
исповрзана на нас. Со нозете веќе ги допиравме лигавите
кристали што го обрабовуаа кратерот сред куќата, од
внатрешната страна. Ох, што не ни навестуваа тие кристали со
некој непознат секрет врз нив.

Тргнавме.

39
 XIV

За малку што не паднав. Само една избегана мисла беше

доволна да ми се разниша сета стабилност, кога се обидов да ја
фатам истата таа мисла. Се сомневам дека и јажињата ќе
успееја да ме одржат во живот подолго време. И тие тогаш ми се
видоа прилично тенки. Речиси како да ги немаше. Зошто, зошто
морав да згазнам токму на тој црвен кристал? Неговата боја го
направи сиот оној насобран секрет речиси невидлив, а сосема
сигурно незабележлив. Барем за мене. Си загазив во него и
ногата ми отиде в лево. Едвај се задржав на некој од другите
кристали и со забрзан ритам на срцето зедов неколку длабоки
здива пред воопшто да го земам предвид продолжувањето удолу.

- Пази малку, пизда ти материна, ќе го поебеше цел план –

вресна Тала, сепак држејќи го гласот под контрола, не
дозволувајќи му да се крене над некоја граница што ќе го
оддадеше нашето присуство во тој огромен кратер.

- Не пискај мори! – вратив, сè уште обидувајќи се да се

соземам.

Мислата што ми побегна сама ми се врати, откако се смирив

и продолжив да се симнувам, побавно и повнимателно. Мислев
на оние луѓе што тргнале од малку (а некогаш и многу) поназад
од стартната линија, а за кои никогаш тоа не се памети, па сите
им забележуваат што не ја искинале лентата на целта со градите
или принципилено одлучиле да застанат на 4 метри пред крајот.
Како оние глупави луѓе што одеднаш решаваат дека ако треба и
цел живот ќе го минат во учење, но ќе ги стигнат умните. И
потем истите се жигосани зашто не успеале да го одбранат
докторатот. Или сиромашните што решиле да работат и да се
40
збогатат, првите неколку години ги трошат само за да стигнат
на 0, а сепак им пререкуваат кога ќе заработат „само“ колку за
пристоен живот и ништо повеќе. Проклето суров знае да е
светот, зашто сè се заборава по неколку дена.... без разлика дали
било лошо или добро.

Само еден ден порано сакав да забодам неколку изострени

пикадо стрелки во шанкерот, само затоа што навива за
погрешниот фудбалски тим. А, тогаш, веќе се симнував удолу
низ огромниот кратер, заедно со трите девојки, заплеткани во
најголемиот грабеж некогаш изведен. Никој веќе не памтеше
оти ме извлекоа од една длабока дупка во која бев пропаднат, за
подоцна да морам да се спуштам во нова, уште подлабока дупка,
но овојпат полека, сигурно. Никој не паметеше и затоа ме
предупредуваа да не помислам ни на најмала грешка. Морало да
внимавам уште малку, а кога сето ќе заврши, веќе ќе не мора да
правам ништо до крајот на животот. Оттогаш ќе ги правам само
нештата што сакам да ги правам. Повторно отпловев во некои
сништа.

Се симнувавме повеќе од еден час, а и натаму се чинеше оти

се наоѓаме во бунар без дно. Од местото каде што се најдовме,
веќе не се гледаше ни влезот во дупката. Бевме некаде на
средина. Некаде. Никаде.

- Што бараме ние? – прашав, земајќи здив и бришејќи си го

челото со ракавот.

- Ќе видиш кога ќе го најдеме – низ заби исцеди Тала.

- Ана не дојде, како ќе знаеме што е? – прашав повторно.

- Ќе видиш – самоуверено ми рече Тала.

- Знаеш нешто што јас не знам? – налутено ја погледнав.

- Сто посто. Со оглед на тоа колку си глуп – врати зајадливо.

- Изгорена си да те преврти некој, нели? – прашав.

41
 - Не си ти способен да ме превртиш – рече.

- Ако беше последната жена на светов, сигурно ќе трчав

побрзо за да се осигурам дека ќе ти избегам. Не си ласкај.
Смрдиш! – подвикнав.

- Ти си глупав – сосема смирено ми рече.

- Престанете морони! – заповедаше Леа.

- Што е мори ти? – ја праша Тала.

- Не се лигави. Ни ѕидовиве не поверуваа во твоето лезбејство.

Престанете, мораме на време да се симнеме и да го најдеме.... –
направи незгодна пауза каква што се прави кога некој ќе сфати
оти нешто ќе кажел за малку, а всушност не смее да каже, па
незгодното време без текст го користи за смислување на некоја
бледа лага; а потем продолжи – она. Со детскиве преправања
само загрозувате сè. Кога ќе се вратиме, влезете во некоја соба и
изебете се. Само ти претходно истуширај се – ѝ рече на Тала и
потем продолжи да се симнува удолу.

Продолживме сите обесени на различни страни од дупката со

огромни димензии. Сите потполно задлабочени во она што ни
претстоеше – патот до долу. Каде и да беше тоа долу. Морам да
признаам дека малку ме фати паника кога помислив дека можно
е да заглавивме во некоја безизлезна ситуација и никогаш
повеќе нема да го видам светлото на денот и дека....

Токму тогаш, се чу врисок од зад мене. Се подзавртев, само со

главата. Бети беше обесена само на јажињата. Висеше на
половина метар од ѕидот на таа монструозна дупка. Преташе со
слабите нозе како дете во вода и се смешкаше, притоа
подикнувајќи. Почна дури и да се врти во круг. Се смееше.
Икаше.

Јажето се откачи. Леа ја погледна Тала.

- Ме нервираше – кусо рече таа.

42
 По десетина секунди се чу придушен звук – бап!

- Барем сега знаеме дека чудово има крај – заклучи

триумфално.

Се погледнавме со Леа. Мораше потаму.

43
 XV

Најпосле стапнав на проклетото дно! О, колку само ми олесна

кога почувствував тло под нозете. Го видов од нешто погоре, но
не можев да си поверувам на очите, беа премногу несигурни во
тие моменти на агонија низ кои поминував. Не ми се веруваше,
но се уверив. Седнав на земјата и речиси заплакав. Иако не ми
оди со солзите. Некако престануваат уште при нивниот извор,
некаде таму, длабоко во мене. Добро. Лажам. Не заплакав. Но,
страшно ми олесни што веќе не висев на некое јаже, стиснат
панично до некои лигави кристали од кои сакав да избегам што
е можно подалеку, но не смеев да се одделам, зашто животот ми
зависеше од нив.

Веднаш по мене, се симнаа и Леа и Тала.

- Ти си луда, пичка ли ти мајчина! – неконтролирано се

развика Леа и ѝ се фрли на Тала.

- Што кур ти е мори? – врати таа, удирајќи ја со тупаница.

- Зошто го уби девојчето, кучко?! – врескаше Леа, удирајќи.

- Ми дојде преку кур! – прифати и Тала, возвраќајќи на

ударите.

Се раскрварија во лицата.

- Каде е телото? – прашав, сосема збунет.

- Еби си мајката – викна Тала.

Продолжи да ја удира Леа со секој дел од телото со кој што

можеше да мавне. Крвнички ја тепаше.
44
 - Го нема телото – констатирав, не можејќи да се начудам.

- Кој те ебе – викна и Леа.

Леа враќаше со сите сили. Воопшто не остана должна. Ниту

за миг. Удираше ли удираше.

- Гуски! – им викнав – ја нема Бети!

Престанаа. Седнаа обете на земјата. Се замислија.

Почвата под нас беше сосема рамна. Немаше траги ни од

паѓање, ни од влечење, од ништо. Изгледаше како никогаш
никој таму да не бил. Како прв пат ние да стапнуваме. А, таа
падна. Сите ја видовме како падна од огромна височина. Падна
на тврдата почва. Таквиот пад невозможно беше да не ја убие.
Мораше да биде мртва. Сигурно беше мртва. Мртва беше.
Несомнено.

- Што се случува овде? – праша Тала.

- Мора да ја најдеме – рече Леа, се сврте кон Тала и додаде –

со тебе ќе се разберам попосле!

- Што мислиш, колку сме длабоко? – ја прашав Леа.

- Што е тоа важно? – ме погледна со оган во очите.

Светилките тука запираа. Наоколу беше потполн мрак.

Насекаде. Тргнавме кон мракот, очекувајќи да најдеме некој ѕид.
Немаше. Загазувавме во мракот, а оној круг обрабен со светлина
што лежеше под дупката остануваше зад нас. Сите одевме во
различни насоки. Одевме со рацете испружени напред.

Уште малку и нешто ќе се појави, мора да се појави, така си

велев постојано. Но, тогаш ми помина една мисла низ главата и
ме натера да помислам оти можно е тука некаде да постои
некоја нова дупка во која можам да пропднам и никогаш повеќе
да не видам светлина. Ме фати паника, како никогаш претходно.
45
Се завртев наназад и се затрчав панично кон светлината. Звукот
од огромните чекори ги предупреди другите две. Чинам дека
почнав и да викам. Стигнав во осветлениот дел од празнината
што ме преплашуваше до смрт!

Се вратија и тие.

- Што ти стана? – праша Леа.

- Што виде бе? – праша и Тала.

- Ништо, тоа е проблемот! – искрено си одговорив.

- Ти си пичка! – викна Тала.

- Затоа те пали? – зајадливо нафрли Леа.

- Да ми ја лижеш – ѝ рече Тала.

- Сонувај, твору!! – внимателно изговори Леа, речиси делејќи

ги зборовите на слогови.

Погледнав угоре, кон дупката. Светлата се гасеа, ниво по

ниво, од некаде горе, па кон долниот дел. Стануваше сè
помрачно. Чудно, но покрај сета таа планинарска опрема, никој
не се беше сетил да понесе и некоја џебна батерија. И тогаш
уште и светлата почнаа да се гаснат. Ќе останевме во потполн
мрак. Морници ме удавија.

- Што сте се уплашиле пилиња? – свечено праша со онаа

добро позната насмевка што отсекогаш ме топлеше.

Сите се развртевме барајќи ја со погледот.

- Тука сум – ни рече.

Светлата целосно замреа.

- Оттука натаму е лесно – продолжи.

46
 Тогаш се запалија нови светилки што го осветлуваа, како што
тогаш ми изгледаше, безграничниот простор во сите правци,
носен на екстремно ретките столбови распрскани ваму-таму.

Пред нас стоеше Ана. До неа имаше уште една девојка.

- Ова е Ангела. Таа ќе ни помогне.

47
 XVI

Врвевме низ лавиринтот од столбови што се протегаа некаде

до бескрајот, ако не и подалеку. Столбовите стануваа сè погусти
и погусти како што одевме понатаму, а бојата на подот и таванот
потполно се промени. Тргнавме од некое црвенкасто место, а
веќе се најдовме во потполно сина околина, во поплочени
пространи ходници до недоглед, под чудно изѕидани тавани.

Чекоревме речиси рамо до рамо. Добив некое чувство како да

се наоѓам во „Волшебникот од Оз“, со таа разлика што ние бевме
петмина. Добро, секогаш и Тото го вбројувам во ликовите, зашто
ако ништо друго, барем секогаш лаеше, а Тала ни беше кучката
во друштвото, па така сè си дојде на свое место. По таа логика,
јас требаше да сум Дороти, зашто сите останати беа од
спротивниот пол, но тоа и не беше толку важно. Важно беше оти
никој не знаеше што бараме, ниту пак каде одиме. Можеби пак,
само јас не знаев. Којзнае?!

Се загледав во Ангела. Нормална човечка реакција кога ќе

видиш нешто ново и непознато. Но, тоа беше целата работа. Таа
ми изгледаше толку ненормално позната што ќе си го изедев
левото уво доколку тоа ми помогнеше побргу да се сетам од каде
ја познавам, од каде ми останал нејзиниот лик врежан во
меморијата....

Ангела беше едно од оние иритирачки добро градени женски

суштества. Имаше од сè по токму онолку колку што треба да
има, а од ништо премногу. Наликуваше на манекенка, со таа
разлика што беше убава. Анорексијата ја немаше чепнато.
Лицето не ѝ беше испиено од шминки, третмани и 4 штеки
циграи дневно место оброци. Таа зрачеше од природна убавина.
48
Некаква исконска убавина. Убавина што јас сигурно не можам
да ја опишам.

- Знаеш ли која е оваа? – ме праша Ана тивко, откако ми се

приближи, кон крајот на редот во кој се движевме.

- Немам поим – искрено одговорив.

- Кога си се занесувал дека можеш да станеш писател или

нешто слично, оваа е таа што никогаш не си ја дочекал во
издавачката куќа, кај што ти викале да се вратиш подоцна и
подоцна дур не си избувнал ко секогаш и никогаш повторно не
си се вратил.

- Оваа ли е? Курва!

- Од надвор почнаа да ѝ ги плаќаат сметките, па затоа почна

и да објавува текстови со силна пропаганда против својот народ.
Се сеќаваш?

- Истата ли е?

- Една и иста. Принципелна до крај.

- Зошто ја донесе? – не можев да се начудам.

- Потребна е.

- Ќе ја убијам.

- Не ти! – ми рече категорично.

Се насмеа Ана и продолжи да оди напред. Одвреме навреме

фрлаше по некој поглед кон Ангела. И таа задоволно се
смешкаше и продолжуваше напред.

- Леа има претрпено најмногу од неа. Работеше во

продавницата за книги. Далеку од муабетот дека тоа е
книжарница. Ама и не е важно сега. Сакам да ти кажам, ја

49
гледаш ли како крвнички ја гледа? Уф! Жива ќе ја изеде. Ушта
кога се појавивме ја забележав како изреагира.

- И сега што ќе правиме?

- Сега ќе одиме натаму.

- Каде е Бети?

- Не е со вас?

Немав шанса да одговорам. Тала скокна врз грбот на Ангела и

со неколку дивјачки потези успеа да ѝ го скрши вратот.
Неконтролирано се раздра, без воопшто да се обиде да ги
артикулира звуците што излегуваа од нејзиното грло. Откако се
смири, посака да се оправда за своите постапки. Почна да
раскажува нешто.

- Курвава ми го зема дечкото. Требаше да се венчаме. Одевме

неколку години. Го начекала негде во кафана и го издупила. Го
мафташе уште некоја недела, колку што му требаше да ме
батали, а после го фрли. Се самоуби човекот. Курвештија, пичка
ли ти материна! – извика и плукна на безживотното тело.

Ана застана. Се заврте кон Тала и ѝ рече – во ред. Полесно ти

е? Ајде, мораме напред.

Заминавме без повторно да ја погледнеме мртвата. Омразата

умре заедно со неа, но телото го оставивме. Имавме задача пред
нас.

Лавиринтот згуснуваше. Одеднаш и сите светла се изгаснаа.

Мрак.

50
 XVII

Се запалија придушени светла, налик на оние за итни случаи

што се палат кога доводот на електричната енергија се
прекинува од некоја причина. Црвенкасти беа. Едвај се гледаше
еден метар наоколу. Се распулив насекаде околу себе. Ана ја
немаше?! Мракот беше тука едвај 3-4 секунди, а таа исчезна. Ја
снема како в земја да пропаднала. Помислив и на тоа, па
погледнав во земјата. И таму беше поплочена со нешто што
наликуваше на бетонски плочки со какви обично се поплочуваа
тротоарите во мојот град. Не постоеше место каде што за толку
кусо време таа можеше да отиде. Не постоеше начин таа да
исчезне. А, исчезна!

Блиску до мене, меѓу сите тие веќе густо насадени тешки

бетонски столбови, стоеја Леа и Тала. По изгледот на нивните
лица, заклучив оти и тие две се барем подеднакво збунети колку
мене. Леа имаше плачлив поглед, а Тала панично се врткаше
наоколу, барајќи нешто со погледот во околината што беше
идентична на сите страни наоколу!

- Мора да видиме што се случува – рече Леа.

- Ќе се растрчам наоколу, да видам што има. Може ќе

налетам на Ана. Мора да е блиску – реков, веќе не знаејќи што
со себе.

- Не оди – ми рече таа.

Не го мислеше од грижа. Сигурно не. Го кажа онака како што

тоа го кажуваат далечните роднини кога не те пуштаат да
заминеш до најблиското место и да земеш нешто, зашто постои
опаснот некој залутан авион да се расипе токму на небото над
51
тебе и да ти падне баш на глава. Нормално, сето тоа не го прават
од загриженост, ами затоа што доколку нешто навистина те
снајде, одговорноста ќе падне врз нив. А, тоа е нешто со кое
нема да можат да живеат, нели?

Две човечки суштества умреа, никој ништо не рече, а

одеднаш таа се грижеше за одговорноста поврзана со мојата
евентуална смрт? Не! Мораше да има некоја скриена агенда.
Мора да знаеше нешто повеќе од мене. Уште од почетокот на
нашето патешествие ми изгледаше како да знае нешто повеќе
од она што го знаев јас. Но, немав сили да почнам расправа,
особено зашто бев преплашен од исчезнувањето на Ана. Во
меѓувреме, Тала стоеше скаменета.

Се растрчав наоколу. Доколку некој ме гледаше отстрана, ќе

му наликував на обезглавена кокошка што трча рефлексно во
кругови. Не знам дали можеби имаше некој од некаде што ги
имаше вперено очите во мене, не знам дали некогаш тоа
воопшто ќе го дознаам, но знам дека немав друг избор. Ништо
поинакво не можев да сторам. Колку и да трчав, каде и да трчав,
секоја страна наликуваше на секоја друга, сите страни, сè околу
мене беше идентично. Затоа, пред да ги загубам и двете што сè
уште ги гледав, набрзина се вратив кај нив.

- Ништо, а? – праша Леа.

- Ништо – кусо одговорив.

- Вие сте луди, пичка ви материна! – вресна лезбејката.

Иако очекуваше конфликт, не ѝ вративме. Барем не веднаш.

Изгледа тоа дополнително ја разлути.

Од некој свој џеб извади нож. Едвај ја забележавме. Некој

отсјај ја издаде. Го забележавме ножот. Ништо повеќе. Но, за
среќа беше доволно. Кога скокна кон Леа, со намера да ја
повреди, а не се сомневам и со намера да ја убие, ја потфатив
Леа за рака, ја потргнав и залетаната лезбејка падна на подот.
52
Пред да има шанса да стане, Леа рипна врз неа, ѝ го одзеде
ножот, и со сета сила ја забоди во грбот, некаде на средина
помеѓу двете плешки. Умре. Искрвари до смрт.

Ја погледнав Леа.

Ме погледна Леа.

Се гледавме очи во очи некое време. Сосема сум сигурен дека

заборавив што беше она што пред тоа ме мачеше и не ми
допушташе да се смирам барем за еден миг. За кратко ми
исчезнаа грижите. Заборавив сè.

- Можеме да почнеме! – громогласно рече гласот на Ана,

засилен барем 100 пати!

Одеднаш, исчезнаа сите столбови, го снема покривот, подот

се измени. Ана стоеше зад една мантинела и зборуваше во
микрофон. Ни се насмеа.

53
 XVIII

Јас и ти во нашата куќа од сништата. Ништо повеќе од двете

соби не ни е потребни. Сосема се доволни, ако едната не е и
одвишна. Меѓу нив, само мало ходниче, со многу светло што
јурнува внатре низ застаклената врата. Околу куќата има
огромен двор. Сиот е покриен со трева, со најубавата зелена
нијанса што некој некогаш ја има видено, совршено пресечена,
со подеднаква должина насекаде.

Дворот нема меѓи. Нема ограда. Онаку каде што тој завршува,
тревата почнува да дивее. Се раскрилува и расте во сите можни
насоки. Насекаде околу дворот наш најубав.

Од едната страна, таа иста разуздана трева продолжува сè до

она место во далечината каде што започнува шумата. Од
другата, се простира значително подолго, до малото планинско
езеро во далечината што наликува на скршено огледало кога ги
гледаме изгрејсонцата.

Знаеш да се насмееш кога ќе го здогледаш првото парче од

сонцето. Иако јасно ти е оти тоа ќе се појави, сепак, се сомневаш
до последниот миг. А, откако ќе воочиш дека најдлабокиот страв
не ти се исполнил, се насмевнуваш со олеснување и потем
зјапаме заедно, некаде таму во скршеното огледало во
далечината. Никогаш не сме отишле натаму. Не знам зошто. Тоа
е толку блиску, а како да е некој друг свет. Ние, всушност,
никогаш не сме отишле потаму од нашето совршено парче
тревник. Како некоја невидлива сила тука да нè држи и не ни
дава да истражува потаму. Којзнае, можеби сме си доволни еден
на друг и ништо друго не ни треба?

54
 Останатите две страни од нашиот свет и онака се обрабени со
карпеста планина што куќата ни ја држи в прегратки и не
дозволува никој да ѝ наштети, па дури ни северните ветришта
проклети што таа вечер безмилосно кутнаа речиси половина од
шумата. Кутрите дрва. Шумата е веќе тажна, а карпите
непроодни. Ни остана само езерото. Ех....

Понекогаш, кога денот безмилосно умира, а јас знам оти ти

жалиш по него и ја колнеш ноќта, сакам да останам буден по
тебе. Заспиваш бргу и се оддаваш на сонот. Да знаеш колку
часови само сум минал гледајќи те. Ех, месечината во полн сјај
надвор, ја заменував за тебе. Без да се двоумам. Навистина седев
и си се прашував со што сум те заслужил? Како ти ми падна в
раце? Како јас и ти завршивме заедно, во едно вака совршено
место? Како дојде до тоа, ти да ме одбереш мене од сите поумни,
побогати, подобри од мене? Како?

Кога те гледав понекогаш, ми надоаѓаа желби, грешни мисли

извираа од мојата утроба. Посакував да те земам уште додека
спиеш, да те растргнам, да те изедам. О, не можам да ти ги
опишам напливите на страст што ме облеваа.

Уште не можам да си замислам како ли ќе изреагираше

доколку ти ги раскинев сите алишта и пред да се освестиш да те
ставев под себе и да ти покажев кој сум јас, а која ти и што тоа
значи? О, колку сакав изненадно да ти го дадам....

- Кого изненадно ќе го даваш? – ме праша, среде мислата,

додека безмалку зјапав во неа.

- На глас реков нешто? – прашав запрепастен од нејзиното

прашање.

- Не.

- Тогаш....? – прашував, барајќи смисла во целата ситуација.

- Ти ги слушав сите мисли.

55
 - Не е можно! – ми снема здив.

- Секој збор. Ако сакаш ќе ти повторам – ми рече, со насмевка

на лицето.

- Не, не мора – побрзав да ја запрам.

Стана. Дојдо до мене, ме фати за косата и потегнувајќи ја, ми

ја крена главата угоре и ме погледна во очи. Се насмеа на
најбожествениот начин кој некогаш сум го засведочил со моиве
две очи. Никогаш не ќе ја заборавам таа насмевка.

- Слатко е што си толку вљубен – ми рече. – Утре на

изгрејсонце ќе одиме кај скршеното огледало.

56
 XIX

Секогаш како да застануваме на половината. Особено јас.

Никогаш ништо не сум завршил до крај во животот. Тоа секогаш
ми ја потврдува тезата оти јас сум половина човек. Можеби и
малку помалку од половина, а она движење до средината,
неретко знам да ѝ го препишам и на онаа кучка што ја викаат
инерција. Но, зошто? Зошто? Патот од половината до крајот
никогаш не е ни подолг ни потежок од оној од почетокот дотаму,
напротив, но јас морам, од некоја непозната (барем за мене)
причина, да тргнувам, одново и одново, да втрчувам во нови и
нови патешествија и сите нив да ги завршам половично.
Воопшто, човек ли сум јас?

- Дали си и ти вљубена? – ја прашав.

Не ми одговори.

Чекоревме кон езерото во далечината што наликуваше на

скршено огледало. Одевме и се држевме за раце. Патеката беше
тесна и паралелното движење додаваше на тешкотиите, но ниту
едниот не посака да ја пушти подадената рака. Па, едноставно
си се стиснавме и си продолживме напред. Без приговор.

- Зошто ме сакаш ти? – изненадно ме праша, не тргајќи ги

очите од огледалото во далечината.

- Затоа што си ти.

- Причина ми треба.

- Се обидуваш да најдеш логика во љубовта?

57
 - Тоа е прашање, а не одговор.

- Не знам.

- Не знаеш зошто ме сакаш?

- Едноставно те сакам.

- Ама, не знаеш зошто?

- Ти знаеш зошто не ме сакаш?

Повторно не одговори. Замолче уште еднаш и бавно дишејќи

продолжи да гледа кон онаму каде што бевме тргнати.

- Сигурно мора да имаш барем бледа претстава зошто ме

сакаш. Барем нешто што одблизу звучи како вистина, не ни
мора да е вистина, ама нешто што ќе зазвучи како такво. Нешто,
што и да е. Ти си тупаџијата, човекот што има теории и за
влијанието на стапчињата за уши врз цената на авионските
билети во Никарагва. Не можеш да ме убедиш дека не знаеш
зошто се чувствуваш како што се чувствуваш – одеднаш кажа
таа, во еден здив, плашејќи се да не ја запрам и да не ѝ дозволам
да продолжи.

- Нема да ти успее да ги доловиш комплиментите што ги

бараш – кусо вратив.

- Не е тоа. Сакам да знам.

- Исто и јас.

- Што?

- Зошто не ме сакаш иако ни е убаво заедно?

- Никогаш не реков дека не те сакам.

- Но, никогаш не рече ни дека ме сакаш, нели?

58
 - Никогаш не реков многу работи.

Зазборувани, не ни забележавме дека сме пристигнале кај

езерото. Она што ни изгледаше како скршено огледало. Тоа
навистина било скршено. А, воопшто не било ни езеро. Тоа беа
едно чудо кристали, еден врз друг, насобрани, збрани, изврзани.
Цело кристално царство. Нормално, неописливо со зборови.

Гледавме, молчејќи.

59
 XX

- Зошто велиш дека ништо не правиме до крај?

- Од каде.... – се збунив, иако не требаше.

- Знаеш дека ти ги слушам мислите, пиле – ми рече милно.

Гледавме во езерото од изврзани кристали. Чинам дека со

секој нов фрлен поглед правеа некаква нова слика од отсјаи,
секако, во соработка со тоа чудесно сонце што бесрамно се
појави, а изгледаше значително поголемо од вообичаено. Небаре
бевме дојдени поблиску до него. Чудно, навистина чудно. Имам
впечаток дека си поигруваа со нас. Или тоа или јас бев станал
параноичен. Не знам зошто, второто ми се чинеше далеку
поверојатно.

- Првенствено мислам на себе. Знаеш оти сум од тие луѓе –

морав некако да се објаснам, не толку заради објаснувањето,
колку што морав да го скршам молкот што имаше потенцијал да
ме уништи.

- Кои луѓе? – праша.

- Онаа тажна група луѓе што никогаш не изоделе до крај.

- Ние изодевме. Еве сме тука, како што и се договоривме,

детуле неразбрано! – подвикна таа со радост во гласот.

- Знаеш дека тоа е адмиративен израз, нели?

- Знам. Затоа и го употребив.

- А, сепак....
60
 - Што ти е сега проблемот? Повторно нешто ќе давиш?

- А, сега давам, а?

- Секогаш давиш, таков си?

- Зошто си со мене?

- Зашто секогаш давиш!

- Почнуваш да наликуваш на мене, знаеш дека?

- Копиле.

- Овца!

Кристалите затрепкаа. Од онаа проѕирност, набргу

кристалите многу бргу попримија светла црвена нијанса. Истата,
секунда по секунда се затемнуваше, сè до мигот кога стана
темна како крв.

- Знаеш, навистина си некако просечен.

- Знам.

- Нема ништо потажно од тоа да бидеш просечен – зајадливо

ми рече.

- Многу добро знам, зашто јас ти го кажав тоа, еднаш одамна.

- Кога?

- Кога погрешно ги протолкував резултатите од тестот за.... –

престанав, зашто тогаш се сетив оти си поигрува со мене.

Кристалното езеро веќе наликуваше на крвава бара.

Пулсираа неброените бордо парчиња кристал.

Убавината во чија потрага отидовме таму, очигледно ја

немаше, а и да ја имаше, одамна беше исчезнала. Затоа редно

61
беше да се иставиме оттаму. Ја фатив Леа за рака и ја поведов
назад кон нашата куќа од соништата, речиси насилнички. Не се
спротистави.

Таа вечер не ја гледав додека спиеше. Таа вечер заедно

заспавме.

62
 XXI

Стоевме голи и неподвижни, некаде во самиот центар на

нашата куќа од сништата. Не лежевме, не клечевме, туку
стоевме – исправени бесрамно еден пред друг, се гледавме очи
во очи, со погледите си раскажувавме некои приказни за нас
двајца што со зборови никогаш нема да бидат раскажани, со
здивовите си испраќаме покани што инаку никогаш нема да
бидат испратени. Јас и таа, таму и тогаш, се обидувавме да
станеме едно, да се споиме во некоја категорија што ќе се
доближи до она чудо што филозофите сакаат да го наречат
вечност. Таму, никој не се плашел од ништо, зашто не постоела
умирачка, зашто сè можело да се преповтори онолку пати колку
што треба за да се претвори во совршенство, затоа насекаде
имало само совршенство и ништо друго.

Стоевме голи и неподвижни, бевме толку блиску до

сплотувањето.... толку блиску.

- Знаеш ли што ми пречи кај тебе – ми рече неприродно,

зашто никогаш не се држеше до нормите на стандардниот јазик.

- Не знам што не ти пречи кај мене – изнервирано реков,

откако ми стана јасно оти моментот е неповратно уништен.

- Тоа што сè мора да анализираш.

- Му рекло магарето на зајакот.... – реков кусо, насмевнувајќи

се притоа.

- И откако нема да ти се допадне тоа што си го добил како

резултат на таа анализа твоја, мораш да ја свртиш работата на

63
пародија, шегување, не знам што ли уште не, само за да се
скриеш од реалноста.

- Види кој тоа не сака анализи!

- Ете пак.

- Што?

- Кога ти го дрвиш – веќе си се враќаше на својот природен

речник, за потоа да продолжи со оној претходен тон – тогаш е
ОК и тоа е анализа и ти си несудениот психоаналитичар и знаеш
сè за сите што имаат некаков проблем, па ги знаеш и
решенијата на нивните проблеми, но останува непознато зошто
никогаш не успеа да си ги согледаш сопствените проблеми, а
кога некој ќе ти ги предочеше, се правеше дека не постојат, дека
тој е глупав и дека ти немаш потреба да комуницираш со него.
Што човек ќе беше?

- Како можеш да извлекуваш вакви заклучоци? Колку долго

ме знаеш ти?

- Не знам.

- Како не знаеш?

- Не се сеќавам на ништо пред тебе.

- Ни јас, искрено да ти кажам.

Застанавме одново, сега со потполно збунетите погледи

вперени еден во друг. Таа ме гледаше. Ја гледав и јас. Се
обидувавме да продреме нешто повнатре, во суштината. Не знам
како, кога не знаевме ни што има во нас самите. Како можевме
да очекуваме да откриеме нешто за другиот?

- Знаеш што не можам да поднесам кај тебе? – ја прашав.

- Не. Зарем има нешто? – изненадено ми врати со прашање.

64
 - И тоа како.

- Мислев дека си вљубен....

- Што тебе не те прави безгрешна.

- И?

- И што?

- Што не можеш да поднесеш, пичка ти мајчина?

- Твојата опсесија со себеси. Не можеш ни малку да си ги

тргнеш мислите и да помислиш на оние околу тебе што те
сакаат. Важно е ти да завршиш со нешто, да сработиш нешто, да
направиш нешто. Важно е ти што сакаш и како сакаш. Никогаш
не се важни луѓето околу.

- Кои луѓе? Само јас и ти сме. Пак почнуваш со анализи,

ебати копилето – се развика Леа.

- Кој те ебе, вратив јас.

Куќата почна да се разрушува.

65
 XXII

Ти и јас во нашиот мал и тесен стан, среде најголемиот град

во светот. Наликуваме на две камчиња во кутија кибритчиња
пикнати во фиока на биро, заглавено во магацин со бироа, во
зграда со неброени магацини. Немаме повеќе од 10 квадратни
метри за секого. Пренатрупан е животот во овој наш стан. Но,
тоа е трендот на денешницата. Не смееме да си дозволиме да
живееме некаде подалеку зашто во тој случај не би можеле да ги
држиме работните места кои едвај ни го плаќаат овој стан. Во
чуден круг живееме ти и јас. Веројатно во некое село, со истите
пари ќе можеме да имаме куќа на 4 ката. Но, си се заглавивме
овде. Чинам засекогаш.

Огромен прозорец има нашата една и единствена соба, во

нашиот премал стан. Завртен е кон запад. Гледа тој во онаа
планина што се истопорува над целиот град. Таа е толку блиску,
а и неверојатно далеку оттука. Таа е она што ние никогаш нема
да бидеме. Таа е голема, таа е слободна, таа е постојано галена
од ветрот. Ние, ние се бориме за здив.

Кога ти и јас водиме љубов, мораме да ги зауздаме нашите

гласови. Соседите практично ни живеат во истиов стан.
Ѕидовите се толку тесни, а ние толку набиени, што не можеме да
имаме ни миг што ќе е само наш.

Не можам кога ќе навлезам во тебе да не помислам дали од

левата страна врз ѕидот е навален оној перверзен имигрант кој
никогаш не се тушира, а порно филмовите ги пушта на сиот
глас. Не можам да не помислам дека е надвиснат над ѕидот и
мастурбира, замислувајќи дека е на мое место! Можеби тоа е
грчот во твоето лице секогаш кога ќе те погледнам за време на
66
оние наши моменти (иако тоа наши е крајно дискутабилно). Ти
мора да го замислуваш како се лигави над твоето кревко тело
додека ти се давиш во смрдеата од неговот гнасно тело. Неретко
помислував дека е редно време да го уапсат и да го одведат. Ако
ништо друго, барем за имање грешни мисли.

Кога ме бакнуваш, онака нежно, а јас навидум те одбивам од

себе, кога се препираме дали во тој миг или нешто подоцна, кога
се тепаме, во најслободната смисла на тој збор, не може жива
сила да ме убеди оти онаа стара вештерка од над нас, онаа чиј
маж неодамна умре и која е на возраст помеѓу 70 и смрт и чека
нестрпливо некаде повторно да се соедини со него; не постои
некој што ќе ми докаже оти таа не го следи секој наш разговор и
не се подготвува истиот да го сподели со целата зграда. Не
еднаш се случило тоа, нели?

Кога се обидуваме да заспиеме, онака, сосема уморни и

исцрпени од што и да е, кога едвај ќе се довлечкаме до душекот
на креветот што е тесен во склад со сиот минијатурен стан, во
оние моменти додека се мачевме да го повикаме сонот, да дојде
и да нè спаси од реалноста, како можеме да ги игнорираме оние
одвратни и врескави мали деца од зад ѕидот кој дури и да беше
еден километар во дебелина немаше да е доволно? А, не е. Тенок
е како хартија, а тие врескаат постојано. Безумно решиле
идиотине да имаат 4 деца, од причини само нив познати
(очигледно е дека немаат пари да ги издржуваат), а тие
постојано врескаат, удираат во ѕидот, плачат. Понекогаш
помислувам дека никогаш не легнуваат да спијат. Или тоа го
чинат кога не сме дома, за сето останато време да го поминат во
малтретирање. Кого? Нас, се разбира.

За оние под нас не сакам ни да почнам да зборувам. О, како

ли само живеат тие скотови? Дали некогаш зачистиле дома?
Дали некогаш се обиделе да се справат со паразитите што им
лазат низ малото станче. Како ли завршивме во оваа дупка?

67
 А, ти ништо не кажуваш Леа. Мудро си молчиш. Се
однесуваш како ништо да не може да те погоди, како да живееш
на месечината и ја имаш таа привилегија сите да ги гледаш од
високо. Изгледаш како да не си оттука, како да не припаѓаш на
големата слика, ами случајно си падната тука и едвај чекаш да
се иставиш. Ах, којзнае што сè минуваше низ твојата убава
глава. Јас сигурно не.

Имаше една навика да седнеш на твоето омилено столче

сместено пред огромниот прозорец и да гледаш во онаа западна
планина испрчена над најголемиот град во светот. Го правеше
тоа наутро, пред да тргнеш на работа, кога сонцето за првпат ги
осветлуваше нејзините падини. Седеше, гледаше и молчеше,
понекогаш и со часови. Притоа ништо не кажуваше. Ни едно
зборче.

Никогаш не можев да те прочитам. Најмалку тогаш, кога по

долго време проговори.

- Мора да одиме горе – покажа кон планината. – Ене ги

кристалите....

68
 XXIII

Падините никогаш не биле толку стрмни. Кога бев малечок,

мора сто пати да сум се искачил до горе, до врвот, но планината
никогаш не била негостопримлива до тој степен. Речиси беше
како да не ја познавам, како првпат да ја здогледувам, како
никогаш порано да не сум стапнал на неа. Значително бев
збунет од целата ситуација. Ја промашив и патеката неколку
пати, но не сакав да ѝ кажам на Леа, зашто ќе помислеше оти не
знам што правам. Не дека не беше така навистина, но не можев
да си дозволам таа да го знае тоа. Не знам зошто.

Леа чекореше лесно. Се искачуваше небаре искусен

планинар, а чинам дека никогаш порано немаше ни стапнато на
некоја планина. Сиот живот таа беше во кафезот што остана зад
нас, кој некои луѓе сакаат и натаму да го нарекуваат
најголемиот град на светот. А ете, ги пронаоѓаше патчињата
како носот да ја водеше. И не велам дека нешто не беше во ред
со нејзиниот нос, не, таа имаше убаво носе, ни преголемо, ниту
премало, ами токму во склад со остатокот од лицето, како што
треба, сосема пропорционално, но, како да ги намирисуваше
вистинските патеки, исто онака како што крадец во банкарски
сеф би намирисал каде се најголемите банкноти. Таа припаѓаше
таму. Природата се сплоти со неа. Нормално, јас ја следев.
Глетката беше одлична.

- Никогаш не ми беше верен – ми рече, сета израдувана што

најпосле го здогледа местото каде што беа насобрани
кристалите.

- Секогаш.

69
 - Лажеш, говедо! – викна и поита напред.

- Не лажам – реков, обидувајќи се да ја стигнам.

- Зошто секогаш имаш потреба да се извлекуваш од

сопствениот живот? Толку ли ти е неудобно – продолжи таа
угоре по стрмнината.

- За што зборуваш? – велев, задишан.

- Не се прај наудрен. Знаеш добро дека тоа ме вади од кожа!!

– викна силно и потрча.

- Чекај! – вреснав.

Ми избега. Не ја гледав. Решив да го исцедам и последниот

атом енергија од себе за да дојдам до неа и да ги разјасниме
нештата за кои што ме обвинува. Решив и тргнав силно угоре.
Не можев да поверувам колку е тешко. Се чувствував како некој
да ми ги држи нозете, некаде долу кај стапалата и не само што
ги држи, туку како што јас посакувам да отидам нагоре, тој некој
силно влече удолу, како да сака да ми ги откорне.

Искачувајќи се крај една огромна карпа, погледнав напред и

на една чистинка лежеше ридче проѕирни кристали. Таа не
беше таму. Се готвев да тргнам и да ја побарам некаде наоколу,
кога од зад карпата се појави, застана крај мене и ми рече –
зошто мораш да избегнуваш одговори?

- Што ти е тебе?

- Што правеше со таа на роденденот пред 1 месец?

- Аааа – развлеков.

- Дека аааа – со потсмев и жалење ми врати таа.

- Што мислиш, како ми беше додека те гледав седнат на

каучот со таа одвратна курва? А?! – викаше.

70
 - Не беше баш така.

- Како баш беше? Не седна до неа? Не се бацивте? Не ти ја

пикна раката меѓу нозете? Не те галеше 15 минути? Не ѝ шепна
нешто, окезен од осмица до осмица? Не беше така? Кај се
најдовте после? Збори, пичка ти мајчина курвинска!!

- Никогаш не сум се нашол со неа. Таа ми е една стара

другарка.

- Чудно, моите друарки никогаш не ме драпаат меѓу нозе.

- Момент на слабост. Ништо повеќе.

- Ништо повеќе? Колку моменти на слабост си имал за кои не

знам?

- Ни еден.

- Лажеш! – вресна.

Пред нас, во не така големата далечина, кристалите почнаа

да ја менуваат бојата. Станаа некоја светла нијанса на црвено.
Како што одминуваше нашиот разговор, нијансата се
затемнуваше и се ближеше до бојата на крвта.

- Дури и да е вистина, имаш право да ми зборуваш? – прашав,

веќе сосема мирен.

- А, вистина е?

- Дури и да е. Ги заборави двајцата на работа што те прават

среќна? Истовремено!! – завршив, особено потенцирајќи го
последниот збор.

- Од каде....? – се обиде да праша, но не можеше да ја доврши

реченицата.

- Зарем е важно? – прашав.

71
- Ништо не е важно веќе.

- Знам.

Молчевме. Се гледавме во очи неколку минути.

- Зошто сме заедно?

- Не знам – ми одговори.

- Како се запознавме?

- Не знам.

- Се сеќаваш на нешто пред нашиот заеднички живот?

- Не.

- Ни јас.

Градот зад нас започна да се руши.

72
 XXIV

Нè голтна војната. Оние стари, збајатени писатели и поети,

употребувајќи некоја од своите излитени клише-фрази, ќе речеа
– ги однесе виорот на војната. Ништо не беше подалеку од
вистината. Бевме проголтани. Изненадно брзо и безмилосно нè
изглода како ѕвер кога ќе му ги скуси сите надежи и сништа на
некое младо и недолжно животинче. Не бевме мртви, но бевме
проклето блиску до тоа. Не бевме мртви, но подобро да бевме.
Тоневме и тоневме во агонија. Пропаѓавме, сè подлабоко и
подлабоко. Кои бевме ние?

Знаеја да минат и по неколку дена пред да каснеме залче леб.

Водата што ја пиевме беше нечиста. Не, лажам. Водата беше
гнасна и сосема сигурно инфицирана со неброени бактерии,
болести, што ли уште не? Но, немавме избор. Беше или тоа или
умирачка со суво грло. А тоа беше престрашно. Нешто однатре
не ни даваше да се откажеме. Живеевме како-така!

Се засолнивме под еден разнишан мост. Постојано се слушаа

експлозии во близината. Го бомбрадираа стариот мост, се
обиуваат да го срушат, ама никако не им успеваше. Решивме
тогаш, јас и таа, да седиме под него, па ако тој замине во
историјата, и ние ќе отидеме со него. Нештата никако не можеа
да станат полоши. Смртта тогаш изгледаше како олсенување.

Никако не можев да ја испуштам од раце. Не сакав да се

тргнам од неа ни 4 секунди. Морав постојано да сум блиску. Бев
смртно преплашен само од една работа. Не сакав да умрам сам.
Можеа да ме разнесат на парчиња, но сакав таа да е до мене
кога тоа ќе се случи. Не мораше да умре со мене, напротив,
посакував да ја одмине војната и да си поживее уште долги
73
години. Сакав само да ми ја држи раката додека умирам. Сакав
да знам дека некој ќе е со мене, дека не сите ме заборавиле.
Сакав....

- Каков ни беше животот пред да почне лудилово? – ме праша,

стискајќи се сè посилно во мене.

- Не се сеќавам – искрено одговорив.

- Ни јас – ми рече и започна да плаче.

Некаде во далечината се чу експлозија.

- Ќе бегаме ли?

- Нема каде да се бега.

- Можеби потаму е подобро.

- Не. Секаде е исто. Војната е насекаде. Нема бегање. Знаеш и

сама.

- Но, можеби отаде планината.

- Никаде.

Се раздени. Чад се креваше од сите страни. Некогаш таму

имаше населби, градови, знаци на цивилизација. Останаа само
запалени фрагменти што сведочеа за човечката злоба и желба
за самоуништување.

- Горе по реката. Види, види колку убави кристали! – ми рече.

- Добро – вратив.

- Мора да одиме таму.

- А, да си ја чуваме силата, не е поумно?

74
 - За кого ќе ја чуваме? До кога? Сакам да ги видам, те молам –
ми рече милно, плачливо.

Тргнавме спокојно крај реката. Одевме поднаведнати.

Грмежите од оружје стивнаа, та речиси и се изгасија потполно
откако изгреа денот. Како сите да се откажуваат од сè по
доаѓањето на утрото. Ние не се откажавме и одевме кон
кристалите, таму горе, спроти текот на реката.

Некаде токму пред местото каде што имаше сјајно купче

кристали крај реката нè пресретнаа тројца војници. Не знам чии
беа. Веќе не беше јасно кој против кого се бори. Сиот свет беше
збудален и луѓе отсекаде се бореа секаде. Овие беа со некоја
жолтеникаво-кафеава боја на кожата. Наликуваа на
Индонезијци, но кој да ги знае што беа. Сигурно беше само дека
се војници и дека нè заробија.

Највисокиот од нив ја легна Леа на земјата и ѝ ги дораскина и

онака парталавите алишта што ги имаше на себе. Ја остави
сосема гола на влажната крајречна почва. Потем се намести над
неа. Ќе ја силуваше. Несомнено.

- Остави ја, педеру! – викнав.

- Тебе да ти ја оставам? – ме праша.

Ме држеа двајцата останати, за да не можам да му ги

поматам сметките со неа. Се обидував да им се истргнам, но
никако не ми одеше од рака. Ме имаа вклештено и не попуштаа
ни милиметар.

- Остави ја, да ти ебам сестрата! – викав, силно, притоа

пуштајќи и некоја солза.

- Остави, ќе заврши за 2 минути и ќе си одат – одеднаш рече

Леа.

- И уште двајца по 2 минути и ќе си одиме – додаде еден од

војниците што ме држеа.
75
 - Што ти стана тебе? – ја прашав.

- Никој нема да биде повреден така – рече Леа.

- Сакаш да те ебат? – ја прашав, како гнасите воопшто да не

беа таму.

- Не, ама имаш алтернатива?

- Бараш алтернативи? Што стана со љубовта засекогаш, во

добро и зло? – прашав.

- Сакаш да умреш?

- А, ти сакаш да ги јадеш, нели?

- Претеруваш, пичка ти мајчина, како и секогаш. И кога ти

зависи животот од тоа. Претеруваш.

- Сакаш да се свртам на другата страна? Да ти биде подобро

искуството?

- Не сакам никогаш повеќе да те видам.

Кристалите недалеку оттаму почнаа да се преслекуваат во

некоја жар-црвена боја која полека се претопуваше во совршена
боја на крв.

- Пуштете ме да си одам – им се орбратив на војниците. –

Нема да ви попречувам во активностите.

- Ебете ме – им рече Леа.

Се разделивме. Небото почна да се отвора. Сè исчезна....

76
 XXV

- Даниел? Се разбуди? – ми викна нежниот глас.

Само една до сега така ме нарекла. Но, можно ли беше? Од

каде пак таа излезе? Од каде?

- Даниел, ако си буден, дојди ваму! – подвикна истиот мил

глас.

Полека станав од креветот на кој се разбудив. Собата во која

се најдов беше полуосветлена и добив силно чувство дека веќе
некогаш сум бил таму, само што било значително потемно. Каде
бев? Каде?

- Побрзај, не се влечкај! – веќе нервозно викаше таа.

Зачекорив позаинтересирано, притоа придржувајќи се на

нештата околу: неколкуте плакари, останатите кревети,
ѕидовите прекриени со некаков тенок слој лигава материја што
ме потсети на нешто што порано го имав искусено, но не можев
да се сетам кога и каде.

- Дојде, најпосле? – со намуртено лице ме праша Ана.

- Каде сме? – прашав.

- Седни онде – ми рече таа, покажувајќи кон троседот пред

големиот телевизор, нешто подалеку од огромната маса.

Седнав.

Неверојатно бев разочаран од изгледот на нејзиното лице.

Изгледаше како одеднаш сите бои од спектарот да ги имаше
77
заменето за сивата. Засекогаш. Не сум бил толку разочаран од
некоја жена, уште од времето кога ја меркав таа прекрасна,
висока, одлично градена девојка. Случајноста нè натера да си
проговориме. Бевме на некоја работна задача. Одамна беше. Ах,
нејзиниот глас. Не, ни претходно, ни долги години потоа немам
чуено поиритирачки тонови од тие. Пискаше поужасно од
сирена за предупредување од воздушен напад. Толку ѝ беше
тенок гласот што постојано се мислев дали можеби се откажала
од храната заради припадност во некој религиозен култ или
нешто слично. Малите девојчиња имаа подлабоки гласови од
неа. Уште кога го изговори првиот збор, во вода паднаа сите
нејзини блескави аспекти. Остана никој и ништо за мене. Само
уште еден случаен поглед во женско тело. На поминување. И
ништо повеќе....

Но, Ана? Ана секогаш се смееше. И кога одамна се случуваа

многу лоши нешта и луѓе умираа, Ана успеваше од некаде да
најде насмевка. Се гледаше дека ја боли. Сите знаеја дека умира
однатре за да може да ја држи оптегната насмевката на лицето,
но нејзе не ѝ беше грижа. Таа беше насмеана и кога ѝ беше
најтешко. Затоа и ја сакав. Таква беше таа Ана.

А, оваа Ана изгледаше како да сака да ме убие со погледот.

Беше толку намуртена што мислам дека во истиот миг ѝ се
створија на лицето подеднакво брчки, колку што имаше
акумулирано во текот на годините. Беше лута до немајкаде. Ме
исплаши.

Забележав дека бројните светилки во собата беа изгаснати.

Светеше една и единствена на средината на таванот и сосема
солидно ја осветлуваше собата, која не изгледаше воопшто како
разрушено скривалиште, ништо налик на она што го паметев.
Нешто чудно се случуваше.

- Како можеш да си толкав лузер?! – вресна Ана.

- Ана, што ти стана? – прашав.

78
 - И не ме викај Ана, копиле едно. Како можеш да си толкав
губитник? Лузер е збор со премногу позитивна конотација. Ти си
губитник. Не ми се верува дека те извлеков од пабот. Требаше да
те оставам. Ќе те убиеше шанкерот Рики, а ако тој ти простеше,
ќе умреше пијан некаде во некој ендек. Ќе смрзнеше пичка ли
ти мајчина! Зошто бе, кажи ми зошто морав тебе да те одберам?
– развлече Ана речиси без крај.

- Ана, за што зборуваш? – искрено збунет, прашав.

Тогаш Ана стана секавично брзо од столот на кој седеше, ме

зграпчи за алиштата и ме повлече кон вратата што водеше кон
оној темен ходник низ кој претходно едвај се снајдов.

- Ти реков да не ме викаш Ана! Ме слушна? – врескаше без

контрола.

- Да – кусо одговорив.

- Погледни! – ми викна, држејќи ми ја главата во вратата што

водеше надвор од таа некогаш преосветлена соба.

- Што е ова?

- Ова е твое дело!

- Како е тоа можно? На ништо од ова не се сеќавам!

- Не се сеќаваш? Не се сеќаваш?! Ти си бесчувствително

говедо како и сите мажи!

- Ништо не сторив од ова. Каде е ова? – прашував.

- Сите 3 умреа од тебе – ми рече.

Празно зјапав во трите спружени женски тела на подот.

Кристалите во далечината беа речиси проѕирни....

79
 XXVI

Беше есенско време кога прв пат ја здогледав. Тогаш имав

некоја необјаснива опсесија со природните убавини. Со часови
знаев да минам зјапајќи во специфичната конфигурација на
облаците над мене, во врвот на планината некаде на хоризонтот,
обрабен со белина, птиците што во чудна борбена формација
карактеристична за воените авиони ме надлетуваат по неколку
пати, миризливите цветови што попуштаат пред ветрот и се
разлетуваат насекаде, правејќи карневалска атмосфера во
мртвиот град....

Седев крај реката. На самиот раб. Смрдеше, но бев дојден за

глетката и ништо друго, та затоа и не заминав. На неколку
метри зад мене имаше клупа. Празна беше кога дојдов. Но, не
сакав да седнам на неа, сакав да сум веднаш до врвежот на
водата. Сенките оддалеку ме привлекоа. Водата си играше со
онаа голема портокалова топка на небото. Морав да се
придружам.

На клупата се сместија две жени. Едната беше значително

постара. Чинам дека веќе се ближеше кон шеесеттата! Другата
не ќе имаше повеќе од 34. Убаво лице ја красеше неа.

Се заслушав во нивниот разговор, со грб свртен кон нив,

однесувајќи се како ништо да не ме интересира освен она што
беше пред мене – реката.

- Сигурна ли си? – рече постарата, со значително подлабок

глас.

- Не. Ама, тешко ми е.

80
 - Ова е голема одлука.

- Знам. Ама, тешко ми е.

- Ми кажа. И време е да се решиш: уште да ти е тешко или да

престане да ти е тешко.

- Не можам да се решам – воздивна помладата, некако

милозвучно.

Влетав во некои љубовни жалопојки, си реков. Мачнина ми

надојде од стомакот. Се готвев да се изгубам оттаму.

- Добро, да ги согледаме двете страни. Што најмногу те

нервира кај него? – праша старата.

- Тоа што мисли дека ме поседува.

- Да не те удрил некогаш?

- Не. Ама психичкото малтретирање знае да е исто ужасно.

- Знам.

- Не знаеш. Верувај ми.

- Знам, верувај ми ти мене. Постара сум. Сум поминала низ

многу нешта. Само, знај дека ќе помине.

Помладата подзапре со разговорот. Се разврте наоколу, да се

осигура дека никој не ја слуша, па дури потоа се накани да го
продолжи разговорот. Ме забележа, но по сè изгледа мојата
впечатлива облека ѝ кажуваше оти не ми е гајле за нештата
околу мене и затоа се направи небаре нема никој и продолжи
натаму. Сепак, малку го снижи тонот со кој говореше.

- Премногу е посесивен. Џандарското во него не му дозволува

да не се сомнева во сите мали нешта. И постојано ме
препрашува за сите мажи со кои се познавам. И ни малку не е
нежен во прашањата. Ме прашува дали тој ден на некого сум му
81
го испушила, па да му кажам кој е, па он да отишол да му го
исече! Не е нормален понекогаш.

- Добро, има љубоморни мажи.

- Премногу е љубоморен.

- Не е единствениот.

- Се разлутува ако не голтнам! Мисли дека тоа има некоја

позадина! Знаеш ли колку е напорен понекогаш?! Се чувствувам
како да не сум своја!! – викаше помладата жена.

Заплака. Се фрли во прегратката на нејзината постара

пријателка и липаше. Се бореше да земе длабок здив. Таа беше
скршена. Потполно.

- Најди си некој што ќе те прави да се почувствуваш жива.

Барем понекогаш – го затвори разговоот постарата пријателка.

Станаа да си одат. Откако си ги забриша очите, Ана ми се

насмевна. Заминаа. Знаев дека ќе ја видам повторно....

82
 XXVII

- Колку долго бев отсутен? – ја прашав.

- Неколку саати – ми одговори, спокојно, како воопшто ништо

да не се случуваше.

- Не е можно. Толку нешта се случија.

- Цело време беше тука.

- Лажеш! – вреснав од дното на душата.

Она што мислев дека е темен ходник кој неодамна морав

некако да го пребродам за да дојдам до осветлената соба каде
што сè требаше да почне да добива смисла, сето тоа беше еден
огромен простор што изгледаше идентично како внатрешноста
од онаа диспропорционална голема куќа. Можно беше воопшто
да не сме излегле до затворот? Како? Убаво се сеќавам оти се
возевме со црниот џип, дека дојдовме на горната страна од
планината, дека се спуштавме по стрмната падина, дека го
поткупивме градинарот. Но оттука натаму, нештата како да ми
се поматија. Што се случи со трите девојчиња. Како ли умреа?
Зошто, зошто лежеа на подот, во недозакопчаните црни вреќи?

- Ти се врати меморијата или уште мислиш дека лажам?

- Не мислам дека лажеш, ама....

- Мислиш дека не ја кажувам вистината? – ме прекина сред

реченица.

- Не, туку не се сеќавам на многу нешта.

83
 - Оф – воздивна Ана.

- Дали е ова макета на куќата во која провалувавме? – прашав.

- Ова е куќата! – ми одговори, сосема неволно.

- Ама, како?

- Ги гледаш кристалите таму, на крајот?

- Да – реков, откако уште еднаш убаво погледнав.

- Ајде силно размисли дали можеби ги имаш видено некаде

претходно?

Застанав и почнав силно да размислувам, според

инструкциите. Ми се виде потполно еднакво тоа силно
размислување со моето стандардно слабо размислување, но
сепак, наидов на нешто заглавено некаде во потсвеста. Ми се
испреплетуваа неброени слики и настани, многу живописни
моменти, но ништо немаше смисла. Небаре како ништо пред
моментот СЕГА да не постоеше, а штом истиот се престореше во
некој одминат момент, како да заборавав што сè се збиднувало
претходно, тој миг како да исчезнуваше и заборавав што
воопшто сум размислувавл. Бев потполно збунет.

- Се сеќаваш ли на Бети? – ми подвикна.

- Бледо – одговорив.

- Дозволи да биде убиена.

- Молам? – се запрепастив.

- Не направи ништо за да ја запреш. Дозволи стихијно да се

расплетат работите. Таа мораше да умре. Зошто не ја заштити?

- Не можев.

84
 - И онака кучката ме нервираше. Внука му е на маж ми. Кој
ги ебе.

Се трудев со сите сили да ги држам очите отворени. Нешто

ми го матеше умот. Земав длабоки здивови, додека Ана одново
се готвеше да ме потпраша нешто.

- Се сеќаваш на Талија? – грубо ме праша.

- Едвај.

- Дозволи да биде убиена.

- Како?

- Не ја спречи во убивањето и неминовно беше да биде убиена

во самоодбрана.

- Не можев ништо да сторам.

- Можеше! Веруј ми, знам.

- И сега?

- Сега, ќе ги носиш на душа!

Уф, како ме удри таа мисла. Помислив дека ќе умрам од

мачнината што ми се создаде знаејќи дека сум одговорен за
смртта на две човечки суштества.

- А, се сеќаваш на Леа? – ме праша, со претерано смирен глас.

- Да – со тешкотија одговорив.

85
 XXVIII

- Во секој момент од животот мислиме дека имаме уште едно

чудо време пред нас. Уште цела вечност! Дури и само моменти
пред смртта. Мислиме дека сè ќе помине, a потоа долги години
ќе се исправат пред нас.

- И?

- Трупот од змијата на средината од автопатот беше полн со

бубачки кои се гостеа од утробата. Како таа што некогаш што се
гостела со нивните претци и роднини.

- Ми се закануваш?

- Воопшто. Само потенцирам како стојат нештата.

- Тоа е и твојот проблем. Девојчето беше сосема во право!

- Што?

- Премногу зборуваш.

- Ха!

- Како жена си, да ти ебам мајката!

- Ова потекнува од твојата амбиција да бидеш доминантна или

татко ти сакал син, а никогаш не го добил? Што ти е проблемот?
Секогаш изгледаше толку нежно, убаво....

- Ти стварно си одлепил.

86
 - Не, јас отсекогаш сум ваков ко шо ме гледаш! Ти се измени.
Страшно многу!

- Хахахаха – на глас се изнасмеа.

- Најстрашното нешто е што не се сеќаваш каква беше.

Тогашната ти никогаш немаше да ме обвиниш дека некого сум
убил. Особено кога тоа не е вистина.

- Сереш, а не ги разбираш нештата до крај. Си ја гребнал

површината, ти замирисало на јаготки и мислиш дека си веќе
земјоделец и почнуваш и да ги продаваш по светов тие јаготки,
па им пресметуваш и акцизи!! Чукни си ја главата. Уби 3
човечки суштества и не си ни потресен од тоа!!

- Не можам да поверувам што зборуваш!

- Не можеш?

- Ни малку.

- Ќе ти оставам неколку минути да се соземеш – ми рече, ме

врати назад во собата, ме замоли да седнам пред телевизорот и
ми пушти некој диск, на DVD плеерот.

Не можев да им поверувам на сопствените очи.

- Сега ти се верува? – ме праша по некоја минута.

- Како сум можел?

- А, толку малку требаше да направиш!

- Што требаше?

- Важно ти е сега?

- Да.

87
 - Не смееше да дозволиш некој друг да ја води играта.
Требаше да бидеш маж!

- Која игра?!

- Премногу прашања поставуваш! А, јас морам да одлучам

што сега да правам со тебе.

Додека таа се мислеше, нешто однатре ми надојде. Не можев

повеќе да издржам.

- Ана, јас те сакам. Отсекогаш сум те сакал....

- Сите што ти го испушиле ги сакаш? – ме праша,

прекинувајќи ја мојата храбра изјава. – Претпоставувам да,
зашто не ќе да ги има многу, нели?

- Не е до тоа.

- Никогаш не е. Знам јас.

- Сериозно.

- Не направи ни еден чекор што е само твој, уште откако те

земав од таа дупката!

- Не сум марионета.

- Да си ми жив. Никој не можеше подобра дијагноза да ти

постави!

88
 XXIX

Бев тогаш во некоја фаза од својот живот кога ништо не ме

интересираше, се водев според некои мудри мисли, одамна
искажани, како: „Кукавицата умира 1000 пати, херојот умира
само еднаш!“ Врвев низ средното школо. Живуркав по малку и
секогаш си ја гледав сопствената работа. Арно ама, од време на
време ми доаѓаше потреба да сторам нешто што се допира до
границите на дозволеното. Не ја минував границата, но секогаш
сакав да ја тестирам, до каде се простира, колку се извиткува
ако ја поттурнеш, до кога ќе издржи нејзината флексибилност.

Еден убав, сончев ден кога сите ги палеа своите цигари

некаде по дворот, меѓу грмушките, таму далеку од очите на
„законот“, т.е. на наставниците, јас одлучив, без некоја особена
причина, истото да го сторам под стреата до главниот влез –
онаму каде што пушевме кога врнеше.

Правилата велеа оти не смее да се пуши во јавната зграда.

Но, јас не бев внатре. Стоев надвор. Тоа не ја запре фригидната
учителка по географија или нешто слично, која воопшто не ни
предаваше во мојот клас, да ме пријави. Робусниот директор
беше најавил казна....

На следниот час, дежурниот ученик влезе и ме извести оти по

часовите треба да се јавам во главната канцеларија – кај
директорот. Сеедно ми беше. Во истиот град имаше уште некои
педесетина школи, а неќев ни да помислам колку други градови
постоеја на светот. Продолжив да си мечтаам за некаде далеку,
каде што ќе го најдам она што ми треба, но што не знам што е.
Претпоставувам дека отсекогаш сум бил малку збунет.

89
 Отидов таму. Секретарката ми рече дека малку ќе треба да
почекам, зашто имал тој некој важен телефонски разговор!
Добро, си реков, и така немам попаметна работа, па ќе чекам. И
чекав.

Веднаш до неговата канцеларија лежеше и наставничката

канцеларија. Сите гнаси си беа заминати, освен двајцата што беа
внатре и зборуваа тивко, за никој да не ги чуе.

- Ако нè фати, ќе настрадаме – му велеше таа.

- Ништо не може он. Има и појаки луѓе од него. И над попот

има владика, знаеш – ја тешеше тој.

- Мислиш имаме надеж? – го праша таа со солзи во очите.

- Јас и ти ќе го смениме светот – ѝ рече тој, искрено

насмевнувајќи се.

Се гушнаа, сосема накусо, внимавајќи да не ги здогледа некој.

- Морам да одам. Пак ќе почне со прашања, не можам да го

поднесам веќе – му рече таа.

- Ќе го средиме и него – ѝ намигна тој.

Излезе од канцеларијата, сета спастрена за патот кон својот

дом.

- Што правиш ти овде? – ме праша.

- Превоспитување – одговорив.

- Зарем ти? – ме праша.

- И до тоа стигнавме – се насмевнав.

- Што си направил? – заинтересирано ме праша.

- Запалив цигара, пред врата.

90
 - Па, што е проблемот?

- Географија.

- Не се секирај – ми намигна.

- Ни малку не се секирам.

- Цигара имаш? – ме праша.

- Повелете – ѝ подадов цигара.

Ана ја запали среде ходникот. Чинам дека и нејзе не ѝ беше

грижа за правилата.

Добив условна казна од директорот. Ана остана неказнета.

91
 XXX

Во средината од огромната просторија во чиј агол лежеше

купот проѕирни кристали, имаше четири столови што повеќе
наликуваа на фотељи, со едно чудо жици и кабли околу нив и
некаква контролна табла зад мантинелата што се протегаше
пред нив. Воопшто не наликуваше таа соба на пријатно место.
Се наежив кога ја здогледав прв пат во полн сјај. Кога Ана ми ја
пикна главата насилно низ вратата, ужас ме обзеде. Којзнае што
се збиднувало овде, си помислив. Тешко ми беше да земам здив.
Го кренав погледот угоре. Убаво осветлената просторија ги
оддаде сите свои тајни. По невеојатно високиот таван имаше
обесено многу необични светилки, рефлектори или што и да беа.
Сите се состоеја од црна кутија со осум застаклени делови од
предната страна, кружно распоредени. Беа вперени некаде кон
центарот на просторијата, каде што се наоѓаа столовите.

- Според програмата, ти и Леа требаше да бидете

компатибилен пар! – викна Ана, очигледно налутена.

- Која програма? – прашував, додека збунетоста во мене

полека растеше.

- Не ми е јасно како успеа да ја убиеш и неа?

- Ни сам не знам веќе.

- Сè што требаше да направиш е да ја задржиш подалеку од

кристалите.

- Ми поминуваат мисли низ глава што ми велат дека сум

изживеал неколку животи со Леа....

92
 - Изживеа, идиоте! – остро ме пресече.

- Како?

- Програмата ве одбра како единствените двајца што имаат

надеж за потомство. Поентата беше да те ставиме во сценарио
со 3 различни типови жени и да видиме со која ти ќе основаш
семејство и во каква околина.

- Мислиш 4?

- Што 4?

- Жени?

- Не, Ангела не беше вистинска, дел од програмата, купче на

светлина, единици, нули и малку умствена енергија.

- Мислев на тебе.

- Не си ласкај.

- Ти беше таму.

- Само заради контрола.

- Зошто јас?

- Ни требаше губитник. Не знаев дека можеш до толку да

си....

- Што? – викнав среде нејзината реченица.

- Безнадежен. Пропаднат. Изгубен. Отиден. Бирај кој од тие

описи си го сакаш, зашто сите ти прилегаат!

- Не ти работи програмата.

- Програмата ни е совршена. Ти си проблемот. Малку требаше

да ѝ се спротиставиш и среќно ќе завршевте. Секогаш ја

93
пушташе да се упати кон кристалите. И најмалата негативна
енергија ја насетуваат. Вие се сакавте како куче и маче.

- И сега што?

- Сега мислам дека ти е доволно.

- Доволно од што?

- Доволно од живеење, да речеме – се искикоти на цел глас.

- Ти си луда! – викнав.

- Нормалноста е преценета. Нели мислиш така? – праша со

потценувачки тон.

Вратата близу до кристалите се отвори. Крцкавиот звук што

притоа се создаде ми спотера морници од дното на душата, па
насекаде по телото. Се стресов.

Низ отворената врата влезе еден маж. Висок, строен, облечен

во фармерки и кожна јакна. Веднаш штом влезе, засветкаа
кристалите. Се преслекоа во онаа крв-црвена боја. Тој се затрча
кон нас. Не можев да му го одгатнам лицето поради кусовидоста
моја проклета, но забележав дека во раката носи еден необично
голем нож, кој безмалку беше меч или сабја.

Почнав избезумено да бегам во спротивниот правец. Не знаев

каде, но немав избор. Ме бркаше мојот стар наставник по
физика....

94
 XXXI

Бегав неколку минути. Настрана што ми се видоа како цела

вечност, но речиси бев сигурен дека некаде се загубив низ
лавиринтот што изгледаше како напуштен затвор. Трчав низ
ходници со метален под, неверојатно тесни, пречесто
преградени со тешки и гломазни врати. Едвај гледав каде одам.
А, зад себе, постојано ги слушав тешките чекори на
споулавениот. Напати, дури и одлучуваше да се изнасмее сам со
себе, за до крај да ме дозбуни и да не знам воопшто што им
станало на луѓето од планетава?!

Немаше друг излез. Морав да се симнам по единствените

скали на кои налетав. Сите ходници се сплотија во еден, немаше
повеќе ни врати, како сите патишта да водеа кон подрумот.
Мораше натаму. А, оттаму се ширеше неподнослива смрдеа. Ми
беше страв да помислам на што сè ќе налетам таму, но немаше
друг излез. Мораше. Се симнав.

Таму, што ќе видам? Еден куп отворени ќелии. Не, ќелии е

премногу благ збор за нив. Тоа беа зандани, токму онакви какви
што некогаш биле и во средновековието. Во секоја од нив
лежеше и по една направа за измачување.

Го чув лудиот како се симнува по скалите, па затоа се пикнав

во првата отворена врата и замолчив. Ми надојде нагон за
повраќање, но се воздржав. Стоев на неколку центиметри од
трупот што се распаѓаше, расчеречен на направата за која
подоцна открив оти се вика „Лулката на Јуда“. Се работеше за
еден статив, метар и половина висок, врз кој лежеше еден
триаголник што наликуваше на пирамида, но му недостасуваа
долните страни за да може да се нарече така. Заробеникот беше
95
сосема гол. Со јажиња беше изврзан за сите екстремитети, а и
за главата, и во пределот на карлицата беше просто наденат на
направаата за измачување. Крв имаше насекаде по подот, а
погледот што беше останат на лицето на несреќникот кажуваше
најмногу за нештата што таму се беа случиле.

- Каде се пикна, а? – вресна лудиот, со неговиот

карактеристичен изговор.

Молчев и се трудев да не испуштам ниту најмал звук и некако

да го преживеам тоа што ме снајде. Не писнав ни кога зад него,
некаде во ќошот ја здогледав полициската униформа. Знаев кој е
тој. Тоа беше мажот на Ана. Бездруго.

- Ко што те знам инает, сигурно си отишол во четвртата соба,

само зашто мислиш дека прво ќе те побарам во првата, како што
доаѓа на ред. Ај баш да видам дали сум во право! – викна.

Ја подадов главата низ врата и видов дека навистина влегол

во некоја од собите и се обидов да се префрлам во дупката под
скалите. Подизлегов малку, но тогаш и тој зачука по ѕидот и
знаев оти ќе излезе, па морав да влезам набрзина во втората
врата.

- Каде си копиле? – ми викаше. – Излези и ветувам дека брзо

ќе те средам. Без болка!

Од лошо, на полошо. Во втората зандана, имаше уште една

направа за мачење за која разбрав оти носи име „Круша на
страдањето“. Беше тоа еден метален предмет во форма на
круша, што се внесувал во некој отвор од телото (во зависност од
гревот) и потоа со вртење на рачката, од крушата се рашируваат
подвижните делови, што со себе го прошируваат и отворот во кој
се наоѓаат. Во списите за оваа направа се вели оти во зависност
од желбата за нанесување болка и садизмот на џелатот зависело
кога ќе запре со вртењето и дали воопшто. Во тој случај немаше
запрено. Устата на старата жена што некогаш работеше како
помошен персонал во моето средно школо, беше сосема
96
расчепена. Половина од кожата на лицето ја немаше. Не можев
повеќе да издржам. Повратив. Лудиот го чу тоа. Излезе од
соседната соба и викаше нешто. Не го чув најдобро, оти се борев
со нагоните да не си ја истурам утробата повторно, поттикнат од
ужасната глетка.

- Кај би се криел некој ко тебе? По кои темници? А? –

прашуваше на сиот глас.

Го чув како истрчува и се качува неколку скалила угоре, по

патот по кој обајцата дојдовме кај занданите. Го искористив тој
миг да побегнам во следната соба. Онаму од каде што тој излезе
и каде претпоставував оти нема да се врати.

Внатре го видов директорот на гимназијата во која одев,

мртов! Беше сосема суреден. Секој негов зглоб беше „третиран“
од „Дробачот на колена“. На крајот, третман добил и вратот.
Личеше тој дробач на обични две штички со неброени клинчиња
свртени кон внатрешната страна, така добро сврзани, за со
најмал можен напор, вртејќи една мала рачка, да се нанесе
најголема можна болка. Агонијата што ја имаше преживеано
пред најпосле да се предаде, се читаше од неговиот смрзнат
израз. Испиен беше до последниот атом енергија. Никогаш
немав видено помртов човек од него....

- Како е можно да ми се истргна, да ти ебам племето! – вресна

лудиот од скалите и потем сосема се изгуби, некаде горе.

- Помош – едвај изусти некој од последната соба. – Те молам....

97
 XXXII

Заминуваше. Остана само уште тоа нешто неспорно и

апсолутно непроменливо. Тој заминуваше. Којзнае зошто и
којзнае како, коцките се наместија тој да мора да замине. Му беа
кажале неколку дена порано и едвај имаше време човекот да им
каже на оние двајца што навистина нешто им значеше таквата
информација. Се разбира, ни кажа на сите, но не можеше да ни
биде никако поинаку отколку сеедно. Никој од нас не се
растажи, никој не се израдува. Дали беше тој или некој друг,
физиката остануваше подеднакво здодевна.

Јавна тајна веќе стана дека тие двајца се како едно. Тој ја
правеше да се чувствува жива. Таа го потсетуваше дека не се
сите жени исти, онакви какви што тој ги знаеше, како сите оние
шаблонизирани блесоци од неговото минато што му одзеле едно
чудо неброени делови од срцето. Се прашувал тој понекогаш
дали има уште срце останато во неговите гради, не му било
лесно, не можел ни да спие, сè додека не ја запознал неа. Барем
така ѝ кажуваше кога ќе се сретнеа. И иако сите знаеја што тие
двајца прават, речиси никој не ги имаше видено ни да се допрат
со рацете.

Имав (не)среќа да ги начекам неколку пати како си зборуваат

милно. Знаев понекогаш да отидам на некои чудни места и да
налетам баш на нив. Понекогаш добивав чувство како само тие
да постојат на светов и згора на тоа, уште и ме следат! А,
можеби беше обратно. Можеби јас ги следев, без да сум свесен
за тоа.

Заминуваше. Се сретнаа последен пат во салата. Никој

немаше таму на крајот од учебната година. Сите имаа поумни
98
работи зацртано во своите френетични распореди. Одеа некаде,
правеа нешто, се самоубиваа полека, но сигурно, а јас, јас сакав
да фрлам некоја топка кон кошот. Никогаш подобро време. Сиот
простор само за мене. И одеднаш, ете ги нив двајца, влегоа во
женската соблекувална.

Колку пати само сум се обидел да ѕирнам во таа соблекувална

за да откријам некоја од тајните што ги криеја голите тела од
моите соученички и никогаш тоа не ми беше успеало. Но, тогаш
веќе беше полесно. Немаше наставник по физичко да ме
предупреди да не го правам тоа, немаше други ученици од кои
требаше да се пазам. Требаше само да најдам место за гледање
и слушање. Се потпрев на вратата која водеше од
соблекувалната во салата. Се задлабочив.

- Има замешано прсти. Знам – плачеше таа.

- Не е толку моќен.

- Сигурно има некои пријатели по чашка. Кафаните чуда

прават! – подвикна.

- Ќе го суредиме. Не се секирај.

- Како?

- Така. Светот е наш. Веќе ти реков.

- Те отпуштија од работа. Ќе те видам некогаш пак? – праша

со солзи во крупните очи.

- Секој ден.

- Лажеш! – му викна, удирајќи го во градите со двете раце.

Ја прегрна. Ја стисна силно со обете раце и не ја попушташе.

Ја бакнуваше во челото.

- Ми оставија наследство.

99
 - Кој?

- Баба ми и дедо ми – одговори тој со насмевка.

- Кога умреле.

- Сега брзо.

- И?

- Имаме доволно пари за да сториме сè! Богати копилиња беа!

- Значи ќе почнеме со.... – недоврши таа, а веќе сите солзи

некако чудесно се исушија и се престорија во насмевки.

- Почнуваме уште утре – врати тој.

Се бакнаа онака страстно, како да ќе нема утре, како тоа да

беше последниот пат што се гледаат. Тој ѝ ја пикна и раката под
блузата. Шеташе со раката. Таа воздивнуваше. Се обиде со
другата рака да ѝ ја турне главата кон неговиот скут. Таа се
истргна од неговите стеги.

- Утре – тивко му рече и си излезе, со огромна насмевка

растегната на лицето.

100
 XXXIII

- Зошто не сакаше да имаме деца?

- Никогаш не сум сакал деца.

- Зошто?

- Имам чувство дека ќе завршат исто како мене. Тоа никому

не му го посакувам.

- Ама затоа ми направи мене сто пати полошо! – со липање

некако ја доврши реченицата, а потем на цел глас почна да
плаче, без воопшто да мисли на можните последици.

- Сигурно јас ова не сум ти го сторил! – подвикнав.

- Кој друг? Зошто не сакаше да имаш деца? – плачеше. – Ќе ја

победевме програмата и ќе нè пуштеа. Ти само сакаше мене да
ме сакаш. Нема доволно љубов во тебе.

- Те видов мртва!

- Ангела е тоа. Сакале да ти ја убијат совеста до крај, за сам да

се убиеш. Не дека и нив ќе им пречи да те докрајчат – плачеше и
натаму.

Леа беше растегната на „Растегнувачот“, онаа средновековна

направа за мачење што се состои од 2 цилиндри и една штица
помеѓу нив. Рацете и нозете ѝ беа врзани со 4 засебни јажиња
кои што се тегнат во сите 4 правци, со помош на рачката која ги
придвижува цилиндрите. Под грбот и беа ставиле и некакво
101
парче дрво, за да ѝ ја подигне карлицата и да го зголеми
страдањето. Бездушници!

Го извадив дрвото од под неа, а потем застанав. Се загледав

во нејзиното голо тело. Беше тоа еден од оние мои моменти во
кои знам да се исклучам од сè што се случува околу мене и да се
загледам во нешто убаво што ќе ми го украде погледот, сосема
случајно. Гледав, исто онака како што еднаш одамна во мојата
соба се загледав во триаголникот од светлина што се создаваше
помеѓу стаклото од отворениот прозорец, платното за заштита
од комарци и полуспуштената ролетна. Магична беше таа игра
на светлината и залутаните честички прав што доаѓаа за миг да
прекинат сè, а потем исто толку бргу си одеа и оставаа нештата
да продолжат. Мислам дека неколку часа поминав скаменет
пред таа глетка. Не можев да ги тргнам очите од она што ме
плени. Исто како што не можев да ги тргнам очите од убавата
Леа. Никогаш не бев забележал колку неверојатно нежно
изгледа. Секогаш на себе ги имаше слоевите заштита: облека,
очила за сонце, накит, торби и што ли уште не; но тогаш, кога
таму немаше ништо освен таа самата, мислам дека тогаш
навистина се вљубив во нежноста.

Изгледаше изнемоштено. Не личеше како да ја измачувале

премногу, но беше измачувана, во секој случај. Претпоставував
дека не ја завртеле рачката повеќе од еднаш или два пати, зашто
сите екстремитети сè уште си беа на соодветното место.
Изгледаше сепак, според она што го видов, како некој да ја
силувал.

- Како дозна дека е Ангела? – прашав, додека почнував со

одврзување на јажињата.

- Не можат во програмата да го доловат човечкиот допир.

Кога ме силуваа војниците, не осетив ништо повеќе од пецкање
од електрицитет, а на еден му видов коцки во лицето. Уште
тогаш знаев што се случува. И тогаш се исклучи сè – воздивна
длабоко Леа.

102
 - А, те силуваше некој потоа? – прашав.

- Да, ама не знам кој. Имаше џелатска капа на главата. Дур

ме силуваше, вртеше на рачките – докажа и потем почна да се
гуши од солзите.

- Ќе им избегаме, не се секирај – ја тешев.

Ги одврзав сите јажиња што ја држеа оптегната на направата

за мачење. Ја станав од штицата на која лежеше. Едвај се
задржа на нозе. Ја придржував под рамото. Ме прегрна со двете
раце. Поточно, ми се обеси на вратот. Не престануваше да
плаче.

Го соблеков блузонот од себе и ѝ го наврев на изнемоштеното

тело. Се тресеше. И натаму не можеше да се соземе.

- Зошто не си останав да работам во бутикот? Кој ѓавол ме

натера да дојдам овде со онаа лудана? Зошто овде да умрам? –
прашуваше некого или себеси, некој што јас не го гледав, некој
што требаше да стои до скалите. Прашуваше.

- Не грижи се – ѝ реков. – Ќе избегаме од овде. Заедно....

103
 XXXIV

Звукот на шините ни кажуваше оти сме живи и оти спокојно

можеме да му се предадеме на сонот. Сосема беше празен тој
воз. Сосема. Никој веќе не сака да патува со нив. Изгледаат
толку застарено, бучни се, ароматични, расклатени, бавни,
никакви!

Никој нема да нè забележи доколку се качиме во воз, си

помислив, и токму тоа беше пресудниот момент зошто го
одбравме токму тој облик на превоз. Знаев дека не само што не е
луксузен, не само што не е конфорен, ами безмалку е веќе и
небезбеден. Но, моравме да заминеме незабележани од никого!
Тоа беше единствениот начин.

Едвај ја одвлеков до железничката станица. Се трудев,

бескрајно, никој да не го забележи нејзиното поткривнување.
Што да се прави? Не можев да го спречам копилето да ѝ го
направи тоа што ѝ го направи. Вниманието ми беше сосема
одвлечено. А, таа вресна. Силно вресна. Тој врисок го слушам
уште во сништата. Дури и низ врисокот се чу ударот на метал
врз коска. Се наежив. Не можев да ѝ помогнам на време.
Понекогаш кога станува неподносливо, кога сум на само со
моите мисли, си се лажам дека сум ѝ го спасил животот. Но, по
тој момент во времето, на обајцата ни беше јасно дека таа
никогаш повеќе не ќе е иста. Делче од неа ко да умре. Виновен
бев. Признавам.

Некој нè бркаше. Во тоа барем бев сигурен. Ја чувствував

сенката зад себе. Требаше да нè снема засекогаш, да отидеме
некаде, да започнеме нов живот. Оф, уште колку малку имаше, а
колку тоа изгледаше далеку. Секогаш се најтешки последните
104
метри пред целта. Оние неколку чекори што мора да ги
направиш пред да можеш да се оптегнеш на студената земја,
понекогаш знаат да ти ја одземат и душата. Толку блиску, а
толку далеку.

- Ве најдов! – викна таа, кога се појави на вратата од вагонот.

- Еби си мајката, лудачо! – ѝ вратив јас.

- Охохо! – со постојано повишување на интонацијата и

извртување на лицето рече таа.

- Немој да си се приближила! – врескав.

- Врати го тоа што не смееше да го изнесеш од таму и после

ебете си мајката кај сакате! – викна повторно.

- Ракописот не е твој.

- Ништо оттаму не смееш да изнесеш. Ништо!

- Тоа е дел од мене.

- Ха?!

- Оди и побарај стручна помош.

- Никогаш не си напишал ни една смешна реченица во твојот

живот. Зошто мислиш дека можеш да кажеш таква? – иронично
плукаше додека полека се поместуваше кон средината на
вагонот, каде што бевме седнати.

- Кој те ебе! – викнав.

- Ти сигурно не – врати.

Во тој момент, се разбуди Леа. Се разврте околу себе, ги

протри очите и почна панично да вреска кога ја здогледа Ана.
Не можеше да се соземе. Врескаше на сиот глас.

105
 - Заќути мори! – ѝ се издра и на Леа.

- Како нè најде? – ме праша тивко.

- Не шепкај, не може да ти помогне сега, нема кај да бегате,

ебати курвичето мало! – викаше Ана.

- Не сери мори, кур да пушиш! – викнав неконтролирано.

Ана извади од торбата што ја носеше со себе револвер. Го

впери кон мене.

- Ќе ми го дадеш ракописот или ќе треба да си го земам од

тебе, отпосле? – ме праша.

- Од кај знаеш дека го носам со себе? – прашав.

- Да одеше на екскурзија, ќе помислев дека си го скрил негде,

ама ти бегаш одовде. Мора да е на тебе. Или на курвичево што
го влечкаш како на клучеви обесено – заклучи Ана.

Забележав како на Леа почнува да ѝ врие крвта. Се готвеше

да извади од себе некоја тајна резерва енергија и да се фрли врз
Ана, за онака крвнички да ја претепа. Направи еден чекор, а Ана
со мал потег на раката ја впери цевката кон неа и пукна.

- Не туку скокај! – викна кон телото што лежеше на подот од

вагонот, облеано во крв.

- Да те ебат диви магариња дур не умреш! – рикнав од дното

на душата.

- Дај ракописот или пукам уште еднаш во малава!

- На! – веќе со солзи во очите ѝ го дадов ракописот.

- Сигурно е ова?

106
 - Провери, пичка ли ти мајчина и изгуби се никогаш да не те
видам пак, зашто ќе ти ебам сè по список доколку повторно ми
излезеш....

Ја видов цевката од пиштолот пред себе. Чув грмеж. Ми се

стемни. Свеста ме напушти.

107
 XXXV

Од горе се слушаа чекори. Некој трчаше де ваму де таму. Се

слушаа и гласови. Тапи и развлечени гласови. Некој со некого се
довикуваше. Бездруго нас нè бараа. Поточно, би требало да
речам – мене ме бараа, оти за Леа и натаму мислеа дека е
заврзана за „Растегнувачот“ во гнасната зандана зад нас. Таа
пак, де заспиваше, де се будеше. Сета потресена и избезумена
не можеше да се соземе и да се врати во реалноста. Којзнае што
сè не преживеала кутрата таа додека не ја најдов, низ што сè
морала да помине во времето додека мислев дека е мртва.
Кутрата Леа!

Моравме да чекаме. Моравме да чекаме да стивнат нештата,

за да можеме да најдеме пат надвор од тоа одвратно здание. Ја
седнав неа блиску до скалите, а јас се зафатив со барање на
нешто корисно, што може да ни послужи при бегањето. Ги
скокнав оние 4 ќелии со направи за измачување и прејдов на
следната. Таа беше празна. Сосема празна. Немаше дури ни
ѓубре. Како некој да ја имаше исчистено! Ја одминав, не можеше
да ми користи ама баш никако. Се префрлив на последната. Сета
надеж ја фрлив на една карта. Се тутнав и во таа просторија.
Видов оти некој ја користел како некој вид канцеларија. Беше
слабо осветлена, но сепак осветлена, за разлика од останатите
соби во подрумот. Едвај успеав да ја отворам вратата од таа
ќелија. Но, откако најпосле го сторив тоа, се изненадив од
ентериерот. Наидов на една мала масичка, со уште помало
столче зад неа. Едноставна маса беше тоа, една штица со четири
ногарки и ништо повеќе. Врз масата лежеа триесетина бели
листови и 4 пенкала. Нештата како сами да се местеа. Како
некоја сила да ме водеше некаде каде што не сакав да одам.
Добив неодложна потреба да ги запишам сите нешта што таму
108
се одвиваа. Речиси заборавив на Леа. Чинам спиеше легната на
студениот под, крај студените скали. А јас, јас ја запишував
својата приказна. Само тоа знаев како се прави. Најлесно можев
да избегам од сите нешта кога се нурнував во светот на буквите.

Пишував. Раскажував како стигнав таму каде што бев.

Можеби никогаш немаше да се спасам, но планирав да го
оставам ракописот зад некој ѕид, зад некој камен, некаде каде
што некогаш некој можеби ќе го пронајде. Морав да раскажам
сè што ми лежеше на срцето, додека не можев да се мрднам
никаде. Оние горе се рашетуваа и трагаа по мене.

Пишував и за другарството. Никогаш не ми останале

пишуванките чисти. Морав нешто да спомнам за оние луѓе на
кои им се случуваат лошите нешта, одново и одново. Најмалку
ги заслужуваат, а секогаш ги трпат. Никогаш мене не ми се
случуваше нешто такво, а најмногу го заслужив. Или можеби
тоа што ме снајде беше полошо од болестите што удираа по
добродушните?! Невозможно. Не беше ништо тоа што ме снајде.
Најлошото што можеше да се случи во тие мигови беше смрта,
брза и релативно безболна. А, некои....

Можев да бидам крај Леа во тие мигови. Можеби и требаше.

Можеби требаше да ѝ ја држам главата додека спиеше, можеби
требаше да внимавам на неа, да ја затоплувам со сопствената
топлина, но не можев. Пишував зашто ми здодеа да ги фаќам
сите оние кои паѓаа од височините. Не можев веќе да го живеам
животот за други! Можеби не сакав, можеби ми здодеа да бидам
важен за нив само кога се во калта. Во други времиња никогаш
не ме познаваа. Така и таа. Што бев јас? Рамо за плачење? Што
....

И тогаш тапиот звук. Бап! Во реалноста ме врати звукот на

раздробување на потколеницата од левата нога на Леа. Ударот
од нешто железно. Дури тогаш ми стана јасно што бев сторил.
Леа падна во канџите на оној збудален или веќе сосема луд
поранешен учител по физика.

109
 Скокнав од малото столче и излетав од малата соба. Се
упатив кон нив. Ми остана во срце врежан звукот што Леа го
испушти од сета болка што некако излезе од неа. Ме жегна.
Просторот помеѓу вратата и местото каде што лежеше го минав
во неколку чекори. Му се фрлив на крвникот што држеше
метална шипка во рацете и се готвеше повторно да ја удри
беспомошната Леа. Го кутнав на земја и го удрив со сета сила
што можев да ја најдам во себе. Крвнички го удирав, онака како
што заслужуваше. Му ја фатив главата, го свртев наопаку и
држејќи го за коса, му го забивав лицето во камениот под,
одново и одново. Му враќав нему за сите повредени, за сите
беспотребно казнети, за сите пред време заминати. Го казнив, а
се казнив себеси.

По некоја минута, некако ја кренав Леа од подот, ја смирив, а

потоа полека се искачивме угоре по скалите. Зад себе го
оставивме тоа безживотно тело што некогаш беше еден луд
учител по физика.

110
 XXXVI

Полека излегувавме надвор. Тивко, обидувајќи се да не

ствроиме ни најмал шум, се движевме крај ѕидовите, на прсти,
полека, ама сигурно. Леа знаеше да каже по кои ходници, по кои
патчиња најлесно ќе излеземе надвор, но нејзината свест како
полека да бегаше, па повторно се враќаше, час зборуваше
неповрзани нешта, та дури и мумлања, час прецизно ми
кажуваше каде да свртам, каде да се пикнеме, по кои скали да
се качиме и уште колку малку има до вратата што ќе нè одведе
надвор од тој пекол во кој што се најдовме. Напати се мачев да ја
разберам, но некако успеавме. Минаа неколку часа откако
тргнавме (барем така мислам, доколку не го имав сосема
загубено чувството за време) и конечно стапнавме на земјата
покриена од небото со црна боја и ништо друго. Надвор бевме.

Тешко беше. Во едната рака го носев врзопот хартија што го

изнапишав во занданата, а со другата постојано ја придржував
неа, да не падне. Повредата дополнително го исцрпи нејзиното
изнемоштено тело. Напати ја губеше и свеста. Но, моравме да се
истргнеме оттаму, да избегаме што е можно подалеку и потоа сè
ќе беше лесно. Потоа ќе можевме да се вратиме на начинот на
живот што и претходно го имавме: јас ќе живуркав, како-така,
продавајќи делчиња од својот ум за ситни пари, колку да се
преживее, а таа, таа ќе избегаше што подалеку од мене, ќе
правеше нешто, што и да е, само подалеку од мене да е. Знаев
дека им требам само кога им требам. Но, не можев да ја оставам
заради таквите нејзини мисли. Не беше виновна поради тоа што
беше таква. Никој не успеал да се избори против својата
природа. Останав со неа до крајот.

111
 Не знам што ми стана, но кога се оддалечивме нецели
педесетина метри од гломазното здание, се подзавртев и викнав
на сиот глас: „Запишав сè што направивте!!“. Некој импулс,
некој порив однатре ме натера да викнам, да ја објавам својата
победа, иако таа победа не беше извојувана!

Ана тогаш се појави на некое прозорче и вресна по нас.

„Вратете се ваму, мамичето ваше!“ трештеше нејзиниот глас,
значително засилен од ехото на празнотијата зад неа. Морници
ме полазија. И Леа се вознемири. Не можеше да се смири.
Почна панично да се врти и да погледнува околу себе. По
страшниот вик, Ана исчезна од малото прозорче на вториот кат.
Претпоставував оти тргнала по нас. Леа како веќе да го знаеше
тоа. Почна да плаче и да ме моли да потрчаме некаде, да се
изгубиме, за никогаш повеќе да не нè најде повеќе таа психички
растроена жена.

Ја чувствував смртта зад нас. Не велам дека Ана беше смртта,

но веќе не бев ни сигурен, по сето тоа што го видов и што остана
зад мене! Нешто нè демнеше и моравме да се иставиме што е
можно побргу. Во далечината имаше некаква населба, нешто
како предградие, нешто како мало гратче, убаво поредени куќи,
како под конец и само еден пат што водеше до таму. Чекоревме
по него, иако веројатно ќе ни беше поумно да скршневме по
полињата околни. Арно ама, тоа беше тоа. Тешко се размислува
кога смртта ти е зад петици, без разлика колку убаво изгледа
таа.

Не можев да не одлетам со мислите кај мојот најдраг другар.

Не, можеби не ми беше најдобар, ама сигурно беше најдраг.
Еднаш одамна, му кажаа дека имал болештина во градите,
болештина што го јаде однатре. Со насмевка ја примил веста,
онака како што реагираше на сè. И никому потем немаше
кажано. Знаеше дека кога некој ќе чуе такво нешто за некој кој
му е близок, го обзема чувство на потполна немоќ, зашто не
може ништо да стори, а би сторил што и да треба за да помогне.
Мислеше тој човек на останатите и кога тие требаше да мислат
112
на него. Ретко се раѓаат такви луѓе. Многу ретко. Не секој
спокојно би ѝ се смешкал на таа кучка в лице! Тој е човек каков
што јас никогаш нема да станам....

Паниката се читаше на моето лице. Не можев да се смирам

кога знаев оти некој сака да ни го скрати постоењето. Особено
моето. Себичен сум како и сите останати и си мислам
првенствено на својата кожа! Барем така мислам. Иако
постојано упорно си велев оти нема шанси да бидам толку
себичен. Потсвеста ми велеше оти сум. А, таа, таа е секогаш во
право....

Се завртев наназад, откако значително се оддалечивме од

зданието и речиси влеговме во населбата пред нас. Го познав
изгледот на таа градба. Го имав видено на некоја од екскурзиите
на кои одевме уште во основно. Чинам дека тоа воопшто не беше
затвор, ами некоја поранешна фабрика за чевли или кожара или
нешто слично. Колку што ме држеше меморијата, откако ја
затворија, во неа дојдоа некои војски, правеа некакви бази или
штабови или нешто слично за проектите што сосема сигурно ја
раширија радијацијата што пак ги роди боелстите што нè јадеа
однатре. И тоа не сите, ами само оние што тоа најмалку го
заслужуваа.

Ана трчаше по нас. Беше на неколку километри поназад, но

трчаше со сите сили, притоа викајќи. Таа трчаше, а зората се
ближеше. Поитавме кон железничката станица. Првиот воз
требаше да мине за неколку минути. Поттрчнувавме, а Леа едвај
се воздржуваше да не заплаче од болката. Некако ѝ ја изврзав
раната уште во занданата, но таа очигледно сè уште претерано
ја болеше. Поткривнуваше. Солзите сами ѝ течеа.

Бевме таму кога возот застана на перонот. Се качивме....

****

Ги отворив очите. Остра болка ми го параше левото рамо.

Погледнав во него. Крв извираше од прострелна рана. Некако се
113
преврзав со маицата што беше останата на мене, доволно колку
да го запрам крварењето. Станав, полека, за да не ми се сврти во
главата. Барем не повеќе одошто ми се вртеше во мигот. Тогаш
видов – бев сам во вагонот. Ракописот не беше таму. Ја немаше
ниту Леа.

114
 XXXVII

Цела среќа што свеста ми се поврати пред следната станица.

Макотрпен ќе беше патот назад доколку отсонував нешто подолг
сон. Не знам ни сам како успеав да го запрам крварењето, но
некако успеав и ја почувствував силата како ми се враќа, во
некои мали, но сепак значајни количини. Се симнав од
проклетиот воз и забележав дека сум во она село блиску до
границата, што не ќе беше на повеќе од 4-5 километри
оддалеченост од градот. Тоа и не е така далеку, си помислив и
тргнав пеш. Морав да го најдам ракописот, да ја најдам Леа, да
се погрижам и за кучката што ме остави да умрам во еден
смрдлив вагон!

Само што ја преминав улицата што врвеше непосредно до

пругата, забележав дека точно на средината од коловозната
лента бавно се движи едно мало желче. Немаше возила наоколу,
но кај и да е, ќе надојдеа. Некоја секунда си дебатирав сам со
себе во умот дали имам право да се мешам во животот на некое
суштество. Си се прашував дали имам право да одлучувам што е
најдобро за него. На крајот од краиштата можеби тоа желче
беше крајно незадоволно од животот, од улогата во која се
нашло и тоа беше неговиот начин на самоубиство. Сепак, не
издржав да останам настрана. Му се доближив, тоа ги собра
сите екстремитети и главата во оклопот, а јас со неколку
поттурнувања со ногата го вратив на пониската страна од патот,
онаму од каде што чинам дека имаше дојдено. Несомнено беше
дека тоа мало желче ми се лутеше за таквиот потег, тогаш во тој
момент го уназадив барем половина час, но доколку остане живо
благодарение на тој потег, тогаш ќе сфати оти сум му мислел
добро. Чудни суштества се желките, после сè....

115
 Се чувствував како левото рамо да ми беше отпаднато. Ми
отрпнуваше целата лева страна. Морници ме лазеа. Но, не
застанував. Трчав, поттрчнував, зависно од силата што успевав
да ја ископам од себе, некаде. Се движев кон градот. Патем, се
трудев да се затскријам од сите можни погледи, за да не
поттикнам нечие љубопитсво, сосема ненамерно. Итав!

Внимателно се движев зашто ми беше страв случајно да не

ми се заврти одеднаш поради отворената рана и да не ја загубам
одново свеста што потем којзнае каде ќе ме одведеше. Умирав и
од глад. Во главата гледав слики на егзотични, мрсни јадења
што така убаво ќе ми легнаа во мигот. Ама, откако прочепкав со
рацете низ џебовите од моите веќе значително извалкани
фармерки, сфатив оти немам ниту некоја ситна паричка. Се
сетив дека ги фрлив сите вечерта пред Ана да ме собере, во
пабот, на пиво. Ах, колку беа слатки кикириките што доаѓаа со
пивото. Колку убаво ќе ми ја пополнеа празнината во стомакот
што ме убиваше во мигот. Но, проклетите останаа заглавени во
минатото.

Од еден овоштарник крај патот, на поминување скинав

неколку зелени кајсии и набрзина, лакомо ги изглодав, сè до
меките семки. Не ме заситија, но ме одржаа барем во живот.
Можев да продолжам, до градот. Си ветив дека ќе го најдам
станот во кој живее Ана. Мораше да е таму. Или тоа или
повторно се беше вратила во онаа стара фабрика. Но, дури и да
беше така, нејзиниот стан ми беше на патот до фабриката.

Пред да стапнам во нејзината населба, застанав за миг пред

едно мало продавниче. Се загледав во неброените прехрамбени
производи. Ми потекоа лиги. Но, немав како да го платам ниту
најевтиниот од нив. Не сакав да крадам. Тоа можеше да ја
загрози Леа. Ако ме фатеја, можеби никогаш веќе немаше да ја
најдам. Морав да мислам на неа. Не знам зошто, но морав. Не ме
плашеа ниедни закони, ме плашеше можноста да ја оставам на
цедило. Се упатив во насоката каде што се наоѓаше нејзината
зграда, со малку олеснета глава.
116
 Постари беа зградите во таа населба, па влезните врати не се
заклучуваа. Лесно влегов и се качив на четвртиот кат каде што
живееше. Заѕвонив на вратата. Ана отвори.

- Добар ден, курво! – ѝ викнав.

- Молам? – сета изненадена ме запраша.

- Не се преправај, каде е Леа!? – викав на сиот глас.

- Која Леа? Кој си ти? – ме прашуваше.

- Сакаш ли да те убијам? – ја прашав.

- Ќе викнам полиција – ми рече.

- Мислиш дека ќе успееш?

- Не ми се приближувај, ќе викам! – почна да се дере панично.

- И што ако викаш? Мислиш дека нема да им се чудни сите

оние тела што ги остави зад себе во фабриката?

- Не ме интересира што си правел таму, само остави ме на

раат! – викаше за да ја чујат и започна гласно и крајно иссилено
да плаче.

- О-хо-хо, сега ќе пробаш и мене да ме наместиш за убиствата.

- Јас навистина не знам за што зборуваш човеку! – викна, по

којзнае кој пат.

Не можев повеќе да издржам. Ја турнав настрана и влетав во

нејзиниот стан. Ја затворив вратата, а неа ја грабнав за коса и
почнав со себе да ја влечам низ сите соби.

- Леа! – викав насекаде.

Од Леа ни трага ни глас.

117
 - Сега јас ќе те мачам додека не ми кажеш каде е Леа! – ѝ
соопштив.

- Не знам за што зборуваш!

- Ќе видиме....

118
 XXXVIII

Ана лежеше врзана на подот од нејзиниот стан. Ја заврзав за

секоја рака и нога одделно, за предметите што беа поставени
наоколу: за масата, за ногарката од троседот, за вратичката од
регалот. Ана не можеше да мрдне. Ана лежеше сосема гола. О,
глетката на тоа божествено тело распослано на подот како
ќилим. Совршенството на мигот ќе беше далеку, далеку
поголемо, доколку таа го кажеше она што морав да го дознаам
од неа и поради тоа да не морав воопшто да се занимавам со
измачувањето.

- Последна шанса, кучко! – викнав.

- Што сакаш од мене? – праша, не престанувајќи со плачот.

- Да ми кажеш каде е Леа и што направи со ракописот.

- Зошто не ми веруваш дека не знам за што зборуваш? –

праша одново.

- Гледам дека ќе мора да одиме по потешкиот пат – ѝ

соопштив.

Подготвената црна вреќа ѝ ја наврев на главата и ѝ ја заврзав

со тенок конец веднаш под носот. Устата ѝ ја оставив
непокриена, за да може да дише, а истовремено толку добро ја
стегнав најлонската вреќа, што едвај можеше да чуе нешто, а
сосема сигурно ништо не можеше да види.

Излегов од станот. Се симнав удолу по скалите и отрчав до

блиското игралиште. Веќе бев преслечен во некои од алиштата
од мажот на Ана, оној мртов клетник што остана расчеречен во
119
визбата, па така веќе не привлекував многу внимание со
изгледот. Отрчав до најблиската групапа пет-шеснаесетгодишни
деца на игралиштето близу зградата и започнав разговор со нив.

- Ја знаете онаа учителка по француски што живее на четврти

во зградана? – прашав, покажувајќи кон нејзиниот стан.

- Да – рекоа сите петмина во еден глас, речиси совршено

синхронизирано, со жар во очите.

- Го мавате на неа, а? – искрено ги прашав.

- Па шо? – дефанзивно се постави најдебелото дете.

- Ништо, ништо.

- Шо сакаш од нас? – праша детето со црвенкаста коса.

- Сакате да ја плеснете?

- Еби си мамата – ми рекоа и тргнаа да си одат.

В рака го имав нејзиниот мобилен телефон, со слика од

позата во која што се наоѓаше токму во тој момент. Ги повикав
децата и им ја покажав. Погледите им засветкаа. Им се измени
дишењето.

- И нема да знае кој ја ебел, зашто има вреќа на главата!

Сакате? – прашав, тргнувајќи назад.

- Да, да, да.... – викаа, тргнувајќи по мене.

Ги однесов во станот на Ана. Влеговме.

Ана се растревожи. Не знам дали ги чу, дали ги почувствува

вибрациите на подот, дали можеби ја забележа промената на
мирисите во собата, но започна да мрда неконтролирано,
обидувајќи се да се ослободи. Се доближив до неа и уште еднаш
ја прашав, за последен пат, дали ќе соработува. Тврдеше и
натаму оти не знае за што зборувам.
120
 - Почнете – им реков на децата.

Се мислеа, се туткаа, не можеа да се решат кој да оди прв.

- Замислете си дека сте со играчка и дека се вежбате. Никој

нема да знае. Еве, јас и ќе одам во другата соба, да се напијам
вода – завршив и излегов.

Убаво чув како Ана започнува да вика. Потем некој ѝ ја

затвори устата со рака. Се гушеше. Воопшто не ми беше грижа.
Седнав на едно столче во кујната и уживав во нејзините
неартикулирани крици. Ана патеше.

Ги оставив децата да си го направат меракот, без воопшто да

им попречувам. Кога нештата стивнаа, се вратив во собата. Сите
петмина се собраа на купче и некако неприродно, на брзина ја
спраштија низ вратата. Знаев дека никогаш нема да кажат
ништо за тоа. Не смееја.

Ана сета беше изгребана, по нозете, по рацете, особено по

цицките, а и на левиот образ. Сета беше испотена, а меѓу нозете
особено беше влажна. На многу места на неа и околу неа имаше
капки од младешкото семе.

- Доволно ли ти беше? – ја прашав.

Не одговори.

- Сакаш ли да умреш од инает? – прашав повторно.

Молчеше.

- Добро – кусо реков.

Ја олабавив кесата и ја затегнав до нејзиниот врат. Ја заврзав

и стегнав силно. Започна да се бори за здив. Умираше. Се готвев
да си заминам.

Ана умре.

121
 XXXIX

Ноќта, тајно заминав кон напуштената фабрика што однатре

изгледаше како затвор. Се движев полека, одев ко на прсти, а
ако некој наидеше од некаде, се преправав оти сум случаен
минувач и дека се движам во некоја сосема поинаква насока од
онаа во која навистина се движев. Тоа одеше премногу бавно.
Но, немав некој избор. Имав претчувство дека на крајот сета
вина за сите тие случувања, некако ќе успеат да ми ја натоварат
мене, иако веќе беа мртви!

Мртва тишина владееше во тоа, веќе не толку застрашувачко

здание. Знаев точно каде да влезам и знаев точно каде би
можела да е Леа. Веднаш се уптатив до онаа голема хала во која
беа сместени комплицирано опремените столови и купчето
кристали недалеку од нив. И чудо! Токму купчето беше најмалку
двојно зголемено. И постојано пулсирачки сјаеше во најтемната
црвена нијанса што некогаш ја имам видено. Се развртев
наоколу. Ништо друго не беше променето. Нештата изгледаа
онака како што ги оставив претходно. Тука беа и полуотворените
вреќи со мртвите тела од девојки во нив. Беа четири, наместо
претходните три. „Не, не Леа!“ си помислив, па и покрај
непријатната миризба што почнуваше да се шири, им се
доближив, за да видам кој сè се наоѓа внатре. Во првата беше
Тала, со убод од нож некаде меѓу градите. До неа лежеше
Ангела, без некоја видлива рана. Потаму беше Бети, со нож
закачен во вратот, иако со свои очи ја видов како паѓа од високо,
во оној кратер за кој повеќе не сум ни сигурен што беше....

Телото во четвртата вреќа беше малку подзавртено кон

кристалите. Не лежеше на грбот. Ја завртев и што да видам?
Ана! Како ли само тоа се случи? Ја оставив во нејзиниот стан, со
122
ќеса врзана на главата! А, таму, ја видов како лежи мртва, со
празен поглед и некаква одвратна облека набрзина наврена на
нејзиното голо тело. Некој друг мораше да е тука. А, и натаму
немав поим каде е Леа! Ја барав неа и ракописот што кучката
Ана ми го украде. Добро, можеби тој веќе и не беше така важен,
оти немаше кому да му раскажувам што таму се случувало,
зашто ако кажев, веројатно ќе ме осудеа мене за сите страшни
злодела. Барем така мислев.

Тогаш се сетив да отидам долу, во занданата, каде што беа

направите за измачување. Можеби Леа таму ја однеле. Не знаев,
се сомневав, но тоа ми беше последна надеж. Отрчав долу.

Истите тела скапуваа расчеречени на истите направи.

Заминав право кон четвртата просторија, кај „Растегнувачот“.
Леа повторно беше таму. Едвај дишеше. Повторно беше гола,
повторно беше заврзана, но тогаш вртењето стигнало до некоја
поодмината фаза. Болка се читаше на нејзиното лице.

- Можеш ли да зборуваш? – ја прашав.

Едвај ја помести главата странично за да ми даде до знаење

дека нема сила за ништо.

- Нозете во ред ти се? Трепни два пати со очите за да – ѝ

реков.

Трепна два пати.

- А, рацете? – прашав загрижено.

Остана бледо да ме гледа.

- Ќе издржиш ли да те одврзам? – ја прашав додека ги гледав

нејзините раце. Чинам дека сосема беа извадени од зглобовите
на рамената. На места беа помодрени. Имаше внатрешно
крварење. Уште кожата ги држеше на место....

123
 Ја протресе главата панично настрана. Се исплаши од
можноста да ја поместам од положбата во која се имаше најдено.

- Тогаш остани тука, јас отидов да разгледам наоколу, а ако

успеам и да викнам помош или нешто слично – не знаев веќе
како да ја утешам, па се обидов со импровизација. Очигледно не
успеав. Таа заплака. Безгласно.

Се вратив горе, во широкиот дел на гломазната зграда.

Кристалите и натаму пулсирачки сјаеја! Побарав наоколу, барав
шипка, цевка, нешто со што ќе можев да замавнам по нив.
Ништо не најдов. Најпосле, од еден од столовите го искорнав
потпирачот и со него зедов да мавам по кристалите. Делче по
делче се распарчуваа, се пеплосуваа, се дробеа. Трепкањето
значително им зачести!

- Што кур мислиш дека правиш? – ми рече гласот од зад мене.

Се завртев. Ана стоеше на неколку метри. Сè уште не беше

доизлезена од вреќата....

124
 XL

Ужасна смрдеа. Застоени ароми се ширеа насекаде. Меѓу нив

и еден остар мирис што ми ги параше белите дробови. Небаре се
работеше за микрокристали што ги напаѓаа алвеолите и
раскинувајќи ги, предизвикуваа болни импулси што одеа до
мозокот и ми кажуваа оти токму тогаш е времето да се
превиткам и да офнам! Но, не можев. Не смеев да застанам.
Опасноста ме демнеше. Зад петици ми беше. Несомнено!

Сепак се подвиткав. Рацете ги ставив на стомакот. Се стегав

во болка. Ми надоаѓаше нагон за повраќање што не можев да го
запрам. Ги стегав сите мускули, во надеж дека ќе успеам да се
задржам, да не ги истурам цревата. Се излажав. Исповратив крв.
Можеби не ја повратив колку што ја искашлав, но знам дека
нешто ме параше однатре и тоа веќе стана неподносливо.
Посакав да си умрам и да се спасам од болките уште истиот миг.
Посакав, но желбата не ми се исполни. Никогаш не се
исполнуваат. Оние што најмногу сакаат да живеат умираат, а
оние на кои им здодеа, никогаш нема да умрат. Старите велеа –
земјата не ги примала. Ах....

Ана тогаш беше да ја грабнеш и да бегаш. Една друга Ана.

Завиткана во фустанчето како бонбонче. Не беше возможно
никој да не помисли да го стори тоа! А, кога ќе помислиш,
можно ли е да не се обидеш? Не, не ми беше сфатливо две толку
дијаметрално спротивни личности да носат едно те исто име?
Зарем името немаше задача да дефинира некоја
карактеристика? Зарем беше сосема исто што едната беше
психопат, а другата слатко и добродушно девојче? Не, знаев дека
некои нешта никогаш нема да ги разберам и оти тоа е моето
проклетство. Но, зошто, зошто токму тогаш морав да добијам
125
таков напад? Сакав да дознаам уште некоја тајна, нечија, да
одгатнам.... Чинам дека умирав, бладајќи. Или само мислев дека
бладам. Или....

****

Се разбудив во собата што некој ја беше користел како

импровизирана канцеларија. Лежев спружен крај малата маса.
Некако се издигнав на нозе и забележав дека на неа лежат
истите оние листови на кои решив набрзина да ја запишам
приказната за тоа што ми се случи откако Ана реши да се вмеша
во мојот живот. Сите листови беа празни. Но, не беа бришени, не
беа чистени со што и да е, а беа сосема празни. Ги познав оти се
истите листови по специфичните превиткувања што ги сторив
некаде полево од средината, но текстот беше исчезнал. Бев
сосема ограбен. Многу жртви се случија оттогаш за тој текст да
преживее, а ете, како сам од себе да исчезна. Ништо веќе не ми
беше јасно. Ништо!

Нешто затропа во празниот ходникот пред занданите. Ѕирнав

низ вратата. Група луѓе стоеја таму. Се врткаа околу себе како
зомбија, но сепак имаа некоја цел. Редеа нешто. Исклучително
бавно го правеа тоа. Испуштаа и чудни крици при движењето,
налик на кркорење на стомакот од прегладнет човек, но многу,
многу посилно! Се наежив по не знам кој пат.

- Даниел – рече некој непознат глас.

Тишина. Молк.

- Излези од собчето, да не доаѓам јас по тебе! – викна гласот.

Не реагирав, иако веќе ми стана јасно оти мене ми се

обраќаат.

- Запалете! – грмна засипнатиот, непознат глас.

Она што го редеа, а што неверојатно многу наликуваше на

клада, се покажа оти е токму тоа. Ја запалија. Пламна.
126
 - Ако не излезеш, прво ќе ти ја фрлам пиздата у оган, а после
и тебе! – викаше.

Излегов. Леа сè уште беше жива. Не можев да им дозволам да

ја изгорат. Барем не пред мене. Не ќе можев тоа да го поднесам.

Пред запалениот куп дрва стоеја Ана, Тала, Бети, Ангела,

лудиот физичар.... Облеките им беа крвави.

- Ух, како ќе гориш – ми рече страстно Ана, со чудниот глас.

Од устата ѝ капна крв при изговорот.

- Веќе сум изгорен – кусо ѝ вратив.

127
 XLI

Постоеше еднаш една ливада. Зелена ливада, не многу

голема, сета опколена од некои ритчиња или што и да беа тие
височинки што ја сокриваа од светот. Низ сето тоа зеленило,
наваму – натаму ќе се појавеше и по некое цвеќе. Сонцето
имаше пристап до ливадата само околу пладне, инаку и неговите
очи не можеа да го допрат тоа место. Чудна беше таа ливада.
Затоа ја сакав.

Еднаш одамна ја одведов на таа ливада, зашто знаев дека ќе

сме сами. Таков сум си, селско дете, сакав да сме што е можно
поблиску до природата. Мислев дека нешто ќе ја жегне во
срцето, ќе биде маѓепсана од местото и од моментот, ќе ѝ
засветкаат очите.... Се излажав. Ми рече оти мразела цвеќиња.
Не е ни првата ни последната што мрази цвеќиња, си помислив.
Среќа немаше многу шаренило низ зеленилото, па за кусо време
успеав да се отарасам од него. Не остана ниту еден цвет на
мојата убава ливада. Само таа да е среќна, си реков.

Седнавме на тревата. Ѝ реков да се опушти, да си легне, да ја

почувствува мекоста под себе, да се задлабочи во синилото таму
некаде горе и така некако да ги пронајде своите сништа. Ми
кажа оти премногу била студена земјата под неа. Решивме да
заминеме и да се вратиме следниот ден, веданш по пладнето,
кога сè ќе е загреано.

Следното пладне само што одмина, а јас повторно ја одведов

на мојата убава ливада. Проклетство. Таму имаше четири јариња
кои јадеа од зеленилото. Речиси целата трева беше изедена.
Целата ливада соголена. Таа списка. Не сакала ниту животни.
Не е ни првата ни последната, си помислив, па викајќи и
128
мафтајќи со рацете, се обидов да ги разбркам малите, инаетливи
и претерано темпераментни животинчиња. Отпрво тие го
сфатија тоа како повик за игра, па почнаа да скокаат околу мене
и самите да испуштаат звуци што наликуваа на моето викање.
По некое време, кога видоа оти не ми е до игра, кутрите избегаа.
Се качија на еден од ридовите и ја спраштија. Некаде недалеку
оттаму се наоѓаше и нивната мајка. Сигурно ја најдоа.

Ѝ предложив да легнеме на несомено топлата почва, за да

може да ја воочи магијата за која ѝ говорев претходниот ден. Ми
рече дека се гади од лигите што ги оставиле таму слатките
јаренца, додека ја ништеле тревата. Ја соблеков маицата од себе,
ја послав на почвата и ѝ понудив одново да легне.

Легнавме. Зјапавме во бескрајното синило. Чинам дека таму

беа некаде заклучени сите тајни на животот и смртта и онаа
замислена категорија што милувавме да ја наречеме љубов....
Не, не сакаше да е таму. Така ми рече. Не е важно. Сонцето и
натаму ќе го посинува небото, а ливадата секогаш ќе постои,
важно беше таа да е среќна! Затоа заминавме....

Помеѓу нештата што таа ги мразела, бев и јас. Ми го кажа тоа

на поминување, на заминување, без убаво да ѝ го погледнам
лицето. Сеедно. Си замина!

Долго време потоа, се вратив кај ливадата. Уште оддалеку

забележав дека ридовите не се таму. Некој ги беше срамнил со
земја. Потем беше направил куќа на тоа место, опкружена со
огромен ѕид, со неброени орнаменти, со сите човечки убавини
што постоеја, а не можеа ни оддалеку да се споредат со
убавините на мојата ливада која умре.

Чинам дека проголтав неколку солзи. Ме болеше како да сум

загубил дел од себе. Си ја споредив душата во моментите кога си
заминаа таа и тогаш, кога умре мојата ливада. Ах, колкава
неспоредливост.... Воопшто не ми беше грижа за неа. Кога
излезе и сфатив оти никогаш не ќе се врати, беше сосема исто

129
како да бев разбрал оти надвор врне или дека ќе ручам
шпагети....

****

Ништо друго не ми се вртеше во главата, освен спомените од

тоа некое дамнешно време. Ме грабнаа и ме одвлечкаа кон веќе
запалената клада. Ми ги ставија нозете во огнот. Не
почувствував ништо. Ама сосема ништо. Ги гледав како
започнаа да горат, но како тоа да не беа моите нозе, ами нечии
други. Небаре гледав два трупци како горат. Нешто несомнено
не беше во ред.

Сите тие на глас се смееја....

130
 XLII

Гледав во сопственото тело како потонува во огнот. Премногу

чудно беше сето тоа. Не почувствував ништо. Небаре бев умрен
или гледач на филм во кој само ми се обраќаат и како гледач
треба да учествувам во дејството, но тоа ни оддалеку не е
учество, ами само преправање. Не можев да сврзам крај со крај.
Полека ме придвижуваа напред во огнот, како да бев ставен на
лента, налик на оние што ги има во крематориумите и на кои се
става мртвечкиот сандак, за полека да биде проголтан од огнот.
Дури и идентично се чувствував, како сандакот....

Огнот, огнот беше како вода. Како течност што се прелеваше

преку мојата кожа. Нивото постојано му растеше. Малку, па
уште малку, па уште малку.... Се потесетив на времето кога
избегав од станот на дедо ми и сам, сосема сам, отрчав кон
плажата недалеку оттаму. Кога бев малечок ме учеа да пливам,
но моите неброени фобии, меѓу кои секако предничеше онаа од
нови нешта, не ми дозволија никогаш да се опуштам сосема,
онолку колку што беше потребно за да почнам сам да пливам
низ бистрата вода, без помошници или помошни средства!
Секогаш бев кукавица. Сè до тој момент. Тогаш ми здодеа
постојано да гледам отстрана како се живее животот. Отидов
право на плажата што остана пуста по ненадејниот дожд што
падна среде тој, инаку сончев ден. А, дождот најмалку ми
пречеше за тоа што бев наумил да го сторам. Отрчав на песокот,
соблеков сè од себе и зачекорив во езерото. Одев малку по
малку, водата ме проголтуваше милиметар по милиметар. Бев
решен да одам до крај. Не бев сигурен дали знам да пливам и
дали ќе успеам да се задржам на површината од водата во која
упорно маваа капки дожд и ги лажеа рипчињата на површината,
зашто кутрите мислеа оти тоа се трошки леб.... Одев, водата ме
131
голташе и немав намера да се свртам. Решено беше. Доколку
сум ја научил лекцијата, тогаш тоа ќе беше почеток на неброени
среќни часови, доколку не, ќе беше крај, на сè! Влегував.

Се отпуштив во она место каде што стапалата ни оддалеку не

можеа да го допрат дното прекриено со тиња. Претав панично и
се обидував да допрам до нешто што ќе значеше сигурност.
Капките одозгора ги засилија своите удари. Помислив оти ќе го
загубам здивот. Сепак, претајќи, забележав дека не пропаѓам.
Паниката сосема исчезна. Јас пливав.

Оттогаш, никогаш плливањето не беше толку пријатно како

тогаш, низ дождот....

- Знаеш зошто ќе умреш? – ме врати некој глас во реалноста

во која ме потопуваше пламен, наместо вода.

- Кој си ти и зошто?

- Затоа што водата која ја пиеш има тајна состојка во

полнењето! – рече и се изнасмеа.

- Кој си ти и која состојка?

- Во шишињата ставаат квасец!

Гласот не се соедини со лик. Не видов некој да говори. Околу

мене беа насобрани само оние добро познатите фаци што ме
придржуваа додека согорував, полека и без болка. Гласот како
да дојде од некаде далеку. Квасец? Толку немаше логика во таа
изјава што не можев да ја земам за сериозна. Тогаш се сетив
дека е можно тоа воопшто да не беше глас, ами некоја
халуцинација, несомнено предизвикана од огнот, кој за чудо
некое, чинам дека не беше ниту жежок....

Пламенот стигна до мојот врат. Требаше уште главата да ми

се запали. Одеднаш, од четвртата ќелија излезе Леа. Немаше
раце. И не дека тие ѝ недостигаа, ами како никогаш да ги
немала. Телото ѝ беше така складно извајано што ми се чинеше
132
ко на сите нас рацете да ни се одвишни. Изгледаше чудно
божествено. Беше гола. Излезе оттаму и се упати директно кон
мене.

- Извадете го оттаму! – им списка на тие што ме принесуваа

во пламенот.

- Доцна е! – врати Ана.

- Не е готово. Извадете го! – викаше Леа.

- Не! – категорично врати Ана.

Леа се стрча кон мене. Силно почна да дува!

133
 XLIII

Огнот пресуши, умре, го снема. Нејзиниот здив беше доволен

да ја сотре напаста што ме јадеше, малку по малку. Таа и натаму
трчаше кон мене и оние што ме опкружуваа, грижејќи се што е
можно поефективно да согорам. Јас пак погледнав во моето тело
што до пред малку пламтеше. Немаше ниту една трага дека на
него се беше допрела некоја капка оган. Бев подеднакво никаков
како и во моментот пред да ме запалат.

Леа, откако го изгасна она што ќе значеше крај и сигурна

пропаст за мене, зеде да вреска по оние што ме чуваа, оние што
ме имаа опколено, оние што посакаа да се отарасат од мене.
Почна да се затрчува кон секој еден од нив поединечно и да го
мава со главата в стомак (раце, немаше). Само што ќе мавнеше
во нечиј стомак, тој некој, сопственикот на стомакот
исчезнуваше, како во воздух. Го снемуваше од лицето на
земјата. И така сите од ред. На крајот, кога едвај се исправив,
застана пред мене.

- И сега што? – прашав.

- Сега што? – ме праша, налутено.

Зеде длабок здив и се местеше ко да ќе почне да зборува

нешто. Очекував да ми ја искаже својата бесконечна љубов, оти
најпосле останавме сами, по сè што се случи! И што е најважно,
обајцата бевме живи и здрави.... колку толку.

Погледнав директно кон неа. Се загледав во контурите на

нејзиното тело. Сосема го занемарив фактот што немаше раце,
небаре еволуцијата така одлучила. Тој дел изгледаше
најприродно. Гледав во неа зашто текстурата на кожата ѝ беше
134
крајно необична. По некое време, Леа почна да трепери, како да
паѓаше напонот на електричната енергија, а таа да беше
приклучена на некој извор на истата. Не можев да сфатам ништо.

Наместо да проговори како што очекував, Леа се залета и силно

ме закачи со главата во стомакот. По подолго време почувствував
болка. Но, само малку и само накусо. Потем ништо....

****

Повторно се најдов во широката хала на напуштената фабрика

за чевли, кожа или што и да беше. Но, таму немаше столови, ги
немаше ни кристалите раздробени од мојот гнев. Таму немаше
ништо. Ја имаше онаа миризба на кожа што одамна почнала да
избледува. Имаше полумрак и сосема ситни снопчиња светлина
што избиваа од некои пукнатини на врвот, што несомнено
некогаш порано биле прозочиња или нешто слично.

- Еј! – ми подвикна познатиот глас, кој во мигот не можев да

го сврзам со лице.

Се развртев наоколу. Немаше никој.

- Еј! – повторно викна, со неизменет тон.

Убаво погледнав на сите страни. Сè уште не можев никого да

видам.

- Еј, пичка ти мајчина, не ме игнорирај! – викаше веќе колку

што можеше.

- Која си и каде си? – прашав.

- Што, сега и не ме познаваш? – праша.

- Не, само не можам да се сетам. Каде си?

- Еве сум! – викна и излезе од некаде, точно пред мене.

- Како е ова можно? – прашав.

135
 XLIV

Беше тоа најтажниот погреб на кој некогаш сум

присуствувал. Тагата нема да се намали ако кажам дека тоа е и
единствениот погреб на кој некогаш сум бил. Едноставно не
можам да ја поднесам колективната тага, од која најголемиот
дел е лицемерна. Доколку ми значел човекот, секогаш го
посетував накусо гробот откако сите ќе се распрскаа наваму-
натаму, најадени и напиени. Колку да се збогувам. Но, тогаш не
можев да издржам. Отидов.

Се истури додека поворката бавно чекореше кон гробиштата.

Громовите убија неколку дрвја наоколу. За да не е сам оној што
го испраќавме. Нас нè убија капките дожд, но никој не се
мрдаше од редот во кој одеше. Сите со наведнати глави
стигнавме до горбиштата.

Таму, продолжи да врне додека го спуштаа в земја, додека

попот го отпеваше (и покрај неговата желба да нема такво
нешто), додека го затрпуваа. Убаво им дојде дождот на оние што
искрено заплакаа. Никој не виде дека леат солзи. И не, тие не
врескаа на цел глас. Тие во себе ја имаа скриено тагата и срцето
им се кинеше за детето што си замина, иако најмалку требаше
такво нешто да се случи. Најмалку нему....

Само што местото каде што го погребаа заличи на гроб,

сонцето изгреа. Чинам дека првите зраци ја допреа свежо
нафрлената земја....

****

Не знам зошто мислев на такви тажни нешта кога таа ми

стоеше пред очи, кога бевме сами во тоа огромно напуштено
136
здание. Таа, згора на сè беше гола. Онака, како од мајка родена.
Таа, Леа, стоеше пред мене и ме гледаше во очите. Мислам дека
чекаше прв да проговорам. Проблемот лежеше во тоа што
изгледа и јас чекав таа прва да прозбори.

Долго време бевме неподвижни, вкочанети.

Стоеше малку потсвртена на левата страна и не можев убаво

да ја видам цела. Кога се исправи сосема накај мене, забележав
дека има само една рака и дека сè уште трепка....

- Сега, подготвен си да имаме деца? – ме праша.

- Што? – избезумено вратив со прашање.

Околните гломазни и извалкани ѕидови полека зедоа да

избледуваат. На нивното место едвај се покажуваа зелени
делови од нешто. Едно езеро. Нешто црвено во далечината,
нешто што пулсираше. Куќа....

Леа трепкаше.

- Подготвен ли си да имаме деца? – праша, инсистирајќи на

одговор.

КРАЈ

137
 Дејан Велкоски

Наближува кон четвртина век постоење.

Времето и енергијата паралелно си ги троши на
блоговите:

http://v-deko.blogspot.com

http://sc.blog.com.mk

Доколку сакате да му пишете:

sc_4444@yahoo.com

Тој и натаму тврди дека 4 е совршен број...

138
 Дигиталната верзија на оваа книга е
објавена според условите на лиценцата на
Криејтив комонс:
Наведи извор – Некомерцијално – Без
адаптирани дела 2.5 Македонија

Можете:
* да споделите – да умножувате, дистрибуирате, јавно да го
прикажувате или јавно дигитално да го прикажувате делото

Под следните услови:

* Наведи извор. Морате да го наведете изворот на ист
начин како што тоа го направил авторот или давателот на
лиценцата (но не на начин кој би сугерирал дека тие ве
поддржуваат вас или вашето дело).
* Некомерцијално. Не смеете да го користите ова дело за
комерцијални цели.
* Без адаптирани дела. Не смеете да го промените,
трансформирате или да го адаптирате ова дело.

Во случај на понатамошно користење или дистрибуција

морате на другите јасно да им ги дадете до знаење условите
под кои е лиценцирана ова дело. Најдобар начин за да го
направите тоа е да поставите врска до оваа веб-страница.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.5/mk/

* Секој од горенаведените услови може да биде поништен

ако добиете дозвола од носителот на авторските права.
* Ништо во оваа лиценца не ги нарушува или ограничува
моралните права на авторот.

Горенаведеното на ниту еден начин не влијае врз

законските ограничувања на авторските права.

****
Сликата за корицата е позајмена од
http://li-bra.deviantart.com/art/old-factory-3859182

139