Tahli 1 (Civil Booklet - Blogsky.com)

‫‪1‬‬
‫ا
‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‪ :‬ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎر وارده ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻜﻨﺪ ﻳﺎ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺗﺤﻠﻴﻞ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ‪:‬اﻳﻨﺮﺳﻲ ﺟﺴﻢ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻴﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺎر دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﭼﻮن ﺗﺤﻠﻴﻞ آن ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ ﻳﻚ ﺑﺎر اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻌﺎدل ﺑﺎر دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ را در‬
‫)ﺑﺠﺰ در ﺣﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ(‬ ‫ﺳﺎزه ﺑﻮﺟﻮد آورده و ﺳﭙﺲ ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي‪ :‬ﺑﻪ ﺳﺎزه اي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﻢ ﺧﻮدﺳﺎزه و ﻫﻢ ﺑﺎرﻫﺎي وارده ﺑﺮ آن‬
‫در ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻓﻀﺎﻳﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﺳﺎزه اي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﻢ ﺧﻮدﺳﺎزه و ﻫﻢ ﺑﺎرﮔﺬاري آن در ﻳﻚ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﻗﺮار ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً ﺳﻘﻒ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻳﻚ ﺳﺎزه ﻓﻀﺎﻳﻲ اﺳﺖ زﻳﺮا ﺧﻮد ﺳﻘﻒ در ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﺎر ﻋﻤﻮد ﺑﺮ آن‬
‫ﻳﻌﻨﻲ وزن ﺳﻘﻒ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻓﻀﺎ ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﻄﻲ‪:‬‬
‫‪ -2‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ‪:‬‬
‫دوﻓﺮض اﺳﺎﺳﻲ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﺳﺎزه از ﻗﺎﻧﻮن ﻫﻮك ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫‪ -2‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﻨﺸﻲ وﻛﺮﻧﺸﻲ ﺧﻄﻲ اﺳﺖ‬
‫‪ -3‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺮم ﺳﺎزه ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ‬
‫‪Copyright by: www.afshinsalari.com‬‬

‫‪2‬‬
‫ا
‬
‫اﮔﺮ دو ﻓﺮض اﺳﺎﺳﻲ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﻄﻲ و اﮔﺮ ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻏﻴﺮ‬
‫ﺧﻄﻲ دارﻳﻢ‪ .‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺪاﻣﻴﻚ از اﻳﻦ دو ﻓﺮض را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ دو روش ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ را دارﻳﻢ‪.‬‬
‫آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ‪:‬‬
‫آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ ﻫﻨﺪﺳﻲ‬
‫آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ ﻣﺎدي‬
‫‪ -1‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﺳﺎده ﻳﺎ ﻣﻔﺼﻞ دو ﻣﺠﻬﻮل را دارﻳﻢ‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ در ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ وﻟﻲ دوران دارﻳﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻏﻠﻄﻜﻲ ‪Roller‬‬
‫‪ -3‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﮔﻴﺮدار ‪fixed‬‬

‫‪3‬‬
‫ا
‬
‫‪ -4‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻣﻴﻠﻪ اي ‪link‬‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻋﻜﺎس اﻟﻌﻤﻞ را در ﺟﻬﺖ ﺧﻮد ﻣﻴﻠﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ارﺗﺠﺎﻋﻲ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﻧﻘﻄﻪ در راﺳﺘﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه‬
‫ارﺗﺠﺎﻋﻲ‬
‫‪F = ∆K‬‬
‫‪F‬‬ ‫∞ = ∆ → ‪k = 0‬‬
‫=∆‬ ‫‪⇒‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪k = ∞ → ∆ = 0‬‬
‫‪ -6‬ﻓﻨﺮ دوراﻧﻲ ﻳﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ارﺗﺠﺎﻋﻲ دروﻧﻲ‬
‫ﻟﻨﮕﺮ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ارﺗﺠﺎﻋﻲ =‪M‬‬
‫دوران اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه = ‪θ‬‬
‫‪M‬‬ ‫∞ = ‪K‬‬ ‫ﺳﺨﺘﻲ ﻓﻨﺮ دوراﻧﻲ‬

‫= ‪M = Kθ ⇒ θ‬‬ ‫‪⇒‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪θ = 0‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺤﺖ اﺛﺮﻫﺮﻧﻴﺮوﻳﻲ دوران اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‬

‫‪4‬‬
‫ا
‬
‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل در ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي‪:‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺗﻌﺎدل در ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي‪:‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي ﺳﻪ ﻣﻌﺎدل ﺗﻌﺎدل دارﻳﻢ‪.‬‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪=0‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫‪∑ M B = 0‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪∑M‬‬ ‫‪o‬‬ ‫‪=0‬‬
‫ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻮﻟﻔﻪ واﻛﻨﺶ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎرﺟﻲ ﺳﺎزه اي ﺻﻔﺤﻪ اي ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ‬
‫داﺧﻠﻲ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻮﺟﻪ اﻳﻦ ﺷﺮط ﻻزم اﺳﺖ وﻟﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم آن اﻳﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮدار ﺑﺮآﻳﻨﺪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﺤﻮر ‪ y‬ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻮازي ﻣﺤﻮر ‪ X‬ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺑﺮدارﺑﺮ آﻳﻨﺪ روي اﻣﺘﺪاد‪ OB‬ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪∑M‬‬ ‫‪o‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫ﺑﺮدارﺑﺮآﻳﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ‪O‬ﺑﮕﺬرد‬
‫‪∑M‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫ﺑﺮدارﺑﺮآﻳﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ‪ B‬ﺑﮕﺬرد‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫ﺑﺮدارﺑﺮ ﻣﺤﻮر ‪ x‬ﻋﻤﻮد ﻣﻮازي ﻣﺤﻮر‪Y‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ‪O‬و‪ B‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻣﺘﺪاد‪ OB‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﺤﻮر‪ X‬ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ از دو ﺷﺮط اول ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺷﺮط ﺳﻮم ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫ا
‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫‪,∑ Mo = 0‬‬ ‫‪,∑MB = 0‬‬ ‫‪-2‬‬
‫ﺑﺮدارﺑﺮ آﻳﻨﺪه اﻣﺘﺪاد‪OB‬ﺑﺮ ﻣﺤﻮر ‪ Y‬ﻫﺎ ﻋﻤﻮد ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪∑M‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫‪,∑MB = 0‬‬ ‫‪,∑ Mo = 0‬‬ ‫‪-3‬‬
‫ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻳﻚ ﺧﻂ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎزه ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﻣﻌﻴﻦ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ‪Determinate‬‬
‫‪ -2‬ﻧﺎ ﻣﻌﻴﻦ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ‪Indeterminate‬‬
‫ﺳﺎزه ﻣﻌﻴﻦ ﺳﺎزه اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ آن ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل ﻛﻔﺎﻳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫ا
‬
‫اﻧﻮاع ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ‬
‫‪ -1‬ﻣﻌﻴﻦ ﺧﺎرﺟﻲ‪ :‬ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ را ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﻌﻴﻦ داﺧﻠﻲ‪ :‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫ﺳﺎزه ﻣﻌﻴﻦ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬ﺳﺎزه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ از ﻟﺤﺎظ داﺧﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻣﺎ‬
‫ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ اﻳﻨﻄﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪m=10‬‬
‫از ﻟﺤﺎظ ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻌﻴﻦ‬
‫‪j =6‬‬
‫از ﻟﺤﺎظ داﺧﻠﻲ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬
‫‪r =3‬‬
‫‪R=3‬‬
‫ﭘﺎﻳﺪاري و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻳﻚ ﺳﺎزه‬
‫ﺳﺎزه اي را ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﺤﻮه اﺗﺼﺎل اﺟﺰاء آن ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ آن‬
‫ﺑﺼﻮرﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺘﺤﻤﻞ در ﺳﺎزه ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻏﺮﺳﻬﺎي ﺑﺰرگ ﻳﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺰرگ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺳﺎزه ﺻﻔﺤﻪ اي ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻪ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از ﻟﺤﺎظ ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫ا
‬
‫ﺷﺮط ﻻزم ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻳﻚ ﺳﺎزه ﺻﻔﺤﻪ اي از ﻧﻈﺮ ﺧﺎرﺟﻲ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎﺷﺪ آﻧﺴﺘﻜﻪ ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﻣﻮﻟﻔﻪ ﺗﻜﻴﻪ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ )ﺗﻮﺟﻪ اﻳﻦ ﺷﺮط ﻻزم اﺳﺖ وﻟﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ(‪.‬‬
‫ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪∑F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫زﻳﺮا راﺑﻄﻪ ‪= 0‬‬
‫ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﻨﺪﺳﻲ‪:‬‬
‫اﮔﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل ارﺿﺎء ﻧﺸﻮد در اﻳﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎزه داراي ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻟﺴﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻮازي ﻳﺎ ﻫﻤﺮﺳﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺳﺎزه داراي ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺧﺎرﺟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮط‪Condition Equation‬‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪∑M‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪=0‬‬

‫‪8‬‬
‫ا
‬
‫دوراﺑﻄﻪ اﺿﺎﻓﻲ‬
‫اﮔﺮ در ﻳﻚ اﺗﺼﺎل ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﻔﺼﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﻌﺪاد ‪ n‬ﻋﻀﻮ ﺑﻪ آن اﺗﺼﺎل وﺻﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻌﺪاد‬
‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮﻃﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه)‪(n-1‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري و درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ﻗﺎﻟﺒﻬﺎ‬
‫ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎرﺟﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ اﮔﺮ ﺟﺴﻢ ﭘﺎﻳﺪار ﻧﺒﻮد ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺑﺤﺜﻲ ﺑﺮاي ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪:R<3‬ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫‪ : R>3‬ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﻨﺪﺳﻲ‪:‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻮازي ﻳﺎ ﻫﻤﺮس‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻮازي ﻳﺎ ﻫﻤﺮس ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭘﺎﻳﺪار‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪:R‬ﺗﻌﺪاد ﻣﺠﻬﻮﻻت‬
‫‪:C‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮط‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺎدﻻت=‪3+C‬‬

‫‪9‬‬
‫ا
‬
‫‪:I‬ﺳﺎزه ﻣﻌﻴﻦ‬
‫‪I‬‬ ‫‪R = c+3‬‬
‫‪II R > C + 3‬‬ ‫‪:II‬ﺳﺎزه ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬
‫‪III R < C + 3‬‬
‫‪:III‬ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار‬
‫روﺷﻬﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ﺗﺎﺑﻬﺎ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺷﻤﺎرش ﻣﻌﺎدﻻت و ﻣﺠﻬﻮﻻت‬
‫‪ -2‬ﺷﻤﺎرش ﺣﻠﻘﻪ ﻫﺎي و ﻛﺎدرﻫﺎي ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ‬
‫‪ -3‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻗﺎب ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ‬
‫‪ :J‬ﺗﻌﺪاد ﮔﺮه ﻫﺎ‬ ‫‪=3j‬ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل‬
‫‪: m‬ﺗﻌﺪاد اﻋﻀﺎ‬ ‫‪=3m+R‬ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﺠﻬﻮﻻت‬
‫‪ :R‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ‬ ‫‪=3j+C‬ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﻌﺎدﻻت‬
‫‪ : C‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮﻃﻲ‬
‫)‪ =(3m+R)-(3j+C‬ﺗﻌﺪاد درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ‬
‫)‪3m+R=3j +C (I‬‬ ‫‪:I‬ﺳﺎزه ﻣﻌﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪‬‬
‫)‪3m+R>3j +C (II‬‬ ‫‪:II‬ﺳﺎزه ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬
‫)‪3m+R<3j +C (III‬‬
‫‪‬‬
‫‪:III‬ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫ا
‬
‫‪j = 4‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺎزه ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬
‫‪m = 3‬‬ ‫‪3m + R = 3(3) + 6 = 15‬‬
‫‪‬‬
‫‪R = 6‬‬ ‫‪3 j + C = 3( 4) + 0 = 12‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪C = 2‬‬
‫‪ 3‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﺧﺎرﺟﻲ ‪15-12=13‬‬
‫‪j=9‬‬
‫‪m = 10‬‬
‫‪R=6‬‬
‫‪C =5‬‬
‫‪3 j + C = 32‬‬ ‫‪, 3m + R = 36‬‬
‫‪ 4‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬
‫روش ﻛﺎدر ﺑﺴﺘﻪ‪:‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺎدر ﺑﺴﺘﻪ ‪ 3‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪=3L-C+R-3‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ‬
‫‪=C+3‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺎدﻻت‬
‫‪=3L+R‬ﺗﻌﺪا ﻣﺠﻬﻮﻻت‬

‫‪11‬‬
‫ا
‬
‫‪:L‬ﺗﻌﺪاد ﺣﻠﻘﻪ ﻫﺎي ﺑﺴﺘﻪ درﺳﺎزه‬
‫‪:C‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮﻃﻲ‬
‫‪:R‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﻟﻔﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ‬
‫‪= 3L − C + R − 3 + 3 × 0 − 0 + 6 − 3 = 3‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬
‫‪ =3*2-C+9-3=12‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ‬
‫‪L=2‬‬
‫‪C =0‬‬
‫‪R=9‬‬
‫‪R=5‬‬ ‫‪:3×1-4+9-3=5‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ‬

‫‪C = 2+2‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﻤﺎم ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﮔﻴﺮدار ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻔﺎﺻﻞ داﺧﻠﻲ )ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺮﻃﻲ( ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫)ﺗﻌﺪاد ﻧﻘﺎط ﻗﻄﻊ ﺷﺪه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺷﻤﺎ(×‪3‬‬

‫‪12‬‬
‫ا
‬
‫وﻟﻲ اﮔﺮ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺮﻃﻲ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﮔﻴﺮدار ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻻزم ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ( –)ﺗﻌﺪاد ﻧﻘﺎط ﺑﺮش ﺧﻮرده (×‪=3‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ﺗﻤﺎم‬
‫ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ را ﮔﻴﺮدار ﻛﻨﻨﺪ‪(.‬‬
‫‪=3×6-3-6=9‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ‬

13

‫ا‬
:‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ ﺗﻌﺎدل ﺗﻴﺮﻫﺎ‬
‫ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺜﺒﺖ‬+ ‫ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري ﻛﺸﺸﻲ‬
:‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل ﺗﻴﺮﻫﺎ‬
1)∑ Fx = 0 → − P + P( x)d = 0 → − P + P( x)dx + P + dp = 0 ⇒ dP = − P ( x)dx

x2
dP
= − P( x) if : P2 − P1 = ∆P ⇒ P2 − P1 = ∆P = ∫ P( x)dX
dX x1
dV
2)∑ Fy = 0 V + W ( x)dx − (V + dV ) = 0 ⇒ dV = W ( x)dx ⇒ = W ( x)
dx
x2
‫ اﮔﺮ ازﭼﭗ ﺑﻪ راﺳﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻴﻢ‬V2 − V1 = ∆v = ∫ w( x)dx
x1
x2
‫ اﮔﺮ ازراﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﭗ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻴﻢ‬V2 − V1 = −∆V = ∫ w( x)dx
x1
dx
↓ ∑MA = 0 →M +Vdx+ w(x)dx( ) − (M + dM) = 0
2
wx
Vdx+ (dx)2 − dM = 0 ⇒dM =Vdx
2
x2
M2 − M1 = ∆M = ∫Vdx
x1
Copyright by: www.afshinsalari.com

‫‪14‬‬
‫ا
‬
‫‪x2‬‬
‫‪M 2 − M 1 = − ∆M = − ∫ Vdx‬‬ ‫اﮔﺮ ازراﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﭗ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫‪x1‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮد ﺑﺎﻳﺪ در راﺑﻄﻪ‪ -w‬ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫‪+ ↑ ∑ M A = 0 ⇒ − M 1 + 10 ×2 + 5 + 5 × 5 × 8.5 − 20.83 × 9 = 0 ⇒ M 1 = 50.03 t.m‬‬

‫‪+ ↑ ∑ Fy = 0 ⇒ R1 − 10 − 5 × 5 + 20.83 = 0 ⇒ R1 = 14.17 ton‬‬

‫‪15‬‬
‫ا
‬
‫ﻗﻮاﻋﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﺳﻢ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ‬
‫‪ -1‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺮوﻳﻲ وارد ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪= 0 ⇒ R2 = 0‬‬
‫‪ -2‬در ﻧﻘﺎﻃﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ در ﻣﻨﻔﻲ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮش ﭘﺮش دارﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﭘﺮش ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و ﺑﻌﺪ آن ﺟﻬﺖ ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ اﺛﺮ ﻣﻮﺿﻌﻲ در روﻳﻤﻨﺤﻨﻲ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ -4‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ اي ﻛﻪ ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮ ده اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎر ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬اﺛﺮ ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ در ﻓﺎﺻﻠﻪ اي وارد ﻣﻲ ﺷﻮد در آن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﺧﻄﻲ اﺳﺖ ﺑﻌﺒﺎرت‬
‫دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻚ ﺧﻂ راﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﺐ آن ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪت ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -6‬در اﻧﺘﻬﺎﻫﺎي آزاد ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻔﺮ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪16‬‬
‫ا
‬
‫ﻗﻮاﻋﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﺳﻢ دﻳﺎﮔﺮام ﺧﻤﺸﻲ‬
‫‪ -1‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ دو ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﮔﺮ در ﻓﺎﺻﻠﻪ دو ﻧﻘﻄﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺮوﻳﻲ وارد ﻧﺸﻮد ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻨﺎر ﻳﻚ ﻧﻤﻮدار ﺧﻄﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -3‬در ﻣﺤﻞ اﻋﻤﺎل ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻳﻚ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ در آن اﻳﺠﺎد‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -4‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ از ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺗﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻴﻢ در ﻣﺤﻞ اﻋﻤﺎل ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ در ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ﭘﺮش دارﻳﻢ ﭘﺮش ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ اﮔﺮ ﻟﻨﮕﺮ در ﺟﻬﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ‪.‬‬
‫‪ -5‬در ﻣﺤﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﻟﻨﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ )ﻣﻔﺼﻞ داﺧﻠﻲ( ﺻﻔﺮ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﻲ ﺗﻮان از آن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬در اﻧﺘﻬﺎﻫﺎي آزاد و در ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎي ﻣﻔﺼﻠﻲ ﻛﻪ در اﻧﺘﻬﺎي ﺗﻴﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻟﻨﮕﺮ ﺻﻔﺮ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -6‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻫﺎي ﻛﻪ در ﺗﻴﺮ ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻳﻚ ﺗﺎﺑﻊ درﺟﻪ ‪2‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -7‬ﺟﻬﺖ ﺗﻔﻌﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻨﺜﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ اﮔﺮ ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ‪.‬‬
‫‪ -8‬در ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﺻﻔﺮ ﺷﻮد ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺮ ﺧﻂ اﻓﻖ ﻣﻤﺎس اﺳﺖ و ﻓﻘﻂ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ‬
‫ﻳﺎ ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺶ‪.‬‬
‫‪dM‬‬ ‫‪dV‬‬ ‫‪d 2M‬‬

‫‪=V‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪=w‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪=w‬‬
‫‪dx‬‬ ‫‪dx‬‬ ‫‪dx 2‬‬
‫اﮔﺮ ﻟﻨﮕﺮ در ﺟﻬﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﻬﺶ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ و اﮔﺮ ﻟﻨﮕﺮ در ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻫﺎي‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﻬﺶ ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

17

‫ا‬
:‫ﻣﺜﺎل‬
∑ F = 0 ⇒ − R + 5 × 5 + 10 = 0 ⇒ R = 35 ton
x 1 1
+ ↑ ∑ M = 0 ⇒ 5 × 5 × 2.5 + 2 × 5 × 2.5 + 10 × 2.5 + 5 × 7.5 = R

B 3 ⇒ R3 = 35 ton
∑ F = 0 ⇒ − R − 2 × 5 − 5 + 30 → R = 15 ton
y 2 2
h + 5 × 5 − 35 = 0 ⇒ h = 10
M − 5 × 5 × 2.5 + 35 × 5 = 0 ⇒ M = −112.5

18

‫ا‬
M − 2 × 5 × 2.5 − 15 × 5 + 112.5 = 0 ⇒ M = −12.5

‫‪19‬‬
‫ا
‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻟﻨﮕﺮﺧﻨﺜﻲ وﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ وﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري رارﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪=0‬‬
‫‪π‬‬ ‫‪π‬‬
‫‪⇒ R1 − qr [sin θ ]0 = 0 ⇒ R1 = 0‬‬
‫‪π‬‬
‫‪R1 − ∫ qr cos θdθ = 0‬‬ ‫‪⇒ R1 − qr ∫ cos θdθ = 0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ دوم ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺗﻘﺎرن ‪ R2‬و ‪ R3‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ ﻟﺬا ﻳﻚ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻌﺎدل‬
‫در ارﺳﺘﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻠﻬﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺣﻮل ﻣﺮﻛﺰ داﻳﺮه ﻣﻤﺎن ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﺗﻤﺎم ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺷﻌﺎع ﻣﻤﺎن ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺻﻔﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺗﻨﻬﺎ ‪R2‬‬
‫و ‪ R3‬ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻟﺬا ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪4r sinθ dθ ×r(1−cosθ) +qrcosdθ ×r sinθ +2r ×R2 = 0‬‬

‫‪+ ↑ ∑mb = 0‬‬
‫‪π‬‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻌﺪي ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ‪ R3‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪R2 ×(2×r) + ∫ qr2[sinθ(1−cosθ)π+cosθ sinθ]dθ = 0‬‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪=0‬‬
‫‪π‬‬
‫‪0‬‬ ‫→‬ ‫‪R2 + R3 − ∫ qr sin θdθ = 0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2rR2 +qr ∫sinθdθ = 0 ⇒2rR2π +qr2[−cosθ]0 = 2πrR2 +2qr2 = 0 ⇒R2 = qr‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪π‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪R3 = qr ∫ sin θ dθ − R2 = qr ∫ sin θ dθ − qr‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪= qr[− cos θ ]0 − qr = 2qr − qr ⇒ R3 = qr‬‬

‫‪π‬‬

‫‪20‬‬
‫ا
‬
‫درﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده ازﺣﺎﻟﺖ ﺗﻘﺎرن‬
‫‪π‬‬
‫‪2 R2 − ∫ qr sin θdθ = 0 → R2 = qr = R3‬‬
‫‪0‬‬
‫ﻳﻚ ﺑﺮش درﻣﺤﻞ ‪ θ‬ﻣﻲ زﻧﻴﻢ ودارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪θ‬‬
‫‪∑F =0‬‬‫‪x‬‬ ‫‪→ V +qrsinθ −∫qrcos(θ −α)dθ =0‬‬

‫‪0‬‬
‫‪θ‬‬
‫‪V =qr∫qrcos(θ −α)dθ −qrsinθ‬‬
‫‪0‬‬
‫‪=qr[−sin(θ −α)]0 −qrsinθ‬‬

‫‪θ‬‬
‫‪=qr[sinθ −sin0] −qrsinθ‬‬

‫‪⇒V =0‬‬
‫اﮔﺮﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ درﻳﻚ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺻﻔﺮﺷﻮددرآن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻘﺪار ﻟﻨﮕﺮﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ درﺗﻤﺎم ﻗﻮس ﺻﻔﺮﻣﻲ ﺷﻮدﻟﺬا ﻣﻘﺪار ﻟﻨﮕﺮ درﺗﻤﺎم ﻗﻮس ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﺷﻮدﭼﻮن‬
‫ﻟﻨﮕﺮدردواﻧﺘﻬﺎ ﺻﻔﺮﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪﭘﺲ درﺗﻤﺎم ﻗﻮس ﺻﻔﺮاﺳﺖ‪.‬‬

‫‪θ‬‬
‫‪∑F =0‬‬‫‪y‬‬ ‫‪− p+qrcosθ −∫qrsin(θ −α)dα =0‬‬

‫‪0‬‬
‫‪θ‬‬
‫‪p =qrcosθ +qr∫sin(θ −α)dα =qrcosθ +qr[cos(θ −α)]0‬‬
‫‪θ‬‬
‫‪α‬‬
‫]‪=qrcosθ +qr[1−cos‬‬
‫‪=qrcosθ +qrcosθ‬‬
‫‪⇒p =qr‬‬
‫درﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﻗﻮس ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري ﻣﻘﺪارﺛﺎﺑﺖ ‪ qr‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪∑M‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪=0‬‬

‫‪qr × r − M − qr × r = 0 ⇒ M = 0‬‬

‫‪21‬‬
‫ا
‬
‫ﻛﺎﺑﻠﻬﺎ‪:‬‬
‫ﻛﺎﺑﻠﻬﺎ ﻓﻘﻂ ﻧﻴﺮوي ﻛﺸﺸﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬اﮔﺮ ﻛﺎﺑﻞ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‬
‫در ﺳﻄﺢ اﻓﻖ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺳﻤﻲ درﺟﻪ ‪ 2‬در‬
‫ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺟﻬﺖ ﻧﻴﺮو در ﺷﻜﻞ ﻋﻮض ﺷﻮد ﻛﺎﺑﻞ ﻓﺸﺎر را ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ و ﺑﺎﻳﺪ دال ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﮔﺮ ﻳﻚ ﻗﻮس ﺳﻤﻲ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺎر ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ در اﻓﻖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ در آن ﻓﻘﻂ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري ﻓﺸﺎري اﻳﺠﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ وﻫﻢ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري دارﻳﻢ‬
‫‪ -3‬در ﻳﻚ ﻗﻮس داﻳﺮه اي ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺎر ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺷﻌﺎﻋﻲ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺷﻜﻞ ﻓﻮق ﺑﺎﺷﺪ ﻓﻘﻂ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري در ﻗﻮس اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻟﻨﮕﺮ ﺑﺮش ﺻﻔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻗﻮس داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ )اﻣﺘﺪاد آﻧﻬﺎ از ﻣﺮﻛﺰ ﺑﮕﺬرد در ﻗﻮس ﻗﺴﻤﺘﻲ از‬
‫ﻳﻚ داﻳﺮه( ﻧﻴﺮوي ﻛﺸﺸﻲ در آن اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪22‬‬
‫ا
‬
‫ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ‪:‬‬
‫ﺧﺮﭘﺎ ﺳﺎزه اي ﻣﺘﺸﻜﻞ از اﻋﻀﺎء ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻧﺘﻬﺎﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ اﺗﺼﺎل )ﻣﻔﺼﻞ ﻳﺎ‬
‫ﻟﻮﻻ( ﺑﻪ ﻫﻢ وﺻﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻓﻘﻂ در ﮔﺮه ﻫﺎ )ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل اﻋﻀﺎء( اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺗﻤﺎم اﻋﻀﺎء ﺧﺮﭘﺎ ﻓﻘﻂ داراي ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري ﺧﺎﻟﺺ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﺳﺎده ‪Simple Truss‬‬
‫‪ -2‬ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﻣﺮﻛﺐ ‪Compound Truss‬‬
‫‪ -3‬ﺧﺮﭘﺎي ﻣﺒﻬﻢ )ﭘﻴﭽﻴﺪه(‪Complex Truss‬‬
‫‪-1‬ﺧﺮﭘﺎي ﺳﺎده‪:‬‬
‫ﺧﺮﭘﺎﻳﻲ ﺳﺎده ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﻳﻚ ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺜﻠﺚ اوﻟﻴﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﮔﺮه و ﺳﻪ ﻋﻀﻮ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد ﺑﺮاي‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﺧﺮﭘﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﮔﺮوه ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ دو ﻋﻀﻮ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺒﻠﻲ وﺻﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪23‬‬
‫ا
‬
‫‪-2‬ﺧﺮﭘﺎي ﻣﺮﻛﺐ‪:‬‬
‫ﺧﺮﭘﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻳﻚ ﺳﺮي ﺧﺮﭘﺎي ﺳﺎده ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻂ اﻋﻀﺎء ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻫﻢ وﺻﻞ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺮﭘﺎﻫﺎﻳﻲ زﻳﺮ ﻳﻚ ﺧﺮﭘﺎي ﻣﺮﻛﺐ ﻣﺸﺘﻜﻞ از دو ﺧﺮﭘﺎي ﺷﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﻣﺒﻬﻢ ﻳﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪه‪:‬‬
‫ﺧﺮﭘﺎِي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺳﺎده ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ ﻣﺮﻛﺐ‬

‫‪24‬‬
‫ا
‬
‫ﭘﺎﻳﺪاري و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ و ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود‪c=1.‬‬
‫ﻗﺎب ﺑﺮش ﺧﻮرده ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺮط اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ زﻳﺮا ﻧﻴﺮوي ﺑﺮش در اﻣﺘﺪاد ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﻴﻠﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫و اﮔﺮ ﻣﻴﻠﻪ ﻫﻤﺮاس ﺑﺎﺷﺪ ﻟﻨﮕﺮ ﺣﻮل آن ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ :R‬ﺗﻌﺪاد ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎ‬
‫‪:C‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮط‬
‫اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻠﻬﺎ از‪3+C‬ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﺧﺎرﺟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻠﻬﺎ ﺑﺮاﺑﺮ‪3+C‬ﺑﺎﺷﺪ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ آﻧﮕﺎه‬
‫ﻣﻌﻴﻦ اﺳﺖ اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻠﻬﺎ از‪3+C‬ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﻢ آﻧﮕﺎه ﺳﺎزه ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪25‬‬
‫ا
‬
‫‪R=6‬‬ ‫‪c+3=4=r‬‬ ‫درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ‪n=R-r=2‬‬
‫ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ :R‬ﺗﻌﺪاد ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻠﻬﺎ‬
‫‪:J‬ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﻬﺎ‬
‫‪:m‬ﺗﻌﺪاد ﻋﻀﻮﻫﺎ‬
‫‪:R+m‬ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﺠﻬﻮﻻت‬
‫‪:2j‬ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﻌﺎدﻻت‬
‫‪2j>R+m‬‬ ‫‪ -1‬ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ‬
‫‪2j=R+m‬‬ ‫‪ -2‬اﮔﺮ ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪارﻧﺒﺎﺷﺪآﻧﮕﺎه ﻣﻌﻴﻦ اﺳﺖ‬
‫‪2j<R+m‬‬ ‫‪-3‬اﮔﺰﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﻧﺒﺎﺷﺪآﻧﮕﺎه ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ اﺳﺖ‬
‫‪n=R+m-2j‬‬
‫آﻧﻠﻴﺰ ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ‪:‬‬
‫‪ -1‬روش ﮔﺮه‬
‫‪ -2‬روش ﻣﻘﻄﻊ‬

‫‪26‬‬
‫ا
‬
‫روش ﻫﻨﺒﺮگ در آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﭘﻴﭽﻴﺪه‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺧﺮﭘﺎ را ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺧﺮﭘﺎي ﺣﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺧﺮﭘﺎي ﭘﺎﻳﺪار ﺳﺎده ﻳﺎ ﻣﺮﻛﺐ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ و ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺧﺮﭘﺎي ﺣﺎﺻﻞ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ )1‬ﺧﺮﭘﺎي ﺷﻤﺎره ‪ (1‬ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺎر ﺧﺎرﺟﻲ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬در ﺧﺮﭘﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ 2‬ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ را ﺑﺮﻣﻲ دارﻳﻢ و در ﻣﺤﻞ ﻋﻀﻮ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﺪه ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﻧﻴﺮوي واﺣﺪ‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ و ﺧﺮﭘﺎي ‪ 2‬و اﻳﻦ ﺧﺮﭘﺎرا آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻣﻘﺪار ‪ X‬را از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‪.‬‬
‫=‪P‬‬ ‫ﻧﻴﺮوي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه از ﻋﻀﻮ ‪ AC‬در ﺧﺮﭘﺎي )‪(1‬‬
‫ﻧﻴﺮوي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه از ﻋﻀﻮ ‪ AC‬در ﺧﺮﭘﺎي )‪ρ = (2‬‬
‫‪P‬‬
‫‪0 = P + Xρ ⇒ X = −‬‬
‫‪ρ‬‬
‫⇒ )‪F (0) = F (1) + XF ( 2‬‬
‫‪P‬‬
‫‪A(0) = P + Xρ = P + − × ρ‬‬
‫‪ρ‬‬ ‫ﺗﺴﺖ ﺑﺎر ﺻﻔﺮ‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﺳﺎزه اي ﻣﻌﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ آن وارد ﻧﺸﻮد ﺗﻤﺎم ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻠﻬﺎ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻔﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫روش‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻧﻴﺮوي داﺧﻠﻲ ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎء ﺧﺮﭘﺎ را ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺪار ﻏﻴﺮﺻﻔﺮ‬
‫ﻓﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪27‬‬
‫ا
‬
‫‪ -3‬ﺗﺤﺖ اﺛﺮ اﻳﻦ ﻧﻴﺮوي داﺧﻠﻲ ﺳﺎزه را ﺑﺼﻮرت ﻛﺎﻣﻞ آﻧﺎﻟﻴﺰ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮ در ﺣﻴﻦ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ‪ S=0‬ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ وﻟﻲ اﮔﺮ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺑﺼﻮرت ﻛﺎﻣﻞ آﻧﺎﻟﻴﺰ‬
‫ﺷﻮد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪S=0‬ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎزه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﻮن ﺑﺎر ﺻﻔﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ اﻋﻀﺎء ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻣﻌﺮوف ﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻳﻚ ﺧﺮﭘﺎ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش آزﻣﻮن ﺑﺎر ﺻﻔﺮ‬
‫‪O‬‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫‪→s=0‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺷﺮوع ﻛﺮدﻳﻢ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻤﺎم اﻋﻀﺎء ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪=0 →S 2 =0→S =0‬‬ ‫درﮔﺮه ‪O‬‬

‫‪28‬‬
‫ا
‬
‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻣﺘﺤﺎﻧﻲ ﻣﻴﺎن ﺗﺮم‬
‫‪-1‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﻧﻜﺎﺗﻲ در ﻣﻮرد ﺗﻮﺳﻬﺎ‪:‬‬
‫‪y = ax 2 + bx + c‬‬
‫ﺑﺎاﻧﺘﺨﺎب ﻣﺒﺪاءدرراس ﺳﻬﻤﻲ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫‪y = ax 2‬‬
‫در ﻳﻚ ﻗﻮس ﻛﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ و ﺑﺎرﮔﺬاري ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﻘﻂ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري‬
‫دارﻳﻢ‪.‬‬
‫‪ : V=0‬ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ‬
‫‪ :M=0‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ‬

‫‪29‬‬
‫ا
‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬اﮔﺮ ﻗﻮس داﻳﺮه اي ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ اﮔﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻋﻮض ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ و ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻨﺜﻲ‬
‫ﺻﻔﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎر در ﻳﻚ ﻋﺪد ﻣﻨﻔﻲ ﺿﺮب ﺷﺪه اﺳﺖ ﭘﺲ ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﻫﻢ در ﻳﻚ ﻋﺪد ﻣﻨﻔﻲ ﺿﺮب ﺷﺪه اﻧﺪ و‬
‫ﻓﻘﻂ ﻛﺎﺑﻞ ﻓﺸﺎر را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ و ﺑﺮش و ﺧﻤﺶ را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻘﻂ ﻧﻴﺮوي ﻓﺸﺎري درآن اﻳﺠﺎدﻣﻲ ﺷﻮدﭘﺲ داراي ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري‬
‫اﺳﺖ وﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ وﺑﺮﺷﻲ ﺻﻔﺮاﺳﺖ )ﻗﻮس داﻳﺮه اي(ﺑﺎرﮔﺬاري ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺷﻌﺎﻋﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺑﺘﺪا ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺨﺘﺼﺎت را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬

30

‫ا‬
y = ax 2 x=5 , y = −5 − 5 = a × 5 2 ⇒ a = −0.2
y = −0.2 x 2
y ′ = ‫ = ﺷﻴﺐ‬0.4 x ⇒ tan α = y ′(5) = 0.4 × 5 = 2
R3
tan α = 2 tan α = = 2 ⇒ R3 = 2 R2
R2
∑ M = 0 ⇒ R × 10 − 2 × 10 × 5 = 0 ⇒ R = 10
B 1 1 t
∑ F = 0 ⇒ R + R = 2 × 10 ⇒ R = 10 t
y 1 3 3
R3 = 2 R2 ⇒ R2 = 5 t
∑F x = 0 ⇒ R4 = 5
‫ راﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‬X‫ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ و‬y = ax 2 ‫ رادرﻣﻌﺎدﻟﻪ‬Y
‫ﺣﻞ ﻗﺴﻤﺖ دوم ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺪون داﻧﺴﺘﻪ ﻫﺎي اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬

‫‪31‬‬
‫ا
‬
‫‪x‬‬
‫) ‪+ ↑ ∑ M c = 0 ⇒ M + 2(5 − x)(5 −‬‬
‫‪2‬‬
‫‪+ 5(5 − 0.2 x ) − 10 × (5 − x) = 0‬‬
‫‪2‬‬
‫‪M + 25 + x 2 − 10 x + 25 − x 2 − 50 + 10 x = 0 ⇒ M = 0‬‬
‫‪dM‬‬
‫⇒ ‪M = M ( x) = 0‬‬ ‫‪= 0 =V‬‬
‫‪dx‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﻗﻮس ﺑﺮش ﺻﻔﺮ اﺳﺖ اﮔﺮ‪M‬در ﻛﻞ ﻃﻮل ﻗﻮس ﺻﻔﺮ ﺷﻮد ﻣﺸﺘﻖ‬
‫در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﻗﻮس ﺻﻔﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﮔﺮ ﺗﺎﺑﻊ در ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ ﺷﻮد در ﺗﻤﺎم ﺗﺎﺑﻊ ﺻﻔﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪dM‬‬
‫∝ ‪ V‬ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ ﺗﺎﺑﻊ ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﻢ ﺑﺮاي‪ M‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻌﺎدل را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪.‬‬ ‫در ﻗﻮﺳﻬﺎ‬
‫‪dx‬‬

32

‫ا‬
tan θ = y′( x) ⇒ tan θ = 0.4 x

∑F x = 0 ⇒ − P cos θ − V sin θ − 5 = 0 I
∑F y = 0 ⇒P sin θ − V cos θ − 2(5 − x) + 10 = 0
P sin θ − V cos θ + 2 x = 0 II
− P sin θ cos θ − V sin 2 θ − 5 sin θ = 0

P sin θ cos θ − V cos 2 θ − 2 x cos θ = 0
_______________________________
− V + 2 x cos θ − 5 sin θ = 0
V = 2 x cos θ − 5 sin θ
V
= 2 x − 5 tan θ ⇒ 2 x − 5 × 0.4 x
sin θ
= 2x − 2x = 0 ⇒ V = 0
−5 1
I ‫ درﻣﻌﺎدﻟﻪ‬V = 0 → P cos θ = −5 ⇒ P= = 1 + tan 2 θ
cos θ cos θ
P = −5 1 + tan 2 θ = −5 1 + 0.16 x 2
‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﭘﺎﻳﺪاري و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري‬
‫ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار آﻧﻲ ﭼﻮن ﻧﻴﺮوﻫﺎ‬
.‫از ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻲ ﮔﺬرﻧﺪ‬

‫‪33‬‬
‫ا
‬
‫اﮔﺮ اﻳﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه را ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻤﺎرش ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺟﻠﻮ ﺑﺮوﻳﻢ و ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺮط‬
‫داﺷﺘﻴﻢ اﻣﺎ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ زدن ﺑﺮش ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﻫﻨﺪﺳﻲ اﺳﺖ ﭼﻮن ﭼﻬﺎر ﻧﻴﺮو ﻣﻮازﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻤﺎرش ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻔﻬﻤﻴﻢ اﻣﺎ‬
‫ﺑﺎ زدن ﺑﺮش ﭼﻮن اﻣﺘﺪاد ﺗﻤﺎم ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﻳﻚ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻲ ﮔﺬرد ﭘﺲ ﺗﺎب ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻗﺎب ﺑﻌﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻤﺎرش ﺑﻪ ﺟﻮاب‬
‫ﻣﻲ رﺳﻴﻢ‬
‫ﻛﺎدر ﺑﺴﺘﻪ ‪2‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻠﻬﺎي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ‪4‬ﻋﺪد‬
‫ﻳﻚ درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﺧﺎرﺟﻲ ‪7>6‬‬
‫‪6‬درﺟﻪ ﻣﺎﻛﻌﻴﻦ داﺧﻠﻲ‬

‫‪34‬‬
‫ا
‬
‫ﺳﻪ ﻣﻔﺼﻞ ﻛﻪ در ﻳﻚ اﻣﺘﺪاد ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮاي ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻀﻮ و ﻳﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﻧﻴﺴﺖ‬
‫در ﻗﺎب ﺑﺎﻻ در ﺻﻮرت ﺑﺮش‪4‬ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺑﺪون ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺮط دارﻳﻢ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻛﻞ ﻗﺎب را در ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻠﻬﺎ‪6‬ﺗﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪)6=10‬ﻣﺠﻬﻮﻻت(‪4+‬‬
‫)ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ(‪10-3=7‬‬
‫درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ‪12-3-2=7‬‬
‫‪=12‬ﻣﺠﻬﻮﻻت‪6+6‬‬

‫‪35‬‬
‫ا
‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ‪Influcnce line‬‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ‪ ،‬ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه‪ ،‬ﺧﻴﺰﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم ﺳﺎزه= ﺗﺎﺑﻊ‬
‫ﻣﻘﺪار ﻳﻚ ﺗﺎﺑﻊ در ﺳﺎزه ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺮ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻧﻮع ﺗﺎﺑﻊ‬
‫‪ -2‬ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﺑﻊ در آن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‬
‫‪ -3‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎردار ﺑﺮ ﺳﺎزه‬
‫‪ -4‬ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺑﺎر وارد ﺑﺮ ﺳﺎزه‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ‪:‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻳﻚ ﺗﺎﺑﻊ در ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪B‬ﻧﻤﻮداري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺮض ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ آن ﻣﺜﻞ ‪ A‬ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻣﻘﺪار ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻧﻘﻄﻪ‪ B‬اﺳﺖ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎر واﺣﺪ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ در ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬وارد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪36‬‬
‫ا
‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه‪A‬را رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪ :‬ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﺧﻂ راﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻢ‪ :‬ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻤﺎم ﺗﻮاﺑﻊ )ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻴﺰ ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم ﺳﺎزه( ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ از ﺗﻜﻪ ﻫﺎي ﺧﻄﻲ‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫روش دوم‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻗﻴﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه را از ﺳﺎزه ﺣﺬف ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬در ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﺣﺬف ﺷﺪه ﻳﻚ ﺑﺎر ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻗﺮار دﻫﻴﺪ )در ﺟﻬﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻗﺮار دﻫﻴﺪ(‬

‫‪37‬‬
‫ا
‬
‫‪ -3‬ﺑﺎ ﻓﺮض آﻧﻜﻪ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺷﻜﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺳﺎزه را رﺳﻢ ﻣﻲ‬
‫ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻣﻘﺪار ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن در ﺟﻬﺖ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه را ﺑﺮاﺑﺮ واﺣﺪ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺗﺸﻜﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺳﺎزه ﻫﻤﺎن ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ﺑﺎر واﺣﺪ در ﻧﻘﻄﻪ‪B‬ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪38‬‬
‫ا
‬
‫ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ در ﻧﻘﻄﻪ ‪B‬‬
‫در ﻧﻘﺎط ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و در ﻧﻘﺎﻃﻲ ﻛﻪ ﻣﻔﺼﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪pab‬‬
‫=‪M‬‬
‫‪L‬‬
‫‪1× 4 × 6‬‬
‫=‪M‬‬
‫‪10‬‬
‫‪1× 3‬‬
‫=‪R‬‬ ‫‪= 0 .3‬‬
‫‪10‬‬
‫روش دوم‪ :‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺗﺤﻤﻞ ﻟﻨﮕﺮ در ﻧﻘﻄﻪ ‪ B‬را ﺣﺬف ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و ﻳﺎ در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ را ﺣﺬف ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ در آن ﻧﻘﻄﻪ ﻳﻚ ﻣﻔﺼﻞ داﺧﻠﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬در ﻣﺤﻞ ﻧﻘﻄﻪ ‪Bd‬ك ﺟﻔﺖ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺜﺒﺖ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﺎ ﻓﺮض آﻧﻜﻪ ﺳﺎزه ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﺷﻜﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺳﺎزه را رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬در ﻣﺤﻞ ﻣﻔﺼﻞ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه زاوﻳﻪ دوران ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺮاﺑﺮ واﺣﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪y‬‬
‫→ ‪tan θ1 = y 4‬‬ ‫‪,‬‬ ‫= ‪θ2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪θ =θ1 +θ2‬‬

‫‪y y 3y +2y‬‬
‫⇒ ‪1= +‬‬ ‫‪=1‬‬
‫‪4 6‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪y = 2.4‬‬
‫‪39‬‬
‫ا
‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﺑﺮﺷﻲ‪ B‬را رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻃﺮف و آن ﻃﺮف ﻣﻲ‬ ‫‪ε‬‬ ‫در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮش ﻫﻤﻴﺸﻪ دارﻳﻢ و ﺑﺮاﺑﺮ واﺣﺪ اﺳﺖ و ﻳﻚ‬
‫ﻛﺸﻴﻢ‪.‬‬
‫روش اول‪:‬‬
‫‪V = − 0 .4‬‬ ‫‪− V + 0 .6 − 1 = 0 → V = − 0 .4‬‬

‫‪40‬‬
‫ا
‬
‫‪ -1‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺮش در ﻧﻘﻄﻪ‪ B‬را ﺣﺬف ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬در ﻣﺤﻞ ﻧﻘﻄﻪ ‪ B‬ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺜﺒﺖ ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺳﺎزه را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ رﺳﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪).‬ﺳﺎزه از ﻗﻄﻌﺎت ﺻﻠﺐ ﺗﺸﻜﻴﻞ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ(‬
‫ﺷﻴﺐ دو ﺗﻜﻪ در دو ﻃﺮف ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪41‬‬
‫ا
‬
‫‪-4‬ﻣﻘﺪار ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ دو ﻃﺮف ﻧﻘﻄﻪ‪B‬را ﺑﺮاﺑﺮ واﺣﺪ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫‪y2‬‬ ‫‪y‬‬
‫=‪θ‬‬ ‫‪→ 6θ = y 2 → θ = 2‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪y‬‬
‫‪θ= 1‬‬
‫‪4‬‬
‫‪y1 + y 2 = 1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬
‫= ‪4θ + 6θ = 1 ⇒ θ‬‬ ‫= ‪→ y1 = , y 2‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ‪A‬‬
‫ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه در ﻧﻘﻄﻪ‪A‬‬

‫‪42‬‬
‫ا
‬
‫ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ‪C‬‬
‫ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﮔﻴﺮدار ﺑﺎﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ‪R‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ ‪G‬‬
‫‪y‬‬
‫=‪θ‬‬ ‫‪, y = 1×1 = 1‬‬
‫‪p‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ در ﻧﻘﻄﻪ ‪B‬‬
‫)ﭼﻮن ﻧﻘﻄﻪ ‪ B‬ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻟﺬا ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ آن ﺻﻔﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ(‬

‫‪43‬‬
‫ا
‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ در ﻧﻘﻄﻪ ‪H‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮدرﻧﻘﻄﻪ‪ H‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮش‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ درﻣﻔﺼﻞ‪D‬‬

‫‪44‬‬
‫ا
‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ درﻧﻘﻄﻪ ‪D‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﺑﺮش درﻧﻘﻄﻪ ً ‪C‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ‪MB‬‬

‫‪45‬‬
‫ا
‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ‪MD‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ‪ME‬‬
‫‪θ = θ1 + θ 2‬‬
‫‪x x‬‬ ‫‪4x‬‬ ‫‪L‬‬

‫⇒‪+ =1‬‬ ‫= ‪=1⇒ x‬‬
‫‪L L‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪2 2‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ‪MA‬‬
‫در ﺳﻄﺤﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮدﻣﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ داده ﺷﺪه )ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺪه( و دوران اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ زاوﻳﻪ‬
‫‪ 1 Rad‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪46‬‬
‫ا
‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻨﺜﻲ در ﻧﻘﻄﻪ‪D‬درﻣﻔﺼﻞ اﺻﻠﻲ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮش در ‪E‬‬

‫‪47‬‬
‫ا
‬
‫‪x‬‬
‫= ‪θ1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪x‬‬
‫‪θ2 = →θ1 +θ2 =1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪x x‬‬
‫‪+ = 1⇒ x = 1‬‬
‫‪2 2‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺮاي ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮدﻣﺎن ﻣﻔﺼﻞ ﻧﺮﺧﺘﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻣﻔﺼﻞ‬
‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 1‬رادﻳﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪θ 2 + θ1 = 1‬‬
‫‪x x‬‬
‫‪+ = 1 ⇒ x = 1.5‬‬
‫‪3 3‬‬

48

‫ا‬
:‫ﻣﺜﺎل‬
mB ‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
:‫ﻣﺜﺎل‬

‫‪49‬‬
‫ا
‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻴﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ‪:‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﺑﺮش در ﻳﻚ ﭘﺎﻧﻞ ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ در‬
‫ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻘﺎﻃﻲ ﻛﻪ ﺗﻴﺮﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ ﺑﺮ روي‬
‫ﺗﻴﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺗﻴﻜﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻧﻘﺎط ﭘﺎﻧﻠﻲ‬
‫ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ‪A‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﺑﺮش درﭘﺎﻧﻞ دوم‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﺑﺮﺷﻲ درﭘﺎﻧﻞ دوم ازروي ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ درﭘﺎﻧﻞ اول‬

‫‪50‬‬
‫ا
‬
‫ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ درﭘﺎﻧﻞ ﭼﻬﺎرم‬
‫ﺑﺮاي رﺳﻢ ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﭘﺎﻧﻞ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي ﻳﻚ واﺣﺪي ﻛﻪ روي ﺗﻴﺮاﺻﻠﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ وﺑﺮﺷﻲ ﻛﻪ درآن‬
‫ﭘﺎﻧﻞ زده اﻳﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻫﺮﭘﺎﻧﻞ راﻣﻲ ﻛﺸﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ درﻫﺮ ﭘﺎﻧﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫روش ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ در ﻳﻚ ﭘﺎﻧﻞ‪:‬‬
‫روش اول‪:‬‬
‫ﻧﻴﺮوي واﺣﺪ در ﻧﻘﺎط ﭘﺎﻧﻠﻲ ﻗﺮار داده ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﻪ ازاء ﻫﺮ ﻧﻴﺮوي واﺣﺪ ﻣﻘﺪار ﺑﺮش در ﭘﺎﻧﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﺮض ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ در ﻧﻘﺎط ﭘﺎﻧﻠﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻜﻪ‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ از ﻳﻚ ﺳﺮي ﺧﻄﻮط ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪه ‪ ،‬ﺧﻄﻮط ﺗﺎﺛﻴﺮ رﺳﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺮش در ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ دﻟﺨﻮاه از ﭘﺎﻧﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺣﺬف ﻛﻨﻴﺪ و در ﻣﺤﻞ آن ﻳﻚ ﺟﻔﺖ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺜﺒﺖ ﻗﺮار دﻫﻴﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺗﻴﺮ اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ﻧﻴﺮوي ﻓﻮق را ﺑﮕﻮﻧﻪ اي رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اوﻻً‬
‫ﻣﻘﺪار ﺟﻬﺶ در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاﺑﺮ واﺣﺪ ﺷﻮد ﺛﺎﻧﻴﺎً ﺷﻴﺐ دو ﻗﻄﻌﻪ ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺷﻜﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺳﻄﺤﻲ ﻛﻪ ﺑﺎراز روي آن ﻣﻲ ﮔﺬرد ﻫﻤﺎن ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺮﺷﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪51‬‬
‫ا
‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺮاي ﺗﻴﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ‪:‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ‪R1‬‬

‫‪52‬‬
‫ا
‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﺧﺮﭘﺎﻫﺎ‪:‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ درﻋﻀﻮ‪AB‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ‪ M‬درﻧﻘﻄﻪ ‪C‬‬

53

‫ا‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﺑﺮش درﭘﺎﻧﻞ دوم‬
3 −1
∑m D =0⇒
4
(10) − 1(5) + FAB (5) = 0 ⇒ FAB =
2
FAB = −1
1
FAB = −
2
‫‪54‬‬
‫ا
‬
‫روش دوم‪ :‬در اﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﺧﺮﭘﺎﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻀﻮﻫﺎي ﻣﻮازي و اﻓﻘﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﻣﻌﺎدل ﺧﺮﭘﺎ در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺮاي ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻨﺜﻲ ﻧﻘﻄﻪ اي از ﺗﻴﺮ ﻛﻪ ﻣﻌﺎدل ﻧﻘﻄﻪ اي از ﺧﺮﭘﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻴﺮوي‬
‫داﺧﻠﻲ ﺣﻮل آن ﻟﻨﮕﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد را رﺳﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬از ﺗﺼﻤﻴﻢ اﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻴﻦ اﻋﻀﺎي ﻣﻮازي ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري اﻋﻀﺎي ﻣﻮازي و اﻓﻘﻲ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي رﺳﻢ ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺮش در ﻋﻀﻮﻫﺎي ﻗﻄﺮي در ﺧﺮﭘﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﻀﻮﻫﺎي ﻣﻮازي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺮش در ﻫﻤﺎن ﭘﺎﻧﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﺮ ﻋﻀﻮ ﺧﺮﭘﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﻳﻚ ﭘﺎﻧﻞ ﺗﻴﺮ‬
‫‪1‬‬
‫ﺿﺮب ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺮش در ﻋﻀﻮﻫﺎي ﻗﻄﺮي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬ ‫اﺻﻠﻲ ﺑﻌﺪ در‬
‫‪cos θ‬‬
‫∆‬ ‫‪1‬‬
‫‪ = θ1‬زاوﻳﻪ دوران ﺧﺮﭘﺎ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻓﺮﺿﻲ‬
‫‪ = θ 2‬زاوﻳﻪ دوران ﺧﺮﭘﺎ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻓﺮﺿﻲ ‪∆ 2‬‬

‫‪55‬‬
‫ا
‬
‫‪∆1‬‬ ‫‪x‬‬
‫= ‪θ1‬‬ ‫= ‪⇒ x = θ1 ×10 =⇒ ∆1‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪∆2‬‬ ‫‪x‬‬
‫= ‪θ2‬‬ ‫= ‪⇒ x = θ 2 ×10 =⇒ ∆ 2‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪x x‬‬
‫‪+ =1⇒ x =1‬‬
‫‪2 2‬‬
‫ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ‪:‬‬
‫‪-1‬ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﻘﺪار ﺗﺎﺑﻌﻲ ﻛﻪ ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮآن‬
‫دردﺳﺘﺮس اﺳﺖ‪.‬ﺑﻪ ازاء ﻳﻚ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺸﺨﺺ‬
‫‪(I‬اﮔﺮ ﻳﻚ ﺑﺎرﻣﺘﻤﺮﻛﺰداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‬
‫‪(1‬ﻣﻘﺪار ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻮردﻧﻈﺮﺑﺮاﺑﺮﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ﻣﻘﺪارﺑﺎر‬
‫‪H = QY‬‬ ‫ﻣﺘﻤﺮﻛﺰازﻋﺮض ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮدرﻣﺤﻞ اﻋﻤﺎل ﺑﺎرﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪(2‬اﮔﺮﭼﻨﺪﺑﺎرﻣﺘﻤﺮﻛﺰداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‬
‫‪H = ∑ Qi YI‬‬

‫‪56‬‬
‫ا
‬
‫‪-3‬اﮔﺮﺑﺎرﮔﺴﺘﺮده داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‬
‫اﮔﺮﺑﺎرﮔﺴﺘﺮده ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ﺳﻄﺢ زﻳﺮ‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺧﻄﺘﺎﺛﻴﺮدرﻣﺤﺪوده اي ﻛﻪ ﺑﺎرﮔﺴﺘﺮده ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ واﻗﻊ‬
‫ﺷﺪه درﺷﺪت ﺑﺎرﮔﺴﺘﺮده ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪dH = wdxy = wydx‬‬
‫‪H = ∫ wydx‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺎﮔﺴﺘﺮده ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‬ ‫‪⇒ H = w∫ ydx‬‬
‫‪ : 20 × 1 = 20 ton.m‬ﻟﻨﮕﺮﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ از‪20 ton‬‬
‫‪: 5 × 2 = 10 ton.m‬ﻟﻨﮕﺮﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ از‪50‬‬
‫‪ 10 × (−1) = −10 ton.m :‬ﻟﻨﮕﺮﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ از‪10 ton‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ 10 × (2 × 8 × − 1 × 2 × ) = 70 ton.m :‬ﻟﻨﮕﺮﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺎرﮔﺴﺘﺮده‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪M = 20 + 10 − 10 + 70 = 90 Ton.m‬‬

‫‪57‬‬
‫ا
‬
‫‪-2‬ﻛﺎرﺑﺮددوم ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎرﻫﺎي زﻧﺪه ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺗﺼﺎوﻳﺮﺣﺪاﻛﺜﺮوﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻮاﺑﻌﻲ ﻛﻪ ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮآﻧﻬﺎ دردﺳﺘﺮس‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪(I‬ﻳﻜﺒﺎرﻣﺘﺮﻛﺰ ‪:‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻣﻘﺪار ﺣﺪﻛﺜﺮ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎردرﻣﺤﻠﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻋﺮض ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪(II‬ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﻛﺜﺮﺗﺎﺑﻊ وﻗﺘﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺗﺎﺑﻊ ﺑﺮﻣﺤﻞ ﺣﺪاﻛﺜﺮﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار‬
‫ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪M = 10 × 2 + 5 × 1 = 25 ton‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﺗﺮﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ةاﮔﺮﺑﺎرﻫﺎزﻳﺎد‬ ‫‪M = 5 × 2 + 10 × 1 = 20 ton‬‬ ‫ﭘﺲ ﺣﺎﻟﺖ اول‬
‫ﺑﺎﺷﺪودرﻣﺤﺪوده ﺗﻴﺮﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد آﻧﻬﺎ راﺣﺴﺎب ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪(III‬ﺑﺎرﮔﺴﺘﺮده ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﮔﺮ درﺗﻴﺮﻗﺒﻠﻲ ﻫﺪف ﻟﻨﮕﺮﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎردرﻣﺤﺪوده اي ﻗﺮارﺑﮕﻴﺮدﻛﻪ ﻋﺮض ﺧﻂ‬
‫ﺗﺎﺛﻴﺮﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪاﮔﺮﻫﺪف درﺗﻴﺮﻗﺒﻠﻲ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺎﺷﺪﺑﺎﻳﺪدرﺟﺎﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮدﻛﻪ‬
‫ﻋﺮض ﺧﻂ ﺗﺎﺛﻴﺮﻣﻨﻔﻲ ﺷﻮد‬
‫‪ M + = 10 × 2 × 1 = 80 ton‬ﻟﻨﮕﺮﻣﺜﺒﺖ ‪max‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ M − = 10 × 2 × 1 = 10 ton‬ﻟﻨﮕﺮﻣﻨﻔﻲ ‪max‬‬
‫‪2‬‬

‫‪58‬‬
‫ا
‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺗﻴﺮﻫﺎ‪:‬‬
‫‪-1‬ﻣﻌﻴﺎرﻛﻨﺘﺮل ﺳﺨﺘﻲ درﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزه ﻫﺎ‬
‫‪-2‬آﻧﺎﻟﻴﺰدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﺎزه ﻫﺎ‬
‫‪-3‬آﻧﺎﻟﻴﺰﺳﺎزه ﻫﺎي ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﺑﻪ روش ﻧﻴﺮو‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺗﻴﺮﻫﺎ‪:‬‬
‫‪-1‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﺗﻴﺮازﻗﺎﻧﺌﻦ ﻫﻮك ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬
‫‪-2‬ﺗﻐﻴﻴﺮﻓﺮﻣﻬﺎﺑﺴﻴﺎرﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪AA′ = ydθ , BB′ = ρdθ‬‬

‫‪AA′ ydθ y‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫‪y σ‬‬
‫=‪ε‬‬ ‫=‬ ‫= → = ‪= ⇒ σ = Eε → ε‬‬
‫‪BB′ ρdθ ρ‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪ρ E‬‬
‫‪My‬‬ ‫‪y My‬‬ ‫‪M 1‬‬
‫=‪σ‬‬ ‫= →‬ ‫→‬ ‫=‬
‫‪I‬‬ ‫‪ρ EI‬‬ ‫‪EI ρ‬‬
‫‪1 M‬‬
‫= =‪K‬‬
‫‪ρ EI‬‬
‫)‪y = f ( x‬‬
‫‪y ′′‬‬ ‫‪y ′′‬‬ ‫‪M‬‬
‫=‪K‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫=‬
‫‪EII‬‬
‫‪[1 + y ′ 2 ] 2‬‬ ‫] ‪[1 + y ′‬‬ ‫‪2 2‬‬
‫‪M‬‬
‫= ‪y ′′‬‬
‫‪EI‬‬ ‫ﺑﺎﻓﺮض ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ‬

‫‪59‬‬
‫ا
‬
‫‪M‬‬
‫= ‪y′′‬‬ ‫‪⇒ M ( x) = M‬‬
‫‪EI‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪M 2‬‬
‫= ‪y′‬‬ ‫‪x + C1‬‬ ‫‪,‬‬ ‫=‪y‬‬ ‫‪x + C1 x + C2‬‬
‫‪EI‬‬ ‫‪2 EI‬‬
‫‪y′(0) = 0 → C1 = 0 → y (0) = 0 → C2 = 0‬‬
‫‪M 2‬‬
‫=‪y‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪2 EI‬‬
‫‪M 2‬‬
‫= ‪∆ max‬‬ ‫‪x‬‬ ‫ﺑﺎﻓﺮض ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ‬
‫‪2 EI‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪M‬‬
‫=‬ ‫ﺑﺎﻓﺮض ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎﻧﻬﺎﺑﺰرگ‬
‫‪ρ‬‬ ‫‪EI‬‬
‫‪EI‬‬
‫=‪ρ‬‬ ‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم ﺗﻴﺮﻳﻚ داﻳﺮه ﺑﻪ ﺷﻌﺎع روﺑﺮو اﺳﺖ ﻛﻪ درﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﺑﺮﺧﻂ اﻓﻘﻲ ﻣﻤﺎس اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪M‬‬
‫ﻗﻀﺎﻳﺎي ﻟﻨﮕﺮﺳﻄﺢ‪:‬‬
‫روش ﻟﻨﮕﺮﺳﻄﺢ‪-‬ﺑﺎراﻻﺳﺘﻴﻚ‪-‬ﺗﻴﺮ ﻣﺰدوج‬
‫= ‪θD‬‬ ‫زاوﻳﻪ اي ﻛﻪ ﻣﻤﺎس ﻣﺮﺳﻮم ازﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬ﺑﺎﻳﺪ درﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ دوران ﻛﻨﺪﺗﺎﺑﺮﺧﻂ ﻣﻤﺎس ﻣﺮﺳﻮم ﺑﺮ‪ D‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺷﻮد‬
‫‪C‬‬
‫‪θ D = θ D − θC‬‬
‫‪C‬‬

60

‫ا‬
:‫ﻗﻀﻴﻪ اول ﻟﻨﮕﺮ ﺳﻄﺢ‬
M dθ
y′′ = , y′ = θ , y′ =
EI dx
dV ′ m dθ M
D D
M M M M
dx → ∫ dθ =
EI C∫
V ′′ = , = v′ = θ → = → dθ = dx → dθ = dx →
EI dx EI dx EI EI EI C
D D
M M
θ D − θc = ∫ dx ⇒θD = ∫ dx
C
EI C C
EI
:‫ﻗﻀﻴﻪ اول ﻟﻨﮕﺮﺳﻄﺢ‬
M
D‫ و‬C ‫ﺑﻴﻦ ﻧﻘﺎط‬ ‫ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎﺳﻄﺢ زﻳﺮﻣﻨﺤﻨﻲ‬C‫ و‬D ‫ زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﻤﺎﺳﻬﺎي ﻣﺮﺳﻮم از ﻧﻘﺎط‬θ D
EI C
M
θ D =D ‫ و‬c ‫درﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻧﻤﻮدار‬
C
EI
θ D = θ C + θ D ‫ﺑﺮﺣﺴﺐ رادﻳﺎن‬
C

‫‪61‬‬
‫ا
‬
‫ﻗﻀﻴﻪ دوم ﻟﻨﮕﺮﺳﻄﺢ‪:‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺳﺎزه راﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺰرگ ﻣﻲ ﻛﺸﻴﻢ‬
‫‪D‬‬
‫= ‪tC‬‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬ازﻣﻤﺎس ﻣﺮﺳﻮم ازﻧﻘﻄﻪ‬
‫‪D‬‬
‫‪ρ‬‬
‫‪e = d = dt C = xα = xθ‬‬
‫‪D‬‬ ‫‪ρ′‬‬
‫‪ρ‬‬
‫‪t C = ∫ xθ‬‬
‫‪D‬‬ ‫‪ρ′‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮاول ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﻧﻤﻮدار‪ C‬ﺗﺎ ‪ D‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮرﻗﺎﺋﻢ ﮔﺬراﻧﺪه از‪C‬‬
‫ﻗﻀﻴﻪ دوم ﻟﻨﮕﺮﺳﻄﺢ ‪:‬‬
‫‪m‬‬
‫درﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬از ﺧﻂ ﻣﻤﺎس ﻣﺮﺳﻮم ازﻧﻘﻄﻪ ‪ D‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎﻟﻨﮕﺮاول ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻧﻤﻮدار‬
‫‪EI‬‬
‫‪ C‬ﺗﺎ‪ D‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﻗﺎﺋﻢ ﮔﺬراﻧﺪه از‪C‬‬
‫‪M‬‬
‫از ﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬ﺗﺎﻧﻘﻄﻪ ‪θ D − θ C = D‬‬ ‫ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻧﻤﻮدار‬
‫‪EI‬‬

‫‪62‬‬
‫ا
‬
‫ﺧﻴﺰوﺷﻴﺐ ﺗﻴﺮ دراﻧﺘﻬﺎي آزاد راﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪Pl L − pL2‬‬
‫= × ‪θB =θB = −‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪EI 2 2EI‬‬
‫‪Pl L L − pL3‬‬
‫= × × ‪tB = −‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪EI 2 3 6EI‬‬
‫‪tc‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪L‬‬

‫= ‪ ∆ C‬وﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬در ‪:‬ﻟﻨﮕﺮاول ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻧﻤﻮدار درﻓﺎﺻﻠﻪ‪ A‬ﺗﺎ‪C‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪EI‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪x‬‬
‫‪ t‬راﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪.‬‬ ‫درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻛﻠﻲ ﺷﻴﺐ ﺗﻴﺮﺑﺎﻳﺪ ﻧﻘﻄﻪ اي رادرﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ X‬از‪A‬‬
‫‪A‬‬

63

‫ا‬
:‫ﻣﺜﺎل‬
‫ﺧﻴﺰوﺷﻴﺐ ﺗﻴﺮ روﺑﺮو راﭘﻴﺪاﻛﻨﻴﺪ‬
B
∆ = −t
A
2 L wl2 l 3 l pl l l l pl 1 2 l
tB = × × ( × − l) + × ( + )+ × × × ×
A
3 2 8EI 2 16 6 3EI 3 12 3 3EI 2 3 3
5wl4 23pl3
tB = +
A 384EI 648EI

‫‪64‬‬
‫ا
‬
‫ﻧﻜﺎﺗﻲ درﻣﻮرد ﺳﻬﻤﻲ درﺟﻪ ‪:n‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪n‬‬
‫= ‪A1‬‬ ‫‪ab‬‬ ‫‪,‬‬ ‫= ‪A2‬‬ ‫‪ab‬‬
‫‪n +1‬‬ ‫‪n +1‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪x1‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪n+2‬‬
‫‪X1‬‬
‫‪67‬‬‫‪8‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪ab‬‬
‫‪x2 = ab × −‬‬ ‫‪ab(a −‬‬ ‫‪= ab −‬‬
‫‪2 n +1‬‬ ‫‪n+2‬‬ ‫‪n +1‬‬
‫‪: x1‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﻛﺰﺛﻘﻞ‪A1‬‬
‫‪: x2‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﻛﺰﺛﻘﻞ ‪A2‬‬
‫‪n +1‬‬
‫= ‪x2‬‬ ‫‪a‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﻬﻤﻲ درﺟﻪ ‪ n‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫)‪2( n + 2‬‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم روش ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪-1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻴﺐ ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻻﺳﺘﻴﻚ درﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻫﺎ‬
‫‪-2‬ﺷﻴﺐ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ دﻟﺨﻮاه ازﺗﻴﺮراﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪-3‬ﺧﻴﺰﺗﻴﺮدرﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺸﺨﺺ راﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪tB‬‬ ‫‪tA‬‬
‫= ‪RA‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪= −θ A‬‬ ‫‪,‬‬ ‫= ‪RB‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪= θB‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬

‫‪65‬‬
‫ا
‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ رواﺑﻂ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﺗﻴﺮﻫﺎي دوﺳﺮﻣﻔﺼﻞ ﺻﺎدق اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﺑﺎرﮔﺬاري ﻛﻠﻲ اﺳﺖ وﺗﻴﺮدوﻣﻔﺼﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪−tB‬‬ ‫‪tA‬‬
‫= ‪θA‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪,‬‬ ‫= ‪θB‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪(1‬ﻣﻘﺪارﺷﻴﺐ ‪ θ‬ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻻﺳﺘﻴﻚ درﺗﻴﺮاﺻﻠﻲ درﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻫﺎﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺪارﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه‬
‫‪m‬‬
‫درﺗﻴﺮﺗﺤﺖ اﺛﺮﺑﺎراﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪EI‬‬

‫‪66‬‬
‫ا
‬
‫‪θ C = θC − θ A‬‬
‫‪A‬‬
‫‪tB‬‬
‫‪θC = θ C + θ A → θC = θ C −‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪L‬‬
‫‪θC = θ C − RA‬‬
‫‪A‬‬
‫‪1‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪3‬‬
‫‪V‬‬
‫‪-2‬ﻣﻘﺪارﺷﻴﺐ ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻻﺳﺘﻴﻚ درﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ازﺗﻴﺮاﺻﻠﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ درﺗﻴﺮﺗﺤﺖ اﺛﺮﺑﺎراﻻﺳﺘﻴﻚ‬
‫‪M‬‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪدرﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫‪EI‬‬
‫‪C′C′ = xc.θA‬‬
‫‪CC′ =tC‬‬
‫‪A‬‬
‫‪∆=CC′ =C′C′ −CC′‬‬

‫‪∆= xc.θA −tC‬‬
‫‪A‬‬
‫‪∆= −xc.θA −tC‬‬

‫‪A‬‬
‫‪M = RAx−*=(θAx−tC ) = M‬‬

‫‪A‬‬
‫)*‪:‬ﻟﻨﮕﺮ ﺳﻄﺢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ‪(C‬‬
‫‪-3‬ﻣﻘﺪار ﺧﻴﺰﻣﻨﺤﻨﻲ اﻻﺳﺘﻴﻚ درﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ازﺗﻴﺮاﺻﻠﻲ‬
‫‪M‬‬
‫درﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ ﺗﻴﺮﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮﺑﺎراﻻﺳﺘﻴﻚ‬
‫‪EI‬‬

‫‪67‬‬
‫ا
‬
‫روش ﺗﻴﺮﻣﺰدوج وﻳﺎروش ﺗﻴﺮﻓﺮﺿﻲ‪:‬‬
‫ﭼﻮن درﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﮔﻴﺮدار ﺷﻴﺐ و ﺧﻴﺰﺻﻔﺮاﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫ﺑﺎﻳﺪﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ وﺑﺮش درآﻧﺠﺎ )درﺗﻴﺮ ﻓﺮﺿـﻲ(ﺻــﻔﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪:‬‬
‫‪-1‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﮔﻴﺮدار درﺗﻴﺮاﺻﻠﻲ ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎي آزاد درﺗﻴﺮ‬
‫ﻓﺮﺿﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-2‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻏﻠﻄﻚ ﻳﺎﻣﻔﺼﻞ ﻛﻨﺎري درﺗﻴﺮاﺻﻠﻲ درﺗﻴﺮﻣﺰدوج ﺗﻐﻴﻴﺮﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-3‬ﻣﻔﺼﻞ داﺧﻠﻲ درﺗﻴﺮاﺻﻠﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻣﻔﺼﻠﻲ درﺗﻴﺮﻣﺰدوج ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-4‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻴﺎﻧﻲ درﺗﻴﺮاﺻﻠﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﻔﺼﻞ داﺧﻠﻲ درﺗﻴﺮ ﻣﺰدوج ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪PL‬‬ ‫‪1 5 L 5 PL3‬‬

‫= ‪∆A‬‬ ‫× ×‪× L‬‬ ‫=‬
‫‪EI‬‬ ‫‪2 3‬‬ ‫‪6 EI‬‬
‫‪68‬‬
‫ا
‬
‫ﺗﻴﺮﻣﺰدوج ﺑﻮﺟﻮدآﻣﺪه دراﻳﻨﺤﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ اﻳـــﻦ ﺗﻴﺮﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫راﺑﻄﻪ اي ﻣﻌـــﻴﻦ ﺑﻴﻦ ﺑﺎرﻫﺎي وارده ﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻴﺮ‬
‫وﺟﻮد داﺷــــﺘﻪ ﺑﺎﺷـــــﺪ‪.‬‬
‫درﺗﻴﺮ اﺻﻠﻲ‪:‬‬
‫‪L‬‬
‫‪M1 = R‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪PL‬‬
‫= ‪+ ↑ ∑MA = 0 → M‬‬ ‫‪− RL‬‬ ‫)‪( 2‬‬
‫‪2‬‬
‫درﺗﻴﺮﻣﺰدوج‪:‬‬
‫‪M L L 5L M 1‬‬ ‫‪L L‬‬

‫→ ‪+ ↑ ∑MB = 0‬‬ ‫× × ×‬ ‫=‬ ‫× ×‪×L‬‬
‫‪EI 2 2 6‬‬ ‫‪EI‬‬ ‫‪2 2‬‬
‫‪5 pl‬‬ ‫‪5p‬‬

‫→‬ ‫= ‪− 5 RL = 3RL → 5 pl = 16 Rl → R‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪16‬‬
‫ازاﻳﻨﺠﺎ ‪ M‬و ‪ M1‬راﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫درﺗﻴﺮاﺻﻠﻲ دارﻳﻢ‪:‬‬

69

‫ا‬
1)R1 +R2 = P
2)R2 ×L−P×b+M1 −M2 =0
3)R1 ×L−P×a−M1 +M2 =0
4)M1 +M3 −R1 ×b = 0

M1 −M2 + Pa
5)R1 =
L
b b Pab
4,5) ⇒M1 +M3 −(M1 −M2 + Pa) = 0⇒(1−b)M1 + M2 +M3 = (6)
L L L
:‫درﺗﻴﺮﻣﺰدوج دارﻳﻢ‬
M1 b M 2 a M 3 L
+ ↑ ∑ Fy = 0 → × + × = → bM 1 + aM 2 − LM 3 = 0 (7)
EI 2 EI 2 EI 2
M b 2b M a 2a M a a M b b
∑ M 0 = 0 → EI1 × 2 × 3 − EI2 × 2 × 3 + EI3 × 2 × 3 + EI3 × 2 × 3 = 0
b2 a2 a 2 − b2
M1 − M2 + ( ) M 3 = 0 (8)
3 3 6
 pa 2b
M 1 = L2
(7), (8) , ( 9 ) ⇒  2
M = pab
 2 L2

‫‪70‬‬
‫ا
‬
‫روﺷﻬﺎي اﻧﺮژي‪:‬‬
‫اﮔﺮ ‪ x‬دراﻣﺘﺪاد ‪ f‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪work = F . x‬‬
‫→‬ ‫→‬
‫‪work = F . x = Fx cos α‬‬
‫‪= α‬زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ راﺳﺘﺎي ‪x‬و ‪F‬‬
‫→ → ‪2‬‬
‫‪u1→2 = ∫ F . dr‬‬ ‫درﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ راﺳﺘﺎي ﻧﻴﺮوﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻜﻨﺪ ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪u1→2 = ∫ Fdr‬‬ ‫درﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻴﺮوﺧﻄﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫درراﺳﺘﺎي ﻧﻴﺮووﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﻧﻜﻨﺪ)ﺑﺼﻮرت ﺧﻄﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﻛﻨﺪ(‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪u = ∫ F dx → u‬‬ ‫‪Fx‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1 2 1‬‬ ‫‪F‬‬

‫= ‪kx = × Fx → x‬‬ ‫ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪k‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ We = F∆L‬ﻛﺎراﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ )ﻛﺎرﺧﺎرﺟﻲ(‬
‫‪2‬‬
‫‪ u = WI‬ﻛﺎراﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴــﺮوﻫﺎي ﺧـــﺎرﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﻧﺮژي‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ذﺧﻴﺮه ﺷﺪه درﺟﺴﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ)ﻛﺎرداﺧﻠﻲ(‬

‫‪71‬‬
‫ا
‬
‫ﺗﻨﺶ ﻣﺤﻮري‪:‬‬
‫‪σx‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪ε2‬‬ ‫= ‪du‬‬ ‫‪dFdx‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪dF = σ x dydz‬‬ ‫)‪du = (σ x d y d z )(ε x dx‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪∆L = ε x dx‬‬ ‫‪(*)du = σ xε x dV‬‬
‫‪2‬‬
‫* اﻧﺮژي ﻛﺮﻧﺸﻲ داﺧﻠﻲ ﺑﺮاي ﺟﺰﻛﻮﭼﻚ‬
‫‪du 1‬‬
‫اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ذﺧﻴﺮه ﺷﺪه درواﺣﺪ ﺣﺠﻢ ﻳﺎﭼﮕﺎﻟﻲ اﻧﺮژي ﻛﺮﻧﺸﻲ‬ ‫= ‪uo‬‬ ‫‪= σ xε x‬‬
‫‪dV 2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪u = ∫ σ xε x dV‬‬ ‫∫ = ‪σ x = εε x ⇒ u‬‬ ‫‪σ x 2 dV‬‬ ‫ﻛﺎرﺗﻨﺸﻬﺎي ﻧﺮﻣﺎل‬
‫‪2‬‬ ‫‪2E‬‬
‫‪τ2‬‬
‫ﻛﺎرﺗﻨﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷﻲ‬ ‫∫=‪u‬‬ ‫‪dv‬‬
‫‪2G‬‬
‫‪ε‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﺑﺮﺷﻲ‬ ‫=‪G‬‬
‫) ‪2(1 + V‬‬
‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫‪p‬‬
‫=‪σ‬‬
‫‪A‬‬
‫‪σ x2‬‬ ‫‪p‬‬
‫‪L‬‬
‫‪1‬‬
‫∫=‪u‬‬ ‫× ‪dv = ∫ ( ) 2‬‬ ‫‪Adx‬‬
‫‪2E‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪2E‬‬
‫‪dV = Adx‬‬
‫‪L‬‬
‫‪p2‬‬
‫∫=‪u‬‬ ‫ﺑﺮاي اﻋﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري ‪p‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ‪dx‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪AE‬‬
‫‪p 2l‬‬
‫= ‪P u‬و‪ A‬ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫ﻛﺎرداﺧﻠﻲ‪:‬ﻛﺎراﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ‬
‫‪2 AE‬‬

‫‪72‬‬
‫ا
‬
‫ﻣﺜﺎل درﺗﻴﺮﻫﺎ‪:‬‬
‫‪My‬‬ ‫‪σ 2 x dv‬‬ ‫‪My‬‬ ‫‪1‬‬

‫=‪σ‬‬ ‫∫=‪u‬‬ ‫(∫∫ =‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪dxdA‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪v‬‬
‫‪2E‬‬ ‫‪A x‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪2E‬‬
‫‪dV = dAdx‬‬
‫‪l‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪M 2 2‬‬ ‫‪1 M2‬‬
‫‪2 E ∫x I ∫A‬‬ ‫‪2 E ∫0 I 2‬‬
‫=‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫‪y‬‬ ‫‪dAdx‬‬ ‫=‬ ‫‪× Idx‬‬
‫‪L‬‬
‫‪M2‬‬
‫∫=‪u‬‬ ‫اﻧﺮژي ذﺧﻴﺮه ﺷﺪه درﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮﺧﻤﺸﻲ ﺧﺎﻟﺺ ‪dx‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2 EI‬‬
‫‪L‬‬
‫‪VQ‬‬ ‫‪V2‬‬
‫=‪τ‬‬ ‫∫=‪u‬‬ ‫اﻧﺮژي ذﺧﻴﺮه ﺷﺪه درﺗﻴﺮ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ‪dx‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪2GAs‬‬
‫‪A‬‬
‫= ‪As‬‬
‫‪K‬‬
‫‪10‬‬
‫= ‪ K‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻃﻊ داﻳﺮه اي‬ ‫‪ K=1.2‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ‪,‬‬
‫‪9‬‬
‫‪ K=1‬ﺑﺮاي ﻧﻴﻤﺮﺧﻬﺎي ‪ I‬ﺷﻜﻞ‬
‫ﺳﺎزه ﺗﺤﺖ اﺛﺮﻟﻨﮕﺮﭘﻴﭽﺸﻲ‬

‫‪T 2 dx‬‬
‫∫=‪u‬‬ ‫‪ T:‬ﻟﻨﮕﺮﭘﻴﭽﺸﻲ‬
‫‪2Gj‬‬
‫‪:G‬ﺿﺮﻳﺐ اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﭘﻴﭽﺸﻲ‬
‫‪:J‬ﻟﻨﮕﺮ ﻗﻄﺒﻲ ‪j = I x + I y‬‬

‫‪73‬‬
‫ا
‬
‫روﺷﻬﺎي اﻧﺮژي‪:‬‬
‫‪M 2 dx‬‬
‫∫ = اﻧﺮژي داﺧﻠﻲ ﻧﺎﺷﻲ ازﺧﻤﺶ‬
‫‪2 EI‬‬
‫‪V 2 dx‬‬ ‫‪A‬‬

‫∫ = اﻧﺮژي داﺧﻠﻲ ﻧﺎﺷﻲ ازﺑﺮش‬ ‫= ‪As‬‬
‫‪2GAs‬‬ ‫‪K‬‬
‫‪T 2 dx‬‬
‫∫ = اﻧﺮژي داﺧﻠﻲ ﻧﺎﺷﻲ ازﭘﻴﭽﺶ‬ ‫‪j = Ix + Iy‬‬
‫‪2Gj‬‬
‫‪p 2 dx‬‬
‫∫ = اﻧﺮژي داﺧﻠﻲ ﻧﺎﺷﻲ ازﺗﻨﺸﻬﺎي ﻣﺤﻮري‬
‫‪2 EA‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ازﺑﻘﺎء اﻧﺮژي درﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﻓﺮم‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪We = WI‬‬ ‫= ‪We‬‬ ‫∆‪F‬‬
‫‪2‬‬
‫‪L‬‬
‫‪F 2 dx F 2 L‬‬
‫∫ = ‪WI = u‬‬ ‫=‬
‫‪0‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪ε‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪2ε A‬‬
‫‪l‬‬
‫‪F 2 dx F 2 L‬‬
‫∫ = ‪WI = u‬‬ ‫=‬
‫‪0‬‬
‫‪2ε A‬‬ ‫‪2ε A‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪F 2L‬‬ ‫‪Fl‬‬
‫= ∆‪F‬‬ ‫=∆→‬
‫‪2‬‬ ‫‪2ε A‬‬ ‫‪εA‬‬

‫‪74‬‬
‫ا
‬
‫‪1‬‬
‫= ‪We‬‬ ‫∆‪p‬‬
‫‪2‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪M 2 dx‬‬ ‫‪1.2V 2 dx‬‬
‫∫=‪u‬‬ ‫∫‪+‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2 EI‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪2GAs‬‬
‫ﻣﺒﺪاراﻣﺤﻞ ﻧﻴﺮوي ‪ p‬ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪p 2 x 2 dx‬‬ ‫‪1.2V 2 dx‬‬ ‫‪A‬‬
‫∫=‪u‬‬ ‫∫‪+‬‬ ‫= ‪Af‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2 EI‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪2GAf‬‬ ‫‪K‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪p 2 x 2 dx 1.2 p 2 dx‬‬
‫∫=‪u‬‬ ‫∫‪+‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2 EI‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪2GA‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪p‬‬ ‫‪0 .6 p 2‬‬ ‫‪p 2 L3 0.6 p 2 L‬‬
‫‪2 EI ∫0‬‬ ‫‪GA ∫0‬‬
‫‪x dx +‬‬
‫‪2‬‬
‫= ‪dx → u‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪6 EI‬‬ ‫‪GA‬‬
‫‪pL3 1.2 pL‬‬
‫= ∆ → ‪WI = We‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪3EI‬‬ ‫‪GA‬‬
‫اﮔﺮ ارﺗﻔﺎع ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ ازﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم ﻧﺎﺷﻲ ارﺑﺮش ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎﻋﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻘﺪار ‪ h/c‬ﺑﺴﻴﺎرﻧﺎﭼﻴﺰ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي روش ﺑﻘﺎء اﻧﺮژي‪:‬‬
‫‪-1‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺑﺎرﻣﺘﺮﻛﺰ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ وارد ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-2‬ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن راﻓﻘﻂ درﻣﺤﻞ اﻋﻤﺎل ﺑﺎردارﻳﻢ ودرﺟﻬﺖ ﺑﺎر‬

‫‪75‬‬
‫ا
‬
‫ﻗﻀﻴﻪ ﻛﺎﺳﺘﻠﻴﺎﻧﻮ‬
‫ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺳﺎزه اﮔﺮﺗﻐﻴﻴﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ وﻧﺸﺴﺖ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ آﻧﮕﺎه‬
‫ﻣﻘﺪار ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ازﺳﺎزه دراﻣﺘﺪاد ﻧﻴﺮوي ﻛﻪ درآن ﻧﻘﻄﻪ وارد ﻣﻲ ﺷﻮدﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎﻣﺸﺘﻖ‬
‫ارﻧﮋي )داﺧﻠﻲ(ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي وارد ﺷﺪه ﺑﻪ آن ﻧﻘﻄﻪ‪.‬‬
‫‪=U‬اﻧﺮژي داﺧﻞ‬
‫‪∂u‬‬ ‫‪∂k‬‬
‫= ‪∆k‬‬ ‫= ‪∂k‬‬
‫‪∂pk‬‬ ‫‪∂M k‬‬
‫) ‪u = u ( p1 , p2 ,..., pk‬‬
‫‪∂u‬‬ ‫‪∂u‬‬ ‫‪∂u‬‬
‫= ‪δu‬‬ ‫‪δp1 +‬‬ ‫‪δp2 + ... +‬‬ ‫‪δpk + ...‬‬
‫‪∂p1‬‬ ‫‪∂p2‬‬ ‫‪∂pk‬‬
‫‪∂u‬‬
‫= ‪δu‬‬ ‫‪δpk‬‬
‫‪∂pk‬‬
‫‪δp1 = δp2 = .... = 0‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪if δpk ≠ 0‬‬
‫‪u + δu = u′‬‬

76

‫ا‬
‫ ﺷﻮد‬δ∆ k ‫ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﻛﻮﭼﻚ‬δp k
1
δp k δ∆ k = δp k ‫ﻛﺎراﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
2
W + δpk ∆ k ‫ﻛﺎراﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ‬
=u ∂u
W p + δpk ∆ k = u + δu We
 → δpk ∆ k = δu → δpk ∆ k = δpk
∂pk
∂u
⇒ ∆k =
∂pk
pL
∆= ‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻃﻮل ﺣﺎﺻﻞ ازﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري‬
EA
L
p 2 dx
u=∫ ‫ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري‬
0
2 EA
L
∂u
L
∂ p 2 dx
L
p 2 dx 2 pdx
‫ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري‬: ∫ ∆= =∫ ( )=∫
0
2 EA ∂p 0 ∂p 2 EA 0
2 EA
L
pdx pL
∫ =
EA εA
:‫ﻣﺜﺎل‬
0
L L
M2dx V2dx ∂M
u =∫ +∫ M = −px→ = −x
0
2EI 0
2GAf ∂P
∂V
V = p→ =1
∂p
L L L L
∂ M2dx ∂ V2dx ∂M dx 2V∂V dx
∆=∫ +∫ = ∫ 2M +∫
0
∂p 2EI 0
∂p 2GAf 0
∂P 2EI 0
∂p 2GAf
L L L L
(−px)dx pdx px2dx pdx
∆ = ∫({
−x) + ∫({
1) =∫ +∫
0 ∂M
EI 0 ∂v
GAf 0 EI 0 GAf
∂P ∂p
pL3 1.2pL
∆= +
3EI GA

‫‪77‬‬
‫ا
‬
‫اﮔﺮ درﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮﻓﺮم‬
‫راﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﻢ ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰي ﻧــــﺪاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻧﻴﺮوي ﻓﺮﺿﻲ ‪ P‬راﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ ودر‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﺪد ﮔﺬاري دراﻧﺘﮕﺮال آﻧﺮا‬
‫ﻣﺴﺎوي ﺻﻔﺮﻓﺮض ﻣﻲ ﻛـــــﻨﻴﻢ وﻫﻤﻴﻨﻄﻮر‬
‫‪− wx2‬‬ ‫ﻟﻨـــﮕﺮ ‪ M0‬را‪.‬‬

‫=‪M‬‬ ‫‪− Px − M0‬‬
‫‪2‬‬
‫‪v = wx+ p‬‬
‫‪l‬‬
‫‪M2dx‬‬
‫∫=‪u‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2EI‬‬
‫‪∂u‬‬ ‫‪Wx2‬‬
‫=∆‬ ‫= ‪M0‬‬
‫‪∂p‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪L‬‬
‫‪∂M Mdx‬‬
‫∫=∆‬
‫‪0‬‬
‫‪∂p EI‬‬
‫‪L‬‬
‫‪∂u‬‬ ‫‪∂M Mdx‬‬
‫=∂‬ ‫∫=‬
‫‪∂M0 0 ∂M0 EI‬‬
‫‪−Wx2‬‬ ‫‪Wx3‬‬
‫‪L‬‬ ‫(‬ ‫) ‪− px− M0‬‬ ‫(‪L‬‬ ‫) ‪+ px2 + xM0‬‬
‫‪∆ = ∫ (−x) 2‬‬ ‫‪dx= ∫ 2‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪0‬‬
‫‪EI‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪EI‬‬
‫‪L‬‬
‫‪1 Wx4 M0x2  WL4‬‬ ‫‪WL4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪+‬‬ ‫= ‪‬‬ ‫= ∆→‬
‫‪EI  8‬‬ ‫‪2 0 8EI‬‬ ‫‪8EI‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪Wx2 dx Wx3 1‬‬ ‫‪WL3‬‬
‫∫= ‪θ‬‬ ‫=‬ ‫= ‪→θ‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪EI‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪EI‬‬ ‫‪6EI‬‬

78

‫ا‬
.‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم دروﺳﻂ ﺗﻴﺮراﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‬:‫ﻣﺜﺎل‬
‫ﻣﺤﺪوده‬
‫ﻣﺒﺪاء‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮات‬ M
A-B
L
A 0− − px
2
L − pL
B 0− − px − Qx
2 2
B C
∂u ∂M M ∂M M ∂M M
∆= =∫ dx = ∫ dx+ ∫ dx
∂Q ∂Q EI A
∂Q EI B
∂Q EI
L − pL
2 L ( − px− Qx ) L
2 1 pL
∆ = ∫ ({
0)dx+ ∫ (−x) dx = ∫ ( x + px2 + Qx)dx
0 ∂M 0
EI 0
EI 2
∂Q
5 pL3
∆=
48EI

‫‪79‬‬
‫ا
‬
‫روش اﻧﺮژي ﺣﺪاﻗﻞ‪:‬‬
‫ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻣﺠﻬﻮل اﺿﺎﻓﻪ‬
‫‪∂u‬‬
‫‪:‬ﻣﻘﺪارﺧﻴﺰدرﻣﺤﻞ اﻋﻤﺎل ‪x‬‬ ‫‪=0‬‬
‫‪∂x‬‬
‫درﻳﻚ ﺳﺎزه ﺑﺎﻳﻚ درج ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ﻣﻘﺪارﻣﺠﻬﻮل اﺿﺎﻓﻪ ‪ x‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺪدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ازاء آن ﻣﻘﺪار اﻧﺮژي‬
‫ﻛﺮﻧﺸﻲ ﺳﺎزه ﺣﺪاﻗﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻗﻀﻴﻪ اﻧﺮژي ﺣﺪاﻗﻞ درﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ‪:‬‬
‫درﻳﻚ ﺳﺎزه ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻣﺠﻬﻮﻻت اﺿﺎﻓﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮي رااﺧﺘﻴﺎرﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ازاء آﻧﻬﺎ ﻣﻘﺪاراﻧﺮژي ﻛﺮﻧﺸﻲ‬
‫ﻛﻞ ﺳﺎزه ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫روش اﺳﺘﻔﺎده ازﻗﻀﻴﻪ ﺣﺪاﻗﻞ اﻧﺮژي‪:‬‬
‫‪-1‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺠﻬﻮﻻت اﺿﺎﻓﻲ‬
‫‪-2‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﺮم ﻛﻠﻲ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﻧﺮژي ﻛﺮﻧﺸﻲ ﺳﺎزه ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﺠﻬﻮﻻت اﺿﺎﻓﻲ‬
‫‪M2‬‬ ‫‪V2‬‬ ‫‪p2‬‬

‫=‪u‬‬
‫ز‬
‫آ ∫‬ ‫‪2 EI‬‬
‫∫ ‪ds +‬‬
‫آ ز‬
‫‪2GA‬‬
‫∫ ‪ds +‬‬
‫آ ز‬
‫‪2 EA‬‬
‫‪ds‬‬

‫‪80‬‬
‫ا
‬
‫‪-3‬ازﻋﺒﺎرت ﺣﺎﺻﻞ درﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ 2‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﻬﻮﻻت اﺿﺎﻓﻲ ﻣﺸﺘﻖ ﮔﺮﻓﺘﻪ وﻣﺴﺎوي ﺻﻔﺮﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‬
‫‪-4‬ازﺣﻞ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻌﺎدل ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮﻣﺠﻬﻮﻻت اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪∂u‬‬ ‫‪M ∂M‬‬ ‫‪V ∂V‬‬ ‫‪p ∂p‬‬

‫∫ =‬ ‫∫ ‪ds +‬‬ ‫∫ ‪ds +‬‬ ‫‪dx = 0‬‬
‫‪ EI ∂xi‬آ ز ‪∂xi‬‬ ‫‪GA ∂xi‬‬ ‫‪EA ∂xi‬‬
‫اﮔﺮﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري درﻋﻀﻮ ﺛﺎﺑﺖ و‪ EA‬ﻫﻢ ﺛﺎﺑﺖ وﻣﺜﻞ اﻋﻀﺎي ﺧﺮﭘﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺘﮕﺮال ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪pL ∂p‬‬
‫‪EA ∂xc‬‬
‫ﺳﺎزه زﻳﺮرا ﺑﻪ روش اﻧﺮژي ﺣﺪاﻗﻞ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻛﻨﻴﺪ ازﻧﺘﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮﻣﻬﺎي ﺑﺮﺷﻲ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه زاﺋﺪ ﻓﺮض ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻀﻮ‬ ‫‪P‬‬ ‫‪M‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪Wa 2‬‬
‫‪AB‬‬ ‫‪− x cos 30‬‬ ‫‪x−‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪BC‬‬ ‫‪X‬‬ ‫‪0‬‬

81

‫ا‬
x Wa 2
M= a−
2 2
a Wa 3
x−
∂u 2 × a × da + pL ∂p
L
=∫ 2
∂xi 0 EI 2 EA ∂xi
3 2L
(− ) xL x
2 3 3 (1) = 0
× (− )+
EA 2 EA
2 3
L a x wa 3Lx 2 Lx
1 ( − ) da + + =0
∫
EA 0
4 4 4 EA 3EA
1  a 2 x Wa 3  3Lx 2 Lx 
( − ) + + 
EA  4 4  4 EA 3EA 
.‫ﻫﺮﻣﺠﻬﻮل ﻳﻚ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻛﺎﺳﺘﺎﻟﻴﺎﻧﻮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‬

‫‪82‬‬
‫ا
‬
‫ﻗﻀﻴﻪ ﺳﻪ ﻟﻨﮕﺮي‪:‬‬
‫ﻛﺎرﺑﺮد ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﺗﻴﺮﻫﺎي ﺑﻪ ﺷﻜﻞ روﺑﺮو اﺳﺖ ﻣﺜﻼ ﺑﺮاي ﻗﺎب ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﺪارد‪.‬‬

83

‫ا‬
θ cl = θ CR I
θ Cl = BL − γ cl II
θ CR = γ CR − BR III
→ II , I → III
I , II , III I  → BL − γ cl = γ cR − BR (a)
δl − δc
BL =
LL
δ R − δC
BR =
LR
L
t
γ cl = c
LL
R
t
γ CR = C
LR
LL
L M L L M L 2L M 0L
t = L× L× L+ c× ×
c EI 2 3 EIl 2 3
+ ∫
0
EIL
x L dx
3 3
L M L M L
t = + c 2 + (M 0 ) L
1 1
c 6 EI 3EIL
2
M L M c L (M 0 ) L
γ cL = L + +
6 EIl 3EI L L LL
LR
R M L L M L 2L M 0R
t = R× R× R+ c× R× R+
C EI R 2 3 EI 2 0 ∫0 EI R xR d
M R LR M c LR ( M 0 ) R
γ CR = + +
6 EII R 3EI R LR
δL −δC MLL2 McLL (M0)L

− − −
LL 6EIL 3EIL LL
MR McLc (M0)R δR −δC
= + + −
6EI 3EIR LR LR
LL L L L L R δ 1 1 δ
⇒ML +2Mc ( L + R ) + MR R = − 0 − 0 +6El L −δc ( + ) + R
IL IL IR IR IL IR LL LL LR LR
6(M0)L
L0 =
LL
6(M0)R
R0 = by: www.afshinsalari.com
Copyright
LR
84

‫ا‬
.‫ داده ﺷﺪه اﻧﺪ‬R0 ‫ و‬L0 ‫ﺑﺮاي دوﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎص ﺑﺎرﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﮔﺴﺘﺮده ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬
6( M 0 ) L 6( M 0 ) R
L0 = , R0 =
LL LR
pab ( 2 a + b ) p L ab ( 2 a + b )
L0 = =
LL LL
p R ab(2a + b)
R0 =
LR

‫‪85‬‬
‫ا
‬
‫ﺳﺎزه ‪2‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ‬
‫درﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﻪ ﻟﻨﮕﺮي ﺑﺎﻳﺪ ‪ deflection‬ﻧﻘﺎﻃﻲ درﻧﻈﺮﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﻳﺎﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ آن ﺻﻔﺮوﻳﺎﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷﺪ‬
‫درﻗﻀﻴﻪ ﺳﻪ ﻟﻨﮕﺮي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﮔﻴﺮدار ﺑﻪ ﺗﻴﺮزﻳﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ‬
‫ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺳﺎزه ﮔﻴﺮدار ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﺷﻮدﺑﻪ‬

‫‪86‬‬
‫ا
‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﻪ ﻟﻨﮕﺮي ﺑﺮاي ‪ B‬و‪A‬و‪A‬‬
‫‪LAA′‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪δA′‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪M A′‬‬ ‫( ‪+ 2 M A ( AA′ + AB ) + M B AB = − 0 − 0 + 6 EI‬‬ ‫(‪−δ A‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪)) + δ B‬‬ ‫)‬
‫‪I AA′‬‬ ‫‪I AA′ I AB‬‬ ‫‪IA‬‬ ‫‪I AA′ I AB‬‬ ‫‪LAA′‬‬ ‫‪LAA′ LAB‬‬ ‫‪LAB‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5 3 10 × 52‬‬
‫‪⇒ 0 + 2 M A (0 + ) + M B‬‬ ‫×‬
‫‪I‬‬ ‫‪I8‬‬ ‫‪I‬‬
‫‪10M A + M B = −93.75‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫‪LL L‬‬
‫‪p‬‬ ‫)‪( + L‬‬
‫)‪pab(a + 2b‬‬ ‫‪22 2‬‬ ‫‪3‬‬
‫= ‪R0‬‬ ‫=‬ ‫‪= pL2‬‬
‫‪LR‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪8‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﻪ ﻟﻨﮕﺮي ﺑﺮاي ﻧﻘﺎط‪A‬و‪B‬و‪C‬‬
‫‪wL3 2 × 53‬‬
‫= ‪R0‬‬ ‫=‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5 5‬‬ ‫‪− 93.75 62.5‬‬
‫= ‪M A + 2M B ( + ) + 0‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪I I‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪I‬‬
‫‪5M A + 20M B = −156.25‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫‪M B = −6.25‬‬
‫‪M A = −6.25‬‬
‫ازﺣﻞ دﺳﺘﮕﺎه )‪(1‬و )‪ (2‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ M B , M A‬ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه‪.‬‬
‫اﮔﺮﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ارﺗﺠﺎﻋﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ∆ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ارﺗﺠﺎﻋﻲ راﺑﻪ ﻧﻴﺮو رﺑﻂ دﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺳﺎزه ‪ 1‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ دارد ﭘﺲ ازﻳﻚ‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪87‬‬
‫ا
‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﻓﻨﺮ‬
‫اﮔﺮﺑﺎاﻳﻦ ﻓﺮم ﺟﻠﻮﺑﺮدﻳﻢ ∆ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮﺟﻬﺖ روﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻓﻨﺮ راﻣﺜﺒﺖ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ∆ درﻓﺮﻣﻮل ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪R Rl 3‬‬

‫=∆‬ ‫‪,‬‬ ‫=∆‬ ‫=‬
‫‪k‬‬ ‫{‪k‬‬ ‫‪EI‬‬
‫‪EI‬‬
‫‪l3‬‬
‫‪2 ML − WL3 6 ERL3‬‬ ‫‪WL2‬‬

‫=‬ ‫‪−‬‬ ‫‪→ 2 m + 6 RL = −‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪4I‬‬ ‫‪EIL‬‬ ‫‪4‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﻴﻦ ﻛﻨﮕﺮ وﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ‬
‫‪WL2‬‬
‫‪Rl −‬‬ ‫‪−M =0‬‬
‫‪2‬‬
‫‪WL2‬‬
‫‪M − RL = −‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫‪2‬‬
‫ازﺣﻞ دﺳﺘﮕﺎه ‪1‬و ‪ 2‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ M‬و ‪ R‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪88‬‬
‫ا
‬
‫‪MA =0‬‬
‫‪L‬‬
‫= ‪LL‬‬
‫‪2‬‬
‫‪L‬‬
‫‪( )3‬‬
‫‪WL3‬‬
‫= ‪L0 = W 2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪WL‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪− WL WL‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2 2‬‬
‫×‪0 + 2‬‬ ‫= ‪×( + ) + 0‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+ 6 EI − δ ( + ) + 0‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪2I 2I‬‬ ‫‪32 I‬‬ ‫‪32 I‬‬ ‫‪L L‬‬
‫‪WL − WL 24 Eδ‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫=‬ ‫‪−‬‬
‫‪4I‬‬ ‫‪16 I‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪5Wl‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪− 5Wl 3‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪− 5WL4‬‬
‫= ‪= −24 δ ⇒ δ‬‬ ‫×‬ ‫=‬
‫‪16 I‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪16 I‬‬ ‫‪24 E 384 EI‬‬
‫ﻳﻜﻲ ازﻧﻘﺎط ﺑﺮﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮﻣﻨﻄﺒﻖ ودرﻧﻘﻄﻪ دﻳﮕﺮﺑﺮﻧﻘﻄﻪ اي ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ‬
‫ﺻﻔﺮوﻳﺎﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اول ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده ازﻗﻀﻴﻪ ﺳﻪ ﻟﻨﮕﺮي ﻣﻘﺎدﻳﺮدرﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه وﻧﻘﻄﻪ وﺳﻂ ﭘﻴﺪاﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻟﻨﮕﺮﺧﻤﺸﻲ ﺳﺎزه راﺑﺎﺳﺘﻔﺎده ازﻗﻀﻴﻪ ﺳﻪ ﻟﻨﮕﺮي رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ وﺧﻴﺰﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬راﻧﻴﺰ ﺣﺴﺎب‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪89‬‬
‫ا
‬
‫ﺑﺮاي‪A,B, D‬‬
‫‪3‬‬
‫= ‪L0 = R0‬‬ ‫‪× 20 × 10 2 = 750‬‬
‫‪8‬‬
‫‪10 10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪− 750‬‬ ‫‪750‬‬
‫( ‪0 + 2M B‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪)+ M D‬‬ ‫=‬ ‫‪−‬‬ ‫‪+0‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪I‬‬
‫‪40 M B + 10 M D = − 1500‬‬
‫‪4M B + M D = −150‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫اﮔﺮﻧﻘﺎط دﻳﮕﺮي ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﭼﻴﺰي ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻤﻲ آﻳﺪ‬
‫‪VC × 5 − 20 × 5 − M B = 0 ⇒ 5Vc = 100 + M B‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫‪5VC + M D = 0‬‬ ‫‪, 5Vc = − M D‬‬ ‫)‪( 2‬‬

‫‪(1), (2) ⇒ M B + 100 = − M D‬‬
‫‪M B + M D = −100‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫‪− 50‬‬
‫= ‪( I ), ( II ) ⇒ 3M B = −50 ⇒ M B‬‬ ‫‪= −16.67‬‬
‫‪3‬‬
‫‪M D = −83.33‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻴﺰ ﻧﻘﻄﻪ ‪ G‬ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده ازﻗﻀﻴﻪ ﺳﻪ ﻟﻨﮕﺮي‪:‬‬
‫دراﺳﺘﻔﺎده ازﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﻄﻪ وﺳﻂ ﻣﻔﺼﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮن ‪ M‬آن ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ‬
‫ﺳﻪ ﻟﻨﮕﺮي راﺑﺮاي ﻧﻘﺎط ‪A‬و‪B‬و‪ C‬ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ‪.‬‬
‫‪A‬و‪B‬و‪ C‬ﺑﺮاي‬
‫‪10 5‬‬ ‫‪− 750‬‬ ‫‪δ‬‬

‫= ‪0 + 2(−16.67)( + ) + 0‬‬ ‫) ‪−0 + 6E(0{ + 0{ + C‬‬
‫‪I I‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪δA δB‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪6EI‬‬
‫‪⇒δC‬‬ ‫‪→−2×16.67×15= −750+‬‬ ‫‪δc‬‬
‫‪5‬‬
‫‪250×5 208.33‬‬
‫= ‪δc‬‬ ‫=‬ ‫↑‬
‫‪6EI‬‬ ‫‪EI‬‬
‫‪90‬‬
‫ا
‬
‫آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺳﺎزه‪:‬‬
‫‪-1‬آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺧﺮﭘﺎ‬
‫ﻓﺮض‪:‬ﻧﻴﺮوي اﻋﻀﺎي ﺿﺮﺑﺪري درﻫﺮ دﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﻳﻜﻲ ازآﻧﻬﺎ ﻓﺸﺎري ودﻳﮕﺮي‬
‫ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺮض ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﺪام ﻛﺸﺸﻲ در ﻛﺪام ﻓﺸﺎري ﺑﺎﺷﺪ زﻳﺮا ﺟﻮاب ﺧﻮدش ﻣﻨﻔﻲ‬
‫ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫‪-2‬آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻗﺎﺑﻬﺎي ﺑﺎدﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺗﺤﺖ اﺛﺮﺑﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ‪:‬‬

91

‫ا‬
:‫اﻋﻀﺎي ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر را ﺣﺬف ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬

92

‫ا‬
.‫آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻗﺎﺑﻬﺎي ﺻﻠﺐ ﺗﺤﺖ اﺛﺮﺑﺎر ﻗﺎﺋﻢ‬-3
w(0.1L) 3
M = 0.4 wl (0.1l ) +
2
‫‪93‬‬
‫ا
‬
‫‪-4‬آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻗﺎﺑﻬﺎي ﺻﻠﺐ ﺗﺤﺖ اﺛﺮﺑﺎر ﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ‬
‫‪(I‬روش ﭘﺮﺗﺎل‪:‬‬
‫اﮔﺮدﻫﺎﻧﻪ ﻣﺴﺎوي ﺑﺎﺷﺪ اﻋﺪاد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪-1‬ﻓﺮض اول‬
‫اﻟﻒ‪:‬ﻧﻘﺎط ﻋﻄﻒ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ دروﺳﻂ‬
‫ﺳﺘﻮن ﺗــــﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷـــﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻘﺎط ﻋﻄﻒ ﭼــــﻮن ﻟﻨﮕﺮوﺟﻮد‬
‫ﻧﺪاردﻓـــﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻣﻔﺼﻞ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪:‬ﻧﻘﺎط ﻋﻄﻒ ﻧﻴﺮوﻫﺎدروﺳﻂ دﻫﺎﻧﻪ ﺗﻴﺮﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‬

‫‪94‬‬
‫ا
‬
‫ﻓﺮض ﺳﻮم‪:‬‬
‫ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﻫﺮﺳﺘﻮن ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﻧﺼﻒ ﻣﺠﻤﻮع دﻫﻨﻪ ﻫﺎي ﺳﺘﻦ درﻃﺮف آن ﺳﺘﻮن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪V1 + V2 + V3 + V4 = 180 ton‬‬
‫‪2.5+6+7+3.5=19‬‬
‫اﮔﺮ دﻫﻨﻪ ﻫﺎﻣﺴﺎوي ﺳﺘﻮﻫﻬﺎي وﺳﻂ دوﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎي درﻃﺮف ﺑﺎرﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪95‬‬
‫ا
‬
‫‪-2‬ﻛﺎﻧﺘﻴﻠﻮر‬
‫اﻟﻒ و ب‪:‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻻ درروش ﭘﺮﺗﺎل‬
‫ج‪:‬ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري ﻫﺮﺳﺘﻮن ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﻓﺎﺻﻠﻪ آن ﺳﺘﻮن ازﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻳﺎﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﻨﺶ درﺗﻴﺮﻫﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪M=100×1.5=150‬‬
‫‪M=100×4.5+80×1.5=5570‬‬
‫‪M=100×7.5+80×4.5+500×1.5=860‬‬
‫‪M=100×10.5+80×7.5+50×4.5+20×1.5=190.56‬‬
‫‪0‬‬

‫‪96‬‬
‫ا
‬
‫ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار دﻗﻴﻘﺎٌ درﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار ﺳﺘﻮن‬
‫اول ازﻫﻤﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﺤﻮرﺧﻨﺜﻲ راﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫‪5 A + 12 A + 19 A‬‬
‫=‪y‬‬ ‫‪=0‬‬
‫‪4A‬‬
‫‪I = 9 2 A + 4 2 A + 3 2 A + 10 2 A = 206 A‬‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري درﺳﺘﻮن ﻫﺎي ﭘﺎﺋﻴﻦ راﺣﺴﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻧﻴﺮوي ازﺷﻜﻞ ﭘﻴﺪا اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1905 × 9‬‬
‫= ‪p1‬‬ ‫‪× A = 83.3ton‬‬ ‫ﻛﺸﺸﻲ‬
‫‪206 A‬‬
‫‪1905 × 4‬‬
‫= ‪p2‬‬ ‫‪× A = 37ton‬‬ ‫ﻛﺸﺸﻲ‬
‫‪206 A‬‬
‫‪1905 × 3‬‬
‫= ‪p3‬‬ ‫‪× A = 27.7ton‬‬ ‫ﻓﺸﺎر‬
‫‪206 A‬‬
‫‪1905 × 10‬‬
‫= ‪p4‬‬ ‫‪× A = 92.5ton‬‬ ‫ﻓﺸﺎردرﻃﺒﻘﻪ ﻫﻤﻜﻒ‬
‫‪206 A‬‬
‫درﺑﺎﻻ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻟﻨﮕﺮ‪ 860‬ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‬

Tahli 1 (Civil Booklet - Blogsky.com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tahli 1 (Civil Booklet - Blogsky.com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫‪1‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺗﺤﻠﻴﻞ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ‪:‬اﻳﻨﺮﺳﻲ ﺟﺴﻢ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻴﺎﻳﺪ‬

‫در ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ﻗﺮار ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻳﻌﻨﻲ وزن ﺳﻘﻒ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻓﻀﺎ ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ‪:‬‬

‫دوﻓﺮض اﺳﺎﺳﻲ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﺳﺎزه از ﻗﺎﻧﻮن ﻫﻮك ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ‬

‫‪ -2‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﻨﺸﻲ وﻛﺮﻧﺸﻲ ﺧﻄﻲ اﺳﺖ‬

‫‪ -3‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺮم ﺳﺎزه ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ‬

‫‪Copyright by: www.afshinsalari.com‬‬

‫آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ‪:‬‬

‫آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ ﻫﻨﺪﺳﻲ‬

‫آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ ﻣﺎدي‬

‫‪ -2‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻏﻠﻄﻜﻲ ‪Roller‬‬

‫‪ -3‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﮔﻴﺮدار ‪fixed‬‬

‫‪Copyright by: www.afshinsalari.com‬‬

‫‪ -4‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻣﻴﻠﻪ اي ‪link‬‬

‫‪ -5‬ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ارﺗﺠﺎﻋﻲ‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﻧﻘﻄﻪ در راﺳﺘﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه‬

‫‪ -6‬ﻓﻨﺮ دوراﻧﻲ ﻳﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ارﺗﺠﺎﻋﻲ دروﻧﻲ‬

‫ﻟﻨﮕﺮ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ارﺗﺠﺎﻋﻲ =‪M‬‬

‫دوران اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه = ‪θ‬‬

‫‪M‬‬ ‫∞ = ‪K‬‬ ‫ﺳﺨﺘﻲ ﻓﻨﺮ دوراﻧﻲ‬

‫‪Copyright by: www.afshinsalari.com‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل در ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺗﻌﺎدل در ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي ﺳﻪ ﻣﻌﺎدل ﺗﻌﺎدل دارﻳﻢ‪.‬‬

‫‪∑F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪=0‬‬

‫‪ -1‬ﺑﺮدارﺑﺮ آﻳﻨﺪ روي اﻣﺘﺪاد‪ OB‬ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫‪∑M‬‬ ‫‪o‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫ﺑﺮدارﺑﺮآﻳﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ‪O‬ﺑﮕﺬرد‬

‫‪∑M‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫ﺑﺮدارﺑﺮآﻳﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ‪ B‬ﺑﮕﺬرد‬

‫‪∑F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫ﺑﺮدارﺑﺮ ﻣﺤﻮر ‪ x‬ﻋﻤﻮد ﻣﻮازي ﻣﺤﻮر‪Y‬‬

‫ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ از دو ﺷﺮط اول ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺷﺮط ﺳﻮم ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪Copyright by: www.afshinsalari.com‬‬

‫‪∑F‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫‪,∑ Mo = 0‬‬ ‫‪,∑MB = 0‬‬ ‫‪-2‬‬

‫ﺑﺮدارﺑﺮ آﻳﻨﺪه اﻣﺘﺪاد‪OB‬ﺑﺮ ﻣﺤﻮر ‪ Y‬ﻫﺎ ﻋﻤﻮد ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪∑M‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫‪,∑MB = 0‬‬ ‫‪,∑ Mo = 0‬‬ ‫‪-3‬‬

‫ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻳﻚ ﺧﻂ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﻌﻴﻦ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ‪Determinate‬‬

‫‪ -2‬ﻧﺎ ﻣﻌﻴﻦ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ‪Indeterminate‬‬

‫‪Copyright by: www.afshinsalari.com‬‬

‫اﻧﻮاع ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ‬

‫ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ اﻳﻨﻄﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎﻳﺪاري و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻳﻚ ﺳﺎزه‬

‫ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺰرگ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪Copyright by: www.afshinsalari.com‬‬

‫ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪∑F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫زﻳﺮا راﺑﻄﻪ ‪= 0‬‬

‫ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﻨﺪﺳﻲ‪:‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎزه داراي ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻟﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎزه داراي ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺧﺎرﺟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮط‪Condition Equation‬‬

‫‪∑F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪=0‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪∑M‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪=0‬‬

‫‪Copyright by: www.afshinsalari.com‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮﻃﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه)‪(n-1‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري و درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ﻗﺎﻟﺒﻬﺎ‬

‫ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎرﺟﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ﺧﺎرﺟﻲ‬

‫‪ : R>3‬ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﻨﺪﺳﻲ‪:‬‬

‫‪:C‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮط‬

‫‪Copyright by: www.afshinsalari.com‬‬

‫‪1‬‬