Dalumat

Wikang Pagmumulan nga mga Salitang Ambag: Tagalog-Ifugao

Pamagat ng Papel: Paniniwala at Kultura ng mga Katutubo sa Pilipinas

Salita Kahulugan
1. Bagol Ibig sabihin sa ingles ay deity o pinaka
nakatataas, makapangyarihan o diyos.
2. Hudhud Ibig sabihin ay pagkukwento. Madalas ay
pagkukwento sa pamamaraan ng pag
kanta.
3. Baltung Pag padyak ng paa; Isa ito sa paraan nila
ng ritwal na kung saan ang kanilang
pinuno ay magpapadyak ng paa kasabay
ng pag-awit.
4. Bangibang Isa itong instrumento na kung saan
ginagamit upang gumawa ng isang ritwal.
Maaaring gamitin sa pagtaboy ng
masasamang espiritu o maaring tugtugin
sa libing ng pinatay na tao.
5. Dog-al May literal na kahulugang “paalisin”. Ito
ay isinasagawa upang paalisin ang mga
ispiritu ng mga pesteng sumisira sa
kanilang mga pananim.
 2
6. Honga Tumutukoy sa mga ritwal ng pasasalamat
o kagalingan.
7. Hongan di kitaguwan Ginaganap sa bahay para sa kagalingan
at pagkakaroon ng mabuting pangalan sa
lipunan ng isang pamilya
8. Hongan di page Ginaganap sa sakahan o sa kamalig
upang magkaroon ng magandang ani.
9. Halupe Isinasagawa upang iwasan ang mga
sumpa at masamang hangarin ng mga
kaaway.
10. Dinongdong Isinasagawa hindi lamang para iwasan
ang mga masasamang hangarin kundi
para rin ibalik ito sa kanila upang
magdusa at maghirap.

Kabuluhang Panlipunan ng mga Salita:

Ang mga salitang nabanggit sa itaas ay kumakatawan sa kultura at paniniwala ng

mga katutubo na naninirahan sa Pilipinas. Bagamat partikular lamang nitong tinutukoy
ang mga nakasanayan na gawain ng mga Ifugao, mahalaga na ito ay patuloy pa rin na
pag-aralan ng lipunan at bigyang importansya. Hindi lamang nito tayo binibigyan ng
pagkakataon na palawakin ang ating kaalaman, kundi hinahayaan din nito tayo na
magkamit ng pagkatuto sa tamang paggamit ng mga salita at ipinahihiwatig nito.
Dagdag pa rito, ang pag-alam sa mga salitang tulad nito ay magtutulak sa atin na
pagyamanin pa lalo ang ating wika kasabay ng pagpreserba sa kulturang pinagmulan
ng mga salita. Sapagkat ang karamihan ng mga salita ay walang katumbas sa ibang
mga wika sa Pilipinas, maaring itong pagmulan pa ng iba’t ibang mga pananaliksik sa
paglalayon na
 3
hanapin ang kaugnayan nito sa iba pang mga kultura maaring nagprapraktis din ng
katulad na gawain.

Sintesis ng Pagkaka-ugnay ng mga Salita:

Halos ang mga salitang nabanggit ay walang katumbas sa ibang mga wika sa
Pilipinas. Karamihan sa mga terminong nailahad sa papel na ito ay patungkol sa ritwal
na ginagawa ng mga Ifugao. Makikita ang kaugalian nila na pagkanta sa mga paraan
nila ng pagkwekwento at pagsasagawa ng kanilang mga ritwal. Kung mapapansin, ang
mga ritwal na isinasagawa ng kanilang pinuno ay ginagamitan ng bangibang at
sinasabayan ng pagpadyak ng kanilang mga paa. Sapagkat ang kanilang pangunahing
ikinabubuhay ay pagsasaka at pangingsida, ang mga isinasagawa nila na ritwal ay
patungkol sa pagpapasalamat sa kanilang Diyos para sa masagana nilang ani at
pagtataboy sa masasamang espiritu ng mga peste na sumisira sa kanilang mga
pananim. Bukod rito, mayroon din silang ritwal na ginaganap sa bahay para sa
kagalingan at pagkakaroon ng mabuting pangalan sa lipunan ng isang pamilya. Ang
mga taong may masasamang hangarin sa kanila ay hindi nila pinalalampas at
ginagamitan din nila ng ritwal upang mapabalik ito at magdusa ang nagkasala sa kanila.