‫ُ‬

‫‪1‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫س لِی ِنط‬
‫اَ ِل َحن ُد ِہّٰلِل َر ِّب ا ِل ٰع َلنِی ِ َن َوالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََل ُو َعلٰی َس ِّیدِالِنزِ َ‬
‫ُ‬ ‫ِ‬
‫ً الزَّح ِِیهط‬ ‫اَ َّما بَ ِعدُ! َفاَعُوذ ُبِاہّٰللِ ِم ًَ َّ‬
‫الص ِی ٰط ًِ الزَّجِ ِیهطبِ ِش ِه اہّٰللِ الزَّحِن ِ‬
‫ٰ‬ ‫ِ‬
‫َو َعل ٰی ٰال ِ َك َو ا َِص ٰحب ِ َك َیا َحب ِ ِی َب اہّٰلل‬ ‫اَلضَّ لوٰۃُ َو الشَّ َلَ ُو َع َل ِی َك َیا َر ُسو َل اہّٰلل‬

‫َو َعل ٰی ٰال ِ َك َو ا َِص ٰحب ِ َك َیا ى ُِو َر اہّٰلل‬ ‫اَلضَّ لوٰۃُ َو الشَّ َلَ ُو عَ َل ِی َك َیا ى َ ِب َّی اہّٰلل‬

‫ى َ َویِتُ ُسيَّ َت االعِتِکَاف (رتجَمہ‪:‬ںیمۺےنۺتّنسِۺااکتع ۺ‬

‫فیکۺتّینۺیک)‬
‫بج ۺیھبۺدجسمۺںیم ۺدالخۺوہں‪،‬ۺاید ۺآےنۺرپۺیلفنۺااکتعفۺیک ۺتّینۺرفامۺایلۺرکںی‪،‬ۺبج ۺکتۺدجسمۺںیم ۺرںیہۺےگ ۺ‪،‬‬
‫فاکۺوثابۺاحلصۺوہاتۺرےہۺاگۺاورۺضِمناۺ ًدجسمۺںیمۺاھکان‪،‬ۺانیپ‪،‬وسانۺیھبۺاج ۺ‬
‫زئوہۺاجےئۺاگ ۺ۔‬ ‫یلفنۺااکتع ۺ‬

‫ُد ُرودِۺاپکۺیکۺتلیضف‪:‬‬
‫رفامم ۺمُصعفٰے َصلَّی اہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِی ِہ وٰال ِ ٖہ َو َس َّل َهےہ‪:‬ےسج ۺ ہ ۺدنسوہہک ۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّلیکۺابراگہۺںیمۺ ۺ‬
‫شیپ‬ ‫ِ‬
‫ْ ْ‬
‫ہکھجمۺرپرثکتۺےس ُد ُرودرشفی ڑپےھ۔‬ ‫وہےتۺ َو ْقاہّٰلل َعزَّ َو َج َّلۺاسۺےسرایضۺوہ‪،‬اےسۺاچےیہۺ ۺ‬
‫(ف ُ‬
‫ردوساالخباربناثورالخطاب‪،‬ج‪۲‬ص‪،۲۸۴‬حدیث‪۸۳‬ۺ‪)۶‬‬ ‫ِ‬

‫ۺوسےت‬ ‫ۺاجےتگ‪،‬‬ ‫ۺاُےتھٹ‪،‬‬ ‫ےتھٹیب‪،‬‬

‫ۺ ُد ُرود‬ ‫ۺص ِعار‬ ‫ۺرِما‬ ‫ۺا ِیہٰل‬ ‫وہ‬
‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َ ِ َ َ ِ‬ ‫صلوا عل َی الِحب ِیب!‬
‫نْ‬
‫ھّ ھّ ی‬
‫َّچ ّینییںۺرکۺےتیلۺ‬
‫ےسےلہپۺاَّچۺا ۺ‬‫ۺاخطر َ یۺبم ُۺُس ۺ‬ ‫ُح ِوكۺوثابۺیک ِ‬ ‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!ۺ ُ ُ‬
‫ِ ْ‬
‫ۺَّۺاُسۺےکۺلمعۺےسۺ‬ ‫اممۺمُ ْص َعفٰےۺ َصلَّیاہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه’’ى ِ َّی ُۃ ال ُِنومِ ًِ َخیِرْ ِّم ًِ عَ َنل ِ ٖہ‘‘ ُ َ‬
‫سُممۺیک َّ ی‬ ‫ںیہ۔رَف ِ‬
‫عجمالکبریل ِ ّلطرباینج ‪ ۶‬ص‪۵۸۱‬حدیث‪)۱۴۹۵‬‬ ‫رتہبۺےہ۔ (اَمل ُ ُ‬
‫ِ ی ھّ ِ ْ‬
‫خرۺاکۺوثابۺ ںیہۺاتل۔‬ ‫ۺَّۺےکۺ یسۺیھبۺلمعِ َ یْ‬ ‫دو َ َۺمدینۺوھپك‪)۱(:‬برۺاَّچ َّ ی‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫‪2‬‬
‫ن ْ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬
‫ی‬‫ن‬ ‫ی‬ ‫ّ‬ ‫ی‬ ‫ھّ‬ ‫(‪ِ ۲‬‬
‫)جۺاَّچۺ یںۺزِایدہ‪،‬اُانتۺوثابۺیھبۺزِایدہ۔ۺ‬
‫ْ‬
‫نی‬
‫َ یبمۺ ُُسۺیکۺ ّی یں‪:‬‬
‫ی‬ ‫ن‬
‫ِ‬
‫سوں ۺاگ ‪‬کیٹ ۺکاگ ۺرک ۺےنھٹیب ۺےک ۺاجبےئ ۺ ْ ِ‬
‫لِع ۺدِ ی ْی ۺیک ۺمیظعت ۺیکۺ‬ ‫اگنںیہ ۺیچین ۺےیک ۺوُخب ۺاکم ۺکاگرک َ یۺبم ۺ ُ ُ‬
‫ۺس ۺََکۺرکۺدوےر ۺےک ۺےیۺہگج ُۺکدہۺرکوںۺاگ‬ ‫اخرطۺاہجںۺکتۺوہاکسدو ۺزاونۺوھٹیبںۺاگ ‪َ ‬ضرورًات ِ َ‬
‫َ َ‬
‫َ‬
‫‪‬دھکّا ۺوریغہ ۺکاگ ۺوت ۺ َصب ْرر ۺرکوں ۺاگ‪ُ ،‬ۺگورےن‪ِ ،‬ۺھرا ےنک ۺاوراُےنھجل ۺےس ۺوچبں ۺاگ‪َ ‬صل ِوا عَل َی الِ َحب ِ ِی ِب‪،‬‬
‫بد‬‫ِکوااللـ َہ‪ ،‬تُوب ُ ِوا الِ َی اللـ ِہ وریغہۺن ۺرکۺوثاب ۺامکےن ۺاورۺدصاۺکاگےن ۺواولںۺیک ۺدك ۺوُجیئ ۺےکۺےئۺ ُ ۺ‬ ‫اُذ ُ ُ‬
‫نادیۺوکششۺرکوںۺاگۺ۔‬ ‫ُمف َح َہۺاورۺا ِ ْ ِ ر‬ ‫ےکدعبۺوُخدۺآےگۺھڑ ۺرک َ َ‬
‫ۺَ ۺلوۺ ُ َ‬ ‫آوازۺےسۺوجابۺدوںۺاگ ‪ َ ‬یبمۺ ۺ‬
‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا َعل َی الِ َحب ِ ِیب!‬
‫ْ‬
‫َ یبمۺرکےنۺیکۺن ّیینییں‪:‬‬
‫ِ ْ‬
‫وثابۺامکےنۺےکۺےئۺبمۺرکوںۺاگ‬ ‫َی‬ ‫َّ ۺرکاتۺوہںۺ‪‬اہّٰلل َعزَّ َو َج َّل یکۺر َِضاپےن ۺاور‬ ‫ںیم ۺیھب ۺ َّ ی‬
‫ک بِالِحِکِ َنۃِ‬ ‫‪‬دھکی ۺرک ۺ َ یبم ۺرکوں ۺاگ ‪‬اپرہ ۺ‪ُ ،14‬س ِو َرۃُ ال َّي ِحل ‪،‬آتی‪ :125‬اُدِ ُع ال ِٰی َسب ِ ِی ِل َربِّ َ‬
‫بۺیکۺراہۺیکۺرطفۺالُبٔوۺیّکپۺدتریبۺاورۺاَ ھّّچۺتحیصنۺےس)‬ ‫َوال َِن ِوع ِ َظۃِ الِ َح َشيَۃِ(تَزِ َج َنہ کيز االیناٌ‪:‬ۺاےنپۺ َر ّ‬
‫ۺرفامم م ُ ْص َعفٰے َصلَّی اہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِی ِہ وٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ‪:‬بَلِّ ُغ ِواعَن ِّ ِی َو ل َِو‬
‫اوراخُبری ۺرشفی (دحثی‪)4361‬ںیم ۺوارِدۺاِس ِ‬
‫ئ‬
‫پویۺرکوںۺاگ‬ ‫یۺوہےئ ۺاَ ْحل ۺیکۺ َ ھ یْ ر‬ ‫ۺارگچ ۺاکیۺیہۺآتیۺوہ ۺ‘‘ںیمۺد ی‬ ‫ٰایَ ّۃ۔ۺینعی ۺ’’اچنہپدوۺریمیۺرطفۺےس ِھ‬
‫ُمۺاَ ْ َل ظۺلوےتۺ‬ ‫عیب‪،‬ۺاَرگنزییۺاورۺ ُ ْ ِ‬ ‫‪ ‬یکینۺاکۺمکحۺدوںۺاگۺاوررُبایئۺےسۺمَ ْنعۺرکوںۺاگ‪‬اَ ْصعارڑپےتھۺزینۺ َ َ ر‬
‫َ‬ ‫ع ِل ْم ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْْ ْ‬
‫ص‬ ‫ق‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫م‬ ‫ِ‬
‫َوقۺدكۺےکۺاْصۺرپ َ وۺَ ُّچۺروھکںۺاگینعیۺاینپۺ َّتۺیکۺداھکۺبینۺ ُ وودۺوہیئۺوتۺلوےنلۺےسۺوچبںۺاگ‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ِ‬
‫ْ‬
‫ۺمینۺااعنامتۺ‪،‬ۺزینۺ ََعاقیئۺ َد ْو َرہ‪،‬رباےئۺیکینۺیکۺدوعتۺوریغہۺیکۺ َرغْ َنتۺ ِدالٔوںۺاگ‪‬قَ ْہقَہہ‬ ‫‪ َ َ ‬دمینۺاقےلف‪ َ َ ،‬د‬
‫َْ‬
‫ںیہیچینۺروھکںۺاگ ۺ۔‬ ‫تَّۺی ْ ِال ْْممۺاگن ۺ‬ ‫اخطۺر ّ‬ ‫ۺیک ِ‬
‫ہانبےن ۺ‬ ‫حتَظۺ ۺاک ِذ ْ ۺ‬ ‫کاگےنۺاورۺوگلاےنۺےسۺوچبںۺاگ‪‬رظنۺیکۺ ِ َ‬
‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا َعل َی الِ َحب ِ ِیب!‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪3‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫وخابۺچسۺرکۺداھکای‪:‬‬
‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!امہِ ۺذُوا ِل ِح َّج ُۃا ِل َحاواینپۺوُخئوبشںی ۺ‪،‬اہبرںیۺاورربںیتک ۺاٹُلۺ‬
‫سدان ۺا ِ ْبرامیۺ َخل ِ ِی ُلاہّٰلل‬
‫‪،‬رضحت ۺ َ ّ ِی ُ‬
‫ِ‬ ‫راہےہ۔ ہۺوہۺابُم َرکۺہنیہم ےہۺہکۺسجۺںیمۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّلۺےک ۺایپر یبن‬
‫سدان ا ِ ِس ٰنع ِِیل ذَب ِ ِی ُح اہّٰلل‬
‫َعلٰی ىَب ِ ِّی َي َاو َعلَ ِی ِہ الضَّ لٰوۃُ‬ ‫رضحت ۺ َ ّ ِی ُ‬
‫ِ‬ ‫َعلٰی ىَب ِ ِّی َيا َو َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ےناےنپۺاصزبحاد‬
‫ظ‬ ‫ظ‬
‫ۺااسیم ۺشیپ ۺرفامای ہک ۺسج ۺیک َ ی ْ ر‬
‫ۺن (اثمك) ںیہ ۺیتلم۔آپعَلَ ِیہِ‬ ‫ِ‬ ‫َوالشَّ ََلوےک ۺاسھت ۺ ِم ِل رک َصبْررو ۺرِاض اک َ ْ ر‬
‫ےب‬
‫ ہہہکۺراہےہ‪ ’’:‬ۺ‬
‫وکیئےنہکۺواال ۺ‬ ‫الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ےن ذُوالِ َحج یکۺآوھٹںی(‪)8‬ۺراتۺا ۺ‬
‫کیوخابۺداھکیسجۺںیمۺ ۺ‬
‫َو َج َّل ںیہمت ۺاےنپ ۺےٹیب ۺوک ۺ َذ ْب ۺرکےن ۺاک ُۺُ ۺداتی ۺےہ ۺ۔‘‘ َ وَںی(‪ )9‬ۺرات ۺرھپ ۺویہ ۺوخابۺ‬ ‫َعز َّ‬ ‫کشاہّٰلل‬
‫داھکی‪َ ،‬دوسںی(‪ )10‬ۺرات ۺرھپ ۺویہ ۺوخاب ۺدےنھکی ۺےک ۺدعبآپ َع َل ِیہِ الشَّ ََلو ےنحبُص ۺاس ۺوخاب ۺرپلمع ۺرکےنۺ‬
‫ینعی ۺےٹیب ۺیک ۺرُقابین ۺاک َ ھ ّۺپ ۺا ِرا َدہ رفامایل۔(ریسفتِۺریبک‪،۳۴۶/۹ ،‬ازۺاٹیبۺوہۺوتۺااسی‪،‬ص‪۲‬۔‪،۳‬ۺملنقطاً)اہّٰلل عَزَّ َو َج َّلےکمکح ۺرپ ۺ‬
‫ْ‬
‫لمع‬
‫ِۺ‬
‫رضحت‬‫ۺےٹیب ۺ‬ ‫رضحت ۺا ِ ْ ربامی َعلَ ِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلوبج ۺاےنپ ۺایپر‬
‫ِ‬ ‫رکےت ۺوہےئےٹیب ۺیک ۺرُقابین ۺےک ۺےئ‬
‫ْْ ْ‬
‫ا ِ ِس ٰنعِ ِیل َعل َِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلووکنج ۺیک ۺرمع ۺاُس ۺ َوق ۺ‪7‬اسك(ای‪13‬اسك ۺای ۺاس ۺےسوھتڑی ۺزادئ) ۺ‬
‫یھت‬ ‫ِ‬

‫ےلرکےلچ۔(اٹیبۺوہوتااسی‪،‬ص‪)۳‬رھپسج ۺرطح ۺرضحت ۺا ِ ِس ٰنع ِِیل َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ےناہکاھت ۺام ۺوکاُیس ۺرطحۺ‬
‫ابدن ۺدای‪،‬اینپ ۺ ھ ُھری ۺزیت ۺیک‪،‬رضحت ۺا ِ ِس ٰنع ِِیل َعلَ ِیہِ الضَّ لٰو ۃُ َوالشَّ ََلو وکاشیپین ۺےک ۺلَب ۺاٹِدای‪،‬اُمۺےک ۺ ِھجہرر ۺ‬
‫ْ ْ‬
‫ۺےلگۺرپھی ۺالَچدی‪،‬نکیل ۺ ھ ُھری ۺےنۺاانپ ۺاکلۺہن ۺایکینعی ۺگَل ۺہن ۺاکاٹ۔اِس ۺ َو ْقۺ‬ ‫ھُ ر‬ ‫ےسرظن ۺاٹہیل ۺاورامۺےک‬
‫رضحت ۺاربامی َعل َِی ِہ الضَّ ل ٰوۃُ َوالشَّ ََلو رپ ۺۺ َو ْح ۺانزِكۺوہیئ۔انچہچنۺاپرہ ۺ‪ُ 23‬س ِو َرۃُالضفت آتیۺربمن‪ 104‬ۺ ۺات‬
‫ِ‬
‫‪107‬ںیمۺاراشدۺوہاتےہۺ‪:‬‬
‫َت ِز َج َنہ کيزاالیناٌ‪’’:‬اورمہ ۺےن ۺاےس ِ د‬
‫ۺنارفامیئ ۺہک ۺا ۺ‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪4‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫بامی ۺکشیب ۺ َُو ۺےنۺوخابۺ چسۺرک ِداھک ۺیئ ۺ‪،‬ۺمہ ۺااسی ۺیہ ۺ ۺ‬
‫ِص‬‫ِ‬ ‫اِ ْ ر‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ےن‬
‫دےتی ۺںیہ ۺوکینں ۺوک‪،‬کشیب ہ ۺرونش ۺاجچن ۺیھت ۺاور ۺمہ ۺ ۺ‬ ‫‪ ‬‬
‫اکیۺھڑاۺ َذبِ َّْیحہۺاسۺےک َ ْ‬
‫صدہقۺںیمۺد ۺرکۺاےسۺاچبایل۔‘‘‬ ‫‪‬‬
‫(ریسفتاخزمۺجۺۺ‪۴‬صۺ‪۲۲‬ملخّصاۺ ً‪،‬ازاٹیبۺوہۺوتۺااسی‪،‬ص‪)۱۲‬‬
‫ۺ‬

‫آپۺِہْیَلَعۺال َّس َللۺاکۺاعترف‪:‬‬

‫سدان ا ِ ِس ٰنع ِِیل َعلٰی ىَب ِ ِّی َيا َو َع َل ِیہِ‬
‫ۺرضحت ۺ َ ّ ِی ُ‬
‫ِ‬ ‫اھبویئ!اس ۺواےعق ۺےس ۺاہجں‬ ‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم‬
‫سدانۺا ِ ْبرامیۺ َخل ِ ِی ُل اہّٰلل‬
‫َعلٰی ىَب ِ ِّی َيا َو َعلَ ِیہِ‬ ‫رضحت ۺ َ ّ ِی ُ‬
‫ِ‬ ‫ْع ۺا ِلۺ َصب ْررۺوۺرِاضۺاثتبۺوہاتۺےہ‪،‬ۺوںیہۺ‬
‫الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلوۺاکۺاَ ْ ٰ‬
‫م‬
‫ب َعزَّ َو َج َّلۺاک َحد َد َرہجۺ ُ ِع ْنیعۺورفامربنداروہانیھبۺاظرہۺوہاتےہ۔‬
‫الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو اکاےنپۺ َر ّ‬
‫ایکرہۺوکیئۺوخابۺدھکیۺرکۺاانپۺاٹیبۺ َذحبۺرکۺاتکسۺےہ؟‬
‫بد ۺرپ ۺاےنپۺایۺدوےر ۺےکۺےّچبۺایۺ یس ۺا ِاسنمۺوکۺ َذ ْبۺ‬ ‫ایدۺرےہ! ۺوکیئۺصخش ۺوخابۺایۺیبیغۺآواز ۺیک ۺ ُ ْ ی‬
‫ْ‬ ‫َْ ْ‬
‫ۺقاراپےئۺاگ۔رضحتۺاربامی َع َل ِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو‬ ‫ۺذعابۺانرۺاکۺ َت ْقددار َ ر‬
‫ۺسۺ َُُّہگارۺاور ِ‬ ‫ ںیہۺرکۺاتکسۺ‪،‬ۺرک ۺاگۺوت‬
‫ْ‬
‫وجۺوخابۺیکۺانِبۺرپۺاےنپۺےٹیبۺیکۺرُقابینۺےکۺےئۺاّیترۺوہۺےئگ‪ ،‬ہۺ َحۺےہۺویںۺہکۺآپۺیبنۺںیہۺاورۺیبنۺاکۺوخابۺ‬
‫َْ‬ ‫ْ‬
‫جۺ ُد ْبۺےلۺآےئۺاورۺاہّٰلل َت َعا ٰلی‬ ‫رضحتۺربجلیئ َعل َِیہِ الشَّ ََلوۺ َ ّ‬ ‫ِ‬ ‫حۺا ِیہٰلۺوہاتۺےہ۔ۺامۺرضحاتۺاکۺا ِ ْممۺاھت‪،‬‬‫َو ْ ِ‬
‫َْ‬
‫ْ‬
‫ۺجۺ ُدیۺوکۺ َذبۺرفامۺدای۔‬ ‫ْ‬ ‫مکحےسۺرضحتۺاربامیۺ َعلَ ِی ِہالشَّ ََلوےنۺاےنپۺایپر ۺےٹیبۺےکۺاجبےئۺاُس َ ّ‬ ‫ےکۺ ۺ‬
‫(اٹیبۺوہوتۺااسی‪،‬ص‪)۱۹‬‬
‫ظ‬
‫آپ َعل َِی ِہ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ۺاک ۺانل‚اربامی‛ےہ۔ا ِ ْبرامی ۺرُایین ۺزابم ۺاک ۺلَفْظ ۺےہ۔اس ۺےکینعم ۺںیہۺ‬
‫ِی‬
‫ۺےھت۔پر ۺامہمم َ وۺَازی ۺاور ۺ َر ْح ۺو ۺرکل ۺںیمۺ‬ ‫اَ ْب َرح ِ ِی ْه (ۺینعیۺرہمابمۺابپ)وُچ ہکن ۺآپ ۺوچبں ۺرپ ۺتہب ۺرہمابم‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪5‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫آپۺمَ ْشہوورںیہ‪،‬ۺایسۺےیۺآپۺوکۺا ِ ْ ربامیۺاہکاجاتےہ۔ضعبۺولوگںۺےنۺاہکۺےہۺہکۺا ِ ْبرامیۺاَ ْصۺںیمۺاربلۺ‬

‫بےئۺرکال( َعلَ ِیہِ ُه الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو)ۺےک ۺوادلۺںیہ ۺاور‬‫اھت۔سجۺےکۺمَع َّْیٰ ۺںیہ ُۺبرر‪،،‬وُچ ہکنۺآپ ۺتہبۺےسۺاَ ْ ِ ی‬
‫غَ ظظ ْ‬ ‫ْٰ‬
‫تَّ‬
‫اسر ۺدِ ْییوںۺںیمۺآپۺیک ِۺعرت‪ّ ،‬یۺہکۺ ُۺمر ِنیکِ َۺعرب یھبۺآپۺیکۺ متۺرکےتۺےھتۺ‪،‬اسۺےیۺآپۺ‬
‫ْ‬
‫یمیعن‪ ۶۱۸/۱‬ۺ‪،‬ملنقطا ً)آپ ۺ َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ۺیک ۺ ُکیْ َینت ۺاوُبال َّص ْنیفام(تہب ۺامہمم ۺوناز)‬
‫ْ‬
‫اک ِ‬
‫انل ۺانیم ۺا ِ ْبرامی ۺوہا۔( ۺ‬
‫ریسفتِ ۺ‬

‫ےہ۔ وی ہکن ۺآپ ۺاک ۺرھگڑسک ۺےک ۺ ِکر ۺاھتوجیھب ۺواہ ۺں ۺےس ُۺگرراتآپ ۺاس ۺیک ۺامہمم ۺونازی ۺرکےت‬
‫ےھت۔ (ریسفتِۺاخزم‪،‬تحتۺوقہلۺ ۺونمۺانسحۺدانیممںۺاملس‪)۴۳۴/۱،‬آپ َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلویک ۺوِال َدت ۺَزیِ ‚اَ ْہواز‛‬
‫نودںیمۺےلآےئ۔اہّٰلل َعزَّ َوجَ َّلۺ‬
‫ےکۺاقملۺ‚وسس‛ںیم ۺوہیئ رھپآپ ۺےکوادلآپ ۺوک‚ابلِب‛لمِ ۺ َ ْ ر‬
‫ےنآپۺ َعلَ ِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ۺوکتمکحۺوۺداانیئۺےسۺَرفازرفامای ۺاورآپ ۺ َعلَ ِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ۺوکۺزیۺوۺآامسمۺیکۺ‬
‫‪  ‬‬ ‫شک ء ۺاک ۺاشدَہہ ۺیھب ۺرکاای ۺ۔انُچہچن ۺا ِ ْراشدِ ۺ َراّبین ۺےہ‪﴿ :‬‬ ‫امتل ۺاَ ْ ی‬
‫‪﴾‬تَ ِز َج َنہ کيزاالیناٌ‪:‬اورۺایس ۺرطحۺمہ ۺا ِ ْبرامی ۺوکۺدِاھکےتۺںیہۺ‬ ‫‪‬‬
‫ےئہکۺوہ َعی ِ ُنا ِل َیك ِی ِ ۺ‬
‫نواولں ںیمۺوہاجےئ۔(اپرہ‪،۷:‬ۺاالاعنل‪:‬ۺ‪)۷۵‬‬ ‫اسریۺابداشیہۺآامسونںۺاورۺزیۺیکۺاوراسۺ ۺ‬

‫‪01‬ۺاخصۺںیتلیضف‪:‬‬
‫آپۺ َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلوۺوکۺدس(‪)10‬ۺایسیۺںیتلیضفۺاحلصۺںیہۺوجآپ َع َل ِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشََّلَ وۺےکۺاسھتۺ‬
‫ك ۺاپک َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِیہِ َوٰال ِ ٖہ َو َسلَّ َهےکدعبرضحتۺاربامیعَلَیِہِ‬
‫َروُس ِ‬
‫اخص ۺںیہ۔وہ ۺںیتلیضف ۺ ہ ۺںیہ‪…:‬‬
‫ف ۺںیہ‪…‬رضحت ا ِ ْبرامی ۺ َعل َِی ِہ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلویہ ۺاےنپ ۺدعبآےن ۺواےلۺ‬‫الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو بس ۺےس ۺاَ ْ َ‬

‫ۺرشتعی‪،‬ۺ‪…)۵۲/۱‬رہ ۺآامسین ۺدِ ی ْی ۺںیم ۺآپ ۺیہ ۺیکۺ‬ ‫ِ‬ ‫اسر ۺاَ ْ ِ ی‬
‫بےئ ۺرکال َعلَ ِیہِ ُه الشَّ ََلو‬
‫ۺےکۺوالد ۺںیہ۔(اہبر ْ ظ‬
‫ِ‬
‫ت َعع َِّ‬ ‫ِ ْ‬
‫اطع ۺےہ‪…‬رہ ۺ ِد ی ْی ۺواےلآپ ۺیک ۺ ْ ْیم ۺرکےت ۺںیہ‪ْ …‬آپ ۺیہ ۺیک اید ۺ‬
‫رقابین‬ ‫پوِی ۺاور ۺا َ‬ ‫َ ھ ْی ر‬
‫َ‬ ‫ےہ‪…‬آپ ۺیہ ۺیک ایداگر َ‬
‫تر ۺرکےن ۺواےل ۺینعیۺ‬ ‫ح ۺےک ۺاَ ْراکم ۺںیہ‪…‬آپ ۺیہ ۺ َکع ْنہ ۺرشفی ۺیک ۺیلہپ ۺ ْ ِ ی ْ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪6‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫شۺںیمۺانبےنۺواےلۺںیہ‪…‬سجۺرھتپ(ا ِلۺا ِ ْ ربامی)رپڑھک ۺوہرکآپۺےنۺ َکع ْنہ رشفیۺ‬ ‫اےسۺرھگۺیکۺ َ ْ‬

‫ْ‬
‫قل ۺاوردجس ۺوہےن ےگل‪ُ …‬سُمونں ےکوفت ۺوہاجےن ۺواےل ۺوّچبں ۺیک آپعَلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ‬ ‫انبایواہں ِ ی‬
‫ۺرضحت ۺاسرہ ۺ َرض َِی اہّٰللُ َت َعالٰی َع ِي َہااعَلِ ۺرَبزَ خ ۺںیم ۺرَپ َورِش ۺرکےت ۺںیہ‬
‫ِ‬ ‫َوالشَّ ََلو اورآپ ۺیک ۺویبی ۺاصتِنہ‬
‫ُُحورِاپک َصل َّی اہّٰلل ُ‬ ‫‪…‬ایقتمۺںیمۺبسۺےسۺےلہپآپۺیہۺوک ُُعدہۺ ساس َۺطۺوہاگۺاسۺےکوفراًۺدعبامہر‬
‫َ‬
‫‪۶۲۱‬مُلخ ّ ًصا‪،‬ۺازۺاٹیبۺوہۺوتۺااسی‪،‬ص‪ ،۲۱:‬ریغتبلیلق)‬ ‫َت َعال ٰی َعلَ ِی ِہ َوٰال ِ ٖہ َو َسلَّ َهوک۔(ۺریسفتۺ ۺ‬
‫یمیعنج‪۱‬ص ۺ‬

‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا عَل َی الِ َحب ِ ِیب!‬
‫بسۺےسۺاَوٰیلۺوۺاَ ْ ٰ‬
‫ْعۺامہراۺیبنۺ‪:‬‬
‫ْ‬
‫آرخیتلیضفۺہک ِۺقتمۺواےلۺدمۺبسۺےسۺےلہپۺ‬
‫ی‬ ‫ۺرکدہ ۺ‬
‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!ایبم ۺ‬
‫آپ ۺ َعل َِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلووک ُُعدہ ۺ ساسۺگ ےۺاگۺدعبںیمۺامہر ۺیبنِّۺاپک ۺ َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِیہِ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ۺوک‪ ،‬ۺاےسۺنۺ‬
‫ۺسد ِۺاعَل ۺ َصل َّی اہّٰلل ُ َت َعال ٰی‬ ‫سان ۺا ِ ْبرامی ۺ َعلَ ِی ِہ الشَّ ََلو ۺ ُ ُ‬
‫ُحور َ ّ ِی‬ ‫رک یس ۺےک ۺذِ ْہ ۺںیم ۺ ہ ۺایخك ۺآاتکسےہ ۺہک ۺرضحت َ ّ ِی ُ د‬
‫سدان ۺا ِ ْبرامی ۺ َعلَ ِیہِ الشَّ ََلوۺوک َّ‬
‫ۺُح ۺ َطۺایکۺ‬ ‫ُ‬ ‫رضحت ۺ َ ّ ِی ُ‬
‫ِ‬ ‫ف ۺںیہ۔ ۺربوزِ ۺایقتم ۺبس ۺےس ۺےلہپ ۺ‬ ‫َع َل ِیہِ َوٰال ِ ٖہ َو َسلَّ َه ۺےس ۺاَ ْ َ‬

‫اجاناینپ ۺہگج‪،‬رگماَ ْف ۺامہر ۺایپر آاق ۺ َصل َّی ا ُہّٰلل َت َعال ٰی َعلَ ِیہِ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ۺیہ ۺںیہ۔اہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ۺاپرہ ۺ ‪ُ 3‬س ِو َرۃُ‬
‫‪253‬ںیمۺا ِ ْر ۺ‬
‫اشدرفاماتۺےہ‪:‬‬ ‫ا ِل َب َق ۺہیکۺآ ۺ‬
‫تیربمنۺ ۺ‬
‫‪َ ‬تزِ َج َنہ کيزاالیناٌ‪ :‬ہ ۺروس ۺك ۺںیہ ۺہک ۺمہ ۺےن ۺام ۺںیمۺ‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬اکیۺوکۺدوےر ۺرپۺالضفۺایکامۺںیمۺ یسۺےسۺاہّٰللۺ ۺ‬
‫ےن‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫دنلبایکۺ۔‬
‫الکلۺرفام ۺایۺاورۺوکیئۺوہۺےہۺےسجۺبسۺرپۺدروجںۺ ۺ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ْ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫یً‬
‫الد رُمادآابدی َرحِ َنۃ اہّٰلل ِت َعالٰی َع َل ِیہ اہّٰلل َعز َّ َوجَ َّل‬
‫ۺسددمحمنَ ِع ِی ُه ِّ‬
‫ۺم َ ّ ِی‬‫ۺرضحتۺالہم ُ ْ‬
‫ِ‬ ‫َصدراالَ ِ‬
‫افص‬ ‫ُْ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪7‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫ْ ْ‬
‫ُحور‬ ‫ُ‬
‫ُم رفامےت ۺںیہ‪:‬اسۺےسۺرُماد ُ‬ ‫ۺبایک‛ےک ُ َ َ ِ ّ‬
‫ےکاس ۺرفامم ۺہک‚وکیئ ۺوہ ۺےہےسجۺبس ۺرپ َد َروجں ُ د‬
‫کہ(تہب ۺےس ۺ َد َروجں ۺ ۺ‬
‫ےک‬ ‫اجت ۺ َ ی ر‬‫بک ءدمحمِمُ ْصعف ٰے َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِی ِہ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ںیہ ۺہک ۺآپ ۺوکَبَ َر ِ‬ ‫رُپ َُور َ ّ ی د‬
‫سِاَ ْ ی‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ۺک۔اس ۺرپ َتلۺاُ َّم ۺاکا ِ ْجہ ع ۺےہۺاوررثکبت ۺاَاح ِد ْیی ۺےساثتبۺ‬ ‫فِی‬ ‫بک ءۺ َعلَ ِیہِ ُه الشَّ ََلو رپاَ ْ َ‬
‫ببس)امتل ۺاَ ْ ی‬
‫ْئ‬ ‫ْ‬ ‫ئ‬
‫ِ‬ ‫ُحور َع َل ِی ِہ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلوےکوہۺ َتصا ِئ َۺوَالت ۺنج ۺںیم ۺآپ َع َل ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ۺ َتلۺاَ ی‬
‫بک ءۺرپافئ ۺوۺ‬ ‫ْ‬ ‫ےہ۔ ُ ُ‬
‫ْ‬
‫ ہ‬ ‫اَف ۺںیہ ۺاورآپ َعلَ ِی ِہ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ۺاک ۺوکیئ ۺرشکی ۺ(ینعیۺمہ ھ ّۺپ) ںیہ ۺ‪،‬ےب ۺامُشرںیہ ۺہک ِ‬
‫رقآم ۺرکمیۺںیم ۺ ۺ‬
‫ۺحۺ‬ ‫رقآم ۺرکمی ۺںیم ۺ ِذ ْ ر‬
‫ک ںیہ ۺرفامیئ ۺوتاب ۺوکم َ د‬ ‫ا ِ ْراشدوہا‚ َد َروجں ُۺبدایک‛ام ۺ َد َروجں ۺیک وکیئ ۺامُشر ِ‬
‫ْ‬
‫کاگاتکسےہ۔(زخانئۺارعلافم‪،‬ۺاپرہ‪،۳:‬ۺرقبہ‪:‬ۺتحتۺاالٓ ہ‪،۲۵۳:‬ۺملنقطاً)‬

‫مٰیل َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِیہِ َوٰال ِ ٖہ‬

‫آاقو َ و‬ ‫َمولۺوہاۺہکۺامہر ۺایپر‬‫ےھٹیمےھٹیم االسیم اھبویئ! َ ْ ُ‬
‫ْ‬
‫ۺانجبۺا ِ ْ ربامیۺ َعلٰیىَب ِ ِّی َي َاو َعلَ ِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ َلَ ووکیھبۺوج‬
‫بک ءۺ َعلَ ِی ِہ ُه الشَّ ََلوےسۺاَفۺںیہ۔اہیںۺکتۺہک ِ‬ ‫َو َسلَّ َه ئامتلۺاَ ْ ی‬
‫ْ‬
‫ہق‬ ‫َتصا ِئ ۺو َۺَالت ۺاور ُۺبدرَم ِای ۺاحلص ۺوہےئ ۺوہ ۺیھب ۺامہر آاق ۺ َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِیہِ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ۺاک َْ‬
‫ۺصد ۺ‬
‫ۺصدےقےس ۺیہ ۺدُى ِ َیا َو َماف ِِی َہا( ُداینۺاور ۺوجۺھچک ۺاس ۺںیم ۺ ۺ‬
‫ےہ‬ ‫ےہ۔وی ہکن ۺآپ ۺ َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َع َل ِیہِ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ۺےک َ ْ‬
‫ْع ۺرضحت ۺا ِامل ۺادمحراضاخم َرحِ َن ُۃ اہّٰلل ِ َت َعالٰی َع َل ِیہ ایس ۺتقیقح ۺیک ۺرطف ۺا ِاشرہ ۺرکےتۺ‬ ‫بس)وکدیپاایک ۺایگ۔اَ ْ ٰ‬
‫وہےئۺرفامےتۺںیہ‪:‬‬
‫وہےت ۺاہکں ۺلیلخ ۺو ۺانِب‪ ،‬ۺ َکعنہ ۺو ۺٰینِم‬
‫َ ْلوالک ۺواےل ۺاصت َِّی ۺبس ۺریت ۺرھگ ۺیک ۺےہ‬
‫(دحاقئِۺششخب‪،‬ۺص‪)۲۰۳‬‬

‫ےنبۺدواہجںۺاہمتر ۺےی‪:‬‬
‫ُحور َعل َِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشََّلَ و ۺ ۺ‬
‫ےک‬ ‫ینعی ۺاَ ْ ٰ‬
‫ْع ۺرضحت َرحِ َن ُۃ اہّٰللِ َت َعالٰی َعل َِیہ ۺ ہ ۺرفام ۺرےہ ۺںیہ‪:‬رہ ۺ یس ۺاک ُووُجد ُ ُ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪8‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫فنی‬ ‫َ‬
‫ُحور ۺ َع َل ِی ِہ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلوہنۺوہےت ۺوت ۺہنۺہبعکۺریمعتۺرکےن ۺواےلرضحت َخل ِ ِی ُل اہّٰلل‬
‫ض ۺ َُور ۺےس ۺےہ۔ارگ ُ ُ‬
‫ْ ِ‬
‫َع َل ِی ِہ الشَّ ََلوۺوہےت‪،‬ہنۺہبعک ۺرشفی ۺیک ُ ْ ی‬
‫ۺبدریھکۺاجیت ۺ ۺاورہنۺیہۺٰینِمۺیک ۺرووہ ں ۺوہں۔(رشحۺدحا ۺ‬
‫قئ ِششخبۺازومالانۺ‬

‫ۺُحورِ ۺرُپ َُور َصل َّی ا ُہّٰلل َت َعال ٰی َعلَ ِی ِہ َوٰال ِ ٖہ َو َسلَّ َهےک ُطفنیلۺوہیئۺےہۺاوراسۺ‬
‫نسحۺاقدری‪،‬ۺص‪ )۵۸۵:‬وت ۺاعَلۺیکۺدیپا شۺیھب ُ ُ‬
‫اکانئت ۺرگن ۺو ۺوُب ۺںیم ۺ ھَجہل ۺلہپ ۺیھب ۺےھٹیمم ُ ْص َعفٰے َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِی ِہ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ےک ۺ َدل ۺَقَل ۺےس ۺ ےہ۔ ۺ ۺ‬
‫بج‬ ‫ِ‬
‫لےنۺاکانئت َۺبےنۺاکۺاِرادہۺرفامایۺوتاسۺےنۺاےنپۺبیبح َصلَّیاہّٰللُ َت َعالٰی َعلَ ِیہِوٰال ِ ٖہ َو َسلَّ َه‬
‫اخقلِۺاَ ْرضۺوۺامَسواتۺ َعزَّ َو َج َّ‬
‫َ ْ‬ ‫قَل َ‬ ‫ْْ ْ‬
‫کلَم‬
‫ۺجۺوۺدوزخ‪،‬ہن ُۺحوروۺ ۺ‬ ‫ےک ُۺَوریکۺقیلختۺرفامیئ‪،‬اس ۺ َوقۺہنۺِّۺےھتۺہن ۺا ِبم‪،‬ہن ْۺلوحۺیھت ۺہنۺ م‪،‬ہن َ ّ‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫ْ ْ‬
‫ےھت‪،‬ہن ۺزی و َف َلک ۺاورہن ۺیہ ہ ۺ َ ْمر ۺو ۺامہ ۺ ُووُجدںیم ۺآےئ ۺےھت۔اس ۺ َو ْقاہّٰلل َعز َّ َو َج َّل ےن ۺاےنپ ۺوبحمبۺ‬
‫َ ْ‬ ‫ََ‬
‫ج وۺدوزخۺ‬ ‫ےک ُۺَورےس َۺلوحۺوۺقلم ۺاور َۺعرش ۺوسرُیس ۺدیپاۺرفامےئ‪،‬ۺرھپ ۺاس ُۺَورِۺاپکۺےسۺآامسمۺو ۺزیۺاور َ ّ‬
‫ذات ۺاپ ۺک ۺیہ ۺمَقْ َص ِدد ۺ‬
‫قیلختِ‬ ‫ۺُحورِ ۺاپک‪ ،‬ۺاصِبح َۺلوالک ۺ َصل َّی ا ُہّٰلل َت َعال ٰی َعلَ ِی ِہ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ۺیک ۺ ِ‬
‫وکانبای‪،‬رغض ۺ ہ ۺہک ُ ُ‬
‫دُقیساکمَف ْ ُہوولۺےہ۔‬
‫ثیِ ۺ‬ ‫اکانئتۺےہۺ۔اسیجۺہکۺدح ۺ‬
‫سدانعب ُداہّٰلل نب ۺابعس َرض َِی ا ُہّٰلل َت َعالٰی َع ِي ُہ َنا ےس رواتی ےہ‪:‬اہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ےن ِ‬
‫رضحتۺ‬ ‫رضحت َ ّ ِی ُ‬
‫سانٰیسیع ُرو ُحاہّٰلل َعلٰی ىَب ِ ِّی َي َاو َعل َِی ِہ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلووک َو ْح یجیھب‪:‬ا ٰیسیع!دمحم( َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِیہِ َوٰال ِ ٖہ َو َسلَّ َه)‬
‫ّ ِی ُ د‬
‫رپا ِامیم ۺالٔو!اوراہمتری اُتّم ںیم ۺےسوجول‪ ،‬ۺاُم ۺاکۺزَ امہن ۺاپںی‪،‬ا ںیہ ۺیھب ۺمکحۺرکان ۺہک ۺاُم ۺرپا ۺ‬
‫امیم‬
‫ار‪،‬ینعی ۺوی ہکن ارگ دمحمِ رعیب َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی عَلَیِہِ َوٰال ِ ٖہ‬ ‫الںی’’ َفل َِوالَ ُم َح َّن ْد َما َخلَ ِك ُت ٰادَ َو َوالَ الِ َجيَّ َۃ َوالَ اليَّ َ‬
‫َ ْ‬
‫جۺوۺدوزخۺانبات۔‘‘بجۺںیمۺےنۺرعشۺوکۺ‬ ‫ذاتۺرگایمۺہنۺوہیتۺوتۺںیمۺہنۺآدلۺوکدیپاۺرکاتاورہنۺیہۺ َ ّ‬ ‫َو َسلَّ َهیکۺ ِ‬
‫ْ ْت‬
‫اپینۺرپۺانبایۺوتوہۺاسۺ َو ْقۺ ُ ْنیِ ۺرکراہۺاھتۺںیمۺےنۺاسۺرپ’’الَ ااِل ٰ َہ ا ِ َّال اہّٰللُ ُم َح َّن ْد َّر ُس ِو ُل اہّٰللِ‘‘ھکلۺدای‪،‬ۺسپۺوہۺ‬
‫اتکبۃباہمسۺارشلفی …اخلۺ‪،‬ۺ‪ )۱۴/۱‬وگای ۺہک ۺاس ۺاکانئت ۺیک ۺبس ۺرووہ ں ُ ُ‬ ‫ْ‬
‫ۺُحور‬ ‫ی‪،‬اببۺوصخص یینہۺ ۺ‬ ‫رہھٹ ۺایگ۔(ااصخلصئۺاربکل ۺ‬

‫َعل َِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلوۺیہۺےکببس ےسۺںیہ۔‬

‫ک‬
‫کا َم َت َ‬ ‫دحثیِۺدُقیسۺےہ‪،‬اہّٰلل َعزَّ َو َج َّلا ِ ْراشدرفاماتےہ‪:‬لَ َك ِد َخلَ ِك ُت الِ ُدى ِ َیا َواٍَِلَ ََا ِال َ ِّ‬
‫َُع َف َُ ِه َ َ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪9‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫بیبح( َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِیہِ َوٰال ِ ٖہ‬ ‫ک ع ِ ِيد ِِی َول َِوال َ َک یَا ُم َح َّن ُد! َما َخلَ ِك ُت الدى ِ َیا۔ینعی ۺا‬
‫ۺریم‬ ‫َو َم ِيزِلَ َت َ‬
‫ْ‬
‫ۺمر ِ َلۺاہمتریۺریم ۺاہیںۺےہ‪،‬ۺںیمۺامۺ‬ ‫عرتۺو َ ْ‬ ‫َو َس َّل َه)!ںیمۺےنۺ ُد ْ یبۺاوراَ ْ ِ‬
‫ہۺ ُد ْ یبوکاسۺےیۺدیپاۺایکۺہکۺوج ِ َّ‬
‫وکاسۺیکۺاچہپمۺرکادوںۺاورۺا ۺریم ۺبیبح( َصل َّیاہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِیہِ َوٰال ِ ٖہ َو َسلَّ َه)!ارگۺمتۺہنۺوہےتۺوتۺںیمۺ ُد ْ یبۺوکۺدیپاۺ‬
‫َش ۺاہیں ۺکت ۺہک ُۺُجۺ‬ ‫ۺوفلماظتۺاٰیلعۺرضحت‪،‬ص‪)۵۲۱‬ولعمل ۺوہا ۺہک ۺ ُد ْ یبیک ۺامت ۺل ۺا ْ ی‬ ‫ِ‬ ‫ہن ۺرکات۔(اترخیِۺدقشم‪،۵۱۸/۳،‬از‬

‫ب َع َل ِیہِ ُه الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ۺوکیھب ُووُجد ۺیک ۺدوت ۺامہر ۺآاق‪،‬یکم ۺدمین ۺم ُ ْص َعفٰے َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِیہِ َوٰال ِ ٖہ َو َسلَّ َه یہ ۺ ۺ‬
‫ےک‬ ‫اَ ْ ی‬
‫م‬ ‫ْ‬
‫ْن‬ ‫ی‬
‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ُ‬
‫ْع ۺرضحت َرحِ َنۃ اہّٰلل ت َعالٰی‬ ‫ْ‬
‫ۺموُجدات ۺںیہ۔ایس ۺےی وت اَ ٰ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ََولُّس ۺےس ۺیل ۺےہ‪،‬آپ ۺیہ ۺا ِ‬
‫َص ۺاکانئت ۺاور ِع َ ْو‬‫ْ‬
‫َع َل ِیہۺرفامےتۺںیہ۔‬
‫ۺےی‪ ،‬ۺم َکییں ۺو َۺْمں ۺاہمتر ۺ‬ ‫(‪)1‬زی ۺو ۺزَ امں ۺاہمتر‬
‫ھت‬
‫ُ ِنییْں ۺو ۺانُچں ۺاہمتر ۺےی‪ ،‬ۺےنب ۺدو ۺاہجں ۺاہمتر ۺےی‬
‫تِش‬
‫ۺالغل َ َ ر‬
‫ۺکل‬ ‫ِ‬ ‫ۺروسك ۺ َ م‪ ،‬ۺامت ِل ۺا ََُم‪،‬‬
‫ِ‬ ‫ۺحدل‪،‬‬‫(‪)2‬رِفِےتش ِ َ‬
‫ۺےی‬ ‫ُووُجد ۺو َ َۺَدل‪ ،‬ۺُحُوث ۺو ۺَدِقل‪َ ،‬ۺجں ۺںیم ِ ی‬
‫ۺعں ۺاہمتر‬
‫(دحاقئِۺششخب‪،‬ۺص‪)۳۴۸‬‬

‫ااعشرۺیکۺواضتح‪:‬‬
‫(‪)1‬ایروسكۺاہلل َصل َّیاہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِی ِہ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه! ہۺاسریۺزیۺآپۺیکۺاخرطانبیئۺیئگ‪،‬ےنتجۺیھبۺزامےنۺ‬
‫آےئ‪،‬آپۺیہۺیکۺاخرط‪ ،‬ہۺاکممۺینعیۺآابدایںۺیھبۺآپۺیکۺاخرطۺاورۺامۺاکمونںۺےکۺنیکمۺیھبۺآپۺ‬
‫ںیہۺآپۺےکۺےیۺںیہ۔‬
‫یکۺاخرط‪،‬نینچۺوۺانچںۺینعیۺااسیۺواسیۺرہۺےئشۺآپۺیکۺاخرطۺہکلبۺدوونںۺاہج ۺ‬
‫(‪)2‬ایروسكۺاہلل َصل َّیا ُہّٰلل َت َعال ٰی َعلَ ِی ِہ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه!رفےتشۺآپۺےکۺدختمۺزگارۺںیہ‪،‬ۺاایبنک ء ُ‬
‫ۺورلسۺ َعلَ ِیہِ ُه‬
‫ْ‬
‫پےکۺرک ۺلیکۺاکھبریۺ‬ ‫الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ َلوۺآپۺ َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِیہِ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َهےکۺریخۺوخاہۺںیہ‪،‬امتلۺا ّ ی‬
‫ُّمۺآ ۺ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪10‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫وہایۺ ِ ََدلۺینعیۺوہانۺوہۺایۺہنۺوہ‪،‬ۺاعَلِۺدحُوثۺوہایۺَدِق ۺلینعیۺزدنیگۺوہۺایۺومت‪،‬اینۺ ۺ‬

‫وہایۺرُپاان‪،‬راتۺ‬ ‫ںیہ‪،‬ووجد ۺ‬
‫تےکۺلیفطۺںیہ۔‬ ‫پیک ِ‬
‫ۺذاتۺابرباک ۺ‬ ‫وہۺایۺ ِدمۺامۺبسۺیکۺولجہۺاساماینںۺآ ۺ‬
‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا َعل َی الِ َحب ِ ِیب!‬
‫وقلۺوکۺیکینۺیکۺدوعتۺدانی‪:‬‬
‫لاہّٰلل َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلووکاہّٰلل عَز َّ َو َج َّلۺ‬
‫رضحت ۺا ِ ْ ربامی ۺ َخل ِ ِی ُ‬
‫ِ‬ ‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!‬
‫ےن ۺامہر ایپر یبن‪،‬یکمۺدمین َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعلَ ِی ِہ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َهےکدعبامتلۺاَ ْ ی‬
‫ب َعلَ ِیہِ ُه الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ۺںیم ۺ ۺ‬
‫بس‬
‫ْ‬
‫اےنپمَّرب ۺووبحمب ۺدنبوںۺوکۺآاسوینں ےکۺاسھتۺاسھتۺتہبۺیسۺ‬ ‫ےس ۺھڑا ۺ ُرہبت َۺطرفامایےہ۔اہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ُ‬
‫ْ‬
‫ف اکشتی ۺزَ ابمۺرپۺالےنےکۺ‬ ‫وسۺدُقْہیسۺرَح ِ‬ ‫ُمتۺںیم ُۺم ۺرفامرک ۺامۺیک ۺآزام شۺیھبۺرفاماتےہ ۺاور ہ ۺ ُ ُن ِ‬ ‫ُْ‬
‫ئ‬
‫ِۺ‬
‫رضحت‬ ‫ۺندہ ۺاشیپین ۺےک ۺاسھت ۺام ۺ َُم ِی ۺوآالل ۺوکربداتش ۺرکےت ۺںیہ۔اہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ۺےن‬ ‫َبےئ ۺخ ہشی َ ْ‬
‫اربامیۺ َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلوۺوکیھبۺیئکۺزیچوںۺےکۺذرےعیآزامایاورآپۺ َع َل ِی ِہالشَّ ََلو اہّٰلل َعزَّ َو َج َّلۺےکۺلضفۺوۺرکلۺ‬
‫ْ‬ ‫ل َع ْ‬ ‫ْ‬
‫ےس ۺرہا ِ ْ ِمم ۺںیم ۺاک باب ۺوہےئ۔آپ ۺ َع َل ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ۺیک ۺوقل ۺرِشک ۺیک ۺ ْ َنت ۺںیم ۺ ُمیھت۔ ۺ‬
‫بج‬
‫عكۺںیمۺےسۺاےنپ اچچۺےسۺآاغزۺ‬ ‫ۺیوتۺرفامایۺوتۺبسۺےسۺےلہپۺاےنپۺاَ ْہۺو ِ ی‬ ‫الم َ ّ‬
‫آپۺ َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلوۺےنۺا ِ ِ‬
‫رفامایۺاورۺاُےسۺرِشْکۺےسابزۺرےنہۺاورۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّلۺوکۺیہۺم َع ْنوودِۺیقیقحۺامےننۺیکۺدوعتۺدی۔ۺاسۺاکۺہجیتنۺ ہۺالکنۺ‬
‫ْ‬
‫رقآم ۺاپکۺںیمۺ ہۺ‬ ‫ہکۺآپ ۺ َعلَ ِی ِہ الشَّ ََلوۺاکاچچۺآپۺیکۺابتۺامےنن ۺیکۺ َبےئۺآپ ۺ َعل َِی ِہ الشَّ ََلوۺاکۺ ُدشۺوہۺایگ۔ ِ‬
‫واہعق یُ وۺَںۺایب ۺ‬
‫مایکۺایگۺےہ‪:‬انُچہچنۺاپرہۺ‪،16‬وسر ٔہۺرممی‪،‬آتیۺربمن‪42،43‬ںیمۺاراشدۺوہاتےہۺ‪:‬‬
‫َت ِز َج َنہ کيزاالیناٌ‪:‬بج ۺاےنپ ۺابپ ۺےس ۺلوالا ۺ‬ ‫‪ ‬‬
‫ریم ۺابپۺویں ۺاےسیۺوک ۺوُپ اتجۺےہۺوجۺہنۺ ےنۺہن ۺدےھکۺ‬ ‫‪  ‬‬
‫ۺریم ۺابپ ۺکشیبۺ‬ ‫اورۺہن ۺھچک ۺریت ۺاکل ۺآےئ ۺا‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪11‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫ریم ۺاپس ۺ ۺوہ ۺملع ۺآای ۺوج ۺےھجت ۺہن ۺآای ۺوت ُۺَو ۺریم ۺےھچیپۺ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫الچۺآۺںیمۺےھجتۺدیسیھۺراہۺ ِداھکٔوںۺ۔‬
‫پےسۺ‬ ‫رضحتاربامی َع َل ِی ِہالشَّ ََلوےکاچچوکاب ۺ‬
‫ِتیابُمرہکۺںیمۺ ِ ۺ‬‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!آ ۺ‬
‫ْ‬
‫افصۺومالانۺ ُمۺ ّ ِی‬ ‫ۺرضحت َۺصدرۺا ْۺل ِ‬
‫سددمحمۺمیعنُۺادلِّنیۺرُمادۺ‬ ‫ِ ُْ‬ ‫ریبعتۺایکۺایگۺےہ‪،‬ۺاسۺیکۺوہجۺایبمۺرکےتۺوہےئ‬
‫رضحت ۺاربامی َعلَ ِیہِ الشَّ ََلو ۺےک ۺاچچ ۺاک ۺانلۺ‬
‫ِ‬ ‫اقمس ۺںیم ۺےہ ۺہک ۺآزَ ر‪،‬‬ ‫آابدی َر ِح َن ُۃ اہّٰلل ِ َت َعالٰی َعلَ ِیہ رفامےت ۺںیہ‪ ُ :‬و‬
‫سیط ( َر ِح َن ُۃاہّٰللِ َت َعالٰی َع َل ِیہ)ےن َۺَما کلۺاُخُنَفاک ءۺںیمۺیھباۺ اسیۺیہۺاھکلۺےہۺ‪،‬ۺاچچۺوکۺابپۺ‬
‫ۺالجكۺادلِّنیۺ ِ ی ُ و‬
‫ےہ۔اامل ۺالہم ُ‬
‫ْ‬
‫رقآم ۺرکمی ۺںیم ۺےہ‬ ‫انہک ۺامتل ۺ ُُما کل ۺںیم ۺومعمك ۺےہ ُ ُ‬
‫ۺابلوص ۺرعب ۺںیم ۺ‪ِ ،‬‬
‫‪‘‘ ﴾‬اس ۺ‬
‫ۺںیم‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫﴿‬
‫ع‬
‫ہکیآپۺ َمۺ(ینعیۺاچچ)ںیہۺ۔(زخانئۺ‬
‫ایگےہۺاب ُووُجد ۺ‬ ‫وقعیبےکۺآابک ءۺںیمۺذِ ْ ر‬
‫ۺایک ۺ‬
‫ک ۺ‬ ‫ۺ‬ ‫رضحتۺا ِ ِس ٰنع ِِیلۺوکۺرضحتۺ‬
‫ارعلافم‪،‬ص‪)۲۶۱‬‬

‫اَ ْ َ َر‬
‫لضۺآپ ۺ َعل َِی ِہ الشَّ ََلو ۺےن ۺاےنپ ۺاچچۺوکۺرہرطحۺےسۺاھجمسای ‪،‬نکیل ۺوہ ۺاےنپۺآابوۺ َا ْحدادۺےکۺ ِد ی ْی ۺوکۺ‬
‫ِْ ْ َ ْ ْ‬
‫ۺرقآم ۺاپکۺےن ۺاپرہ ۺ‪،16‬وسر ٔہ ۺرممیۺیکۺ‬ ‫س ۺ ےجہۺںیمۺوجابۺدای‪ ،‬ۺےسج ِ‬ ‫وھچڑےنۺرپرایض ۺہنۺوہا ۺاورۺانیئۺ‬
‫ظ‬
‫ںےسۺایبم رفامایۺےہ‪:‬‬‫تیربمنۺ‪ 46‬ۺںیمۺامۺل َفْ وو ۺ‬
‫ع‬ ‫آ ۺ‬
‫ْ‬
‫َتزِ َج َنہ کيزاالیناٌ‪:‬لوال ۺایک ُ وَ ۺریم ُ د‬
‫ۺحأوںۺ‬
‫ْ‬
‫‪ ‬ےس ُۺم ۺاتریات ۺےہ ۺا ۺاربامی ۺکشیب ۺارگ َُو ۺ‬
‫ابز‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫ہنۺآایۺوتۺںیمۺےھجتۺرھتپأوۺرکوںۺاگۺاورۺھجمۺےسۺزَ امہنۺ‬ ‫‪ ‬‬
‫درازۺکتۺےبۺالہقۺوہاجۺ۔‬

‫ڈنھٹیۺآ‪:،‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪12‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫آپۺ َعلَ ِی ِہالشَّ ََلوۺےکۺاچچۺےنۺبجۺآپۺیکۺابتۺامےننےسۺا ِاکنرۺایکۺاوروہۺیھبۺآپۺاکۺ ُدشۺوہۺایگ ۺوت‬
‫اسۺےکۺدعبآپ ۺ َعلَ ِی ِہالشَّ ََلوۺےنۺاینپۺوقلۺوکۺدوعتۺدیۺوت ۺاُوہنںۺےنیھبۺآپۺ َعلَ ِیہِ الشَّ ََلوۺیکۺابتۺامےننۺےسۺ‬
‫ا ِاکنررکۺدای۔رگمآپۺ َع َل ِیہِ الشَّ ََلو ُلسُمۺاینپۺوقلۺوکیکینۺیکۺدوعتۺدےنیۺاورۺاُ ںیہۺ ُکف ْررۺوۺرِشکۺیکۺاَدنریھیۺ‬
‫ْ‬
‫وادِویں ۺےس ۺاکنےنل ۺےکےی ۺرمک ۺہتسب ۺرےہ ۺرگم ۺوہ ۺابز ۺہن ۺآےئاوروہ ۺ ۺیھب ۺآپ ۺ َعلَ ِی ِہ ْ ْالشَّ ََلو ےک ۺ ُد ۺ‬
‫ش‬
‫َ‬
‫‪َ ﴾ ‬تزِ َج َنہ کيزاالیناٌ‪:‬لوےل ۺا ںیہ ْۺق ۺرکدو ۺای َۺْدو۔‬ ‫وہےئگاور ۺےنہک ۺےگل۔﴿ ‪‬‬
‫ْ‬
‫ن ُۺادلِّنی ۺرُمادآابدی َر ِح َن ُۃ اہّٰلل ِ َت َعالٰی َع َل ِیہ رفامےتۺ‬ ‫ۺسددمحم َ ی‬ ‫ۺم َ ّ ِی‬ ‫(اپرہ‪،۲۰:‬ۺاوبکنعلت‪َ )۲۴:‬صدراالَافلض ۺرضحت ُ ْ‬
‫ُْ‬
‫َْ‬
‫م‬
‫ںیہ‪ :‬رمنود ۺاور ۺاس ۺیک ۺوقل ۺآپ ۺ َعلَ ِیہِ الشَّ ََلووک َۺْ ۺلاےنل ۺرپ ۺ ُ ّنف ِق ۺوہ ۺیئگ ۺاوراُوہنں ۺےن ۺآپ ۺ َعلَ ِی ِہ الشَّ َلَ و ۺوک‬
‫سِش سِش‬ ‫ٰ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫اکی ۺاکممۺںیم َ یۺقدرکدای ۺاور ۺقر ۂ ۺوکٰۺںیم ۺاکی ۺامِرت ۺانبیئ ۺاور ۺاکیۺہنیہم ۺکت ۺششوششِۺامتل ۺ م ۺ مۺیکۺ‬ ‫َ‬
‫ْ‬
‫ۺتۺےس ۺوَاۺںیم ۺرپواز ۺرکےن ۺواےل ۺرَپدن ۺ‬ ‫ۺجۺ ںی ۺاوراکیۺمیظع(ھڑی)ۺآۺ‪َ ،‬ۺْیئ ۺ‪،‬سجۺیک َ ِھ‬ ‫ڑکلایں َ ْ‬
‫ےنکنیھپیکۺوتپ)ڑھکیۺیکۺاورۺآپ ۺ َعلَ ِی ِہالشَّ ََلووکۺابدن ۺرکاسۺ‬ ‫نَم۔ج۔بِنیق۔رھتپۺ ۺ‬ ‫َ‬ ‫َج ۺاجےتۺےھت ۺاور ۺاکیۺقینجن ۺ(‬
‫ْْ ْ‬
‫ۺزابم ۺابُم َرک ۺرپاھت ۺ َح ِش ِب َی اہّٰللُ َو ن ِِع َه‬ ‫ِ‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫َل‬
‫َ‬ ‫الشَّ‬ ‫ِ‬ ‫ہ‬ ‫ی‬ ‫ل‬‫َ‬
‫َ ِ‬ ‫ع‬‫ۺ‬ ‫آپ‬ ‫ۺ‬ ‫ق‬ ‫ںیم ۺرھک ۺرکآ ۺ‪ ،‬ۺںیم ۺاکنیھپ ۺ‪،‬اس ۺ َو‬
‫ل(ینعیۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ےھجمۺاکیفۺےہۺاورۺایکۺیہۺااھچۺاکراسز)‪،‬ربجلیِۺاَیۺ َع َل ِی ِہالشَّ ََلوےنآپ َعلَیِہِالشََّلَ وۺ ۺ‬
‫ےس‬ ‫ال َِوک ِِی ُ‬
‫َعرضۺایکۺہکۺایکۺھچکۺاکلۺےہۺ؟ ۺآپ ۺ َعل َِی ِہ الشَّ ََلو ےنۺرفامایۺمتۺےسۺ ںیہ ۺ‪،‬ربجلیئ ۺ َعل َِیہِالشَّ ََلو ےنۺرعضۺایکۺ‪ :‬ۺوت‬
‫ب ۺ َعزَّ َو َج َّل ےس ۺوساكۺےئجیکۺ!ۺرفامای‪:‬وساك ۺرکےنۺےس ۺاسۺاکۺریم ۺاحك ۺوکۺاجاننۺریم ۺےئۺافکتیۺ‬
‫اےنپۺ َر ّ‬
‫ۺےن ۺاُس ۺآ‪ ،‬ۺوکمکح ۺرفامای‬ ‫رکات ۺےہ۔(زخانئ ۺارعلافم‪،‬اپرہ‪ ،۱۷:‬ۺاالایبن‪ ،‬ۺتحت ۺاالٓۃی‪)۶۸:‬بت ۺاہّٰلل‬
‫َعزَّ َو َج َّل‬

‫‪﴾  ‬تَزِ َج َنہ کيزاالیناٌ‪:‬ا ۺآ ۺ‪ ،‬ۺوہ ۺاج ۺڈنھٹی ۺاور ۺالسیتمۺ‬ ‫﴿‬
‫اربامیۺرپ۔ۺ(اپرہ‪،۱۷:‬ۺاالایبن‪)۶۹:‬وتۺآۺ‪،‬ۺےنۺوساۺآپۺیکۺدنبشۺ(رویسںۺوریغہ)ےک ۺاورۺھچکۺہن َۺْای ۺاورآۺ‪،‬ۺیکۺ‬
‫رگیمۺزالئۺوہۺیئگۺاورۺروینشۺابیقۺریہ۔(زخانئۺارعلافم‪،‬اپرہ‪،۱۷:‬ۺاالایبن‪،‬ۺتحتۺاالٓۃی‪)۶۹:‬‬

‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا َعل َی الِ َحب ِ ِیب!‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪13‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫آزام شۺرپۺ َصبْررۺاایبنک ءۺاکۺرطہقیۺےہ‪:‬‬

‫سانا ِ ْبرامی َعلٰی ىَب ِ ِّی َي َاو َع َل ِی ِہ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو‬
‫رضحتۺ َ ّ ِی ُ د‬
‫ےھٹیمےھٹیماالسیم اھبویئ!داھکیآپۺےن! ِ‬
‫ْ ْ‬
‫ب‬‫ص‬
‫یۺک ۺیکۺدوعتۺدےنیۺںیمۺہ یسۺ ِمّتۺ‪،‬ا ِ ْسیقاتم‪،‬وحےلصۺاور َ ْررےسۺاکلۺایل۔ۺےلہپآپۺ‬ ‫ےنۺاینپۺوقلۺوکۺدِ ی ْ ِ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ےکرھگۺواےلۺآپۺےکۺ ُدشۺوہےئۺ‪،‬رھپۺآپۺ َع َل ِی ِہالشَّ ََلویکۺوقلۺ ۺ‬
‫یھب ُدشۺوہۺیئگ‪،‬اسۺےکۺاب ُووُجد‬ ‫َع َل ِی ِہالشَّ ََلوۺ ۺ‬
‫ۺدوعتۺ ِد ی ْی اچنہپانۺرَتکۺہنۺرفامای ۺ‪،‬ہکلب ۺامۺیکۺا ِ ْْصحۺیک ۺوکشش ۺاجریۺریھک۔اہیںۺکتۺ‬ ‫آپ ۺ َعلَ ِی ِہ الشَّ ََلو ےن ِ‬
‫ْ‬
‫ہک ُۺاوہنںۺےنآپۺ َع َل ِی ِہالشَّ ََلووکۺزِ ْندہۺآ‪،‬ۺںیم َۺْۺےنۺاکۺہلصیفۺرکۺایل‪َ ،‬ۺیۺیھبۺآپ ۺ َع َل ِی ِہالشَّ ََلوےنۺام ۺےکۺ‬
‫سانربجلیۺِ ۺای َع َل ِیہِ الشَّ ََلو ےناحضۺرِ‬ ‫ْْ ْ‬ ‫ج‬
‫رضحت ۺ َ ّ ِی ُ د‬
‫ِ‬ ‫آےگ ُھکناوگارا ۺہن ۺایکاور ََ ِك ۺ َصب ْرردےئھکی!اُس ۺ َوق‬
‫سدان ۺا ِ ْبرامی‬
‫وہرکرعض ۺیھب ۺیک ۺہک ۺوکیئ ۺاحتج ۺےہوترفامںی ۺوُپری ۺرکدوں؟رگمرُقابم ۺاجےی! رضحت ۺ َ ّ ِی ُ‬
‫ْ ْ‬
‫لاہّٰلل َعلٰی ىَب ِ ِّی َيا َو َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ۺرپ ۺہک ۺاس ۺ َو ْق یھب ۺ َصب ْرر ۺورِاضۺےک ۺرکیپ ۺےنب ۺرےہ۔ا ِسۺواےعقۺےسۺ‬
‫َخل ِ ِی ُ‬
‫شیپ‬‫اُم ۺاالسیم ۺاھبویئںۺوکیھبۺ َد ْرس ۺاحلصۺرکانۺاچےیہۺوجۺراہِۺدخاۺ َعزَّ َو َج َّلۺںیمۺیکینۺیکۺدوعت ۺدےتیۺوہےئۺ ۺ‬
‫ِ‬ ‫مص ْ‬
‫و‬‫َل‬
‫َ‬ ‫الشَّ‬ ‫ه‬‫ہ‬‫ی‬ ‫ل‬
‫َ‬ ‫ع‬
‫بک ء ۺرکال ۺ َ ِ ِ ُ یکۺ‬ ‫ۺشہ ۺرکےت ۺرظنآےت ۺںیہ۔ ۺاید ۺرےئھک! ِد ی ْی ۺیک ۺغیلبت ۺرکان ۺاَ ْ ی‬ ‫آےن ۺوایل ۺ ُ ینینووں ۺرپ و‬
‫ْ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫مس ۺویتسہں اکرطہقیۺ‬ ‫س ۺرکہمی ۺےہ ۺاوراس ۺراہ ۺںیم ۺےنلم ۺوایل ۺت یووں ۺرپ ۺ َ ْرر ۺرکان ۺیھب ۺا ِیہن ۺ ُ َ َّ د‬
‫ب‬ ‫ص‬ ‫ن‬ ‫ف‬‫کل‬ ‫ُ َّ ِ‬
‫ےہ۔اہّٰللعَزَّ َو َج َّل اَایبنو رُم َسلییں َعلَ ِیہِ ُه الضَّ لٰوۃُ َوال َّت ِشل ِ ِیهاوراَ ْوایلےئ ۺاکنیلم َرحِ َن ُہ ُه ا ُہّٰلل ا ِل ُنب ِیِن یک ۺآزام شۺ‬
‫ب َعزَّ َو َج َّلاینپ ۺرتمح ۺےساُ ۺ‬
‫ ںیہ‬ ‫ر‬ ‫می‬ ‫ورک‬ ‫ۺ‬ ‫ْ‬
‫ح‬ ‫ی‬ ‫رفاماتےہ ۺاورام َۺُم ِئی ۺوآالل ۺرپ ۺ َصبرر ۺرکےن ۺ ۺرپ ۺوہ ۺر ِ‬
‫َ ّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫جووثابۺاور ُبد َد َراجت ۺےس یھب ۺونازاتےہ۔ںیمہ ۺیھب ۺاچےیہ ۺہکۺبجۺیھب ۺیکین ۺیک ۺدوعت‬ ‫ےبامُشراَ ْ ر‬
‫ْ‬ ‫ْْ ْ‬
‫اخطراےسۺربداتشۺرکےتۺ‬ ‫ق ںیہک ۺ ُُمت ۺاورمُصنیینووں ۺاک اسانمرکانڑپ ۺوت ۺرِاضےئۺا ِیہٰل ۺیکۺ ِ‬ ‫دےتی َو‬
‫وہےئ ۺ َصبْرر ۺےس ۺاکل ۺںیل۔ا ِ ٌِ َش اا َءاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل اس ۺیک ۺربتک ۺےس ۺاَ ْجرووثاب ۺاکزخاہن ۺامہر ۺاہھت آےئۺ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪14‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫ئ‬
‫ۺںیمدورَفایۺِم ُ ْصعفے ٰ َصلَّیا ُہّٰلل َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ُُسۺاورلمعۺاک َحد ہبۺدیپا ۺ‬
‫ےئجیک۔‬ ‫ۺض ۺ‬ ‫اگ۔اس ِ ْ‬
‫ت ۺرپ ۺ َصبْرر ۺایک اہیں ۺکت ۺہک ۺاسۺ(م ُص یین ْت )وک ھ ّ‬ ‫مصی ْ‬
‫ۺاّچ ۺ َصبْررۺےک ۺاسھت ۺولاٹ ۺدای‬ ‫(‪ ’’)1‬سج ۺےن ۺ ُ ین‬
‫وتاہّٰلل ۺابت َۺر َ‬
‫ک ۺ َواعتٰیل ۺاس ۺےک ۺےئ ۺنیت ۺوس(‪ )300‬ۺ َد َر ۺاجت ۺےھکل ۺاگ ۺ‪،‬رہ ۺاکی ۺ َد َرہج ۺےک ۺامنیَب(ینعیۺدر بام)‬
‫وہاگۺ۔‘‘(ۺاَ ْ َۺلعِمُۺال َّصع ِبیرۺرلل ِ ُّسییُ ْوو ِط ّی ص ۺ‬
‫‪۳۱۷‬دحثی ‪)۵۱۳۷‬‬ ‫زیوآامسمۺاک ِ ۺ‬
‫ۺافِص ۺ‬ ‫ۺ‬
‫ْ‬
‫(‪’’)2‬اہّٰلل َعزَّ َو َج َّلدنب ۺوک ۺفیلکت ۺںیم ۺ ُم ۺرےہ ا ۺےہ ۺاہیں ۺکتۺہک ۺوہ ۺفیلکت ۺاس ۺےک ۺامتل ۺانُگ ۺہ‬
‫ْ‬ ‫َ‬
‫ِمۺدیتیۺےہ۔(ادتسملرک‪،‬اتکبۺاانجلزئ‪،‬اببۺارملضی نیکنتۺہلۺنم۔۔۔۔۔۔ۺاخل‪،‬ۺادحلثی‪،۱۳۲۶ :‬ۺج‪،۱‬صۺ‪)۶۶۸‬‬

‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا عَل َی الِ َحب ِ ِیب!‬
‫غِ‬
‫ْصقۺےکۺا ِاحتمں‪:‬‬
‫سانا ِ ِس ٰن ِع ِیل َعلَ ِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلورضحتۺ َ ّ ِی ُ‬
‫سداناربامیۺ‬ ‫رضحت َ ّ ِی ُ د‬
‫ِۺ‬ ‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!‬
‫ع‬ ‫َ‬ ‫ت‬ ‫ْ‬
‫ہا‬ ‫ي‬ ‫ع‬ ‫ی‬ ‫ل‬‫ا‬‫ع‬
‫ۺُمہمۺرضحتۺیبۺیبۺاہرجہۺ َ َ ُ َ ٰ َ ِ ےکۺ ںۺِۺابُم َرکۺےسۺدیپاوہےئ۔اۺمۺ‬ ‫ت‬‫َ‬ ‫ہّٰلل‬ ‫ا‬ ‫ِی‬ ‫ض‬ ‫ر‬ ‫َع َل ِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلویکۺزوہجٔ ُ ْ ر‬
‫ساناربامی) َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلورپ َو ْح ۺانزِك ۺوہیئ ۺہک ۺآپ رضحت ۺاہرجہ ۺ َرض َِی‬
‫یک ۺدیپا ش ۺےکدعبآپ(رضحتۺ َ ّ ِی ُ د‬

‫اہّٰللُ َت َعالٰی عَ ِي َہااور ا ِ ِس ٰنع ِِیل َعلَ ِی ِہ الشَّ ََلووک ۺاُس ۺَزی ۺںیم ۺوھچڑآںی ۺاہجں ۺےب ۺآب ۺو ۺایگہ(ۺینعی ۺےبۺروقن)ۺ‬
‫دیمام ۺاور ُخ ۺاڑویںۺےکۺوِساۺھچک یھبۺ ںیہۺےہ۔انُچہچن ۺرضحت ۺاربامی َعلَ ِی ِہالشَّ ََلو ےنۺرضحتۺاہرجہۺ‬

‫رضحت ا ِ ِس ٰنع ِِیل َع َل ِیہِ الشَّ ََلووکاسھت ےلرکرفسرفامایاوراُس ۺہگج ۺآےئ ۺاہجں ۺ ع ْن ۺۂ‬
‫َک‬ ‫َرض َِی ا ُہّٰلل َت َعالٰی َع ِي َہا اور‬
‫ْْ ْ‬ ‫ظ‬
‫َ‬
‫م‬ ‫مُع ّ مہۺےہ۔اہیں ۺاسۺ َوق ۺہنۺوکیئۺآابدیۺیھت ۺہن ۺوکیئ ۺہمشچ‪،‬ہنۺ ُدورۺ ُدورکت ۺاپین ایآدیم ۺاک ۺوکیئۺانلۺوۺاشن ۺ‬ ‫ظ‬

‫اھت۔اکیۺوتہشۺدامۺںیمۺھچکۺوجھکرںیۺاوراکیۺمَسکۺںیمۺاپین‪،‬ۺرضحتۺاربامی َعلَ ِی ِہالشَّ ََلو واہںۺرھکۺرکۺرواہنۺ‬

‫وہ ۺےئگ۔ ۺرضحتۺاہرجہ ۺ َرض َِی اہّٰللُ َت َعالٰیعَ ِي َہاےنۺرفایدیک‪ :‬ۺا ۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ےک ۺیبن ۺاسۺ ُسیْسامۺایبابمۺںیمۺاہجںۺ‬
‫یئکابررضحتۺاہرجہۺ َرض َِی‬
‫ںاجۺرےہۺںیہۺ؟ ۺ‬ ‫ایروم ْداگرۺوھچڑرکۺاہک ۺ‬ ‫ےب َ َ د‬ ‫م ِنۺےہۺہنۺوخمار‪،‬آپ ۺ‬
‫ۺںیمہ ۺ‬ ‫ہنۺوکیئۺ ُ و‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪15‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫ا ُہّٰلل َت َعالٰی َع ِي َہا ےن آپۺوک ۺاکُپراۺرگمآپۺےن ۺوکیئ ۺوجابۺ ںیہۺدای۔آرخںیم ۺرضحت ۺاہرجہ َرض َِی اہّٰللُ َت َعالٰیعَ ِي َہا ۺ‬
‫ےن‬
‫وُساكۺایک ۺہکۺآپۺا ِانتۺرفامۺدےئجیۺہکۺآپۺےن ۺاینپ ۺرَمیضۺےسۺںیمہ اہیں ۺال ۺرک ۺوھچڑا ۺےہ ۺایۺ ُحدا َو ْندۺ ِدُقُّ ْو ۺ‬
‫س‬
‫َعزَّ َو َج َّل ےکۺمکحۺےسۺآپۺےنۺااسیۺایکۺےہ؟ۺوتۺآپۺ َع َل ِی ِہالشَّ ََلو ےنۺرفامایۺہکۺا ۺاہرجہۺ!ۺںیمۺےنۺوجۺھچکۺایکۺےہۺو ۺہ‬
‫ئ‬
‫ےھجم‬
‫ی‪،‬ۺ ۺ‬ ‫اہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ےکمکح ۺےس ۺایک ۺےہ۔ ہ ۺن ۺرکرضحت ۺاہرجہ ۺ َرض َِی اہّٰللُ َت َعالٰی َعيِ َہا ےن ۺاہکۺہک ۺاب ۺآپۺاج ی‬
‫ئ‬
‫طم ۺےہ ۺہک اہّٰللرکمی َعزَّ َو َج َّل ےھجم ۺاور ۺریم ۺےچب ۺوک ۺاضئ ۺ ںیہ ۺرفامےئ ۺاگ۔ۺ‬
‫ِ‬ ‫یقیِ ۺاکلم ۺاوروُپرا ۺوُپراا ِ ْ ی‬
‫ْ‬
‫ۺبک ۺاور ۺایپسۺاکۺعَل َنہۺوہاۺ‬ ‫حۺوہاجےن ۺرپرضحت اہرجہۺ َرض َِی ا ُہّٰلل َت َعالٰی َعيِ َہارپ ُ و‬ ‫دنچۺدونںۺںیمۺوجھکرںی ۺاوراپینۺ َ ْ‬
‫ُۺخۺوہایگۺاورۺہچب ُ و‬
‫ۺبکۺوۺایپسۺےسۺڑتےنپۺکاگ۔ۺرضحتۺاہرجہۺ َرض َِی اہّٰللُ َت َعالٰی َعيِ َہا‬
‫اورۺامۺےکۺےنیسۺںیمۺ ُدود‬
‫ت ْ‬
‫ۺوکیئرُا ۺ‬
‫ۺاپیناک ۺ‬ ‫ےنۺاپینۺیکۺالتشۺوۺ ُ ْصَّ ووۺںیمۺاستۺ(‪)7‬رکچ َۺصۺورَمْ َوہ ۺ‬
‫ۺیکدوونںۺاڑویںۺےکۺکاگےئۺ‪،‬رگم ۺ‬ ‫خ‬
‫ُدور ۺ ُدور ۺکت ۺ ںیہ ۺالم۔رضحت ۺا ِ ِس ٰنعِ ِیل َعلَ ِی ِہ الشَّ ََلو ۺایپس ۺیک ۺدشت ۺےس ۺاڑیایں ۺکٹپ ۺکٹپ ۺرک ۺرو ۺرےہۺ‬
‫ےھت۔ ۺرضحت ۺربجلیئ َعلَ ِی ِہ الشَّ ََلو ۺےنآپ ۺیک ۺاَڑیویں ۺےک ۺاپس ۺزَ ی ۺرپاانپریپامررکززمل ۺاک ۺ َھت ْشمہ ۺاجر ۺ‬
‫ی‬
‫ْ‬
‫م ِئ رضحت ۺالیعمس ۺ َعل َِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو ۺیک ۺاڑیی ۺےس ۺاجری ۺوہا(رماٰۃۺاانملحیجۺ‪)۶۷/۴،‬‬‫رکدای۔اکی ۺرواتی ۺےک ۺ ُ َ‬
‫ْ‬
‫اس ۺاپین ۺںیم ۺ ُد ْود ۺیک ۺاخ ِط َّنیت ۺیھت ۺہک ۺ ہ ۺذِغا ۺاوراپین ۺدوونں ۺاک ۺاکل ۺرکات ۺاھت۔انچہچن یہی ۺزَ ِمزَ ْل ۺاک ۺاپینۺیپ ۺ ۺ‬
‫یپ‬
‫رکرضحت ۺاہرجہ ۺ َرض َِی ا ُہّٰلل َت َعالٰی َع ِي َہااوررضحت ۺا ِ ِس ٰنعِ ِیل َعل َِی ِہ الشَّ ََلو ۺزِ ْندہ ۺرےہ۔اہیں ۺکت ۺہک ۺرضحتۺ‬
‫ا ِ ِس ٰنعِ ِیل َعل َِیہِ الشَّ ََلو ۺوجام ۺوہ ۺےئگ ۺاور ِۺشر ۺرکےن ۺےگل ۺوت ِۺشرۺےک ۺوگتش ۺاور ۺزَ ِمزَ ْل ےک ۺاپین ۺرپ ُۺگرر َۺَۺر‬
‫ۺجاےت ۺوہےئ ۺاس ۺدیمام ۺںیم ۺآےئ ۺاور ۺاپین ۺ ۺاک‬ ‫وہےن ۺیگل۔رھپ ۺلیبقٔ ۺرُجۺْ ُہ ۺےک ۺھچک ۺول‪ ،‬ۺاینپ ۺرکبویں ۺوک َ ھ ر‬
‫َھت ْشمہ ۺدھکی ۺرک ۺرضحت ۺاہرجہ ۺ َرض َِی اہّٰللُ َت َعالٰی َع ِي َہا یک ۺا ِاجزت ۺےساہیں ۺآابد ۺوہ ۺےئگ ۺاوراس ۺلیبق ۺیکاۺ کی ۺ ۺ‬
‫ڑلیک‬
‫ْ ْ‬
‫یوہۺیئگ۔‬‫کیآابد ۺ‬ ‫ف َر ْفۺاہیںاۺ ۺ‬
‫یھبوہۺیئگ اورۺ َر ْ ۺ‬ ‫ےسۺرضحت ا ِ ِس ٰنعِ ِیل َعلَ ِی ِہالشَّ ََلوۺیکۺاشد ۺ‬
‫ی ۺ‬
‫(اجعبئۺارقلآمۺعمۺرغابئۺارقلآم‪،‬ۺص‪،۱۴۵‬ۺًاصخلم)‬

‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا َعل َی الِ َحب ِ ِیب!‬
‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪16‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫اِاطتع ُگراروہوتۺااسی!‬
‫سدانا ِ ْبرامی‬ ‫ےھٹیمےھٹیم االسیم اھبویئ!اس ۺواےعق ۺےس ۺںیمہ ہ ۺولعمل ۺوہا ۺہک ۺرضحتۺ َ ّ ِی ُ‬
‫ْ‬
‫ُ‬
‫ب ۺ َتٰیل ۺےک ۺتہب ۺیہ ۺا ِاطتع ۺگرار ۺاور ۺرفامربندار ۺےھت ۺہک(آپۺےنۺرِاضےئۺا ِیہٰلۺیکۺاخرط‬ ‫َع َل ِیہِ الشَّ ََلواےنپ ۺ َر ّ‬
‫اانپ)وہ ۺہچب ۺسج ۺوک ۺھڑی ُداعٔوں ۺےک ۺدعب ۺھڑاھےپ ۺںیم ۺاپای ۺاھت‪ ،‬ۺوجآپ ۺیک ۺآوھکنں ۺاک ُۺَوراوردك ۺاک ۺرُور ۺاھت‪،‬ۺ‬
‫ف ِْعرری ۺوطررپرضحت ۺا ِ ْ ربامی َعلَ ِی ِہ الشَّ ََلو ۺاس ۺوکیھبک ۺاےنپ ۺےس ۺدُجا ۺ ںیہ ۺرکےتکس ۺےھت‪ ،‬ۺرگم اہّٰللعَز َّ َو َج َّل ۺ ۺ‬
‫یک‬
‫راض ۺیکۺاخرط ۺاےنپۺایپر ۺرَفزَ ْند ۺاورۺزوہجۺوک ۺوادٔیۺتَ ْظحا ۺیکۺ ُاسۺ ُس ْیسامۺہگجۺرپۺوھچڑ ۺآےئ ۺاہجںۺَۺاپھُےنۺوکۺ‬
‫ب‬ ‫ْ‬
‫مو ِنۺ‬ ‫َد َر ْخ ۺاک ۺ اّت ۺاور ِھ یۺِس ۺ ُجھاےن ۺوک ۺاپین ۺاک ۺاکی ۺس َعررہ ۺیھب ۺ ںیہ اھت‪ ،‬ۺہن ۺواہں ۺوکیئ ایر ۺو َ َۺمد ْداگر ۺ‪،‬ۺہنۺوکیئ ۺ ُْ‬
‫ْ‬
‫ۺشتۺِ‬ ‫ںیمدكۺ َدڑھا ےنکۺاتگل‪،‬ۺہکلب ِ ّ دَ‬ ‫سےکۺۺےنیسۺ ۺ‬ ‫ۺتورۺیہۺےسۺاُ ۺ‬ ‫ُ‬ ‫وکیئوہاتۺوتۺاشدیۺا ِسۺےک َ ّ‬
‫ےس ۺ‬ ‫ںیم ۺ‬
‫ووخمارۺ ۺ۔مہۺ ۺ‬
‫لاہّٰلل َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلو‪،‬اہّٰلل عَز َّ َوجَ َّل اک ۺ ہ ۺمکح ۺنۺرکۺہنۺ‬ ‫َ‬
‫م ۺےسدك َ ھۺپ ۺاجات۔رگم ۺرضحت ۺاربامی َخل ِ ِی ُ‬
‫عَ‬
‫َ‬ ‫ع‬
‫ۺناھكۺوہےئۺہکلب ۺوفراًۺیہ ۺاےنپۺ‬ ‫ۺبر ۺںیمۺڑپ ‪،‬ۺہنۺ َر ْبۺو ۺ َمۺےس ِ د‬ ‫ۺَدۺوہےئ‪،‬ۺہن ۺاکی ۺہحملۺےکۺےئ ۺوسچ ِ ھ‬ ‫فَْ‬ ‫ِْ ر‬
‫ب َعزَّ َو َج َّل اکمکح َۺب ۺالےن ۺےک ۺےئ ۺویبی ۺاور ۺےچب ۺوک ۺےل ۺرکۺلُمِۺاشلۺےسۺَزیِۺہکمۺںیمۺےلچ ۺےئگ ۺاورۺ‬
‫َر ّ‬
‫واہں ۺویبی ۺےچب ۺوک ۺوھچڑ ۺرکلمِ ۺاشل ۺواسپ ۺآےئگ۔ ۺاہّٰللُ ا َ ِکب َر! ۺاس َ د‬
‫ِ ْ‬
‫اطع ۺص ِعاری ۺاور ِ ۺ‬
‫ۺوجش‬ ‫ۺح ہبٔ ۺا َ‬
‫یاجںۺرُقابم!‬ ‫یرپۺامہر ۺ‬
‫رفامربندار ۺ‬
‫سَْ‬
‫یّ‬ ‫ِ ْ‬
‫اشع ۺرکےن ۺ‪ ُ ،‬نییں ۺےنھکیس ۺاورۺ‬ ‫ا ۺاکش!مہ ۺیھب ۺرِاضےئ ۺا ِیہٰل ۺیک ۺ ِ ر‬
‫اخطا ِالسل ۺیک ۺرَتوِجی ۺوا َ‬
‫ولوگںۺںیم ۺیکینۺیک ۺدوعتۺوکۺاعلۺرکےنۺےئلیکوُخدۺیھب ۺاور ۺاےنپ ۺ ِجگررۺاپروں‪،‬آوھکنںۺےکۺاتروںۺوکۺوُخدۺےسۺ‬
‫دُجارکےکیئک ۺاسولں ۺایونیہمں ۺےئلیک ۺ ںیہ ۺہکلب ۺےنیہم ۺںیم ۺ ِضرف ۺنیت (‪)3‬دم ۺےئلیکراہِ ۺ ُحدا َعزَّ َو َج َّل ںیمۺ‬
‫ْ‬
‫ۺوارسں ۺر ۺ‬ ‫اقشم ۺروسك ۺےک ۺاسھت ۺدمین ۺاقولفں ۺںیم ۺرفس ۺرپ ۺرواہن ۺرکےن ۺواےل ۺنب ۺاجںی۔ ۺہتفہ ُ َّ و‬ ‫اع ِ‬
‫ۺَك ۺنب ۺاجےئ ۺ۔‬ ‫اامتجہ ع ۺںیم ۺاےنپ ۺدھجمسار ۺاور ۺھڑ وچبں ۺےک ۺاسھت ۺوُخد ۺیھب ۺرِشتک ۺرکانامہرا َ ْ ُ و‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪17‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫َْ‬ ‫َْ‬
‫ِ‬ ‫ّ‬ ‫ُ‬
‫سوںۺرپلمعۺرکےنۺاوراےنپۺوچبںۺوکیھبۺسوںۺرپلمعۺیکۺرتبیغۺدالےنۺ‬ ‫داڑیھ‪،‬امعہمۺرشفیۺاوردرگیۺ ُ ّ‬
‫ۺبیصنوہاجےئۺ۔‬
‫ۺ‬ ‫یکۺ َصعا َدت‬
‫ْ‬
‫رہ ۺ یس ۺوک ۺ ُدوں ۺیکین ۺیک ۺدوعت‬ ‫ۺحتم‬‫سں ۺیک ۺرکوں ۺوُخب ِ ْ د‬ ‫ُ َّ و‬
‫ْ‬
‫ایحا ۺ ھج ۺےس ۺریمی ۺ ُداع ۺےہ‬
‫ُ د‬ ‫کین ۺںیم ۺیھب ۺونبں ۺا ِل ْ َِّحا ۺےہ‬
‫(واسلئِۺششخب‪،‬ۺص‪)۱۳۹‬‬

‫َصلَّی اہّٰللُ َت َعالٰی َعلٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا عَل َی الِ َحب ِ ِیب!‬
‫رایضۺرباضےئۺا ِیہٰل‪:‬‬
‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!رضحت ۺ َ ّ ِی ُ د‬
‫ساناربامی َعلٰی ىَب ِ ِّی َي َاو َعلَ ِیہِ الضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلویکۺاسریۺ‬
‫یآایوتآپۺےنلیمعتۺرکےتۺ‬ ‫ۺحا َعزَّ َو َج َّلںیمۺرُقاباینںۺدےتیوہےئ ُگرری۔بجۺیھبۺمکحِ ُۺحدا َو ْند ۺ‬ ‫یگراہِ ُ د‬ ‫زِ ْند ۺ‬
‫ْ‬
‫رک ۺام ۺیک ُۺم َ َلۺیلیھ‪ ،‬ۺ‬
‫یھبک‬ ‫یھبکۺرھگ ۺواولں ۺوکۺرِشکۺےسۺرواکۺوتۺیھبک ۺوقل ۺوکیکین ۺیکۺدوعتۺد ۺ ْ‬ ‫وہےئ‬
‫ق وکۺوتدیحۺورِاستۺاکۺاغیپ ِلۺک ۺانُسایۺوتیھبکۺاےنپۺوقلۺےکۺاہوھتں َ‬ ‫ْ‬
‫ْ ْ‬
‫ۺآن َۺَد ۺںیمۺ َجلناڑپا‪،‬ۺۺھڑیۺ‬ ‫ابداشہۺِ َو‬
‫َ‬
‫ۺِروخارۺےٹیبۺوکۺاسۺیکۺوادلہۺےکۺاسھتۺل َ ْ ۺ‬
‫ق‬ ‫ۺباھےپۺںیمۺاحلصۺوہےنۺواےل ِ یْ‬ ‫اچوتہںۺاورۺرُمادوںۺےکۺدعب ُ ر‬
‫َ‬
‫و َد ْقۺ(ینعیۺوریاہن) ۺایبابم ۺ ۺاور ۺجھینیل ۺدیمام(وہۺدیمامۺاہجںۺوکیئۺاس ہۺداردرتخۺہنۺوہ) ۺںیم ۺ َرب ۺعَز َّ َو َج َّلےکمکح ۺےس ِ َْ‬
‫بۺری‬ ‫ّ‬
‫ یس ۺ ُدوینی َۺسر ۺےک ۺاَالیکوھچڑ ۺدای‪ ،‬ۺوت یھبک ۺایس ۺےٹیبۺیک ۺنَل ۺوانزُ ک ۺرگدم ۺرپ ۺاےنپ ۺاہوھتں ۺےس ھ ُۺھری‬
‫الچےن کت ۺرُگزی ۺہن ۺایک۔اَ ْ َلرض ۺآپ ۺ َعلَ ِیہِ الشَّ ََلویک ۺامتل ۺزِدنیگ ۺا ِاطتعِ ۺایہٰل ۺںیم َ َۺَر ۺوہیت ۺرظنآیتۺ‬
‫س‬‫ۺدااتسم ۺایحت ۺاک ۺاکی ۺاکی ۺوگہش ۺرِاضےئ ۺا ِیہٰل ۺںیم ۺرایض ۺرےنہ ۺاک ۺ َد ْر ۺ‬ ‫ِ‬ ‫ےہ۔آپ ۺ َعل َِیہِ الشَّ ََلو ۺیک‬
‫ۺصۺدرکوڑۺرَم!ابح!ۺاکش!ۺہکۺمہۺیھبۺ‬ ‫داتیےہ۔آپۺ َعل َِیہِ الشَّ ََلوۺاکۺرہاحكۺںیمۺرایضۺرَباضےئۺا ِیہٰلۺرےنہ َ‬
‫ۺاکحد ہب َ ْ‬
‫آپ ۺ َعلَ ِی ِہ الشَّ ََلو ۺیک ۺرطح ۺاےنپ ۺومٰیل َعزَّ َو َج َّلیک ۺرِاض ۺںیم ۺرایض ۺرےنہ ۺواےل ۺنب ۺاجںی‪ ،‬ۺاکش!ہکۺمہ ۺیھبۺ‬
‫ۺَورزِدنیگۺ ََررکےنۺواےلنبۺاجںی۔‬ ‫ا ِاطتعِۺا ِیہٰلۺےس َ ْ ُ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪18‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫سدانا ِ ْبرامی ۺ َعلَ ِی ِہ الشَّ ََلو ۺراہِ ُ د‬

‫ۺحا ۺںیم ۺاینپ ۺاَ ْوالد ۺکت رقابم ۺرک ۺےن ۺوک ۺایتر ۺوہےئگ ۺ‪،‬ا ۺ‬ ‫رضحت ۺ َ ّ ِی ُ‬
‫ْْ ْ‬
‫ۺحاۺںیم ۺضرف ۺرکےن ۺواےل ۺنبۺاجںی۔ۺوُخبۺوُخب ۺدمینۺاقولفںۺںیم َۺَۺر‬ ‫َ‬ ‫ِ‬
‫اکش! ۺمہ ۺاانپۺھچک ۺ َوقۺیہۺراہ ُ د‬
‫رکےنۺےکاسھتۺاسھتۺدمینۺا ِ ْتام ۺ‬
‫تےکۺاعلمۺاورۺدمینۺاکومںۺیکۺ ُدوھںیم َ ھۺمےنۺواےلۺنبۺاجںی۔‬
‫تۺطَ ِّی َبہۺےسںیمہۺ ہۺیھبۺ َد ْرسۺاتلِمۺےہۺہکۺمہۺرپۺ‬ ‫رضحت ۺ َ ّ ِی ُ د‬
‫سان ۺاربامی ۺ َعلَ ِی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلویکۺایَح ِ‬ ‫ِ‬ ‫ۺ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ینتکۺیہۺھڑیۺم ُصِ ْیینتۺویںۺہنۺآاجےئۺاورہ یسۺیہۺھڑیۺآزام شۺںیمۺویںۺہن ُۺمۺوہۺاجںی‪،‬ۺنکیلۺاےنپۺ َر ّ ۺ‬
‫ب‬
‫ْْ ْ‬
‫ۺگارانۺاچےیہ۔ابرفلضۺ! ۺارگۺمہۺ‬ ‫َعزَّ َو َج َّل ۺیکۺرِاضۺںیمۺرایضۺرےتہۺوہےئۺ َصبْررۺوۺ ُش ِکۺےک ۺاسھت ۺاُسۺ َوقۺوک ر‬
‫ُ‬
‫ْ‬ ‫م ْ‬
‫یک‬ ‫ یس ۺ ُصِ ْیی َنت ۺاکۺاکشر ۺوہیھب ۺاجںی‪َ ،‬ۺی ۺیھب واوالی َ ھمےن ۺےک ۺ َبےئ ۺوُخد ۺوکۺےنلم ۺواےل ِ‬
‫ۺوثاب ۺمیظع ۺ ۺ‬
‫رطفۺرظنۺرکینۺاچےیہ۔ۺینتکۺیہۺںیتمعنۺایسیۺںیہۺوجۺنبۺامےگنۺںیمہۺاطعۺوہیئۺںیہ ۺاور ۺامۺاکۺ ہلسلۺھڑ اتۺیہۺ‬
‫ت ِع ْ‬
‫ن‬ ‫م‬
‫ۺحاےئ ۺاَ ِحکَ ُه الِ َحاک ِنِی ِن عَزَّ َو َج َّل ۺیکۺےبۺامُشر ۺ ْ ںۺاسری ۺاکانئتۺےکۺ َذ ّر ۺ َذ ّر ۺرپۺ‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫الچۺاجۺراہۺےہ۔ًانیقی ُ د‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ۺیں‪،‬ۺدنمسرۺےکۺرطقوںۺاورۺرتیۺےکۺذ ّروںۺےسۺزایدہۺرہۺہحملۺ‪،‬ۺرہۺڑھگیۺ‬ ‫خںۺےک َ ھ ّ و‬ ‫ابرِشۺیکۺوُبدنوں‪،‬ۺ َد َر ْ و‬
‫ْ‬
‫ۺتریھبۺ ںیہۺایکاجاتکس ۺاوراسۺاکۺ‬ ‫نب ۺامےگن ُۺطوافینۺابرںوںۺےسۺزیت ۺرَتۺربسۺریہۺںیہ۔نجۺوکۺامُشرۺرکےنۺاک َ ّ و‬
‫ُ‬
‫ا ِ َْعمۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّلوُخداےنپۺایپر ۺالک ۺلںیمۺرفامراہۺےہ‪،‬انچہچنۺاراشدوہاتےہ‪:‬‬
‫َتزِ َج َنہ کيزاالیناٌ‪:‬اورارگاہّٰللیک ۺںیتمعن ۺ ِگو ۺ ۺوت‬ ‫‪‬‬
‫رکوکسۺےگ۔‬
‫امشرۺہنۺ ۺ‬ ‫(اپرہ‪،۱۳:‬ۺاربامی‪)۳۴:‬‬
‫ْ ْ‬
‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!ًانیقیۺاسۺںیمۺوکیئۺکشۺ ںیہۺ ْہکۺدنبہۺ یسۺ َو ْقۺ‪،‬ۺ یسۺےحملۺ‪ ،‬ۺ‬
‫ۺ یس‬
‫َ ُّ ْ‬
‫ۺَدۺوتمعنںۺےسۺالتۺ ںیہۺوہۺاتکس۔ۺاسۺےیۺارگ‬ ‫یھبۺاحتۺںیمۺاےنپۺاخل ِقۺوۺاما کلۺ َعزَّ َو َج َّلۺیکۺےب َ د‬
‫ۺحۺوۺےب َ د‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ۺمرۺںیمۺآ ۺیہۺاجےئ‪ ،‬ۺای ۺوکیئ ِ ْۺن ۺمت ۺوہۺاجےئ‪ ،‬ۺبتۺیھب ۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ۺیک ۺدوےری ۺ ۺال‬ ‫وکیئ ۺآزام شۺیک ۺڑھگی ُ َّ د‬
‫ْ ت ِع ْ‬
‫ن‬ ‫م‬
‫ب‬‫ص‬
‫ۺموُجْد ۺوہیت ۺںیہ۔ذٰہلادنملقعۺویہ ۺےہۺوجاےسیۺاحملت ۺںیم ۺ َ ْرر ۺاک ۺدانمۺہنۺوھچڑ اورۺ‬ ‫تاد ۺ ْ ںۺوت َ ْو‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫َْ د‬
‫رِاضےئۺا ِیہٰلۺیکۺاخرطاےسۺربداتشۺرک ‪،‬ا ِ ٌِ َش اا َءاہّٰلل َعزَّ َو َج َّلاسۺیکۺربتکۺےسۺاَ ْجرووثابۺاکۺلریھوںۺ‬
‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪19‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫ئ‬
‫ےئاگۺ۔انچہچنۺدوۺرفایِۺم ُ ْصعف ٰ ۺے َصلَّیاہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َ ۺه ُُس ۺ‪:‬‬
‫لریھۺزخاہنۺامہر ۺاہھتۺآ ۺ‬
‫ْ‬
‫ۺاورَمكۺےچنۺاہیںۺکتۺہکۺارگاسۺوکاکاٹنیھبۺ ُھتَّھۺ‬ ‫ُسُممۺوکوجیھبۺفیلکتۺ‪،‬اَذِ َّییۺ‪،‬ۺاَدنہشیۺ‪،‬مغ َ‬
‫َ‬
‫اجےئۺوتاہّٰلل َعزَّ َو َج َّلامۺاکتفیلۺےکۺببسۺاسۺےکۺانُگہ ِۺمداتیےہ۔‬
‫بافکۺرۺۃارملض‪،‬ادحلثی ‪،۵۶۴۰‬ج‪،۴،‬ص‪)۳،‬‬
‫ۺارملیض‪،‬اب ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ی‪،‬اتکب‬
‫(حیحصااخبلر ۺ‬
‫ۺ‬
‫ْ‬
‫نارکاگی‪:‬وکم ۺےہ ۺسج ۺاکاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل رپ َ رقض ۺےہ؟وتقولخق ۺےہۺ‬
‫ایقتم ۺےک ۺ ِدم ۺبج ُۺمدی ۺ ِ د‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫یگ‪:‬ۺااسیوکمۺےہۺسجۺاکرقضۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّلرپۺوہ؟رِفےتشۺںیہکۺےگ‪:‬وہۺےسجۺ( ُداینۺںیم)ۺایسیۺمُص یینتۺںیمۺ ُ ۺ‬
‫م‬
‫ایکایگسجۺےسۺاسۺاک ِدكۺنیگمغۺوہا‪،‬آوھکنںۺےسۺآوسنۺ َبہےۺنکیلۺاسۺےنۺوثابۺیکۺاُدیمۺرپۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّلیکۺ‬
‫رِاضۺےکۺےئۺ َصبْررۺایکآجۺوہۺڑھکاۺوہاجےئۺاورۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ےسۺاانپا ْ ر‬
‫َجۺےلۺےلۺ۔‬
‫ۺیکزساںی‪،‬ص‪)۶۳‬‬
‫زجاںیاورۺانگوہں ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ں ۺ‬
‫یک‬‫(ویکین ۺ‬

‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا عَل َی الِ َحب ِ ِیب!‬
‫ی ْ‬
‫ہ‪:‬‬ ‫رُقابینۺیکۺاَ َّ‬
‫یھباچےیہۺہکۺمہۺاےنپۺاَدنر َصبْررو ُش ِک یسیجۺاعداتۺدیپاۺ‬
‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!ںیمہۺ ۺ‬
‫اصفۺدیمحہۺوکۺاینپۺذاتۺرپۺانذفۺرکےنۺاکۺاکیۺرتہبنیۺ َذرِ ْ ییۺ ہۺیھبۺےہۺہکۺ‬ ‫رکےنۺیکۺوکششۺرکںی اورامۺاَ ْو ِ‬
‫ظ‬
‫بےئرکال َع َل ِی ِہ ُه الشَّ ََلواوراَ ْوایلےئ ِطل َرح َِن ُہ ُها ُ‬
‫ہّٰلل‬ ‫مہ ۺاےنپۺاَ َْف ۺیک ۺریستۺو ۺرکدار ۺاک ُمل َعہ ۺرکںی۔بج ۺ َا ْ ی‬
‫الشَّ ََلوےکوااعقت ۺڑپںیھۺےگۺوت ۺا ِ ٌِ َش اا َءاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ۺامۺےک ۺ ۺرکداروںۺیک َ دۺمینۺم َہکۺےس ۺامہریۺزِدنیگۺیھبۺ‬
‫ْ ْ‬
‫سدانۺاربامی َعلیىَب ِ ِّی َيا َو َعلَی ِہالضَّ لٰوۃُ َوالشَّ ََلوۺےک ُ َ َ ِ ّ‬ ‫م َہکۺاُےھٹۺیگ۔آجۺمہۺےن‬
‫ےن‬ ‫ُمۺانُس۔آپۺ َعل َِی ِہالشَّ ََلو ۺ ۺ‬ ‫ِ‬ ‫ٰ‬ ‫ۺرضحتۺ َ ّ ِی ُ‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫نی ۺںیم ۺاانپ َۺی ۺ‪ ،‬ۺنَم‪ ،‬ۺدنھ ۺدِف ۺا‬ ‫نیگ ۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ۺیکۺا ِاطتعۺوۺرفامربنداری ۺںیمۺُزگاری ۺ‪،‬مکحِ ُ د‬
‫ۺحا ۺ َو ْ د‬ ‫اسریۺزِ ْ د‬
‫ظ‬
‫رکےنۺاکۺیلمع ُۺم َہرہۺایک‪،‬ۺاہیںۺکتۺہکۺاچدنۺاسۺاٹیبۺیھبۺراہِۺدخاۺںیمۺرُقابمۺرکےنۺےسۺ َدرغیۺ ںیہۺایک۔ۺاہّٰلل َعز َّ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪20‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫مۺمُسلمہۺوکمکحۺرفامدایۺہکۺمتۺیھبۺریم‬
‫ۺلیلخ( َعلَ ِیہِ‬ ‫َو َج َّلۺوکآپۺ َعلَ ِی ِہالشَّ ََلو ۺیکۺ ہۺاَداۺاینتۺدنسآیئۺہکۺامتلۺاُ َّ ِ‬
‫مقَّ‬
‫ۺکۺرکو۔ ۺانُچہچن ۺرہابلِعۺ‪ ُ ،‬یم‪ُ ،‬سُممۺرَمد وۺوعرت‪،‬امِکلۺ‬ ‫الشَّ ََلو) ۺیک ۺاسۺاَداۺرپلمعۺرکےتۺوہےئۺاجونرۺ َذ ْب ِ ی‬
‫ْ‬
‫واخ ۺےہ۔ (اعریگملیۺج‪۵‬ص‪،۲۹۲‬ۺملنقطاً) امِکل ۺاصنب ۺوہےنۺےس ۺرُماد ۺ ہۺےہۺہکۺاُسۺصخشۺ‬ ‫ِنبۺرپ ۺرُقابین ۺ ِ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ۺاملۺ‬‫ۺاملۺاک ِۺبرتۺاکۺامكۺایۺاینت ی َّ‬
‫ۺاملۺیک َۺرمقۺایۺا ِینت ی َّ‬ ‫ےک ۺاپس ۺاسڑےھۺاب َومۺ(‪)52.5‬وتےلۺاچدنیۺایۺاُینت ی َّ‬
‫ْ‬
‫(احاجتۺاہیلصۺےسۺزادئۺ) اساممۺوہۺاورۺاُسۺرپ اہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ایۺدنبوںۺاکۺاِانت َۺقرہضۺہنۺوہۺےسجۺاَداۺرکۺےکۺایبمۺرکدہۺ‬ ‫ِ‬ ‫اک‬
‫ہّٰلل الشَّ َلو رفامےت ۺںیہ‪:‬احتجِ ۺاَصل ِ ّنیہ ۺ( ۺ‬
‫ینعی‬ ‫ُ‬
‫ِنب ابیق ۺہن ۺرےہ۔(اعریگملی‪ ،‬ۺ‪ ،۱۸۷/۱‬ۺًاصخلم) ۺفقہاےئ ۺرکال َرح ِ َن ُہ ُه ا ُ‬
‫رورایتۺزدنیگ)ےسرُمادوہ ۺزیچںیۺںیہۺنجۺیکۺع ُمووًام ۺااسنم ۺوک َضرورت ۺوہیتۺےہ ۺاور امۺےکۺ ِ ی‬
‫بر ُۺگرر اَ ْواقتۺ‬ ‫َض ِ‬
‫ںیم ۺدشدییگنت ۺو ُدںواری ۺوسحمس ۺوہیت ۺےہ ۺےسیج ۺرےنہ ۺاک ۺرھگ ۺ‪ ،‬ۺےننہپ ۺےک ۺڑپک ‪ ،‬ۺوُساری ۺ‪ ،‬ۺملعِ ۺدنی ۺےسۺ‬
‫ْ ْ‬ ‫ْ ْ‬
‫ّ‬ ‫ِ‬ ‫ُ‬
‫ُم ےےسۺُمۺاَوزارۺوریغہ۔‬ ‫ُمۺاتکپ رۺاورۺ ۺ‬ ‫ُ ِّ‬

‫(اعریگملی‪،‬ۺ‪،۱۷۲/۱‬ۺًاصخلم)‬

‫یئک ۺاَاحدثیِۺابُم َرہکۺںیم ۺرُقابین ۺےکاضَفلئ ۺوارِدوہےئ ۺںیہ۔آےی!ام ۺںیم ۺےسۺدو(‪ )2‬رفا ۺ‬
‫یِ‬
‫ْ‬
‫مُ ْصعفے ٰ َصلَّیاہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ُُسۺںیہ۔‬
‫سدانۺزدیۺنبۺاَ ْرمق َرضِ َی اہّٰللُ َت َعالٰی َع ِي ُہۺرفامےتۺںیہ‪َ :‬ص ہبٔۺرکالۺعَ َل ِیہِ ُه ال ِّز ِضواٌۺےنۺرعضۺیک‪،‬‬
‫رضحتۺ َ ّ ِی ُ‬
‫ِ‬ ‫‪.1‬‬
‫یار ُس ِو َل اہّٰلل َصلَّیا ُہّٰلل َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ! ہ رُقاباینںۺایکۺںیہ؟آپ ۺ َصلَّیا ُہّٰلل َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َسلَّ َه ۺ‬
‫ےن‬ ‫'' َ‬
‫ِ علَی ِہالشَّ ََلو َّ ْ‬
‫ ہبٔرکالۺعَ َل ِی ِہ ُه ال ِّز ِضواٌےنۺرعضۺ‬ ‫ۺسۺںیہ۔ َص ۺ‬ ‫یک ُ‬ ‫ا ِ ْراشدرفامای‪:‬اہمتر ۺابپۺا ْبرامیۺ َ ِ‬

‫یار ُس ِو َل اہّٰلل َصلَّیاہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه !امۺںیمۺامہر ۺےئۺایکۺوثابۺےہ؟ۺرفامای‪:‬ۺرہابكۺےکۺ‬ ‫یک‪َ :‬‬
‫َبےل ۺاکیۺیکینۺےہۺ۔رعض ۺیک‪:‬اورۺاُومۺںیم ۺ؟رفامای‪:‬اسۺےکۺرہابكۺےکۺدبےلۺیھب ۺاکیۺیکینۺ‬
‫‪،۳۱۲۷‬ج‪۳‬ۺ‪،‬صۺ‪)۵۳۱‬‬
‫ۺ‬ ‫ےہ۔(انبۺامہجۺ‪،‬اتکبۺاالاضیحۺ‪،‬اببۺوثابۺاالہیحضۺ‪،‬رمقۺ‬

‫ۺولوگ!وُخش ِدیل ۺےس ۺرُقابین ۺ ی‬

‫ک ۺرکو ۺاورامۺےک ۺوُخم ۺرپ‬ ‫‪ .2‬اکی ۺاوردحثیِ ۺابُم َرہک ۺںیم ۺےہ‪:‬ا‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪21‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫زم ۺرپرگاکچوہ‪ ،‬یکو ہکن وہاہّٰلل َعزَّ َو َج َّلیک‬

‫َُدروھکارگہچ ۺوہ ی‬ ‫َجیک ۺا ی‬‫رِاضےئا ِیہٰل َعزَّ َو َج َّلاورا ْ ر‬
‫ےہ۔(ۺامجعلۺاالوطسۺ‪،‬ۺادحلثی‪،۸۳۱۹ :‬ۺج‪،۶‬ۺصۺ‪)۱۴۸‬‬
‫ۺ‬ ‫افِحتَظۺ یمۺرِگاتۺ‬
‫ۺواخۺےہۺ‬ ‫االسیم اھبویئ!ایدرےئھکۺ!سجۺصخشۺۺرپرَش یعۺا ُُُوولںۺیکۺانِبۺرپرُقابین ِ‬ ‫ْ‬
‫ےھٹیم ےھٹیم‬
‫ْ‬
‫لِع ِد ی ْیۺےسۺ ُدوریۺےکۺابثع ُۺسُممۺۺاسۺ‬ ‫ۺ۔فۺْزَ امہنۺ ِ ْ ِ ۺ‬ ‫اسۺرپرُقابینۺےس ُ ِ ّ‬
‫ۺُم َۺَملئۺب انھکۺیھبۺالزِلۺںیہ ِ‬
‫ا ََہ ۺرَفہضی ۺوکیھب ۺ َک َنا َحك ُہ(اسیجۺہکۺاسۺاکۺک ۺےہ)اَدا ںیہ ۺرکاپےت‪،‬امہر ۺاعمرش ۺیکۺاکیۺدعتادۺایسیۺےہۺ‬
‫ْ‬
‫م ۺامِکل ِۺنب ۺاَ ْقراد ۺ ۺوُپر ۺ‬‫ۺَمامت ۺاک احك ۺ ہ ۺےہ ۺہک ۺاکی ۺیہ ۺرھگ ۺںیم ۺرےنہ ۺواےل ۺ ُ ِ‬ ‫نج ۺیک ۺدِ یْی َ ْ ُ و‬
‫رھگۺیکۺرطفۺےسۺاکیۺیہۺرکباۺرُقابمۺرکدےتیۺںیہۺاوررُقابینۺےکےیۺاسیاجونروہاناچےیہۺ؟ایۺسکۺغَ ْنیتۺ‬
‫یکۺوہجۺےسۺرُقابینۺ ںیہۺوہیگ؟ا ںیہۺولعملۺیہۺ ںیہۺوہاتۺاوروہۺرُقابینۺرکےنۺےکۺدعباسۺوُخشۺیمہفۺںیمۺ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ۺواخ ۺاَداوہایگ ۺ۔احال ہکن ۺ ۺام ۺےک ۺ ِذ ّ ۺ‬
‫ّم‬ ‫با یمی ۺرپلمعۺ ۺرکایل ۺاور ۺامہرا ِ‬ ‫ۺس ۺا ِ ْ ر‬‫ُمرےتہ ۺںیہۺہک ۺمہ ۺےن ۺیھب ُ َّ ِ‬
‫وابج ۺیک ۺاَدایگیئ ۺابیق ۺریتہ ۺےہ۔اس ۺےی ۺرُقابین ۺےک ۺاَ ْحامت ۺاک ِ ْۺلِع ۺوہان ۺتہب َۺضروری ۺےہ۔رُقابین ۺںیمۺ‬
‫ہل َ ْ‬ ‫ْ ْ‬
‫ۺدوعت ۺاالسیم ۺرضحت ۺالہم ۺومال ۺان‬ ‫ُم ۺخیشِ ۺرطتقی‪،‬اریمِ ۺاَ ْ ُسیّت‪،‬ابینِ ِ‬ ‫شیپ ۺآےن ۺواےل ۺاسملئ ۺےک ۺ ُ َ َ ِ ّ‬
‫ْ‬
‫َنْل َ‬ ‫ْ‬
‫ق‬‫ۺضیئۺ َدا َم ِت بَزَکَاتُ ُہ ُه ا ِل َعال ِ َیہےکۺ‪48‬ۺاحفصتۺرپ ُۺُمۺرِاسےلۺ‚ا ۺ‬ ‫ُی ِ ی‬ ‫طراقدرِی َۺر َ و‬ ‫اوُبۺ الۺكۺدمحماایلسۺ ّ‬
‫وھگڑ ۺوُسار‛اک ُۺمل َعہۺتہب ۺمُفنیدد ۺرےہاگ۔ۺرہ ۺاالسیم ۺاھبیئ ۺوک ۺاچےیہۺہک ۺرُقابین ۺرکےن ۺےس ۺےلہپ ۺ م ۺاَزْ ۺ ۺ‬
‫ م‬
‫ھت‬ ‫خرہ ۺاہ ۺ‬ ‫ۺلریھوں ۺلریھ ۺ َذ ِ یْ‬ ‫ضور ۺاس ۺرِاسےل ۺاک ُمل َعہ ۺرفامںیل۔ا ِ ٌِ َش اا َءاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ملعِ ۺدنی ۺاک‬ ‫اکی ۺابروت َ ر‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ۺَموامتۺ‬ ‫ُم ۺزمدی َ ْ ُ‬ ‫ۺےسَملئ ۺےسیھب ۺآاگیہ ۺوہیگ۔رُقابین ۺےک ۺ ُ َ َ ِ ّ‬ ‫آےئ ۺاگاور ۺرُقابین ۺےک ۺتہب َ‬
‫ےئلیکبتکمُ ۺادملہنیۺیک ۺوبطمہع ۺاتکب ۺ‚اہبرِرشتعی ۺدلج ۺ‪ 3‬ۺہصح ۺ‪ ‛15‬ےس ۺرُقابینۺےک َۺَملئۺاک ُۺمل َعہۺےئجیکۺ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ایدار ْ ِال ْقک ءۺاَہ ْل ُسیَّتۺےس ُۺروجہ عۺےئجیکۺ۔‬
‫ُ‬
‫رُقابینۺیکۺاھکںیل ِ‬
‫ۺدوعتۺاالسیمۺوکۺدےئجی‪:‬‬
‫َّ ْ‬
‫وسۺیکۺاعریگملۺریغۺایسیسۺرحتکیۺ‬ ‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!اَلِ َح ِن ُد لِلہ َعزَّ َو َج َّل!غیلبتۺِرُق ۺ‬
‫آم ُ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪22‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫َْ‬
‫ۺحتم ںیم ۺموكۺےہ۔امۺامتلۺ‬‫َ‬ ‫ۺسوں ۺیک ِ ْ د‬ ‫حدِتم ۺدنی ۺےک م ۺوشیب ۺ‪ ُ 97‬و‬
‫شںۺںیم ُ ّ‬ ‫ِ‬
‫دوعت ۺاالسیم‪ْ ِ ،‬‬
‫ش ۺاجت ۺوکالچےن ۺےئلیک ۺاماہہن رکوڑوں ۺ ۺروےپ ۺےک ۺا َْجرااجت ۺوہےت ۺںیہ۔ںیمہ ۺیھب ُ ُ‬
‫ۺُحو ِك ۺوثاب ۺیکۺ‬ ‫ُْ‬
‫دوعت ۺاالسیم ۺےک ۺدمین ۺاکومں ۺیک ۺرت یّ ۺےئلیک ۺاےنپ ۺرھگ‪،‬رِہتش ۺداروں ۺاور ۺاَلہِ ۺمَحلہ ۺےک ۺاسھت ۺاسھتۺ‬
‫اخطر ۺ ِ‬‫ِ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫جْ‬‫ۺش ۺاجت ۺاک َۺت ُرف ۺرکواےت ۺوہےئ ۺرُقابین ۺیک ۺاھکںیل ۺ ۺَ‬ ‫ُم ۺ ََعوقں ۺںیم ۺاجاجرک ِ‬
‫ۺدوعت ۺاالسیم ۺےک ۺ ُْ‬
‫رکےنۺیک ۺروپروکششۺیھب ۺرکین ۺےہاوراےنپ ۺزعزی ۺو ۺااقرِب ۺوک ہ ۺرتبیغ ۺیھب ۺدِالین ۺےہ ۺہک ۺوہ ۺیھب ۺاینپۺ‬
‫رقابینۺےکۺاجونرۺیکۺاھکك ِ‬
‫ۺدوعتۺاالسیمۺوکۺد ۺرکیکینۺےکۺاکومںۺںیمۺھڑ ۺڑچ ۺرکۺہّصح ےنیلۺیکۺاعسدتۺ‬
‫لںیمہۺلمعۺیکۺوتقیفۺاطعۺرفامےئ۔ ٰا ِمی ِن بِجاہ ِاليَّ ِب ِّی ِاال َ ِمی ِن َصلَّیا ُ‬
‫ہّٰلل َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه‬ ‫َعز َّ َو َج َّ‬ ‫احلصۺرکںیۺ۔اہّٰلل‬
‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا َعل َی الِ َحب ِ ِیب!‬
‫ایبمۺاک ُۺْہص‪:‬‬
‫سانۺا ِ ْبرامی َعلَ ِی ِہالشَّ ََلوۺیکۺرُقابوینںۺےکۺ‬ ‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!ۺآجۺمہۺےنۺرضحتۺ َ ّ ِی ُ د‬
‫ْ ْ‬
‫یگ‬
‫ن ۺ‬ ‫ُم ۺدمین ۺوھُپك ۺاحلص ۺےیک۔آپ ۺ َعل َِی ِہ الشَّ ََلو ۺےن ۺاینپ ۺاسری ۺزِ ْ د‬ ‫ابر ۺںیم ۺانُساور ِضمنا ً ۺام ۺےس ۺ ُ َ َ ِ ّ‬
‫ْ‬
‫ْْ ْْ‬
‫ۺوُمت ۺاکاسانم ۺوہا رگمآپۺےنۺ‬ ‫ا ِاطتعِ ُۺحدا َو ْندی ۺاوررِاضےئ ۺا ِیہٰل ۺںیم َۺَررفامیئ۔ َو ْق ً َ وفَ ْقً َۺُمبئ ُ‬
‫ف ۺاکشتی ۺزَ ابں ۺرپہن ۺالےئۺ۔ۺںیمہۺ‬ ‫َصب ْررو ُش ِک اور ۺرِاضےئ ۺاِیہٰل ںیم ۺرایض ۺرےنہ ۺوکرَتحیج ۺدی ۺاوریھبک ۺرَح ِ‬
‫ۺگارںیۺ‪،‬رہۺاعُمگ ےۺںیم ۺیبنِّۺرکمیۺ َصلَّیاہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َهۺ ۺ‬
‫یک‬ ‫یھبۺاچےیہۺہکۺاینپۺزِ ْندیگۺوکۺا ِاطتعِۺا ِیہٰلۺںیم ُ ر‬
‫َْ‬
‫ںیتمعنےنلمۺرپرکُشۺِ اِیہٰلۺ َبالںیۺوتا ِ ٌِ َش اا َء اہّٰللعَزَّ َو َج َّلۺ‬ ‫سوںۺیکۺریپویۺرکےترںیہ۔آزاموشئںۺرپۺ َصب ْرراور ۺ‬ ‫ُّ‬
‫ْ‬
‫ۺمروہںۺیگ۔ۺ‬ ‫دوونںۺاہجںۺںیمۺ َصعادںۺامہرا ُ َّ د‬
‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا عَل َی الِ َحب ِ ِیب!‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪23‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫ِ‬
‫ۺزماراتۺاوایلک ء‬ ‫سلجم‬
‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ! اَ ِل َح ِن ُد لِلہ َعزَّ َو َج َّل ِ‬
‫دوعتۺاالسیمۺداین رۺںیمۺیکینۺیکۺدوعتۺاعلۺ‬
‫ِْ‬ ‫ْ‬
‫ۺرصموف ےہ۔ ۺداین ےک م وشیب‪192‬‬ ‫ںیم‬ ‫ۺ‬ ‫ےن‬ ‫ۺۺیکۺںیعمشۺالج‬ ‫نی‬ ‫ِ‬
‫د‬ ‫وخئوبشالیھپےن‪،‬لِع‬
‫ِ‬ ‫یک‬‫ۺ‬ ‫وں‬
‫س‬ ‫رکےن‪ّ ُ ،‬‬
‫ظ‬
‫من ّظ‬
‫امما کلۺںیم اس اک َ َ دمینۺاغیپل ۺچنہپۺاکچےہ۔اسری داین ںیم َ َمدین اکل ۺوک ُ م ۺرکےن ےک ۺےئ ۺرقتًابی ‪ 95‬ۺ‬
‫ےس‬
‫ات اوایلک ء‘‘یھب ےہ‪،‬اسۺسلجمۺےکۺذِہمۺ‬ ‫زایدہ ۺہبعش ۺاجت ۺاقمئ ںیہ‪،‬ایہن ۺںیم ۺےس اکی ۺہبعش’’سلجمِ ۺزمار ِ‬
‫ات ۺابمرہک ۺرپ ۺاحرض ۺوہرک ۺ فلتخم ۺدینیۺ‬ ‫رراگم ۺدِنیۺۺےک ۺزمار ِ‬ ‫ےکۺاسھتۺاسھتۺب ِ‬
‫ُ‬ ‫دارام ۺدرگی ۺدمین ۺاکومں‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ِحدامت ۺےرااجنل ۺدےتی ۺںیہ۔ًالثمۺت َّّی ۺاُمَق ُددوراصِبح ۺزمارےک ۺرُعسۺےک ۺومعق ۺرپا ِ ِ‬
‫امتجہ ع ذرکوتعن ۺاکا ِ ْ ِن ۺد‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ۺاورابلوص ۺرُعسۺےک ۺدونںۺںیمۺ‬ ‫اعش ِم روسك ےک َ َ دمین اقےلفۺرفس ۺرکواان ُ ُ‬ ‫ۺاسمح ۺںیم ِ‬ ‫‪،‬زمارات ۺےس مُلْخِقہ ِ د‬
‫ْ‬
‫ۺااصیك ۺوثابۺ‬‫ِ‬ ‫ر‬‫او‬
‫ز‬ ‫وض‪،‬لسُغ‪،‬ممیت‪،‬امن‬ ‫و‬
‫ُ‬ ‫ۺ‬ ‫ںیم‬ ‫ۺ‬ ‫نج‬ ‫ۺ‪،‬‬ ‫ان‬‫ۺکاگ‬ ‫ےقلح‬‫ۺ‬ ‫ین‬‫د‬ ‫م‬
‫ََ‬ ‫ۺر‬ ‫ں‬ ‫و‬
‫ۺس‬ ‫زماررشفی ےکۺاِاحےط ںیم ُ ّ‬
‫س ْ‬
‫یّ‬
‫اکرطہقی‪،‬زماراتۺرپ ۺاحرضیۺےکۺآداب ۺاورۺےراکرِۺدمہنیۺ َصلَّیاہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِی ِہ وٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه یک ۺ ُ نییںۺاھکسیئۺاجیتۺ‬
‫ْ‬
‫ۺوارسں ۺر ۺاامتجاعتۺںیم ۺرشتک ۺ‪،‬دمینۺاقولفںۺںیم ۺرفساور ۺدمینۺ‬ ‫ۺدوعت ۺاالسیمۺےک ۺہتفہ ُ َّ و‬ ‫ںیہۺزین ِ‬
‫ااعنامت ۺرپ ۺلمع ۺیک ۺرتبیغ ۺیھب ۺ ۺدالیئ ۺاجیت ۺےہ‪ ،‬ۺاای ِل ۺرُعس ۺںیم ۺاصِبح زماریک ۺدختمۺںیم ۺلریھوںۺ‬
‫ۺےکسدہ ۺنیشن‪ُ ،‬جلَفَااور ۺزَماراتۺ‬
‫زماربرر‪َ ،‬‬ ‫لریھااصیك ۺوثاب ۺےک ۺاحتفئ ۺشیپ ۺرکان ۺزین ۺاصِبح ۺ ُ‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫دامت‪،‬اجاعمت ۺادملہنیۺ‬
‫ُ‬ ‫ۺح‬‫ِ‬ ‫ۺیک‬ ‫االسیم‬ ‫ِ‬
‫ۺدوعت‬ ‫ ںیہ‬‫ِ‬ ‫ا‬‫ۺرکےک‬ ‫ۺےسوًاتقوفًاتقالماقت‬ ‫ۺاص!ابحم‬ ‫ِل‬‫ّ‬ ‫ِ‬ ‫و‬ ‫ُ ََ‬
‫ےکم‬
‫واےلمین اکومںۺےس ۺآاگہ رکان ۺوریغہ۔اہّٰلل عَزَّ َوجَ َّلۺ‬ ‫ََد‬ ‫ۺریبوم ۺلمۺوہےن‬
‫ِس ۺادملہنی ۺاورلم ۺو ِ‬ ‫ودمار ُ‬
‫ھجگَّ‬
‫دوعتۺاالسیمۺوکۺۺدمۺ ُدینگۺراتۺ ُ یۺرتیقۺاطعرفامےئ۔ٰامین بِجاہ ِاليَّ ِب ِّی ِاال َمین َصلَّیاہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه‬
‫ِ‬
‫ںیم‬
‫ۺ ھج ۺہپ ۺاہجں ۺ ۺ‬ ‫رکل ۺااسی ۺرک‬ ‫اہّٰلل‬
‫م‬
‫ۺریتی ۺ ُدوھل ۺ َ ھجی ۺوہۺ‬ ‫ۺا ِالسیم‬ ‫ِ‬
‫ۺدوعت‬ ‫ا‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪24‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫‪01‬ۺ َ َ دمینۺاکومںۺںیمۺہّصحۺےئجی!‬
‫ْ‬
‫ۺحدتم ۺےکےی ِ‬
‫ۺدوعت ۺاالسیم ۺےکۺ‬ ‫سں ۺیک ِْ‬ ‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!آپ ۺیھب ُ َّ و‬
‫َّ ْ‬
‫ۺس ۺرپالچےنۺںیمۺ‬ ‫دمین ۺاکومں ۺںیمۺھڑ ۺڑچ ۺرکہّصح ۺےئجی۔ذ یلۺےقلح ۺےک ۺ‪12‬دمین ۺاکل ُۺسُمونں ۺوک ۺراہِ ُ‬
‫تہب ۺاعُموِم ۺںیہ۔ام ‪12‬دمین ۺاکومں ۺںیم ۺےس ۺاکی ۺدمین ۺاکل ۺ‚دمرسُ ۺادملہنی اب ِلم‘‘ ۺںیم ۺڑپانھۺ‬
‫ڑپاھان ۺیھب ۺےہ۔رقآ ِم ۺاپک ۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل اکابُم َرک ۺالکل ۺےہ‪،‬اس ۺاکڑپانھ‪،‬ڑپاھاناور ُسۺانُسانۺبسۺوثابۺ‬
‫ْ ْ ظ‬ ‫ْ ْ‬
‫اکۺاکلۺےہ‪،‬ۺنکیلۺ ہۺوثابۺایس َو ْقۺگ ےۺاگۺہکبجۺ ُد ُر ْسۺ َنل َفُّظۺےکۺاسھتۺڑپاھۺایگوہۺ َورہن َۺبۺاَ ْواقتۺوثابۺ‬
‫ْ‬
‫اامل ۺاَہ ْل ُسیَّت‪،‬ومالان ۺاشہ ۺااملۺ‬
‫رضحت‪ِ ،‬‬ ‫ےک َۺبےئ ۺدنبہ ۺذعاب ۺاک ۺ ُم ِش َتحِلنب ۺاجاتےہ۔ریم آاقاَ ْ ٰ‬
‫ْع ۺ ْ‬
‫تَص ی ْ‬
‫َّ‬‫خ‬ ‫ْ‬
‫وہ‬
‫۔ح)رُحوف ۺ‬ ‫۔ح ِ‬ ‫(ئ ِ‬ ‫ادمح ۺراضاخم َر ِح َن ُۃ اہّٰلل ِ َت َعالٰی َع َل ِیہرفامےت ۺںیہ‪’’:‬الِبہبُش ۺاینت َتودیسج ۺےس ح ْ‬
‫َ‬ ‫ِ‬
‫ْ‬
‫ۺرفض‬
‫اورَغ ۺوخاین(ینعیۺطلغۺڑپےنھ) ۺےس ۺےچب‪ ِ ،‬ۺ‬ ‫(وقادعِوجتدیےک ُۺم ِئۺرُحُوفۺوک ُد ُرم َۺمرِجۺےسۺاَداۺرکۺےکس) َ َ‬
‫ۺمَّ َچ ۺج‪ ۶‬ۺص ۺ‪)۳۴۳‬رقآ ِم ۺرکمی ڑپانھ ظاورڑپاھانسک ۺدقر ۺابثعِ ۺتلیضف ۺےہ۔‬ ‫اتفوی ۺروض ہ ُ َ ر‬ ‫َ یں ۺےہ۔‘‘( ٰ‬
‫عی‬
‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫مُع َّظ‬ ‫ش‬
‫َ‬ ‫ُ م ُخ‬
‫َ‬
‫اکرفامم م ۺےہ‪َ :‬خیِرُک ِه َم ًِ ت َعل َه ال ُِقٰا ٌَ وَعَل َنہ۔‬ ‫ِ‬ ‫َّ‬ ‫ٖ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ّ‬
‫مرَل‪َ،‬و ِر م َصلی اہّٰللُ ت َعال ٰی َعلَ ِیہِ َوٰال ِہ َو َسل َه‬ ‫انُچہچن یبنِّۺ ُ ّ‬
‫َ ُ ُ‬
‫خاری ج ‪ ۳‬ص ۺ‪۴۱‬‬ ‫نیصخشۺوہۺےہۺسجۺےنۺرقآمۺاھکیسۺاوۺردوےروںۺوکۺاھکسای۔(ص ِحیح الب ِ‬ ‫ینعیۺمتۺںیمۺرتہب ۺ‬
‫ُسلمَ‬
‫مدںیم رقآ ِم ۺاپک ۺڑپاھایرکےتاورۺ‬ ‫ۺسداناوُبدبعارلنمح ی َرض َِی ا ُہّٰلل َت َعالٰی َعيِ ُہ ِ‬ ‫رضحت ّ ِی ُ‬ ‫ِ‬ ‫حدیث ‪۲۷‬ۺ‪)۵‬‬
‫َ‬ ‫َ ُ َ‬
‫اہیںاھٹبۺراھکۺےہ۔(فیضالقدیرج‪۳‬ص‪۶۱۸‬تحتالحدیث‪)۳۹۸۳‬‬ ‫رفامےت‪ :‬اِیسۺدحثیۺِابُمرکۺےنۺےھجمۺ ۺ‬
‫رجۺےکۺاسھتۺرقآم ۺرکمیۺ‬
‫ِ‬ ‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ!ارگمہۺیھبۺ ُد ُرم ۺوقادع َۺوم‬
‫ڑپےنھ ۺےکوخادنمشہںیہ ۺاور ۺڑپانھ ۺیھب ۺاچےئہ ۺوتدمرسُ ۺادملہنی(اباغلم ۺ)ںیم َۺضروررشتک ۺےئجیک۔ۺ‬
‫اَ ِل َح ِندُلِلہ َعزَّ َو َج َّل فلتخمۺاامتۺاور ََم ِ د‬
‫حۺوریغہۺںیمۺعُمُووًامدعبامنزِۺاشعک ءۺزہاراہۺدمرسُادملہنیۺ(اباغلمۺ) ۺ‬
‫یک‬
‫رتبیکۺوہیتۺےہ‪،‬ۺنجۺںیمۺھڑیۺرمعۺےک ۺاالسیمۺاھبیئۺحیحص َۺمرِجۺےسۺرُحوفۺیکۺ ُد ُرم ۺاَدایگیئۺےک ۺاسھتۺ‬
‫ْ ْ‬ ‫ْ‬
‫ۺم ۺاحلصۺ‬ ‫رقآم ۺرکمی ۺےتھکیس ۺاور ُداعںی ۺاید ۺرکےت ۺ‪،‬امنزںی ۺوریغہ ۺ ُد ُرم ۺرکےت ُ َّ و‬
‫ۺاورسں ۺیک ۺمیلعت ُ‬ ‫ِ‬
‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪25‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫رکےت ۺںیہ۔الوہ ۺاَزںی ۺ ُداین ۺےک ۺفلتخم ُۺُمکِل ۺںیم ۺرھگوں ۺےک ۺاَدنر ۺرقتابیَروزاہن ۺزہاروں َۺمدارِس ۺانبلۺ‬
‫ْ‬
‫دم َرسُادملہنی ۺ(رباےئ ِۺابلت)یھبۺکاگےئۺاجےتۺںیہ‪،‬ۺنجۺںیم ۺاالسیمۺںینہبۺرقآمۺِۺاپک ۺ‪،‬امَنز ُ ّ و‬
‫ۺاورسںۺ‬
‫یکۺتفُمۺمیلعت ۺاپں ۺاورۺداعںی ۺایدۺرکیتۺںیہ۔ َا ِل َح ِندُلِلہ َعزَّ َو َج َّل ۺدمرس ۺادملہنیۺاباغلمۺیکۺربتکۺےسیئکۺ‬
‫یھبوہیئۺےہۺ۔ۺآےیۺایسۺوحاےلۺےسۺاکیۺاامیمۺارفوزۺدمینۺاہبرۺےتنسۺںیہ ۺ۔‬
‫ح ۺ‬‫االسیمۺاھبویئںۺیکۺاالص ۺ‬

‫ریمیۺزدنیگۺںیمۺاہبرۺآۺیئگ‪:‬‬
‫زل ۺزل ۺرگن‪،‬دیحرآابدۺ(اببۺاالالسل‪،‬دنس ) ۺےک ۺالےق ۺآدنفی ۺاٹٔوم ۺںیم ۺمی اۺ کی ۺاالسیم ۺ ۺ‬
‫اھبیئ‬
‫ۺل ُۺلبۺےہ‪:‬ۺںیماۺ کیۺنشیفۺرپم ۺونوجامۺاھت‪،‬ۺداینۺیکۺومجۺیتسمۺںیمۺ‪،،‬ۺاینپۺآرختۺےکۺ‬ ‫ُ‬
‫ےکۺایبمۺاک ِّ‬
‫ۺ‬
‫(اباغلم)‬‫وہیئتمسقۺاج‪،‬ۺاُیھٹ‪،‬ۺےھجمۺدمرسُاۺ دملہنی‬
‫وسیئ ۺ‬
‫ی ۺ‬ ‫ااجنلۺےسۺاغلفۺاای ِ ۺلایحتۺرسبۺرکۺر ۺاہاھتۺہکۺریم ۺ‬
‫یکۺ ُرواحینۺاضفںیۺوتۺایک ُم َی َّّس آںیۺریمیۺوتۺوُخشۺیتخۺےکۺرفسۺاکۺآاغزۺوہۺایگ۔ۺدمرسُۺادملہنی(اباغلم)ۺیکۺ‬
‫مص‬
‫ےھجم‬
‫ۺمور ۺرک ۺدای۔ ۺاس ۺںیم ۺ ۺ‬‫ۺوخف ۺدخا ۺاور ۺقشعِ ۺ ُ ْ عفے ٰےک ۺرچا ۺےس ُ َّ‬
‫رباکت ۺےن ۺریم ۺاترکی ۺدك ۺوک ِ‬
‫َْ‬ ‫َْ‬
‫ۺسوںۺر ۺاامتجہ ع ۺ‬
‫ۺںیم‬ ‫ۺسوں ۺرپلمع ۺاکذج ہبۺیھبۺالماورہتفہ ۺوار ُ ّ‬ ‫رقآ ِمۺرکمی ۺیک میلعتۺےکۺاسھتۺاسھت ُ ّ‬
‫رشتک ۺیک ۺاعسدت ۺیھب ۺبیصن ۺوہیئ۔ ۺاَ ِل َح ِن ُد لِلہ َعزَّ َو َج َّل ۺدمرسُ ۺادملہنی(اباغلم)ںیم ۺڑپےنھ ۺیک ۺربتکۺ‬
‫ےس ۺریمی ۺزدنیگۺںیم ۺاہبرۺآیئگ‪،‬نشیفۺرپیتس ۺوومجۺیتسم ۺےساجنت ۺاحلصۺوہ ۺیئگ ۺاورۺںیمۺ ِ‬
‫دوعت ۺاالسیمۺ‬
‫تیثیح‬
‫ۺ‬ ‫ےک ۺےکہمۺےکہم ۺدمین ۺاموحك ۺےس ۺواہتسب ۺوہ ۺایگ۔اَ ِل َح ِن ُد لِلہ َعزَّ َو َج َّل اتد ِل ۺرحتری ۺدمین ۺاقہلف ۺ ِذہمۺدار ۺیکۺ‬
‫ےسۺدمینۺاکومںۺیکۺدوھںیمۺاچمۺراہۺوہں۔‬
‫َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َعل ٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا َعل َی الِ َحب ِ ِیب!‬
‫ْ‬
‫سیّ‬
‫رفسۺیکۺ ُ نییںۺاورۺآداب‪:‬‬
‫ْ‬ ‫َّ ْ‬
‫ۺسۺیکۺف َصنیلتۺاورۺدنچۺ‬ ‫ْ ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ! ایبمۺوکۺا ِاتتخلۺیکۺرطفۺالےتۺوہےئ ُ‬
‫ف‬ ‫ع‬ ‫ص‬‫ُ‬ ‫ۺیوتۺ‪،‬م‬ ‫َ‬
‫ش‬ ‫ِ‬ ‫ی‬‫ن‬ ‫ُسیَّ‬
‫ۺاجمۺ‬
‫ِ‬ ‫ے‬‫ٰ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُّ‬ ‫ُ‬ ‫ِ‬ ‫ہ‬ ‫ا‬‫س‬ ‫ی‬
‫ْ‬ ‫ہ‬
‫َ‬ ‫ۺ‪،‬‬ ‫ت‬‫اس‬‫ِ‬ ‫ر‬‫ِ‬ ‫ر‬
‫ۺ‬ ‫ۺوہں۔اتدجا‬
‫ات‬‫ۺرک‬
‫ۺاحص‬‫ۺ‬ ‫ت‬ ‫د‬‫ا‬‫ع‬
‫َََ‬ ‫ص‬‫ۺ‬ ‫یک‬‫ۺ‬
‫ےن‬ ‫ۺرک‬
‫م‬ ‫ۺایب‬
‫ب‬ ‫ۺآدا‬
‫ر‬ ‫ۺاو‬ ‫ں‬‫ی‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪26‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫ۺریمی‬
‫ۺرفاممۺّۺاشنمۺےہ‪:‬ۺسجۺےن ۺ‬ ‫َر ْح‪،‬ۺ ِعِۺِم ِلۺیااتیۺ‪،‬ونہشٔۺِم ِلۺّۺ َصلَّی اہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِیہِ وٰال ٖہ َو َسلَّ َه ۺاک ِ‬
‫َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َّ ْ‬
‫ۺَمیکۺاو ۺرسجۺےنۺھجمۺےسۺ َ َّ‬
‫َمۺیکۺو ۺہّۺںیمۺریم ۺاسھتۺوہۺاگۺ۔‬ ‫ۺَمیکۺاُسۺےنۺھجمۺےس َ َ َّ ۺ‬
‫سۺےس َ َ َّ ۺ‬ ‫ُ‬
‫ْ‬ ‫ِ‬
‫‪۱۷۵‬دارابتکلۺالعلمن یہۺریبوتۺ)‬ ‫(م ِ ْصکا ُۃۺاُْمَصا یبۺ‪،‬جۺ‪۱‬ص ۺ‬
‫‪۵۵‬دحثیۺ ۺ‬
‫َّ ْ‬
‫ۺآاق‬ ‫ۺےنب‬ ‫ۺدمہنی‬ ‫ۺاک‬ ‫ۺس‬ ‫ُ‬ ‫ۺرتی‬ ‫ہنیس‬
‫ۺانبان‬ ‫ۺاانپ‬ ‫ۺمت‬ ‫ۺےھجم‬ ‫ۺڑپویس‬ ‫ۺںیم‬ ‫ّ‬
‫ےھٹیم ےھٹیم االسیم اھبویئ! ارثکۺوۺرتشیبۺںیمہۺرفسۺیکۺرضوۺرتۺشیپۺآیتۺریتہۺےہ‪،‬ۺذٰہلاۺمہۺ‬
‫س ْ‬
‫ی‬‫ن‬ ‫یّ‬
‫وکشش ۺرکۺےک ۺرفس ۺیکۺیھبۺھچک ۺہنۺھچکۺ ُ ں ۺاورآدابۺھکیسۺںیل ۺاتہکۺام ۺرپ ۺلمعۺرکۺےک ۺمہ ۺاےنپ ۺرفسۺوکۺ‬
‫ی‬
‫یھبۺوصحكۺِۺوثابۺاکۺذرہعیۺانبۺںیکسۺ۔‬
‫َّ ْ‬
‫سۺےہ۔‬ ‫‪…‬نکممۺوہۺوتۺرعمجاتۺوکرفسۺیکۺادتباک ءۺیکۺاجےئۺہکۺرعمجاتۺوکرفسۺیکۺادتباک ءۺرکان ُ‬
‫دلجےطۺوہاتۺےہ‬
‫(اشعۃاللنعات‪،‬ج‪،۵‬ص‪…)۱۶۱‬ارگۺوہستۺوہۺوتۺراتۺوکۺرفسۺایکۺاجےئۺہکۺراتۺوکۺرفسۺ ۺ‬
‫‪…‬ارگ ۺدنچ ۺاالسیم ۺاھبیئ ۺلم ۺرک ۺدمینۺاقےلف ۺیک ۺوصرت ۺںیم ۺرفسۺرکںی ۺوت ۺ یس ۺاکی ۺوک ۺاریمانب ۺںیل ۺ۔ۺ‬
‫‪…‬ےتلچ ۺوتق ۺزعزیوں ۺ‪،‬ۺدووتس ۺںۺےس ۺوصقر ۺاعمف ۺرکواںی ۺاورنج ےساعمیف ۺبلطۺیکۺاجےئۺامۺرپۺ‬
‫ ساس ۺرفس ۺنہپ ۺرک ۺارگ ۺوتقۺ‬
‫بہار شریعت‪،‬حصہ ‪،۶‬ص‪ِ … )۱۹‬‬
‫الزل ےہۺہکۺدكۺےسۺاعمفۺرکدںی۔( ِ‬
‫رکموہ ۺہن ۺوہوترھگ ۺںیم ۺاچر(‪ )4‬ۺرتعک ۺلفن ۺ‚اَلِ َح ِن ُد َو قُ ِل ‛ےس ۺڑپ ۺرک ۺابرہ ۺںیلکن ۺ‪،‬وہ ۺرںیتعک ۺوایسپۺکتۺ‬
‫الہ ۺوامك ۺیک ۺابہگنین ۺرکںی ۺیگ ۺ‪…‬مہ ۺبج ۺیھب ۺرفس ۺرپرواہن ۺوہں ۺوت ۺںیمہ ۺاچےیہ ۺہک ۺمہ ۺاےنپ ۺالہ ۺوامكۺ‬
‫وکاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ےک ۺوحاےل ۺرک ۺےک ۺاجںی ۺ۔ ۺہکلبۺوہےکس ۺوت ۺاےنپۺرھگ ۺواولں ۺوکذلی ۺےکۺاملکتۺہہکۺرکۺرفسۺرپۺ‬
‫ک اہّٰللَ َّال ِذ ِی الَ یُض ِِی ُع َو َدائ َِعہ۔رتہمجۺ‪:‬ۺںیمۺمتۺوکۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ۺےکۺوحاےلۺرکاتۺوہںۺ‬
‫رواہنۺوہںۺ۔ اَ ِس َت ِود ِعُ َ‬
‫عئ ںیہۺرکات۔( سيً ابً ماجہ ‪،‬کتاب الجہاد‪،‬باب تصبیعالغزوۃ ووداعھه‪،‬الحدیث‪،‬‬
‫وجۺوسۺیپنۺوہیئۺااموتنۺںۺوکۺاض ۺ‬
‫‪،۲۸۲۵‬ج‪،۳‬ص‪… )۳۷۲‬رفسِاجترت ۺرکےن ۺواےل ۺاالسیم ۺاھبویئں ۺوکاچےیہ ۺہک ۺ ہ ۺاپچن ۺ(‪)5‬وسرںۺ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪27‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫آجر ۺکت(‪ )۲‬اِذَا َجآ َء نَ ِ ُ‬

‫ْص اہّٰلل ِ َوالِ َف ِت ُح ۺآرخۺکت ۺ(‪ )۳‬قُ ِ‬
‫ل ٍ ُ َو اہّٰللُ اَحَ ْد‬ ‫ڑپ ۺایل ۺرکںی(‪ )۱‬قُ ِل یٰاَی ََاا ِلک ٰ ِ ُ‬
‫ِف ِو ٌَ ۺ ِ‬
‫س ۺآرخکت‪…‬بج ۺڑیسویھںۺ‬ ‫ل اَعُ ِوذ ُ بِزَ بِّ اليَّا ِ‬ ‫ل اَعُ ِوذ ُ بِزَ بِّ الِ َفل َِل ۺآرخ ۺکت(‪ )۵‬قُ ِ‬ ‫آرخکت ۺ(‪ )۴‬قُ ِ‬
‫رپڑچںیھۺایۺاویچنۺہگجۺیکۺرطفۺںیلچۺ‪،‬ایۺامہرۺیۺسبۺوریغہۺ یسۺایسیۺڑسکۺےسۺزگر ۺوجۺاواچنۺیئۺیکۺرطۺ‬
‫فۺاجریہۺوہوتۺ‚اَہّٰللُ ا َ ِکبَرُ‛ انہک ۺتنس ۺےہ ۺاو ۺربج ۺڑیسویھںۺےسۺاُرتںی ۺای ۺلالھم ۺیکۺرطف ۺںیلچۺ‬
‫وت'' ُسبِ َحا ٌَ اہّٰللِ '' َعزَّ َو َج َّل انہک ۺتنس ۺےہ ۺ‪…‬اسمرف ۺوک ۺاچےیہ ۺہک ۺوہ ۺداعےسۺ تلف ۺہن ۺرک ۺہک ۺ ہ ۺبجۺ‬
‫کتۺرفس ۺںیم ۺےہۺاسۺیک ۺ ُداعۺوبقكۺوہیتۺےہۺہکلبۺبج ۺکتۺرھگ ۺ ںیہۺاتچنہپۺاسۺوتق ۺکتۺداعک ء ۺوبقمكۺ‬
‫ےہ۔‪…‬زنمكۺرپۺاُرتںیۺوتۺوًاتقۺوفًاتقۺ ہۺداعۺڑپںیھۺ‪،‬ا ِ ٌِ َش اا َءاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل رہۺاصقنمۺےسۺںیچبۺےگۺ۔داعۺ‬
‫َش َما َخل ََل۔رتہمج ۺ‪ :‬ۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل ےک ِ‬
‫ۺاملکت ۺاتہمۺیک ۺانپہۺاماتگنۺ‬ ‫ت اہّٰلل ِ ال َّتآ َّما ِ‬
‫ت مِ ًِ َ ِّ‬ ‫ ہ ۺےہ‪:‬اَعُ ِوذُ بِکَل ِ َنا ِ‬
‫وہں ۺاسۺےک ۺرشۺےسۺےسج ۺاس ۺےن ۺدیپاۺایک۔( کيز العنال ‪،‬کتاب السفر ‪،‬الفصل الثاىی فی آداب السفر‪،‬الحدیث‬

‫‪۸‬ۺ‪،۱۷۵‬ج‪،۶‬ص‪۱‬ۺ‪… )۳‬رفس ۺےس ۺوایسپ ۺرپۺرھگۺواولںۺےکۺےئۺوکیئۺہفحتۺےلۺآںیۺہکۺ ہۺتّنسِ ابمرہکۺ‬

‫ےہ۔ےر ۺاک ۺرِدمہنی ۺ َصل َّی اہّٰللُ َت َعال ٰی َع َل ِی ِہ َوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ۺےن ۺرفامای ۺ‪:‬بج ۺرفس ۺےس ۺوکیئ ۺواسپ ۺآےئ ۺوت ۺرھگ ۺواولںۺےکۺ‬
‫ےئۺھچکۺہنۺھچکۺیا ہۺالےئۺ‪،‬ۺارگۺہچۺاینپۺوھجیلۺںیمۺرھتپۺیہۺلا كۺالےئ۔(کيزالعنال‪،‬کتابالسفر‪،‬الفصلالثاىیفی‬

‫آدابالسفر‪،‬الحدیث‪۲‬ۺ‪،۱۷۵‬ج‪،۶‬ص‪۱‬ۺ‪)۳‬‬
‫ُْ‬ ‫ْ‬
‫ی‬‫ن‬ ‫سیّ‬
‫ۺک ۺاہبرِ ۺرشتعیۺ‬ ‫رطح ۺرطح ۺیک ۺزہاروں ۺ یں ۺےنھکیس ۺےئلیک ۺبتکمُ ۺادملہنی ۺیک ۺوبطمہع ۺدو ُ‬
‫س ْ‬
‫ِ‬ ‫ْ‬ ‫ی‬‫ن‬ ‫یّ‬
‫ہّصح‪312( 16‬احفصت ۺ) ۺزین ‪َ 120‬طفَحات ۺیک ۺاتکب ‚ ُ یں ۺاور ۺآداب‛ ۺھِ ّیی ً ۺاحص ۺےئجیک ۺاو ۺر‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َْ‬
‫اعش ِم ۺروسك ۺےکۺ‬ ‫اقفوں ۺںیم ۺ ِ‬ ‫دوعت ۺاالسیم ۺےک َ َۺمدین ۺ ِ‬ ‫رتَّ ۺاک ۺاکی ۺرتہبنی ۺ َذرِہعی ۺ ِ‬ ‫ۺسوں ۺیک ۺ ّ ی‬ ‫ڑپےئھ۔ ُ ّ‬
‫ْ‬
‫ۺسوںۺراۺرفسۺیھبۺےہ۔(‪َ َ 101‬مدینۺوھپك‪،‬ص‪)۲۷‬‬ ‫اسھت ّ‬
‫َصلَّیاہّٰللُ َت َعالٰی عَلٰی ُم َح َّند‬ ‫َصلو ا َعل َی الِ َحب ِ ِیب!‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪28‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫دعوتاسالمیکےہفتہواراجتماعمیں پڑھےجانے‬
‫ِ‬
‫والے‪ُ 6‬درو ِدپاکاور‪ُ 2‬دعائیں‬
‫﴿‪﴾1‬بشِ ُۺُجۺاک ُد ُرود‬
‫اَلل ُہ َّه َصلِّ َو َسلِّ ِه َوبَارِ ِک عَلٰی َسیِّدِىَا ُم َح َّندِ ٌِاليَّ ِب ِّی االِ ُم ِّ ِّی‬
‫الِ َحب ِ ِی ِب ال َِعالِی الِ َك ِدرِال َِعظ ِِی ِه الِ َجاہ ِ َوعَلٰی ٰال ِ ٖہ َو َص ِحب ِ ٖہ َو َسلِّ ِه‬
‫رمین ۺرات) اِس ۺ ُد ُرود ۺرشفی ۺوکۺ‬ ‫ُجاتۺیک ۺ َد ِ ی‬ ‫(ُج ۺاور ۺ ُ ر‬
‫َْ‬
‫ُبرروگں ۺےن ۺرفامای ۺہک ۺوج ۺش ۺرہ ۺبشِ ُۺُج ۺ ُ‬
‫ْ ْ‬
‫ۺمتۺےکۺ َو ْقۺےراکرِ ۺدمہنی َصلَّیا ُہّٰلل َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َهیکۺزِایرتۺ‬ ‫اپدنبیۺےسۺ مۺازۺ مۺاکیۺرمہبت ۺڑپےھۺاگ َ ْو‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫َّ‬
‫ۺاورقر ۺںیم ۺدالخ ۺوہےت ۺ َو ْق ۺیھب‪،‬اہیں ۺکت ۺہک ۺوہ ۺدےھک ۺاگۺہک ۺےراکرِ ۺدمہنی َصلی اہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِیہِوٰال ِ ٖہ‬ ‫رک ۺاگ ْ َ ْ‬
‫ْ‬
‫(‪)1‬‬
‫حر ۺاہوھتںۺےسۺاُاترۺرےہۺںیہ۔‬ ‫َو َس َّل َهاُےس َ ْۺقرۺںیمۺاےنپ َۺر ْ ۺ‬

‫﴿‪﴾2‬امتلۺانُگہۺاعُمف‬
‫اَلل ُہ َّه َصلِّ عَلٰی َسیِّدِىَا َو َم ِوالَ ىَا ُم َح َّندٍ َّوعَلٰی ٰال ِ ٖہ َو َسلِّ ِه‬
‫ۺسان ۺاسن ۺ َرضِ َی اہّٰللُ َت َعالٰی َعيِ ُہ ےس ۺرواتی ۺےہ ۺہک ۺاتدجارِدمہنی َصلَّی اہّٰللُ َت َعالٰی َعلَ ِی ِہ وٰال ِ ٖہ َو َسلَّ َه ۺ‬
‫ےن‬ ‫رضحت ّ ِی ُ د‬
‫ِ‬
‫ش ۺ ہۺ ُد ُرودِۺاپکۺڑپےھۺارگۺڑھکاۺاھتۺوتۺےنھٹیبۺےسۺےلہپۺاورۺاھٹیبۺاھتۺوتۺڑھک ۺوہےنۺےسۺےلہپۺاُ ۺ‬
‫س‬ ‫رفامای ۺ‪:‬وجۺ َ ْ‬
‫( ‪)2‬‬ ‫ئ‬
‫ۺرکدیۺاجںیۺےگۺ۔‬ ‫ےکۺانُگہۺاعُمف ی‬
‫ْ‬
‫﴿‪َ ﴾2‬ر ْحۺےکۺرّۺدرواز‬
‫َصلَّی اہّٰللُعَلٰی ُم َح َّند‬

‫ً‬
‫ملخصا‬‫‪…1‬افضلالصلواتعلیسیدالسادات‪،‬الصالۃالسادسۃوالخنسوٌ‪،‬ص‪۱۵۱‬‬
‫‪…2‬افضلالصلواتعلیسیدالسادات‪،‬الصالۃالحادیۃعصرۃ‪،‬ص‪۶۵‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪29‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬
‫(‪)3‬‬ ‫ْ‬
‫ۺدےیاجےتۺںیہ۔‬
‫‪70‬درواز ۺوھکك ۺ‬
‫حےکۺ ۺ‬ ‫وج ہۺ ُد ُرو ۺدِاپکۺڑپ اتۺےہۺاُ ۺ‬
‫سرپ َۺر ْ ۺ‬
‫﴿‪﴾4‬ھچۺالھکۺ ُد ُرودرشفیۺاکوثاب‬
‫ِب ِ َد َواو ِ ُملِکِ اہّٰلل‬
‫اہّٰلل َص َ َْل ّۃ َدآئ َِن ّۃ‬
‫اَلل َُ َّه َصلِّ َعلٰی َسیِّدِىَا ُم َح َّن ٍد َع َد َد َماف ِ ِیعِل ِِهِِ‬
‫َ‬
‫ْحاصوِی ۺ َع َل ِی ِہ َر َحن ُۃ اہّٰللِا ِل َہاد ِی َ ْب ُۺبرروگں ےس ْۺن ۺرکےت ۺںیہ‪ :‬ۺا ِس ۺ ُد ُرودرشفی ۺوکاکیۺ‬
‫رضحت ۺاَ ْ د‬
‫(‪)4‬‬ ‫ابرڑپےنھۺےسۺھچۺالھکۺدرودرشفیۺڑپےنھۺاکوثاب ِ‬
‫ۺاحصۺوہاتۺےہ۔‬ ‫ُُ‬
‫ْ‬
‫رُقبۺم ُ ْص َعف ٰےۺیَّلَصۺاّٰللُۺ َ َتِلۺِہْیَلَعۺوا ِٰلۺ ہ َوَّلَسَ‬
‫ٰ‬ ‫﴿‪ِ ﴾ 5‬‬
‫اَلل ُہ َّه َصلِّ عَلٰی ُم َح َّند ٍَک َنا تُحِب َوتَزِ ٰضی لَہ‬
‫ْ‬ ‫اکیۺدم ۺاکیۺ َ ْ‬
‫ص یْ ِ‬
‫ئۺارۺ َرضِ َیاہّٰلل ُ‬ ‫ےنۺاُےس ۺاےنپ ۺاورۺ ِ ّ ِد‬ ‫َر َصلَّی ا ُ‬
‫ہّٰلل َت َعالٰی َع َل ِی ِہ وٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه‬ ‫و‬ ‫ُحورِۺاَ ْ‬
‫شۺآایۺوتۺ ُ ُ‬
‫ْ‬ ‫َ‬
‫ۺل۔ ۺا ِسۺےس َۺص ہبٔۺرکالۺ َرضِ َی اہّٰللُ َت َعالٰی َع ِي ُہه ۺوکۺتَ َخُّتۺوہاۺہکۺ ہۺوکمۺذِیۺرَمہبتۺےہۺ!‬
‫ع‬ ‫َت َعالٰی َع ِي ُہ ےک ِ ی‬
‫ۺدرمم ِۺب ِ ی‬
‫م‬
‫بجۺوہۺالچۺایگۺوتۺےراکرۺ َصلَّیاہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِی ِہوٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ےنۺرفامای‪:‬ۺ ہۺبجۺ ُخھۺرپۺ ُد ُرودِ ۺاپکۺڑپ اتۺےہۺوتۺویں ۺڑپ اتۺ‬
‫(‪)5‬‬
‫ےہۺ۔‬
‫﴿‪ُ ﴾6‬د ُرودِ َۺشتع‬
‫ق َبعِيِ َد َک یَ ِو َو الِك َِیا َمۃِ‬ ‫اَلل ُہ َّه َصلِّ عَلٰی ُم َح َّندٍ َّواَىِزلِ ُہ ال ظ َِن ِك َع َد ال ُِن َ َّ‬
‫َْ‬ ‫مع َّظ‬ ‫ِ‬
‫رفامم ۺ ُ َ مۺےہ‪:‬وجش ۺویںۺ ُدرو ِد ۺاپک ۺڑپےھ‪،‬اُسۺےک ۺےیۺ‬ ‫اشفۺا ََُم ۺ َصلَّیا ُہّٰلل َت َعالٰی َع َل ِی ِہ وٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه اک ِ‬
‫ِ‬
‫(‪)6‬‬
‫ریمیۺافشتعۺوابج وہۺاجیتۺےہ۔‬

‫‪…3‬القولالبدیع‪،‬البابالثاىی‪،‬ص‪۲۷۷‬‬
‫‪…4‬افضلالصلواتعلیسیدالسادات‪،‬الصالۃالثاىیۃوالخنسوٌ‪،‬ص‪۱۴۹‬‬
‫‪…5‬القولالبدیع‪،‬الباباالول‪،‬ص‪۱۲۵‬‬
‫‪…6‬الترغیبوالترہیب‪،‬کتابالذکروالدعاء‪،۳۲۹/۲،‬حدیث‪:‬ۺ‪۳‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ُ‬
‫‪30‬‬ ‫حضرتابراہیمعلیہالسالوکیقربانیاں(معقرباىیکےفضائل)‬
‫ِ‬

‫﴿‪﴾1‬ۺاکیۺزہارۺدۺمۺیکۺایکینں‬
‫ُِ عَيَّا ُم َح َّن ّدا َّما ٍُ َو اٍَِلُہ‬
‫َجزَی اہّٰلل‬
‫ۺسان ۺاِنب ۺابعس ۺ َرضِ َی اہّٰللُ َت َعالٰی َع ِي ُہ َنا ےس ۺرِواتی ۺےہ ۺہک ۺےراکرِدمہنی ۺ َصلَّی اہّٰللُ َت َعالٰی َعلَ ِیہِوٰال ِ ٖہ َو َسلَّ َه‬
‫رضحت ّ ِی ُ د‬
‫ِ‬
‫(‪)7‬‬
‫ےنرفامایۺ‪:‬اسۺوکڑپےنھۺواےلۺےکۺےئۺرّۺرِفِےتشۺاکیۺزہارۺدمۺکتۺایکینںۺےتھکلۺںیہ۔‬

‫﴿‪﴾2‬رہۺراتۺابِعدتۺںیم ُۺگرارےنۺاکۺآاسمۺتُشحہ‬
‫ت َّ‬
‫الشبِ ِع َو َربِّ ال َِعزِ ِ‬
‫ش ال َِعظ ِِیه‬ ‫الش ٰنوٰ ِ‬ ‫ََل اِل ٰ َہ ا ِ َّالاہّٰللُالِ َحل ِ ِی ُه الِـ َ ِ‬
‫کیِ ُه ‪ُ ،‬سب ٰح ًَاہّٰلل ِ َربِّ َّ‬
‫ْ‬ ‫ئ‬
‫ۺالئ ۺ ںیہ‪ ،‬ۺاہّٰلل َعزَّ َو َج َّل اپک ۺےہ ۺوج ۺاسوتں ۺآامسونں ۺاو ۺر‬
‫(حداےئ ۺ َجلَّیم ۺورکمی ۺےک ۺوِسا ۺوکیئ ۺابِعدت ۺےک ِ‬
‫ُ‬
‫رعشۺمیظعۺاکرَپورداگرےہ۔)‬
‫ِ‬
‫ِ مص‬
‫رفامم ۺ ُ ْ َعف ٰے ۺ َصلَّی اہّٰللُ َت َعالٰی َع َل ِی ِہ وٰال ِ ٖہ َو َس َّل َه ‪:‬سج ۺےن ۺاس ۺ ُداع ۺوک‪3‬رمہبت ۺڑپاھ ۺوت ۺوگای ۺاُس ۺےن ۺ َ ِ‬
‫سۺ‬
‫(‪)8‬‬
‫َقْرۺاحلصۺرکیل۔‬
‫َصلَّی اہّٰللُ َت َعالٰی َعلٰی ُم َح َّند‬ ‫َصل ِوا عَل َی الِ َحب ِ ِیب!‬

‫‪…7‬مجنعالزوائد‪،‬کتاباالدعیۃ‪،‬بابفیکیفیۃالصالۃ…الخ‪،‬ۺ‪،۲۵۴/۱‬حدیث‪۵:‬ۺ‪۱۷۳‬‬
‫ابًعساکر‪،۱۵۵/۱۹،‬حدیث‪۴۴۱۵:‬‬ ‫‪…8‬تاریخ ِ‬
‫‪www.dawateislami.net‬‬