ევროკომისია

შესავალი
ევროკომისია ევროკავშირის საჯარო სამსახურად, აღმასრულებელ ხელისუფლებად,
ევროკავშირის სინდისად და „საზოგადოებრივი სულის“ მატარებლად მოიაზრება. თავისი
ექსკლუზიური უფლებების, ნეიტრალურობის, გადაწყვეტილების მიღების პროცესის ყველა
ეტაპზე ჩართულობის, ევროკავშირის პოლიტიკის მიმართულებებსა და საჭიროებებზე
ყოვლისმომცველი ექსპერტიზისა და ცოდნის გამო, ევროკომისია ევროკავშირის ერთ-
ერთი ყველაზე გავლენიანი და მნიშვნელოვანი ინსტიტუტია. თუმცა, მას ხშირად არც კიცხვა
აკლია. დე გოლის აზრით, ევროკომისია „ბიუროკრატიული, უპასუხისმგებლო და
ეროვნული კუთვნილების არმქონე არეოპაგი“ გახლდათ. მიუხედავად მის მიმართ ასეთი
არაერთგვაროვანი დამოკიდებულებებისა, ევროკომისია დიდ როლს თამაშობს ევროპული
ინტეგრაციისა და ევროკავშირის მდგრად განვითარებაში.
მისი ძალაუფლება და გავლენა დამოკიდებულია მრავალ ფაქტორზე, მათ შორის,
პოლიტიკის მიმართულებებზე (მაგალითად, კონკურენციის პოლიტიკის სფეროში იგი
ძალიან ძლიერი და გავლენიანია, მაშინ, როდესაც თავდაცვის პოლიტიკის სფეროში
საკმაოდ სუსტია); გადაწყვეტილების მიღების პროცედურებზე (საკითხის მიღება საბჭოში
კვალიფიციური უმრავლესობით კენჭისყრას საჭიროებს თუ ერთსულოვნებას მოითხოვს);
კონტროლის მექანიზმების არსებობაზე; საბჭოსა და ევროპარლამენტში განსხვავებული
პოზიციების არსებობაზე (რაც უფრო ერთიანია წევრების პოზიცია, მით ნაკლებია კომისიის
წინადადებებისადმი წინააღმდეგობა); და სხვა.

სტრუქტურა
ევროკომისია შედგება 28 ევროკომისრისგან, რომელთაც მთავრობები წარადგენენ
მიღებულია, რომ ისინი უნდა მოქმედებდნენ არა ეროვნული მთავრობების, არამედ
საერთო ევროპული იდეის გათვალისწინებით, მაგრამ ხელშეკრულების ამ მუხლის
ინტერპრეტირება ყოველთვის რბილად ხდება. ეს გასაგებიცაა, რადგან კომისრები
ეროვნული ადმინისტრაციების მიერ არიან წარდგენილნი. შესაბამისად, მათი ლოიალობა
საკუთარი ქვეყნების მიმართ მაინც შენარჩუნებულია. ბევრი კომისარი ვადის ამოწურვის
შემდეგ ისევ ეროვნულ პოლიტიკას უბრუნდება. ამის კარგი მაგალითია რომანო პროდი,
რომელიც 1999-2004 წლებში ევროკომისიის პრეზიდენტი იყო, 2006 წელს კი იტალიის
პრემიერ-მინისტრი გახდა
ევროკომისიის არჩევა ხდება ხუთი წლის განახლებადი ვადით შემდეგი პროცედურის
დაცვით: ევროპარლამენტის არჩევნების შედეგების გათვალისწინებით და პარლამენტთან
კონსულტაციების შემდეგ, ევროპული საბჭო კვალიფიცირებული უმრავლესობის
გამოყენებით (თუმცა, როგორც წესი, კონსენსუსით) შეარჩევს ევროკომისიის პრეზიდენტის
კანდიდატურას და წარუდგენს მას ევროპარლამენტს. თავის მხრივ, ევროპარლამენტი
კანდიდატს ირჩევს სიითი შემადგენლობის უმრავლესობით (თუ ვერ მოხერხდა ხმების
სათანადო რაოდენობის მოგროვება, იგივე პროცედურების დაცვით განიხილება ევროპული
საბჭოს მიერ წარდგენილი ახალი კანდიდატურა). შემდეგ ევროკავშირის საბჭო, ასევე
კვალიფიცირებული უმრავლესობით და პრეზიდენტის თანმხმობით, შეარჩევს
ევროკომისრების კანდიდატურებს. კომისიის პრეზიდენტი, ვიცე-პრეზიდენტი (ამავე დროს
ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენელი საგარეო ურთიერთობებისა და
უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში) და სხვა ევროკომისრები ერთიანად წარდგებიან
ევროპარლამენტის წინაშე, რომელიც თანხმობის პროცედურით ირჩევს ევროკომისიას. და
ბოლოს, ევროკავშირის ხელშეკრულების 17-ე მუხლის მიხედვით, ევროპული საბჭო
კვალიფიციური უმრავლესობით ფორმალურად ამტკიცებს ევროკომისიას არჩეული
კოლეგია საქმიანობის დაწყებამდე ფიცს დებს მართლმსაჯულების ევროპული
სასამართლოს კანდიდატურა
ევროკომისია გუნდური პასუხისმგებლობის პრინციპზეა დაფუძნებული, ამიტომ, არ
შეიძლება ერთი რომელიმე ევროკომისრის გადაყენება ან მოხსნა. ევროკომისიის
იმპიჩმენტის შემთხვევაში თანამდებობას ტოვებს ყველა ევროკომისარი). ასეთი რამ მოხდა
სანტერის კომისიის დროს, როდესაც ედით კრესონის (კვლევის ევროკომისარი)
კორუფციაში მხილებას მოჰყვა მთელი კომისიის გადადგომა გუნდური პასუხისმგებლობის
მომენტი ხშირად გამოიყენება ევროპარლამენტის მიერ, განსაკუთრებით კომისიის
დამტკიცების დროს. 2004 წელს ევროპარლამენტი იმუქრებოდა, რომ უარს ეტყოდა
მთელს ევროკომისიას იტალიელი ევროკომისრის როკო ბუტილიონეს გამო, რომელიც
ჰომოსექსუალობისა და ქალთა როლის თაობაზე მოსმენებზე გაკეთებული განცხადებების
გამო შეუსაბამოდ მიიჩნია მისთვის იუსტიციისა და საშინაო საქმეების პორტფოლიოს
გადაცემა. თუმცა, ბოლო მომენტში ბუტილიონეს კანდიდატურა ჩანაცვლებულ იქნა
ფრატინით, რასაც ევროპარლამენტის მიერ ევროკომისიის შემადგენლობისთვის „მწვანე
შუქის“ მიცემა მოჰყვა
სანტერის, ბაროზოსა და იუნკერის კომისიების არჩევა ქრესტომათიულ მაგალითს
წარმოადგენს კომისიის შერჩევის პრინციპის გასაგებად. 1995 წელს ევროპული საბჭოს
სხდომაზე ჟან ლუკ დეჰაენის კანდიდატურა (ბელგია) უარყოფილ იქნა დიდი ბრიტანეთის
მიერ, ხოლო სხვა კანდიდატურები დაბლოკილ იქნა ფრანგების და გერმანელების მიერ.
შედეგად კომპრომისულ ვარიანტად არჩეულ იქნა ლუქსემბურგის პრემიერ-მინისტრი
სანტერი. მისი კანდიდატურა ძალიან მცირე უმრავლესობით გავიდა. ასევე მცირე
უმრავლესობით გავიდა კომისიის შემადგენლობაც, რადგან ხუთი კანდიდატი არ
სარგებლობდა ევროპარლამენტის ნდობით. მიუხედავად ამისა, გუნდური პრინციპის
არსებობის გამო კომისია მაინც დამტკიცდა, თუმცა, ოთხი წლის შემდეგ იძულებული გახდა
გადამდგარიყო 2004 წელს კომისიის შერჩევის დროს დიდმა სახელმწიფოებმა ასევე
დაბლოკეს ერთმანეთის კანდიდატები, რის შედეგადაც კომისიის პრეზიდენტობისათვის
ბრძოლას ჩამოშორდნენ ბელგიის პრემიერ-მინისტრი გაი ვერჰოფშტადტი (მის მიმართ
დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრი ტონი ბლერი ნეგატიურად იყო განწყობილი ორი
მიზეზის გამო: პირველი, იგი ევროკავშირში ერაყის დაპყრობის წინააღმდეგ კამპანიას
„უძვებოდა“; და მეორე, იგი ზედმეტად ევროფედერალისტად მიაჩნდა) და საგარეო
ურთიერთობების ევროკომისარი პროდის კომისიაში კრის პატენი (მას საფრანგეთის
პრეზიდენტი ჟაკ შირაკი ეწინააღმდეგებოდა იმის გამო, რომ ბრიტანელი იყო). შედეგად,
ევროპული საბჭოს სპეციალურ სამიტზე შეირჩა კომპრომისული ფიგურა - პორტუგალიის
პრემიერ-მინისტრი ხოსე მანუელ ბაროზო).
2009 წელს, ახალი ხელშეკრულების რატიფიკაციის კრიზისის და სხვა გამოწვევების
ფონზე, ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს აღარ ჰქონდათ დამატებითი დაძაბულობისა
სურვილი. შესაბამისად, ბაროზო მეორედ, დისკუსიების გარეშე გახდა ევროკომისიის
პრეზიდენტი. ლისაბონის ხელშეკრულებით, მის ერთ-ერთ ვიცე-პრეზიდენტს დაემატა
ფუნქციები და ამავე დროს გახდა ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენელი საგარეო
ურთიერთობებისა და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში. თუმცა, აღსანიშნავია, რომ
პარლამენტის თანხმობის მისაღებად, ბაროზოს ბულგარეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის
და ევროკომისრის კანდიდატის რუმიანა იელევას შეცვლა მოუწია რაც შეეხება უკანასკნელ
კომისიას, 2014 წელს ჟან-კლოდ იუნკერის პრეზიდენტად შერჩევა ევროპარლამენტის
არჩევნების შედეგების გათვალისწინებით განხორციელდა, რომელშიც მემარჯვენე-
ცენტრისტულმა პარტიებმა გაიმარჯვეს. შედეგად, პოლიტიკურ ძალებს შორის მიღწეული
კომპრომისით, გამარჯვებული სახალხო პარტიის თავმჯდომარე ევროკომისიის
პრეზიდენტობის კანდიდატად დასახელდა, მეორე ადგილოსანი სოციალისტური ბანაკის
ლიდერი კი ევროპარლამენტის პრეზიდენტი გახდა.
აღსანიშნავია, რომ ევროპარლამენტს მთლიანი კოლეგიის დამტკიცებამდე
კომისრების ინდივიდუალურად მოსმენის ფუნქცია აქვს (McCormick, 2011, p. 170).
სწორედ ამ უფლების გამოყენების დროს ევროპარლამენტი ადგენს, რამდენად
შეესაბამება ესა თუ ის კანდიდატურა ევროკომისრის პოსტს და შემდეგ წყვეტს დაუჭიროს
თუ არა მხარი მთლიანად კოლეგიას. რა თქმა უნდა, კომისიის გუნდურობის პრინციპი ხელს
უშლის ევროპარლამენტის მხრიდან ცენზურის ეფექტურად გატარებას, რადგან მას არ აქვს
საშუალება დაბლოკოს ინდივიდუალური კანდიდატები. მიუხედავად ამისა, ბუტილიონეს
საქმემ აჩვენა, რომ საჭიროების შემთხვევაში პარლამენტი მზად არის დაბლოკოს მთელი
კომისია, თუ კომისიის პრეზიდენტი არ შეცვლის მიუღებელ კანდიდატს
ევროკომისიის პრეზიდენტი და ევროკომისრების პორტფელები
 ევროკომისიის პრეზიდენტი არის ორგანიზაციის და ხშირ შემთხვევაში მთელი
ევროკავშირის სახე. კომისიები ცნობილია მისი პრეზიდენტის სახელით (იუნკერის კომისია,
ბაროზოს კომისია, პროდის კომისია, სანტერის კომისია, დელორის კომისია და ა.შ.),
ხოლო ევროკომისიის პრეზიდენტი, როგორც წესი, არის ყველაზე ცნობილი ევროკომისარი
ევროკომისიის პრეზიდენტს რამდენიმე მნიშვნელოვანი უფლება აქვს. იგი არის კომისიის
წარმომადგენელი სხვა ინსტიტუტებთან და სახელმწიფოებთან, მას აქვს სხვა
კომისრებისათვის პორტფელების შერჩევის ფუნქცია, უფლებამოსილია მოთხოვოს
ინდივიდუალურ კომისარს პოსტის დატოვება, თავად ზედამხედველობს კომისიის ზოგიერთ
მნიშვნელოვან ადმინისტრაციულ სამსახურს, შეუძლია განსაკუთრებული დავალებების და
დირექტივების მიცემა კომისიისათვის, ძალუძს განსაკუთრებული ინიციატივების წამოყენება
და კომისრებს შორის კოორდინაციის უზრუნველყოფა ყოველივე ეს ევროკომისიის
პრეზიდენტის პოსტს დამატებით მნიშვნელობას ანიჭებს. შესაბამისად, არ არის გასაკვირი,
რომ ევროპული საბჭო ფრთხილად და დაკვირვებით ეკიდება შესაფერისი კანდიდატის
შერჩევის პროცესს. ასევე არ არის გასაკვირი, რომ კანდიდატისთვის ერთ-ერთი
დაუწერელი კრიტერიუმია მისი პოლიტიკური გამოცდილება და ალღო. მართლაც,
კომისიის უკანასკნელ ხუთი პრეზიდენტი ამის ნათელი მაგალითია: პრეზიდენტად
დანიშვნისას დელორი საფრანგეთის ყოფილი ფინანსთა მინისტრი იყო, სანტერი და
პროდი - ლუქსემბურგისა და იტალიის ყოფილი პრემიერ-მინისტრები, ბაროზო და იუნკერი
კი პორტუგალიის და ლუქსემბურგის მოქმედი პრემიერ-მინისტრები იყვნენ ევროკომისიის
კოლეგიაში შემავალი ევროკომისრები ფლობენ სხვადასხვა პორტფელებს. როგორც წესი,
პორტფელების გადანაწილების რამე განსაზღვრული წესი არ არსებობს. ეს ხდება
სპონტანურად, კომისრების ინტერესების და მათი სამშობლოების ინტერესების
გათვალისწინებით. შესაძლებელია პორტფელების ვარირება, ანუ რამდენიმე პორტფელის
გაერთიანება ან დაშლა, ასევე კომისიის ერთი ვადის პერიოდში რამდენიმე კომისრისთვის
ადგილების შეცვლა მაგალითისთვის, 2014 წელს იუნკერის კომისიაში გაერთიანდა
მანამდე დამოუკიდებლად ფუნქციონირებადი ორი მიმართულება და ჩამოყალიბდა
ევროპული სამეზობლო პოლიტიკისა და გაფართოების მოლაპარაკებების პორტფელად.
თითოეულ კომისარს ჰყავს თავისი კაბინეტი, ანუ მრჩეველთა ჯგუფი, რომლებიც
უზრუნველყოფენ ევროკომისრის ექსპერტიზას და მზადყოფნას. ევროკომისიის
სტრუქტურულ იერარქიაში ისინი არიან ერთგვარი ინფორმაციული გამტარები როგორც
ჰორიზინტალურად, ისე ვერტიკალურად. ჩვეულებრივ კომისარს კაბინეტში ჰყავს
დაახლოებით ექვსი კაცი, ხოლო კომისიის პრეზიდენტს შეუძლია ჰყავდეს თორმეტი
მრჩეველი. კანონმდებლობის მიხედვით, კაბინეტში შემავალი პერსონალი უნდა იყოს
მინიმუმ სამი სხვადასხვა სახელმწიფოდან, ხოლო კაბინეტის ხელმძღვანელი და
მოადგილე უნდა იყვნენ სხვადასხვა ეროვნების. ეს ხდება პარაშუტინგის (ადრე
გავრცელებული პრაქტიკა, რომლის დროსაც კომისარს თავის კაბინეტში მოჰყავდა ხალხი
საკუთარი ქვეყნებიდან) თავიდან ასაცილებლად
2015 წლის მონაცემებით, ევროკომისიის ბიუროკრატიულ სტრუქტურებში
დასაქმებულია 33,000-ზე მეტი მოხელე მათ ხშირად ევროკრატებს უწოდებენ.
მოსამსახურეების მიღება ევროკომისიაში ხდება ღია კონკურსის გზით. როგორც წესი,
კანდიდატურები შეირჩევა ორი კრიტერიუმით - ეროვნული ბალანსის და
პროფესიონალიზმის გათვალისწინებით. ეს იმის გამო ხდება, რომ უზრუნველყოფილ იქნას
კომისიის მაღალპროფესიულობა და ექსპერტიზა, ამავე დროს, არ მოხდეს პატარა ან
ახალი წევრი- სახელმწიფოების დაჩაგვრა ადამიანური რესურსების ნაკლებობის გამო.
ევროკომისიის მრავალეროვნულობის პოლიტიკას თავისი დადებითი და უარყოფითი
მხარეები აქვს. კერძოდ, უპირატესობებია ის, რომ კომისიის მოხელეები ყველა წევრი
სახელმწიფოდან ფართო გამოცდილებისა და ცოდნის პირები არიან; ეროვნული
მთავრობები დარწმუნებულები არიან, რომ ევროკავშირის გადაწყვეტილების მიღების
პროცესი სანდო პატრიოტების ხელშია; და ეროვნული ადმინისტრაციებისთვის
კომისიასთან კონტაქტი ასეთი სანდო და მათ მიერ წარგზავნილი ადამიანების გავლით
უფრო მარტივი და მომგებიანია. თუმცა, ამავე დროს, განსხვავებული ადმინისტრაციული
კულტურის მოხელეთა ერთობლივი საქმიანობა ზოგჯერ პრობლემურია, ეროვნული
ბალანსის გათვალისწინებით მაღალ თანამდებობებზე დაწინაურება ხშირად არ
გულისხმობს საუკეთესო კვალიფიკაციის პირის შერჩევას, ეს აზიანებს სხვათა მოტივაციასა
და მორალს და არცთუ იშვიათად ხელს არ უწყობს დამოუკიდებლობას ევროკომისია
შედგება გენერალური დირექტორატებისა და სამსახურებისაგან. ეს სტრუქტურა
დაახლოებით წააგავს სახელმწიფო უწყებებში არსებული დეპარტამენტების სტრუქტურას.
სამსახურებს და გენერალურ დირექტორატებს შორის განსხვავება ზოგადად შეიძლება
ჩაითვალოს ის, რომ პირველი მათგანი ძირითადად პოლიტიკის მიმართულებების
მხარდაჭერას ახორციელებს, მეორე მათგანი კი უშუალოდ მართავს კონკრეტულ
მიმართულებას. სამსახურებისგან განსაკუთრებით აღსანიშნავია იურიდიული სამსახური და
პუბლიკაციების ოფისი. გენერალური დირექტორიებიდან კი - სოფლის მეურნეობის და
სოფლის განვითარების, კონკურენციის, ვაჭრობის და სხვა
თითოეული გენერალური დირექტორატი და სამსახური, თავის მხრივ, შედგება
დირექტორატებისგან, რომლებშიც გაერთიანებულია რამდენიმე სამმართველო (Unit).
დირექტორატები, როგორც წესი, შედგება 150-500 ადამიანისგან, ამ უწყების
მნიშვნელობის, ფუნქციებისა და დატვირთვის გათვალისწინებით (Hooghe & Kassim,
2012, p. 182).
ევროკომისია ხშირად მიმართავს ექსპერტების რჩევას, იქნებიან ეს ექსპერტები
სახელმწიფოებიდან, თუ სხვადასხვა პან-ევროპული, თუ ტრანს-ევროპული კავშირებიდან
და ორგანიზაციებიდან. ექსპერტების რჩევას კომისია იღებს ექსპერტთა კომიტეტების,
საკონსულტაციო კომიტეტების და ჰიბრიდული კომიტეტებისგან. ექსპერტთა კომიტეტები
შედგება ეროვნული მოხელეების, ექსპერტებისა და სპეციალისტებისგან, რომლებიც წევრი-
სახელმწიფოების მიერ არიან მივლენილნი. ეს ექსპერტები წარმოადგენენ ეროვნულ
პოზიციებს, მაგრამ გამოირჩევიან მეტ-ნაკლები მოქნილობით და კონსენსუსის
მიღწევისაკენ სწრაფვით. ვინაიდან, საბოლოო გადაწყვეტილებები მათ მიერ არ მიიღება,
ისინი ცდილობენ მაქსიმალურად წარმოაჩინონ თავიანთი ქვეყნის პოზიცია, ხოლო
დეტალებზე მოლაპარაკება უფრო მაღალი დონის ექსპერტებს და სახელმწიფო მოხელეებს
მიანდონ. ექსპერტთა კომიტეტებს სამი გამორჩეული თვისება აქვთ: 1) მათთან
კონსულტაციები სავალდებულოა კომისიისათვის; 2) ისინი არ შემოიფარგლებიან მხოლოდ
ტექნიკური რჩევებით, ანუ აქვთ ფუნქცია პოლიტიკური რეკომენდაციები გაუწიონ
ევროკომისიას; 3) კომიტეტები იკრიბება საკმაოდ ხშირად, რაც საშუალებას აძლევს წევრ
სახელმწიფოებს აკონტროლონ ახალი ინიციატივების და კანონპროექტების მოძრაობა
მათი ჩასახვის დღიდან. ასეთი ჯგუფის მაგალითია საერთაშორისო საგზაო ტარიფებზე
ექსპერტთა კომიტეტი.
საკონსულტაციო კომიტეტებს კავშირი არ აქვთ ეროვნულ მთავრობებთან. მათი
წევრები საერთო ევროპული ბიზნეს და სხვა სექტორული ინტერესების წარმომადგენლები
არიან და ევროკომისიის მიერ ფინანსდებიან. მათ შორის გამორჩეული და გავლენიანი
ადგილი უჭირავთ ევროპული ბიზნესის კონფედერაციას ევროპის პროფკავშირების
კონფედერაციას, ევროკავშირში სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციების კომიტეტს და სხვა.
ევროკომისია გადის კონსულტაციას ამ კომიტეტებთან იმისათვის, რომ იცოდეს
არასამთავრობო სექტორის და ინტერესთა ჯგუფების აზრი შემოთავაზებულ ინიციატივასთან
დაკავშირებით.
ჰიბრიდული კომიტეტები შერეული წარმომადგენლობისაა და მასში მონაწილეობენ
როგორც სახელმწიფოების, ისე არასამთავრობო და საერთო ევროპული ორგანიზაციების
წარმომადგენლები. ჰიბრიდული კომიტეტების მოწვევა წინა ორი კომიტეტებისგან
განსხვავებით, საკმაოდ იშვიათად ხდება.
კომისიის ბიუროკრატიის უდავო პლიუსია, რომ მას აქვს ევროკავშირში ყველაზე
დიდი გამოცდილება, ექსპერტიზა და ინსტიტუციური მეხსიერება. თუმცა, ამავე დროს,
ევროკომისიის ბიუროკრატიას ბევრი მინუსიც აქვს. პირველ რიგში, აღსანიშნავია, რომ
ევროკომისია ხშირად მოქმედებს ბიუროკრატიული პროცედურების და სტანდარტული
ოპერაციული პროცედურების მიხედვით, რაც ამცირებს საქმის წარმოების დროს ადამიანურ
ფაქტორს და დროში წელავს შედარებით მარტივი საკითხების გადაწყვეტას. გარდა ამისა,
როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, ევროკომისია უნდა იყოს ყველაზე პრო-ევროპული განწყობის
მქონე ინსტიტუტი, ხოლო იქ მომუშავე ადამიანებმა უნდა დაივიწყონ ეროვნული
სენტიმენტები და საერთო ევროპული საქმე აკეთონ. თუმცა, ზოგჯერ ხდება ამ პრინციპის
დარღვევა, რითაც “ბოროტად” სარგებლობენ წევრი სახელმწიფოები და თავის
მოქალაქეებს საკუთარი ეროვნული მიზნების დასაკმაყოფილებლად იყენებენ. კიდევ ერთი
პრობლემა, რომელიც ევროკომისიის ბიუროკრატიას ახასიათებს არის კომისიის
პერსონალის ერთმანეთთან შეწყობის სირთულე, რაც განპირობებულია განსხვავებული
ეროვნული პრაქტიკის და სამუშაო გამოცდილების, ასევე ენობრივი ბარიერი და
განათლების გამო ეს პრობლემა განსაკუთრებით ბოლო გაფართოების შემდეგ
წარმოჩინდა, როდესაც კომისიის მოხელეებს აღმოსავლეთ და ცენტრალური ევროპის
სახელმწიფოების მოქალაქეები დაემატათ.

გადაწყვეტილების მიღების პროცედურები

ევროკომისია იკრიბება კვირაში ერთხელ და დღის წესრიგში არსებულ საკითხებს
განიხილავს. გადაწყვეტილებები ხმათა უმრავლესობით მიიღება (European Commission,
2000, p. 29). თუმცა, როგორც წესი, კომისრები ცდილობენ საკითხების ერთხმად მიღებას
რათა, მათი შესრულების დროს არ წარმოიქმნას პრობლემები. ამ პროცესში მოქმედებს
კოლექტიური პასუხისმგებლობის პრინციპი, რაც უზრუნველყოფს გადაწყვეტილებების
მაღალ ხარისხს (ვინაიდან თითოეულ წინადადებაზე ყველა ევროკომისართან
კონსულტაციაა სავალდებულო), ინსტიტუტის დამოუკდებლობას (ვინაიდან ამგვარად
მინიმუმამდე დადის პოლიტიკური მოტივით გადაწყვეტილება) და პოლიტიკური
პასუხისმგებლობის გაზიარებას (გადაწყვეტილება მთლიანი კოლეგიის სახელით
ცხადდება) (
ჩვეულებრივ, კანონპროექტის სამუშაო ვერსია ყალიბდება პოლიტიკის
მიმართულებებში არსებული ვალდებულებების, კომისიის ყოველწლიური სამუშაო
პროგრამისა და ევროპარლამენტისა და მინისტრთა საბჭოს მიერ დადგენილი
მითითებების გათვალისწინებით (Nugent, 2010, p. 119). კომისართა კოლეგიის სხდომაზე
მოხვედრამდე, საკითხის მომზადება იწყება შესაბამის დირექტორატში, სადაც ინტენსიური
კონსულტაციები მიმდინარეობს კომპანიებთან, წევრ სახელმწიფოებთან, სამეცნიერო
წრეებთან და სხვა დაინტერესებულ უწყებებთან.
კანონპროექტის დამუშავების შემდეგ ხდება მისი გადაცემა ზემდგომ ინსტანციაში, ანუ
სამმართველო დამუშავებულ საკითხს აწვდის დირექტორატის ხელმძღვანელს, რომელიც,
თავის მხრივ, საკითხს გენერალურ დირექტორს გადაუგზავნის. გენერალური დირექტორი
ანგარიშს აბარებს მისი კურატორი კომისრის კაბინეტს, სადაც ტოვებს მომზადებულ
კანონპროექტს. ეს კანონპროექტი შემდეგ განიხილება კომისრის კაბინეტში, ხოლო
კომისართა ყოველკვირეულ შეხვედრამდე რამდენიმე დღით ადრე, ყოველკვირეული Chef
de Cabinet-ების შეხვედრაზე, რის შემდეგ უკვე გადაეცემა კომისრების კოლეგიას.
აღნიშნულ პროცესს მუდმივ „მონიტორინგს“ უწევს გენერალური სამდივნო, რომელიც
ტექნიკურ-ადმინისტრაციული დახმარების გარდა, ასევე უზრუნველყოფს იმას, რომ
კანონპროექტში სათანადოდ არის დაცული სუბსიდიარობისა და პროპორციულობის
პრინციპები (Nugent, 2010, p. 119).
კოლეგიას აქვს უფლება ისე მოექცეს ამ მოხსენებას, როგორც მოესურვება - მიიღოს
ან უარყოს იგი, მომდევნო დამუშავებისთვის დაუბრუნოს გენერალურ დირექტორიას ან
თავი შეიკავოს გადაწყვეტილების მიღებისგან.
პროცესის გაჭიანურების თავიდან არიდების მიზნით, საკითხის სიმარტივისა და
დროის სიმცირის შემთხვევაში შესაძლებელია გადაწყვეტილების მიღების სხვა
პროცედურების გამოყენებაც. კერძოდ, კოლეგიის ნებართვით, რომელიმე შესაბამის
ევროკომისარს შეუძლია კოლეგიის სახელით გადაწყვეტილების მიღება. ასევე, არსებობს
„წერილობითი პროცედურა“, რომლის დროსაც წინადადება იგზავნება კომისრებთან და
თუ ერთი კვირის ვადაში მათი მხრიდან არ დაფიქსირდება წინააღმდეგობრივი პოზიცია,
საკითხი მიღებულად ითვლება. კიდევ უფრო სასწრაფო შემთხვევებში, შესაძლებელი
საკითხის დამტკიცება „დაჩქარებული წერილობითი პროცედურითაც“ კომისიის შიგნით
ჰორიზონტალური კოორდინაციის გასაუმჯობესებლად გამოიყენება სხვადასხვა მეთოდები.
კერძოდ, პირველი, ამ მიზნით საქმის წარმოების ყველაზე დაბალ დონეზე
(სამმართველოების შიგნით) ხშირად იქმნება სამუშაო და საპროექტო ჯგუფები, რაც ხელს
უწყობს მაქსიმალურად მეტი დაინტერესებული უწყების ჩართვას კანონპროექტის
მომზადებაში. მეორე, კოორდინაციის უზრუნველსაყოფად დაბალ დონეზე კოორდინაციის
გაწევა ხშირად საკმარისი არ არის. ამ მიზეზით, ჰორიზონტალური კოორდინაციის
პრობლემის მოსაგვარებლად უმნიშვნელოვანეს როლს ასრულებს კომისიის გენერალური
სამდივნო, რომელიც უზრუნველყოფს საქმის შეუფერხებლად მოძრაობას და გენერალურ
დირექტორატებს შორის ინტენსიურ შეხვედრებს. მესამე, ამავე საკითხში კომისიის
პრეზიდენტს მართალია, ცუდად განსაზღვრული, მაგრამ მაინც საკმაოდ მნიშვნელოვანი
ფუნქცია აქვს - უზრუნველყოს კოორდინირებული მუშაობა სხვადასხვა კომისრებს
შორის. განსაკუთრებით აღსანიშნავია კომისარ ჟაკ დელორის როლი კოორდინაციის
დროს. მაშინ კომისია იყო ყველაზე ერთიანი, შეკრული და გავლენიანი მისი არსებობის
მთელი ისტორიის მანძილზე. აღსანიშნავია, რომ ევროკომისრების ყოველკვირეული
შეხვედრის მთავარი მიზანი სწორედ კოორდინაციის გაუმჯობესებაა. მეოთხე,
კოორდინაციის გაუმჯობესების თვალსაზრისით მნიშვნელოვანია სხვა ფაქტორებიც. გარდა
ყოველკვირეული რუტინული შეხვედრისა, ხშირად ტარდება არაფორმალური შეხვედრები
ცალკეულ კომისრებს შორის. ასევე საკმაოდ ინტენსიურად ხვდებიან კაბინეტების შეფები
(Chefs de Cabinet), რომელთა სხდომას უძღვება გენერალური მდივანი. კაბინეტების
შეფების შეხვედრისას ხდება პოზიციების შეჯამება და აზრების გაცვლა-გამოცვლა.
კაბინეტი, როგორც წესი, არ ერევა საკითხის განხილვაში, სანამ ესა თუ ის საკითხი
პროექტის სახით ოფიციალურად არ იქნება წამოყენებული შესაბამისი დირექტორატის
მიერ, ამიტომ გენერალურ დირექტორატებს სრული უფლება აქვთ თვითონ მოამზადონ
შესაბამისი კანონპროექტი, განცხადება, თუ დირექტივა (Nugent, 2010, pp. 119-120).
მიუხედავად ამგვარი მექანიზმების არსებობისა, კოორდინაციასთან დაკავშირებით
მაინც არის გარკვეული პრობლემები. ჰორიზონტალური კოორდინაცია არ არის საკმარისი
მთელი რიგი ბიუროკრატიული მიზეზების გამო. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ის
ფაქტორი, რომ გენერალური დირექტორატები იცავენ თავიანთ ფუნქციებს და დღის
წესრიგს, ხშირად არ სურთ თავიანთ საკითხებში სხვა დირექტორატების ჩარევა. ასევე
მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ყველა გენერალურ დირექტორატს თავისი საკუთარი დღის
წესრიგი აქვს, რომელიც ხშირად უაღრესად გადატვირთულია, რაც ავტომატურად ანელებს
მათ ინტერესს სხვა დირექტორატების საქმეების მიმართ. თუ ამას ყველაფერს დავუმატებთ
კომისიის მოხელეთა და პროცედურების მრავალრიცხოვნობას, იოლი მისახვედრი
გახდება, რომ კოორდინაციის პრობლემის გადაჭრა არც ისე მარტივი საქმეა .

ფუნქციები
კანონპროექტის და პოლიტიკის ახალი მიმართულების ინიცირება
კომისიის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი და ექსკლუზიური ფუნქცია არის
კანონმდებლობის ინიცირება. მართალია, საბოლოო გადაწყვეტილებას იღებენ
ევროკავშირის საბჭო და ევროპარლამენტი, თუმცა, კანონპროექტის შემოტანა მხოლოდ
ევროკომისიის ხელშია, რაც მას საკმაოდ დიდ როლს ანიჭებს საკანონმდებლო პროცესში.
კომისიას ასევე უფლება აქვს წამოაყენოს ევროკავშირის განვითარების და წინსვლის
ინიციატივები, ანუ დაგეგმოს ინტეგრაციის ახალი მიმართულებები. როგორც წესი, კომისია
ფლობს ექსკლუზიურ უფლებას დაგეგმოს პოლიტიკა და შეიმუშაოს კანონპროექტები
ყოფილი პირველი საყრდენის ქვეშ. კომისიას ასევე უფლება აქვს საერთო საგარეო და
უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებზე შემოიტანოს კანონპროექტი, მაგრამ ეს უფლება
ძალზედ შეზღუდულია და, ჩვეულებრივ, მისი გამოყენება ხდება სახელმწიფოებთან
შეთანხმებით, რადგან, როგორც ცნობილია, ამ სფეროში კანონმდებლობის წარმოება არ
ხდება ასევე, კომისია ხშირად უშვებს ე.წ. მწვანე და თეთრი წიგნებს, რაც ასევე
მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს ევროკავშირის შიგნით მიმდინარე პოლიტიკას. მწვანე
წიგნი არის ინდივიდების ან ორგანიზაციებისთვის საკითხების მიმართვის ფორმა, რაც,
როგორც წესი, გამოიყენება დებატების დასაწყებად ამა თუ იმ საკითხზე. თეთრი წიგნები კი
არის კონკრეტული მოქმედებების და კავშირის განვითარების წინადადებები, რომლებიც
ქვეყნდება ევროკავშირის ინსტიტუტებისთვის და წევრი სახელმწიფოებისთვის, აჩვენებს
მათ კავშირის სვლის მიმართულებას.

აღმასრულებელი ფუნქციები
 ევროკომისიას გააჩნია საკმაოდ ძლიერი აღმასრულებელი ფუნქციები, რასაც
რამდენიმე მიმართულებით იგი საკმაოდ ეფექტურად იყენებს. პირველი, ის
კანონმდებლობა, რომელიც ევროკავშირის დონეზე მიიღება, სავალდებულოა წევრი
სახელმწიფოებისთვის, რომლებიც მოვალენი არიან განსაზღვრულ ვადებში გადაიტანონ
ისინი ეროვნულ კანონმდებლობაში. თუმცა, იმის გამო, რომ ბევრი კანონი ძალიან რთული
და უაღრესად ტექნიკურია და ხშირად ინტერპრეტაციის საშუალებასაც იძლევა, მათ
შესასრულებლად აუცილებელია კომისიის ექსპერტიზის, გამოცდილების და მითითებების
გამოყენება. სწორედ ამიტომ, კომისიას უფლება აქვს ჩაერიოს ევროპული
კანონმდებლობის აღსრულების პროცესში. ამისთვის იგი თავად იღებს ისეთ
კანონქვემდებარე აქტებს, რომლებიც აუცილებელია საბჭოსა და ევროპარლამენტის მიერ
მიღებული ძირითადი კანონმდებლობის შესასრულებლად (ე.წ. rule-making powers)
(Nugent, 2010, p. 125; Staab, 2011, p. 51). მათ შორის არის რეგულაციები და
დირექტივები (დამატებითი დეტალებისთვის იხილეთ ევროკავშირის მართლმსაჯულების
სასამართლოს თავი).
მეორე, კომისიის აღმასრულებელი ფუნქციებიდან მნიშვნელოვანია პოლიტიკის
მიმართულების უშუალო იმპლემენტაციის ზედამხედველობა ). გამონაკლისი შემთხვევების
გარდა (მაგალითად, კონკურენციის პოლიტიკა), როგორც წესი, ევროკომისია არ არის ამა
თუ იმ პოლიტიკური მიმართულების უშუალო შემსრულებელი. აღსრულების უფლება,
ჩვეულებრივ, მინიჭებული აქვს წევრი სახელმწიფოების სხვადასხვა აღმასრულებელ
ხელისუფლებას, განსაკუთრებით, ადგილობრივ ორგანოებს, მაგალითად, სააქციზო და
საბაჟო ადმინისტრაციებს, ვეტერინარული ინსპექციის ჯგუფებს და სხვა. თუმცა,
გასათვალისწინებელია, რომ ევროკომისიას არ აქვს საკმარისი რესურსი დიდი
მოცულობის სამუშაოს შესასრულებლად, ამიტომ, მეტწილად, კომისიის ამ ფუნქციის
ეფექტური შესრულება დამოკიდებულია წევრი სახელმწიფოების მთავრობებზე
აქვე ყურადსაღებია ის ფაქტორიც, რომ ეროვნული მთავრობები ყოველთვის არ/ვერ
ახორციელებენ ამა თუ იმ დირექტივას და გადაწყვეტილებას, რასაც ობიექტური და
სუბიექტური მიზეზები აქვს. ხშირ შემთხვევაში ზოგიერთი დირექტივა საკმაოდ ძნელი
შესასრულებელია, განსაკუთრებით, პატარა ქვეყნებისთვის, რომელთაც არ აქვთ საკმარისი
ადამიანური რესურსი, გამოცდილება და ექსპერტიზა მსგავსი სამუშაოების
შესასრულებლად. გარდა ამისა, ზოგიერთ სახელმწიფოს არ სურს ევროკავშირის
კანონმდებლობის ბოლომდე გადმოტანა, რადგან ეს ხშირად დაკავშირებულია
არაპოპულარულ გადაწყვეტილებებთან, ამიტომ ქვეყნები ხშირად აჭიანურებენ კანონების
გადმოტანას. როგორც წესი, ასეთ შემთხვევებში, სანამ მთავრობა იძულებული არ
შეიქმნება, რომ სანქციების მუქარით განახორციელოს ესა თუ ის პოლიტიკა, ისინი
მაქსიმალურად ცდილობენ დროის მოგებას და კანონის მიღების გადადებას
მესამე, აღსანიშნავია, რომ ევროკომისია მართავს ევროკავშირის ბიუჯეტს.
შემოსავლების ნაწილში, კომისია უზრუნველყოფს ევროკავშირის ბიუჯეტში შესაბამისი
გადასახადების გამართულად შეტანის პროცესს. დანახარჯების ნაწილში კი ევროკომისია
ევროკავშირის მთავარი ორგანოა და აკონტროლებს შესაბამის ზღვრულ ფარგლებში
ფინანსების მიზანმიმართულ და კანონიერ ხარჯვას. თანხების ხარჯვაზე ევროკომისია
ანგარიშვალდებულია ევროპარლამენტის წინაშე, რომლისგანაც ყოველი ფისკალური
წლის ბოლოს უნდა მიიღოს წლის დახურვის საშუალება (ე.წ. Discharge-ის უფლება)
(Staab, 2011, p. 52).

კომიტოლოგია
ევროკომისიის მიერ აღმასრულებელი ფუნქციების გახორციელებისას მისი მუშაობა
ხშირად კონტროლდება წევრი სახელმწიფოების მიერ, რადგან ბევრი სახელმწიფო
შიშობს, რომ საბჭო ხელიდან გაუშვებს პოლიტიკის სადავეებს კომისიის სასარგებლოდ.
ამისთვის შექმნილია ე.წ. კომიტოლოგიის ინსტიტუტი, რაც გულისხმობს კომისიასთან
სხვადასხვა ტიპის მაკონტროლებელი კომიტეტების არსებობას კომიტოლოგიის
კომიტეტები მუშაობენ კომისიასთან ერთად და გავლენას ახდენენ კომისიის
გადაწყვეტილებებზე. კომიტოლოგიის კომიტეტები დაკომპლექტებულია წევრი
სახელმწიფოების წარმომადგენლებისაგან. ეს არის კარგი მაგალითი იმისა, თუ როგორ
არის ინსტიტუტების საქმიანობა ერთმანეთში გადაჯაჭვული და რამდენად შეზღუდულია
რომელიმე ინსტიტუტის მხრიდან ცალმხრივი ქმედებები (
ხაზგასასმელია კიდევ ერთხელ ის ფაქტი, რომ კომიტოლოგია მოქმედებს მხოლოდ
კომისიის მიერ მისი აღმასრულებელი ფუნქციების გამოყენებისას და არა კანონპროექტის
შემუშავების დროს. კომიტოლოგიის პრინციპი შეიძლება განხორციელდეს რამდენიმე
სხვადასხვა პროცედურის სახით რჩევის პროცედურა: კომისია აბარებს გასაკეთებელი
საქმეების (გადაწყვეტილების, დირექტივის ან რეგულაციის პროექტს) ანგარიშს კომიტეტს.
კომიტეტი ხმების უბრალო უმრავლესობით მხოლოდ რჩევას აძლევს კომისიას. კომისია
ითვალისწინებს (Takes utmost opinion) კომიტეტის მოსაზრებას, თუმცა, იგი
კომისიისათვის სავალდებულო არ არის და მას შეუძლია თავისი შეხედულებისამებრ
გადადგას ესა თუ ის ნაბიჯი;
● მენეჯმენტის პროცედურა: კომისია კომიტეტს აბარებს საიმპლემენტაციო
გადაწყვეტილებების შესახებ ანგარიშს. კომიტეტს შეუძლია დაბლოკოს კომისიის
გეგმები კვალიფიცირებული უმრავლესობით. ამ შემთხვევაში კომისია ვალდებულია
პროექტი გადაუგზავნოს საბჭოს, რომელსაც აქვს საბოლოო უფლება დატოვოს
ძალაში კომისიის გადაწყვეტილება ან შეცვალოს იგი კვალიფიცირებული
უმრავლესობით კენჭისყრის გზით;
● რეგულატორული პროცედურა: კომიტეტი აბარებს გასაკეთებელი საქმეების
ანგარიშს კომიტეტს. გეგმების განსახორციელებლად კომისიას მათგან თანხმობის
მიღება სჭირდება. თუ კომიტეტი არ დაეთანხმება კვალიფიცირებული
უმრავლესობით, მაშინ საკითხი გადაეგზავნება საბჭოს საბოლოო გადაწყვეტილების
მისაღებად. საბჭოს შეუძლია შეცვალოს კომისიის გადაწყვეტილება ხმების
კვალიფიცირებული უმრავლესობით. მაგრამ თუ საბჭო ვერ შეძლებს
გადაწყვეტილების მიღებას, კომისიას უფლება აქვს მიიღოს საკუთარი
გადაწყვეტილება და დაიწყოს მისი შესრულება, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც
საბჭო შეეწინააღმდეგება ასეთი გადაწყვეტილების ამოქმედებას ხმების
კვალიფიცირებული უმრავლესობით;
● საგარანტიო პროცედურა: ამ დროს კომიტეტებს შეუძლიათ გამოიყენონ სხვადასხვა
ტიპის საკონსულტაციო, ჩამსწორებელი, თანხმობის ან უარყოფის ძალაუფლება;
● რეგულატორული პროცედურა დამატებითი შემოწმებით: ეს კომიტეტები
რეგულატორულ პროცედურას ეფუძნება და 2006 წლიდან მოქმედებენ. თუმცა,
დანარჩენებისგან განსხვავებით, მასში მონაწილეობს ევროპარლამენტიც,
რომელსაც კომიტეტის თანხმობის შემთხვევაშიც კი ვეტოს უფლება გააჩნია.

კომიტოლოგიის პრინციპთან დაკავშირებით არსებობს რამდენიმე ყურადსაღები

საკითხი:
● კომიტოლოგიის კომიტეტები, როგორც წესი, არ იღებენ ორჭოფულ
გადაწყვეტილებებს და საკითხს პირდაპირ საბჭოს უგზავნიან განსახილველად;
● თუ კომიტოლოგიაზე მოხდა უარყოფითი ხმის მიცემა, ეს ხდება ტაქტიკური
თვალსაზრისით და არა რეალურად დაბლოკვის მიზნით. ხშირად სახელმწიფოებს
სჭირდებათ დრო ამა თუ იმ დეტალში გასარკვევად, ამიტომ ურჩევნიათ ადრეულ
სტადიაზევე დაიბლოკოს კომისიის წინადადება, რათა დრო მოიგონ და უკეთ
გაერკვენ საკითხში;
● როგორც წესი, კომისიას ურჩევნია გაითვალისწინოს ამა თუ იმ პროცედურის
შედეგად მიღებული შენიშვნები და უარი არ ათქმევინოს კომიტეტს. ამიტომ კომისია
ხშირად გადის წინასწარ კონსულტაციებს წევრ სახელმწიფოებთან და
კომიტეტებთან;
 ● საბჭო დაინტერესებულია კომიტოლოგიის პრინციპის არსებობით, რადგან მას
ნომინალურად შეუძლია კომისიაზე კონტროლის განხორციელება. აქვე უნდა
გავითვალისწინოთ, რომ საბჭო არ არის დაინტერესებული კომიტოლოგიის
კომიტეტების ფუნქციის კიდევ უფრო გაძლიერებით, ამიტომ ძირითად
მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებებს თავად იღებს.
● საბჭო და ზოგჯერ პარლამენტი კომიტოლოგიის კომიტეტების საშუალებით
ახორციელებენ თავიანთ აღმასრულებელ ფუნქციებს, რაც მათ პირველად ფუნქციას
არ წარმოადგენს. ამის გამო, მათსა და კომისიას შორის კომიტოლოგიის
პრინციპთან დაკავშირებით ხშირად აზრთა სხვადასხვაობაა.
ყველაზე დიდი პრობლემები კომიტოლოგიასთან დაკავშირებით არის ორი სახის: (1)
ევროკომისია, როგორც წესი, უკმაყოფილოა, რომ იშვიათად გამოიყენება რჩევის
პროცედურა და ხშირად იყენებენ რეგულატორულ პროცედურას; და (2) ევროპარლამენტი
უკმაყოფილოა, რომ კომიტოლოგიის საქმიანობაში სათანადოდ არ არის ჩართული.
მიუხედავად ამისა, კომიტოლოგიის ინსტიტუტს დიდი მნიშვნელობა აქვს წევრი
სახელმწიფოებისთვის, რადგან ეს მათ უნარჩუნებს ფორმალურ უფლებას აკონტროლონ
ევროკომისია აღმასრულებელი ფუნქციების განხორციელების დროს (Nugent, 2010, pp.
129-130).

ევროკავშირის კანონმდებლობის დამცველი

კომისიის სხვა ფუნქციებიდან აღსანიშნავია ევროკომისიის როლი ევროკავშირის
კანონმდებლობის დაცვის სფეროში. მართლმსაჯულების სასამართლოსთან ერთად
ევროკომისია ევროკავშირის დამფუძნებელი ხელშეკრულებების უპირველეს დამცველს
წარმოადგენს. ევროკომისიას აქვს უფლება თავად დააწესოს ჯარიმა ამა თუ იმ კანონის
დარღვევისათვის. თუმცა, არანაკლებ მნიშვნელოვანია ევროკომისიის უფლება, აღძრას
საქმე „ურჩი სახელმწიფოს“ წინააღმდეგ ევროპის მართლმსაჯულების სასამართლოში,
იქნება ეს წევრი სახელმწიფოს მიერ კანონმდებლობის დაუმორჩილებლობა, სახელმწიფო
სუბსიდიების უკანონო გაცემა, კონკურენციის წესებისა და კომპანიების შერწყმის თაობაზე
ევროკავშირის კანონების დარღვევა თუ სხვა ინფორმაციის მიღება ხელშეკრულების ამა
თუ იმ მუხლის დარღვევის შესახებ ხდება სამი გზით. პირველ რიგში, მთავრობები
ვალდებულნი არიან მიაწოდონ ინფორმაცია კანონის იმპლემენტაციის შესახებ
ევროკომისიას. კანონის ტრანსპოზიცია (კანონების ევროპულიდან ეროვნულ დონეზე
გადმოტანა) ადრე თუ გვიან თავს მაინც იჩენს, რადგან კომისიას გააჩნია მონიტორინგის
საკუთარი მექანიზმები. მეორე გზა ინფორმაციის მისაღებად არის ე.წ. თვით-შეტყობინება
(Self-Notification). ქვეყნები, როგორც წესი, კომისიას წინასწარ უთანხმებენ ეროვნული
კანონების დეტალებს და ამა თუ იმ კანონის იმპლემენტაციის გზებს, ასევე სხვადასხვა
სტანდარტების დაწესებას. ისეთ მტკივნეულ საკითხზეც კი, როგორიც არის სახელმწიფოს
მიერ ადგილობრივი საწარმოების სუბსიდირება, სახელმწიფოებს ურჩევნიათ წინასწარ
შეუთანხმდნენ კომისიას. თუ კომისია ჩათვლის, რომ ესა თუ ის დახმარება ან საწარმოების
შერწყმა ახდენს ბაზრის დამახინჯებას და კონკურენციის მოშლას, მას შეუძლია
სახელმწიფოს ან საწარმოებს უზარმაზარი ფულადი ჯარიმა დააკისროს. შესაბამისად,
ასეთი რისკის გაწევას მთავრობები და კომპანიები წინასწარ კომისიასთან
კონსულტაციებს ამჯობინებენ. კანონის შეუსრულებლობის აღმოჩენის მესამე გზა არის
საჩივრების მიღება დამოუკიდებელი სუბიექტების, მესამე სახელმწიფოების ან ბიზნეს-
კონკურენტების მიერ (Kaczorowska, 2013, pp. 69-70; Horspool & Humphreys, 2012).
იმის გამო, რომ ევროკავშირში ბაზარი გახსნილია, რომელიმე ქვეყნის მიერ კანონის
შეუსრულებლობა ავტომატურად აყენებს ამ ქვეყანას, ან მის ტერიტორიაზე მოქმედ
კომპანიებს უფრო ხელსაყრელ მდგომარეობაში სხვა სახელმწიფოებთან შედარებით.
შესაბამისად, სხვა სახელმწიფოები ან სხვა სახელმწიფოებში მოქმედი საწარმოები
ხშირად უჩივიან ამ ქვეყნებს კანონების არაკეთილსინდისიერ შესრულებაში, ბაზრისა და
კონკურენციის დამახინჯებაში. ამ მიდგომის კარგი მაგალითია გერმანია. იგი ხშირად
უჩივის სხვა სახელმწიფოებს, რომ ისინი არალეგალურად ახდენენ საკუთარი საწარმოების
სუბსიდირებას. სტატისტიკის მიხედვით ყველაზე ურჩი შემსრულებლები არიან საბერძნეთი,
იტალია და საფრანგეთი (Nugent, 2010, pp. 130-131; Bache, George & Bulmer, 2011, p.
267).

საგარეო წარმომადგენელი და მომლაპარაკებელი

კომისიის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფუნქციაა საგარეო პოლიტიკის საკითხებში
ევროკავშირის წარმომადგენლის და მომლაპარაკებლის როლი, რომელსაც იგი საკმაოდ
წარმატებულად ასრულებს მისი გავლენის, დიდი ექსპერტიზისა და მოქნილი დიპლომატიის
წყალობით: პირველი, ყურადსაღებია ის ფაქტი, რომ იგი არსებითად არის ჩართული
ევროკავშირის საგარეო სავაჭრო ურთიერთობების შემუშავებასა და განხორციელების
პროცესში. ევროკავშირის ფუნქციონირების ხელშეკრულების საფუძველზე და საბჭოს
თანხმობის შემთხვევაში, სავაჭრო მოლაპარაკებებში ევროკომისია მოქმედებს
ევროკავშირის სახელით .
მეორე, ევროკომისიას უფლება აქვს ევროკავშირის სახელით მოლაპარაკებები
გამართოს იმ სფეროებში, რომლებიც ეხება არა მხოლოდ საგარეო ვაჭრობის, არამედ
ასევე ფინანსური პოლიტიკის და პოლიტიკური დახმარების ხელშეკრულებებში
მონაწილეობას (Nugent, 2010, p. 134).
მესამე, როგორც უკვე აღინიშნა, ევროკომისიის ვიცე-პრეზიდენტი ამავე დროს არის
ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენელი საგარეო ურთიერთობებისა და
უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში, რომელიც მონაწილეობს ევროპული საბჭოს
სხდომებში, ხელმძღვანელობს საგარეო ურთიერთობების საბჭოს და ევროკავშირის
საბჭოს მანდატით მოქმედებს. შედეგად, ევროკომისია სხვადასხვა დოზით ყოველთვის
ჩართულია ევროკავშირის ნებისმიერ საგარეო პოლიტიკურ პროცესში (მეოთხე,
ევროკომისიის დიდი კოზირია ის, რომ ევროკავშირს აქვს წარმომადგენლობები
მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში (მათ შორის, საქართველოშიც), რაც საშუალებას აძლევს
მიიღოს დამოუკიდებელი და ობიექტური ინფორმაცია ამა თუ იმ ქვეყნის შესახებ.
ლისაბონის ხელშეკრულების შემდეგ, ევროკავშირის წარმომადგენლობითი ფუნქციები
ძირითადად გადაეცა საგარეო ქმედების ევროპულ სამსახურს (European External Action
Service), სადაც სამსახურში აყვანა ხდება ევროკომისიიდან, საბჭოს სამდივნოდან და
ეროვნული ადმინისტრაციებიდან და რომლის ხელმძღვანელიც არის ევროკომისიის ვიცე-
პრეზიდენტი/ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენელი საგარეო ურთიერთობებისა და
უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში
მეხუთე, კომისიას დიდი როლი ენიჭება ევროკავშირის გაფართოების დროს. იგი
იკვლევს ამა თუ იმ ქვეყნის მზადყოფნას ევროკავშირში გაერთიანებისათვის და გამოდის
ამ თემაზე მოხსენებით. ყოველი გაფართოებისას კომისია ყოველ წელს ამზადებს ე.წ.
მოხსენებებს (ე.წ. პროგრესს რეპორტს), სადაც დეტალურად არის აღწერილი, როგორ
ასრულებს სახელმწიფო ევროკავშირისათვის აუცილებელ კრიტერიუმებს. ევროკომისიის
საბოლოო დასკვნა ამა თუ ქვეყნის მზადყოფნის შესახებ უაღრესად მნიშვნელოვანია,
რადგან უარყოფითი დასკვნის შემთხვევაში ევროკავშირი არ მიიღებს ახალ წევრს (Staab,
2011, p. 52).
მეექვსე, მართალია საერთო საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკისა და საერთო
უსაფრთხოებისა და თავდაცვის პოლიტიკის საკითხები წმინდა მთავრობათშორისი
შეთანხმების სფეროებია, ევროკომისია მაინც თამაშობს გარკვეულ მნიშვნელოვან როლს.
კერძოდ, ჯერ ერთი, ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენელი არის როგორც
ევროკომისიის, ასევე, ევროკავშირის საბჭოს სტრუქტურის ნაწილი. და მეორეც, ამ
საკითხებში წარმატება ხშირად დამოკიდებულია ევროკომისიის ისეთ ინსტრუმენტებზე,
როგორებიც არის ვაჭრობა, განვითარების დახმარება და სხვა
მედიატორი და მომრიგებელი
ევროკომისია ევროკავშირის გადაწყვეტილების მიღების სისტემის ყველა დონესა და
თითქმის ყველა ფორმატშია წარმოდგენილი. თითოეული ინიციატივის დასაწყისშივე მას
ინტენსიური მოლაპარაკებები და კონსულტაციები აქვს ყველა დაინტერესებულ პირთან და
არ წამოადგენს არცერთ დაინტერესებულ მხარეს. შესაბამისად, ევროკავშირში სწორედ
ევროკომისიას აქვს წარმატებული მედიატორისა და მომრიგებლისთვის აუცილებელი
შესაბამისი ექსპერტიზა, გამოცდილება და ნეიტრალურობის სტატუსი, რომელსაც იგი
აქტიურად იყენებს.

საერთო ინტერესების დამცველი

სწორედ ევროკომისიაა ის ორგანო, რომელიც ევროკავშირის საერთო ინტერესებს
იცავს მაშინ, როდესაც სხვები პოლიტიკურ ბატალიებში არიან ჩართული, მიზნად ისახავს
განვითარების გრძელვადიან გეგმებს, როდესაც დიდი და პატარა, ჩრდილოეთის და
სამხრეთის, ძველი და ახალი, მდიდარი და ღარიბი წევრი სახელმწიფოები
ერთმანეთისგან კონკრეტულ სიტუაციაში მოკლევადიანი სარგებლის გამორჩენას
ცდილობენ. შესაბამისად, ბევრისთვის ევროკომისია ევროკავშირის „სინდისად“,
„საზოგადოებრივი სულის“ მატარებლად, ევროკავშირის საერთო ინტერესების
დამცველად აღიქმება (Nugent, 2010, p. 135; Kaczorowska, 2013, p. 65; Horspool &
Humphreys, 2012; Mangiameli, 2012, p. 110).

თეორიული დებატები
ევროკომისიის შესახებ მისი დაფუძნების დღიდან მიმდინარეობს აქტიური
თეორიული დებატები იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორ და რამდენად დამოუკიდებლად
ახორციელებს ევროკომისია თავის ფუნქციებს. ამ პროცესში გამოიკვეთა ორი თეორიული
მიმართულება: ინტერგავერნმენტალისტური ხედვით, ევროკომისიას შეზღუდული აქვს
დამოუკიდებლად ლავირების უნარი. ამ მიმართულების თეორიების აზრით, იგი არის
„აგენტი“, „დაქირავებული“, რომელიც თავისი „დამქირავებლის“ მიერ დადგენილ
მითითებებსა და ინსტრუქციებს ასრულებს (დამქირავებელში იგულისხმებიან
ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოები ევროპული საბჭოსა და ევროკავშირის საბჭოს
სახით). ამ კონტექსტში, (1) არ აქვს მნიშვნელობა კომისიის პრეზიდენტის ვინაობას; (2)
ევროკომისია ძლიერია მაშინ, როდესაც წევრ ქვეყნების ინტერესები თანხვედრაშია; (3)
ევროკომისიას გადაცემული აქვს იმდენი ძალაუფლება, რამდენიც ეს საჭიროა წევრი
სახელმწიფოების მხრიდან ვალდებულებების შესრულების უზრუნველყოფისთვის
მათგან განსხვავებით, სუპრანაციონალისტური ხედვის მიხედვით, ევროკომისიას
უფრო მეტი თავისუფლება აქვს, რაც ყოველდღიურ ცხოვრებაში გამოიხატება
„დამქირავებლის“ მიერ დაწესებული კონტროლის მექანიზმებისთვის გვერდის ავლაში და
ევროკავშირის გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მნიშვნელოვანი დამოუკიდებელი
საქმიანობის განხორციელებაში
დასკვნა
ნათელია, რომ ევროკომისია ევროკავშირის ერთ-ერთი საკვანძო და გამორჩეული
სუპრანაციონალური ინსტიტუტია. მას მნიშვნელოვანი ფუნქციები აქვს ევროკავშირის
საქმიანობის ყველა სფეროში. შესაბამისად, ევროკომისიის მიმართ წევრი ქვეყნების
ინტერესი განსაკუთრებით დიდია. იგი ხშირად გამხდარა კრიტიკის, პოლიტიკური
ბატალიებისა და კრიზისების საფუძველი. თუმცა, იგი ყოველთვის იყო ევროკავშირის
ინტერესების დამცველი და კვლავ რჩება ევროპული ინტეგრაციის გაღრმავების უმთავრეს
მხარდამჭერად და მამოძრავებელ ძალად.

ევროპარლამენტი

შესავალი
ევროპარლამენტს ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი როლი უჭირავს იმ ინსტიტუტებს
შორის, რომლებიც წარმართავენ ევროკავშირის პოლიტიკას. იგი პარიზის
ხელშეკრულებით 1952 წელს შეიქმნა, თუმცა, სახელი „ევროპარლამენტი“ მხოლოდ 1962
წელს ეწოდა. 1979 წლიდან ევროპარლამენტი პირდაპირი წესით არჩევითი ორგანო
გახდა.
ევროპარლამენტი აქტიურად მონაწილეობს საკანონმდებლო პროცესში, მაგრამ
ეროვნული პარლამენტებისგან განსხვავებით, ექსკლუზიური კანონმდებელი არ არის. იგი
საკანონმდებლო ფუნქციებს ევროკავშირის საბჭოსთან ინაწილებს. იგი ასევე
მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ევროკავშირის ბიუჯეტის შემუშავებისა და ევროკავშირის
ინსტიტუტების დემოკრატიული ფუნქციონირებისა და მათი ანგარიშვალდებულების
უზრუნველყოფის საქმეში.
1979 წლამდე ევროპარლამენტის დაკომპლექტება ხდებოდა ეროვნული
პარლამენტებიდან წარგზავნილი დელეგაციებით, რაც მნიშვნელოვნად ზღუდავდა
ევროპარლამენტის ფუნქციებს და დამოუკიდებელი მოქმედების შესაძლებლობას. 1979
წლიდან დაწყებული, ევროპარლამენტის ფუნქციები შესამჩნევად გაიზარდა. თუ მაშინ მას
მხოლოდ საკონსულტაციო ფუნქცია გააჩნდა, დღეისათვის ევროპარლამენტის თანხმობის
გარეშე მნიშვნელოვანი კანონები არ მიიღება.

ევროპარლამენტის სტრუქტურა
არჩევნები
საარჩევნო სისტემა ყველა სახელმწიფოში განსხვავებულია. თუმცა, არჩევნები 751
ევროპარლამენტარის პოსტისთვის (750+პრეზიდენტი) ხუთ წელიწადში ერთხელ დროის
ერთ მონაკვეთში, რამდენიმე დღის მანძილზე (როგორც წესი, ხუთშაბათიდან კვირამდე
პერიოდში) ტარდება (Horspool & Humphreys, 2012, p. 55; El-Agraa, 2011, p. 47).
შედეგების სხვადასხვა დროს გამოქვეყნებამ შესაძლოა გავლენა მოახდინოს მეზობელ
ქვეყნებში მიმდინარე არჩევნებზე (ასეთი რამ მოხდა 2004 წლის ევროპარლამენტის
არჩევნების დროს, როდესაც ნიდერლანდებმა წინასწარი შედეგები, სხვა ქვეყნებში
არჩევნების დასრულებამდე გამოაქვეყნა), შესაბამისად, შედეგები ბოლოს ერთდროულად
ქვეყნდება (Nugent, 2010, p. 190).
მიუხედავად იმისა, რომ ევროპარლამენტის არჩევნებს ყველა ქვეყანა თავისებურად
აწყობს, არის რამდენიმე შეზღუდვა, რომლებსაც წევრი ქვეყნები ითვალისწინებენ. ეს
შეზღუდვებია (
1) არჩევნები აუცილებლად უნდა ჩატარდეს პროპორციული სისტემით. თუმცა,
შეიძლება გამოყენებული იქნას როგორც პარტიული სია, ისე ერთჯერადი გადატანითი
ხმების სისტემა;
2) ყველა სახელმწიფო უნდა წარმოადგენდეს ერთ საარჩევნო ოლქს, მაგრამ
შეიძლება გამონაკლისის დაიშვება იმ შემთხვევაში, თუ საარჩევნო ოლქის დაყოფა
არ გამოიწვევს ამომრჩევლების უფლებების შელახვას. ეს პრინციპი გულისხმობს,
რომ ქვეყნის დაყოფა რამდენიმე უბნად მხოლოდ იმ მიზნით მოხდეს, რომ დაცული
იქნას უმცირესობათა უფლებები. ასე მაგალითად, ბელგია დაყოფილია სამ ოლქად,
რის შედეგადაც მათთვის მისაღებ კანდიდატებს ირჩევენ ფლამანდიელები,
ვალონები და გერმანელები;
3) შესაძლებელია ეროვნული ზღვარის დაწესება. თუმცა, იგი არ უნდა ცდებოდეს 5%-ს.
ევროპარლამენტში მონაწილეობის მიღება შეუძლია ევროკავშირის ყველა
მოქალაქეს თავის საცხოვრებელ ადგილზე (Horspool & Humphreys, 2012, p. 56). ეს
ნიშნავს, რომ საფრანგეთში მცხოვრებმა ესპანელმა შეიძლება კენჭი იყაროს
საფრანგეთშივე. ერთადერთი გამონაკლისი ამ წესიდან არის ლუქსემბურგი, რაც ადვილი
ასახსნელია ლუქსემბურგის მოსახლეობის არასტაბილურობის და ბიზნესის და ტურიზმის
დიდი რაოდენობის გამო. ევროპარლამენტის არჩევნებში მონაწილეობის ასაკობრივი
ზღვარი ასევე განსხვავებულია. მაგალითად, დანიაში კანდიდატის მინიმალური ასაკი უნდა
იყოს 18 წელი, ხოლო იტალიაში - 25. სხვადასხვა ქვეყნებს თავისებური შეზღუდვები აქვთ
დაწესებული იმაზე, თუ ვის არ შეუძლია არჩევნებში მონაწილეობის მიღება. პრაქტიკულად
ყველა ქვეყანაში აკრძალულია ორმაგი მანდატის არსებობა, ანუ არ შეიძლება, რომ
ეროვნული პარლამენტის წევრი ამავე დროს იყოს ევროპარლამენტის წევრიც. ამასთან,
ზოგიერთ ქვეყანაში (მაგ. ბელგია, ლუქსემბურგი) არჩევნებში მონაწილეობა
სავალდებულოა, ზოგან კი არა (Lelieveldt & Princen, 2011, pp. 66-67).
ასევე, საინტერესოა, რომ სხვადასხვა წევრ ქვეყანაში ევროპარლამენტარი
განსხვავებული რაოდენობის მოქალაქეს წარმოადგენს. მაგალითად, 2009 წლის
არჩევნებზე გერმანიაში ყოველ ერთ ევროპარლამენტარზე მოდიოდა 830,000 მოქალაქე,
ლუქსემბურგში კი - 80,000, საშუალო კი 659,000 იყო. ასეთი პრინციპი იმისთვის არის
დანერგილი, რომ პატარა წევრი სახელმწიფოების ხმა და წარმომადგენლობა სათანადოდ
იყოს წარმოდგენილი ევროპარლამენტსა და მისი გადაწყვეტილების მიღების პროცესში (
კიდევ ერთ მნიშვნელოვანი საკითხი, რომელიც არჩევნებს უკავშირდება არის ის,
რომ 1979 წლის პირველი პირდაპირი არჩევნებიდან მოყოლებული, ყველა შემდეგ
არჩევნებზე მოსახლეობის ნაკლები აქტივობა დაფიქსირდა მკვლევარების აზრით,
კლებადი აქტივობა მინიმუმ შემდეგი მიზეზებით შეიძლება აიხსნას. პირველი, არჩევნები არ
არის მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის საგანი, ვინაიდან მისი შედეგები არ იწვევს
მთავრობის და პოლიტიკის ცვლილებას. მეორე, საარჩევნო კამპანიები მოკლებულია
კოორდინაციას და თანმიმდევრულობას. მესამე, ცალკეული გამონაკლისების გარდა,
ცნობილი და გამოცდილი პოლიტიკური ლიდერები ეროვნულ პოლიტიკაში მოღვაწეობას
ამჯობინებენ, ეროვნული პარტიები ევროპარლამენტის არჩევნებისთვის რესურსების
აქტიურ დახარჯვას ერიდებიან, ზოგიერთი მთავრობა კი შეგნებულად დაბლა სწევს ამ
არჩევნების მნიშვნელობას, ვინაიდან ხშირად მისი შედეგების ასოცირება ხდება
მთავრობის ქმედებების შეფასებასთან. შესაბამისად, მედიის ინტერესიც ამ პროცესების
მიმართ დაბალია

პოლიტიკური პარტიები
ევროპარლამენტში პოლიტიკური პარტიების ძირითადი საქმიანობა მსხვილი
პოლიტიკური ჯგუფების ფარგლებში მიმდინარეობს. ასეთი ჯგუფის ჩამოყალიბებისთვის
საჭიროა მინიმუმ 25 ევროპარლამენტარი სულ ცოტა ერთი მეოთხედი წევრი
სახელმწიფოებიდან. 2014 წლის არჩევნების შედეგების გათვალისწინებით, ამჟამად
ფუნქციონირებს 7 ასეთი პოლიტიკური ჯგუფი: ევროპული სახალხო პარტია (EPP),
სოციალისტებისა და დემოკრატების პროგრესული ალიანსი (S&D), ლიბერალებისა და
დემოკრატების ალიანსი ევროპისთვის (ALDE), კონსერვატორებისა და რეფორმისტების
ევროპული ჯგუფი (ECR), გაერთიანებული ევროპელი მემარცხენეებისა და ნორდიკული
მწვანე მემარცხენეების კონფედერალური ჯგუფი (GUE/NGL), მწვანეების/ევროპული
თავისუფალი ალიანსი (GREENS/EFA), თავისუფლებისა და პირდაპირი დემოკრატიის
ევროპა (EFD). არსებული ტრადიციით, აღნიშნული პარტიები დარბაზში განაწილებული
არიან მარცხნიდან მარჯვნივ მიმართულებით მემარცხენედან მემარჯვენემდე იდეოლოგიის
გათვალისწინებით.
ჩვეულებრივ, პოლიტიკური ჯგუფები რამდენიმე მიზეზით იქმნება. პირველი,
ძირითადი ფაქტორი წევრებს შორის იდეოლოგიური თანხვედრაა მეორე, პოლიტიკური
ჯგუფის წევრს შესაძლებლობა აქვს მიიღოს დაფინანსება ადმინისტრაციული ან კვლევითი
მიზნებისთვის (Nugent, 2010, p. 193; Staab, 2011, p. 66). მესამე, ორგანიზაციული და
მატერიალური უპირატესობების გარდა, პოლიტიკურ ჯგუფებს აქვთ მეტი შესაძლებლობები
საპარლამენტო საქმიანობისას, იქნება ეს კომიტეტის ხელმძღვანელი პოზიციები,
დებატებისას დრო, საოფისე სივრცე თუ სხვა
ბევრი მკვლევარის კვლევებით დასტურდება, რომ ევროპარლამენტში პოლიტიკური
დაპირისპირება ძირითადად მემარჯვენეებსა და მემარცხენეებს შორის მიმდინარეობს და
რომ კენჭისყრის დროს ევროპარლამენტარების უმრავლესობისთვის უფრო მეტად
მნიშვნელოვანია პარტიული კუთვნილება, ვიდრე ეროვნება. საინტერესოა ისიც, რომ
კენჭისყრის დროს ევროპარლამენტის ორი ყველაზე დიდი და იდეოლოგიურად
განსხვავებული პოლიტიკური ჯგუფი (მემარჯვენე-ცენტრისტი ევროპის სახალხო პარტია და
მემარცხენე-ცენტრისტი სოციალ-დემოკრატები) ხშირად ერთ პოზიციას უჭერს მხარს), რაც
რამდენიმე მიზეზით შეიძლება აიხსნას: პირველი, ევროპულ ინტეგრაციასთან, ევროპული
პარლამენტის როლის გაძლიერებასთან და ევროკავშირის რეფორმებთან დაკავშირებული
საკითხების განხილვისას, ორივე ჯგუფი დადებითად არის განწყობილი ამ პროცესების
გაღრმავების მიმართ. მეორე, საკანონმდებლო პროცედურების დროს მათი ერთობლივი
ძალები ხშირად საკმარისია გადაწყვეტილების მისაღებად, რაც ერთიანი პოზიციის
ჩამოყალიბების მიზნით ძალების გაერთიანებისთვის კიდევ ერთი მოტივაციაა
ორგანიზაციული სტრუქტურა
 ევროპარლამენტის პრეზიდენტი განახლებადი ორწლინახევრის ვადით აირჩევა.
1999-2004 წლებში ევროპის სახალხო პარტიისა და ევროპისთვის ლიბერალებისა და
დემოკრატების ალიანსის შეთანხმებით, ევროპარლამენტის ხუთწლიანი პერიოდის პირველ
ნახევარში პირველი მათგანის, მეორე ნახევარში კი მეორე მათგანის კანდიდატი იყო
პრეზიდენტი. 2004-2009 წლებში მსგავსი შეთანხმების საფუძველზე პოსტი ევროპის
სახალხო პარტიამ და ევროპელი სოციალისტების პარტიამ გაიყვეს. შედეგად,
ევროპარლამენტის პრეზიდენტი პირველ ვადაში სოციალისტი იოსეფ ბორელი იყო, მეორე
ვადაში კი - ქრისტიან-დემოკრატი ჰანს-გერტ პოტერინგი. 2009-2014 წლების პირველ
ვადაში აღნიშნული (და ამავე დროს, ზოგადად ევროკავშირის ინსტიტუტის
ხელმძღვანელის) პოსტი ისტორიაში პირველად დაიკავა ცენტრალური და აღმოსავლეთ
ევროპის წარმომადგენელმა - პოლონეთის ყოფილმა პრემიერ-მინისტრმა და ევროპის
სახალხო პარტიის წევრმა ჯერზი ბუზეკმა. 2014 წლის არჩევნების შემდეგ, პოლიტიკურ
ძალებს შორის მიღწეული კონსენსუსის საფუძველზე, არჩევნებში გამარჯვებული ევროპის
სახალხო პარტიის ლიდერი ჟან-კლოდ იუნკერი ევროკომისიის პრეზიდენტი გახდა,
მეორეადგილოსანი სოციალისტებისა და დემოკრატების პროგრესული ალიანსის
თავმჯდომარე მარტინ შულცი კი - ევროპარლამენტის პრეზიდენტი.
ევროპარლამენტის შიდა პროცედურებით, პრეზიდენტი უძღვება პარლამენტის და
მისი ორგანოების ყველა აქტივობას. სხვა სიტყვებით, იგი პასუხისმგებელია პლენარული
სესიების, ბიუროსა და პრეზიდენტების კონფერენციის წარმართვაზე, საკითხის
კომიტეტებისთვის გადაცემაზე, ევროკავშირის ინსტიტუტებთან და საერთაშორისო
მონაწილეებთან პარლამენტის სახელით ურთიერთობაზე და სხვა .
ევროპარლამენტის ბიურო შედგება პრეზიდენტის და 14 ვიცე-პრეზიდენტისგან.
პრეზიდენტის მსგავსად, ვიცე-პრეზიდენტებიც ორწლინახევრის ვადით აირჩევიან.
დამკვიდრებული ტრადიციით, ამ პოსტების განაწილება პოლიტიკურ ჯგუფებსა და წევრ
სახელმწიფოებზე ხდება. ბიუროს საქმიანობის სფერო მოიცავს სხვადასხვა ფინანსურ,
ადმინისტრაციულ, ორგანიზაციულ და საკადრო საკითხს. ფინანსური და
ადმინისტრაციული მიმართულებით ბიუროს დახმარებას უწევს ხუთი კვესტორი
პრეზიდენტების კონფერენცია შედგება ევროპარლამენტის პრეზიდენტის და
პოლიტიკური ჯგუფების ხელმძღვანელებისგან. კონფერენციას შეიძლება დაესწროს ასევე
ორი წარმომადგენელი იმ ევროპარლამენტარებისგან, რომლებიც არცერთ პოლიტიკურ
ჯგუფს არ ეკუთვნიან. პრეზიდენტების კონფერენცია წყვეტს ისეთ თემებს, როგორებიც არის
პლენარული სესიის დარბაზში ადგილების განაწილება, ინსტიტუტის საქმიანობის
პროგრამის წარმართვა და ევროპარლამენტის საკუთარი საინიციატივო ანგარიშების
მომზადების ნებართვა. კონფერენციის წევრები ცდილობენ, რომ გადაწყვეტილება მიიღონ
კონსენსუსის წესით. თუმცა, თუ ეს შეუძლებელია, საკითხი გადის უმრავლესობით
კენჭისყრაზე, რომლის დროსაც პოლიტიკური ჯგუფის ხელმძღვანელებს აქვთ იმდენი ხმა,
რამდენი წევრიც არის თავიანთ ჯგუფში. დამოუკიდებელ ევროპარლამენტარებს
კენჭისყრაში მონაწილეობის უფლება არ აქვთ (European Parliament, 2015b).
ამასთან, ევროპარლამენტში ფუნქციონირებს (1) კომიტეტის ხელმძღვანელების
კონფერენცია და (2) დელეგაციის ხელმძღვანელების კონფერენცია. პირველ მათგანში
თვეში ერთხელ იკრიბებიან ევროპარლამენტის მუდმივმოქმედი კომიტეტების
თავმჯდომარეები და განიხილავენ ისეთ საკითხებს, როგორებიც არის კომიტეტებს შორის
კოორდინაცია და ურთიერთობა, კომიტეტებს შორის დავების მოგვარება და საკომიტეტო
საქმიანობის მონიტორინგი. მეორე მათგანში კი თვეში ერთხელ თავს იყრიან პარლამენტის
დელეგაციების ხელმძღვანელები და წყვეტენ საერთო ორგანიზაციულ საკითხებს და
ათანხმებენ სამომავლო გეგმებს. ამჟამად არსებობს სამი სხვადასხვა ტიპის დელეგაცია:
(ა) საპარლამენტთაშორისო დელეგაციები - ისეთი ქვეყნების პარლამენტებთან
ურთიერთობებისთვის, რომელთა მიზანი არ არის ევროკავშირის წევრობა; (ბ) ერთობლივი
საპარლამენტო კომიტეტები - ისეთ ქვეყნებთან, რომელთა მიზანი არის ევროკავშირის
წევრობა ან რომლებსაც ევროკავშირთან გაფორმებული აქვთ ასოცირების შესახებ
ხელშეკრულებები; (გ) ევროპარლამენტის დელეგაციები საერთაშორისო ფორუმებში, მათ
შორის, ევროკავშირი - აფრიკის, კარიბის ზღვის აუზის და წყნარი ოკეანის ქვეყნების
ერთობლივი საპარლამენტო ასამბლეა, ევრო-ხმელთაშუაზღვისპირეთის საპარლამენტო
ასამბლეა
ევროპარლამენტის ძირითადი საქმიანობა მუდმივმოქმედ და დროებით კომიტეტებში
მიმდინარეობს. შიდა პროცედურების მიხედვით, მუდმივმოქმედ კომიტეტებში
ევროპარლამენტარების არჩევა ხდება ორწლინახევრის ვადით, პრეზიდენტების
კონფერენციის წარდგინებით. კომიტეტების ფუნქციებს შორის აღსანიშნავია ევროკომისიის
იდეების და საკანონმდებლო ინიციატივების შესწავლა, საკუთარი საინიციატივო
ანგარიშების დამუშავება, ევროკავშირის საბჭოს თავმჯდომარე ქვეყანასთან მიმდინარე
საკითხების განხილვა და სხვა (Nugent, 2010, p. 202).
გადაწყვეტილების მიღების პროცესზე კომიტეტების გავლენის ხარისხი
დამოკიდებულია რამდენიმე ფაქტორზე. პირველი, რაც უფრო მნიშვნელოვანი ადგილი
უჭირავს პოლიტიკის კონკრეტულ მიმართულებას ევროკავშირის სისტემაში და რაც უფრო
დიდი როლი აქვს ევროპარლამენტს ამ სფეროში, მით უფრო გავლენიანია შესაბამისი
კომიტეტი. მეორე, კომიტეტებს გავლენის მოხდენის მეტი შესაძლებლობა აქვთ მაშინ,
როდესაც პოლიტიკის რომელიმე მიმართულება ჩამოყალიბების პროცესშია. მესამე,
გავლენის ხარისხი დამოკიდებულია ასევე იმაზე, თუ რა დონის ექსპერტიზას ფლობენ
კომიტეტის წევრები. მეოთხე, კომიტეტის თავმჯდომარეს გადამწყვეტი როლი უკავია
კომიტეტის საქმიანობაში - მას შეუძლია აქტიური მხარდაჭერით გაიტანოს კომიტეტის
პოზიცია საბოლოო გადაწყვეტილებამდე, აღმოუჩინოს მტკიცე თანადგომა რაპორტიორს,
კომიტეტში უზრუნველყოს ჰარმონიული და კონსტრუქციული სამუშაო გარემო, ხელი
შეუწყოს კომიტეტის პროაქტიურ ქმედებებს და ა.შ. მეხუთე, რაც უფრო ერთიანია
კომიტეტის წევრების პოზიცია და ინტერესები და რაც უფრო ნაკლებია მათ შორის
იდეოლოგიური სხვაობა, მით უფრო მეტია კომიტეტის გავლენა და შესაძლებლობები
და ბოლოს, ევროპარლამენტს დახმარებას უწევს გენერალური მდივანი, რომელიც
ბიუროს მიერ ინიშნება და რომელიც ინსტიტუტის სამდივნოს ხელმძღვანელობს
ევროპარლამენტის ფუნქციები
საკანონმდებლო ფუნქციები
ევროპარლამენტი აქტიურად მონაწილეობს საკანონმდებლო პროცესში, რასაც
რამდენიმე ფორმა აქვს. პირველ რიგში, აღსანიშნავია, რომ ევროპარლამენტი
მონაწილეობას იღებს კონკრეტული პოლიტიკის შემუშავებაში. ლისაბონის
ხელშეკრულებით, მას მიენიჭა ევროკავშირის საბჭოს მსგავსი უფლება, საინიციატივო
მოხსენებაში ევროკომისიას სთხოვოს საკანონმდებლო ინიციატივის წამოყენება, თუ სიითი
შემადგენლობის უმრავლესობით მიიჩნევს, რომ ამგვარი წინადადება ხელშეკრულებების
შესასრულებლად არის აუცილებელი (Dinan, 2010, p. 255). თუმცა, კომისია არ არის
ვალდებული რეაგირება მოახდინოს მასზე. მიუხედავად ამისა, კომისია ხშირად
ითვალისწინებს პარლამენტის აზრს (Nugent, 2010, p. 179).
მეორე, წლიური საბიუჯეტო ციკლი იძლევა იმის შესაძლებლობას, რომ პარლამენტმა
გავლენა მოახდინოს საკანონმდებლო პროცესზე. კერძოდ, 1982 წლის კომისიის, საბჭოს
და პარლამენტის საერთო დეკლარაციის საფუძველზე, თუ ევროპარლამენტი მოითხოვს
ახალი საბიუჯეტო ხაზის გახსნას, ეს მოთხოვნა უნდა დააკმაყოფილოს კომისიამ და საბჭომ
და ამისთვის შესაბამისი საკანონმდებლო ბაზა უნდა ჩამოაყალიბონ.
მესამე და ყველა მნიშვნელოვანი არის ის, რომ კანონმდებლობის შემუშავებისას
ევროპარლამენტი პირდაპირ და გადამწყვეტად მონაწილეობს პროცესში. ეს შეიძლება
განხორციელდეს გადაწყვეტილების მიღების სამი პროცედურით: კონსულტაცია,
ჩვეულებრივი საკანონმდებლო პროცედურა (ყოფილი თანა-გადაწყვეტა) და თანხმობა
კონსულტაცია: კონსულტაციის პროცედურის ქვეშ პარლამენტს გადაეგზავნება
ევროკომისიის წინადადება და მოეთხოვება მასზე პოზიციის დაფიქსირება. მინისტრთა
საბჭოს შეუძლია იგნორირება გაუკეთოს პარლამენტის მოსაზრებას, ვინაიდან, მოცემულ
შემთხვევაში პარლამენტის აზრის გათვალისწინება სავალდებულო არ არის (ცალკეულ
შემთხვევეში, საბჭო ევროპული ეკონომიკური და სოციალური კომიტეტისა და რეგიონების
კომიტეტის პოზიციებსაც უნდა დაელოდოს). თუმცა, ჯერ კიდევ 1980 წელს
მართლმსაჯულების სასამართლომ დაადგინა (დეტალური ინფორმაციისთვის იხილეთ
თავი „ევროკავშირის მართლმსაჯულების სასამართლო“), რომ კანონმდებლობა არ არის
ლეგიტიმური, თუ მასზე მოსაზრება არ დაუფიქსირებია პარლამენტს. ამ გადაწყვეტილების
შემდეგ პარლამენტის კონსულტაციური უფლება აქტუალური გახდა, რადგან მას შეუძლია
დააყოვნოს ამა თუ იმ საკითხზე გადაწყვეტილების მიღება. ამიტომ პარლამენტი ხშირად
იყენებს შეყოვნების უფლებას და დამატებითი პოლიტიკური სარგებლის მიღების მიზნით
აჭიანურებს ამა თუ იმ გადაწყვეტილებაზე პოზიციის დაფიქსირებას, რაც გარკვეულწილად
ავალდებულებს საბჭოს, რომ მეტი ყურადღებით მოეკიდოს პარლამენტის როლს.
თუ განსხვავებული პოზიციის გამო, პარლამენტი გადაწყვეტს გააჭიანუროს
გადაწყვეტილების მიღება, მოქმედება იწყება შემდეგი სცენარით: კომისიას შეუძლია
შეცვალოს თავისი წინადადება მანამ, სანამ საბჭოს არ დაუწყია მოქმედება ამ
წინადადებასთან დაკავშირებით. ამიტომ პარლამენტი აკეთებს შემდეგს: იგი არ უყრის
კენჭს რეზოლუციას კანონპროექტის შესახებ, არამედ უყრის კენჭს ცვლილებებს, შემდეგ კი
არწმუნებს კომისიას არაფორმალური კონსულტაციების დროს, რომ ეს ცვლილებები
შეიტანოს პროექტში. თუ კომისიას შეაქვს ეს ცვლილებები და პარლამენტი კმაყოფილია,
მხოლოდ შემდეგ უყრის კენჭს მთლიანად პროექტს. შედეგად, პარლამენტს ირიბად
შეუძლია გავლენის მოხდენა გადაწყვეტილებაზე კონსულტაციის პროცედურის დროს.
თუმცა, აქ ყოველთვის დგება დროსთან დაკავშირებული პრობლემა. პარლამენტს
აქვს დაყოვნების უფლება, მაგრამ ეს უფლება განუსაზღვრელი არ არის. საბჭოს შეუძლია
მოსთხოვოს პარლამენტს ამა თუ იმ საკითხზე გადაწყვეტილების მიღების დაჩქარება, თუ ეს
სასწრაფოა. შესაბამისად, ხშირად დღის წესრიგში დგება განმარტება იმისა, თუ რომელი
საკითხია „სასწრაფო“ და რომელი არა.
ლისაბონის ხელშეკრულებით, კონსულტაციის პროცედურით დაფარვადი საკითხებია
სოციალური, ფისკალური, იუსტიციისა და საშინაო საქმეების და მოქალაქეობის
პოლიტიკების ცალკეული ასპექტები.
ჩვეულებრივი საკანონმდებლო პროცედურა (ყოფილი თანა-გადაწყვეტა): ლისაბონის
ხელშეკრულებამ ე.წ. თანა-გადაწყვეტას სახელი შეუცვალა და მას ჩვეულებრივი
საკანონმდებლო პროცედურა უწოდა. წოდებიდან გამომდინარე, მისი დაფარვის
საკითხები მოიცავს თითქმის ყველაფერს, გარდა ისეთი სპეციალური საკანონმდებლო
პროცედურების დაფარვის საკითხებისა, როგორებიც არის კონსულტაცია, თანხმობა,
წლიური ბიუჯეტის მიღება და რამდენიმე სხვა.
ჩვეულებრივ საკანონმდებლო პროცედურაში ევროპარლამენტი და ევროკავშირის
საბჭო ერთობლივად და თანასწორი უფლებებით იღებენ კანონებს. კერძოდ, პროცესი
ევროკომისიის მიერ კანონპროექტის გამოქვეყნებით იწყება. თუ ევროპარლამენტი და
ევროკავშირის საბჭო თანხმდებიან ინიციატივაზე, კანონი მიღებულად ითვლება. თუ ვერა,
ევროპარლამენტის პოზიციასთან საბჭო კვალიფიციური უმრავლესობით იღებს თავის
საერთო პოზიციას, სადაც საბჭოს მოსაზრებებია ჩამოყალიბებული და პროცესი მეორე
მოსმენით გრძელდება.
ამჯერად ევროპარლამენტს უფლება აქვს საბჭოს საერთო პოზიცია გაიზიაროს,
უარყოს, შეცვალოს ან არანაირი ქმედება არ განახორციელოს. თუ პარლამენტი
გაიზიარებს საბჭოს პოზიციას ან მას რეაგირების გარეშე დატოვებს, საბჭოს უფლება აქვს
მიიღოს კანონპროექტი. თუ პარლამენტი აბსოლუტური უმრავლესობით უარყოფს საერთო
პოზიციას, ინიციატივა ვარდება. ხოლო თუ ევროპარლამენტი ცვლილებებს შეიტანს მასში
და საბჭო კვლავაც წინააღმდეგი იქნება, საკითხი გადაეცემა მომრიგებელ კომიტეტს.
მომრიგებელ კომიტეტში თანაბრად მონაწილეობენ საბჭოს და ევროპარლამენტის
წარმომადგენლები. ჩვეულებრივ, საბჭოს მხრიდან მოლაპარაკებებში ჩართულები არიან
კორეპერის მაღალი ოფიციალური პირები, პარლამენტის მხრიდან კი - შესაბამისი
კომიტეტების წევრები. თუ ექვსი კვირის განმავლობაში კომიტეტის სხდომაზე შეთანხმება
ვერ მოხდა, საკითხი ჩავარდნილია, ხოლო თუ შეთანხმება მოხდა, მისი პროექტი
საბოლოო გადაწყვეტილებისთვის გადაეგზავნება საბჭოსაც და პარლამენტსაც. მიღებული
შეთანხმება პარლამენტმა ხმათა უმრავლესობით უნდა მიიღოს, საბჭომ კი
კვალიფიცირებული უმრავლესობით. თუ ერთ-ერთმა მაინც ვერ მოახერხა შეთანხმების
პროექტის მიღება, ის ვარდება და დამუშავებისა და ხელახალი ინიცირებისთვის
ევროკომისიას ეგზავნება.
 ჩვეულებრივი საკანონმდებლო პროცედურის დროს მნიშვნელოვანია, რომ
კანონპროექტი მიიღება ორივეს სახელით და არა მხოლოდ საბჭოს სახელით, როგორც ეს
კონსულტაციის პროცედურის დროს ხდება.
აღსანიშნავია, რომ ამსტერდამის, ნიცის და ლისაბონის ხელშეკრულებებმა გაზარდეს
პარლამენტის როლი და იმ საკითხთა რაოდენობა, რომლებშიც მას თანა-გადაწყვეტის
უფლება აქვს.
თანხმობა: საბჭოს პოზიციის შემდეგ, პარლამენტი ერთი მოსმენით იღებს ამა თუ იმ
კანონს, მაგრამ არ აქვს მასში ცვლილებების შეტანის უფლება. ამ პროცედურის დროს
პარლამენტს აქვს ვეტოს უფლება, რომელსაც იშვიათად იყენებს, მაგრამ ხშირად იმუქრება.
პარლამენტის ეს ძალაუფლება აქტუალურია ევროკავშირის გაფართოების დროს,
რადგან გაწევრიანების ხელშეკრულებები აუცილებლად უნდა იქნეს რატიფიცირებული
პარლამენტის მიერ თანხმობის პროცედურის ქვეშ. ამ პროცედურით დაფარვადი სხვა
საკითხებიდან ასევე აღსანიშნავია ევროკავშირის მიერ მესამე ქვეყნებთან გაფორმებული
ასოცირების და თანამშრომლობის შეთანხმებები, მოქალაქეობასთან დაკავშირებული
ცალკეული თემები, წევრი ქვეყნების მხრიდან ევროკავშირის ფუნდამენტური პრინციპების
დარღვევა, მრავალწლიანი ფინანსური ჩარჩო, სავაჭრო ხელშეკრულებები და სხვა ტიპის
საერთაშორისო შეთანხმებები.

საბიუჯეტო ძალაუფლება
ევროკავშირის საბიუჯეტო პროცესი ორი ნაწილისგან შედგება. ევროკავშირი ჯერ
ამტკიცებს მრავალწლიან ფინანსურ ჩარჩოს, ხოლო შემდეგ თითოეული წლისთვის ადგენს
ბიუჯეტის ხარჯვით ნაწილს
პირველი, ლისაბონის ხელშეკრულებით, მრავალწლიან ფინანსურ ჩარჩოს
ხელშეკრულების სტატუსი მიენიჭა. შესაბამისად, 2009 წლიდან მას ევროპარლამენტის
მხრიდან თანხმობის პროცედურით დამტკიცება სჭირდება (Kaczorowska, 2013, pp. 90-
92), რაც პირველად 2014-2020 წლების შვიდწლედზე განხორციელდა კიდეც. თუმცა,
თანხმობის პროცედურის თავისებურებისა და საკითხის პოლიტიკური მნიშვნელობიდან
გამომდინარე, ამჯერადაც მოსალოდნელია, რომ საკითხი ძირითადად წევრი ქვეყნების
შეთანხმების საგანი იქნება, ევროპარლამენტი კი მხოლოდ მცირედით მოახდენს ამ
პროცესზე გავლენას.
მეორე, ყოველწლიური ბიუჯეტის შემთხვევაში, ევროპარლამენტის როლი და
გავლენა უფრო დიდია. ლისაბონის ხელშეკრულებამდე, ევროპარლამენტს უფლება
ჰქონდა: ცვლილებების ინიციატივები წარმოედგინა სავალდებულო დანახარჯების
ნაწილში, რომელზეც საბოლოო სიტყვა მინისტრთა საბჭოს ჰქონდა; დამატებების
ინიციატივები წარმოედგინა არასავალდებულო დანახარჯების ნაწილში მათზე საბოლოო
გადაწყვეტილების შესაძლებლობით; და თანხმობის პროცედურით მთლიანი ბიუჯეტი
მიეღო ან ჩაეგდო. ლისაბონის ხელშეკრულებამ კიდევ უფრო გააძლიერა
ევროპარლამენტის უფლებები, გააუქმა რა განსხვავება სავალდებულო და
არასავალდებულო დანახარჯებს შორის. შედეგად, მინისტრთა საბჭოსთან ერთობლივად,
მას წლიურ ფინანსურ დოკუმენტში ნებისმიერი მიმართულებით ცვლილებების
განხორციელების შესაძლებლობა მიეცა
აღმასრულებლებზე კონტროლის და ზედამხედველობის ძალაუფლება
ჩვეულებრივ, ევროპარლამენტს აღმასრულებელი ხელისუფლების კონტროლის
დროს იგივე პრობლემები აქვს, რაც ეროვნულ პარლამენტებს სახელმწიფოების შიგნით.
ამას ემატება ორი პრობლემა: (1) პარლამენტს არ აქვს შესაძლებლობა დეტალურად
შეამოწმოს ევროკომისიის გადაწყვეტილებები და დარწმუნდეს მათ პროფესიონალიზმში,
რადგან ექსპერტიზის მხრივ ევროკომისია გაცილებით მაღლა დგას ევროპარლამენტზე.
ამასთან, ევროპარლამენტს არ აქვს შესაძლებლობა თვალყური ადევნოს ეროვნულ და,
უკიდურეს შემთხვევაში, წევრი სახელმწიფოების ბიუროკრატიულ აპარატებს. ასევე,
ეროვნული ადმინისტრაციების მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები და ევროკავშირის
კანონმდებლობის აღსრულების დინამიკა ხშირად ხელმიუწვდომელია
ევროპარლამენტისათვის, რომელსაც არ გააჩნია ეროვნული ადმინისტრაციების მიერ
გადაწყვეტილებების მიღების მონიტორინგის მექანიზმი; (2) ევროპარლამენტის
ძალაუფლება ევროკომისიაზე უფრო დიდია, ვიდრე მინისტრთა საბჭოსა და წევრ
სახელმწიფოებზე, რომლებიც რეალურ აღმასრულებელ ხელისუფლებას წარმოადგენენ.
თუმცა, ევროპარლამენტის მონაწილეობა აღმასრულებელ პროცესში მხოლოდ კომისიის
ეფექტური კონტროლის უფლებით შემოიფარგლება (Nugent, 2010, pp. 185-186).
ევროპარლამენტის კონტროლი ევროკომისიაზე ევროპარლამენტს გააჩნია
ევროკომისიაზე კონტროლის განხორციელების რამდენიმე მექანიზმი. პირველი,
ევროპარლამენტი ხმების უმრავლესობით ირჩევს ევროკომისიის პრეზიდენტს. მეორე,
ევროპარლამენტს აქვს ევროკომისიის მთლიანი კოლეგიის დამტკიცების უფლება. თუმცა,
ამ ფუნქციას ასუსტებს ის ფაქტი, რომ ევროპარლამენტს ოფიციალურად არ შეუძლია
ცალკეული ევროკომისრის კანდიდატურის დაბლოკვა. მესამე, ევროპარლამენტს შეუძლია
ევროკომისიის დათხოვნა ცენზურის პროცედურის გატარებით, თუ ამ გადაწყვეტილებას
ხმას მისცემს ევროპარლამენტარების ორი მესამედი, თანაც ისე, რომ გადაწყვეტილებას
ხმა მისცეს სიითი შემადგენლობის ნახევარზე მეტმა. აღსანიშნავია, რომ
ევროპარლამენტის მიერ ევროკომისიის დათხოვნის ფაქტი ისტორიაში არ მომხდარა.
ერთადერთხელ, 1999 წელს ევროპარლამენტი დაემუქრა ევროკომისიას ამ უფლების
გამოყენებით და სანტერის კომისია იძულებული შეიქნა გადამდგარიყო, რადგან
ევროპარლამენტის მიერ ცენზურის გატარება სერიოზულად დააზარალებდა ევროკომისიის
რეპუტაციას.
მეოთხე, ევროპარლამენტს აქვს ევროკომისიის ყოველწლიურ საკანონმდებლო
პროგრამაზე გავლენის მოხდენის უფლება. ყოველი წლის ნოემბერში ევროკომისია
წარმოადგენს თავისი მომავალი წლის გეგმას, რომელშიც გათვალისწინებულია
დაუმთავრებელი ვალდებულებები, საბჭოს და ევროპარლამენტის რეკომენდაციები და ა.შ.
ამის შემდეგ, ევროპარლამენტი, თავისი კომიტეტების მეშვეობით, განიხილავს
ყოველწლიურ პროგრამას და იღებს რეზოლუციას, რომლითაც ცვლილებები შეაქვს ან
ამტკიცებს ამ გეგმას. ეს ცვლილებები ევროკომისიისთვის სავალდებულოა. შესაბამისად,
ევროპარლამენტთან კარგი ურთიერთობების დამყარება ევროკომისიის ინტერესებშია.
მეხუთე, ევროპარლამენტის ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი ინსტრუმენტი
ევროკომისიის მიმართ არის გასული წლის ფინანსური გეგმის დამტკიცების უფლება.
ევროპარლამენტს წარედგინება განვლილი ფისკალური წლის ფინანსური გეგმა და
ბიუჯეტის შესრულების ანგარიში, რომელსაც ევროპარლამენტი განიხილავს აუდიტორთა
ევროპული სასამართლოს მოხსენებასთან ერთად. ამის შემდეგ ევროპარლამენტი აძლევს
ევროკომისიას თანხმობას ახალი ფინანსური წლის დასაწყებად (ე.წ. Discharge-ის
უფლება). ამ უფლების მიღების შემდეგ ევროკომისიის წინა წლის ფინანსური გეგმა
შესრულებულად ითვლება, და მას ახალ ფინანსურ გეგმაზე მუშაობის დაწყების საშუალება
ეძლევა. ბევრი ექსპერტის აზრით, ევროპარლამენტის მხრიდან ევროკომისიისათვის
Discharge-ის არმიცემა იმდენად დიდი უნდობლობის გამოცხადება იქნებოდა, რომ
ევროკომისიას გადადგომის გარდა სხვა გზა არ დარჩებოდა.
მეექვსე, ევროპარლამენტს შეუძლია განახორციელოს კონტროლი ევროკომისიაზე
საკუთარი კომიტეტების (მაგალითად, საბიუჯეტო კონტროლის კომიტეტი) საშუალებით,
მაგრამ ამ უფლების გამოყენება ექსპერტიზის ნაკლებობის გამო ძალზედ იშვიათად ხდება.
გარდა ამისა, ევროპარლამენტს საშუალება აქვს შექმნას დროებითი საგამოძიებო
კომიტეტები და მათი მეშვეობით შეისწავლოს ევროკავშირის კანონმდებლობის დარღვევის
ფაქტები, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც საქმე უკვე აღძრულია მართლმსაჯულების
სასამართლოში.
მეშვიდე, საჭიროების შემთხვევაში, ევროპარლამენტს უფლება აქვს წერილობით ან
საპარლამენტო დებატების დროს კითხვები დაუსვას ევროკომისიას.
ევროპარლამენტის კონტროლი მინისტრთა საბჭოზე ევროპარლამენტის მხრიდან
მინისტრთა საბჭოზე კონტროლი ევროკომისიასთან შედარებით ბევრად შეზღუდულია. ამას
სამი მიზეზი აქვს:
1. ევროპარლამენტს რომ საბჭოს გაკონტროლების უფლება ჰქონდეს, მოხდებოდა
სუპრანაციონალიზმის დამკვიდრება. შესაბამისად, ყოველთვის არსებობს სულ ცოტა
ორი-სამი წევრი ქვეყანა, რომლებიც ამის კატეგორიული წინააღმდეგი არიან;
2. მთელი რიგი საკითხები, განსაკუთრებით, საგარეო პოლიტიკასა და სავალუტო
საქმეებში, მიიღება საბჭოს მიერ კონფიდენციალურად, სუპრანაციონალური
ორგანოების ჩარევის გარეშე. აქედან გამომდინარე, კონფიდენციალურ პროცესში
ევროპარლამენტის ჩართვა ეწინააღმდეგება ევროკავშირში მიღებულ პრაქტიკას;
3. საბჭოს ცვალებადი კონფიგურაციების, როტაციული თავმჯდომარეობისა და
კომპლექსურობის გამო, ძნელია დამყარდეს განგრძობადი კავშირი საბჭოს და
ევროპარლამენტს შორის.
მიუხედავად ამისა, ლისაბონის ხელშეკრულებით, ევროპარლამენტს და საბჭოს
შორის მაინც არსებობს გარკვეული კავშირები და შესაძლებლობა, რომ ევროპარლამენტმა
მისგან მიიღოს განმარტებები ამა თუ იმ საკითხზე. პირველი, ყოველი თავმჯდომარეობის
დასაწყისში და დასასრულს თავმჯდომარე ქვეყანა (საგარეო საქმეთა მინისტრის ან
მთავრობის ხელმძღვანელის სახით) ანგარიშს აბარებს ევროპარლამენტს, ჯერ
პრიორიტეტების და გასაკეთებელი საქმის, ბოლოს კი მათი შესრულების სტატუსის შესახებ.
მეორე, თავმჯდომარე სახელმწიფოს მინისტრები ხშირად ესწრებიან ევროპარლამენტის
საკომიტეტო მოსმენებს და პლენარულ სხდომებს და ევროპარლამენტარებს ანგარიშს
აბარებენ მიღწევების და წარუმატებლობების შესახებ და პასუხობენ მათ კითხვებს. მესამე,
ევროპარლამენტს უფლება აქვს კითხვა დაუსვას ევროკავშირის საბჭოს.
ევროპარლამენტის კონტროლი ევროპულ საბჭოზე (Nugent, 2010, p. 189):
ევროპარლამენტის მხრიდან ევროპულ საბჭოზე კონტროლის, გავლენის ან ეფექტური
ზედამხედველობის შესაძლებლობა პრაქტიკულად არ არსებობს. ევროპული საბჭოს
სამიტის გახსნისას ევროპარლამენტის პრეზიდენტი სიტყვით მიმართავს ევროპულ საბჭოს
და აცნობს მიმდინარე საკითხებზე ევროპარლამენტარების ხედვებსა და მოლოდინებს, რის
შემდეგაც ტოვებს შეხვედრას. სამიტის დასრულების შემდეგ კი, ევროპული საბჭოს
პრეზიდენტი (ლისაბონის ხელშეკრულებამდე თავმჯდომარე ქვეყნის მთავრობის მეთაური)
წარდგება ევროპარლამენტის წინაშე და მის წევრებს ანგარიშს აბარებს ევროპული საბჭოს
შეხვედრების შედეგების შესახებ.
ევროპარლამენტის კონტროლი ევროკავშირის სხვა ინსტიტუტებზე (Dinan, 2010, p.
256; Nugent, 2010, pp. 188-190; Kaczorowska, 2013, p. 89): ძირითადი
საკანონმდებლო ინსტიტუტების გარდა, ევროპარლამენტს ზედამხედველობის
მნიშვნელოვანი ბერკეტები გააჩნია ევროკავშირის სხვა ორგანოების მიმართაც. კერძოდ,
პირველი, ევროპული ცენტრალური ბანკის პრეზიდენტის, ვიცე-პრეზიდენტისა და
აღმასრულებელი საბჭოს წევრობის კანდიდატების შერჩევისას, სავალდებულოა
ევროპარლამენტთან კონსულტაციების გავლა. მეორე, ნიცის ხელშეკრულებიდან
მოყოლებული, ევროპული ცენტრალური ბანკის პრეზიდენტის და აღმასრულებელი საბჭოს
სხვა წევრების მოსმენა შესაძლებელია ევროპარლამენტის შესაბამის კომიტეტებში. მესამე,
ევროპული ცენტრალური ბანკი ვალდებულია ევროპარლამენტს წლიური ანგარიში
წარუდგინოს. მეოთხე, ევროპარლამენტს თავის მიერ შერჩეული კანდიდატები ჰყავს
ზოგიერთი ევროპული სააგენტოს აღმასრულებელ საბჭოში, მათ შორის, გარემოს დაცვის
და მედიცინის ევროპულ სააგენტოებში. მეხუთე, აუდიტორთა ევროპული სასამართლოს
წევრებს ევროკავშირის საბჭო ევროპარლამენტთან კონსულტაციით ნიშნავს. მეექვსე,
ევროპული ომბუდსმენის შერჩევა მთლიანად ევროპარლამენტის მიერ ხორციელდება. ამ
პროცესში საბჭოს არანაირი როლი არ გააჩნია.

ევროპარლამენტის ძალაუფლების შეფასება რთულია, რადგან მისი გავლენა

ძირითადად არაფორმალურია. ევროკომისიისა და საბჭოს წარმომადგენლებთან
არაფორმალური კონტაქტების გამო, ასევე შეუძლებელია ევროპარლამენტის მხრიდან
დარწმუნებისა და ლობირების პროცესების მონიტორინგი. მიუხედავად დღეისათვის
მზარდი უფლებებისა, ევროპარლამენტს მაინც ბევრი სუსტი მხარე აქვს. ევროპარლამენტის
სისუსტეზე მეტყველებს შემდეგი (Nugent, 2010, pp. 183-184):
● ზოგიერთი გამონაკლის გარდა, ევროპარლამენტს არ აქვს საბოლოო უფლება თქვას
რა გახდეს კანონი;
 ● ევროპარლამენტს არ აქვს კანონპროექტის ინიცირების უფლება;
● პრობლემატურია, რომ ხშირად ევროპარლამენტი იძულებულია სწრაფად მიიღოს
გადაწყვეტილება, რაც ნიშნავს, რომ იგი ვერ ახერხებს საბჭოსა და
ევროკომისიისათვის წინააღმდეგობის სათანადოდ გაწევას;
● ევროპარლამენტს არ ეკითხებიან რჩევას ყველა საკანონმდებლო ინიციატივის დროს.
განსაკუთრებით ნომინალურია მისი როლი საგარეო ურთიერთობების სფეროში;
● კომიტოლოგიის ერთ-ერთ პროცედურაში ჩართვის გარდა, ევროკომისიის მიერ
მიღებულ აღმასრულებელ კანონებში ევროპარლამენტი ფორმალურად საერთოდ არ
მონაწილეობს. არგუმენტი ის არის, რომ ევროკომისიის კანონები ძირითადად
ტექნიკური ხასიათისაა და სასწრაფოა, ევროპარლამენტს კი არ გააჩნია ყველა ამ
კანონის ანალიზის არც დრო, არც ექსპერტიზა და არც სხვა რესურსი.

გადაწყვეტილების მიღების პროცედურები

ევროპარლამენტი ოფიციალურად სამ ქალაქში საქმიანობს. სრულფასოვანი
პლენარული სესიები სტრასბურგში იმართება, კომიტეტები და ე.წ. მცირე პლენარული
სესიები - ბრიუსელში, სამდივნო კი ლუქსემბურგსა და ბრიუსელში ფუნქციონირებს.
ჩვეულებრივ, ევროპარლამენტარი თვეში ოთხ დღეს ატარებს სესიებზე სტრასბურგში, 2-5
დღეს კომიტეტებში ბრიუსელში, 2-5 დღეს პოლიტიკური ჯგუფების პროცესებში ბრიუსელში,
დანარჩენ პერიოდში კი იმყოფება თავის საარჩევნო ოლქში, ამომრჩევლებთან, სხვა
ქვეყანაში ევროპარლამენტის დელეგაციაში, ბრიუსელსა ან ლუქსემბურგში
მოლაპარაკებებში ან საერთოდაც ოჯახთან საკუთარ სახლში (Nugent, 2010, p. 200).
ასეთი რთული მოდელი და რესურსების „არაეფექტური“ ხარჯვა ხშირად იწვევს
ბევრის უკმაყოფილებას და გაღიზიანებას. მათი აზრით, ევროპარლამენტის
ადგილსამყოფელის ერთ ქალაქში (ბრიუსელში) გადატანით გაიზრდებოდა ინსტიტუტის
ეფექტიანობა, ეფექტურობა, გავლენა და ცნობადობა (Staab, 2011, p. 72; Nugent, 2010,
p. 200). ამ საკითხზე გადაწყვეტილების მიღების უფლება აქვს ევროკავშირის საბჭოს.
თუმცა, საფრანგეთისა და ლუქსემბურგის მთავრობების მხრიდან აქტიური ლობირების
შედეგია ის, რომ დღემდე ვერ ხდება შეთანხმება ამ საკითხზე
თითოეული წინადადება განხილვისთვის და მასზე პოზიციის წარმოდგენისთვის
შესაბამის კომიტეტს ეწერება. თუ საკითხი სცდება ერთი კომიტეტის კომპეტენციას,
შესაძლებელია ამ პროცესში მაქსიმუმ სამი კომიტეტის ჩართვა, რომელთაგან პლენარულ
სესიაზე მხოლოდ ერთ-ერთი მათგანი წარსდგება ანგარიშით (Raunio, 2012, p. 349).
კომიტეტში საკითხი დამუშავებისთვის გადაეცემა რაპორტიორს (rapporteur),
რომელიც კომიტეტის წევრების ან პოლიტიკურ ჯგუფებს შორის მოლაპარაკების
საფუძველზე შეირჩევა. თავის მხრივ, პოზიციის მომზადებისას რაპორტიორი აქტიურად
იყენებს დახმარების სხვადასხვა წყაროს, მათ შორის, ევროპარლამენტის სამდივნოს,
საკუთარ დამხმარეს, პოლიტიკური ჯგუფის სამდივნოს, საკონსულტაციო-კვლევით
ინსტიტუტებსა და ცენტრებს, და სხვა აღსანიშნავია, რომ ამის გამო სწორედ რაპორტიორია
ინტერესთა ჯგუფების ლობირების ერთ-ერთი მთავარი სამიზნე (რაპორტიორის მიერ
მომზადებული დოკუმენტი კომიტეტის განხილვების დროს ყალიბდება კანონპროექტის
სამუშაო ვერსიად, რომელიც შედგება ოთხი ნაწილისგან:
(1) ევროკომისიის წინადადებაზე დამატებები; (2) კანონპროექტის რეზოლუცია; (3)
განმარტებითი ბარათი; (4) დანართები, რომლებიც სხვა კომიტეტების მოსაზრებებს
მოიცავს. კომიტეტში მისი შეთანხმების შემდეგ, საკითხი საბოლოო გადაწყვეტილებისთვის
პლენარულ სესიაზე განიხილება, რომლის დროსაც კომიტეტის პოზიციას რაპორტიორი
წარმოადგენს და ევროკომისიისა თუ სხვათა კითხვებსაც თავად პასუხობს (Raunio, 2012,
p. 349). პლენარული სესია წელიწადში 12-ჯერ იმართება - ყოველ თვეს აგვისტოს გარდა
და სამაგიეროდ, ორჯერ შემოდგომის იმ თვეს, როდესაც პარლამენტში წლიური ბიუჯეტი
განიხილება. როგორც უკვე აღინიშნა, სესიები სტრასბურგში, ორშაბათიდან ხუთშაბათის
ჩათვლით პერიოდში ტარდება. გარდა ამისა, ბრიუსელში ყოველწლიურად იმართება 6
არასრული პლენარული სესია, რომელიც ორდღენახევარი გრძელდება (Nugent, 2010, p.
203).
კომიტეტის ხელმძღვანელებსა და სამდივნოსთან კონსულტაციებით,
ევროპარლამენტის პრეზიდენტი და პრეზიდენტების კონფერენცია ადგენენ პლენარული
სესიების დღის წესრიგს, რომელიც ყოველი სესიის წინ მტკიცდება ევროპარლამენტარების
მიერ. ჩვეულებრივ, სრულფასოვანი პლენარული სესიები ძირითადად ოთხი ნაწილისგან
შედგება: (1) რუტინული საქმიანობა, რომლის დროსაც განიხილება კომიტეტების მიერ
მომზადებული ანგარიშები და რასაც შედეგად მოჰყვება რეზოლუციის ან საკუთარი
საინიციატოვა ანგარიშების მიღება; (2) დებატები მიმდინარე აქტუალურ საკითხებზე, რაც
ასევე სრულდება მასზე რეზოლუციის მიღებით; (3) გარკვეული დრო ეძლევათ
ევროკავშირის საბჭოსა და ევროკომისიასაც, რომელთა წარმომადგენლებს აქვთ პოზიციის
დაფიქსირების და ევროპარლამენტარების კითხვებზე პასუხის გაცემის საშუალება; (4)
გარდა ამისა, ზოგჯერ სესიის დროის ნაწილი დათმობილია ისეთი აქტივობებისთვის,
როგორებიც არის უცხოელი სტუმრის მიმართვა, ევროპული საბჭოს პრეზიდენტის
ანგარიში, ევროკავშირის საბჭოს თავმჯდომარე ქვეყნის მთავრობის მეთაურის ანგარიში და
სხვა
მსგავსად წარიმართება პროცესი, თუ ჩვეულებრივი საკანონმდებლო პროცედურის
დროს საკითხი მეორე მოსმენისთვის კვლავ ევროპარლამენტში დაბრუნდა. კანონპროექტი
და ევროკავშირის საერთო პოზიცია განხილვისთვის კვლავ იმავე კომიტეტსა და
რაპორტიორს გადაეცემა, რომლებიც ამასთან დაკავშირებით შეიმუშავებენ ანგარიშს.
თავის მხრივ, ანგარიში მოიცავს მეორე მოსმენისთვის რეკომენდაციებს (საერთო პოზიციის
გაზიარება, უარყოფა ან მასში ცვლილებების შეტანა) და განმარტებით ბარათს. და ბოლოს,
მომრიგებელი კომიტეტის შემთხვევაში, ევროპარლამენტის დელეგაციაში ყოველთვის
არიან შესაბამისი კომიტეტის თავმჯდომარე, რაპორტიორი და კომიტეტის რამდენიმე
წევრი (Nugent, 2010, p. 203).
პლენარულ სესიებზე გადაწყვეტილების მიღების პროცესში შესაძლოა გამოყენებულ
იქნეს უმრავლესობით კენჭისყრის რამდენიმე ფორმა, მათ შორის, სესიაზე
დაფიქსირებული წევრების აბსოლუტური უმრავლესობა, სიითი შემადგენლობის
აბსოლუტური უმრავლესობა, ორი-მესამედით უმრავლესობა და სხვა. თუმცა, თუ საქმე არ
ეხება ევროკომისიისთვის უნდობლობის გამოცხადებას და ცალკეულ საკანონმდებლო და
საბიუჯეტო პროცედურებს, ჩვეულებრივ, გადაწყვეტილება სესიაზე დაფიქსირებული
წევრების აბსოლუტური უმრავლესობით მიიღება. ქვორუმი შემდგარია მაშინ, თუ სხდომას
სიითი შემადგენლობის მესამედი ესწრება (Horspool & Humphreys, 2012, p. 58)
აღსანიშნავია, რომ სხვა ინსტიტუტებისგან განსხვავებით, როგორც წესი,
ევროპარლამენტის ყველა პლენარული და კომიტეტის სხდომა საჯაროა თეორიული
დებატები
თავისი ზეეროვნული მახასიათებლების გამო, ევროპარლამენტი ხშირად არის
თეორიული განხილვების საგანი. ძირითადი უთანხმოება ორ თეორიულ ბანაკს შორის
არსებობს. კერძოდ, ინტერგავერნმენტალისტები თვლიან, რომ ევროპარლამენტი წევრი
ქვეყნების ხელში არსებული ერთ-ერთი რიგითი ინსტრუმენტია, რომ ინსტიტუტის
გადაწყვეტილების მიღების ძალაუფლება შეზღუდულია და რომ მას არ შეუძლია წევრი
სახელმწიფოების ნების საწინააღმდეგოდ რაიმე პოლიტიკის წარმოება (Nugent, 2010, p.
429).
სანაცვლოდ, სუპრანაციონალისტებს მიაჩნიათ, რომ ევროპარლამენტს
მნიშვნელოვანი გავლენა აქვთ ევროკავშირის გადაწყვეტილების მიღების პროცესზე,
რომელიც წლებია იზრდება ხელშეკრულებების საფუძველზე რეფორმების კვალდაკვალ.
ამ მხრივ, განსაკუთრებით აღსანიშნავია მაასტრიხტის მიერ შემოღებული და ამსტერდამის,
ნიცისა და ლისაბონის ხელშეკრულებებით გაძლიერებული თანა-გადაწყვეტის პროცედურა
(Chalmers, Davies & Monti, 2010; Nugent, 2010, p. 429;).
არ იქნება გადაჭარბებული თუ დავასკვნით, რომ თეორიის ორივე სკოლის
წარმომადგენლებს აქვთ ლოგიკური არგუმენტები. მართლაც, თუ შევხედავთ ევროპული
ინტეგრაციის ე.წ. ისტორიის შემქმნელ გადაწყვეტილებებს, შეიქმნება შთაბეჭდილება, რომ
ევროპარლამენტი მეორეხარისხოვანი ინსტიტუტია: მას არ აქვს ეფექტური წვდომა
ევროპულ საბჭოში და ფორმალურად გავლენას ვერ ახდენს მთავრობათშორისი
კონფერენციების შედეგებზე. იშვიათ გამონაკლისებად შეიძლება მივიჩნიოთ
ევროპარლამენტის შესაძლებლობა, აირჩიოს ევროკომისიის პრეზიდენტი და უფლება,
თანხმობის პროცედურით პოზიტიური ან ნეგატიური პოზიცია დააფიქსიროს ევროკავშირში
ახალი წევრის მიღებასთან დაკავშირებით.
ინტერგავერნმენტალისტების პოზიციებს კიდევ უფრო ამყარებს პოლიტიკის
იმპლემენტაციის პროცესი - ევროპარლამენტი ფაქტობრივად ვერ აკონტროლოს
ევროკომისიის და წევრი ქვეყნების მიერ მიღებულ ათასობით საიმპლემენტაციო
გადაწყვეტილებას. კომიტოლოგიის ერთი პროცედურის გარდა, ევროპარლამენტი
საერთოდ არ არის ამ პროცესში ჩართული, რაც ხშირად არის კიდეც ევროპარლამენტის
მხრიდან კრიტიკის საგანი.
სამაგიეროდ, თუ გავაანალიზებთ უშუალოდ გადაწყვეტილების მიღების პროცესს,
სუპრანაციონალისტების მოსაზრებები იქნება უფრო მართებული. კერძოდ, ლისაბონის
ხელშეკრულების საფუძველზე, ჩვეულებრივი საკანონმდებლო პროცედურის დროს
ევროკავშირის ინსტიტუტებს შორის ბალანსი მკვეთრად შეცვლილია - ევროპარლამენტსა
და ევროკავშირის საბჭოს თანაბარი სტატუსი აქვთ, თანხმობის პროცედურის დროს კი
სულაც ევროპარლამენტს აქვს საბოლოო სიტყვა განსახილველ პროექტთან
დაკავშირებით.

დასკვნა
ნათელია, რომ უკანასკნელი ათწლეულების მანძილზე ევროპარლამენტმა
მნიშვნელოვანი ადგილი დაიკავა ევროკავშირის ინსტიტუციურ სისტემასა და
საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. იგი მუდმივად ცდილობდა არსებული შესაძლებლობების
ბოლომდე გამოყენებას და ხელშეკრულებებით გაუთვალისწინებელი და მისთვის
სასარგებლო გარკვეული სტატუს-ქვოს ჩამოყალიბებას. ასევე, დაარსების დღიდან იგი
აქტიურად ითხოვდა ინსტიტუციურ რეფორმებს და დამატებითი ფუნქციების მინიჭებას.
მართლაც, იყენებდა რა ევროპარლამენტი დემოკრატიული დეფიციტის არგუმენტს,
მაასტრიხტიდან მოყოლებული ევროკავშირის ხელშეკრულებებმა მნიშვნელოვნად
გაზარდა ინსტიტუტის ძალაუფლება ყველა მიმართულებით, იქნება ეს საკანონმდებლო
საქმიანობა, ბიუჯეტის მიღება, ინსტიტუტების კონტროლი და ზედამხედველობა თუ სხვა.
თავის მხრივ, ევროპარლამენტმა ევროკავშირის პოლიტიკის ბევრი მიმართულების
განვითარების გზა მნიშვნელოვნად შეცვალა და საფუძველი დაუდო ევროკავშირის,
როგორც წარმომადგენლობითი დემოკრატიის შესახებ დებატებს.
თუმცა, ჯერჯერობით კვლავ რჩება მისთვის გადაულახავი სიძნელეები, რაც
დაკავშირებულია იმასთან, რომ ეროვნულ პარლამენტებთან შედარებით,
ევროპარლამენტს არ შეუძლია ხელისუფლების გადაყენება, ფორმალური საკანონმდებლო
ძალაუფლება შედარებით სუსტია, ევროკავშირის პოლიტიკის ზოგიერთი მიმართულებით
კი მისი შესაძლებლობები მინიმუმამდეა დაყვანილი და მხოლოდ საკონსულტაციო-
საინფორმაციო ხასიათი აქვს.
ყველაფრის მიუხედავად, ევროპარლამენტი აგრძელებს განვითარებას,
ევროკავშირის პოლიტიკის მიმართულებებში მზარდ ჩართულობას, ინსტიტუციური
რეფორმების, დემოკრატიულობისა და ანგარიშვალდებულების ზრდის და ევროკავშირის
წინსვლის თაობაზე წევრ ქვეყნებზე ზეგავლენის მოხდენას. ამის გათვალისწინებით,
მოსალოდნელია, რომ ევროპარლამენტი ევროკავშირში მომავალშიც შეინარჩუნებს თავის
მნიშვნელოვან როლს და სტატუს და კიდევ უფრო გააძლიერებს თავის პოზიციებს.
.