Professional Documents
Culture Documents
ਸਿੱਖ ਕੌਕਸ
ਸਿੱਖ ਕੌਕਸ
ਪੀਟਰ ਫਰੈਡਸਰਕ
~ਭੂਸਮਕਾ~
ਖਾਲ ਾਈ ਜਲੌ
“ਅਸ ੀਂ ਕਿਸਾਨ ਹਾਂ, ਅੱਤਵਾਦ ਨਹ ੀਂ!”
ਇਹ ਨਾਹਰਾ, ਜੋਕਿ ਸਭ ਤੋੀਂ ਪਕਹਲਾਂ ਸੀਂਿੜੇ ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਸਾਨ
ਮੁਜ਼ਾਹਰੇਦਾਰਾਂ ਵੱਲੋੀਂ ਕਦੱਲ ਦ ਸੜਿਾਂ ਉੱਤੇ ਨਵੰਬਰ ੨੦੨੦ ਤੋੀਂ ਿੇੀਂਕਦਿਤ ਹੋ
ਿੇ ਚੁੱਕਿਆ, ਦੁਨ ਆਂਭਰ ਕਵੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਿਾਂ ਵੱਲੋੀਂ ਚੁੱਕਿਆ ਕਿਆ.
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਸੱਖ-ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਨਦਾਤੇ, ਇਹਨਾਂ ਵੱਡੇ ਮੁਜ਼ਾਹਕਰਆਂ ਦੇ ਮੂਹਰੇ
ਆਣ ਖੜਹੇ ਹਨ. ਕਵਵਾਕਦਤ ਨਾਿਕਰਿਤਾ ਸੋਧ ਿਾਨੂੰਨ (ਸ .ਏ.ਏ.) ਦੇ ਕਵਰੁੱਧ
੨੦੧੯ ਕਵੱਚ ਚੱਲੇ ਕਵਰੋਧ ਨਾਲੋੀਂ ਲੰਮੇਰੇ ਸਮੇੀਂ ਚੱਕਲਆ ਇਹ ਰੋਸ ਕਿਸਾਨ
ਮੋਰਚਾ ਆਪਣ ਖਾਸ ਥਾਂ ਅਤੇ ਕਵਸ਼ੇਸ਼ ਦਬਾਅ ਿੇੀਂਦਰ ਦ ਨਰੇੀਂਦਰ ਮੋਦ
ਸ਼ਾਕਸਤ ਸਰਿਾਰ ਉੱਤੇ ਪਾਉਣ ਕਵੱਚ ਸਫ਼ਲ ਹੋਇਆ ਹ ਜੋਕਿ ਉਸਦ
ਸਰਿਾਰ ਦੇ ਿਾਰਜਿਾਲ ਕਵੱਚ ੨੦੧੪ ਤੋੀਂ ਹੁਣ ਤੱਿ ਦਾ ਅਕਹਮ ਮੋੜ ਹ.
ਹੁਣ ਮੋਦ ਬੇਹੱਦ ਿਾਹਲਾ ਹੋਇਆ ਹ ਹਰ ਹ ਲਾ ਵਰਤਣ ਲਈ
ਕਜਸ ਨਾਲ ਇਸ ਇਿੱਠ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਿ ਤਾ ਜਾ ਸਿੇ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਹਾਰੇ
ਅੰਦੋਲਨ ਖਤਮ ਿ ਤਾ ਜਾਵੇ, ਜੋਕਿ ਇਹ ਕਲਖੇ ਜਾਣ ਤੱਿ, ਪੂਰੇ
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰ ਸਮਰਥਨ ਅਤੇ ਕਧਆਨ ਨੂੰ ਕਖੱਚ ਚੁੱਿਾ ਹ. ਜਦੋੀਂਕਿ ਤਮਾਮ
ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਬਾਹਰ ਆ ਿੇ ਮੋਦ ਹਿੂਮਤ ਦੇ ਵੱਲੋੀਂ ਪਾਸ ਿ ਤੇ ਖੇਤ
ਸੁਧਾਰ ਿਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਕਵਰੋਧ ਕਵੱਚ ਡੇਰੇ ਲਾਏ ਨੇ, ਮੋਦ ਨੇ ਸਭ ਤੋੀਂ ਿੁੰਮਰਾਹਿੁਨ
ਪੇਸ਼ ਿ ਤੇ ਿਏ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋੀਂ ਪਰਿਤੱਖ ਕਦਸਣ ਵਾਲੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਵੱਧ ਉਭਾਕਰਆ.
ਚ ਨ ਯਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਮਰਥਿਾਂ ਨੂੰ ਭੜਿਾਉਣ ਦ ਿੋਕਸ਼ਸ਼ ਿਰਕਦਆਂ
ਯਾ ਏਥੋੀਂ ਤੱਿ ਕਿ ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਦੇ ਵੱਖਵਾਦ ਧਕੜਆਂ ਨੂੰ ਉਿਸਾ ਿੇ ਮੋਦ
ਅਤੇ ਉਸਦ ਸਮੁੱਚ ਪਿੋਪੇਿੰਡਾ ਟ ਮ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪਿਚਾਰ ਇਹ ਦਰਸਾਉਣ ਕਵੱਚ
ਲੱਕਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਅਸਲ ਕਵੱਚ ਇਹਨਾਂ ਮੁਫ਼ਾਦਾਂ ਦੇ ਮੋਹਰੇ ਮਾਤਰ ਹਨ.
ਠ ਿ ਓਹ ਮੋਦ ਮ ਡ ਆ ਦੇ ਹੱਥਿੰਡੇ ਕਜਹੜੇ ਸ .ਏ.ਏ. ਕਵਰੋਧ
ਮੁਜ਼ਾਹਰੇਿਾਰਾਂ ਲਈ ੨੦੧੯ ਦੇ ਕਦਸੰਬਰ ਕਵੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਿ ਤੇ ਸਨ, ਕਜਸ ਕਵੱਚ
ਵੱਡ ਕਿਣਤ ਅੰਦਰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਿੁਆਈ ਿ ਤ ਿਈ, ਨੂੰ ਵੱਡੇ
ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਪਿਚਾਰ ਿੇ ਰੱਦ ਿ ਤਾ ਕਿਆ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਪਾਕਿਸਤਾਨ
ਵੱਲੋੀਂ “ਕਜਹਾਦ ” ਅਤੇ “ਅੱਤਵਾਦ ” ਿਤ ਕਵਧ ਆਂ ਵੱਲੋੀਂ ਪਿਯੋਕਜਤ ਹ.
ਇਸਤੋੀਂ ਪਕਹਲਾਂ, ਇਹ ਪਹੁੰਚ ਅਿਡਕਮਿ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਉਭਰੇ ਿਾਰਿੁੰਨਾਂ ਨੂੰ
ਧੁੰਦਲਾ ਿਰਨ ਲਈ ਵਰਤਦੇ ਸਨ ਕਜਹਨਾਂ ਨੂੰ “ਅਰਬਨ ਨਿਸਲ ” ਯਾ
“ਦੇਸ਼ਦਿੋਹ ” ਿਕਹ ਿੇ ਕਿਰਫ਼ਤਾਰ ਆਂ ਨੂੰ ਜਾਯਜ਼ ਠਕਹਰਾਇਆ ਕਿਆ ਕਜਹਨੂੰ
ਭ ਮਾ ਿੋਰੇਿਾਓੀਂ ਿੇਸ ਵਜੋੀਂ ਅਸ ੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ.
ਅਕਜਹੇ ਪਿਵਚਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਸ ਮਿਸਦ ਨੂੰ ਲ ਿੇ ਲੋਿਾਂ ਅੰਦਰ
ਸੰਚਾਕਰਤ ਿ ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਕਜਸ ਨਾਲ ਲੋਿਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦ ਿਦ, ਤਸ਼ੱਦਦ ਅਤੇ
ਿਤਲੋਿਾਰਤ ਵ ਸੰਵੇਦਨਾਹ ਣ ਿਰ ਕਦੱਤ ਜਾਵੇ. ਇਹ ਤਸਵ ਰ ੨੦੨੦ ਦ
ਫਰਵਰ ਕਵੱਚ ਕਚਤਰ ਿਈ ਸ , ਆਖਰ ਮਹ ਕਨਆਂ ਬੱਧ ਭੰਡ ਪਿਚਾਰ
ਿਰਨ ਤੋੀਂ ਬਾਅਦ ਕਜਸ ਕਵੱਚ “ਦੇਸ਼ਦਿੋਹ ਆਂ ਨੂੰ ਿੋਲ ਮਾਰੋ” ਦੇ ਨਾਹਕਰਆਂ
ਤੱਿ ਿੱਲ ਪਹੁੰਚਣ ਮਿਰੋੀਂ ਮੋਦ ਰਾਜ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਿੁੰਕਡਆਂ ਨੇ ਸ .ਏ.ਏ.
ਕਵਰੋਧ ਮੁਜ਼ਾਹਕਰਆਂ ਦ ਰ ੜਹ ਭੰਨ ਕਦੱਤ ਕਦੱਲ ਦ ਿਲ ਆਂ ਕਵੱਚ ਦੰਕਿਆਂ
ਦਾ ਕਦਿਸ਼ ਵਾਪਕਰਆ.
ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਇਸ ਸਭ ਕਵੱਚ ਨਵ ੀਂ ਲਕਹਰ ਹ ਕਜਹੜ ਜ਼ਾਲਮ
ਕਨਜ਼ਾਮ ਦੇ ਜਬਾੜੇ ਨੂੰ ਫੜਨ ਲਿ ਹ.
ਨਵੰਬਰ ੨੦੨੦ ਤੋੀਂ ਹ , ਜਦੋੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ “ਕਦੱਲ ਚਲੋ” ਦਾ
ਨਾਹਰਾ ਕਦੱਤਾ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਠ ਆਂ, ਪਾਣ ਦ ਤੋਪਾਂ ਅਤੇ ਹੰਝੂ ਿਸ ਦੇ ਿੋਲੇ
ਹ ਕਮਲੇ ਨੇ. ਕਜਵੇੀਂ ਉਹ ਕਦੱਲ ਸ਼ਕਹਰ ਦੇ ਸਰਹੱਦ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੁਆਲੇ ਬਕਹ
ਿਏ ਤੇ ਤੰਬੂ ਿੱਡ ਲਏ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੇ ਿੱਿਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਿਰਨਾ ਕਪਆ
ਅਤੇ ਸੀਂਿੜੇ ਕਿਸਾਨ ਠੰਡ ਦੇ ਕਸ਼ਿਾਰ ਵ ਹੋਏ. ਜਦੋੀਂ ਦਕਲਤ ਮਜਦੂਰ
ਅਕਧਿਾਰ ਸੰਿਠਨ ਦੇ ਿਾਰਿੁੰਨ ਨੋਦ ਪ ਿੌਰ ਤੇ ਕਸ਼ਵ ਿੁਮਾਰ ਵਰਿੇ ਆਪਣਾ
ਸਮਰਥਨ ਪੇਸ਼ ਿਰਦੇ ਨੇ, ਓਦੋੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਰਫਤਾਰ ਿਰਿੇ ਤਸ਼ੱਦਦ
ਢਾਕਹਆ ਕਿਆ. ਜਦੋੀਂ 26 ਜਨਵਰ ਨੂੰ ਹੋਏ ਿਣਤੰਤਰ ਰੋਸ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਕਵੱਚ
ਨਵਰ ਤ ਕਸੰਘ ਦ ਮੌਤ ਹੋਈ ਤਾਂ ਪੁਕਲਸ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਇੱਿ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੱਕਸਆ
ਜਦਕਿ ਉਸਦੇ ਪਕਰਵਾਰ ਜਨਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹ ਕਿ ਉਸਦ ਮੌਤ ਪੁਕਲਸ ਹੱਥੋੀਂ
ਹੋਈ ਹ. ਇਥੋੀਂ ਤੱਿ ਕਿ ਕਜਹਨਾਂ ਪੱਤਰਿਾਰਾਂ ਨੇ ਕਮਿਤਿ ਦੇ ਪਕਰਵਾਰ ਵੱਲੋੀਂ
ਲਿਾਏ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਿਸਾਕਰਤ ਿ ਤਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵ ਕਿਰਫਤਾਰ ਿਰਿੇ ਪਿਤਾਕੜਤ
ਿਰਨ ਦ ਿੋਕਸ਼ਸ਼ ਿ ਤ ਿਈ. ਜਨਵਰ ੨੦੨੦ ਦੇ ਅਖ ਰ ਕਵੱਚ ਸੀਂਿੜੇ
ਕਹੰਦੂ ਦੰਿਾਈਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਕਦੱਲ ਸਰਹੱਦ ਉੱਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਿੀਂਪ ਉੱਤੇ
ਪੁਕਲਸ ਦ ਦੇਖਰੇਖ ਅੰਦਰ ਹਮਲਾ ਿ ਤਾ ਕਿਆ ਜੋਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਓਥੋੀਂ
ਖਦੇੜਨ ਕਵੱਚ ਅਸਫ਼ਲ ਰਹੇ !
ਇੱਿ ਸੰਭਾਵ - ਜੋਕਿ ਕਵਨਾਸ਼ਿਾਰ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹ- ਕਹੰਸਾ ਉਡ ਿਦ
ਜਾ ਰਹ ਹ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਿਰ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋਕਿ ਭਕਵੱਖ ਅੰਦਰ ਸਪਸ਼ਟ
ਹੋਏਿਾ.
ਘੱਟ ਕਿਣਤ ਆਂ ਅਤੇ ਅਸਕਹਮਤ ਭਰ ਕਧਰ ਕਦੱਲ ਅਤੇ
ਦੇਸ਼ਭਰ ਕਵੱਚ ਘੇਰਾ ਪਾਈ ਬਠ ਹ- ਅਤੇ ਹੁਣ, ਭਾਵੇੀਂ ਕਿ ਿੁਝ ਲਕਹਰਾਂ
ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਿ ਦਬਾਈਆਂ ਜਾ ਚੁੱਿ ਆਂ ਹਨ, ਘੇਰਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲ ਕਧਰ
ਹਾਲੇ ਵ ਹਾਰ ਮੰਨਣ ਦੇ ਰੌਅ ਕਵੱਚ ਨਹ ੀਂ. ਭਾਵੇੀਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦ ਪਿਤਾੜਨਾ
ਕਵਦੇਸ਼ ਧਰਤ ਤੋੀਂ ਸਹਾਇਤਾ ਪਿਾਪਤ ਸ ਪਰ ਫੇਰ ਵ ਜ਼ਬਰ ਸਕਹਣ ਵਾਲੇ
ਹਾਰ ਨਹ ੀਂ ਮੰਨਣ ਨੂੰ ਕਤਆਰ. ਹੁਣ ਇਹ ਵੱਖਰੇ ਧੜੇ ਵ ਭਾਰ ਨਾਲ ਲੱਧੇ ਿਏ
ਹਨ ਅਤੇ ਮੁਲਿ ਕਵੱਚ ਅਤੇ ਬਾਹਰੋੀਂ ਵ ਇਿੱਲਤਾ ਹਾਕਸਲ ਿਰ ਲਈ.
ਕਹੰਸਾ ਭਰੇ ਇਸ ਬੇਰਕਹਮ ਿਸਾਈਪੁਣੇ ਅਤੇ ਉਸ ਖੂਨ ਵਹਾਉਣ ਨੂੰ
ਜਾਇਜ਼ ਠਕਹਰਾਉੀਂਦਾ ਜ਼ਕਹਰ ਪਿੋਪੇਿੰਡਾ ਉਹਨਾਂ ਦ ਫੌਰ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸ - ਅਤੇ
ਯਿ ਨਨ ਸਮੇੀਂ ਸਮੇੀਂ ’ਤੇ ਮੱਚਦੇ ਸ਼ੋਰ ਵ - ਅਸਲ , ਇਮਾਨਦਾਰ ਅਤੇ ਸਵ-
ਕਨਰਭਰ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਜੋ ਭਾਰਤ ਤੋੀਂ ਬਾਹਰ ਵ ਝੰਡਾ ਬੁਲਦ
ੰ ਿਰਨ ਨੂੰ ਅੱਿੇ ਆ
ਸਿਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਭ ਬਾਰੇ ਬੋਲਣਾ ਪਏਿਾ. ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਸਮੇੀਂ
ਇੱਿ ਅਕਜਹ ਆਵਾਜ਼ ਜ਼ਰੂਰ ਉਠੇ ਅਤੇ ਉਠ ਵ ਰਹ ਹ ਜੋਕਿ ਅਮਰ ਿਨ
ਕਸੱਖ ਿੰਿਿੇਸ਼ਨਲ ਿਾਿਸ ਦੇ ਰੂਪ ਕਵੱਚ ਉਭਰ ਹ!
ਹੁਣ ਤੱਿ ਕਸੱਖ ਿਾਿਸ ਕਸਰਫ ਮੂਿਦਰਸ਼ਿ ਬਣ ਰਹ ਹ ਇਸ
ਸਾਰੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਦੌਰਾਨ, ਯੂ.ਐਸ. ਿਾਂਿਿੇਸ ਕਵੱਚ ਇੱਿੋ ਇੱਿ ਅਕਜਹਾ
ਸੰਿਠਨ ਕਜਹੜਾ ਦੱਖਣ ਏਕਸ਼ਆਈ ਖੇਤਰ ਦੇ ਮਸਕਲਆਂ ਉੱਪਰ ਸਹਾਇਿ
ਪਹੁੰਚ ਰੱਖਦਾ ਹ, ਉਹ ਕਬਲਿੁਲ ਚੁੱਪ ਕਰਹਾ ਇਸ ਤਮਾਮ ਵਰਤਾਰੇ ਉੱਤੇ,
ਜਦੋੀਂਕਿ ਉਸਦ ਆਪਣ ਿੌਮ ਇਸ ਸਮੇੀਂ ਦੇ ਕਬਖਮ ਮੋੜ ਉੱਤੇ ਖੜ ਸ .
ਆਖਰ ਇਉੀਂ ਚੁੱਪ ਦ ਵਜਹਾ ?
੧੬੯੯ ਤੋੀਂ ਹ ਪੰਥ ਖਾਲਸਾ- ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਇੱਿ ਉਹ
ਖੁਦਮੁਖਕਤਆਰ ਸੰਸਥਾ ਕਜਹੜ ਿੁਰੂ ਿੋਕਬੰਦ ਕਸੰਘ ਜ ਨੇ ਹੋੀਂਦ ਕਵੱਚ
ਕਲਆਂਦ - ਇਸ ਕਖੱਤੇ ਦੇ ਹਰ ਅਕਹਮ ਮੌਿੇ ਉੱਤੇ ਆਪਣ ਹੋੀਂਦ ਦਾ ਅਕਹਸਾਸ
ਿਰਵਾਉੀਂਦਾ ਆਇਆ ਹ!
ਸਰਬ-ਸਾਂਝ ਵਾਲਤਾ ਦ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਨਾਲ ਲਬਰੇਜ਼, ਖਾਲਸਾ
ਸ਼ਬਦ ਰੂਪ ਨਾਲ ਵਕਡਆਇਆ ਕਿਆ-ਸ਼ਬਦ ਜੋਕਿ ਿੁਰੂ ਵੱਲੋੀਂ ਉਸਤਕਤ ਰੂਪ
ਅੰਦਰ ਦਰਜ ਹ ਕਜਸਦੇ ਨਾਲ ਕਤਆਰ ਬਰ ਕਤਆਰ ਖਾਲਸਾ ਹਰ ਮਦਾਨੇ
ਜੂਝਣ ਨੂੰ ਅੱਿੇ ਰਕਹੰਦਾ ਹ.
ਨੀਚਾ ਅੰਦਸਰ ਨੀਚ ਜਾਸਿ ਨੀਚੀ ਹੂ ਅਸਿ ਨੀਚੁ॥
ਨਾਨਕੁ ਸਿਨ ਕੈ ੰਸਗ ਾਸਿ ਸਡਆ ਸ ਉ ਸਕਆ ਰੀ ॥
ਸਜਿੈ ਨੀਚ ਮਾਲੀਅਸਨ ਸਿਿੈ ਨਦਸਰ ਿੇਰੀ ਬਖ ੀ ॥
(ਅੰਗ ੧੫)
ਸਦ ਆਂ ਤੋੀਂ ਹ ,ਿਈ ਆਿੂ ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦ ਪੜ ਉੱਤੇ ਿਦਮ
ਧਰਕਦਆਂ ਮਜ਼ਲੂਮਾਂ ਨੂੰ ਇਿੱਤਰ ਿਰਨ ਕਵੱਚ ਸਫਲ ਹੋਏ ਹਨ. ੧੮੦੧ ਤੱਿ
ਧਾੜਵ ਆਂ ਦ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਮੁਿਾਬਲੇਬਾਜ਼ ਿਰਿੇ ਖੇਤਰ ਘਰਾਕਣਆਂ ਨੇ
ਇੱਿ ਕਸੱਖ ਰਾਜ ਖੜਹਾ ਿਰਨ ਕਵੱਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਿਰ ਲਈ ਸ . ਪਰ
ਦੁਖਦ ਰੂਪ ਕਵੱਚ ਇੱਿ ਆਜ਼ਾਦ ਮੁਲਿ ਵਜੋੀਂ ਭਕਵੱਖ ਕਸਰਜਣ ਕਵੱਚ ਅਸਫਲ
ਰਹੇ ਅਤੇ ਤਾਿਤ ਇਿਕਹਰੇ ਰਾਜੇ ਹੱਥ ਚਲ ਿਈ. ਿੇੀਂਕਦਿਤ ਿ ਤ ਰਾਜਸਭਾ
ਹੌਲ ਹੌਲ ਮਾਡਰਨ ਇੰਟਕੇ ਲਜੇੰਸ ਦ ਕਸ਼ਿਾਰ ਹੋਈ ਖੁਦ ਨੂੰ ਲਾਚਾਰ ਮਕਹਸੂਸ
ਿਰਨ ਲੱਿ .
ਕਬਿਕਟਸ਼ ਆਰਮ ਕਵਰੁੱਧ ਜੰਿ ਸਫਲਤਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਖਾਲਸਾ
ਰਾਜ ਘਰੇਲੂ ਸਾਕਜ਼ਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਿੁਪਤ ਸਮਝੌਕਤਆਂ ਿਰਿੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਅੱਿੇ
ਵਧਾ ਨਹ ੀਂ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨ ਿੱਦਾਰ ਆਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਕਜੱਤਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡ
ਹਾਰਾਂ ਅੰਦਰ ਤਬਦ ਲ ਿਰ ਕਦੱਤਾ. ਡੋਿਰੇ ਭਰਾਵਾਂ- ਮੰਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਸ
ਸਲਾਹਿਾਰਾਂ ਨੇ ਦੱਖਣ ਏਸ਼ ਆ ਦੇ ਇੱਿ ਤਾਿਤਵਰ ਰਾਜ ਦਾ ਅੰਤ ਿਰਨ
ਕਵੱਚ ਵੱਡ ਭੂਕਮਿਾ ਕਨਭਾਈ.
ਡੋਿਕਰਆਂ ਤੋੀਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਮੇੀਂ ਕਵੱਚ ਹੋਈਆਂ ਿੱਦਾਰ ਆਂ ਅਤੇ
ਹੁਕਸ਼ਆਰ ਆਂ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਅੰਦਰ ਕਸੱਖ ਕਵਰੋਧ ਏਜੰਡੇ ਦ ਬਹੁਤਾਤ
ਕਲਆ ਕਦੱਤ ਅਤੇ ਉਪਮਹਾਂਦ ਪ ਕਵੱਚ ਸਾਜਸ਼ ਵਰਤਾਰੇ ਵਾਪਰੇ. ਸਮਿਾਲ
ਇਕਤਹਾਸ ਿਵਾਹ ਕਰਹਾ ਖਾਲਸੇ ਉੱਤੇ ਿੁੰਝਲਦਾਰ ਹਮਕਲਆਂ ਪਿਤ ਕਜਹਨਾਂ ਨੇ
ਇਸਦ ਮੂਲ ਭਾਵਨਾ ਉੱਤੇ ਸੱਟ ਮਾਰ ਿੁਰੂ ਿਿੰਥ ਸਾਕਹਬ ਦ ਬਾਣ ਅਤੇ
ਇਕਤਹਾਸ ਦ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਕਸ਼ਤ ਿਰਨ ਦ ਸਾਕਜਸ਼ਾਂ ਰਚ ਿੇ.
ਇਸ ਸਭ ਦਰਕਮਆਨ ਮੁੱਖ ਸਾਕਜ਼ਸ਼ਿਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਿੇੀਂਦਰ ਰੋਲ
ਕਨਭਾਇਆ ਜੋਕਿ ਅਕਜਕਹਆਂ ਦ ਮੂਲ ਪਛਾਣ ਵ ਹੁੰਦ ਹ, ਅਛੋਪਲੇ ਰਕਹ ਿੇ
ਿੰਮ ਿ ਤਾ ! ਉਹਨਾਂ ਦ ਿੋਕਸ਼ਸ਼ਾਂ ਇਹ ਰਕਹੰਦ ਆਂ ਸਨ ਕਿ ਕਿਵੇੀਂ ਿਲੇਸ਼ ਅਤੇ
ਅੰਦਰੂਨ ਲੜਾਈ ਪਦਾ ਿਰਿੇ ਇਸਦ ਲ ਡਰਕਸ਼ਪ ਅੰਦਰ ਆਪਸ ਖਤਰੇ
ਖੜਹੇ ਿਰਿੇ ਅਕਜਹਾ ਸਮਾਂ ਕਲਆਂਦਾ ਕਿ ਕਸੱਖ ਹ ਕਸੱਖ ਦੇ ਕਵਰੁੱਧ ਖੜਹਾ
ਨਜ਼ਰ ੀਂ ਆਇਆ. ਇਹ ਵਕਸ਼ਿਿ ਚਮਤਿਾਰ ਹ ਜੋਕਿ ਇਿੱਲਾ ਪੰਜਾਬ ਤੱਿ
ਸ ਕਮਤ ਨਹ ੀਂ ਸਿੋੀਂ ਕਜਥੇ ਕਜਥੇ ਵ ਕਸੱਖਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਵਸੇਬਾ ਿ ਤਾ ਓਸ ਕਵੱਚ
ਇਹ ਸਭ ਤੁਰਦਾ ਆਇਆ.
ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਦਲ ਅੰਕਮਿਤਸਰ ਦਰਬਾਰ ਸਾਕਹਬ ਕਵੱਚ
ਵੱਸਦੇ ਸਨ ਭਾਵੇੀਂ ਖਾਲਸਾ ਆਪਣੇ ਿੇੀਂਦਰ ਰਾਜ ਕਡੱਿਣ ਮਿਰੋੀਂ ਦੁਨ ਆਂ ਭਰ
ਕਵੱਚ ਫਕਲਆ ੧੮੪੯ ਮਿਰੋੀਂ. ਹਰ ਥਾਵੇੀਂ ਕਸੱਖ ਦ ਮੂਲ ਭਾਵਨਾ ਿੁਰੂ ਿਿੰਥ
ਸਾਕਹਬ ਕਵੱਚ ਅੰਕਿਤ ਬੇਿਮਪੁਰਾ ਸ਼ਕਹਰ ਦੇ ਕਸਧਾਂਤ ਨੂੰ ਵਸਾਉਣ ਨੂੰ ਜੁੜ
ਰਹ ਕਜਸ ਕਵੱਚ ਨ ਕਵਆਂ ਤੋੀਂ ਨ ਵੇੀਂ ਲਈ ਵ ਦੁੱਖ ਰਕਹਤ ਸਮਾਜ ਦ
ਕਸਰਜਣਾ ਮੁੱਖ ਹ. ਿਨੇਡਾ ਤੋੀਂ ਆਸਟਰੇਲ ਆ, ਕਨਊਜ਼ ਲੀਂਡ ਤੋੀਂ ਯੂਨਾਇਟੇਡ
ਕਿੰਿਡਮ, ਅਤੇ ਯੂਨਾਇਟੇਡ ਅਰਬ ਅਮ ਰਾਤ ਤੋੀਂ ਇਟਲ ਤੱਿ ਕਸੱਖ
ਪਿਫੁੱਲਤ ਹੋਏ ਹਨ. ਇੱਿੋ ਥਾਂ ਕਜਥੇ ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਮੌਜੂਦਿ ਨੇ ਅਸਰ ਪਾਇਆ
ਉਹ ਹ ਯੂਨਾਇਟੇਡ ਸਟੇਟਸ ਓਫ ਅਮੇਕਰਿਾ.
ਅਮਰ ਿਨ ਕਸੱਖਾਂ ਦਾ ਪਲਾਇਣ ਸਾਰ ਦੁਨ ਆਂ ਕਵੱਚ ਸਭ ਤੋੀਂ
ਵੱਧ ਹ. ਿਰ ਬ ਪੰਜ ਕਮਲ ਅਨ ਕਸੱਖਾਂ ਨੇ ਯੂ ਐੱਸ ਕਵੱਚ ਆਪਣਾ ਘਰ
ਬਣਾਇਆ. ਇੱਿਜੁਟ ਹੋਣਾ, ਵਪਾਰ ਤੇ ਕਿੱਤੇ ਕਸਰਜਣ ਦੇ ਨਾਲ ਪਕਰਵਾਰਾਂ ਨੂੰ
ਸੁਯੋਿ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਇਿੱਠ ਿਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਭੁੱਕਖਆਂ ਨੂੰ
ਭੋਜਨ ਦੇਣ ਦ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰ ਨਾਿਕਰਿ ਅਕਧਿਾਰਾਂ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼
ਕਵੱਚ ਕਸੱਖਾਂ ਨੇ ਆਪਣ ਛਾਪ ਛੱਡ ਹ.
ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਸੱਖ ਪਕਹਲ ਵਾਰ ੧੮੯੯ ਕਵੱਚ ਯੂ ਐਸ ਆਏ ਸ
ਅਤੇ ਅਸਲ ਵਾਧਾ ਇਹਨਾਂ ਦ ਵੱਸੋੀਂ ਦਾ ੧੯੮੪ ਤੋੀਂ ਬਾਅਦ ਹ ਹੋਇਆ,
ਕਜਸਨੂੰ ਵੇਖਕਦਆਂ ਓਥੋੀਂ ਦੇ ਵਸਨ ਿਾਂ ਨੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥ ਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਕਵੱਚ ਆਏ
ਕਸੱਖਾਂ ਦੇ ਮੌਕਲਿ ਹੱਿਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ ਹੋਈ ਨਸਲਿੁਸ਼ ਦੇ ਲਈ
ਇਨਸਾਫ਼ ਵਾਸਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲ ਆਂ ਲੋੜਾਂ ਕਧਆਨ ਕਵੱਚ ਰੱਖਕਦਆਂ
ਰਾਜਨ ਤਿ ਉਸਾਰ ਿਰਨ ਆਰੰਭ ਿਰ ਕਦੱਤ .
੧੯੮੫ ਕਵੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਿ ਡਾਿਟਰ ਿੁਰਮ ਤ ਕਸੰਘ ਔਲਖ
ਦ ਪਿਬਲ ਅਿੁਆਈ ਅੰਦਰ ਇਿੱਤਰ ਹੋਏ. ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਿ, ਬੇਸ਼ੱਿ
ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਦੇ ਬਨਰ ਅਧ ਨ ਵ ਿੱਲ ਵਧਦ ਰਹ , ਔਲਖ ਨੇ ਮਨੁੱਖ
ਅਕਧਿਾਰਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਿਰ ਕਲਆ ਕਜਹੜਾ ਏਜੰਡਾ ਘੱਟ ਕਿਣਤ ਆਂ
ਅਤੇ ਕਸੱਖਾਂ ਵਰਿੇ ਮਜ਼ਲੂਮ ਤਬਿੇ ਦ ਸੁਰੱਕਖਆ ਲਈ ਬਹੁਤ ਲਾਹੇਵੰਦ ਸ .
ਜਦੋੀਂ ਔਲਖ ੨੦੦੦ ਕਵੱਚ ਕਰਟਾਇਰ ਹੋਏ ਅਤੇ ੨੦੧੭ ਕਵੱਚ ਦੇਹਾੰਤ
ਹੋਇਆ, ਇਹ ਉਮ ਦ ਿ ਤ ਿਈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦ ਚਲਾਈ ਮੁਕਹੰਮ ਨੂੰ
ਅਮਰ ਿਨ ਕਸੱਖ ਿੰਿਿੇਸ਼ਨਲ ਿਾਿਸ ਵਜੋੀਂ ਅੱਿੇ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇ.
੨੦੧੩ ਕਵੱਚ ਹੋੀਂਦ ਅੰਦਰ ਆਈ ਇਹ ਕਧਰ ਆਪਣੇ ਕਿਸਮ ਦ
ਪਕਹਲ ਫ਼ੇਡਰਲ ਜਥੇਬੰਦ ਹ ਕਜਹੜ ਕਿ ਅਮਰ ਿਨ ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਅਵਾਜ਼
ਬੁਲਦ
ੰ ਿਰਨ ਲਈ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ. ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਦੇ ਕਧਆਨ ਨਾਲ ਿ ਤੇ
ਕਨਰ ਖਣ ਤੋੀਂ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇਸਦੇ ਕਪਛਲੇ ਿੰਮ ਅਤੇ ਉਹ
ਕਵਅਿਤ ਕਜਸਦੇ ਕਸਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਹੋੀਂਦ ਕਵੱਚ ਆਈ- ਦੋਵੇੀਂ ਹ ਨਾ ਕਸਰਫ
ਨ ਚ ਅਸਫਲ ਹਨ ਸਿੋੀਂ ਖ਼ਾਲਸਾ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਦੋਖ ਹੋਣ ਦੇ ਸੰਪੂਰਣ
ਸਾਕਜਸ਼ਿਰਤਾ ਅਤੇ ਲੇਖਾਿਾਰ ਸਨ. ਿਾਿਸ ਇੱਿ ਅਕਜਹਾ ਰੇਸ਼ਮ ਕਲਬਾਸ
ਕਵੱਚ ਲਪੇਕਟਆ ਤੋਹਫ਼ਾ ਹ ਕਜਹੜਾ ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦਾ ਇੱਿ
ਉੱਤਮ ਸਰੂਪ ਦਰਸਾਉੀਂਦਾ ਹ ਕਜਸਨੂੰ ਫਰੋਲਣ ਉੱਤੇ ਰਾਖ਼ ਅਤੇ ਿੱਚ ਹ
ਹੱਥਾਂ ’ਚ ਆਏਿਾ ਕਜਹੜ ਕਿ ਕਸਧਾਂਕਤਿ ਹਾਰ ਅਤੇ ਆਪਸ ਲੜਾਈਆਂ ਦਾ
ਅਥਾਹ ਸੰਭਾਕਵਤ ਮਲਬਾ ਕਜਸਦੇ ਕਵੱਚੋੀਂ ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਤਾਿਤ ਕਨਰੰਤਰ ਹਾਰ ਦਾ
ਮੂੰਹ ਹ ਦੇਖੇਿ .
ਪਕਹਲੋੀਂ ਕਹੰਦੁਤਵ- ਰਾਸ਼ਟਰ ਸਵਸੇਵਿ ਸੰਘ ਦ ਸਰਬ-ਉੱਚ
ਕਵਚਾਰਧਾਰਾ ਦ ਪਰਾਕਮਲਟਿ ਫੋਰਸ ਕਜਹੜ ਬ ਜੇਪ ਅਧ ਨ ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ
ਰਾਜ ਿਰ ਰਹ - ਕਦੱਲ ਕਵੱਚ ਿੇਸਰ ਝੰਡਾ ਫਕਹਰਾਉੀਂਦਾ ਹ, ਉਭਰਦ ਹੋਈ
ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਇਹ ਧਾਰਾ ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ ਉਭਰ ਰਹੇ ਫ਼ਾਸ ਵਾਦ ਕਵਰੁੱਧ
ਇੱਿ ਮਤਾ ਪਾਸ ਿਰ ਸਿਦੇ ਸਨ. ਹੁਣ ਇਹ ਕਸੱਖ ਿਾਿਸ ਓਦੋੀਂ ਕਿੱਥੇ ਸ
ਜਦੋੀਂ ਕਹੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਭਾਰਤ ਰਾਜਤੰਤਰ ਨੂੰ ਕਦੱਲ ਕਵੱਚ ਿਦ ਿਰ ਕਰਹਾ
ਸ ? ਕਿਉੀਂ ਉਹ ਇਸ ਜੰਿ ਕਵੱਚ ਸ਼ਾਕਮਲ ਹੋਣ ਤੋੀਂ ਖੁੰਝੇ? ਯਾ ਉਹਨਾਂ ਦ ਿਰ
ਹਾਜ਼ਰ ਹ ਕਹੰਦੁਵਾਦ ਦ ਨ ਤ ਦਾ ਕਹੱਸਾ ਹ ਕਜਹੜ ਕਿ ਕਵਸ਼ਵ ਭਰ ਕਵੱਚ
ਕਿਸੇ ਕਵਰੋਧ ਆਵਾਜ਼ ਦਾ ਿਲਾ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣ ਲੁਿਵ ੀਂ ਧਾਰਾ
ਬਣਾਈ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ?
ਇਹ ਸਵਾਲ ਅੱਜ ਪੰਥ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੋਣ ਦਾ ਸਵਾਲ ਬਣ ਿੇ ਖੜਹੇ
ਹਨ ਕਜਸ ਕਵੱਚੋੀਂ ਹੋੀਂਦ ਦੇ ਮਸਲੇ ਉਭਰ ਿੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉੀਂਦੇ ਹਨ!
ਜਦੋੀਂ ਇਹ ਕਲਕਖਆ ਜਾ ਕਰਹਾ ਹ ਓਦੋੀਂ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਕਿਸਾਨਾਂ
ਦੇ ਪਕਰਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਵੱਸੋੀਂ ਕਵੱਚ ਫਲਦਾ ਜਾ ਕਰਹਾ ਹ, ਕਦੱਲ ਦ
ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਸਰਿਰਮ ਵੱਧ ਰਹ ਹ. ਬਹੁਤ ਸਾਰ ਬਕਹਸ,
ਸਰਿਾਰ ਨਾਲ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਦੇ ਿਈ ਸਾਰੇ ਦੌਰ ਲੰਘਣ ਤੋੀਂ ਬਾਅਦ ਵ ਵਕਹਸ਼
ਪੁਕਲਸ ਤਸ਼ੱਦਦ ਸਕਹਆ ਤੇ ਅਕਨਸਕਚਤ ਭਕਵੱਖ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੇ! ਭਕਵੱਖ ਦੇ
ਡਰ ਕਸਰਫ ਵੱਧ ਹ ਰਹੇ ਹਨ ਕਜਵੇੀਂ ਇਹ ਵੇਖਣ ਕਵੱਚ ਆ ਕਰਹਾ ਹ ਕਿ
ਭਾਰਤ ਭਰ ਤੋੀਂ ਸਮਰਥਨ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਵੱਧ ਕਰਹਾ ਅਤੇ ਬਾਹਰੋੀਂ ਇਮਦਾਦ ਵ
ਸਰਿਾਰ ਨੂੰ ਛੇਤ ਹ ਿੋਈ ਵੱਡ ਿਾਰਵਾਈ ਿਰਨ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਿਰ ਦਏਿ
ਜੋਕਿ ਉਸਦੇ ਹਥਿੰਡੇ ਦੇਖਕਦਆਂ ਸਮਕਝਆ ਜਾ ਸਿਦਾ ਹ ਕਿ ਹਰ ਹੱਦ ਤੱਿ
ਜ਼ਲਾਲਤ ਭਕਰਆ ਪਿਚਾਰ ਿਰਨ ਕਵੱਚ ਸਰਿਾਰ ਅਮਲਾ ਮਸਰੂਫ ਹ!
ਫੇਰ ਵ ਮੁਿੰਮਲ ਦੁਨ ਆਂ ਵੇਖ ਰਹ ਹ ਬੋਲ ਰਹ ਹ, ਪਰ ਕਸੱਖ
ਿਾਿਸ ਕਬਲਿੁਲ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਹ!
ਕਜਵੇੀਂ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਕਵੱਚ ਕਵਸਕਤਿਤ ਹੋਏਿਾ ਕਿ ਕਸੱਖ ਿਾਿਸ ਦ
ਅਛੋਪਲ ਖੇਡ ਮਕਹਜ਼ ਨੁਿਸ ਨਹ ੀਂ ਹ ਬਲਕਿ ਇਸਦੇ ਘਾਕੜਆਂ ਵੱਲੋੀਂ ਬੜ
ਬਾਰ ਿ ਨਾਲ ਇੱਿ ਅਛੋਪਲੇ ਿੁਣ ਵਜੋੀਂ ਕਵਿਕਸਤ ਿ ਤਾ ਕਿਆ! ਇਹ
ਕਿਤਾਬ ਕਨਰ ਖਣ ਿਰੇਿ ਕਿਵੇੀਂ ਕਸੱਖ ਿਾਿਸ ਮੂਲ ਰੂਪ ਕਵੱਚ ਕਸੱਖ ਆਵਾਜ਼
ਬੁਲਦ
ੰ ਿਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਿਰਦ ਇੱਿ ਅਕਜਹ ਘਾੜਤ ਘੜ ਕਿਆ ਜੋ
ਕਸੱਖ ਕਵਰੋਧ ਮਾਨਕਸਿਤਾ ਦਾ ਕਵਿਕਸਤ ਰੂਪ ਹ. ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਇਸ ਿੱਲ ਨੂੰ
ਵ ਪਿਤ ਰੂਪ ਦਏਿ ਕਿ ਕਿਵੇੀਂ ਕਸੱਖ ਕਦੱਲ ਕਵੱਚ ਘੇਰੇਬੰਦ ਅੰਦਰ ਆਏ ਤੇ
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਕਸ਼ੰਿਟਨ ਡ .ਸ . ਕਵੱਚ ਸਮਰਪਣ ਤਅ ਿ ਤਾ.
ਕਸੱਖ ਿਾਿਸ ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ
ਕਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਸਜਾਈ ਿਈ ਸ .
ਇੱਿ ਘੱਟ ਕਿਣਤ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਸਾਰ ਆਂ ਘੱਟ ਕਿਣਤ ਆਂ ਉੱਤੇ
ਹਮਲਾ ਮੰਕਨਆ ਜਾਂਦਾ ਹ. ਕਜਵੇੀਂ ਇੱਿ ਚੋਰ ਸੌ ਚੋਰ ਆਂ ਬਰਾਬਰ ਹ ਹੁੰਦ ਹ.
ਇੱਿ ਜਣੇ ਦ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਬਾਿ ਸਾਕਰਆਂ ਦ ਆਵਾਜ਼ ਕਫੱਿ ਅਤੇ ਮੱਧਮ ਪਾ
ਕਦੰਦ ਹ ਅਤੇ ਓਦੋੀਂ ਤੱਿ ਇਹ ਸੰਭਾਵਨਾ ਅਖ ਰ ਤੱਿ ਖਾਤਮੇ ਵੱਲ ਲ ਜਾਂਦ
ਹ ਜਦੋੀਂ ਤੱਿ ਦੋਬਾਰਾ ਿੋਈ ਉੱਠ ਿੇ ਸਾਰ ਆਂ ਕਧਰਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ ਕਵੱਚ ਸ਼ਰ ਿ ਨਾ
ਹੋਣ.
ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਕਵੱਚ ਭਾਵੇੀਂ ਕਿ ਉਹ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੋਣ ਜਾਂ ਕਸੱਖ,
ਦਕਲਤ ਹੋਣ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸ਼ੋਕਸ਼ਤ ਸ਼ਿੇਣ ਆਂ, ਇਹਨਾਂ ਚੋੀਂ ਕਿਸੇ ਇੱਿ ਉੱਤੇ ਵ
ਵਕਹਸ਼ ਆਨਾ ਿਾਰਵਾਈ ਨੇ ਦੂਜ ਆਂ ਕਧਰਾਂ ਨੂੰ ਵ ਖਤਰੇ ਕਵੱਚ ਪਾਇਆ ਹ
ਹ. ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਹੋਰ ਕਵਸਤਾਰ ਮੰਿੇਿ ਉਹਨਾਂ ਵੇਰਕਵਆਂ ਬਾਰੇ ਕਿ ਕਿਵੇੀਂ
ਕਸੱਖ ਿਾਿਸ ਦਾ ਮੁਢਲਾ ਕਚਹਰਾ ਬਾਹਰ ਆਉੀਂਦਾ ਹ.
ਜੇ ਹੋਰ ਿੁਝ ਨਹ ੀਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਉਮ ਦ ਿਰਦ ਹ ਉਹਨਾਂ
ਲੋਿਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰ ਦੇਣ ਦ ਜੋ ਸਮੂਕਹਿ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਅਤੇ ਅਸਲ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ
ਕਵੱਚਿਾਰ ਫਰਿ ਿੱਢਣ ਦ ਸੋਝ ਰੱਖਣ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਿਾਂ ਨੂੰ ਨਿਲ ਲ ਡਰਕਸ਼ਪ
ਤੋੀਂ ਅਿਾਹ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਚ ਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਘੋਖਣ ਕਜਹੜ ਆਂ
ਲ ਡਰਕਸ਼ਪ ਦ ਮਸ਼ਾਲ ਮੰਿਦੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸਮੂਕਹਿ ਸਾਂਝ ਵਾਲਤਾ ਤੋੀਂ ਭੱਜਦੇ
ਕਫਰਨ.
੧.
~ ਮੇੇਂ ਦੀ ਲੋੜ~
ਇਹਨਾਂ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਕਦਆਂ- ਕਜਵੇੀਂ ਵਰਹੇ ਲੰਘ ਰਹੇ ਹਨ, ਸੰਘਰਸ਼
ਹੁਣ ਅਿਲ ਪ ੜਹ ਵੱਲ ਕਖਸਿ ਕਿਆ ਹ ਕਜਹੜ ੧੯੮੪ ਤੋੀਂ ਬਾਅਦ ਕਵੱਚ
ਆਈ, ਇਉੀਂ ਲੋੜ ਮਕਹਸੂਸ ਹੁੰਦ ਹ ਕਿ ਅਮਰ ਿਾ ਕਵੱਚ ਪੰਥ ਨੂੰ ਫ਼ੇਡਰਲ
ਮਤਾ ਅੱਿੇ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹ ਦਾ ਹ ਜੋਕਿ ੧੯੮੪ ਕਸੱਖ ਨਸਲਿੁਸ਼ ਨੂੰ ਪਛਾਣ
ਕਮਲੇ.
ਆਖਰਿਾਰ ਇਹ ਅਿਾਲ ਤਖਤ ਦਾ ਹੁਿਮ ਵ ਹ.
ਆਰ.ਐੱ .ਐੱ .- ੧੯੮੪ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਕਵੱਚ ਅਿਾਲ ਤਖਤ ਦੇ
ਇੱਿ ਹੋਰ ਮੁਖਰ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹ ਕਵੱਚ ਿ ਤ ਘੋਸ਼ਣਾ ਮੁਤਾਕਬਿ
ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਨੂੰ ਪਾਬੰਦ ਸ਼ੁਦਾ ਿਰਾਰ ਦੇਣ ਦ ਮੰਿ ਿਰਨਾ ਵ ਹ.
ਕਦਸੰਬਰ ੨੦੧੯ ਕਵੱਚ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਮੁਖ ਮੋਹਨ ਭਾਿਵਤ
ਵੱਲੋੀਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਹੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਿਕਹਣ ਉੱਤੇ ਅਿਾਲ ਤਖਤ ਜਥੇਦਾਰ
ਹਰਪਿ ਤ ਕਸੰਘ ਦ ਇਹ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਉਭਾਰਦਾ ਹ ਕਿ ਇਸ ਸੰਿਠਨ ਨੂੰ
ਪਾਬੰਦ ਲਿਾਈ ਜਾਵੇ ਕਿਉੀਂਕਿ ਇਹ ਜੋ ਿੁਝ ਿਕਹ ਕਰਹਾ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਮੁਲਿ
ਕਵੱਚ ਵੰਡ ਪਵੇਿ .
ਕਸੱਖ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਸੰਘ ਨੇ ਮੁੱਢ ਤੋੀਂ ਹ ਵਖਰੇਵੇੀਂ ਪਾਉਣ ਦ
ਿੋਕਸ਼ਸ਼ ਿ ਤ ਹ. ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਪਿਮੁੱਖ ਹਥਿੰਡਾ ਇਹ ਓ ਪਿਚਾਰ ਿਰਨ ਕਵੱਚ ਹ
ਕਿ ਕਸੱਖ ਮੌਕਲਿ ਰੂਪ ਕਵੱਚ ਵੱਖਰਾ ਪੰਥ ਨਹ ੀਂ ਹ. ਕਸੱਖਾਂ ਵੱਲੋੀਂ ਅਨੇਿਾਂ ਵਾਰ
ਬੋਲਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵ ਸੰਘ ਇਹ ਮੰਨਦਾ ਕਰਹਾ ਹ ਕਿ ਕਸੱਖ ਕਹੰਦੂਆਂ ਦ
ਨਵ ੀਂ ਕਿਸਮ ਤੋੀਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਿੁਝ ਵ ਨਹ ੀਂ.
“ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ ਜੇਿਰ ਿੋਈ ਸਮਾਜ ਕਬਨਹਾਂ ਕਿਸੇ ਸ਼ੰਿੇ ਅਤੇ
ਕਵਰੋਧਤਾ ਦੇ ਕਹੰਦੂ ਹ ਤਾਂ ਉਹ ਕਸੱਖ ਭਾਈਚਾਰਾ ਹ ਹ!” ਵ .ਡ . ਸਾਵਰਿਰ
ਨੇ ਇਹ ਕਲਕਖਆ ਜੋਕਿ ਕਹੰਦੁਤਵ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਸ - ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ.
ਕਵਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਰਕਹਨੁਮਾ- ਜੋਕਿ ਧਾਰਕਮਿ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਰਾਜਨ ਤਿ
ਕਵਦਵਾਨ ਸ . “ਕਜੰਨ ਜਲਦ ਤੁਸ ੀਂ ਕਿਸੇ ਕਸੱਖ ਦਾ ਕਧਆਨ ਆਪਣੇ ਚੇਤੇ
ਕਵੱਚ ਕਲਆਉੀਂਦੇ ਹੋ ਕਜਹੜਾ ਆਪਣੇ ਿੁਰੂ ਪਿਤ ਕਨਹਚਾ ਭਕਰਆ ਹ, ਤੁਸ ੀਂ
ਇੱਿ ਅਕਜਹੇ ਕਹੰਦੂ ਉੱਤੇ ਕਧਆਨ ਿਰ ਰਹੇ ਹੋ ਕਜਹੜਾ ਕਿ ਇਨਹਾਂ ਿੁਰੂਆਂ ਤੋੀਂ
ਪਕਹਲੋੀਂ ਇਹ ਸਭ ਦ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਨਾਲ ਤੋਰ ਆਉੀਂਦਾ ਹ!” ਉਸਨੇ ਐਲਾਨ
ਿ ਤਾ ਕਿ “ਕਸੱਖਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦਾਇਰੇ ਕਵੱਚ ਬੰਨਹਣਾ ਇੱਿ ਤਰਹਾਂ ਨਾਲ ਕਹੰਦੂਆਂ
ਨੂੰ ਹ ਕਿਸੇ ਕਨਸਕਚਤ ਖੇਤਰ ਤੱਿ ਬੰਨਣ ਬਰਾਬਰ ਹ. ਕਸੱਖ ਰਵਾਇਤਾਂ,
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੰਸਿਾਰ ਅਤੇ ਲਾਭ ਦਰਅਸਲ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਰਵਾਇਤ ਸੰਸਿਾਰ
ਤੇ ਲਾਭ ਸਨਮਾਨ ਹਨ ਕਜਸਨੂੰ ਅਸ ੀਂ ਝੁਠਲਾ ਨਹ ੀਂ ਸਿਦੇ! “ਿੁਰੂ ਿੋਕਬੰਦ ਕਸੰਘ
ਜ ਕਹੰਦੂ ਰਵਾਇਤ ਦੇ ਇੱਿ ਮਹਾਂਿਵ , ਇੱਿ ਸੰਤ ਅਤੇ ਇੱਿ ਯੋਧੇ ਵਜੋੀਂ
ਕਿਹਾ.”
ਐਮ.ਐਸ.ਿੋਵਲਿਰ ਕਜਸਨੇ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਮੁਖ ਵਜੋੀਂ
੧੯੪੦-੧੯੭੩ ਤੱਿ ਸੇਵਾਵਾਂ ਕਦੱਤ ਆਂ, ਸਾਵਰਿਰ ਦੇ ਨਜ਼ਰ ਏ ਨੂੰ ਹੋਰ
ਪਿਚਾਕਰਆ ਕਜਵੇੀਂ ਕਿ ਉਸਦਾ ਐਲਾਨ ਸ , “ਮਹਾਨ ਧਾਰਕਮਿ ਆਿੂ ਿੁਰੂ
ਨਾਨਿ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਉੱਤਰਾਕਧਿਾਰ ਆਂ ਨੇ ਕਹੰਦੂ ਫਲਸਫੇ ਨੂੰ ਇੱਿ ਕਵਰਾਟ
ਰੂਪ ਕਵੱਚ ਪੇਸ਼ ਿ ਤਾ.” ਿੋਵਲਿਰ ਮੁਤਾਕਬਿ ਕਸੱਖ ਿੁਰੂਆਂ ਨੇ “ਕਹੰਦੂ
ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਪੁਨਰਜ ਕਵਤ ਿ ਤਾ” ਯੋਕਧਆਂ ਦਾ ਜੱਥਾ ਬਣਾ ਿੇ ਕਹੰਦੂ ਸਮਾਜ
ਦ ਰਾਖ ਲਈ. “ਕਸੱਖ ਸੰਪਰਦਾ” ਦਾ ਮੂਲ “ਪੰਜਾਬ ਕਵੱਚ ਇਸਲਾਮ ਦੇ
ਪਸਾਰੇ ਨੂੰ ਰੋਿਣ ਤੋੀਂ ਆਰੰਭ ਹੋਇਆ ਸ !” ਉਸਨੇ ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਿਾਇਆ ਕਿ
ਉਹ “ਕਸੱਖ ਜੋ ਿਕਹੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਕਹੰਦੂਆਂ ਤੋੀਂ ਅਲੱਿ ਹਨ” ਉਹ ਕਹੰਦੂ
ਸਮਾਜ ਕਵੱਚ ਵੱਖਵਾਦ ਹਨ ਕਜਹੜੇ ਕਹੰਦੁਤਵ ਦ ਸੁਨਕਹਰ ਡੋਰ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ
ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ!
ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਨੇ ਸਮੇੀਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸਾਕਬਤ ਿ ਤਾ ਕਿ ਉਹ
ਪੰਥ ਵਾਸਤੇ ਖਤਰਾ ਹ ਹਨ ਜੋਕਿ ਮਕਹਜ਼ ਕਵਚਾਰਧਾਰਿ ਨਹ ੀਂ!
ਜੂਨ ੧੯੮੪ ਕਵੱਚ ਪੱਤਰਿਾਰ ਕਸ਼ਵ ਇੰਦਰ ਕਸੰਘ ਨੇ ਕਲਕਖਆ,
“ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਅਤੇ ਬ ਜੇਪ ਉਹਨਾਂ ਪਕਹਲੇ ਲੋਿਾਂ ਕਵੱਚੋੀਂ ਸਨ ਕਜਹੜੇ
ਇੰਦਰਾ ਿਾਂਧ ਸ਼ਾਕਸਤ ਿਾਂਿਰਸ ਸਰਿਾਰ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਪਾ ਰਹੇ ਸ ਹਕਰਮੰਦਰ
ਸਾਕਹਬ ਉੱਤੇ ਫੌਜ ਹਮਲਾ ਿਰਨ ਲਈ.” ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ.
ਅਤੇ ਬ ਜੇਪ ਦੇ ਲ ਡਰ ਨਵੰਬਰ ੧੯੮੪ ਦ ਨਸਲਿੁਸ਼ ਕਵੱਚ ਖੁਦ ਸ਼ਾਕਮਲ
ਸਨ.” ਕਸੰਘ ਨੇ ਕਵਸਤਾਰ ਕਵੱਚ ਦੱਕਸਆ ਕਿ, “ਸੰਘ ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ
੪੯ ਮੀਂਬਰ ਐਫ.ਆਈ.ਆਰ ਕਵੱਚ ਦਰਜ ਿ ਤੇ ਿਏ ਸਨ ਜੋਕਿ ਕਦੱਲ
ਪੁਕਲਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਕਵੱਚ ਿਤਲੇਆਮ ਮਿਰੋੀਂ ਕਮਲੇ.”
੧੯੮੫ ਕਵੱਚ ਨਸਲਿੁਸ਼ ਤੋੀਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਮੇੀਂ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ ਨੇ
ਰਾਸ਼ਟਰ ਕਸੱਖ ਸੰਿਤ ਨਾਮ ਦ ਇੱਿ ਸੰਸਥਾ ਕਸਰਜ ਕਦੱਤ . ਉਸ ਸੰਿਠਨ
ਦਾ ਮਿਸਦ ਕਜਵੇੀਂ ਪੱਤਰਿਾਰ ਹਰਤੋਸ਼ ਕਸੰਘ ਬਲ, “ਿੋਵਲਿਰ ਨੇ ਜੋ ਕਿਹਾ
ਸ ਉਸਨੂੰ ਅੱਿੇ ਪਿਚਾਰ ਿਰਨ ਲਈ ਸੰਸਥਾਿਤ ਕਸੱਖ ਅਤੇ ਕਹੰਦੂ ਦੇ
ਇਿੱਤਰ ਰੂਪ ਦੇ ਪਿਤ ਿ ਵਜੋੀਂ.”
੨੦੦੧ ਕਵੱਚ ਇਹ ਸਮੂਹ ਕਸੱਖ ਲ ਡਰਕਸ਼ਪ ਵੱਲੋੀਂ ਪੂਰ ਤਰਹਾਂ ਰੱਦ
ਿਰ ਕਦੱਤਾ ਕਿਆ. ਜਥੇਦਾਰ ਜੋਕਿੰਦਰ ਕਸੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, “ਅਸ ੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ
ਕਸੱਖ ਹ ਨਹ ੀਂ ਮੰਨਦੇ! ਿੋਈ ਵ ਕਵਅਿਤ ਿੇਸ ਦਾਹੜ ਰੱਖ ਿੇ ਖੁਦ ਨੂੰ
ਕਸੱਖ ਨਹ ੀਂ ਅਖਵਾ ਸਿਦਾ!” ਇਹ ਹੋਰ ਿੁਝ ਨਹ ੀਂ ਆਰ ਐੱਸ ਐੱਸ ਵੱਲੋੀਂ
ਸਾਕਰਆਂ ਨੂੰ ਕਹੰਦੂਵਾਦ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲ ਨ ਤ ਦਾ ਹ ਇੱਿ ਕਹੱਸਾ ਹ,
ਜਥੇਦਾਰ ਨੇ ਅਿਾਹ ਿ ਤਾ ਕਿ, “ਇਸਦ ਕਵਚਾਰਧਾਰਾ ਨਾ ਕਸਰਫ ਕਸੱਖਾਂ
ਲਈ ਬਲਕਿ ਹਰ ਕਫਰਿੇ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਿ ਹ!”
੨੦੦੪ ਕਵੱਚ ਜਦੋੀਂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਕਸੱਖ ਸੰਿਤ ਨੇ ਹਕਰਮੰਦਰ ਸਾਕਹਬ
ਕਵੱਚ ਿੁਰੂ ਿਿੰਥ ਸਾਕਹਬ ਦ 400 ਸਾਲਾ ਸਥਾਪਨਾ ਕਦਹਾੜੇ ਦ ਖੁਸ਼ ਨੂੰ
ਮਨਾਉਣ ਦ ਕਤਆਰ ਿ ਤ ਤਾਂ ਅਿਾਲ ਤਖਤ ਨੇ ਹੁਿਮਨਾਮਾ ਜਾਰ ਿ ਤਾ
ਕਿ ਇਹ ਸਮੂਹ “ਪੰਥ ਕਵਰੋਧ ਧੜਾ” ਹ ਅਤੇ ਕਸੱਖਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋੀਂ ਦੂਰ ਰਕਹਣ
ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰ ਿ ਤੇ.
੨੦੧੭ ਕਵੱਚ ਜਥੇਦਾਰ ਿੁਰਬਚਨ ਕਸੰਘ ਨੇ ਵ ਇਸ ਬਾਈਿਾਟ ਨੂੰ
ਮੁੜ ਮੋਹਰਬੰਦ ਿ ਤਾ, “ਅਸ ੀਂ ਕਿਸੇ ਵ ਹਾਲ ਕਵੱਚ ਕਸੱਖ ਇਕਤਹਾਸ ਦੇ ਕਿਸੇ
ਹੋਰ ਧਰਮ ਨਾਲ ਰਲੇਵੇੀਂ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹ ੀਂ ਿਰਾਂਿੇ! ਕਸੱਖ ਇੱਿ ਵੱਖਰ ਿੌਮ
ਹ ਅਤੇ ਇਸਦ ਆਪਣ ਕਵਲੱਖਣ ਪਕਹਚਾਣ ਵ ਹ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਬੇਕਮਸਾਲ
ਇਕਤਹਾਸ ਵ .”
ਅਮਰੀਕੀ ਪੰਿ ਨੇ ਆਰ ਐੱ ਐੱ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਿਾ-
ਿੁਝ ਪੰਥਿ ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖਾਂ ਨੇ ਆਰ ਐੱਸ ਐੱਸ ਨੂੰ, ਉਸਦੇ ਕਹੰਦੂਤਵ
ਏਜੰਡੇ ਅਤੇ ਉਸਦ ਅਮਰ ਿਾ ਕਵੱਚ ਿਤ ਕਵਧ ਆਂ ਨੂੰ ਚੁਨੌਤ ਦੇਣ ਕਵੱਚ
ਕਸਰਿੱਢਵਾਂ ਕਿਰਦਾਰ ਕਨਭਾਇਆ.
੨੦੧੩ ਕਵੱਚ ਇਹ ਭਾਿ ਪਕਹਲੇ ਿਦਮਾਂ ਉੱਤੇ ਸ ਜਦੋੀਂ ਯੂ.ਐਸ ਿਾਂਿਿੇਸ ਕਵੱਚ
ਹਾਊਸ ਕਰਜ਼ੋਕਲਉਸ਼ਨ ੪੧੭ ਪੇਸ਼ ਿ ਤਾ ਕਿਆ ਸ ਜੋਕਿ ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ ਮਨੁੱਖ
ਅਕਧਿਾਰਾਂ ਦੇ ਘਾਣ ਉੱਤੇ ਰੌਸ਼ਨ ਪਾਉੀਂਦਾ ਕਬਓਰਾ ਸ .
ਇਹ ਮਤਾ ਕਬਲਿੁਲ ਸਟ ਿ ਸਮੇੀਂ ਉੱਤੇ ਆਇਆ ਸ ਜਦੋੀਂ ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ ਲੋਿ
ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਕਤਆਰ ਹੋ ਕਰਹਾ ਸ ਅਤੇ ਮੋਦ ਪਿਧਾਨ ਮੰਤਰ
ਉਮ ਦਵਾਰ ਵਜੋੀਂ ਪੇਸ਼ ਹੋ ਕਰਹਾ ਸ . ਉਹ ਹੁਣ ਤੱਿ ਅਮਰ ਿਾ ਅੰਦਰ ਆਉਣ
ਤੋੀਂ ਪਿਕਤਬੰਕਧਤ ਹ ਉਸਦੇ ਵੱਲੋੀਂ ੨੦੦੨ ਕਵੱਚ ਿੁਜਰਾਤ ਦੰਕਿਆਂ ਅੰਦਰ
ਕਨਭਾਏ ਿਏ ਰੋਲ ਪਿਤ ਕਰਪੋਰਟਾਂ ਵਜੋੀਂ. ਰਾਜੂ ਰਾਜਿੋਪਾਲ, ਕਜਸਨੇ ਇਸ
ਪਿਕਤਬੰਧ ਨੂੰ ਅੱਿੇ ਵਧਾਇਆ ਉਸਦੇ ਮੁਤਾਕਬਿ “ਕਸਰਫ ਵ ਜ਼ੇ ਤੋੀਂ ਮਨਾਹ ਹ
ਮੋਦ ਲਈ ਅਸਲ ਝਟਿਾ ਸਾਕਬਤ ਹੋਇਆ ਸ .” ਹੁਣ ਪੱਤਰਿਾਰ ਵਜੋੀਂ
ਜ਼ਾਕਹਰ ਜਨਮੋਹੰਮਦ ਨੇ ਇਸ ਮਤੇ ਨੰਬਰ ੪੧੭ ਬਾਰੇ ਕਲਕਖਆ, “ਇਸ ਕਵੱਚ
ਵਾਕਸ਼ੰਿਟਨ ਿੋਲ ਕਮਸਟਰ ਮੋਦ ਲਈ ਿੁਝ ਸਾਰਥਿ ਿੱਲਾਂ ਹਾਲੇ ਵ ਹਨ,
ਇਸ ਨਾਲ ਮੋਦ ਨੂੰ ਇੱਿ ਅਸਰਦਾਰ ਦਵਾਈ ਕਮਲੇਿ . ਇਸ ਕਵੱਚ ਅਕਜਹਾ
ਿੁਝ ਨਹ ੀਂ ਕਿ ਵਾਕਸ਼ੰਿਟਨ ਮੋਦ ਨੂੰ ਸਲਾਹੁੰਦਾ ਯਾ ਨਫ਼ਰਤ ਿਰਦਾ ਹ, ਉਹ
ਕਜ਼ਆਦਾ ਸ਼ਾਕਮਲ ਹ ਨਹ ੀਂ ਿ ਤਾ ਕਿਆ.”
ਮੋਦ ਯੂ ਐਸ ਮੰਥਸ ਅਖਬਾਰ ਦ ਸੁਰਖ ਆਂ ਕਵੱਚ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ
ਆਪਣ ਚੋਣਾਂ ਤੋੀਂ ਪਕਹਲਾਂ ਆਇਆ ਜਦੋੀਂ ਵਾਕਸ਼ੰਿਟਨ ਨੇ ਮਤਾ ੪੧੭ ਪਾਕਰਤ
ਿ ਤਾ. ਮਤੇ ਕਵੱਚ ਸਟੇਟ ਦੇ ਕਡਪਾਰਟਮੀਂਟ ਦ ਸਲਾਹੁਣਾ ਿ ਤ ਿਈ ਉਸਨੂੰ
ਵ ਜ਼ਾ ਦੇਣ ਤੋੀਂ ਇਨਿਾਰ ਿਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਉਸਦ ਮੁਸਕਲਮ ਕਵਰੋਧ ਦੰਕਿਆਂ
ਕਵੱਚ ਸ਼ਮੂਲ ਅਤ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਦੋਸ਼ ਮੰਕਨਆ ਕਜਸ ਅੰਦਰ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋੀਂ ਵੱਧ ਲੋਿ
ਮਾਰੇ ਿਏ ਸਨ. ਉਸ ਕਵੱਚ ਕਹੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਮੁਕਹੰਮ ਦ ਵ ਭਰਪੂਰ
ਕਨਖੇਧ ਿ ਤ ਿਈ.
ਭਾਰਤ ਅਮਰ ਿ ਮੁਸਕਲਮ ਸੰਘ ਇਸ ਮਤੇ ਦੇ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਕਵੱਚ
ਕਜ਼ੰਮੇਵਾਰ ਸ ਕਜਸਨੇ ਿਾਨੂੰਨ ਘਾਕੜਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਵਸ਼ੇ ਕਵੱਚ ਇਿੱਤਰ ਿ ਤਾ,
ਪਰ ਿੁਝ ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਜੜਹਾਂ ਕਦੱਤ ਆਂ ਤੇ ਮੁਕਹੰਮ ਵਧ ਿ
ਫਲ .
ਮੁਲਿਭਰ ਤੋੀਂ ਿੁਝ ਕਸੱਖ ਿਾਰਿੁੰਨਾਂ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹਸਤਾਖਰ
ਇਿੱਤਰ ਿ ਤੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਿੰਿਿੇਸ਼ਨਲ ਰਕਹਨੁਮਾਵਾਂ ਅੱਿੇ ਪੇਸ਼ ਿ ਤਾ
ਕਿਆ. ਿੁਝ ਿੁਰਦੁਆਕਰਆਂ ਨੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਦਸਤਖਤ ਿ ਤੇ. ਪਰ ਇਹ ਮਤਾ
ਪਾਸ ਨਹ ੀਂ ਹੋਇਆ, ਮੋਦ ਪਿਧਾਨ ਮੰਤਰ ਬਣ ਕਿਆ, ਹੁਣ ਿੁਝ ਅਮਰ ਿਨ
ਕਸੱਖ ਹਾਲੇ ਵ ਆਰ ਐੱਸ ਐੱਸ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ ਰੁਝੇ ਹੋਏ ਹਨ.
ਇੱਿ ਹੋਰ ਸੁਨਕਹਰ ਮੌਿਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋੀਂ ਿੁਝ ਮਹ ਕਨਆਂ ਬਾਅਦ
ਕਮਕਲਆ ਜਦੋੀਂ ਕਸਤੰਬਰ ੨੦੧੪ ਕਵੱਚ ਿਲ ਫ਼ੋਰਕਨਆ ਦੇ ਸਿਰਾਮੇੀਂਟੋ ਕਵੱਚ
ਕਸੱਖਾਂ ਿੋਲ ਦੋਹਰ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸ ੧੯੮੪ ਨਸਲਿੁਸ਼ ਬਾਰੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਲਈ
ਪਰਵ ਿਰਨ ਅਤੇ ਆਰ ਐੱਸ ਐੱਸ ਨਾਲ ਮੁਿਾਬਲਾ ਿਰਨ ਲਈ. ਜਦੋੀਂ
ਮੋਦ ਸਮਰਥਿ ਿਾਂਿਿੇਸ ਮੀਂਬਰ ਐਮ ਬੇਰਾ ਦਾ ਉਭਰ ਹੋਇਆ ੧੯੮੪ ਕਸੱਖ
ਨਸਲਿੁਸ਼ ਨੂੰ ਨਿਾਰਨ ਲਈ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਿਕਲਫੋਰਨ ਆ ਕਵੱਚੋੀਂ ਕਸੱਖ ਇੱਿਜੁਟ
ਹੋ ਿਏ ਉਸਨੂੰ ਦੋਬਾਰਾ ਕਜੱਤਣ ਤੋੀਂ ਰੋਿਣ ਲਈ. ਬੇਰਾ ਦ ਕਸੱਧ ਕਖਲਾਫਤ
ਿਰਕਦਆਂ ਪਾਰਟ ਆਂ ਤੋੀਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਿੇ ਹਰ ਕਸੱਖ ਰਾਜਨ ਤਿ ਇੱਿਜੁਟ
ਹੋਏ ਉਸਨੂੰ ਿੁਰਸ ਤੋੀਂ ਲਾਹੁਣ ਲਈ. ਉਹ ਿਰ ਬ ਿਰ ਬ ਕਜੱਤ ਿਏ ਸਨ-
ਪਰ ਬੇਰਾ ਬਹੁਤ ਥੋੜੇ ਕਜਹੇ ਵਿਫੇ ਨਾਲ ਕਜੱਤਣ ਕਵੱਚ ਿਾਕਮਆਬ ਹੋਇਆ!
ਕਸਤੰਬਰ ੨੦੧੮ ਕਵੱਚ ਮੋਹਨ ਭਾਿਵਤ ਜਦੋੀਂ ਕਸ਼ਿਾਿੋ ਕਵੱਚ ਕਿਆ
ਕਵਸ਼ਵ ਕਹੰਦੂ ਸੰਮੇਲਨ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਿਰਨ ਲਈ, ਦਲਜ ਤ ਕਸੰਘ
ਿਲ ਫ਼ੋਰਕਨਆ ਤੋੀਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇਿਾਰਾਂ ਨਾਲ ਖੜਹ ਕਿਆ ਕਜਹਨਾਂ ਨੇ –
“ਆਰ ਐੱਸ ਐੱਸ ਭਾਰਤ ਛੱਡ ਦੇ” ਵਾਲੇ ਬਨਰ ਨੂੰ ਚੁੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸ -
ਆਪਣੇ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਨੂੰ ਕਵਸਤਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ:
ਇਹ ਅੱਤਵਾਦ ਹਨ, ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਵ ਸੰਿਠਨ ਨਾਲੋੀਂ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਨਾਿ ਹਨ. ਉਹਨਾਂ ਨੇ ੧੯੮੪
ਕਵੱਚ ਕਸੱਖਾਂ ਨੂੰ ਮਾਕਰਆ, ਉਹਨਾਂ ਿੁਜਰਾਤ ਕਵੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਾਰੇ. ਉਹਨਾਂ ਓਡ ਸ਼ਾ ਕਵੱਚ
ਇਸਾਈਆਂ ਨੂੰ ਮਾਕਰਆ... ਭਾਰਤ ਭਰ ਕਵੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਿਾਂ ਨੂੰ ਮਾਕਰਆ ਕਿਆ ਹ. ਮਨੂੰ ਨਹ ੀਂ
ਪਤਾ ਉਹ ਇਥੇ ਿ ਿਰ ਰਹੇ ਹਨ. ਉਹ ਇਥੇ ਉਹ ਿੁਝ ਿਰਨ ਦ ਿੋਕਸ਼ਸ਼ ਿਰਣਿੇ ਜੋ ਉਹ
ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ ਿਰਦੇ ਆਏ ਹਨ. ਅਸ ੀਂ ਨਹ ੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਉਹ ਇਥੇ ਵ ਸਾਡੇ ਲੋਿਾਂ ਨੂੰ ਿਤਲ
ਿਰਨ.
ਿੋਈ ਵ ਓਦੋੀਂ ਤੱਿ ਆਜ਼ਾਦ ਨਹ ੀਂ, ਜਦੋੀਂ ਤੱਿ ਸਾਰੇ ਆਜ਼ਾਦ ਨਹ ੀਂ.
ਡਾਿਟਰ ਮਾਰਕਟਨ ਲੂਥਰ ਕਿੰਿ,ਜੂਨ ਅਰ ਨੇ ਇਸ ਕਵਚਾਰ ਨੂੰ ਸਾਰ ਉਮਰ
ਪਿਚਾਕਰਆ. ਭਾਵੇੀਂ ਕਿ ਇਹ ਕਨਰੋਲ ਕਸਧਾਂਤ ਵਜੋੀਂ ਸ ਯਾ ਸਥਾਨਿ ਜ਼ਰੂਰਤ
ਕਵਚੋੀਂ ਕਨਿਲ ਹੋਈ ਮੰਿ, ਪਰ ਕਿੰਿ ਨੇ ਲਿਾਤਾਰ ਇਹ ਮੰਿ ਜਾਰ ਰੱਖ ਕਿ
ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਦੇ ਜ਼ਬਰ ਕਵਰੁੱਧ ਇੱਿ ਸਾਂਝਾ ਮੰਚ ਇੱਿਜੁਟ ਹੋਣਾ ਹ ਚਾਹ ਦਾ
ਹ.
“ਇੱਿ ਕਵਅਿਤ ਓਦੋੀਂ ਤੱਿ ਕਜਉਣਾ ਆਰੰਭ ਨਹ ੀਂ ਿਰ ਸਿਦਾ
ਜਦੋੀਂ ਤੱਿ ਆਪਣੇ ਸ ਕਮਤ ਦਾਇਰੇ ਤੋੀਂ ਬਾਹਰ ਨਹ ੀਂ ਕਨਿਲਦਾ ਕਜਹਦੇ ਨਾਲ
ਪੂਰ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਸਰੋਿਾਰ ਨਹ ੀਂ ਜੁੜਦਾ! ਅਸ ੀਂ ਸਾਰੇ ਆਪਸ
ਲੋੜਾਂ ਦੇ ਅਕਜਹੇ ਜਾਲ ਕਵੱਚ ਫਸੇ ਹਾਂ ਕਜਸਤੋੀਂ ਬਕਚਆ ਨਹ ੀਂ ਜਾ ਸਿਦਾ, ਅਤੇ
ਇੱਿੋ ਮੰਕਜ਼ਲ ਦੇ ਕਲਬਾਸ ਕਵੱਚ ਬੰਨਹੇ ਹੋਏ ਹਾਂ. ਇੱਿ ਕਵਅਿਤ ਜੇਿਰ ਕਸੱਧਾ
ਪਿਭਾਕਵਤ ਹੁੰਦਾ ਹ ਤਾਂ ਬਾਿ ਅਕਸੱਧੇ ਰੂਪ ਕਵੱਚ ਪਿਭਾਕਵਤ ਹੋਣਿੇ. ਿੁਝ
ਅਜ ਬ ਿਾਰਨ ਹਨ ਕਿ ਮੀਂ ਿਦੇ ਵ ਉਹ ਨਹ ੀਂ ਹੋ ਸਿਦਾ ਜੋ ਮੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ
ਹਾਂ ਜਦੋੀਂ ਤੱਿ ਤੁਸ ੀਂ ਉਹ ਨਹ ੀਂ ਹੁੰਦੇ ਜੋ ਤੁਸ ੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ. ਅਤੇ ਤੁਸ ੀਂ ਵ
ਤਦ ਤੱਿ ਉਹ ਨਹ ੀਂ ਹੋ ਸਿਦੇ ਜਦੋੀਂ ਤੱਿ ਮੀਂ ਓਵੇੀਂ ਦਾ ਨਹ ੀਂ. ” ਕਿੰਿ ਨੇ
ਕਵਸਤਾਰ ਨਾਲ ਕਿਹਾ.
ਕਜਵੇੀਂ ਕਿੰਿ ਦਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਿਥਨ ਹ, “ਕਿਸੇ ਵ ਥਾਂ ’ਤੇ ਹੋ ਰਹ
ਨਾਇੰਸਾਫ਼ ਬਾਿ ਥਾਵਾਂ ਦੇ ਇੰਸਾਫ਼ ਲਈ ਖਤਰਾ ਹ!”
ਾਂਝੀ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ- ਕਜਵੇੀਂ ਕਿ ਪਵਨ ਕਸੰਘ ਨੇ ਦੱਕਸਆ ਕਿ
ਆਰ ਐੱਸ ਐੱਸ ਿੋਲ ਕਹੰਦੂ ਸਰਬ-ਉੱਚਤਾ ਦਾ ਏਜੰਡਾ ਹ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਕਵੱਚੋੀਂ
ਧਾਰਕਮਿ ਘੱਟ ਕਿਣਤ ਆਂ ਨੂੰ ਮੁਿਾਉਣ ਦ ਨ ਅਤ. ਸਾਰ ਆਂ ਘੱਟ
ਕਿਣਤ ਆਂ ਖਤਰੇ ਅਧ ਨ ਹਨ. ਜੋ ਵ ਦਕਲਤਾਂ ਯਾ ਇਸਾਈਆਂ ਯਾ ਫੇਰ
ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਬ ਤਦਾ ਹ ਓਹ ਕਸੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਅਸਰਦਾਰ ਹੋਏਿਾ. ਕਸੱਖਾਂ
ਦ ਧਾਰਕਮਿ ਆਜ਼ਾਦ ਓਦੋੀਂ ਤੱਿ ਹਾਕਸਲ ਨਹ ੀਂ ਹੋ ਸਿਦ ਜਦੋੀਂ ਤੱਿ ਬਾਿ
ਧਰਮ ਆਪਣ ਆਜ਼ਾਦ ਨਹ ੀਂ ਮਾਣਦੇ. ਕਿਸੇ ਕਵਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਾਜ ਦੇ ਸ ਕਮਤ ਕਜਹੇ
ਘੇਰੇ ਨਾਲੋੀਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕਵਸ਼ੇ ਵੱਲ ਿੌਰ ਿਰਨਾ ਬੇਹੱਦ ਚੰਿ ਿੱਲ ਹ
ਪਰ ਇੰਸਾਫ਼ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਔਖ ਚ ਜ਼ ਹ.
ਕਜਵੇੀਂ ਹ ਜ਼ਾਲਮ ਮਜ਼ਲੂਮ ਦਾ ਿਲਾ ਘੁੱਟਦਾ ਹ, ਉਹਨਾਂ ਦ
ਆਵਾਜ਼ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਿਰ ਦਵੇ, ਓਦੋੀਂ ਸਾਡੇ ਿੋਲ ਿਰਨ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋੀਂ ਮੁੱਢਲ ਅਤੇ
ਅਕਹਮ ਚ ਜ਼ ਹ ਇਹੋ ਹ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਬਾਏ ਿਏ ਲੋਿਾਂ ਦ ਆਵਾਜ਼ ਬਣ ਏ.
ਨਾ ਕਸਰਫ ਕਿਸੇ ਇੱਿ ਪ ੜਤ ਯਾ ਸਮੂਹ ਦ ਆਵਾਜ਼ ਸਿੋੀਂ ਤਮਾਮ ਹੇਠਲੇ
ਦਰਜੇ ਕਵੱਚ ਰੱਖੇ ਿਏ ਲੋਿਾਂ ਦ ਆਵਾਜ਼ ਬਣਨ ਵੱਲ ਵਧ ਏ. ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ
ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਇਸਾਈ, ਮੁਸਲਮਾਨ, ਕਸੱਖ ਅਤੇ ਹਰ ਉਹ ਕਹੰਦੂ ਕਜਹੜਾ
ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦ ਨਫ਼ਰਤ, ਕਹੰਸਾ ਅਤੇ ਹੰਿਾਰ ਭਰ ਨ ਤ ਦਾ ਕਵਰੋਧ ਹ
ਉਹ ਸਾਰੇ ਹ ਸ਼ਾਕਮਲ ਹਨ.
“ਸਾਡੇ ਲੋਿ ਅਤੇ ਬਾਿ ਘੱਟ ਕਿਣਤ ਆਂ ਦੇ ਲੋਿ ਅਸਲ ਕਵੱਚ
ਿਦੇ ਆਪਣ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲਦ
ੰ ਿਰਦੇ ਹ ਨਹ ੀਂ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਰਕਹੰਕਦਆਂ,”
ਸਵਰਨਜ ਤ ਕਸੰਘ ਨੇ ਦਰਜ ਿ ਤਾ, “ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਹ ਕਿ ਪਿਵਾਸ
ਕਸੱਖ ਇਸ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਬੁਲਦ
ੰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਸਾਡਾ ਮੁੱਖ ਿੰਮ ਇਹ ਹੋਣਾ
ਚਾਹ ਦਾ ਹ ਕਿ ਬਾਿ ਘੱਟ ਕਿਣਤ ਆਂ ਨਾਲ ਰਾਬਤਾ ਿਾਇਮ ਿਰਿੇ ਸਾਂਝੇ
ਉੱਦਮ ਿ ਤੇ ਜਾਣ!”
ਆਰ ਐੱਸ ਐੱਸ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਿਣਤ ਆਂ ਨੂੰ ਰਲਾਉਣ ਯਾ ਕਮਟਾਉਣ
ਦੇ ਏਜੰਡੇ ਯਾ ਕਹੰਦੂ ਸ਼ਿੇਸ਼ਠਤਾ ਸੰਬੰਧ ਵੰਿਾਰ ਦੇਣ ਲਈ ਪਿਵਾਸ ਕਸੱਖਾਂ ਨੇ
ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ ਿ ਤੇ ਕਜਸ ਕਵੱਚ ੧੯੮੪ ਦੇ ਨਸਲਿੁਸ਼ ਭਰੇ ਪਿਸੰਿ ਨੇ ਿਾਫ
ਅਕਹਮ ਥਾਂ ਰੱਖ , ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਤੇ ਇਸਾਈਆਂ ਨੇ ਵ ਆਰ ਐੱਸ
ਐੱਸ ਹੱਥੋੀਂ ਦੰਕਿਆਂ ਦਾ ਸੰਤਾਪ ਝੱਕਲਆ ਹ ਜੋਕਿ ਨਾ ਕਸਰਫ ਕਸੱਖਾਂ ਦ
੧੯੮੪ ਦ ਨਸਲਿੁਸ਼ ਨਾਲ ਸਮਾਨਤਾ ਰੱਖਦਾ ਬਲਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੰਿਾਈਆਂ ਨੂੰ
ਸਨਮਾਕਨਤ ਿਰਨ ਦਾ ਤਰ ਿਾ ਵ ਕਬਲਿੁਲ ਓਵੇੀਂ ਹ ਸ ਕਜਵੇੀਂ ੧੯੮੪ ਦੇ
ਦੰਿਾਈਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਕਿਆ.
੨੦੦੮ ਤੋੀਂ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਿੰਧਮਾਲ ਦੰਕਿਆਂ ਨੇ ਓਡ ਸ਼ਾ ਕਵੱਚ
ਿਰ ਬ ਸੌ ਤੋੀਂ ਉੱਪਰ ਕਮਿਤਿ ਇਸਾਈ ਵੇਖੇ, ਕਜਸ ਬਾਰੇ
ਯੂ.ਐਸ.ਸ .ਆਈ.ਆਰ.ਐਫ. ਦ ਕਰਪੋਰਟ ਕਵੱਚ ਇਹ ਕਲਕਖਆ ਕਿਆ ਕਿ
“ਭਾਰਤ ਕਨਆਂ ਤੰਤਰ ਇੱਿ ਨਾਲਾਇਿ ਪਿਣਾਲ ਵਜੋੀਂ ਉਭਰ ਿੇ ਸਾਹਮਣੇ
ਆਇਆ ਹ ਕਜਸ ਕਵੱਚ ਸੰਪਰਦਾਇਿ ਤਾਿਤਾਂ ਵੱਲੋੀਂ ਫ਼ਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਕਹੰਸਿ
ਅਤੇ ਘਾਤਿ ਮਾਹੌਲ ਕਵਰੁੱਧ ਿਾਰਵਾਈ ਿਰਨ ਕਵੱਚ ਕਦਲਚਸਪ ਅਤੇ
ਚਾਹਨਾ ਹ ਨਹ ੀਂ ਰੱਖਦ ! ਇਹ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਇਸ ਧਰਤ ਦੇ ਇਕਤਹਾਸ ਕਵੱਚ
ਇੱਿ ਨਾਿਾਕਬਲ ਕਨਆਂ ਕਵਧਾਨ ਦੇ ਸਫੇ ਕਲਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ.” “ਇਨਸਾਫ਼
ਕਵੱਚ ਦੇਰ ਦਾ ਇਹ ਮਾਹੌਲ ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ ਿੋਈ ਨਵਾਂ ਿੇਸ ਨਹ ੀਂ ਹ, ਅਤੇ
ਇਸਨੇ ਉਸ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਇਆ ਕਜਹੜਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੰਡ ਤੋੀਂ ਮੁਿਤ ਦਾ
ਅਕਹਸਾਸ ਿਰਵਾਉੀਂਦਾ!” ੧੯੮੪ ਦੇ ਿੁਨਾਹਿਾਰਾਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਕਵੱਚ
ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਦੇ ਿਾਰਨ ਘੋਖਕਦਆਂ ਇਹ ਿੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਕਿ, “ਿੁਝ
ਦੰਿਾਈਆਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ ਠਕਹਰਾਇਆ ਕਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਵ ਿਾਫ ਸਾਲਾਂ
ਬਾਅਦ.”
ਭਾਰਤ ਦ ਹੋਰਨਾਂ ਘੱਟ ਕਿਣਤ ਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਜੋੜਦੇ ਹੋਇਆਂ
ਕਜਹਨਾਂ ਨੇ ਸਟੇਟ ਵੱਲੋੀਂ ਪਿਯੋਕਜਤ ਜੁਲਮਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਕਦਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦ ਸਜਾਵਾਂ
ਕਵੱਚ ਕਮਲ ਸਫ਼ਲਤਾ ੧੯੮੪ ਨਸਲਿੁਸ਼ ਦੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਲਈ ਕਸੱਖਾਂ ਦੇ
ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਮੁਢਲ ਸਫ਼ਲਤਾ ਹ.
ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰ ਬਹੁਸਗਣਿੀ ਦਾ ਖਿਰਾ- ਓਿ ਕ੍ਰ ਿ ਕਵੱਚ
ਿੁਰਦੁਆਰੇ ਅੰਦਰ ੫ ਅਿਸਤ ੨੦੧੨ ਨੂੰ ਕਸੱਖ ਸੰਿਤ ਦ ਇਿੱਤਰਤਾ
ਹੋਈ ਜਦੋੀਂ ਇੱਿ ਹੰਿਾਰ ਬਹੁਕਿਣਤ ਵਾਦ ਅੱਤਵਾਦ ਨੇ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਹੋ ਿੇ
ਸੰਿਤ ਉੱਤੇ ਿੋਲ ਬਾਰ ਆਰੰਭ ਿ ਤ .
ਓਸ ਕਦਨ ਵੇਡ ਮਾਇਿਲ ਪੇਜ ਨੇ ਛੇ ਕਸੱਖ ਿਤਲ ਿ ਤੇ. ਇਹ
ਘਟਨਾ ਸਭ ਤੋੀਂ ਕਭਆਨਿ ਸ ਜੋਕਿ ਕਸੱਖਾਂ ਵੱਲੋੀਂ ਅਮਰ ਿਾ ਕਵੱਚ ਸਕਹਣ
ਿ ਤ . ਕਮਿਤਿ ਨਫ਼ਰਤ ਦੇ ਕਸ਼ਿਾਰ ਹੋਏ ਸਨ, ਪਰ ਹੋਰ ਦੁਖਦ ਿੱਲ ਸ ਕਿ
ਇਹ ਘਟਨਾ ਇਸਲਾਮ ਸੰਬੰਧ ਿਲਤਫਕਹਮ ਦਾ ਕਸ਼ਿਾਰ ਹੋਏ ਸਨ.
੧੧ ਕਸਤੰਬਰ ੨੦੦੧ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦ ਹਮਲੇ ਮਿਰੋੀਂ ਤੋੀਂ ਹ
ਅਮਰ ਿਾ ਦੇ ਕਸੱਖ ਵਾਰ ਵਾਰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਜੋੀਂ ਸਮਝੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ
ਹਮਕਲਆਂ ਦਾ ਕਸ਼ਿਾਰ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ. ਸਭ ਤੋੀਂ ਪਕਹਲਾਂ ਇਸ ਖੂਨ ਨਫਰਤ ਦਾ
ਕਸ਼ਿਾਰ ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖ ਬਲਬ ਰ ਕਸੰਘ ਸੋਢ ਹੋਏ ਸਨ ਕਜਹਨਾਂ ਨੂੰ
ਮੇਸਾ,ਏਕਰਜ਼ੋਨਾ ਅੰਦਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਕਵੱਚ ਮਾਕਰਆ ਕਿਆ, ਜੋ
ਕਿ ਨਾਿਕਰਿ ਅਕਧਿਾਰ ਸੰਿਠਨ ਕਸੱਖ ਿੋਅਕਲਸ਼ਨ ਨੇ ਦਰਜ ਿ ਤਾ. ਉਸ
ਮੁਤਾਕਬਿ:
ਕਸੱਖ ਲਿਾਤਾਰ ਆਧੁਕਨਿ ਅਮਰ ਿਾ ਅੰਦਰ ਭਾਰ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਨਫਰਤ ਅਤੇ
ਭੇਦਭਾਵ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਿ ਤਾ. ਸੰਯੁਿਤ ਰਾਜ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਕਵੱਚ ਬਾਿ ਮੁਲਿਾਂ ਨਾਲੋੀਂ
ਵੱਖਰਾ ਹ ਹ- ਕਜੱਥੇ ਬਾਿ ਮੁਲਿਾਂ ਅੰਦਰ ਲੋਿ ਕਸੱਖ ਸੱਕਭਆਚਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਧ
ਸਾਂਝ ਰੱਖਦੇ ਹਨ. ਪਰ ਇਥੇ ਧਾਰਕਮਿ ਅਨਪੜਹਤਾ ਿਰਿੇ ਅਤੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਨਜ਼ਰਾਂ ਤੋੀਂ
ਸਪਸ਼ਟ ਕਦਸਦ ਪਛਾਣ ਤੋੀਂ ਵ ਅਣਜਾਣ ਲੋਿ, ਧਾਰਕਮਿ ਕਹੰਸਾ ਅੰਦਰ ਕਸੱਖਾਂ ਕਵਰੁੱਧ
ਆਰੰਭ ਤੋੀਂ ਹ ਹਮਲਾਵਰ ਰਹੇ ਹਨ. ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖ ਅਮਰ ਿਾ ਅੰਦਰ 9/11 ਤੋੀਂ
ਪਕਹਲੋੀਂ ਦੇ ਹ ਕਜਹੜੇ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਿਰਦੇ ਆਏ ਸਨ ਉਸ ਕਵੱਚ ਇਸਨੇ ਹੋਰ
ਵਾਧਾ ਿ ਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਮੁਸਕਲਮ ਕਵਰੋਧ ਅਤੇ ਪਿਵਾਸ ਕਵਰੋਧ ਖੌਫ਼ ਦੇ ਕਵਚੋੀਂ ਕਨਿਲ
ਕਹੰਸਾ ਦੇ ਕਸ਼ਿਾਰ ਹੋਏ.
ਿਾਿਸ ਦਾ ਸੰਿਲਪ ਹੇਠ ਕਲਖੇ ਮਸਕਲਆਂ ਉੱਤੇ ਿੰਮ ਿਰਨ ਅਤੇ ਅਕਧਿਾਰ ਦਵਾਉਣ
ਦਾ ਹ ਜੋਕਿ ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖਾਂ ਲਈ ਲੋੜ ੀਂਦੇ ਹਨ:
• ਫੌਜ ਕਵੱਚ ਹੁੰਦੇ ਭੇਦਭਾਵ ਨੂੰ ਦੂਰ ਿਰਨ ਲਈ ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖਾਂ ਨੂੰ
ਦਸਤਾਰਧਾਰ ਰਕਹਣ ਦੇਣ ਦ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਵਾਉਣਾ ਮੁੱਖ ਮਿਸਦ
ਹੋਏਿਾ.
• ੧੧ ਕਸਤੰਬਰ ੨੦੦੧ ਤੋੀਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖਾਂ ਕਖਲਾਫ਼ ਕਹੰਸਾ ਬਹੁਤ
ਵਧ ਹ ਕਜਸਦੇ ਬਾਰੇ ਆਵਾਜ਼ ਚੁੱਿਣ ਲੋੜ ੀਂਦ ਹ.
• ਬਹੁਕਿਣਤ ਕਸੱਖ ਬੱਕਚਆਂ ਨੂੰ ਧੱਿੇਸ਼ਾਹ ਿੁੰਡਾਿਰਦ ਸਕਹਣ ਿਰਨ
ਪੀਂਦ ਹ.
• ਿਾਨੂੰਨ ਧਾਰਿਾਂ ਵੱਲੋੀਂ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਿੇ ਿਲਤਫਕਹਮ ਭਰ ਜਾਣਿਾਰ ਿਰਿੇ
ਨਸਲਵਾਦ ਰੂਪਰੇਖਾ ਕਚਤਰੇ ਜਾਣ ਦਾ ਵੱਡਾ ਮਸਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ
ਹ.
• ਰੁਜ਼ਿਾਰ ਕਵੱਚ ਭੇਦਭਾਵ
ਤਿਨ ਿ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਸੱਖ ਿਾਿਸ ਦੇ ੫੦ਫ਼ ਸਦ ਮੀਂਬਰ ਅਮਰ ਿਨ ਭਾਰਤ ਿਾਿਸ ਦੇ
ਵ ਮੀਂਬਰ ਸਨ, ਕਸੱਖ ਿਾਿਸ ਨੂੰ ਕਸੱਖ ਸਮਾਜ ਦ ਸਕਥਰਤਾ ਅੱਖੋੀਂ ਪਰੋਖੇ ਿਰਨ ਲਈ
ਹਕਥਆਰ ਵਜੋੀਂ ਵਰਕਤਆ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਅਧ ਨ. ਕਸੱਖ ਿਾਿਸ ਦ ਕਸਰਜਣਾ
ਨਾਲ ਅਸ ੀਂ ਦਰਅਸਲ ਖੁਦ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਟੇਟ ਦੇ ਰਕਹਮੋ ਿਰਮ ਉੱਤੇ ਸੁੱਟ ਕਲਆ.
ਜੇਿਰ, ਜਦੋੀਂ ਇਸਨੂੰ ਜ਼ਮ ਨ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਕਸੱਖ ਮਸਕਲਆਂ ਕਜਵੇੀਂ ਕਿ ਹਾਊਸ
ਕਰਜ਼ੋਕਲਉਸ਼ਨ ੪੧੭ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦ ਬੇਨਤ ਿ ਤ , ਕਸੱਖ ਿਾਿਸ ਬਾਰ ਿ ਨਾਲ
ਉਸਦ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਚਾਕਹਆ ਕਿਆ ਸ , ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸਮਕਝਆ ਜਾ ਸਿਦਾ
ਕਿ ਿਾਿਸ ਦ ਰੂਪਰੇਖਾ ਨੂੰ ਕਸੱਖ ਲੋਿਾਂ ਦ ਆਜ਼ਾਦ ਦ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ
ਵਰਕਤਆ.
ਕਸੱਖ ਿੌਿਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਢਾਂਚੇ ਵਜੋੀਂ ਕਵਿਕਸਤ ਿਰਨ ਮਿਰੋੀਂ
ਕਪਿਤਪਾਲ ਕਸੰਘ ਅਤੇ ਹਰਪਿ ਤ ਕਸੰਘ ਸੰਧੂ ਨੇ ਇਹ ਐਲਾਨ ਿ ਤਾ ਸ ਕਿ
ਉਹਨਾਂ ਿੋਲ ਹੁਣ ਇੱਿ ਆਵਾਜ਼ ਹ ਜੋ ਯੂ.ਐੱਸ. ਿਾਂਿਰਸ ਕਵੱਚ ਪਹੁੰਚਾਈ ਜਾ
ਸਿੇਿ . “ਅਸ ੀਂ ਹੁਣ ਨ ਤ ਘਾਕੜਆਂ ਨੂੰ ਿਕਮਉਕਨਟ ਬਾਰੇ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਅਤੇ
ਸਲਾਹਾਂ ਪਹੁੰਚਾ ਸਿਾਂਿੇ.” ਕਪਿਤਪਾਲ ਨੇ ਇਹ ਕਿਹਾ. ਸੰਧੂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਿ ਤਾ
ਕਿ, “ਸਾਡਾ ਜੋ ਸੁਪਨਾ ਸ ਇੱਿ ਕਸੱਧ ਆਵਾਜ਼ ਿਾਂਿਰਸ ਤੱਿ ਿਕਮਉਕਨਟ
ਦੇ ਬਾਰੇ ਪਹੁੰਚਾਈ ਜਾ ਸਿੇ ਉਹ ਅੱਜ ਸੱਚ ਹੋ ਕਨੱਬਕੜਆ.”
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਸ ਕਬਆਨ ਦਾ ਪਿਭਾਵ ਇਹ ਸ ਕਿ ਕਸੱਖਾਂ ਦਾ—
ਕਜਹੜੇ ਯੂ.ਐੱਸ. ਕਵੱਚ ੧੮੯੯ ਕਵੱਚ ਪਕਹਲ ਵਾਰ ਆਏ ਸਨ—ਿਦੇ ਵ
ਿਾਂਿਰਸ ਕਵੱਚ ਪਿਭਾਵਸ਼ਾਲ ਕਿਰਦਾਰ ਨਹ ੀਂ ਕਰਹਾ. ਇਹ ਿੱਲ ਸੱਚਾਈ ਤੋੀਂ
ਿੋਹਾਂ ਦੂਰ ਹ ਅਤੇ ਿਕਮਉਕਨਟ ਲਈ ਤੌਹ ਨ ਦ ਿੱਲ ਵ . ਖਾਸਿਰ ੧੯੮੪
ਤੋੀਂ ਬਾਅਦ ਦਾ ਸਮਾਂ ਜਦੋੀਂਕਿ ਕਸੱਖ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ
ਨੁਮਾਇੰਕਦਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਆਏ ਹਨ. ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਰੋਿਾਰ ਸਫਲ ਵ
ਰਹੇ ਅਤੇ ਖਾਸ ਿੱਲ ਇਹ ਕਿ ਉਹ ਸੰਵਾਦ ਅਤੇ ਸਾਂਝ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰ
ਮਨੁੱਖ ਅਕਧਿਾਰਾਂ ਦੇ ਉਲੰਘਣ ਿਰਦੇ ਭਾਰਤ ਕਖੱਤੇ ਦੇ ਬਾਰੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ.
ਇਸ ਉੱਤੇ ਕਵਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ’ਤੇ ਡਾਿਟਰ ਿੁਰਮ ਤ ਕਸੰਘ ਔਲਖ ਵਰਿੇ
ਿਾਰਿੁੰਨ ਜੋ ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਿੌੀਂਸਲ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਕਧਤ ਸਨ, ਉਹਨਾਂ ਿਾਫ
ਿੰਿਿਸ਼ਨਲ ਨੁਮਾਇੰਕਦਆਂ ਨੂੰ ਪਿਭਾਕਵਤ ਿ ਤਾ ਜੋ ਕਿ ਵਾਰ ਵਾਰ ਕਸੱਖਾਂ ਦ
ਖੁਦਮੁਖਕਤਆਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਅਕਧਿਾਰਾਂ ਦੇ ਘਾਣ ਦਾ ਦੋਸ਼
ਠਕਹਰਾਉਣ ਦ ਲੋੜ ਉੱਤੇ ਜੋਰ ਦੇੀਂਦੇ ਸਨ.
ਚ ਜ਼ਾਂ ਓਦੋੀਂ ਬਦਲਣ ਲੱਿ ਆਂ ਜਦੋੀਂ ਕਪਿਤਪਾਲ ਕਸੰਘ ਅਮਰ ਿਾ
ਕਵੱਚ ਆਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕਿਸਮ ਦ ਲਕਹਰ ਛੇੜਨ ਬਠ ਕਿਆ. ਕਸੱਖ
ਿੌਿਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ—ਖ਼ਾਸਿਰ ਇਸਦ ਭਾਰਤ ਿੌਿਸ ਵੱਲੋੀਂ ਘੁਸਪਠ
ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਕਸੱਖਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰ ਮਸਕਲਆਂ ਨੂੰ ਇਨਿਾਰ ਹੋਣਾ—
ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਹ ਕਿ ਸੰਖੇਪ ਕਵੱਚ ਇਸਦੇ ਕਪਤਾਮਾ ਦਾ ਇਕਤਹਾਸ ਸਮਕਝਆ
ਜਾਵੇ. ਕਪਿਤਪਾਲ ਨੂੰ ਘੋਖਣ ਤੋੀਂ ਪਕਹਲੋੀਂ ਅਸ ੀਂ ਔਲਖ ਨਾਲ ਰੂ ਬ ਰੂ ਹੋਇਆ...
ਡਾਿਟਰ ਔਲਖ ਯੂ.ਐਸ. ਕਵੱਚ ੧੯੭੦ ਨੂੰ ਪਰਵਾਸ ਿਰਿੇ ਆਏ
ਸਨ. ਆਪਣ ਪ .ਐਚ.ਡ . ਨੂੰ ਮੁਿਾਉਣ ਤੋੀਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਹਾਰਵਰਡ
ਮਡ ਿਲ ਸਿੂਲ ਕਵੱਚ ਕਰਸਰਚ ਕਵਕਿਆਨ ਵਜੋੀਂ ਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਿ ਤਾ.
ਆਖਰਿਾਰ ਉਹ ਵਾਕਸ਼ੰਿਟਨ, ਡ .ਸ . ਜਾ ਿੇ ਵੱਸ ਿਏ. ਔਲਖ ਦ
ਿਾਰਜਨ ਤ ੧੯੮੪ ਦ ਕਹੰਸਾ ਪਿਤ ਕਸੱਧਾ ਜਵਾਬ ਸ . ਜੂਨ ੧੯੮੪ ਨੂੰ
ਭਾਰਤ ਫੌਜ ਨੇ ਹਰਮੰਦਰ ਸਾਕਹਬ ਉੱਤੇ ਚੜਹਾਈ ਿ ਤ ਸ ਜਰਨਲ ਕਸੰਘ
ਕਭੰਡਰਾਂਵਾਕਲਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਕਜਸ ਿਾਰਵਾਈ ਕਵੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਸੱਖ
ਨਾਿਕਰਿਾਂ ਦ ਮੌਤ ਹੋਈ. ਅਿਤੂਬਰ ੧੯੮੪ ਕਵੱਚ ਇੰਦਰਾ ਿਾਂਧ ਦੇ ਦੋ
ਸੁਰੱਕਖਆ ਿਰਮ ਆਂ ਨੇ ਉਸਦਾ ਿਤਲ ਿਰ ਕਦੱਤਾ, ਕਸੱਟੇ ਵਜੋੀਂ ਸੱਤਾਧਾਰ
ਪਾਰਟ ਨੇ ੧੯੮੪ ਦਾ ਨਸਲਿੁਸ਼ ਿਕਹਰ ਵਰਪਾਇਆ.
੨੬ਜਨਵਰ ੧੯੮੬ ਪੰਥ ਵੱਲੋੀਂ ਸਰਬੱਤ ਖ਼ਾਲਸਾ ਇੱਿ ਿਮੇਟ ਦ
ਘੋਸ਼ਣਾ ਿ ਤ ਿਈ. 29 ਅਪਿਲ ੧੯੮੬ ਨੂੰ ਪੰਥਿ ਿਮੇਟ ਨੇ ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਦਾ
ਨ ੀਂਹ ਰੱਖਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਿ ਤਾ. 10 ਅਿਤੂਬਰ ੧੯੮੭ ਨੂੰ ਪੰਥਿ ਿਮੇਟ ਨੇ
ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਿੌੀਂਸਲ ਬਣਾਈ ਕਜਸਦਾ ਪਿਧਾਨ ਵਾਕਸ਼ੰਿਟਨ ਬਠੇ ਡਾਿਟਰ
ਔਲਖ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ.
ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸਾ ਵੱਲੋੀਂ ਕਸੱਧੇ ਅਖਕਤਆਰ ਕਮਲਣ ਉੱਤੇ ਔਲਖ ਨੇ
ਿਕਪਟਲ ਕਹੱਲ ਕਵੱਚ ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਕਹਤ ਿਰਨ ਦੇ ਿਾਰਜ ਕਵੱਢ
ਲਏ. ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਿਾਂਿਰਸ ਮੀਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਿਠਜੋੜ ਿਾਇਮ ਿਰਨ ਕਵੱਚ
ਸਫਲ ਹੋ ਕਿਆ.
12 ਮਈ ੧੯੮੮ ਨੂੰ ਯੂ.ਐੱਸ. ਹਾਊਸ ਕਵੱਚ ਹਾਊਸ ਕਰਜ਼ੋਕਲਉਸ਼ਨ
੪੪੭੧ : “Miscellaneous International Affairs
Authorizations Act of 1988” ਪਾਕਰਤ ਿ ਤਾ. ਇਸ ਿਾਨੂੰਨ ਅੰਦਰ
ਇਹ ਕਨਰਧਾਰਤ ਿ ਤਾ ਕਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇੀਂ ਯੂ.ਐੱਸ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਮੁਲਿਾਂ ਨਾਲ
ਕਿਸ ਤਰਹਾਂ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਣੇ ਚਾਹ ਦੇ ਹਨ. ਇਸ ਮਤੇ ਕਵੱਚ ਕਸੱਖਾਂ ਬਾਰੇ ਕਵਸ਼ੇਸ਼
ਸੋਧ ਪਾਈ ਿਈ ਕਿ “ਭਾਰਤ ਸਰਿਾਰ ਨੂੰ ਹਰਮੰਦਰ ਸਾਕਹਬ ਦਾ
ਅਖਕਤਆਰ ਮੁਿੰਮਲ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਸੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦੇਣਾ ਚਾਹ ਦਾ ਹ ਓਥੋੀਂ ਦ ਸਾਂਭ
ਸੰਭਾਲ, ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਕਸੱਖਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨ ਮਸਕਲਆਂ ਉੱਤੇ ਫਸਲੇ ਲਣ ਦੇ
ਲਈ.” ਇਹ ਮਤਾ ਸ ਨੇਟ ਨੂੰ ਭੇਜ ਕਦੱਤਾ ਕਿਆ ਪਾਕਰਤ ਹੋਣ ਮਿਰੋੀਂ, ਪਰ
ਇਸ ਉੱਤੇ ਨਾ ਵੋਕਟੰਿ ਹੋਈ ਅਤੇ ਨਾ ਹ ਅਮਲ ਰੂਪ ਕਵੱਚ ਬਾਹਰ ਆ
ਸਕਿਆ, ਪਰ ਇਸਨੇ ਇੱਿ ਚ ਜ਼ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਕਬਤ ਿ ਤ ਕਿ ਯੂ.ਐੱਸ.
ਿਾਂਿਰਸ ਅੰਦਰ ਇਹ ਿੱਲ ਿਬੂਲ ਹੋ ਿਈ ਹ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਕਸੱਖ ਜ਼ੁਲਮ
ਦਾ ਕਸ਼ਿਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ.
ਇੱਿ ਹੋਰ ਅਕਹਮ ਉਪਰਾਲਾ ਵ ਜਲਦ ਹੋਇਆ. 2 ਅਿਸਤ
੧੯੮੮ ਨੂੰ ਿਾਂਿਰਸ ਮੀਂਬਰ ਡਨ ਬਰਟਨ ਨੇ ਹਾਊਸ ਕਰਜ਼ੋਕਲਉਸ਼ਨ ੩੪੩ ਪੇਸ਼
ਿ ਤਾ: “ਭਾਰਤ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਕਸੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਉੱਤੇ ਿ ਤੇ ਜਾ ਰਹੇ
ਅਣਮਨੁੱਖ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦੇ ਸੰਬੰਧਤ”, ਕਰਜ਼ੋਕਲਉਸ਼ਨ ਦਾ ਮਿਸਦ ਸ :
• ਿਾਂਿਰਸ ਵੱਲੋੀਂ ਇਹ ਪਿਭਾਵ ਪਾਉਣਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਸੱਖਾਂ ਲਈ
ਹਰਮੰਦਰ ਸਾਹਬ ਦਾ ਪੂਰ ਤਰਹਾਂ ਅਖਕਤਆਰਨਾਮਾ ਦੇ ਦੇਣਾ
ਚਾਹ ਦਾ ਹ, ਅਤੇ ਓਥੋੀਂ ਸਾਰ ਫੌਜ ਹਟਾ ਦੇਣ ਚਾਹ ਦ ਹ.
• ਭਾਰਤ ਦ ਹਿੂਮਤ ਨੂੰ ਬੇਨਤ ਿ ਤ ਕਿ ਕਸੱਖਾਂ ਦੇ ਮਸਕਲਆਂ
ਕਵੱਚ ਸੰਜਮ ਦ ਵਰਤੋੀਂ ਿਰਨ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ.
• ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਰਾਜ ਅੰਦਰ ਆਈਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ
ਰਾਜਨ ਤਿ ਹੱਲ ਿਰਨ ਅਤੇ ਧਾਰਕਮਿ ਆਜ਼ਾਦ ਤੇ ਮਨੁੱਖ
ਅਕਧਿਾਰਾਂ ਦ ਬਹਾਲ ਯਿ ਨ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇ.
“ਿ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲਰ ਨੂੰ ਅਮਰ ਿਾ ਤੋੀਂ ਵਾਕਪਸ ਬੁਲਾ ਲਣਾ ਚਾਹ ਦਾ
ਹ?”
ਇਹ ਿਕਥਤ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਜੁਲਾਈ 1985 ਕਵਚ ਰਾਜ ਵ-ਲੌੀਂਿੋਵਾਲ
ਇਿਰਾਰਨਾਮਾ ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਿਰਨ ਸਮੇੀਂ, ਉਸ ਸਮੇੀਂ ਦੇ ਪਿਧਾਨ ਮੰਤਰ
ਰਾਜ ਵ ਿਾਂਧ ਦਾ ਸਵ-ਚਲਤ ਅਤੇ ਪਿਭਾਵਸ਼ਾਲ ਕਬਆਨ ਸ।
ਇਿਰਾਰਨਾਮਾ (ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਵਿਾਊ ਸਮਕਝਆ ਕਿਆ) ਨੇ ਕਸੱਖ
ਰਾਜਨ ਕਤਿ ਪਾਰਟ ਸ਼ਿੋਮਣ ਅਿਾਲ ਦਲ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਖਤਮ
ਿਰਨ ਲਈ ਇੱਿ ਸਮਝੌਤਾ ਦਰਸਾਇਆ ਸ , ਇਸ ਕਵਚ 1984 ਦ
ਨਸਲਿੁਸ਼ ਦ ਜਾਂਚ ਦ ਮੰਿ ਵ ਸ਼ਾਮਲ ਹ। ਰਾਜ ਵ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਜਸਵੰਤ
ਕਸੰਘ ਭੁੱਲਰ ਦਾ ਕਜ਼ਿਰ ਿਰ ਰਹੇ ਸਨ ਜੋ ਕਸੱਖ ਇਕਤਹਾਸਿਾਰ ਡਾ: ਸੰਿਤ
ਕਸੰਘ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, “ਕਭੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦਾ ਕਵਸ਼ਵਾਸ ਪਾਤਰ ਸਨ, ਉਨਹਾਂ ਤੋੀਂ ਇੱਿ
ਪੱਤਰ ਲ ਿੇ ਮਈ [1984] ਦੇ ਆਖਰ ਹਫ਼ਤੇ ਕਵੱਚ ਅਮਰ ਿਾ ਚਲੇ ਿਏ
ਸਨ।”201
ਆਪਿੇਸ਼ਨ ਬਕਲਊ ਸਟਾਰ ਤੋੀਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਦ ਦਾਰ ਬੀਂਸ (ਿਲ ਫੋਰਨ ਆ
ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇੀਂ ਅਮਰ ਿਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋੀਂ ਅਮ ਰ ਅਤੇ ਪਿਭਾਵਸ਼ਾਲ
ਕਸੱਖ ਸਨ) ਨੇ ਕਸੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਐਲਾਨ ਿ ਤਾ ਕਿ ਭੁੱਲਰ ਨੂੰ ਕਭੰਡਰਾਂਵਾਲੇ
ਨੇ ਯੂਐਸ ਕਵੱਚ ਕਸੱਖ ਸੰਿਕਠਤ ਿਰਨ ਲਈ ਭੇਕਜਆ ਸ .28 ਜੁਲਾਈ 1984
ਨੂੰ, ਦੁਨ ਆ ਭਰ ਦੇ ਲਿਭਿ 5,000 ਕਸੱਖ, ਕਨਊ ਯਾਰਿ ਕਸਟ ਦੇ ਮਡ ਸਨ
ਸਿੁਏਰ ਿਾਰਡਨ ਕਵਖੇ ਇਿੱਠੇ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਕਵਸ਼ਵ ਕਸੱਖ ਸੰਿਠਨ
(ਡਬਲਯੂਐਸਓ) ਨਾਮ ਦ ਇੱਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਸਥਾ ਬਣਾਈ, ਕਜਸ ਦਾ
ਉਦੇਸ਼ ਆਪਿੇਸ਼ਨ ਬਕਲਊ ਸਟਾਰ ਪਿਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰ ਪਿਤ ਕਿਕਰਆ ਦਾ
ਆਯੋਜਨ ਿਰਣਾ ਸ . ਭੁੱਲਰ ਨੂੰ ਡਬਲਯੂ.ਐਸ.ਓ ਦੇ ਸਿਟਰ ਜਨਰਲ ਦਾ
ਅਹੁਦਾ ਕਦੱਤਾ ਕਿਆ ਕਜਸਦਾ ਦਫ਼ਤਰ ਵਾਕਸ਼ੰਿਟਨ ਡ ਸ ਦ 16 ਵ ੀਂ ਿਲ
ਕਵਖੇ ਸਥਾਪਤ ਿ ਤਾ ਕਿਆ ਸ , ਅਤੇ ਭੁੱਲਰ ਤੋੀਂ ਇਹ ਉਮ ਦ ਿ ਤ ਿਈ
ਕਿ ਓਹ ਓਥੇ ਰਕਹ ਕਿ ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਤਰਫ਼ੋੀਂ ਯੂਐਸ ਿਾਂਿਰਸ ਨੂੰ ਪਿਭਾਕਵਤ
ਿਰੇਿਾ.
ਿਾਰਿੁਨ ਰਕਵੰਦਰ ਕਸੰਘ ਸ਼ੇਰਕਿੱਲ ਨਾਲ ਜਨਵਰ 2017 ਦ ਇੱਿ
ਇੰਟਰਕਵਊ ਕਵੱਚ, ਅੋਲਖ ਨੇ ਭੁੱਲਰ ਨਾਲ ਮੁਲਾਿਾਤ ਬਾਰੇ ਦੱਕਸਆ. ਦ ਦਾਰ
ਬੀਂਸ ਨੇ ਅੋਲਖ ਨਾਲ ਸੰਪਰਿ ਿ ਤਾ, ਇਹ ਸਮਝਾਉੀਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਭੁੱਲਰ
ਯੂਐਸ ਦਾ ਨਾਿਕਰਿ ਨਹ ੀਂ ਹ, ਅਤੇ ਕਿਉੀਂਕਿ ਅੋਲਖ ਇੱਿ ਜਵਾਨ,
ਊਰਜਾਵਾਨ, ਪਕੜਹਆ-ਕਲਕਖਆ ਅਤੇ ਸਰਲਤਾ ਨਾਲ ਅੰਿਿੇਜ਼ ਬੋਲਦਾ ਸ ,
ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਤਾਿ ਦ ਿਰਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਕਵੱਚ ਮਦਦਿਾਰ ਹੋਵੇਿਾ। ਬੀਂਸ ਦੇ
ਸੱਦੇ 'ਤੇ, ਅੋਲਖ ਨੇ ਆਪਣ ਨੌਿਰ ਛੱਡ ਕਦੱਤ ਅਤੇ ਡਬਲਯੂਐਸਓ ਦੇ
16ਵੇੀਂ ਸਟਿ ਟ ਦਫਤਰ ਕਵੱਚ ਸਥਾਈ ਤੋਰ ਤੇ ਿੰਮ ਿਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਿਰ ਕਦੱਤਾ.
ਅੋਲਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭੁੱਲਰ ਨੇ ਿਦੇ ਿੋਈ ਿੰਮ ਨਹ ੀਂ ਿ ਤਾ ਅਤੇ
ਅਿਸਰ ਬੇਲੜ
ੋ ਯਾਤਰਾ ਿ ਤ . ਇਸ ਤੋੀਂ ਇਲਾਵਾ, ਡਬਲਯੂਐਸਓ ਨੂੰ ਿੰਮ
ਚਲਾਉਣ, ਦਫਤਰ ਿੰਮ ਿਰਨ ਜਾਂ ਲਾਬ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਿੋਈ ਪਸਾ ਨਹ ੀਂ
ਕਮਕਲਆ.202
ਤੇ ਜਦੋੀਂ ਭੁੱਲਰ ਨੇ ਿੰਮ ਿ ਤਾ,ਓਹ ਮਦਦਿਾਰ ਨਾਲੋੀਂ ਵੱਧ
ਨੁਿਸਾਨਦੇਹ ਕਨਿਕਲਆ. ਸੰਿਤ ਕਸੰਘ ਨੇ ਕਲਕਖਆ, “[ਭੁੱਲਰ ਦ ] ਕਸੱਖ
ਿੌਮ ਪਿਤ ਸਭ ਤੋੀਂ ਵੱਡ ਹਾਨ ਇਹ ਸ ਕਿ ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬ ਕਵੱਚ ਹੁੰਦੇ ਜਬਰ
ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਅਕਧਿਾਰਾਂ ਦ ਉਲੰਘਣਾ ਵਜੋੀਂ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਤੋੀਂ ਰੋਕਿਆ - ਕਜਸ ਭਾਸ਼ਾ
ਨੂੰ ਅਮਰ ਿਨ ਸਮਝਦੇ ਸਨ.” “ਇਸ ਦ ਬਜਾਏ, ਉਸਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬੇਲੋੜਾ
ਕਫ਼ਰਿੂ, ਗਰ-ਪਦਾਵਾਰ, ਮਾਕਧਅਮ ਬਣਾਯਾ.” ਸੰਿਤ ਕਸੰਘ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹ
ਕਿ ਭੁੱਲਰ ਨੇ “ਵਰਲਡ ਕਸੱਖ ਆਰਿੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸਿਟਰ ਜਨਰਲ ਦਾ
ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਕਲਆ” ਅਤੇ “ਭਾਰਤ ਸਰਿਾਰ ਨੂੰ ਕਸੱਖ ਧਰਮ 'ਤੇ
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰ ਪੱਧਰ' ਤੇ ਜੋ ਿੁਝ ਹੋ ਕਰਹਾ ਸ ਉਸ ਤੱਿ ਪਹੁੰਚ ਮੁਹੱਈਆ
ਿਰਾਉਣ ਅਤੇ ਕਸੱਖ ਲਕਹਰ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋੀਂ ਕਵਿਾੜਨ ਲਈ ਿੰਮ ਿਰ ਕਰਹਾ ਸ ।"
ਉਨਹਾਂ ਦਾਅਵਾ ਿ ਤਾ ਕਿ ਭੁੱਲਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋੀਂ ਕਹਦਾਇਤਾਂ ਕਦੱਤ ਆਂ
ਜਾਂਦ ਆ ਸਨ.203
ਔਲਖ ਨੇ ਕਸੱਟਾ ਿੱਕਢਆ ਕਿ ਭੁੱਲਰ ਇਿ ਭਾਰਤ ਸਰਿਾਰ ਦਾ
ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਸ ਕਜਸ ਨੂੰ ਕਸੱਖ ਿੌਮ ਕਵਚ ਘੁਸਪਠ, ਿੇੀਂਦਰ ਿਰਨ ਅਤੇ ਿੁਰਾਹੇ
ਪਾਉਣ ਲਈ ਭੇਕਜਆ ਕਿਆ ਸ ।
“ਿਨੇਡ ਅਨ ਪੱਤਰਿਾਰ ਜੁਹਰ ਿਸ਼ਮ ਰ ਅਤੇ ਬਿਾਇਨ ਮਿੀਂਡੂ ਕਲਖਦੇ ਨੇ ,
“ਭਾਰਤ ਦ ਯੋਜਨਾ ਕਵਦੇਸ਼ ਕਵੱਚ ਕਸੱਖ ਵੱਖਵਾਦ ਲਕਹਰ ਨੂੰ ਹਾਈਜਿ
ਿਰਨ ਦ ਸ .” “ਇਹ ਕਸੱਖ ਵਫ਼ਾਦਾਰਾਂ ਵਜੋੀਂ ਪੇਸ਼ ਿ ਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਏਜੰਟਾਂ
ਨਾਲ ਡਬਲਯੂਐਸਓ ਕਵਚ ਘੁਸਪਠ ਿਰਨ ਦ ਿੋਕਸ਼ਸ਼ ਿਰੇਿਾ…
ਡਬਲਯੂਐਸਓ ਨੂੰ ਅਪੰਿ ਿਰਨ ਦਾ ਇਿ ਕਵਿਲਪ ਇਹ ਸ ਕਿ ਇਸ ਕਵਚ
ਇਿ ਅਕਜਹਾ ਨੇਤਾ ਸਥਾਪਤ ਿ ਤਾ ਜਾਵੇ ਕਜਸ ਿੋਲ ਕਸੱਖ ਿੌਮ ਦੇ
ਿੱਟੜਪੰਥ ਧੜੇ ਤੋੀਂ ਬਾਹਰ ਭਰੋਸੇਯੋਿਤਾ ਦ ਘਾਟ ਹੋਵੇ। ਇਨਿਲਾਬ
ਕਬਆਨਬਾਜ਼ ਿਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਿ ਿੱਟੜ ਆਿੂ ਦਾ ਸੰਯੁਿਤ ਰਾਜ ਦ
ਰਾਜਧਾਨ ਕਵੱਚ ਿੋਈ ਪਿਭਾਵ ਨਹ ੀਂ ਪਏਿਾ.”204
ਕਫਰ, ਔਲਖ ਨੇ ਕਘਰਣਾ ਚ ਆ ਕਿ ਿੁਝ ਮਹ ਕਨਆਂ ਬਾਅਦ
ਡਬਲਯੂ.ਐਸ.ਓ ਛੱਡ ਕਦੱਤ ਅਤੇ ਆਪਣ ਅਕਧਆਪਨ ਦ ਨੌਿਰ ਮੁੜ
ਜਾਰ ਿਰ ਲਈ. ਭੁੱਲਰ - ਭਾਵੇੀਂ ਿੋਈ ਘੁਸਪਠ ਏ ਸ ਜਾਂ ਨਹ ੀਂ – ਪਰ ਓਹ
ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਿਾਬੂ ਿਰਨ ਕਵੱਚ ਪੂਰ ਤਰਹਾਂ ਅਸਫਲ ਰਹੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ
ਆਪਣ ਨੌਿਰ ਦਾ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਿਾਰਜ 1984 ਦੇ ਕਸੱਖ ਿੌਮ ਦੇ ਹੁੰਿਾਰੇ ਨੂੰ
ਕਵਿਾੜ ਿੇ ਅਤੇ ਦੇਰ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਿ ਤਾ ਸ . 1985 ਕਵਚ, ਉਹ ਅਲੋਪ ਹੋ
ਕਿਆ, ਮੁੜ ਿਦੇ ਨ ਕਦੱਸਣ ਲਈ.
ਿਕਮਕਨਊਕਨਟ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਟੁੱਕਟਆ ਸ , ਪਰ ਅੋਲਖ ਨੂੰ ਇੱਿ ਐਸੇ ਆਦਮ
ਦੇ ਰੂਪ ਕਵੱਚ ਦੇਕਖਆ ਕਿਆ ਜੋ ਇਮਾਨਦਾਰ ਦਲਾਲ ਸ , ਖ਼ਾਸਿਰ
ਡਬਲਯੂਐਸਓ ਦ ਨੌਿਰ ਆਪਣੇ ਕਸਧਾਂਤਾਂ ਲਈ ਛੱਡਣ ਤੋੀਂ ਬਾਅਦ. ਅੋਲਖ
ਨੇ ਦੱਕਸਆ ਕਿ 1985 ਦੇ ਅਰੰਭ ਕਵਚ, Connecticut ਤੋੀਂ ਆਏ ਨੌਜਵਾਨ
ਕਸੱਖਾਂ ਦੇ ਇੱਿ ਸਮੂਹ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 4,000 ਡਾਲਰ ਦੇ ਚਿ ਦ ਪੇਸ਼ਿਸ਼
ਿਰਕਦਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਕਸੱਖਾਂ ਦੇ ਮਿਸਦ ਨੂੰ ਲੋਿਾਂ ਤੱਿ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ
ਢੁਿਵਾਂ ਹ, ਅਤੇ ਬੇਨਤ ਿ ਤ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਿੰਮ ਲਈ ਡ .ਸ ਦਫ਼ਤਰ ਚ
ਮੁੜ ਤੋੀਂ ਫੁੱਲ-ਟਾਈਮ ਨੌਿਰ ਿਰੇ. ਬੇਇਤਬਾਰ wso ਦਾ ਦਫ਼ਤਰ ਬਰਬਾਦ
ਿਰਨ ਲਈ ਬਕਣਆ ਸ , ਐਪਰ ਇਸਦ ਜਿਹਾ ਅੋਲਖ ਨੇ ਇਿ ਿਰ-
ਲਾਭਿਾਰ ਿੌਮਾਂਤਰ ਕਸੱਖ ਸੰਿਠਨ (ਆਈਐਸਓ) ਿਾਇਮ ਿ ਤਾ.
ਜਦੋੀਂ ਰਾਜ ਵ ਿਾਂਧ ਨੇ ਜੂਨ 1985 (ਅਪਿੇਸ਼ਨ ਬਕਲਊ ਸਟਾਰ ਦ ਪਕਹਲ
ਵਰਹੇਿੰਢ ਦੇ ਇਿ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ), ਕਵਚ ਸੰਯੁਿਤ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਅਕਧਿਾਰਤ
ਦੌਰਾ ਿ ਤਾ ਸ , ਅੋਲਖ ਨੇ ਦੋੜ-ਭੱਜ ਿਰਿੇ ਇਿ ਲਾਬ ਦਾ ਪਿਬੰਧ ਿਰ
ਕਲਆ ਸ . ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹ ਘੱਟ ਸਮੇੀਂ ਕਵੱਚ, ਉਸਨੇ ਰਾਜ ਵ ਦ
ਫੇਰ ਦੌਰਾਨ ਿਈ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਅਕਧਿਾਰ ਆਂ ਨੂੰ ਅਮਰ ਿ ਿਾਂਿਰਸ ਕਵੱਚ
ਬੋਲਣ ਲਈ ਰਾਜ ਿਰ ਕਲਆ ਸ .
“ਅੱਜ ਅੰਕਮਿਤਸਰ ਕਵਖੇ ਫੋਜ ਆਂ ਵੱਲੋੀਂ ਹਕਰਮੰਦਰ ਸਾਕਹਬ ਤੇ
ਿ ਤੇ ਹਮਲੇ ਦ ਪਕਹਲ ਵਰਹੇਿੰਢ ਹ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਕਬਪਤਾ ਚ
ਵਾਪਰ ਆ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਕਵਚ ਸਮ ਕਖਆ ਿਰਨਾ ਸਮੇੀਂ
ਦ ਲੋੜ ਹ।” Congressman Peter Kostmayer ਨੇ ਕਿਹਾ।
“ਕਸੱਖਾਂ ਕਵਰੁੱਧ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ ਅਕਧਿਾਰਾਂ ਦ ਉਲੰਘਣਾ ਦੇ ਦੋਸ਼
ਭਾਰਤ ਫੌਜ ਵੱਲੋੀਂ ਹਕਰਮੰਦਰ ਸਾਕਹਬ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ
ਕਵੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ. ਹਮਲੇ ਤੋੀਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਫੌਜ ਪੰਜਾਬ ਕਵਚ ਸਭ
ਤੋੀਂ ਉੱਚ ਿਾਨੂੰਨ ਅਕਧਿਾਰ ਵਜੋੀਂ ਰਹ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤ ਨਾਲ ਤਾਿਤ
ਸਾਂਝ ਿ ਤ ਜੋ ਕਬਨਾਂ ਚੁਣੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਪੰਜਾਬ 'ਤੇ ਰਾਜ ਿਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਫੌਜ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨਾਿਕਰਿਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਢਲੇ ਿਾਨੂੰਨ
ਅਕਧਿਾਰਾਂ ਤੋੀਂ ਵਾਂਝੇ ਿਰ ਕਦੱਤਾ. ”205
“ਕਪਛਲੇ ਵ ਰਵਾਰ, 6 ਜੂਨ ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਕਵਚ ਹਕਰਮੰਦਰ ਸਾਕਹਬ
ਦ ਘਟਨਾ ਦ ਪਕਹਲ ਵਰਹੇਿੰਢ ਸ ,” Congressmen Eugene
Chappie ਨੇ ਕਿਹਾ। “ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ, ਕਸੱਖ ਸਮਾਕਜਿ ਕਨਆਂ ਪਿਾਪਤ
ਿਰਨ ਲਈ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ; ਬਾਿ ਆਬਾਦ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸਮਕਝਆ
ਜਾਵੇ. ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਕਵਚ ਕਸੱਖਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਕਵਚ ਜੋ ਿੁਝ ਹੋ ਕਰਹਾ ਹ ,
ਉਹ ਿਾਫ਼ ਤਰ ਕਿਆਂ ਚ ਸਮਾਂਤਰ ਹ ਜੋ 1960 ਦੇ ਨਾਿਕਰਿ ਅਕਧਿਾਰ
ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਸੰਯੁਿਤ ਰਾਜ ਅਮਰ ਿਾ ਕਵਚ ਹੋਇਆ ਸ .”206
“ਇਸ ਹਫਤੇ, ਰਾਜ ਵ ਿਾਂਧ , ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਿਧਾਨਮੰਤਰ , ਸੰਯੁਿਤ
ਰਾਜ ਦਾ ਦੌਰਾ ਿਰਨ ਆ ਰਹੇ ਹਨ,” Senator Jesse Helms ਨੇ
ਕਿਹਾ। “ਬੇਸ਼ੱਿ ਸਿ ਿਾਂਧ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦ ਮੌਜੂਦਾ ਸਕਥਤ ਕਵਰਾਸਤ
ਕਵੱਚ ਕਮਲ ਹ, ਪਰ ਅੱਜ ਉਹ ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ ਧਾਰਕਮਿ ਅਤੇ ਨਸਲ
ਘੱਟ ਕਿਣਤ ਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਿਰ ਰਹੇ ਹਾਲਤਾਂ ਦੇ ਉਸਾਰੂ ਹੱਲ
ਲੱਭਣ ਦ ਕਜ਼ੰਮੇਵਾਰ ਸੰਭਾਲਣ.” ਹਲਮਜ਼ ਨੇ ਅੱਿੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਕਪਛਲੇ
ਸਾਲ ਅੰਕਮਿਤਸਰ ਕਵਖੇ ਉਨਹਾਂ ਦੇ ਸਬ ਤੋੀਂ ਪਕਵੱਤਰ ਅਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੋਏ
ਕਸੱਖ ਿਤਲੇਆਮ ਨੇ ਦੁਨ ਆ ਨੂੰ ਹਰਾਨ ਿਰ ਕਦੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੇ
"ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਧਰਤ , ਪੰਜਾਬ ਦ ਸਕਥਤ ਦਾ ਇਿ ਸਹ ਹੱਲ ਿੱਢਣ"ਦ
ਮੰਿ ਿ ਤ .207
Thus, from the very earliest days of his work,
Aulakh was successful in persuading elected
officials to speak out in favor of Sikh interests and
display concern for the issue of human rights in
india. The gloves were off and, with a sincere leader
like Aulakh at the helm in the US, the Khalistan
movement was off to a roaring start in the American
Capitol. Before long, aulakh had become india’s
public enemy number one.
ਇਸ ਤਰਹਾਂ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਕਦਨਾਂ ਤੋੀਂ ਹ ਔਲਖ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਨੁਮਾਇੰਕਦਆਂ ਨੂੰ ਕਸੱਖ
ਮੁਫ਼ਾਦਾਂ ਦੇ ਹੱਿ ਕਵੱਚ ਬੁਲਵਾਉਣ ਕਵੱਚ ਸਫਲ ਹੋਇਆ. ਨਿਾਬ ਉੱਤਰੇ,
ਔਲਖ ਵਰਿੇ ਸੰਜ ਦਾ ਲ ਡਰ ਯੂ.ਐੱਸ. ਅੰਦਰ ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਲਕਹਰ ਨੂੰ
ਿਰਜਣ ਦ ਪਹੁੰਚ ਤੱਿ ਲ ਿਏ. ਓਸਤੋੀਂ ਪਕਹਲੋੀਂ ਔਲਖ ਭਾਰਤ ਜਨਤਾ
ਅੰਦਰ ਅੱਵਲ ਦਰਜੇ ਦਾ ਦੁਸ਼ਮਨ ਐਲਾਕਨਆ ਜਾ ਚੁੱਿਾ ਸ . ਉਸਦੇ ਿੰਮਾਂ ਨੇ
ਿਾਫ ਅਸਰ ਵ ਿ ਤਾ ਅਤੇ ਪੰਥ ਕਵੱਚ ਸਕਤਿਾਰ ਵ ਹਾਕਸਲ ਿ ਤਾ. ਇਸ
ਲਈ, ਜਦੋੀਂ ਪੰਥਿ ਿਮੇਟ ੧੯੮੭ ਕਵੱਚ ਬਣ ਤਾਂ ਔਲਖ ਨੂੰ ਿੌੀਂਸਲ ਦਾ
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰ ਪਿਜ਼ ਡੀਂਟ ਘੋਕਸ਼ਤ ਿ ਤਾ ਕਿਆ.
ਔਲਖ ਦਾ ਇੱਿੋ ਇੱਿ ਕਮਸ਼ਨ ਸ —ਉਹ ਸ ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਦ
ਪਿਾਪਤ . ਉਸਨੇ ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਿੌੀਂਸਲ ਵੱਲੋੀਂ ਸਮੁੱਚੇ ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਸਕਹਮਤ ਨਾਲ
ਸਟੇਟਮੀਂਟ ਜਾਰ ਿ ਤ ਆਂ, ਕਬਨਹਾਂ ਕਿਸੇ ਸੰਪਰਦਾਇਿ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨ
ਵਖਰੇਕਵਆਂ ਨੂੰ ਅੜਚਨ ਬਣਾਏ. ਉਸਨੇ ਅਣਥੱਿ ਕਮਹਨਤ ਿ ਤ ਦੋਨੋੀਂ
ਪਾਰਟ ਆਂ ਦੇ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਕਵਧਾਨਿਾਰਾਂ ਨਾਲ ਰਲ ਿੇ, ਵਕਰਹਆਂ ਤੱਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ
ਪਿਭਾਕਵਤ ਿ ਤਾ ਤੇ ਿੰਿਿਸ਼ਨਲ ਮ ਕਟੰਿਾਂ ਕਵੱਚ ਬੋਲਣ ਲਈ ਕਤਆਰ ਿ ਤਾ.
ਅਖ ਰ ਕਵੱਚ ਉਸਦੇ ਿੰਮਾਂ, ਤਿਰ ਰਾਂ ਿਾਂਿਰਸ ਕਵੱਚ ੧੬੦੦ ਸਫੇ ਭਰਨ
ਜੋਿ ਆਂ ਿਾਫ ਸਨ.
ਕਪਿਤਪਾਲ ਨੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕਬਲਿੁਲ ਉਲਟ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਈ. ਜਦੋੀਂ
ਉਹ ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਿਰਿੇ ਕਸੱਖ ਸਟੇਜਾਂ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤ ਸਟੇਟ
ਕਵਰੁੱਧ ਜੰਿ ਛੇੜਨ ਦ ਿੱਲ ਿਰਦਾ ਹੋਇਆ, ਨਾ ਕਸਰਫ ਭਾਰਤ ਪੱਖ
ਬਲਕਿ ਮੋਦ ਪੱਖ ਕਵਧਾਨਿਾਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰ ਮਾਤਰਾ ਕਵੱਚ ਫੰਡ ਕਦੰਦਾ ਕਰਹਾ.
ਲੇਖਿ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਕਬਿ, ਉਸਦੇ ਸੁਮੇਧ ਸਣ ਦੇ ਨਾਲ ਸਪਸ਼ਟ
ਅਤੇ ਸਵਾਲਯੋਿ ਸੰਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਦਾ ਭਾਰਤ ਮ ਡ ਆ
ਸਟੇਸ਼ਨ ਦਾ ਬੁਲਾਰਾ ਬਣਨ ਦ ਿਹਾਣ ਵ ਸ਼ੱਿ ਹ. ਉਸਦੇ ਸਾਥ , ਹਰਪਿ ਤ
ਕਸੰਘ ਸੰਧੂ ਦਾ ਮੋਦ ਪੱਖ ਿਾਂਿਰਸਮਨ ਐਮ ਬੇਰਾ ਦੇ ਹੱਿ ਕਵੱਚ ਭੁਿਤਣਾ,
ਵਾਰ ਵਾਰ ਬੇਨਤ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਹਾਊਸ ਕਰਜ਼ੋਕਲਉਸ਼ਨ ੪੧੭ ਦਾ ਸਮਰਥਨ
ਿਰਨ ਤੋੀਂ ਕਪਿਤਪਾਲ ਕਸੰਘ ਦਾ ਇਨਿਾਰ, ਕਜਸਦੇ ਕਸੱਟੇ ਵਜੋੀਂ ਮੋਦ ਦਾ
ਫਾਸ ਵਾਦ ਚੇਹਰਾ ਤਾਿਤਵਰ ਹੋ ਿੇ ਸੱਤਾ-ਨਸ਼ ਨ ਹੋਇਆ. ਕਸੱਖ ਿੌਿਸ ਨੇ
ਕਬਲਿੁਲ ਵ ਿੁਝ ਨਹ ੀਂ ਿ ਤਾ ਅਤੇ ਹਾਲੇ ਵ ਇਹ ਮੰਨਦਾ ਹ ਕਿ ਰੱਬ ਨੇ
ਉਸਨੂੰ ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਰਾਜਨ ਤਿ ਆਵਾਜ਼ ਬਣਨ ਲਈ ਭੇਕਜਆ ਹ---
ਉਹ ਵ ਕਜਹੜੇ ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ---ਅਤੇ ਕਜਹੜੇ ਔਲਖ ਦ
ਅਿੁਆਈ ਕਵੱਚ ਦਹਾਿੇ ਪਕਹਲੋੀਂ ਹ ਹਾਕਸਲ ਿਰਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਿੇ ਸਨ.
ਿੌਿਸ ਕਸਰਫ ਇਸ ਲਈ ਬਣ ਸ ਕਿ ਉਹ ਕਸੱਖਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰ
ਮਸਕਲਆਂ ਤੋੀਂ ਪਾਸੇ ਿਰਨ ਵੱਲ ਵਧੇਿ .
ਇਸ ਤਰਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਿਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹ ਹੁਣ ਿੌਿਸ ਨੇ ਉਸ ਮੌਿੇ ਦਾ ਵ
ਆਤਮ-ਸਮਰਪਣ ਿਰ ਕਦੱਤਾ ਹ ਜੋਕਿ ਸਮੇੀਂ ਦ ਲੋੜ ਮੁਤਾਕਬਿ ਬੇਹੱਦ ਜ਼ਰੂਰ
ਹ ਇੱਿਜੁੱਟ ਮੁਿਾਬਲੇ ਲਈ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੇ ਕਵਰੁੱਧ—ਸਮੇਤ ਕਸੱਖ
ਪਛਾਣ ਨਾਲ ਸੰਬੰਕਧਤ ਮਸਲੇ ਦੇ ਅਤੇ ਪੰਥਿ ਲੋੜਾਂ ਦੇ ਮਸਲੇ ਉੱਤੇ ਕਿ
੧੯੮੪ ਦੇ ਨਸਲਿੁਸ਼ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਪਿਮਾਕਣਤ ਿ ਤਾ ਜਾਵੇ.
ਸੰਿਤ ਕਸੰਘ ਜੋਕਿ ਸਾਬਿਾ ਭਾਰਤ ਇੰਟਲ ਜੇੀਂਸ ਿਮੇਟ ਮੀਂਬਰ ਸ ,
ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰ ਕਸੱਖ ਲਕਹਰ ਦੇ ਭਕਵੱਖ ਦਾ ਮੁਲਾਂਿਣ ਿ ਤਾ. ਉਹ ਕਲਖਦਾ
ਹ:
ਿਨੇਡਾ ਅਮਰ ਿਾ ਦੇ ਕਸੱਖ ਘੁਸਪਠ ਆਂ ਅਤੇ ਭੜਿਾਊ ਏਜੰਟਾਂ ਦੇ ਵੱਲੋੀਂ ਬੁਣੇ
ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਜਾਲ ਕਵੱਚ ਉਲਝ ਚੁੱਿੇ ਹਨ. ਇਹ ਿੱਲ ਹੁਣ ਸਭ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹ
ਕਿ ਭਾਰਤ ਏਜੰਸ ਆਂ ਦੇ ਿਰ ਬ 400 ਤੋੀਂ ਵਧ ਏਜੰਟ ਯੂ.ਐੱਸ.ਏ. ਅਤੇ
ਿਨੇਡਾ ਕਵੱਚ ਸਰਿਰਮ ਹਨ. ਇਹ ਹੁਣ ਸਭ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹ ਕਿ ਜੇਿਰ ਿੋਈ
ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਿਰੇਿਾ ਉਹ ਭਾਰਤ ਕਵਰੁੱਧ ਜੰਿ ਦਾ ਐਲਾਨ
ਿਰੇਿਾ. ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਦੇ ਐਲਾਨ ਮਿਰੋੀਂ ਇੰਦਰਾ ਤੇ ਰਾਜ ਵ ਦੇ ਰਵੱਈਏ ਨੇ
ਇਹ ਦੱਸ ਕਦੱਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਕਿਵੇੀਂ ਜ਼ੁਲਮੋ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦ ਇੰਤਹਾ ਮਚਾਏਿਾ
ਜੋਕਿ ਕਸੱਖਾਂ ਦ ਖੁਦਮੁਖਕਤਆਰ ਉੱਪਰ ਭਾਰਤ ਦ ਅਖੰਡਤਾ ਨੂੰ ਭਾਰ ਪਾ
ਿੇ ਸਹ ਠਕਹਰਾਏਿਾ. ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਦ ਜੰਿ ਆਜ਼ਾਦ ਦ ਜੰਿ ਨਹ ੀਂ ਹੋ
ਸਿਦ . ਹੰਿਰ ਦਾ ਕਵਦਵਾਨ ਇਸਤਿਾਨ ਿੇੀਂਦੇ ਨੇ ਇੱਿ ਖੋਜ ਮਿਰੋੀਂ ਇਹ
ਦੱਕਸਆ ਕਿ ਦੂਜ ਸੰਸਾਰ ਜੰਿ ਮਿਰੋੀਂ ੭੧ ਮੁਲਿਾਂ ਕਵੱਚ ੧੨੦ ਜੰਿਾਂ
ਹੋਈਆਂ ਕਜਸ ਕਵੱਚ 84 ਮੁਲਿਾਂ ਦ ਫੌਜਾਂ ਲੱਿ ਆਂ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਕਵੱਚ ਵ
ਅਕਧਿਾਕਰਿ ਐਲਾਨ ਨਹ ੀਂ ਸ ਹੋਇਆ ਜੰਿ ਦਾ. ਆਪਹੁਦਰ ਪੰਥਿ
ਿਮੇਟ ਆਂ ਯਾ ਕਵਅਿਤ ਜੋ ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਦੇ ਐਲਾਨ ਅਤੇ ਜੰਿ ਨੂੰ ਵਧਦ ਆਂ
ਨੇ ਉਹ ਕਸਰਫ ਬਾਹਰ ਪਿਭਾਵ ਿਰਿੇ ਬੋਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਥੋੀਂ ਤੱਿ ਕਿ ਕਿਸੇ
ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਵ ਨਹ ੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਸੰਘਰਸ਼ ਲੜੇ ਕਿਵੇੀਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨ.
ਹਾਲਾਂਕਿ ਿੁਝ ਲੋਿ ਸੰਿਤ ਕਸੰਘ ਦੇ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋੀਂ ਬਕਹਸ ਵ ਿਰ
ਸਿਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਸੱਚਾਈ ਹ ਕਿ ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਕਸੱਖਾਂ ਉੱਪਰ ਤਸ਼ੱਦਦ
ਢਾਹੁਣ ਦਾ ਅਸਤਿ ਮਾਤਰ ਹ, ਕਜਸਦੇ ਨਾਲ ਸੌਖੇ ਕਜਕਹਆਂ ਕਿਸੇ ਵ ਕਸੱਖ
ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਿੁੱਕਟਆ ਜਾ ਸਿਦਾ ਹ. ਖਾਕਲਸਤਾਨ ਕਵਸ਼ੇ ਤੋੀਂ ਇਲਾਵਾ ਵ ਿੋਈ
ਸੰਿਤ ਕਸੰਘ ਦ ਇਸ ਚੇਤਾਵਨ ਨੂੰ ਿੰਭ ਰਤਾ ਨਾਲ ਲ ਸਿਦਾ ਹ ਭਾਰਤ
ਖੂਫ ਆ ਿੂਟਨ ਤ ਬਾਰੇ. ਸੰਿਤ ਕਸੰਘ ਦ ਪਕਰਭਾਸ਼ਾ ਮੁਤਾਕਬਿ ਕਪਿਤਪਾਲ ਨੇ
ਅਮਰ ਿਾ ਜਾ ਿੇ ਓਹ ਿੁਝ ਿ ਤਾ ਜੋ ਿੁਝ ਇੰਕਡਯਨ ਏਜੰਸ ਚਾਹੁੰਦ ਸ .
ਉਸਦੇ ਵੱਲੋੀਂ ਵੱਡ ਵੱਡ ਤਿਰ ਰਾਂ ਅਤੇ ਜੋਸ਼ ਲ ਸਰਿਰਮ ਆਂ ਨੇ ਕਸਰਫ
ਕਸੱਖ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਕਖਲਵਾੜ ਕਸਰਜਕਦਆਂ ਉਸਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੋਹਰ
ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਕਪੱਛੇ ਲੱਿ ਸੰਿਤ ਸੁਮੇਧ ਸਣ ਵਰਿੇ ਅਨੇਿਾਂ ਪੁਕਲਸ ਦੇ
ਜਾਲ ਕਵੱਚ ਫੱਸ ਿੇ ਮਰੇ.
“ਆਪਣ ਨਾਲਾਇਿ ਅਤੇ ਨਾਿਾਕਬਲ ਲ ਡਰਕਸ਼ਪ ਿਰਿੇ ਕਸੱਖ
ਬਹੁਤ ਜਲਦ ਭਾਰਤ ਤੋੀਂ ਆਪਣਾ ਥਾਂ ਿੰਵਾ ਸਿਦ ਹ ਜੇਿਰ ਇਹ ਕਸਲਕਸਲਾ
ਨਾ ਰੁਕਿਆ ਤਾਂ..!” ਇਹ ਚੇਤਾਵਨ ਸੰਿਤ ਕਸੰਘ ਦ ਹ ਜੋਕਿ ਇਹ ਜਾਣਦੇ
ਹਨ ਕਿ ਕਿੰਨ ਅਕਹਮ ਤੇ ਫੌਰਨ ਲੋੜ ੀਂਦ ਹ ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖਾਂ ਲਈ ਕਿ ਉਹ
ਆਪਣੇ ਚਸ਼ਰਮੇ ਸਾਫ਼ ਿਰਨ ਅਤੇ ਲ ਡਰਕਸ਼ਪ ਦ ਕਡਮਾੰਡ ਕਵੱਚ ਪੰਜਾਬ ਤੋੀਂ
ਪਰਵਾਸ ਿਰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ.
ਜਦੋੀਂ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਵੱਡ ਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣ
ਕਿਰਫ਼ਤ ਕਵੱਚ ਿਰ ਕਲਆ ਹ, ਕਸੱਖ ਿੌਿਸ ਦੇ ਨਿਾਬ ਨੂੰ ਤਰੇੜ ਆ ਿਈ ਹ.
ਅਮਰ ਕਸੰਘ ਸ਼ੇਰਕਿਲ ਨੇ ਇਹ ਮਾਰਚ ੨੦੨੦ ਕਵੱਚ ਕਿਹਾ ਸ ਕਿ ਕਸੱਖ
ਿੌਿਸ ਦ ਅਸਲ ਿਹਾਣ ਕਵੱਚ ਿੰਿਿਸ਼ਨਲ ਕਸੱਖ ਿੌਿਸ ਦ ਅੰਦਰਖਾਤੇ
ਡ ਲ ਿਾਂਿਿੇਸਮਨ, ਭਾਰਤ ਸਰਿਾਰ ਅਤੇ ਕਵਿਾਊ ਅਮਰ ਿ ਕਸੱਖਾਂ ਨਾਲ
ਇਹ ਹੋਈ ਸ ਕਿ ਿੌਿਸ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰ ਮਸਲੇ ਉੱਤੇ ਨਹ ੀਂ ਬੋਲਿ
ੇ .
ਕਸੱਖ ਿੌਿਸ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਾਰਤ ਿੌਿਸ ਦੇ ਮੀਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਰਹ ਹ,
ਜੇਿਰ ਅੰਦਰਖਾਤੇ ਦ ਡ ਲ ਨੂੰ ਪਾਸੇ ਵ ਰੱਖ ਏ ਿੋਈ ਵ ਅਰਮੇਨ ਆ ਦ
ਿੌਿਸ ਨਾਲ ਤੁਲਣਾ ਿਰਿੇ ਸਮਝ ਸਿਦਾ ਹ ਕਿ ਿੌਿਸ ਅਸਲ ਕਵੱਚ ਿ ਿੁਝ
ਿਰ ਸਿਦ ਸ . ਇਸ ਕਹਸਾਬ ਨਾਲ ਵ ਕਸੱਖ ਿੌਿਸ ਦਾ ਸਮਝੌਤਾ ਸਪਸ਼ਟ
ਕਦਸਦਾ ਹ.