მიკროეკონომიკა 1 - ამოცანები დასკვნითი გამოცდისთვის

თავი 1. თანამედროვე მიკროეკონომიკა და მისი მეთოდოლოგია

ამოცანები

ამოცანა 1

დაუშვათ, მომხმარებელი ყიდულობს მხოლოდ ორი სახის პროდუქტს: საკვებსა და

ტანსაცმელს. მან უნდა მიიღოს გადაწყვეტილება თვის განმავლობაში რამდენი ერთეული
პროდუქტი შეიძინოს.
ვთქვათ, F -ით აღნიშნულია ერთი თვის განმავლობაში შეძენილი საკვების
რაოდენობა, ხოლო C -თი ტანსაცმლის რაოდენობა. მომხმარებელი არჩევანს აკეთებს ისე,
რომ მოახდინოს ორივე პროდუქტის შეძენით მიღებული სარგებლის მაქსიმიზაცია.
ვთქვათ, მომხმარებლის სარგებლიანობის დონე, როდესაც იგი ყიდულობს F
რაოდენობის საკვებსა და C რაოდენობის ტანსაცმელს, იზომება FC -თი. თვის
განმავლობაში მას შეზღუდული რაოდენობის პროდუქტის შეძენა შეუძლია (შეზღუდული
შემოსავალი აქვს).
დაუშვათ, მომხმარებელს თვეში I შემოსავალი გააჩნია და მასზე მეტის დახარჯვა

არ შეუძლია. ერთეული საკვების ფასია

PF , ხოლო ერთეული ტანსაცმლის PC .

ა. დაწერეთ მოცემული პრობლემის მიზნის ფუნქცია;

ბ. რა არის შეზღუდვა?

გ. რომელი ცვლადებია ( PF , PC ,C , F ,I ) ეგზოგენური? ენდოგენური? პასუხები

დაასაბუთეთ.

ამოხსნა
a. miznis funqcia: FC → max
b. SezRudva: (PF)x(F)+(PC)x(C) ¿ I
g. egzogenuri cvladebia: I, PF da PC. aRniSnul cvladebs momxmarebeli ver akontrolebs.
endogenuri cvladebia: F da C - momxmarebels SeuZlia produqtis raodenobis arCeva.
ამოცანა 2

ფირმა „ბილაინი“ აწარმოებს ფიჭურ სატელეფონო მომსახურებას. იგი იყენებს

მოწყობილობებსა და სამუშაო ძალას. თუ ფირმა გამოიყენებს E რაოდენობის
მოწყობილობას და დაიქირავებს L რაოდენობის სამუშაო ძალას, მას შეუძლია Q
ერთეულამდე სატელეფონო სერვისი აწარმოოს და Q ,E და L ცვლადებს შორის

დამოკიდებულება მოცემულია შემდეგი ფორმულით: Q=√ EL

ფირმამ ერთეული მოწყობილობის გამოყენებისათვის
PE , ხოლო ერთეული

სამუშაო ძალის დაქირავებისათვის

PL ფასი უნდა გადაიხადოს. ვთქვათ, მენეჯერმა
მიიღო დავალება Q=200 ერთეული სატელეფონო სერვისი განახორციელოს. მან უნდა
აირჩიოს და ცვლადები ისე, რომ მოცემული წარმოების პირობებში მოახდონოს
დანახარჯების მინიმიზაცია.
ა. დაწერეთ მოცემული პრობლემის მიზნის ფუნქცია;
ბ. რა არის შეზღუდვა?

გ. რომელი ცვლადებია (Q , E , L , P E ,P L ) ეგზოგენური? ენდოგენური? პასუხები

დაასაბუთეთ.

ამოხსნა
a. miznis funqcia: (PE) x (E)+(PL) x (L) → min
b. SezRudva: Q= √ EL =200.
g. egzogenuri cvladebi: PE , PL , Q .
endogenuri cvladebi: E da L .
ამოცანა 8
ფირმა „სანტე“ აწარმოებს რძის პროდუქტებს, რისთვისაც იყენებს დანადგარებს და
სამუშაო ძალას. თუ ფირმა შეიძენს E რაოდენობის დანადგარს და დაიქირავებს L

რაოდენობის სამუშაო ძალას, მაშინ შეძლებს Q რაოდენობის რძის პროდუქტი აწარმოოს.

Q ,E და L ცვლადებს შორის დამოკიდებულება მოცემულია შემდეგი ფორმულით:

Q=√ EL
ფირმამ ერთეული დანადგარის გამოყენებისათვის
PE , ხოლო ერთეული სამუშაო

ძალის დაქირავებისათვის
PL ფასი უნდა გადაიხადოს. მოცემულ პერიოდში, საბაზრო
მოთხოვნიდან გამომდინარე, ფირმას შეუძლია აწარმოოს 300 ტონამდე რძის პროდუქტი.
E და L ცვლადებს შორის დამოკიდებულება ისე უნდა განისაზღვროს, რომ ფირმამ

Q რაოდენობის რძის პროდუქტების წარმოების პირობებში მოახდინოს დანახარჯების

მინიმიზაცია.
ა. დაწერეთ მოცემული პრობლემის მიზნის ფუნქცია;
ბ. რა არის შეზღუდვა?

გ. რომელი ცვლადებია (Q , E , L , P E ,P L ) ეგზოგენური? ენდოგენური? პასუხები

დაასაბუთეთ.

ამოხსნა
a. miznis funqcia: (PE) x (E)+(PL) x (L) → min

b. SezRudva: Q= √EL ≤300.

g. egzogenuri cvladebi: PE , PL .
 endogenuri cvladebi: E, L , Q.

Tavi 2 moTxovna, miwodeba da sabazro wonasworoba

Aamocanebi
amocana 1
kompania ,,tkbili qveyana” awarmoebs namcxvrebs kolejebisa da skolebisaTvis.
namcxvrebze moTxovnis funqcia mocemulia Semdegi saxiT:

aris gayidvebis moculoba, xolo erTeulis fasi.

a. ramdeni namcxvari gaiyideba 0,50 larad?
b. ramden lars unda Seadgendes namcxvris fasi, rom kompaniam 2450 erTeuli gayidos?
g. ra fasis pirobebSi gautoldeba namcxvris gayidvebi 0-s?

amoxsna
a. 2460 namcxvari; b. 0,625 lari; g. 31,25 lari.
A

amocana 4
gamoiyeneT cxrilis monacemebi da dawereT miwodebis gantoleba wiTeli vardebisaTvis.
cxrili 2.1
Ffasi (lari) raodenoba (cali)
P Q
1,00 500
0,75 350
0,5 200

QQs=a+dP d= ∆Q/∆P

amoxsna
 miwodebis gantoleba SeiZleba CavweroT Semdegi saxiT: QS=C+dP. wrfivi daxriloba aris
d=QS/P=(500-350)/(1,00-0,75) = 600 (aRniSnuli cxrilidan SesaZlebelia nebismieri
kombinaciis gamoyeneba) gadakveTis wertili iqneba: 500=C+600(1); c= -100;
miwodebis gantoleba iqneba QS = -100+600P

amocana 9
citrusebze moTxovnis mrudi gamoisaxeba formuliT: QD=700- P, xolo miwodebis mrudia
QS =-300+P.
gamoTvaleT bazris wonasworuli fasi da raodenoba. aageT grafiki da aCveneT
wonasworuli fasi da raodenoba.
QD=700- P QS =-300+P. 700- P =-300+P P=500 Q=200

amoxsna
QD= QS ; 700- P= - 300+P; 2P=1000; P=500
wonasworuli fasi Seadgens 500 lars erTi tonisaTvis. wonasworuli raodenobis
gansazRvrisaTvis wonasworuli fasis mniSvneloba Caismeba moTxovnis an miwodebis
gantolebaSi:
QD =700-500=200; QS =- 300+500=200
amrigad, wonasworuli raodenoba Seadgens 200 aTas tonas erT weliwadSi. naxazze
wonasworoba grafikuladaa gamosaxuli.
 .

Ffasi, lari
P

700

E
500

400

300

200

100

D
0
-300 200   300  400 500 700 Q

raodenoba (aTasi tona)

nax. 2.3 bazris wonasworoba weliwadSi)

bazris wonasworoba miiRweva E wertilSi, sadac ikveTeba moTxovnisa da miwodebis mrudebi. wonasworuli fasia 500 lari, wo

Tavi 3. moTxovnisa da miwodebis elastikuroba

amocanebi
amocana 1

cxrilSi 3.1 warmodgenilia nayinze moTxovnis moculobas xva da sxva fasis pirobebSi.
a. aageT nayinze moTxovnis mrudi;
b .davuSvaT, rom erTi nayinis fasi 1,2 laria. rogor Seicvleba moTxovnis moculoba, Tu es fasi
Semcirdeba 30 TeTriT?
g. gansazRvreT nayinis gayidvis Sedegad miRebuli amonagebi fasis TiToeuli mniSvnelobisTvis;
miRebuli Sedegebi SeitaneTcxrilSi;
d. fasebis yvela intervalisTvis gamoTvaleT moTxovnis safaso elastikurobis koeficientebi. miRebuli
Sedegebi SeitaneT cxrilSi;
e. aageT nayinis gayidvis Sedegad miRebuli amonagebis mrudi ise, rom vertikalur RerZze aRiniSnos
mTliani amonagebi smoculoba ( TR ), horizontalurze – moTxovnis raodenoba ( Q );
v .fasis romeli mniSvnelobisTvisaa erToblivi amonagebi maqsimaluri?
z. fasis romeli mniSvnelobisTvisaa moTxovnis safaso elastikurobis koeficienti erTis toli?
T. fasis romeli mniSvnelobebisTvisaa moTxovna elastikuri? araelastikuri?

cxrili 3.1

erTi ulufis fasi, moTxovnis xarjebi moTxovnis safaso

 (lari) moculoba, (amonagebi), elastikurobis
(aTasi ulufa) aTasi lari koeficienti
2,10 10
1,80 20
1,50 30
1,20 40
0,90 50
0,60 60
0,30 70

pasuxi:
amocana 1
P

2,1
1,8
1,5 D
1,2
0,9
0,6
0,3

10 20 30 40 50 60 70 Q (raod. aT.ulufa)

nax. 3.1.1 nayinze moTxovnis mrudi

a. ixileT cxrili. 3.1.1;

b. vinaidan moTxovnis mrudi warmoadgens wrfes, maSin fasebis Semcireba 30%-iT nebismier
SemTxvevaSi gamoiwvevs moTxovnis moculobis gazrdas 10 aTasi ulufiT;
g. da d. ixileT cxrili 3.1.1
cxrili 3.1.1

erTi ulufis fasi, moTxovnis xarjebi moTxovnis safaso

(lari) moculoba, (amonagebi), elastikurobis
aTasi ulufa aTasi lari koeficienti
2,10 10 21 7,1
1,80 20 36 3
1,50 30 45 1,67
1,20 40 48 1
0,90 50 45 0,6
0,60 60 36 0,3
0,30 70 21

Q 1−Q 0
| | |20−10 |
Q 10 |1|
E PD= 0
= = =|−7,1|.
P 1−P0 1,8−2 ,10 |−0 , 14|
| | | |
P0 2 ,10
da aS. analogiurad gamoiTvleba yvela koeficienti
 SeniSvna: moTxovnis safaso elastikurobis gamoTvla 0,3 larze dabali fasisa da moculobis
pirobebSi SeuZlebelia.
e. roca fasi 1,20 laria;
v. roca fasi 1,20 laria. erToblivi amonagebi maqsimaluria erTeulovani elastikurobis wertilSi;
z. roca fasi 1,20 larze metia; roca fasi 1,20 larze naklebia.

amocana 3
1
−
5
davuSvaT moTxovnis mrudi mocemulia Semdegi formuliT: Q=250 P . ras udris moTxov-
nis safaso elastikuroba?

amoxsna
es aris mudmivi elastikurobis moTxovnis mrudi, ase rom moTxovnis safaso elastikuroba
moTxovnis mrudis gaswvriv yvelgan tolia `-1/5~.

amocana 4
davuSvaT wrfivi moTxovnis mrudi mocemulia Semdegi formuliT: Q=350−7 P .ras udris
moTxovnis safaso elastikuroba roca P=40 ? P=60 ? ras udris Sokuri fasi?

amoxsna

=- =-7 ;

Sokuri fasi=

amocana 5
moTxovnis funqcia gamoisaxeba ase:
QD =2100−3 P . fasis romeli mniSvnelobisTvis
P
iqneba moTxovnis safaso elastikurobis koeficienti E D=−0 ,75 ?
 P P
E PD=−b −0 , 75=−3
pasuxi: viyenebT formulas: Q 2100−3 P
P
=0 , 25
2100−3 P
P=525−0,75P ;
1,75 P=525 ;
P=300

PTavi 4. momxmarebelTa qceva

amocanebi
amocana 1
naxazze 4.1 gamosaxulia im saojaxo meurneobis AB sabiujeto wrfe, romelic iyenebs X
da Y saqonlebs.

Y
A
12

0 8
X
nax. 4.1

1. Tu saojaxo meurneobis Semosavali 600 000 laria, maSin

a.
P X =75 000lars; PY =50 000 lars; b. P X =100 000lars; PY =75 000 lars;

g.
P X da PY ar SeiZleba erTmniSvnelovnad iqnen gansazRvruli; d. P X / PY =3/2.
2. Tu saojaxo meurneobis Semosavali ar icvleba, maSin fasebis inflaciuri zrda gamoiwvevs
a. sabiujeto wrfis A wertilSi mobrunebas saaTis isris moZraobis mimarTulebiT;
b. sabiujeto wrfis marcxniv da qvemoT gadaadgilebas;
g. sabiujeto wrfis B wertilSi mobrunebas saaTis isris moZraobis sawinaaRmdego mimarTulebiT;
d. sabiujeto wrfis marjvniv da zemoT gadaadgilebas.
3. saojaxo meurneobis Semosavlis ucvlelobis pirobebSi X saqonelze fasis gazrda, roca Y
saqonelze fasi ar icvleba, gamoiwvevs
a. AB sabiujeto wrfis marcxniv da qvemoT gadaadgilebas;
b. sabiujeto wrfis B wertilSi mobrunebas saaTis isris moZraobis sawinaaRmdego mimarTulebiT;
g. AB sabiujeto wrfis marjvniv da zemoT gadaadgilebas;
d. AB sabiujeto wrfis A wertilSi mobrunebas saaTis isris moZraobis mimarTulebiT.
4.Tu X da Y saqonelTa fasebi ar icvleba, maSin saojaxo meurneobebis Semosavlis gazrda
gamoiwvevs
a. AB sabiujeto wrfis B wertilSi mobrunebas;
b. AB sabiujeto wrfis marcxniv da qvemoT paralelur gadaadgilebas;
g. AB sabiujeto wrfis marjvniv da zemoT paralelur gadaadgilebas;
d. AB sabiujeto wrfis A wertilSi mobrunebas saaTis isris moZraobis mimarTulebiT.
5. AB sabiujeto wrfis gaswvriv A wertilidan B wertilisken moZraobisas
a. X da Y saqonelTa zRvruli sargeblianobebi Tanabaria;
b. X da Y saqonelTa fasebi da saojaxo meurneobis biujeti ucvlelia;
g. X da Y saqonelTa fasebi ucvleli rCeba, xolo biujeti mcirdeba;
d. saojaxo meurneobis biujeti ar icvleba, X saqonelis fasi klebulobs xolo Y saqonlis fasi izrdeba.

amocana 3

mziasTvis sargeblianobis funqcia gamoisaxeba ase:

U=4 X 1 X 2 , xolo maT SesaZenad gamoyofili

Semosavali Seadgens 24 lars. optimalur nakrebSi Sevida Sesabamisad

X 1 =2 da
X 2 =3 erTeulebi.
gaiangariSeT dovlaTTa fasebi.

MU x1 /P x 1=MU x 2 / Px 2 MU1 P
\  1
MU 2 P2

amoxsna: viyenebT optimaluri arCevanis pirobebs (sabiujeto wrfis gantolebas da mxebis pirobas)

aRvniSnoT
X1 fasi
P1 , xolo
X2 fasi
P2 . SevadginoT sistema:

MU 1 =U ( X 1 )' =( 4 X 1 )' ×X 2 =4 X 2
MU 2 =U ( X 2 )' =( 4 X 2 )' × X 1 =4 X 1

MU 1 /P 1=MU 2 / p2 ;4 X 2 /P1 =4 X 1 / p2 ; X 2 /P 1= X 1 / p2 ; X 1 =2 da
cnobilia rom
X 2 =3 2 P1 =3 p2 ;
Sesabamisad gveqneba sabiujeto wrfisa da mxebis pirobiT gveqneba:
 24
2P1  3P2  24
2P1  3P2
 2P1  3P2  0 P2   4
6
P1=6 P2=4

amocana 8
barbare irCevs sakvebsa ( x) da tansacmels ( y) , romelTa sargeblianobis funqciaa
U ( x , y )=xy ¿ ¿
. produqtebis zRvruli sargeblianobebia da barbares

I =1600 Px =40 P y =80

Semosavalia lari. produqtTa fasebia lari da lari. gaiangariSeT

momxmareblis optimalur (Sida optimumis) kalaTaSi arsebuli TiToeuli produqtis raodenoba.

MU1 P
 1
U 1; U 2 ; U 3 MU 2 P2

Y .
y Px
=
x Py
y 40
=
x 80 2 y=X

40×2 y+80 y=1600 160 y=1600 y=10 x=20

;

Tavi 5. individualuri da sabazro moTxovna

amocanebi
amocana 3
sazafxulo zolian maisurebze momxmarebelTa moTxovna gamoixateboda Semdegnairad:
P=20 ;Q=30. xolo roca P=10 ;Q=38 . dizainerTa mier sazafulo koleqciis defiles Semdgom
momxmarebelTa garkveulma nawilma arCevani gaakeTa swored aseTi maisurebis Sesyidvaze. Sedegad
moTxovna Seicvala da P1=10 laris pirobebSi 38-is nacvlad gaiyida 60 cali ( Q1 =60 ).
a. grafikulad gamosaxeT efeqti;
b. axseniT ra saxis efeqtis gavleniT ganviTarda situacia da gamoTvaleT misi mniSvneloba;
g. es efeqti dadebiTia Tu uaryofiTi?

pasuxi

P D

20

10

30 38 60 Q
umravlesobasTan mierTebis efeqti
fasis efeqti nax. 5.3.1

a. ix. naxazi 5.3.1

b. movlenas aRwers umravlesobasTan mierTebis efeqti; (60-38=22)
g. efeqti dadebiTia, vinaidan moTxovna izrdeba.
amocana 4
qalaqis prestiJul ubanSi moqmedi fitnes-klubSi erTi Tvis manZilze moqmedi saSvis Rirebuleba
Seadgenda yovelTviurad 250 lars ( P=250 ), momsaxurebiT sargeblobda 100 momxmarebeli (
Q=100 ). momsaxurebis masStabebis gafarToebis Sedegad SesaZlebeli gaxda saSvis fasis Semcireba
180 laramde. klubis mflobelTa mosazrebiT momxmarebelTa ricxovnoba gaormagdeboda. maTi molodini
ar gamarTlda da dabali fasis pirobebSi gaiyida mxolod 130 saSvi ( P1=180;Q 1 =130 ).
a. grafikulad gamosaxeT movlena;
b. axseniT ra saxis efeqtis gavleniT ganviTarda situacia da gamoTvaleT misi mniSvneloba;
g. es efeqti dadebiTia Tu uaryofiTi?
pasuxi

P D

250

180

fasis efeqti 100 130 200 Q

nax. 5.4.1 snobis efeqti

a. ix. naxazi 5.4.1

b. snobis efeqti; maRalSemosavlianma momxmarebelma uari Tqva dabalfasian momsaxurebaze.
200-130=70
g. efeqti uaryofiTia, vinaidan moTxovna mcirdeba.

amocana 7

sakvebisa ( x) da tansacmlis ( y) garkveul raodenobebs romelTa

momxmarebeli irCevs

sargeblianobis funqciaa U ( x , y )=xy ¿

. produqtebis zRvruli sargeblianobebia da
 ¿ I Px Py
momxmareblis Semosavalia lari. produqtTa fasebia da lari. a) aCveneT,
x=I /(2 P x )
rom moTxovnis mrudis gantoleba sakvebisTvis aris .

b) aris Tu ara sakvebi normaluri produqti? aageT moTxovnis mrudi 120 lariani Semosavlis
pirobebSi. aageT moTxovnis mrudi 200 lariani Semosavlis pirobebSi.

. .

a) Tu 120 .
roca sakvebze PP= 15-ia, maSin Q=4 erTeuli.
roca P=10-ia, maSin Q= 6 erTeuls.

Semosavlis (I) zrda moTxovnis mruds gadaaadgilebs marjvniv. vinaidan, sakvebi normaluri
produqtia, fasis 10-isa da Semosavlis 200 tolobis pirobebSi momxmarebeli iZens 10 erTeul sakvebs.

Px

15
A

B
C
10 D2 (I=200)

D1(I=120)

nax. 5.7.1 4 6 10 Qx

Semosavlis (I) zrda moTxovnis mruds gadaaadgilebs marjvniv. vinaidan, sakvebi normaluri
produqtia, fasis 10-isa da Semosavlis 200 tolobis pirobebSi momxmarebeli iZens 10 erTeul sakvebs.
თავი 6

თავი 7
თავი 8

თავი 9
თავი 11