23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მეორე ქართული გამოცემა

ეკონომიკი
ს პრინციპები
 ამ თავში ჩვენ განვიხილავთ:

რა არის მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ)?

რა კავშირია მშპ-სა და ეროვნულ შემოსავალსა და
დანახარჯს შორის?
რაა მშპ-ის კომპონენტები?

როგორ ხდება მშპ-ის ინფლაციის მიმართ

დაკორექტირება?
განსაზღვრავს თუ არა მშპ საზოგადოების
კეთილდღეობის დონეს?

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მიკრო vs. მაკრო
მიკროეკონომიკა:
იმის შესწავლა, თუ როგორ იღებენ საოჯახო მეურნეობები და
ფირმები გადაწყვეტილებებს და როგორ ურთიერთქმედებენ
ბაზრები.
მაკროეკონომიკა:
ეკონომიკაში მიმდინარე მოვლენების, მათ შორის, ინფლაციის,
უმუშევრობისა და ეკონომიკური ზრდის შესწავლა.
მაკროეკონომიკა შეისწავლის მთლიან ეკონომიკას. მისი
მიზანი ისეთი ეკონომიკური ცვლილებების ახსნაა, რომლების
ერთდროულად მრავალ საოჯხაო მეურნეობებზე, ფირმებსა და
ბაზრებზე მოქმედებს.
ჩვენ მაკროეკონომიკის შესწავლას დავიწყებთ ქვეყნის
მთლიანი შემოსავლისა და ხარჯის შესწავლით.

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მიკრო vs. მაკრო
 მიკროეკონომიკა პასუხობს შემდეგი სახის კითხვებს:
როგორ იღებს საოჯახო მეურნეობა გადაწყვეტილებას თუ რომელი და რა
რაოდენობის პროდუქტი შეიძინოს?
როგორ იღებს ფირმა გადაწყვეტილებას თუ რა რაოდენობის პროდუქტი აწარმოოს
და რა ფასად?
რა განსაზღვრას თითოეული პროდუქტისა და მომსახურების რაოდენობასა და ფასს?

როგორ გავლენას ახდენს გადასახადები ეკონომიკაში რესურსების გადანაწილებაზე?

 მაკროეკონომიკა პასუხობს შემდეგი სახის კითხვებს :

როგორ განსაზღვრავს საზოგადოება დანახარჯებისა და დანაზოგების რაოდენობას
(შემოსავლის რა ნაწილი დახარჯოს და რა ნაწილი დაზოგოს)?
რატომაა, რომ დროის ზოგ მონაკვეთში დასაქმება იზრდება ან მცირდება?
რა განსაზღვრავს ფასის ზოგად დონეს, ან ინფლაციას?
რატომაა, რომ დროის ზოგ მონაკვეთში ეკონომიკა იზრდება, ხოლო ზოგ პერიოდში
მცირდება (ეკონომიკური ციკლი)?
როდის იზრდება უმუშევრობის დონე, რა მეთოდებით შეუძლია სახელმწიფოს
ჩარევა (ინტერვენცია)?

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

ეკონომიკის შემოსავალი და ხარჯები
მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ) ზომავს:
მთლიან შემოსავალს, რომელსაც ეკონომიკის ყველა
წევრი იღებს.
მშპ ასევე საზღვრავს ეკონომიკის საქონელსა და
მომსახურებაზე გაღებულ მთლიან ხარჯებს.

ამის
ამის მიზეზი
მიზეზი ისაა,
ისაა, რომ
რომ
მთლიანი
მთლიანი შემოსავალი
შემოსავალი დადამთლიანი
მთლიანი
ხარჯები
ხარჯები ერთი
ერთი დადა იგივე
იგივე სიდიდეა,
სიდიდეა, რადგან
რადგან
მომხმარებლის
მომხმარებლისდანახარჯი
დანახარჯი
გამყიდველისთვის
გამყიდველისთვის შემოსავალია.
შემოსავალია.
თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა
ეკონომიკური წრებრუნვის დიაგრამა
მაკროეკონომიკის წრებრუნვის მარტივი დიაგრამა.

განსაზღვრავს მშპ-ს როგორც დანახარჯს ასევე

შემოსავალს.
პირველ რიგში განვსაზღვროთ მოცემულობა:
საქონლისა და მომსახურების ბაზრები შეიცავს
შრომას, მიწას, კაპიტალს და ბუნებრივ რესურსებს.
წარმოების ფაქტორების ბაზრები შეიცავს ხელფასს,
ქირას და ა.შ.

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

ეკონომიკური წრებრუნვის დიაგრამა

საოჯახო
საოჯახო მეურნეობები:
მეურნეობები:
 ფლობენ
ფლობენ წარმოების
წარმოების ფაქტორებს,
ფაქტორებს,
რომელსაც
რომელსაც აქირავებენ
აქირავებენ ან
ან ყიდიან
ყიდიან მას
მას
შემოსავლის
შემოსავლის სანაცვლოდ
სანაცვლოდ
 ყიდულობენ
ყიდულობენ საქონელსა
საქონელსა დადა მომსახურებას
მომსახურებას

საოჯახო
ფირმები მეურნეობები

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

ეკონომიკური წრებრუნვის დიაგრამა

საოჯახო
ფირმები მეურნეობები

ფირმები:
ფირმები:
 ყიდულობენ
ყიდულობენ წარმოების
წარმოების ფაქტორებს,
ფაქტორებს,
იყენებნ
იყენებნ მას
მას საქონლისა
საქონლისა დადა
მომსახურების
მომსახურების საწარმოებლად
საწარმოებლად
 ყიდის
ყიდის საქონელსა
საქონელსა დადა მომსახურებას
მომსახურებას

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

ეკონომიკური წრებრუნვის დიაგრამა

შემოსავალი (=მშპ) ხარჯები (=მშპ)

საქონლისა &
გაყიდული მომსახურების
გაყიდული
საქონელი და ბაზარი საქონელი და
მომსახურება მომსახურება

საოჯახო
ფირმები მეურნეობები

წარმოებაში შრომა, მიწა და

ჩასაშვები მასალები კაპიტალი
წარმოების
ფაქტორების
ბაზარი
ხელფასები, შემოსავალი
რენტა და (=მშპ)
მოგება (=მშპ) თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა
ეკონომიკური წრებრუნვის დიაგრამა
ამ ეკონომიკისთვის მშპ-ს გამოთვლა ორგვარადაა
შესაძლებელი:
შევაჯამოთ საოჯახო მეურნეობების მთლიანი
დანახარჯები
ან შევაჯამოთ ფირმების მიერ გაცემული მთლიანი
შემოსავალი (ხელფასები, რენტა და მოგება)
რადგან ეკონომიკაში ხარჯი საბოლოოდ ვიღაცის
შემოსავლად იქცევა, შესაბამისად მშპ ერთი და
იგივე რჩება მიუხედავად იმისა თუ როგორ
დავითვლით

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

დიაგრამის გამონაკლისები:
სახელმწიფო
გადასახადები
შესყიდვები

ფინანსური სისტემა
დანაზოგები, სესხები და ა.შ.

საერთაშორისო სექტორი
ვაჭრობა, ფინანსური აქტივები, ვალუტა ა.შ.

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ) ...

…ყველა იმ საბოლოო საქონლისა თუ მომსახურების

საბაზრო ღირებულება, რომელიც იწარმოება
ქვეყნის შიგნით დროის მოცემულ პერიოდში.

საქონელი ფასდება მისი საბაზრო ღირებულების

მიხედვით:
• ყველა პროდუქტისთვის გამოიყენება ერთი და იგივე
ვალუტა (მაგალითად ლარი ან აშშ დოლარი)
• მშპ-ში არ შედის ისეთი პროდუქტები, რომელთაც
საბაზრო ღირებულება არ გააჩნიათ, მაგალითად
სახლში თქვენს მიერ შეკეთებული ტელევიზორი
თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა
მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ) ...

…ყველა იმ საბოლოო საქონლისა თუ მომსახურების

საბაზრო ღირებულება, რომელიც იწარმოება
ქვეყნის შიგნით დროის მოცემულ პერიოდში.

საბოლოო საქონელში იგულისხმება პროდუქტი რომელიც

საბოლოო მომხმარებლისთვისაა განკუთვნილი.
შუალედური საქონელი ეწოდება საქონელს რომელიც სხვა
სბოლოო პროდუქტის შესაქმენელადაა განკუთვნილი.
მშპ-ში შედის მხოლოდ საბოლოო საქონელი, რადგან ის
უკვე შეიცავს შუალედურ საქონელს

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ) ...

…ყველა იმ საბოლოო საქონლისა თუ მომსახურების

საბაზრო ღირებულება, რომელიც იწარმოება
ქვეყნის შიგნით დროის მოცემულ პერიოდში.

მშპ შეიცავს როგორც მატერიალურ (სურსათი,

ტანსაცმელი, მანქანები ა.შ.)

ასევე არამატერიალურ მომსახურებას

(ვარცხნილობა, ბინის დალაგება, ექიმთან ვიზიტი
ა.შ.)
თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა
მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ) ...

…ყველა იმ საბოლოო საქონლისა თუ მომსახურების

საბაზრო ღირებულება, რომელიც იწარმოება
ქვეყნის შიგნით დროის მოცემულ პერიოდში.

მშპ შეიცავს მიმდინარე პერიოდში წარმოებულ

საქონელსა და მომსახურებას.
ის არ შეიცავს გარიგებებს, რომლებიც წარსულში
წარმოებულ საქონელს ეხება

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ) ...

…ყველა იმ საბოლოო საქონლისა თუ მომსახურების

საბაზრო ღირებულება, რომელიც იწარმოება
ქვეყნის შიგნით დროის მოცემულ პერიოდში.

მშპ ასახავს პროდუქციის ღირებულებას ქვეყნის

გეოგრაფიულ საზღვრებს შიგნით. არ აქვს
მნიშვნელობა მის წარმოებაში ადგილობრივმა თუ
სხვა ქვეყნის მოქალაქემ მიიღო მონაწილეობა

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ) ...

…ყველა იმ საბოლოო საქონლისა თუ მომსახურების

საბაზრო ღირებულება, რომელიც იწარმოება
ქვეყნის შიგნით დროის მოცემულ პერიოდში.

მოიცავს პროდუქციის ღირებულებას, რომელიც

დროის კონკრეტულ მონაკვეთში იწარმოება.
როგორც წესი წელიწადი ან კვარტალი (სამი თვე).

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მშპ-ს კომპონენტები
გავიხსენოთ: მშპ არის მთლიანი დანახარჯების
ტოლი.
შედგება 4 კომპონენტისგან:
მოხმარება (C)
ინვესტიციები (I)
საწელმწიფო შესყიდვები (G)
წმინდა ექსპორტი (NX)
ამ კომპონენტების ჯამი უდრის მშპს (აღნისნულია
Y-ით):
Y
Y == CC ++ II ++ G
G ++ NX
NX

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

 მოხმარება(C)
საოჯახო მეურნეობების მიერ საქონელსა და
მომსახურებაზე გაწეული ხარჯები ახალი
საცხოვრებლის ყიდვის გამოკლებით.
აღვნიშნოთ:
დამქირავებლისთვის, ქირა მოხმარების ხარჯებში
შედის.
სახლის მფლობელებისთვის, მოხმარება მოიცავს
პოტენციური ქირის თანხას, მაგრამ არა შესყიდვის
ფასს ან სესხის გადასახადს.

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

 ინვესტიციები (I)
კაპიტალურ მოწყობილობებზე, მარაგებსა და შენობებზე
გაწეული ხარჯები საოჯახო მეურნეობების მიერ, ახალი
საცხოვრებლის ჩათვლით.
შეიცავს
კაპიტალური მოწყობილობები (მაგალითად, მანქანა დანადგარები,
აღჭურვილობა)
შენობები (ქარხნები, საოფისე შენობები)
მარაგები (მაგალითად თუ კომპანიამ ვერ გაყიდა წარმოებული
პროდუქცია სრულად, მარაგების საინვესტიციო ხარჯად ასახვა
ხდება).

აღვნიშნოთ:
აღვნიშნოთ: “ინვესტიია”
“ინვესტიია” არ
არ მოიცავს
მოიცავს
ფინანსური
ფინანსური აქტივების
აქტივების შეყიდვას
შეყიდვას
(ფასიანი
(ფასიანი ქაღალდები,
ქაღალდები, ბონდები
ბონდები დადა ა.შ.).
ა.შ.).
თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა
 სახელმწიფო შესყიდვები (G)
ადგილობრივი, შტატის და ფედერალური
მთავრობის მიერ საქონლისა და მომსახურების
შეძენაზე გაწეული ხარჯები.
G არ შეიცავს ტრანსფერულ გადასახადებს,
როგორიცაა
სოციალური ბენეფიტები, ჯანდაცვის პროგრამები
და ა.შ.
მშპ გამიზნულია საქონლისა და მომსახურების
წარმოების დანახარჯებისა და მათი გაყიდვიდან
მიღებული შემოსავლის გასაზომად

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

 წმინდა ექსპორტი (NX)
NX = ექსპორტი – იმპორტი
ექსპორტი განსაზღვრავს არარეზიდენტის მიერ
ადგილობრივი პროდუქტისა და მომსახურების
შესყიდვის დონეს.
იმპორტი კი არის C, I, და G ნაწილი, რომელიც
გამოიყენება ქვეყნის გარეთ წარმოებული
პროდუქტის შესაძენად.
ყველა ამ კომპონენტის შეჯამებით ვიღებთ მშპ-ს:

Y
Y == CC ++ II ++ G
G ++ NX
NX

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

აშშ-ს მშპ და მისი კომპონენტები, 2005 წ.

ერთ სულ
მლრდ % მშპ-ში მოსახლეზე

Y $12,480 100.0 $42,035

C 8,746 70.1 29,460

I 2,100 16.8 7,072

G 2,360 18.9 7,950

NX –726 –5.8 –2,444

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

სავარჯიშო 1:
მშპ და მისი კომპონენტები
თითოული მაგალითისთვის, განსაზღვრეთ როგორ
შეიცვლება მშპ და მისი კომპონენტები.
A. დებიმ მიირთვა ბოსტონის საუკეთესო რესტორანში.
გადაიხადა $200.
B. სარამ $1800-ად შეისყიდა ლეპტოპი თავისი
ბიზნესისთვის. ლეპტოპი დამზადებულია ჩინეთში.
C. ჯეინმა $1200-ად შეისყიდა კომპიუტერი საკუთარი
ბიზნესისთვის. შეისყიდა წინა წელს დამზადებული
მოდელი ფასდაკლებით.
D. General Motors-მა აწარმოა $500 მილიონის ღირებულების
ავტომანქანები,
თუმცა მათგან გაიყიდა მხოლოდ $470 მილიონის
ღირებულების მანქანა.
24
ს ა ვ ა რ ჯ ი შ ო 1:
მშპ და მისი კომპონენტები

A. დებიმ მიირთვა ბოსტონის საუკეთესო

რესტორანში. გადაიხადა $200..
მოხმარება და მშპ იზრდება $200-ით.
B. სარამ $1800-ად შეისყიდა ლეპტოპი თავისი
ბიზნესისთვის. ლეპტოპი დამზადებულია
ჩინეთში.
ინვესტიცია იზრდება $1800-ით, წმინდა
ექსპორტი მცირდება $1800-ით, საბოლოო ჯამში
მშპ არ იცვლება.

25
სავარჯიშო 1:
მშპ და მისი კომპონენტები
C. ჯეინმა $1200-ად შეისყიდა კომპიუტერი საკუთარი
ბიზნესისთვის. შეისყიდა წინა წელს დამზადებული
მოდელი ფასდაკლებით.
მიმდინარე წლის მშპ და ინვესტიცია არ შეიცვლება,
რადგან აღნიშნული თანხა უკვე შესულია წინა წლის
პერიოდში.
D. General Motors-მა აწარმოა $500 მილიონის
ღირებულების ავტომანქანები,
თუმცა მათგან გაიყიდა მხოლოდ $470 მილიონის
ღირებულების მანქანა.
მოხმარება გაიზრდება $470 მილიონით,
მარაგში ინვესტიცია გაიზრდება $30 მილიონით,
ხოლო მშპ გაიზრდება $500 მილიონით. 26
 რეალური და ნომინალური მშპ
ინფლაციის დონემ (ფასთა სხვაობამ) შესაძლოა გავლენა
მოახდინოს მშპს კომპონენტებზე, შესაბამისად შესაძლოა
მშპ-ის ორი განსხვავებული ვერსია გვქონდეს.
როდესაც მშპ წინა წელთან შედარებით იზრდება,
შესაძლოა ჩამოთვლილთაგან ერთ-ერთან გვქონდეს საქმე
ეკონომიკა საქონლისა და მომსახურების მეტ რაოდენობას
აწარმოებს, ან
საქონელი და მომსახურება უფრო ძვირად იყიდება

აუცილებელია ამ ორი ფაქტის განცალკევება. უნდა

გამოვსახოთ ეკონომიკაში წარმოებული საქონლისა და
მომსახურების მთლიანი რაოდენობის ისეთი მაჩვენებელი,
რომალზეც ფასების ცვლილება არ მოქმდებს.
თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა
 რეალური და ნომინალური მშპ
ნომინალური მშპ საქონლისა და მომსახურების
მოცულობა გამოხატული მიმდინარე ფასებში. არ
ხდება ინფლაციის მიმართ კორექტირება.
რეალური მშპ საქონლისა და მომსახურების
წარმოების მოცულობა, რგამოხატული მუდმივ
ფასებში. ამ შემთხვევაში ვიყენებთ საბაზო წელს.
ხდება მშპ-ის ინფლაციის მიმართ კორექტირება.

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მაგალითი:
პიცა ლატე
წელი P Q P Q
2002 $10 400 $2.00 1000
2003 $11 500 $2.50 1100
2004 $12 600 $3.00 1200

გამოვთვალოთ ნომინალური მშპ თითოეული წლისთვის:

ზრდა:
2002: $10 x 400 + $2 x 1000 = $6,000
2003: $11 x 500 + $2.50 x 1100 = $8,250 37.5%

2004: $12 x 600 + $3 x 1200 = $10,800 30.9%

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მაგალითი:
პიცა ლატე
წელი P Q P Q
2002 $10$10 400 $2.00
$2.00 1000
2003 $11 500 $2.50 1100
2004 $12 600 $3.00 1200
გამოვთვალოთ რეალური მშპ თითოული წლისთვის,
გამოვიყენოთ 2002 წელი როგორც საბაზო:
ზრდა:
2002: $10 x 400 + $2 x 1000 = $6,000
20.0%
2003: $10 x 500 + $2 x 1100 = $7,200
16.7%
2004: $10 x 600 + $2 x 1200 = $8,400
თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა
მაგალითი:
ნომინალური რეალური
წელი მშპ მშპ
2002 $6000 $6000
2003 $8250 $7200
2004 $10,800 $8400

თითოეული წლისთვის,
 ნომინალური მშპ ითვლება მიმდინარე
ფასების მიხედვით.
 რეალური მშპ ითვლება საბაზო წლის ფასების
მიხედვით (ამ შემთხვევაში 2002 წლის ფასები).

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მაგალითი:

ნომინალური რეალური
წელი მშპ მშპ

2002 $6000 $6000

37.5% 20.0%
2003 $8250 $7200
30.9% 16.7%
2004 $10,800 $8400
ცვლილება ნომინალურ მშპ-ში ასახავს
ცვლილებას რაოდენობასა და ფასში.
 რეალურ მშპ-ში ცვლილება აისახება ისე, თითქოს
ფასი კონსტანტაა და არ იცვლება (ინფლაცია არის
ნულოვანი).
შესაბამისად, რეალური მშპ ინფლაციის მიმართ
დაკორექტირებულია.
თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა
ნომინალური და რეალური მშპ აშშ-ში,
1965-2005 წწ.
მლრდ
$12,000

$10,000

$8,000 რეალური
მშპ (საბაზო
$6,000 წელი 2000)
$4,000

$2,000
ნომინალური
მშპ
$0
1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

ნომინალური და რეალური მშპ აშშ-ში,
1965-2005 წწ.

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

 მშპ-ის დეფლატორი
ფასების საერთო დონის მაჩვენებელი, რომელიც
გამოიხატება ნომინალური მშპ-სა და რეალური
მშპ-ის შეფასებით.
გამოთვლება შემდეგნაირად:

ნომინალური მშპ
მშპ
მშპ დეფლატორი
დეფლატორი == 100
100 xx რეალური მშპ

 ეკონომიკაში ინფლაციის დონის დათვლის მეორე მეთოდი,

პროცენტული სხვაობა მშპ-ს დეფლატორში წინა წელთან
შედარებით.
 საბოლოო ჯამში, მშპ დეფლატორი ზომავს ნომინალური მშპ-ს
ცვლილებას საბაზრო წელთან შედარებით, რომელიც არ არი
განპირობებული რეალური მშპ-ს ცვლილებით.
თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა
მაგალითი:
მშპ-ს
ნომინალური რეალური დეფლატორ
წელი მშპ მშპ ი

2002 $6000 $6000 100.0

2003 $8250 $7200 14.6%
114.6
2004 $10,800 $8400 12.2%
128.6

გამოვთვალოთ მშპ-ს დეფლატორი თითოეული წლისთვის:

2002: 100 x (6000/6000) = 100.0

2003: 100 x (8250/7200) = 114.6

2004: 100 x (10,800/8400) = 128.6

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

ს ა ვ ა რ ჯ ი შ ო 2:
მშპ-ს დათვლა
2004 (საბ. წ) 2005 2006
P Q P Q P Q
საქონელ
იA $30 900 $31 1,000 $36 1050
საქონელ
იB $100 192 $102 200 $100 205

გამოთვალეთ:
A. ნომინალური მშპ 2004 წელს.
B. რეალური მშპ 2005 წელს.
C. მშპ-ს დეფლატორი 2006 წელს.
37
ს ა ვ ა რ ჯ ი შ ო 2:
მშპ-ს დათვლა
2004 (საბ. წ) 2005 2006
P Q P Q P Q
საქონელ
იA $30 900 $31 1,000 $36 1050
საქონელ
იB $100 192 $102 200 $100 205

A. ნომინალური მშპ 2004 წელს..

$30 x 900 + $100 x 192 = $46,200
B. რეალური მშპ 2005 წელს.
$30 x 1000 + $100 x 200 = $50,000

38
ს ა ვ ა რ ჯ ი შ ო 2:
მშპ-ს დათვლა
2004 (საბ. წ) 2005 2006
P Q P Q P Q
საქონელ
იA $30 900 $31 1,000 $36 1050
საქონელ
იB $100 192 $102 200 $100 205

C. მშპ-ს დეფლატორი 2006 წელს.

ნომ. მშპ = $36 x 1050 + $100 x 205 = $58,300
რეალ. მშპ = $30 x 1050 + $100 x 205 = $52,000
მშპ დეფლ. = 100 x (ნომ მშპ)/(რეალ მშპ)
= 100 x ($58,300)/($52,000) = 112.1
39
მშპ და ეკონომიკური კეთილდღეობა
რეალური მშპ ერთ სულ მოსახლეზე არის
საზოგადოების ეკონომიკური კეთილდღეობის
საუკეთესო მაჩვენებელი.
თუმცა მშპს კეთილდღეობის სრულყოფილი
საზომი არაა.
რობეტ კენედის კრიტიკა მშპ-ს შესახებ:

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მთლიანი შიდა პროდუქტი…
“… არაფერს გვეუბნება ჩვენი ბავშვების
ჯანმრთელობის, მათი განათლების ხარისხისა თუ
მათი თამაშებისგან მიღებული ბედნიერების შესახებ.
ის არ შეიცავს ჩვენი პოეზიის
მშვენიერებას თუ ჩვენი ოჯახების
სიძლიერეს, ჩვენი სახალხო
დებატების გონებამახვილობას თუ
ჩვენი მთავრობის მოხელეთა
პატიოსნებას .
ის არც ჩვენ სიმამაცეს ასახავს,
არც სიბრძნეს და არც
მოკლედ, ის ყველაფერს ასახავს, იმის გარა
სამშობლოსადმი ჩვენს
რაც ცხოვრებას
ერთგულებას . ფფასეულს ხდის და ყველაფერს გვამცნობს
ამერიკის შესახებ, იმის გარდა, თუ რატომ ვამაყობთ იმით, რომ
ამერიკელები ვართ.”
- სენატორი რობერტ კენედი, 1968
 მშპ არ განსაზღვრავს:
ბუნების დაცვის დონეს
დასვენების/გართობის დრო და ხარისხი

არასაბაზრო აქტივობები, მაგალითად ბავშვების

ჯანმრთელობის დაცვის ხარისხი
შემოსავლის არათანაბარი გადანაწილება
საზოგადოებაში

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

 მაშინ რატომ ვითვლით მშპ-ს?
რაც უფრო დიდია მშპ, მით უფრო მეტი საშუალება
გააჩნია ქვეყანას ჰქონდეს ხარისხიანი სკოლები,
სუფთა გარემო, ჯანდაცვის პროგრამები და ა.შ.
ცხოვრების დონის ბევრი ინდიკატორი პოზიტიურ
კოროლაციაშია მშპ-სთან, მაგალითად…

თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა

მშპ და სიცოცხლის ხანგრძლივობა, 12 ქვეყანაში
90
სიცოცხლის
ხანგრძლივ 85
Japan
ობა
80 U.S.
(წლებში)
75 Mexico Germany
China
70 Brazil
Indonesia
65 India Russia
60 Pakistan
55 Bangladesh
Nigeria
50
$0 $10,000 $20,000 $30,000 $40,000
რეალური მშპ ერთ სულ მოსახლეზე, 2002
მშპ და განათლებამიღებული საზოგადოება12 ქვეყანაში

განათლებამ 100 Russia

იღებულ China Japan U.S.
90 Mexico
ზრდასრულ Germany
ადამიანთა 80 Brazil
წილი Indonesia
(მოსახლეობ 70 Nigeria
ის %)
60 India

50
Pakistan
40
Bangladesh
30
$0 $10,000 $20,000 $30,000 $40,000

რეალური მშპ ერთ სულ მოსახლეზე, 2002

მშპ და ინტერნეტის გამოყენება 12 ქვეყანაში
60
ინტერნეტის
U.S.
გამოყენება
50
(მოსახლეობ
Japan
ის %)
40 Germany

30

20
China Mexico
10
Brazil
Russia
0
$0 $10,000 $20,000 $30,000 $40,000

რეალური მშპ ერთ სულ მოსახლეზე, 2002

დასკვნა
მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ) ზომავს ქვეყნის
მთლიან შემოსავალსა და ხარჯს.
მშპ-ს 4 კომპონენტი: მოხმარება, ინვესტიცია,
სახელმწიფო შესყიდვები და წმინდა ექსპორტი.
ნომინალური მშპ იზომება მიმდინარე ფასების
გამოყენებით. რეალური მშპ ითვლება საბაზო
წელს არსებული ფასების მიხედვით, შესაბამისად
ხდება მშპ-ს კორექტირება ინფლაციის მიმართ.
მშპ არის ქვეყნის კეთილდღეობის
განმსაზღვრელი მთავარი ინდიკატორი, თუმცა
არა სრულყოფილი საზომი.
თავი 23 ეროვნული შემოსავლის გამოთვლა