‫نسخه پیش از انتشار برای تایید نویسنده‬

‫مجله مهندسی مکانیک مدرس‪ ،‬فروردین ‪ ،9999‬دوره ‪ ،99‬شماره ‪ ،9‬صص ‪11-1‬‬

‫ماهنامه علمی پژوهشی‬

‫مهندسی مکانیک مدرس‬

‫‪mme.modares.ac.ir‬‬

‫بررسی عددی تاثیر محرک الکتروهیدرودینامیک بر میدان جریان و دما بر روی پله پسرو‬
‫‪3‬‬
‫کامران مستجیری عبید‪ ،1‬نیما امانیفرد‪ ،*2‬حامد محدث دیلمی‬

‫‪ -1‬دانشجوی دکترا‪ ،‬مهندسی مکانیک‪ ،‬دانشگاه گیالن‪ ،‬رشت‬

‫‪ -2‬دانشیار‪ ،‬مهندسی مکانیک‪ ،‬دانشگاه گیالن‪ ،‬رشت‬
‫‪ -3‬استادیار‪ ،‬مهندسی مکانیک‪ ،‬دانشکده فنی و مهندسی شرق گیالن‪ ،‬دانشگاه گیالن‪ ،‬رودسر‬
‫* رشت‪ ،‬صندوق پستی ‪namanif@guilan.ac.ir ،3573‬‬

‫چکیده‬ ‫اطالعات مقاله‬

‫در مقاله حاضر‪ ،‬میدان جریان و دما بر روی یک پله پسرو تحت تاثیر محرک الکتروهیدرودینامیکی در شرایط دو بعدی‪ ،‬آشفته‪ ،‬غیرقابل تراکم و‬ ‫مقاله پژوهشی کامل‬
‫دریافت‪ 03 :‬دی ‪1313‬‬
‫پایدار به صورت عددی مورد تحلیل قرار گرفته است‪ .‬هوا به عنوان سیال عامل در فرآیند خنککاری پله پسرو استفاده شده است‪ .‬میدان‬
‫پذیرش‪ 08 :‬بهمن ‪1313‬‬
‫الکتریکی به وسیله یک الکترود سیمی و با اعمال ولتاژ باال جریان مستقیم ایجاد میشود‪ .‬مدلسازی عددی با روش حجم محدود و بر اساس‬ ‫ارائه در سایت‪ 11 :‬اردیبهشت ‪1111‬‬
‫حل معادالت میدان الکتریکی‪ ،‬جریان و انرژی می باشد‪ .‬در ابتدا نتایج عددی با نتایج تجربی برای یک کانال مسطح مقایسه شده که از تطابق‬ ‫کلید واژگان‪:‬‬
‫مناسبی برخوردار میباشد‪ .‬سپس تاثیر پارامترهای مختلف از قبیل شعاع الکترود تزریق کننده‪ ،‬ولتاژ اعمالی‪ ،‬عدد رینولدز جریان و مکان قرارگیری‬ ‫انتقال حرارت جابجایی اجباری‬
‫الکترود تزریق کننده بر ضریب انتقال حرارت مورد ارزیابی قرار گرفته است‪ .‬نتایج نشان میدهد که در شعاع الکترود تزریقکننده کوچکتر‪،‬‬ ‫پله پسرو‬
‫رینولدزهای پایینتر و ولتاژهای باالتر اعمال میدان الکتریکی تاثیر به سزایی در افزایش انتقال حرارت دارد‪ .‬عالوه بر این کاهش زاویه قرارگیری‬ ‫الکتروهیدرودینامیک‬
‫بررسی عددی‬
‫الکترود تزریقکننده به طور چشمگیری باعث افزایش انتقال حرارت میشود‪ .‬در عین حال میتوان دریافت که بین زوایای مختلف قرارگیری‬
‫محل الکترود تزریقکننده یک روند یافتن مکان بهینه قابل مشاهده است‪.‬‬

‫‪Numerical investigation of flow and temperature field on the backward-‬‬

‫‪facing step affected by Electrohydrodynamic actuator‬‬
‫‪Kamran Mostajiri Abid1, Nima Amanifard 2*, Hamed Mohaddes Deylami3‬‬
‫‪1- Department of Mechanical Engineering, University of Guilan, Rasht, Iran‬‬
‫‪2- Department of Mechanical Engineering, University of Guilan, Rasht, Iran‬‬
‫‪3- Faculty of Technology and Engineering, East of Guilan, University of Guilan, Rudsar, Iran‬‬
‫‪* P.O.B. 3756 Rasht, Iran, namanif@guilan.ac.ir‬‬

‫‪ARTICLE INFORMATION‬‬ ‫‪ABSTRACT‬‬

‫‪Original Research Paper‬‬ ‫‪In this paper, the flow and temperature fields affected by electrohydrodynamic actuator are‬‬
‫‪Received 24 December 2014‬‬ ‫‪numerically investigated for the incompressible, turbulent, and steady flow over a backward-‬‬
‫‪Accepted 28 January 2015‬‬ ‫‪facing step. Air is used as working fluid in heated backward-facing step cooling process. The‬‬
‫‪Available Online 99 May 9999‬‬
‫‪electric field is generated by the wire electrode charged with DC high voltage. The numerical‬‬
‫‪Keywords:‬‬
‫‪modeling is based for solving electric, flow, and energy equations with finite volume approach.‬‬
‫‪Forced Convection Heat Transfer‬‬ ‫‪The computed results are firstly compared with the experimental data in case of rectangular flat‬‬
‫‪Backward-Facing Step‬‬ ‫‪channel and the results agree very well. Then the effect of different parameters such as the radius‬‬
‫‪Electrohydrodynamic‬‬ ‫‪of the wire, applied voltage, Reynolds number, and the wire position on the heat transfer‬‬
‫‪Numerical Investigation‬‬
‫‪coefficient is evaluated. The results show that the heat transfer coefficient with the presence of‬‬
‫‪electric field increases with the applied voltage but decreases when the Reynolds number and the‬‬
‫‪radius of the wire are augmented. Moreover, reduction of emitting electrode angle can‬‬
‫‪significantly effect on the heat transfer enhancement. In consequence, one may able to find an‬‬
‫‪optimum place for the emitting electrode position.‬‬

‫بیشینه از اهمیت باالیی برخوردار میباشد‪ .‬همچنین به دلیل وجود ناحیه‬ ‫مقدمه‬ ‫‪-1‬‬
‫کمینه تنش برشی و بیشینه نرخ انتقال حرارت در نزدیکی جریان برگشتی و‬ ‫جدایی جریان و ا یجاد جریان برگشتی به دلیل تغییرات ناگهانی در هندسه‬
‫وجود نقطه ای در گوشه پله پسرو که در آن کمینه نرخ انتقال حرارت رخ‬ ‫کانال در بسیاری از کاربردهای مهندسی رخ میدهد‪ .‬یکی از معروفترین‬
‫میدهد‪ ،‬این هندسه همواره مورد توجه محققین قرار گرفته است‪.‬‬ ‫مدل ها به منظور بررسی جریان و انتقال حرارت تحت شرایط مختلف‪ ،‬مدل‬
‫در سال ‪ ،2002‬نای و آرملی [‪ ]1‬اثرات ارتفاع پله را روی ضریب انتقال‬ ‫پله پسرو‪ 1‬می باشد‪ .‬مطالعه جریان جابجایی اجباری و انتقال حرارت بر روی‬
‫حرارت و توزیع سرعت در کانالهای سه بعدی با پله قائم‪ ،‬به صورت عددی مورد‬ ‫پله پسر و به دلیل ایجاد مناطق بازگردشی و تشکیل مناطق با انرژی کمینه و‬
‫بررسی قرار دادند‪ .‬آنها نشان دادند که با افزایش ارتفاع پله‪ ،‬مقدار ناسلت‬
‫‪1- Backward-facing step‬‬

‫‪Please cite this article using:‬‬ ‫برای ارجاع به این مقاله از عبارت ذیل استفاده نمایید‪:‬‬
‫‪K. Mostajiri Abid, N. Amanifard, H. Mohaddes Deylami, Numerical investigation of flow and temperature field on the backward-facing step affected by Electrohydrodynamic‬‬
‫)‪actuator, Modares Mechanical Engineering, Vol. 99, No. 9, pp. 9-99, 9999 (In Persian‬‬
 ‫نسخه پیش از انتشار برای تایید نویسنده‬
‫کامران مستجیری عبید و همکاران‬
‫تجربی افزایش انتقال حرارت جابجایی اجباری با استفاده از تخلیه کرونا در‬
‫جریانهای الیهای و آشفته درون لولهها پرداختند‪ .‬نتایج آنها حاکی از آن بود‬
‫که در محدوده جریانهای کامالً الیهای‪ ،500  Re  2500 ،‬استفاده از یک‬
‫الکترود سیمی و در محدوده جریانهای گذرا و آشفته ‪2000  Re  5000‬‬
‫استفاده از دو الکترود سیمی بر افزایش انتقال حرارت تاثیر بیشتری دارد‪.‬‬
‫همچنین بیشترین افزایش نرخ انتقال حرارت با استفاده از یک الکترود‬
‫سیمی‪ 215% ،‬در ‪ Re  2000‬و با استفاده از دو الکترود سیمی‪ 260% ،‬در‬
‫‪ Re  2000‬گزارش شد‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬نتیجه مهم تحقیق آنها این بود که به‬
‫ازای بیشینه مقدار تخلیه کرونا در ولتاژ آستانه شکست عایق‪ ،‬نواحی‬
‫بازگردشی حاصل از جریان ثانویه به شدت کاهش یافته و منجر به افت‬
‫عملکرد حرارتی پدیده ‪ EHD‬میگردد‪.‬‬
‫کاسایاپاناند و کیاتسیریرات[‪ ]8‬افزایش انتقال حرارت جابجایی اجباری‬
‫حاصل از اعمال روش ‪ EHD‬در یک کانال موجی شکل را به صورت عددی‬
‫بررسی نمودند‪ .‬آنها با در نظر گرفتن یک هندسه مطالعاتی به صورت موجدار‬
‫و استفاده از شبیه سازی عددی با تغییر تعداد و فاصله الکترودها ضمن یافتن‬
‫آرایش بهینه برای افزایش انتقال حرارت به این نتیجه رسیدند که کاهش عدد‬
‫رینولدز‪ ،‬افزایش تعداد و دامنه نوسانهای دیواره و افزایش دمای دیواره موجی‬
‫شکل‪ ،‬عوامل مثبتی در تأثیر روش ‪ EHD‬میباشند‪ .‬همچنین در آرایش بهینه‬
‫الکترودها‪ ،‬به علت سرعت باالی جریان در اطراف دیواره موجی شکل‪ ،‬ضریب‬
‫بازدارندگی متوسط بیشترین مقدار را نسبت به آرایشهای دیگر دارا میباشد‪.‬‬
‫احمدو و هاوت [‪ ] 10‬به صورت عددی و با استفاده از روش المان محدود‪ ،‬به‬
‫حل معادالت الکتریکی و معادالت جریان آشفته پرداختند‪ .‬آنها در تحقیق‬
‫خود ابتدا از یک الکترود برای تحلیل پارامترهای مختلف استفاده نمودند و به‬
‫این نتیجه دست یافتند که افزایش تعداد الکترودها باعث افزایش انتقال‬
‫حرارت نمی شود‪ ،‬بلکه به فاصله الکترودها از یکدیگر و فاصله از صفحه متصل‬
‫به زمین نیز بستگی دارد‪ .‬در حقیقت در شرایط چند الکترود‪ ،‬با ایجاد پدیده‬
‫مانع حرارتی‪ ،‬افزایش انتقال حرارت نسبت به حالت تک الکترود کاهش‬
‫می یابد‪ .‬همچنین آنها در تحلیل عددی خود نشان دادند که بار الکتریکی هر‬
‫الکترود تحت تاثیر الکترودهای دیگر قرار میگیرد‪.‬‬
‫علمقلیلو و اسماعیلزاده [‪ ]11‬مشخصههای انتقال حرارت و‬
‫هیدرودینامیک جریانهای اجباری داخل یک کانال همراه با موانع مستطیلی‬
‫مستقر در کف آن در حضور میدان الکتریکی ولتاژ باال به صورت تجربی را‬
‫بررسی نمودند‪ .‬آنها با ساخت یک منطقه مطالعاتی و قرار دادن منابع گرمایی‬
‫در داخل موانع‪ ،‬برای افزایش انتقال حرارت جابجایی از سه روش غیر فعال‪،‬‬
‫فعال و ترکیبی استفاده نمودند‪ .‬مطالعه آنها نشان داد که روش غیر فعال‪ ،‬در‬
‫آرایش زیگزاگی سوراخ ها نزدیک دیواره موانع و اعداد رینولدز باال موثرتر‬
‫میباشد‪ .‬در این حالت حداکثر افزایش آهنگ انتقال حرارت متوسط و موضعی‬
‫به ترتیب برابر ‪ 600%‬و ‪ 1269%‬گزارش شد‪ .‬اما تأثیر روش فعال ‪ EHD‬و روش‬
‫ترکیبی در اعداد رینولدز پایین (‪ ) Re  500‬بیشتر میباشد‪ .‬همچنین‬
‫حداکثر افزایش آهنگ انتقال حرارت متوسط و موضعی در حالت استفاده از‬
‫روش ‪ EHD‬به ترتیب برابر ‪ 162/7%‬و ‪ 402%‬و در حالت استفاده از روش‬
‫ترکیبی به ترتیب برابر ‪ 206/6%‬و ‪ 676%‬میباشد‪ .‬دیلمی و همکاران [‪]12‬‬
‫به صورت عددی تاثیر محرک الکتروهیدرودینامیک بر انتقال حرارت اجباری را‬
‫در داخل کانال مسطح برای جریان آشفته بررسی نمودند‪ .‬آنها نشان دادند که‬
‫‪ EHD‬در رینولدزهای پایینتر‪ ،‬شعاع الکترود تزریقکننده کوچکتر و ولتاژهای‬
‫باالتر ت اثیر بسزایی در افزایش ضریب انتقال حرارت دارد‪ .‬آنها همچنین تاثیر‬
‫مهندسی مکانیک مدرس‪ ،‬فروردین ‪ ،9999‬دوره ‪ 99‬شماره ‪9‬‬
‫بررسی عددی تاثیر محرک الکتروهیدرودینامیک بر میدان جریان و دما بر روی پله پسرو‬
‫افزایش می یابد و کمینه مقدار ناسلت در گوشه پایینی پله رخ میدهد‪ .‬در‬
‫سال ‪ ، 2002‬آرملی و همکاران [‪ ]2‬بهصورت تجربی مشخصههای جریان سه‬
‫بعدی در داخل یک کانال با پله قائم را به ازای رینولدزهای مختلف مورد بررسی‬
‫قرار دادند‪ .‬نتایج آنها حاکی از آن است که در عدد رینولدز کوچکتر از ‪89/5‬‬
‫هیچ ناحیه چرخشی در مجاورت دیواره وجود ندارد‪ .‬همچنین آنها نشان دادند‬
‫که در حوالی عدد رینولدز ‪ ،180‬در ناحیه کوچکی در گوشه باالیی دیواره‬
‫جانبی‪ ،‬گردابه آشکار میشود که این ناحیه به لحاظ اندازه‪ ،‬با افزایش عدد‬
‫رینولدز‪ ،‬افزایش مییابد‪ .‬ارتورک [‪ ]2‬در سال ‪ ،2009‬توزیع سرعت در داخل‬
‫کانالهای دوبعدی را به ازای رینولدزهای بسیار باال و به صورت عددی بررسی‬
‫نمود و نشان داد که اندازه منطقه بازگردشی تقریباً بهصورت خطی با عدد‬
‫رینولدز تغییر میکند‪ .‬در سال ‪ 2009‬ابو نادا [‪ ]4‬بهصورت عددی تولید‬
‫آنتروپی در کانالهای دو بعدی با پله پسرو را مورد بررسی قرار داد‪ .‬وی در این‬
‫کار تاثیر دمش و مکش را بر روی ضریب اصطکاک‪ ،‬عدد ناسلت و تولید آنتروپی‬
‫بررسی نمود و نشان داد که دمش باعث افزایش تولید آنتروپی و مکش باعث‬
‫کاهش تولید آنتروپی میشود‪.‬‬
‫همانگونه که اشاره شد در انبساط ناگهانی به دلیل تشکیل نقطهای که‬
‫کمینه انتقال حرارت در آن رخ میدهد[‪ ،]2‬ضریب عملکرد حرارتی کاهش‬
‫می یابد‪ .‬برای از بین بردن این نقاط کمینه و افزایش انتقال حرارت روشهای‬
‫مختلفی وجود دارد‪ .‬شانزده روش مختلف برای افزایش انتقال حرارت‬
‫جابجایی توسط برگلز و همکاران [‪ ]7-5‬در سالهای ‪ 1881 ،1892‬و ‪1885‬‬
‫معرفی شدهاند که میتوانند در دو گروه عمده روشهای غیرفعال و فعال‬
‫طبقهبندی شوند‪ .‬وجه تمایز اولیه روشهای مختلف افزایش انتقال حرارت‬
‫جابجایی این است که بر خالف روشهای فعال‪ ،‬روشهای غیرفعال به اعمال‬
‫توان خارجی نیازی ندارند‪ .‬همچنین اساس روشهای غیر فعال بر ایجاد تغییر‬
‫یا جاسازی ابزارهای اضافی در هندسه سطوح و یا افزودن موادی به سیال‬
‫میباشد‪ .‬به جز سطوح گسترش یافته که سطح انتقال حرارت موثر را افزایش‬
‫میدهند‪ ،‬بقیه روش های غیرفعال در اثر آَشفته کردن یا تغییر رفتار جریان‪،‬‬
‫ضریب انتقال حرارت را افزایش میدهند که این امر با افزایش افت فشار نیز‬
‫همراه میباشد‪ .‬در روشهای فعال‪ ،‬اعمال نیروهای خارجی بر سیال موجب‬
‫تغییر میدان جریان سیال و افزایش نرخ انتقال حرارت میشود‪.‬‬
‫یکی از روشهای فعال جهت افزایش انتقال حرارت‪ ،‬استفاده از میدان‬
‫الکتریکی ایجاد شده توسط یک منبع ولتاژ باال میباشد‪ .‬در این روش با اعمال‬
‫میدان الکتریکی ولتاژ باال و در نتیجه یونیزاسیون سیال دی الکتریک اطراف‬
‫الکترود ولتاژ باال و حرکت این یونها به سمت الکترود ولتاژ پایین‪ ،‬جریان‬
‫ثانویهای در سیال تولید میشود که به این پدیده الکتروهیدرودینامیک‬
‫(‪ )EHD‬می گویند‪ .‬در این پدیده با انتقال مومنتم به جریان اولیه درون کانال و‬
‫برهم زدن الگوی آن توسط گردابههای ایجاد شده‪ ،‬الیه مرزی حرارتی و‬
‫هیدرودینامیکی تحت تاثیر قرار میگیرند و این امر باعث افزایش انتقال‬
‫حرارت در کانالها میشود‪ .‬اخیراً انتقال حرارت اجباری در کانالها تحت تاثیر‬
‫باد کرونا به دلیل کاربرد این پدیده در زمینه افزایش انتقال حرارت به یکی از‬
‫بحثهای مورد عالقه تبدیل شده است‪ .‬روشهای مختلفی برای افزایش‬
‫انتقال حرارت در کانالها وجود دارد‪ ،‬اما پدیده الکتروهیدرودینامیک به دلیل‬
‫نداشتن ارتعاش و سر و صدا‪ ،‬مصرف کم و کنترل سریع جهت جریان از‬
‫روشهای پرکاربرد بهشمار میرود‪ .‬بررسی مشخصههای ‪ EHD‬و تاثیر آن بر‬
‫میدان جریان و آهنگ انتقال حرارت جابجایی در جریانهای اجباری هوا مورد‬
‫توجه محققین بسیاری قرار گرفته است‪ .‬اوحدی و همکاران [‪ ]9‬به بررسی‬
‫‪2‬‬
 ‫نسخه پیش از انتشار برای تایید نویسنده‬

‫کامران مستجیری عبید و همکاران‬ ‫بررسی عددی تاثیر محرک الکتروهیدرودینامیک بر میدان جریان و دما بر روی پله پسرو‬

‫‪ -3‬معادالت حاکم بر میدان الکتریکی و میدان جریان‬ ‫تعداد الکترود تزریقکننده و نحوه آرایش الکترود تزریقکننده را مورد بررسی‬
‫نیروی حجمی اعمال شده توسط میدان الکتریکی بر میدان جریان به صورت‬ ‫قرار دادند و نتایج نشان داد که قدرت گردابههای ایجاد شده و در نتیجه‬
‫رابطه (‪ )1‬بیان میشود [‪:]12‬‬ ‫افزایش انتقال حرارت وابسته به تعداد و آرایش الکترودها میباشد‪.‬‬
‫در تحقیق حاضر ابتدا به بررسی تاثیر شعاع الکترود تزریقکننده‪ ،‬عدد‬
‫‪ 1 ‬‬ ‫‪1 ‬‬ ‫‪   ‬‬ ‫رینولدز و ولتاژهای اعمالی مختلف بر میدان جریان و ضریب انتقال حرارت‬
‫‪f e  c E  E 2   E 2  ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫(‪)1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2 ‬‬ ‫‪  T ‬‬ ‫روی یک پله پسرو که در یک کانال تعبیه شده‪ ،‬پرداخته شده و سپس تاثیر‬
‫‪‬‬
‫در رابطهی (‪  ،  c ، E )1‬و ‪ ‬به ترتیب بردار میدان الکتریکی‪ ،‬چگالی بار‬ ‫مکان قرارگیری الکترود تزریقکننده بر ضریب انتقال حرارت مورد بررسی قرار‬
‫الکتریکی‪ ،‬ضریب گذردهی الکتریکی و چگالی سیال میباشند‪ .‬مولفههای این‬ ‫گرفته است‪.‬‬
‫نیرو به ترتیب از چپ به راست‪ ،‬نیروی کولمب‪ ،‬نیروی دیالکتروفورتیک و‬
‫نیروی الکترواستریکشن نامیده میشوند‪ .‬از مولفههای دوم و سوم نیروی‬ ‫‪ -2‬هندسه مسأله و شبکه محاسباتی‬
‫حجمی پدیده الکتروهیدرودینامیک به دلیل ثابت بودن ضریب گذردهی‬ ‫نمای شماتیک از هندسه دو بعدی و دامنه محاسباتی مدل مورد نظر در شکل‬
‫الکتریکی و عدم تغییرات ضریب گذردهی الکتریکی با چگالی برای سیال‬ ‫‪ 1‬نمایش داده شده است‪ .‬به منظور اطمینان از توسعه یافتگی جریان در‬
‫تراکم ناپذیر هوا صرفنظر میشود‪ .‬بنابراین تنها مولفه موثر در این پدیده‪،‬‬ ‫خروجی کانال و برای اینکه جریان در ورودی کانال تحت تاثیر انبساط‬
‫‪‬‬
‫مولفه نیروی کولمب ( ‪ ) c E‬خواهد بود که از حل همزمان معادالت حاکم‬ ‫ناگهانی قرار نگیرد‪ ،‬طول خروجی و طول ورودی به ترتیب ‪ 20‬و ‪ 10‬برابر‬
‫بر میدان الکتریکی تعیین میشود[‪.]12‬‬ ‫ارتفاع ورودی کانال در نظر گرفته شده است‪ .‬همچنین ارتفاع کانال ‪5‬‬
‫معادالت پواسون و بقای جریان الکتریکی به عنوان معادالت حاکم بر‬ ‫سانتیمتر‪ ،‬شعاع الکترود تزریقکننده ‪ 0/2‬میلیمتر میباشد‪ .‬ناحیه ‪ L1‬به‬
‫میدان الکتریکی‪ ،‬به صورت روابط (‪ )2‬و (‪ )2‬تعریف میشوند[‪:]12‬‬ ‫طول ‪0/05 m‬و ‪ L2‬به طول ‪ 0/1 m‬تحت شار حرارتی یکنواخت در نظر گرفته‬
‫‪‬‬ ‫شده است‪ .‬زاویه ‪ ‬نیز به عنوان پارامتری جهت تعیین مکان قرارگیری‬
‫‪2V   c‬‬ ‫(‪) 2‬‬
‫‪‬‬ ‫الکترود تزریقکننده میباشد‪.‬‬
‫‪c‬‬ ‫طراحی مدل هندسی و تولید شبکه محاسباتی با استفاده از نرمافزار‬
‫‪  ( J )  0‬‬ ‫(‪) 2‬‬
‫‪t‬‬ ‫گمبیت‪ 1‬انجام گرفته و شبکه به صورت سازمان یافته‪ ،‬غیریکنواخت و چهار‬
‫که در این رابطه‪ J ،‬چگالی جریان الکتریکی به صورت رابطه (‪ )4‬میباشد‪:‬‬ ‫وجهی می باشد‪ .‬همچنین به منظور افزایش دقت محاسباتی در مکانهای‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪J  c  E  c u   E  De  c‬‬ ‫(‪) 4‬‬ ‫نزدیک دیواره‪ ،‬الکترود تزریقکننده و لبه پله که گرادیانهای شدید وجود‬
‫در این رابطه ‪  ، ‬و ‪ De‬به ترتیب یونپذیری هوا‪ ،‬ضریب قابلیت الکتریکی‬ ‫دارد‪ ،‬از شبکهبندی با تراکم بیشتری استفاده شده است‪ .‬در شکل ‪ 2‬نمایی از‬
‫و ضریب پخش بار الکتریکی میباشند‪ .‬چهار عبارت سمت راست معادله (‪)4‬‬ ‫شبکه محاسباتی نشان داده شده است‪.‬‬
‫به ترتیب تحرک یونی‪ ،‬جابجایی‪ ،‬هدایت الکتریکی و پخش بارالکتریکی نامیده‬
‫میشوند‪ .‬به دلیل اینکه بزرگی تحرک یونی در پدیده ‪ EHD‬نسبت به‬
‫جابجایی‪ ،‬هدایت الکتریکی و پخش بارالکتریکی از مرتبه باالتری برخوردار‬
‫است‪ ،‬از عبارت های جابجایی‪ ،‬هدایت الکتریکی و پخش بارالکتریکی صرفنظر‬
‫میشود‪.‬‬
‫با در نظر گرفتن رابطه بین پتانسیل الکتریکی و میدان الکتریکی‬
‫( ‪ ) E  V‬و همچنین جاگذاری معادله (‪ )4‬در معادله (‪ )2‬معادله (‪)5‬‬
‫حاصل میشود‪:‬‬
‫شکل ‪ 1‬هندسه و دامنه محاسباتی مدل‬
‫‪c‬‬
‫‪  (  c V )  0‬‬ ‫(‪) 5‬‬
‫‪t‬‬
‫به این ترتیب معادالت (‪ )2‬و (‪ )5‬معادالت اساسی حاکم بر میدان الکتریکی‬
‫می باشند که به منظور تعیین نیروی کولمب برای هر سلول به طور همزمان‬
‫حل میشوند‪ .‬به منظور حل همزمان این معادالت مشتقات پارهای جزئی و‬
‫تعیین پتانسیل الکتریکی و چگالی بار الکتریکی از ‪ UDF‬فلوئنت‪ 2‬که بر پایه‬
‫برنامه به زبان ‪ C‬میباشد‪ ،‬استفاده شده است‪ .‬شایان ذکر است‪ ،‬پس از‬
‫محاسبه نیروی الکتریکی‪ ،‬این نیرو به معادالت مومنتم اضافه میشود‪.‬‬

‫‪ -4‬روش حل عددی‬
‫جهت مدلسازی آشفتگی‪ ،‬مدل دو معادلهای ‪ k-ε‬استاندارد بر پایه معادالت‬
‫متوسطگیری شده ناویر‪-‬استوکس به کار رفته و لذا دستگاه معادالت‬
‫پیوستگی‪ ،‬مومنتم و معادالت انتقال ‪ k‬و ‪ ε‬برای جریان تحت شرایط دوبعدی‪،‬‬ ‫شکل ‪ 2‬شبکه محاسباتی‬

‫‪2- Fluent‬‬ ‫‪1- Gambit‬‬

‫‪2‬‬ ‫مهندسی مکانیک مدرس‪ ،‬فروردین ‪ ،9999‬دوره ‪ 99‬شماره ‪9‬‬

 ‫نسخه پیش از انتشار برای تایید نویسنده‬

‫کامران مستجیری عبید و همکاران‬ ‫بررسی عددی تاثیر محرک الکتروهیدرودینامیک بر میدان جریان و دما بر روی پله پسرو‬

‫جدول ‪ 1‬شرایط مرزی پتانسیل و چگالی بار الکتریکی‬ ‫تراکمناپذیر‪ ،‬لزج‪ ،‬تک فاز و با در نظر گرفتن نیروی حجمی حاصل از اعمال‬
‫پتانسیل‬ ‫چگالی‬ ‫میدان الکتریکی مطابق معادالت (‪ )7( ،)6‬و (‪ )9‬میباشد[‪:]12‬‬
‫جریان‬ ‫مرز‬
‫الکتریکی‬ ‫بار الکتریکی‬ ‫‪.u  0‬‬ ‫(‪)6‬‬
‫‪u  U  cte‬‬ ‫‪V / x  0‬‬ ‫‪c / x  0‬‬ ‫ورودی جریان‬
‫‪(u  )u  p  (   t )2u  f e‬‬ ‫(‪) 7‬‬
‫‪p / x  0‬‬ ‫‪V / x  0‬‬ ‫‪c / x  0‬‬ ‫خروجی جریان‬
‫‪2‬‬
‫‪t C  k‬‬
‫‪uv 0‬‬ ‫‪V  V0‬‬ ‫قانون پیک‬ ‫الکترود تزریقکننده‬ ‫‪‬‬ ‫(‪) 9‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪uv 0‬‬ ‫‪V 0‬‬ ‫‪c / n  0‬‬ ‫دیواره متصل به زمین‬
‫حل عددی معادالت (‪ )6‬تا (‪ )9‬با استفاده از کد فلوئنت‪ ،‬براساس حجم‬
‫‪uv 0‬‬ ‫‪V / y  0‬‬ ‫‪c / y  0‬‬ ‫دیواره باال‬
‫محدود و توسط حلکننده بر پایه فشار صورت گرفته و جهت گسستهسازی‬
‫ترم فشار و سایر ترمهای معادالت به ترتیب روش استاندارد و تقریب مرتبه‬
‫از آنجاییکه شرایط مرزی برای یک مساله‪ ،‬با توجه به شرایط فیزیکی مطرح‬
‫دوم و همچنین برای حل توأم میدان فشار و سرعت‪ ،‬از الگوریتم سیمپل‬
‫میشوند و تعداد شرایط مرزی نیز وابسته به نوع معادالت است‪ ،‬بنابراین‬
‫استفاده شده است‪ .‬معادالت میدان الکتریکی به صورت ناپایا و معادالت سیال‬
‫تعیین شرایط مرزی برای بارالکتریکی بر روی الکترود تزریقکننده آسان‬
‫به صورت پایا حل شدهاند‪ .‬به منظور تشخیص همگرایی حل‪ ،‬معیار کاهش‬
‫نیست و با سعی و خطا قابل محاسبه است‪ .‬براین اساس از فرضیه کاپتزوف و‬
‫باقیماندههای تراز شده ‪ 10-9‬میباشد‪ .‬عالوه بر آن کاهش خالص شار جرمی‬
‫قانون پیک به منظور تعیین بارالکتریکی استفاده شده است‪ .‬فرضیه کاپتزوف‬
‫به میزان کمتر از ‪ 0/2%‬شار کل و رصد کردن تغییرات کمیتهای مهم جریان‬
‫بیان می دارد که بعد از آستانه تخلیه کرونا‪ ،‬میدان الکتریکی با افزایش ولتاژ‬
‫در نواحی حساس لحاظ شدهاند‪ .‬کلیه محاسبات با استفاده از پردازشگر‬
‫ثابت می ماند و مقدار میدان الکتریکی از رابطه تجربی مطابق رابطه (‪ )8‬قابل‬
‫‪ Intel core i7 4 GHz‬به صورت پردازش موازی انجام شده و زمان محاسباتی‬
‫محاسبه است[‪:]14‬‬
‫‪0.308‬‬ ‫حدود ‪ 4-6‬ساعت برای هر حل بوده که متناسب با شرایط حل متغیر است‪ .‬به‬
‫‪E 0  3.1  106 (1 ‬‬ ‫)‬ ‫(‪) 8‬‬
‫‪r‬‬ ‫منظور یافتن جواب های مستقل از شبکه محاسباتی‪ ،‬ضریب انتقال حرارت‬
‫در این رابطه ‪ r‬شعاع الکترود تزریقکننده بر حسب سانتیمتر میباشد‪ .‬قانون‬ ‫موضعی روی پله پسرو در تعداد شبکههای مختلف در شکل ‪ 2‬نشان داده‬
‫پیک در تحلیل عددی به طور غیرمستقیم در یافتن مقدار بار الکتریکی قابل‬ ‫شده است‪ .‬همانگونه که مشاهده میشود‪ ،‬شبکه دارای ‪ 26220‬سلول از‬
‫استفاده است‪ .‬در این روش بار الکتریکی بر روی الکترود تزریقکننده حدس‬ ‫دقت خوبی برای حل عددی برخوردار میباشد و با افزایش تعداد سلولها‬
‫زده میشود و سپس اندازه میدان الکتریکی بر روی الکترود تزریقکننده‬ ‫تغییری در نتایج بوجود نمی آید‪ .‬همچنین استقالل شبکه برای دیگر شرایط‬
‫محاسبه میشود که در صورت تفاوت اندازه میدان الکتریکی محاسبه شده در‬ ‫نیز مورد بررسی قرار گرفته است‪.‬‬
‫تحلیل عددی با مقدار پیک (تفاوت بیشتر از ‪ ،)10-6‬حدس دیگری برای بار‬ ‫‪ -5‬خواص ترموفیزیکی و شرایط مرزی‬
‫الکتریکی انتخاب میشود‪ .‬این روند تا زمانی ادامه مییابد که اندازه میدان‬ ‫هوا به عنوان سیال عامل و به صورت تراکمناپذیر با خواص ترموفیزیکی ثابت‬
‫الکتریکی محاسبه شده با مقدار به دست آمده از رابطه پیک تفاوت ناچیزی‬ ‫فرض شده است ‪ .‬جریان در ورودی کانال‪ ،‬با سرعت یکنواخت در نظر گرفته‬
‫داشته باشد‪.‬‬ ‫شده است‪ .‬مرز خروجی دامنه محاسباتی دارای شرط مرزی فشار خروجی‬
‫میباشد‪ .‬همچنین شرط عدم لغزش بر روی دیوارهها و سطح الکترود‬
‫‪ -6‬نتایج‬ ‫تزریقکننده در نظر گرفته شده است‪ .‬شرایط مرزی پتانسیل الکتریکی و‬
‫در مطالعه حاضر‪ ،‬به منظور بررسی صحت نتایج ارایه شده و اعتبارسنجی آنها‪،‬‬ ‫چگالی بار الکتریکی نیز در کل دامنه محاسباتی در جدول ‪ 1‬نشان داده شده‬
‫نتایج تحلیل عددی با نتایج تجربی اوساال و زبوج[‪ ]15‬مقایسه شده است‪ .‬آنها‬ ‫است‪.‬‬
‫به صورت تجربی توزیع میدان الکتریکی و چگالی جریان الکتریکی بر روی یک‬
‫صفحه تخت را مورد بررسی قرار دادند‪ .‬هندسه مورد مطالعه آنها به صورت‬
‫شماتیک در شکل ‪ 4‬نشان داده شده است‪ .‬در تحقیق آنها طول کانال‬
‫‪ ، L  0 /6 m‬شعاع الکترود تزریقکننده ‪ ، r  0 /2 mm‬ارتفاع کانال‬
‫‪ D  0/1 m‬و فاصله الکترود تزریقکننده تا الکترود جمعکننده(صفحه پایین‬
‫متصل به زمین است) ‪ p  0/05 m‬در نظر گرفته شده است‪ .‬همچنین ‪‬‬
‫زاویه بین خط عمود بر صفحه پایینی از الکترود تزریقکننده و خط واصل بین‬
‫الکترود تزریقکننده به مکانی از الکترود جمعکننده میباشد‪.‬‬

‫شکل ‪ 4‬نمایی از کانال دوبعدی با دو صفحه تخت و موازی[‪]15‬‬ ‫شکل ‪ 3‬بررسی استقالل شبکه در‪  45 ، V  19 kV ،Re=770‬‬

‫مهندسی مکانیک مدرس‪ ،‬فروردین ‪ ،9999‬دوره ‪ 99‬شماره ‪9‬‬ ‫‪4‬‬

 ‫نسخه پیش از انتشار برای تایید نویسنده‬

‫کامران مستجیری عبید و همکاران‬ ‫بررسی عددی تاثیر محرک الکتروهیدرودینامیک بر میدان جریان و دما بر روی پله پسرو‬

‫برای اعتبارسنجی داده های پارامترهای الکتریکی‪ ،‬نتایج عددی چگالی جریان‬
‫الکتریکی و میدان الکتریکی در صفحه متصل به زمین‪ ،‬با دادههای تجربی در‬
‫شکلهای ‪ 5‬و ‪ 6‬مقایسه شده است‪ .‬همانگونه که مشاهده میشود نتایج‬
‫تحلیل عددی تحقیق حاضر تطابق مطلوبی با نتایج تجربی دارد‪.‬‬

‫‪ -1-6‬نتایج تحلیل میدان الکتریکی‬

‫به منظور بررسی میدان الکتریکی حاصل از اعمال ولتاژ باالی الکتریکی به‬
‫شکل ‪ 7‬توزیع پتانسیل الکتریکی ‪V=19 kV ،   45‬‬
‫الکترود تزریقکننده‪ ،‬توزیع پتانسیل و چگالی بار الکتریکی در شکلهای ‪ 7‬و‬
‫‪ 9‬نشان داده شده است‪ .‬همانگونه که مشخص است‪ ،‬پتانسیل الکتریکی در‬
‫نزدیکی الکترود تزریقکننده دارای مقدار بیشینه میباشد و با نزدیک شدن به‬
‫سطح الکترود جمعکننده از مقدار آن کاسته میشود‪ .‬از طرفی دیگر مقدار‬
‫چگالی بار الکتریکی نیز بر روی الکترود تزریقکننده برابر ‪0/000025 c/m3‬‬
‫میباشد و با فاصله گرفتن از سطح الکترود تزریقکننده‪ ،‬چگالی بار الکتریکی‬
‫کاهش می یابد‪ .‬بنابراین‪ ،‬نیروی کولمب حاصل از اعمال میدان الکتریکی در‬
‫شکل ‪ 8‬توزیع چگالی بار الکتریکی ‪V=19 kV ،   45‬‬ ‫مجاورت الکترود تزریقکننده بیشتر است و انتظار میرود جریان ثانویه‬
‫تولیدی در اثر یونیزاسیون سیال دی الکتریک در زیر الکترود تزریقکننده‬
‫‪ -2-6‬تاثیر میدان الکتریکی بر میدان جریان‬
‫دارای قدرت بیشتری باشد‪ .‬در نتیجه مکان قرارگیری الکترود تزریقکننده و‬
‫به منظور بررسی تاثیر پدیده ‪ EHD‬بر میدان جریان‪ ،‬خطوط جریان در دو‬ ‫ولتاژ اعمالی آن می تواند در ایجاد گردابه و افزایش ضریب انتقال حرارت نقش‬
‫حالت در شکل ‪ 8‬نشان داده شده است‪ .‬همانگونه که در شکل ‪(8‬الف) به‬
‫مهمی را ایفا نماید‪.‬‬
‫وضوح مشاهده میشود‪ ،‬بدون حضور میدان الکتریکی به دلیل جدایش‬
‫جریان‪ ،‬گردابهای نسبتا حجیم در منطقه انبساط یافته تشکیل میشود‪ .‬در‬
‫شکل ‪(8‬ب) با اعمال میدان الکتریکی به الکترود تزریقکننده‪ ،‬گردابههای‬
‫ایجاد شده حاصل از جریان ثانویه باعث برهم زدن جریان در منطقه انبساط‬
‫ناگهانی می شوند‪ .‬البته به منظور تعیین تاثیر این پدیده بر انتقال حرارت نیاز‬
‫به بررسی ضریب انتقال حرارت در دو حالت میباشد‪.‬‬

‫‪ -3-6‬تاثیر میدان الکتریکی بر میدان دما‬

‫ایجاد یک میدان الکتریکی قوی در محیط سیال و در نتیجه برهم زدن الگوی‬
‫جریان سیال‪ ،‬باعث تغییر در الگوی حرارتی نیز میشود‪ .‬در شکل ‪ 10‬خطوط‬
‫همدما بدون حضور میدان الکتریکی و در حضور میدان الکتریکی نشان داده‬
‫شده است‪ .‬همانگونه که مشاهده میشود‪ ،‬بدون حضور میدان الکتریکی‪،‬‬
‫خطوط دما تقریباً به صورت منظم در اطراف پله ایجاد شدهاند ولی در حضور‬
‫شکل ‪ 5‬مقایسه توزیع میدان الکتریکی حاصل از تحلیل عددی و نتایج تجربی (‪kV‬‬
‫میدان الکتریکی این خطوط دما به دلیل بهم ریختگی جریان اطراف پله تحت‬
‫‪) V  19‬‬
‫تا ثیر قرار گرفته است و سیال با دمای پایین به سمت صفحه تحت شار‬
‫حرارتی منحرف شده است‪.‬‬

‫(الف)‬

‫(ب)‬
‫شکل ‪ 9‬خطوط جریان روی یک پله پسرو(‪)   45 ،Re=520‬‬

‫الف) ‪ V=0 kV‬ب) ‪V=19 kV‬‬ ‫شکل ‪ 6‬مقایسه توزیع چگالی جریان الکتریکی حاصل از تحلیل عددی و نتایج تجربی‬
‫(‪) V  19 kV‬‬

‫‪5‬‬ ‫مهندسی مکانیک مدرس‪ ،‬فروردین ‪ ،9999‬دوره ‪ 99‬شماره ‪9‬‬

 ‫نسخه پیش از انتشار برای تایید نویسنده‬

‫کامران مستجیری عبید و همکاران‬ ‫بررسی عددی تاثیر محرک الکتروهیدرودینامیک بر میدان جریان و دما بر روی پله پسرو‬

‫جدول ‪ 2‬ضریب انتقال حرارت متوسط در شعاعهای مختلف‬

‫( ‪)   45 ،V=19 kV،Re =770‬‬ ‫‪300.239‬‬

‫‪r=0/25 mm‬‬ ‫‪r=0/275 mm‬‬ ‫‪r=0/2 mm‬‬ ‫‪303.878‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪3.1‬‬
‫‪58‬‬
‫‪1/52‬‬ ‫‪2/06‬‬ ‫‪2/49‬‬ ‫‪h‬‬ ‫‪302‬‬
‫‪.74‬‬

‫‪370‬‬

‫‪78‬‬
‫‪65‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪5. 2‬‬
‫‪385‬‬ ‫‪5.8‬‬
‫‪30 306.‬‬

‫‪30‬‬
‫‪.052‬‬ ‫‪385‬‬
‫ضریب انتقال حرارت متوسط افزایش مییابد‪ .‬این نتیجه به دلیل آن است که‬
‫(الف)‬
‫با کاهش شعاع الکترود تزریقکننده در ولتاژ ثابت‪ ،‬بار الکتریکی الکترود‬
‫تزریق کننده و در نتیجه نیروی کولمب ایجاد شده نسبت به شعاعهای بزرگتر‬ ‫‪300.35‬‬
‫‪1‬‬

‫‪300.0‬‬
‫افزایش مییابد‪ .‬بنابراین در شعاعهای کوچکتر پدیده الکتروهیدرودینامیک به‬ ‫‪300.243‬‬
‫‪300.‬‬
‫‪5300‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪69‬‬
‫طور موثرتری بر انتقال حرارت تاثیر میگذارد‪.‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪0.1‬‬ ‫‪.35‬‬

‫‪30‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪300.17‬‬

‫‪03.0‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪170.‬‬
‫برای ارزیابی تاثیر پدیده الکتروهیدرودینامیک بر انتقال حرارت از سطح‪،‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪0.1‬‬
‫‪0.2‬‬

‫‪32‬‬
‫‪12‬‬

‫‪301‬‬
‫‪30908‬‬ ‫‪3‬‬
‫ضریب انتقال حرارت موضعی و متوسط بهترتیب مطابق روابط (‪ )10‬و (‪)11‬‬ ‫‪30.502.7 00.144‬‬

‫‪. 90‬‬
‫‪917‬‬ ‫‪300.243‬‬

‫‪5‬‬
‫محاسبه میشوند‪:‬‬ ‫‪315 310 303.153‬‬ ‫‪305‬‬

‫‪q ‬‬ ‫(ب)‬

‫‪hx ‬‬ ‫(‪)10‬‬
‫‪Ts  T0‬‬ ‫شکل ‪ 11‬خطوط هم دما ( ‪)   45‬‬
‫‪L‬‬ ‫الف) ‪ V=0 kV‬ب) ‪V=19 kV‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫‪h‬‬ ‫‪hx dx‬‬ ‫(‪)11‬‬
‫‪L‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪ -4-6‬تاثیر شعاع الکترود تزریقکننده بر جریان سیال و ضریب‬
‫انتقال حرارت‬
‫‪ -5-6‬تاثیر عدد رینولدز‬
‫عوامل متعددی میتواند بر جریان ثانویه ایجاد شده توسط اعمال ولتاژ به‬
‫یکی دیگر از پارامترهای موثر بر پدیده الکتروهیدرودینامیک در جریانهای‬
‫سیال موثر باشد‪ .‬بنابراین بررسی تاثیر این عوامل از اهمیت باالیی برخوردار‬
‫جابجایی اجباری‪ ،‬عدد رینولدز جریان میباشد‪ .‬شکل ‪ 12‬جریان ثانویه تولید‬
‫میباشد‪ .‬یکی از عوامل تاثیرگذار شعاع الکترود تزریقکننده میباشد‪ .‬در شکل‬
‫شده روی یک پله پسرو تحت تاثیر ولتاژ ‪ 19 kV‬را در رینولدزهای مختلف‬
‫‪ 11‬تاثیر شعاع الکترود تزریقکننده بر جریان سیال نشان داده شده است‪.‬‬
‫نشان میدهد‪ .‬همان گونه که در این شکل مشخص شده است‪ ،‬در رینولدزهای‬
‫همانگونه که در این شکل مشاهده میشود‪ ،‬با افزایش شعاع الکترود‬
‫پایین تر یعنی مادامی که مومنتم جریان ورودی کمتر است‪ ،‬تاثیر ولتاژ اعمالی‬
‫تزریقکننده و به دلیل کاهش تعداد یونهای ایجاد شده در سیال‪ ،‬از قدرت‬
‫بر سیال و انحراف آن بیشتر میباشد‪ .‬به عبارتی دیگر‪ ،‬انحراف سیال در‬
‫جریان ثانویه کاسته میشود‪.‬‬
‫رینولدزهای پایین تر به سمت صفحه متصل به زمین باعث تولید گردابهای‬
‫با توجه به اینکه شعاع الکترود تزریقکننده پارامتر موثری بر نحوه‬
‫قویتر و حجیمتر در زیر الکترود تزریقکننده میشود‪ .‬در نتیجه به نظر‬
‫شکلگیری جریان ثانویه میباشد‪ ،‬الزم است تاثیر آن بر انتقال حرارت نیز‬
‫میرسد که پدیده الکتروهیدرودینامیک در شرایطی که مومنتم جریان ورودی‬
‫بررسی شود‪ .‬همانگونه که ذکر شده است در شعاعهای کوچکتر‪ ،‬سیال داخل‬
‫کمتر باشد موثرتر واقع میشود و با افزایش مومنتم از قدرت و حجم گردابه‬
‫کانال بیشتر تحت تاثیر میدان الکتریکی قرار میگیرد و بنابراین انتظار میرود‬
‫تولید شده کاسته میشود‪ .‬همچنین در رینولدزهای پایین گردابهای کوچک‬
‫که انتقال حرارت نیز بیشتر شود‪ .‬در جدول ‪ 2‬ضریب انتقال حرارت متوسط‬
‫در نقطه جدایش و گردابهای بزرگ در منطقه انبساط یافته شکل میگیرد‪.‬‬
‫ناحیه تحت شار حرارتی در شعاعهای مختلف الکترود تزریقکننده گزارش‬
‫همانگونه که مشاهده می شود ایجاد گردابه کوچک در نقطه جدایش باعث‬
‫شده است‪ .‬نتایج نشان میدهد که با کاهش شعاع الکترود تزریقکننده‪،‬‬
‫تقویت گردابه بزرگ میشود‪ .‬همچنین گردابه کوچک به دلیل داشتن قدرت‬
‫الزم در تخریب الیه مرزی حرارتی‪ ،‬نقش موثری در کاهش دمای دیواره ایفا‬
‫میکند‪.‬‬

‫‪ -6-6‬تاثیر میدان الکتریکی بر ضریب انتقال حرارت‬

‫‪r=0/2 mm‬‬
‫در شکل ‪ 12‬ضریب انتقال حرارت موضعی در منطقه تحت شار حرارتی ثابت‪،‬‬
‫نشان داده شده است‪ .‬همانگونه که مشاهده میشود‪ ،‬بدون اعمال میدان‬
‫الکتریکی از لبه پله ضریب انتقال حرارت کاهش مییابد و تا گوشه پله این‬
‫روند ادامه دارد‪ .‬اما پس از این نقطه به دلیل تشکیل منطقه بازگردشی و‬ ‫‪r=0/275 mm‬‬
‫چرخش سیال‪ ،‬ضریب انتقال حرارت افزایش مییابد‪ .‬بنابراین کمینه ضریب‬
‫انتقال حرارت در گوشه(شروع انبساط ناگهانی) پله رخ داده است‪ .‬این کمینه‬
‫ضریب انتقال حرارت به دلیل ایجاد منطقه گردابهای سرعت پایین ایجاد‬
‫‪r=0/25 mm‬‬
‫می شود‪ .‬با اعمال میدان الکتریکی نیروی خارجی به جریان سیال وارد شده‪،‬‬
‫شکل ‪ 11‬خطوط جریان در شعاعهای مختلف الکترود تزریقکننده‬
‫در نتیجه الگوی جریان تغییر و ضریب انتقال حرارت به شدت تحت تاثیر باد‬
‫کرونا قرار گرفته و افزایش مییابد‪ .‬شایان ذکر است عالوه بر برهمزدن الگوی‬ ‫(‪)   45 ، V  19 kV ،Re = 520‬‬

‫مهندسی مکانیک مدرس‪ ،‬فروردین ‪ ،9999‬دوره ‪ 99‬شماره ‪9‬‬ ‫‪6‬‬

 ‫نسخه پیش از انتشار برای تایید نویسنده‬

‫کامران مستجیری عبید و همکاران‬ ‫بررسی عددی تاثیر محرک الکتروهیدرودینامیک بر میدان جریان و دما بر روی پله پسرو‬

‫محیط افزایش می یابد‪ .‬با افزایش چگالی بار الکتریکی‪ ،‬مقدار نیروی الکتریکی‬
‫افزایش می یابد‪ .‬این افزایش نیروی الکتریکی منجر به برهم زدن بیشتر جریان‬
‫سیال و در نتیجه افزایش ضریب انتقال حرارت میشود‪ .‬در شکل ‪ 14‬تاثیر‬
‫ولتاژ الکتریکی بر ضریب انتقالی حرارت در رینولدزهای مختلف نشان داده‬ ‫(الف)‬

‫شده است‪ .‬همان گونه که در شکل مشخص است‪ ،‬با افزایش عدد رینولدز به‬
‫نظر می رسد که جریان ثانویه کرونا از قدرت الزم برای انحراف جریان سیال‬
‫برخوردار نمی باشد و توانایی مقابله با مومنتم جریان ورودی را ندارد و در‬
‫(ب)‬
‫نتیجه تولید گردابههای ضعیفتر‪ ،‬منجر به کاهش انتقال حرارت در‬
‫رینولدزهای کمتر می شود‪ .‬بنابراین با افزایش رینولدز جریان ورودی باید از‬
‫ولتاژ الکتریکی باالتری استفاده شود تا ضریب انتقال حرارت افزایش یابد‪.‬‬
‫‪ -7‬تاثیر مکان قرارگیری الکترود تزریقکننده بر ضریب انتقال‬ ‫(ج)‬
‫حرارت‬
‫در قسمتهای قبلی تاثیر پارامترهایی همچون شعاع الکترود تزریقکننده‪،‬‬
‫عدد رینولدز جریان و ولتاژ اعمالی مورد مطالعه قرار گرفته است‪ .‬اما به منظور‬
‫(د)‬
‫بررسی تاثیر مکان قرارگیری الکترود تزریقکننده بر ضریب انتقال حرارت‬
‫روی پله مورد نظر‪ ،‬ضریب انتقال حرارت موضعی در مکانهای مختلف در‬
‫ولتاژ ثابت ‪ 19 kV‬و رینولدز ‪ 770‬در شکل ‪ 15‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫همانگونه که مشاهده میشود‪ ،‬ضریب انتقال حرارت به مکان قرارگیری‬ ‫(ه)‬
‫الکترود تزریقکننده وابسته ا ست و با کاهش زاویه مورد نظر میزان ضریب‬
‫انتقال حرارت افزایش می یابد‪ .‬به منظور ارزیابی بیشتر‪ ،‬ضریب انتقال حرارت‬
‫متوسط در ناحیه تحت شرایط حرارتی در جدول ‪ 2‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫(ی)‬
‫نتایج نشان میدهد که با کاهش زاویه مکان قرارگیری الکترود تزریقکننده‪،‬‬
‫شکل ‪ 12‬تاثیر عدد رینولدز بر جریان سیال‪   45 ، V=19 kV‬الف) ‪Re=770‬‬
‫ضریب انتقال حرارت متوسط افزایش مییابد‪ .‬این نتیجه به دلیل آن است که‬
‫ب) ‪ Re=1050‬ج) ‪ Re=1220‬د) ‪ Re=1610‬ه) ‪ Re=1980‬ی) ‪Re=2170‬‬
‫با کاهش زاویه قرارگیری الکترود تزریق کننده در ولتاژ و عدد رینولدز ثابت‪،‬‬
‫میزان بههم ریختگی جریان سیال افزایش مییابد و در نتیجه الیه مرزی‬ ‫جریان توسط نیروی خارجی اعمالی‪ ،‬میدان الکتریکی باعث انحراف بیشتر‬
‫حرارتی بیشتر تحت تاثیر قرار میگیرد‪.‬‬ ‫سیال خنک جریان اصلی کانال به سمت دیواره گرم میشود که این امر تاثیر‬
‫بسزایی در کاهش دمای دیوارهها دارد‪.‬‬

‫‪ -7-6‬تاثیر ولتاژ اعمالی بر ضریب انتقال حرارت‬

‫و لتاژ الکتریکی اعمالی به سیال یکی دیگر از پارامترهای موثر در پدیده‬
‫الکتروهیدرودینامیک می باشد‪ .‬زیرا با تغییر در ولتاژ الکتریکی‪ ،‬چگالی بار‬
‫الکتریکی در محیط تغییر مییابد‪ .‬بنابراین با افزایش ولتاژ الکتریکی‪،‬‬
‫مولکولهای بیشتری از هوا یونیزه شده و در نتیجه چگالی بار الکتریکی در‬

‫شکل ‪ 14‬نسبت افزایش ضریب انتقال حرارت در رینولدز و ولتاژهای متفاوت‪،‬‬

‫‪  45‬‬

‫جدول ‪ 3‬ضریب انتقال حرارت متوسط در حالتهای مختلف‬

‫( ‪)V=19 kV ،Re =770‬‬
‫‪  45‬‬ ‫‪  22.5‬‬ ‫‪ 0‬‬
‫‪2/49‬‬ ‫‪4/82‬‬ ‫‪6/22‬‬ ‫‪h‬‬
‫شکل ‪ 13‬ضریب انتقال حرارت موضعی (‪)   45 ،Re=770‬‬

‫‪7‬‬ ‫مهندسی مکانیک مدرس‪ ،‬فروردین ‪ ،9999‬دوره ‪ 99‬شماره ‪9‬‬

 ‫نسخه پیش از انتشار برای تایید نویسنده‬

‫کامران مستجیری عبید و همکاران‬ ‫بررسی عددی تاثیر محرک الکتروهیدرودینامیک بر میدان جریان و دما بر روی پله پسرو‬

)Am-2(‫چگالی جریان الکتریکی‬ J

)m2s-2( ‫انرژی جنبشی آشفتگی‬ k
‫متغیر عمود بر سطح‬ n
)Wm-2(‫شار حرارتی‬ q
)cm(‫شعاع الکترود تزریقکننده‬ r
‫عدد رینولدز‬ Re
)K(‫دما‬ T
)V( ‫ولتاژ‬ V
‫عالیم یونانی‬
) m2v-1s-1
( ‫یون پذیری‬ 
)Fm-1( ‫ضریب گذردهی الکتریکی‬ 
)Cm-3( ‫چگالی بارالکتریکی‬ c ‫ ضریب انتقال حرارت موضعی در حالتهای مختلف‬15 ‫شکل‬
)kgm-1s-1( ‫لزجت دینامیکی‬  )V=19 kV ،Re=770(
‫زیرنویسها‬
‫سطح‬ S ‫ جمع بندی‬-8
‫مرجع‬ 0 ‫در تحقیق حاضر مشخصههای جریان و انتقال حرارت تحت تاثیر محرک‬
‫ هدف‬.‫الکتروهیدرودینامیکی به صورت عددی مورد مطالعه قرار گرفته است‬
‫ مراجع‬-11 ‫ بر میدان جریان و همچنین بررسی تاثیر‬EHD ‫اصلی بررسی تاثیر روش‬
[1] Nie, J.H., Armaly, B.F., Three-dimensional convective flow adjacent to ‫ نتایج بدست آمده به‬.‫پارامترهای مختلف آن بر ضریب انتقال حرارت میباشد‬
backward-facing step-effects of step height , International Journal of
Heat and Mass Transfer , Vol. 45, pp. 2431-2438, 2002. :‫صورت زیر میباشد‬
[2] Armaly, B.F., Li, A., and Nie, J.H., Measurements in three-dimensional
laminar separated flow, International Journal of Heat and Mass Transfer,
Vol. 46, No. 9, pp. 3573-3582, 2003. ‫ ضریب انتقال‬،‫ نتایج نشان میدهد که با کاهش شعاع الکترود تزریقکننده‬
[3] Erturk, E., Numerical solutions of 2-D steady incompressible flow over a
backward-facing step, Computers & Fluids, Vol. 35, pp. 633-655, 2008. ‫ این نتیجه به دلیل آن است که با کاهش شعاع‬.‫حرارت متوسط افزایش مییابد‬
[4] Abu-Nada, E., Investigation of entropy generation over a backward
facing step under bleeding conditions, Energy Conversion and ‫ بار الکتریکی الکترود تزریقکننده و در‬،‫الکترود تزریق کننده در ولتاژ ثابت‬
Management, Vol. 49, pp. 3237-3242, 2008.
[5] Bergles, A. E., Nirmalan, V., Junkhan, J. H., and Webb, R. L., Bibliography of .‫نتیجه نیروی کولمب ایجاد شده نسبت به شعاعهای بزرگتر افزایش مییابد‬
augmentation of convective heat and mass transfer, part 2, Report HTL-
31, ISU-ERI-Ames-84221, Heat Transfer Laboratory, Iowa State ‫ جریان ثانویه کرونا از قدرت الزم برای انحراف‬،‫ با افزایش عدد رینولدز‬
University, Ames, IA, 1983.
[6] Bergles, A. E., Jensen, M. K., Somerscales, E. F. C., and Manglik, R. M., ‫جریان سیال برخوردار نمیباشد و توانایی مقابله با مومنتم جریان ورودی را‬
Literature review of heat transfer enhancement technology for heat
exchanges in gas-fired applications, Report GRI 91-0146, Gas Research
‫ندارد و در نتیجه تولید گردابههای ضعیفتر منجر به کاهش انتقال حرارت‬
Institute, Chicago, 1991. .‫نسبت به رینولدزهای کمتر میشود‬
[7] Bergles, A. E., Jensen, M. K., and Shome, B., 1995, Bibliography on
enhancement of convective heat and mass transfer, Report HTL-23,
Heat transfer laboratory, Rensselaer Polytechnic Institute, Troy, NY,
‫ جریان کرونای حاصل‬،‫ اگر ولتاژ اعمالی بر الکترود تزریقکننده افزایش یابد‬
1995. ‫ نیروی ایجاد شده از‬،‫از آن نیز افزایش می یابد و در اثر جریان کرونای بیشتر‬
[8] M. M. Ohadi, N. Sharaf, D. A. Nelson, Electrohydrodynamic
enhancement of heat transfer in a shell-and-tube heat exchanger, ‫ بنابراین نیرو ضمن برهم زدن‬.‫طرف میدان الکتریکی بر هوا بیشتر میشود‬
Journal of Experimental Heat Transfer, Vol. 4, No. 1, pp. 19-39, 1991.
[9] N. Kasayapanand, T. Kiatsiriroat, EHD enhanced heat transfer in wavy ‫ موجب افزایش ضریب انتقال‬،‫بیشتر الیه مرزی حرارتی و هیدرودینامیکی‬
channel, International Communications in Heat and Mass Transfer, Vol.
32, pp. 809-821, 2005. .‫حرارت میگردد‬
[10] S. A. O. Ahmedou, M. Havet, Analysis of the EHD enhancement of heat
transfer in a flat duct, IEEE Transactions on Dielectrics and Electrical ‫ تغییر در مکان قرارگیری الکترود تزریق کننده باعث تغییر در ضریب انتقال‬
Insulation, Vol. 16, pp. 489-494, 2009.
[11] A. Alamgholilou, E. Esmaeilzadeh, Experimental investigation on
‫ نتایج نشان میدهد که با کاهش زاویه قرارگیری میزان ضریب‬.‫حرارت میشود‬
hydrodynamics and heat transfer of fluid flow into channel for cooling of .‫انتقال حرارت افزایش مییابد‬
rectangular ribs by passive and EHD active enhancement methods,
Experimental Thermal and Fluid Science, Vol. 38, pp. 61-73, 2012.
[12] H. M. Deylami, N. Amanifard, F. Dolati, R. Kouhikamali, K. Mostajiri,
Numerical investigation of using various electrode arrangements for ‫ فهرست عالئم‬-9
amplifying the EHD enhanced heat transfer in a smooth channel, Journal
of Electrostatics, Vol. 71, pp. 656-665, 2013. )m(‫قطر هیدرولیکی‬ Dh
[13] FLUENT 6.3 user’s guide, Fluent Inc., Lebanon, NH, (2006).
[14] S. S. Hoseininezhad, N. Amanifard, H. M. Deylami, F. Dolati, Numerical ) Vm-1
( ‫میدان الکتریکی‬ E
study of flow characteristics around a NACA 4412 asymmetric airfoil
under the influence of electric field, Modares Mechanical Engineering, ) Vm-3( ‫نیروی الکتروهیدرودینامیکی‬ fe
Vol. 14, No. 5, pp. 147-154, 2014. (In Persian)
[15] N. Oussalah, Y. Zebboudj, Finite-element analysis of positive and ) Wm-2K-1 (‫ضریب انتقال حرارت جابجایی‬ h
negative corona discharge in wire-to-plane system, The European
Physical Journal Applied Physics, Vol. 34, pp. 215–223, 2006.
)m(‫ارتفاع کانال‬ H

9 ‫ شماره‬99 ‫ دوره‬،9999 ‫ فروردین‬،‫مهندسی مکانیک مدرس‬ 9