Professional Documents
Culture Documents
Pasasalamat
79
Debie T. Mangurali
May-akda
Paghahandog
80
D.T.M.
Panimula
81
na panahon.
hinaharap na panahon.
82
ibang bigkas, dagdag na gamit ng pahilis, pahilis sa mahabang salita, “ma-” na may
ito bilang gabay sa tulong ng mga tuntunin. Upang maging makabuluhan at wasto
ang paggamit nito, kinakailangang maging malinaw sa iyo ang mga tuntuning dapat
mong sundin.
salitang iisa ang baybay ngunit may dalawa, tatlo o higit pa ang bigkas
at kahulugan.
Tandaan:
1. baro- _________________________________________
2. laso - _________________________________________
3. tasa - _________________________________________
4. babae- _________________________________________
5. lalake- _________________________________________
6. pito - _________________________________________
7. dahon- _________________________________________
8. buhay- _________________________________________
9. ginawa- _________________________________________
10. salita- _________________________________________
Pagsasanay 1
86
Pagsasanay 2
Panuto: Sagutin ang sumusunod na mga halimbawa ng salitang may
Pagsasanay 3
Panuto: Bigkasin ang mga sumusunod. Lagyan ng diin ang nakasulat sa
malaking titik.
a. KIta vs kiTA
b. Upo vs uPO
c. haPON vs hapon
d. magsaSAka vs magsasaKA
e. MAya vs maYA
f. PAso vs paSO
g. KAibigan vs kaiBIgan
Pagsasanay 4
Panuto: Gamitin sa pangungusap ang sumusunod na salita. Ipakita ang
1. /BA:ba/ at /ba:BA/
89
_________________________________________________
_______________________________________________
2. /BA:ta?/ at / ba:TAH/
_________________________________________________
_______________________________________________
3. /BA:gah/ at /ba:GA?/
_________________________________________________
_______________________________________________
4. /LA:bi// at / la:BI/
_________________________________________________
_______________________________________________
5. /BA:sah/ at / ba:SA?/
_________________________________________________
_______________________________________________
Karagdagang Pagsasanay:
90
Modyul 2:
Dagdag na
gamit ng pahilis
91
100
Alam mo ba?
Ang tuldik pahilis (΄) ay ginagamit sa dalawang
paraan ng bigkas. Una, ang mabilis na mabilis ang
bigkas at laging nasa huling pantig ng salita.
Ikalawa, malumay na marahan o mabagal ang bigkas
ng salita at laging nasa una o mga gitnang pantig.
1. buhay (alive)
2. bukas (tomorrow)
3. baka (cow)
92
4. ako (I)
5. bilang (dami)
Pagsasanay 1
Panuto: Bigkasin at lagyan ng tuldik ang mga sumusunod na salita.
Pagsasanay 2
Panuto: Bigkasin at lagyan ng tuldik ang mga salita batay sa
kahulugan ng mga ito. Gamitin ang mga ito sa pagbuo ng
pangungusap.
1. mayaman (rich)
_______________________________________________
2. dalawa (two)
_______________________________________________
3. hamon (pagsubok)
_______________________________________________
4. timpalak (contest)
_______________________________________________
5. malaman (to know)
_______________________________________________
6. halaman (plant)
_______________________________________________
7. masayang (to be wasted)
_______________________________________________
8. talakayin (to discuss)
_______________________________________________
9. malaman (maraming laman)
_______________________________________________
10. mahirap (poor)
_______________________________________________
94
Pagsasanay 3
Panuto: Ibigay at tuldikan ang pangalan ng mga larawan.
Isulat ang sagot sa patlang sa ibaba ng bawat larawan.
95
Marahil ay pagod
ka na, maaari kang
tumigil sandali bago
magpatuloy sa
pagsasagot.
Pagsasanay 4
96
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
________________________________________________
Binabati kita
nagtagumpay ka
sa paggamit ng
dagdag na gamit
ng pahilis.
Modyul 3:
Pahilis sa
Mahabang Salita
Tandaan
Mahalagang gamitin ang pahilis upang maayos na
mabigkas ang mahigit tatlong pantig at mahahabàng
salita.
97
Paunang Pagtataya
Panuto: Lagyan ng wastong tuldik ang mga salita sa ibaba.
1. batubato - _______________
2. kinikita - ________________
3. mananahi - _______________
4. pasintabi - _______________
5. namimintana - ____________
Mukhang nahihirapan ka sa
pagkakatong ito subalit huwag
kang mag-aalala may pagkakataon
ka pang bumawi at matuto.
Pagsasanay 1
Panuto: Lagyan ng wastong tuldik ang mga salitang nasa loob ng
panaklong. Isulat ang sagot sa patlang bago ang bilang.
_____________ 1. Nagsimula ang (rebolusyon) na pinamunuan ng
magigiting na mga bayani dahil sa kalupitan ng mga mananakop.
_____________ 2. Lumahok siya sa (paligsahan) upang ipamalas ang
kaniyang natatagong husay sa pagpipinta.
_____________ 3. (Nagkalituhan) ang mga mag-aaral sa kanilang
iskedyul sa pagkuha ng pagsusulit sapagkat huli na ang anunsiyo na
ibinigay ng pamunuan ng paaralan.
_____________ 4. Itinuturing na paraiso ang (Kamaynilaan) sa pag-
aakalang dito matatagpuan ang kaginhawaan ng buhay.
_____________ 5. Ang (kaligtasan) ng bansa ang tinitiyak ng mga
sundalo na handang magbuwis ng kanilang buhay.
99
Pagsasanay 2
Panuto: Tuldikan at gamitin sa pangungusap ang mga sumusunod na
salita.
1. mananahi –
_______________________________________________
2. kinakapatid –
_______________________________________________
3. katiwala –
______________________________________________
4. kinikita –
_______________________________________________
5. namamanhid –
_______________________________________________
6. napasubo –
_______________________________________________
7. lamang-lupa -
_______________________________________________
8. nagpasiklaban –
_______________________________________________
9. nagliliyab –
_______________________________________________
10. mapariwara –
Pagod ka na
_______________________________________________
ba? Kung oo,
magpahinga ka
muna at
magrelaks.
100
Pagsasanay 3
101
Panuto: Bumuo ng isang tula mula sa mga larawan sa ibaba. Gamitin ang bagong
kaalaman sa paggamit ng tuldik sa mahahabang salita
sa pagbuo ng tula.
Dito mo isulat
ang iyong tula.
102
Binabati kita!!
Modyul 4: “Ma-” na
may Pahilis
Halimbawa:
mádapâ, nádapâ
másagasáan, násagasáan
máligtás, náligtás
Humanda sa pagsasagot
sa susunod na pahina.
Pagsasanay 1
Panuto: Bumuo ng mga salitang nagsisimula sa “ma” o “na”
gamit ang mga salitang ugat na ibinigay. Tuldikan ang
mga nabuong salita.
104
Isulat sa ulap
ang iyong
obserbasyon sa
pagsasanay 1.
Pagsasanay 2
Panuto: Tuldikan at gamitin sa pagbuo ng pangungusap
ang mga salita sa bawat bilang.
1. namamaga
105
_______________________________________________
2. mahuli
______________________________________________
3. nalulong
______________________________________________
4. marinig
______________________________________________
5. nakinang
______________________________________________
6. mapahamak
______________________________________________
7. nauuhaw
_______________________________________________
8. masamid
_______________________________________________
9. mawaglit
_______________________________________________
10. nangingilag
______________________________________________
Pagsasanay 3
Panuto: Gamit ang bagong natututunan sa paggamit ng
tuldik sa “ma-” na may pahilis, sumulat ng isang
sanaysay na naglalarawan.
Sagutin ito!!
Bakit mahalaga ang paggamit ng tuldik sa mga salitang
nagsisimula sa “ma” o “na”?
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
_______________________________________________
Kung Hahanapin sa
Computer
è Alt 138
ê Alt 136
é Alt 137
í Alt 161
ì Alt 141
î Alt 141
ó Alt 162
ò Alt 149
ô Alt 147
ú Alt 163
ù Alt 151
û Alt 150
ˆ Alt 0136
´ Alt 0180
` Alt 096
¨ Alt 0168
109
Pangwakas na Pagsusulit
Pagpapahalaga
Susing Sagot
A. Isang Anyo, Iba-ibang Bigkas
1. barò
2. lasò
3. tasà
4. babáe
5. laláke
6. pitó
7. dahón
8. búhay
9. ginawâ
10. salitâ
Pagsasanay 1
1. saLA sala
2. siRA SIra
3. PAsa paSA
4. kaWAyan kawaYAN
5. baSA BAsa
111
Pagsasanay 2
Pagsasanay 3
1. KÍta vs kiTÁ
2. Úpo vs upÓ
3. hapÓN vs hápon
4. magsaSÁka vs magsasaKÁ
5. MÁya vs maYÁ
6. PÁso vs paSÓ
7. KÁibigan vs kaiBÍgan
Pagsasanay 4
1. jaw at go down
2. child at robe
3. ningas ng apoy at lungs
4. lips at corpse
5. to read at wet
Karagdagang Pagsasanay
a. palá at pála
b. kási at kasí
c. magsasáka at magsasaká
d. napáko at napáko
112
e. lámang at lamáng
f. binása at binasá
g. tága at tagâ
h. inakáy at inákay
i. pusò at pusô
1. buháy
2. búkas
3. báka
4. akó
5. biláng
Pagsasanay 1
Pagsasanay 2
113
1. mayáman
2. dalawá
3. hámon
4. timpalák
5. maláman
6. haláman
7. masáyang
8. talakáyin
9. malamán
10. mahírap
Pagsasanay 3
1. dalawá
2. bulaklák
3. basúra
4. kahón
5. buwán
6. kúbo
7. púno
8. dahón
9. báta
10. tála
Pagsasanay 4
Paunang Pagtataya
1. batubató
114
2. kiníkitá
3. mánanahì
4. pasìntabí
5. namímintanà
Pagsasanay 1
1. rebolusyón
2. páligsáhan
3. nagkálitúhan
4. Kamáynilaàn
5. kaligtásan
Pagsasanay 2
1. mánanahì
2. kinákapatíd
3. kátiwalà
4. kiníkitá
5. namámanhíd
6. nápasubò
7. lámang-lupà
8. nagpásiklában
9. nágliliyáb
10. mápariwarà
Pagsasanay 1
115
1. máhulí; náhulí
2. máhúlog; náhúlog
3. márinig; nárinig
4. madulás; nadulás
5. mátuyô; nátuyô
6. mapagód; napagód
7. maúúhaw; naúúhaw
8. magalít; nagalít
9. malungkót; nalungkót
10. málulóng; nálulóng
Pagsasanay 2
1. namamagá
2. máhulí
3. nálulóng
4. márinig
5. nákináng
6. mápahamák
7. naúúhaw
8. masamíd
9. máwáglit
10. nangíngílag
Pagsasanay 3
SANGGUNIAN
https://www.slideshare.net/luzypearl/tono-diin-at
antala?next_slideshow=1. Nakuha noong Marso 7, 2017.
https://www.google.com.ph/search?
q=dalawa&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj7yL3Vn7SAhWBnZQKHa
jHD4MQ_AUIBygC&biw=1366&bih=613#tbm=isch&q=kahon&*&imgrc=qnj58KFG
d7WEeM: Nakuha noong Marso 7, 2017.
https://www.google.com.ph/search?
q=dalawa&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj7yL3Vn7SAhWBnZQKHa
jHD4MQ_AUIBygC&biw=1366&bih=613#tbm=isch&q=buwan&*&imgrc=WH6ZKt
RiFiECFM: Nakuha noong Marso 7, 2017.
https://www.google.com.ph/search?
q=dalawa&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj7yL3Vn7SAhWBnZQKHa
jHD4MQ_AUIBygC&biw=1366&bih=613#tbm=isch&q=kubo&*&imgrc=9Xo7PM-
vJXolkM: Nakuha noong Marso 7, 2017.
117
https://www.google.com.ph/search?
q=dalawa&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj7yL3Vn7SAhWBnZQKHa
jHD4MQ_AUIBygC&biw=1366&bih=613#tbm=isch&q=punong+kahoy&*&imgrc=Z
ajX5crWzT60pM: Nakuha noong Marso 7, 2017.
https://www.google.com.ph/search?
q=dalawa&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj7yL3Vn7SAhWBnZQKHa
jHD4MQ_AUIBygC&biw=1366&bih=613#tbm=isch&q=bulaklak+rose&*. Nakuha
noong Marso 7, 2017.
https://www.google.com.ph/search?
q=dalawa&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj7yL3Vn7SAhWBnZQKHa
jHD4MQ_AUIBygC&biw=1366&bih=613#tbm=isch&q=batang+babae&* Nakuha
noong Marso 7, 2017.
https://www.google.com.ph/search?
q=dalawa&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj7yL3Vn7SAhWBnZQKHa
jHD4MQ_AUIBygC&biw=1366&bih=613#tbm=isch&q=bituin&* Nakuha noong
Marso 7, 2017.
https://www.google.com.ph/search?
q=dalawa&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj7yL3Vn7SAhWBnZQKHa
jHD4MQ_AUIBygC&biw=1366&bih=613#tbm=isch&q=leaves&* Nakuha noong
Marso 7, 2017.
https://www.google.com.ph/search?
q=dalawa&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj7yL3Vn7SAhWBnZQKHa
jHD4MQ_AUIBygC&biw=1366&bih=613#tbm=isch&q=dalawang+daliri&* Nakuha
noong Marso 7, 2017.
https://www.google.com.ph/search?
q=dalawa&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj7yL3Vn7SAhWBnZQKHa
jHD4MQ_AUIBygC&biw=1366&bih=613#tbm=isch&q=pencil+animated+pictures
&*. Nakuha noong Marso 7, 2017.
https://www.slideshare.net/berdeventecinco/iba-t-ibang-uri-ng-
pagpapahayagno-effects. Nakuha noong Marso 8, 2017.