ამოცანები

მეოთხე კვირის მეორე ამოცანა
მეხუთე კვირის მეოოთხე მეხუთე მეექვსე
მეექვსე კვირა
მერვე კვირის სიღარიბის ამოცანები
მეცხრე კვირა პირველი და მეხუთე
მეცამეტე კვირის ამოცანები
მეთოთხმეტე კვირის ამოცანები
მეთხუთმეტე კვირის ამოცანები
ამოცანები
ამოცანა 1
2016 წელს გაყიდული საქონლისა და მომსახურების საერთო ღირებულებამ შეადგინა 500 ათასი
ლარი, მ.შ. სასურსათო საქონლბრუნვის მოცულობა – 250 ათ. ლარი, არასასურსათო – 200 ათ.
ლარი, ხოლო დანარჩენი მომსახურების ღირებულებაა. სასურსათო საქონელზე ფასები
გაიზარდა 3 %–ით, არასასურსათოზე 10%–ით, ხოლო მომსახურების ტარიფები დარჩა
უცვლელი. განსაზღვრეთ, როგორ შეიცვალა ცხოვრების ღირებულების ინდექსი,
მსყიდველობითუნარიანობის ინდექსი და გამოიტანეთ შესაბამისი დასკვნები.
mosaxleo 2013 2014 2015 2016 2017 2018

bis
დეცილურ
ი jgufebi
I 1,0 1,2 0,9 0,9 0,6 0,8
II 2,3 2,8 2,4 2,2 1,9 2,0
III 3,7 3,8 3,5 3,5 3,0 3,1
IV 5,3 5,1 4,7 4,5 4,2 4,3
V 6,5 6,4 5,9 5,9 5,6 5,6
VI 8,2 7,8 7,1 7,3 7,3 7,2
VII 9,8 9,8 8,9 9,1 9,2 9,1
VIII 12,2 11,1 11,2 11,3 12,1 11,9
IX 15,6 15,6 15,7 15,6 16,5 16,7
X 35,5 36,3 39,6 39,8 39,6 39,3
sul 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
მოცემული დეცილური ჯგუფების მიხედვით განსახღვრეთ დინამიკაში მოსახლეობის
შემოსავლების დიფერენციაციის ხარისხი და გამოიტანეთ შესაბამისი დასკვნები
2017 წლისათვის სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა 73,5 წელია, მშპ- მოცულობა- 38042.2
მლნ.ლარი, მოსახლეობის საერთო რიცხოვნობა - 3 726.4 ათ კაცი,
ასაკი
ორივე სქესი
სულ მოსახლეობა 3 729,6
-1 53,2
1-4 225,0
5-9 256,0
10 - 14 210,7
15 - 19 208,6
20 - 24 224,7
25 - 29 273,3
30 - 34 273,1
35 - 39 251,7
40 - 44 242,1
45 - 49 235,5
50 - 54 244,8
55 - 59 261,6
60 - 64 223,2
65 - 69 187,5
70 - 74 108,8
75 - 79 126,1
80 - 84 79,5
85+ 44,3
15 და მეტი წლის წერა კითხვის მცოდნე მოსახლეობის რიცხოვნობა 2888,2 ათ კაცი
2017წ
მოსწავლეთა რიცხოვნობა ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებებში, ათასი 575.2

სტუდენტთა რიცხოვნობა უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებში, ათასი 143.8
დოქტორანტების რაოდენობა, ერთეული 3977
გაიანგარიშეთ ადამიანის ჰუმანური განვითარების ინდექსი

2008 2017 2018 15 და მეტი ასაკის მოსახლეობა2008 წელს შეადგენდა

ეკონომიკურად 3157,1 ათ. კაცს, 2017 წელს - 3012,3 ათ კაცს, 2018 წელს -
აქტიური 3034,3 ათ. კაცს.
მოსახლეობა
1944.7 1983.1 1939.9
(სამუშაო
ძალა), ათასი
კაცი
დასაქმებული,
1597.3 1706.6 1694.2
ათასი კაცი
უმუშევარი,
347.4 276.4 245.7
უმუშევრობის
დონე, 17.9 13.9 12.7
პროცენტებში
განსაზღვრეთ
1. ეკონომიკური აქტიურობისა და პასიურობის კოეფიციენტები
2. მოსახლეობის დასაქმებისა და უმუშევრობის კოეფიციენტები

ამოცანა 2 (2 ქულა)
მოსახლეობის რიცხოვნობა 2017 წლის 1იანვრისათვის შეადგენდა 3713,7 ათ. კაცს, ხოლო 2018
წლის 1 იანვრისათვის 3720,1 ათ. კაცს
დაბადებულთა რიცხოვნობა 59,2 ათ. კაცს
გარდაცვლილთა – 49,1 ათ. კაცს
შრომისუნარიანი მოსახლეობის რიცხოვნობა 2001,5 ათ. კაცს
შრომისუნარიანი ასაკის მოსახლეობამ კი 2517,5 ათ. კაცს
განსაზღვრეთ შრომითი რესურსების რიცხოვნობა პერსპექტიული 2020 წლისათვის

საწარმოში მუშათა საშუალო სიობრივი რიცხვმა 2019 წლის 500 კაცი შეადგინა, რომელთაგან 350
მუდმივად მომუშავეა, სამუშაოზე მიღებულთა რიცხვი 170 კაცია, პენსიაზე გასული 2, საკუთარი
სურვილით 8, განთავისუფლებული 10. განსაზღვრეთ 10. სამუშაო ძალის მოძრაობის
შეფარდებითი მაჩვენებლები
დასაქმებულთა რიცხოვნობა და საშუალო თვიური ხელფასი
დარგები დასაქმებულთა რიცხოვნობა საშუალო თვიური ხელფასი

(ათ კაცი) (ლარი)
2017 წ. 2018 წ. 2017 წ. 2018 წ.
ვაჭრობა 30 25 700 900
მომსახურება 44 50 800 800
სულ
განსაზღვრეთ ხელფასის სტრუქტურული ძვრების, ცვალებადი და ფიქსირებული
შემადგენლობის ინდექსები.
ამოცანა 5 (2ქულა)
დარგები წარმოებული პროდუქცია დასაქმებულთა საშუალოწლიური

(ათ.ლარი) რიცხოვნობა (ათ.კაცი)
2017 წ. 2018 წ. 2017 წ. 2018 წ.
ვაჭრობა 50 50 30 25
სულ
განსაზღვრეთ:
1. შრომის ნაყოფიერების ცვალებადი შემადგენლობის ინდექსი;

2. შრომის ნაყოფიერების ფიქსირებული შემადგენლობის ინდექსი;
3. შრომის ნაყოფიერების სტრუქტურული ძვრების ინდექსი;
4. გამოავლინეთ ინდექსების კავშირი
დაქირავებით დასაქმებულთა საშუალო დაქირავებით დასაქმებულთა რიცხოვნობა.
თვიური ნომინალური ხელფასი კაცი
საწარმოში, ლარი
0-100 12
100-120 1
120-180 8
180-250 7
250-350 4
350-400 11
400-600 9
600-700 2
700-ის ზევით 6
განსაზღვრეთ შრომის ანაზღაურების დიფერენციაციის ხარისხი ყველა შესაძლო ხერხისა
და მეთოდის გამოყენებით
ამოცანა
დარგის გამოშვებამ საბაზისო პერიოდში შესაბამისი პერიოდის ფასებში შადგინა 2,0 მლრდ.
ლარი, ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა – 1,12, ფასების ინდექსმა – 0,96. მთლიანი დამატებითი
ღირებულების ხვედრითმა წილმა მოცემული დარგის გამოშვებაში– 0,35.
გამოიყენეთ პირობითი გაანგარიშების მეთოდი და განსაზღვრეთ დარგის მთლიანი

დამატებითი ღირებულება მიმდინარე ფასებში საანგარიშო პერიოდში.
ლარი, ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა – 0,8, ფასების ინდექსმა – 0,98. მთლიანი დამატებითი

განსაზღვრეთ დარგის გამოშვების მოცულობა საანგარიშო პერიოდში მოქმედ ფასებში, თუ

ცნობილია, რომ:
 გამოშვებამ საანგარიშო პერიოდში წინა წლის ფასებში 15 000 მლნ. ლარი შეადგინა;
 საანგარიშო პერიოდში ფასები გაიზარდა 2%–ით.


 საანგარიშო პერიოდში ფასები შემცირდა 2%–ით.
გვაქვს შემდეგი მონაცემები:
1. დარგის გამოშვების მოცულობა 2017 წლის მესამე კვარტალში - 150 მლნ.ლარი
2. 2018 წლის მესამე კვარტალში წინა წლის მესამე კვარტალთან შედარებით პროდუქციის
ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა შეადგინა 1,08.
3. დარგის ფასების ინდექსმა შეადგინა 1,15
4. დღ-ს ხვედრითმა წილმა შეადგინა 52%
ოპერატიული გაანგარიშებების მეთოდოლოგიაზე დაყრდნობით განსაზღვრეთ:

1. დარგის გამოშვების მოცულობა საანგარიშო პერიოდში საბაზისო პერიოდის ფასებში
2. საანგარიშო პერიოდის გამოშვება საანგარიშო 2018 წლის ფასებში
3. დარგის საანგარიშო პერიოდის მთლიანი დამატებითი ღირებულება მიმდინარე ფასებში.
მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ)
2012 2013 2014 2015 2016*
მშპ
მიმდინარე
ფასებში, 26167.3 26847.4 29150.5 31755.6 33921.6
მლნ.
ლარი
2012 2013 2014 2015 2016 2017
მოსახლეობის რიცხოვნობა 1 იანვრისათვის 3 3

4 490.5 3 713.7
(ათასი კაცი) 4 497.6 4 483.8 720.4 718.2
გაიანგარიშეთ
1. მთლიანი შიდა პროდუქტის მოცულობის ცვალებადობა წლების მიხედვით
2. ერთ სულ მოსახლეზე მშპ–ს მოვცულობა
ძირითადი კაპიტალის სრული თავდაპირველი ღირებულება 20,0 მლნ.ლარს შეადგენს,

სალიკვიდაციო ღირებულება -2,0 მლნ.ლარია, კაპიტალური რემონტის ღირებულება 1,0
მლნ.ლარი, მოდერნიზაციის ღირებულება 3,0მლნ.ლარი, ხოლო ძირითადი კაპიტალის
სამსახურის ნორმატიული ვადა 10 წელი. განსაზღვრეთ ამორტიზაციის წლიური ნორმა.
ფირმის ძირითადი კაპიტალის მოცულობისა და მოძრაობის შესახებ გვაქვს
შემდეგი მონაცემები (ათასი ლარი):
ძირითადი კაპიტალის სრული თავდაპირველი ღირებულება
წლის დასაწყისში 210

წლის განმავლობაში:
შემოვიდა 30
გავიდა ცვეთის გამოკლებით 4
გასული კაპიტალის სრული თავდაპირველი ღირებულება 20
ცვეთა წლის დასაწყისისთვის(%) 20
ამორტიზაციის წლიური ნორმა(%) 10
განსაზღვრეთ ძირითადი კაპიტალის:
1) ღირებულება წლის ბოლოსათვის;
2) ბალანსი სრული თავდაპირველი ღირებულებით;
3) განახლების კოეფიციენტი;
4) გასვლის კოეფიციენტი;
5) ნარჩენი ღირებულება წლის დასაწყისისათვის;ძირითადი კაპიტალის ნარჩენი ღირებულება

წლის დასაწყისისათვის = ძირ. კაპიტალის ღირებულება წლის დასაწყისში _ (ძირ. კაპიტალის
ღირებულება წლის დასაწყისში × ცვეთის პროცენტზე/100);
6) ამორტიზაციის წლიური მოცულობა; გაიანგარიშება ძირითადი კაპიტალის საშუალოწლიური

ღირებულების გადამრავლებით წლიური ამორტიზაციის კოეფიციენტზე
7) ნარჩენი ღირებულება წლის ბოლოსათვის(ცვეთის გამოკლებით);
8) ცვეთისა და ვარგისიანობის კოეფიციენტები წლის დასაწყისისათვის;
9) ცვეთისა და ვარგისიანობის კოეფიციენტები წლის ბოლოსათვის

მაჩვენებელი საბაზისო პერიოდი საანგარიშო პერიოდი

(ათასი ლარი)
ძირითადი კაპიტალის 22250 25900
საშუალოწლიური
მოცულობა
გამოშვებული პროდუქცია 46500 49210
შესადარის ფასებში
1. ძირითადი კაპიტალის კაპიტალუკუგების ინდექსი;
2. გამოშვებული პროდუქციის მოცულობის დინამიკის ინდექსი;
3. ძირითადი კაპიტალის საშუალოწლიური მოცულობის (დინამიკის ინდექსი;

საწარმოს საბრუნავი სახსრების (კაპიტალის) შესახებ გვაქვს შემდეგი მონაცემები,
ათასი ლარი:
თარიღი 2016 წელი 2017 წელი

1 იანვარი 336 384
1 თებერვალი 391 451
1 მარტი 350 363
1 აპრილი 400 418
1 მაისი 368 390
რეალიზებული პროდუქციის ღირებულებამ 2016 წელს (ხუთ თვეში) შეადგინა 3051 ათასი ლარი,
ხოლო 2017 წელს _ 3724 ათასი ლარი.
ბრუნვადობის კოეფიციენტი, ბრუნვადობა დღეებში და საბრუნავი სახსრების
დატვირთვის კოეფიციენტები თითოეული წლისათვის
შეადარეთ წლების მაჩვენებლები ერთმანეთს.

განსაზღვრეთ საარსებო მინიმუმის მოცულობა შრომისუნარიანი მამაკაცისა და ქალისათვის, თუ

სასურსათო კალათის ღირებულებამ შეადგინა 2017 წლის აპრილის თვისათვის 120 ლარი.
საქართველოში საარსებო მინიმუმი 2017 წლის მარტისათვის 176.9ლარით განისაზღვრა,

მოსახლეობის საერთო რიცხოვნობა 3 729.6 ათ. კაცია, აქედან ღარიბ მოსახლეობას 15 % უჭირავს,
მათი მოხმარება შემდეგი სურათით ხასიათდება
მოხმარება ერთ სულ მოსახლეზე (ღარბ ღარიბების რიცხოვნობა
მოსახლეობაში, ლარი)
(ათ. კაცი)
0-20 10
20-40 58
40-60 122
60-80 50
80-100 80
100-120 150
120-140 20
140-დან ზევით 70
განსაზღვრეთ, ღარიბი მოსახლეობის მოდალური და მედიანური მოხმარება, სიღარიბის დონე,

სიღრმე და სიმწვავე
2018 წლის პირველ ექვს თვეში საქონელბრუნვის მოცულობამ სავაჭრო ობიექტში შეადგინა 30
მლნ.ლარი, ხოლო სასაქონლო მარაგი
1 იანვარს უდრიდა 6 მლნ. ლარს,
1 თებერვალს - 5 მლნ.ლარს,
1 მარტს -5,7 მლნ.ლარს,
1 აპრილს - 4,5 მლნ.ლარს,
1 მაისს - 4,5 მლნ.ლარს,
1 ივნისს - 4,3 მლნ.ლარს,
1 ივლისს -4 მლნ.ლარს,
განსაზღვრეთ, საონელბრუნვის მოცულობა 1 დღეში და საქონელბრუნვის ერთი ბრუნვის

ხანგრძლივობა დღეებში.
განსაზღვრეთ ბაზრის მდგრადობის მაჩვენებელი და გააკეთეთ შესაბამისი დასკვნები, თუ

მოცემული გვაქვს საქონლის გაყიდვის მოცულობა (მლნ.ლარი) ბაზრების მიხედვით
ბაზრები I II III IV V
გაყიდვების 50 52 53 55 60
საქონელბრუნვამ თვის განმავლობაში შეადგინა 5 მლნ ლარი, სასაქონლო მარაგი თვის ბოლოს
უდრიდა 2 მლნ ლარს. განსაზღვრეთ მარაგტევადობის მაჩვენებელი და დაადგინეთ, თუ რამდენ
დღეს უზრუნველყოფს სასაქონლო მარაგები საქონელბრუნვის უწყვეტი პროცესს.
ტურისტული ბაზრის კონიუნქტურის შესწავლის მიზნით, თუ რა გავლენას ახდენდა ფასების

შემცირება რამოდენიმე სახის ტურპროდუქტზე ტურიზმიდან შემოსავლების ზრდაზე,
ჩატარდა საექსპერტო გამოკითხვა (,,დელფის“ მეთოდი).
№ განსახილველი პასუხის შეფასება ბალებში

საკითხის არგუმენტირების
ცოდნის დონე დონე
1. 9 7 90-100
2. 8 4 60-70
3. 9 9 70-80
4. 7 9 80-90
5. 9 9 90-100
6. 10 10 70-80
7. 10 10 80-90
8. 10 6 60-70
9. 7 5 40-50
10. 10 8 90-100
11. 9 9 90-100
12. 10 8 60-70
13. 8 6 10-20
14. 10 6 60-70
15. 10 8 20-30
აწარმოეთ ანალიზი მონაცემების მიხედვით.
ექსპორტ-იმპორტის მოცულობა
(ათასი აშშ დოლარი)
იმპორტი ექსპორტი
2014 8 601 814 2 861 045,2
2015 7 300 150 2 204 188,6
2016 7 293 932 2 113 044,3
2017 7 943 034 2 735 778,5
2018 9 136 480 3 355 712,2
2019 9 097 540,2 3 764 168,0
მოცემული მონაცემების მიხედვით, განსაზღვრეთ ექსპორტ-იმპორტის განვითრების ვექტორი
შემდეგი მეთოდების დახმარებით
1. ტექნიკური გათანაბრების მეთოდი

2. მექანიკური გათანაბრების მეთოდი
3. ანალიტიკური გათანაბრების მეთოდი (წრფივი ფუნქცია)
2018 წელს ,,ა“ საქონელჯგუფის რეალიზაციის ფიზიკური მოცულობა შეადგენდა 220

მლნ.ლარს, 2017 წელს - 210 მლნ ლარს, ამასთან ფასების ინდექსი 1.2 -ით განისაზღვრა, ხოლო
,,ბ’ საქონელჯგუფის რეალიზაციის ფიზიკური მოცულობა 2018 წელს 250 მლნ. ლარს
შეადგენდა, ხოლო 2017 წელს 170 მლნ ლარს, ფასების ინდექსმა კი შესაბამის საქონელჯგუფზე
0,98 შეადგინა. გაიანგარიშეთ ჯვარედინი ელასტიკურობის კოეფიციენტი და გამოიტანეთ
დასკვნები
ამოცანა 1 (0.5 ქ)
2013 წელს 2012 წელთან შედარებით საგადასახადო შემოსავლები გაიზარდა 30%-ით,
საგადასახადო განაკვეთები კი შემცირდა 2%-ით. როგორ შეიცვალა საგადამხდელო ბაზა?
ამოცანა 2(1ქ)
რა მნიშვენლობით განისაზღვრება სიცოცხლის დამზღვევის მიერ გადასახდელი თანხის

ყოველი ერთი ლარი ,,თანამედროვე ღირებულებით“, თუ მოქალაქე, რომელიც
სიცოცხლეს აზღვევს 3 წლით არის 50 წლის, ყოველი 100000 მცხოვრებიდან კი 50 წელს
აღწევს 92000 კაცი, ხოლო 53 წელს – 88000 კაცი. ამასთნ, შეტანილ ანაბარზე ბანკი
იძლევა 3%–ს.
ამოცანა 3 (1ქ)
2016 წელს მთლიანი შიდა პროდუქტის მოცულობამ შეადგინა 34,0 მლნ. ლარი, ხოლო 2015 წელს
– 31,0 მლნ. ლარი. სამომხმარებლო ფასები გაიზარდა 5%–ით. განსაზღვრეთ მშპ–ს რეალური
მოცულობის (ინფლაციის გამოთიშვით) ცვლილება.
ამოცანა 4 (1 ქ)
2015 წელს 2014 წელთან შედარებითსამომხმარებლო ფასები გაიზარდა 8%–ით, ხოლო 2016 წელს
წინა წელთან შედარები – 12%–ით. გაიანგარიშეთ ინფლაციის დონე.
ნაერთი ბიუჯეტი
მლნ. ლარი
გეგმიური
2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019* მაჩვენებელი
2019
7 8 8 9 10 11 12 12 500.6
შემოსავლები
434,3 118,9 963,3 675,5 921,1 822,1 906,6
6 7 8 8 9 10 11 -
გადასახადები
659,3 241,6 010,8 786,1 778,9 506,3 417,8
საშემოსავლო 1 1 2 2 2 3 3 -
გადასახადი 934,2 938,8 223,2 414,1 918,9 247,1 482,8
მოგების 1 1 -
806,5 828,9 756,6 736,6 866,3
გადასახადი 025,2 055,9
2 3 3 3 4 4 5
დღგ
847,8 298,5 505,4 286,4 122,5 426,9 239,0
1 1 1 1 -
აქციზი 722,3 810,2 870,7
069,6 450,9 465,7 506,7
-
იმპორტის
89,4 94,9 69,2 70,1 71,6 73,4 79,0
გადასახადი
ქონებაზე -
230,9 245,9 290,2 363,4 394,8 441,2 474,3
სხვა -
-
არაკლასიფიცირებული 28,2 24,4 26,9 526,6 63,6 115,4
230,3
სოციალური -
- - - - - - -
შენატანები
გრანტები 239,1 279,5 318,8 297,3 293,1 341,8 423,6 -
1 -
სხვა შემოსავლები 535,9 597,8 633,7 592,1 849,1 974,0
065,2
აწარმოეთ სტატისტიკური ანალიზი
განსაზღვრეთ ბანკისათვის რომელი მეთოდით უფრო მომგებიანი იქნება პროცენტის

დარიცხვა მარტივი თუ რთული, თუ გაცემული სესხის თანხა 50 მლნ. ლარს შეადგენს,
წლიური საპროცენტო განაკვეთი 20%–ია, წლების რაოდენობა 3.
1 აშშ დოლარი = 2,452 ლარი
1 აშშ დოლარი = 2,787 ლირა
განსაზღვრეთ რამდენ ლარს შეადგენს 1 თურქული ლირა

ამოცანა 8 (0.5ქ)
1 კგ. ფქვილი = 1,5 ლარი
1 კგ. ფქვილი = 0,6 აშშ დოლარი
გაიანგარიშეთ ვალუტის გაცვლითი კურსი
საქართველოში სასურსათო კალათის ღირებულებამ შეადგინა 850 ლარი, ხოლო თურქეთის 1200
ლირა. განსაზღვრეთ რამდენი ლარის პარიტეტულია 1 ლირა. და პირიქით 1ლირა–ლარის.
ექსპორტის შესახებ გვაქვს შემდეგი მონაცემები
საქონელჯგუფები საქონელბრუნვა (ათ. ლარი) რეალიზებული
2015 წ. 2016 წ. საქონლის
ფიზიკური
მოცულობის
ცვლილება
(%)
,,ა’ 500 400 –5
,,ბ“ 150 300 +8
,,გ“ 200 220 1
1. რეალიზებული საქონლის ფიზიკური მოცულობის საერთო ცვლილება
2. ფასების საერთო ცვლილება
ექსპორტში გაგზავნილი რძის პროდუქტი ოთხ მომხმარებელს მიეწოდა.
მომხმარებელთა პროდუქციის პროდუქტის
რიგითი # ფიზიკური ცხიმიანობა
(%)
მოცულობა (ტონა)
1 300 6
2 400 2
3 260 3
4 500 1
მომხმარებელი იხდის ცხიმის შემცველობის ერთეულისათვის 20 თეთრს. განსაზღვრეთ
პროდუქციის საშუალო ფასი.
საქონელჯგუფები ექსპორტში გაგზავნილი ექსპორტში გაგზავნილი

საქონლის ფიზიკური საქონლის ერთეულის ფასი
ლარი
კგ
ოქტომბერი ნოემბერი ოქტომბერი ნოემბერი
,,ა“ 50 80 2,0 0,5
,,ბ“ 80 60 5,0 5,0
,,გ“ 120 120 3,0 4,0
1. ფასების საერთო ცვლილება

2. ფიზიკური მოცულობის საერთო ცვლილება
3. საქონელბრუნვის საერთო ცვლილება
მილიონი აშშ დოლარი
2014 2015 2016 2017 2018*

საგარეო სავაჭრო 11 10 12
ბრუნვა 462.9 9 505.0 9 406.7 674.6 476.3
საქონლის
რეგისტრირებული
ექსპორტი (FOB) 2 861.0 2 204.7 2 112.9 2 735.5 3 354.9
საქონლის
რეგისტრირებული
იმპორტი (CIF) 8 601.8 7 300.3 7 293.8 7 939.1 9 121.4
2014 2015 2016 2017 2018 2019
მოსახლეობის
რიცხოვნობა 1
იანვრის
მდგომარეობით, 3 3 3 3 3 3
ათასი კაცი 716.9 721.9 728.6 726.4 729.6 723.5
გაიანგარიშეთ საგარეო ვაჭრობის შეფარდებითი მაჩვენებლები ,,ვაჭრობის პირობების“ ინდექსი
amocana 5
ori periodis mixedviT rZis nawarmis brunvis da fasebis cvlilebis
Sesaxeb gvaqvs Semdegi monacenebi:
nawarmis saqonelbrunva (aT. lari) fasebis
dasaxeleba sabaziso saangariSo Semcireba
periodi periodi saangariSo
periodSi
sabaziso
periodTan
SedarebiT (%-iT)
rZe 14 16 -12
araJani 17 26 -15
xaWo 22 30 -20
gansazRvreT:
1. fasebis saerTo indeqsi;
2. saqonelbrunvis indeqsi,
2015 2016 2017 2018 2019
პენსიის და სოციალური პაკეტის მიმღებთა

რიცხოვნობა, სულ, ათასი
50 51 52 53 54
აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა
მიმართეთ დინამიკური მწკრივის გამოვლენის ყველა შესაძლო ხერხს და განსაზღვრეთ შესაძლო

დონე 2022 წლისათვის
2015 2016 2017 2018 2019*
მშპ მიმდინარე ფასებში, მილიარდი ლარი 33.9 35.8 40.8 44.6 50.0
დაუკავშირეთ მოსახლეობის საშუალო თვიურ შემოსაველბს მშპ, ააგეთ ურთიერთკავშირირს

მოდელი და განსაზღვრეთ, თუ რა გავლენას ახდენს და რამდენად მჭიდრო ურთიერთკავშირშია
ეს ორი მოვლენა ერთმანეთთან
დარგის გამოშვებამ საბაზისო პერიოდში შესაბამისი პერიოდის ფასებში შადგინა 2.0 მლრდ.
ლარი, ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა – 1.2, ფასების ინდექსმა – 0,98. მთლიანი დამატებითი
სტატისტიკა
სოციალური სტატისტიკა
1.რას წარმოადგენს სოციალურ–სტატისტიკური კვლევის პირველი სტადია?
სოც. სტატისტიკური კვლევის პირველ სტადიაზე წარმოებს ინფორმაციის,

პირველადი ემპირიული მონაცემების მოპოვება,რომლებთანაც დაკავშირებულია
მთელი რიგი სპეციფიკური ამოცანის გადაჭრა, მათ დიდი მნიშვნელობა ენიჭება
სტატისტიკურ გამოკვლევათა შედეგების საიმედოობის უზრუნველყოფის საქმეში.
2.სტატისტიკური დაკვირვების ორგანიზაციული ფორმები
ანგარიშგება, სპეციალურად ორგანიზირებული სტატისტიკური დაკვირვება

და სარეგისტრაციო დაკვირვება.
3.სარეგისტრაციო დაკვირვება=მოსახლეობის რეგისტრი
მოსახლეობის რეგისტრი სარეგისტრაციო დაკვირვების ფორმაა, ესაა ქვეყნის

მოსახლეობის რეგულარულად განახლებადი ჩამონათვალი. ამ დროს ხდება
ხანგრძლივი დროის განმავლობაში მიმდინარე პროცესებზე უწყვეტი სტატისტიკური
დაკვირვება. მას გააჩნია ფიქსირებული დასაწყისი, განვითარების სტადია და
ფიქსირებული დასასრული.
4.სრული და არასრული დაკვირვება
სტ, დაკვირვების სახეებიდან სოციალურ სტატისტიკაში გამოიყენება სრული და

არასრული დაკვირვება ( შერჩევითი დაკვირვება, ძირითადი მასივის მეთოდი,
მონოგრაფიული დაკვირვება, ანკეტური გამოკვლევა) უწყვეტი (სისტემატური,
მიმდინარე) და წყვეტილი ( პერიოდული, ერთდროული) დაკვირტვებები.
5.შერჩევითი დაკვირვების უპირატესობა
დაკვირვების დროისა და ხარისხის შემცირება, დაკვირვების თითოეული

ერთეულის დეტალური გამოკვლევის აუცილებლობა, მატერიალური ფასეულობების
დანაკარგების მინიმუმამდე დაყვანა . გამოკვლევის უფრო მეტი სიზუსტის მიღწევა.
6.დაკვირვების შეცდომები
რეგისტრაციული და რეპრეზენტაციული
7.განმეორებითი და განუმეორებელი შერჩევისას რეპრეზენტატივობის შეცდომა
განმეორებით შერჩევაში გამორიცხული არ არის ერთი და იგივე დაკვირვებაში

დაკვირვების ერთეულის ხალახალი მოხვედრა. ასეთი შერჩვის დროს ადგილი აქვს
რეპრეზენტატულობის შეცდომებს.
განუმეორებელი შერჩვისას შერჩეული ერთეული მხოლოდ ერთხელ იქნება

შერჩეული, ეს კი ამცირებს გენერალური ერთობლიობის შემადგენლობას და ყოველი
მომდევნო ერთეულის შერჩევაში მოხვედრის ალბათობას ჭინასთან შედარებით. ასეღ
შერჩევა უფრო ზუსტ შედეგს იძლევა , ვიდრე განმეორებითი შერჩევა.
8.ინდივიდუალური და სერიული წესით გენერალური ერთობლიობიდან ერთეულთა

შერჩევა
შერჩევითი ერთობლიობები იქმნება შერჩევის პროცესში, რაც საშუალებას იძლევა

კვლევის ამოცანებიდან, მასობრივ მოვლენათა და რიგ კონკრეტულ პირობათა
სპეციფიკიდან გამომდინარე, გერერალური ერთობლიობიდან დაკვირვების
ერთეულის შერჩევისთვის სხვადსხვა მეთოდი იქნას გამოყენებული.
9.შემთხვევითი შერჩევა
შემთხვევითი შერჩევა ხორციელდება მთელი ერთობლიობიდან დაკვირვების

ერთეულის შერჩევის ერთობლიობაში მოხვედრის თანაბარი ალბათობის პრინციპის
საფუძველზე. იგი ემთხვევა დაკვირვების ერთეულს.
10.მექანიკური შერჩევა, მისი სახე რანჟირებული შერჩევა
მექანიკური შერჩევის მეთოდი გამოიყენება ერთგვაროვან და რაიმე ნიშნის

მიხედვითდალაგებულ გენერალურ ერთობლიობის შემთხვევაში. მექანიკური
შერჩევის დროს დაკვირვების ელემენტები აღარ მეორდება, მისი სახეა რანჟირებული
შერჩევა, ისინი აღარ მონაწილეობენ ახალ შერჩევაში.
11.სერიული და ბუდობრივი შერჩევა
სერიული - გენერალური ერთობლიობა შეიძლება დაიყოს ერთგვაროან

ნაწილებად, შერჩევა კი განხორციელდეს ცალკეული სერიებიდან.
ბუდობრივი - კვლევის ერთეულად მიიჩნევს არა ცალკეულ ელემენტებს, არამედ
ჯგუფებს და მის სრულ შესწავლას მოითხოვს.
12.ტიპიური შერჩევა
გენერალური ერთობლიობა დაიყოფა ჯგუფებად, რაიონებად, სადაც ყოველი

მათგანი რაიმე მიმართულებაში არსებითად ერთგვაროვანია. შემდეგ კი ტარდება
შერჩევა თითოეული ჯგუფებიდან ცალ-ცალკე.
13. მომენტური დაკვირვება, ანუ დროში დაკვირვება
შერჩევით ერთობლიობაში ყველა ერთობლიობის მდგომარეობა ფიქსირდება

დროის გარკვეული მომენტისთვის, შემდეგ განისაზღვრება დაკვირვების საერთო
მასაში იმ მდგომარეობათა თვისებრიობათა წილი ან საშუალო სიდიდეები, რომელთა
შესწავლაც წარმოებს.
14. მომენტური დაკვირვება – ერთმომენტიანი და სხვადასხვამომენტიანი
ერთმომენტიანი - ერთი დღე. მუშათა დროის ბიუჯეტის კვლევისას გამოიყენება.
სხვადასხვამომენტიანი - რამოდენიმე ხანი.
თავის მხრივ მომენტური დაკვირვება არის ერთმომენტიანი და სხვადასხვა მომენტიანი.

ერთმომენტიანი დაკვირვებები წარმატებით გამოიყენება მუშამოსამსახურეთა დროის
ბიუჯეტის კვლევისას და ხორციელდება გრაფიკის შესაბამისად, წინასწარ განსაზღვრულ
დღეს. ამასთან თითოეული დასაკვირვებელი პირი გამოკვლევის დღეს ავსებს დღიურს დროის
იმ დანახარჯებზე, რომელიც რაიმე საქმის წარმოებისათვის 10 წთ-ს აღემატება. ამრიგად,
ადგილი აქვს დროის ბიუჯეტის ხარჯვის სურათის ანალიზს. სხვადასხვა მომენტიანი
დაკვირვების მეთოდის საშუალებით შეისწავლება (მაგ. შრომითი დისციპლინის
მდგომარეობა საწარმოებში).
15. ერთჯერადი და მრავალჯერადი
ერთჯერადი - ერთხელ შერჩევა
მრავალჯერადი - მრავალი საფეხურები

ერთჯერადი შერჩევა ყველაზე მარტივია, რადგან დაკვირვების ერთეულები გენერალური
ერთობლიობიდან შეირჩევა ერთხელ შერჩევის ამა თუ იმ მეთოდის საფუძველზე დადგენილი
პროცენტით (10%-იანი, 20%-იანი შერჩევა და ა.შ.). მრავალჯერადი შერჩევა, როგორც
მრავალსაფეხურიანი შერჩევის ნაირსახეობა, უფრო რთულია და მისი ჩატარებისათვის
პირველ რიგში შერჩევა წარმოებს გენერალური ერთობლიობიდან, რომლის შედეგებით
განისაზღვრება საჭირო მონაცემები. სხვა მახასიათებელთა მისაღებად შერჩეული
მონაცემებიდან კეთდება მეორედ შერჩევა – ქვეშერჩევა და ა. შ. შერჩევის ასეთი ხერხი
გამოიყენება მაშინ, როცა მოცემულ გამოკვლევაში შერჩევის აუცილებელი რიცხოვნობა
სხვადასხვა მახასიათებლისათვის განსხვავებულია.
16. ინტერვიუ, როგორც ინფორმაციის მოპოვების მეთოდი
ინტერვიუ – გამოკითხვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მეთოდია, რომლის დროსაც

მონაცემთა მიღება ხდება გარკვეული პროგრამის მიხედვით, რესპონდენტისა და
ინტერვიუერის პირადი ურთიერთობის გზით. ინტერვიუს ორი ფუნქცია აქვს: პროცესების,
ფაქტების, მოვლენების შესახებ ინფორმაციის მიღება და რესპონდენტზე ზემოქმედება.
ჩვენთვის საინტერესოა პირველი ფუნქცია. ინტერვიუს მეთოდის პოპულარობა სტატისტიკურ
კვლევაში ძალზე მაღალია. იუნესკოს მონაცემებით მისი გამოყენების სიხშირე კვლევის
მეთოდებს შორის პირველ ადგილზე
17. დოკუმენტური გამოკითხვა
სოციალურ სტატისტიკაში მონაცემთა მოსაპოვებლად ხშირად მიმართავენ

დოკუმენტურ დაკვირვებას, რომლის დროსაც ხდება გამოსაკვლევი ობიექტის ქცევის აქტების
დაფიქსირება, რომელსაც განსაზღვრავს გარემო და არა დამკვირვებელი.
დოკუმენტები სხვადასხვა სისრულით ასახავენ საზოგადოების სულიერი და
მატერიალური ცხოვრების მხარეებს. მას წარმოადგენენ არა მხოლოდ საანგარიშო მონაცემები,
არამედ ბეჭდვითი გამოცემებიც, კვლევისათვის სპეციალურად შედგენილი ანკეტები,
კითხვარები, კადრების განყოფილების სიები, ამომრჩეველთა სიები, ტელე და
რადიოგადაცემები, პრესის მასალები და სხვა.
18. ანკეტის შედგენა გამოკითხვის დროს
გამოკითხვის ფარდოთ გავრცელებული სახეა დამკვირვებელსა და რესპოდენტს

შორის ურთიერთობა, რომელიც ანკეტის მეშვეობით ხორციელდება. იგი არის
კითხვართა სისტემა, რომლის მეშვეობითაც ობიექტისგან ვიღებთ ინფორმაციას,
რომელსაც შემდგომ ანალიზისთვის ვიყენებთ.
19. კომუნიკაციის გზები მკვლევარსა და რესპოდენტს შორის – ფოსტით, პრესით,

ანკეტებით
კომუნიკაციის გზების მიხედვით მკვლევარსა და რესპონდენტს შორის
ანკეტირება სამი გზით ხორციელდება – ფოსტით, პრესითა და ანკეტების დარიგებით.
საფოსტო ანკეტის საშუალებით ვარიანტთა შესაბამისი რაოდენობა დაეგზავნება

ადამიანთა გარკვეულ ჯგუფს თხოვნით გასცეს პასუხები მასზე და ფოსტის
საშუალებით დააბრუნოს მითითებულ მისამართზე.
პრესის მეშვეობით გამოკითხვა, როცა ანკეტა იბეჭდება გაზეთის ან ჟურნალის

ფურცლებზე, მკითხველს სთხოვენ წერილობითი პასუხი გასცეს მასზე და დააბრუნოს იგი
რედაქციაში. არსებობს მისი ორი სახე:
1) როდესაც რედაქციას აინტერესებს მკითხველის აზრი მის ბეჭდვით ორგანოზე
2) როცა ბეჭდვითი ორგანოს საშუალებით შეისწავლება მკითხველის აზრი ამა თუ იმ

აქტუალურ საკითხზე.
დარიგებითი ანკეტირების გამოყენების დროს ანკეტა ურიგდება ერთ ადგილას

მყოფ ადამიანთა ჯგუფს, რომლებმაც დაუყონებლივ უნდა შეავსონ ისინი და
დაუბრუნონ უშუალოდ დამკვირვებელს. ანკეტირება შეიძლება იყოს
ინდივიდუალური და ჯგუფური.
ინდივიდუალური ანკეტირების დროს კითხვარები რიგდება წინასწარ შეთანხმებულ

დროს სამუშაო ადგილის ან საცხოვრებლის მიხედვით.
ჯგუფური (აუდიტორული) გამოკითხვა გამოკითხვის მეთოდის ყველაზე

პოპულარული სახესხვაობაა. მასში იგულისხმება ერთდროული, ინდივიდუალური
ანკეტირების მეთოდი, როცა ანკეტები ურიგდება ერთ ადგილას თავმოყრილ
ადამიანთა ჯგუფს.
20.საექსპერტო გამოკითხვა
საექსპერტო გამოკითხვა – ჰიპოთეზების დასაზუსტებლად, პროგნოზების

შესამუშავებლად და გარკვეულ სოციალურ მოვლენათა და პროცესთა ინტერპრეტაციის
შესავსებად. აქ დომინირებს ღია ფორმულირებები, ხოლო დახურული კითხვები
განკუთვნილია სიმტკიცის დონის შესაფასებლად, უკვე გამოთქმული მოსაზრებების
განსამტკიცებლად ან უარსაყოფად. იგი კომპეტენტური სპეციალისტების – მეცნიერთა ან
პრაქტიკოს-ექსპერტთა ხელში, რომლებიც შეფასებისათვის ქულათა სისტემას იყენებენ,
სოციალური ინფორმაციის მიღების მნიშვნელოვან წყაროს წარმოადგენს. მარტივია და
რეკომენდირებულია სოციოლოგიური გამოკვლევების ჩატარებისას. საექსპერტო
გამოკითხვის ერთ-ერთ ვარიანტს წარმოადგენს ,,დელფის მეთოდი‖, რომლის დროსაც
თავდაპირველად ხდება ექსპერტთა მიერ ყველაზე უფრო მნიშვნელოვან პუნქტებზე
პოზიციათა დაფიქსირება და აზრთა თანხვედრის დონის გამოვლენა, პირველი ექსპერტიზის
შემდეგ კი გამოთქმული შეფასებების მოწესრიგება სარწმუნოობის, ალბათობის,
უტყუარობის, პრიორიტეტულობის დონის მიხედვი
21.სოციალური ექსპერიმენტი
სინამდვილის სხვადასხვა მოვლენების და პროცესების ასახვაა. ასევე შეგვიძლია

გავარკვიოთ თუ როგორ აისახება კონკრეტულად ეკონ. მოვლენების ცვლილება
ადამიანის აზროვნებაზე, მორალსა და ურთიერთობაზე.
22.დაჯგუფების მეთოდი
სოციალური ერთობლიობის დანაწილება ჯგუფებად, რომელთა ცალკეული

ელემენტები გარკვეული ნიშნით ხასიათდება. მისი საერთო დანიშნულებაა
მოვლენებს შორის ურთიერთკავშირის გამოვლენა.
23.დაჯგუფების ნიშნები
გვაქვს 2 ნიშანი: ატრიბუტული, როცა ჯგუფები განსხვავდებიან

თვისებრივად(სქესითა და ასაკით) და რაოდენობრივი (ხელფასის, გამომუშავების
ნორმებით მუშების განაწილება)
24.დაჯგუფების სახეები
არსებობს ტიპოლოგიური, სტრუქტურული და ანალიზური.
მოსახლეობის სტატისტიკა
25. მოსახლეობის სტატისტიკის ინფორმაციული წყაროები
დოკუმენტური, დაკვირვება და გამოკითხვა.

26.დაჯგუფების მნიშვნელობა მოსახლეობის სტატისტიკური შესწავლისას
მისი საერთო დანიშნულება ცვლადებს შორის ურთიერთკავშირის გამოვლენაა.
27. მოსახლეობის შემადგენლობის შესწავლა აბსოლუტური და შეფარდებითი

მაჩვენებლების მიხედვით
დაჯგუფების მეთოდის გარდა მოსახლეობის შემადგენლობის დასახასიათებლად

გამოიყენება აბროლუტური და შეფარდებითი მაჩვენებლები. მაგ: ქალებისა და
მამაკაცების ხვედრითი წილი მოსახლეობაში.
28. დემოგრაფიული დატვირთვის მაჩვენებელი
29. მოსახლეობის რიცხოვნობის დინამიკის შესწავლა: მოსახლეობის უცვლელი და

ცვალებადი მახასიათებლები
უცვლელი მახასიათებელია : სქესი, დაბადების დრო და ადგილი, სოციალური

წარმოშობა. იშვიათად იცვლება ეროვნება, სალაპარაკო ენა და სხვა.
30.როგო გაიანგარიშება მოსახლეობის რიცხოვნობა წლის ბოლოსათვის ბუნებრივი და

მექანიკური მოძრაობის აბსოლუტური მაჩვენებლების მეშვეობით
1
𝑆1+𝑆2+𝑆3+⋯+𝑆𝑛−1 +1/2𝑆𝑛
2
Sსაშ =
𝑛−1
𝑆𝐻 +𝑆𝐾
sსაშ =
2
S(H)- წლის დასაწყისში, S(K)- წლის ბოლოს მოსახლეობის რაოდენობა.
31. მოსახლეობის საშუალოწლიური რიცხოვნობა
Sსაშ =SH + SK / 2 წლის დასაწყისი+წლის ბოლო
სამომენტო წესი. 𝑆საშ = ½ S1 + S2 +S3 ….. +S (n-1) + ½ Sn / n-1
32. მოსახლეობის ბუნებრივი მოძრაობის აბსოლუტური მაჩვენებლები
1) ჩამოსულთა (იმიგრანტთა) რიცხვი
2)წასულთა (ემიგრანტთა) რიცხვი
3) მიგრაციული მატება, ჩამოსულთა და წასულთა რიცხონობას შორის სხვაობა.
4)მიგრაციის მოცულობა.
33. შობადობის, მოკვდაობისა და ბუნებრივი მატების კოეფიციენტები
K = N / Sსაშუალო * 1000 (შობადობა)
Km = M / Sსაშუალო * 1000 (მოკვდაობა)
K = N - M / Sსაშუალო * 1000 (ბუნებრივი მატების კოეფიციენტი) K = 𝐾𝑁 − 𝐾𝑀

34. მოკვდაობის მაჩვენებელი(ცხრილი)
35. მიგრაციის არსი და სახეები
მიგრაციის შესწავლა მნიშვნელოვანია დემოგრაფიული სიტუაციების

შეფასებისთვის, არსებობს მიგრაციის 2 სახე. 1. ქვეყანაში ჩამოსვლა ანუ იმიგრაცია და
2. ქვეყნიდან გასვლა ანუ ემიგრაცია. მათი სხვაობა კი არის მიგრაციის სალდო. ასევე
განასხვავებენ ქვეყნის შიგნით და გარეთ მიგრაციებს.
მიგრაციის შეფარდებითი მაჩვენებელი ახასიათებს დროის გარკვეული

პერიოდისთვის მოსახლეობაში საცხოვრებელი ადგილის გამოცვლის შემთხვევათა
ხვედრით წილს.
36. მოსახლეობის მიგრაციის აბსოლუტური მაჩვენებლები; მოსახლეობის

რიცხოვნობის დადგენა მოსახლეობის მიგრაციის მაჩვენებლების გათვალისწინებით
ჩამოსულთა რიცხვი, წასულთა რიცხვი, მიგრაციული მატება, სხვაობა

იმიგრანტთა და ემიგრანტთა, მიგრაციის მოცულობა.
ჩამოსვლის კოეფიციენტი K=(𝑉 + *100)/S
გასვლის კოეფიციენტი K=(𝑉 − *1000)/S
აბსოლუტური სხვაობა Kდელტა=(( 𝑉 + - 𝑉 − )/ S) *1000
ეფექტიანობის კოეფიციენტი K=( 𝑉 + − 𝑉 − ) / (𝑉 + + 𝑉 − )
მიგრაციის საერთო კოეფიციენტი K=( 𝑉 + + 𝑉 − )/S

𝑉 + ჩამოსულები, 𝑉 − გასულები, S- მოსახლეობის საშუალოწლიური ოდენობა.
37. მიგრაციის შეფარდებითი მაჩვენებლები
ჩამოსვლის კოეფიციენტი K=(𝑉 + *100)/S
გასვლის კოეფიციენტი K=(𝑉 − *1000)/S
აბსოლუტური სხვაობა Kდელტა=(( 𝑉 + - 𝑉 − )/ S) *1000
ეფექტიანობის კოეფიციენტი K=( 𝑉 + − 𝑉 − ) / (𝑉 + + 𝑉 − )
მიგრაციის საერთო კოეფიციენტი K=( 𝑉 + + 𝑉 − )/S

𝑉 + ჩამოსულები, 𝑉 − გასულები, S- მოსახლეობის საშუალოწლიური ოდენობა.
შრომის ბაზრის სტატისტიკა

1.შრომის ბაზრის შესწავლის ობიექტი და ამოცანები
შრომის ბაზრის სტატისტიკა აუცილებელია სახელმწიფოს სოც. და ეკონ.

პოლიტიკის შემუშავებისთვის. იგი ქვყნის შიგნით არსებულ სოც. და პოლიტ.
სიტუაციას განსაზღვრავს. როგოც ეკონ. სტ. შემადგენელი ნაწილი შეისწავლის:
ა) სტატისტიკური მონაცემების წყაროებს შრომის ბაზრის შიგნით;
ბ)მოსახლეობის განაწილებას ეკონ. სტატუსის მიხევით;
გ)მოსახლეობის ეკონ. აქტიურობისა და დასაქმების სტატისტიკას;
დ)უმუშევრობის სტატისტიკას;
ე)სამუშაო ძალის მოძრაობის სტატისტიკას;
ვ)შრომის ანაზღაურების სტატისტიკას;
ზ)სამუშაო ძალაზე დანახარჯების სტატისტიკურ ანალიზას;
თ) შრომის ნაყოფიერების სტატისტიკას;
2.სტატისტიკური ინფორმაციის წყარო შრომის ბაზრის შესწავლისას

შრომის ბაზრის სტატისტიკის მნიშვნელოვან წყაროს წარმოადგენს
შინამეურნეობათა გამოკვლევები, რომლებიც იძლევა ინფორმაციას სამუშაო ძალის
რიცხოვნობის და შემადგენლობის, დასაქმების და უმუშევრობის შესახებ.
ასევე გარკკვეული ინფორმაცია მიიღება საწარმოებიდან. ამასთან მსხვილი

საწარმოები შეისწავლება სრული დაკვირვებით, ხოლო საშუალო და მცირე
საწარმოები შერჩევითი დაკვირვებით.
3.ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობა
ეკონომიკურად აქტიურ პირად ითვლება პირი, რომელიც მუშაობს ან

სთავაზობს თავის შრომას საქონლის ან მომსახურების საწარმოებლად. იგი ორ
კატეგორიას მოიცავს: დასაქმებულებსა და უმუშევრებს.
ეკონომიკურად აქტიურ მოსახლეობას მიეკუთვნება 15 წლის და უფროსი ასაკის

მოსახლეობის ნაწილი.
4.დასაქმებული მოსახლეობა და მისი სახეები
დასაქმებულად ითვლება პირი, რომელიც გამოკითხვის მომენტის წინა 7 დღის

განმავლობაში მუშაობდა შმოსავლის მიღების მიზნით (1სთ მაინც) პირები იყოფიან:
დაქირავებული - პირი, რომელიც საამგარიშო პერიოდის განმავობაში ასრულებდა
განსაზღვრულ სამუშაოს ხელფასის ან სხვა სახის ანაზღაურების მიღების მიზნით.
თვითდასაქმებული - მესაკუთრის საქმიანობა საანგარიშო პეროდში მოგების ან

ოჯახური შემოსავლის მიღების მიზნით.
დამხმარე - სხვა შინამეურნეობის წევრებისთვის უსასყიდლოდ მომუშავე პირი.
გაურვეველი - პირი, რომლის სამუშაო სახე დაუზუსტებელია, მის შესახებ არსებული

ინფორმაცია არარის საკმარისი იმისთვის, რომ ისინი მივაკუთვნოთ ჩამოთვლილი
სტატუსის რომელიმე კატეგორიას
5.უმუშევარი მოსახლეობა (,,მკაცრი“ და ,,,შერბილებული“ კრიტერიუმებით)
უმუშევრად ითვლება პირი, რომელიც მზად იყო მუშაობისთვის და ეძებდა

სამუშაოს გამოკითხვამდე 4 კვირის განმავლობაში, აგრეთვე უმუშევრად ითვლება
პირი, რომელმაც ხელი ჩაიქნია სამუშაოს პოვნაზე.
6.ეკონომიკური აქტიურობისა და პასიურობის კოეფიციენტები
ატიურობისა და პასიურობის კოეფიციენტებს ერთი და იგივე მნიშვნელობა აქვთ და

შესაბამისად მოცემული მაჩვეენებლის ჯამი 100%-ია.
Kაქტ + Kპას=100%
Kაქტიური = Tეკონომიკურად აქტიური / T (15+) * 100%
Kპასიური = Tეკონომიკურად პასიური / T (15+) * 100% (სამუშაო ძალის გარეთ მყოფი

მოსახლეობის რიცხოვნობა გაყოფილი 15 და 15+ ასაკის მოსახლეობის რიცხოვნობაზე
და გამრავლებული 100%)
7.მოსახლეობის დასაქმებისა და უმუშევრობის კოეფიციენტები
დასაქმება განსაზღვრავს შემოსავლებსა და ცხოვრების დონეს. მის ძირითად

მაჩვენებელს სტატისტიკაში წარმოადგენს დასაქმების დონე, რომელიც მოსახლეობის
დასაქმების კოეფიციენტით ხასიათდება. იგი მიიღება დასაქმებული მოსახლეობის
შეფარდებით ეკონომიკურად აქტიურ მოსახლეობასთან.
K დასაქმებული = Tდასაქმებული / T ეკონომიკურად აქტიური * 100 %
უმუშევრობის სტატისტიკა შეისწავლის უმუშევართა რიცხვს, დონეს, სქესს,

ასაკის, რეგიონის მიხედვით.
K უმუშევარი = Tუმუშევარი / Tეკონომიკურად აქტიური * 100%
8.სამუშაო ძალის აუცილებელი და ზედმეტი ბრუნვა
სამუშაოდან წასვლის მიხედვით სამუშაო ძალის ბრუნვა იყოფა აუცილებელ და

ზედმეტ ბრუნვად.
აუცილებელ ბრუნვას მიეკუთვნება : პენსიაზე გასვლის, გარდაცვალების,

შრომითი ხელშეკრულების დამთავრების ან კანონით გათვალისწინებული სხვა
შემთხვევების მიზნით (სამხედრო სამსახურში გაწვევა, დაინვალიდება, შტატების
შემცირება, საწარმოს რეორგანიზაციის ან გაკოტრების შედეგად.
ზედმეტ ბრუნვას მიაკუთვნებენ სამუშაოდან საკუთარი სურვილით,

დისციპლინის დარღვევის და შრომითი კონფლიქტების შედეგად წასულებს. სამუშაო
ძალის ზედმეტი ბრუნვა ცნობილია კადრების დენადობუს სახელითაც და წარმოების
ეფექტიან ფუნქციონირებაზე უარყოფითად მოქმედებს.
9.მომუშავეთა სიობრივი და საშუალო სიობრივი რიცხვი
სამუშაო ძალის მოძრაობის სტატისტიკური დახასიათება შეუძლებელია

მომუშავეთა სიობრივი და საშუალო სიობრივი რიცხვის ცოდნის გარეშე.
საწარმოში მომუშავეთა სიობრივ რიცხვში აღირიცხება ყველა, ვინც მოცემულ

საწარმოში მუშაობს ერთ დღეზე მატი ხნით.
მომუშავეთა საშუალო სიობრივი რიცხვი გაიანგარეშება თვის განმავლობაში.

ამისთვის თვის ყოველი დღის მომუშავეთა სიობრივი რიცხვის ჯამი გაიყოფა თვის
კალენდარული დღეების რიცხვზე
10. სამუშაო ძალის მოძრაობის შეფარდებითი მაჩვენებლები
შეფარდებითი მაჩვენებელი გამოითვლება კონკრეტული პერიოდის მიხედვით,

ეს შეიძლება იყოს თვე, კვარტალი და წელი.
1)სამუშაო ძალის მუდმივობის კოეფიციენტი = მუდმივად მომუშავეთა რიცხვი /

მომუშავეთა საშუალო საათობრივი რიცხვი * 100%
2)სამუშაო ძალის განახლების კოეფიციენტი = სამუშაოზე მიღებულთა რიცხვი /

მომუშავეთა საშუალო საათობრივი რიცხვი * 100%
3)სამუშაო ძალის წასვლის კოეფიციენტი = სამუშაოდან განთავისუფლებულთა

რიცხვი / მომუშავეთა საშუალო საათობრივი რიცხვი * 100%
4)სამუშაო ძალის დენადობის კოეფიციენტი:საკუთარი სურვილით, დისციპლინის

დარღვევის და შრომითი კონფლიქტით = სამუშაოდან საკუთარი სურვილით
წასულები / მომუშავეთა საშუალო საათბრივი რიცხვი * 100%
5)სამუშაო ძალის საერთო ბრუნვის კოეფიციენტი = სამუშაოზე მიღებულები +

განთავისუფლებულები / მომუშავეთა საშუალო საათობრივი რიცხვი * 100%
K5=K2+K3
6)სამუშაო ძალის ჩანაცვლების კოეფიციენტი = სამუშაოზე მიღებულთა რიცხვი /

სამუშაოზე ყველა მიზეზით განთავისუფლებულთა რიცხვი * 100 %
K6=K2/K3
11. შრომითი რესურსების რიცხოვნობის დადგენა პერსპექტიული პერიოდისათვის
მას მიახლოებით ანგარიშობენ ( მთელი ქვეყნის მასშტაბით მიგრაციის სალდოს

გაუთვალისწინებლად ) შემდეგი ფორმულით
𝑁𝑡 = 𝑁0 + (1 + 𝐾ბუნებრ. )𝑡 𝑑შრ.ასაკ. × 𝐾შრ.შრ.ასაკ . ,
მოსახლეობის რიცხოვნობა პერსპექტიული პერიოდის ბოლოსთვის = მოსახლეობის

რიცხოვნობა ამოსავალი წლის დასაწყისისთვის + (1+ მოსახლეობის ბუნებრივი მატების
კოეფიციენტი )აყვანილი პერსპექტიული პერიოდის წელთა რაოდენობასთან *
შრომისუნარიანი ასაკის მქონე მოსახლეობის ხვედრითი წილი მოსახლეობის მთლიან
რიცხოვნობაში * შრომისუნარიანი მოსახლეობის ხვედრითი წილი შრომისუნარიანი ასაკის
მოსახლეობაში.
12.შრომის ნაყოფიერება
შრომის ნაყოფიერება არის ადამიანის უნარი, დროის ერთეულში აწარმოოს

პროდუქციის გარკვეული რაოდენობა. გაიანგარიშებენ საათობრივ, დღიურ, თვიურ,
კვარტალურ და წლიურ შრომის ნაყოფიერებას.
შრომის ნაყოფიერების სტატისტიკის ამოცანაა განსაზღვროს შრომის

ნაყოფიერების დონე, დინამიკა და მასზე მოქმედი ფაქტორები.
∑𝑞
1)შრომის ნაყოფიერების დონე __ µ= გვიჩვენებს საშუალოდ ერთ
∑𝑇
დასაქმებულზე წარმოებული პროდუქციის მოცულობას.
∑𝑄1 ∑𝑄0
2)შრომის ნაყოფიერების დონის დინამიკა __ J = :
∑𝑇1 ∑𝑇0
13.შრომატევადობა
∑𝑇
შრომატევადობა შრომის ნაყოფიერების შებრუნებული მაჩვენებელია t=
∑𝑞
სადაც t - შრომატევადობაა,
T - პროდუქციის წარმოებაზე დახარჯული დრო
q - წარმოებული პროდუქციის მოცულობა

14. ნატურალური შრომითი და ღირებულებითი ინდექსები
ეროვნული სიმდიდრის სტატისტიკა

1.ეროვნული სიმდიდრის ზოგადი კონცეფცია და განსაზღვრა
ეროვნული სიმდიდრე არის მოცემული ქვეყნის რეზიდენტი ინსტისუციური

ერთეულების კაპიტელის წმინდა ღირებულებათა ჯამი რაიმე თარიღისთვის.
მთლიანად ეკონომიკისთვის კი ეროვნული სიმდიდრე არის არაფინანსური
აქტივების ღირებულებას დამატებული წმინდა ფინანსური მოთხოვნები დანარჩენ
მსოფლიოსთან. ეროვნული სიმდიდრის გაანგარიშებისას მხედველობაში მიიღება
მხოლოდ საზღვარგარეთის ფინანსური აქტივებისა და ვალდებულებების სალდო.
ეროვნულ სიმდიდრეში ჩართული უნდა იყოს მხოლოდ ის აქტივები რომლებზეც
კონკრეტულ სამეურნეო სუბიექტებს შეუძლიათ გაავრცელონ საკუთრების უფლება.
ეროვნულ სიმდიდრეს არ მიეკუთვნება მოძიებული ბუნებრივი რესურსები,
რომლებიც არ იყო ჩართული ეკონომიკურ პროცესშე, არ წარმოადგენს კონკრეტული
ინსტიტუციური ერთეულების საკუთრებას.
2.აქტივების კლასიფიკაცია ეროვნულ სიმდიდრეში
ეკონომიკური აქტივები ღირებულების მქონე ობიექტებია, რომლებზეც

ინსტიტუციური ერთეულების მიერ ინდივიდუალურად ან კორექტიულად
ვრცელდება საკუთრების უფლება და რომელთა ფლობით მათ მფლობელებს
გარკვეული პერიოდის განმავლობაში შეუძლიათ ეკონომიკური სარგებლის მიღება.
აქტივებს არ მიეკუთვნება ადამიანური კაპიტალი, ის ბუნებრივი აქტივები,
რომლებიც არ ითვლება ეკონომიკურ აქტივებად და გარანტიის ტიპის პირობითი
აქტივები.
არაფინანსური აქტივები გვაქვს ორი სახის :
1)არაფინანსური წარმოებული აქტივები: ძირითადი მატერიალური (ბინა, შენობა,

მანქანა) და ძირითადი არამატერიალური (სასარგებლო წიაღის მოძიება,
პროგრამული უზრუნველყოფა) კაპიტალი, მატერიალური საბრუნავი კაპიტალის
მარაგები (მასალების და ნედლეულის საწარმოო მარაგი, მზა პროდუქცია,
ხელმეორად გასაყიდად გატანილი საქონელი) და ფასეულობები ( ძვირფასი ქვები,
ანტიკვარიატი ხელოვნების ნიმუშები)
2)არაფინანსური არაწარმოებული აქტივები: მატერიალური არაწარმოებული
აქტივები ( მიწა, სასარგებლო წიაღისეული, წყლის რესურსი) და არამატერიალური
არაწარმოებული აქტივები ( დაპატენტებული ობიექტი, ნაყიდი „ გუდვილი“ საქმიანი
კავშირები.
ფინანსური აქტივები: მონეტარული ოქრო და ნასესხობის სპეც უფლება, სესხები,

ფასიანი ქაღალდები აქციების გარდა, ნაღდი ფული და დეპოზიტები, დაზღვევის
ტექნიკური რეზერვები, აქციები და კაპიტალში მონაწილეობის სხვა სახეები.
3.ძირითადი კაპიტალის განსაზღვრა და კლასიფიკაცია
ძირითადი კაპიტალი - საწარმოო აქტივები, რომლებიც საწარმოო პროცესში

გამოიყენება , მრავალჯერ ან მუდმივად. იგი იყოფა მატერიალურ და
არამატერიალურ კაპიტალებად.
მატერიალურია: საცხოვრისები, შენობა-ნაგებობები, მანქანები და მოწყობილობები.
არამატერიალურია: სასარგებლო წიაღისეულის, საძიებო ხარჯებისგან, იმ

ობიექტების ღირებულებებისგან, რომლებიც შექმნილია ადამიანის შრომით და
წარმოდგენილია ინფორმეციის სახით მანქანების პროგრამულ უზრუნველყოფაში.
4.ძირითადი კაპიტალის შეფასების სახეები
1)სრული თავდაპირველი ღირებულება - ძირითადი კაპიტალის ღირებულებაა მისი

ამოქმედების დროს ( შეძენაზე ან დამზადებაზე გაწეული დანახარჯები,
ტრანსპორტირება და დამონტაჟება)
2)სრული აღდგენითი ღირებულება - ახასიათებს ძირითადი კაპიტალის

კვლავწარმოების ღირებულებას თანამედროვვე პირობებში, ანუ მის შექმნასა და
შეძენაზე გაწეულ დანახარჯებს მიმდინარე ფასებში, მისი განსაზღვრა გადაფასების
შედეგად ხდება.
3)საბალანსო ღირებულება - ძირითადი კაპიტალის ის ღირებულება, რომლითაც

ხდება მათი აყვანა ბალანსზე.
5.ძირითადი კაპიტალის ბალანსი
გამოიყენება ძირითადი კაპიტალის მოძრაობის შესასწავლად ძირითადი კაპიტალის

ღირებულება წლის ბოლოს გაიანგარიშება :
Fწლის ბოლოს = Fწლის დასაწყისი +F შემოსული - Fგასული.
ძირითადი კაპიტალის საშუალო წლიური ღირებულებაა გამოითვლება :
1.(F წლის დასაწყისი + F წლის ბოლო) :2
2.(1/2 F1 + F2 + …. + F (n-1) + 1/2Fn): (n-1) (თანაბრად დაცილებული მომენტებისთვის

ცნობილი თუა ძირითადი კაპიტალის ღირებულება)
6.ძირითადი კაპიტალის ცვეთა
პროდუქციის რეალიზაციის შედეგად საწარმოს უკან უბრუნდება ძირითადი

კაპიტალის ღირებულების ნაწილი, რომლის აკუმულირების შედეგად იქმნება
საამორტიზაციო ანარიცხების ფონდი, ამორტიზაციის ფონდი. მასში თანხების
აკუმულირება ხდება ყოველწლიურად საამორტიზაციო ანარიცხების საფუძველზე,
რომელიც შედის პროდუქციის თვითღირებულებაში.
ცვეთის კოეფიციენტი - ცვეთის თანხა/სრულ. თავდაპ. ღირებულებასთან. იგი

ახასიათებს ძირითადი კაპიტალის ხვედრით წილს, რომელიც გატანილია ახლად
შექმნილ პროდუქციაზე.
Fსრ,თავდაპ.−Fნარჩენი
Kცვეთა= * 100%
Fსრ.თავდაპ.
𝐷
𝐹პერიოდის ბოლოს
ამორტიზაციის წლიური ფონდი:
D = (C სრ. თავდ. ღირ - C ნარჩ. ღირ. + კაპ. რემონტის ღირ. + C მოდერნ. ღირ.): T
T - ძირითადი კაპიტალის სამსახურის ნორმატიული ვადა
ამორტიზაციის წლიური ნორმა კი აღინიშნება N - ით და გამოითვლება;
𝐷
N= * 100%
𝐶სრული ღირ.
7.ძირითადი კაპიტალის მდგომარეობის, მოძრაობისა და ვარგისიანობის მაჩვენებლები
ძირითადი კაპიტალის მდგომარეობა შეისწავლება :

Fწლის ბოლოს = F წლის დასაწყისი + F შემოსული - F გასული
Fშემოსული
Kშემოსვლის = * 100%
Fწლის ბოლოს
𝐹შემოსული (ახალი)
Kგანახლების = * 100%
𝐹წლის ბოლოს
𝐹გასული
Kგასვლა = *100% მოქმედებიდან გასული
𝐹გასული
Kლიკვიდაცია = * 100% სიძველისა და ცვეთის გამო გასული
ძირითადი კაპიტალის ვარგისიანობა და მდგომარეობა შეისწავლება:

Fსრ,თავდაპ.−Fნარჩენი
Fსრ.თავდაპ.
𝐹ნარჩენი
Fვარგისიანობა = * 100%
𝐹სრ.თავდაპ.
ცვეთის აბსოლუტური თანხის განსაზღვრა D=Fსრ.თავდ. - Fნარჩ

K ცვეთა + K ვარგისიანობა = 1 (100%)
8.ძირითადი კაპიტალის გამოყენების მაჩვენებლები
1. კაპიტალუკუგება - გვიჩვენებს წარმოებული პროდუქციის მოცულობას ძირითადი

კაპიტალის 1 ლარზე. გამოითვლება წარმოებული პროდუქციის ღირებულების
𝑄
შეფარდებით საშუალო ღირ, ძირითად კაპიტალთან 𝑅𝐹 =
𝐹
2. კაპიტალტევადობა - გვიჩვენებს ძირითადი კაპიტალის მოცულობას წარმოებული
𝐹
პროდუქციის 1 ლარზე და კაპიტალუკუგების შებრუნებული მაჩვენებელია 𝑅𝑄 =
𝐿
3.კაპიტალშეიარაღება - გვიჩვენებს ძირითადი კაპიტალის მოცულობას 1 მუშაკზე და
გამოითვლება საშუალო ღირ. ძირითადი კაპიტალის შეფარდებით საშუალო რაოდ.
𝐹
სამუშაო ძალასთან 𝑅𝐿 =
𝐿
შრომის ნაყოფიერება = კაპიტალუკუგება * კაპიტალშეიარაღება
W= 𝑅𝐹 + 𝑅𝐿
9.ძირითადი კაპიტალის დინამიკის მაჩვენებლები
იგი შეისწავლება ინდექსების საშუალებით. გამოიყენება ინდივიდუალური

ინდექსები და მათი ურთიერთკავშირი.
10.საბრუნავი კაპიტალის განსაზღვრა და კლასიფიკაცია
საბრუნავი კაპიტალი საწარმოო პროცესში ერთჯერადად მონაწილეობს და მთელი

ღირებულება გადააქვს შექმნილ პროდუქციაზე. მის შედგენილობაშ შედის:
მატერიალური საბრუნავი საშუალებების მარაგი (მასალები, ნედლეულის საწარმოო

მარაგები, გასაყიდი საქონელი, ხორბალი)
საწარმოო მარაგები გამოყენებულია შუალედური მოხმარებისთვის ( მასალები.

ნედლეული, სათბობი, თესლი, საკვები)
დაუმთავრებელი წარმოება - საქონლისა და მომსახურების წარმოება დამთავრებული

არაა და გაგრძლდება იმავე მწარმოებლის მიერ.
მზა პროდუქცია - მზადაა გასაყიდად ან გასაგზავნად
საქონელი გასაყიდად - სავაჭრო ორგანიზაციებში არსებული და გასაყიდად

განკუთვნილი საქონლის ღირებულება
11.საბრუნავი კაპიტალით უზრუნველყოფისა და გამოყენების
მაჩვენებლები
1)მარაგებით უზრუნველყოფის მაჩვენებელი დღეებში- ფაქტიური მარაგები

შეფარდებული მარაგების საშუალოდღიურ მოცულობასთან
K უზრუნველყოფის= S ფაქტიური / S დღიური
2)ბრუნვადობის კოეფიციენტი - ახასიათებს საბრუნავი კაპიტალის საშუალო ნაშთის

ბრუნვათა რიცხვს და გაიანგარიშება წარმოებული პროდუქციის მოცულობის
შეფარდებით საბრუნავი კაპიტალის საშ. ნაშთთან
K ბრუნვადობის = Q რეალიზ / S
3)დატვირთვის კოეფიციენტი - გვიჩვენებს 1 ლარის რეალიზებული პროდუქციის

წარმოებისთვის საჭირო საბრუნავი კაპიტალის ღირებულებას და იგი ბრუნვადობის
შებრუნებულია
K დატვირთვის = S / Q რეალიზ.
4) ბრუნვადობა დღეებში - 1 ბრუნვის საშ. ხანგრძლივობა, გვიჩვენებს დროს

კალენდარულ დღეებში რომელიც საჭიროა საბრუნავი კაპიტალის ერთჯერად
ამობრუნებისთვის. კალენდარული დღეთა რიცხვი / დატვირთვის კოეფიციენტთან
t = D / K ბრუნვადობა ან t = D * Kდატვირთვა
5) საანგარიშო პერიოდში გამოთავისუფლებულები საბრუნავი კაპიტალის

მოცულობა ბრუნვადობის ცვლილებების ხარჯზე საბაზისოსთან შედარებით.
Nგამოთავისუფლებული = S1 – Q1რეალიზ/D * t0
Nგამოთავისუფლებული =(K1დატვირთვა - K0დატვირთვა) * Q1რეალიზ.
ეროვნულ ანგარიშთა სისტემა

მთლიანი შიდა პროდუქტისა და ეროვნული
შემოსავლის სტატისტიკა
1.ეროვნულ ანგარიშთა სისტემის არსი
ეროვნულ ანგარიშთა სისტემა არის ურთიერთდაკავშირებულ მაჩვენებელთა

სისტემა, რომელიც გამოიყენება საბაზრო ეკონომიკის ქვეყნებში მაკროეკონომიკური
პროცესების აღწერისა და ანალიზის მიზნით. იგი არის მაკროეკონომიკურიი
ანგარიშების თანმიმდევრული და ინტეგრირებული ნაკრები საერთაშორისო დონეზე
შეთანხმებული კონცეფციის განმარტების, კლასიფიკაციის და აღრიცხვის წესის
საფუძველზე.
2. ეროვნულ ანგარიშთა სისტემის (1993) ანგარიშთა კლასები

3. ეროვნულ ანგარიშთა სისტემის სტრუქტურა
ანგარიში ასახავს ოპერაციებს, აქტივებს ან სამეურნეო ერთეულების ვალდებულებებს. ის

წარმოადგენს ორმხრივ ცხრილს, სადაც რესურსებისა და გამოყენების ჯამებს შორის
ტოლობა მიიღწევა დამაბალანსებელი მუხლის მეშვეობით.
4.ეროვნული ანგარიშების შედგენის ძირითადი პრინციპები
თანმიმდევრობის პრინციპი - ეას - ში ანგარიშების ძირითადი პრინციპის ციკლი

თანმიმდევრობის მიხედვით წარმოება  შემოსავლების ფორმირება 
შემოსავლების განაწილება შემოსავლების გამოყენება
„T” ფორმის პრინციპი - ყველა ანგარიში შდგება 2 განყოფილებისგან (სვეტი) მარჯვენა

მოიცავს რესურსებს, ხოლო მარცხენა გამოყენებას.
ორმაგი ჩანაწერისა და ანგარიშების ურთიერთდაკავშირების პრინციპი - ეას-ში

ყოველი ოპერაცია ორჯერ აისახება, წინა ანგარიშის განყოფილებაში „გამოყენება“ და
მომდევნო ანგარიშის განყოფილებაში „რესურსები“.
საბალანსო მეთოდი - ყველა ეკონ. ნაკადი რეგისტიტდება ბალანსის ფორმით
გაანგარიშბითი კატეგორიები - დამაბალანსებელი მუხლი უწინარესად არის

გაანგარიშებითი კატეგორია. მისი დანიშნულება რესურსებისა და გამოყენების მოცულობებს
შორის ბალანსის უზრუნველყოფის გარდა არის ეკონ. პროცესების დახასიათება, რაც ას
მნიშვნელოვან მაკროეკონომიკურ მაჩვენებლად აქცევს.
5.სასაქონლო ნაკადების მეთოდი
ეს მეთოდი გამოიყენება ინფორმაციის დეფიციტის ან თანმიმდევრობით

შდგენილ ანგარიშბში გამოვლენილი მნიშვნელოვანი სხვაობის შემთხვევაში. იწყებენ
შეცდომების ძიებას. დანახარჯის, გამოშვების ცხრილებით აგებენ მათემატიკურ
მოდელებს, რათა ოპერატიულად გამოიანგარიშონ ინფორმაციის დეფიციტის დროს
ანგარიშები. თითოეული ანგარიშის მიხედვით ცალკეული სახეობის პროდუქტის
რესურსების მაჩვენებელი უნდა შეედაროს მისივე გამოყენების მაჩვენებელს. ასე
დგინდება გადახდები და შემდეგ ხდება კორექტირება.
6.მშპ–ს ცნება
მაკროეკონომიკურ სტატისტიკაში ყველაზე ხშირად გამოყენებადი

ინდიკატორია, რომელიც ქვეყნის ეკონომიკური საქმიანობის შედეგების
დახასიათებისთვის გამოიყენება. მშპ არის პროდუქტი ანუ წარმოების შედეგი - ყველა
საქონელი და მომსახურება, რომელიც გამოიყენება საბოლოო მოხმარების,
დაგროვებისა და ექსპორტისთვის. მასში არ შედის შუალედური საქონელი და
მომსახურება, რომელიც დახარჯულია წარმოების პროცესში ნედლეულის, მასალის,
საწვავის, ენერგიის და ა.შ, სახით.
7.მშპ–ს სტატისტიკის ამოცანები
1) შეისწავლის მშპ ღირებულების საერთო მოცულობას.
2)დაადგინოს მშპ სტრუქტურა და მისი ძვრები მოცემულ პერიოდში
3)შეისწავლოს მშპ დინამიკა ქრონოლოგიური თარიღების მიხედვით
4)კორელაციური-რეგრესიული მეთოდების გამოყენებით დაადგინოს მშპ - ზე

მოქმედი ფაქტორების ზეგავლენა .
8.მშპ–ს გაანგარიშების საწარმოო მეთოდი
1) მშპ საბაზრო ფასებში - საქონლისა და მომსახურების მთლიანი გამოშვება საბაზისო

ფასებში - შუალედური მომსახურების საერთო ღირებულება + გადასახადები
პროდუქციაზე - სუბსიდიები პროდუქციაზე.
2) მშპ საბაზრო ფასებში - მთლიანი დამატებული ღირებულების ჯამს საქმიანობის

სახეების მიხედვით საბაზრო ფასებში. იგი მოიცავს წმ. გადასახადებს პროდუქციაზე
(გადასახადები - სუბსიდიები ) ასევე გაიანგარიშება, როგორც სხვაობა მთლიან
გამოშვებას და შუალედურ მოხმარებას შორის.~
3) მშპ საბაზრო ფასებში - ეკონომიკის სექტორებში მდღ -ების ჯამი.
9.მშპ–ს გაანგარიშების საბოლოო გამოყენების მეთოდი
საბოლოო დანახარჯების მეთოდით მშპ გაიანგარიშება, როგორც საქონლისა და

მომსახურების საბოლოო მოხმარებისა და მთლიანი დაგროვების ჯამი ექსპორტ-
იმპორტის სალდოს გათვალისწინებით.
10. მშპ–ს გაანგარიშების განმანაწილებითი მეთოდი
განაწილების მეთოდი - პირველადი შემოსავლების ჯამი, რომელიც რეზიდენტი

ეკონ. ერთეულების მიერ ნაწილდება საქონლისა და მომსახურების მწარმოებელთა
შორის. დაქირავებულ მომუშავეთა შრომის ანაზღაურებას + წმ.გადასახადები
წარმოებასა და იმპორტზე + მთლიანი მოგება + მთლიანი შერეული შმოსავალი.
საბოლოო მოხმარების მეთოდით მშპ გაინაგარიშება, როგორც საბოლოო

მოხმარებისა და მთლიანი დაზოგვის ჯამი ექსპორტ - იმპორტის სალდოს
გათვალისწინებით.
11. მშპ–ს სტრუქტურის სტატისტიკური შესწავლა
მშპ-ს სტრუქტურა ეწოდება მის შემადგენლობას და თითოეული შემადგენელი

ნაწილის ხვედრით წილს. მშპ-ს პროდუქტულობა საერთო მოცულობაში .
სტატისტიკა მის დასახასიათებლად გამოყოფს ისეთ ნიშნებს, როგორიცაა
დარგობრივი, რეგიონალური, გამოყენების ხარჯვითი და სხვა.
12. მშპ–ს დინამიკის სტატისტიკური შესწავლა

იგი სწავლობს დინამიკის შეფარდებით სიდიდეებით. მათ შორისაა დინამიკური
მწკრივის აბსოლუტური და შეფარდებითი სიდიდეები. იგი შეიძლება ნომინალური
და რეალური ღირებულებებით გამოვიანგარიშოთ.
13. მშპ–ს უცვლელ ფასებში გადაყვანის მეთოდები
მშპ-ის გადაანგარიშების მეთოდები მუდმივ ფასებში 𝑞1 𝑝0 = 𝑞1 𝑝0

∑𝑝0 𝑞1
დეფლირების მეთოდი ∑𝑝1 𝑞1 ∶ 𝐼𝑃 = ∑𝑝0 𝑞1 𝐼𝑝 = (პააშეს ინდექსი)
∑𝑝0 𝑞0
ექსტრაპოლაციის მეთოდი ∑𝑝0 𝑞0 ∗ 𝐼𝑞 = ∑𝑝0 𝑞1
ორმაგი დეფლირების მეთოდი ∑ მთლიანი გამოშვება მუდმივ ფასებში -

∑ შუალედური მოხმარება მუდმივ ფასებში.
14. ეროვნული შემოსავლის ცნება
იგი წარმოადგენს მოცემული ქვეყნის რეზიდენტების მიერ მიღებული

პირველადი შემოსავლების (შრომის ანაზღაურება, მოგება, შერეული შემოსავალი,
შემოსავლები საკუთრებიდან, გადასახადები წარმოებასა და იმპორტზე) ჯამს.
ეროვნული შემოსავალი შეიძლება გაანგარიშებული იყოს როგორც ძირითადი
კაპიტალის მოხმარების გათვალისწინებით, რომლის შედეგად მიიღება მეშ, ისე
ძირითადი კაპიტალის მოხმარების გამოკლებით - წმ. ეროვნული შემოსავალი.
სიღარიბის სტატისტიკა
1.სასურსათო მინიმუმის არსი
სასურსათო მინიმუმი ეწოდება კვების პროდუქტების იმ ნაკრებს, რაც

ფიზიოლოგიური ნორმების, მათი კალორიულობისა და საბაზრო ფასების მიხედვით
მინიმალურად მაინც საჭიროა ადამიანის ფიზიკური არსებობისა და
სიცოცხლისუნარიანობის შესანარჩუნებლად.
2.სამომხმარებლო მინიმუმი
სასურსათო მინიმუმს მიმატებული არასასურსათო საქონლის მოხმარება და

გაწეული მომსახურების ღირებულება შეადგენს სამომხმარებლო მინიმუმს, მას თუ
დავუმატებთ სსხვადასხვა გადასახადებს და შენატანებს მივიღებთ საცხოვრებელ ანუ
საარსებო მინიმუმს.
3.საარსებო მინიმუმი
საარსებო მინიმუმი შემოსავლის ის დონეა,რომელიც უზრუნველყოფს ადამიანის

ჯანმრთელობასა და სიცოცხლის შენარჩუნებისთვის დოვლათისა და მომსახურების
მინიმალური ოდენობით შეძენას. იგი მოიცავს დანახარჯებს, რომელიც
აუცილებელია მინიმალური რაოდენობის სასურსათო და არასასურსათო საქონლისა
და აუცილებელი მომსახურების შეძენაზე.
1. მედიანური და მოდალური მოხმარება
Moda medianis pormulebi
სიღარიბის დონე
ღარიბი მოსახლეობის ხვედრითი წილია მოსახლეობის საერთო სიცხოვნობაში.
K = q / n * 100
q – ღარიბების რიცხოვნობა
n – მოსახლეობის საერთო რიცხოვნობა
K - ღარიბთა ხვედრითი წილი მთელ მოსახლეობაში.
სიღარიბის სიღრმე
რადგანაც ღარიბებს მთელს მსოფლიოში ყველას ერთნაირი ცხოვრების დონე არ

აქვთ, გამოითვლიან სიღარიბის სიღრმეს. ეს მაჩვენებელი ახასიათებს სიღარიბის
ზღვრიდან ანუ საარსებო მინიმუმიდან შემოსავლების მიხედვით ღარიბების
დაშორების საშუალო მანძილს. P1=∑ ( z - 𝑦𝑖 ) / 𝑛𝑧
z - საარსებო მინიმუმი
𝑦𝑖 - ღარიბი მოსახლეობის მოხმარება
n - მოსახლეობის რიცხოვნობა
სიღარიბის სიმწვავე
ღარიბი მოსახლეობის ქვედა ფენების ეკონომიკური მდგომარეობა
𝑃𝑧 = 1/n ∑ ( (z - 𝑦𝑖 ) ∶ 𝑧)2
მაჩვენებელი საბაზისოპერიო საანგარიშოპერიოდ

(ათასილარი) დი ი
ძირითადიკაპიტალისსაშუალოწლიურიმოცუ 22250 25900
ლობა
გამოშვებულიპროდუქციაშესადარისფასებში 46500 49210
3. ძირითადი კაპიტალის საშუალოწლიური მოცულობის (დინამიკის ინდექსი);

საშუალო სულადობრივი თვიური მოსახლეობის რიცხოვნობა

შემოსავალი
(მლნ.კაცი)
(ლარი)
100-მდე 0,5
100-200 0,3
200-300 0,1
300-400 0,4
400-500 0,1
500-600 1,0
600-700 1,2
700-ისზევით 0,4
გაიანგარიშეთ დიფერენციაციის მაჩვენებლები: გალტონის დიფერენციაციის აბსოლუტური

მაჩვენებელი, ხარისხობრივი მაჩვენებელი და კვარტილური კოეფიციენტი.

2017 წ. (T0) 2018 წ. (T1) 2017 წ. (f0) 2018 წ. (f1)
ვაჭრობა 300 280 700 900
სულ 1060 1080 1500 1600

2. 2019 წლის მესამე კვარტალში წინა წლის მესამე კვარტალთან შედარებით
პროდუქციის ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა შეადგინა 1,08.
3. დარგის ფასების ინდექსმა შეადგინა 0.98
3. დარგის საანგარიშო პერიოდის მთლიანი დამატებითი ღირებულება მიმდინარე
ფასებში.
2018 წლისათვის სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა 74 წელია, მშპ- მოცულობა- 38 778,5

მლნ.ლარი, მოსახლეობის საერთო რიცხოვნობა - 3 723,5 ათ კაცი,
ასაკი
ორივესქესი
3 723,5
სულმოსახლეობა
51,0
-1
228,6
1–4
256,1
5–9
218,8
10 – 14
205,8
15 – 19
220,6
20 – 24
262,5
25 – 29
271,9
30 – 34
252,3
35 – 39
241,2
40 – 44
234,4
45 – 49
236,3
50 – 54
262,4
55 – 59
229,0
60 – 64
191,7
65 – 69
123,6
70 – 74
108,2
75 – 79
85,4
80 – 84
43,7
85+

2018წ
მოსწავლეთა რიცხოვნობა ზოგადსაგანმანათლებლო

584.4
დაწესებულებებში, ათასი
სტუდენტთა რიცხოვნობა უმაღლეს საგანმანათლებლო
147.7
დაწესებულებებში, ათასი
დოქტორანტების რაოდენობა, ერთეული 3 512
mosaxleobis 2016 2017 2018

jgufebi
I 0,6 0,8 0,7
II 1,9 2,0 2.3
III 3,0 3,1 3.0
IV 4,2 4,3 4,5
V 5,6 5,6 5.5
VI 7,3 7,2 6.5
VII 9,2 9,1 9.0
VIII 12,1 11,9 12.0
IX 16,5 16,7 16.0
X 39,6 39,3 40.0
sul 100,0 100,0 100.0
შემოსავლების დიფერენციაციის ხარისხი და გამოიტანეთ შესაბამისი დასკვნები.
2016 წელს გაყიდული საქონლისა და მომსახურების საერთო ღირებულებამ შეადგინა 500

ათასი ლარი, მ.შ. სასურსათო საქონლბრუნვის მოცულობა – 250 ათ. ლარი, არასასურსათო –
200 ათ. ლარი, ხოლო დანარჩენი მომსახურების ღირებულებაა. სასურსათო საქონელზე
ფასები გაიზარდა 3 %–ით, არასასურსათოზე 10%–ით, ხოლო მომსახურების ტარიფები
დარჩა უცვლელი. განსაზღვრეთ, როგორ შეიცვალა ცხოვრების ღირებულების ინდექსი,
მოსახლეობის რიცხოვნობა ასაკის და სქესის მიხედვით, 1 იანვრის მდგომარეობით (ათასი

კაცი)
2018
ორივესქესი მამაკაცი ქალი

ასაკი
სულ 3 729,6 1 791,6 1 938,1
0 53,2 27,6 25,6
1-4 225,0 116,2 108,8
5-9 256,0 133,7 122,3 გაიანგარიშეთ დემოგრაფიული დატვირთვის
10-14 210,7 111,6 99,1 მაჩვენებლები
15-19 208,6 110,4 98,2
20-24 224,7 117,2 107,4
25-29 273,3 137,7 135,6
30-34 273,1 136,9 136,1
35-39 251,7 124,6 127,1
40-44 242,1 119,7 122,4
45-49 235,5 114,7 120,8
50-54 244,8 116,5 128,2
55-59 261,6 120,5 141,1
60-64 223,2 98,3 124,9
65-69 187,5 78,0 109,4
70-74 108,8 42,6 66,1
75-79 126,1 45,1 81,0
80-84 79,5 27,1 52,4
85+ 44,3 12,9 31,4
დაქირავებითდასაქმებულთასაშუალოთვიურ დაქირავებითდასაქმებუ მეორა სიხშ S

ინომინალურიხელფასისაწარმოში, ლარი ლთარიცხოვნობა. კაცი დი ირე
დაჯგ
უფება
0-100 12 0-100 12 1
2
100-150 11 100- 40 5
200 2
150-180 28 200- 6 5
300 8
180-300 7 300- 4 6
400 2
300-400 4 400- 6 6
500 8
400-600 11 500- 5 7
600 3
600-800 19 600- 10 8
700 3
800-900 2 700- 9 9
800 2
900-ისზევით 16 800- 2 9
900 4
900-ის 16 1
ზევით 1
0
განსაზღვრეთშრომისანაზღაურებისდიფერენციაციისხარისხიყველაშესაძლოხერხისადამეთ
ოდისგამოყენებით
V=Kkv*1.5=66,72*1.5=100.08
ლარი, ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა – 1.2, ფასების ინდექსმა – 0,98. მთლიანი
დამატებითი ღირებულების ხვედრითმა წილმა მოცემული დარგის გამოშვებაში– 0,2.

მოსახლეობისრიცხოვნობა 2017წლის 1იანვრისათვისშეადგენდა 3713,7 ათ. კაცს, ხოლო

2018წლის 1 იანვრისათვის 3720,1 ათ. კაცს
დაბადებულთარიცხოვნობა 59,2 ათ. კაცს
შრომისუნარიანიმოსახლეობისრიცხოვნობა 2001,5 ათ. კაცს

შრომისუნარიანიასაკისმოსახლეობამკი 2517,5 ათ. კაცს
განსაზღვრეთშრომითირესურსებისრიცხოვნობაპერსპექტიული2020წლისათვის
საქართველოში საარსებო მინიმუმი 2017 წლის მარტისათვის 176.9 ლარით განისაზღვრა,

მოსახლეობის საერთო რიცხოვნობა 3 729.6 ათ. კაცია, აქედან ღარიბ მოსახლეობას 15 %
უჭირავს, მათი მოხმარება შემდეგი სურათით ხასიათდება
შუა წერტილები მოხმარება ერთ სულ ღარიბების რიცხოვნობა S

ინტერვალის მოსახლეზე (ღარბ
10 0-20 10 10
30 20-40 58 68
50 40-60 122 190
70 60-80 50 240
90 80-100 80 320
110 100-120 150 470
130 120-140 20 490
150 140-დან ზევით 70 560
განსაზღვრეთ, ღარიბი მოსახლეობის მოდალური და მედიანური მოხმარება, სიღარიბის

დონე და სიღრმე.
11კვირა სახელმწიფო ფინანსებისა და ფასების სტატისტიკა
1. ბიუჯეტის ცნება
saxelmwifo biujeti – saqarTvelos
parlamentis mier damtkicebuli saqarTvelos centraluri xelisuflebis
Semosulobebis, agreTve misi funqciebisa da valdebulebebis Sesrulebis
mizniT gasawevi gadasaxdelebisa da naSTis cvlilebis erTobliobaa
2. საბიუჯეტო სტატისტიკის შესწავლის ობიექტი და საგანი
3. საბიუჯეტო სტატისტიკის შესწავლის საგანი

4. საბიუჯეტო შემოსავლების სტატისტიკური შესწავლის მეთოდები
5. საბიუჯეტო ხარჯების სტატისტიკური ანალიზის მეთოდები
6. გადასახადების არსი და სახეები
7. საგადასახადო შემოსავლების სტრუქტურისა და დინამიკის სტატისტიკური
შესწავლა
8. კრედიტი
9. საკრედიტო თანხების გამოყენების მაჩვენებლები
10. მარტივი და რთული პროცენტის გაანგარიშების მათემატიკური ხერხი
საპროცენტო განაკვეთის ორი ძირითადი სახე: მარტივი და რთული
1. 𝑃 + 𝑃𝑖 + 𝑃𝑖 = 𝑃(1 + 𝑖 + 𝑖) = 𝑃(1 + 2𝑖)
𝑆 = 𝑃(1 + 𝑛𝑖)
2. 𝑆1 =𝑃 + 𝑃𝑖 = 𝑃(1 + 𝑖)
𝑆2 = 𝑆1 + 𝑆1 𝑖 = 𝑆1 (1 + 𝑖) = 𝑃(1 + 𝑖)(1 + 𝑖) = 𝑃(1 + 𝑖)2
𝑆𝑖 = 𝑃(1 + 𝑖)𝑛
𝑃 - თავდაპირველი თანხაა;
𝑖 - საპროცენტო განაკვეთი;
𝑛 - წელთა რიცხვი;
𝑆 - დაგროვილი ფული, თავდაპირველი თანხა მასზე დარიცხული პროცენტით

ვადის (პერიოდის) ბოლოს.
11. რას ითვალისწინებს სადაზღვევო სისტემა

დღეს მოქმედი კანონმდებლობით საგადასახადო სისტემა მოიცავს შემდეგ
გადასახადებს:
გადასახადი შემოსავალზე, მოგებაზე და კაპიტალის ღირებულების ზრდაზე:
საშემოსავლო გადასახადი;
მოგების გადასახადი;
საყოველთაო გადასახადები საქონელსა და მომსახურებაზე:
დამატებული ღირებულების გადასახადი;
აქციზი;
გადასახადები საგარეო ვაჭრობასა და საგარეო-ეკონომიკურ ოპერაციებზე:
იმპორტის გადასახადი;
გადასახადი საკუთრებაზე:
ქონების გადასახადი;
სხვა გადასახადები
12. სტატისტიკური გაანგარიშებანი სიცოცხლის დაზღვევაში
13. ინფლაციის ცნება და სახეები
inflacia niSnavs fasebis saerTo donis amaRlebas, romelic
ganapirobebulia brunvaSi myofi fuladi masisa da misi saqonliT
uzrunvelyofas Soris wonasworobis darRveviT. igi damangrevel gavlenas axdens rogorc
makro – ise mikroekonomikur procesebze, biznessa da menejmentze
14. ინფლაციის დონის სტატისტიკური შესწავლა
inflaciis donis saerTo
daxasiaTebisaTvis gamoiyeneba ori maCvenebeli: pirveli, samomxmareblo
fasebis indeqsi, romelic saSualebas iZleva Sefasdes inflaciis done
samomxmareblo bazarze da zomavs im fasebis saSualo cvlilebas,
romelsac qalaqis mosaxleoba ixdis saqonlisa da momsaxurebis
fiqsirebuli kalaTis SesaZenad; dReisaTvis samomxmareblo fasebis indeqsi
erTaderTi maCvenebelia, romlis saSualebiTac izomeba qveyanaSi
inflaciis done; meore, mTliani erovnuli produqtis deflatori (mTliani
Sida produqtis deflatori - saqarTveloSi), romelic afasebs inflaciis
dones saxelmwifoSi warmoebuli da moxmarebuli mTliani dovlaTis
mixedviT.
15. დეფლიატირება და დეფლატორი
(mTliani Sida produqtis deflatori - , romelic afasebs inflaciis dones saxelmwifoSi
warmoebuli da moxmarebuli mTliani dovlaTis
mixedviT.
deflireba ekonomikuri maCveneblebidan inflaciis gavlenis gamoTiSvis procesia, romlis
ganxorcielebis mizniTac gamoiyeneba deflatorebi.
16. დეფლიატირების მეთოდები
indeqs-deflatori mTels msoflioSi gaiangariSeba paaSes fasebis
indeqsis formuliT:
ormagi deflirebis meTodi
deflirebis mesame meTodi - es aris mTliani damatebuli Rirebulebis sabaziso donis

eqstrapolaciis meTodi
მე13 კვირა sagareo ekonomikuri urTierTobebis statistika

saleqcio sakiTxebi:
1. sagareo ekonomikuri urTierTobebis statistikis ZiriTadi amocanebi;
საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების სტატისტიკის ძირითადი ამოცანებია:
1. საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების პროცესების შესახებ სტატისტიკურ
მონაცემთა შეგროვება კონკრეტული დროისა და სივრცის მიხედვით და
შესაბამისი საინფორმაციო ბაზების ფორმირება;
2. მიღებული ინფორმაციის პირველადი დამუშავება;
3. საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების პროცესების ანალიზი, რაც
გულისხმობს შემდეგს:
3.1. საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების პროცესების მოცულობის
შესწავლა დინამიკაში და ადეკვატური მაჩვენებლების გაანგარიშება;
3.2. საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების პროცესების სტრუქტურის
შესწავლა დინამიკაში და ადეკვატური მაჩვენებლების გაანგარიშება;
3.3. საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების პროცესებს შორის კავშირის
სტატისტიკური მაჩვენებლების გაანგარიშება;
4. უცხოური ინვესტიციების მოცულობისა და სტრუქტურის შესწავლა
დინამიკაში და ადეკვატური სტატისტიკური მაჩვენებლების გაანგარიშება;
5. სახელმწიფოს საგარეო ვალის სტატისტიკის წარმოება;
6. საგადასახდელო ბალანსის წარმოება;
7. საერთაშორისო სატრანსპორტო გადაზიდვების მოცულობისა და
სტრუქტურის შესწავლა ცალკეული ქვეყნებისა და რეგიონების მიხედვით;
8. საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების პროცესების მოცულობისა და
სტრუქტურის სტატისტიკური პროგნოზების გაანგარიშება;
9. საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების მახასიათებელი სტატისტიკური
მონაცემების პუბლიკაცია.
2. sagareo ekonomikuri urTierTobebis statistikaSi gamoyenebuli ZiriTadi cnebebi
dსაგარეო ვაჭრობის ბალანსი,
ექსპორტი,
იმპორტი,
რეექსპორტი,
საგარეო ვაჭრობის სალდო,
საგარეო ვაჭრობის ბრუნვა,
სასაქონლო კლასიფიკატორი,
სავალუტო კურსი და სხვ. a kategoriebi;
3. sagareo vaWrobis oficialuri statistikis warmoebis mokle meTodologia da praqtika

saqarTveloSi sagareo ekonomikuri urTierTobebis statistikis maCvenebelTa sistema;
საგარეო ვაჭრობაში საქართველო იყენებს აღრიცხვის “ზოგად მეთოდს”, რაც ნიშნავს
იმას, რომ საქონლის ექსპორტ-იმპორტის აღრიცხვის ძირითადი კრიტერიუმია მის
მიერ ქვეყნის ეკონომიკური ტერიტორიის გადაკვეთა.
 ექსპორტი აღრიცხულია FOB ფასებში

 იმპორტი აღრიცხულია CIFფასებში
4. sagareo vaWrobis moculobisa da struqturis statistikuri analizi;
 ექსპორტ-იმპორტის მოცულობის დინამიკის შესწავლა
 ექპორტ-იმპორტის სტრუქტურის შესწავლა
 . საგარეო ვაჭრობის მოცულობა საშუალოდ 1 მცხოვრებზე
̅ბრ = 𝑄
𝐾 𝑄-საგარეო ვაჭრობის მთლიანი ბრუნვა
𝑆̅
 ̅ექს = 𝐸
ექსპორტის საშუალო სიდიდე ერთ მცხოვრებზე გაანგარიშებით 𝐾 𝑆̅
 ̅იმპ = 𝐼𝑚
იმპორტის საშუალო სიდიდე ერთ მცხოვრებზე გაანგარიშებით 𝐾 𝑆̅
 საგარეო ვაჭრობის სალდოს შეფარდებითი მაჩვენებელი, რომელიც გვიჩვენებს
. საგარეო ვაჭრობის დეფიციტურობის ან პროფიციტურობის მნიშვნელოვნებას
𝐾̅სალდ = 𝐸−𝐼𝑚 = 𝑁
𝑆̅ 𝑆̅
𝐼𝑚
 იმპორტისა და ექსპორტის თანაფარდობა 𝐾 = 𝐸
∑ 𝑝𝑞
 ექსპორტ-იმპორტის ფასების საშუალო დონე 𝑝̅ = ∑𝑞
 ექსპორტ-იმპორტის ფასების დინამიკა
5. ucxouri investiciebis statistika;
6. sagareo ekonomikuri urTierTobebis geografiuli ganawilebis statis-tika;
საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების გეოგრაფიის სტატისტიკის ძირითადი

ამოცანებს მიეკუთვნება:
1. საზღვარგარეთის ცალკეულ ქვეყნებთან და მათ გაერთიანებებთანბეკონომიკურ
ურთიერთობათა მოცულობისა და დინამიკის შესწავლა კონკრეტული
მიმართულებების (სფეროების) მიხედვით, როგორიცაა, მაგალითად,

ექსპორტიმპორტი, საფინანსო-საკრედიტო, საინვესტიციო და სხვა საქმიანობები;
2. საზღვარგარეთის ცალკეულ ქვეყნებთან და მათ გაერთიანებებთან ეკონომიკურ

ურთიერთობათა სტრუქტურისა და დინამიკის შესწავლა კონკრეტული პროცესების
მიხედვით;
3. განსაზღვროს საგარეო ეკონომიკურ ურთიერთობათა ეფექტიანობა პარტნიორი

ქვეყნებისა და მათ გაერთიანებების მიხედვით, ცალკეული
მიმართულებების ჭრილში;
4. გაიანგარიშოს საგარეო ეკონომიკურ ურთიერთობათა მოცულობისა და

სტრუქტურის სხვადასხვა ვადიანი პროგნოზები ცალკეული ქვეყნებისა და მათი
გაერთიანებების მიხედვით და ასევე ცალკეული მიმართულებების ჭრილში.
7. saxelmwifo sagareo valis statistika;

8. sagadasaxdelo balansis statistika
მე14 კვირა
შუალედური გამოცდა
სპეციალობა - ეკონომიკა
სწავლების საფეხური - ბაკალავრიატი - IIკურსი
კურსში - სტატისტიკა ეკონომიკასა და ბიზნესში 2
ვარიანტი 1
თეორიული საკითხი : ძირითადი კაპიტალის მოძრაობის, მდგომარეობისა და ვარგისიანობის

კითხვები
1. საექსპერტო გამოკითხვა სოციალურ სტატისტიკაში
საექსპერტო გამოკითხვა გამოიყენება ჰიპოთეზების დასაზუსტებლად, პროგნოზების

შესამუშავებლად და გარკვეულ სოციალურ მოვლენათა და პროცესთა ინტერპრეტაციის
შესავსებად. აქ დომინირებს ღია ფორმულირებები, ხოლო დახურული კითხვები
განკუთვნილია სიმტკიცის დონის შესაფასებლად, უკვე გამოთქმული მოსაზრებების
განსამტკიცებლად ან უარსაყოფად. იგი კომპეტენტური სპეციალისტების – მეცნიერთა ან
პრაქტიკოს-ექსპერტთა ხელში, რომლებიც შეფასებისათვის ქულათა სისტემას იყენებენ,
სოციალური ინფორმაციის მიღების მნიშვნელოვან წყაროს წარმოადგენს. მარტივია და
რეკომენდირებულია სოციოლოგიური გამოკვლევების ჩატარებისას. საექსპერტო
გამოკითხვის ერთ-ერთ ვარიანტს წარმოადგენს დელფის მეთოდი რომლის დროსაც
თავდაპირველად ხდება ექსპერტთა მიერ ყველაზე უფრო მნიშვნელოვან პუნქტებზე
პოზიციათა დაფიქსირება და აზრთა თანხვედრის დონის გამოვლენა, პირველი ექსპერტიზის
შემდეგ კი გამოთქმული შეფასებების მოწესრიგება სარწმუნოობის, ალბათობის, უტყუარობის,
პრიორიტეტულობის დონის მიხედვით.
K = N / Sსაშუალო * 1000 (შობადობა) წლის მანძილზე დაბადებულთა რიცხვი /

მოსახლეობის საშუალო წლიურ მაჩვენებელთან
Km = M / Sსაშუალო * 1000 (მოკვდაობა) წლის მანძილზე გარდაცვლილთა რიცხვი
/ მოსახლეობის საშუალო წლიურ მაჩვენებელთან
K= N - M / Sსაშუალო * 1000 (ბუნებრივი მატების კოეფიციენტი) დაბადებულთა
და გარდაცვლილთა რიცხვების სხვაობა გაყოფილი მოსახლეობის საშუალო
წლიურ მაჩვენებელთან ან K = 𝐾𝑁 − 𝐾𝑀
N - დაბადებულთა რიცხვი
M - გარდაცვლილთა რიცხვი
3. ადამიანის ჰუმანური განვითარების ინდექსი.

ის მოიცავს ცხოვრების დონის 3 ძირითად მაჩვენებელს, რომლებიც
 ასახავს ცხოვრების დონის მნიშვნელოვან ასპექტებს:
 ახალშობილთა მოსალოდნელი სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობის მაჩვენებელს;
 განათლების დონის მაჩვენებელს;
 ერთ სულ მოსახლეზე მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ) რეალური მოცულობის
მაჩვენებელს.
 ჰუმანური განვითარების ინდექსის შემადგენელი თითოეული მაჩვენებლის ინდექსს.
 გაიანგარიშება შემდეგი ფორმულით:
𝑥𝑖 − 𝑥𝑖 𝑚𝑖𝑛
𝐼=
𝑥𝑖 𝑚𝑎𝑥 − 𝑥𝑖 𝑚𝑖𝑛
3.ადამიანის ჰუმანური განვითარების ინდექსი მოიცავს ცხოვრების დონის 3

მაჩვენებელს:ახალშობილთა მოსალოდნელი სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობის
მაჩვენებელი, განათლების დონის მაჩვენებელი და ერთ სულ მოსახლეზე მთლიანი შიგა
პროდუქტის მაჩვენებელი. და სწორედ ადამიანის ჰუმანური განვითარების ინდექსი
წარმოადგენს მოცემული მაჩვენებელთა საშუალო არითმეტიკულს..
4. სიღარიბის სიღრმე.
რადგანაც ღარიბებს მთელს მსოფლიოში ყველას ერთნაირი ცხოვრების დონე არ

აქვთ, გამოითვლიან სიღარიბის სიღრმეს. ეს მაჩვენებელი ახასიათებს სიღარიბის
ზღვრიდან ანუ საარსებო მინიმუმიდან შემოსავლების მიხედვით ღარიბების
დაშორების საშუალო მანძილს. P1=∑ ( z - 𝑦𝑖 ) / nz
z - საარსებო მინიმუმი
𝑦𝑖 - ღარიბი მოსახლეობის მოხმარება
n - მოსახლეობის რიცხოვნობა
5. მშპ–ს გაანგარიშების განმანაწილებითი მეთოდი.

განაწილების მეთოდი გამოიყენება პირველ სტადიაზე იგი წარმოადგენს
პირველადი შემოსავლების ჯამს, რომელიც რეზიდენტი ეკონომიკური
ერთეულების მიერ ნაწილდება საქონლისა და მომსახურების მწარმოებელთა
შორის. დაქირავებულ მომუშავეთა შრომის ანაზღაურებას + წმ.გადასახადები
წარმოებასა და იმპორტზე + მთლიანი მოგება + მთლიანი შერეული შმოსავალი.
ლარი, ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა – 1.2, ფასების ინდექსმა – 0,98. მთლიანი დამატებითი
მოსახლეობის რიცხოვნობა 2017 წლის 1იანვრისათვის შეადგენდა 3713,7 ათ. კაცს, ხოლო
2018 წლის 1 იანვრისათვის 3720,1 ათ. კაცს


მოხმარება ერთ სულ მოსახლეზე (ღარბ ღარიბების რიცხოვნობა

0-20 10
20-40 58
40-60 122
60-80 50
80-100 80
100-120 150
120-140 20
140-დან ზევით 70

თეორიული საკითხი : მთლიანი შიდა პროდუქტის გაანგარიშების მეთოდები
1. დემოგრაფიული დატვირთვის მაჩვენებლები
2. მოსახლეობის რიცხოვნობის დინამიკის შესწავალა: მოსახლეობის უცვლელი და

ცვალებადი მახასიათებლები
მოსახლეობის უცვლელი მახასიათებლებია: სქესი, დაბადების დრო, დაბადების

ადგილი, სოციალური წარმოშობა. არსებობს მახასიათებლები, რომლებიც იშვიათად
იცვლება: ეროვნება და სალაპარაკო ენა, ხოლო სხვა დანარჩენი სოციალურ-ეკონომიკური
მახასიათებლები შეიძლება ხშირად შეიცვალოს.
3. მოსახლეობის მსყიდველობითუნარიანობის ინდექსი

5. ძირითადი კაპიტალის ამორტიზაციის წლიური ფონდი და წლიური ნორმა

2. 2019 წლის მესამე კვარტალში წინა წლის მესამე კვარტალთან შედარებით პროდუქციის
ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა შეადგინა 1,08.
3. დარგის ფასების ინდექსმა შეადგინა 0.98
2018 წლისათვის სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა 74 წელია, მშპ- მოცულობა- 38 778,5

მლნ.ლარი, მოსახლეობის საერთო რიცხოვნობა - 3 723,5 ათ კაცი,
თეორიული საკითხი : სამუშაო ძალის მოძრაობის სტატისტიკა
1. როგორ გაიანგარიშება მოსახლეობის რიცხოვნობა წლის ბოლოსათვის ბუნებრივი და
მექანიკური მოძრაობის აბსოლუტური მაჩვენებლების მეშვეობით
წლის დასაწყისში მოსახლეობის რიცხოვნობა + დაბადებულთა რიცხოვნობა +

ჩამოსულთა რიცხოვნობა - გარდაცვლილთა რიცხოვნობა - ქვეყნიდან გასულთა
რიცხოვნობა
2. ცხოვრების ღირებულების ინდექსი
ცხოვრების ღირებულების ინდექსი გაიზომება სამომხმარებლო ფასების

ჰარმონიული ინდექსით.
𝐼 =∑𝑞1𝑝1/∑1 𝑖 𝑞1𝑝1
სადაც, 𝑞1 - სამომხმარებლო საქონლისა და მომსახურების ფიზიკური მოცულობა

საანგარიშო პერიოდისათვის;Type equation here. 𝑝1- სამომხმარებლო საქონლისა
და მომსახურების ერთეულის საბაზრო ფასი ან ტარიფი საანგარიშო პერიოდისათვის;
i-ცალკეული სახის სამომხმარებლო საქონლის ფასის ან მომსახურების ტარიფის
ინდივიდუალური ინდექსი.
3. მშპ–ს გაანგარიშების საწარმოო მეთოდი
წარმოების მეთოდით მშპ-ის გაანგარიშება ხდება წარმოების ანგარიშის ბაზაზე

და მისი მიღება შესაძლებელია სხვადასხვა ხერხით:
1) მშპ საბაზრო ფასებში - საქონლისა და მომსახურების მთლიანი გამოშვება

საბაზისო ფასებში - შუალედური მომსახურების საერთო ღირებულება +
გადასახადები პროდუქციაზე - სუბსიდიები პროდუქციაზე.
2) მშპ საბაზრო ფასებში - მთლიანი დამატებული ღირებულების ჯამს

საქმიანობის სახეების მიხედვით საბაზრო ფასებში. იგი მოიცავს წმ. გადასახადებს
პროდუქციაზე (გადასახადები - სუბსიდიები ) ასევე გაიანგარიშება, როგორც სხვაობა
მთლიან გამოშვებას და შუალედურ მოხმარებას შორის.~
3) მშპ საბაზრო ფასებში - ეკონომიკის სექტორებში მდღ -ების ჯამი.
4. აქტივების კლასიფიკაცია ეროვნულ სიმდიდრეში

ეკონომიკური აქტივები ღირებულების მქონე ობიექტებია, რომლებზეც
ინსტიტუციური ერთეულების მიერ ინდივიდუალურად ან კორექტიულად
ვრცელდება საკუთრების უფლება და რომელთა ფლობით მათ მფლობელებს
გარკვეული პერიოდის განმავლობაში შეუძლიათ ეკონომიკური სარგებლის მიღება.
აქტივებს არ მიეკუთვნება ადამიანური კაპიტალი, ის ბუნებრივი აქტივები,
რომლებიც არ ითვლება ეკონომიკურ აქტივებად და გარანტიის ტიპის პირობითი
აქტივები.
არაფინანსური აქტივები გვაქვს ორი სახის :
1)არაფინანსური წარმოებული აქტივები: ძირითადი მატერიალური (ბინა,
შენობა, მანქანა) და ძირითადი არამატერიალური (სასარგებლო წიაღის მოძიება,
პროგრამული უზრუნველყოფა) კაპიტალი, მატერიალური საბრუნავი კაპიტალის
მარაგები (მასალების და ნედლეულის საწარმოო მარაგი, მზა პროდუქცია,
ხელმეორად გასაყიდად გატანილი საქონელი) და ფასეულობები ( ძვირფასი ქვები,
ანტიკვარიატი ხელოვნების ნიმუშები)
2)არაფინანსური არაწარმოებული აქტივები: მატერიალური არაწარმოებული
აქტივები ( მიწა, სასარგებლო წიაღისეული, წყლის რესურსი) და არამატერიალური
არაწარმოებული აქტივები ( დაპატენტებული ობიექტი, ნაყიდი „ გუდვილი“ საქმიანი
კავშირები.
ფინანსური აქტივები: მონეტარული ოქრო და ნასესხობის სპეც უფლება, სესხები,
ფასიანი ქაღალდები აქციების გარდა, ნაღდი ფული და დეპოზიტები, დაზღვევის
ტექნიკური რეზერვები, აქციები და კაპიტალში მონაწილეობის სხვა სახეები.
5. ძირითადი კაპიტალის ბალანსი

ძირითადი კაპიტალის ბალანსი გამოიყენება ძირითადი კაპიტალის მოძრაობის
შესასწავლად. ძირითადი კაპიტალის ღირებულება წლის ბოლოს გაიანგარიშება :
Fწლის ბოლოს = Fწლის დასაწყისი +F შემოსული - Fგასული.
ძირითადი კაპიტალის საშუალო წლიური ღირებულებაა გამოითვლება :
1.( Fწლის დასაწყისი+ Fწლის ბოლო ) : 2
2.(1/2 F1 + F2 + …. + F (n-1) + 1/2Fn): (n-1) (თანაბრად დაცილებული მომენტებისთვის
ცნობილი თუა ძირითადი კაპიტალის ღირებულება

𝑅𝐹1 = 49210/25900=1,9 ლარი (საანგარიშო პერიოდი)
RF0 = 46500/22250=2,09 ლარი (საბაზისო პერიოდი)
iRF = RF1 / RF0 = 1,9 / 2,09 = 0,909

𝑖𝑄 = 𝑄1 ∶ 𝑄0 = 49210 / 46500 = 1,058
3. ძირითადი კაპიტალის საშუალოწლიური მოცულობის (დინამიკის ინდექსი);
iFსაშ = Fსაშ1 / Fსაშ0 = 25900 / 22250 = 1,164
საშუალო სულადობრივი თვიური მოსახლეობის რიცხოვნობა

შემოსავალი
(მლნ.კაცი)
(ლარი)
100-მდე 0,5
100-200 0,3
200-300 0,1
300-400 0,4
400-500 0,1
500-600 1,0
600-700 1,2
700-ის ზევით 0,4
გაიანგარიშეთ დიფერენციაციის მაჩვენებლები: გალტონის დიფერენციაციის აბსოლუტური

მაჩვენებელი, ხარისხობრივი მაჩვენებელი და კვარტილური კოეფიციენტი.

2017 წ. 2018 წ. 2017 წ. 2018 წ.
ვაჭრობა 300 280 700 900
სულ
თეორიული საკითხი მთლიანი შიდა პროდუქტის გადაანგარიშების მეთოდები მუდმივ

ფასებში
1. მიგრაციის შეფარდებითი მაჩვენებლები

3. შრომატევადობა.
4. ეროვნული ანგარიშების შედგენის ძირითადი პრინციპები
ეროვნული ანგარიშგების შედგენის რამოდენიმე ძირითადი პრინციპი არსებობს. ესენია:
1-თანმიმდევრობის პრინციპი, როდესაც ანგარიშგება აიგება ვკლავწარმოების ციკლის

თანმიმდევრობის მიხედვით
2-T ფორმის პრინციპი- ანგარიში შედგება 2 სვეტისგან, სადაც მარჯვენა მოიცავს რესურსებს
და მარცხენა გამოყენებას.
3-ორმაგი ჩაწერისა და ანგარიშების ურთიერთდაკავშირების პრინციპი, ამ დროს ყოველი

ოპერაცია აისახება ორჯელ ანგარიშების წინა და მომდევნო განყოფილებებში. ერთი როგორც
„გამოყენება“ და მეორე „რესურსები“
4-საბალანსო მეთოდი, რეგსტრაცია მიმდინარეობს ბალანსის მეთოდით
5- და ანგარიშთა კატეგორიების პრინციპი, მისი უპირატესობა არის ის რომ აქ არამხოლოდ

რესურსების და მათი გამოყენების მოცულობებს შორის ბალანსია, არამედ ასევე გარკვეული
ეკონომიკური პროცესების დახასიტება და მაკროეკონომიკურ მაჩვენებლად ქცევაა.
5. საბრუნავი კაპიტალის ბრუნვადობის მაჩვენებლები


200 ათ. ლარი, ხოლო დანარჩენი მომსახურების ღირებულებაა. სასურსათო საქონელზე ფასები
გაიზარდა 3 %–ით, არასასურსათოზე 10%–ით, ხოლო მომსახურების ტარიფები დარჩა
უცვლელი. განსაზღვრეთ, როგორ შეიცვალა ცხოვრების ღირებულების ინდექსი,
მოსახლეობის რიცხოვნობა ასაკის და სქესის მიხედვით, 1 იანვრის მდგომარეობით (ათასი
კაცი)
2018 გაიანგარიშეთ
დემოგრაფიული
ორივე სქესი მამაკაცი ქალი
ასაკი დატვირთვის
სულ 3 729,6 1 791,6 1 938,1 მაჩვენებლები
0 53,2 27,6 25,6
1-4 225,0 116,2 108,8
5-9 256,0 133,7 122,3
10-14 210,7 111,6 99,1
15-19 208,6 110,4 98,2
20-24 224,7 117,2 107,4
25-29 273,3 137,7 135,6
30-34 273,1 136,9 136,1
35-39 251,7 124,6 127,1
40-44 242,1 119,7 122,4
45-49 235,5 114,7 120,8
50-54 244,8 116,5 128,2
55-59 261,6 120,5 141,1
60-64 223,2 98,3 124,9
65-69 187,5 78,0 109,4
70-74 108,8 42,6 66,1
75-79 126,1 45,1 81,0
80-84 79,5 27,1 52,4
85+ 44,3 12,9 31,4
დაქირავებით დაქირავებით მეორადი სიხშირე S

დასაქმებულთა დასაქმებულთა დაჯგუფება
საშუალო რიცხოვნობა.
თვიური კაცი
ნომინალური
ხელფასი
საწარმოში,
ლარი
0-100 12 0-100 12 12
100-150 11 100-200 40 52
150-180 28 200-300 6 58
180-300 7 300-400 4 62
300-400 4 400-500 6 68
400-600 11 500-600 5 73
600-800 19 600-700 10 83
800-900 2 700-800 9 92
900-ის ზევით 16 800-900 2 94

900-ის ზევით 16 110
განსაზღვრეთ შრომის ანაზღაურების დიფერენციაციის ხარისხი ყველა შესაძლო ხერხისა და

მეთოდის გამოყენებით
V=Kkv*1.5=66,72*1.5=100.08
მადლობა ვის? ჯეოსელს <3

ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი
ეკონომიკისა და ბიზნესის ფაკულტეტი
შუალედური გამოცდა
სტუდენტი:___________ლელა შარაძე_____61008019654_________________________
(სახელი და გვარი, პირადი ნომერი)
ლექტორი - ასოცირებული პროფესორი ნატალია რობიტაშვილი
შეფასების კრიტერიუმები:
1.წერითი დავალების თითოეული თეორიული კითხვის შეფასების კრიტერიუმები:
1ქულა: ტერმინოლოგიის გამოყენების სისწორე, დასმულ შეკითხვაზე პასუხის არგუმენტირებულად
და სრულყოფილად გაცემა - 1 ქულა.
2.წერითი დავალების თითოეული პრაქტიკული (ამოცანა) საკითხის შეფასების კრიტერიუმები:
4ქულა: დავალების/ამოცანის გაგება და ამოხსნის სწორი გზის/მეთოდის შერჩევა - 2 ქულა;
დავალების/ამოცანის ამოხსნა - 2 ქულა; დავალების/ამოცანის გაფორმება და პასუხის დაფიქსირება- 1
ქულა.
3. თითოეული თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმები:
3ქულა: ტერმინოლოგიის გამოყენების სისწორე -1ქულა, დასმულ შეკითხვაზე პასუხის
არგუმენტირებულად და სრულყოფილად გაცემა -2ქულა.
თეორიული კითხვები
1. საექსპერტო გამოკითხვა სოციალურ სტატისტიკაში
3. ადამიანის ჰუმანური განვითარების ინდექსი
4. სიღარიბის სიღრმე
თეორიული საკითხი
ძირითადი კაპიტალის მოძრაობის, მდგომარეობისა და ვარგისიანობის მაჩვენებლები
ლარი, ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა – 1.2, ფასების ინდექსმა – 0,98. მთლიანი


შუა წერტილები მოხმარება ერთ სულ ღარიბების რიცხოვნობა S

ინტერვალის მოსახლეზე (ღარბ
10 0-20 10 10
30 20-40 58 68
50 40-60 122 190
70 60-80 50 240
90 80-100 80 320
110 100-120 150 470
130 120-140 20 490
150 140-დან ზევით 70 560

განხილულია და დამტკიცებულია ეკონომიკის დეპარტამენტის სხდომაზე:

ოქმი N 14.04. 2020წ.
დეპარტამენტის ხელმძღვანელი: მ. ცეცხლაძე

თაორიული კითხვები:
1.საექსპერტო გამოკითხვა მიმართულია ჰიპოთეზის დასაზუსტებლად, პროგნოზების

შესამუშავებლად და გარკვეულ სოციალურ მოვლენათა ინტერპრეტაციის შესავსებად,
საექსპერტო გამოკითხვა შედარებით მარტივია და რეკომენდირებულია სოციალოგიური
გამოკვლების ჩასატარებლად. მისი ერთ-ერთი ვარიანტია „დელფის მეთოდი“, რომლის
დროსაც თავდაპირველად ხდება მნიშვნელოვან პუნქტებზე აზრთა დაფიქსირება და შემდეგ
კი გამოთქმული მოსაზრებების მოწესრიგება სარწმუნოობის, ალბათობის დონის მიხედვით.
2.შობადობის კოეფიციენტი გაინაგრიშება დაბადებულთა რიცხვის გაყოფით მოსახლეობის

საშუალოწლიურ მაჩვენებელძე K=N/S*1000
მოკვდავობის კოეფიციენტი გაიანგარიება გარდაცვლილთა რიცხვის შეფარდებით

მოსახლეობის საშუალოწლიურ რიცხოვნობაზე K=M/S*1000
ბუნებრივი მატების კოეფიციენტი გაინგარიშება დაბადებულთა და გარდაცვლილთა

რიცხვებს შორის სხვაობა, შეფარდებული მოსახლეობის საშაულოწლიურ რიცხვზე. K=(N-
M)/S*1000
3.ადამიანის ჰუმანური განვითარების ინდექსი მოიცავს ცხოვრების დონის 3

მაჩვენებელს:ახალშობილთა მოსალოდნელი სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობის
მაჩვენებელი, განათლების დონის მაჩვენებელი და ერთ სულ მოსახლეზე მთლიანი შიგა
პროდუქტის მაჩვენებელი. და სწორედ ადამიანის ჰუმანური განვითარების ინდექსი
წარმოადგენს მოცემული მაჩვენებელთა საშუალო არითმეტიკულს..
4.სიღარიბის სიღრმე ახასიათებს საარსებო მინიმუმუდან შემოსავლების მიხედვით

ღარიბების დაშორების საშუალო მანძილს და იგი გაინგარიშება შემდეგი ფორმულით:p=∑(z-
y)/nz, სადაც p არის სიღარიბის სიღრმე, z არის საარსებო მინიმუმი მოცემულ პერიოდში,y
არის ღარიბი მოსახლეობის შემოსავლის სიდიდე და n მოსახლეობის რიცხვი მოცემულ
ტერიტორიაზე.
5.მშპ-ს გაანგარიშების განმანაწილებითი მეთოდი არის პირველადი შემოსავების ჯამი,

რომელიც ეკონომიკური ერთეულების მიერ ნაწილდება საქონლისა და მომსახურების
მწარმოებელთა შორის. ის გაინგარიშება: დაქირავებულ მომუშავეთა შრომის
ანაზღაურებას+წმინდა გადასახადები წარმოებასა და იმპორტზე+ მთლიანი მოგება+მთლიანი
შერეული შემოსავლები.
თეორიული საკითხი:
ძირითადი კაპიტალი წარმოადგენს საწარმოო აქტივებს, რომლებიც გამოიყენება საწამოო

პროცესებში მრავალჯერ ან მეტი ხნის განმავლობაში. ძირითადი კაპიტალი იყოფა
მატერიალურ და არამატერიალურ აქტივებად. ძირითადი კაპიტალის მოძრაობის
მაჩვენებლებია F(წლის ბოლოს)=F(წლის დასაწ.)+F(შემოსული)-F(გასული)
შემოსვლის კოეფიციენტი გამოითვლება შემოსული ძირითადი კაპიტალის შეფარდებით

ძირითადი კაპიტალის ღირებულებასთან წლის ბოლოს K(შემოსვლის)=F(შემოსული)/F(წლის
ბოლოს.)*100
გვაქვს აგრეთვე განახლების კოეფიციენტი, რომელიც გაინგარიშება ახალი შემოსული

ძირითადი კაპიტალის ღირებულების შეფარდებით ძირითადი კაპიტალის
ღირებულებასთან წლის ბოლოს. K(განახლ.)=F(ახალი შემოსული)/F(წლის ბოლოს)*100
გასვლის კოეფიცინეტი კი გამოითვლება გასული ძირითადი კაპიტალის ღირებულების

შეფარდებით ძირითადი კაპიტალის ღირებულებასთან წლის დასაწყისში.
K(გასვლის)=F(გასული)/F(წლის დასაწ.)*100.
ძირითად კაპიტალს გააჩნია აგრეთვე ლიკვიდაციის კოეფიციენტი, რომელიც გამოითვლება

გასული ძირითადი კაპიტალის, რომელიც გამოწვეულია სიძველისა და ცვეთის
გამო,ღირებულების შეფარდებით ძირითადი კაპიტალის ღირებულებასთნა წლის
დასაწყისში K(ლიკვიდ.)=F(გასული)/F(წლის დასაწ.)*100
ძირითადი კაპიტალის მდგომარეობა და ვარგისიანობა გამოითვლება შემდეგი

მაჩვნებლებით:
ცვეთის კოეფიციენტი, რომელიც გაიანგარიშება ცვეთის თანხის შეფარდებით ძირითადი

კაპიტალის დავთაპირველ ღირებულებასთან. K(ცვეთის)=F(სრ.თავდ.)-
F(ნარჩენი)/F(სრ.თავდ.)*100
ვარგისიანობის კოეფიციენტი გაინაგარიშება ნარჩენი ღირებულების შეფარდებით სრულ

თავდაპირველ ღირებულებასთან. K(ვარგისანობის)=F(ნარჩენი)/F(სრ.თავდ.)*100
ცვეთის აბსოლიტური თანხა ტოლია სრულ თავდაპირველ ღირებულებას გამოკლებული

ნარჩენი ღირებულება. D=F(სრ.თავდ.)-F(ნარჩენი)
აქედან გამომდინარე ცვეთის კოეფიციენტი გამოვითვალოთ, რომელიც ტოლია ცვეთის

აბსოლიტრრი თანხის შეფარდება ძირითადი კაპიტალის ღირებულებასთან წლის
ბოლოს.K(ცვეთის)=D/F(პერიოდის ბოლოს)*100
არსებობს კავშირი ცვეთისა და ვარგისიანობის კოეფიციენტებს შორის, რომელიც შემდეგი

სახით გამოისახება: K(ცვეთის)+K(ვარგისიანობის)=1(100%)
ამოცანები
ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი
ეკონომიკისა და ბიზნესის ფაკულტეტი
დასკვნითი გამოცდა
სტუდენტი:______ლელა შარაძე 61008019654___________________________________

(სახელი და გვარი, პირადი ნომერი)
ლექტორი - ასოცირებული პროფესორი ნატალია რობიტაშვილი
შეფასების კრიტერიუმები:
1.წერითი დავალების თითოეული თეორიული კითხვის შეფასების კრიტერიუმები:
1ქულა: ტერმინოლოგიის გამოყენების სისწორე - 0.5 ქულა, დასმულ შეკითხვაზე პასუხის
არგუმენტირებულად და სრულყოფილად გაცემა - 0.5 ქულა.
2.სიტუაციური ამოცანის შეფასების კრიტერიუმები:
5 ქულა: საკითხის სწორად გააზრება -1 ქუალა, ტერმინოლოგიის სწორად გამოყენება - 1
ქულა, მეთოდოლოგიის სწორად შერჩევა - 3 ქულა.
3.წერითი დავალების თითოეული პრაქტიკული (ამოცანა) საკითხის შეფასების
კრიტერიუმები:
5ქულა: დავალების/ამოცანის გაგება და ამოხსნის სწორი გზის/მეთოდის შერჩევა - 2 ქულა;
დავალების/ამოცანის ამოხსნა - 2 ქულა; დავალების/ამოცანის გაფორმება და პასუხის
დაფიქსირება- 1 ქულა.
კითხვები:
1. საანკეტო გამოკითხვის მეთოდი, როგორც ინფორმაციის მოპოვების წყარო სოციალურ

სტატისტიკაში
2. სასაქონლო მარაგების სტატისტიკური შესწავლის მეთოდები
3. ძირითადი კაპიტალის ცვეთა
5. მოკვდაობის ცხრილის მაჩვენებლები
6. მოსახლეობის მსყიდველობითუნარიანობის ინდექსის არსი
8. სიღარიბის სიმწვავე
სიტუაციური ამოცანა 1
თქვენ აწარმოებთ გარკვეული სახის პროდუქციას და გაგაქვთ ბაზარზე სარეალიზაციოთ.

სტატისტიკური კვლევის მიზანია გააკეთოთ პროგნოზი წარმოების მოცულობის შესახებ. რა
სახის მაჩვენებლებს მოიპოვებთ? რომელ მეთოდებს გამოიყენებთ პროგნოზირებისათვის?
(ჩაწერეთ და ახსენით)
სიტუაციური ამოცანა 2 (5 ქულა)
სიტუაციური ამოცანა 1-ის მიხედვით ჩასვით მონაცემები (თქვენს მიერ მოფიქრებული,

პირობითი), აწარმოეთ სტატისტიკური ანალიზი და ჩაწერეთ დასვნები. გამოიყენეთ
პრონოზირების რომელიმე 1 მეთოდი.
1.07 33 38
1.08 39 45
1.09 350 36
1.10 40 41
1.11 36 39
1.12 30 32
რეალიზებული პროდუქციის ღირებულებამ 2018 წელს (ხუთ თვეში) შეადგინა 305 ათასი
ლარი, ხოლო 2019 წელს _ 372 ათასი ლარი.
1. ბრუნვადობის კოეფიციენტი, ბრუნვადობა დღეებში და საბრუნავი სახსრების

2. შეადარეთ წლების მაჩვენებლები ერთმანეთს.
ტურისტული ბაზრის კონიუნქტურის შესწავლის მიზნით, თუ რა გავლენას ახდენდა

ფასების შემცირება რამოდენიმე სახის ტურპროდუქტზე ტურიზმიდან შემოსავლების
ზრდაზე, ჩატარდა საექსპერტო გამოკითხვა (,,დელფის“ მეთოდი).
№ განსახილველი პასუხის ნამრავლთა შეფასება საშუალო Xi

საკითხის არგუმენტირების საშუალო ბალებში
ცოდნის დონე დონე Cj
1. 9 7 8 90-100 95
2. 8 4 6 60-70 65
3. 9 9 9 70-80 75
4. 7 9 8 80-90 85
5. 9 9 9 90-100 95
6. 10 10 10 70-80 75
7. 10 10 10 80-90 85
8. 10 6 8 60-70 65
9. 7 5 6 40-50 55
10. 10 8 9 90-100 95
11. 9 9 9 90-100 95
12. 10 8 9 60-70 65
13. 8 6 7 10-20 15
14. 10 6 8 60-70 65
15. 10 8 9 20-30 25
რა მნიშვენლობით განისაზღვრება სიცოცხლის დამზღვევის მიერ გადასახდელი

თანხის ყოველი ერთი ლარი ,,თანამედროვე ღირებულებით“, თუ მოქალაქე,
რომელიც სიცოცხლეს აზღვევს 3 წლით არის 55 წლის, ყოველი 100000 მცხოვრებიდან
კი 55 წელს აღწევს 78000 კაცი, ხოლო 58 წელს – 72000 კაცი. ამასთნ, შეტანილ
ანაბარზე ბანკი იძლევა 2%–ს.
(ლარი)
2018 წ. T0 2019 წ.T1 2018 წ. f0 2019 წ.f1
ადმინისტრაცია 120 100 700 1000
მუშა- 640 700 800 800

მოსამსახურენი
სულ 760 800 1500 1800

კითხვები:
1. საანკეტო გამოკითხვის დროს დამკვირვებელსა და რესპოდენტს შორის ურთიერთობა

ხორციელდება ანკეთის მეშვეობით. ის კითხვათა სისტემაა, რომელსაც ერთიანი
საკვლევი ჩანაფიქრი აერთიანებს და მიმართულია საკვლევი ობიექტია და ანალიზის
საგნის შესახებ რაოდენობრი-თვისებრივი მაჩვენებლების მიღებისაკენ.
2. სასაქონლო მარაგების შესწავლის მეთოდებია: სასაქონლო მარაგის აბსოლიტური და
შეფარდებითი მაჩვენებლები, მარაგტევადობის მაჩვენებლი k=z/Q*100,
საქონელბრუნვის უზრუნველყოფა სასაქონლო მარაგით, სასაქონლო მარაგის მატება,
სასაქონლო მარაგით უზრუნველყოფის მაჩვენებელი K=z/T, ერთდღიური ბრუნვა
T=Q/T და სასაქონლო მარაგის ცვლილება Z=Z(წლის ბოლოს)-Z(წლის დასაწყისში)
3. ცვეთის კოეფიციენტი გაიანგარიშება ცვეთის თანხის ფარდობით კაპიტალის სულ
თავდაპირველ ღირებულებასთა. ის ახასიტებს კაპიტალის ხვედრით წილს. მისი
გაანგარიშება შესაძლეელია ცვეთს აბსოლიტური თანხის ფარდობით ძირითადი
კაპიტალის ღირებულებასთან პერიოდის ბოლოს.
k(ცვეთისა)=F(სრული თავდ.)-F(ნარჩენ.)/F(სრ.თავდაპირვ.)*100
4. მშპ-ს გაანგარიშების განმანაწილებითი მეთოდი არის პირველადი შემოსავების ჯამი,
რომელიც ეკონომიკური ერთეულების მიერ ნაწილდება საქონლისა და მომსახურების
მწარმოებელთა შორის. ის გაინგარიშება: დაქირავებულ მომუშავეთა შრომის
ანაზღაურებას+წმინდა გადასახადები წარმოებასა და იმპორტზე+ მთლიანი
მოგება+მთლიანი შერეული შემოსავლები.
5. მოკვდავობის ცხრილის მაჩვენებლებია: მოცემულ X ასაკმადე მიღწეულთა რიცხვი,
გარდაცვლილთა რიცხვი X ასაკიდან x+1 ასაკამდე გადასვლის პერიოდში,
მოკვდავობის ალბათობს X ასაკიდან x+1 ასაკამდე გადასვლის პერიოდში, ცოცხალად
დარჩენის ალბათობა მომდევნო ასაკის შესრულებამდე, X ასაკში ცოცხლამყოფთა
რიცხვი, კაც-წელიწადი რიცხვი, მოსალოდნელი სიცოცხლის საშუალოხანგრძლივობა.
6. მოსახლეობის მსყიდველობითუნარიანობის ინდექსი წარმოადგენს სამომხმარებლო
ფასების ინდექსის შებრუნებულ სიდედეს. ის შემდეგი ფორმულით გამოიანგარიშება
I=∑1/iq1p1/∑ q1p1 სადაც q1 არის სამომხმარებლო საქონლისა და მომსახურების
ფიზიკური მოცულობა საანგარიშებო პერიოდში და p1 არის სამომხმარებლო
საქონლისა და მომსახურების ერთეულის საბაზრო ფასი.
7. საპროცენტო განაკვეთის ორი ძირითადი სახე არსებობს მარტივი და რთული
პროცენტი.
მარტივი პროცენტის დროს P+P1+Pi=P(1+i+i)=P(1+2i)
S=P(1+ni)
რთული პროცენტის დროს S1=P+Pi=P(1+i)
S2=S1+S1i=P(1+i)2
Si=P(1+i)n
8. სიღრიბის სიმწვავე სიღარიბის ერთ-ერთი მაჩვენებელი, რომელიც
გამოითვლება შემდეგი ფორმულით
P=1/n∑(z-yi/z)2
9. ინფლაციის დონის საერთო დახასიათებისათვის გამოიყენება ორი
მაჩვენებელი: სამომხმარებლო ფასების ინდექსი და მშპ-ს დეფლატორი.
ინფლაციის დონე I=Ip1-Ip0/Ip0*100
სადაც I არის ინფლაციის დონე
Ip1 არის საქონლის ფასის ინდექსი საანგარიშებო პერიოდში
Ip0 არის საქონლის ფასის ინდექსი საბაზისო პერიოდში.
ინფლაციის გასაზომად აგრეთვე გამოიყენება ფულადი ერთეულის

მსყიდველობითუნარიანობის ინდექსი, რომელიც გვიჩვენებს თუ მოცემულ
პერიოდში რამდენით გაუფასურდა ან გაძლიერდა ფულადი ერთეული.
I=1/Ip= poq1/∑p1q1
ინფლაციის დონის ერთ-ერთი ძირითადი მაჩვენებელს წარმოადგენს

სამომხმარებლო კალათისა და მოსახლეობის ფულადი შემოავლების
ურთიერთდამოკიდებულება.
I=∑p1q1/D1 სადაც D1 არის მოსახლეობის ფულადი შემოსავლები
∑p1q1 არის სასურსათო პროდუქტების ღირებულება.
10. ეკონომიკურად აქტიურობის კოეფიციენტი

K=Tეკონ. აქტიუ./T15+*100 სადაც k არის ეკონომიკურად აქტიურობის კოეფიციენტი
Tეკონ. აქტიუ არის ეკონომიკურად აქტირუი მოსახლეობა
T15+ 15 წლის და მის ზემოთ უფროსი ასაკის მოსახლეობა
ეკონომიკურად პასიურობის კოეფიციენტი

k=Tეკონ. პას./ T15+*100 სადაც k არის ეკონომიკურად პასიურობის კოეფიციენტი
Tეკონ. პას არის ეკონომიკურად პასიური მოსახლეობა
T15+ 15 წლის და მის ზემოთ უფროსი ასაკის მოსახლეობა
ეკონომიკურად აქტიური და პასიური კოეფიციენტების ჯამი უნდა იყოს 1-ის
ტოლი.
მოსახლეობის ცხოვრების დონის სტატისტიკა
1. მოსახლეობის ცხოვრების დონის ცნება

2. მოსახლეობის ცხოვრების დონის სტატისტიკის ამოცანები
3. მოსახლეობის ცხოვრების დონის მაჩვენებელთა სისტემა
4. მოსახლეობის ცხოვრების დონის მაჩვენებელთა ზოგადი და კერძო ინდიკატორები
5. ცხოვრების ღირებულების ინდექსი
6. მოსახლეობის მსყიდველობითუნარიანობის ინდექსი
7. ადამიანის ჰუმანური განვითარების ინდექსი

200 ათ. ლარი, ხოლო დანარჩენი მომსახურების ღირებულებაა. სასურსათო საქონელზე
ფასები გაიზარდა 3 %–ით, არასასურსათოზე 10%–ით, ხოლო მომსახურების ტარიფები
დარჩა უცვლელი. განსაზღვრეთ, როგორ შეიცვალა ცხოვრების ღირებულების ინდექსი,
mosaxleo 2013 2014 2015 2016 2017 2018

bis
დეცილურ
ი jgufebi
I 1,0 1,2 0,9 0,9 0,6 0,8
II 2,3 2,8 2,4 2,2 1,9 2,0
III 3,7 3,8 3,5 3,5 3,0 3,1
IV 5,3 5,1 4,7 4,5 4,2 4,3
V 6,5 6,4 5,9 5,9 5,6 5,6
VI 8,2 7,8 7,1 7,3 7,3 7,2
VII 9,8 9,8 8,9 9,1 9,2 9,1
VIII 12,2 11,1 11,2 11,3 12,1 11,9
IX 15,6 15,6 15,7 15,6 16,5 16,7
X 35,5 36,3 39,6 39,8 39,6 39,3
sul 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
შემოსავლების დიფერენციაციის ხარისხი და გამოიტანეთ შესაბამისი დასკვნები
2017 წლისათვის სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა 73,5 წელია, მშპ- მოცულობა- 38042.2
მლნ.ლარი, მოსახლეობის საერთო რიცხოვნობა - 3 726.4 ათ კაცი,
ასაკი
ორივე სქესი
სულ მოსახლეობა 3 729,6
-1 53,2
1-4 225,0
5-9 256,0
10 - 14 210,7
15 - 19 208,6
20 - 24 224,7
25 - 29 273,3
30 - 34 273,1
35 - 39 251,7
40 - 44 242,1
45 - 49 235,5
50 - 54 244,8
55 - 59 261,6
60 - 64 223,2
65 - 69 187,5
70 - 74 108,8
75 - 79 126,1
80 - 84 79,5
85+ 44,3
2017წ
მოსწავლეთა რიცხოვნობა ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებებში, ათასი 575.2

სტუდენტთა რიცხოვნობა უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებში, ათასი 143.8
დოქტორანტების რაოდენობა, ერთეული 3977

შრომის ბაზრის სტატისტიკა
1. შრომის ბაზრის შესწავლის ობიექტი და ამოცანები
2. სტატისტიკური ინფორმაციის წყარო შრომის ბაზრის შესწავლისას
3. ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობა
4. დასაქმებული მოსახლეობა და მისი სახეები
5. უმუშევარი მოსახლეობა (,,მკაცრი“ და ,,,შერბილებული“ კრიტერიუმებით)
8. სამუშაო ძალის აუცილებელი და ზედმეტი ბრუნვა
9. მომუშავეთა სიობრივი და საშუალო სიობრივი რიცხვი
10. სამუშაო ძალის მოძრაობის შეფარდებითი მაჩვენებლები
12. შრომის ნაყოფიერება

13. შრომატევადობა
14. ნატურალური შრომითი და ღირებულებითი ინდექსები
2008 2017 2018 15 და მეტი ასაკის მოსახლეობა2008 წელს შეადგენდა

ეკონომიკურად 3157,1 ათ. კაცს, 2017 წელს - 3012,3 ათ კაცს, 2018 წელს -
აქტიური 3034,3 ათ. კაცს.
მოსახლეობა
1944.7 1983.1 1939.9
(სამუშაო
ძალა), ათასი
კაცი
დასაქმებული,
1597.3 1706.6 1694.2
უმუშევარი,
347.4 276.4 245.7
უმუშევრობის
დონე, 17.9 13.9 12.7
პროცენტებში
განსაზღვრეთ

საწარმოში მუშათა საშუალო სიობრივი რიცხვმა 2019 წლის 500 კაცი შეადგინა, რომელთაგან
350 მუდმივად მომუშავეა, სამუშაოზე მიღებულთა რიცხვი 170 კაცია, პენსიაზე გასული 2,
საკუთარი სურვილით 8, განთავისუფლებული 10. განსაზღვრეთ 10. სამუშაო ძალის
მოძრაობის შეფარდებითი მაჩვენებლები

2017 წ. 2018 წ. 2017 წ. 2018 წ.
ვაჭრობა 30 25 700 900
სულ
დარგები წარმოებული პროდუქცია დასაქმებულთა საშუალოწლიური

(ათ.ლარი) რიცხოვნობა (ათ.კაცი)
2017 წ. 2018 წ. 2017 წ. 2018 წ.
ვაჭრობა 50 50 30 25
სულ
1. შრომის ნაყოფიერების ცვალებადი შემადგენლობის ინდექსი;

2. შრომის ნაყოფიერების ფიქსირებული შემადგენლობის ინდექსი;
3. შრომის ნაყოფიერების სტრუქტურული ძვრების ინდექსი;
4. გამოავლინეთ ინდექსების კავშირი
დაქირავებით დასაქმებულთა საშუალო დაქირავებით დასაქმებულთა
თვიური ნომინალური ხელფასი რიცხოვნობა. კაცი
საწარმოში, ლარი
0-100 12
100-120 1
120-180 8
180-250 7
250-350 4
350-400 11
400-600 9
600-700 2
700-ის ზევით 6
განსაზღვრეთ შრომის ანაზღაურების დიფერენციაციის ხარისხი ყველა შესაძლო
ხერხისა და მეთოდის გამოყენებით
დარგები წარმოებული პროდუქცია დასაქმებულთა u0 u1

(ათ.ლარი) საშუალოწლიური
რიცხოვნობა (ათ.კაცი)
2017 წ. 2018 წ. 2017 წ. 2018 წ.
ვაჭრობა 50 50 30 25 1.6 2
მომსახურება 40 70 44 50 0.9 1.4
სულ 90 120 74 75 2.5 3.40
ეროვნულ ანგარიშთა სისტემა
მთლიანი შიდა პროდუქტისა და ეროვნული შემოსავლის სტატისტიკა
1. ეროვნულ ანგარიშთა სისტემის არსი
2. ეროვნულ ანგარიშთა სისტემის (1993) ანგარიშთა კლასები
3. ეროვნულ ანგარიშთა სისტემის სტრუქტურა
4. ეროვნული ანგარიშების შედგენის ძირითადი პრინციპები
5. სასაქონლო ნაკადების მეთოდი
6. მშპ–ს ცნება
7. მშპ–ს სტატისტიკის ამოცანები
8. მშპ–ს გაანგარიშების საწარმოო მეთოდი
9. მშპ–ს გაანგარიშების საბოლოო გამოყენების მეთოდი
11. მშპ–ს სტრუქტურის სტატისტიკური შესწავლა
12. მშპ–ს დინამიკის სტატისტიკური შესწავლა
13. მშპ–ს უცვლელ ფასებში გადაყვანის მეთოდები
14. ეროვნული შემოსავლის ცნება
ლარი, ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა – 1,12, ფასების ინდექსმა – 0,96. მთლიანი

ლარი, ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა – 0,8, ფასების ინდექსმა – 0,98. მთლიანი




 საანგარიშო პერიოდში ფასები შემცირდა 2%–ით.

2. 2018 წლის მესამე კვარტალში წინა წლის მესამე კვარტალთან შედარებით
პროდუქციის ფიზიკური მოცულობის ინდექსმა შეადგინა 1,08.
3. დარგის ფასების ინდექსმა შეადგინა 1,15
მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ)
2012 2013 2014 2015 2016*
მშპ
მიმდინარე
ფასებში, 26167.3 26847.4 29150.5 31755.6 33921.6
მლნ.
ლარი
2012 2013 2014 2015 2016 2017
მოსახლეობის რიცხოვნობა 1 იანვრისათვის 3 3

4 490.5 3 713.7
(ათასი კაცი) 4 497.6 4 483.8 720.4 718.2
1. მთლიანი შიდა პროდუქტის მოცულობის ცვალებადობა წლების მიხედვით

2. ერთ სულ მოსახლეზე მშპ–ს მოვცულობა
ეროვნული სიმდიდრის სტატისტიკა
1. ეროვნული სიმდიდრის ზოგადი კონცეფცია და განსაზღვრა

2. აქტივების კლასიფიკაცია ეროვნულ სიმდიდრეში
3. ძირითადი კაპიტალის განსაზღვრა და კლასიფიკაცია
4. ძირითადი კაპიტალის შეფასების სახეები
5. ძირითადი კაპიტალის ბალანსი
6. ძირითადი კაპიტალის ცვეთა
7. ძირითადი კაპიტალის მდგომარეობის, მოძრაობისა და
ვარგისიანობის მაჩვენებლები
8. ძირითადი კაპიტალის გამოყენების მაჩვენებლები
9. ძირითადი კაპიტალის დინამიკის მაჩვენებლები
10. საბრუნავი კაპიტალის განსაზღვრა და კლასიფიკაცია
11. საბრუნავი კაპიტალით უზრუნველყოფისა და გამოყენების
ძირითადი კაპიტალის სრული თავდაპირველი ღირებულება 20,0 მლნ.ლარს შეადგენს,

სალიკვიდაციო ღირებულება -2,0 მლნ.ლარია, კაპიტალური რემონტის ღირებულება 1,0
მლნ.ლარი, მოდერნიზაციის ღირებულება 3,0მლნ.ლარი, ხოლო ძირითადი კაპიტალის
სამსახურის ნორმატიული ვადა 10 წელი. განსაზღვრეთ ამორტიზაციის წლიური ნორმა.
ფირმის ძირითადი კაპიტალის მოცულობისა და მოძრაობის შესახებ გვაქვს
შემდეგი მონაცემები (ათასი ლარი):
ძირითადი კაპიტალის სრული თავდაპირველი ღირებულება
წლის დასაწყისში 210
წლის განმავლობაში:
შემოვიდა 30
გავიდა ცვეთის გამოკლებით 4
გასული კაპიტალის სრული თავდაპირველი ღირებულება 20
ცვეთა წლის დასაწყისისთვის(%) 20
ამორტიზაციის წლიური ნორმა(%) 10
განსაზღვრეთ ძირითადი კაპიტალის:
1) ღირებულება წლის ბოლოსათვის;

2) ბალანსი სრული თავდაპირველი ღირებულებით;
3) განახლების კოეფიციენტი;
4) გასვლის კოეფიციენტი;
5) ნარჩენი ღირებულება წლის დასაწყისისათვის;ძირითადი კაპიტალის ნარჩენი

ღირებულება წლის დასაწყისისათვის = ძირ. კაპიტალის ღირებულება წლის დასაწყისში _
(ძირ. კაპიტალის ღირებულება წლის დასაწყისში × ცვეთის პროცენტზე/100);
6) ამორტიზაციის წლიური მოცულობა; გაიანგარიშება ძირითადი კაპიტალის

საშუალოწლიური ღირებულების გადამრავლებით წლიური ამორტიზაციის კოეფიციენტზე
7) ნარჩენი ღირებულება წლის ბოლოსათვის(ცვეთის გამოკლებით);
8) ცვეთისა და ვარგისიანობის კოეფიციენტები წლის დასაწყისისათვის;
9) ცვეთისა და ვარგისიანობის კოეფიციენტები წლის ბოლოსათვის

3. ძირითადი კაპიტალის საშუალოწლიური მოცულობის (დინამიკის ინდექსი;

1 იანვარი 336 384
1 თებერვალი 391 451
1 მარტი 350 363
1 აპრილი 400 418
1 მაისი 368 390
რეალიზებული პროდუქციის ღირებულებამ 2016 წელს (ხუთ თვეში) შეადგინა 3051 ათასი
ლარი, ხოლო 2017 წელს _ 3724 ათასი ლარი.
ბრუნვადობის კოეფიციენტი, ბრუნვადობა დღეებში და საბრუნავი სახსრების
შეადარეთ წლების მაჩვენებლები ერთმანეთს.

საბაზრო კონიუნქტურის სტატისტიკა
1. საბაზრო კონიუნქტურის სტატისტიკის საგანი და ამოცანები

2. კონიუნქტურული ინფორმაციის წყაროები
3. მარკეტინგულ პრაქტიკაში ცნობილი ინფორმაციული წყაროების მოპოვების
მეთოდებიდან რომელს ანიჭებთ უპირატესობას და რატომ?
4. საბაზრო კონიუნქტურის სტატისტიკის მაჩვენებელთა სისტემა
5. ბაზრის კონიუქტურის ძირითადი მახასიათებლები: ვარიანტულობა,
ციკლურობა, დინამიკურობა
6. საქონელბრუნვის არსი
7. მთლიანი და წმინდა საქონელბრუნვა
8. საქონელბრუნვის რგოლურობის კოეფიციენტი
9. საქონელბრუნვის მოცულობა ერთ მცხოვრებზე
10. საქონელბრუნვის სიჩქარე და ერთი ბრუნვის ხანგრძლივობა
11. სასაქონლო მარაგების სტატისტიკური შესწავლის მეთოდები
12. მოთხოვნისა და მიწოდების ელასტიკურობის გაზომვის სტატისტიკური
მეთოდები
2018 წლის პირველ ექვს თვეში საქონელბრუნვის მოცულობამ სავაჭრო ობიექტში შეადგინა
30 მლნ.ლარი, ხოლო სასაქონლო მარაგი
1 იანვარს უდრიდა 6 მლნ. ლარს,
1 თებერვალს - 5 მლნ.ლარს,
1 მარტს -5,7 მლნ.ლარს,
1 აპრილს - 4,5 მლნ.ლარს,
1 მაისს - 4,5 მლნ.ლარს,
1 ივნისს - 4,3 მლნ.ლარს,
1 ივლისს -4 მლნ.ლარს,
განსაზღვრეთ, საონელბრუნვის მოცულობა 1 დღეში და საქონელბრუნვის ერთი ბრუნვის

ხანგრძლივობა დღეებში.
განსაზღვრეთ ბაზრის მდგრადობის მაჩვენებელი და გააკეთეთ შესაბამისი დასკვნები, თუ

მოცემული გვაქვს საქონლის გაყიდვის მოცულობა (მლნ.ლარი) ბაზრების მიხედვით
ბაზრები I II III IV V
გაყიდვების 50 52 53 55 60
საქონელბრუნვამ თვის განმავლობაში შეადგინა 5 მლნ ლარი, სასაქონლო მარაგი თვის

ბოლოს უდრიდა 2 მლნ ლარს. განსაზღვრეთ მარაგტევადობის მაჩვენებელი და დაადგინეთ,
თუ რამდენ დღეს უზრუნველყოფს სასაქონლო მარაგები საქონელბრუნვის უწყვეტი
პროცესს.
ტურისტული ბაზრის კონიუნქტურის შესწავლის მიზნით, თუ რა გავლენას ახდენდა

ფასების შემცირება რამოდენიმე სახის ტურპროდუქტზე ტურიზმიდან შემოსავლების
ზრდაზე, ჩატარდა საექსპერტო გამოკითხვა (,,დელფის“ მეთოდი).
№ განსახილველი პასუხის შეფასება ბალებში

საკითხის არგუმენტირების
ცოდნის დონე დონე
1. 9 7 90-100
2. 8 4 60-70
3. 9 9 70-80
4. 7 9 80-90
5. 9 9 90-100
6. 10 10 70-80
7. 10 10 80-90
8. 10 6 60-70
9. 7 5 40-50
10. 10 8 90-100
11. 9 9 90-100
12. 10 8 60-70
13. 8 6 10-20
14. 10 6 60-70
15. 10 8 20-30
ექსპორტ-იმპორტის მოცულობა
(ათასი აშშ დოლარი)
იმპორტი ექსპორტი
2014 8 601 814 2 861 045,2
2015 7 300 150 2 204 188,6
2016 7 293 932 2 113 044,3
2017 7 943 034 2 735 778,5
2018 9 136 480 3 355 712,2
2019 9 097 540,2 3 764 168,0
მოცემული მონაცემების მიხედვით, განსაზღვრეთ ექსპორტ-იმპორტის განვითრების
ვექტორი შემდეგი მეთოდების დახმარებით
1. ტექნიკური გათანაბრების მეთოდი

2. მექანიკური გათანაბრების მეთოდი
3. ანალიტიკური გათანაბრების მეთოდი (წრფივი ფუნქცია)
2018 წელს ,,ა“ საქონელჯგუფის რეალიზაციის ფიზიკური მოცულობა შეადგენდა 220

მლნ.ლარს, 2017 წელს - 210 მლნ ლარს, ამასთან ფასების ინდექსი 1.2 -ით განისაზღვრა,
ხოლო ,,ბ’ საქონელჯგუფის რეალიზაციის ფიზიკური მოცულობა 2018 წელს 250 მლნ. ლარს
შეადგენდა, ხოლო 2017 წელს 170 მლნ ლარს, ფასების ინდექსმა კი შესაბამის
საქონელჯგუფზე 0,98 შეადგინა. გაიანგარიშეთ ჯვარედინი ელასტიკურობის კოეფიციენტი
და გამოიტანეთ დასკვნები
სახელმწიფო ფინანსებისა და ფასების სტატისტიკა
1. ბიუჯეტის ცნება
2. საბიუჯეტო სტატისტიკის შესწავლის ობიექტი და საგანი
3. საბიუჯეტო სტატისტიკის შესწავლის საგანი
4. საბიუჯეტო შემოსავლების სტატისტიკური შესწავლის მეთოდები
5. საბიუჯეტო ხარჯების სტატისტიკური ანალიზის მეთოდები
6. გადასახადების არსი და სახეები
7. საგადასახადო შემოსავლების სტრუქტურისა და დინამიკის სტატისტიკური შესწავლა
8. კრედიტი
9. საკრედიტო თანხების გამოყენების მაჩვენებლები
11. რას ითვალისწინებს სადაზღვევო სისტემა
12. სტატისტიკური გაანგარიშებანი სიცოცხლის დაზღვევაში
13. ინფლაციის ცნება და სახეები
15. დეფლიატირება და დეფლატორი
16. დეფლიატირების მეთოდები
ამოცანა 1 (0.5 ქ)
2013 წელს 2012 წელთან შედარებით საგადასახადო შემოსავლები გაიზარდა 30%-ით,
საგადასახადო განაკვეთები კი შემცირდა 2%-ით. როგორ შეიცვალა საგადამხდელო ბაზა?
ამოცანა 2(1ქ)
რა მნიშვენლობით განისაზღვრება სიცოცხლის დამზღვევის მიერ გადასახდელი

თანხის ყოველი ერთი ლარი ,,თანამედროვე ღირებულებით“, თუ მოქალაქე, რომელიც
სიცოცხლეს აზღვევს 3 წლით არის 50 წლის, ყოველი 100000 მცხოვრებიდან კი 50 წელს
აღწევს 92000 კაცი, ხოლო 53 წელს – 88000 კაცი. ამასთნ, შეტანილ ანაბარზე ბანკი
იძლევა 3%–ს.
2016 წელს მთლიანი შიდა პროდუქტის მოცულობამ შეადგინა 34,0 მლნ. ლარი, ხოლო 2015
წელს – 31,0 მლნ. ლარი. სამომხმარებლო ფასები გაიზარდა 5%–ით. განსაზღვრეთ მშპ–ს
რეალური მოცულობის (ინფლაციის გამოთიშვით) ცვლილება.
ამოცანა 4 (1 ქ)
2015 წელს 2014 წელთან შედარებითსამომხმარებლო ფასები გაიზარდა 8%–ით, ხოლო 2016
წელს წინა წელთან შედარები – 12%–ით. გაიანგარიშეთ ინფლაციის დონე.
ნაერთი ბიუჯეტი
მლნ. ლარი
გეგმიური
2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019* მაჩვენებელი
2019
7 8 8 9 10 11 12 12 500.6
შემოსავლები
434,3 118,9 963,3 675,5 921,1 822,1 906,6
6 7 8 8 9 10 11 -
659,3 241,6 010,8 786,1 778,9 506,3 417,8
საშემოსავლო 1 1 2 2 2 3 3 -
გადასახადი 934,2 938,8 223,2 414,1 918,9 247,1 482,8
მოგების 1 1 -
806,5 828,9 756,6 736,6 866,3
გადასახადი 025,2 055,9
2 3 3 3 4 4 5
დღგ
847,8 298,5 505,4 286,4 122,5 426,9 239,0
1 1 1 1 -
აქციზი 722,3 810,2 870,7
069,6 450,9 465,7 506,7
-
იმპორტის
89,4 94,9 69,2 70,1 71,6 73,4 79,0
ქონებაზე -
230,9 245,9 290,2 363,4 394,8 441,2 474,3
სხვა -
-
არაკლასიფიცირებული 28,2 24,4 26,9 526,6 63,6 115,4
230,3
სოციალური -
- - - - - - -
შენატანები
გრანტები 239,1 279,5 318,8 297,3 293,1 341,8 423,6 -
1 -
სხვა შემოსავლები 535,9 597,8 633,7 592,1 849,1 974,0
065,2
აწარმოეთ სტატისტიკური ანალიზი
განსაზღვრეთ ბანკისათვის რომელი მეთოდით უფრო მომგებიანი იქნება პროცენტის

დარიცხვა მარტივი თუ რთული, თუ გაცემული სესხის თანხა 50 მლნ. ლარს შეადგენს,
წლიური საპროცენტო განაკვეთი 20%–ია, წლების რაოდენობა 3.
1 აშშ დოლარი = 2,452 ლარი
1 აშშ დოლარი = 2,787 ლირა
განსაზღვრეთ რამდენ ლარს შეადგენს 1 თურქული ლირა

ამოცანა 8 (0.5ქ)
1 კგ. ფქვილი = 1,5 ლარი
1 კგ. ფქვილი = 0,6 აშშ დოლარი
გაიანგარიშეთ ვალუტის გაცვლითი კურსი
საქართველოში სასურსათო კალათის ღირებულებამ შეადგინა 850 ლარი, ხოლო თურქეთის

1200 ლირა. განსაზღვრეთ რამდენი ლარის პარიტეტულია 1 ლირა. და პირიქით 1ლირა–
ლარის.
2015 2016 2017 2018 2019
მოსახლეობის საშუალო
თვიური შემოსავლები,
მილიონი ლარი 1080.2 1126.8 1181.9 1187.2 1251.3
1. გამოავლინეთ დინამიკური მწკრივის ტრენდი ყველა შესაძლო მეთოდის გამოყენებით

2. ააგეთ დინამიკური მოდელი და განსაზღვრეთ მოსახლეობის საშუალო თვიური
შემოსაველბი 2022 წლისათვის
2015 2016 2017 2018 2019*
მშპ მიმდინარე ფასებში, მილიარდი ლარი 33.9 35.8 40.8 44.6 50.0
დაუკავშირეთ მოსახლეობის საშუალო თვიურ შემოსაველბს მშპ, ააგეთ ურთიერთკავშირირს

მოდელი და განსაზღვრეთ, თუ რა გავლენას ახდენს და რამდენად მჭიდრო
ურთიერთკავშირშია ეს ორი მოვლენა ერთმანეთთან

ამოცანები

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ამოცანები

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

მეოთხე კვირის მეორე ამოცანა

მეხუთე კვირის მეოოთხე მეხუთე მეექვსე

მერვე კვირის სიღარიბის ამოცანები

მეცხრე კვირა პირველი და მეხუთე

მეცამეტე კვირის ამოცანები

მეთოთხმეტე კვირის ამოცანები

მეთხუთმეტე კვირის ამოცანები

mosaxleo 2013 2014 2015 2016 2017 2018

სულ მოსახლეობა 3 729,6

15 და მეტი წლის წერა კითხვის მცოდნე მოსახლეობის რიცხოვნობა 2888,2 ათ კაცი

მოსწავლეთა რიცხოვნობა ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებებში, ათასი 575.2

გაიანგარიშეთ ადამიანის ჰუმანური განვითარების ინდექსი

2008 2017 2018 15 და მეტი ასაკის მოსახლეობა2008 წელს შეადგენდა

1. ეკონომიკური აქტიურობისა და პასიურობის კოეფიციენტები

2. მოსახლეობის დასაქმებისა და უმუშევრობის კოეფიციენტები

დაბადებულთა რიცხოვნობა 59,2 ათ. კაცს

გარდაცვლილთა – 49,1 ათ. კაცს

შრომისუნარიანი მოსახლეობის რიცხოვნობა 2001,5 ათ. კაცს

შრომისუნარიანი ასაკის მოსახლეობამ კი 2517,5 ათ. კაცს

განსაზღვრეთ შრომითი რესურსების რიცხოვნობა პერსპექტიული 2020 წლისათვის

დასაქმებულთა რიცხოვნობა და საშუალო თვიური ხელფასი

დარგები დასაქმებულთა რიცხოვნობა საშუალო თვიური ხელფასი

დარგები წარმოებული პროდუქცია დასაქმებულთა საშუალოწლიური

1. შრომის ნაყოფიერების ცვალებადი შემადგენლობის ინდექსი;

გამოიყენეთ პირობითი გაანგარიშების მეთოდი და განსაზღვრეთ დარგის მთლიანი

გამოიყენეთ პირობითი გაანგარიშების მეთოდი და განსაზღვრეთ დარგის მთლიანი

განსაზღვრეთ დარგის გამოშვების მოცულობა საანგარიშო პერიოდში მოქმედ ფასებში, თუ

განსაზღვრეთ დარგის გამოშვების მოცულობა საანგარიშო პერიოდში მოქმედ ფასებში, თუ

განსაზღვრეთ დარგის გამოშვების მოცულობა საანგარიშო პერიოდში მოქმედ ფასებში, თუ

გვაქვს შემდეგი მონაცემები:

1. დარგის გამოშვების მოცულობა 2017 წლის მესამე კვარტალში - 150 მლნ.ლარი

3. დარგის ფასების ინდექსმა შეადგინა 1,15

4. დღ-ს ხვედრითმა წილმა შეადგინა 52%

ოპერატიული გაანგარიშებების მეთოდოლოგიაზე დაყრდნობით განსაზღვრეთ:

2. საანგარიშო პერიოდის გამოშვება საანგარიშო 2018 წლის ფასებში

3. დარგის საანგარიშო პერიოდის მთლიანი დამატებითი ღირებულება მიმდინარე ფასებში.

2012 2013 2014 2015 2016 2017

მოსახლეობის რიცხოვნობა 1 იანვრისათვის 3 3

1. მთლიანი შიდა პროდუქტის მოცულობის ცვალებადობა წლების მიხედვით

2. ერთ სულ მოსახლეზე მშპ–ს მოვცულობა

ძირითადი კაპიტალის სრული თავდაპირველი ღირებულება 20,0 მლნ.ლარს შეადგენს,

ფირმის ძირითადი კაპიტალის მოცულობისა და მოძრაობის შესახებ გვაქვს

შემდეგი მონაცემები (ათასი ლარი):

ძირითადი კაპიტალის სრული თავდაპირველი ღირებულება

წლის დასაწყისში 210

გავიდა ცვეთის გამოკლებით 4

გასული კაპიტალის სრული თავდაპირველი ღირებულება 20

ცვეთა წლის დასაწყისისთვის(%) 20

ამორტიზაციის წლიური ნორმა(%) 10

განსაზღვრეთ ძირითადი კაპიტალის:

1) ღირებულება წლის ბოლოსათვის;

2) ბალანსი სრული თავდაპირველი ღირებულებით;

5) ნარჩენი ღირებულება წლის დასაწყისისათვის;ძირითადი კაპიტალის ნარჩენი ღირებულება

6) ამორტიზაციის წლიური მოცულობა; გაიანგარიშება ძირითადი კაპიტალის საშუალოწლიური

7) ნარჩენი ღირებულება წლის ბოლოსათვის(ცვეთის გამოკლებით);

8) ცვეთისა და ვარგისიანობის კოეფიციენტები წლის დასაწყისისათვის;

9) ცვეთისა და ვარგისიანობის კოეფიციენტები წლის ბოლოსათვის

მაჩვენებელი საბაზისო პერიოდი საანგარიშო პერიოდი

1. ძირითადი კაპიტალის კაპიტალუკუგების ინდექსი;

2. გამოშვებული პროდუქციის მოცულობის დინამიკის ინდექსი;

3. ძირითადი კაპიტალის საშუალოწლიური მოცულობის (დინამიკის ინდექსი;

საწარმოს საბრუნავი სახსრების (კაპიტალის) შესახებ გვაქვს შემდეგი მონაცემები,

თარიღი 2016 წელი 2017 წელი

ბრუნვადობის კოეფიციენტი, ბრუნვადობა დღეებში და საბრუნავი სახსრების