‫حصن املسلم من أذكار ِ الكتاب والسنة‬

‫‪XISNUL MUSLIM‬‬
‫‪DHUFEYSKA MUSLINKA‬‬

‫سلِ ِم‬ ‫ص ُن امل ُ ْ‬

‫ِح ْ‬
‫الس َّن ِة‬
‫َاب وَ ُّ‬ ‫ت‬ ‫الك‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ْ ِم َن أذْكار ِ‬
‫هلل ت َ َعالى‬ ‫ت َأليف ال َف ِقيرِ إِلى ا ِ‬
‫َح َ‬
‫طان ِ ِّي‬ ‫ْ‬ ‫ق‬ ‫ال‬ ‫ف‬ ‫س ِعيد ب ْ ِن َعلي بن وَ ْه ِ‬ ‫د‪َ /‬‬
‫الصو َمالِ َي ِة‬ ‫بِاللغ ِة ُ‬‫َ‬ ‫ُّ‬
‫ترجمة‬
‫محمود أحمد ناصر‬
‫مراجعة‬
‫د‪ .‬علوي علي آدم أ‪ .‬عبداملالك أحمد ناصر‬

‫أشرف على الترجمة املؤلف‬

‫(‪)1‬‬
‫الطبعة األولى‬
‫‪1427‬هـ ‪2006‬م‬

‫(‪)2‬‬
 Tusmo
Mawduuca
Hordhac
Fadliga xusida alle
1- Ducada marka laga soo tooso hurdada
2- Ducada xirashada dharka
3- Ducada xirashada marada cusub.
4. Ducada qofka xiranaya maro cusub.
5. Waxa uu dhahayo qofku marka uu iska
dhigayo dharka :
6- Ducada galida musqusha (suuliga):
7. Ducada ka soo bixidda musqusha.
8- Ducada waysada kahor.
9. Ducada marka la bogo waysada kadib
10. Ducada marka laga baxayo guriga
11. Ducada galidda guriga
12. Ducada tagidda masjidka
13. Ducada galidda masjidka
14. Ducada ka soo bixidda maskidka .

)3(
15. Adkaarta Aaddaanka
16. Ducooyinka furashada (salaada)
17.Ducooyinka rukuucda (la akhriyo)
18.Ducada ka soo toosidda rukuucda.
19- Ducada sujuuda :
20-Ducada fadhiga labada sujuudood
dhexdooda
21- Ducada sujuuda tilaawada
22- Ataxiyaatka
23 – ku salliga nabiga s.c.w ataxiyaatka
kadib:
24.Ducada la dhaho ataxiyaatka dambe
kadib kahoraysana salaama naqsiga
25.Ducooyinka marka laga baxo salaada.
26. Ducada istikhaarada (kala doorasha-
da laba arimood midii roon)
27.Ducooyinka subaxdii iyo galabtii
28. Ducooyinka hurdada
29 .Ducada qofka galgasha habeenkii.

)4(
30.Ducada saska hurdada &qofka lagu
ibtileeyay dareen cabsiyeed.
31- Waxa uu yeelayo qofku haddii uu
arko riyo xun.
32- Ducada qunuutka witriga.
33. Ducada marka laga baxo salaada
witriga
34.Ducada walwalka iyo walbahaarka
35- Ducada kurbada (dhibaatada
36- Ducada kulanka cadowga iyo qofka
awooda leh.
37.Ducada qofka kacabsada dulmiga(gar
darrada) suldaanka(madaxda).
38-Habaarida cadowga.
39.Ducada qofka kacabsada qolo
40.Ducada qofka uu ku dhaco shaki
xagga iimaanka dhexdiisa ah.
41- Ducada gudista daynka
42. Ducada waswaasida salaada dhex-

)5(
deeda iyo qiraa-ada
43. Ducada qofka arini ku cuslaato.
44 . Waxa uu dhahayo amase uu yeelayo
qofka dambaaba.
45.Ducada fiijinta(eryidda) shaydaanka
iyo waswaasintiisa
46. Ducada qofka ay qabsato arin uu raali
ka-ahayn ama qorshihiisa ka tanroonaa-
tay
47. u hanbaliyeenta qofka cunug u
dhasho iyo jawaabtiisa.
48-Ducada lagaga naaro caruurta shay-
daanka.
57.Ducada bukaanka marka labooqa-
nayo.
50- Fadliga booqashada qofka jiran
(buka).
51- Ducada bukaanka haddii uu ka
quusto noloshiisa.

)6(
52- U qabashada shahaadada qofka
sakaraadaya.
53.Ducada qofka dhibaato qabsato.
54. Ducada marka indhaha loo laabayo
maydka
55. Ducada maydka marka lagu tu-
kanayo.
56- Ducada saqiirka marka lagu tu-
kanayo.
57- Ducada tacsiyada.
58- Ducada marka lagalinayo maydka
qabriga
59.Ducada marka la aaso maydka kadib
60.Ducada booqashada xabaalaha
(qubuurta).
61.Ducada dabaysha
62. Ducada onkadka
63. Ducada roobdoonka
64- Ducada marka uu arko roobka

)7(
65-Ducada la dhaho roobka kadib.
66. Ducooyinka caafimaad dalabka
67.Ducada marka la arko bisha
68. Ducada afurka{marka la af-furayo}.
69.Ducada cuntada ka hor.
70- Ducada marka la dhameeyo cuntada.
71. Ducada martidu ku dhahayso ninka
soorya.
72- Ducada qofka waraabiya ama marka
uu damco arinkaas.
73- Ducada haddii uu ka afuro reer.
74- Ducada qofka sooman haddii cunto
lakeeno isagoo wali afurin.
75. Waxa uu dhahayo qofka soomani
marka lacaayo
76- Ducada marka la arko cudhka miraha.
77.Ducada hindhisada
78.Waxa lagu dhaho gaalku haddii uu
hindhiso oo uu yiraahdo alxamdu lillaah.

)8(
79. Ducada loogu duceeyo qofka guursa-
da
80- Ducada ninka guursada iyo gada-
shada waxa la rarto.
81- Ducada inta aan loo galmoon
xaaska.
82. Ducada xanaaqa
83. Ducada qofkii arka ruux ibtilaysan.
84. Waxa lagu dhaho fadhiga.
85- Xaq gudka fadhiga
86.Ducada qofka kugu yiraahda ilaahay
hakuu dambi dhaafo.
87. Ducada qofka kuu sameeya
wanaag(macruuf).
88- Waxa ilaahay kaaga reebayo (fit-
nada) masiixi-dajaal.(dajaal cawar).
89- Ducada qofkii kugu dhaha ilaahay
dartiis ayaan kuu jeclahay.
90. Ducada qofka kuu bandhiga xoolihiisa

)9(
91.Ducada qofka daymiya marka loo
gudayo (daynka).
92-Ducda ka cabsiga shirkiga.
Ducda qofka ku yiraahda ilaahay haku
barakeeyo. 93-
94 – Ducada nicidda baasaysiga.
95- Ducda gaadiidka
97-Ducada galida tuulada ama magaala-
da.
98- Ducada galida Suuqa.
99- Ducada marka uu turaanturoodo gaa-
diidka aad fuushantahay.
100- Ducada musaafirku ugu duceeyo
kan dagan.
101- Ducada daganuhu ugu duceeyo
socotada (musaafirka).
102- weynayta alle, iyo nasahitaanka oo
la badiyo inta socodka safarka lagu gudo
jiro.

)10(
103- Ducada musaafirka marka uu
waabariisto
104- Ducada haddii uu dago meel safar
dhexdiis ama wax kalaba.
105- Ducada marka laga soo laabto
safarka.
106- Waxa uu dhahayo qofka ay u ti-
maado arin uu ku farxo ama uu nacayo.
107- Fadliga ku saliga nabiga s.c.w
108 Faafinta salaanta.
109- Sida uu u celinayo haddii uu sa-
laaamo gaaalku
110- Ducada qofka maqla dawaaqa diiqa,
iyo cida dameerka.
111- Ducada marka la maqlo cida ayda
habeenkii.
112 -Ducada qofka aad caydo.
113- Waxa uu dhahayo muslimku haddii
uu amaanayo muslinka.

)11(
114- Waxa uu dhahayo muslimku haddii
la amaano .
115-Sida uu u talbiyaysanayo qofka
muxrimka ah ee xirtay xaj ama cumro.
116- Allaahu-akbarta markuu yimaado
tiirka madow.
117- Ducada u dhaxaysa ruknil yamaani-
ga iyo xajar-aswadka.
118- Ducada joogsashada safa iyo
marwa.
119- Ducada maalinta carafo.
120- Ducada mashcaril xaraamka.
121- Allaahu akbar oo la dhaho marka la
tuurayo dhagaxa(jamaraat).
122- Ducada yaabka, iyo arinka farxada
leh.
123 –Waxa uu yeelayo qofka ay u ti-
maado arin uu ku farxo.
124– Waxa uu dhahayo qofka ka dareema

)12(
xanuun jidhkiisa.
125- Ducada qofka ka cabsada inuu
ileeyo wax.
126- Waxa la dhaho marka la argagaxo.
127- Waxa uu dhahayo markuu qalayo
ama gawracayo.
128- Waxa uu dhahayo siduu u celiyo
dhagarta macangaga shayaadiinta.
129- Dambidhaaf waydiisiga iyo towbada.
130-.Fadliga tasbiixda &alxamdulilaahida
& allaahu akbarta& laa ilaaha illallaahda.
131-. Sidii nabigu s.c.w u tasbiixsanjiray.
132- Noocyada kheyrka & aadaabta
guud.
* Tusmo

***

)13(
 Hordhac
Mahadda ilaahaybaa leh, isaga
ayaan mahadinaynaa, kaalmo iyo danbi-
dhaafna waydiisanaynaa, waxaana
uga magan galaynaa ilaahay shararka
nafaftayada, iyo xumaanta camaladana,
qofkii ilaahay hanuuniyana wax lumin
karana majiro, qofkii uu lumiyana wax
hanuunin kara majiro. waxaan qirayaana
inuu san-jirin ilaah xaq lagu caabudo
ilaahay mooyee, kaligiina wax lalama
wadaago, waxaan kaloon qirayaa in
nabi muxammad yahay adoonkii ilaahay
iyo ergaygiisii, naxariis iyo nabad galyo
korkiisa ha ahaatee isaga, ehelkiisa,
asxaabtiisa iyo kuwii ku raacay wanaag
ilaa maalinta qiyaamada.
Intaa kadib:
Kani waa kitaab gaaban, oon ka-

)14(
soo gaabiyey kitaabkaygii ku magac
baxay{addikru wadducaa wal-cilaaju
birruqaa minal kitaabi wassunnati}
waxaana kasoo gaabiyey kitaabkan
qeybtii ducooyinka, si uu u noqdo khafiif
la qaadan karo safarada. Waxaan
ku ekaadayna ducooyinka kaligood,
axaadiistoodana waxaan ku kaaftoomay
inaan u saleeyo hal iyo labakitaab qofkii
doonaya aqoon korarsi xaga xadiiska
iyo saxaabiga wariyeyna, ha u noqdo
kitaabkayga aan kor ku xusay.
ilaahay waxaan ku waydiisanayaa
magacyadiisa wanwanaagsan, iyo
tilmaamihiisa sareeya, in uu ka yeelo
{kitaabkan} mid loola jeedo wajigiisa
wanaagsan, iyo in uu igu anfaco
camalkan nolashayda iyo geeridaydaba,
iyo in uu ku anfaco qofkastoo akhrista,

)15(
ama daabaca, amase sabab u noqda
faafintiisa, allaha ka hufan xumaanta
ayaana awood u leh inuu naga aqbalo
arintaas.
Naxariis iyo nabadgalyana ha ahaato
nabigeena muxammad s.c.w , ehelkiisa,
asxaabtiisa iyo qof-walboo ku raacay
wanaag ilaa maalinta qiyaamada.
Qoraaga /Waxaa laqoray bishii safar ee
sanadka hijriga 1409.

)16(
Fadliga xussida ilaahay ‫فضل الذكر‬

:ilaahay wuxuu yiri : ‫قال تعالى‬

) ‫{ فاذكروني أذكركم واشكروا لي وال تكفرون‬
{ i xusa , aan idin xussee,(ajir idin siiyee)
iguna mahadiya hana igu gaaloobina}.
) ‫( يا أيها الذين آمنوا اذكروا اهلل ذكرا كثيرا‬
{kuwa xaqa rumeeyaw xussa ilaahay
xusid badan}
‫ (والذاكرين اهلل كثيرا والذاكرات‬:‫قال تعالى‬
.) ‫أعد اهلل لهم مغفرة وأجرا عظيما‬
Alle wuxuu yiri: {raga inbadan ilaahay
xusa iyo haweenka inbadan xusa,
wuxuu Eebe u darbay (diyaariyay) dambi
dhaaf iyo ajir weyn}.
‫( واذكر ربك في نفسك تضرعا وخيفة ودون‬
) ‫اجلهر من القول وال تكن من الغافلني‬
{ku xus rabigaaga naftaada adigoo
khushuuc(baryo) iyo cabsi muujinaya

)17(
kuna jirto qaylo la,aan, aroor iyo galabba,
hana noqon kuwa halmaama xuska ilaa-
hay}.al-acraaf 205
‫ثل الَ ِذي ي َ ْذ ُك ُر‬ ُ
ُ ‫ ( َم‬:‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫وَ َقا َل‬
)‫رَب ََّ ُه وَال ِذي ال ي َ ْذ ُك ُر رَب ََّ ُه َم َث ُل احلَ ِّي وامل ِّي ِت‬
{ qofka rabbigii xusa iyo ka aan xusin
waxay lamid yihiin qof nool iyo qof
dhintay}.
ُ ُ
ِ‫( أال أنَ َِبئ ُُك ْم بِخَ ْير‬:‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫وَ َقا َل‬
‫يك ُك ْم وأر ْ َف ِع َها ِفي‬ ‫ل‬ ‫م‬
ِ َِ َِْ َ ‫د‬ ‫ن‬ ‫ع‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ا‬ َ
‫ْك‬ ‫ز‬َ ‫وأ‬ ْ ‫أ َ ْع َمالِ ُك‬
‫م‬
َ
‫اق الذ َه ِب وال َور ِ ِق‬ ُ َ
ِ ‫دَر َ َجات ِ ُك ْم وَخَ ْي ٍر لَك ْم ِم ْن إِن ْ َف‬
‫َضرِبُوا‬ْ ‫وَخَ ْي ٍر لَ ُك ْم ِمن أ ْن تَلْقُوا َع ُدوَّ ُكم َفت‬
. ‫ضرِبُوا أ َ ْعنَا َق ُك ْم؟ قالوا بَلى‬ ُ َ ‫أ َ ْعنَا َق ُه ْم وي‬
) ‫ ( ذِ ْك ُر اهلل ت َ َعالَى‬:‫قال‬
{Ma idiin sheegaa camaladiina ka ugu
khayr badan, uguna udgoonka badan
boqorkiina agtiisa, uguna sarayn badan
darajooyinkiina, idiin-kana khayr badan
inaad bixisaan(sadaqaysataan) dahab iyo

)18(
qalin (lacag), kana sii khayr badan inaad
la kulantaan cadowgiina, kadibna aad
garaacdaan luqumahooda, iyaguna ay
garaacaan luqumihiina? Waxay dheheen:
haa (noo sheeg) wuxuu yiri s.c.w: {waa
xusidda ilaahay kor ahaaye}.
ُ
‫(( يقول اهلل‬:‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫وَ َقا َل‬
‫ أَن َا ِع ْن َد َظ ِن َع ْب ِدي بِي وَأن َا َم َع ُه إِذَا‬:‫تعالى‬
َ
‫س ِه ذ ََكرْتُ ُه ِفي‬ ِ ‫ َفإ ِ ْن ذ ََكرَنِي ِفي ن َ ْف‬، ‫ذ ََكرَنِي‬
‫ وَإ ْن ذ ََكرَنِي ِفي َمألٍ ذ ََكرْتُ ُه ِفي َمألٍ خَ ْي ٍر‬،‫سي‬ ِ ‫ن َ ْف‬
َ
‫بت إِل ْي ِه ذِرَا ًعا‬ُ ََّْ‫ش ْبرًا ت َ َقر‬ َ
ِ ‫ وَإ ْن ت َ َقرَ َب إِل ََّي‬، ‫ِمن ُْه ْم‬
‫وَإ ْن أَت َانِي‬،‫وَإ ْن ت َ َقرَّ َب إِلَ َّي ذِرَا ًعا ت َ َقرََّب ْ ُت إِلَ ْي ِه بَا ًعا‬
)‫شي أَت َ ْي ُت ُه َهرْوَلَ ْة‬ ِ ْ ‫مَي‬
Wuxuu yiri rasuulku s.c.w: wuxuu
leeyahay ilaahay kor ahaaye:{waxaan
ag ahay waxa uu iga filayo adoonkaygu,
aniguna isagaan lajiraa haddii uu
i xuso, haddii uu igu xuso naftiisa
dhexdeeda waxaan ku xusi naftayda

)19(
dhexdeeda,haddii uu igu xuso qolo
dhexdoodna,waxaan kudhex xusi qolo
ka khayr badan kuwaas,haddii uu iisoo
dhawaado taako, waxaan u dhawaan
dhudhun, haddii uu iisoo dhawaado
dhudhunna waxaan u dhawaan baac,
haddii uu ii yimaado isagoo socda
waxaan u imaan anigoo ruclaynaya.}.
َ ‫((وعن عبد اهلل بن بسر َة رضى‬
‫اهلل َع ْن ُه أ َ َن ر َ ُجال‬ َ ِ َ َ ْ ُ ْ َِ ِ ِ ْ َ ْ َ َ
‫الم َق ْد َك ُثرَ ْت‬ َ َ ُ َ ‫يَا ر‬:‫َقا َل‬
ِ ْ ِ ‫سول اهلل إ ِ َن َشرَائ ِ َع‬
‫س‬ ‫اإل‬
َ
َ ‫يء أت‬
ُ‫(ال يَزَال‬: ‫ َقا َل‬،‫َش َّبثُ ب ِ ِه‬ َ
ٍ ‫َعلَ َّي َفأخْ ِبرِني بِش‬
ِ ‫سان َُك ر َ ْط ًبا ِم ْن ذِ ْكرِ ا‬
.)‫هلل‬ َ ِ‫ل‬
Waxaa laga wariyey cabdullaahi ibnu
busrata a.k.r : in nini yiri:{ rasuul allow
waxaa igu badtay shareecooyinka
islaamka ee ii sheeg shay aan ku dhago?
Wuxuu yiri rasuulku s.c.w :{yuusan ka
suulin carrabkaagu in uu ku qoyanaado
xusidda alle}.

)20(
‫سلَّ ْم‪َ (:‬م ْن َقرَأ َ‬ ‫ُ‬
‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه وَ َ‬ ‫هلل َ‬ ‫سو ُل ا ِ‬ ‫وَ َقا َل ر َ ُ‬
‫س َن ُة‬ ‫َ‬
‫َحرْ ًفا ِم ْ ِ ِ ِ ُ ِ ِ َ َ َ َ َ‬
‫حل‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ة‬‫ٌ‬ ‫ن‬‫س‬ ‫ح‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ه‬‫َ‬ ‫ل‬ ‫َ‬
‫ف‬ ‫هلل‬ ‫ا‬ ‫َاب‬ ‫ت‬ ‫ك‬ ‫ن‬
‫ف‬ ‫(ألم)حرْ ٌف وَلَ ِك ْن أَلِ ٌ‬
‫َ‬ ‫شرِ أ َ ْم َثالِ َها‪ ،‬ال أ َ ُقو ُل‬ ‫ب ِ َع ْ‬
‫يم َحرْ ٌف )‬ ‫َحرْ ٌف وَال ٌم َحرْ ٌف وَ ِم ٌ‬
‫‪Wuxuu yiri rasuulku s.c.w :{ qofkii akhriya‬‬
‫‪xaraf kamid ah kitaabka ilaahay wuxuu‬‬
‫‪leeyahay xasano, xasanadaasina waa‬‬
‫)‪toban lamid ah, madhahayo: (aliflaamiim‬‬
‫‪waa xaraf kaliya, laakiin alif waa xaraf‬‬
‫‪laamna waa xaraf miimna waa xaraf}.‬‬
‫وعن عقبة بن عامر رضي اهلل عنه قال‪ ( :‬خرج‬
‫ُ‬
‫سلَّ ْم‪:‬ونحن في‬ ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه وَ َ‬ ‫رسول اهلل َ‬
‫يحب أن يغدو كل يوم‬ ‫ُّ‬ ‫أيكم‬ ‫(‬ ‫فقال‪:‬‬ ‫الص َّفة‬
‫ُّ‬
‫إلى بطحان أو إلى العقيق فيأتي منه بناقتني‬
‫كوماوين في غير إثم وال قطيعة رحم؟ فقلنا‪:‬يا‬
‫نحب ذلك‪ .‬قال‪( :‬أفال يغدو أحدكم‬ ‫ُّ‬ ‫رسول اهلل‬
‫إلى املسجد فيعلم أو يقرأ آيتني من كتاب اهلل‬
‫وجل خير له من ناقتني وثالث خير له من‬ ‫عزَّ َّ‬
‫ثالث وأربع خير له من أربع ومن أعدادهن من‬

‫(‪)21‬‬
 )‫اإلبل‬
Waxaa laga wariyey cuqbah ibnu caamir
a.k.r inuu yiri rasuulka ayaa noo soo
baxay anagoo joogna suffah markaa suu
yiri: :{kiinee jecel inuu u kallaho maalin
kasta xaga (budxaan ama caqiiqba)
kadibna kala yimaada laba halaad oo
shilshilis si dambi la-aan iyo qaraabo
gows la-aani ku jirto? Waxaan dhahnay:
rasuul allow waan jecelnahay arintaas.
Wuxuu yiri rasuulku s.c.w :{hadaba
muu u kallaho midkiin misaajidka oo
ogaado ama uu akhristo laba aayadood
oo kitaabka ilaahay kamid ah ayaa
uga khayr badan laba halaad, saddex
aayadoodna waxay uga khayr badan
yihiin saddex halaad, afarna waxay
uga khayr badan yihiin afar halaad iyo
tirooyinkooda oo geel ah}.

)22(
 ُ
‫( َم ْن َق َع َد َم ْق َع ًدا‬::‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫وَ َقا َل‬
‫ وَ َم ْن‬،‫هلل تِرَ ٌة‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫ي‬ َ ‫ل‬‫ع‬ ‫َت‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ك‬َ ‫ه‬ ‫ي‬ ‫ف‬ َ ‫لَم ي ْذ ُكر‬
‫اهلل‬
ِ َ َِ ِ ْ َ ْ ِ ِ ُ َ ْ
‫اهلل ِفي ِه َكان َت‬ ‫ض َج ًعا لَ ْم ي َ ْذك ُر‬ ْ ‫ط َج َع َم‬ َ ‫اض‬ْ
ِ ‫َعلَي ِه ِم َن ا‬
) ‫هلل تِرَ ٌة‬
Wuxuu yiri rasuulku s.c.w :{qofkii
fadhiista fadhi uusan kudhex xusin
ilaahay, wuxuu ku noqonayaa
(fadhigaasi) qoomamo. Qofkii seexdana
meel uusan kudhex xusin ilaahay,
waxay ku noqonaysaa meeshaasi
qoomamo(shallayto)}.
ُ
‫س َق ْو ٌم‬ َ َ‫( َما ْ َجل‬:‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫وقال‬
َ
‫صلُوا َعلَى‬ َ ُ ‫وَلَ ْم ي‬،‫سا لَ ْم ي َ ْذ ُك ُروا اهلل ِفي ِه‬ ً ِ‫َم ْجل‬
‫شا َء َع ََّذبُ ْهم وَإ ِ ْن‬ َ ‫ َفإ ْن‬،‫يه ْم تِرَ ٌة‬ َ ‫ل‬‫ع‬ ‫ن‬ ‫ا‬ َ
‫ك‬ ‫ال‬
ِ ِ َ َ ِ ْ ‫ن َِب ِي ِه‬
‫إ‬ ‫م‬
َ
)‫شا َء َغ َفرَ ل ُه ْم‬ َ
Wuxuu yiri rasuulku s.c.w :{ ma
fariisan qolo fadhi aysan kudhex xusin
ilaahay,kuna salliyin nabigood, haddii
ay yeeleen sidaas wuxuu ku noqon

)23(
fadhigaasi shallayto (qoomamo),
ilaahayna haddii uu doono wuu cadaabi
haddii uu doonana wuu u dambi dhaafi}.
ُ
‫( َما ِم ْن َق ْو ٍم‬::‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫وقال‬
َ
‫س ال ي َ ْذ ُك ُرو َن اهلل ِفي ِه إِال‬ ‫ل‬ ‫ج‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫م‬
ٍ ِ ْ َ ْ ِ ‫يَقُو ُمو‬
‫ن‬َ
) ‫سرَ ٌة‬ ‫ح‬ ‫م‬ ‫ه‬ َ ‫ل‬ ‫ن‬ ‫ا‬ َ
ْ َ ْ ُ َ َ ٍ َ ِ ِ ِ ِ ِ ‫َقا ُموا َع ْن‬
‫ك‬ ‫و‬ ‫ار‬ ‫م‬ ‫ح‬ ‫ة‬ َ
‫ف‬ ‫ي‬ ‫ج‬ ‫ل‬ ْ
‫ث‬ ‫م‬
Wuxuu yiri rasuulku s.c.w:{majiraan qolo
ka kacaysa fadhi iyagoon ilaahay xussin,
hadday jiraana waxay ka kaceen wax
lamid ah dameer bakhtigiis, waxaana u
sugnaatay qoomamo}.
1- Ducada marka laga soo tooso hur-
dada.
‫هلل اْل ِذ ْي أ َ ْح َيان َا ب َ ْع َد َما ْ أ َ َماتَنَا وَإِلَ ْي ِه‬
ِ ِ ‫ (( الحْ َ ْم ُد‬1-
.)) ُ‫ُشور‬ ُ ‫الن‬
1- {al-xamdu lillaahi alladii axyaanaa
bacda maa amaatanaa, wa ilayhinnush-
uur}.
“mahad waxaa iska leh allihii na

)24(
nooleeyay intuu na dhinsiiyay
kadib, xaggiisuuna ahaaday soo
bixitaanku(maalinta qiyaamaha)”.
‫يك لَ ُه لَ ُه املُلْ ُك‬
َ ِ‫شر‬ ُ ‫ ( ال إلَ َه إال‬2-
َ ‫اهلل وَ ْح َد ُه ال‬
ِ ِ
‫س ْب َحا َن اهلل‬ ٌ ‫ش ٍْئ َق ِدي ٌر‬ َ ‫وَلَ ُه ُاحلَ ْم ُد وَ ُه َو َعلى ُك ِل‬
ُ ‫واحلَمد هلل وال إل َه إال اهلل و‬
‫اهلل أ َ ْك َبرْ وَال َح ْو َل وَال‬ َ ِ َ ُ ْ َ
)‫يم رَبِي ا ْغ ِفرْ لِي‬ ‫ظ‬ِ ‫ع‬َ ‫ل‬ْ ‫ُق َّو َة إال بِاهلل ال َعلِي ا‬
ِ ِ
2- {laa ilaaha illallaahu waxdahu, laa
shariika lahu, lahul mulku wa lahul-
xamdu wa huwa calaa kulli shey-in
qadiir,subxaanallaah, wal-xamdu lillaah,
wa laa ilaaha illallaahu, wallaahu akbar,
walaa xawla walaa quwwata illaa bil-
laahi al-caliyyi al-cadiim rabbi iqfirlii}
“ilaah xaq lagu caabudo majiro ilaahay
mooyee, kaligii cid wax la wadaagtana
ma jirto, wuxuu leeyahay boqornimo,
wuxuuna leeyahay mahad, wax kastana
wuu awoodaa, illaahaybaa ka huffan

)25(
xumaan,mahadna leh, ahna ilaaha xaq
lagu caabudo, allaana weyn, xeelad iyo
awoodna waxay u sugnaadeen allihii
sareeyay ee weynaa , rabiyow ii dambi
dhaaf }.
ًّ‫س ِدي وَرَد‬ َ ‫هلل ال ِذي َعا َفانِي ِفي َج‬ ِ ‫ ( احلَ ْم ُد‬3-
)‫وحي وَأَذِ َن لِي ب ِ ِذكرِ ِه‬
ِ ُ‫لي ر‬َّ ‫َع‬
3- {al-xamdu lillaahi, alladii caafaanii
fii jasadii, wa radda calayya ruuxii, wa
adina lii bidikrihi}
«mahad ilaahaybaa leh, allihii ii caafiyey
jidhkayga, iina soo celiyey ruuxdayda,
iina ogalaaday xusiddiisa».
‫ ( إن في خلق السماوات واألرض واختالف‬4-
‫ ) إلي أخر‬...‫الليل والنهار آليات ألولي األلباب‬
.‫السورة وهي آل عمران‬
2- Ducada xirashada dharka
‫سانِي َهذا ال َث ْو َب‬ َ ‫هلل ال ِذي َك‬ ِ ‫( احلَ ْم ُد‬5-
)‫ورَز َ َقـ ِنـِيـ ِه ِم ْن غ ْيرِ َح ْو ٍل ِمنِّي وَال ق َو ٍة‬
ُ َ

)26(
5 -{alxamdu lillaahilladii kasaanii
haadaa, {al-thawba} wa rasaqaniihi min
qayri xawlin minnii walaa quwwah}
“mahad waxaa leh allihii ii xiray maradan,
iguna irsaaqay iyadoon jirin, xeelad iyo
awood ka ahaatay xaggayga”.
3- Ducada xirashada marada cusub.
‫سألُ َك ِم ْن‬ ْ َ ‫س ْوت َ ِني ِه أ‬
َ ‫ (اللَّ ُه َّم لَ َك احلَ ْم ُد أَن َْت َك‬6-
َ َ‫شرِّ ِه و‬
ِّ‫شر‬ َ ‫ص ِن َع لَ ُه وَأ َ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن‬
ُ ‫خَ ْيرِ ِه وَخَ ْيرِ َما‬
.)‫ص ِن َع لَ ُه‬
ُ ‫َما‬
6-{allaahumma lakal-xamdu anta
kasowtaniihi,as-aluka min khayrihi, wa
khayri maa sunica lahu, wa acuudu bika
min sharrihi,wa sharri maa sunica lahu}.
« allow mahad baa kuu sugnaatay,
adigaa ii xiray (maradan) , waxaan ku
waydiisanayaa khayrkeeda iyo khayrka
loo sameeyay, waxaana kaa magan-
galayaa sharkeeda iyo sharka loo

)27(
sameeyay.
4. Ducada qofka xirtay maro cusub.
)‫ف اللهُ ت َ َعالَى‬ ُ ِ‫( ُت ِْبلي وَيُخْ ل‬7-
7 -{tublii wa yukhlifullaahu tacaalaa}
“waad dhammaynaysaa,
ilaahayna badalkiisa ayuu keeni”.
)‫ش ِهي ًدا‬َ ‫ش َح ِمي ًدا وَ ُم ْت‬ ْ ‫س َج ِدي ًدا وَ ِع‬ ْ ‫ (اِلْ َب‬8-
8 -{ilbas jadiidan, wa cish xamiidan, wa
mut shahiidan}
“xiro wax cusub, noolowna adigoo lagu
mahadinayo, dhimana adigoo shahiid ah”.
5. Waxa uu dhahayo qofku marka uu iska
dhigayo dharka :
.) ‫هلل‬
ِ ‫بس ِم ا‬ ْ ِ ( 9-
9 -{bismillaah} “magaca ilaahay {ayaan
ku siibayaa}.
6- Ducada galida musqusha (suuliga)
‫هلل اللَّ ُه َّم إِن ِّي أ َ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن اخلُ ْب ِث‬
ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫ (( ب‬10-
))‫وَاخلَ َبائ ِ ِث‬

)28(
10- {bismillaah allaahumma innii acuudu
bika minal khubthi wal-khabaaith}
“magaca ilaahay,ayaan ku galayaa, allow
waxaan kaa magan galayaa shaydaanka
kiisa lab iyo kiisa dhadigba”.
7. Ducada ka soo bixidda musqusha.
)) ‫ (( ُغ ْفرَان ََك‬11-
11-{ qufraanaka} “allow dambi
dhaafkaaga ayaan ku waydiisanayaa”.
8- Ducada waysada ka hor.
.))‫هلل‬
ِ ‫سم ِا‬ ْ ِ ‫ (( ب‬12-
12-{bismillaah} “magaca ilaahay ayaan
ku bilaabayaa”.
9. Ducada marka la bogo waysada.
ُ ‫ش َهد أَن ال إل َه اال‬
َ‫شرِيك‬َ ‫اهلل وَ ْح َد ُه ال‬ ِ ِ ْ ُ ْ َ ‫ (( أ‬13-
)) ...ُ ‫سولُه‬ ُ َ ‫ش َه ُد أ َ َّن ُم َح َّمدا ً َع ْب ُد ُه وَر‬ ْ َ ‫لَ ُه وَأ‬
13-{ash-hadu an laa ilaaha illalaahu,
waxdahu laa shariika lahu, wa ash-hadu
anna muxamadan cabduhu wa rasuuluhu

)29(
…}
“waxaan qirayaa inuusan jirin ilaah xaq
lagu caabudo ilaahay mooyee, cid wax
la wadaagtana majirto, waxaan qirayaa
oo kale in nabi muxammad s.c.w yahay
adoonkiisa iyo ergaygiisa. } .
‫اج َعـلْني‬ ْ َ‫ني و‬
َ ‫اج َعلنـي ِم َن التَّـ ّواب‬ ْ ‫ـم‬َّ ‫ ((ال ّل ُه‬14-
.))‫َط ّهـرين‬ َ ‫ِم َن املت‬
14- { allaahummajcalnii minattawaabiina
wajcalnii minal mutadahiriina}
<> allow iga yeel kuwa toobad keenka
badan, igana dhig kuwa isdaahiriya”.
‫ش َهـ ُد أ َ ْن ال‬
ْ َ ‫ـم وَب ِ َحم ِدك أ‬ َّ ‫((س ْبحـان ََك ال ّل ُه‬ ُ 15-
ُ َ ُ ِ َ ْ َ َ ‫إِل َه إِالّ أ‬
.))‫توب إِلَـ ْيك‬ َ ‫أ‬ ‫و‬ َ
‫ك‬ ‫ر‬ ‫ف‬ ْ
‫غ‬ ‫ت‬ ‫س‬ َ ‫أ‬ ‫ْت‬ ‫ن‬
15-{subxaanakallaahumma wa bixam-
dika, ash-hadu an laa ilaaha illaa anta
astaqfiruka wa atuubu ilayka }.
<> allow adigaa ka huffan xumaan
mahadna leh, waxaan qirayaana

)30(
inuusan jirin ilaah xaq lagu caabudo
adiga mooyee, dambi dhaaf ayaan
ku weydiisanayaa waana kuu toobad
keenayaa>>.

10. Ducada marka laga baxayo guriga

‫هلل وَال َح ْو َل وَال‬ ِ ‫هلل ت َ َو َكلْ ُت َعلَى ا‬ ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫( ب‬16-
) ‫هلل‬ِ ‫ُق َّو َة اِال بِا‬
16- {bismillaah tawakaltu calalaah, walaa
xawla walaa quwwata illaa billaah}
“magaca ilaahay, ayaan alle ku tala
saartay,xeelad iyo awoodna ilaahay ayey
u sugnaadeen”.
‫ض َّل أ َ ْو أز‬َ ُ ‫ـل أ َ ْو أ‬
َّ ِ‫ اللَ ُه َّم اِن ِّي أ َ ُعوذُ ب ِ َك أ َ ْن أضـ‬17-
َ‫ـهل‬
َ ‫يـ ْج‬ ُ ‫ِ َّل أوْ أ ُز َ َّل أوْ أ َ ْظلِم َ أوْ أ ُ ْظلَ َم أو أ َ ْج َهل أو‬
َ
)) ‫َعلَ َّي‬
17-{allaahumma innii acuudu bika min an
adilla aw udalla aw azilla aw uzalla aw
adlima aw udlama aw ajhala aw yujhala

)31(
calayya}.
< allow waxaan kaa magan galayaa,
inaan lumo ama la ilumiyo, amase aan
simbiririxoodo ama la simbiririxiyo, ama
aan wax dulmiyo ama la i dulmiyo ama
aan qaldamo ama la igu qaldamo”.
11. Ducada galidda guriga
‫هلل خَ رَ ْجنَا وَ َعلَى‬ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫هلل وَلجَ ْنَا وَب‬
ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫(( ب‬18-
))‫سلِّ ُم َعلَى أ َ ْهلِ ِه‬ ‫ي‬
َ ُ َّ‫م‬ُ ‫ث‬ ‫َا‬
‫ن‬ ْ ‫ل‬‫رَبِّنَا ت َ َو َك‬
18- {bismillaahi walajnaa wa bismillaahi
kharajnaa wa calaa rabbinaa tawakal-
naa}
“magaca ilaahay ayaan ku galnay,
magaca ilaahayna waan ku baxnay
rabiganagana waan tala saaranay, kadib
wuxuu salaami reerkiisa>>.
12. Ducada tagidda misaajidka
‫سانِي‬ َ ِ‫ وَ ِفي ل‬، ‫اج َع ْل ِفي َقلْ ِبي ن ُورًا‬ ْ ‫الله ًّم‬ُ ( 19-
‫ وَ ِم ْن‬،‫صرِي ن ُ ْورًا‬ َ َ ‫ وَ ِفي ب‬،‫س ْم ِعي نُ ْورًا‬ َ ‫ وَ ِف ْي‬،‫ن ُ ْورًا‬

)32(
 ‫ وَ َع ْن‬،‫ وَ َع ْن مَيِي ِني ن ُورًا‬،‫ وَ ِم ْن حَتْ ِتي ن ُورًا‬،‫َف ْو ِقي ن ُ ْورًا‬
‫ َو‬،‫ ِم ْن خَ لْ ِفي ن ُورًا‬،‫ وَ ِم ْن أ َ َما ِمي ن ُورًا‬،‫ش َمالِي ن ُورًا‬ ِ
‫ظ ْم‬ ِّ ‫ وَ َع‬،‫ظ ْم لِي ن ُورًا‬ ِ ‫ وَأ َ ْع‬،‫سي نُ ْورًا‬ ِ ‫اج َع ْل ِفي ن َ ْف‬ ْ
‫ اللَ ُه َّم‬،‫اج َعلْ ِني نُورًا‬ ْ َ‫اج َع ْل لِي نُورًا و‬ ْ َ‫لِ ْي ن ُورًا و‬
‫ وَ ِفي‬،‫ص ِبي ن ُورًا‬ َ ‫اج َع ْل ِفي َع‬ ْ َ ً ‫ط ِني ن ُو‬
‫و‬ ، ‫ا‬ ‫ر‬ ِ ‫أ ْع‬
‫ وَ ِفي‬،‫ش ْعرِي نُورًا‬ َ ‫ وَ ِفي‬،‫ وَ ِفي دَ ِمي ن ُورًا‬،‫لحَ ْ ِمي ن ُورًا‬
) ‫شرِي نُورًا‬ َ َ‫ب‬
‫ وَنُورًا ِف ْي‬...‫اج َعل لِ ْي ن ُ ْورًا ِف ْي َق ْبرِي‬ ْ ‫(( اللَّ ُه َّم‬
‫ وَزِدْنِي ن ُورًا وَزِدْنِي نُورًا‬، ‫ظا ِمي )) (( وَزِدْنِي نُورًا‬ َ ‫ِع‬
.)) ٍ‫)) (( وَ َه ْب لِ ْي ن ُورًا َعلَى ن ُور‬
19- {allow ka yeel qalbigayga nuur,
carabkaygana nuur,maqalkaygana nuur,
aragaygana nuur, korkaygana nuur,
hoostaydana nuur, midigtaydana nuur,
bidixdaydana nuur,hortaydana nuur,
gadaashaydana nuur, naftaydana allow
ka yeel nuur, iina waynee nuur, iina yeel
nuur, igana dhig nuur, allowna i sii nuur,
kana yeel xididadayda nuur,hilibkaygana

)33(
nuur , dhiigaygana nuur, timahaygana
nuur, jidhkaygana nuur}
allow ka yeel qabrigaygana nuur… ka
yeelna lafahayga nuur)) (( iina siyaadi(iina
kordhi) nuur iina siyaadi(iina kordhi) nuur
iina siyaadi(iina kordhi) nuur )) (( iina
hibee nuur nuur saaran )) .
13. Ducada galidda misaajidka
َ ‫ وَب ِ َو ْج ِه ِه‬،‫يم‬
،ِ‫الكرِمي‬ ِ ‫ظ‬ ِ ‫هلل ال َع‬ِ ‫ أ َ ُعوذُ بِا‬20-
)) ‫يم‬ َ ‫الش ْي‬َ ‫ ِم َن‬،‫طان ِ ِه ال َق ِدمي‬ َ ْ‫سل‬
ِ ‫ان الرَ ِج‬ِ ‫ط‬ ِ ُ َ‫و‬
‫هلل‬
ِ ‫ول ا‬
ِ ‫س‬ َ
ُ َ ‫السال ُم َعلى ر‬ َ َ‫الصال ُة و‬ َ َ‫هلل و‬
ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫((ب‬
َ ‫اللَ ُه َّم افت َْح لِي أَب ْ َو‬
.)) ‫اب ر َ ْح َم ِت َك‬
20 – ( acuudu billaahi al-cadiimi, wa
biwajhihi al-kariimi , wa bisuldaanihi al-
qadiimi , mina shaydaanirrajiimi )
{bismillaah, wassalaatu wassalaamu
calaa rasuulillaah, allaahumma iftax lii
abwaaba raxmatika}
<> waxaan uga magan galayaa

)34(
ilaahayga weyn, wajigiisa wanaagsan,
iyo awoodiisa horaysay shaydaanka la
fogeeyay >.
“magaca ilaahay ayaan ku galayaa,
naxariis iyo nabad galyana ha ahaato
rasuulkii ilaahay korkiisa, allow ii fur
albaabada naxariistaada”.
14. Ducada ka soo bixidda misaajidka .
‫ول‬
ِ ‫س‬ُ َ ‫السال ُم َعلَى ر‬َ َ‫الصال ُة و‬َ َ‫هلل و‬
ِ ‫س ِم ا‬ ْ ‫ ((( ب‬21-
‫ اللَ ُه َّم‬، ‫ضلِ َك‬ْ ‫لك ِم ْن َف‬ َْ ‫هلل اللَ ِ ُه َّم اِن ِّي أ‬
َ َ ‫سأ‬ ِ ‫ا‬
. ))‫ان الرَ ِجيم‬ َ َ
ِ ‫ص ْم ِني ِم ْن الشيط‬ ِ ‫ا ْع‬
21 -{ bismillaah, wassalaatu wassalaamu
calaa rasuulillaah, allaahumma innii as-
aluka min fadlika, allaahumma icsimnii
minashaydaanirrajiim}
“magaca ilaahay ayaan ku baxayaa,
naxariis iyo nabad galyana ha ahaato
rasuulkii ilaahay korkiisa, allow waxaan
ku waydiisanayaa fadligaaga allow iga

)35(
ilaali shaydaanka la fogeeyay”.
15. Adkaarta Adinka
‫ يَقُو ُل ِم ْث َل َما يَقُو ُل امل ُ َؤذِ ُن إِال َّ ِف ْي(( َح َّي‬22-
‫ (( ال‬:‫الصالَ ِة وَ َح َّي َعلَى ال َفالَ ِح )) َف َيقُو ُل‬ َ ‫َعلَى‬
ِ ِ ِ َّ ‫َح ْو َل وَال‬
.)) ‫هلل‬ ‫ا‬‫ب‬ ‫ال‬ ‫إ‬ َ
‫ة‬ ‫و‬ ُ
‫ق‬
22- Wuxuu dhahayaa sida uu dhahayo
mu-adinku, laakiinse marka uu soo gaaro
mu-adinku(xayya calassalaati xayya
calal-falaax oo ka dhigan u kaalaya
salaada u kaalaya liibaanta) wuxuu dha-
hayaa (laa xawla walaa quwwata illaa
billaah oo kadigan: majiraan xeelad iyo
awood ta ilaahay lagu helo mooyee).
ُ َّ ‫ش َهد أَن ال َ إله إال‬
‫اهلل وَ ْح َد ُه‬ ْ َ ‫ (( وَأَن َا أ‬:‫ يُقُو ُل‬23-
ِ ِ ْ ُ
‫يت‬
ُ ‫ض‬ ُ
ِ َ ‫ ر‬،‫سول ُه‬ ُ َ‫ وَأ َ َّن ُم َح َمدا َع ْب ُد ُه و‬، ‫يك لَ ُه‬
ً َ ِ‫شر‬ َ َ ‫ال‬
(( )) ً ‫الم دِينا‬
ِ ‫س‬ ْ ِ ‫ وَبِاإل‬،ً‫سوال‬ ُ َ ‫وَ مِب َ َح َم ٍد ر‬،ً‫هلل ر َ ّبا‬
ِ ‫بِا‬
.)) ‫َش ُّه ِد امل ُ َؤذ ِِّن‬َ ‫يَقُو ُل ذَلِ َك َع ِق َب ت‬
23- (( wa anaa ash-hadu an laa ilaaha
illalaahu waxdahu, laa shariika lahuu,

)36(
wa anna muxammadan cabduhu wa
rasuuluhu, radiitu billaahi rabbaa, wa
bi-muxammadin rasuulaa, wa bil-islaami
diinaa )) .
(( Aniguna waxaan qirayaa in ilaah jirin
xaq lagu caabudo ilaahay mooyee,kaligii,
cid wax la wadaagtana majirto, waxaan
kaloon qirayaa in nabi muxammad
yahay adoonkiisa iyo ergaygiisa, raali
waxaan ku ahay rabbinimada ilaahay,
iyo rasuulnimada nabi muxammad, iyo
islaamkana diin ahaan )).
(( wuxuu dhahayaa hadalkaas,
ashahaadada mu-adinka kadib)) .
‫صلِّي َعلَى الن َِب ِّي صلى اهلل عليه‬ َ ُ‫ (( ي‬24-
)) ‫وسلم ب َ ْع َد َفرَا ِغ ِه ِم ْن إ ِ َجاب َ ِة امل ُ َؤذ ِِّن‬
24- ((wuxuu ku saliyayaa nabiga s.c.w
Marka uu bogo u jawaabida ama kadaba
dhihidda mu-adinka)).

)37(
 ُ (( :‫ يَقُو ُل‬25-
‫الله َّم ر َ َّب َه ِذ ِه ال َد ْع َو ِة التَا َّم ِة‬
‫سيلَ َة‬ ‫و‬
ِ َ ‫ال‬ ً ‫ا‬ ‫د‬‫م‬َّ َ ُ ِ ‫الصال ِة القَائ ِ َم ِة‬
‫ح‬ ‫م‬ ‫آت‬ َ َ‫و‬
ً ً
،‫ضيل َة وَاب َعث ُه َمقَاما َم ْح ُمودا ال ِذي وَ َعدت َ ُه‬ْ َ ِ ‫وَال َف‬
ُ ِ‫إِن ََك ال تُخْ ل‬
))ِ‫ف املِي َعاد‬
25- (( wuxuu dhahayaa adinka marka uu
dhamaado:{allaahumma rabbi hadihi al-
dacwati attaamah wassalaati al-qaaimati
aati muxammadan al-wasiilatah, wa fadi-
ilah wab cath-hu allaahumma maqaaman
maxmuudanilladii wacadtahu innaka laa
tukhliful miicaad )) .
“allow rabbigii dacwadan dhamayska
tiran lahaayow, iyo salaada oogan
lahaayow, sii muxammad (s.c.w)
wasiilada( oo ah darajo jannada ka mid
ah) iyo darajo dadka dheer, soo saarna
maalinta qiyaamada isagoo taagan meel
lamahadiyay, kaasood u ballan qaaday,
adiguna allow ma goysid ballanka”.

)38(
 ‫َان وَاإل ِ َقا َم ِة َفإ ِ َّن‬ َ ِ ‫ (( ي َ ْد ُعو لِ َن ْف‬26-
ِ ‫س ِه بَينْ َ األذ‬
.)) ُّ‫ال ُد َعا َء ِحي َن ِئ ٍذ ال َ يُرَد‬
26 - ‘’ wuxuu ducaysanayaa adinka iyo
aqinka dhexdooda, ducada waqtigaasna
lama celiyo”.
16. Ducooyinka furashada (salaada)
‫ـم با ِعـ ْد بَيـني وَبَينْ َ خَ طـايا َي َكما‬ َّ ‫ (( ال ّل ُه‬27-
‫ـم نَقِّنـي‬ َّ ‫ ال ّل ُه‬، ‫شرِ ِق وَامل َ ْغرِ ِب‬ ْ َ ‫با َع ْد َت بَينْ َ امل‬
‫ض‬ُ ‫ِم ْن خَ طايا َي َكمـا يُـ َنقَّى ال َّثـ ْو ُب األَب ْ َي‬
‫سلْنـي ِم ْن خَ طايـا َي‬ ِ ‫ـم ا ْغ‬ َّ ‫ ال ّل ُه‬، ‫َس‬ ِ ‫ِم َن ال َّدن‬
ْ
. ))ِ‫املـاء وَال َبرَد‬
ِ َ‫لـج و‬ َّ
ِ ‫بِالث‬
(27) (( allaahumma baacid baynii wa
bayna khadaayaaya kamaa baacaddta
baynal mashriq wal-maqrib, allaahumma
iqsilnii min khadaayaaya bil-thalji wal-
maa-I, wal-baradi )) .
<> allow kala fogee dhexdayda iyo
dhexda gafafkayga, sida aad ukala

)39(
fogaysay qorrax kasoo baxa iyo qorrax
u dhicidda , allow iga daahiri (sifee)
gafafkayga sida looga sifeeyo marada
cad wasakhda, allow igaga dhaq
dambiyadayda baraf, biyo, iyo qabow <>.

‫ـم وَب ِ َح ْمـ ِد َك وَت َبار َ َك‬

َّ ‫س ْبـحان ََك ال ّل ُه‬ ُ (( 28
. )) ‫ـك وَت َعـالى َجـ ُّد َك وَال إِل َه َغ ْي ُرك‬ َ ‫اس ُم‬ ْ
(28){subxaanakallaahumma wa bixam-
dika, wa tabaarakasmuka, wa tacaalaa
jadduka, walaa ilaaha qayruka )).
((allow adigaa ka huffan xumaan,
mahadna leh, magacaaguna wuu
barakoobay, sharaftaaduna (awoodaada)
kor ayey ahaatay, mana jiro ilaah aan
adiga ahayn )).
‫مـوات‬
ِ ‫الس‬
َّ َ‫طر‬ َ ‫ـي لِلَّذي َف‬ َ ‫هـت وَ ْج ِه‬
ُ ‫ (( وَ َّج‬29-
‫ إ ِ َّن‬، ‫املشرِكني‬ْ ‫ض َحنـي َفا ً وَمـا أَنا ِم َن‬ َ ْ ‫وَاألَر‬
‫هلل‬
ِ ‫ وَ مَماتـي‬، ‫ وَ َم ْحـيا َي‬، ‫ُسكي‬ ُ ‫ وَن‬، ‫صالتـي‬ َ

)40(
 ‫ذلك أ ُ ِمرْ ُت وَأَنا‬ ‫ريـك لَ ُه وَب ِ َ‬ ‫ش َ‬ ‫ر َ ِّب العالمَ ني ‪ ،‬ال َ‬
‫ـم أَن َْت املَلِ ُك ال إل َه إالّ‬ ‫ه‬ ‫ّ‬
‫املسلِـمني ‪َّ ُ .‬‬
‫ل‬ ‫ال‬ ‫ِم َن ْ‬
‫ِ ِ‬
‫ـت ن َ ْفسـي‬ ‫أَن ْت‪ ،‬أَن َْت رَبِّـي وَأنـا َع ْبـ ُدك ‪ ،‬ظل ْم ُ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫وَا ْعـ َترَ ْف ُت ب ِ َذن ْبـي َفا ْغ ِفرْ لي ذُنوبي َجميعا ً إِن َّـه‬
‫س ِن‬ ‫نـوب إالّ أَن ْت ‪.‬وَا ْه ِدنـي أل َ ْح َ‬ ‫ال ي َ ْغـ ِف ُر ال ُّذ َ‬
‫اصـرِف‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ْـت‬ ‫ن‬ ‫َ‬ ‫أ‬ ‫ّ‬ ‫ال‬ ‫إ‬ ‫ها‬ ‫ن‬ ‫ـ‬‫س‬ ‫ح‬ ‫َ‬ ‫أل‬ ‫ـدي‬ ‫الق ال ي َ ْه‬ ‫َ‬
‫َ ْ‬ ‫ْ َ ِ ِ‬ ‫األخْ ِ‬
‫س ِّيئَهـا‬ ‫صرِف َعـ ّنْي َ‬ ‫ُ‬ ‫س ِّيئَهـا ‪ ،‬ال ي َ ْ‬ ‫َعـ ّنْي َ‬
‫س ْعـ َديْك ‪ ،‬وَاخلَـ ْي ُر ُكلُّـ ُه‬ ‫إِالّ أَن ْـت ‪ ،‬لَ َّبـ ْي َك وَ َ‬
‫ـس إِلَـ ْيك ‪ ،‬أَنا ب ِ َك وَإِلَ ْيـك ‪،‬‬ ‫الش ُّر لَ ْي َ‬ ‫ب ِ َيـ َديْـك ‪ ،‬وَ َّ‬
‫توب إِلَـيك )) ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ك‬‫َ‬
‫ت َبـار َ ْك َت وَت َعـا َ ْ َ ِ ُ َ ُ‬
‫أ‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ف‬ ‫ـ‬‫غ‬‫ْ‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫َ‬ ‫أ‬ ‫يت‬ ‫َ‬ ‫ل‬

‫‪(29) (( wajahtu wajhiya lilladii fadaras-‬‬

‫‪samaawaati wal-arda xaniifan, wamaa‬‬
‫‪ana minal-mushrikiina, innasalaatii wa‬‬
‫‪nusukii wa maxyaaya wa mamaatii‬‬
‫‪lillaahi rabbil caalamiina, laa shariika‬‬
‫‪lahu wa bidaalika umirtu wa ana minal‬‬
‫‪muslimiina. Allaahumma anta al-ma-‬‬
‫‪liku laa ilaaha illaa anta, anta rabbii wa‬‬

‫(‪)41‬‬
ana cabduka, dalamtu nafsii wactaraftu
bidambii faqfirlii dunuubii jamiican innahu
laa yaqfirudunuuba illaa anta. Wahdinii
li axsanil-akhlaaqi la yahdii li axsanihaa
illaa anta,wasrif cannii sayyi-ahaa laa
yasrifu cannii sayyi-ahaa illaa anta, lab-
bayka wa sacdayka, wal-khayru kulluhu
biyadayka, washsharru laysa ilayka, ana
bika wa ilayka, tabaarakta wa tacaalayta,
astaqfiruka wa atuubu ilayka )) .
< waxaan u jeediyey wajigayga allihii
abuuray cirarka iyo dhulka anigoo ka
iilanaya (shirkiga) kamana mid ihi kuwa
wax kula wadaajiyey (mushrikiinta),
salaadayda , iyo gawracayga
(cibaadadayda) iyo nolashayda iyo
geeridayduba waxay u sugnaadeen
ilaahaygii caalamkoo dhan rabbigooda
ahaa,cid wax la wadaagtana malaha

)42(
sidaas baana la i amray waxaana kamid
ahay muslimiinta (hogaansamayaasha).
allow adigaa ah boqorka, ilaah majiro
xaq lagu caabudo adiga mooyee, adigaa
ah rabbigay ,aniguna waxaan ahay
adoonkaaga, waxaan dulmiyey naftayda,
waana qirtay dambigayga, ee ii dambi
dhaaf dambiyadayda dhamaantood,
ma dhaafo dambiyada adiga mooyee,
igu hanuunina akhlaaqda teeda ugu
wanaagsan, kuma hanuuniyo teeda
wanaagsan adiga mooyee, igana jeedi
teeda xun, igama jeediyo teeda xun
(akhlaaqda) adiga mooyee, allow waan
ku ajiibay, waana kugu liibaanay, khayr
oo idilna waa labadaada gacmood
dhexdood, sharkuna xaggaaga
ma aha, aniguna adiga umbaan ku
joogaa,xagaagana waan ahaaday, waad

)43(
baraka badnaatay, waadna kor ahaatay,
waxaan ku weydiisanayaa inaad ii dambi
dhaafto, waana kuu toobad keenayaa>> .
َ
، ‫ميكـائيل‬ َ ‫ـم ر َ َّب ِجـ ْب‬
َ‫ و‬، ‫رائيل‬ َّ ‫ (( ال ّل ُه‬30-
‫ عالـِ َم‬، ‫ض‬ َْ ‫موات وَاأل‬
‫ر‬ ِ ‫الس‬
َّ َ ِ ،‫ـرافيل‬
‫ر‬ ‫ـ‬ ‫فاط‬ َ ‫س‬ْ ِ ‫وَإ‬
ِ َ
‫ـكم ب َ ْيـ َن ِعبـادِ َك‬ ُ ْ ‫ت‬ َ‫ح‬ ‫ْـت‬
َ َِ ‫ن‬ ‫أ‬ ‫ة‬ ‫د‬ ‫هـا‬‫الش‬َّ َ ِ ْ ‫ال َغ‬
‫و‬ ‫ـب‬ ‫ي‬
‫ اه ِدنـي لمِ ـا‬.‫فيـما كانوا في ِه يَخْ َتلِفـون‬
‫َّـك ت َْهـدي‬ َ ‫ إن‬، ‫ف فيـ ِه ِم َن الحْ َـقِّ بِإذْنِك‬ َ ِ‫اخْ تُـل‬
ِ ِ
. )) ‫ستَقـيم‬ ‫م‬
ُ ‫راط‬
ْ ٍ ِ ِ ‫ص‬ ‫لى‬ ‫إ‬ ‫ء‬
ُ ‫َشـا‬ ‫َم ْن ت‬
(30) (allahumma rabba jibraa-
iila wa miika-iila, wa israafiila,
faadirassamaawaati wal-ardi, caalimal
qaybi washshahaadati, anta taxkumu
beyna cibaadika fiimaa kanuu
yakhtalifuun ihdinii limaa ikhtulifa fiihi
minal xaqqi bi-idnika innaka tahdii man
tashaa ilaa siraadin mustaqiim )) .
<> allow rabbigii (malaga) jibriil iyo
miikaa-iil iyo israafiil, cirarka iyo

)44(
dhulkana abuurayow, waxa maqan iyo
waxa joogaba ogaayow, adigaa kala
xukumaya adoomahaaga dhexdooda
waxa ay isku khilaafeen dhexdiisa. igu
hanuuni waxa la isku khilaafay xaqqiisa
idinkaaga sababtiis, adigu (allow) waad
ku hanuunisaa qofkaad doonto jidka
toosan >.
، ‫اهلل أ َ ْك َبـ ُر َكبـيرا‬ُ ، ‫اهلل أ َ ْكبـر َكبـيرا‬ ُ (( 31-
ُ َ ُ
‫ وَالحْ َـ ْم ُد‬، ‫هلل َكثـيرا‬ ِ ‫ وَالحْ َـ ْم ُد‬، ‫اهلل أ َ ْك َبـ ُر َكبـيرا‬
‫س ْبـحا َن‬ ُ َ‫ و‬، ‫هلل َكثـيرا‬ ِ ‫ وَالحْ َـ ْم ُد‬، ‫هلل َكثـيرا‬ ِ
. ً ‫بكـرَ ًة وَأَصيـال )) ثَالثا‬ ْ ‫هلل‬ ِ ‫ا‬
‫ ِم ْن ن َ ْف ِخـ ِه‬:‫طان‬
ِ ‫الشـ ْي‬ َّ ‫هلل ِم َن‬ِ ‫(( أَعـوذُ بِا‬
. )) ‫وَن َ ْفـ ِث ِه وَ َه ْمـزِه‬

(31) (( allaahu akbar kabiiraa, allaahu

akbar kabiiraa, allaahu akbar kabiiraa,
wal-xamdu lillaahi kathiiraa, wal-xamdu
lillaahi kathiiraa, wal-xamdu lillaahi

)45(
kathiiraa, wa subxaanallahi bukratan wa
asiilaa)). Saddex jeer.
(( acuudu billaahi minashaydaani: min
nafkhihi, wa nafathihi, wa hamzihi))
<> ilaahaybaa weyn oo weyn, ilaahaybaa
weyn oo weyn, ilaahaybaa weyn oo weyn
, mahad badanna ilaahaybaa leh, mahad
badanna ilaahaybaa leh, mahad badanna
ilaahaybaa leh, ceeb iyo xumaanna
waxaa ka huffan ilaahay aroor iyo
galabba)) .
< waxaan ilaahay uga magan galayaa
shaydaanka: afuufkiisa , tufiddiisa iyo
waswaasintiisa > .
‫مـوات‬
ِ َّ ُ‫ـم لَ َك الحْ َ ْم ُد أَن َْت نـور‬
‫الس‬ َّ ‫ (( ال ّل ُه‬32-
َ
‫ وَلَ َك الحْ َ ْم ُد أن َْت َقـ ِّي ُم‬، ‫فيـهن‬ َ
ِ َ ‫ض وَ َم ْن‬ ِ ْ ‫وَاألر‬
‫ [وَلَ َك الحْ َ ْم ُد‬، ‫فيـهن‬ ِ ‫ض وَ َم ْن‬ ِ ْ ‫ـموات وَاألر‬
ِ ‫الس‬
َّ
‫فيـهن] [وَلَ َك‬ ِ ‫ن‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫ض‬
ْ ََ ِ ْ َ ِ ‫ر‬َ ‫األ‬ ‫و‬ ‫ـموات‬ َّ ُّ َ ‫أَن َْت‬
‫الس‬ ‫ب‬ ‫ر‬
‫ض وَ َم ْن‬ َ ِ ُ ْ‫الحْ َ ْم ُد لَ َك ُمل‬
ِ ْ ‫ـموات وَاألر‬ ‫الس‬
َّ ‫ـك‬

)46(
 ‫ـموات‬
‫ِ‬ ‫الس‬
‫ـك َّ‬ ‫فيـهن] [وَلَ َك الحْ َ ْم ُد أَن َْت َملِ ُ‬ ‫َ ِ‬
‫ض ] [وَلَ َك الحْ َ ْم ُد] [أَن َْت الحْ َـقّ وَوَ ْعـ ُد َك الحْ َـق‬ ‫وَاألر ْ ِ‬
‫ـك الحْ َـق ‪ ،‬وَلِقـا ُؤ َك الحْ َـق ‪ ،‬وَالجْ َـ َّن ُة َحـق‬ ‫‪ ،‬وَ َق ْولُ َ‬
‫مـح َّم ٌد‬
‫‪ ،‬وَالنّـارُ َحـق ‪ ،‬وَالن َِّبـ ّيو َن َحـق ‪ ،‬وَ َ‬
‫السـا َع ُة َحـق]‬ ‫سلَّ َم َحـق ‪ ،‬وَ ّ‬ ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه وَ َ‬ ‫َ‬
‫سلَمت ‪ ،‬وَ َعلَـ ْي َك ت َ َو َّكلْـت ‪ ،‬وَب ِ َك‬ ‫ـم لَ َك أ َْ‬‫ُ َّ‬‫ه‬ ‫ل‬‫ّ‬ ‫[ال‬
‫خاص ْمت ‪ ،‬وَإِلَـ ْي َك‬ ‫ـك َ‬ ‫آ َمنْـت ‪ ،‬وَإلَـ ْي َك أَن َ ْبـت ‪ ،‬وَب ِ َ‬
‫ِ‬
‫حاك ْمـت ‪ .‬فا ْغ ِفـرْ لي مـا َق َّد ْم ُت ‪ ،‬وَما أَخَّ ـرْت ‪،‬‬ ‫َ‬
‫سـرَرْت ‪ ،‬وَما أ َ ْعلَـنْت ] [أَن َْت املُقَـ ِّد ُم وَأَن َْت‬ ‫وَما أ َ ْ‬
‫ْـت إلـهي ال إاـ َه إالّ‬ ‫َ‬ ‫ّ َ‬ ‫ُ‬
‫ِ ِ‬ ‫ا َملـ َؤخِّ ر ‪ ،‬ال إِاـ َه إِال أن ْـت] [أن َ ِ‬
‫أن ْـت )) ‪.‬‬
‫‪32 – (( allaahumma lakal xamdu anta‬‬
‫‪nuurussamaawaati wal ardi wa man‬‬
‫‪fiihinna, wa lakal xamdu anta qayyimu‬‬
‫‪samaawaawti wal ardi wa man fiihinna,‬‬
‫‪walakal xamdu anta maliku samaawaati‬‬
‫‪wal ardi, walakal xamdu antal xaqqu wa‬‬
‫‪wacdukal xaqqu, wa qawlukal xaqqu, wa‬‬
‫‪liqaaukal xaqqu , wal jannatu xaqqun,‬‬

‫(‪)47‬‬
wannaaru xaqqun wannabiyyuuna
xaqqun, wa muxammadun xaqqun s.c.w
, wassaacatu xaqqun { allaahumma laka
aslamtu, wa calayka tawakaltu, wa bika
aamantu, wa ilayka anabtu, wa bika
khaasamtu, wa ilayka xaakamtu, faqfir lii
maa qaddamtu , wamaa akhkartu, wamaa
asrartu,wa maa aclantu, antal muqad-
dimu wa antal muakhkhiru, laa ilaaha
illaa anta}.

<> allow mahad ayaa kuu sugan,

adigu waxaad tahay nuurka cirarka
iyo dhulka iyo waxa ku dhex suganba,
mahad baana kuu sugan adigu waxaad
tahay maamulaha cirarka iyo dhulka
iyo waxa ku dhex sugan, mahadbaana
kuu sugan waxaadna tahay rabbiga
cirarka iyo dhulka iyo wixii ku dhex

)48(
sugan, mahadbaana kuu sugan ,
waxaadna leedahay hanashada
cirarka iyo dhulkaba iyo wixii ku dhex
sugan, mahadbaana kuu sugan adigu
waxaa tahay boqorka cirarka iyo
dhulkaba, mahadbaana kuu sugan adigu
waxaad tahay xaq, ballankaaguna
waa xaq, qawlkaaguna waa xaq,
kulankaaguna wa xaq, jannaduna waa
xaq, naartuna waa xaq, nabiyaduna
waa xaq, muxammadna waa xaq s.c.w
, qiyaamaduna waa xaq, allow adigaan
isku kaa dhiibay, adaana ku talasaartay,
adigaana ku rumeeyey,xagaagaana
usoo laabtay,daraadaa ayaan u dooday,
xagaagana waan u xukuntamay, ee ii
dambi dhaaf wixii aan hormarsaday iyo
wixii aan dib marsaday iyo wixii aan
qarsaday iyo wixii aan muujistayba,

)49(
adigaa ah ka wax hormariya iyo ka
wax dibmariya, ilaahna majiro xaq lagu
caabudo adiga mooyee>>.(adigu waxaad
tahay ilaahayga, ilaah majiro xaq lagu
caabudo adiga mooyee «.

17.Ducooyinka rukuucda (la akhriyo)

. ‫يم ))ثالث مرات‬ ِ ‫ظ‬ ِ ‫بحا َن رَب ِّ َي ال َع‬

َ ‫س‬ ْ ُ (( 33-
33- (subxaana rabbiyal cadiim) seddex
mar.
<>waxaa xumaan ka hufan rabbigaygii
waynaa>>
‫ (( ُس ْب َحان ََك اللَ ُه َّم رَبَّنَا وَب ِ َح ْم ِد َك اللَ ُه َّم‬34-
. )) ‫اغ ِفرْ لِي‬
34 -(subxaanakalaahumma wa bixam-
dika, allaahumaqfir lii,)
(allow adigaa ka huffan
xumaan,rabiganagow mahadna leh, allow

)50(
ii dambi dhaaf).
.)) ‫وح‬ َ َ ٌ ‫وح ُق ُد‬
ِ ‫وس ر َ ُّب املالئِك ِة وَال ُر‬ ٌ ‫س ُّب‬ ُ (( 35-
35 -(subbuuxun qudduus rabbul malaai-
kati warruux).
<>Waxaa xumaan ka hufnaan badan,
ceebla>aanna badan rabbiga malaa>igta
iyo malaku jibriilba>>.
‫ وَلَ َك‬،‫ وَب ِ َك آ َمن ُْت‬،‫ (( اللَ ُه َّم لَ َك ر َ َك ْع ُت‬36-
‫ وَ ُمخِّ ـي‬،‫بصرِي‬ َ َ‫س ْم ِعي َو‬ َ ‫ش َع لَ َك‬ َ َ‫ خ‬، ‫أسلَ ْم ُت‬
.))‫اس َت َقلََّ ْت ب ِ ِه َق َد ِمي‬
ْ َ َ ِ َ ‫ظ ِمي وَ َع‬
‫ا‬‫م‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫ب‬ ‫ص‬ ْ ‫وَ َع‬
36 -(allaahumma laka rakactu, wa bika
aamantu, wa laka aslamtu, khashaca
laka samcii, wa basarii, wa mukhkhii, wa
cadmii, wa casabii, (wa mastaqallat bihi
qadamii ).
<>allow adaan kuu rukuucay, adigaana
ku rumeeyay, adigaana isku kaa dhiibay
, adiguuna kuu khushuucay maqalkaygu,
araggaygu, maskaxdaydu,laftaydu iyo

)51(
xididkaygu iyo waxkasta oy lugtaydu
xambaarsantahay>>.
‫اء‬
ِ َ ‫الك ْبرِي‬
ِ َ‫وت و‬ ِ ‫وت وَالمَ لَ ُك‬ ِ ‫بحا َن ذِي اجلَ َب ُر‬َ ‫س‬ ْ ُ (( 37-
.)) ‫ظ َم ِة‬َ ‫وَال َع‬
37 -(subxaana dil jabaruuti walmalakuuti,
walkibriyaai wal cadamati }
“waxaa hufan (xumaan ka hufan) eebaha
leh awooda, boqortinimada, kibirka iyo
weynaantaba”.
18.Ducada ka soo toosidda rukuucda.
ُ ‫ ( سمع‬38-
) ‫اهلل لمِ َ ْن َح ِم َد ُه‬ َ ِ َ
38- {samicallaahu liman xamidahu}
“ilaahay wuu maqlay qofkii mahadiyay”.
‫ (( رَبَّنَا وَلَ َك احلَ ْم ُد َح ْم ًدا َك ِثيرًا َط ِي ًبا ُم َبار َ ًكا‬39-
.)) ‫ِفي ِه‬
39-{rabbanaa walakal xamd xamdan
kathiiran dayyiban mubaarakan fiihi}
“rabbiganagow waxaa kuu sugan mahad
badan oo wanaagsanoo barakaysan”.

)52(
 ،‫وما ب َ ْين َُهما‬,‫ض‬ َ ْ «ِ 40-
ِ َ ْ ‫ وَ ِمل َء األر‬،‫ات‬ ِ َ‫الس َماو‬
َ ‫مل َء‬
‫َاء‬
ِ ‫ن‬ َ
‫ث‬ ‫ال‬ َ
‫ل‬ ‫ه‬ ‫أ‬ , ‫د‬ ‫ع‬ ‫ب‬ ‫ء‬ ‫ي‬ ‫ش‬َ
ْ ُ ْ َ ٍ ْ ْ ِ َ ِ ‫وَ ِم ْل َء َما‬
‫ن‬ ‫م‬ ‫ْت‬ ‫ئ‬ ‫ش‬
‫ الل ُه َّم‬,‫ وَ ُكلُّنَا لَك َع ْب ُد‬,‫ أ َ َحقُّ َما َقال ال َع ْب ُد‬,‫امل ْ ِد‬
َ َّ َ َ‫وَ ج‬
‫ وَال‬,‫ط َي لمِ َا َم َن ْع َت‬ ِ ‫ وَال ُم ْع‬,‫يت‬ َ ‫ط‬ َ ‫ال َمان ِ َع لمِ َا أ ْع‬
) ‫ْك اجلَ ُّد‬َ ‫ي َ ْن َف ُع ذَا اجلَ ِّد ِمن‬
40- (mil asamaawaati, wa mil al
ardi,wa mil a maa shi-ta min shay-in
bacd ahla thanaai wal majdi, {axaqqu
maa qaalalal-cabdu wa kullunaa laka
cabdu,{allaahumma)laa maanica li-
maa acdayta, walaa mucdiya limaa
manacta,walaa yanfacu dal jaddi mink-
aljaddu}
“allow waxaan ku mahadinayaa in dhan
muga cirarka iyo dhulka, iyo waxa u
dhaxeeya iyo muga waxaad doonto
kadib , waxaad tahay ehelka ammaanta
iyo sharfta ,waana waxa ugu xaqsan ee
uu yiraahdo adoonku, gidigano waxaan

)53(
kuu nahay adoomo, allow lama diidi
karo wixii aad bixisso, lamana bixin
karo wixii aad diido, mana anfacayso ka
deeqda lihi deeqdiisu agtaada”.
19- Ducada sujuuda :
) ‫ ثالث مرات‬،‫س ْب َحا َن رَب ِّ َي األ َ ْعلَى‬ ُ ( 41-
41- (subxaana rabbiyal aclaa) saddex
mar.
< waxaa xumaan ka huffan rabbigaygii
sarreeyay >.
‫ (( ُس ْب َحان ََك اللَ ُه َّم رَبَّنَا وَب ِ َح ْم ِد َك اللَ ُه َّم‬42-
. )) ‫اغ ِفرْ لِي‬
42 - (subxaanakalaahum
wa bixamdika, allaahumaqfir lii,)
(allow adigaa ka huffan
xumaan,rabiganagow mahadna leh, allow
ii dambi dhaaf).
)) ‫وح‬ َ َ ٌ ‫وح ُق ُد‬
ِ ‫وس ر َ ُّب املالئِك ِة وَال ُر‬ ٌ ‫س ُّب‬ُ (( 43-
43 -(subbuuxun qudduus rabbul

)54(
malaaikati warruux).
<>Waxaa xumaan ka hufnaan badan,
ceebla>aanna badan rabbiga malaa>igta
iyo malaku jibriilba>>.
‫ وَلَ َك‬,‫ وَب ِ َك آ َمن ُْت‬,‫س َج ْد ُت‬ َ ‫ ( اللَ ُه َّم لَ َك‬44-
‫ص َّور َ ُه‬ ‫و‬
َ َ ُ ‫ه‬ َ
‫ق‬ َ ‫ل‬ َ‫خ‬ ‫ي‬ ‫ذ‬
ِ َ ‫ل‬ ‫ل‬ ‫ي‬‫ه‬ِ ‫س َج َد وَ ْج‬ َ ,‫سلَ ْم ُت‬ ْ َ‫أ‬
َ ُ َ َ
‫س ُن‬ َ ‫ ت َ َبارَك اهلل أ ْح‬،‫صرَ ُه‬ َ َ ‫س ْم َع ُه وَب‬ َ َّ‫وَشق‬,
َ ‫اخلَالِ ِق‬
.)‫ني‬
44- (( Allaahumma laka sajadtu,wabika
aamantu ,walaka aslamtu, sajada wajhii
lilladii khalaqahu,wasawarahu (fa axsana
suwarahu) wa shaqqa samcahu, wa-
basarahu, fatabaarakallaahu axsanu-
lkhaaliqiin)) .
“allow adigaan kuu sujuuday ,adigaana
ku rumeeyay, adigaana iskukaa
dhiibay, wuxuu u sujuuday wajigaygu
allihii abuuray,ee sawiray, una jeexay
maqalkiisa(dhagihiisa) iyo aragiisa

)55(
(indhihiisa) waxaa baraka badan ceebna
ka huffan allihii ugu waangsanaa inta
wax abuurta”.
*la soco abuuritaanku ilaahay ayuu u
sugnaaday, qayrkiina wax ma abuuro ee
wuu sawiraa.

‫اء‬
ِ َ ‫الك ْبرِي‬
ِ َ‫وت و‬ ِ ‫وت وَالمَ لَ ُك‬ ِ ‫بحا َن ذِي اجلَ َب ُر‬ َ ‫س‬ ْ ُ (( 45-
.)) ‫ظ َم ِة‬ َ ‫وَال َع‬
45 -(subxaana dil jabaruuti walmalakuuti,
walkibriyaai wal cadamati)
“waxaa hufan (xumaan ka hufan) eebaha
leh awooda, boqortinimada, kibirka iyo
weynaantaba”.
‫ دِ ّ ََّق ُه‬،‫ (( اللَ ُه َّم ا ْغ ِفرْ لِي ذَن ْبي ُكلَّ ُه‬46-
))‫سرَّ ُه‬ ِ َ‫وَأَوَّلَ ُه و‬,‫وَ ِجلَّه‬
ِ َ‫ وَ َعالن ِ َي َت ُه و‬,‫آخرَ ُه‬
46-{Allaahummaqfirlii dambii kullahu
diqqahu,wa jillahu, wa awalahu wa
aakhirahu,wa calaaniyatahu wasirahu}.

)56(
“allow ii dambi dhaaf dambigayga
dhammaantiis, kiisa yar iyo kiisa weyn,
kiisa hore iyo kiisa dambe, kiisa muuqda
iyo kiisa qarsoonba>>.
,‫ط َك‬ِ َ‫سخ‬ َ ‫ (( اللُّ ُه َّم إني أعوذ برضاك من‬47-
َ ‫ وَأ َ ُعوذُ ب ِ َك ِمن‬,‫وَ مِب ُ َعا َفات ِ َك ِم ْن ُعقُوب َ ِت َك‬
,‫ْك‬
‫ أَن َْت َك َما أث ْ َن ْي َت َعلَى‬,‫صي ثنَا ًء َعلَ ْي َك‬ ِ ‫ال أ ُ ْح‬
.)) ‫س َك‬ ِ ‫ن َ ْف‬
47- (allaahumma innii acuudu biridaaka
min sakhadika,wa bimucaafaatika min
cuquubatika,wa acuudu bika minka laa
uxsii thanaa-an calayka,anta kamaa
athnayta calaa nafsika.)
“allow raalinimadaada ayaan uga
magan galayaa xanaaqaaga,
cafiskaagana ciqaabtaada , adigaana
kuu magangalayaa, mana koobi karo
ammaan korkaaga,adigu waa sidaad isku
ammaantay”.

)57(
20-Ducada fadhiga u dhaxeeya labada
sujuudood.
.))‫ ر َ ِّب اغ ِفرْ لِي‬، ‫ ((ر َ ِّب ا ْغ ِفرْ لِي‬48-
48- {rabbiqfir lii, rabbiqfir lii,}
«rabbiyow ii dambi dhaaf, rabbiyow ii
dambi dhaaf»
،‫ وَا ْه ِدنِي‬، ‫وَار ْ َح ْم ِني‬، ‫ ((اللَّ ُه َّم ا ْغ ِفرْ لِي‬49-
. )) ‫ وِار ْ َف ْع ِني‬، ‫ وَارْزُ ْق ِني‬، ‫اج ُبرْنِي وَ َعا ِف ِني‬
ْ َ‫و‬
49- {allahummaqfir lii, warxamnii, wah-
dinii, wajburnii, wa caafinii, warsuqnii,
warfacnii}
«allow ii dambi dhaaf, oo iina naxariiso,
oo i hanuuni, oo i kab, oo i caafi, oo i
irsaaq, oo i dallacsii «.

21- Ducada sujuuda tilaawada (Quraan

akhriska)
‫س ْم َع ُه‬ َ َّ‫شق‬ َ َ‫((س َج َد وَ ْج ِهي للذي خَ لَ َق ُه و‬ َ 50-
‫س ُن‬ َ ُ َ َ ُ
َ ‫صرَ ُه ب ِ َح ْولِ ِه وَق َّوت ِ ِه ( ف َت َبارَك اهلل أ ْح‬
َ َ ‫وَب‬

)58(
 14: ‫ املؤمنون‬. ) ‫اخلَالِ ِقني‬
50- {sajada wajhii lilladii khalaqahu
washaqqa samcahu wa basarahu bix-
owlihi waquwwatihi fatabaarakallaahu
axsanul-khaaliqiin )) .
« wuxuu u sujuuday wajigaygu allihii
abuuray, ee u jeexay maqalkiisa
(dhagihiisa) iyo aragiisa (indhihiisa), kuna
jeexay xeeladiisa iyo awoodiisa, (waxaa
barakoobay oo xumaan ka hufnaaday
allihii ugu wanaagsanaa abuurayaasha)
«.
*la soco abuuritaanku ilaahay ayuu u
sugnaaday, qayrkiina wax ma abuuro ee
wuu sawiraa.
‫ض ْع‬ َ َ‫ و‬، ‫ (( اللَ ُه َّم اكت ُْب لِي ب ِ َها ِع ْن َد َك أ َ ْجرًا‬51-
‫ وَت َ َق َّبلْ َها‬،‫اج َعلْ َها لِي ِع ْن َد َك ذُخْ رًا‬
ْ َ‫ و‬،‫َعنِّي ب ِ َها وِزْرًا‬
.))َ‫ِمنّي َك َما ت َق ّبلت ََها ِم ْن َع ْب ِد َك دَاود‬
51- (( allaahummaktub lii bihaa

)59(
cindaka ajraa wa dac cannii bihaa
wizraa, wajcalhaa lii cindaka thukhraa,
wataqabbalhaa kamaa taqabbaltahaa
min cabdika daauuda)).
<> allow (sujuudan) iigu qor agtaada ajir,
igaga dajina xaggayga dambi, iigana
yeel agtaada kayd, igana aqbal sida
aad uga aqbashay adoonkaagii daauud
ahaa>>.
22- Attaxiyaatka
،‫ات‬ُ ‫الط ِّي َب‬َ َ‫ و‬،‫ات‬ ُ ‫الصلَ َو‬َ َ‫ و‬، ‫هلل‬ِ ‫ات‬ ُ ‫ ((الت َِّح َي‬52-
،‫هلل وَبَرَ َكاتُ ُه‬ِ ‫السال ُم َعلَ ْي َك أَي ُّ َها الن َِّب ُّي وَر َ ْح َم ُة ا‬ َّ
‫ش َه ُد‬ ْ َ ‫ أ‬.‫ني‬َ ِ ِ‫الصالح‬َّ ‫هلل‬ ِ ِ َِ‫ا‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ب‬‫ع‬ ‫ى‬ َ ‫ل‬‫ع‬َ ‫و‬
َ ْ ‫َا‬
‫ن‬ ‫ي‬َ ‫ل‬ ‫ع‬
َ ‫م‬ُ ‫ال‬‫الس‬
َّ
‫ش َه ُد أ َ َّن ُم َح َّم ًدا َع ْب ُد ُه‬ ُ ‫أَن ال إل َه إال‬
ْ َ ‫اهلل وَأ‬ ْ
.) ‫سولُ ُه‬ ُ َ ‫وَر‬
52- {attaxiyaatu assalawaatu, wadday-
ibaatu, assalaamu calayka ayyuhannabi-
yu, wa raxmatullaahi wabarakaatuhu,
assalaamu calaynaa wa calaa cibaadil-

)60(
laahissaalixiina. Ash-hadu an laa ilaaha
illalaahu wa ash-hadu anna muxammad-
an cabduhu wa rasuuluhu}.
«salaamo, salaado (naxariiso) iyo
wanaagyo ilaahay ayey u sugnaadeen,
nabad galyo korkaaga ha ahaato
nabiyahowni, naxariistii ilaahay iyo
barakooyinkiisa, ha ahaadeen korkaaga.
salaan korkanaga ha ahaato iyo korka
adoomaha ilaahay ee wanaagsan,
waxaan qirayaa in uusan jirin ilaah xaq
lagu caabudo, ilaahay mooyee, waxaan
kaloo qirayaa in muxammadna yahay
adoonkiisa iyo ergaygiisa (rasuulkiisa
s.c.w) «.

23 – ku salliga nabiga s.c.w attaxiyaatka

kadib:
ِ ‫ص ِّل َعلَى ُم َح َّم ٍد وَ َعلَى‬
‫آل‬ َ ‫ (( اللَّ ُه َّم‬53-

)61(
 ِ ‫يم وَ َعلَى‬
‫آل‬ َ ‫صلَّ ْي َت َعلَى إِبْرَا ِه‬ َ ‫ُم َح ّم ٍد َك َما‬
‫ اللَّ ُه َّم بَار ِ ْك َعلَى‬،‫ إِن ََّك َح ِمي ٌد َم ِجي ٌد‬، ‫يم‬ َ ‫إِبْرَا ِه‬
َ ْ َ
‫ ك َما بَارَك َت َعلى‬، ‫آل ُم َح َّم ٍد‬ َ
ِ ‫ُم َح َّم ٍد وَ َعلى‬
.))‫ إِن ََّك َح ِم ْي ٌد َم ِج ْي ٌد‬، ‫يم‬ ِ ‫ وَ َعلَى‬، ‫يم‬
َ ‫آل إِبْرَا ِه‬ َ ‫إِبْرَا ِه‬
53- {allaahumma salli calaa muxamma-
din wa calaa aali, kamaa sallayta calaa
ibraahiima wa calaa aali ibraahiima, in-
naka xamiidun majiid}.
«allow u naxariiso muxammad, iyo reer
muxammad, sidaad ugu naxariisatay
ibraahiim, iyo reer ibraahiim, adigu
waxaad tahay(allow) mahad badane
sharafbadan».
ِ َ‫ص ِّل َعلَى ُم َح َّم ٍد وَ َعلَى أزْو‬
‫اج ِه‬ َ ‫ ((اللَّ ُه َّم‬54-
ْ‫وَ بَارِك‬، ‫يم‬
َ ‫آل إِبْرَا ِه‬ َ
ِ ‫صل ْي َت َعلى‬ َّ َ ‫ َك َما‬،‫وَذُرِي َّ ِت ِه‬
ِ َ‫َعلَى ُم َح َّم ٍد وَ َعلَى أزْو‬
‫ َك َما بَار َ ْك َت‬،‫اج ِه وَذُرِي َّ ِت ِه‬
.))‫ إِن ََّك َح ِم ْي ٌد َم ِج ْي ٌد‬، ‫يم‬ َ ‫آل إِبْرَا ِه‬ِ ‫َعلَى‬
54-( allaahumma salli cala muxammadin
wa calaa azwaajihi a durriyatihi, kamaa

)62(
sallayta calaa aali ibraahiima, wa baarik
calaa muxammadin wa calaa azwaajihi
wa durriyatihi, kamaa baarakta calaa aali
ibraahiima, innaka xamiidun majiid}.
(( allow u naxariiso muxammad iyo
haweenkiisa iyo awlaadiisa, sida aad
ugu naxariisatay reer ibraahiim, allow
barakee muxammad iyo haweenkiisa iyo
awlaadiisa, sida aad u barakaysay reer
ibraahiim, adigu (allow) waxaa tahay
mahad badane,sharaf badan>> .
24.Ducada attaxiyaatka dambe ee kaho-
raysa salaama naqsiga
َ
ِ ‫ـم إِن ِّـي أعـوذُ ب ِ َك ِمـ ْن َع‬
‫ذاب‬ َّ ‫ (( اللَّ ُه‬55-
َ
‫ وَ ِمـ ْن ِفتْـ َن ِة احملـْيا‬،‫ذاب َج َهـن ََّم‬ ِ ‫ وَ ِمـ ْن َع‬،ِ‫القَـ ْبر‬
. ))‫ال‬
ِ ‫ج‬
َّ ‫د‬
َّ ‫ال‬ ‫سيح‬ َ ‫مل‬ ‫ا‬ ‫ة‬
ِ ‫ن‬
َ ‫ْـ‬‫ت‬ ‫ف‬
ِ ِّ ‫ر‬ ‫ـ‬ َ ‫ وَ ِمـ ْن‬،‫مـات‬
‫ش‬ ِ َ ‫وَامل‬
ِ
55 – (( allaahuma innii acuudu bika min
cadaabi al-qabri,wa min cadaabi jahan-
nama, wa min fitnati al-maxyaa wal-

)63(
mamaati, wa min sharri fitnatil masiixid-
dajaal)).
< allow anigu waxaa kaa magan galayaa
cadaabka qabriga iyo cadaabka naarta
jahanama iyo fitnada nolosha iyo ta
geerida iyo sharka fidnada masiixiddajaal
(dajaal cawar) > .
َ
ِ ‫ـم إِن ِّـي أعـوذُ ب ِ َك ِمـ ْن َع‬
‫ذاب القَـ ْبر‬ َّ ‫ (( اللَّ ُه‬56-
، ‫ـال‬
ِ َّ ‫ج‬ ‫د‬َّ ‫ال‬ ‫سيح‬
ِ
َ ‫مل‬ ‫ا‬ ِ ِ ِ ‫ وَأَعـوذُ ب ِ َك‬،
‫ة‬ ‫ن‬
َ ‫ْـ‬
‫ت‬ ‫ف‬ ‫ن‬
ْ ‫ـ‬‫م‬
ِ َ ‫وَأَعـوذُ ب ِ َك ِمـ ْن ِفتْـ َن ِة املحَ ْـيا وَامل‬
َّ ‫ اللَّ ُه‬. ‫مـات‬
‫ـم‬
. )) ‫ـم وَامل َ ْغـرَ ِم‬ َ َ َ َ
ِ ‫إِن ِّـي أعـوذُ بِك ِم َن املأث‬
56 – (( allaahumma innii acuudu bika
min cadaabilqabri, wa acuudu bika min
fitnatil masiixiddajaal, wa acuudu bika
min fitnatil-maxyaa wal-mamaati, allaa-
humma innii acuudu bika minal ma>thami
walmaqrami )) .
<> allow waxaan kaa magan galayaa
cadaabka qabriga, waxaana kaa magan

)64(
galayaa fidnada masiixadajaal,waxaana
kaa magan galayaa fidnada nolosha iyo
dhimashada, allow waxaan kaa magan
galaya dambiga iyo qaanka <> .
ً ‫ـم إن ِّـي َظلَـ ْم ُت ن َ ْفسـي ُظلْمـا‬ َّ
ِ َّ ‫ (( الل ُه‬57-
‫ َفا ْغـ ِفر‬، ‫نـوب إِالّ أَن َْت‬
َ ‫ذ‬ُّ ‫ال‬ ُ ِ َ َ‫َكثـيرا ً و‬
‫ر‬ ‫ف‬ ‫ـ‬ ْ
‫غ‬ ‫ي‬ ‫ال‬
َ َ َ
‫ إِن َّك أن َْت‬،‫لي َم ْغـ ِفرَ ًة ِم ْن ِعنْـ ِدك وَار ْ َح ْمـني‬
. )) ‫حـيم‬
ُ َّ‫ال َغـفورُ الر‬
57 – (( allaahumma innii dalamtu nafsii
dulman kathiiraa, walaa yaqfiruthunuuba
illaa anta, faqfir lii maqfiratan min cindka
warxamnii, innaka antal-qafuururaxiim
)) .
< allow anigu waxaan dulmiyey naftayda
dulmi badan, mana dhaafo damiyada
adiga mooyee, ee ii dambi dhaaf dambi
dhaafid agtaada ah iina naxariiso, adigu
waxaad tahay allow dambi dhaafe
naxariis badan> .

)65(
 ‫ـت وَما أَخَّ رْ ُت‬ُ ‫ـم ا ْغـ ِفرْ لي ما َق َّد ْم‬ َّ ‫ (( اللَّ ُه‬58-
‫ وَما‬، ‫سـرَ ْف ُت‬ َْ ‫ وَما أ‬، ‫سـرَر ْ ُت وَما أ َ ْعلَـن ُْت‬ ْ َ ‫ وَما أ‬،
‫ وَأن َْت املـ َؤخِّ ـ ُر‬،‫ أن َْت املقَـ ِّد ُم‬. ‫أَن َْت أ َ ْعـل ُم ب ِ ِه ِمنِّي‬
ُ َ ُ َ َ
)) ‫ْـت‬َ ‫ال إِل َه إِالّ أَن‬
58 – (( allaahumma iqfirlii maa qaddamtu
wamaa akhkhartu, wamaa asrartu,wamaa
aclantu, wamaa asraftu, wamaa anta
aclamu bihi minnii, antal muqadimu wa
antal-mu>akhiru laa ilaaha illaa anta}.
< allow ii dambi dhaaf waxii aan
hormarsaday iyo waxii aan dibmarsaday
iyo waxii aan qarsaday iyo waxii
aan muujistay iyo waxii aan ku
xadgudbay(israafay) iyo waxii aa adigu
iga ogtahay aniga. Adigu (allow) waxaad
tahay allaha wax hormariya,waxna
dibmariya, ilaah majiro xaq lagu caabudo
adiga mooyee >.

)66(
 ُ َ‫ـم أ َ ِعـنِّي َعلـى ذِ ْكـرِ َك و‬
، ‫ش ْكـرِ َك‬ َّ ‫ ((اللَّ ُه‬59-
َ ِ ‫ـن ِعبـادَت‬
. ‫ـك‬ ِ ‫س‬ ْ ‫وَ ُح‬

59 – (( allaahumma acinnii calaa dikrika

wa shukrika, wa xusni cibaadadtika )) .
< allow igu kaalmee xusitaankaaga
iyo shukrintaada (mahad naqaaga) iyo
wanaaga cibaadadaada >.
ُ‫ وَأَعوذ‬،‫ـل‬ َ
ِ َ ْ‫ـم إِن َِّـي أعوذُ ب ِ َك َ ِم َن ُ ال ُبخ‬َّ ‫ (( ال ّل ُه‬60-
‫ وَأعوذُ ب ِ َك ِم ْن أ ْن أرَدَّ إِلى أرْذ َِل‬،‫ـب‬ ِ ْ‫ب ِ َك ِم َن اجلُ ن‬
َ‫ وَأَعوذُ ب ِ َك ِم ْن ِف ْتنَـ ِة ال ُّدن ْـيا وَأَعوذُ بِك‬،ِ‫الـع ْمر‬ ُ
.))ِ‫ـذاب القَـ ْبر‬ ِ ‫ع‬َ ‫ِم ْن‬
60- (( allaahumma innii acuudu bika minal
bukhli, wa acuudu bika minal jubni, wa
acuudu bika min an uradda ilaa ardalil
cumuri, wa acuudu min fitnati dunyaa wa
cadaabil-qabri )) .
<> allow anigu waxaan kaa magan
galayaa bakhaylnimo, waxaana kaa

)67(
‫‪magan galayaa fulaynimo, waxaana kaa‬‬
‫‪magan galayaa in la ii celiyo da>da teeda‬‬
‫‪ugu xun, waxaana kaa magan galayaa‬‬
‫‪fidnada aduunyada iyo cadaabka qabriga‬‬
‫‪>.‬‬
‫ـك اجلَـ َّن َة وأَعوذُ ب ِ َ‬
‫ـك‬ ‫سأَلُ َ‬ ‫ـم إِن ِّـي أ َ ْ‬ ‫‪ (( 61-‬ال ّل ُه َّ‬
‫ِمـ َن الـنّار )) ‪.‬‬
‫‪61 – (( allaahumma inii as>aluka aljanata‬‬
‫‪wa acuudu bika minannaar )).‬‬
‫‪< allow waxaan ku weydiisanayaa‬‬
‫‪jannada, waxaana kaa magan galayaa‬‬
‫‪naarta > .‬‬
‫ـم َك ال َغـ ْي َب وَ ُقـ ْدرَت ِ َ‬
‫ـك‬ ‫ـم ب ِ ِعلْ ِ‬ ‫‪ (( 62-‬ال ّل ُه َّ‬
‫ـيني ما َعلِـ ْم َت احلـيا َة خَ ـ ْيرا ً‬ ‫َعلـى الخْ َ َ‬
‫لق أ ْ ِ‬
‫ح‬ ‫ِ‬
‫ً‬
‫لـي‪ ،‬وَت َ َو َّفـني إِذا َعلِـ ْم َت ال َوفـا َة خَ ـ ْيرا لـي‪،‬‬
‫َـك في ال َغـ ْي ِب‬ ‫ش َيت َ‬ ‫ـك خَ ْ‬ ‫سـأَلُ َ‬ ‫ـم إِن ِّـي أ َ ْ‬ ‫ال ّل ُه َّ‬
‫ـك َكلِ َمـ َة احلَـقِّ في‬ ‫سـألُ َ‬ ‫َ‬ ‫الشهـادَ ِة‪ ،‬وَأ َْ‬ ‫وَ َّ‬
‫َص َد في‬ ‫ْ‬ ‫ق‬ ‫ال‬ ‫ـك‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ل‬‫َ‬ ‫ـأ‬ ‫س‬ ‫َ‬
‫ِ َ ْ‬ ‫أ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ـب‬ ‫ض‬‫َ‬ ‫َ‬
‫غ‬ ‫ال‬‫َ‬ ‫و‬ ‫ضـا‬ ‫الرِّ‬
‫ً‬
‫سـألـك ن َعـيما ال ي َ ْن َفـ ُد‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ال ِغنـى وَال َف ْقـرِ‪ ،‬وَأ ْ‬

‫(‪)68‬‬
 َ ُ‫سـأَل‬
‫ـك‬ ْ َ ‫َط ُع وَأ‬ ِ ‫ـن ال تَنْـق‬ ٍ ‫ـك ُقـرَّ َة َع ْي‬ َ ُ‫سـأَل‬ ْ َ ‫وَأ‬
‫ش‬ ِ ‫ـك بًـرْدَ الْ َعـ ْي‬ َ ُ‫سـأَل‬ ْ َ ‫ وَأ‬،‫َضـاء‬
ِ ‫الرِّضـا ب َ ْعـ َد الق‬
َ َ
‫سـألـك لـ َّذ َة النَّظـرِ إِلـى‬ َ ُ َ ْ َ ‫ وَأ‬،‫ب َ ْعـ َد المْ َـ ْو ِت‬
ِ‫ في َغـير‬،‫ـك‬ َ ِ ‫الشـ ْو َق إلـى لِقـائ‬ َّ َ‫ـه َك و‬ ِ ‫وَ ْج‬
ِ
‫ـم زَيِّـنّا‬َّ ‫ه‬ُ ّ
‫ل‬ ‫ال‬ ، ‫ة‬ َّ
ٍ ِ ‫ل‬‫ـ‬ ‫ض‬ ‫م‬ ُ ‫ة‬ ‫ن‬
َ ‫ْـ‬‫ت‬
ٍ ِ َ ٍ َّ ِ ‫ف‬ ‫ال‬ ‫و‬ ، ‫ة‬ ‫ر‬ ‫ـ‬ ‫ض‬ ‫م‬ُ ‫ء‬
َ ‫ضـ ّرا‬ َ
. )) ‫اجـ َعلنا ُهـدا ًة ُم ْهـتَدي َن‬ ْ َ ِ ‫و‬ ، ‫اإليـمان‬ ‫ة‬ ِ ‫َـ‬ ‫ن‬ ‫زي‬ ِ‫ب‬
62 – (( allaahuma bi cilmikal qaybi, wa qu-
dratika calal-khalqi axyinii maa calimta
alxayaata khayran lii, wa tawafanii maa
calimtal wafaata khayran lii, allaahumma
innii as>aluka khashyataka fil qaybi
washshahaadati, wa as>aluka kalimatl
xaqqi firridaa wal qadabi, wa as>aluka
alqasda fil qinaa wal faqri, wa as>aluka
naciiman laa yanfad, wa as>aluka qurrata
caynin la tanqadic ,wa as>alukarridaa
bacdal qadaa, wa as>aluka bardal cayshi
bacdal mowt, wa as>aluka ladatannadari
ilaa wajhika, washshawqi ilaa liqaa>ika,

)69(
fii qayri darraain mudirrah, walaa fitnatin
mudillah, allaahumma zayinnaa biziinatil
iimaani, wajcalnaa hudaatan muhtadiina
)) .
<> allow ogaanshaha aad ogtahay
qaybka sababtiisa iyo awoodaada aad ku
leedahay uunka sababteed, inoolee inta
aad ogtahay in noloshu kheyr ii tahay,
ina oofso inta aad ogtahay in geeridu
khayr ii tahay, allow anigu waxaan ku
weydiisanayaa cabsidaada marka la iga
maqan yahay iyo marka la ila joogaba.
waxaana ku waydiisanayaa erayga
runta ah marka raalinimada iyo marka
xanaaqa, waxaana ku waydiisanayaa
dhexdhexaadka qaninimada iyo
saboolnimadaba, waxaana ku
waydiisanayaa nicmo aan dhamaanayn,
waxaana ku waydiisanayaa indha-

)70(
qabowsi aan go>ayn, waxaana ku
waydiisanayaa raalinimo qadarka
kadib, waxaana ku waydiisanayaa
nolol qabow geerida kadib, waxaana
ku waydiisanayaa macaanka eegidda
wajigaaga iyo xiisaha la kulankaaga,
dhib la>aan aan wax dhibaynin, iyo fidno
la-aan aa wax luminayn, allow nagu
qurxi quruxda iimaanka, nagana yeel
kuwo wax hanuuniya oo hanuunsan <> .
ُ َ ‫ـك يا أ‬
َ ‫هلل بِأَن‬
‫َّـك‬ َ ُ‫سأَل‬ْ َ ‫ـم إِن ِّـي أ‬
َّ ‫ (( ال ّل ُه‬63-
‫ـم يَلِـ ْد وَلَ ْم‬
ْ َ‫الصـ َم ُد الَّـذي ل‬، َّ ‫الواحـ ُد األ َ َحـ ُد‬
ِ
َ َ
‫ أ ْن ت َ ْغـ ِفرَ لي‬، ‫ وَلَ ْم يَكـ ْن لَ ُه ُكـ ُفوا ً أ َحـ ٌد‬،‫يولَ ْد‬
ُ ‫ْـت ال َغفـورُ الرَّ ِح‬
. )) ‫ـيم‬ َ ‫َّـك أَن‬َ ‫ذُنـوبي إن‬
ِ
63 – (( Allaahumma innii as>aluka yaa
allaahu bi>annaka al-waaxidu al-axadu,
assamadu alladii lam yalid wal am yuu-
lad, wa lam yakun lahu kufuwan axad, an
taqfira lii dunuubii innaka antal al-qa-

)71(
fuururraxiim)) .
< allow anigu waxaan ku
waydiisanayaa allahaygiiyaw adigoo ah
allaha waaxidka ah, ee loo la qasdo arrin
oo idil, waxna dhalin lalana dhalin, uma
sugnaanin axad u dhigma, inaad ii dambi
dhaafto dunuubtayda, adigu waxaad
tahay dambi dhaaf badane, naxariis
badan > .
‫ـك بِأ َ َّن لَ َك الحْ َـ ْم ُد ال‬
َ ُ‫سأَل‬ ْ َ ‫ـم إِن ِّـي أ‬ َّ ‫ (( ال ّل ُه‬64-
َ َ َ َ َ
‫ يا‬، ‫ املنَّـا ُن‬،‫ْـت وَ ْحـ َدك ال شـريك لـك‬ َ َ ‫إِلـ َه إِالّ أَن‬
َ
‫ يا‬،‫ـرام‬ ْ
ِ ‫الل وَاإلِك‬ ِ َ‫ض يا ذا اجل‬ ِ ْ ‫موات وَاأل َر‬
ِ ‫الس‬
َّ ‫بَديـ َع‬
َ ِ ‫ـك اجلـ َّن َة وَأَعـوذُ ب‬
‫ـك‬ َ ُ‫سأَل‬ ‫أ‬ ‫ِّـي‬ ‫ن‬ َ ُّ ‫َح‬
ْ ِ ّ ‫ـي يا ق‬
‫إ‬ ‫م‬
ُ ‫و‬ ‫ي‬ ‫ـ‬
.)) ِ ‫ِم َن الـنّار‬
64 – (( allaahumma innii as>aluka bi>anna
laka alxamdu laa ilaaha illaa anta
waxdaka laa shariika laka al-mannaanu
yaa badiicassamaawaati wal ardi yaa
dal jalaali wal ikraami, yaa xayyu yaa

)72(
qayuumu innii as>aluka al-jannata wa
acuudu bika minannaari )).
<> allow anigu waxaan ku waydiisanayaa
adigoo ay kuu sugnaatay mahadi,uusan
jirin ilaah xaq lagu caabudo adiga
mooyee kaligaa, majirto cid wax kula
wadaagta , gallad badane ayaad tahay,
allihii abuurayow cirarka iyo dhulka,
allihii u saaxiibka ahaa weynaanta iyo
wanaaga iyo deeqsinimada, allihii noolaa
ee maamulayay wax walbow, waxaan ku
waydiisanayaa jannada, waxaana kaa
magan galayaa naarta <>.
َ ‫ـه ُد أَن‬
‫َّـك‬ َ ‫ش‬ ْ َ ‫ـك بِأَن َّـي أ‬ ْ َ ‫ـم إِن ِّـي أ‬
َ ُ‫سأَل‬ َّ ‫ (( ال ّل ُه‬65-
‫الصـ َم ُد‬ َ َ ّ ُ ‫ْـت‬
َّ ‫ األ َحـ ُد‬، ‫ْـت‬ َ ‫اهلل ال إِلـ َه إِال أن‬ َ ‫أن‬
‫ وَلَ ْم يَكـ ْن لَ ُه‬، ‫ـم يَلِـ ْد وَلَ ْم يولَـ ْد‬ ْ َ‫الَّـذي ل‬
. )) ‫ُكـ ُفوا ً أ َ َحـ ٌد‬
65 – { allaahumma innii as>aluka bi>annii
ash-hadu annaka anta allaahu laa ilaaha

)73(
illaa anta, al-axadu assamadu alladii lam
yalid wa lam yuulad, wa lam yakun lahu
kufuwan axad }.
< allow anigu waxaan ku waydiisanayaa
anigoo qiraya inaad adigu tahay ilaahay,
manajiro ilaah xaq lagu caabudo adiga
mooyee,adigoo ah allaha kaliya, ee
loo la qasdo arrin oo idil,waxna aan
dhalin,lanana dhalin, umana sugna axad
u dhigma > .
25.Ducooyinka marka laga baxo salaada.
َ
َّ ‫س َت ْغ ِف ُر اهلل ثَالثاً) اللَّ ُه ّم َأن َْت‬
‫السال ُم‬ ْ َ ‫ ( أ‬66-
.))‫ام‬ ْ ِ َ‫السال ُم ت َ َبار َ ْك َت يَا ذَا اجل‬
ِ َ‫الل وَاإلِكر‬ َّ ‫ْك‬ َ ‫وَ ِمن‬
66 - (( astaqfirullaaha) saddex jeer..
kadibna dheh:allaahumma antassalaamu
wa minka assalaamu tabaarakta yaa dal
jalaali walikraam}.
“ilaahay ayaan dambi dhaaf
weydiisanayaa (saddex jeer) allow

)74(
adigaa nabad ah, xaggaagana nabadda
ayaa ka sugnaatay,waadna baraka
badnaatay (xumaan ayaad ka hufnaatay),
allihii weynaanta iyo maamuuska u
saaxiibka ahaayow”.
‫ لَ ُه املُلْ ُك‬،‫ريك لَ ُه‬
َ ‫ش‬ ُ ‫ (( الإل َه إال‬67-
َ ‫اهلل وَ ْح َد ُه ال‬
ِ
‫ اللَّ ُه َّم ال‬،‫شي ٍء َقدي ٌر‬ ْ ‫وَلَ ُه احلَ ْم ُد وَ ُه َو َعلَى ُك ِّل‬
‫ وَال ي َ ْن َف ُع‬،‫ط َي لمِ ا َم َن ْع َت‬
ِ ‫ وَال ُم ْع‬،‫ط ْي َت‬ َ ‫مان ِ َع لمِ ا أ ْع‬
.)) ‫ْك اجلَ ُّد‬َ ‫ذَا اجلَ ِّد ِمن‬
67 – { laa ilaaha illalaahu waxdahu laa
shariika lahu, lahul mulku wa lahul xam-
du, wa huwa calaa kulli shay-in qadiir,
allaahumma laa maanica limaa acdayta,
wa mucdiya limaa manacta, walaa yan-
facu dal jaddu minkal-jaddu )).
< ilaah xaq lagu caabudo majiro ilaahay
kaligii mooyee, cid wax la wadaagtana
malaha, waxaana u sugnaatay
boqortinimada iyo mahadda, isaguna wax

)75(
walba wuu awoodaa, allow lama diidi
karo wixii aad bixisso, lamana bixin
karo wixii aad diido, mana anfacayso ka
deeqda lihi deeqdiisu agtaada” >.
‫ لَ ُه‬،‫ريك لَ ُه‬
َ ‫ش‬ ُ ‫ (( ال إلـ َه إال‬68-
َ ‫اهلل وَ ْح َد ُه ال‬
‫ ال‬.‫ش ْي ٍء َقدي ٌر‬ َ ‫ وَ ُه َو َعلى ُك ِّل‬،‫ وَلَ ُه احلَ ْم ُد‬،‫املُلْ ُك‬
ُ
‫ وال ن َ ْع ُب ُد إال‬،‫ ال إل َه إال اهلل‬،‫هلل‬ ِ ‫َح ْو َل وَال ُق َّو َة إال با‬
،‫س ُن‬ َ َ‫ض ُل وَلَ ُه ال َّثنا ُء احل‬ ْ ‫ لَ ُه ال ِن ْع َم ُة وَلَ ُه ال َف‬،‫إِيَّا ُه‬
‫ني لَ ُه ال ِّدي َن وَلَ ْو َكرِ َه‬
َ ‫ص‬ ِ ِ‫ال إل َه إال اهلل ُمخْ ل‬
.)) ‫الكا ِف ُرو َن‬
68- (( laa ilaaha illallaahu waxdahu laa
shariika lahu, lahul mulku walahul xamdu
wa huwa calaa kulli shay-in qadiir. Laa
xawla walaa quwwata illaa billaahi,laa
ilaaha illallaahu, walaa nacbudu illaa
iyyaahu, lahunnicmatu wa lahul-fadlu wa
lahuthsanaaul xasan, laa ilaaha illallaahu
mukhlisiina lahuddiina wa law karihal-
kaafiruuna)).

)76(
((ilaah majiro xaq lagu caabudo ilaahay
kaligii mooyee, cid wax la wadaagtana
malaha, wuxuu leeyahay boqortinimada
iyo mahadda, wax walbana wuu karaa,
majiraan xeelad iyo awood ta laga
helo ilaahay mooyee,ilaah majiro xaq
lagu caabudo ilaahay mooyee, mana
caabudayno isaga moyee, waxaana
usugan nimcada, fadliga (dheeraadka)
iyo amaanta fiican, ilaah xaq lagu
caabudo majiro ilaahay mooyee,anagoo
u u badhax tirayna ilaahay diinta, haba
diideen gaaladuba>>.
ُ ‫ (( سبحان اهلل واحلَمد هلل و‬69-
‫اهلل أ َ ْك َب ُر (ثالثا‬ َ ِ ُ ْ َ ِ َ َ ْ ُ
‫ لَ ُه‬،‫ريك لَ ُه‬
َ ‫ش‬ ُ ‫وثالثني) ال إلـ َه إال‬
َ ‫اهلل وَ ْح َد ُه ال‬ َ
.)) ‫ش ْي ٍء َقدي ٌر‬ َ ‫ وَ ُه َو َعلى ُك ِّل‬،‫ وَلَ ُه احلَ ْم ُد‬،‫املُلْ ُك‬
69. {subxaanallaah wal-xamdu lillaah
wallaahu akbar} soddon iyo saddex jeer,
laa ilaaha illallaahu waxdahu laa shariika

)77(
lahu, lahul mulku walahul xamdu wa
huwa calaa kulli shay-in qadiir}.
<> ilaahaybaa xumaan ka huffan, mahad-
duna ilaahay ayey u sugnaatay, ilaahay-
baana weyn, ( 33 jeer) ilaah majiro xaq
lagu caabudo ilaahay kaligii mooyee,
cid wax la wadaagtana malaha, Wuxuu
leeyahay boqortinimada iyo mahadda,
wax walbana wuu karaa>> .
ُ ُ
‫الص َم ُد لَ ْم يَلِ ْد وَلَ ْم‬َّ ‫ ( ُق ْل ُه َو اهلل أ َ َح ٌد اهلل‬70-
.) ‫يُولَ ْد وَلَ ْم ي َ ُك ْن لَ ُه ُك ُفوا ً أ َ َح ٌد‬
)...‫( ُق ْل أ َ ُعوذُ بِرَ ِّب ال َفلَ ِق‬
َ
ِ ‫( ُق ْل أ ُعوذُ بِرَ ِّب الن‬
)...‫َّاس‬
70- {Sidoo kale waxaad akhrisaa salaad
walba kadib suuradahan:(qul-huwwal-
laahu) (qul acuudu birabbil falaq) (qul
acuudu birabbinnaas) iyo waliba Aayatu
kursiga oo soo socota.
‫ (اهلل ال إله إال ُه َو احلَ ُّي ال َق ُيو ُم ال ت َأْخُ ُذ ُه‬71-

)78(
 )... ‫س َن ٌة وال ن َ ْو ٌم‬ ِ
akhri aayatu kursi ga shanta salaadood
kadib:
‫ لَ ُه‬،‫ريك لَ ُه‬ َ ‫ش‬ ُ ‫ (( ال إلـه إال‬72-
َ ‫اهلل وَ ْح َد ُه ال‬
‫يت وَ ُه َو َعلى ُك ِّل‬ ُ ‫ وَلَ ُه احلَ ْم ُد ي ُ ْحيي وَ مُي‬،‫املُلْ ُك‬
‫صالة امل َ ْغرِ ِب‬ َ َ ‫ات ب َ ْع‬
‫د‬ ٍ َّ‫شرَ َمر‬ ْ ‫ َع‬. ))‫ش ْي ٍئ َقدير‬ َ
.‫والص ْب ِح‬
ُّ
72- { laa ilaaha illallaahu waxdahu laa
shariika lahu, lahul mulku walahul xamdu
yuxyii wa yumiitu wa huwa calaa kulli
shay-in qadiir}.
< ilaah majiro xaq lagu caabudo ilaahay
mooyee, kaligii, uma sugna wadaage,
wuxuu leeyahay boqornimo, wuxuuna
leeyahay mahad, isagaa wax nooleeya
waxna dila,isaguna wax walba wuu
karaa >.
ً ‫ وَرِز ْقا‬،ً‫سألُ َك ِعلْما ً نا ِفعا‬ ْ َ ‫ ((اللَّ ُه َّم إن ِّي أ‬73-
‫الم من صالة‬ ِ ‫الس‬َّ ‫ وَ َع َمالً ُم َت َق َّبال )) ب َ ْع َد‬،ً‫َط ِّيبا‬
ً

)79(
 ‫ال َف ْجرِ‪.‬‬
‫‪73- {allaahumma innii as-aluka cilman‬‬
‫‪naafican,wa risqan dayyiban, wa cama-‬‬
‫‪lan mutaqabbalan}.‬‬
‫‪< allow waxaan ku waydiisanayaa cilmi‬‬
‫‪wax-tar leh, iyo irsaaqad xalaal ah, iyo‬‬
‫‪camal suuban oo la aqbalo > .‬‬
‫‪26. Ducada istikhaarada (kala‬‬
‫‪doorashada laba arimood midii roon).‬‬
‫‪َ 74-‬قا َل جابر بن عبد اهلل رضي ُ‬
‫اهلل‬
‫ص َلى ِ َ ُ‬ ‫َ ُِ ْ ُ َ ْ ِ ِ‬
‫اهلل َعلَ ْي ِه‬ ‫هلل َ‬ ‫سو ُل ا ِ‬ ‫َعن ُْه َما‪:‬كا َن ر َ ُ‬
‫ُ‬
‫االس ِتخَ ار َ َة ِفي األ ُمور ِ ُكلِّ َها‬ ‫سلَّ ْم ي ُ َعلِ ُمنَا ْ‬ ‫وَ َ‬
‫آن‪ ،‬يَقُو ُل‪(( :‬إذا‬ ‫ْ ِ‬ ‫ر‬ ‫ُ‬
‫ق‬ ‫ال‬ ‫ن‬ ‫َ‬ ‫م‬ ‫َ‬
‫ة‬
‫ُ َ ِ‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫الس‬ ‫نا‬ ‫م‬ ‫ِّ‬
‫َك َ ُ ُ‬
‫ل‬ ‫ع‬‫َ‬ ‫ي‬ ‫ا‬‫م‬
‫َه َّم أ َ َح ُد ُك ْم بِاأل َ ْمرِ َفلْ َيرْ َك ْع ر َ ْك َع َتينْ ِ ِم ْن َغ ْي ِر‬
‫أست َِخي ُر َك‬ ‫ُل‪ :‬اللَّ ُه َّم إِني ْ‬ ‫يض ِة ثُ َّم لِ َيق ْ‬ ‫ال َفرِ َ‬
‫أسألُ َك ِم ْن‬ ‫أس َت ْق ِدرُ َك ب ِ ُق ْدرَت ِ َك وَ ْ‬ ‫ب ِ ِعلْ ِم َك وَ ْ‬
‫يم َفإن ََّك ت َ ْق ِدرُ وَال أ َ ْق ِدرُ وَت َ ْعلَ ُم وَال‬ ‫ظ ِ‬ ‫لك ال َع ِ‬ ‫ض َ‬ ‫َف ْ‬
‫وب اللَّ ُه َّم إ ْن ُكن َْت ت َ ْعلَ ُم‬ ‫ُ ِ‬ ‫ي‬ ‫ُ‬
‫الغ‬ ‫م‬ ‫َّ‬
‫أ ْع ُ َ َ َ ُ‬
‫ال‬ ‫ع‬ ‫ْت‬ ‫ن‬ ‫أ‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫َ‬ ‫ل‬
‫اجتَه‪ -‬خَ ْي ٌر لِي ِفي‬ ‫س ِّمي َح َ‬ ‫أ َّن َه َذا األ َ ْمرَ ‪ -‬وَ يُ َ‬

‫(‪)80‬‬
 َ
‫اجلِ ِه‬ ِ ‫ َع‬:‫اشي وَ َعا ِق َب ِة أ ْمرِي ـ أ ْو قا َل‬ ِ ‫دِي ِني وَ َم َع‬
‫سرْ ُه لِي ثُ َّم بَار ِ ْك لِي ِفيه‬ ِّ َ َ ِ ُ ْ ُ ‫آجلِ ِه ـ َفا‬
‫ي‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫د‬ ْ
‫ق‬ ِ َ‫و‬
َ َ َ
‫ ِ وَإ ْن كن َْت ت َ ْعل ُم أ َّن َه َذا األ ْمرَ ش ٌّر لِي ِفي دِي ِني‬، ُ
َ َ
‫آجلِ ِه‬ِ َ‫اجلِ ِه و‬ ِ ‫ َع‬:‫اشي وَ َعا ِق َب ِة أ ْمرِي – أوْ قا َل‬ ِ ‫وَ َم َع‬
‫اصرِ ْف ُه َعنِّي وَاصرِ ْف ِني َع ْن ُه وَا ْق ُدر ْ لِ َي اخلَ ْي َر‬ ْ ‫ َف‬-
))‫ض ِني ب ِ ِه‬ ‫ر‬َ ‫أ‬
ِ ْ َّ َ ‫م‬ ُ ‫ث‬ ‫ن‬ ‫ا‬ َ
‫ك‬ ُ‫َح ْيث‬
‫ني‬ ُ ْ َ‫خ‬ َ
َ ‫ وَشاوَر َ امللوق‬، َ‫استَخَ ار َ اخلالِق‬ ْ ‫وَما ن َ ِد َم َم ِن‬
:‫س ْبحان َ ُه‬ ُ ‫ َف َق ْد قا َل‬،‫ني وَت َ َث ََّب َت ِف ْي أ َ ْمرِ ِه‬َ ‫امل ُ ْؤ ِمن‬
‫(( وَشاوِر ْ ُه ْم في األ َ ْمرِ َفإذا َعزَ ْم َت َف َت َو َّك ْل َعلى‬
.)) ‫هلل‬
ِ ‫ا‬
74 – Wuxuu yiri jaabir ibnu cabdil-
laah alle ha ka raali ahaadee isaga iyo
aabihiiba: wuxuu ahaa rasuulku s.c.w
kii nabara istikhaarada(kala doorashada
laba arimood midii roon) arimaha oo
dhan sida uu noo baro suurada quraan-
ka, wuxuu dhihijiray: haddii uu damco
midkiin arinta, ha tukado labo rakcadood
oo faral ahayn (suno ah) kadibna ha

)81(
yiraahdo:{allaahumma inni astakhiiruka
bi cilmika wa astaqdiruka bi qudratika
wa as-aluka min fadlika fa innaka taqdiru
walaa aqdiru, wa taclamu walaa aclamu
wa anta callaamul quyuub, allaahumma
in kunta taclamu anna haadal-amra(wuu
magacaabayaa baahidiisa) khayrun
lii fii diinii wa macaashii wa caaqibati
amrii faqdurhu lii wa yassirhu lii, thumma
baariklii fiihi, wa inkunta taclamu anna
haadal-amra sharrun lii fii diinii wa dun-
yaaya wa macaashii wa caaqibati amrii
fasrifhu cannii wasrifnii canhu, waqdur
liyal-khayra xaythu kaana, thumma ardi-
nii bihi}
“allaw ii door laba arimood middii
roon,anigoo kugu waydiisanaya
cilmigaaga iyo awoodaada darteed,
waxaana ku weydiisanayaa fadligaag

)82(
a,(dheeraadkaaga) waayo, adigu allow
waad kartaa mana karo, waad ogtahayna
,mana ogi waxaadna tahay ogaanshe-
badane wixii maqan oo dhan,(qaybabka)
allow haddii aad ogtahay in arinkani(wuu
magacaabayaa baahidiisa) khayr u
yahay diintayda,nolashayda iyo cidhib
dembeedka arinkayga, ( ama wuxuu
dhahayaa: arinkayga kiisa dagdaga
ah iyo kiisa dambeeya) allow ii qadar
iina fududee, haddaadse allow ogtahay
in arinkani shar u yahay diintayda iyo
nolashayda iyo waliba cirib dambeedka
arinkayga allow iga weeci, anigana iga
jeedi, iina qadar khayrku meesha uu
yahay , kadibna igu raali gali”.
( ma qoomamoodo qof istikhaarooday
khaaliqa, lana tashaday kuwa la abuuray
ee muminiinta ah, kadibna arintiisa ka

)83(
fiirsaday, ilaahay subxaanahu wuxuu yiri:
((kala tasho asxaabtaada arinka, marka
aad go>aansatana ilaahay tala saaro)).
27.Ducooyinka subaxdii iyo galabtii
َّ‫للِه‬
‫السال ُم َعلَى َم ْن‬ َ َ‫الصال ُة و‬ َ َ‫ و‬،‫احلَ ْم ُد ِ وَ ْح َد ُه‬
. ‫الن َِب َّي ب َ ْع َد ُه‬
{al-xamdu lillah waxdahu wassalaatu
wassalaamu calaa man laa nabiyya
bacdahu}.
“mahad ilaahbay u sugnaatay kaligiis,
naxariis iyo nabadgalyana ha ahaato
nabiga uusan nabi ka dambayn”
‫جيم‬
ِ ْ َّ‫طان الر‬ِ ‫الش ْي‬ َّ ‫هلل ِم َن‬ ِ ‫ أ َ ُع ْوذُ با‬75-
‫س َن ٌة‬ ِ ‫(اهلل ال إله إال ُه َو احلَ ُّي ال َق ُيو ُم ال ت َأخُ ُذ ُه‬
)... ‫وال ن َ ْو ٌم‬

‫ بسم اهلل الرحمن الرحيم‬76-

ُ ُ
َّ ‫ُق ْل ُه َو اهلل أ َ َح ٌد اهلل‬
‫الص َم ُد لَ ْم يَلِ ْد وَلَ ْم يُولَ ْد‬
.) ‫وَلَ ْم ي َ ُك ْن لَ ُه ُك ُفوا ً أ َ َح ٌد‬

)84(
 ‫بسم اهلل الرحمن الرحيم ( ُق ْل أ َ ُعوذُ بِرَ ِّب‬
‫ال َفلَ ِق‪)...‬‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫بسم اهلل الرحمن الرحيم ( قل أ ُعوذُ بِرَ ِّب‬
‫النَّاس‪()...‬ثَالثَ َمرات )‬
‫هلل‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫َ‬ ‫حل‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫‪ (( ِ 77-‬أَصبحنَا َّ و ٍأصبح املُلْ ُك للِهَّ‬
‫ِ‬ ‫ُ‬ ‫ِ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ ْ َ ْ َ‬
‫يك لَ ُه لَ ُه املُلْ ُك وَلَ ُه‬ ‫شرِ َ‬ ‫اهلل وَ ْح َد ُه ال َ‬‫ال إل َه اال ُ‬
‫أسألُ َك‬ ‫ش ٍئ ٍ َق ِدي ٌر ‪ ،‬ر َ ِّب ْ‬ ‫احلَ ْم ُد وَ ُه َو َعلَى ُك ِل َ‬
‫َ‬
‫خَ ْيرَ َما ِف ْي َه َذا ال َي ْو ِم وَخَ ْيرَ َماب َ ْع َد ُه وَأ ُعوذُ ب ِ َك‬
‫شرِّ َماب َ ْع َد ُه‪ ،‬ر َ ّب أ َ ُع ْوذُ‬ ‫شرِّ َما في َه َذا ال َي ْوم وَ َ‬
‫ِ‬
‫ِم ْن َ‬
‫الك َبرِ ‪ ،‬ر َ ّب أ َ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن‬ ‫وء‬
‫َ ِ َ ُ ِ ِ‬ ‫س‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ل‬ ‫س‬ ‫َ‬
‫الك‬ ‫ن‬‫ب ِ َك ِم ْ‬
‫اب ِفي ال َق ْبرِ ))‪.‬‬ ‫اب ِفي النَّار ِ وَ َع َذ ٍ‬ ‫َع َذ ٍ‬
‫‪77- {asbaxnaa wa asbaxal mulku lillaah,‬‬
‫‪walxamdu lillaah laa ilaaha illallaahu‬‬
‫‪waxdahu laa shariika lahu, lahulmulku‬‬
‫‪wa lahul xamdu wa huwa calaa kulli‬‬
‫‪shay-in qadiir,rabbi as-aluka khayra maa‬‬
‫‪fii haadalyowm, wa khayra maa bacdahu,‬‬
‫‪wa acuudu bika min sharri maa fii haadal‬‬
‫‪yowm wa sharri maa bacdahu, rabbi‬‬

‫(‪)85‬‬
acuudu bika minal kasali, wa suuil-kibari,
rabbi acuudu bika min caddabin finnaar
wa cadaabin fil-qabri}
“waan waabariisanay, boqornimaduna
wey waabariisatay iyadoo usugan
ilaahay, mahad ilaahay ayaa leh, ilaah
xaq lagu caabudaana majiro ilaahay
mooyee kaligii, cid wax lawadaagtana
malaha, wuxuu leeyahaya boqornimada,
wuxuuna leeyahayna mahadda, shay
kastana wuu karaa, rabbiyow waxaan
ku weydiisanayaa (inaad i siiso) khayrka
maalintan iyo khayrka kadambeeya,
waxaan kaa magangalayaa sharka
maalintan iyo sharka kadambeeya,
rabbiyow waxaan kaa magangalayaa
caajiska, waxaana kaa magan galayaa
gabow-xumi, rabbiyow waxaan
kaa magan galayaa cadaab naarta

)86(
dhexdeeda ah iyo cadaab qabriga
dhexdiisa ah”
‫ وَب ِ َك‬،‫س ْينَا‬َ ‫ وَب ِ َك أ َ ْم‬،‫ص َب ْحنَا‬ْ َ ‫ (( اللَّ ُه َّم ب ِ َك أ‬78-
ُ ‫ُوت وَإلَ ْي َك الن‬ َ
. )) ُ‫ُش ْور‬ ِ ُ َ‫ وَبِك نم‬،‫ن َْح َيا‬
78 - {allaahumma bika asbaxnaa wa
bika amsaynaa wabika naxyaa wabika
namuutu wa ilaykannushuur}
“allow sababtaada ayaan ku
waabariisanay, sababtaadaana
ku galabaysanay, sababtaadaana
ku noolnahay sababtaadaana ku
dhimanaynaa, xagaaguuna ahaaday
soobixitaanku”
‫ (( اللَّ ُه َّم أَن َْت رَبِّي ال إل َه اال أَن َْت‬79-
َ‫خَ لَ ْق َت ِني وَأَن َا َع ْب ُد َك وَأَن َا َعلَى َع ْه ِد َك وَوَ ْع ِدك‬
‫اص َن ْع ُت وَأَبُو ُء‬َ ‫شرِّ َم‬ َ ‫َط ْع ُت أ َ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن‬ َ ‫ااست‬ْ ‫َم‬
‫لَ َك ب ِ ِن ْع َم ِت َك َعلَ َّي وَأَبُو ُء ب ِ َذن ِْبي َفا ْغ ِفرْ لِي َفإِن َّ ُه ال‬
)) ‫ُوب إِال أَن َْت‬َ ‫ي َ ْغ ِف ُر ال ُذن‬
79 .{allahumma anta rabbii laa ilaaha

)87(
illaa anta khalaqtanii wa anaa cabduka
wa anaa calaa cahdika wa wacdika
mastadactu,acuudu bika min sharri maa
sanactu wa abuu>u laka binicmatika
calayya wa abuu>u bidambii faqfirlii fa
innahu laa yaqfiruddunuuba illaa anta}
«allow adigu waxaa tahay rabbigay,
ilaah majiro adiga mooyee, adigaa
i abuuray, aniguna waxaan ahay
adoonkaaga, waxaana ku suganahay
balankaagii iyo yaboohaagii intaan
awooday, waxaan kaa magangalayaa
sharka aan sameeyay,waan kuu qirayaa
nicmada aad ii nicmaysay,waana qirayaa
danbigayga,ee ii dambi dhaaf, ma dhaafo
dambiyada adiga mooyee».
ducadan waa duco aad u weyn, qofka
yiraahdana isagoo yaqiinsan kadibna
dhinta isla habeenkiisaas, janno unbuu

)88(
horay ka gali.
‫ش ِه ُد‬ ْ ُ ‫ش ِه ُد َك وَأ‬ ْ ُ ‫ص َب ْح ُت أ‬ ْ َ ‫ ((اللَّ ُه َّم إن ِّي أ‬80-
َ‫ أَن َك‬، ‫ش َك وَ َمالئ ِ َكت ََك وَ َج ِمي َع خَ لْ ِق َك‬ ِ ْ‫َح َملَ َة َعُر‬
َ‫ وَأ َّن‬،‫ريك لَ َك‬ َ ‫ش‬ َ ‫أنت اهلل ال َ إلَ َه إال َّ أن َْت وَ ْح َد َك ال‬ َ
ِ
.)‫ات‬
ٍ َّ ‫ر‬‫م‬َ ‫ع‬
َ ‫(أرب‬ )) َ
‫ك‬ ُ ‫ل‬ ‫و‬ ‫س‬ُ ََ‫ر‬ ‫و‬ َ
‫ك‬ ‫د‬
ُ ‫ب‬
ْ ‫ع‬
َ ً ‫ا‬ ‫د‬‫م‬َّ َ ‫ُم‬
‫ح‬
80 - {allahumma innii asbaxtu ush-hiduka
wa ush-hidu xamalata carshika wa ma-
laa-ikatika wa jamiica khalqika annaka
antallaahu laa ilaaha illaa anta waxdaka
laa shariika laka, wa anna muxammadan
cabduka wa rasuuluka} (afar jeer)
marka aad galabaysatid ku badal
erayga (allahumma innii asbaxtu) erayga
(allahumma innii amsaytu)
“allow aniga waagaa iibaryey anigoo ku
marag galinaya, makhraatigalinayana
xambaarayaasha carshigaaga, iyo
malaa-igtaada iyo dhamaan uunkaaga
inaad tahay adigu ilaahay. ilaah majiro

)89(
adiga mooyee kaligaa, malihid wadaage,
nabi muxammadna waa adoonkaagii iyo
ergaygaagii”
(qofkii dhaha afar jeer subaxdii iyo
galabkiiba ilaahay wuxuu ka xorayn
naarta).
‫ص َب َح بِي ِم ْن ن ِ ْع َم ٍة أَوْ بِأ َ َح ٍد‬ ْ َ ‫ (( ا اللَّ ُه َّم َماأ‬81-
‫ َفلَ َك‬،‫يك لَ َك‬ َ ِ‫الشر‬ َ ‫ْك وَ ْح َد َك‬ َ ‫ِم ْن خَ لْ ِق َك َف ِمن‬
ُّ ‫احلَ ْم ُد وَلَ َك‬
.))‫الش ْك ُر‬
81- {allahumma maa asbaxa bii min
nicmatin aw bi axadin min khalqika fam-
inka waxdaka laa shariika laka, falaka
alxamdu walakal-shukru}.
Waxaad ku badashaa galabtii
areyga allahumma maa asbaxa
areygan:(allahumma maa amsaa} qofka
dhaha ducadan subaxdii wuu gudtay
maalintiisaas mahadnaqa rabigiis, qofkii
yiraahdana galabkii isaguna wuu gudtay

)90(
mahadnaqa rabbigiis habeenkiisaas.
“allow waxa aan ku waabariistay oo
nimco ah, ama uu ku waa bariistay
qof kale oo uunkaaga kamid ah, adiga
xagaaga ayuu kasugnaaday kaligaa,
cid wax kula wadaagtana ma lihid, allow
waxaa kuu sugnaaday mahad iyo shukri”.
‫ اللَّ ُه َّم َعا ِف ِني ِفي‬،‫ ((اللَّ ُه َّم َعا ِف ِني ِفي ب َ َدنِي‬82-
‫أنت‬
َ ‫ ال إِل َه إال‬،‫صرِي‬ َ َ ‫ اللَّ ُه َّم َعا ِف ِني ِفي ب‬،‫س ْم ِعي‬ َ
ُ‫الك ْفرِ وَال َف ْقرِ وَأ َ ُعوذ‬
ُ ‫ اللَّ ُه َّم إن ِّي أ َ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن‬.
َ‫أنت)) (ثالث‬ َ ‫ ال إِل َه إال‬،ِ‫اب ِفي ال َق ْبر‬ ٍ ‫ب ِ َك ِم ْن َع َذ‬
.)‫مرات‬
ٍ
82 - {allahumma caafinii fii badanii al-
lahumma caafinii fii samcii allahumma
caafinii fii basarii laa ilaaha illaa anta
allahumma innii acuudu bika minal kufri
wal faqri wa acuudu bika min cadaabin
fil-qabri laa ilaaha illaa anta} waxaa la
dhahaa seddex jeer.

)91(
< allow ii caafi jidhkayga, allow ii caafi
maqalkayga, allow ii caafi aragayga,
ilaah majiro adiga mooyee, allow
anigu waxaan kaa magan galayaa
gaalnimo, waxaana kaa magan galayaa
saboolnimo, waxaana kaa magan
galayaa cadaabka qabriga, ilaah majiro
xaq lagu caabudaa adiga mooyee >.
ُ ‫ (( حسبي‬83-
‫اهلل ال إِل َه إِال ُه َو َعلَ ْي ِه ت َ َو َّكلْ ُت‬ َ ِ ْ َ
.‫ات‬
ٍ َّ‫س ْب َع َمر‬ َ )) ‫يم‬ ِ ‫ظ‬
ِ ‫ع‬َ ‫ال‬ ‫ش‬
ِ ْ‫وَ ُه َو ر َ ُّب ال َعر‬
83 - {xasbiyallaahu laa ilaaha illaa huwa
calayhi tawakaltu wa huwa rabbulcarshil-
cadiim} todoba jeer,
Qofka dhaha totoba jeer
ducadan,subaxdii iyo galabkii, ilaahay
ayaa ka kaafinaya wax kasta oo murugo
galiya aduun iyo aakharaba.
“waxaa igu filan ilaahay, ilaah majiro xaq
lagu caabudo isaga mooyee, isagaana

)92(
tala saartay, isaguna waa rabbiga
carshiga weyn}.
‫سألُ َك ال َع ْف َو وَال َعا ِف َي َة‬ ْ َ ‫ (( اللَّ ُه َّم إن ِّي أ‬84-
‫سألَ َك ال َع ْف َو‬ َ
ْ ‫ اللَّ ُه َّم إن ِّي أ‬،‫اآلخرَ ِة‬
ِ َ‫ِفي ال ُدن ْ َيا و‬
‫ اللَّ ُه َّم‬،‫وَال َعا ِف َي َة ِفي دِي ِني وَدُن ْ َيا َي وَأ َ ْهلِي وَ َمالِي‬
‫ظ ِني ِم ْن‬ ْ ‫اح َف‬ْ ‫ اللَّ ُه َّم‬،‫اس ُترْ َع ْورَاتِي وَآ ِم ْن ر َ ْو َعاتِي‬ ْ
‫ش َمالِي‬ ِ ‫ وَ َع ْن‬،‫ وَ َع ْن مَيِي ِني‬،‫ وَ ِم ْن خَ لْ ِفي‬،‫ي ي َ َد َّي‬ ِ ْ‫ب َ ْن‬
‫ظ َم ِت َك أ ْن أ ُ ْغتَا َل ِم ْن حَتْ ِتي‬ َ ‫ وَأ َ ُعوذُ ب ِ َع‬،‫وَ ِم ْن َف ْو ِقي‬
))
84 - {allaahumma innii as-alukalcafwa
walcaafiyata fiddunyaa wal-aakhirati,
allaahumma innii as-aluka alcafwa wal-
caafiyata fii diinii wa dunyaaya wa ahlii
wa maalii, allaahumma-stur cawraatii
wa aamin rawcaatii allaahummaxfadnii
min bayni yadayya wa min khalfii wa can
yamiinii wa can shimaalii wa min fawqii,
wa acuudu bicadamatika an uqtaala min
taxtii}

)93(
“allow waxaan ku weydiisanayaa
cafis, iyo caafimaadqab, aakhiro
iyo aduunba, allow waxaan ku
weydiisanayaa cafis iyo caafimaad
diintayda dhexdeeda iyo aduuyadayda
iyo ehelkayga iyo maalkaygaba, allow
astur cawrooyinkayga, cabsiyadaydana
iigu amaan, allow iga ilaali hortayda
iyo gadaashayda iyo midigtayda
iyo bidixdayda, iyo korkayga, allow
weynaantaada ayaan u magan galayaa
in hoostaydana la iga shirqoolo”.
َ‫اطر‬ِ ‫الش َهادَ ِة َف‬ َ َ‫ ((اللَّ ُه َّم َعالِ َم ال َغ ْي ِب و‬85-
،‫يئ وَ َملِ ْي َك ُه‬ َ ‫ ر َ َّب ُك ِّل‬،‫ض‬ َ ِ ‫الس َم َو‬
ٍ ‫ش‬ َ ِ ْ ‫ات وَاألر‬ َ
‫سي‬ َ َ
ِ ‫ أ ُعوذُ بِك ِم ْن شرِّ ن َ ْف‬،‫أنت‬ َ ‫ش َه ُد أ ْن ال إله إال‬ ْ َ‫أ‬
َ َ
‫شرْ ِك ُه وَأ ْن أ ْقتَرِ َف َعلَى‬ ِ َ‫ان و‬ َ ‫الش ْي‬ َ ‫وَ ِم ْن‬
َّ ِّ‫شر‬
َِ‫ط‬ َ
.))‫سلِ ٍم‬ ْ ‫م‬
ُ ‫إلى‬ ‫ه‬
ُ ‫ر‬ ‫ج‬
َّ ُ ْ‫أ‬ ‫و‬ ‫أ‬ ً ‫ا‬ ‫وء‬ ‫س‬
ُ ‫س‬‫ي‬ ِ ‫ن َ ْف‬
85 - {allaahumma caalimal qaybi washs
hahaadati,faadirassamaawaati wal ardi

)94(
rabba kulli shay-in wa maliikah, ash-hadu
an laa ilaaha ilaa anta ,acuudu bika min
sharri nafsii, wa min sharri shaydaani wa
shirkihi, wa an aqtarifa calaa nafsii suuan
aw ajurrahu ilaa muslimin}.
“allow allihii waxa maqan iyo waxa
joogaba(la arko) ogaayow, cirka iyo
dhulkana rabbigii abuurayow, rabbigii
shaykasta lahaayow, waxaan qirayaa in
uusan jirin ilaah xaq lagu caabudo adiga
mooyee, waxaan kaaga magan galayaa
sharka naftayda, iyo sharka shaydaanka
iyo shirkigiisa ama dabinkiisa, waxaan
kaloo kaa magan galayaa in aan
naftayda xumaan u soo jiido, ama qof
muslin ah u soo jiido xumaan”.
‫يئ‬
ٌ ‫ش‬ َ ‫اس ِم ِه‬
ْ ‫ض ُّر َم َع‬ُ َ ‫هلل ال ِذي الي‬
ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫ (( ب‬86-
‫يم‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫ال‬ ‫ع‬ ‫ي‬ ‫م‬ ‫الس‬ ‫و‬
ُ ِ َ ُ ِ َّ َ ُ َ ِ َ َّ ‫ه‬ ‫و‬ ‫اء‬ ‫م‬ ‫الس‬ ‫ي‬ ‫ف‬
ِ َ ‫ض‬
‫ال‬ ‫و‬ ِ ْ ‫ِفي األر‬
ِ َّ‫))( ثَالثَ َمر‬
.)‫ات‬

)95(
86. {bissmilaahilladii laa yadurru maca
ismihi shay-un fil ardi walaa fissamaai,
wa huwassamiicul caliim}qofkii yiraah-
da saddex jeer subaxdii iyo galabkii
ducadan wax dhiba ma arkayo..
“magaca ilaahay ayaan ku billaabayaa,
magacaasoo uusan dhibin lajirkiisa wax
ku sugan dhulka iyo cirka, allena waa
maqal badane cilmi badane ah”.
‫ وَ مِب ُ َح َّم ٍد‬،ً‫الم دِينا‬
ِ ‫اإلس‬
ْ ِ ‫ وَب‬،‫هلل رَبًّا‬
ِ ‫ضُ ْي ُت بِا‬ ِ َ ‫ (( ر‬87-
)‫مرات‬ٍ َ
َ‫سل ْم ن َِبيًّا)) (ثالث‬ َ
َ َ‫صلَّى اهلل َعل ْي ِه و‬ َ
87.{radiitu billaahi rabbaa wa bil islaami
diinaa wa bi muxammadin nabiyyan wa
rasuulaa}qofkii yiraahda saddex mar
subaxdii, saddex marna galabkii, waxaa
balan ah in ilaahay raali galiyo maalinta
qiyaamaha.
“waxaan raali uga ahay ilaahay
rabbinimo, islaamkana diinimo,

)96(
muxammadna s.c.w nabinimo”.
‫صلِ ْح‬ ْ َ ‫س َت ِغيثُ أ‬ ْ َ ‫ (( يَا َح ُّي يَا َق ُّيو ُم بِرَ ْح َم ِت َك أ‬88-
َ‫سي َطرْف َة‬ ِ ‫شأْنِي ُكلَّ ُه وَال ت َِكلْ ِني إلى ن َ ْف‬ َ ‫لِي‬
))ٍ ْ‫عَين‬
88 - {yaa xayyu yaa qayyuumu biraxma-
tika astaqiithu, aslix lii sha-nii kullahu, wa
laa takilnii ilaa nafsii darfata caynin}.
“allihii noolaayow, allihii qayyuumka
ahaayow(allihii qabanayay dhamaan
arimaha koonka), naxariistaada darteeda
ayaan gurmad ku dalbayaa,wanaaji
arinkayga dhamaantiis, hana igu dhawrin
naftayda ilbiriqsi”.
َ ِ َ‫هلل ر َ ِّب ال َعالم‬
،‫ني‬ ِ ‫ص َب َح املُلْ ُك‬ ْ َ ‫أص َب ْحنَا وَأ‬ ْ (( 89-
‫َصرَ ُه‬ َ
ْ ‫ فت َْح ُه وَن‬:‫وم‬ َ َ ُ َ ْ ‫اللَّ ُه َّم إن ِّي‬
ِ ‫أسألك خَ ْيرَ َهذا ال َي‬
‫شرِّ َما ِف ْي ِه‬َ ‫وَن ُور َ ُه وَبَرَ َك َت ُه وَ ُه َدا ُه وَأ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن‬
.)) ‫شرِّ َما ب َ ْع َد ُه‬َ َ‫و‬
89 - {asbaxnaa wa asbaxal mulku lillaahi
rabbil caalamiina, allaahumma innii as-

)97(
aluka khayra haadal yawm, fatxahu, wa
nasrahu, wa barakatahu, wa nuurahu, wa
hudaahu wa acuudu bika min sharri maa
fiihi wa sharri maa bacdahu}
“waan waa bariisanay, boqornimaduna
wey waa bariisatay iyadoo u usugan
ilaahaygii caalamiinta rabigooda ahaa,
allow waxaan ku weydiisanayaa khayrka
maalintan,fatxigeeda( furashadeeda),
iyo gargaarkeeda, iyo nuurkeeda iyo
barakadeeda iyo hanuunkeeda, waxaana
kaa magan galayaa sharka ku sugan
dhexdeeda iyo sharka ka dambeeyaba”.
َ
‫علىكلِ َم ِة‬ َ‫طرة اإلسالم و‬ ْ ‫أص َب ْحنَا َعلَى ف‬ ْ (( 90-
ُ‫ وعلَى دين ن َِبينَا َ ِمحمد ِصلَّى اهلل‬،‫اإلخْ الص‬
َ ٍ َّ َ ُ ِّ ِ ِ ْ ِ َ َ ِ
ً ‫إبراهيم َح ِن ْيفا‬
َ ‫سلَ ْم وَ َعلَى ِملَّ ِة أبينا‬ َ َ‫َعلَ ْي ِه و‬
. )) ‫ني‬ ْ ُ ‫سلِما ً وَ َما َكا َن ِم َن امل‬
َ ‫شرِ ِك‬ ْ ‫ُم‬
90 - {asbaxnaa calaa fidratil islaami, wa
calaa kalimatil ikhlaasi wa calaa diini

)98(
nabiyinaa muxamadin s.c.w wa calaa
millati abiinaa ibraahiima xaniifan musli-
man wa maa kaana minal-mushrikiin}.
“waxaan ku waa bariisanay
fidrada(diinta) islaamka, iyo kalmada
runta ah, iyo diinta nabigeena muxammad
s.c.w iyo diinta aabaheen ibraahiim ee
ahaa mid ka iishay diimaha(gaalada) oo
dhan, muslimna ahaa, kamana mid ahayn
mushrikiinta(gaalada)”.
.)‫هلل وَب ِ َح ْم ِد ِه)) (مائة مرة‬ ِ ‫س ْب َحا َن ا‬
ُ ( ( 91-
91- {subxaanallaahi wa bixamdihi}
Qofkii dhaha boqol mar subaxdii iyo
galabkii, ma imaanayo nin ka fadli badan
maalinta qiyaamo, nin intiisa oo kale ama
ka badiyay mooyee.
“ilaahaybaa xumaan ka hufan, mahadna
leh”.
ُ ‫ (( ال إله إال‬92-
َ ‫ ال‬، ‫اهلل وَ ْح َد ُه‬
‫شرِي ْ َك لَ ُه لَ ُه‬

)99(
 ))‫ش ٍئ َق ِدي ْ ٌر‬َ ِ ‫ وَ ُه َو َعلَى ُك ّل‬، ‫املُلْ ُك وَلَ ُه احلَ ْم ُد‬
.‫س ِل‬ َ َ
‫الك‬ ‫اح َد ٍة ) ِع ْن َد‬
ِ َ‫ات ) أو ( َمرَّ ٍة و‬
ٍ َّ‫شرَ َمر‬ ْ ‫( َع‬
92 - {laa ilaaha illallaahu waxdahu laa
shariika lahu, lahul mulku wa lahul xamdu
wa huwa calaa kulli shay-in qadiir} (toban
mar) ama (hal mar) markaad daalantahay.
< ilaah majiro xaq lagu caabudo alle
mooyee kaligii, ma laha cid wax la
wadaagtaa, wuxuu leeyahay boqornimo,
wuxuuna leeyahay mahadda, wax
walbana wuu awoodaa >.
‫شرِي ْ َك لَ ُه لَ ُه املُلْ ُك‬ َ ‫ (( ال إله إال اهلل وَ ْح َد ُه ال‬93-
‫ش ٍئ َق ِدي ْ ٌر)) ( ِمائ َ َة َمرَّ ٍة‬ َ ِ ‫وَلَ ُه احلَ ْم ُد وَ ُه َو َعلَى ُك ّل‬
ْ َ ‫إذا أ‬
.) ‫ص َب َح‬
93 - {laa ilaaha illallaahu waxdahu laa
shariika lahu, lahul mulku wa lahul xamdu
wa huwa calaa kulli shay-in qadiir} (boqol
jeer markuu waagu u baryo).
< ilaah majiro xaq lagu caabudo alle

)100(
mooyee kaligii, ma laha cid wax la
wadaagtaa, wuxuu leeyahay boqornimo,
wuxuuna leeyahay mahadda, wax
walbana wuu awoodaa >.
‫ضا‬ َ ِ ‫ َع َددَ خَ لْ ِق ِه وَر‬:‫هلل وَب ِ َح ْم ِد ِه‬
ِ ‫((س ْب َحا َن ا‬ ُ 94-
‫ات‬
ٍ ََ ‫ر‬‫م‬ ‫)))ثالث‬ ‫ه‬ َ
ِ ِ َ ِ َ َ ِ َ ِ ِ ْ َ ِ َ ‫س ِه‬
‫ت‬ ‫ا‬‫م‬ ‫ل‬ ‫ك‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫د‬‫م‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫ش‬ ‫ر‬ ‫ع‬ َ
‫ة‬ َ ‫ن‬ ‫ز‬ ‫و‬ ِ ‫ن َ ْف‬
. )‫أص َب َح‬ْ ‫إذا‬
94 - {subxaanallaahi wa bixamdihi, ca-
dada khalqihi wa ridaa nafsihi, wa zinata
carshihi wa midaada kalimaatihi}
(Saddex jeer marka uu waagu u baryo).
“waxaa xumaan ka hufan oo mahad
leh ilaahay, inta aytahay tirada
uunkiisa, iyo raalinimada naftiisa, iyo
miisaanka(culayska) carshigiisa, iyo
anqaasta ama khadka erayadiisa”.
ً ‫أسأَلُ َك ِعلْما ً ن َا ِفعا ً وَرِز ْقا ً َط ِّيبا‬ ْ ‫ ((اللَّ ُه َّم إن ِّي‬95-
. )‫أص َب َح‬ْ ‫وَ َع َمالً ُم َت َق َّبالً)) (إذا‬
95 - {allaahumma innii as-aluka cilman

)101(
naafican, wa risqan dayiban, wa camalan
mutaqabbalan, }
“allow waxaan ku weydiisanayaa
cilmi wax anfaca, iyo irsiq wanaagsan
oo xalaal ah, iyo camal suuban oo la
aqbalo,” (waxaa la dhahaa subaxdii).
‫وأتوب إلَ ْي ِه )) (مائة مرة في‬ َ ‫(( أَس َت ْغفر‬96-
‫اهلل‬
ُ ُِ ْ
.) ‫اليوم‬
96 - {astaqfirullaaha wa atuubu ilayhi}
“ilaahay ayaan dambi dhaaf
weydiisanayaa ,una toobad keenayaa”
(boqol jeer maalinta dhexdeeda).
َ ‫ات ِم ْن‬
‫شرِّ َما‬ ِ ‫هلل التَّا َّم‬ ِ ‫ (( أ ُع ْوذَ ب ِ َكلِ َم‬97-
ِ ‫ات ا‬
.)‫خَ لَقَ )) (ثالث مرات إذا أمسى‬
97 - {acuudu bi kalimaatillaahittaamaati,
min sharri maa khalaqa}(saddex mar
markii uu galabaysto)
“ waxaan uga magan galayaa
kalmadaha ilaahay ee dhamayska tiran

)102(
sharka waxa uu uumay”.
))‫سلِ ْم َعلَى ن َِب ِّينَا ُم َح َّم ٍد‬ َ َ‫ص ِّل و‬ َ ‫((اللَّ ُه َّم‬98-
.)‫ات‬
ٍ َّ‫شرَ َمر‬ْ ‫( َع‬
98 - {allahuma salli wa sallim calaa nabi-
yyinaa muxammadin} (toban jeer).
<> allow naxariis iyo nabadgalyo nabiga-
naga muxammad korkiisa yeel>>.
Waayo rasuulku s.c.w wuxuu shee-
gay qofkii ku salliya toban jeer markii
uu waagu u baryo, toban jeerna
ku salliya markii uu galabaysto in
shafaacadiisu(ergadiisu) gaarayso
qofkaas maalinta qiyaamo}.
28. Ducooyinka hurdada
ُ ‫ (( ي َ ْج َم ُع َك َّف ْي ِه ثُ َّم ي َ ْنفُثُ ِفيه َما َف َي ْقرَأ‬99-
ِ
‫ بسم اهلل الرحمن الرحيم ( ُق ْل ُه َو‬:‫فيهما‬
ُ ُ
‫الص َم ُد لَ ْم يَلِ ْد وَلَ ْم يُولَ ْد وَلَ ْم‬َّ ‫اهلل أ َ َح ٌد اهلل‬
.) ‫ي َ ُك ْن لَ ُه ُك ُفوا ً أ َ َح ٌد‬
)...‫( ُق ْل أ َ ُعوذُ بِرَ ِّب ال َفلَ ِق‬

)103(
 َ
ِ ‫( ُق ْل أ ُعوذُ بِرَ ِّب الن‬
)...‫َّاس‬
‫ثم ميسح بهما ما استطاع من جسده ي َ ْب َدأ‬
. ‫س ِد ِه‬ َ ‫بهما على رأسه ووَجهه وَما أ ْق َب َل ِم ْن َج‬
ٍ َّ‫ذلك ثالثَ َمر‬
.) ‫ات‬ َ ‫(ي َ ْف َع ُل‬
99- wuxuu kulminayaa labadiisa
baabacood, kadib wuu ku tufayaa isagoo
akhriyaya suuradahan. wuxuuna ku
masaxayaa jidhkiisa inta uu awoodo,
wuxuuna kaga bilaabayaa madaxiisa,
wajigiisa iyo wixii kusoo aada jidhkiisa. (
saddex jeer).
‫ آية الكرسي‬100-
‫) إلى آخر سورة‬... ‫سو ُل مبا أنزل‬ ُ َّ‫ (آمن الر‬101-
.‫البقرة‬
َ َ َ
،‫ وَبِك أرْف ُع ُه‬،‫ض ْع ُت َجن ِْبي‬ َ
َ َ‫اس ِمك رَبِّي و‬ ْ ِ ‫ (( ب‬102-
‫سلْت ََها‬ َ ْ ‫ وَإ ِ ْن أَر‬،‫سي َفار ْ َح ْم َها‬ ِ ‫س ْك َت ن َ ْف‬ َ ‫َفإ ِ ْن أ َ ْم‬
.))‫ني‬
َ ِ ِ‫الصالح‬ َّ ‫ظ ب ِ ِه ِع َبادَ َك‬ ُ ‫ مِبَا حَتْ َف‬،‫ظ َها‬ ْ ‫اح َف‬ْ ‫َف‬
102 – {bismika rabbii wa dactu janbii, wa
bika arfacuhu, in amsakta nafsii farxam-

)104(
haa, wa in arsaltahaa faxfad-haa bimaa
taxfadu bihi cibaadakassaalixiina}.
< magacaaga ayaan rabigaygow ku
dhigay dhinacayga, adiga sababtaadana
ayaan ku soo dallacayaa dhinacayga,
haddii aad qabatid naftayda u naxariiso,
haddii aad daysana dhawr (xifdi) waxa
aad ku dhawrto adoomahaaga wan-
wanaagsan >.
،‫سي وَأَن َْت ت َ َو َّفا َها‬ ِ ‫ (( اللَّ ُه َّم إِن ََّك خَ لَ ْق َت ن َ ْف‬103-
ْ
‫ وَإ ِ ْن‬،‫اح َفظ َها‬ ْ ‫ إ ِ ْن أ َ ْح َي ْيت ََها ف‬،‫لَ َك مَمَات َُها وَ َم ْح َيا َها‬
َ
.))‫سأَلُ َك ال َعا ِف َي َة‬ ْ َ ‫ اللَّ ُه َّم إِن ِّي أ‬.‫أ َ َمت ََّها َفا ْغ ِفرْ لَ َها‬
103- { allaahumma innaka khalaqta nafsii
wa anta tawaffaahaa, laka mamaatuhaa
wa maxyaahaa, in axyeytahaa faxfad-
haa, wa in amattahaa faqfil lahaa, allaa-
humma innii as-aluka alcaafiyata}.
< allow adigaa abuuray naftayda
adigaana oofsanaya, waxaa kuu sugan

)105(
geerideeda iyo nolasheeda, haddii aad
noolayso xifdi, haddii aad oofsatana
(disho) u dambi dhaaf, allow waxaan ku
waydiisanayaa caafimaadqab <> .
.)) ‫ (( اللَّ ُه َّم ِق ِني َعذاب َ َك ي َ ْو َم ت َ ْب َعثُ ِع َبادَ َك‬104-
104- {allaahumma qinii cadaabaka
yawma tabcathu cibaadaka}.
< allow iga ilaali cadaabkaaga maalinta
aad soo saarayso adoomahaaga >.
.))‫وت وَأ َ ْح َيا‬
ُ ‫اس ِم َك اللَّ ُه َّم أ َ ُم‬ْ ِ ‫ (( ب‬105-
105- {bismika allaahumma amuutu wa
axyaa}.
<> magacaaga ayaan allow ku
dhimanayaa kuna noolaanayaa>>.
‫ني) وَاحلَ ْم ُد‬َ ِ ‫هلل (ثَالثا ً وَثَالث‬ ‫((س ْبحا َن ا‬ُ 106-
ُ ِ
. )‫ني‬َ ِ ‫ني) وَاهلل أ َ ْك َب ُر(أَرْبَعا ً وَثَالث‬
َ ِ ‫هلل(ثَالثا ً وَثَالث‬
ِ
106 – {subxaanallaahi,(soddon iyo sad-
dex jeer) walxamdu lillaahi, (soddon iyo
saddex jeer)wallaahu akbaru(soddon iyo

)106(
afar jeer)}.
<> ilaahay ayaa ka hufan xumaan iyo
ceeba, mahadna waxaa iska leh ilaahay,
ilaahay baana weyn>>.
‫الس ْب ِع وَر َ َّب‬ َّ ‫ماوات‬ ِ َّ ‫ ((اللَّ ُه َّم ر َ َّب‬107-
‫الس‬
‫رَبَّنَا وَر َ َّب ُك ِّل‬,‫يم‬ َ
ِ ِ َ ‫ش ال‬
‫ظ‬ ‫ع‬ ِ ْ‫ وَر َ َّب ال َعر‬،‫ض‬ ِ ْ ‫األر‬
َ
‫ وَ ُمنْزِل ال َّت ْورا ِة‬،‫ فالِقَ احل ِّب وال َّن َوى‬،‫ش ْيء‬ َ َ َ
َ ‫شرِّ ُك ِّل‬ َ ‫ أ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن‬،‫قان‬ َ ْ‫ج‬
‫ش ْيء‬ ِ ْ‫وال ُفر‬،‫يل‬ ِ ‫َوَاإلِن‬
.‫ناص َي ِت ِه‬ ِ ِ ‫آخ‬
‫ب‬ ٌ
‫ذ‬ ِ ‫أن َْت‬
‫اآلخ ُر‬ ‫ْت‬
ِ َ َ ْ ‫ن‬ َ ‫أ‬ ‫و‬ ،‫ء‬ ‫ي‬ َ
‫ش‬ ‫ك‬َ َ ‫ل‬ ‫ب‬ َ
‫ق‬
ْ َ ْ‫س‬ ‫ي‬ َ ‫ل‬ َ
‫ف‬ ُ
‫ل‬ ‫و‬ َ ‫األ‬ ‫ْت‬ ‫ن‬ َ
َّ َ ‫اللَّ ُه َّم‬ ‫أ‬
َ‫س َفو َقك‬ َ َ َّ َ
َ ‫وَأن َْت الظا ِه ُر فل ْي‬،‫س ب َ ْع َد َك ش ْيء‬ َ َ ‫َفلَ ْي‬
َ ‫س دُون ََك‬ َ ‫اط ُن َفلَ ْي‬ َ
‫ض‬ ِ ‫ ا ْق‬،‫ش ْيء‬ ِ ‫ وَأن َْت ال َب‬،‫شي ٌء‬ ْ
.)) ِ‫َعنَّا ال َّدي ْ َن وَأ َ ْغ ِننَا ِم َن ال َف ْقر‬
107- {allaahumma rabbassamaawaa-
tissabci wa rabbal-ardi, wa rabba
alcarshi alcadiimi, rabbanaa wa rabba
kulli shayin faaliqal xabbi wannawaa, wa
munzila tawraati wal-injiili walfurqaani,
acuudu bika min sharri kulli shay-in anta

)107(
aakhidun bi naasiyatihi, allaahumma an-
tal-awwalu falaysa qablaka shay-un, wa
antal aakhiru falaysa bacdaka shay-un,
wa anta thaahiru falaysa fawqaka shay-
un,wa antal baadinu falaysa duunaka
shay-un, iqdi cannaa addayna wa aqni-
naa minal faqri}.
< allow rabigii todobada cir rabbigooda
ahaayow, rabigii dhulkana ahaayow,
carshiga wayn rabigiisana ahaayow,
rabiganaga iyo rabiga waxkasta
ahaayow, kala faliiqaha iniinta iyo
laf-timireedkow, allihii soo dajiyay
tawraat iyo injiil iyo furqaanow,
waxaan kaa magan galayaa wax
walba sharkiis kaasood adigu haysid
foodiisa(hogaankiisa). Allow adigu
waxaad tahay ugu horeeye, mana jiro
wax kaa horeeya, waxaadna tahay

)108(
ugu dambeeye lagaamana dambeeyo,
adiguna waxaad tahay ugu sarreeye,
wax kaa koreeyaana majiro,adiguna
waxaad tahay qarsoone ka qarsoon
adoomihiisa,wax kaa sokeeyaana
majiro,allow naga gud daynka (qaanka)
nagana qaniyeel saboolnimada>>.
ّ‫للِه‬
،‫ وَ َك َفان َا‬،‫سقَان َا‬ َ َ‫ ((احلَ ْم ُد ِ ا ّل ِذي أ َ ْط َع َمنَا و‬108-
.))‫ َف َك ْم مِم َّ ْن ال َكا ِف َي لَ ُه وَال ُم ْؤوِ َي‬،‫وَآوَان َا‬
108- {Alxamudu lillaahi alladii adca-
manaa wa saqaanaa, wa kafaanaa, wa
aawaanaa, fa kam mimman laa kaafiya
lahu wa laa mu>wiya}.
< mahad waxaa leh allihii na quudiyay
nana waraabiyay, nagana deeqay, nana
hoysiiyey, imisaa kamid ah kuwo aan
haysan wax kaafiya ama hoy sii > .
ِ ‫الش َهادَ ِة َف‬
َ‫اطر‬ َّ َ‫ (( اللَّ ُه َّم َعالِ َم ال َغ ْي ِب و‬109-
َ
،‫ش ْي ٍء وَ َملِيك ُه‬ َ ‫ ر َ َّب ُك ِّل‬،‫ض‬ َ ِ َ‫الس َماو‬
ِ ْ ‫ات وَاألر‬ َّ

)109(
 ِّ‫شر‬ َ ‫ أ َ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن‬،‫ش َه ُد أ َ ْن ال إل َه إال َّ أَن َْت‬
ْ َ‫أ‬
ِ
‫ وَأ َ ْن أ َ ْقتَرِ َف‬،‫شرْ ِك ِه‬
ِ َ‫طان و‬
ِ َ ‫الش ْي‬ َّ ِّ‫شر‬ َ ‫ وَ ِم ْن‬،‫ن َ ْفسي‬
.)) ‫سلِ ٍم‬ َ ً
ْ ‫ أوْ أ ُجرَّ ُه إِلى ُم‬،‫سوءا‬ ُ ‫سي‬ ِ ‫َعلى ن َ ْف‬
109 – {Allahumma caalimal qaybi washa-
haadati faadirassamaawaati wal ardi,
rabba kulli shay-in wa maliikahu, ash-
hadu an laa ilaaha illaa anta, acuudu bika
min sharri nafsii, wa min sharri shaydani
wa shirkihi, wa an aqtarifa calaa nafsii
suu-an aw ajurrahu ilaa muslimin)).
“allow allihii waxa maqan iyo waxa
joogaba(la arko) ogaayow, cirka iyo
dhulkana rabbigii abuurayow, rabbigii
shaykasta lahaayow, waxaan qirayaa in
uusan jirin ilaah xaq lagu caabudo adiga
mooyee, waxaan kaaga magan galayaa
sharka naftayda, iyo sharka shaydaanka
iyo shirkigiisa ama dabinkiisa, waxaan
kaloo kaa magan galayaa in aan

)110(
naftayda xumaan u soo jiido, ama qof
muslin ah u soo jiido xumaan”.
‫الس ْج َد ِة وَ ت َبار َ َك‬َّ ‫يل‬ َ ِ‫ (( ي َ ْقرَأ ُ (( الم )) تَنْز‬110-
.)) ‫الَّذي ب ِ َي ِد ِه املُلْ ُك‬
110 – { Wuxuu akhrinayaa (( alif laa miim)
suuratu sajdah iyo suuratu tabaarak)).
‫ض ُت‬ ْ ‫ وَ َف َّو‬،‫سي إلَ ْي َك‬ ِ ‫أسلَ ْم ُت ن َ ْف‬ ْ ‫ ((اللَّ ُه َّم‬111-
‫أت َظ ْهرِي‬ ُ َ ْ‫أ ْمرِي إلَ ْي َك وَوَ َّج ْه ُت وَ ْج ِهي إلَ ْي َك وَألج‬
‫ ال َملْ َجأ وَال َمن َْجا‬، ‫ ر َ ْغ َب ًة وَر َ ْه َبة ً إلَ ْي َك‬، ‫إلَ ْي َك‬
‫ آ َمن ُْت ب ِ ِكتَاب ِ َك ال ِذي أنْزَلْ َت‬،‫ْك إال إلَ ْي َك‬ َ ‫ِمن‬
ْ
.)) ‫سل َت‬ َ
َ ْ ‫وَبِن َِب ِّيك ال ِذي أر‬
111-{allaahumma aslamtu nafsii ilayka,
wa fawadtu amrii ilayka, wa wajahtu
wajhii ilayka wa aljatu dahrii ilayka raq-
batan wa rahbatan ilayka laa malja wa-
laa manjaa minka illaa ilayka, aamantu
bikitaabika alladii anzalta wa birasuulika
alladii arsalta}.
< allow anigu naftayda ayaan kuu

)111(
dhiibay, arinkaygana adaan kuu tiiriyey,
wajigaygana waan ku soo qaabilsiiyay,
dhabarkaygana xagaagaan u magan
galiya, jecayl(doonid), iyo cabsi darteed,
majiraan meel lagu gabado ama lagu
magan galo, iyo meel lagu badbaado,
adiga xagaaga mooyaane, waxaan
rumeeyey kitaabkaaga aad soo dajiyey,
iyo nabigaaga aad soo dirtay».
29 .Ducada qofka galgasha habeenkii.
ُ
‫ر َ ُّب‬، ُ‫َهار‬ ِ ‫( ال َ إِلَ َه إِال َ اهلل ال َو‬112-
َّ ‫اح ُد الق‬
)ُ‫ض وَ َماب َ ْين َُه َما ال َعزِي ْ ُز ال َّغ َّفار‬ َ ِ ‫الس َم َو‬
ِ ْ ‫ات واألر‬ َ
112- {laa ilaaha illallaahu al-
waaxidulqahaaru rabbusamaawaati
wal ardi wa maa baynahumaa alcasiisu
alqaffaaru}
“ilaah xaq lagu caabudo majiro ilaaha
waaxidka ah ee qaahirka(ka adke) ah
mooyee, ahna rabbiga cirarka iyo dhulka

)112(
iyo waxa u dhexeeya ahna adkaade
dambi dhaafid badan”.
30.Ducada saska hurdada &qofka lagu
ibtileeyay dareen cabsiyeed.
‫ض ِب ِه‬ َ ‫ات ِم ْن َغ‬
ِ ‫هلل التَّا َّم‬
ِ ‫ات ا‬ ِ ‫ (( أ َ ُع ْوذُ ب ِ َكلِ َم‬113-
ِ ْ‫اطين‬ َ ‫ات‬
ِ ‫الش َي‬ ِ َ‫ وَ ِم ْن َه ِمز‬، ‫شرِّ ِع َبادِ ِه‬ َ َ‫ و‬،‫وَ ِعقَاب ِ ِه‬
.)) ‫ض ُروْ َن‬ ُ ‫وَأ َ ْن ي َ ْح‬
113 - {acuudu bikalimaatillahi,attaamm
aati min qadabihi, wa ciqaabihi wa shari
cibaadihi wa min hamazaatishayaadiin,
wa an yaxduruun}
“waxaan uga magan galayaa erayada
alle ee dhamays tiran, caradiisa, iyo
ciqaabtiisa, iyo sharka adoomihiisa,
iyo waswaaska shayaadiinta iyo inay ii
yimaadaan > .
31- Waxa uu yeelayo qofku haddii uu
arko riyo xun.
.)‫سار ِ ِه ً)) ( ثَالثا‬
َ َ ‫ (( ي َ ْنفُثُ َع ْن ي‬114-

)113(
 ‫شرِّ َما‬ ‫يطان‪ ،‬وَ ِم ْن َ‬ ‫ِ‬ ‫(( يستعيذ باهلل من َّ‬
‫الش‬
‫ات )‪.‬‬ ‫رَأى)) (ثَالثَ َمرَّ ٍ‬
‫ً‬ ‫َ‬
‫(( ال ي ُ َح ِّدثُ ب ِ َها أ َحدا ))‪.‬‬
‫(( يَت ََح َّو ُل َع ْن َجن ِْب ِه الذي َكا َن َعلَ ْي ِه ))‪.‬‬
‫‪114 - {wuxuu u tufayaa saddex jeer dhi-‬‬
‫‪naciisa bidix, ((kadibna shaydaanka ayuu‬‬
‫‪iska naari)) (saddex jeer).‬‬
‫‪{Qofna ugama sheekaynayo riyadiisa}.‬‬
‫‪(( kadib wuxuu isku rogi dhinicii uu u jiifay‬‬
‫‪mooyee dhinaca kale)).‬‬
‫صلِّي إ ْن أراد ذلك ))‪.‬‬ ‫‪ (( 115-‬يَقُو ُم ي ُ َ‬
‫‪115- {haddii uu doono ha istaago oo ha‬‬
‫‪tukado}.‬‬
‫‪32- Ducada qunuutka ee witriga.‬‬
‫‪( 116-‬اللَ ُه َّم ا ْه ِدنِي ِف ْي َم ْن َه َدي ْ َت‪ ،‬وِ َعا ِف ِني‬
‫ِف ْي َم ْن َعا َف ْي َت ‪،‬وَت َ َولَّ ِني ِف ْي َم ْن ت َ َولَّ ْي َت‪،‬وَبَار ِ ْك لِي‬
‫ض ْي َت‪َ ،‬فإِن ََّك‬ ‫شرَّ َما َق َ‬ ‫يت ‪،‬وَ ِق ِني َ‬ ‫ط َ‬ ‫ِف ْي َما أ َ ْع َ‬
‫يك‪ ،‬إِن َّ ُه ال ي َ ِذ ُّل َم ْن وَالَ ْي َت (‬‫ضى َعلَ َ‬ ‫ضي وَال يُ ْق َ‬ ‫ت َ ْق ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫وَال ي َ ِع ُّز َم ْن َعادَي ْ َت‪ ،‬ت َ َبارَك َت رَبَّنَا وَت َ َعال ْي َت))‪.‬‬

‫(‪)114‬‬
116- {Allahummahdinii fiiman hadayta, wa
caafinii fii man caafayta, wa tawallanii
fii man tawallayta, wa baarik lii fiimaa
acdayta, wa qinii sharra maa qadayta,
fa>innaka taqdii walaa yuqdaa calayka,
innahu laa yadillu man waa layta, walaa
yacizu man caadayta, tabaarakta rab-
banaa wa tacaalayta}.
< allow i hanuuni kuwaad hanuunisay
dhexdooda, i caafina kuwaad caafisay
dhexdooda, igana wali noqo kuwa aad
waliga ka noqotay dhexdooda, iina
barakee waxa aad i siisay, igana ilaali
waxa aad qadartay sharkiisa,adigu allow
waad qadartaa (xukuntaa) ,laguumana
qadaro,(xukumo) ma dulloobo qofkaad
wali ka yeelato(noqoto), mana
cissoobo(liibaano) qofkaad la collowdo >.
،‫ط َك‬
ِ َ‫سخ‬ َ ِ‫ ((اللَّ ُه َّم إن ِّي أ َ ُعوذُ بِر‬117-
َ ‫ضاك ِم ْن‬ ِ

)115(
 ،‫ْك‬َ ‫ وَأ َ ُعوذُ ب ِ َك ِمن‬،‫وَ مِبُعافات ِ َك ِم ْن ُعقُوب َ ِت َك‬
‫ أَن َْت َكما أَث ْ َن ْي َت َعلى‬،‫صي ثَنَا ًء َعلَ ْي َك‬ ِ ‫ال أ ُ ْح‬
.)) ‫سك‬َ ِ ‫ن َ ْف‬
117 – {allahumma innii acuudu biridaaka
min sakhadika, wa bi mucaafaatika min
cuquubatika, wa acuudu bika minka, la
uxsii thanaa>an calayka, anta kamaa
athnayta calaa nafsika}.
< allow anigu waxaan uga magan
galayaa caradaada raalinimadaada,
ciqaabkaagana nabadgaliyadaada iyo
cafiskaaga, adaana kuu magan galayaa,
ma koobi karo ammaan korkaaga, adigu
waa sida aad isku amaantay >.
،‫َس ُج ُد‬ ْ ‫ُصلَّي وَن‬ َ ‫ وَلَ َك ن‬، ‫اك ن َ ْع ُب ُد‬
َ َّ ‫ (( اللَّ ُه َّم إي‬118-
ِ
‫شى‬ َ ْ‫ وَن َخ‬،‫ نَرْ ُجو ر َ ْح َمت ََك‬،‫َس َعى وَن َْح ِف ُد‬ ْ ‫وَإِلَ ْي َك ن‬
‫ اللَّ ُه َّم إِن َّا‬. ٌ‫الكا ِفري َن ُملْ َحق‬ َ ِ ‫ إ َّن َعذاب َ َك ب‬،‫َع َذاب َ َك‬
ِ
‫ وَال‬،َ‫ وَن ُ ْث ِني َعلَ ْي َك اخلَ ْير‬،‫َس َت ْغ ِف ُر َك‬ ْ ‫ وَن‬،‫ُك‬َ ‫َستَعين‬ ْ ‫ن‬
َ َ َ
‫ وَن َخْ ل ُع َم ْن‬،‫ض ُع لك‬ َ َ
َ ْ‫ وَن َخ‬،‫ وَنُؤ ِم ُن بِك‬،‫ن َْك ُف ُرك‬

)116(
 .)) ‫ي َ ْك ُف ُر َك‬
118 – {allahumma iyyaaka nacbudu,
wa laka nusallii wa nasjudu, wa ilayka
nascaa wa naxfidu, narjuu raxmataka wa
nakhshaa cadaabaka, inna cadaabaka
bilkaafiriin mulxaq, allahumma innaa
nastaciinuka, wa nastaqfiruka, wa nuthnii
calaykal-khayra walaa nakfuruka, wa
nu>minu bika, wa nakhdacu laka, wa
nakhlacu man yakfuruka}.
< allow adigaan ku caabudaynaa,
adigaana kuu tukanaynaa, kuuna
sujuudaynaa, xaggaaga ayaan usoo
ordaynaa oon usoo cararaynaa,waxaan
rajaynaynaa naxariistaada, waxaana
ka cabsanaynaa cadaabkaaga,
cadaabkaaga aad cadaabayso gaalada
waa mid haleelaya, allow annagu kaalmo
ayaan ku waydiisanaynaa, danbi dhaafna

)117(
waan ku waydiisanaynaa, khayrna waan
kugu ammaanaynaa, kuguna gaaloobi
mayno, waana ku rumaynaynaa, waana
kuu dulloobaynaa, waana siibanaynaa
(nacaynaa) qofkii kugu gaalooba>> .
33. Ducada marka laga baxo salaada
witriga
ٍ َّ‫ ثَالَثَ َمر‬. )) ‫وس‬
‫ات‬ ِ ‫((س ْب َحا َن املَلِ ِك ال ُق ُّد‬ ُ 119-
‫ص ْوت َه يَقُو ُل (ر َ ِّب‬َ ‫وَال َثالِ َث ُة ي َ ْج َه ُر ب ِ َها وَ مَي ُ ُّد ب ِ َها‬
.) ‫وح‬ َ َ
ِ ‫املالئِك ِة وَال ُّر‬
119- {subxaanal-malikil qudduusi}saddex
mar, marka saddexaad kor ayuu u dha-
hayaa isagoo dhahaya:
{rabbil maa-ikati warruuxi}. «rabigii
malaaigta iyo malaku jibriil>> .
«waxaa xumaan ka hufan ilaahayga
boqorka ah ee ka nasahan ceeb iyo
xumaan».
34.Ducada walwalka iyo walbahaarka

)118(
 ،‫ اب ْ ُن أ َ َم ِت َك‬، ‫ اب ْ ُن َع ْب ِد َك‬،‫ ((اللَّ ُه َّم إن ِّي َع ْب ُد َك‬120-
‫ َعد ٌل ِف َّي‬،‫ َماض ٍ ِف َّي ُح ْك ُم َك‬،‫َاص َي ِتي ب ِ َي ِد َك‬ ِ ‫ن‬
‫س َّم ْي َت ب ِ ِه‬ َ َ
َ ،‫اسم ٍ َه َو لك‬ ُ
ْ ‫سألك بِك ِل‬ َ ُ َ َ
ْ ‫ أ‬،‫ضاؤك‬ َ ُ َ ‫َق‬
َ َ
‫ أوْ َعلَّ ْم َت ُه أ َحدا ً ِم ْن‬،‫س َك أوْأنْزَلْ َت ُه َفي ِكتَاب ِ َك‬ َ َ َ ‫ن َ ْف‬
،‫استَأْثَرْ َت ب ِ ِه ِفي ِعلْ ِم ال َغ ْي ِب ِع ْن َد َك‬ ْ ْ ‫و‬ َ ‫أ‬ ، َ
‫ك‬ ‫ق‬ِ ْ‫خَ ل‬
‫ وَ َجال َء‬،‫ص ْدرِي‬ ‫ر‬‫و‬ ُ ‫ن‬ ‫و‬ ،‫ي‬
َ َْ َ ِ َ َِْ َ ْ‫ب‬ْ ‫ل‬ َ
‫ق‬ ‫ع‬ ‫ي‬‫ب‬ ‫ر‬ ‫ن‬ ‫آ‬ ‫ر‬‫ق‬ُ ‫ال‬ َ
‫ل‬ ‫ع‬ َ َ‫أ َ ْن ج‬
ْ ‫ت‬
.)) ‫اب َه ِّمي‬ َ ‫ وَذَ َه‬،‫ُحزْنِي‬
120- {allahumma innii cabduka bnu
cabdika bnu amatika naasiyatii biyadika
cadlun fiyya qadaauka maadin fiyya
xukmuka, as-aluka bikullismin huwa laka
sammaytahu bihi nafsaka aw anzaltahu
fii kitaabika aw callamtahu axadan min
khalqika aw istatharta bihi fii calmil-qaybi
cindaka antajcala alquraana rabiica qal-
bii wa nuura sadrii wa jalaa-a xuznii wa
dahaaba hammii}
< allow anigu waxaan ahay adoonkaaga,
iyo wiilkii adoonkaaga, iyo wiilkii

)119(
adoontaada, foodaydu(hogaagkaygu)
waxay ku sugantahay gacantaada,
xukunkaagu wuu igu socdaa
qadahaaguna(waxa aad ii qadarto)
waa cadaalad dhexdayda, waxaan
kugu weydiisanayaa magac kasta ood
leedahay, kaas ood u bixisay naftaada
amase aad kusoo dajisay kitaabkaaga
dhexdiisa, amase aad bartay qof kamid
ah uunkaaga amase aad ku gaar yeeshay
agtaada cilmiqaybka dhexdiisa, in aad
ka yeesho quraanka weyn qaboojiyaha
qalbigayga, iyo nuurka laabtayda, iyo
faydaha walbahaarkayga, iyo tagsiiyaha
murugadayda ama walwalkayga”.

َ ‫((اللَّ ُه َّم إن ِّي أ َ ُع ْوذُ ب ِ َك ِم َن‬121-

‫اله ِّم وَاحلَزَ ِن‬
ِ ‫وضلَ ِع ال َد‬
‫ين‬ َ ‫ب‬ ِ ْ‫س ِل وَال ُبخْ ِل واجلُ ن‬ َ ‫الك‬َ َ‫وَال َع ْجزِ و‬
. ))‫ال‬ ِ ‫وَ َغلَ َب ِة الرِّ َج‬

)120(
121- {allahumma innii acuudu bika minal-
hammi wal xuzni, walcajzi walkasali,
wal-bukhli wal-jubni wa dalciddayni wa
qalabatirrijaali}
“ allow waxaan kaa magan galayaa
walwal iyo walbahaar, caajisnimo iyo
culays, bakhaylnimo iyo fulaynimo, iyo
kulug lahaansho dayn iyo raynta raga”.

35- Ducada kurbada (dhibaatada).

ُ َ ‫ ((ال َ إلَ َه إال‬122-
ُ ِ‫يم احلَل‬
‫ال َ إِلَ َه‬، ‫يم‬ ُ ‫ظ‬ ِ ‫اهلل ال َع‬ ِ ِ
ُ َ ‫ش العظيم ال َ إلَ َه إال‬
‫اهلل ر َ ُّب‬ ُ
ِ ِ ُ ِ َ َ ِ ْ‫إال اهلل ر َ ُّب ال َعر‬
َ ‫ش‬
.))ُ‫الكرِمي‬ ِ ْ‫ض وَر َ ُّب ال َعر‬
ِ ْ ‫ات وَر َ ُّب األر‬
ِ ‫الس َم َو‬
َ
122- {laa ilaaha illallaahu al-cadiimul-
xaliim, laa ilaaha illallaahu rabbul carshil
cadiim, laa ilaaha illallaahu rabbus-
samaawaati wa rabbul-ardi wa rabbul-
carshil-kariim}
“ilaah xaq lagu caabudo majiro, ilaaha

)121(
weyn ee dulqaadka badan mooyee, ilaah
xaq lagu caabudo majiro, ilaaha carshiga
weyn leh mooyee, ilaah xaq lagu
caabudo majiro, ilaaha cirarka iyo dhulka
iyo carshiga wanaagsan rabigooda ah
mooyee”.
‫ (( اللَّ ُه َّم ر َ ْح َمت ََك أَر ْ ُجو َفال ت َِكلْ ِني إلى‬123-
‫ ال‬،‫شأْنِي ُكلَّ ُه‬
َ ‫صلِ ْح لِي‬ ْ َ ‫ وَأ‬، ٍ ْ‫سي َطرْ َف َة عَين‬ ِ ‫ن َ ْف‬
.)) ‫إله إال أَن َْت‬
123- {allahumma raxmataka arjuu falaa
takilnii ilaa nafsii darfata caynin, wa aslix
lii sha>nii kullahu, laa ilaaha illaa anta}
<> allow naxariistaada ayaan rajaynayaa,
ee ha igu dayn naftayda il-biriqsi,
iina hagaaji arinkayga dhamaantiis,
ilaah majiro xaq lagu caabudo adiga
mooyee>>.
‫س ْب َحان ََك إن ِّي ُكن ُْت ِم َن‬ ُ ‫أنت‬ َ َ ‫ ((ال َ إِلَ َه إِال‬124-
َ
)) َ ْ‫الظالمِ ِين‬

)122(
124- {laa ilaaha illaa anta subxaanaka
innii kuntu minddaalimiin}
“ilaah xaq lagu caabudo majiroadiga
mooyee, waxaanad ka hufantahay
xumaan, anigu waxaan kamid ahaa kuwa
daalimiinta(dambiilayaasha) ah (ee ii
dambi dhaaf)” .
.))ً‫ش ْيئا‬َ ‫شرِ َك ب ِ ِه‬ ُ ‫((اهلل‬
ْ ُ ‫اهلل رَبِّي ال َ أ‬ ُ 125-
125 – {allaahu,allaahu rabbii, laa ushriku
bihi shay-an}
<> ilaahay ayaa ah rabigay,lamana
wadaajinayo ilaahay waxna>>.
36- Ducada kulanka cadowga iyo qofka
awooda leh.
ُ‫ ((اللَّ ُه َّم إن َّا جَنْ َعلُ َك ِفي ن ُُح ْور ِ ِه ْم وَن َُع ْوذ‬126-
)) ‫ش ُرور ِ ِه ْم‬ ُ ُ ‫ب ِ َك ِم ْن‬
126- {allahumma innaa najcaluka fii
nuxuurihim wa nacuudu bika min shuru-
urihim}.

)123(
“allow waxaan kaa yeelnay
dhuuntooda(laa), waxaana kaa magan
galaynaa shararkoodo”.
‫ ب ِ َك‬،‫ وَأَن َْت ن َصيرِي‬،‫ض ِدي‬ ُ ‫ (( اللَّ ُه َّم أَن َْت َع‬127-
ُ ‫ وَب ِ َك‬،‫أ َ ُحو ُل‬
.))‫ وب ِ َك أ ُ َقات ِ ُل‬،‫أصو ُل‬
127- { Allahumma anta cadudii, wa anta
nasiirii, bika axuulu, wa bika asuulu, wa
bika u qaatilu}.
<> allow adigu garabkaygaa tahay,
adiguna gargaarahayga ayaa tahay,
adigaan awood ku leeyahay, adigaana ku
diriraa, adigaana ku dagaalamaa».
ُ ‫اهلل وَن ِ ْع َم ال َو ِك‬
.))‫يل‬ ُ ‫ (( حسبنَا‬128-
ُ ْ َ
128- {xasbunallaah wa nicmal wakiil}.
<> waxaa nagu filan ilaahay, cid talo loo
dhiibtana isagaa ugu fiican>>.

37.Ducada qofka kacabsada dulmiga(gar

darrada) suldaanka(madaxda).

)124(
 ‫الس ْب ِع وَر َ َّب‬
َ ‫ات‬ َ ‫ (( اللَّ ُه َّم ر َ َّب‬129-
ِ ‫الس َم َو‬
‫الن بن ُفالن‬ ِ َ ْ ِ ً َ َِ‫ ُك ْن ل‬،‫يم‬
ُ
‫ف‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ارا‬ ‫ج‬ ‫ي‬ ِ ‫ظ‬ ِ ‫ش ال َع‬ِ ْ‫ال َ َعر‬
َ َ َ
‫وَأ ْحزَاب ِ ِه ِم ْن خَ الئ ِ ِقك؛ أ ْن ي َ ْف ُرط َعل َّي أ َح ٌد ِمن ُْه ْم‬
))‫ َ وَال إِلَ َه إِال أَن َْت‬،‫ وَ َج َّل ثَنَا ُؤك‬،‫ َعزَّ َجارُ َك‬،‫ط َغى‬ ْ َ ‫أَوْ ي‬
129-{Allahumma rabbassamaawatissab-
ca wa rabbal-carshilcadiim, kun lii jaaran,
calaa fulaan ibnu fulaan wa axzaabihi
min khalaaiqika an yafruda calayya axa-
dun minhum aw yadqaa, cazza jaaruka
wa jalla thanaa-uka walaa ilaaha illaa
anta}
“allow rabigii todobada cir rabigooda
ahaayow, carshiga weyna rabigiisa
ahaayow, iiga noqo badbaadiye hebal
hebal iyo xulufadiisa oo kamid ah
uunkaaga, in qof kamid ihi iyaga igu xad
gudbo,ama igu qooqo (kibro), waxaa
weyn allow magan galintaada waxaana
weyn ammaantaada, ilaah xaq lagu

)125(
caabudaana majiro adiga mooyee”.
،ً‫اهلل أ َ َع ُّز ِم ْن خَ لْ ِق ِه َج ِميعا‬ ُ ،‫((اهلل أ َ ْكبر‬ ُ 130-
َُ ُ
‫هلل الذي ال إله‬ َ َ ُ
ِ ‫ أ ُعوذُ با‬،ُ‫اهلل أ َع ُّز مِمَّا أخَ اف وَأ ْح َذر‬ َ َ
‫الس ْب ِع أ َ ْن ي َ َق ْع َن‬ َّ ‫ماوات‬ ِ ‫الس‬
َّ ‫س ِك‬ ِ ‫ امل ُ ْم‬،‫إال ُه َو‬
،‫الن‬ ‫ف‬ُ ‫ك‬ َ ‫د‬ ‫ب‬ ‫ع‬ ‫ر‬ ‫ش‬َ ‫ن‬ ‫م‬
ِ ِِ ِ ِ ‫ض‬
، ‫ه‬ ‫ن‬ ‫إذ‬ ‫ب‬ ‫ال‬ ‫إ‬ َ
ٍ َ
ِ ْ ِّ ْ
َ ِ َ ْ ‫َعلى األر‬
،‫ْس‬ ‫ن‬ ‫اإل‬ ‫و‬
ِ ِ َ ِّ ِ َ ِ ِ ِ ‫ن‬ ‫اجل‬ ‫ن‬ ‫م‬ ، ‫ه‬ ‫ع‬ ‫يا‬‫ش‬ ْ ‫أ‬َ ِ ِ َ ‫وَ ُجنُودِ ِه‬
‫و‬ ‫ه‬ ‫ع‬ ‫ْبا‬ ‫ت‬ ‫أ‬ ‫و‬
َ َ َ
َّ‫ َجل ثناؤك وَ َعز‬،‫اللَّ ُه َّم ُك ْن لي جارا ِم ْن شرِّ ِه ْم‬
ُ َّ ً
ٍ َّ‫ وَال إِله َغ ْي ُر َك ))ثَالثَ َمر‬،‫اس ُم َك‬
‫ات‬ ْ ‫َجارُ َك وَت َبار َ َك‬
.
130- {allaahu akbar, allaahu acazzu
min khalqihi jamiican, allaahu acazzu
mimmaa akhaafu wa axdaru, wa acuudu
billaahi alladii laa ilaaha illaa huwa,
almumsiki assamaawaati assabci an
yaqacna calal ardi illaa bi idnihi, min
sharri cabdika fulaanin, wa junuudihi
wa atbaacihi wa ashyaacihi, minal jinni
wal insi, allaahumma kun lii jaaran min
sharrihim, jalla thanaauka wa cazza jaa-

)126(
ruka, wa tabaarakasmuka, walaa ilaaha
qayruka} . saddex mar
< allaa weyn, allaa ka adag uunkiisa
oo dhan, allaa ka adag waxa aan ka
baqayo een ka digtoonaanayo, waxaan
u magan galayaa ilaahayga uusan jirin
ilaah xaq lagu caabudo isaga mooyee,
allaha ka haya cirarka todobada ah
inay kusoo dhacaan dhulka inuu u idmo
mooyee, sharka adoonkaaga hebal
ah, iyo ciidankiisa, kuwa raacsan iyo
kooxihiisaba oo kamid ah jin iyo insiba,
allow iiga ahaw badbaadiye sharkooda,
waxaa weyn ammaantaada, waxaana
adag badbaadadaada,waxaana sareeya
magacaaga, mana jiro ilaah xaq lagu
caabudo oon adiga ahayn > .
38.Habaarida cadowga.
،‫اب‬
ِ ‫س‬َ ِ‫سرِي َع احل‬
َ ،‫َاب‬ ِ ‫ ((اللَّ ُه َّم ُمنزِ َل‬131-
ِ ‫الكت‬

)127(
 َ َ‫ا ْهزِ ِم األ َ ْحز‬
))‫ اللَّ ُه َّم ا ْهزِ ْم ُه ْم وَزَلْزِلْ ُه ْم‬،‫اب‬
131-{allahumma munazzilal-kitaabi
sariical-xisaabi, ihzim al-axzaaba al-
lahumma hzimhum wa zalzilhum}
“allow allihii kitaabka soo dajiyayow,
xisaabtiisuna dagdaga badnaydow, jabi
gaashaanbuurta, allow jabi oo gilgil”.
39.Ducada qofka kacabsada qolo.
.)) ‫شئ َْت‬ ِ ‫يه ْم مِبَا‬ ِ ‫اك ِف ِن‬ْ ‫ ((اللَّ ُه َّم‬132-
132- {allahumma ikfiniihim bimaa shi-ta}
“allow igaga filnow waxaad doonto”.
40.Ducada qofka uu ku dhaco shaki
xagga iimaanka dhexdiisa ah.
.)) ‫ (( يستعي ُذ باهلل‬133-
. ))‫ش َّك في ِه‬ َ ‫ ((ينتهي َع َّما‬-
133- - ((Shaydaanka ayuu iska naari)).
- (( wuxuu ka hari (reebtoomi) wixii uu ka
shakiyay)).
.))‫سلِ ِه‬ ِ ‫ يَقُو ُل (( آمنت با‬134-
ُ ُ‫هلل وَر‬

)128(
134- (Wuxuuna dhihi:{aamantu billaahi
wa rasulihi}
< waxaan rumeeyey ilaahay iyo
rusushiisa >.
ِ َ‫ (( ُه َو األَوَّ ُل و‬:‫ يقرأ قوله تعالى‬135-
‫اآلخ ُر‬
.))‫يء َعلِ ْي ٌم‬
ٍ ‫ش‬ َ ‫اط ُن وَ ُه َو ب ِ ُك ِّل‬
ِ ‫الظا ِه ُر وَال َب‬َ َ‫و‬
135- wuxuu akhriyi qawlka ilaahay: {hu-
wal awwalu wal-aakhiru waddaahiru wal-
baadinu wa huwa bikulli shay-in caliim}.
<> alle waa ka ugu horeeya, waana ka
ugu dambeeya, waana ka ugu adag ama
og wax walba oo muuqda, waana ka ugu
qarsoon ama og wax walba oo qarsoon,
allena wax walba kii u cilmi badan
weeye>> .
41- Ducada gudista daynka.
‫اك ِف ِني ب ِ َحاللِ َك َ ْعن َحرَا ِم َك‬ ْ ‫ { اللَّ ُه َّم‬136-
َ ‫س َو‬
.} ‫اك‬ ِ ْ َّ َ َ ِ‫ضل‬
‫ن‬ ‫م‬ ‫ع‬ ‫ك‬ ْ ‫وَأ َ ْغ ِن ِني ب ِ َف‬
136- {allaahumma-kfinii bixalaalika can

)129(
xaraamika, waqninii bifadlika camman
siwaaka}.
«allow igaga filansii xalaashaada
xaaraantaada, iguna deeqsoonsii(qaniye
el)dheeraadkaaga(fadligaaga)waxa kaa
soo haray». Cidkasta iga kaafi.
َ ‫ { اللَّ ُه َّم إِن ِّي أ َ ُعوذُ ب ِ َك ِم َن‬137-
‫اله ِّم وَاحلَزَ ِن‬
‫ضلَ ِع ال َدي ْ ِن‬ َ َ‫و‬،‫ب‬ِ ْ‫ وَال ُبخْ ِل وَاجلُ ن‬، ‫س ِل‬ َ َ‫وَال َع ْجزِ و‬،
َ ‫الك‬
ِ ‫وَ َغلَ َب ِة الرِّ َج‬
.} ‫ال‬
137 {allaahumma innii acuudu bika minal
hammi wal-xuzni, wal cajzi wal kasali,
wal-bukhli wal-jubni, wa dalciddayni wa
qalabatirrijaali}.
«allow waxaan kaa magan galayaa,
murugo iyo walbahaar, caajis iyo
wahsi, bakhaylnimo (gacan-adayg)
iyo fulaynimo, ku lugyeelasho dayn
(qaamow) iyo adkaanshaha raga».
42. Ducada waswaasida salaada

)130(
dhexdeeda iyo qiraa-ada.
‫يم وَات ْ ُف ْل‬
ِ ‫ان الرَّ ِج‬
ِ ‫ط‬ َّ ‫هلل ِم َن‬
َ ‫الش ْي‬ ِ ‫ (( أ َ َع َوذُّ بِا‬138-
.)ً‫سار ِ َك (ثَالثا‬ َ َ ‫َعلى ي‬
138- {waxaan uga magan galayaa ilaa-
hay shaydaanka la dheereeyey(fogeeyey).
u tuf dhinacaaga bidix saddex jeer.
43. Ducada qofka arini ku cuslaato.
َ ‫س ْه َل إِال َ َم‬
َ ‫اج َعلْ َت ُه‬
،ً‫س ْهال‬ َ َ ‫ ((اللَّ ُه َّم ال‬139-
.))ً‫س ْهال‬ َ ‫ْت‬
َ ‫ئ‬ ‫ش‬ِ ‫وَأَن َْت جَتْ َع ُل احلَزْ َن اِذ‬
‫َا‬
139- {allahumma laa sahla illaa maa
jacaltahu sahlaa wa anta tajcalu alxazna
idaa shi-tahu sahlaa}.
“allow majiro wax sahlan ,waxaad
kadhigtay sahal(dhibyaraan)mooyee,
adiguna allow waxaad ka dhigtaa
dirrida(gawaanka)haddii aad doonto
jileec”.
44 . Waxa uu dhahayo amase uu yeelayo
qofka dambaaba.

)131(
 ‫س ُن‬ ِ ‫ (( َما ِم ْن َع ْب ٍد ي ُ ْذن ِ ُب ذَن ْبا ً َف ُي ْح‬140-
‫ ثُ َّم‬،ِ ْ‫صلِّي ر َ ْك َع َتين‬ َ ‫ ثُ َّم يَقُو ُم َف ُي‬،َ‫الط ُهور‬ُّ
َ ُ َ َ َ
.)) ‫س َتغ ِف ُر اهلل إال غ َفرَ اهلل ل ُه‬ ْ ْ َ‫ي‬
140- {majiro adoon dambaaba-
ya dambi, oo kadibna waysada
wanaajinaya,kadibna istaagaya oo
tukanaya laba rakcadood, kadibna way-
diisanaya ilaahay dambi dhaaf ,haddii uu
jiro ilaahay wuu u dambidhaafayaa}.
45.Ducada fiijinta(eryidda) shaydaanka
iyo waswaasintiisa.
ِ ‫االس ِت َعاذَ ُة بِا‬
.)) ‫هلل ِم ْن ُه‬ ْ ((141-
141- {ilaahay oo looga magan galo}.
.))‫ (( األَذَا ُن‬142-
142- {adinka} dhagaha oo lagaga adimo
qofka.
َ
ِ ْ‫(( األذ َْكارُ وَ ِقرَا َء ُة ال ُقر‬143-
.)) ‫آن‬
143- {Adkaarta iyo quraanka oo la
akhristo}.

)132(
46. Ducada qofka ay qabsato arrin uu
raali ka-ahayn ama qorshihiisa ka tanroo-
naatay.
.)) ‫اشا َء َف َع َل‬ َ ‫هلل وَ َم‬ِ ‫ (( َق َدرُ ا‬144-
144- {qadarullaahi wamaa shaa-a facal}
“Waa ilaahay qadarkiis, wuxuu doonana
wuu sameeyaa”.
47. u hanbaliyeenta qofka cunug u
dhasho iyo jawaabtiisa.
ُ
ِ ‫ (( بَار َ َك اهلل لَ َك َ ِفي امل َ ْو ُه‬145-
،‫وب لَ َك‬
ُ ‫ وَبَلَ َغ أ‬،‫ش َكرْ َت ال َوا ِه َب‬
))‫ وَرُز ِ ْق َت بِــــرَّ ُه‬،‫ش َّد ُه‬ َ َ‫و‬
ُ ُ
‫ (( بَار َك اهلل لَ َك‬:‫وَي َ ُردُّ َعلَي ِه امل ُ َهنَّأ َف َيقُو ُل‬
ُ ‫ َ ورز َ َق َك‬،ً‫اهلل خَ يرا‬
‫اهلل‬ ُ ‫اك‬ َ َ‫ وَ َجز‬،‫يك‬ َ َ‫وَبَار َ َك َعل‬
ََ ْ
.)‫وَأ َ ْجزَ َل ث َ َواب َ َك‬،‫ِم ْثلَ ُه‬
145 - {baarakallaahu laka fil-mawhuubi
laka, wa shakarta waahiba, wa ballaqa
ashuddahu, wa rusiqta birrahu}
“ilaahay ha kuu barakeeyo ilmahan
laguu hibeeyay, adigana ilaahay ha kaa

)133(
yeelo mid ku shukriya (hibadiisa) ,hana
gaarsiiyo hanaqaadkiisa (xoogiisa),
ha lagugu irsaaqana wanaagiisa iyo
baarinimadiisa”.
Wuxuu ugu jawaabayaa waalidka ilmaha
dhalay:( baarakallaahu laka wa baaraka
calayka wa jazaakallaahu khayraa, wa
rasaqaka allaahu mithlahu wa ajzala
thawaabaka).
< ilaahay hakuu barakeeyo, korkaagana
ha barakeeyo, khayrna ha kugu abaal
mariyo, hana kugu irsaaqo isagoo kale,
hana weyneeyo ajirkaaga >.
48-Ducada lagaga naaro caruurta shay-
daanka.
:‫سلَ ْم‬ ُ
َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫هلل‬ِ ‫سو ُل ا‬ ُ َ ‫ َكا َن ر‬146-
ُ
(( ‫ض َي اهلل َعن ُْهما‬ ِ َ َ َ ‫س َن‬
‫ر‬ َ ْ‫ين‬ ‫س‬ ُ ‫حل‬ ‫ا‬ ‫و‬ َ َ‫ي ُ َع ِّوذُ احل‬
‫ان‬
ٍ ْ‫ط‬َ ‫ي‬ ‫ش‬َ ‫ل‬ ِّ ُ
‫ك‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ة‬
ْ ِ ِ َّ‫م‬ ‫َّا‬
‫ت‬ ‫ال‬ ِ ِ َ ِ ِ ‫أ ُ ِعي ُذ ُك َما‬
‫هلل‬ ‫ا‬ ‫ات‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫ك‬َ ‫ب‬
.)) ‫ وَ ِم ْن ُك ِّل عَينْ ٍ ال َّم ٍة‬،‫وَ َها َّم ٍة‬

)134(
146- { wuxuu ahaa rasuulku s.c.w kii uga
naara shaydaanka xassan iyo xusseen
alle ha karaali ahaadee (( uciidukumaa
bikalimaatillaah attaammati min kulli
shaydaanin wa haammah, wa min kulli
caynin laammah}.
“waxaan idinkugu magangalinayaa
kalmadaha ilaahay ee dhamayskatiran
shaydaankasta iyo halaq iyo qarjaajuf
walba, iyo il kasta oo wax dhabata
(ilaysa)”.
57.Ducada bukaanka marka labooqa-
nayo.
ُ ‫شاء‬
)) ‫اهلل‬ َ َ ‫أس َط ُهورٌ إ ِ ْن‬َ َ ‫(( الَب‬147-
147- {laa ba-sa dahuurun inshaa allaah}
< dhibaato malaha waa dambi-dhaqid
inshaa allaah”.
َ
‫ش‬ِ ْ‫يم ر َ َّب ال َعر‬
َ ‫ظ‬ِ ‫سأ ُل اهلل ال َع‬ ْ َ ‫ (( أ‬148-
.)‫ات‬
ٍ َّ‫س ْب َع َمر‬َ ( ))‫يم أ َ ْن يَش ِف َيك‬
َ ْ
ِ ‫ظ‬ ِ ‫ال َع‬

)135(
148- { as-alullaahalcadiim rabbal-
carshil-cadiimi an yashfiyaka} todoba
jeer.
“waxaan weydiisanayaa ilaahayga weyn,
ee ah rabiga carshiga weyn in uu ku
shaafiyo”.
50- Fadliga booqashada qofka jiran
(buka).
َ‫ َعاد‬1َ‫ َقا َل صلَّى اهلل عليه وسلم ((إذ‬149-
‫شى ِفي ِخرا َف ِة اجلَ َّن ِة‬ َ ‫سلِ َم َم‬ ْ ُ ‫الرَّ ُج ُل أَخَ ا ُه امل‬
َ
‫ فإ ْن‬،‫س غ َمرَت ْ ُه الرَّ ْح َم ُة‬ َ َ
َ ‫ َفإذَا َجل‬،‫س‬ َ ِ‫َحتَى ي َ ْجل‬
‫ف َملَ ٍك َحتَى‬ َ
َ ْ‫س ْب ُعو َن أل‬ َ ‫صلَّى َعلَ ْي ِه‬ َ ‫غـ ْدوَ ًه‬ ُ ‫َكا َن‬
‫ف‬َ ْ‫س ْب ُعو َن أَل‬ َ ِ ‫ه‬ ‫ي‬ َ ‫ل‬‫ع‬َ ‫ى‬ َّ ‫ل‬ ‫ص‬
َ ‫ء‬
ً ‫ا‬‫س‬ َ ‫م‬َ ‫ن‬
َ ‫ا‬‫ك‬َ ‫ن‬
ْ ِ َ ،‫س َي‬
‫إ‬ ‫و‬ ِ ْ ‫مُي‬
.))‫ص ِب َح‬ ْ ُ َ ٍ َ‫َمل‬
‫ي‬ ‫َى‬ ‫ت‬ ‫ح‬ ‫ك‬
149- Wuxuu yiri rasuulku s.c.w: {haddii uu
booqdo ninku walaalkiisa muslinka ah,
wuxuu ku sugnaanayaa intuu sii socdo
mira gurashada jannada illaa uu ka fari-
isto, haddii uu fariisto, waxaa daboolaysa

)136(
naxariis, haddii aytahay subaxna waxaa
ku saliyaya todobaatan malag illaa uu
ka galabaysto, haddii aytahay galabna
waxaa ku saliyaya todobaatan malag
illaa uu ka waabariisto} .
51- Ducada bukaanka haddii uu ka
quusto noloshiisa.
‫ (( اللَّ ُه َّم ا ْغ ِفرْ لِي وَار ْ َح ْم ِني وَأَلحْ ِ ْق ِني‬150-
))‫يق األ َ ْعلَى‬ ِ ‫بِالرَّ ِف‬
150- {allahumma iqfir lii war xamnii wa
al-xiqnii birrafiiqil aclaa}.
“allow ii dambi dhaaf, iina naxariiso, i
haleelsiina saaxiibka sare”. Oy kamid
yihiin anbiyadii saalixiintii shuhadadii iyo
runsheegayaashii.
‫ (( َج َع َل الن َِّب ُّي صلى اهلل عليه وسلم ِع ْن َد‬151-
‫س ُح ب ِ ِه َما وَ ْج َه ُه‬ َ ‫اء َف َي ْم‬ ِ َ ‫َم ْوت ِ ِه يُ ْد ِخ ُل ي َ َدي ْ ِه ِف ُي امل‬
‫ك‬َ ‫س‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫م‬ ْ
ٍ َ َ َ ْ َ ِ‫ ال إل َه إِال اهلل إ ِ َّن ل‬:‫وَيَقُو ُل‬
.))‫ات‬ ‫ر‬ ‫ل‬
151- { Wuxuu galin jiray nabigu s.c.w ga-

)137(
cantiisa biyaha markii uu geeriyoonayay,
markaasuu ku masasixi jiray wajigiisa
isagoo dhahaya: ( laa ilaaha illallaah,
mawtku wuxuu leeyahay sakaraad).
ُ ‫ الإله إال‬،‫اهلل أ َ ْكبر‬
‫اهلل‬ ُ ‫اهلل و‬ ُ ‫ ((ال إله إال‬152-
َُ َ
‫ ال إله إال‬،‫يك لَ ُه‬
َ ِ‫شر‬ ُ ‫ الإله إال‬،‫وحده‬
َ ‫اهلل وَ ْح َد ُه ال‬ َُ ْ َ
ُ ُ
‫ ال إله إال اهلل وَال َح ْو َل‬،‫اهلل لَ ُه املُلْ ُك وَلَ ُه احلَ ْم ُد‬
ِ ‫وَال ُق َّو َة إِال بِا‬
.)) ‫هلل‬
152- { Laa ilaaha illallaahu wallaahu
akbar, laa ilaaha illallaahu waxdahu, , laa
ilaaha illallaahu waxdahu, laa shariika
lahu, laa ilaaha illalaahu lahul-mulku
wa lahul xamu, laa ilaaha illaahu walaa
xawla walaa quwwata illaa billaah}.
< ilaah majiro xaq lagu caabudo ilaahay
mooyee, allaana weyn, ilaah majiro
xaq lagu caabudo ilaahay mooyee
kaligii , ilaah majiro xaq lagu caabudo
ilaahay mooyee kaligii, malaha shariig

)138(
(wadaage), ilaah majiro xaq lagu
caabudo ilaahay mooyee, waxaa u
sugan boqornimada, waxaana u sugan
mahadda, ilaah majiro xaq lagu caabudo
ilaahay mooyee, xeelad iyo awoodna
cidna uma sugna ilaahay mooyee>> .
52- U qabashada shahaadada qofka
sakaraadaya.
ُ ‫ ( من َكان آخر َكالمه ال إل َه إال‬153-
‫اهلل دَخَ َل‬ ِ ِ ُ ِ َ ْ َ
.))‫اجلَ َّن َة‬
153- {qofka uu yahay waxa ugu dam-
beeya hadalkiisa laa ilaaha illallaahu,
jannada ayuu galayaa}.
53.Ducada qofka dhibaato qabsato.
ُ ‫اج ُعو َن اللَ ُه َّم‬
‫أجرْنِي‬ ِ َ ‫هلل وَإِن َّا إلَ ْي ِه ر‬
ِ ‫ (( إِن َّا‬154-
))‫ف لِي خَ ْيرا ً ِمن َْها‬ ْ ِ‫صي َب ِتي وَأَخْ ل‬ ِ ‫ِفي ُم‬
154- {innaa lillaahi wa innaa ilayhi
raajicuun allahumma-ajurnii fii musiibatii
wakhlif lii khayran minhaa}

)139(
“ilaahay ayaan u sugnaanay(ilaahy
baa na leh) , anaguna xaggiisaan
u noqonaynaa, allow iga ajir sii
dhibaatadayda, iiguna badal wax ka
khayr badan”.
54. Ducada marka indhaha loo laabayo
maydka.
‫الن (باسمه) وَار ْ َف ْع‬ ٍ ‫ ((اللَّ ُه َّم ا ْغ ِفرْ لِ ُف‬155-
‫ني وَاخلُ ْف ُه ِفي َع ِقـِ ِب ِه ِفي‬ َ ِّ ‫دَر َ َج َت ُه ِفي امل َ ْه ِدي‬
‫س ْح‬ ْ
‫ف‬ ‫ا‬ ‫و‬ ، ‫ني‬ َ‫لم‬
َ َ َ ِ َ َّ َ َ ُ َ ‫ وَا ْغ ِفرْ لَنَا‬،‫ال َغابِرِي َن‬
‫ا‬ ‫ع‬ ‫ال‬ ‫ب‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ه‬َ ‫ل‬‫و‬
.))‫لَ ُه ِفي َق ْبرِ ِه وَن َ ِّور ْ لَ ُه ِفي ِه‬
155- {allaahumma iqfir li fulaan (ma-
gaciisa ayuu sheegi) warfac daraja-
tahu filmahdiyiin, wakhlufhu fii caqibihi
fillqaabiriin,waqfir lanaa walahu yaa
rabbal-caalamiin, wafsax lahu fii qabrihi
wa nawir lahu fiihi}
“allow u dambi dhaaf hebal (wuu
magacaabayaa) darajadiisana allow kor

)140(
u qaad kuwa lahanuuniyay dhexdooda,
allow ilaali cidhibtiisa dambe,kuwaharay
dhexdooda, noona dambi dhaaf anaga
iyo isagaba caalamiinta rabigoodow,
allow u waasici qabrigiisa, una nuuri”.
55. Ducada maydka marka lagu tu-
kanayo.
‫ف‬ ُ ‫ وَ َعا ِف ِه وَا ْع‬، ‫ ((اللَّ ُه َّم ا ْغ ِفرْ لَ ُه وَار ْ َح ْم ُه‬156-
ِ َ ‫سلْ ُه بِامل‬
‫اء‬ ِ ‫ وَا ْغ‬،‫س ْع ُم ْدخَ لَ ُه‬ ِّ َ‫ وَأ َ ْكرِ ْم نُ ُزلَ ُه وَو‬،‫َع ْن ُه‬
‫طايَا َك َما ن َ َّق ْي َت‬ َ َ‫ وَن َ ِّق ِه ِم َن اخل‬،ِ‫وَال َثلْج وَال َبرَد‬
َ ِ
ً ْ
‫ وَأب ْ ِدل ُه دَارًا خَ ْيرا ِم ْن‬،‫َس‬ ِ ‫ض ِم َن َال َّدن‬ َ ‫ال َث ْو َب األَب ْ َي‬
‫دَار ِ ِه وَأ َ ْهالً خَ ْيرا ً ِم ْن أ ْهلِ ِه وَزَوْجا ً خَ ْيرا ً ِم ْن زَوْ ِج ِه‬
َ َ
‫))(وعذاب‬
ِ ِ ‫وَأدْ ِخلْ ُه اجلَ َّن َة وَأ ِع ْذ ُه ِم َن َع‬
ِ‫ذاب ال َق ْبر‬
.)ِ‫النَّار‬
156- {allaahumma iqfir lahu warxamhu,
wa caafihi wacfu canhu, wa akrim nu-
zulahu, wa wasic mudkhalahu, waqsilhu
bilmaa-i wa thalji wal-barad, wanaqqihi
minal-khadaayaa kamaa yunaqqathaw-

)141(
bal abyadi minaddanasi, wa abdilhu
daaran khayran min daarihi wa ahlan
khayran min ahlihi, wa zawjan khayran
min zawjihi wa adkhilhu al-jannata wa
acid-hu min cadaabil-qabri}
“allow u dambi dhaaf, una naxariiso,
caafina allow una caffi, wanaajina
meesha uu dagayo, una waasici meesha
uu galayo, kuna dhaq allow biyo, baraf
iyo qabow, kana nadiifi dambiyada sida
looga nadiifiyo marada cad wasakhda,
uguna badal allow daartiisa daar ka
khayr badan iyo ehel ehelkiisa ka khayr
badan iyo xaas xaaskiisa ka khayr
badan, galina janno, kana badbaadi
cadaabka qabriga” iyo cadaabka naarta.
‫شا ِه ِدن َا‬ َ َ‫ و‬،‫ ((اللَّ ُه َّم ا ْغ ِفرْ لحِ َ ِّينَا وَ َم ِّي ِتنَا‬157-
‫ اللَّ ُه َّم‬.‫ وَذ ََكرِن َا وَأُن ْ َثان َا‬،‫ص ِغيرِن َا وَ َكبيرِن َا‬ َ َ‫ و‬،‫وَ َغائ ِ ِبنَا‬
‫وَ َم ْن‬،‫الم‬ِ ‫اإلس‬ ْ ‫َم ْن أ َ ْح َي ْي َت ُه ِمنَّا فأ ْح ِي ِه على‬
َ َ

)142(
 ‫الله َّم ال حَتْرِ ْمنَا‬
ُ ،‫ان‬ ْ‫ت َ َو َّف ْي َت ُه ِمنَّا َف َت َو َّف ُه على م‬
ِ َ ‫اإلي‬
ِ ‫أ َ ْجرَ ُه وَال ت‬
.))‫ُضلَّنَا ب َ ْع َد ُه‬
157- {allaahumma aqfir lixayyinaa wa
mayyitinaa, wa shaahidinaa wa qaa-
ibinaa, wa saqiirinaa wa kabiirinaa, wa
dakarinaa wa unthaanaa. Allaahumma
man axyaytahu minnaa fa axyihi calal-
islaami,wa man tawaffaytahu fa tawaffa-
hu calal-iimaani, allaahumma laa taxrim-
naa ajrahu walaa tudillanaa bacdahu}.
<>allow u dambi dhaaf keena nool iyo
keena dhintay, keena jooga iyo keena
maqan, keena yar iyo keena weyn,
keena lab iyo keena dhadig. Allow kaad
noolayso oo naga mid ah, ku noolee
islaamka, kaad oofsatana ku oofso
iimaanka, allow ha naseejin ajirkiisa,
hana na baadiyayn gadaashiisa>>.
‫ وَ َح ْب ِل‬،‫الن ِفي ذِ َّم ِت َك‬
ٍ ‫ (( اللَّ ُه َّم إ ِ َّن ُفال َن ب ْ َن ُف‬158-

)143(
 ‫ وَأَن َْت‬، ِ ‫اب النَّار‬
ِ ‫ َف ِق ِه ِم ْن ِف ْت َن ِة ال َق ْبرِ وَ َع َذ‬،‫َ ِج َوار ِ َك‬
‫ َفا ْغ ِفرْ لَ ُه وَار ْ َح ْم ُه إِن ََّك أَن َْت‬. ِّ‫اء وَاحلَق‬
ِ ‫أ ْه ُل ال َو َف‬
ُ ‫ال َغ ُفورُ الرَّ ِح‬
.)) ‫يم‬
158- { Allahumma inna fulaanabna fu-
laanin, fii dimmatika, wa xabli jiwaarika,
faqihi min fitnatil-qabri wa cadabinnaar,
wa anta ahlul-wafaai wal-xaqqi, faqfir
lahu warxamhu innaka antal-qafuurur-
raxiim}
<> allow hebal hebal wuxuu ku jiraa
balankaaga (amaankaaga), iyo xariga
magantaada, ee ka ilaali fidnada qabriga
iyo cadaabka naarta, adigu allow
waxaad ehel u tahay ballan-oofinta,
iyo xaqqa, ee allow u dambi dhaaf oo u
naxariiso, adigu waxaad tahay dambi
dhaafe naxariis badan».
‫َاج إلى‬ ُ ‫ (( اللًّ ُه َّم َع ْب ُد َك وَاب ْ ُن أ َ َم ِت َك احت‬159-
ً ‫سنا‬ِ ‫ إ ِ ْن َكا َن ُم ْح‬،‫ وَأَن َْت َغن ٌَّي َع ْن َع َذاب ِ ِه‬،‫ر َ ْح َم ِت َك‬

)144(
 ‫س ْيئا ً َفت ََجاوَز ْ َع ْن ُه‬ ِ ‫ وَإ ِ ْن َكا َن ُم‬،‫سنَات ِ ِه‬ َ ‫َفزِدْ ِفي َح‬
.))
159- {Allamma cabduka, wabnu amatika
axtaaju ilaa raxmatika, wa anta qanniyun
can cadaabihi, in kaana muxsinan fazid
fii xasanaatihi, wa in kaana musii-an fa
tajaawaz canhu}.
< allow waa adoonkaagii, iyo inankii
adoontaada, wuxuu u baahanahay
naxariistaada, adiguna waad ka
maarantaa cadaabiddiisa, haddii uuu
yahay sama-fale u kordhi samihiisa,
haddii uu yahyna xumaan-fale, u cafi oo
u dhaaf >.
56- Ducada ilamaha saqiiray marka lagu
tukanayo.
: ‫ وَإ ِ ْن َقا َل‬.))ِ‫اب ال َق ْبر‬ َ
ِ ‫ (( اللَّ ُه َّم أ ِع ْذ ُه ِم ْن َع َذ‬160-
‫ش ِفي ًعا‬ َ َ‫ و‬،‫اج َعلْ ُه َفرَ ًطا وَذُخْ را ً لِ َوالِ َدي ْ ِه‬ْ ‫(( اللَّ ُه َّم‬
‫ظ ْم ب ِ ِه‬ َ ْ َ
ِ ‫ اللَّ ُه َّم ثقِّل ب ِ ِه َم َوازِين َُه َما وَ أ ْع‬.ً‫ُم َجابا‬

)145(
 ‫اج َعلْ ُه ِف ْي‬ َ ِ ‫ وَأَلحْ ِ ْق ُه ب‬،‫أ ُ ُجور َ ُه َما‬
َ ‫صالِ ِح امل ُ ْؤ ِم ِن‬
ْ َ‫ و‬،‫ني‬
،‫حيم‬ َ َ ‫ وَ ِق ِه بِرَ ْح َم ِت َك َع َذ‬،‫يم‬ َ ‫َك َفالَ ِة إِبْرَا ِه‬
ِ َ ‫اب اجل‬
‫ وَأ ْهال خَ ْيرا ِم ْن أ ْهلِ ِه‬،‫وَأَب ْ ِدلْ ُه دَارا ً خَ ْيرا ِم ْن دَار ِ ِه‬
ً ً َ ً
‫س َب َقنَا‬ ِ ‫ وَأ َ ْف‬،‫سال ِفنَا‬
َ ‫ وَ َم ْن‬،‫راطنَا‬ ْ َ ‫ اللَّ ُه َّم ا ْغ ِفرْ أل‬،
.‫س ٌن‬ َ ‫ان )) َف َح‬ ِ َ ‫بِاإلمي‬
160- { allahumma acidhu min cadaabil-
qabri} haddii uu dhaho: { allahumma
ijcalhu faradan wa dukhran liwaalidayhi,
wa shafiican mujaaban. Allahumma
thaqqil bihi miizaanahumaa, wa acdim
bihi ujuurahumaa, wa alxiqhu bisaa-
lixil-mu,miniina, wajcalhu fii kafaalatil
ibraahiima, wa qihi biraxmatika cadabl-
jaxiim, wa abdilhu daaran khayran min
daarihi, wa ahlan khayran min ahlihi,
allahummaqfir li aslaafinaa, wa afraadi-
naa, wa man sabaqanaa bil-iimaani} way
fiicantahay.
<>allow ka badbaadi cadaabka qabriga>>

)146(
<> allow uga yeel (saqiirkan) hormare
iyo kayd waalidkiis, kana dhig ergeeye
la ajiibo ergadiisa, allow ku cuslaysii
miisaankooda, kuna waynaysii ajirkooda,
haleelsiina mu-miniinta wanaagsan, kana
yeel kafaalada ibraahiim, kaga ilaalina
naxariistaada cadaabka jaxiimo, uguna
badal daar ka wanaagsan daartiisa, iyo
ehel ka khayr badan ehelkiisa, allow u
dambi dhaaf dadkanagii naga horeeyey,
iyo saqiiradanadii, iyo qof kastoo
iimaanka nooga horeeyey>> .
ً ‫ وَأ َ ْجرا‬، ً ‫سلَفا‬
َ َ‫ و‬،ً‫اج َعلْ ُه لَنَا َفرَطا‬
ْ ‫ (( اللَّ ُه َّم‬161-
.))
161- { allahumma ijcalhu lanaa faradan ,
wa salafan, wa ajraa}.
<> allow nooga yeel hormare(mid noo
saqiiray) oo naga hormara, iyo ajir>> .
57- Ducada tacsiyada.

)147(
 ‫طى وَ ُك ُل‬ َ ‫ وَلَ ُه َما أ َ ْع‬،‫ ((إ َّن للِهَّ ِ َما أخَ َذ‬162-
ِ
ْ ‫ َفلْت‬...‫س َّمى‬
ْ‫َص ِبر‬ َ ‫يء ِع ْن َد ُه بِأ َ َجل ٍ ُم‬ٍ ‫ش‬ َ
))‫َس ْب‬ ِ ‫وَلت َْحت‬ ْ
‫س َن َعزَا َء َك‬ ُ َ ‫ (( أ ْع‬:‫وَإ ْن َقا َل‬
َ ‫أح‬ْ َ‫أجرَ َك و‬ ْ ‫ظ َم اهلل‬ ِ
.‫س ٌن‬َ ‫وَ َغ َفرَ لمِ َ ِّي ِت َك)) َف َح‬
162- {inna lillaahi maa akhada wa lahu
maa acdaa, wa kullu shay-in cindahu bi-
ajalin musammaa faltasbir wal taxtasib}.
Haddii uu dhaho:
{acdamallaahu ajraka wa axsana
cazaa-aka, wa qafara limayyitika}. Way
fiicantahay.
“ilaahaybaa leh waxa uu qaatay iyo waxa
uu bixiyey, wax kastana agtiisa waqti
magacaaban ayuu leeyahay, ee samir,oo
xisaabso (ajirka musiibadan)”.
“ilaahay ha weyneeyo ajirkaaga, hana
wanaajiyo samirkaaga, hana u dami
dhaafo qofkan kaa dhintay ”.

)148(
58- Ducada marka lagalinayo maydka
qabriga.
.))‫هلل‬
ِ ‫ول ا‬ ِ ‫س‬ ُ َ ‫س َّن ِة ر‬ ُ ‫هلل وَ َعلَى‬ ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫ (( ب‬163-
163- {bismillahi wa calaa sunnati rasuu-
lillaahi}.
<>magaca alle ayaan ku galinaynaa, iyo
sunadii (jidkii) rasuulka ilaahay s.c.w <>.
59.Ducada marka la aaso maydka kadib.
.))‫ ((اللَّ ُه َّم ا ْغ ِفرْ لَ ُه اللَّ ُه َّم ث َ ِّب ْت ُه‬164-
164- {allahummaqfir lahu allahumma
thabithu}
“allow u dambi dhaaf, allow sug}.
60.Ducada booqashada xabaalaha
(qubuuraha).
َ ‫ ِم َن امل ُ ْؤ ِم ِن‬،ِ‫السال ُم َعلَ ْي ُك ْم أ َ ْه َل ال ِّديَار‬
‫ني‬ َّ (( 165-
ُ َ ‫ني وَإن َّا إ ْن‬
((‫الحقُو َن‬ ِ ‫شا َء اهلل ب ِ ُك ْم‬ ِ ُ َ ‫سلِ ِم‬ ْ ُ ‫وَامل‬
َْ ‫َأخري َن )) أ‬
‫سأ َ ُل‬ ‫ت‬ ‫س‬ ُ ‫مل‬ ‫ا‬‫و‬ ‫ني‬
َ ‫م‬ ‫د‬ ْ
‫ق‬ ‫ت‬
َ ‫س‬ ُ ‫مل‬ ‫ا‬ ‫اهلل‬ ‫م‬
ُ ‫وَيَرْ َح‬
ِ ِ ْ َ ِ ِ ْ َ
.))‫اهلل لَنَا وَلَ ُك ْم ال َعا ِف َي َة‬
165- {assalaamu calaykum ahladdiyaari

)149(
min mu-miniina wal muslimiina wa in-
naa inshaa allaahu bikum laaxiquun,wa
yarxamullaahu al-mustaqdimiina wal-
mustakhiriin as-alullaha lanaa wa lakum
al-caafiyata}
“Salaan korkiina ha ahaato ehelka
daarahan dagganow oo ah muminiin
iyo muslimiinba, anagu haddii ilaahay
yiraahdo waan idinsoo haleelaynaa,
ilaahayna ha u naxariisto kuweena hore
iyo kuweena danbaba, ilaahay waxaan
inoo weydiinayaa anaga iyo idinkaba
in uu janno na siiyo naga caafiyo
cadaabkiisa”.
61.Ducada dabaysha.
‫وَأ َ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن‬،‫سأَلُ َك خَ ْيرَ َها‬
ْ َ ‫ ((اللَّ ُه َّم إِن ِّي أ‬166-
َ
.))‫شرِّ َها‬
166- {allahumma innii as-aluka khayra-
haa, wa acuudu bika min sharrihaa}.

)150(
< allow anigu waxaan ku waydiisanayaa
khayrkeeda (dabaysha), waxaana kaa
magan-galayaa sharkeeda > .
‫ وَخَ ْيرَ َما‬,‫أسأَلُ َك خَ ْيرَ َها‬ ْ ‫ (( اللَّ ُه َّم إن ِّي‬167-
َ ‫لت ب ِ ِه وَأ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن‬
،‫شرِّ َها‬ ْ ‫س‬ ِ ْ ‫ وَخَ ْيرَ ما أُر‬،‫ِف ْي َها‬
.))‫لت ب ِ ِه‬
ْ ‫س‬ ِ ْ ‫شرِّ ما أُر‬َ َ‫شرِّ َما ِف ْي َها و‬ َ َ‫و‬
167- {allaahumma innii as-aluka khayra-
haa, wa khayra maa fiihaa, wa khayra
maa ursilat bihi, wa acuudu bika min
sharrihaa wa sharri maa fiihaa, washarri
maa ursilat bihi}.
“allow waxaan ku weydiisanayaa
khayrkeeda iyo khayrka ku sugan
dhexdeeda, iyo khayrka loo soo diray,
waxaana kaa magangalayaa sharkeeda
iyo sharka ku sugan dhexdeeda, iyo
sharka loo soo diray”.
62. Ducada onkadka.
‫س ِّب ُح الرَّ ْع ٌد ب ِ َح ْم ِد ِه‬َ ُ ‫س ْب َحا َن ال ِذي ي‬ ُ ((168

)151(
 .))‫وَاملَالئ ِ َك ُة ِم ْن خـِـيــ َف ِت ِه‬
168- {subxaanalladii yusabixurracdu bix-
amdihi wal malaaikatu min khiifatihi}.
“xumaan ilaahaybaa ka hufan allihii
onkadku ku tasbiixsanaya mahadiisa,
malaaigtuna ku tasbiixsanayso cabsi-
diisa darteed”.
63. Ducada roobdoonka.
،ً‫س ِقنَا َغ ْيثا ً ُم ِغيثا َ َمرِيئا ً َمرِيْعا‬ ْ َ ‫ (( اللَّ ُه َّم أ‬169-
.)) ‫آج ٍل‬ ِ َ‫اجالً َغ ْير‬ ِ ‫ َع‬،ٍّ‫ضار‬ َ َ‫ن َا ِفعا ً َغ ْير‬
169- { allahumma asqinaa qaythan muqi-
ithan marii-an mariican, naafican qayra
daarrin, caajilan qayra aajilin}.
< allow na waraabi roob, na
roobeeya(biyo dhiga), jidiinkana mara,
doogna noo bixiya, waxna anfacaya
waxna aan dhibayn, dagdagna ah oona
daahaynin».
‫ اللَّ ُه َّم‬،‫ اللَّ ُه َّم أ َ ِغ ْثنَا‬،‫ ((اللَّ ُه َّم أ َ ِغ ْثنَا‬170-

)152(
 .))‫أ َ ِغ ْثنَا‬
170-{ Allahumma aqithnaa,
Allahumma aqithnaa,
Allahumma aqithnaa }.
< allow roob nasii, allow roob nasii, allow
roob nasii > .
ُ َ‫ و‬،‫ وَب َ َهائ ِ َم َك‬،‫اسق ِع َبادَ َك‬
ْ‫انشر‬ ِ ‫ (( اللَّ ُه َّم‬171-
))‫أحيي بَلَ َد َك امل َ ِّي َت‬ِ َ‫ و‬،‫ر َ ْح َمت ََك‬
171- {allaahumma isqi cibaadaka wa
bahaaimaka wanshur raxmataka waxyi
baladaka almayita}
“allow waraabi adoomahaaga iyo
xoolahaaga , faafina naxariistaada,
nooleena baladkaagan dhintay(abaarta
ah).
64- Ducada marka uu arko roobka.
.)) ‫ص ِّيـبـًا ن َا ِف ًعا‬ َ ‫ ((اللَّ ُه َّم‬172-
172- {allaahumma sayyiban naafican}.
“allow ka dhig roob shubma, oo wax

)153(
anfaca”.
65-Ducada la dhaho roobka kadib.
.))‫هلل وَر َ ْح َم ِت ِه‬
ِ ‫ض ِل ا‬ ْ ‫طرْن َا ب ِ َف‬
ِ ‫ (( ُم‬173-
173- {mudirnaa bifadlillaahi wa raxmatihi}
“waxaa nalagu roobeeyay
dheeraadka(gallada) alle iyo naxariistiisa
sababteed”.
66. Ducooyinka dalbashada roob wareeji
nta(hareeramarka).
‫ اللَّ ُه َّم‬.‫ (( اللَّ ُه َّم َح َوالَينَا وَال َعلَ ْينَا‬174-
‫ وَ َمنَاب ِ ِت‬،‫ون األَوْدِي َ ِة‬ِ ‫ وَب ُ ُط‬،‫اب‬
ِ َ‫الظر‬ِّ َ‫اآلكام و‬
ِ
َ ‫َعلَى‬
َّ
.))ِ‫الش َجر‬
174- { allahumma xawaalaynaa walaa
calaynaa. Alahumma calal aakaami wa
diraabi, wa buduunil awdiyati, wa ma-
naabitishshajari}.
< allow geesaha na mari roobka, oo
korkanaga ha marin, allow ku da-sii
taagaga, iyo buuraha yaryar, iyo togaga

)154(
dhexdooda iyo meelaha dhirtu ay ka
baxdo».
67.Ducada marka la arko bisha.
‫ اللَّ ُه َّم أ ِهلَّ ُه َعلَينَا بِاأل َ ْم ِن‬،‫أك َب ُر‬ْ ‫اهلل‬ ُ (( 175-
‫يق لمِ َا حُتِ ُّب‬
ِ ‫ وَال َت ْو ِف‬،‫الم‬
ِ ُ ‫اإلس‬
ْ َ‫السال َم ِة و‬ َّ َ‫ و‬،‫ان‬
ِ َ ‫وَاإلمي‬
.))‫اهلل‬ ‫ رَبُّنَا وَرَب ُّ َك‬،‫ضى‬ َ ْ‫رَبَّنَا وَتَر‬
175- {allaahu akbar, allaahumma ahilhu
calaynaa bil amni wal iimaani, was-
salaamati wal-islaami wattowfiiqi limaa
tuxibbuhu wa tardaa rabunaa wa rabuka
allaahu}.
“ilaahaybaa weyn, allow noogu bilsii bis-
han amni iyo iimaan, nabadgalyo iyo is-
laam, iyo waafajin waxa aad jeceshahay,
rabiganow, raalina aad katahay, rabiga-
naga iyo rabigaaguba waa ilaahay”.
68. Ducada afurka{marka la afurayo}.
ْ ‫ وَث َ َب َت‬،ُ‫الع ُروق‬
‫األج ُر‬ ُ ‫الظ َمأُ وَاب ْ َتلَّ ِت‬ َ ‫ (( ذَ َه َب‬176-
ُ ‫شاء‬
.))‫اهلل‬ َ َ ‫إن‬

)155(
176- {dahaba addamau wabtallatilcuru-
uqu, wa thabatal ajru in shaa allaah}.
“oonkii wuu tagay, xididadiina wey
qoyeen, ajirkiina wuu sugnaaday inshaa
alaah”.
‫سأَلُ َك بِرَ ْح َم ِت َك التي‬ ْ َ ‫ ((اللَّ ُه َّم إِن ِّي أ‬177-
.)) ‫ش ْي ٍء أ َ ْن تَغ ِفرَ لِ ْي‬
ْ َ ‫س َع ْت ُك َّل‬ ِ َ‫و‬
177- { allahumma innii as-aluka birax-
matika allatii wa sicat kulla shay-in an
taqfira lii)).
< allow anigu waxaan kugu
waydiisanayaa naxariistaada, taasoo
deeqday wax kasta, inaad ii dambi
dhaafto > .
69.Ducada cuntada ka hor.
‫س ِم‬ ْ ‫ (( إذَا أ َ َك َل أ َ َح ُد ُك ْم َط َعاما ً َفلْ َيق‬178-
ْ ِ ‫ُل ب‬ ِ
‫هلل ِف ْي‬
ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫ُل ب‬ْ ‫َس َي ِفي أَوَّلِ ِه َفلْ َيق‬ ِ ‫ َفإ ْن ن‬،‫هلل‬
ِ ‫ا‬
ِ َ ِ ِ‫أَوَّل‬
.))‫آخرِ ِه‬ ‫و‬ ‫ه‬
178- { haddii cuno midkiin cunto

)156(
ha yiraahdo:bismillaah, haddii uu
halmaamana marka ugu horaysa ha
dhaho{bismillaahi fii awwalihi wa
aakhirihi}.
“magaca ilaahay ayaan ku bilaabayaa
bilowgiisa iyo aakhirkiisaba”.
ْ ‫الط َعا َم َفلْ َيق‬
:‫ُل‬ َّ ‫اهلل‬ُ ‫ (( من أ َ ْطعمه‬179-
ُ َ َ ْ َ
‫ وَ ِم ْن‬،‫اللَّ ُه َّم بَار ِ ْك لَنَا ِفي ِه وَ أ َ ْط ِع ْمنَا خَ ْيرا ً ِم ْن ُه‬
‫ اللَّ ُه َّم بَار ِ ْك لَنَا ِفي ِه‬:‫ُل‬ ُ ‫سقَاه‬
ْ ‫اهلل لَ َبنا ً َفلْ َيق‬ ُ َ
.))‫وَزِدْن َا ِم ْن ُه‬
179- {allahumma baarik lanaa fiihi, wa
adcimnaa khayran minhu} {allahumma
baarik lanaa fiihi, wa zidnaa minhu}
< qofkii uu ilaahay quudiyo quud ha
yiraahdo: allow noo barakee, naguna
quudi wax ka khayr badan>>
< qofkiiuu ilaahay waraabiyana caano
ha yiraahdo: allow noo barakee, noona
korddhi (siyaadi) <> .

)157(
 70- Ducada marka la dhameeyo cuntada.
،‫ وَرَز َ َق ِن ْي ِه‬،‫أط َع َم ِني َه َذا‬ ْ ‫ (( احلَ ْم ُد لهلِ ِ ال ِذي‬180-
ُ
.)) ‫ِم ْن َغ ْيرِ َح ْو ٍل ِمنِّي وَال ق َّو ٍة‬
180- {alxamdu lillaahi alladii adcamanii
haadaa warasaqaniihi min qayri xawlin
minnii walaa quwwah}
“waxaa mahad leh allihii igu quudiyay
quudkan, iguna irsaaqay, iyadoon
jirin xeelad iyo awood xaggayga ka
ahaatay>>.
ً ‫ (( احلَ ْم ُد لهلِ ِ َح ْمدا ً َك ِثيرا ً َط ِّيبا ً ُم َبارَكا‬181-
‫نى َع ْن ُه‬ ً ‫س َت ْغ‬ ْ ‫ وال ُم‬،‫ َغ ْيرَ ( َم ْك ِف ٍّي وَال) ُم َودَّ ٍع‬،‫ِفي ِه‬
.)) ‫رَبَّنَا‬
181- { alxamdu lillaahi xamdan kathiiran
dayyiban mubaarakan fiihi, qayra makfi-
yin walaa muwadacin, walaa mustaqnan
canhu rabbanaa}.
< Mahad ilaahaybaa leh, wuxuuna
leeyahay mahad badan oo wanaagsan oo

)158(
barakaysan, oo aan laga maarmi karin,
lagana tagi karin, lagana deeqtoomi karin
rabigayagow>> .
71. Ducada martidu ku dhahdo ninka
soorya.
ْ‫ وَا ْغ ِفر‬،‫ ((اللَّ ُه َّم بَار ِ ْك لَ ُه ْم ِفي َما رَز َ ْقت َُه ْم‬182-
.))‫لَ ُه ْم وَار ْ َح ْم ُه ْم‬
182-{allaahumma baarik lahum fiimaa
rasaqtahum, waqfir lahum warxamhum}
“allow u barakee waxa aad ku irsaaqday,
una dambi dhaaf una naxariiso”.
72- Ducada haddii uu doono cunid ama
cabbid.
‫اس ِق َم ْن‬ْ َ‫ ((اللَّ ُه َّم أ َ ْط ِع ْم َم ْن أ َ ْط َع َم ِني و‬183-
.))‫سقَانِي‬ َ
183- {allahumma adcim man adcamanii
wasqi man saqaanii}.
“allow quudi qofka i quudiyey , waraabina
qofka i waraabiyay”. 73- Ducada haddii

)159(
uu ka afuro reer.
‫ وَأ َ َك َل‬،‫الصائ ِ ُمو َن‬
َّ ‫طرَ ِع ْن َد ُك ُم‬َ ‫ (( أ َ ْف‬184-
َ َ ُ َ
.)) ‫صل ْت َعل ْيك ُم املالئِك ُة‬ َّ َ
َ َ‫ و‬،ُ‫َط َعا َم ُك ُم األبْرَار‬
184- {afdara cindakum assaaimuun, wa
akala dacamakumul-abraar, wa sallat
calaykum al-malaaikatu}.
< ha idinka afureen dadka soomani, hana
cuneen cuntadiina baariyaalku, hana
idinku sallido malaaigtu > .

74- Ducada qofka soomani dhihi lahaa

haddii cunto lakeeno isagoo wali afurin.
‫ َفإ ْن َكا َن‬،‫ ((إِذَا دُ ِع َي أ َ َح ُد ُك ْم َفلْ ُي ِج ْب‬185-
.))‫ط َع ْم‬ ْ ‫طرا ً َفلْ َي‬
ِ ‫ص ِّل وَإ ِ ْن َكا َن ُم ْف‬َ ‫صائِما ً َفلْ ُي‬
َ
ْ َ َ ِّ
.‫صل أ ْي فل َي ْد ُع‬ َ ‫وَ َم ْعنَى َفلْ ُي‬
185-[ haddii loo yeero midkiin ha ajiibo,
haddii uu soomanyahayna ha duceeyo,
haddii uu afuranyahayna ha cuno] .
75. Waxa uu dhahayo qofka soomani

)160(
marka lacaayo.
)) ‫صائ ِ ٌم‬َ ‫صائ ِ ٌم إن ِّي‬ َ ‫ (( إن ِّي‬186-
186- {innii saaim innii saaim}
“anigu waan soomanahay, waan sooma-
nahay”.
76- Ducada marka la arko soo bixitaanka
(cudhka)miraha.
‫ وَبَار ِ ْك لَنَا في‬،‫ (( اللَّ ُه َّم بَار ِ ْك لَنَا ِفي ث َ َمرِن َا‬187-
‫ وَبَار ِ ْك لَنَا ِف ْي‬،‫صا ِعنَا‬ َ ‫ وَبَار ِ ْك لَنَا في‬،‫َم ِدي َن ِتنَا‬
.)) ‫ُم ِّدن َا‬
187- {allahumma baarik lanaa fii thamari-
naa, wa baarik lanaa fii madiinatinaa,
wa baarik lanaa fii saacinaa, wa baarik
lanaa fii muddinaa }.
< allow noo barakee midhahannaga,
noona barakee magaaladanada, noona
barakee saacanaga (halbeeg 4 mud
) noona barakee mudkanaga(saaca
rubuciisa) > .

)161(
77.Ducada hindhisada.
ِ ‫ احلَ ُْم ُد‬:‫ُل‬
،‫هلل‬ ْ ‫أح ُد ُك ْم َفلْ َيق‬ َ ‫س‬ َ ‫ط‬ َ ‫ (( إذَا َع‬188-
َ َ
‫فإذَا‬، ‫ يَرْ َح ُمك اهلل‬:‫اح ُب ُه‬ ِ ‫ص‬ َ ْ‫ُل لَ ُه أَخُ و ُه أو‬ْ ‫وَلْ َيق‬
ُ‫يكم اهلل‬ ُ
ْ ‫َقا َل لَ ُه يَرْ َح ُم َك اهلل َفلْ َيق‬
ُ ُ ‫ي َ ْه ِد‬:‫ُل‬
. )) ‫صلِ ُح بَالَ ُك ْم‬ْ ُ‫وَي‬،
188- { Haddii uu hindhiso midkiin ha
yiraahdo alxamdulillaahi,(mahad ilaahay-
baa leh) walaakiisna ama saaxiibkiis ha
ku yiraahdo:(yarxamukallaahu)(ilaahay ha
kuu naxariisto) marka uu ku dhaho yarx-
amukallaah ha yiraahdo:(yahdiikumullaa
hu wa yuslixu baalakum)(ilaahay ha idin
hanuuniyo, hana hagaajiyo arimihiina).
78.Waxa lagu dhaho gaalka haddii uu
hindhiso oo uu yiraahdo alxamdu lillaah.
.))‫صلِ ُح بَالَ ُك ْم‬ ُ ُ ‫ (( ي َ ْه ِد‬189-
ْ ُ ‫يك ُم اهلل وَي‬
189- {haddii uu hindhiso gaalku
oo uu dhaho alxamdu lillaahi, ku
dhe:{yahdiikumullaahu wa yuslixu baala-

)162(
kum}
u fiirso gaalka lama dhihin
{yarxamukallaahu}{alle ha kuu
naxariisto}.waayo gaalku naxariista
ilaahay wuu ka fogyahay.
79. Ducada loogu duceeyo qofka guursa-
da.
‫ وَ َج َم َع‬،‫يك‬َ َ‫ وَبَار َ َك َعل‬،‫اهلل لَ َك‬ُ ‫ ( بار َك‬190-
َ َ
.))‫ب َ ْين َُك َما ِفي خَ ْي ٍر‬
190- {baarakallaahu laka wabaaraka ca-
layka wa jamaca baynakumaa fii khayrin}
“ilaahay ha kuu barakeeyo, adigana
korkaaga ha barakeeyo , khayrna ha
idinku kulmiyo”.
80- Ducada ninka guursada iyo gada-
shada gaadiidka.
‫ أ ْو إِذَا اشتَرى‬، ‫ (( إِذَا تَزَوَ َج أ َ َح ُد ُك ُم ا ْمرَأ َ ًة‬191-
َ‫وَخَ ْير‬، ‫سأَلُ َك خَ ْيرَ َها‬ ْ َ ‫ اللَّ ُه َّم إِن ِّي أ‬:‫ُل‬ ْ ‫خَ ادِماً؛ َفلْ َيق‬
َ َ َ
‫وَشرِّ َما‬، ‫ وَأ ُعوذُ بِك ِم ْن شرِّ َها‬،‫َما َج َبلْت ََها َعل ْي ِه‬
َ َ

)163(
 ‫اشتَرى ب َ ِعيراً؛ َفلْ َيأْخُ ْذ ب ِ ِذرْوَ ِة‬ ْ ‫ وَإذا‬، ‫َج َبلْت ََها َعلَ ْي ِه‬
ْ ‫سنَا ِم ِه؛ وَلْ َيق‬
.)) ‫ُل ِم ْث َل ذَلِ َك‬ َ
191- {allahumma innii as-aluka khayra-
haa, wa khayra maa jabaltahaa calayhi,
wa acuudu bika min sharrihaa wa sharri
maa jabaltahaa calayhi}
< Haddii uu guursado midkiin haweenay,
amase soo iibsado adeege, ha yiraahdo:
{allow waxaan anigu ku waydiisanayaa
khayrkeeda iyo khayrka aad ku abuurtay,
waxaana kaa magangalayaa sharkeeda
iyo sharka aad ku abuurtay.} haddii uu
soo iibsado ritti (awr) ha qabto meesha
ugu saraysa kuruskiisa hana dhaho sidii
oo kale> .
81- Ducada inta aan loo galmoon
xaaska.
،‫طا َن‬ َّ ‫ اللَّ ُه َّم َج ِّن ْبنَا‬،‫هلل‬
َ ‫الش ْي‬ ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫ (( ب‬192-
ْ َ
.))‫الش ْيطا َن َما رَزَق َتنَا‬َّ ‫وَ َجن ِِّب‬

)164(
192 {bissmillaah, allaahumma jannibnaa
al-shaydaana wa jannibi-shaydaana maa
rasaqtanaa}.
“Magaca ilaahay, allow naga dheeree
shaydaanka kana dheeree shaydaanka
waxa (awlaada) aad nagu irsaaqday”.
82. Ducada xanaaqa.
.))‫يم‬
ِ ‫ان الرَّ ِج‬
ِ ‫ط‬ َّ ‫هلل ِم َن‬
َ ‫الش ْي‬ ِ ‫ (( أ َ ُعوذُ بِا‬193-
193- {acuudu billaahi minashaydaanir-
rajiim}
“waxaan ilaahay uga magan galayaa
shaydaanka laga dheereeyey naxariista
ilaahay”.
83. Ducada qofka arka ruux ibtilaysan.
َ ‫هلل ال ِذي َعا َفانِي مِمَّا ابت‬
ِ ،‫َالك به‬ ِ ‫ (( احلَ ْم ُد‬194-
.))ً‫ضيال‬ ِ ‫ير ممَِّ َن خَ لَقَ ت َ ْف‬
ٍ ‫ضلِني َعلَى َك ِث‬ َّ ‫وَ َف‬
194- {alxamdu lillaahi alladii caafaanii
mimmaa ibtalaaka bihi, wa faddalanii
calaa kathiirin mimman khalaqa tafdiilaa}

)165(
“waxaa mahad leh allihii iga caafiyay
waxa uu kugu ibtileeyay, igana fadilay
(doortay) kuwo badan oo uunkiisa kamid
ah”.
84. Waxa lagu dhaho fadhiga.
َ ‫اهلل َعن ُْه َما َقا َل‬
‫كا َن‬: ُ ‫عن ابن عمر رضي‬195-
َ ِ َ َ َ ُ ِْ ِ َ
‫صلى اهلل عليه وسلم في‬ َ ‫هلل‬
ِ ‫ول ا‬ِ ‫س‬ ُ َ‫يُ َع ُّد لِر‬
‫ (( ر َ ِّب‬:‫اح ِد مائ ُة َمرَّ ٍة ِم ْن َق ْب ِل أ َ ْن يَقُو َم‬
ِ ‫س ال َو‬ ْ َ‫ج‬
ِ ِ‫املل‬
.)) ُ‫اب ال َغ ُفور‬ َ
ُ ‫ إِن ََّك أن َْت ال َّت َّو‬،‫وَت ُْب َعلَ َّي‬،‫ا ْغ ِفرْ لِ ْي‬
195- { Waxaa laga wariyey ibnu cumar
(r.c) inuu yiri: waxaa loo tiring-jiray rasu-
ulka alle s.c.w halkii fadhiba boqol mar oo
uu yiraahdo inta uusan kicin:{ rabbiqfir lii
wa tub calayya, innaka antattawwaabu-
lqafuuru}.
<> rabbiyow ii dambi dhaaf oo iga toobad
aqbal, adigu waxaad tahay toobad aqbal
badane dambi dhaaf badan>>.
85- Xaq gudka fadhiga.

)166(
‫ أَشه ُد أ َ ْن ال‬،‫هم وَب ِ َح ْم ِد َك‬
َّ َّ‫انك الل‬َ ‫س ْب َح‬ ُ (( 196-
َ ‫وأتوب‬
.))‫إليك‬ ُ َ
‫ستغفرك‬ َ ‫أ‬ ، َ ‫إله إال أَن‬
‫ْت‬
196- {Subxaanakallaahunna wa bixam-
dika ash-hadu an laa ilaaha illaa anta
astaqfiruka wa atuubu ilayk}
“allow xumaan waad ka hufantahay
mahadna adaa leh, waxaan qirayaa
inuusan jirin ilaah xaq lagu caabudo
adiga mooyee, dambi dhaaf ayaan ku
weydiisanayaa ,waana kuu toobad
keenayaa”.
86.Ducada qofka kugu yiraahda ilaahay
hakuu dambi dhaafo.
.)‫ ( وَلَ َك‬197-
197- “adigana ilaahay hakuu dambi
dhaafo”.
87. Ducada qofka kuu sameeya
wanaag(macruuf).
ُ ‫اك‬
))ً‫اهلل خَ ْيرا‬ َ َ‫ (( َجز‬198-

)167(
198-{jasaakallaahu khayran}» ilaahay
khayr ha kugu abaalmariyo>>.
88- Waxa uu kaaga reebayo ilaahay (fit-
nada) masiixi-dajaalka.(dajaal cawar).
ُ ‫آيات ِم ْن أَوَّ ِل‬
‫سور َ ِة‬ ٍ َ‫شر‬ ْ ‫ظ َع‬َ ‫ (( َم ْن َح ِف‬199-
.))‫ال‬
ِ َّ َّ َ ِ ‫ص َم‬
‫ج‬ ‫د‬ ‫ال‬ ‫ن‬ ‫م‬ ِ ‫ ُع‬،‫ف‬ َ
ِ ‫الك ْه‬
‫ عقب التشه ِد‬،‫(( واالستعاذة باهلل من فتنته‬
.))‫كل صال ٍة‬ ِ ‫ من‬،ِ‫األخير‬
199- {qofkii xafida toban aayadood oo
kamida billowga suurada alkahfi , waa
laga ilaaliyay dajjaal cawar fidnadiisa}.
Waxaa kaloo kaa ilaalinaya dajaal
cawarka U magan-galka aad uga magan
gasho ilaahay fidnadiisa salaad kasta
ataxiyaatkeeda danbe.
89- Ducada qofkii kugu dhaha ilaahay
dartii ayaan kuu jecelahay.
. ))‫أح َب ْب َت ِني لَ ُه‬
ْ ‫أح َّب َك الذي‬ َ (( 200
200- {axabbakalladii axbabtanii lahu}

)168(
“haku jeclaado allihii dartiis aad ii jeclaa-
tay”.
90. Ducada qofka kuu bandhiga xooli-
hiisa.
ُ ‫ (( بار َك‬201-
.))‫اهلل لَ َك ِف ْي أ َ ْهلِ َك و َمالِ َك‬ َ َ
201- { Baarakallaahu laka fii ahlika wa
maalika}
<> ilaahay ha kuu barakeeyo ehelkaaga
iyo hantidaadaba>>.

91.Ducada loogu duceeyo qofka daymiya

marka loo gudayo (daynka).
ُ ‫ (( بار َك‬202-
‫ إِنمَّ َا‬،‫اهلل لَ َك ِف ْي أ َ ْهلِ َك و َمالِ َك‬ َ َ
.))‫ف احلَ ْم ُد وَاألَدَا ُء‬
ِ َ‫السل‬َّ ‫َجزَا ُء‬
202- { Baarakallaahu laka fii ahlika wa
maalika innamaa jazaaussalafi alxamdu
wal adaau}.
< ilaahay ha kuu barakeeyo ehelkaaga
iyo hantidaadaba, abaalka daynku waa

)169(
mahadnaq iyo gudid>>.
92. Ducada ka cabsiga shirkiga.
‫شرِ َك ب ِ َك وَأَن َا‬
ْ ُ ‫ (( اللَّ ُه َّم إن ِّي أ َ ُعوذُ ب ِ َك أ َ ْن أ‬203-
ِ
.)) ‫وأستغفرك لمِ َا ال أ َ ْعلَ ُم‬
َ ,‫أ َ ْعلَ ُم‬
203- { allahumma innii acuudu bika an
ushrika bika wa anaa aclamu, wa astaq-
firuka limaa laa aclamu}
< allow anigu waxaan kaa magan
galayaa inaan kuu shariik yeelo anigoo
ogsoon, waxaana dambidhaaf kaa
waydiisanayaa waxa aanan ogayn>> .
93-Ducada qofka ku yiraahda ilaahay
haku barakeeyo.
ُ ‫يك بار َك‬
.)) ‫اهلل‬ َ َ َ ‫ ((وَ ِف‬204-
204- {wa fiika baarakallaahu}.
< adigana ilaahay haku barakeeyo > .
94 – Ducada nicidda baasaysiga.
‫ وَال خَ ْيرَ إال‬،‫ (( اللَّ ُه َّم ال َط ْيرَ إِال َط ْي ُر َك‬205-
.)) ‫ وَال إل َه َغ ْي ُر َك‬،‫خَ ْي ُر َك‬

)170(
205- {allahumma laa dayra illaa dayruka,
walaa khayra illaa khayruka, walaa
ilaaha qayruka}
< allow baasayse majiro waxaad baas
kadhigto mooyaane, khayrna majiro
khayrkaaga mooyaane, ilaah xaq lagu
caabudo majiro adiga mooyee.
95- Ducada gaadiidka
‫ احلَ ْم ُد للهَّ ِ ( سبحان الذي‬، ‫هلل‬ ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫ (( ب‬206-
‫سخر لنا هذا وما كنا له مقرنني وإنا إلى ربنا‬
ِ ‫ احلَ ْم ُد‬، ،‫هلل‬
،‫هلل‬ ِ ‫ ا ُحلَ ْم ُد‬، ،‫هلل‬
ِ ‫ملنقلبون) احلَ ُ ْم ُد‬ ُ
‫س ْب َحان ََك‬ ُ ،‫ اهلل أ ْك َب ُر‬،‫ اهلل أ َ ْك َب ُر‬،‫اهلل أ َ ْك َب ُر‬
َ
‫ َفإِن َّ ُه ال‬،‫ فا ْغ ِفرْ لِي‬،‫سي‬ ِ ‫اللَّ ُه َّم إِن ِّي َظلَ ْم ُت ن َ ْف‬
.)) ‫ُوب إال أَن َْت‬
َ ‫ي َ ْغ ِف ُر ال ُّذن‬
206-{ Bismillaah, alxamdu
lillaah{subxaanalladii sakhkhara lanaa
haadaa, wa maa kunnaa lahu muqriniin,
wa innaa ilaa rabbinaa la munqalibuun,
alxamdu lillaahi, alxamdu lillaahi, alx-

)171(
amdu lillaahi, allaahu akbaru, allaahu
akbaru, allaahu akbaru, subxaanakal-
lahumma innii dalamtu nafsii faqfir lii,
fa-innahu laa yaqfiruddunuuba illaa anta}.
< magaca ilaahay ayaan ku fuulayaa,
mahadna ilaahaybaa leh,{ waxaa
xumaan ka nasahan eebaha noosahley
kan,mana nihin kuwo kara leyligiisa)
anaguna xagga eebahanno yaannu u
gadoomeynaa.),mahadna ilaahay baa
leh, mahadna ilaahay baa leh, mahadna
ilaahay baa leh,ilaahaybaa wayn,
ilaahaybaa wayn, ilaahaybaa wayn,
nasahnaantaada, allow anigu waxaan
dulmiyey naftayda, ee ii dambi dhaaf, ma
dhaafo dambiyada adiga mooyee > .
96-Ducada socdaalka (safarka).
ُ ،‫أكبر‬
ْ ‫اهلل‬ ُ ُ
( ‫أك َب ُر‬ ُ َ ْ ‫ اهلل‬،‫أك َب ُر‬
ْ ‫((اهلل‬ 207-
‫سبحان الذي سخر لنا هذا وما كنا له مقرنني‬

)172(
 ‫َسألُ َك ِفي‬ ْ ‫وإنا إلى ربنا ملنقلبون) اللَّ ُه َّم إن َّا ن‬
‫ضى‬ َ ْ َ ِ ‫وَ ِم َن ال َع َم‬، ‫البرَّ وَال َت ْق َوى‬
‫ر‬ َ ‫ت‬ ‫ا‬‫م‬ ‫ل‬ ِ ‫س َفرِن َا َهذا‬ َ
‫اطو َعنَّا بُ ْع َد ُه‬ ِ َ ‫و‬ ‫ذا‬ ‫ه‬
َ ‫َا‬ ‫ن‬َ ‫ر‬ َ
‫ف‬ ‫س‬َ ‫َا‬‫ن‬ ‫ي‬
ْ َ ‫ل‬‫ع‬َ ‫ن‬
ْ ‫و‬
ِّ ‫ه‬
َ ‫م‬
َّ ‫ه‬
ُ َّ ‫ل‬ ‫ال‬ ،
‫الس َفرِ وَاخلَلِي َف ُة ِفي‬ َّ ‫اح ُب ِفي‬ ِ ‫الص‬ َّ ‫أنت‬ َ ‫ اللَّ ُه َّم‬،
، ِ‫الس َفر‬ َّ ‫اء‬ ِ ‫ اللَّ ُه َّم إن ِّي أ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن وَ ْع َث‬، ‫األ ْه ِل‬
‫ال وَاأل ْه ِل‬ ِ َ ‫س ْو ِء امل ُ ْن َقلَ ِب ِفي امل‬ ُ َ‫ و‬، ِ‫ْظر‬ َ ‫وَ َكآب َ ِة املَن‬
، ‫ ت َائ ِ ُبو َن‬، ‫{آي ِ ُبو َن‬: ‫ وإذا رجع قالهن وزادَ فيه َّن‬،
.} ‫ لِرَبِنَا َحا ِم ُدو َن‬، ‫َعاب ِ ُدو َن‬
207- {allaahu akbar, allaahu akbar, al-
laahu akbar, «subxaanalladii sakhkhara
lanaa haadaa wamaa kunnaa lahuu
muqriniin wa innaa ilaa rabbinaa la mun-
qalibuun}
{allaahumma innaa nas-aluka fii
safarinaa haadaa al-birra wa taqwaa, wa
minal camali maa tardaa, allaahumma
hawwin calaynaa safaranaa haadaa,
wadwi cannaa bucdahu, allaahumma
anta saaxibu fissafri, wal khaliifatu fil-

)173(
ahli,allaahumma innii acuudu bika min
wacthaa-issafari, wa ka-aabatil mandari,
wa suu-il munqalabi fil-maali wal-ahli}
« Eebaa weyn, eebaa weyn, eebaa weyn,
{ waxaa nasahan eebaha noosahley
kan,mana nihin kuwo kara leyligiisa)
anaguna xagga eebahanno yaannu
ayaan u gadoomaynaa.)
Allow waxaan ku waydiisanaynaa
socdaalkayagan, wanaag iyo taqwo
(cabsi) iyo camal aad raali ka tahay,
allow noo dhib-yaree safarkanagan,
fogaanshihiisana,noo soo duub, allow
adigaa ah saaxiibka safarka, iyo ka aan
ku dhawrayno ehelka, allow waxaan kaa
magan galayaa rafaadka safarka, iyo
muuqaal xumo, iyo gadoon xumo xoolihii
iyo reerkii» marka uu soo laabto wuxuu
dhihi: waan soo laabanay annagoo

)174(
toobadkeen ah, caabudaynana ilaahay,
rabigayagana mahadinayno>> .

97-Ducada galidda tuulada ama

magaalada.
‫الس ْب ِع وَ َما‬َّ ‫اوات‬ ِ ‫الس َم‬ َّ ‫ (( اللَّ ُه َّم ر َ َّب‬208-
ْ َ ْ َ
‫ وَر َ َّب‬،‫الس ْب ِع وَ َما أقلل َن‬ َّ ‫ني‬ َ ‫ض‬ ِ َ ‫ وَر َ َّب األَر‬،‫أ َ ْظلَلْ َن‬
.‫اح وَ َما ذَرَي ْ َن‬ ْ َ ْ َ ‫ني وَ َما أ‬ َّ
ِ ََ‫ وَر َ َّب الرِّي‬،‫ضلل َن‬ ِ ‫اط‬ ِ ‫الش َي‬
‫ وَخَ ْيرَ َما‬،‫سألُ َك خَ ْيرَ َه ِذ ِه ال َقرْي َ ِة وَخَ ْيرَ أ ْهلِ َها‬ ْ َ‫أ‬
‫شرِّ َما‬ َ َ‫شرِّ أ َ ْهلِ َها و‬ َ َ‫ و‬،‫شرِّ َها‬ َ ‫ِف ْي َها وَأ َ ُعوذُ ب ِ َك ِم ْن‬
.)) ‫يها‬َ ‫ِف‬
208- {allahumma rabbassamaawaati
sabci wamaa adlalna, wa rabbal-ardiina
wamaa aqlalna, wa rabbashayaadiini
wamaa adlalna, wa rabba riyaaxi wa
maa darayna. As-aluka khayra haadihi
al-qaryati wa khayra ahlihaa, wa khayra
maa fiihaa, wa acuudu bika min shar-
rihaa, wa sharri ahlihaa, wa sharri maa

)175(
fiihaa}
< allow rabbigii todobada cirar iyo
waxay hadheeyeen rabigooda ahaayow,
todobada dhulna iyo waxa ay sidaan
rabigooda ahaayow, shayaadiinta
iyo waxa ay duufsadeen (lumiyeen)
rabigooda ahaayow, dabaylahana iyo
waxa ay kiciyeen rabigooda ahaayow,
waxaan ku waydiisanayaa khayrka
tuuladan iyo khayrka ehelkeeda, iyo
khayrka ku dhex sugan. Waxaana kaa
magan galayaa sharkeeda iyo sharka
ehelkeeda iyo sharka ku dhex sugan >.
98- Ducada galidda Suuqa.
‫ لَ ُه‬،‫يك لَ ُه‬َ ِ‫شر‬ َ ‫ (( ال إله إال اهلل وَ ْح َد ُه ال‬209-
،‫وت‬ ُ ‫ ي ُ ْح ِيي وَ مُي‬،‫املُلْ ُك وَلَ ُه احلَ ْم ُد‬
ُ ُ ‫يت وَ ُه َو َح ٌّي ال مَي‬
. ))‫ وَ ُه َو َعلَى ُك ِّل شيء ٍ َق ِدي ٌر‬،‫ب ِ َي ِد ِه اخلَي ُر‬
209- {laa ilaaha illallaahu waxdahu, laaa
shariika lahu lahulmulku wa lahulxamdu

)176(
yuxyii wa yumiitu wa huwa calaa kulli
shay-in qadiir}
“ilaah xaq lagu caabudo majiro ilaahay
mooyee, kaligii malahana cid wax la
wadaagta, wuxuu leeyahay boqornimo
wuxuuna leeyaahay mahadda, isagaa
wax nooleeya, isagaanaa wax dila,
wuuna noolyahay nolal daaim ah, mana
dhinto, gacantiisa ayuu khayrku ku sugan
yahay, wax kastana wuu karaa”.
99- Ducada marka uu turaanturoodo gaa-
diidka aad fuushantahay.
.)) ‫هلل‬
ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫ (( ب‬210-
210- { bismillaahi} « magaca ilaahay>> .
100- Ducada musaafirku ugu duceeyo ka
dagan.
َ
ِ ‫س َت ْودِ ُع ُك ُم اهلل ال ِذي ال ت‬
‫َض ْي ُع وَدَائ ِ ُع ُه‬ ْ َ ‫(( أ‬211-
.))
211- { Astawdicikumullaaha alladii laa

)177(
tadiicu wadaa-icuhu }.
< waxaan idinku amaanaynayaa eebaha
amaanadiisu lumin > .
101- Ducada daganuhu ugu duceeyo
socotada (musaafirka).
َ
َ ِ ‫ وَخَ َوات‬،‫وَأ َ َمانَت ََك‬، ‫س َت ْودِ ُع اهلل دِين ََك‬
‫يم‬ ْ َ ‫ ((أ‬212-
.)) ‫َع َملِ َك‬
212- { astawdicullaaha diinaka, wa
amaanataka, wa khawaatiima camalika }.
<> waxaan ilaahay kaaga dalbayaa am-
maangalin diintaada iyo amaanadaada
iyo khaatumada camalkaaga>> .
ُ
َّ َ ‫ وَي‬،‫ وَ َغ َفرَ ذَن ْ َب َك‬،‫ (( زَوَّدَ َك اهلل ال َّت ْق َوى‬213-
َ‫سر‬
.)) ‫لَ َك اخلَ ْيرَ َح ْيثُ َما ُكن َْت‬
213-{ sawwadakallaahu attaqwaa, wa
qafara danbaka, wa yassara laka al-
khayra xaythu maa kunta}.
< ilaahay sahay ha kaaga yeelo
cabsidiisa, hana kuu kordhiyo taqwo

)178(
(cabsi) dambigaagana ha dhaafo, hana
kuu sahlo khayrka meel aad joogtaba>> .
102- weynayta ilaahay, iyo hufitaanka
oo la badiyo inta socodka (safarka) lagu
gudo jiro.

ُ :‫ (( قال جابر رضي اهلل عنه‬214-

‫((كنَّا إِذَا‬
.)) ‫س َّب ْحنَا‬ َ ‫ وَإِذا نَزَلْنَا‬،‫ص َع ْدن َا َك َّبرْن َا‬
َ
214- <> wuxuu yiri jaabir alle ha ka raali
ahaadee: { waxaan ahayn marka aan kor
fuulno kuwii yiraahda (allaahu akbar),
haddii aan hoos u dagnana waxaan
ahayn kuwii yiraahda (subxaanallaah) <> .
103- Ducada musaafirka marka uu
hiraabsado(suxuursada).
‫ـن‬
ِ ‫س‬ ِ ‫((س َِّمـ َع سـا ِم ُع ب ِ َح ْمـ ِد ا‬
ْ ‫وَ ُح‬، ‫هلل‬ َ 215-
‫ـضل َعلَ ْيـنا‬ ِ َ ْ
‫ف‬ َ ‫أ‬ ‫و‬ ،‫ـنا‬ ‫ب‬
ْ ِ‫صـاح‬ ‫نـا‬ ‫ب‬
َّ َ ‫ر‬ .‫ـنا‬ ‫ي‬ َ
ْ ‫بَالئِـ ِه َع‬
‫ل‬
.))‫هلل ِم َن النّـار‬ ِ ‫عائِذا ً با‬
215- { sammaca saamicun bixamdillaahi,

)179(
wa xusni balaa-ihi calaynaa. Rabbanaa
saaxibnaa wa afdil calaynaa caaidan
minannaari }.
< waxaa ka marag ah marag, mahadda
ilaahay, iyo nicmada wanaagsan ee uu
nagu galadaystay. Rabiganow nala jir,
nasiina nicmadaada iyo dheeraadkaaga
weyn, anigoo kaa magangalaya naarta > .
104- Ducada haddii uu dago meel isagoo
safar ah ama isagoo nagi..
ّ‫لله‬
َ ‫ات ِم ْن‬
ِّ‫شـر‬ ِ ِ‫ ((أَعـوذُ ب ِ َكل‬216-
ِ ‫ـمات ا ِ التَّـا َّم‬
.)) َ‫ما خَ لَـق‬
216- { acuudu bikalimaatillaahittaamaati
min sharri maa khalaqa}.
< Waxaan kaga magan galayaa
kalmadaha eebe ee dhamayskatiran
waxa uu abuuray sharkiisa > .
105- Ducada marka laga soo laabto
safarka.

)180(
 ‫ات ثُ َّم‬ ٍ َ‫شرَ ٍف ثَالثَ ت َْكبير‬ َ ‫ (( ي ُ َك ِّب ُر على ُك ِّل‬217-
َ
‫ ل ُه‬،‫شريك ل ُه‬ ‫ ((ال إل َه إالّ اللهّ ُ وَ ْحـ َد ُه ال‬:‫يَقُو ُل‬
،‫يء َقـدي ٌر‬ٍ ‫ش‬ َ ‫ و ُه َو على ُك ّل‬،‫امللك ول ُه احلَ ْم ُد‬ ُ
،‫لِرَبِّـنا حـا ِمـدو َن‬، ‫عابِـدو َن‬،‫ تائِبـو َن‬،‫آيِبـو َن‬
ُ
َ ْ َ ‫ وَ َهزَ َم األ‬،‫َصـرَ َع ْبـ َد ُه‬
‫ـزاب‬ ‫ح‬ َ ‫ وَن‬،‫ص َد َق اهلل وَ ْعـ َد ُه‬ َ
.))‫وَ ْحـ َد ُه‬
217- { wuxuu dhahayaa dalcad kasta al-
laahu akbar saddex jeer, kadibna wuxuu
dhihi:{ laa ilaaha illallaahu waxdahu laa
shariika lahu, lahul mulku wa lahul-xam-
du wa huwa calaa kulli shay-in qadii-
run, aayibuuna taa-ibuuna caabiduuna
lirabbinaa xaamiduuna, sadaqallaahu
wacdahu, wa nasara cabdahu, wa hasa-
mal-axsaaba waxdahu}.
< ilaah majiro xaq lagu caabudo ilaahay
mooyee, kaligii, malaha shariik (wadaage)
wuxuu leeyahay boqornimada, wuxuuna
leeyahay mahadda, wax walbana wuu

)181(
karaa, waan soo laabanay annagoo
toobadkeen ah, caabudaynana ilaahay,
rabigayagana mahadinayna, ilaahay wuu
rumeeyey ballankiisii, adoonkiisana wuu
u gargaaray, gaashaan-buurtiina wuu
jabiyey>> .
106- Waxa uu dhahayo qofka ay u
timaado arrin uu ku farxo ama uu
nacayo(karho).
‫ إذا أتاه‬-‫ صلى اهلل عليه وسلم‬-‫ كا َن‬218-
‫هلل الذي ب ِ ِن ْع َم ِت ِه ت َ ِت ُّم‬ ِ ‫ (( احلَ ْم ُد‬:‫س ُّر ُه َقا َل‬ ُ َ ‫األم ُر ي‬
)) ‫ات‬ُ َ ِ‫الصالح‬ َ
‫هلل َعلَى‬ ِ ‫د‬
ُ ‫م‬
ْ َ ‫حل‬ ‫ا‬ (( : َ
‫ل‬ ‫ا‬ َ
‫ق‬ ‫ه‬
ُ ‫ه‬
ُ ‫ر‬ ْ
‫ك‬
َ َ ُ‫ي‬ ‫ر‬ ‫األم‬ ‫أتاه‬ ‫إذا‬ َ‫و‬
.)) ‫ال‬ٍ َ ‫ُك‬
‫ح‬ ‫ل‬ ِّ
218- { wuxuu dhihi jiray rasuulku
s.c.w haddii uu u yimaado war uu ku
farxo:{alxamdu lillaahi alladii binicmatihi
tatimmu assaalixaatu}
“mahadda waxaa leh allihii nicmadiisa

)182(
wanaagyadu ku taaamnoqonayeen”.
haddii uu u yimaado warka uu nacayo
wuxuu dhihijiray:{al-xamdu lillaah calaa
kulli xaalin}
“waa maahad ilaahaay si kastaba”.
107- Fadliga ku saliga nabiga s.c.w.
ُ
‫(( َم ْن‬: ‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ قال‬219-
.))ً‫شرا‬ ْ ‫اهلل َعلَ ْي ِه ب ِ َها َع‬ُ ‫صلَّى علَي صال ًة صلَّى‬
َ َ َّ َ َ
219- { wuxuu yiri raasuulku s.c.w:{qofkii
igu salliya hal mar, ilaahay ayaa ku saliyi
toban jeer}.
‫ ((ال جَتْ َعلُوا‬: ‫سلَّ ْم‬ ُ
َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ وَ َقا َل‬220-
‫صالت َُك ْم ت َ ْبلُ ُغ ِني‬ َ ‫صلُّوا َعلَ َّي؛ َفإ ِ َّن‬َ َ‫َق ْبرِي عيدا ً و‬
)) ‫َح ْيثُ ُك ْنت ُْم‬
220- { Haka yeelina qabrigayga ciid ama
feesto(meel loo qasdiyo), ee igu salliya,
salligiinuna wuu isoo gaarayaa meel
kastood joogtaanba}.

)183(
 ُ
ُ ‫سلَّ ْم (( ال َب ِخ‬
‫يل‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ وقال‬221-
.))‫ص ِّل َعلَ َّي‬ ‫م‬َ
َ ُ ْ َ ُ ‫رت ِع ْن َد‬
‫ي‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫ه‬ ُ ‫َم ْن ذ ُِك‬
221- { Wuxuuna yiri raasuulku
s.c.w:{bakhaylku waa ka agtiisa la igu
sheegay een igu salliyin}.
َّ‫للِه‬ ُ
ِ ‫ (( إ ِ َّن‬: ‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ وَ َقا َل‬222-
ُ ُ ِّ
‫ض ي ُ َبلغونِي ِم ْن أ َّمتي‬ َ َ ‫َمالئ ِ َك ًة‬
ِ ْ ‫ني في األر‬ َ ‫س َّياح‬
.))‫السال َم‬َّ
222- Wuxuuna yiri raasuulku s.c.w:{
Waxaa u sugnaaday ilaahay malaa-ig
wareegta dhulka, kuwaas oo iga soo
gaadhsiinaya umadayda salaanta}.
ُ
‫ (( َما ِم ْن‬: ‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ وَ َقا َل‬223-
ُ
‫سلِّ ُم َعلَ َّي إِال رَدَّ اهلل َعلَ َّي رُوحي َحتَّى أَرُ َّد‬ َ ُ‫أ َ َح ٍد ي‬
َّ ‫َعلَ ْي ِه‬
.)) ‫السال َم‬
223- Wuxuuna yiri raasuulku s.c.w :{
majiro qof i salaamaya, haddii uu I salaa-
mana, ilaahay ayaa iisoo celiya naftayda
si aan uga celiyo(qofkaas) salaanta}.

)184(
108 Faafinta salaanta.
ُ
: ‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫هلل‬ِ ‫سو ُل ا‬ ُ َ ‫ قال ر‬224-
َ
‫وَال تُؤ ِمنُوا َحتَى‬، ‫(( ال ت َ ْدخُ لُوا اجل َّن َة َحتَى تُ ْؤ ِمنُوا‬
‫ أوَ ال أَدُلُّ ُك ْم َعلَى شيء ٍ إذا َف َعلْت ُُمو ُه‬،‫حَتَابُّوا‬
.))‫السال َم ب َ ْين َُك ْم‬
َّ ‫أفشوا‬ ُ ، ‫حَتَاب َ ْبت ُْم‬
224- Wuxuuna yiri raasuulku s.c.w : {ma-
galaysaan janada, illaa aad ka rumaay-
saan, mana rumaynaysaan illaa aad is
jeclaataan, ma idin tusaa wax haddii aad
samaysaan aad is-jeclaanaysiin, faafiya
salaanta dhexdiina}.
:‫ (( ثالثٌ َم ْن َج َم َع ُه َّن َف َق ْد َج َم َع اإلميَا َن‬225-
،‫الم لل َعالَ ِم‬ِ ‫الس‬ َّ ‫ وَب َ ْذ ُل‬،‫س َك‬ ُ ‫ْص‬
ِ ‫اف ِم ْن ن َ ْف‬ َ ‫اإلِن‬
.)) ِ ‫وَاإلِن ْ َفا ُق ِم َن اإل ْقتَار‬
225- { saddex qofkii kulmiya, wuxuu kul-
miyey iimaankii, naftaada ood u garsoor-
to, caalamka ood nabad u fidisid, wax la
bixittaanka gacantoo gaaban}.
:‫اهلل َعن ُْهما‬ ُ ‫ وعن عبداهلل بن عمرو رضي‬226-
َ َ ٍْ َ ْ ِ َِْ ْ ََ

)185(
 ُ
‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫أ َ َّن ر َ ُجالً سأ َل الن َِّب َّي‬
ُ ‫ وَت َ ْقرَأ‬،‫الط َعا َم‬َّ ‫ (( ت ُْط ِع ُم‬:‫اإلسالم خَ ْي ٌر َقا َل‬ َ
ِ ْ ‫أ ُّي‬
ْ َ ْ
.)) ‫السال َم َعلى َم ْن َعرَف َت وَ َم ْن ل ْم ت َ ْعرِف‬ َّ
226- { Waxaa laga wariyey c/laahi ibnu
camrin alle haka rali noqdee isaga iyo
aabihiiba: in nini waydiiyey nabiga s.c.w
howlaha islaamka teebaa ugu wa-
naagsan? Wuxuu yiri s.c.w: cuntadaad
quudin, salaantana waad ku taaban
qofkaad garato iyo kaadan garanba } .
109- Sida uu u celinayo muslimku haddii
uu salaaamo gaalku.
ُ
‫سلَّ َم‬ َ ‫(( إذا‬: ‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ قال‬227-
ُ َ‫وَ َعل‬:‫َاب َفقُولُوا‬ َ
.))‫يك ْم‬ ِ ِ ‫َعلَ ْي ُك ْم أ ْه ُل‬
‫ت‬ ‫الك‬
227- {wuxuu yiri s.c.w:{haddii ay idin
salaamaan ahlu kitaabku(yuhuud iyo
nasaaaro) waxaad ku tiraahdaan :waca-
laykum}.

)186(
110- Ducada qofka maqla dhawaaqa
diiqa, iyo cida dameerka.
‫اسأَلوا‬ْ ‫اح ال ِّدي َ َك ِة َف‬ َ ‫ص َي‬ ِ ‫س ِم ْعت ُْم‬ َ ‫ (( إذا‬228-
‫ َفإن ََها رَأ َ ْت َملَ ًكا‬،‫ضلِ ِه‬ َ
ْ ‫اهلل ِم ْن َف‬
‫هلل ِم َن‬ِ ‫س ِم ْعت ُْم ن َِهيقَ احلِ َمار ِ َف َت َع َّوذُوا بِا‬ َ ‫وَإذا‬
.)) ً ‫طانا‬ َ ‫ش ْي‬ َ ‫طان ؛ َفإن َّ ُه رَأى‬ َّ
ِ ِ ‫الش ْي‬
228- wuxuu yiri s.c.w:{haddii aad maqa-
shaan dhawaaqa diiqaqa, ilaahay
waydiista fadligiisa,(dheeraadkiisa)
waxay arkeen malag. Haddii aad maqa-
shaan cida(dhawaaqa)dameerka ilaah ka
magangala(oo shaydaanka iska naara),
wuxuu arkay (dameerku) shaydaane}.
111- Ducada marka la maqlo habeenkii
cida ayda.
ِ‫الب وَن َهيقَ احلَمير‬ ِ ‫الك‬ ِ ‫اح‬ َ ‫س ِم ْعت ُْم ن ُ َب‬ َ ‫ ((إِذا‬229-
‫هلل ِمن ُْه َّن َفإن َُّه َّن يَرَي ْ َن َما ال‬ِ ِ َ ‫بِاللَّ ْي ِل َف َت َع‬
‫ا‬‫ب‬ ‫ُوا‬ ‫ذ‬‫و‬
.)) ‫تَرَو َن‬
229- { haddii aad maqashaan habeen-

)187(
kii dhawaaqa ayda iyo dameeraha,
shaydaanka iska naara (alle ka magan
gala) waxay arkaan wax aydaan arag}.
112 -Ducada qofka aad caydo.
ُ
‫ (( اللَّ ُه َّم‬: ‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ َقا َل‬230-
‫اج َع ْل ذلِ َك لَ ُه ُقرْب َ ًة إِلَ ْي َك‬ ْ ُ ُ ْ َ َ ‫َفأ َ مُّيَا ُم ْؤ ِم ٍن‬
‫ف‬ َ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫س‬
.)) ‫ي َ ْو َم ال ِق َيا َم ِة‬
230- Wuxuu yiri rasuulku s.c.w: { allow
mu-minkasta oon caayey uga dhig kaas
(caydaas) dhawaansho xagaaga ah maa-
linta qiyaamo }.
113- Waxa uu dhahayo muslimku haddii
uu ammaanayo muslinka.
ُ
‫ (( إِذَا‬: ‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ َقا َل‬231-
ْ:‫اح َب ُه ال َم َحالَ َة َفلْ َيقُل‬ ِ ‫ص‬ َ ‫َكا َن أ َ َح ُد ُك ْم َمادِ ًحا‬
ُ
‫اهلل َحسي ُب ُه وَال أز َ ِّكي على اهلل‬ ُ ‫أَحسب ُفالن ًا و‬
َ ُ ِ ْ
.)) ‫ َك َذا وَ َك َذا‬-‫َاك‬ َ ‫س ُب ُه – إ ْن َكا َن ي َ ْعلَ ُم ذ‬ ِ ْ َ ‫أ َ َح ًدا أ‬
‫ح‬
231- { {axsibu fulaanan wallaahu xasi-
ibuhu, walaa uzakkii calallaahi axadaa} .

)188(
Wuxuu yiri rasuulku s.c.w: < haddii
uu midkiin ammaanayo saaxiibkii
laba-gooraba, ha yiraahdo: waxaan u
malaynayaa hebal, ilaahaybaana i oge,
mana u ammaanayo(taskiyaynayo)
ilaahay qofna, waxaan u malaynayaa
sidaa iyo sidaa}.
114- Waxa uu dhahayo muslimku haddii
la ammaano .
ْ‫ وَا ْغ ِفر‬،‫اخ ْذنِي مِبَا يَقُولُو َن‬
ِ ‫ ((اللَّ ُه َّم ال تُ َؤ‬232-
ُ ً ْ
.)) {‫اج َعل ِني خَ ْيرا مِمَّا يَظنُّو َن‬ ْ َ‫لِي َما ال ي َ ْعلَ ُمو َن }و‬
232- {allaahumma laa tu-aakhidnii bimaa
yaquuluuna, waqfir lii maa laa yacmaluu-
na , wajcalnii khayran mimmaa yadun-
nuuna}.
“allow ha ii qaban waxay lee yihiin, iina
dambi dhaaf waxayna ogayn, iigana yeel
waxa ay malaynayaan khayr”.
115-Sida uu u talbiyaysanayo qofka

)189(
muxrimka ah ee xirtay xaj ama cumro.
‫شرِي ْ َك لَ َك‬ َ ‫ لَ َّب ْي َك ال‬،‫ ((لَ َّب ْي َك اللَّ ُه َّم لَ َّب ْي َك‬233-
َ‫شرِيْك‬ َ ‫ال‬،‫ لَ َك وَاملُلْ َك‬،‫ وَال ِّن ْع َم َة‬،‫إ َّن احلَ ْم َد‬،‫لَ َّب ْي َك‬
ِ
.))‫لَ َك‬
233- {labbaykallaahumma labbayka, lab-
bayka laa shariika laka labbayka innal
xamda wannicmata, laka wal-mulka, laa
shariika laka}.
«allow waa i kan anigoo ku ajiibay, cid
wax kula wadaagta malihid, waana ku
ajiibay, mahadda iyo nicmada iyo bo-
qornimaduba adigay kuu sugnaadeen, cid
wax kula wadaagtana majiraan» .
116- Allaahu-akbarta markuu yimaado
tiirka madow.
ُ َ
‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫اف الن َِب ُّي‬ َ ‫((ط‬234-
‫شار َ إِلَ ْي ِه‬ َ ‫ير ُكلَّ َما أَت َى ال ُر ْك َن أ‬
َ
ٍ َِ ‫ع‬ ‫ب‬ ‫ى‬ َ ‫ل‬‫ع‬َ ‫بِال َب ْي ِت‬
.))َ‫ش ْي ٍء ِع ْن َد ُه وَ َك َّبر‬ َ ِ‫ب‬
234- {wuxuu nabigu s.c.w dawaafay

)190(
baytka isagoo saaran rakuub( awr),
markasta oo uu yimaado tiirka uu ku jiro
dhagaxa madow( xajar-aswadka), wuxuu
ku fiiqayay shay uu haystay (ul) , wuuna
takbiirsanayay, (allaahu akbar)}.
117- Ducada u dhaxaysa ruknil yamaani-
ga iyo xajarul-aswadka.
ِ ‫س َن ًة وفي‬
‫اآلخرَ ِة‬ َ ‫ ( رَبَّنَا آتِنَا في ال ُّدن ْ َيا َح‬235-
.) ِ ‫اب النَّار‬َ ‫س َن ًة وَ ِقنَا َع َذ‬
َ ‫َح‬
235- {rabbanaa aatinaa fiddunyaa xas-
anatan wa fil aakhirati xasanatan, wa
qinaa cadaabannaar}.
«rabbiganow nasii aduunka dhexdiisa
wanaag, aakhiro dhexdeedana wanaag,
nagana ilaali cadaabka naarta».
118- Ducada joogsashada safa iyo
marwa.
ُ
‫سلَّ ْم ِم َن‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ ((لمَ َّا دَن َا‬236-
َ َ
ِ ‫الص َفا وَاملرْوَ َة ِم ْن ش َعائِرِ ا‬
.)‫هلل‬ َّ ‫الص َفا َقرَأ َ ( إ ِ َّن‬
َ

)191(
 ُ
‫الص َفا َفرَ ِق َي َعلَ ْي ِه‬ َّ ‫أَب ْ َدأ ُ بَا ب َ َدأ َ اهلل به )) َفب َدأ ب‬
َ‫ َفوحد اهلل‬،‫حتَى مِ رأَى البيت ِ َف ِاس َت َْقبل ِالقبلَ َة‬
َ َّ َ ِْ َ ْ َ َْ َ
، ‫شرِي ْ َك لَ ُه‬ ُ ‫ )ال إل َه إال‬:‫و َكبره َ و َقال‬
َ ‫اهلل وَ ْح َد ُه ال‬ َ ُ َ َّ َ
‫ ال‬،‫ش ْي ٍء َقدي ٌر‬ َ ‫لَ ُه املُلْ ُك وَلَ ُه احلَ ْم ُد وَ ُه َو َعلَى ُك ِّل‬
ُ
‫وَ َهزَ َم‬،‫َصرَ َع ْب َد ُه‬ َ ‫ وَن‬،‫ ُ أ َ جْنَزَ وَ ْع َد ُه‬،‫وَ ْح َده‬، ‫إله إال اهلل‬
.‫ثُ َّم دَ َعا بَينْ َ ذَلِ َك‬،‫اب وَ ْح َد ُه‬َ َ‫األ َ ْحز‬
َ
‫ وَ ِف ْي ِه‬. ُ‫ات )) احل ِديث‬ َ
ٍ َّ‫َقا َل ِم ْثل َه َذا ثالثَ َمر‬
َ
.))‫الص َفا‬ َ ‫(( َف َف َع َل َعلَى املَرْوَ ِة َك َما َف َع َل َعلَى‬
236- {markii uu u soo dhawaaday rasu-
ulku s.c.w buurta safa, wuxuu akhriyey
aayadan{innasafaa wal-marwata min
shacaa-irillaahi…} waxaan ku billaabayaa
wuxuu ilaahay ku billaabay} wuxuuna
ku bilaabay safo, wuuna koray, illaa uu
ka arkay bayta, wuxuuna istiqbaalay
qiblada, ilaahayna wuu waxiday, wuuna
weyneeyey, wuxuuna yiri:{laa ilaaha il-
lallaahu waxdahu laa shariika lahu lahul
mulku walahu al-xamdu wahuwa calaa

)192(
kulli shay-in qadiirun, laa ilaaha illalaahu
waxdahu anjaza wacdahu, wanasara
cabdahu, wa hazamal-axzaaba waxda-
hu} kadib wuu duceeyay,intii u dhaxaysay
intaas, wuxuuna yiri ducadan saddex
mar} xadiiskan waxaa kaloo ku jiray, in
uu sameeyay buurta marwana sida uu
sameeyay buurta safa}.
119- Ducada maalinta carafo.
‫ وَخَ ْي ُر َما‬،‫اء دُ َعا ُء ي َ ْو ِم َعرَ َف َة‬
ِ ‫ (( خَ ْي ُر ال ُّد َع‬237-
ُ
‫ ال إله إِال اهلل وَ ْح َد ُه‬:‫ُقلْ ُت أَن َا وَالن َِّب ُّيو َن ِم ْن ق ْبلِي‬
َ
‫ لَ ُه املُلْ ُك وَلَ ُه احلَ ْم ُد وَ َه َو َعلى ُك ِّل‬،‫ريك لَ ُه‬ َ ‫ش‬ َ ‫ال‬
َ
.)) ‫ش ْي ٍء َقدي ٌر‬
237- {Duco waxaa ugu khayr badan
ducada maalinta carafo, waxa ugu khayr
badan een dhahay aniga iyo anbiyadii iga
horaysayba{ laa ilaaha illallaahu wax-
dahu laa shariika lahu, lahul-mulku wa
lahul xamdu wa huwa calaa kulli shay-in

)193(
qadiirun }.
< ilaah majiro xaq lagu caabudo ilaahay
mooyee, kaligii, ma laha wadaage wax la
wadaaga, wuxuu leeyahay boqornimada,
wuxuuna leeyahay mahadda, wax
walbana wuu karaa >.
120- xussidda ilaahay mashcaril xara-
amka agtiisa.
ُ
‫َص َوا َء‬ْ ‫سلَّ ْم الق‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ (( ر َ ِك َب‬238-
( ‫فاس َت ْق َب َل ال ِق ْبلَ َة‬ ‫ا‬ ‫ر‬ َ
ْ َ َ َ ‫املش َع‬
‫م‬ ‫حل‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ْ ‫َحتَّى أَت َى‬
ْ َ َ َّ
‫وَوَ َّح َد ُه) فل ْم يَزَل وَا ِق ًفا‬،‫وَ َهلل ُه‬،‫ وَ َك َّبرَ ُه‬،‫َف َد َعا ُه‬
َ
‫س‬ ُ ‫الش ْم‬ َّ ‫س َفرَ ِج َّدا َف َد َف َع َق ْب َل أ َ ْن ت َْطلُ َع‬ ْ َ ‫َحتَّى أ‬
.))
238- { Wuxuu fuulay rasuulku s.c.w
hashiisii la oranjiray qaswaa, ilaa uu ka
yimid mashcaril xaraamka, kadib wuxuu
u qaabilay qiblada, markaasuu duceeyey
oo uu baryay ilaahay, wuuna wayneeyey,
wuxuuna yidhi (laa ilaaha illaahu), wuuna

)194(
waxiday) kama uusan suulin inuu ta-
agnaado ilaa waagu ka guduutay si aad
ah, kadibna wuu dhaqaajiyey intaysan
soo bixin cadceedu (qorraxdu) } .
121- Allaahu akbar oo la dhaho marka la
tuurayo dhagaxa(jamaraatka).
ِ ‫صا ٍة ِع ْن َد اجلِ َمار‬ َ ‫ ((ي ُ َك ِّب ُر ُكلَّ َما ر َ َمى ب ِ َح‬239-
‫س َت ْق ِب َل‬ْ ‫ف ي َ ْد ُعو ُم‬ ُ ‫ وَي َ ِق‬،‫الث ثُ َّم ي َ َت َق َّد ُم‬
ِ ‫ال َّث‬
.‫ رَا ِف ًعا ي َ َدي ْ ِه ب َ ْع َد اجلَ ْمرَ ِة األولى وَال َّثان ِ َي ِة‬،‫ال ِق ْبلَ ِة‬
َ ‫أ َ َّما َج ْمرَ ُة ال َع َق َب ِة َف َيرْ ِم‬
‫يها وَيُ َك ِّب ُر ِع ْن َد ُك ِّل‬
.)) ‫ف ِع ْن َد َها‬ ُ ‫ْصرِ ُف وَال ي َ ِق‬ َ ‫صا ٍة وَيَن‬ َ ‫َح‬
239- { wuxuu dhahayaa (allaahu
akbar) markasta oo uu ku tuuro
quruuraxa(dhagaxa) jamaraatka sad-
dexda ah, kadibna horay ayuu u
soconayaa,wuuna istaagayaa isagoo
ducaynaya una jeeda qiblada, kadib gac-
mahana kor u dalacaya, jamrada hore iyo
ta labaadba. Laakiin jamratul-caqaba(ta

)195(
weyn) wuu tuurayaa mana ducaynayo,
wuxuuna leeyahay marka uu tuurayo
dhagax kasta allaahu akbar, kadibna wuu
tagayaa, mana istaagayo agteeda}.
122- Ducada wax ka yaabidda, iyo arinka
farxada leh.
.)) ! ‫هلل‬
ِ ‫س ْب َحا َن ا‬ ُ (( 240-
240- {subxaanallaahi ! }
“ilaahay ayaa ka huffan xumaan iyo
ceeba”.
.)) ‫اهلل أ َ ْك َب ُر‬ُ (( 241-
241-{Allaahu akbaru} <> ilaahaybaa weyn
).
123 –Waxa uu yeelayo qofka ay u ti-
maado arrin uu ku farxo.
ُ
‫سلَّ ْم إِذا‬َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ (( َكا َن الن َِب ُي‬242-
‫هلل‬
ِ ً ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ك‬ْ ‫ش‬ُ ‫ا‬ ‫د‬
ً ‫اج‬
ِ َ َّ ِ ِ ‫س ُّر‬
‫س‬ ‫ر‬ َ‫خ‬ ‫ه‬ ‫ب‬ َ ُ ‫س ُّر ُه أ َ ْو ي‬ ُ َ ‫أَت َا ُه أ َ ْم ٌر ي‬
.)) ‫ت َ َبار َ َك وَت َ َعالى‬
242- { Wuxuu ahaa rasuulku s.c.w haddii

)196(
ay u timaado arrink uu ku farxo ama lagu
farxo, kii dhaca sujuud shukri naqid uu u
shukri naqayo ilaahayga barakada badan
ee sarreeya}.
124– Waxa uu dhahayo qofka ka dareema
xanuun jidhkiisa.
‫س ِد َك‬ َ ‫ض ْع ي َ َد َك َعلَى الذي ت َألَّ َم ِم ْن َج‬ َ (( 243-
ُ‫ أ َ ُعوذ‬: ‫ات‬
ٍ َّ‫س ْب َع َمر‬ َ ‫ وَ ُق ْل‬،ً‫ثَالثا‬، ‫هلل‬
ِ ‫س ِم ا‬ ْ ِ ‫ ب‬:‫وَ ُق ْل‬
.))ُ‫شرِّ َما أ َ ِج ُد وَأ ُ َحاَذِر‬
َ ‫هلل وَ ُق ْدرَت ِ ِه ِم ْن‬
ِ ‫بِا‬
243- {Saar gacantaada meesha ku
xanuunaysa kadibna dheh:{bismillaah,
saddex jeer, dhehne tadoba jeer: acuudu
billaahi wa qudratihi min sharri maa ajidu
wa u xaadiru}.
“magaca ilaahay. waxaan uga magan
galayaa ilaahay, iyo awoodiisa waxa aan
helayo (i haya) sharkiisa iyo waxa aan ka
digtoonahayba>> .
125- Ducada qofka ka cabsada inuu

)197(
ileeyo wax.
،‫س ِه‬ ِ ‫ أ َ ْو ِم ْن ن َ ْف‬، ‫ (( إذا رَأى أ َ َح ُد ُك ْم ِم ْن أ َ ِخي ِه‬244-
‫أَوْ ِم ْن َمالِ ِه َما ي ُ ْع ِج ُب ُه ( َفلْ َي ْد ُع لَ ُه بِال َبرَ َك ِة ) َفإ ِ َّن‬
.)) ٌّ‫العَينْ َ َحق‬
244- { haddii uu ka arko midkiin wa-
laalkiis, ama naftiisa ama maalkiisa
wax uu ka helay oo uu u bogay, ha ugu
duceeyo barako iyo barwaaqo, ishu waa
xaq (dhab)} .
126- Waxa la dhaho marka la argagaxo.
ُ ‫ (( ال إل َه إال‬245-
))‫اهلل‬
245- {laa ilaaha illallaah}
“ilaah xaq lagu caabudo majiro ilaahay
mooyee”.
127- Waxa uu dhahayo markuu qalayo
ama gawracayo.
‫ْك وَلَ َك‬ ُ ‫ (( بسم اهلل و‬246-
َ ‫اهلل أ َ ْك َب ُر ( اللَّ ُه َّم ِمن‬ َ ِ ِ ْ ِ
.)) ‫ اللَّ ُه َّم ت َ َق َّب ْل ِمنِّي‬،)
246- { bismillaah, wallaahu akbar,

)198(
allaahumma minka wa laka, allaahumma
taqabbal minnii}.
< magaca Eebe ayaan ku gawracayaa,
ilaahaybaa weyn, allow (neefkani) adiga
xaggaa ayuu ka yimid adigaana leh,
allow iga aqbal > .
128- Waxa uu dhahayo siduu u celiyo
dhagarta macangaga shayaadiinta.
‫ات التي ال‬ ِ ‫هلل التَّا َّم‬ِ ‫ات ا‬ ِ ‫ (( أ َ ُعوذُ ب ِ َكلِ َم‬247-
،َ‫ وَبَرأ َ وَذَرَأ‬، َ‫شرِّ َما خَ لَق‬ َ ‫اج ٌر ِم ْن‬ ِ ‫يُ َجاوِزُ ُه َّن ب َ ٌّر وَال َف‬
َ
‫ وَ ِم ْن شرِّ َماي َ ْع ُر ُج‬،‫اء‬ ِ ‫الس َم‬ َّ ‫شرِّ َما يَنْزِ ُل ِم َن‬ َ ‫وَ ِم ْن‬
َ ‫ وَ ِم ْن‬،‫ض‬ َ َ ‫ ومن‬،‫يها‬
‫شرِّ َما‬ ِ ْ ‫شرِّ َما ذَرَأ في األر‬ َ ‫ِف‬
‫ وَ ِم ْن‬،ِ‫ت اللَّ ْي ِل وَالن ََّهار‬َ‫شرِّ ِف ِن‬ َ ‫ وَ ِم ْن‬،‫يَخْ ُر ُج ِمن َْها‬
.)) ‫ير يَا ر َ ْحم ُن‬ ٍ َ‫ط ُر ُق بِخ‬ ْ َ ‫شرِّ ُك ِّل َطار ِ ٍق إال َطار ِ ًقا ي‬
ِ
247- {acuudu bikalimaatillaahi taammaati
allatii laa yujaawizuhunna barrun walaa
faajirun min sharri maa khalaqa, wa bara-
a, wa dara-a, wa min sharri maa yanzilu
minassamaai, wa min sharri maa yacruju

)199(
fiihaa, wa min sharri maa dara-a fil ardi,
wa min sharri maa yakhruju minhaa, wa
min sharri fitanillayli wannahaari, wa
min sharri kulli daariqin illaa daariqan
yadruqu bikhayrin yaa raxmaanu}.
<> Waxaan u magan galayaa kalmadaha
ilaahay ee dhamayska tiran, kuwaasoo
uusan dhaafi Karin muslin iyo gaal toona,
ama taqi iyo caasi, waxa uu uumay
sharkiis, ee uu abuuray, iyo sharka wax
kastoo daga samada, iyo sharka waxa
fuula samada, iyo sharka waxa uu ku
abuuray dhulka, iyo sharka waxa ka soo
baxa dhulka, iyo sharka fitanta habeenkii
iyo dharaartii, iyo sharka wax kastoo
soo garaaca xiliga habeenkii, ku khayr
wado mooyee allihii naxariista guud
naxariisanayow <>.
129- Dambidhaaf waydiisiga iyo towbada.

)200(
 ‫ُ‬
‫سلَّ ْم‬ ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه وَ َ‬ ‫سو ُل اهلل َ‬ ‫‪َ 248-‬قا َل ر َ ُ‬
‫ُوب إِلَ ْي ِه ِفي‬ ‫ت‬‫َ‬ ‫أ‬ ‫و‬ ‫ِّي ألس َت ْغف ِر َ‬
‫اهلل‬ ‫هلل إِن‬
‫َ ُ‬ ‫ْ ُِ‬ ‫‪ (( :‬وَا ِ‬
‫ني َمرَّ ٍة ))‪.‬‬ ‫س ْب ِع َ‬ ‫ال َي ْو ِم أ َ ْكثرَ ِم ْن َ‬
‫َ‬
‫‪248- { Wuxuu yiri rasuulku s.c.w: { wal-‬‬
‫‪laahi, anigu waxaan dambidhaaf way-‬‬
‫‪diistaa ilaahay, waana u toobaadkeenaa‬‬
‫‪maalintii in kabadan, todobaatan mar}.‬‬
‫سلَّ ْم ‪ (( :‬يَا أَي ُّ َها‬ ‫ُ‬
‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه وَ َ‬ ‫‪ 249-‬و َقا َل َ‬
‫اليوم إِلَ ْي ِه‬ ‫في‬ ‫ُوب‬
‫ُ‬ ‫ت‬‫َ‬ ‫أ‬ ‫ِّي‬ ‫ن‬ ‫إ‬ ‫َ‬
‫ف‬ ‫هلل‬ ‫ا‬ ‫إلى‬ ‫َّاس تُوبُوا‬ ‫الن ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫مائ َ َة َمرَّ ٍة ))‪.‬‬
‫‪249- { Wuxuu yiri s.c.w: ( Dadow u‬‬
‫‪toobadkeena ilaahay, anigu waxaan u‬‬
‫‪toobadkeenaa ilaahay maalintiiba boqol‬‬
‫‪mar } .‬‬
‫سلَّ ْم ‪َ (( :‬م ْن َقا َل‬ ‫ُ‬
‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه وَ َ‬ ‫‪ 250-‬و َقا َل َ‬
‫َ‬
‫ظيم الَّ ِذي ال إله إال ُه َو احلَ ُّي‬ ‫س َت ْغ ِف ُر اهلل ال َع َ‬ ‫أَ ْ‬
‫ُ‬
‫توب إلَي ِه‪َ ،‬غ َفرَ اهلل لَ ُه وَإ ْن كا َن َفرَّ ِم َن‬ ‫َ‬
‫ال َق ُّيو ُم وَأ ُ‬
‫ف ))‪.‬‬ ‫الزَّ ْح ِ‬
‫‪250- { Wuxuu yiri s.c.w: {qofkii yiraahda:‬‬

‫(‪)201‬‬
(allaha wayn ayaan dambidhaaf way-
diisanayaa, ilaah xaq lagu caabudaana
majiro isaga mooyee, waana Eebaha
nool, khalqigana maamula, waana u
toobadkeenayaa) ilaahay wuu u dambi
dhaafayaa, xitaa haddii uu kasoo cararay
dagaalka (furinta jihaadka)}.
‫ (( أ َ ْقرَ ُب‬: ‫سلَّ ْم‬ ُ
َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ و َقا َل‬251-
‫اآلخ ِر‬
ِ ِ َْ ِ ‫ل‬ ‫ي‬ َّ ‫ل‬ ‫ال‬ ‫جوف‬ ‫ي‬ ‫ف‬
ِ ِْ ‫د‬ ‫ب‬ ‫ع‬
َ ‫ال‬ ‫ن‬
َ ِ ‫َما ي َ ُكو ُن الرَّ ُّب‬
‫م‬
‫اهلل في تِلْ َك‬ ‫َط ْع َت أ َ ْن ت َُكو َن مِم َّ ْن ي َ ْذ ُك ُر‬ َ ‫است‬ ْ ‫إن‬ ِ ‫َف‬
ُ َ
.)) ‫السا َع ِة فك ْن‬ َّ
251- { Wuxuu yiri s.c.w: (marka uu ugu
dhawyahay ilaahay adoonka waa saqda
dhexe ee habeenkii, hadaba haddii aad
karto inaad noqotid kuwa ilaahay xussa
saacaddaas, ahow }.
‫ (( أ َ ْقرَ ُب‬: ‫سلَّ ْم‬ ُ
َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ وَ َقا َل‬252-
‫ َفأ َ ْك ِث ُروا‬، ‫اج ٌد‬ ‫س‬ ‫و‬ ‫ه‬
ِ َ َ ُ َ ِ ِّ َ ‫و‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ر‬ ‫من‬ ‫د‬ُ ‫َما ي َ ُكو ُن ال َع ْب‬
.))‫ال ُّدعا َء‬

)202(
252- Wuxuu yiri s.c.w < marka uu u
dhawyahay adoonku rabbigiis, waa
marka uu sujuudsanyahay, ee badiya
ducada >.
ُ
َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬
‫ (( إِن َّ ُه‬: ‫سلَّ ْم‬ َ ‫ و َقا َل‬253-
َ
‫ألس َت ْغ ِف ُر اهلل ِفي ال َي ْو ِم‬ ‫ِّي‬ ‫ن‬ َْ َ َ
ْ ِ َ ِ ‫ل ُيغا ُن َعلى قل‬
‫إ‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫ب‬
.)) ‫ِمائ َ َة َمرَّ ٍة‬
253- Wuxuu yiri s.c.w: { waa la daboolaa
(la ilawsiiyaa) qalbigayaga, waxaana
waydiistaa ilaahay dambidhaaf maalintii
boqol jeer}.
« Nabigeena s.c.w afka kama qaadijirin
xussida ilaahay, hadaba marmar ayuu
halmaamijiray mashquul awagiis, taasna
dambi ayuu u arki jiray,markuu saa u
xasuustana islamarkaaba wuxuu la
imaanjiray istiqfaar > .
130-.Fadliga tasbiixda &alxamdulilaahida
& allaahu akbarta& laa ilaaha illallaahda.

)203(
 ‫ (( َم ْن َقا َل‬: ‫سلَّ ْم‬ ُ
َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ َقا َل‬254-
‫ط ْت‬ َّ ‫هلل وَب ِ َح ْم ِد ِه ِفي ال َي ْوم ِم َئ َة َمرَّ ٍة ُح‬ ِ ‫س ْب َحا َن ا‬ ُ
ِ
.)) ِ‫طايَا ُه وَلَ ْو كان َْت ِمثل زَب َ ِد ال َب ْحر‬
َ ْ َ َ َ‫خ‬
254- Wuxuu yiri s.c.w:{qofkii yiraah-
da maalintii (subxaanallaahi wa
bixamdihi)boqol jeer waa laga hoobinay-
aa danbiyadiisa, haba ahaato xunbada
badda oo kale (waa xagga badnaanta)}.
ُ
‫(( ال إله إال‬: ‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ وَ َقا َل‬255-
‫ وَلَه ُاحلَ ْم ُد‬، ‫ ل ُه املُلْ ُك‬، ‫يك لَ ُه‬ ُ
َ ‫اهلل وَ ْح َد ُه ال‬
َ ِ‫شر‬
‫ َكا َن‬.ٍ‫شرَ ِمرار‬ ْ ‫يء َق ِدي ٌر )) َع‬ ٍ ‫ش‬ َ ‫ وَ ُه َو َعلَى ُك ِّل‬،
.))‫يل‬َ ‫إس َما ِع‬ ْ ‫س ِم ْن وَلَ ِد‬ ٍ ‫َك َم ْن أ ْعتَقَ أرْب َ َع َة أن ْ ُف‬
255- Wuxuu yiri s.c.w:{ laa ilaaha illal-
laahu waxdahu laa shariika lahu,lahul
mulku walahulxamdu wahuwa calaa kulli
shay-in qadiir} toban jeer. Qofkii yiraahda
wuxuu lamid noqonayaa qof xoreeyey
afar nafood oo ka mid ah awlaadda nabi
ismaaciil.

)204(
 ُ
ِ ‫(( َكلِ َمت‬: ‫سلَّ ْم‬
‫َان‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ وَ َقا َل‬256-
‫ان‬ ‫ز‬ ‫ي‬
ِ َ ِ ِ ِ ‫مل‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ف‬ ‫َان‬‫ت‬ َ ‫ل‬ ‫ي‬ ‫ق‬َ ‫ث‬
ِ ِ َ ، ‫ان‬ ‫س‬ ِّ ‫ل‬ ‫ال‬ ‫ى‬ َ‫َان َعل‬
ِ ‫خَ ِفي َفت‬
‫هلل وَب ِ َح ْم ِد ِه‬ِ ‫س ْب َحا َن ا‬: ُ ‫َان إلى الرَ ْح َم ِن‬ ِ ‫ َح ِبي َبت‬،
.))‫يم‬ ِ ‫ظ‬
ِ ‫ع‬َ ‫ال‬ ‫هلل‬
ِ ‫س ْب َحا َن ا‬ ُ
256- Wuxuu yiri s.c.w :{laba kalmadood
oo khafiif ku ah carrabka, kuna culus
miisaanka, looguna jacaylbadanyahay
xagga raxmaanka, subxaanallaahi wa
bixamdihi, subxaanallaahilcadiim}.
‫(( لأِ َ ْن‬: ‫سلَّ ْم‬ ُ
َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ وَ َقا َل‬257-
‫ وَال إله إال‬، ‫هلل‬ َ
ِ ‫ وَاحل ْم ُد‬،‫هلل‬ ِ ‫س ْب ُ َحا َن ا‬ ُ ‫أ َ ُقو َل‬
‫إلي مِمَّا َطلَ َع ْت َعلَي ِه‬ َ َ
َّ ‫ أ َح ُّب‬، ‫ وَاهلل أ ْك َب ُر‬،‫اهلل‬
.))‫س‬ ُ ‫الش ْم‬ َّ
257- Wuxuu yiri s.c.w : {in aan dhaho
subxaanallahi walxamdulillaahi walaa
ilaaha illallaahu wallaahu akbar ayaan
ka jeclahay waxa ay qorraxdu ku soo
baxday oo dhan}.

)205(
 ‫ (( أَي َ ْع ِج ُز‬: ‫سلَّ ْم‬ ُ
َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ وَ َقا َل‬258-
‫س َن ٍة))؟‬ َ َ‫ح‬ ‫ف‬َ ْ ‫ل‬َ ‫أ‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫ل‬ َّ ‫ك‬ ُ ‫ب‬َ ِ ْ َ ‫أ َ َح ُد ُك ْم أ َ ْن ي‬
‫س‬ ‫ك‬
ٍَْ
‫س ُب‬ ْ
ِ ‫ف يَك‬ َ
َ ‫سائ ِ ِه ك ْي‬ َ ‫سائ ِ ٌل ِم ْن ُجل‬
َ َ ‫سأَلَ ُه‬ َ ‫َف‬
‫س ِّب ُح ِمائ َة‬ َ ُ ‫ (( ي‬:‫س َن ٍة؟ َقا َل‬ َ ‫ف َح‬ َ ْ‫أ َ َح ُدن َا أل‬
َ
‫ط َع ْن ُه‬ ُّ ‫س َن ٍة أو يُ َح‬ َ ‫ف َح‬ َ
ُ ْ‫ َف ُي ْكت َُب لَ ُه أل‬،‫يح ٍة‬ َ ‫َس ِب‬ ْ ‫ت‬
.))‫طي َئ ٍة‬ ِ َ‫خ‬ ‫ف‬ُ ْ‫أَل‬
258- Wuxuu yiri s.c.w:{ma ka caajisayaa
midkiin in uu kasbado maalin kasta kun
xasano(ajir)? Markaasuu weydiiyay wey-
diiye kamid ahaa dadkii la fadhiyay: sidee
u kasban karaa midkanagu kun xasano?
Wuxuu yiri rasuulku s.c.w:{wuxuu tasbi-
ixsanayaa boqol tasbiixasho markaasaa
loo qori kun xasano, lagana hoobin kun
khadii-o (danbi).
‫ظيم ِوَب ِ َح ْم ِد ِه‬ ِ ‫هلل ال َع‬ ِ ‫س ْب َحا َن ا‬ ُ : ‫ (( َم ْن َقا َل‬259-
.))‫س ْت لَ ُه ن َخْ لَ ٌة ِفي اجلَ َّن ِة‬ َ ِ‫ُغر‬
259- {qofkii yiraahda : (subxaanallaahil-
cadiim wa bixamdihi) waxaa loogu beer-

)206(
ayaa jannada dhexdeeda geed timir ah}.
ُ
‫(( يَا َع ْب َد‬: ‫سلَّ ْم‬ َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ وَ َقا َل‬260-
َ
ِ ‫س أال أدُلُّ َك َعلَى َكن ٍْز ِم ْن ُكنُوز‬ ٍ ‫هلل بن َق ْي‬ ِ ‫ا‬
‫ (( ُق ْل ال‬:‫ َقا َل‬،‫هلل‬ ِ ‫ا‬ ‫ل‬ُ ‫و‬ ‫س‬ ‫ر‬
ُ َ َ َ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ى‬ َ ‫ل‬ ‫ب‬ :‫ت‬ ُ ْ ‫ل‬ ُ
‫ق‬ َ
‫ف‬ ))‫؟‬ ِ ‫اجلَ َّن‬
‫ة‬
.))‫هلل‬
ِ ِ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫إال‬ َ
‫ة‬ َّ َ ‫َح ْو َل‬
‫و‬ ُ
‫ق‬ ‫ال‬ ‫و‬
260- Wuxuu yiri s.c.w : cabdilaahi ibnu
qaysow {ma ku tusaa kayd kaydadka
jannada kamid ah? Wuxuu yiri: haa i
tusi, wuxuu yiri rasuulku s.c.w:{waxaad
tiraahdaa:( laa xawla walaa quwwata
illaa billaahi}.
‫(( أ َ َح ُّب‬: ‫سلَّ ْم‬ ُ
َ َ‫صلَّى اهلل َعلَ ْي ِه و‬ َ ‫ وَ َقا َل‬261-
‫هلل‬ ‫د‬ ‫م‬ َ
ِ ِ ْ َ ِ َ َ ْ ُ ُ ٌ َ ْ ِ ُ ‫الم إِلَى ا‬
‫حل‬ ‫ا‬ ‫و‬ ، ‫هلل‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ح‬ ‫ب‬ ‫س‬ : ‫ع‬ ‫ب‬‫ر‬ َ ‫أ‬ ‫هلل‬ َ
َ َ ِ ‫الك‬
َ
‫ض ُّرك بِأي ِّ ِه َّن‬ ْ
ُ َ ‫ ال ي‬،‫واهلل أك َب ُر‬، ‫وَال إل ِه إال اهلل‬،
.)) ‫أت‬ َ ‫ب َ َد‬
261- Wuxuu yiri s.c.w :{hadalka ilaahay
ugu jecelyahay waa afar: {subxaanal-
laahi, walxamdulilaahi walaa ilaaha illal-

)207(
laahu, wallaahu akbaru } kuma dhibayso
midkasta ood ku billowdo.
ُ ‫ (( جاء أَعرابي إلى رسول اهلل صلَّى‬262-
‫اهلل‬ َ ِ ِ َ ٌِ َْ َ َ
:‫ َقا َل‬:‫ َعلِّ ْم ِني َكال ًما أ َ ُقولُ ُه‬: ‫سلَّ ْم َفقَا َل‬ َ َ‫َعلَ ْيه و‬
ُ ،‫يك لَه‬ ُ ‫ ِ(( الإل َه إال‬:‫ُق ْل‬
َ ‫اهلل وَ ْح َد ُه ال‬
‫اهلل‬ ُ َ ِ‫شر‬ ِ ِ
‫هلل‬
ِ ‫س ْب َحا َن ا‬ ُ ،ً‫هلل َكثيرا‬ ِ ‫أ َ ْك َب ُر َكبيرا ً والحْ َ ْم ُد‬
َ َ‫ر َ ِّب ال َعالم‬
ِ ‫ ال َح ْو َل وَال ُق َّو َة إِال با‬،‫ني‬
ِ‫هلل ال َعزيز‬
:‫ (( ُق ْل‬:‫ َف َهؤالء لِرَبِّي َف َما لِي؟ َقا َل‬:‫يم)) َقا َل‬ َ ْ‫لح‬
ِ ‫ا ِك‬
.)) ‫ وارْزُ ْق ِني‬،‫ وا ْه ِدنِي‬،‫ وار ْ َح ْم ِني‬،‫اللَّ ُه َّم ا ْغ ِفرْ لِي‬
262- Nin reer miyyi ah ayaa u yimid rasu-
ulka s.c.w markaa suu ku yiri: i bar hadal
aan dhaho: markaa suu yiris.c.w : dheh:
laa ilaaha illallaahu waxdahu laa shariika
lahu, allaahu akbar kabiiraa, walxamdu
lillaahi kathiiraa, subxaanallaahi rabbil
caalamiina, laa xawla walaa quwwata
illaa billaahi al-caziizi alxakiimi) wuxuu
yiri ninkii: kuwani waa kuwii rabigay, ee
anigu maxaan leeyahay? Wuxuu ku yiri

)208(
rasuulku s.c.w: dheh: allaahumma iqfir lii,
warxamnii, wahdinii, warzuqnii }.
« allow ii dambi dhaaf, iina naxariiso, ina
hanuuni, ina irsaaq>> .

َ ‫سلَ َم َعلَّ َم ُه الن َِّب ُّي‬

‫صلَّى‬ ْ َ ‫ َكا َن الرَّ ُج ُل إذا أ‬263-
َ َ ُ ُ
َّ ‫سلَّ ْم‬
‫الصال َة ث َّم أ َمرَ ُه أ ْن ي َ ْد ُع َو‬ َ َ‫اهلل َعلَ ْي ِه و‬
،‫ وار ْ َح ْم ِني‬،‫ ((اللَّ ُه َّم ا ْغ ِفرِ لِي‬: ‫ات‬ ِ ‫الكلِ َم‬ َ ‫ؤالء‬ ِ ‫ب ِ َه‬
.)) ‫ و َعا ِف ِني وارْزُ ْق ِني‬،‫وا ْه ِدنِي‬
263- Wuxuu ahaa ninku haddii uu is-
laamo kii uu baro nabigu s.c.w salaada,
kadibna wuxuu amrijiray inuu ku du-
caysto kalmadahan: (allaahumma iqfir lii,
warxamnii, wahdinii, warzuqnii }.
« allow ii dambi dhaaf, iina naxariiso, ina
hanuuni, ina irsaaq>> .

َ ‫ وَأ َ ْف‬،‫هلل‬
‫ض َل‬ ِ ‫اء احلَ ْم ُد‬ َ ‫ (( إ ِ َّن أ َ ْف‬264-
ِ ‫ض َل ُال ُّد َع‬
.)) ‫ال ِّذ ْكرِ ال إل َه إال اهلل‬

)209(
264- { Duco waxaa ugu fiican ( alxamdu
lillaahi) xusidna waxaa ugu fiican (laa
ilaaha illallaahu) }.
،‫هلل‬
ِ ‫سُ ْب َحا َن ا‬ ُ :‫ات‬ ُ َ ِ‫الصالح‬
َّ ‫ات‬ ُ ‫ (( ال َباق َي‬265-
‫ وَال َح ْو َل‬، ‫واهلل أ َ ْك َب ُر‬ ُ ‫ ِوال إلَ َه إَال‬،‫والحْ َمد هلل‬
‫اهلل‬ ِ ِ ُ ْ
.)) ‫هلل‬
ِ ‫با‬ ‫وَال ُق َّو َة إال‬
265- erayada hadha ee wanaagsan waa
kuwan: ( subxaanallaahi, walxamdu lil-
laahi, wa laa ilaaha illallaahu, wallaahu
akbaru, walaa xawla walaa quwwata
illaa billaahi} .
131-. Sidii nabigu s.c.w u tasbiixsanjiray.
‫اهلل َعن ُْه َما‬ُ ‫ عن عبد اهلل بن عمرو رضي‬266-
َ ِ َ ُْ َ ِ َِْ ْ َ
‫سلَّ ْم ي َ ْع ِق ُد‬ ‫و‬ ‫ه‬
َ َ ِْ َ ‫ي‬َ ‫ل‬‫ع‬ ‫اهلل‬ ‫ى‬ َّ ‫ل‬‫ص‬ َ ‫(رَأَي ْ ُت ال َّن ِّب َي‬:‫َقا َل‬
.)‫َّس ِب ْي َح ب ِ َي ِم ْي ِن ِه‬
ْ ‫الت‬
266- Waxaa laga wariyey c/laahi ibnu
camar r.c inuu yidhi:{waxaan arkay
nabiga s.c.w oo gaccantiisa midig ku
tasbiixsanaya}.

)210(
132- Noocyada kheyrka & aadaabta wax
kulmisa.
‫س ْيت ُْم‬ َ ‫ (( إِذَا َكا َن ُجن ُْح اللَّ ْي ِل – أَوْ أ َ ْم‬267-
َ ْ‫اطين‬
ِ ‫الش َي‬ َّ ‫ َفإ َّن‬، ‫ص ْب َيان َُك ْم‬ ِ ‫– َف ُك ُّفوا‬
ِ
‫سا ْ َع ٌة ِم ْن اللَّ ْي ِل‬ َ َ‫ب‬ ‫ه‬َ َ ‫ذ‬ ْ ‫ا‬َ ‫ذ‬ َ
ِ ٍ ِ ‫َش ُر ِح ْي‬
‫إ‬ ‫ف‬ ، ‫ذ‬ ‫ئ‬ ‫ن‬
َ ِ ‫ت َ ْنت‬
‫هلل‬
ِ َ ‫ا‬ ‫اسم‬ ‫وا‬ ‫ر‬ ُ
‫ْك‬
ُ َ َ َْ‫ذ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫اب‬ ‫و‬ ‫ب‬ َ ‫األ‬ ‫ُوا‬ ‫ق‬ ِ َ ْ ُ ْ ُّ‫َفخَ ل‬
‫ل‬ ْ
‫غ‬ ‫أ‬ ‫و‬ ،‫م‬ ‫ه‬ ‫و‬
ُ َ َ ْ
‫ وَأوْكوا‬،‫طا َن ال ي َ ْفت َُح بَابًا ُمغلقًا‬ َ ‫الش ْي‬ َّ ‫ َفإ َّن‬،
ِ
‫ وَخَ ِّم ُروا آن ِ َيت َُك ْم‬،‫هلل‬ ِ ‫اسم ا‬ َ ‫ وَاذ ُْك ُروا‬،‫ِقرَب َ ُك ْم‬
، ‫ش ْيئًا‬ َ ‫ضوا َعلَ ْي َها‬ ُ ‫وَلَ ْو أ ْن ت َ ْع ُر‬,‫هلل‬ ِ ‫اسم ا‬ َ ‫وَاذ ُْك ُروا‬
.))‫صاب ِ ْي َح ُك ْم‬ َ َ ‫وَأ َ ْط ِفئ‬
‫م‬ ‫ُوا‬
267- {markay noqoto habeenkii ama aad
habeensataan, caruurtiina reebta, shay-
aadiinta ayaa faafta waqtigaase, markii
ay ka tagto saacadi habeenka, siidaaya
caruurta, kadibna xirta albaabadiina,
magaca ilaahayna xussa
,shaydaankuna ma furo albaab xiran,
dhiilihiinana,ama weel-biyoodkiina xira,
magaca ilaahayna xussa, weelashiinana

)211(
daboosha, walow aad ku gudubtaan
shay- un, magaca ilaahayna xussa,
faynuustiinana damiya}.
‫سلَّ َم وَبَار َ َك َعلَى ن َ ِّب ِّينَا ُم َح َّم ٍد‬ ُ
َ َ‫صلَّى اهلل و‬ َ َ‫و‬
َ
.َ ْ‫ص َحاب ِ ِه أ ْج َم ِعين‬ َ
ْ ‫وَ َعلَى آلِ ِه وَأ‬
Ilaahayna ha u naxariisto, hana nabad
galiyo hana barakeeyo nabigeenii
muxammad ahaa, iyo ehelkiisii iyo
asxaabtiisii dhammaantood.
***

)212(
 Tixraaca axaadiista
1- Al-bukhaari/ fatxulbaari/11/113, iyo
muslim 4/2083.
2- albukhaari /alfatxul baari 3/39.
3- attarmadi5/473, eegna: saxiix attirmadi
3/144.
4- albukhaari/fatxulbaari/ 8/235 iyo mus-
lim 1/530.
5- abuu daawuud, attirmidi iyo ibnu
maajah. Waxaad kaloo eegtaa; irwaa
alqaliil#7/48.
6- abuu daawuud attirmidi iyo al-Baqawi,
eegna: mukhtasar saxiix attirmidi ee
albaani.
7- abuu daawuud 4/41, eegna: saxiix abii
daawuud 2/760.
8- ibnu maajah 2/1178 iyo alBaqawi
12/41, eegna saxiix ibnu maajah 2/275.
9- attirmidi 2/505 iyo qayrkii, eegna:

)213(
irwaa alqaliilka#49 iyo saxiix aljaamic
3/203.
10.albukhaari 1/45 iyo muslim 1/283
siyaadada (bismillaahi awwalihi) waxaa
soo saaray saciic ibnu mansuur eeg:
fatxul baariga 1/244.
11- w/s/shuyuukhda sunanta afarta ah
nisaai mooyee, oo kusoo saaray (camalil
yawmi wallaylati). Eeg soo saarka ama
takhriijka zaadil mcaadka 2/387.
12- Abuu daawuud, ibnu maajah, iyo
axmad, eeg:irwaa alqalill 1/22.
13- muslim 1/209
14- attirmidi 1/78. eeg: saxiix attirmidi
1/18.
15- annisaai(camalal yawmi wallaylati)
bogga 173, eegna: irwaa alqaliil 1/135 iyo
2/94.
16- abuu daawuud 4/325 iyo tirmidi 5/490.

)214(
eegna: saxiix attirmidi 3/151.
17- abuu daawuud, attirmidi, ibnu maajah
iyo nisaai, eegna: saxiix attirmidi 3/152
iyo saxiix ibnu maajah 2/336.
18- abuu daawuud 4/325.
19- muslim 1/526, 5/30, lafdigana isagaa
iska leh, bukhaari /fatxi 11/116#6316.
20 -abuu daawuud eegna: saxiix al-
jaamic 4591.
21- ibnu sani lambar/88 waxaana xadiis-
kan xassan yeelay albaani.
22- abuu daawuud 1/126 eegna: saxiix
aljaamic 1/528.
23- muslim 1/494.
24- eeg soo saarka riwaayaatka xadiiskii
hore.
25- bukhaari 1/152, iyo muslim 1/288.
23- muslim 1/290.
24- ibnu khusaymah 1/220.

)215(
24-muslim1/288
25- bukhaari 1/152 inta u dhaxaysa la-
bada qaws waxaa iska leh bayhaqi 1/410
waxaana xasanyeel isnaadkiisa sh. ibnu
baaz, eeg kitaabkiisa tuxfatul ikhwan
bogga:38.
26- Attirmidi, abuu daawuud iyo axmad,
eegna: irwaa alqaliil 1/262.
27- bukhaari 1/181 iyo muslim 1/419.
28- waxaa soo saaray culumada afarta
sunan, eegna: saxiix attirmidi 1/77, iyo
saxiix ibnu maajah 1/135.
29- waxaa soo saaray muslim 1/534.
30- waxaa soo saaray muslim 1/534.
31- waxaa soo saaray abuu daawuud
1/203, iyo ibnu maajah 1/265 iyo axmad
4/85, waxaa kaloo soo saaray muslim
ibnu cumar baana warinaya r.c 1420.
32- bukhaari, fatxul baariga 3/3, iyo

)216(
11/116, iyo 13/371. muslimna isagoo
gaaban: 1/532.
33- waxaa soo saaray ahlu sununta, iyo
axmad, eegna: saxixi tirmidi 1/83.
34- bukhaari 1/99 iyo muslim 1/350.
35- muslim 1/353, iyo abuu daawuud
1/230.
36- muslim 1/534 iyo afarta sunanta ibnu
maajah mooyee.
37-abuu daawuud 1/230, iyo nisaai ax-
mad, isnaadkiisuna waa xasan.
38- bukhaari/ fatxul baariga 2/282.
39- bukhaari/ fatxul baariga 2/284.
40- muslim 1/346.
41- 33- waxaa soo saaray ahlu sununta,
iyo axmad, eegna: saxixi tirmidi 1/83.
42- bukhaari iyo muslim horaana usoo
takhriijinay lambar/34.
43- muslim 1/533.

)217(
44- muslim 1/534.
45- abuu daawuud 1/230 iyo axmad iyo
nisaai, waxaana saxiixyeelay albaani/
saxiix abii daawuud.
46- muslim 1/350.
47- muslim 1/352.
48- abuu daawuud 1/231, eegna: saxiix
ibnu maajah 1/148.
49- waxaa soo saaray culumada suna-
nta nisaai mooyee, eegna: sxiix tirmidi
1/90, iyo saxii ibnu maajah 1/148.
50- tirmidi 2/474 iyo axmad 6/30, iyo
xaakim , waxaana saxiixyeelay oo ku
waafaqay addahabi 1/220.
51- tirmidi 2/472, iyo xaakin waxaana ku
waafaqay dahabi 1/219.
52- bukhaari/ fatxulbaari 2/311, iyo mus-
lim 1/301.
54- bukhaari/ fatxulbaari 2/408.

)218(
55- bukhaari/ fatxulbaari 6/407, iyo mus-
lim 1/306 lafdigana muslimbaa leh.
56- bukhaari 2/102, iyo muslim 1/412
lafdigana muslimbaa leh.
56- bukhaari 1/202, iyo muslim 1/412.
57- bukhaari 8/168 iyo muslim 4/2078.
58- muslim 1/534.
59- abuu daawuud 2/ 86 iyo nisaai3/53
waxaana saxiixyeelay albaani/ saxiix
abii daawuud 1/284.
60- bukhaari/ fatxul baariga 6/35
lambarka:2822, iyo lambarka: 6390.
61- abuu daawuud iyo ibmu maajah
eegna saxiix ibnu maajah 2/328.
62- nisaai 3/54, 55 iyo axmad 4/364,
waxaana saxiix yeelay albaani/ saxiix
annisaai 1/281.
63- waxaa ku soo saaray lafdigiiisa
nisaai 3/52 iyo axmad 4/338 waxaana

)219(
saxiixyeelay albaani/saxiix annisaai
1/280.
64- w.w. culumada sunanta, eeg: saxiix
ibnu maajah 2/329.
65- abuu daawuud 2/62 iyo tirmidi 5/515.
iyo ibnu maajah 2/1267 iyo axmad 5/360,
eegna: saxiix ibnu maajah 2/329, iyo
saxiix tirmidi 3/163.
66- muslim 1/414.
67- bukhaari 1/455, iyo muslim 1/414.
68- muslim 1/415.
69-muslim 1/418.
70- abuu daawuud 2/86 iyo nisaai 3/68
eegna: saxiix tirmidi 2/8.
71- qofkii akhriya ayaata kursiga salaad-
kasta kadib janada waxaa ka xiga un
geeridiisa. Nisaai lambar 100.
72- w.w.tirmidi 5/515. iyo axmad 4/227.
ka eeg soo saarkiisa saadul macaadka

)220(
1/300.
73- ibnu maajah iyo qayrkiis, eegna:
saxiix ibnu maajah 1/152. iyo majmaci
sawwid 10/111, wuxuuna ku imaandoo-
naa boga 67 lambarka 95.
74-bukhaari 7/162.
75- albaani /saxiix abii daawuud 2/698.
76- waxaa soo saaray albaani /saxiix
attarqiibi wattarhiib 1/273, wuxuuna u
aaneeyay nisaai iyo dabraani wuxuuna
yidhi: isnaadka dabraani wuu fiicanyahay.
77- qofkii yiraahda saddex mar, marka
uu waa bariisto iyo marka uu galabaysto
waxay uga filnaanaysaa wal kasta.
Waxaa soo saaray abuu daawuud 4/322
iyo tirmidi 5/567, eegna: saxiix tirmidi
3/182.
78- w.w. muslim 4/2088.
79- tirmidi 5/466 eegna: saxiix tirmidi

)221(
3/142.
80- waxaa soo saaray bukhaari 7/150.
80- waxaa soo saaray abuu daawuud
4/317 iyo bukhaari adabulmufrad lam-
barka: 1201.
81-abuu daawuud 4/318.
82- abuu daawuud 4/324 iyo axmad 5/42
83- abuu daawuud 4/321 isnaadkiisana
waxaa saxiixyeelay shucayb iyo c/qadir
alarnaauud.
84- abuu daawuud iyo ibnu maajah
eegna: saxiix ibnu maajah 2/332.
85- tirmidi iyo abuu daawuud eeg: saxiix-
attirmidi 3/142.
86- waxaa soo saray abuu daawuud
4/323 iyo tirmidi 5/365.
87- axmad 4/337.
88- xaakim, waxaana saxiixyeelay kuna
waafaqay dahabi 1/545. eeg: saxiix tar-

)222(
qiib 1/273.
89- abuu daawuud 4/322.
90- axmad 3/ 406 iyo 407.
91- muslim 4/2071.
92- saxiix tarqiib wattarhiib 1/270.
93- bukhaari 4/95 iyo muslim 4/ 2071.
94- muslim 4/2090.
95- ibnu maajah lambarka 925.
96- bukhaari /fatxulbaariga 11/101. iyo
muslim 4/2075.
97- axmad 2/ 290.
98- dabraani eeg: majmac sawaaid
10/120 iyo saxiix tarqiib wattarhiib 1/273.
99-bukhaari fatxiga 9/62 iyo muslim
4/1723.
100. bukhaari fatxiga: 4/487.
101- bukhaari fatxiga; 9/94 iyo muslim
1/554.
102- bukhaari 11/126 iyo muslim 4/2084.

)223(
103- waxaa soo saaray muslim 4/2083
iyo axmad 2/79.
104- w.s.abuu daawuud lafdigiisa:4/311.
eegna: saxiix tirmidi 3/143.
105- bukhaari ,fatxiga: 11/113 iyo muslim
4/2083.
106- bukhaari fatxiga 7/71 iyo muslim
4/2091.
107- muslim 4/2084.
108- muslim 4/2085.
109-abuu daawuud 4/317 eegna saxii
tirmidi 3/142.
110- tirmidi iyo nisaai, eegna: saxiixal-
jaamic 4/455.
111- bukhaari fatxiga 11/113 iyo muslim
4/2081.
112- waxaa soo saaray xaakim waxaa-
na saxiixyeelay oo ku waafaqay dahabi
1/540.

)224(
113- abuu daawuud 4/12 eegna saxiix
tirmidi 3/171.
114- muslim 4/1772.1773
115- muslim 4/1772. muslim 4/1773. mus-
lim 4/1773.
116- w.w.culumada sunanta afarta iyo
axmad iyo daarami. Eegna: saxiix tirmidi
1/144.
117- w.w.culumada sunanta afarta iyo
axmad, Eegna: saxiix tirmidi 3/180.
118-waxaa soo saaray bayhaqi sunanta
wayn wuuna saxiixyeelay isnaadkiisa
2/211.
119- w.w.nisaai 4/244.
120-axmad 1/391 waxaana saxiixyeelay
albaani.
121-bukhaari 7/158.
122- bukhaari 7/154 iyo muslim 4/2092.
123-abuu daawuud 4/324 iyo axmad

)225(
5/42 albaanina wuxuu yiri xadiisku waa
xasan.
124- tirmidi 5/529.
125-waxaa soo saaray abuu daauud
eegna: saxiix ibnu maajah 2/332.
126- abuu daawuud 2/89 waxaa saxiix
yeelay xaakim dahabina wuu ku waaf-
aqay.
127- abuu daawuud 3/42. tirmidi 5/572.
saxiix tirmidi 3/183.
128- bukhaari 5/172.
129-adabul mufrad lambarka 770.
130.adabulmufrad 708, saxiix adabulmu-
frad 3/1362.
131-muslim 3/1362.
132- muslim2300.
133- fatxulbaari 6/336 iyo muslim 1/120.
134- fatxulbaari 6/336 iyo muslim 1/120.
135-abuu daawuud 4/329.

)226(
136- tirmidi 5/560 eeg: saxiix tirmidi
3/180.
137-bukhaari 7/157
138- muslim 4/1729.
139- w.w. ibnu xibbaan lambarka:2427.
140-abuu daawuud 2/86. iyo tirmidi 2/257.
141- abuu daawuud 1/206.
142- muslim 1/291.
143- muslim 1/539.
144- muslim 4/2052.
145- adkaar annawawi boga 349.
146- bukhaari 4/119
147- fatxul baari 10/118.
148- abuu daawuud iyo tirmidi, eeg;
saxiix tirmidi 2/210.
149- w.w. tirmidi ibnu maajah iyo axmad,
eeg: saxiix ibnu maajah 1/244.
150- bukhaari 7/10 iyo muslim 4/1893.
151- fatxulbaari 8/144.

)227(
152- waxaa soo saaray tirmidi iyo ibnu
maajah albaanina wuu saxiixyeelay.
Saxiix tirmidi 3/152.
153- abuu daawuud 3/190.
154- muslim 2/632.
155- muslim 2/632.
156- muslim 2/632.
157-abuu daawuud lambarka 3201.
158- waxaa soo saaray ibnu maajah
eegna: saxiix ibnu maajah.1/251, w.w.
abuu daawuud 3/211.
159- waxaa soo saaray xaakim waxaana
saxiixyeelay kuna waafaqay dahabi
1/359.
160- bayhaqi 4/9.
161- sharxu sunnah 5/357.
162- w.w. bukaari 2/80 iyo muslim 2/636.
163- abuu daawuud 3/314.
164- abuu daawuud 3/315.

)228(
165- muslim 2/ 671.
166- waxaa soo saaray abuu daawuud
4/326.
167-muslim 2/616 iyo bukhaari 6/67.
168-almuwada 2/992.
169- abuu daawuud 1/303 waxaana
saxiixyeelay albaani saxiix abii daawuud
1/116.
170- bukhaari 1/224 iyo muslim 2/ 613.
171- abuu daawuud 1/305.
172- fatxulbaari 2/518.
173- bukhaari 1/205 iyo muslim 1/83.
174- bukhaari 1/224 iyo muslim 2/614.
175- tirmidi 5/504 iyo daarami 1/336.
176- waxaa soo saaray abuu daawuud
2/306.
177- waxaa soo saaray ibnu maajah
1/557.
178- waxaa soo saaray abuu daawuud

)229(
3/347 iyo tirmidi 4/288.
179- tirmidi 5/347.
180- waxaa soo saaray culumada suna-
nta nisaai mooyee, eeg: attirmidi 3/159.
181- bukhaari 6/214. iyo tirmidi 5/507.
182- muslim 3/1615.
183- muslim 3/ 126.
184- sunan abii daawuud 3/367. iyo ibnu
maajah 1/556.
185- muslim 2/1054.
186- bukhaari /fatxulbaari/ 4/103, iyo
muslim 2/806.
187- muslim 2/1000.
188- bukhaari 7/125.
189- tirmidi 5/82 iyo axmad 4/400.
190- waxaa soo saaray culumada su-
nanta nisaai mooyee, eeg: saxiix tirmidi
1/316.
191- abuu daawuud 2/248. iyo ibnu maa-

)230(
jah 1/617.
192- bukhaari 6/141. iyo muslim 2/1028.
193- bukhaari 7/99 iyo muslim 4/2015.
194- tirmidi5/494 iyo 5/493. eeg: saxiix
tirmidi 3/153.
195- tirmidi iyo qayrkiis 3/153.
196- waxaa soo saaray culumada suna-
nta. Eeg: saxiix tirmidi 3/153.
197- axmad 5/82.
198- waxaa soo saaray tirmidi lambarka
2035.
199- muslim 1/555, riwaaya kalana 1/556.
200- eeg xadiiska lambar: 55, 56.
201- fatxul baari 4/288.
202- w.w. nisaai 2/809.
203- axmad 4/403 iyo qayrkiis. Eeg saxiix
aljaamic:3/233.
204- waxaa soo saaray ibnu sani boga
138 lambarka 278.

)231(
205- axmad 2/220.
206- abuu daawuud 3/34.
207- muslim 2/998.
208- w.w.xaakim waxaana saxiixyeelay
kuna waafaqay dahabi 2/100.
209- tirmidi iyo ibnu maajah 5/291.
210- abuu daawuud 4/152, albaanina wuu
saxiixyeely saxiix abiidaawuud 3/941.
211- axmad 2/403 iyo ibnu maajah 2/943.
212- axmad 2/7 iyo tirmidi 5/499.
213- tirmidi 3/155.
214- bukhaari fatxulbaari 6/135.
215- muslim 4/2086.
216- muslim 4/2080.
217- bukhaari 7/163 iyo muslim 2/980.
218 – waxaa soo saaray ibnu sani xaa-
kimna wuu saxiixyeelay 1/499.
219- waxaa soo saaray muslim 1/288.
220- abuu daawuud 2/218.

)232(
221- w.w.tirmidi 5/551 iyo qayrkiis.
222- nisaai 3/43.
223- abuu daawuud lambarka 2041.
224- muslim 1/74.
225- fatxulbaari 1/82.
226- fatxulbaari 1/55 iyo muslim 1/65.
227- fatxul baari 11/42 iyo muslim
4/1705.
228- fatxulbaari 6/350 iyo muslim
4/2092.
229- abuu daawuud 4/327.
230- fatxulbaari 11/171. iyo muslim
4/2007.
231- w.w. muslim 4/2296.
232- adabul mufrad lambarka:761.
233- fatxulbaari 3/408, muslim 2/841.
234- fatxulbaari 3/476.
235- abuu daawuud 2/179.
236- muslim 2/888.

)233(
237- saxiix tirmidi 3/184.
238- muslim 2/891.
239-fatxulbaari 3/583, 3/584.
240- fatxul baari 1/210 iyo muslim 4/1857.
241- fatxulbaari 8/441.
242- w.w.culumada sunanta nisaai
mooyee, eeg: saxiix ibnu maajah 1/233.
243- muslim 4/1728.
244- musnad axmad 4/447.
245- fatxulbaari 6/381 iyo muslim 4/2208.
246- muslim 3/1557.
247-axmad 3/419.
248- fatxulbaari 11/101.
249- muslim 4/2076.
250- w.s.abuu daawuud 2/85 iyo tirmidi
5/569.
251- w.s.tirmidi iyo nisaai 1/279.
252- muslim 1/350.
253- w.s. muslim 4/2075.

)234(
254- bukhaari 7/167. iyo muslim 4/2071.
255- bukhaari 7/67. iyo muslim 4/2071.
256- bukhaari 7/167 iyo muslim 4/2072.
257- muslim 4/2072.
258- muslim 4/2073.
259- w.s. tirmidi 5/511 iyo xaakim 1/501.
260- fatxul baari 11/213 iyo muslim
4/2076.
261- muslim3/1685.
262-muslim 4/2072.
263- muslim 4/2073.
264- tirmidi 5/462 iyo ibnu maajah
2/1249.
265- axmad lambarka 513 oo ah habayn-
ta axmad shaakir.
266- waxaa soo saaray abuu daawuud
lafdigiisa 2/81 iyo tirmidi 5/521, eegna:
saxiixaljaamic 4/271 lambarka 4865.
267-bukhaari/ fatxulbaari 10/88 iyo

)235(
muslim 1595/3.

)236(