TS en 13252

ICS 59.080.
70 TÜRK STANDARDI TS EN 13252
Jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamuller – Drenaj sistemlerinde

kullanım için gerekli özellikler
0 Giriş
Bu standard, imalâtçılara, jeotekstil ve jeotekstille ilgili mamulleri, tasarlanan kullanım için gerekli özelliklerini
gösteren ve belirlenmiş deney metotları yoluyla tayin edilecek değerleri beyan ederek tanımlama imkânı
verir. Bu standard aynı zamanda, uygunluk değerlendirmesi ve fabrika imalât kontrolü işlemlerini de kapsar.
Bu standard, tasarımcılar, uygulayıcılar ve kullanım şartları ve fonksiyonlarının tarif edileceği diğer taraflarca
da kullanılabilir.
Bazı özelliklerle ilgili performans deneyleri üzerinde yapılan çalışmalar devam etmekte olup, bu deneylerle
ilgili bölümler daha sonra yapılacak revizyonla standarda ilâve edilecektir.
Bu standardda geçen “mamul” terimi, jeotekstil ve jeotekstille ilgili mamulü ifade etmektedir.
Bu standard, jeotekstil ve jeotekstille ilgili mamullerin, özel uygulamalarda kullanılması için gerekli
özelliklerinin yer aldığı standard serisinin bir bölümüdür. Uygun standardın seçilmesi hakkındaki kılavuz bilgi
Ek C’de verilmiştir.
1 Kapsam
Bu standard, drenaj sistemlerinde kullanılacak jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamullerin sahip olması
gerekli özellikleri ve bu özelliklerin belirlenmesi için uygun deney metotlarını kapsar.
Jeotekstiller veya jeotekstille ilgili mamullerin kullanım amacı, filtrasyon, ayırma ve drenaj fonksiyonlarından
birisini veya birkaçını gerçekleştirmektir. Ayırma fonksiyonu, her zaman filtrasyon veya drenaj ile birlikte
kullanılır. Bu fonksiyon asla tek başına tanımlanmaz.
Bu standard jeomembranlara uygulanmaz.
Bu standard, mamulün bu standarda uygunluğunun değerlendirilmesi ve fabrika imalât kontrol işlemlerini de

kapsar.
Bu standard, imalâtçıların ve tedarikçilerin, mamul özelliklerinin sunumunda uyması gerekli şartları da

kapsar.
Not 1- Özel uygulamalara ait şartnameler veya millî şartnameler, teknik bakımdan uygun olması ve bu
standardla çelişmemesi şartıyla, ilâve şartlar ve tercihan standardlaştırılmış deney metotlarını ihtiva edebilir.
Not 2- Bu standard, ENV 1997-1’de verilen tarifler bağlamındaki faktörler dikkate alınarak, emniyet
katsayıları gibi tasarım değerlerinin elde edilmesinde kullanılabilir. Mamulün inşaat süresiyle sınırlı olarak
geçici veya yapının bütün ömrü boyunca süren kalıcı işleve sahip olabilmesi nedeniyle, jeotekstil veya
jeotekstille ilgili mamulün tasarım ömrü tayin edilmelidir.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standdardda da tadil veya revizyon
yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son
baskısı kullanılır.
1
ICS 59.080.70 TÜRK STANDARDI TS EN 13252
EN, IEC, ISO Adı TS No1) Adı

No (İngilizce) (Türkçe)
Jeotekstil malzemeler ve
Geotextiles and geotextile-related
Jeotekstille ilgili mamuller-Dinamik
EN 918 products – Dynamic perforation TS EN 918
delme deneyi (Konik delici
test (cone drop test)
düşürme deneyi)
Jeotekstil ve jeotekstille ilgili
mamuller-Numune alma ve deney
EN 963 products – Sampling and TS EN 963
numuneleri hazırlama
preparation of test specimens

EN 12224 products – Determination of the - -
resistance to weathering
Geotextiles and geotextile-related Jeotekstil ve jeotekstil ile ilgili

products – Method for determining mamuller - Toprağa gömülme
EN 12225 TS EN 12225
the microbiological resistance by a deneyi ile mikrobiyolojik dayanımın
soil burial test tayini metodu
products – Screening test method
ENV 12447 - -
for determining the resistance to
hydrolysis
Plastics – Symbols and
abbreviated terms – Part 1: Basic TS 1168-1 Plastikler-Semboller Bölüm 1: Ana
EN ISO 1043-1
polymers and their special ISO 1043-1 Polimerler ve Özel Karakteristikler
characteristics (ISO 1043-1:1997)
Jeotekstil malzemeler-Genişlik
Geotextiles – Wide – width tensile TS EN ISO
EN ISO 10319 doğrultusunda gerilme mukavemeti
test (ISO 10319 : 1993) 10319
deneyi
Geotextiles and geotextile –
EN ISO 10320 related products – Identification on - -
site (ISO 10320 : 1999)
Geotextiles – Tensile test for joints
EN ISO 10321 /seams by wide – width method - -
(ISO 10321:1992)
related products – Procedure for
simulating damage during
ENV ISO 10722-1 - -
installation – Part 1: Installation in
granular materials (ISO 10722-
1:1998)
related products – Determination
EN ISO 11058 of water permeability - -
characteristics normal to the plane,
without load (ISO 11058:1999)
EN ISO 12236 related products – Static puncture - -
test (CBR test)(ISO 12236:1996)
EN ISO 12956 - -
of the characteristics opening size
(ISO 12956:1999)
1)
TSE NOTU : Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir.
EN, IEC, ISO Adı TS No Adı
No (İngilizce) (Türkçe)
2

prEN ISO 12957-1
of the friction characteristics – Part - -
1997
1: Direct shear test (ISO/DIS
12957-1:1997)
prEN ISO 12957-2
of the friction characteristics – Part - -
1997
2: Inclined plane test (ISO/DIS
12957-2:1997)
EN ISO 12958
of water flow capacity in their
plane(ISO/TR 12958:1999)
related products – Screening test
ENV ISO 12960 method for determining the - -
resistance to liquids (ISO/TR
12960:1998)
EN ISO 13431 - -
of tensile creep rupture behaviour
(ISO13431:1999)
Guidelines on durability of
CR ISO 13434 geotextiles and geotextile – related - -
products
related products – Screening test
ENV ISO 13438 method for determining the - -
resistance to oxidation (ISO/TR
13438:1999)
ISO 10318 Geotextiles – Vocabulary - -
3 Terimler, tarifler ve kısa gösterilişler

3.1 Terimler ve tarifler
Bu standardın amacı bakımından, ISO 10318’de verilen terimler ve tarifleri uygulanır. “Mamul” terimi bu
standardda, jeotekstil ve jeotekstille ilgili mamulü ifade etmektedir. İlâve olarak, aşağıda verilen terim ve tarif
uygulanır.
3.1.1 Şartname
İşin, mamul fonksiyonlarının ve özel kullanım şartlarının tariflerini kapsayan doküman.
3.2 Kısa gösterilişler

Bu standardın amacı bakımından, EN ISO 1043-1’de yer alan, aşağıdaki kısa gösterilişler uygulanır.
PA : Poliamid
PE : Polietilen
PET: Polietilen tereftalat (polyester)
PP : Polipropilen
Ek olarak, aşağıda verilen kısa gösterilişler de uygulanır:
MD : İmalât doğrultusu
CMD : İmalât doğrultusuna dik doğrultu
3
4 Gerekli özellikler ve ilgili deney metotları

4.1 Genel
Drenaj sistemlerinde kullanılan jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamullerin ana fonksiyonları; filtrasyon,
ayırma ve drenajdır. Yapım işinde, erozyon kontrol sisteminin de bulunması halinde, bu özelliklerle ilgili
standardlarda verilen şartların da sağlanması gereklidir (Ek C).
Kullanım amacına uygunluk bakımından özellikler ve bu özelliklerin tayini için kullanılacak deney metotları,
Çizelge 1’de verilmiştir. Çizelge 1’de verilen özellikler listesi, uyumluluk için gerekli (H) , bütün kullanım
şartlarıyla ilgili (A) ve özel kullanım şartlarıyla ilgili (S) özellikleri ihtiva eder. ″--″ işareti, özelliğin o fonksiyonla
ilgili olmadığını göstermek için kullanılmıştır.
Aynı özellikle ilgili olarak bir fonksiyondan daha fazlası için veri temin edilecekse, aşağıda verilen kapsam
sıralaması dikkate alınmalıdır: H, A’yı , A, S’yi ve S, ″--″’yi kapsar.
Fonksiyonlar ve kullanım şartlarıyla ilgili olarak, Çizelge 1’de ″S″ harfi ile gösterilen özellikler, Madde 4.2’de
tarif edilmiştir. Daima diğer fonksiyonlarla birlikte kullanılması nedeniyle, ayırma fonksiyonu hiçbir zaman tek
başına tanımlanmaz.
Jeotekstil ve jeotekstille ilgili mamul imalâtçısı, bu standardda tarif edilen deney sonuçlarının esas alındığı
verileri, Madde 5.1’de tarif edildiği şekilde sağlamalıdır.
Not- Filtrasyon özelliğinin, jeokompozit üzerinde ölçülememesi halinde, mamulün filtrasyonla ilgili
performansı, aşağıda verilen özellikler için tek tabaka performansı olarak ifade edilebilir.
- Dinamik delinmeye karşı direnç

- Gözenek boyutu
- Su geçirgenliği
Dayanıklılık bakımından değerlendirme için Ek B’de verilen kurallar uygulanmalıdır.
4
Çizelge 1- Drenaj sistemlerinin yapımında kullanılan jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamuller – Fonksiyonlar, fonksiyonla ilgili özellikler ve uygulanacak deney
metotları
Fonksiyonlar
Özellik Deney metodu
Filtrasyon Ayırma Drenaj
(1) Çekme dayanımıb EN ISO 10319 H H H
(2) En büyük yükte uzama EN ISO 10319 A A A
(3) Dikiş ve birleşim yerlerinin çekme
EN ISO 10321 S S S
dayanımı
(4) Statik zımbalanmaya karşı direnç
EN ISO 12236 S H --
(CBRdeneyi)a,b
(5) Dinamik delinmeye karşı direnç (konik
EN 918 H A --
delici düşürme deneyi)a
pr EN ISO 12957-1 :1997 ve
(6) Sürtünme özellikleri S S S
pr EN ISO 12957-2: 1997
(7) Çekmede sünme EN ISO 13431 - - A
(8) Yerleştirme esnasında hasar ENV ISO 10722-1 A A A
(9) Karakteristik gözenek boyutu EN ISO 12956 H A --
(10) Düzleme dik su geçirgenliği EN ISO 11058 H A --
(11) Düzlem içinde su akış kapasitesi EN ISO 12958 -- -- H
(12) Dayanıklılık Ek B’ye göre H H H
(12.1) Yıpranmaya karşı direnç EN 12224 A A A
ENV ISO 12960 veya
(12.2) Kimyasal eskitmeye karşı direnç S S S
ENV ISO 13438, ENV 12447
(11.3) Mikrobiyolojik bozunmaya karşı direnç EN 12225 S S S
Açıklama :
H: Uyumluluk için gerekli
A: Bütün kullanım şartlarında geçerli
S: Özel kullanım şartlarında geçerli
″--″: Özelliğin o fonksiyonla ilgili olmadığını gösterir.
a
Bu deneyin, jeogridler gibi bazı mamul tiplerine uygulanamayacağı dikkate alınmalıdır.
b
Bu çizelgede, mekanik özelliklerin (çekme dayanımı ve statik zımbalamaya karşı direnç) her ikisinin de ″H″ olarak kodlanması durumunda, imalâtçı
bunların her ikisi için de veri temin etmelidir. Şartnamede, çekme dayanımı veya statik zımbalamaya direnç değerinden sadece birisinin kullanılması
yeterlidir.
5
4.2 Özel kullanım şartları ile ilgili özellikler

Şartnamede, hangi fonksiyonlar ve kullanım şartlarının geçerli olduğu tarif edilmelidir (Çizelge 1). Mamul
imalâtçısı, bu standardda tarif edilen özellikler ve deney metotlarını esas alan gerekli verileri sağlamalıdır.
Çizelge 1’de verilen özellikler listesi, uyumluluk (H) için gerekli, bütün kullanım şartları için geçerli (A), ve
özel kullanım şartları için geçerli (S) özellikleri ihtiva eder. Bu özel kullanım şartları, Madde 4.2.1, Madde
4.2.2, ve Madde 4.2.3’te verilmiştir.
4.2.1 Dikişler ve birleşim yerlerinin çekme dayanımı

Mamulün mekanik olarak birleştirilmesi ve yükün dikişler ve birleşim yerleri boyunca aktarılması durumunda,
dikişler ve birleşim yerlerinin çekme dayanımı ile ilgili veriler, bütün fonksiyonlar için gereklidir.
4.2.2 Statik zımbalamaya karşı direnç

Şartnamede gerekli görülmüşse, filtrasyon fonksiyonu için statik zımbalamaya karşı verileri gereklidir.
Şantiyedeki yükleme şartlarının, filtrede statik zımbalama tehlikesi meydana getirmesi halinde, statik
zımbalamaya direnç veya onun yerine çekme dayanımı ile ilgili veriler temin edilmelidir.
4.2.3 Sürtünme özellikleri

Mamul ve temas ettiği malzeme arasında hareket farklılığının olabileceği ve bunun yapı kararlılığını tehlikeye
düşürebileceği yerlerde, ayırma ve filtrasyon fonksiyonları için sürtünme özellikleriyle ilgili veriler gereklidir.
Sürtünme özellikleri, uygulama yerindeki özel malzeme kullanılarak pr EN ISO 12957-1:1997’ye göre direkt
kesme deneyi veya 50 kPa’a kadar olan yüklemelerde, prEN ISO 12957-2:1997’ye göre eğik düzlem deneyi
kullanılarak belirlenebilir.
Not- Mamulün, zemin veya jeomambran gibi, temas eden yapı malzemeleri ile sürtünme davranışı da
dikkate alınmalıdır.
5 Uygunluk değerlendirmesi
5.1 Özelliklerin gösterilmesi
Çizelge 2’de belirtilen özelliklerle ilgili değerler, dayanıklılık hariç olmak üzere, % 95 güven seviyesinde
ortalama değer ve sapma (tolerans) değerleri/değerleri olarak, imalâtçı tarafından, dahilî kalite kontrol
ölçümlerinin istatistiki değerlendirmesi esas alınarak verilmelidir. Dayanıklılıkla ilgili bilgi, Ek B’deki kılavuza
göre ifade edilmelidir.
5.2 Değerlerin doğrulanması

Rulo ve mamullerin işaret ve etiketleri kontrol edilmelidir. Mamuller EN ISO 10320’ye göre işeretlenmelidir.
Not- Bu maddede tarif edilen metot, şantiyede kontrol işlemleri için zorunlu değildir.
Özelliklerin, Madde 5.1’de belirtilen değerlere uygunluğunun tayini için, farklı iki rulodan alınan iki temsili
numune takımında (A ve B) yapılan ölçmeler esas alınmalıdır. Numune, EN 963’e göre alınmalıdır.
Çizelge 2’de verilen özellikler, A numune takımından hazırlanan numuneler üzerinde ilgili Standardlara göre
yapılacak deneyle tayin edilmelidir.
Belirli bir özellik için deney sonucu/sonuçlarının, imalâtçı tarafından verilen tolerans sınır değeri/değerleri
arasında olması halinde, mamulün o özellik bakımından uygun olduğu kabul edilir.
Belirli bir özellik için deney sonucu/sonuçlarının, imalâtçı tarafından verilen tolerans sınır değeri/değerlerinin
1,5 katı dışında olması halinde, mamulün o özellik bakımından uygun olmadığına karar verilir.
Belirli bir özellik için deney sonucu/sonuçlarının, imalâtçı tarafından verilen tolerans sınır değerinin 1 ilâ 1,5
katı arasında olması halinde, B numune takımından hazırlanan numuneler deneye tâbi tutulur.
Not- % 95 güven seviyesi, ortalamadan, tolerans değeri kadar eksiltme ve/veya artırılmaya tekabül eder.
Aynı özellik için, B numune takımından alınan numunlerden elde edilen deney sonucu/sonuçlarının, imalâtçı
tarafından verilen tolerans sınır değeri/değerlerinin arasında olması halinde, mamul o özellik bakımından
uygun kabul edilir. Deney sonuçlarının tolerans sınırı/sınırları dışında olması halinde mamul kabul edilmez.
6
5.3 Başlangıç tip deneyleri

Başlangıç tip deneyleri, mamulün bu standardda belirtilen şartları sağlaması için, özelliklerle ilgili olarak
beyan edilecek değerleri tanımlamak üzere imalâtçı tarafından yapılmalıdır.
Başlangıç tip deneyleri, ham maddede veya imalât işlemlerinde, mamulün beyan edilen özelliklerini veya
kullanımını etkileyen değişme meydana gelmesi halinde, mevcut (daha önce imal edilmiş) mamuller
üzerinde de yapılmalıdır. Bu durumlarda, başlangıç tip deneyleri, etkilenen veya tahkik edilmesi gereken
özellikler ve kullanımdaki bir değişimle ortaya çıkan yeni özelliklerin belirlenmesi için yapılan deneylerdir.
Uygulanacak deneyler, bu standardda tarif edilen referans deneyler olmalı ve mamulün kullanım amacına
uygun olarak Çizelge 2’de verilen özelliklere bağlı olarak seçilmelidir.
Çizelge 2- Başlangıç tip deneyleri ve uygunluk değerlendirmesi için gerekli özellikler

Özellikler Fonksiyonlar
Çekme dayanımı Filtrasyon, ayırma, drenaj
Statik zımbalamaya karşı dirençi (CBR deneyi) Ayırma
Dinamik delinmeye karşı direnç (konik delici düşürme
Filtrasyon, drenaj
deneyi)
Karakteristik gözenek boyutu Filtrasyon
Düzleme dik su geçirgenliği Filtrasyon
Düzlem içinde su akış kapasitesi (transmissivity) Drenaj
Dayanıklılıka Filtrasyon, ayırma, güçlendirme
a
Dayanıklılık hususunda, Ek B ve Çizelge 1’e bakılmalıdır.
Başlangıç tip deneylerinin sonuçları kaydedilmeli ve incelemeye açık tutulmalıdır.
Başlangıç tip deneylerinde kullanılacak numuneler, imalâtta kullanılan malzeme ve şekil verme işleminin
aynısının kullanıldığı normal imalât bandından, EN 963’e göre alınmalıdır. Numune, Çizelge 2’de verilen
özelliklerin tayin edilmesine imkân verecek büyüklükte olmalıdır. El yapımı numuneler, kısa deneme
harmanları ve diğer geliştirme prototipleri de aynı metotlar kullanılarak deneye tâbi tutulabilir. Ancak bu
numuneler, tip deneylerindeki karakteristik değerlerin tesis edilmesinde kullanılmamalıdır.
5.4 Fabrika imalât kontrolü

Fabrika imalât kontrol plânı hazırlanmalı ve mamul tipi piyasaya sürülmeden önce imalât kontrol el kitabına
kaydedilmiş olmalıdır. Ham maddeler ve katkılar, imalât işlemleri veya kontrol plânındaki, mamul özelliklerini
veya mamulün kullanımını etkileyecek daha sonraki temel değişimler de imalât kontrol el kitabına
kaydedilmelidir.
İmalât kontrol el kitabı, beyan edilen ve başlangıç tip deneyleriyle doğrulanan özelliklerle ilgili fabrika imalât
kontrol işlemlerini kapsamalıdır.
Fabrika imalât kontrol işlemleri, mamullerin bu standarda uygun olması ve ölçülen değerlerin, beyan edilen
değerlerle uyumlu olmasını garanti altına almak üzere, sürekli bir imalât kontrol sistemini ihtiva etmelidir.
Bir mamulün kontrol işlemleri için uygun olarak kabul edilen bütün hususlar liste halinde Ek A’da verilmiştir.
İmalâtçı, bunlardan uygulanabilir olan hususları belirlemeli ve onları imalât kontrol el kitabına kaydetmelidir.
Mamulün bir veya daha fazla özellik için uygunluğunu kontrol etmek gerektiğinde, Madde 5.2’de verilen işlem
kullanılmalıdır.
5.5 Muayene
Gerekli olduğunda, fabrika ve fabrika imalât kontrolünün denetimi, Madde 5.4 ve Ek A’da yer alan kurallara
göre yapılmalıdır.
6 İşaretleme
İmalâtçı, jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamulü, EN ISO 10320’de tarif edilen bilgilerin belirgin ve kalıcı
şekilde yer almasını sağlayarak işaretlemelidir.
Not- CE işareti için Ek ZA.3’e bakılmalıdır.
7
Ek A
Fabrika imalât kontrol plânı
Madde 5.4’te verilen kontrol sistemiyle ilgili olarak fabrika imalât kontrol el kitabında yer alacak hususlar
aşağıda verilmiştir:
Not- EN ISO 9001’e uygun kalite sistemini uygulayan imalâtçıların bu Ek ’te yer alan şartların tamamını
sağladığı kabul edilir. EN ISO 9002 sistemini uygulayan imalâtçıların, Madde A.2, Madde A.3 ve Madde
A.4’te yer alan şartları sağladığı kabul edilir.
A.1 Mamul tasarımı

A.1.1 İmalâtçılar, tasarım şartları ve kriterlerinin nasıl tanımlanacağını, kontrol edileceğini, uygulanacağını ve
güncelleştirileceğini, mamulün kullanım ve şartnamesine göre açık bir şekilde tarif etmelidir.
A.1.2 İmalâtçı, tasarımın, iç imalât bölümleri veya harici taşeronlarla nasıl ilişkilendirileceğini tarif etmelidir.
A.2 İmalât
A.2.1 Ham madde veya yarı mamul malzemeler: İmalâtçı, ham madde veya yarı mamul malzemelerin
kabul kriterlerini ve bu kriterlerin sağlanması için uygulayacağı işlemleri tarif etmelidir.
A.2.2 İmalât işlemi: Fabrika ve imalât işleminin ilgili özellikleri, muayene, kontrol ve deneylerin sıklığı da
verilerek, hem donanım hem de imalât işlemi esnasında yapılan işlerle ilgili gerekli değer veya kriterlerle
birlikte tarif edilmelidir. Kontrol değerleri veya kriterlerinin sağlanamaması halinde alınacak tedbirler, yazılı
olarak belirlenmiş olmalıdır. Bu kayıtlar, ilgili tarafların incelemesine açık tutulmalıdır.
A.3 Tamamlanmış mamuller

A.3.1 Tamamlanmış mamul deneyleri: Numunelerin boyutu ve numune alma sıklığı, elde edilen
sonuçlarla birlikte kaydedilmiş olmalıdır. Bu kayıtlar, ilgili tarafların incelemesine açık tutulmalıdır.
A.3.2 Alternatif deneyler: Referans deneyler yerine alternatif deneyler kullanıldığında, alternatif deneyler
ve işlemlerin ayrıntıları, bu deneylerin referans deneylerle korelasyonu kaydedilmeli ve bu kayıtlar, talep
edilmesi halinde ilgili tarafların incelemesine açık tutulmalıdır.
A.3.3 Donanım: Deney sonuçları üzerinde etkisi olan deney donanımı, izlenebilir millî veya milletler arası
standardlara göre kalibre edilmelidir.
İmalâtçı, gerekli tahkik veya deneyleri yapma imkânı sağlayacak tesis, donanım ve personel bulundurmalı
veya temin edebilecek durumda olmalıdır. İmalâtçı bu şartı, gerekli yeterlilik ve donanıma sahip bir veya
daha fazla sayıda kuruluş veya şahısla taşeronluk anlaşması yaparak sağlayabilir.
İmalâtçı, ölçme veya deney donanımını kalibre veya kontrol etmeli ve onları, kendine ait olsun veya olmasın,
mamulün teknik şartnameye uygunluğunu göstermek üzere düzenli çalışır durumda bulundurmalıdır.
Tanımlanmış ölçme ve deney cihazları kullanılarak, standardlara veya imalâtçının deney işlemlerine göre
uygun kalibrasyonlar yapılmalıdır.
Deney donanımı, şartnameye veya şartnamenin atıfta bulunduğu referans sisteme uygun olarak
kullanılmalıdır.
A.4 Madde A.1, Madde A.2 ve Madde A.3’ün uygulanmasına ait hususlar (uygun
hallerde kullanılmak üzere)
A.4.1 Kayıtlar: Fabrika imalât kontrolü esnasında yapılan muayene, kontrol ve deney sonuçları ve
ayrıntıları, tarihleri ile birlikte, uygun şekilde kaydedilmelidir. Bu kayıtlar, 10 yıl süreyle muhafaza edilmelidir.
Mamulün tanıtımı, imalât tarihi, uygulanan deney metotları, deney sonuçları ve kabul veya ret kriterleri,
tahkiki yapan sorumlu kişi tarafından imzalanmış olarak kayıtlara girmelidir.
8
A.4.2 Sonuçların değerlendirilmesi: Mümkün ve uygulanabilir olması halinde, muayene, kontrol ve

deney sonuçları, sonuçların ait olduğu mamulün şartnamelere ve mamul için beyan edilen değerlere uygun
olup olmadığını belirlemek üzere, nitelikler veya değişkenler kullanılarak istatistik yolla değerlendirilmelidir.
A.4.3 İzlenebilirlik: İzlenebilirlik sistemleri ve tasarımların, yarı mamul malzemelerin ve malzemelerin nasıl
kontrol edileceği el kitabında verilmelidir. İmalâtı tamamlanmış mamullerin stok kontrol sistemi de el
kitabında verilmiş olmalıdır.
A.4.4 Uygun olmayan malzeme ve mamullerin düzeltilme işlemleri: Yarı mamul malzemeler veya
imalâtı tamamlanmış mamullerin belirlenmiş şartlara uygun olmaması halinde alınacak acil tedbirler tarif
edilmeli ve kayda geçirilmelidir. Bu tedbirler, kusurun giderilmesi için gerekli adımlar, gerekliyse el kitabının
değiştirilmesi, kusurlu yarı mamul veya hammaddeler ve mamul maddelerin tanımlanması ve ayrılması ve
bunların atılması veya ayrı bir mamul grubu olarak yeniden tanımlanmasını kapsamalıdır.
A.4.5 Personel: İmalâtçı, imalât işleminde görevlendirilen personelin uygun şekilde eğitilmesini
sağlamalıdır. El kitabında iş tanımı ve çalışanların sorumluluğu belirtilmelidir.
A.4.6 Kalite yönetimi: Yukarıda verilen şartların tamamını sağlamak için yapılacak işlemler el kitabında
tanımlanmalıdır.
9
Ek B
Dayanıklılıkla ilgili hususlar

B.1 Yıpranma
Jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamullerin tamamı, yerleştirildiği gün üzeri kapatılacak olanlar hariç olmak
üzere, EN 12224’e göre yapılacak hızlandırılmış yıpratma deneyi sonucunda yeterli bulunmuş olmalıdır. Bu
deney sonunda, yıpranmış mamulün dayanımı, mamulün özel uygulanması da dikkate alınarak, malzemenin
şantiyede açıkta bırakılabileceği en fazla süreyi belirler. Mamulün hava tesirlerine açık kalabileceği en fazla
süreler, Çizelge B.1’de verilmiştir. Daha fazla süreyle açıkta kalacak malzemeler için daha uzun süreli deney
gereklidir.
Çizelge B.1- Açıkta en fazla kalma süreleri
Uygulama Deneyden sonra kalan Yerleştirme sonrasında açıkta

dayanım oranı en fazla kalma süresi
Güçlendirme veya uzun süreli > % 80 1 aya
dayanımın önemli parametre % 60 - % 80 2 hafta
olduğu diğer uygulamalar
< % 60 1 gün
> % 60 1 aya
Diğer uygulamalar % 20 - % 60 2 hafta
< % 20 1 gün
a
Mevsime ve yerleştirme yerinin coğrafi konumuna göre, 4 aya kadar olan açıkta kalma süresi
kabul edilebilir.
Yıpranma deneyine tâbi tutulmayan jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamullerin üzeri bir günde kapatılmalıdır
(bir günden daha fazla süreyle açıkta bırakılmamalıdır).
Birim alan kütlesi haricindeki diğer özellikleri aynı olan mamul grubunda, başlangıçta sadece birim alan
kütlesi en küçük olan mamul deneye tâbi tutulur. Bu deneyden elde edilen sonuçlar, ayrı deneye tâbi
tutulmamışlarsa, gruptaki diğer mamuller için de kullanılabilir.
Mamul tanıtım belgesinde “Yerleştirme sonrasındaki (….süre) içerisinde üzeri kapatılmalıdır” ifadesi yer
almalıdır.
B.2 Gerekli hizmet ömrü en az 5 yıl olan mamuller

Aşağıda verilen özelliklere sahip jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamulün, yine aşağıda verilen yerlerde
kullanılması halinde en az beş yıl hizmet vermede yeterli dayanıklılığa sahip olduğu kabul edilir:
- Polyester (polietilen tereftalat), polietilen, polipropilen, poliamid 6 veya poliamid 6.6 veya bunların
birleşimini içeren,
- Yapısında, daha önce kullanılmış malzeme bulunmayan.
Mamullerin kullanıldığı yerler;
- Güçlendirici olarak kullanılmadığı ve uzun süreli dayanımın önemli parametre olmadığı uygulamalar,
- pH değeri 4 ilâ 9 arasında olan tabiî zeminler,
- Sıcaklığı 25 °C’dan daha düşük olan zeminler
dir.
Mamul tanıtım belgesinde “ 4 < pH < 9 ve sıcaklığı < 25 °C olan tabiî zemin şartlarında, güçlendirici olarak
uygulama haricindeki kullanım için öngörülen dayanıklılık süresi en az 5 yıldır ” ifadesi yer almalıdır.
10
B.3 Gerekli hizmet ömrü en az 25 yıl olan mamuller

B.3.1 Genel
Aşağıda verilen özelliklere sahip jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamulün, yine aşağıda verilen yerlerde
kullanılması halinde en az 25 yıl hizmet vermede yeterli dayanıklılığa sahip olduğu kabul edilir:
- Polyester (polietilen tereftalat), polietilen, polipropilen, poliamid 6 veya poliamid 6.6 veya bunların
birleşimini içeren,
- Yapısında, daha önce kullanılmış malzeme bulunmayan.
- Madde B.3.2’de verilen deneylerden uygun olanında yeterli bulunmuş olan.
Mamullerin kullanıldığı yerler;
- pH değeri 4 ilâ 9 arasında olan tabii zeminler,

- Sıcaklığı 25 °C’den daha düşük olan zeminler
dir.
Birden daha çok sayıda farklı polimer ihtiva eden bir jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamul, birleşiminde
bulunan farklı kısımlara ayrılmalı ve kısımlar, Madde B.3.2’de verilen ilgili deneylerde yeterli bulunmuş
olmalıdır. Bu ayırma işleminin mümkün olmaması halinde jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamul, Madde
B.3.2’de verilen uygun deneylerin tamamında yeterli bulunmuş olmalı veya Madde B.4’te tarif edildiği şekilde
bağımsız olarak değerlendirilmelidir.
Mamul tanıtım belgesinde, aşağıda verilenler bulunmalıdır:
- “ 4 < pH < 9 ve sıcaklığı < 25 °C olan tabiî zemin şartlarında öngörülen dayanıklılık süresi en az 25
yıldır ” ifadesi.
İlâve olarak aşağıda verilen ifadelerden birisi:
- “Mamul (mamul, Madde B.3.2’de verildiği gibi tarif edilir), (deneyler ve sonuçlar verilir) deneyler
sonucunda yeterli bulunmuştur “
- “ (Madde B.3.3’e göre ilgili doküman verilir) raporda verilen kullanım tecrübesi esas alınmıştır”
Not- Bu ekte düşük zemin sıcaklıkları (0 °C’dan daha düşük) ve donmuş zemin nedeniyle mekanik
özelliklerdeki değişme dikkate alınmamıştır.
Birim alan kütlesi haricindeki diğer özellikleri aynı olan mamul grubunda, Madde B.3.2.1, Madde B.3.2.2,
Madde B.3.2.3 ve Madde B.3.2.4’te verilen deneylere, başlangıçta sadece birim alan kütlesi en küçük olan
mamul tâbi tutulur. Bu mamulün deneyde yeterli bulunması halinde, gruptaki diğer mamuller de yeterli kabul
edilir.
B.3.2 Özel malzeme deneyleri

B.3.2.1 Polyester deneyi
Sadece polyester (polietilen teraftalat) ihtiva eden ve daha önce kullanılmış malzeme ihtiva etmeyen bir
jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamul, ENV 12447’ye göre suda ayrışmaya karşı direnç bakımından deneye
tâbi tutulmalıdır. Deneyden sonra arta kalan dayanım oranı, en az % 50 olmalıdır.
Not- Bu şartı sağlayan bir jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamulün, suya doygun zemin içerisinde, 25 yıl
sonra en az aşağıda verilen bağıl dayanım oranlarını sağlaması öngörülmektedir:
- 25 °C sıcaklıkta: % 95
B.3.2.2 Polipropilen deneyi

Sadece polipropilen ihtiva eden ve daha önce kullanılmış malzeme ihtiva etmeyen bir jeotekstil veya
jeotekstille ilgili mamul, ENV ISO 13438’e göre, oksidasyona karşı direnç bakımından deneye tâbi
tutulmalıdır. Deneyden sonra arta kalan dayanım oranı, en az % 50 olmalıdır.
11
B.3.2.3 Polietilen deneyi

Sadece polietilen ihtiva eden ve daha önce kullanılmış malzeme ihtiva etmeyen bir jeotekstil veya ilgili
mamul, ENV ISO 13438’e göre oksidasyona karşı direnç bakımından deneye tâbi tutulmalıdır. Deneyden
sonra arta kalan dayanım oranı, en az % 50 olmalıdır.
B.3.2.4 Poliamid deneyleri

Sadece poliamid 6 veya poliamid 6.6 ihtiva eden ve daha önce kullanılmış malzeme ihtiva etmeyen bir
jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamul, ENV ISO 13438’e göre oksidasyona karşı direnç ve ENV 12447’ye
göre suda ayrışmaya karşı direnç bakımından deneye tâbi tutulmalıdır. Deneyden sonra arta kalan dayanım
oranı, her deney için en az % 50 olmalıdır.
B.3.3 Kullanım tecrübesini esas alan alternatif işlem

Madde B.3.2’de belirtilen jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamuller ve kullanım şartlarından herhangi birisi için
elde edilen tecrübeyi gösteren yazılı belgenin 25 yıllık kullanım süresince aşağıda verilenler için gösterilmesi
halinde mamul, deneye tâbi tutulmadan da yeterli kabul edilebilir:
- Benzer ortam şartlarında (Madde B.3.1’de tarif edilen sınır değerler arasında),
- Ham maddeler ve imalât teknolojisinin aynı olduğu jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamul için,
- Aynı elyaf ve polimerlerin ve kıyaslanabilir imalât teknolojisinin kullanıldığı mamuller için.
B.4 Diğer jeotekstiller veya jeotekstille ilgili mamuller veya kullanım şartları
Madde B.2 ve Madde B.3’te verilenler haricindeki malzemeler ve kullanım şartları için, jeotekstil veya
jeotekstille ilgili mamul, öngörülen kullanım şartları dikkate alınarak dayanıklılık bakımından
değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme, EN 12225’e göre mikrobiyolojik direnç deneyini ihtiva eder ve
aşağıda verilenlerden herhangi birisi için uygulanır:
- 25 yıldan daha uzun hizmet ömürleri,

- 25°C’dan daha yüksek zemin sıcaklıkları,
- Kirlenmiş zeminde, özellikle amonyum tuzları bulunan zeminlerde kullanım,
- Madde B.3.2’de tarif edildiği şekilde deneye tâbi tutulamayan farklı polimer ve kompozit yapıların
birleşimi,
- Daha önce kullanılmış veya ana bileşenleri yeniden imal edilmiş malzemeler,
- Yüksek asidik veya alkalik çevrelerde bulunan jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamuller.
Uzun süre dayanıklılığı özel olarak ispatlanmış olanlar haricinde, şiddetli etkiye sahip çevre şartları veya beş
yıldan daha uzun hizmet ömrü için, daha önce kullanılmış polimer kullanılmamalıdır. Polimerin
kompozisyonu ve kaynağı garantili olmalıdır.
pH < 4 veya pH > 9 olan zeminlere maruz kalacak bir joetekstil veya jeotekstille ilgili mamulün
değerlendirilmesi için ENV ISO 12960’a uygun deney yapılmalıdır. pH < 4 ise Metot A, pH > 9 ise Metot B
kullanılmalıdır. Her iki durumda da, deneyden sonra kalan dayanım % 50’den daha fazla olmalıdır.
Sonuçlar, mamulün kullanıldığı yerdeki yerel ortam şartları dikkate alınarak değerlendirilmelidir.
Not- Güçlendirme amacıyla yapılacak uygulamalarda, mamulün hizmet ömrü esnasındaki dayanım kaybının
tahmin edilmesi ve güçlendirilen zeminin kısmî güvenlik katsayısındaki azalmanın belirlenmesi için daha
ayrıntılı bir değerlendirme gerekli olabilir. Mamullerin katı veya sıvı atıkla doğrudan veya atığın sızıntısı veya
gazı ile temas etmesi (veya daha sonra etme ihtimali olması) halinde dayanıklılık, tahmin edilen kimyasal ve
ısıl çevre dikkate alınarak değerlendirilmelidir.
Daha fazla bilgi edinmek üzere CR ISO 13434’e göre kontrol yapılabilir.
Bu Madde’ye göre değerlendirilen jeotekstil ve jeotekstille ilgili mamullerin tanıtım belgesinde “Dayanıklılık
değerlendirmesi (referans doküman) esas alındığında, (içinde bulunacağı şartlar) da öngörülen dayanıklılık
süresi en az (........) yıldır” ibaresi yer almalıdır.
Not- Dayanıklılık değerlendirilmesi amacıyla uygulanacak işlemlerin akış şeması, Ek D’de verilmiştir.
12
Ek C
Özel bir uygulamada kullanılacak uygun standardın seçilmesi için
kılavuz
Bu standard grubu, jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamullerin özel uygulamalar veya işlerde kullanılmasıyla
ilgili özellikleri tanımlamak için geliştirilmiştir. Bununla birlikte bazen, bir uygulama, başka bir uygulamanın
parçası olarak kabul edilebilir. Bu durumlarda hangi standardın kullanılacağı belirgin değildir.
Çizelge C.1’de, uygun standardın, uygulamaya bağlı olarak nasıl seçileceği gösterilmiştir. Bu seçme
işleminde aşağıda verilen adımlar takip edilmelidir:
1. Uygulama, Çizelgenin birinci (düşey) sütunundan seçilir.

2. Üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı sütunun birinci satırında bu uygulamanın bulunup
bulunmadığına bakılır ve buna göre aşağıda verilenler yapılır:
- Yoksa, 2. sütunda verilen standard kullanılır.

- Varsa, ilk uygulama satırı ile ilk uygulama sütununun kesiştiği hücredeki standard kullanılır.
ÖRNEKLER:
- Bir yoldaki drenaj hendeği : ikinci satır ve üçüncü sütun kesiştirilir ve buna göre EN 13252’nin
kullanılacağı belirlenir.
- Bir demiryolundaki istinat yapısı : üçüncü satır ve altıncı sütun kesiştirilir ve buna göre EN 13251’in
kullanılacağı belirlenir. Bu durumda H > Hc dır.
- Bir kanaldaki harici erozyon kontrol sistemi : beşinci satır ve dördüncü sütun kesiştirilir ve buna göre
EN 13253’ün kullanılacağı belirlenir.
- Tünel içerisindeki bir karayolunun drenajı : ikinci satır ve üçüncü sütun kesiştirilir ve buna göre EN
13252’nin kullanılacağı belirlenir (ikinci satır ve beşinci sütunun kesistiği hücredeki EN 13256 nın
seçilmesi doğru değildir).
- Bir karayolu tünelindeki koruma kaplaması : ikinci satır ve beşinci sütun kesiştirilir ve buna göre EN
13256’nin kullanılacağı belirlenir.
- Bir istinat duvarındaki drenaj sistemi : dokuzuncu satır ve üçüncü sütun kesiştirilir ve buna göre EN
13252’nin kullanılacağı belirlenir.
Çizelge C.1- Uygun standardın seçilmesi

1 2 3 4 5 6
Standard Drenaj Erozyon Tüneller ve Kazı ve dolgu işleri,
1 Uygulama sistemleri kontrol yer altı temeller ve istinat
sistemleri yapıları yapıları
Yollar ve trafiğe açık H < Hc ise EN 13249
2 diğer alanlar EN 13249
H > Hc ise EN 13251
H < Hc ise EN 13250
3 Demiryolları EN 13250
H > Hc ise EN 13251
Su tutucu yapılar (göletler
4 EN 13254 EN 13256
ve barajlar)
5 Kanallar EN 13255
Katı atık depolama EN 13252 EN 13253
6 EN 13257 EN 13251
alanları
Sıvı atık depolama
7 EN 13265
projeleri
Tüneller ve yer altı
8 EN 13256 uygulanmaz
yapıları
Kazı ve dolgu işleri,
9 EN 13251 uygulanmaz uygulanmaz
temeller ve istinat yapıları
Açıklamalar:
H : Yapının yüksekliği,
Hc: - Yollar ve trafiğe açık diğer alanlar için : Trafik yükünün baskın olduğu hallerde, yükseklik (kalınlık),
- Demiryollarında : Rayların tabanı ile kazı yüzeyi (altyapı – platform) arasındaki yükseklik farkı.
13
Ek D (Bilgi için)
Dayanıklılık değerlendirilmesi amacıyla uygulanacak işlemlerin

akış şeması
GİRİŞ
Jeotekstilin üzeri, Hayır Yıpranma

yerleştirildikten sonraki (EN 12224)
bir gün içerisinde
kapatılacak mı ?
“Yerleştirildikten sonraki bir gün
içerisinde üzeri kapatılacak” “Yerleştirildikten sonraki (süre)
Evet içerisinde üzeri kapatılacak”
(Madde B.1)
Jeotekstil, sadece
PE,PP,PET,PA 6,
Hayır
PA 6.6’dan imal edilmiş ve daha
önce kullanılmış malzeme ihtiva
etmeyen mi ?
Evet
Tasarlanan kullanım
Evet 4 < pH < 9 ve sıcaklığı < 25 °C
olan zeminlerde güçlendirici
olarak uygulanma
haricinde mi ?
Hayır
Tasarlanan kullanım
süresi beş yıldan daha
fazla mı ?
Hayır Evet
Jeotekstilin davranışı Evet

kanıtlanmış mı ?
(Madde B.3.3)
Polimerlerin kaynağı ve
Hayır bileşiminin değerlendirilmesi
Evet Jeotekstil PET, PA 6

Suda ayrışma ve/veya PA 6.6’ dan
Hayır (ENV 12447) mı imal edilmiş ?
Evet
Hayır
A D
14 B C
A B C D
Hayır
Oksidasyon Evet Jeotekstil, PET, PA 6
(ENV ISO 13438)
ve/veya PA 6.6 dan mı imal
edilmiş ?
Evet
Hayır
Tasarlanan kullanım 25 yıldan daha fazla

mı?, zemin sıcaklığı > 25 °C veya sun’I olarak
kirletilmiş zeminlerde mi kullanılacak veya farklı Evet
polimerlerin bileşimi mi? veya dönüştürülmüş veya
tekrar kullanılan malzemelerle mi imal edilmiş?
veya asidik veya alkalik ortamlara
maruz mu ?
Mikrobiyolojik
(EN 12225)
Hayır
Evet pH < 4 mü ?
Kimyasal bozunma
(ENV ISO 12960 – Metot A) Hayır
Evet
pH > 9 mu ?
Kimyasal bozunma
(ENV ISO 12960 – Metot B) Hayır
Özel dayanıklılık değerlendirilmesi

Suda ayrışma veya oksidasyon gibi)
“ 4 < pH < 9 ve sıcaklığı < 25 °C “Dayanıklılık değerlendirmesi

“ 4 < pH < 9 ve sıcaklığı
zeminlerde, güçlendirici olarak (referans doküman) esas
< 25 °C zeminlerde, güçlendirici alındığında, (içinde bulunacağı
olarak uygulanma haricindeki uygulanma haricindeki kullanım için
öngörülen dayanıklılık süresi en şartlar) da öngörülen dayanıklılık
kullanım için öngörülen dayanıklılık süresi en az (yıl olarak süre) dir”
süresi en az beş yıldır” az yirmi beş yıldır”
15
Ek ZA
(Bilgi için)
Bu standardın, Avrupa Birliği Yapı Malzemeleri Yönetmeliği hükümleri ile

ilişkili olan maddeleri
ZA.1 Kapsam ve ilgili özellik maddeleri

Bu standard, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliğinin görevlendirmesi (talebi) ile CEN
tarafından hazırlanmıştır.
Bu standardın, mamulün plânlanan kullanımına bağlı olarak, Çizelgede/Çizelgelerde gösterilen Madde’leri,

Avrupa Birliği Yapı Malzemeleri Yönetmeliğinde (89/106/EEC) verilen M/107 nolu talimat şartlarını
sağlamaktadır.
Bu standarda uygun veri beyanı, bu verinin, ifade edilen sapma sınırları içerisinde doğru olduğunu gösterir.
UYARI: Tasarlanan kullanıma uygunluğu etkilemeyen diğer şartnameler ve Avrupa Birliğinin diğer
yönetmelikleri, bu ek kapsamında olan jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamullere uygulanabilir.
Not- Bu standard kapsamındaki tehlikeli maddelerle ilgili özel Madde hükümlerine ek olarak, standard
kapsamındaki mamullere uygulanabilecek diğer şartlar da bulunabilir (Örnek olarak, Uyarlanmış Avrupa
yasaları ve millî kanunlar, tüzükler ve kararnameler). Avrupa birliği Yapı Malzemeleri Yönetmenliği
hükümlerini yerine getirmek için, uygulandığı yerde ve zamanda, bu şartların da sağlanması gerekli olabilir.
Tehlikeli maddelerle ilgili bilgilendirici veri tabanı, EUROPA internet sitesinin yapı sayfasından elde edilebilir
(Bu sayfaya http://europa.eu.int adresi ile ulaşılabilir).
Not 1- Bazı mamuller, sadece bir yönde deneye tâbi tutulabilir. Bu durum, CE işaretinin yanında bulunan
bilgi notunda belirgin şekilde tanımlanmalıdır.
Not 2- % 95 güven seviyesi, ortalama değerden, tolerans değeri/değerlerinin çıkartılması ve/veya eklenmesi
ile bulunan değere tekabül eder.
Çizelge ZA.1.1- Drenaj sistemlerinde, filtrasyon (F) için kullanılan jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamuller
Mamul: Jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamuller

Kullanım amacı: Drenaj sistemlerinde, filtrasyon (F) için
Zorunluluk Notlar
Özellikle ilgili olarak bu
Gerekli özellikler seviyesi/seviyeleri (ortalama değer, tolerans
standarddaki maddeler
veya sınıfı /sınıfları değeri/değerleri)
Madde 4.1, Çizelge 1(1) ve (kN/m, -kN/m)
Çekme dayanımı Yok
Madde 5.1 Her iki doğrultudaa
Dinamik delinmeye Madde 4.1, Çizelge 1(5) ve
Yok (mm, + mm)
ksrşı direnç Madde 5.1
Gözenek büyüklüğü Madde 4.1, Çizelge 1(9) ve Yok (µm, +/- µm)
Madde 5.1
Su geçirgenliği Madde 4.1, Çizelge 1(10) ve Yok (m/s, - m/s)b
Madde 5.1
Ek B, Madde 4.1, Madde 5.1
Dayanıklılık ve Çizelge 1 Yok
(11.1,11.2,11.3)
Tehlikeli maddeler: Madde ZA.1’deki nota bakılmalıdır.
a
Bazı mamullerin tek yönde deneye tâbi tutulması mümkündür. Bu durumda olan mamullerde bu özellik,
CE işareti ile birlikte yazılan bilgi notunda açık şekilde belirtilmelidir.
b
Farklı olmaları halinde, her bir filtre tabakası deneye tâbi tutulmalıdır.
Çizelge ZA.1.2- Drenaj sistemlerinde, drenaj (D) için kullanılan jeotekstiller ve jeotekstille ilgili
16
mamuller

Kullanım amacı: Drenaj sistemlerinde, drenaj (D) için
Zorunluluk Notlar
Çekme dayanımı Madde 4.1, Çizelge 1(1) ve (kN/m, -kN/m)
Yok
Madde 4.1, Çizelge 1(11) ve
Düzlemde su akış
Madde 5.1 Yok (m2/s, -m2/s)b
kapasitesi
Ek B, Madde 4.1, Madde 5.1
Dayanıklılık Yok
ve Çizelge 1 (12.1,12.2,12.3)
a
b
Düzlemde su akış kapasitesi, tabakalara dik yönde 20 kPa basınç altındaki iki köpük tabakası arasında,
boyuna doğrultudaki hidrolik yükün 1 olması (transmissivity) halinde elde edilen değerle ifade edilir.
Çizelge ZA.1.3- Drenaj sistemlerinde, filtrasyon ve ayırma (F+S) için kullanılan jeotekstiller ve jeotekstille
ilgili mamuller

Kullanım amacı: Drenaj sistemlerinde, filtrasyon ve ayırma (F+S) için
Zorunluluk Notlar
Çekme dayanımı Madde 4.1, Çizelge 1(1) ve (kN/m, -kN/m)
Yok
Statik zımbalamaya Madde 4.1, Çizelge 1(4) ve
Yok
karşı direnç Madde 5.1 (kN, -kN)
Yok (mm, + mm)b
karşı direnç Madde 5.1
Gözenek büyüklüğü Madde 4.1, Çizelge 1(9) ve Yok (µm, +/- µm)b
Madde 5.1
Su geçirgenliği Madde 4.1, Çizelge 1(10) ve Yok (m/s, - m/s)b
Madde 5.1
Dayanıklılık Ek B, Madde 4.1, Madde
5.1 ve Çizelge Yok
1(11.1,11.2,11.3)
a
b
Çizelge ZA.1.4- Drenaj sistemlerinde, filtrasyon ve drenaj (F+D) için kullanılan jeotekstiller ve jeotekstille
ilgili mamuller
17

Kullanım amacı: Drenaj sistemlerinde, filtrasyon ve drenaj (F+D) için
Zorunluluk Notlar
Yok (mm, + mm)
Gözenek büyüklüğü Madde 4.1, Çizelge 1(9) ve Yok (µm, +/- µm)c
Madde 5.1
Su geçirgenliği Madde 4.1, Çizelge 1(10) ve Yok (m/s, - m/s)c
Madde 5.1
Düzlemde su akış Madde 4.1, Çizelge 1(11) ve
Yok (m2/s, +m2/s)b
kapasitesi Madde 5.1
Ek B, Madde 4.1, Madde
Dayanıklılık 5.1 ve Çizelge Yok
1(11.1,11.2,11.3)
a
b
c
Çizelge ZA.1.5- Drenaj sistemlerinde, filtrasyon, ayırma ve drenaj (F+S+D) için kullanılan jeotekstiller ve
jeotekstille ilgili mamuller
Kullanım amacı: Drenaj sistemlerinde, filtrasyon, ayırma ve drenaj (F+S+D) için
Zorunluluk Notlar
Statik zımbalamaya Madde 4.1, Çizelge 1(4) ve
Yok (kN, -kN)c
(mm, + mm)c
Gözenek büyüklüğü
Madde 4.1, Çizelge 1(9) ve Yok (µm, +/- µm)c
Madde 5.1
Su geçirgenliği
Madde 4.1, Çizelge 1(10) ve Yok (m/s, - m/s)c
Madde 5.1
Madde 4.1, Çizelge 1(11) ve
Düzlemde su akış
Madde 5.1 Yok (m2/s, +m2/s)b
kapasitesi
Ek B, Madde 4.1, Madde
Dayanıklılık 5.1 ve Çizelge Yok
1(11.1,11.2,11.3)
a
b
c
18
ZA.2 Drenaj sistemlerinde kullanılan jeotekstil ve jeotekstille ilgili mamullerin

uygunluğunu onaylama sistemi
Çizelge ZA.1(Çizelge ZA.1.1, Çizelge ZA.1.2, Çizelge ZA.1.3, Çizelge ZA.1.4, Çizelge ZA.1.5)’de gösterilen
jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamullerin uygunluğunu onaylama sistemi, M/107 sayılı “Jeotekstiller” talimatı
Ek III’de verildiği şekilde, komisyon kararına uygun olarak belirtilen kullanım amacı için Çizelge ZA.2’de
gösterilmiştir.
Çizelge ZA.2- Uygunluğu onaylama sistemi

Uygunluğu onaylama
Mamul Tasarlanan kullanım yeri Seviyeler veya sınıflar
sistemi
Aşağıda verilen
amaçlarla kullanılacak
jeosentetikler
(tekstiller), jeotekstiller,
jeokompozitler, Drenaj sistemlerinde Yok 2+
jeogridler ve jeonetler
- Filtrasyon için
- Drenaj için
- Ayırma için Drenaj sistemlerinde Yok 4
Sistem 2+: Onaylanmış kuruluş tarafından, sürekli muayene, değerlendirme ve onay esas alınarak yapılan
fabrika imalât kontrol belgelendirilmesi de dahil olmak üzere CPD Ek III.2.(ii)’de verilen, ilk ihtimal’e
bakılmalıdır.
Sistem 4: CPD Ek III.2.(ii)’de verilen, üçüncü ihtimale bakılmalıdır.
Not- Bu standardın kullanımında, ayırma fonksiyonu daima filtrasyon veya güçlendirme ile birlikte kullanılır.
Bu nedenle ayırma fonksiyonu, hiçbir zaman tek başına tanımlanmaz ve uygunluğu tek başına
değerlendirilmez.
Çizelge ZA.1(Çizelge ZA.1.1, Çizelge ZA.1.2, Çizelge ZA.1.3, Çizelge ZA.1.4, Çizelge ZA.1.5)’de verilen
jeotkstiller ve jeotekstille ilgili mamullerin uygunluğunun değerlendirilmesinde, Madde 5 ve Ek A da yer alan
ve Çizelge ZA.3’te gösterilen uygunluk işlemlerinin sonuçları esas alınmalıdır.
Çizelge ZA.3- Uygunluk değerlendirilmesinde görev dağılımı
Uygulanacak
Görevler Görevin mahiyeti
Madde no’su
Çizelge ZA.1 (Çizelge ZA.1.1, Çizelge ZA.1.2,
Madde 5.2,
İmalâtçının Çizelge ZA.1.3, Çizelge ZA.1.4 ve Çizelge ZA.1.5)’
Fabrika imalât kontrolü (F.İ.K.) Madde 5.4 ve
görevleri den ilgili olanında verilen bütün özelliklere ilişkin
Ek A
parametreler
19

Madde 5.1 ve
Başlangıç tip deneyleri Çizelge ZA.1.3, Çizelge ZA.1.4 ve Çizelge ZA.1.5 )’
Madde 5.3
den ilgili olanında verilen bütün özellikler.
Çizelge ZA.1.3, Çizelge ZA.1.4 ve Çizelge
ZA.1.5)’’den ilgili olanında verilen bütün özelliklere,
özellikle aşağıda verilenlere ilişkin parametreler:
Çekme dayanımı – (Çizelge ZA.1 (Çizelge ZA.1.1,

Çizelge ZA.1.2, Çizelge ZA.1.3, Çizelge ZA.1.4 ve
Çizelge ZA.1.5))’de verilen bütün kullanım
amaçlarına uygun mamuller için)
- Donanım ve Dinamik delinmeye karşı direnç – (Çizelge ZA,1,1,

F.İ.K’nın ilk Çizelge ZA.1.3 ve Çizelge ZA.1.4’te verilen bütün
Madde 5.5, ve
muayenesi esas kullanım amaçlarına uygun mamuller için)
Ek A
alınarak
belgelendirilmesi Su geçirgenliği – Gözenek boyutu (Çizelge ZA.1.1,
Çizelge ZA.1.3, Çizelge ZA.1.4 ve Çizelge ZA.1.5’te
verilen kullanım amaçlarına uygun mamuller için)
Statik zımbalamaya karşı direnç (Çizelge ZA.1.3’de

Düzlemde su akış kapasitesi (transmissivity)

(Çizelge ZA.1.2, Çizelge ZA.1.4 ve Çizelge
ZA.1.5’te verilen kullanım amaçlarına uygun
Yetkili mammuller için)
Fabrika imalât
kuruluşun Çizelge ZA.1 (Çizelge ZA.1.1, Çizelge ZA.1.2,
kontrolünün,
görevleri Çizelge ZA.1.3, Çizelge ZA.1.4 ve Çizelge
ZA.1.5)’den ilgili olanında verilen bütün özelliklere,
özellikle aşağıda verilenlere ilişkin parametreler:
Çekme dayanımı – (Çizelge ZA.1 (Çizelge ZA.1.1,

Çizelge ZA.1.2, Çizelge ZA.1.3, Çizelge ZA.1.4 ve
Çizelge ZA.1.5))’de verilen bütün kullanım
amaçlarına uygun mamuller için)
Dinamik delinmeye karşı direnç – (Çizelge ZA,1,1,

- Sürekli denetim,
Çizelge ZA.1.3 ve Çizelge ZA.1.4’te verilen bütün
değerlendirilme ve
kullanım amaçlarına uygun mamuller için)
F.İ.K. onayı esas Ek A
alınarak
Su geçirgenliği – Gözenek boyutu (Çizelge ZA.1.1,
belgelendirilmesi
Çizelge ZA.1.3, Çizelge ZA.1.4 ve Çizelge
ZA.1.5’da verilen kullanım amaçlarına uygun
mamuller için)
Statik zımbalamaya karşı direnç (Çizelge ZA.1.3’de

Düzlemde su akış kapasitesi (transmissivity)

(Çizelge ZA.1.2, Çizelge ZA.1.4 ve Çizelge
ZA.1.5’te verilen kullanım amaçlarına uygun
mammuller için)
Üye ülkelerden en az birisinde bile o özellikle ilgili yasal şart yoksa, sistem, belirli bir özelliğin
aranmamasına izin verebilir. Bu durumda imalâtçıya, o üye ülkede, mamulünün o özelliğiyle ilgili doğrulama
yapması, özellikle ilgili mamul performansını kendi isteği ile beyan etmek istemiyorsa, zorunlu kılınmaz. Bu
durumda, bu üye ülkede mamulünü pazarlamak isteyen imalâtçının, mamulünün o özellikle ilgili
performansını belirleme veya beyan etme yükümlülüğü yoktur. Bu mamulde, CE işareti ile birlikte
“performans belirlenmedi” tercihi bilgi olarak verilebilir. Bir özelliğe ait değerin alt sınırı varsa, o özellik için
“performans belirlenmedi” tercihi kullanılmayabilir.
Uygunluk onaylama sistemine uyumluluk sağlanması halinde, yetkili kurum, aşağıda verilen bilgileri ihtiva
eden, fabrika imalât kontrol belgesini düzenler:
- Yetkili kurumun adı, adresi ve tanıtım numarası,
- İmalâtçı veya onun Avrupa ekonomik alanı veya imalât yerinde bulunan yetkili temsilcisinin isim ve
adresi,
- Mamulün tanıtımı (tip, tarif, kullanım,...)
20
- Mamulün tâbi olacağı hükümler (Ek ZA),

- Mamulün kullanımında uygulanması muhtemel özel şartlar,
- Belge numarası,
- Belgenin şartları ve geçerlilik süresi,
- Belgeyi imzalayan yetkilinin ismi ve görevi.
Ek olarak imalâtçı, aşağıda verilen bilgilerin yer aldığı uygunluk beyanını her mamul için,tanzim etmelidir (EC
uygunluk beyanı).
- İmalâtçı veya onun Avrupa ekonomik alnı veya imalât yerinde bulunan yetkili temsilcisinin isim ve
adresi,
- Eklenen fabrika imalât kontrol belgesinin numarası,
- İmalâtçı veya yetkili temsilcisi adına beyanı imzalama yetkisine sahip kişinin ismi ve görevi.
Uygunluk beyanında, Madde ZA.3’te tarif edildiği şekilde CE işareti ile birlikte imalâtçının ismi de belirtilir.
Yukarıda açıklanan belge ve beyan, mamulün kullanılacağı üye ülkenin resmi dilinde/dillerinde yazılmış
olmalıdır.
ZA.3 CE işareti ve etiketi

İmalâtçı veya onun Avrupa ekonomik alanı içerisinde bulunan temsilcisi, CE işareti almakla sorumludur.
Mamul üzerine konulacak CE uygunluk işareti, 93/68/EC no’lu yönetmeliğe uygun olmalı ve beraberinde,
aşağıda verilen bilgiler bulunmalıdır:
- Yetkili kurumun tanıtım numarası,
- İmalâtçının ismi veya tanıtıcı işareti (1),
- İmalâtçının kayıtlı olduğu adres,
- İşaretin verildiği yılın son iki rakamı,
- Fabrika imalât kontrol belgesinin numarası,
- Bu standarda atıf,
- Zorunlu özelliklerle ilgili bilgi: Madde 5.1’de gösterildiği şekilde beyan edilecek değerler.
Not- Bu bilginin amacı, mamulün üretiminden sorumlu imalâtçının resmi hüviyetini tanımlamaktır.
Şekil ZA.1’de gösterilen CE işareti, jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamul ambalâjı üzerine konulmalıdır.
Tamamlayıcı bilgi, Şekil ZA.2’de gösterilen tarzda, mamulle birlikte verilecek belgelerde bulunmalıdır.
93/68/EEC no’lu yönetmelikte verilen “CE”

sembolünü ihtiva eden CE uygunluk işareti.
0 123 – CPD – 0001 Yetkili kurumun tanıtım numarası.
Geo A Mamulün ismi ve tipi
Şekil ZA.1- Jeotekstil veya jeotekstille ilgili mamul ambalâjı üzerine konulacak CE işareti örneği.
93/68/EEC no’lu yönetmelikte verilen “CE”

sembolünü ihtiva eden CE uygunluk işareti.
0123-CPD –0001 Yetkili kurumun tanıtım numarası.
Geo A Mamulün ismi ve tipi.

21
GeoCo.Ltd, PO Box 21. B-1050 İmalâtçının, ismi, tanıtıcı işareti ve kayıtlı olduğu
adres
Şekil ZA.2- Mamulle birlikte verilecek doküman örneği
Not 1- Bir mamule yapılan CE işaretlemesinde birden fazla sayıda standardın uygulanması halinde,
eklenecek bilgi dokümanı aşağıda verilen örnekteki gibi olmalıdır.
TS EN 13249: 2003
ve TS EN 13252: 2003
Yol yapımı ve drenaj sistemleri için kullanılacak

22 jeotekstil
Tasarlanan kullanım : F, S+F

Not 2- Jeotekstil ve jeotekstille ilgili mamullerin, yollar ve trafiğe açık diğer alanlarda tasarlanan kullanımı
aşağıda verilenlerden birisi olabilir:
- Filtrasyon F
- Drenaj D
- Filtrasyon ve ayırma F+S
- Filtrasyon ve drenaj F+D
- Filtrasyon, ayırma ve drenaj F+S+D
Not 3- Gerekli olması halinde, Çizelge ZA.1(Çizelge ZA.1.1, Çizelge ZA.1.2, Çizelge ZA.1.3, Çizelge ZA.1.4,
Çizelge ZA.1.5)’de % 95 güven seviyesine tekabül eden tolerans değeri/değerleri de, imalâtçı tarafından
aşağıda verildiği şekilde belirtilmelidir:
Çekme dayanımı - α kN/m Örnek ; (- 10 kN/m)

Statik zımbalamaya karşı direnç - α kN Örnek ; (- 15 kN)
Dinamik delinmeye karşı direnç + α mm Örnek ; (+ 20 mm)
Karakteristik gözenek boyutu +/- α µm Örnek ; (+/- 30 µm)
Düzleme dik su geçirgenliği - α m/s Örnek ; (- 10-4 m/s)
Düzlemde su akış kapasitesi - α % log Örnek ; (+ % 5 log))
Not 4- Dayanıklılıkla ilgili olarak yapılacak beyanda, imalâtçı tarafından aşağıda verilenlerden birisi
seçilmelidir.
- 4 < pH < 9 ve sıcaklığı < 25 °C zeminlerde, güçlendirici olarak uygulanma haricindeki kullanım için
öngörülen dayanıklılık süresi en az 5 yıldır.
- 4 < pH < 9 ve sıcaklığı < 25 °C zeminlerde, güçlendirici olarak uygulanma haricindeki kullanım için
öngörülen dayanıklılık süresi en az 25 yıldır.
- Dayanıklılık değerlendirmesi esas alındığında, ( içinde bulunacağı şartlar) da, öngörülen dayanıklılık
süresi en az (......) yıldır.
Ek olarak imalâtçı, aşağıda verileni de beyan etmelidir:
- Yerleştirildikten sonra (süre) içerisinde üzeri kapatılmalıdır.
Kaynaklar
M/107 – Mandate to CEN / CENELEC concerning the execution of standardization work for harmonized
standards on geotextiles – European Commission – 1996
ENV 1997 – 1 Eurocode 7 : Geotechnical design - Part 1 : General rules
EN ISO 9001 Quality systems – Model for quality assurance in design, development, production, installation
and servicing (ISO 9001 : 1994)
23
EN ISO 9002 Quality systems – Model for quality assurance in production, installation and servicing (ISO
9002 : 1994)
İçindekiler
0 Giriş............................................................................................................................................................. 1
1 Kapsam....................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar.............................................................................................. 1
3 Terimler, tarifler ve kısa gösterilişler....................................................................................................... 3
4 Gerekli özellikler ve ilgili deney metotları ............................................................................................... 4
5 Uygunluk değerlendirmesi ....................................................................................................................... 6
6 İşaretleme.................................................................................................................................................. 7
24
Ek A Fabrika imalât kontrol plânı.................................................................................................................. 8

Ek B Dayanıklılıkla ilgili hususlar................................................................................................................ 10
Ek C Özel bir uygulamada kullanılacak uygun standardın seçilmesi için kılavuz ................................. 13
Ek D Dayanıklılık değerlendirilmesi amacıyla uygulanacak işlemlerin akış şeması.............................. 14
Ek ZA Bu standardın, Avrupa Birliği Yapı Malzemeleri Yönetmeliği hükümleri ile ilişkili olan
maddeleri............................................................................................................................................ 16
Kaynaklar........................................................................................................................................................ 23
Ön söz
− Bu tasarı, CEN tarafından kabul edilen EN 13252: 2000 esas alınarak TSE İnşaat Hazırlık Grubu’nca
hazırlanmıştır.
TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS EN 13252
ICS 59.080.70
JEOTEKSTİLLER VE JEOTEKSTİLLE İLGİLİ MAMULLER –

DRENAJ SİSTEMLERİNDE KULLANIM İÇİN GEREKLİ
ÖZELLİKLER
Geotextiles and geotextile – related products – Characteristics

required for use in drainage systems
TEKNİK KURUL
20020796
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

TS en 13252

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en 13252

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ICS 59.080.

70 TÜRK STANDARDI TS EN 13252

Jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamuller – Drenaj sistemlerinde

Bu standard jeomembranlara uygulanmaz.

Bu standard, mamulün bu standarda uygunluğunun değerlendirilmesi ve fabrika imalât kontrol işlemlerini de

Bu standard, imalâtçıların ve tedarikçilerin, mamul özelliklerinin sunumunda uyması gerekli şartları da

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

EN, IEC, ISO Adı TS No1) Adı

Geotextiles and geotextile-related

Geotextiles and geotextile-related Jeotekstil ve jeotekstil ile ilgili

Geotextiles and geotextile –

3 Terimler, tarifler ve kısa gösterilişler

3.2 Kısa gösterilişler

Ek olarak, aşağıda verilen kısa gösterilişler de uygulanır:

4 Gerekli özellikler ve ilgili deney metotları

- Dinamik delinmeye karşı direnç

Dayanıklılık bakımından değerlendirme için Ek B’de verilen kurallar uygulanmalıdır.

4.2 Özel kullanım şartları ile ilgili özellikler

4.2.1 Dikişler ve birleşim yerlerinin çekme dayanımı

4.2.2 Statik zımbalamaya karşı direnç

4.2.3 Sürtünme özellikleri

5.2 Değerlerin doğrulanması

5.3 Başlangıç tip deneyleri

Çizelge 2- Başlangıç tip deneyleri ve uygunluk değerlendirmesi için gerekli özellikler

Başlangıç tip deneylerinin sonuçları kaydedilmeli ve incelemeye açık tutulmalıdır.

5.4 Fabrika imalât kontrolü

Not- CE işareti için Ek ZA.3’e bakılmalıdır.

Fabrika imalât kontrol plânı

A.1 Mamul tasarımı

A.3 Tamamlanmış mamuller

A.4.2 Sonuçların değerlendirilmesi: Mümkün ve uygulanabilir olması halinde, muayene, kontrol ve

Dayanıklılıkla ilgili hususlar

Çizelge B.1- Açıkta en fazla kalma süreleri

Uygulama Deneyden sonra kalan Yerleştirme sonrasında açıkta

B.2 Gerekli hizmet ömrü en az 5 yıl olan mamuller

Mamullerin kullanıldığı yerler;

B.3 Gerekli hizmet ömrü en az 25 yıl olan mamuller

Mamullerin kullanıldığı yerler;

- pH değeri 4 ilâ 9 arasında olan tabii zeminler,

Mamul tanıtım belgesinde, aşağıda verilenler bulunmalıdır:

İlâve olarak aşağıda verilen ifadelerden birisi:

B.3.2 Özel malzeme deneyleri

B.3.2.2 Polipropilen deneyi

B.3.2.3 Polietilen deneyi

B.3.2.4 Poliamid deneyleri

B.3.3 Kullanım tecrübesini esas alan alternatif işlem

- 25 yıldan daha uzun hizmet ömürleri,

1. Uygulama, Çizelgenin birinci (düşey) sütunundan seçilir.

- Yoksa, 2. sütunda verilen standard kullanılır.

Çizelge C.1- Uygun standardın seçilmesi

Dayanıklılık değerlendirilmesi amacıyla uygulanacak işlemlerin

Jeotekstilin üzeri, Hayır Yıpranma

Jeotekstilin davranışı Evet

Evet Jeotekstil PET, PA 6

Tasarlanan kullanım 25 yıldan daha fazla

Özel dayanıklılık değerlendirilmesi

“ 4 < pH < 9 ve sıcaklığı < 25 °C “Dayanıklılık değerlendirmesi

Bu standardın, Avrupa Birliği Yapı Malzemeleri Yönetmeliği hükümleri ile

ZA.1 Kapsam ve ilgili özellik maddeleri

Bu standardın, mamulün plânlanan kullanımına bağlı olarak, Çizelgede/Çizelgelerde gösterilen Madde’leri,

Mamul: Jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamuller

Mamul: Jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamuller

Mamul: Jeotekstiller ve jeotekstille ilgili mamuller