ऑफिससस ऑनलाइन अॅकॅडमी(OOAcademy)

चोफलस भिती सामान् ज्ञान ्नला नि नोट्स

णोकळा डेमो िाइल
Helpline & Phone Pay No: 8010457760 Live Classes OOAcademy App

ही डेमो िाइल आहे ओरिजनल फरिंट करून तुम्हाला पिचोप चाण्य ात

ेईल फतपी फकमिंत 299 रुच े आहे चाससल खपास सफहत ह्ी असल् ास
सिंचकस किा िोन चे क्रमािंक आहे 8010457760 ् सोबत चत्ता चाण्ा्ा

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 ा नोट्स मध् े खालील फ्ष ािंच् ा नोट्सपा समा्ेश आहे ात मागील
चिीक्षेत फ्पािलेल् ा रश्ािंपा समा्ेश आहे
1. चोफलस रशासन 2. महािाष्ट्र भूगोल 3. भाित भूगोल
4. चिंपा त िाज 5. भािती िाज् पटना 6. अर्सशास्त्र
9. सामान् फ्ज्ञान 10. इफतहास 11. सगिं णक
12 . पालू पडामोडी

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 खालील चदाच् ा स््तिंत्र नोट्स उचलब्ध
1. आिोग् से्क/सेफ्का 2. लॅबोटस िी ग्रुच 3. ECG ग्रुच
4. औषधफनमासता ग्रुच 5. ग्रुच 6. Xray ग्रुच
7. टे फलिोन ऑचिेटि 8. नळकािाफगि 9. ्ाहन पालक
10. चोफलस भिती 11. चोफलस ड्रा व्हि 12. तलाणी
13. MIDC भिती 14. चशुस्धसन चरिपि 15. चशू च स्ेक्षक
ात त् ा त् ा चिीक्षेच् ा तािंफत्रक अभ् ासक्रम कव्हि के ला आहे नोट्स क्रिं 1 ते 8 च ंत फकमत
199 रुच े आहे आफण क्रमािंक 9 ते 15 पी फकमत 299 रुच े आहे

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 1. चोफलस रशासन ्नला नि नोट्स
1) सरदार पटेल राष्ट्रीय पोलीस अकादमी कोणत्या शहरामध्ये आहे - हैदराबाद
2 ) सातारा पोलीस छे डछाड विरोधी पथकाचे नाि काय - वनर्भया
3 ) महाराष्ट्र राज्य गन्ु हे अन्िेषण विर्ाग याांचे मख्ु य कायाभलय कोठे वथथत आहे - पणु े
4 ) महाराष्ट्र पोलीस दलातील सिोच्च पद कोणते - पोलीस महासचां ालक
5 ) SRPF ची थथापना प्रथम कोणत्या वठकाणी झाली - परु ां दर
6 ) कारागहृ विर्ागाचे महासचां ालक कोण- श्री वबहारी
7 ) पोलीस प्रश्नािर तरुणाांशी सांिाद यद्धु पालभमटें ही सांकल्पना कोणत्या पोलीस अवधकाऱयाांची आहे -
विश्वास नाांगरे पाटील
8 ) पोलीस थमतृ ी वदन कधी पाळला जातो -21 ऑक्टोंबर
9 ) राज्य राखीि पोलीस बलाचे महाराष्ट्रात वकती गट आहेत- 16
10 ) महाराष्ट्र राज्याच्या पोवलस ध्िजािर ताऱयाचे वचन्ह आहे - पांचकोणी
11 ) पोलीस खाते हा विषय कोणत्या सचू ी मध्ये येतो - राज्य सचू ी
12 ) महासचां ालकाांच्या गाडीला वकती थटार असतात- 3
13 ) मबांु ईचे पोलीस आयक्त ु कोण आहेत- हेमतां नगराळे
14 ) गन्ु याचा तपास करणे कामी विशेषररत्या वनमाभण करण्यात आलेली यांत्रणा कोणती- एनआयए
15 ) राष्ट्रीय थतरािरील एनएसजी या धतीिर महाराष्ट्र राज्यातील विशेष पोलीस दल कोणते- Force 1
16 ) महाराष्ट्र राज्याचे पवहले आई जी पी( IGP) कोण होते Inspetor Generol Of Police - श्री एन
एम कामठे
17 ) महाराष्ट्रातील पोलीस आयक्त ु ालयाचां ी सख्ां या वकती आहे - 12
18 ) महाराष्ट्राचे पोलीस दलाचे मख्ु यालय कुठे आहे- मांबु ई
19 ) इटां रपोलचे मख्ु यालय कोणत्या वठकाणी आहे- फ्रान्स
20 ) पोवलसाांनी कायदा ि सव्ु यिथथा हे विषय घटनेच्या पररवशष्ट सात मधील मध्ये नमदू के ले आहे-
राज्य सचू ी
21 ) येतो शौयभ थतोत जय हे बोधिाक्य कोणत्या दलाचे आहे- फोसभ िन
22 ) अनसु वू चत जाती जमाती कायदा (अत्याचार प्रवतबांधक ) कधी करण्यात आला- 1989
23 ) राज्यात पोलीस वशपाई प्रवशक्षण कें द्रे वकती आहेत- 10
24 ) र्ारतीय दडां सवां हता कधी तयार करण्यात आली- 1860 लागू 1861
25 ) र्ारतीय साक्षी परु ािा अवधवनयम कधी करण्यात आला- 1872
26 ) जलद कृती दल थथापना कधी झाली- 11 DEC 1991
27 ) BLACK CAT Cammando कोणाला म्हणतात- NSG
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
28 ) CBI थथापना कधी के ली- 1963 APR 1
29 ) HOMEGAURD सांघटनेची थथापना कधी करण्यात आली- 1946
30 ) महाराष्ट्र मध्ये वकती लोहमागभ वजल्हे आहेत- 3 पणु े मबु ई नागपरु
31 ) राज्य सरु क्षा दल फोसभ िन ची थथापना कधी करण्यात आली - 24 नोव्हेबर 2009 गोरे गाि मबांु ई
32 ) दहशतिाद विरोधी पथक थथापन ATS कधी के ले- 2004
33 ) महाराष्ट्र पोलीस दलाचे मख्ु य पत्र म्हणनू ओळखले जाणारे मावसक कोणते आहे- दक्षता
34 ) मावहती अवधकार अवधवनयम 2005 मधील तरतदु ीनसु ार मावहती अवधकार अजभ प्राप्त झाल्यािर
मावहती अवधकारी याांनी वकती वदिसात मावहती देणे आिश्यक आहे- 30 वदिस
35 ) महाराष्ट्र पोलीस अकादमी एम पी ए कुठे आहे- नावशक
36 ) पोलीस उपअधीक्षक दजाभच्या अवधकाऱयाांच्या गणिेशात खाांद्यािर कोणती वचन्ह असते- तीन
थटार
37 ) पोलीस विर्ागात पररक्षेत्राचे प्रमख
ु ास काय म्हणतात- विशेष पोलीस महावनरीक्षक
38 ) बरोबर पयाभय ओळखा
1 ) पोलीस वशपाई हिालदार नाईक जमादार
2 ) पोलीस वशपाई जमादार नाईक हिालदार
3 ) पोलीस वशपाई नाईक हिालदार जमादार
4 ) पोलीस वशपाई नाईक जमादार हिालदार
उत्तर : 3 ) पोलीस वशपाई नाईक हिालदार जमादार
39 ) महाराष्ट्रात वजल्याच्या वठकाणी पोलीस उपविर्ागाचे प्रमख ु ास काय म्हणतात- उपविर्ागीय
पोलीस अवधकारी
40 ) देशातील सिभच पोलीस थटेशनमध्ये दैनांवदन एफआयआर नोंद घेण्यासाठी 18 नोव्हेंबर 2015 रोजी
सरू
ु के लेला प्रकल्प कोणता - क्राईम & वक्रवमनल रॅवकांग नेटिवकिं ग आवण वसथटम ( सीसीटीएनएस )
41 ) सदोष मनष्ट्ु यिधाचे र्ारतीय दडां विधान सांवहता मधील योग्य कलम कोणते- 307
42 ) पणु े पोवलसाांचा बडी कॉप हा उपक्रम कोणासाठी राबविला जात आहे- नोकरपेशा मवहला
43 ) पोलीस उपवनरीक्षक पदाचे प्रवशक्षण येथील पोलीस अकॅ डमी मध्ये वदले जाते- नावशक
44 ) र्ारतीय पोलीस प्रवशक्षण कोणत्या राज्यात आहे- तेलांगणा
45 ) वजल्हाथतरािरील पोलीस खात्याचा प्रमख ु असतात - पोलीस अधीक्षक ( SP)
46 ) महाराष्ट्र पोलीस दलाच्या ध्िजाचा रांग कोणता आहे- गडद वनळा
47 ) खालीलपैकी सध्याचे महाराष्ट्र राज्याचे पोलीस महासचां ालक कोण आहेत- श्री एस के जयथिाल
48 ) महाराष्ट्रात पोवलस अवधकाऱयाांसाठी असलेले पोलीस प्रवशक्षण कें द्र कोठे आहे- त्रांबक रोड
नावशक
49 ) राज्य गन्ु हे अन्िेषण विर्ाग महाराष्ट्र या सांथथेचे मख्ु यालय कोठे आहे - पणु े
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 2. महािाष्ट्र भूगोल ्नला नि नोट्स

 महािाष्ट्र िाज् स्र्ान फ्स्ताि ् सामान् माफहती

 महाराष्ट्र राज्याची थथापना के व्हा झाली - 1 मे 1960
 महाराष्ट्राची राजधानी कोणती आहे - मबांु ई
 महाराष्ट्राची उपराजधानी कोणती आहे - नागपरू
 कोणत्या शहराला महाराष्ट्राची पयभटन राजधानी म्हणनु ओळखतात - औरांगाबाद
 महाराष्ट्रातील पवहला पयभटन वजल्हा कोणता - वसांधदू गु भ
 महाराष्ट्राची साांथकृवतक राजधानी कोणती - पणु े
 थितांत्र महाराष्ट्राचे पवहले मख्ु यमांत्री कोण होते - यशिांतराि चव्हाण
 थितांत्र महाराष्ट्राचे पवहले मख्ु यमांत्री कोण होते - नावशक राि वतरपडु े
 महाराष्ट्राचे राज्य िक्ष
ृ कोणते आहे - आबां ा

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 महाराष्ट्राचे राज्य फुल कोणते आहे - ताम्हण
 महाराष्ट्राचे राज्य फळ कोणते आहे - आबां ा
 महाराष्ट्राचा राज्य प्राणी कोणता आहे - शेकरू
 महाराष्ट्राचा राज्य पक्षी कोणता आहे - हररयाल
 महाराष्ट्राचा राज्य खेळ कोणता आहे - कबड्डी
 महाराष्ट्राचा अक्षाांश विथतार … उत्तर अक्षित्तृ ते. उत्तर अक्षित्तृ दरम्यान आहे - 15°44' , 22°6'
 महाराष्ट्राचा रे खाांश विथतार पिू भ रे खाित्तृ ते…….पिू भ रे खाित्तृ दरम्यान आहे - 72°36 ' , 80°54'
 महाराष्ट्राचा सिभसाधारण आकार कसा आहे - वत्रकोणाकृती
 महाराष्ट्राची पविम - पिू भ लाांबी वकती वक.मी आहे - 800
 महाराष्ट्राची दवक्षण-उत्तर रुांदी वकती वक.मी आहे - 720
 महाराष्ट्राचे एकूण क्षेत्रफळ वकती चौ.वक.मी. आहे - 3,07,713
 क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने महाराष्ट्राचा र्ारतामध्ये वकतिा क्रमाांक आहे - वतसरा
 क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने महाराष्ट्रातील कोणता वजल्हा सिाभत मोठा आहे - अहमदनगर
 क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने महाराष्ट्रातील कोणता वजल्हा सिाभत लहान आहे - मांबु ई शहर
 देशाचा महाराष्ट्राने वकती टक्के प्रदेश व्यापला आहे - 9.36 %
 महाराष्ट्राच्या पिू ेस कोणते राज्य आहे - छत्तीसगड
 महाराष्ट्राच्या दवक्षणेला गोिा राज्याबरोबर कोणत्या वजल्याची सरहद्द आहे - वसधां दु गु भ
 महाराष्ट्रातील वजल्याांच्या सिाभत जाथत सरहद्दी कोणत्या राज्यासोबत आहेत - मध्यप्रदेश
 1960 रोजी महाराष्ट्रात एकूण वकती वजल्हे होते - 26
 सध्या महाराष्ट्रात एकूण वकती वजल्हे आहेत - 36
 सध्या महाराष्ट्रात एकूण तालक ु े वकती - 355 (मांबु ई उपनगर मधील 3 तालक ु े िगळून )
 महाराष्ट्रात एकूण वकती महानगरपावलका आहेत - 27
 महाराष्ट्रातील सिाभत मोठी क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने महानगरपावलका कोणती - वपांपरी वचचां िड, पणु े
 महाराष्ट्रात सिाभत जाथत महानगरपावलका असणारा वजल्हा कोणता - ठाणे
 महाराष्ट्रातील एकूण वकती नगरपावलका आहेत - 222
 महाराष्ट्रातील एकूण वकती नगर पांचायत आहेत- 4
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 महाराष्ट्रातील एकूण वजल्हा पररषदा वकती - 34
 महाराष्ट्रातील एकूण वकती पांचायत सवमती आहेत - 355
 महाराष्ट्रात एकूण वकती प्रशासकीय विर्ाग आहेत - 6
 महाराष्ट्रातील एकूण ग्रामपांचायती वकती आहेत - 27993
 महाराष्ट्रात कोणत्या प्रशासकीय विर्ागात सिाभत जाथत वजल्हे आहेत - औरांगाबाद
 महाराष्ट्रात प्रशासकीय विर्ागात सिाभत कमी वजल्याांची सांख्या वकती आहे - 5
 महाराष्ट्रात सिाभत जाथत तालक ु े कोणत्या प्रशासकीय विर्ागात आहेत ि वकती - औरांगाबाद , 76
 महाराष्ट्रात सिाभत कमी तालक ु े कोणत्या प्रशासकीय विर्ागात आहेत ि वकती - कोकण, 47 (मांबु ई
उपनगर वजल्यातील 3 तालक ु े िगळून )
 नावशक प्रशासकीय विर्ागात एकूण वकती वजल्हे आहेत - 5
 कोकण प्रशासकीय विर्ागात एकूण वकती वजल्हे आहेत - 7
 पणु े प्रशासकीय विर्ागात एकूण वकती तालक ु े आहेत - 58
 महाराष्ट्रात सिाभत अलीकडे कोणता वजल्हा उदयास आला - पालघर
 कोणत्या वजल्याचे विर्ाजन होऊन पालघर वजल्याची वनवमभती झाली ि वकती साली - ठाणे , 1
ऑगथट 2014 रोजी
 महाराष्ट्रात पिू ीच्या कुलाबा वजल्याचे नामाांतर कोणत्या वजल्यात करण्यात आले - रायगड
 महाराष्ट्रात प्रादेवशक विर्ागानसु ार सिाभत जाथत वजल्हे कोणत्या विर्ागात आहेत - विदर्भ
 महाराष्ट्रात प्रादेवशक विर्ागानसु ार सिाभत कमी वजल्हे कोणत्या विर्ागात आहेत - खानदेश
 महाराष्ट्रात िऱहाड या प्रादेवशक विर्ागात एकूण वकती वजल्हे आहेत - 11
 महाराष्ट्रात एका वजल्यात सिाभत जाथत तालक्ु याांची सांख्या वकती आहे - 16
 महाराष्ट्रात एका वजल्यात 15 तालक ु े असणारे एकूण वकती वजल्हे आहेत - 5
 खानदेशात एकूण वकती वजल्याांचा समािेश आहे - 3
 पिू ीच्या चद्रां परू वजल्यापासनू कोणत्या वजल्याची वनवमभती झाली - गडवचरोली
 पिू ीच्या अकोला वजल्याचे विर्ाजन होऊन कोणता वजल्हा वनमाभण झाला - िाशीम
 पिू ीच्या उथमानाबाद वजल्यापासनू लातरू वजल्याची वनवमभती कोणत्या प्रादेवशक विर्ागात झाली -
मराठिाडा
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 पिू ीच्या परर्णी वजल्याचे विर्ाजन होऊन कोणता वजल्हा वनमाभण झाला - वहगां ोली
 पिू ीच्या धळ ु े वजल्यापासनू नांदरु बार वजल्याची वनवमभती कोणत्या प्रादेवशक विर्ागात झाली- खानदेश
 महाराष्ट्रात सिाभत जाथत क्षेत्रफळ असलेला प्रशासकीय विर्ाग कोणता - औरांगाबाद
 महाराष्ट्रात सिाभत कमी क्षेत्रफळ असलेला प्रशासकीय विर्ाग कोणता - कोकण
 महाराष्ट्राच्या आग्नेयस कोणत्या राज्याची सीमा आहे - तेलांगणा
 महाराष्ट्राच्या पिू भ-पविम विथतारापेक्षा दवक्षणोत्तर विथतार ________ - कमी आहे
 जालना वजल्याच्या सीमा कोणकोणत्या वजल्याांशी जोडल्या आहेत - बल ु ढाणा, परर्णी, बीड,
औरांगाबाद
 महाराष्ट्राच्या पविमेस कोणता समद्रु आहे - अरबी समद्रु
 कोकण वकनारपट्टीची लाांबी समु ारे वकती वकमी आहे - 720 वक.मी
 कोकणची वकनारपट्टी कोणत्या प्रकारची आहे - ररया
 पविम कोकणास काय म्हणतात - खलाटी
 पिू भ कोकणास काय म्हणतात - िलाटी
 महाराष्ट्रात सयाद्री पिभताची लाांबी वकती वक.मी आहे - 440 वक.मी
 सयाद्री पिभतास असेही म्हणतात - पविम घाट
 महाराष्ट्रामध्ये सयाद्री पिभत राांगेिरून दवक्षणेकडून उत्तरे कडे गेल्यास त्याची उांची काय होत जाते -
िाढत जाते
 शांर्मू हादेि डोंगरराांगा कोठून कोठे पयिंत पसरलेल्या आहेत - रायरे श्वरपासनू वशांगणापरू पयिंत
 शांर्मू हादेि डोंगरराांगामळ
ु े कोणत्या नद्याांची खोरी िेगळी झाली आहेत - र्ीमा ि कृष्ट्णा
 महाराष्ट्रात पठरािरील दवक्षणेकडील सिाभत मोठी डोंगर राांग कोणती - शांर्मू हादेि डोंगरराांगा
 हररिांद्र बालाघाट डोंगरराांगा मळ ु े कोणत्या नद्याांची खोरी
 िेगळी झाली आहेत - गोदािरी ि र्ीमा
 हररिद्रां बालाघाट डोंगरराांगाना अनक्र ु मे पविम ि पिू भ र्ागास कोणकोणत्या नािाांनी ओळखले जाते -
पविम र्ागास हररिांद्र घाट ि पिू भ र्ागास बालाघाट
 सातमाळा-अवजांठा डोंगरराांगा मळ ु े कोणत्या नद्याांची खोरी
 िेगळी झाली आहेत - गोदािरी ि तापी
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 देिवगरीचा (दौलताबाद ) इवतहास प्रवसद्ध वकल्ला ि अवजठां ् याची जग प्रवसद्ध लेणी कोणत्या
डोंगरराांगा मध्ये आहेत - सातमाळा-अवजांठा डोंगरराांगा
 िेरूळची लेणी कोठे आहेत - िेरूळ डोंगरात
 कोणत्या प्रकारच्या खडकामध्ये अवजठां ा-िेरूळ लेणी कोरलेली आहेत - बेसाल्ट
 जागवतक िारसा वशल्पथथानात महाराष्ट्रातील कोणत्या लेणीची नोंद के लेली आहे. - अजठां ा लेणी
 महाराष्ट्राच्या कोणत्या वदशेला सातपडु ा पिभतरागां ा ि गाविलगड टेकड्या आहेत - उत्तर
 तापी-पणू ाभ नद्याांच्या पात्रामधनू उत्तरे कडील सातपडु ा पिभत आवण दवक्षणेकडील सातमाळा-अवजठां ा
डोंगरराांगा कश्या र्ासतात - तीव्र कड्यासारख्या
 परर्णी ि नाांदडे वजल्यातील डोंगराांच्या राांगेला कोणती राांग म्हणतात - वनमभल राांग
 नांदरु बार वजल््य़ात……. आहेत - अथताांर्ा डोंगर
 गाळण डोंगर कोणत्या वजल्यात आहे - धळ ु े- नांदरु बार
 नाांदडे वजल्यात कोणता डोंगर आहे - मदु खेड डोंगर
 र्ामरागड डोंगर कोणत्या वजल्यात आहे - गडवचरोली
 दरके सा टेकड्या कोणत्या वजल्यात आहेत - गोंवदया

●महािाष्ट्रातील चणािे
 सिाभत मोठे पठार कोणते - दख्खनचे पठार(महाराष्ट्र पठार )
 महाराष्ट्र पठाराची पिू भ- पविम लाांबी वकती वक.मी आहे - 750 वक.मी
 महाराष्ट्र पठाराची दवक्षणोत्तर रुांदी समु ारे वकती वक.मी आहे - 700 वक.मी
 महाराष्ट्र पठाराची उांची साधारण वकती आहे - 450 मीटर
 महाराष्ट्राचा वकती टक्के र्र्ू ाग दख्खनच्या पठाराने व्यापला आहे - 90 %
 महाराष्ट्र पठाराची वनवमभती कशामळ ु े झाली आहे - ज्िालामखु ीच्या उद्रेकामळ
ु े
 महाराष्ट्र पठाराचा लाव्हारस कोणत्या प्रकारचा आहे - बेवसक
 शांर्मू हादेि डोंगराांच्या उांचिट्याच्या र्ागात कोणते पठार आहे- सासिडचे पठार
 Table Land नािाने कोणता र्ाग ओळखला जातो - पाचगणी पठार
 माांजरा पठार कोठे आहे - मराठिाडा र्ागािर
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 मालेगाि पठार कोणत्या वजल्यात आहे - नावशक
 तोरणमाळ पठार कोणत्या वजल्यात आहे - नांदरु बार
 खानापरू चे पठार कोणत्या वजल्यात आहे - साांगली
 गाविलगडचे पठार कोणत्या वजल्यात आहे - अमरािती
 तळेगािचे पठार कोणत्या वजल्यात आहे - िधाभ

 ●महािाष्ट्रातील फशखिे
 महाराष्ट्रातील सिाभत उांच वशखर कोणते - कळसबू ाई
 कळसबू ाई वशखराची उांची वकती आहे - 1646 मीटर
 कळसबू ाई वशखर कोणत्या वजल्यात आहे - अहमदनगर
 महाराष्ट्रातील सिाभत लहान वशखर कोणते - हनमु ान
 हनमु ान वशखराची उांची वकती आहे - 1063मीटर
 हनमु ान वशखर कोणत्या वजल्यात आहे - धळ ु े
 कोणते वशखर हे अमरािती वजल्यातील सिोच्च वशखर आहे - बैराट
 महाराष्ट्रात नावशकच्या उत्तरे स दसु ऱया क्रमाांकाचे कोणते वशखर आहे ि त्याची उांची वकती आहे -
साल्हेर-1567 मीटर
 सप्तशगांृ ी वशखर कोणत्या वजल्यात आहे - नावशक
●इति रश्
 महाराष्ट्रातील पवहला साक्षर वजल्हा – वसधां दु गु भ
 बल
ु ढाणा शहराचे जनु े नाांि होते – वर्ल्लठाणा
 महाराष्ट्रातील दसु रा साक्षर वजल्हा – िधाभ
 िावशम शहराचे जनु े नाांि होते – ित्सगल्ु म
 घारापरू ी “एलेफांटा के व्हज” कोठे आहे – उरण (रायगड )
 महाराष्टातील ताांदळाची प्रमख ु बाजारपेठ – तमु सर
 “गणपतीपळ ु े” पयभटनथथळ कोठे आहे – रत्नागीरी
 लाकडी रांगीत खेळणीसाठी प्रवसद्ध – साितां िाडी (वसधां दु गु भ )
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 दधु ा-तपु ाचा वजल्हा कोणता आहे – धळ ु े
 बल ु ढाणा वजल्हा नद्दाचे खोऱयात आहे – पणु ाभ – िैनगगां ा
 नागपरू मधील “कन्हान” उद्दोगाशी वनिडीत आहे – कोळसा
 महाराष्ट्राची ऐवतहावसक राजधानी – कोल्हापरू
 महाराष्ट्राची राजर्ाषा कोणती – मराठी (१९६५ )
 शनी मांदीर कोठे आहे – शनी वशांगणापरू (अहमदनगर )
 मराठी वचत्रपटनगरी कोठे आहे – कोल्हापरू
 “खामगाांि” मख्ु य वठकाण वजल्याचे आहे – बल ु ढाणा
 “अवलबाग” मख्ु य वठकाण वजल्याचे आहे – रायगड
 महाराष्ट्रात प्रथम वकती वजल्याची वनवमभती झाली – २६
 छ. वशिाजी (वप्रन्स ऑफ िेल्स ) म्यवु झयम – मबांु ई
 पोष्टकाडभ/वतकीटे छापण्याचा कारखाना – नावशक
 हत्तीरोग सांशोधन सथां था कोठे आहे – िधाभ
 हररणाांसाठी – “सागरे श्वर उद्दान” कोठे आहे – साांगली
 अखडां वशल्पातले “कै लास मांवदरे ” – िेरुळ (औरांगाबाद )
 डाांबर वनवमभतीचे कारखाने – नागपरू , चांद्रपरू
 महाराष्ट्रात खवनजाच ां े समद्ध
ृ साठे कोठे आहेत – विदर्भ
 “बॉम्बे हाय” ते उत्पादन कधी सरुु झाले – १९७३
 कच्चे लोखडां जाथत कोठे तयार होते – नागपरू
 र्ारतातील औद्दोवगकदृष्टया प्रगत राज्य – महाराष्ट्र
 कोयना जलविद्दुत प्रकल्प कोठे आहे – नावशक
 वडझेल इवां जनचे सिाभवधक कारखाने – कोल्हापरू
 चलनी नोटाांचा कारखाना कोठे आहे – नावशक
 गळ ु ाांची मोठी बाजारपेठ कोठे आहे – कोल्हापरू
 सिाभवधक कागद कारखान – बल्लापरू (चांद्रपरू )
 महाराष्ट्रात एकूण कापड वगरण्या आहेत – १०४
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 महाराष्ट्र एक्स. दरम्यान धािते – गोंवदया – कोल्हापरू
 कापसासाठी मोठी प्रवसद्ध बाजारपेठ – अमरािती
 कृष्ट्णा खोरे विकास महामडां ळाचे मख्ु यालय – पणु े
 पाांढऱया सोन्याचा वजल्हा (कापसू ) कोणता – यितमाळ
 महाराष्ट्र सामावजक िवनकरणची थथापना – १९८२
 “तोडा” आवदिासी जमात पिभतात आहे – वनलवगरी
 कोकणातील सौर ऊजाभ वजल्हा कोणता – औरांगाबाद
 मराठी रांगर्मू ीची गांगोत्री कोणती – मांबु ई
 देिगीरीचा वकल्ला कोठे आहे – दौलताबाद (औरांगाबाद )
 विवधमडां ळाचे वहिाळी अवधिेशन कोठे होते – (नागपरू )

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 भाितापा भूगोल ्नला नि नोट्स

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 भाितापा स्र्ान फ्स्ताि ् सामान् माफहती
 र्ारताचा अक्षित्तृ विथतार……….उत्तर अक्षित्तृ ते ……….. उत्तर अक्षित्तृ आहे. - 8° 4' 28" ,
37° 6' 53"
 र्ारताचा रे खाित्तृ विथतार……. पिू भ रे खाित्तृ ते………. पिू भ रे खाित्तृ आहे. - 68° 7' 33" , 97°
25 ' 47"
 र्ारताच्या मध्य र्ागातनू वकती वडग्री ि वकती वमवनटा मधनू उत्तर अक्षित्तृ वकांिा ककभ ित्तृ जाते -
23°30'
 र्ारतामधनू पविमेकडून पिू ेकडे जाणारे ककभ ित्तृ वकती राज्याांमधनू जाते - आठ
 र्ारताची प्रमाणिेळ …….. आहे - 82°30' पिू भ रे खाित्तृ
 कोणत्या शहराची थथावनक िेळ हीच र्ारताची प्रमाणिेळ आहे - अलाहाबाद
 र्ारताची प्रमाणिेळ ही वग्रवनचपेक्षा वकतीने पढु े आहे - 5 तास 30 वमवनटे
 र्ारताची उत्तर- दवक्षण लाांबी काश्मीरच्या उत्तर सीमेपासनू दवक्षणेस कन्याकुमारीपयिंत वकती आहे -
3214 वक.मी
 र्ारताची पविम- पिू भ रुांदी गजु रातच्या पविम वकनाऱयापासनू अरुणाचल प्रदेशाच्या पिू भ टोकापयिंत
वकती वक.मी आहे - 2933 वक.मी
 र्ारताचे एकूण क्षेत्रफळ वकती आहे - 32,87,263 चौ.वक.मी
 जगामध्ये र्ारताच्या क्षेत्रफळाच्या वकती टक्के िाटा आहे - 2.46 %
 क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने र्ारत जगामध्ये वकतिा क्रमाांक आहे- सातिा
 र्ारताच्या पविम सरहद्दीजिळ कोणता देश आहे - पावकथतान
 र्ारताच्या उत्तर सरहद्दीजिळ कोणते देश आहेत - चीन, र्तू ान, नेपाळ
 र्ारताच्या पिू भ सरहद्दीजिळ कोणते देश आहेत - बाांग्लादेश ,म्यानमार
 र्ारत ि पावकथतान सरहद्दी जिळ कोणकोणती राज्ये आहेत - गजु रात, राजथथान, पांजाब, जम्मू
काश्मीर
 र्ारत ि चीन सरहद्दी जिळ कोणकोणती राज्ये आहेत - जम्मू काश्मीर, वहमाचल प्रदेश, उत्तराखडां ,
वसक्कीम ि अरुणाचल प्रदेश
 र्ारत ि बाांग्लादेश सरहद्दी जिळ कोणकोणती राज्ये आहेत - पविम बांगाल, आसाम, मेघालय,
वत्रपरु ा, वमझोरम
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 र्ारत ि नेपाळ सरहद्दी जिळ कोणकोणती राज्ये आहेत -
 उत्तराखडां , उत्तर प्रदेश, वबहार , पविम बांगाल ,वसक्कीम
 र्ारत ि र्तू ान सरहद्दी जिळ कोणकोणती राज्ये आहेत - पविम बगां ाल, वसक्कीम, आसाम ि
अरुणाचल प्रदेश
 र्ारत ि म्यानमार सरहद्दी जिळ कोणकोणती राज्ये आहेत - अरुणाचल प्रदेश, नागालँड, मवणपरू ,
वमझोरम
 र्ारताच्या जम्मू काश्मीर राज्याांच्या सरहद्दीजिळ कोणकोणते देश आहेत - पविमेस पावकथतान,
िायव्येला अफगावणथतान, उत्तर ि पिू ेला चीन
 र्ारताच्या पविम बांगाल राज्याांच्या सरहद्दीजिळ कोणकोणते देश आहेत - िायव्येला नेपाळ,
उत्तरे ला र्तू ान, दवक्षण ि पिू ेला बाांग्लादेश
 र्ारताच्या उत्तराखडां राज्याांच्या सरहद्दीजिळ कोणकोणते देश आहेत - उत्तरे ला चीन, पिू ेला नेपाळ
 र्ारताच्या वसक्कीम राज्याांच्या सरहद्दीजिळ कोणकोणते देश आहेत - पविमेला नेपाळ, उत्तर ि
ईशान्येला चीन, आग्नेयला र्तू ान
 र्ारताच्या आसाम राज्याांच्या सरहद्दीजिळ कोणकोणते देश आहेत - उत्तरे ला र्तू ान, नैऋत्ये ि
पविमेला बाांग्लादेश
 र्ारताच्या अरुणाचल प्रदेश राज्याांच्या सरहद्दीजिळ कोणकोणते देश आहेत - उत्तरे ला चीन, पिू ेला
म्यानमार ि पविमेला र्तू ान
 र्ारताच्या वमझोरम राज्याांच्या सरहद्दीजिळ कोणकोणते देश आहेत - पिू भ ि दवक्षणेला म्यानमार,
पविमेला बाांग्लादेश
 र्ारताच्या कोणत्या देशाांच्या बरोबर र्-ू सीमेची नैसवगभक सरहद्द आहेत - चीन, नेपाळ, र्तू ान ि
म्यानमार
 र्ारताची पावकथतान ि बाांगलादेशा बरोबर र्-ू सीमेची कोणत्या प्रकारची सरहद्द आहे - मानिवनवमभत
सरहद्द
 र्ारत ि चीन याांच्या दरम्यानची ईशान्येकडील सरहद्द कोणत्या नािाने ओळखली जाते - मॅनमोहन
रे षा
 र्ारत ि पावकथतान याांच्या दरम्यानची सरहद्द कोणत्या नािाने ओळखली जाते - रँ डवक्लफ रे षा
 र्ारताची सिभ बेटाां सवहत एकूण सागरी सीमा वकती आहे - 7516.56 वक.मी

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 र्ारताच्या पिू भ पविम वकनारपट्टीच्या सागराची/मख्ु य वकनारपट्टीची सागरी सीमा वकती वक.मी आहे -
6063
 र्ारताच्या अरबी समद्रु , बांगालचा उपसागर ि वहदां ी महासागर या सागराांच्या सीमा कोणत्या वठकाणी
एकवत्रत येतात - कन्याकुमारी (तावमळनाडू )
 पाल्कच्या सामद्रु धनु ीमळ
ु े कोणता देश र्ारतापासनू िेगळा झालेला आहे - श्रीलांका
 र्ारताच्या सागरी प्रदेशात वकती बेटाांचे समहू आहेत - 2
 र्ारताच्या सागरी प्रदेशात एकूण वकती बेटे आहेत - 599
 अरबी समद्रु ात एकूण वकती बेटे आहेत - 27
 बांगालच्या उपसागरात एकूण वकती बेटे आहेत - 572
 अांदमान वनकोबार बेटािरील सिाभत दवक्षणेकडील टोक कोणते - इवां दरा पॉईटां
 आांध्र प्रदेशाच्या वकनाऱयािर िाळूच्या सांचयनाने कोणते बेट तयार झाले आहे - श्रीहरीकोटा
 पविम बांगालच्या वकनारपट्टी जिळील र्ारताच्या सरहद्दीतील बेटाचे नाि काय आहे - न्यू मरू
●नदी रणाली
 र्ारताच्या एकूण नदीप्रणाली क्षेत्रापैकी वकती टक्के नदी प्रणाली क्षेत्रामधनू िाहणाऱया नद्या
बांगालच्या उपसागराला वमळतात - 77%
 र्ारताच्या एकूण नदीप्रणाली क्षेत्रापैकी वकती टक्के नदी प्रणाली क्षेत्रामधनू िाहणाऱया नद्या अरबी
समद्रु ाला वमळतात - 23%
 कोणत्या नदीिरून र्ारताला र्ारत हे नाि पडले - वसांधू
 वसांधू नदीला वतच्या डाव्या बाजनू ी कोणकोणत्या वतच्या उपनद्या येऊन वमळतात - झेलम, वचनाब,
रािी, वबयास, सतलज
 वसधां ू नदीचा उगम मानसरोिराजिळ कोणत्या पिभताच्या उत्तर पिभतािर बोखर च्यू या वहमनदी पासनू
पविम वतबेट मध्ये होतो - कै लास पिभत
 वसधां ू नदीच्या एकूण लाबां ीच्या प्रिाहापैकी फक्त वकती लाांबीचा प्रिाह र्ारतामध्ये आहे - 709
वक.मी
 अखडां र्ारताच्या फाळणीमळ ु े र्ारताच्या िाट्यास वसधां ू नदी प्रणालीचे वकती क्षेत्र प्राप्त झाले आहे -
3,21,284 चौ .वक.मी
 वसधां ू नदी कोणत्या समद्रु ाला वमळते - अरबी समद्रु
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 वसधां ू नदी प्रणालीचे क्षेत्र नाईल नदीच्या………. आवण तैवग्रस-यफ्र ु ावटसच्या…….. आहे -
दप्ु पट ,वतप्पट
 झेलम ि वचनाब या नद्याांचा सांगम कोणत्या वठकाणी होतो - वत्रम्मजू िळ
 रािी-वचनाब या नद्याांचा सगां म कोणत्या वठकाणी होतो - रांगपरू (पावकथतान )
 वचनाब- सतलज या नद्याांचा सगां म कोणत्या वठकाणी होतो -हररके (र्ारत )
 सतलज ि वसधां ू या नद्याच ां ा सगां म कोणत्या वठकाणी होतो -वमठाणकोट ( पावकथतान )
 र्ारतातील सिाभत लाांब नदी कोणती - गांगा नदी
 गांगा नदीची र्ारतात एकूण वकती लाांबी आहे- 2525 वक.मी
 गांगा नदीप्रणालीचे एकूण क्षेत्र र्ारतीय सरहद्दी मध्ये वकती आहे - 86,1404 वक.मी
 गांगा नदीचे उगमथथान कोठे आहे - गांगोत्री
 शोण नदीचा उगम कोठे होतो - अमरकांटक पठार
 गगां ा नदीची सिाभत जाथत लाांबी कोणत्या राज्यात आहे ि वकती - उत्तर प्रदेश ,1140 वक.मी
 गगां ा नदी गगां ोत्री पासनू उगम पािणू कोणत्या समद्रु ास वमळते - बांगालच्या उपसागरात
 गगां ा ि यमनु ा या नद्याच ां ा सगां म कोणत्या वठकाणी होतो - अलाहाबाद (प्रयाग )
 गांगा ि शोण या नद्याांचा सांगम कोणत्या वठकाणी होतो - मनेर(पाटणा )
 गांगा- गोमती या नद्याांचा सांगम कोणत्या वठकाणी होतो - उत्तर प्रदेशात गावझयाबाद वजल्यात सैदपरू
 गांगा ि कोसी या नद्याांचा सांगम कोणत्या वठकाणी होतो - वबहार मध्ये पवू णभया
 कोणत्या नदीस वबहारचे दुःु खाश्र’ू म्हणतात - कोसी
 ब्रह्मपत्रु ा नदीची एकूण लाांबीपैकी र्ारतामध्ये वतची लाांबी वकती आहे - 725 वक.मी
 ब्रह्मपत्रु ा नदीप्रणालीचे एकूण क्षेत्र र्ारतीय सरहद्दी मध्ये वकती आहे -2,58,008 वक.मी
 ब्रह्मपत्रु ा नदी कोठे उगम पािते - वतबेट मध्ये कै लास पिभतात
 ब्रह्मपत्रु ा नदीला बाांगलादेशात कोणत्या नािाने ओळखतात - जमनु ा
 र्ारतामधील नदी पात्रातील सिाभत मोठे बेट कोणते - माजल ु ी
 छत्तीसगड राज्यात रायपरू वजल्यात दडां कारण्यामध्ये 442 मी. उांचीिर सीहािाजिळ कोणत्या नदीचा
उगम होतो - महानदी
 काांची ि करफरी या नद्या कोणत्या नदीच्या उपनद्या आहेत - सिु णभरेखा
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 महानदीची एकूण लाांबी……. वक.मी आवण नदी प्रणालीचे क्षेत्रफळ……….. चौ.वक.मी आहे -
858 , 1,41,589
 पेन्नरू नदीचा उगम कोठे होतो - कोलार वजल्यातील नांदी दगु भ
 र्ारतीय पठारािरील दवक्षण िावहनी नद्या कोणकोणत्या आहेत - लनु ी, साबरमती ि मही
 राजथथान मध्ये अजमेरच्या नैऋत्येला 550 मी. उांचीिर कोणत्या नदीचा उगम होतो - लनु ी

 ●भाितातील रमुख िाष्ट्री उद्याने -

िाष्ट्री उद्यान स्र्ान/फजल्हा िाज्
1 सजां य गाांधी राष्ट्रीय उद्यान बोररिली (मबांु ई ) महाराष्ट्र
2 ताडोबा राष्ट्रीय उद्यान (िाघ ि मगरींसाठी ) चांद्रपरू महाराष्ट्र
3 वप्रय दशभनी इवां दरा गाांधी पेंच राष्ट्रीय उद्यान वसिनी मध्यप्रदेश
4 निेगाि बाांध राष्ट्रीय उद्यान गोंवदया महाराष्ट्र
5 वजम कॉबेट राष्ट्रीय उद्यान (िाघाांसाठी ) नैवनताल (रामनगर ) उत्तराखडां
6 बांदीपरू राष्ट्रीय उद्यान म्हैसरू कनाभटक
7 वशिपरु ी राष्ट्रीय उद्यान वशिपरु ी मध्यप्रदेश
8 कान्हा राष्ट्रीय उद्यान (िाघाांसाठी ) माांडला मध्यप्रदेश
9 काझीरांगा राष्ट्रीय उद्यान (एकवशांगी गेंडा ) जोरहाट आसाम
10 र्रतपरू राष्ट्रीय उद्यान(पक्षयाांसाठी ) र्रतपरू राजथथान
11 बनरघट्टा राष्ट्रीय उद्यान (हत्ती ) बांगळूर कनाभटक
12 िाल्िादार राष्ट्रीय उद्यान ( लाांडगे ) र्ािनगर गजु रात
13 वगांडी राष्ट्रीय उद्यान चेन्नई तावमळनडू
14 नागरहोल राष्ट्रीय उद्यान कूगभ कनाभटक
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 15 बेटला राष्ट्रीय उद्यान (िाघ ) पलामू झारखडां

 जनू 2019 च्या अखेर र्ारतातील राष्ट्रीय उद्याने - 104

 र्ारतातील पवहले राष्ट्रीय उद्यान कोणते - वजम कॉबेट
 राष्ट्रीय उद्यान

●भाितातील रमख ु अभ ािय े -

अभ ािय राणी/चक्षी स्र्ान (िाज् )

1 कनाभळा अर्यारण्य पक्षी रायगड (महाराष्ट्र )
2 माळढोक अर्यारण्य पक्षी नगर-सोलापरू (महाराष्ट्र )
3 इद्रां ािती अर्यारण्य िाघ छत्तीसगड
4 सल
ु तानपरू लेक (तलाि ) अर्यारण्य पक्षी गरु गाि (हररयाणा )
5 वसमलीपाल अर्यारण्य िाघ मयरू र्जां (ओडीशा )

चिंपा त िाज ्नला नि नोट्स

 चिंपा त िाज इफतहास

 वब्रटीश र्ारतात के व्हा आले -३१ वडसेंबर १६००

 देशातील पवहली महानगरपावलका कोणत्या वठकाणी १६८७ थथापन झाली –मद्रास
 राजवकय क्षेत्रात ब्रीटीशाचा सहर्ाग कोणत्या यद्ध
ु ापासनू चालू झाला – प्लाशी ची लढाई १७५७
 वजल्हावधकारी पद कोणत्या governer ने - हेवथटांग्ज
 सिभप्रथम ग्राम प्रशासनाची तरतदू कोणी के ली – लॉडभ डलहौसी
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 देशातील पवहले रे ल्िे - १८५३ (मबांु ई ते ठाणे )
 वब्रटीश कालखडां ात वजल्हावधकारी होण्यासाठी कोणती परीक्षा पास करािी लागायची – ICS
 र्ारतातील पवहले ICS परीक्षा उत्तीणभ –सरु ें द्रनाथ बॉनजी
 र्ारतातील पवहले ICS अवधकारी कोण – सत्येंद्रनाथ टागोर
 आवथभक विकें द्रीकरणाचा जनक कोणाला म्हटां ले जाते – लॉडभ मेयो
 १८७२ मध्ये देशातील पवहली जनगणना कोणी के ली – लॉडभ मेयो
 ग्रामपांचायत थथापन करण्याचा उल्लेख कलम- ४०
 र्ारताच्या राष्ट्रीय पातळीिर पांचायत राज्य थथापन करण्यासाठी कोणती सवमती नेमण्यात आली
होती -बलिांतराि मेहता सवमती
 बलिांतराि मेहता सवमती- वत्रतरीय पांचायत राज व्यिथथेची वशफारस के ली .
 समदु ाय विकास कायभक्रम -१९५२
 महाराष्ट्र शासनाने कोणत्या सवमतीची वशफारस अमलात आणली - िसतां राि नाईक सवमती
 महाराष्ट्र ग्रामपचां ायत सवमती ि पच
ां ायत सवमती अवधवनयम १९६१ िसतां राि नाईक सवमतीच्या
वशफारशी िर आधाररत आहे .
 पांचायत सवमतीचे मल्ू यमापन करण्यासाठी एल. एन. बोवगर िार सवमतीची नेमणक ू के व्हा करण्यात
आली -१९७०
 महाराष्ट्र शासनाने १९८४ झाली पांचायत राज पद्धतीचे मल्ू यमापन करण्यासाठी पी. बी. पाटील
सवमतीची नेमणक ू करण्यात आली .
 २०१० पासनू थथावनक थिराज्य सथां थाांतील एकूण जागाांपैकी -५० टक्के जागा वियाांसाठी राखीि
ठे िण्यात आल्या पिू ी- एक ततृ ीयाांश जागा राखीि होत्या..
 थथावनक थिराज्य सांथथेच्या वनिडणक ु ा कोण घेते –राज्य वनिडणक
ू आयोग
 अल्पसांख्याांक समाजाला पांचायतराज सांथथाांमध्ये आरक्षण नाही ..
 ७३ िी घटनादरुु थती पांचायतराज थथावनक थिराज्य सांथथेत मवहलाांना -३३ टक्के आरक्षण या बाबीशी
सांबांवधत आहे .
 ११० िे घटनादरुु थती विधेयक मवहलाांना -५० टक्के आरक्षण या बाबींशी सांबांवधत आहे .
 ७३ िी घटनादरुु थती कोणत्या तारखे पासनू अमलात आणली गेली .--. २४ एवप्रल १९९३
 ग्रामपचां ायतीतील एकूण जागा च्या- ५०% वियाांसाठी राखीि असतात .
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 ७४ िी घटनादरुु थती नागरी थथावनक थिराज्य सथां थेत मवहलाांना -३३ टक्के आरक्षण देते .

 सिचिंप

 सरपांचाची वनिड ग्रामपांचायत -सदथय याांच्याकडून होते .

 ग्रामपचां ायतीचा प्रशासकीय प्रमखु कोण असतो -ग्रामसेिक
 ग्रामसर्ेचा अध्यक्ष –सरपांच
 ग्राम पचां ायतीचा प्रशासकीय प्रमख ु –ग्रामसेिक .
 ग्रामसेिकाची वनिड -वजल्हा वनिड सवमती द्वारे के ली जाते .
 ग्राम सेिकाचा पगार -वजल्हा वनिड सवमतीच्या वनधीतनू वदला जातो .
 ग्रामसर्ा आमांवत्रत करण्याचा अवधकार -सरपांचाला असतो.
 एका िषाभत एकूण वकती ग्रामसर्ा होतात –चार
 ग्रामसर्ा बैठकी कररता १५ टक्के वकांिा 100 पैकी जे कमी असेल इतक्या सर्ासदाची गणती
आिश्यक असते
सरपांचाला ग्रामसर्ेची सिभसाधारण सर्ा बोलविण्याचा अवधकार आहे..
 ग्रामसर्ेत गािाचे सिभ मतदार असतात.
 ग्रामसर्ेसाठी १८ िषािंपेक्षा जाथत िय असणारे मतदार सिभ हजर राहू शकतात.
 ग्रामसर्ेचे अध्यक्षपद सरपांचाच्या अनपु वथथत -उपसरपांच र्षू ितो.
 ग्रामपांचायतीचे मख्ु य उत्पन्नाचे साधन -राज्य सरकारकडून वमळणारे अनदु ान हे असते.
 गािातनू गोळा के लेल्या जमीन महसल ु ातनू -३० टक्के रक्कम ग्रामपांचायतीला वमळते .
 ग्रामपचां ायतीला ७० टक्के रक्कम ही -वजल्हा पररषदेला जमा करािी लागते .
 लोकाकडून करमणक ू कराची िसल ु ी ग्रामपांचायत करते .
 खेड्याकडे चला असा सदां श े कोणी वदला -महात्मा गाांधी .
 ग्राम थिराज्य सांकल्पना महात्मा गाांधी याांनी माांडली .
 वत्रथतरीय थथावनक थिराज्य सांथथेतील सिाभत शेिटचा शेिटचा थतर म्हणजे- ग्रामपांचायत

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 महाराष्ट्र ग्रामपच
ां ायत अवधवनयम १९५८ मधील कलम ५ नसु ार गाि थतरािर ग्रामपांचायतीची
थथापना के ली जाते .
 एखाद्या वठकाणी ग्रामपांचायत वनमाभण करण्याचा वकांिा रद्द करण्याचा अवधकार राज्य सरकारला
असतो .
 देशातील पवहली ग्रामपांचायत २ ऑक्टोबर १९५९ ला राजथथानातील नागोरा येथे थथापन करण्यात
आली .
 सांपणू भ देशात सिाभत सक्षम ग्रामपांचायतीकोणत्या राज्यात आहेत –राजथथान ..
 महाराष्ट्रातील सिाभत जनु ी ग्रामपांचायत सातारा वजल्यातील -रवहमतपरू
 महाराष्ट्रातील सिाभत मोठी ि सिाभत श्रीमांत ग्रामपांचायत सोलापरू वजल्यातील -अकलजू .
 महाराष्ट्रातील विविध विकास योजना राबिणारी पवहली ग्रामपचां ायत अहमदनगर वजल्यातील
- वहिरे बाजार
 ७३ व्या घटना दरुु थती अन्िये पवहली ग्रामपांचायत वनिडणक ु ा एवप्रल १९९५ ला पार पडल्या .
 निीन वनकषानसु ार पाचशे लोकसख्ां येसाठी एक ग्रामपचां ायत .
 डोंगरी प्रदेशासाठी तीनशे लोकसख्ां येमागे एक ग्रामपचां ायत .
 महाराष्ट्रात ग्रामपच ां ायतीची सदथय सख्ां या 7 ते १७ इतकी आहे .
 र्ारतामध्ये ग्रामपांचायतीची सदथय सांख्या ५ ते ३१ इतकी आहे .

 गा्च् ा लोकसख् िं ेनस

ु ाि सदस् सख्
िं ा
गािाची लोकसख्ां या सदथय
६००ते १५०० ७
१५०१ ते ३००० ९
३००१ ते ४५०० ११
४५०१ ते ६००० १३
६००१ ते ७५०० १५
७५०१ हून अवधक १७

 ग्रामचिंपा त सभासद चात्रता

 . तो व्यक्ती सांबांवधत गािचा रवहिासी असािा.
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 . ियाची एकिीस िषे पणू भ के लेली असािी.
 . सबां ांवधत गािाच्या मतदार यादीत नाि असािे
 . कोणत्याही सरकारी सेिेत नसािा.
 . ग्रामपांचायतीचा थकबाकीदार नसािा.
 . १२ सप्टेंबर २००१ नांतर वतसरे अपत्य नसािे.
 . थितुःच्या राहत्या घरीच थिच्छतागहृ असणे बांधनकारक.

 फन्डणक
ु ा

 सबां ांवधत गािचे िाडभ पाडण्याचा अवधकार -तहसीलदारास असतो.

 ग्रामपांचायत सदथयाांना काय म्हणतात -पांच
 प्रत्येक िाडाभतनू कमीत कमी दोन ि जाथतीत जाथत तीन सदथय वनिडले जातात.
 ग्रामपांचायतीच्या वनिडणक ु ा घेण्याची जबाबदारी -राज्य वनिाभचन आयोगाचे असते.
 वजल्हावधकारी -हे राज्य वनिाभचन आयोगाचे प्रवतवनधी म्हणनू वजल्यातील ग्रामपांचायतीच्या
वनिडणक ु ा घेतात.
 का सकाळ
 ग्रामपांचायतीचा कायभकाल असतो - पाच िषे
 तो कमी जाथत करण्याचा अवधकार- राज्य शासनाला असतो.
 बैणका
 ग्रामपचां ायत च्या एका िषाभला बारा बैठका घेणे बांधनकारक आहे
 ग्रामपचां ायतीची पवहली बैठक तहसीलदार बोलतात ि या बैठकीमध्ये सरपांच ि उपसरपांच याांची
वनिड के ली जाते - अध्यक्ष तहसीलदार असतात.
 ग्रामपचां ायत च्या दोन बैठका मधील अतां र एक मवहन्याचा असतो.
 ग्रामपांचायतीची सहर्ाग घेण्यासाठी वनम्म्यापेक्षा अवधक सदथय सांख्या असणे उपवथथत असणे
आिश्यक.
 वजल्हा पररषदेच्या थथायी सवमतीची वशफारस ि आवथभक गैरव्यिहार या कारणािरून वजल्हावधकारी
एखाद्याचा देशाच वनलांवबत करू शकतात.
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 चिंपा त सफमती
 वत्रथतरीय थथावनक थिराज्य सथां थेतील दसु रा थतर म्हणजे पांचायत सवमती होईल …
 ग्रामपचां ायत ि वजल्हा पररषद याांना जोडणारा सिाभत महत्त्िाचा दिु ा - पांचायत सवमती
 कोणत्या सवमतीने पांचायत सवमतीला जाथत अवधकार देण्याची वशफारस के ली होती - बलिांतराि
मेहता सवमती
 साधारणपणे ७५ ते १७५ खेड्याांचा एक तालक ु ा असतो
 प्रत्येक तालक्ु यासाठी एक पांचायत सवमती थथापन के ली जाते परांतु जे तालक ु े शांर्र टक्के शहरी
असतात त्या वठकाणी -पांचायत सवमती थथापन के ली जात नाही .
 महाराष्ट्रातील सिाभत मोठा तालक ु ा- राजरु ा( चद्रां परू )
 महाराष्ट्रातील सिाभत लहान तालक ु ा -निापरू (नांदरु बार )
 महाराष्ट्रातील शांर्र टक्के शहरी तालक ु े सात
 ठाणे, उल्हासनगर, पणु े, नागपरू , बोररिली ,कुलाभ, अांधेरी

भािती िाज् पटना ्नला नि नोट्स

 भािती िाज् पटनेपी चार्शभसमू ी

 र्ारताला पालभमेंट असािी अशी मागणी सिभप्रथम कोणी के ली - लोकवहतिादी गोपाळ हरी देशमख
ु
 र्ारतीय राज्यघटनेची वनवमभती कोणत्या सवमतीद्वारे करण्यात आली - घटना सवमतीद्वारे
 घटना सवमतीची सांकल्पना सिभप्रथम कोणी माांडली - एम एन रॉय याांनी १९३४
 १९४० च्या ऑगथट ऑफर मध्ये दसु रे महायद्धु सांपल्यानांतर घटना पररषद वनमाभण करण्यात
आली कोणी जाहीर के ले - वब्रवटश सरकारानां ी
 र्ारतात घटना सवमतीची थथापना कोणत्या वमशनद्वारे करण्यात आली -कॅ वबनेट वमशन
 घटना सवमतीत वकती लोकसांख्येमागे एक सदथय देण्यात आला होता - दहा लाख लोकसांख्येमागे
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 घटना सवमतीचे उपाध्यक्ष म्हणनू कोणाची वनिड करण्यात आली- एच सी मख
ु जी
 घटना सवमतीत पवहल्या बैठकीत वकती सदथय उपवथथत होते - २११
 िाज् पटनेतील महत््ापी कलमे
 सघां राज्याचे नाि आवण र्प्रू देश- कलम १
 निीन राज्य थथापन करणे- कलम २
 निीन राज्याची वनवमभती सीमारे षा क्षेत्र आवण नाि बदलणे -कलम ३
 पवहल्या आवण चौथ्या पररवशष्टा मध्ये घटना दरुु थती करण्यासाठी कलम दोन ि तीन अांतगभत के लेले
कायदे -कलम 4
 घटना लागू झाली त्यािेळेचे नागररकत्ि -कलम ५
 पावकथतानातनू थथलाांतर करून र्ारतात आलेल्या व्यक्तीचे नागररकत्िाचे अवधकार -कलम ६
 पावकथतानात गेलेल्या व्यक्तीचे नागररकत्िाचे अवधकार- कलम 7
 थिच्छे ने परकीय देशाचे नागररकत्ि थिीकारणाऱया व्यक्तीचे र्ारतीय नागररकत्ि रद्द होते .-कलम ९
 नागररकत्िाचे अवधकार चालू राहणे .- कलम 10
 नागररकत्ि हक्क वनमाचे ससां देचे अवधकार- कलम ११

 मुलभूत हक्क महत््ापे कलम

 राज्यसथां थेची व्याख्या -कलम १२

 मलू र्तू हक्काांचे विसगां त वकांिा विरोधातील कायदे- कलम १३
 समानतेचा मल ू र्तू हक्क कायद्यापढु े समानता- कलम १४ धमभ जात िश
ां वलांग वकांिा जन्म थथळ या
आधारािर या र्ेदर्ािास प्रवतबांध -कलम १५
 सािभजवनक सेिेमध्ये समान सधां ी- कलम १६
 अथपश्ृ यतावनिारण /नष्ट करणे- कलम १७
 पदव्याांची समाप्ती -कलम १८
 थिातत्र्ां याचे अवधकार आवण त्याांचे सांरक्षण- कलम १९
 अपराधाच्या दोष वसद्धीबाबा सांरक्षण -कलम २०

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 व्यवक्तथिातत्र्ां य आवण जीविताची हमी -कलम २१
 ६ ते १४ ियोगटातील मल ु ाांचा वशक्षण हा मलू र्तू हक्क कलम -२१ (ए)
 अटक ि थथान बद्धतेपासनू पासनू सरां क्षण कलम- २२
 मानिी व्यापार आवण िेडबीगार याला प्रवतबांध- कलम २३
 कारखान्यामध्ये मल ु ाांच्या रोजगाराला प्रवतबांध- कलम २४
 धावमभक थिातांत्र्य धमाभचा प्रसार आवण आचरण -कलम २५
 धमभविषयक व्यिहाराांचे थिातत्र्ां य- कलम २६
 धमभप्रचारासाठी पैसे/ देणगी देण्याबाबत थिातांत्र्य -कलम २७
 शैक्षवणक सथां थेत धावमभक वशक्षण देता येणार नाही- कलम २८
 अल्पसख्ां याांकाच्या वहतसबां ांधाचे सरां क्षण- कलम २९
 अल्पसख्ां याांकाांना थितुःच्या सथां था थथापना चा अवधकार- कलम ३०
 हे कलम रद्द के लेले आहे -कलम ३१
 घटनात्मक दाद मागण्याचा अवधकार -कलम ३२
 सैन्य दलासाठी अमां लबजािणी करताना मल ू र्तू हक्काांमध्ये सांसदेस बदल करण्याचा अवधकार -
कलम ३३
 लष्ट्करी कायदा अमलात असताना वतसऱया र्ागाने प्रदान के लेल्या अवधकारािर वनबिंध -कलम ३४
 वतसऱया र्ागाच्या अांबलबजािणी सांबांध -कलम ३५

 िाज् ापे मागसदशसक तत््े महत््ापी कलमे

 राज्यसथां थेची व्याख्या -कलम ३६
 मागभदशभक तत्त्िाांचे उपयोजन -कलम ३७(1)
 लोककल्याणकारी राज्याची समाजव्यिथथा -कलम ३८
 विषमता कमी करण्यासाठी प्रयत्न करणे- कलम ३८(2)
 समान न्याय ि कायदेविषयक वनशल्ु क सहायता करणे समान िेतन बालकाांना विकासाच्या सधां ी
इत्यादी- कलम ३९ (ए)
 ग्रामपचां ायतीची थथापना- कलम ४०
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 कामाचा वशक्षणाचा ि सरकारी मदतीचा अवधकार -कलम ४१

अर्सशास्त्र महत््ाच् ा ्नला नि नोट्स

अथभशािाचा जनक कोणाला मानले जाते - ॲडम वथमथ

अथभव्यिथथेचे वकती ि कोणकोणते प्रकार आहेत - 3,र्ाांडिलशाही अथभव्यिथथा, समाजिादी
अथभव्यिथथा, वमश्र अथभव्यिथथा
र्ारतीय अथभव्यिथथा ही कोणत्या प्रकारची अथभव्यिथथा आहे - वमश्र अथभव्यिथथा
वमश्र अथभव्यिथथा म्हणजे …………… - सािभजवनक ि खाजगी क्षेत्राांचा समान िाि
र्ारतीय अथभव्यिथथेचा प्रिास कसा चालू आहे - वमश्र अथभव्यिथथेकडून मक्त
ु अथभव्यिथथेकडे
र्ारतीय अथभव्यिथथा ही……. अथभव्यिथथा आहे - विकसनशील

●अर्सशास्त्रातील रफसद्ध ग्रर्

िं ् त् ािंपे लेखक -

ग्रांथ लेखक िषभ

1 अथभशाि विष्ट्णगु प्तु चाणक्य (कौवटल्य ) ---
2 राष्ट्राची सांपत्ती ॲडम वथमथ 1776
3 अथभशािाची मल
ू तत्त्िे प्रा.आल्फ्रेड माशभल 1890
4 अथभशािाचे थिरुप आवण महत्ि वलओनल रॉवबन्स 1932

●अर्सव् ्स्र्ेपे क्षेत्री फ्भाजन -

र्ारतीय अथभव्यिथथेतील उत्पादक उपक्रमाांचे खालीलप्रमाणे तीन गटाांत िगीकरण के ले आहे.

अथभव्यिथथेचे क्षेत्र अांतर्भतू घटक थथल

ू राष्ट्रीय उत्पादनात िाटा
1 प्राथवमक क्षेत्र कृषी क्षेत्र 16.1%
2 वद्वतीय क्षेत्र औद्योवगक क्षेत्र 29.5%

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 3 ततृ ीय क्षेत्र सेिा क्षेत्र 54.4%

र्ारताचे राष्ट्रीय उत्पन्न मोजणारे पवहले व्यवक्त कोण - दादार्ाई नौरोजी

●वित्त आयोग (अथभ आयोग ) -

वित्त आयोगाचा कालािधी वकती िषे असतो - 5 िषे
वित्त आयोगाची नेमणक
ू कोण करतात - राष्ट्रपती

वित्त आयोग थथापना िषभ अध्यक्ष

1 पवहला 1951 के .सी.वनयोगी
2 दसु रा 1956 के .सांथानम
3 वतसरा 1960 ए.के .चांद
4 चौथा 1964 पी.व्ही.राजमन्नार
5 पाचिा 1968 महािीर त्यागी
6 सहािा 1972 ब्रह्मानांद रे ड्डी
7 सातिा 1977 जे.एम.शेलार
8 आठिा 1982 यशिांतराि चव्हाण
9 नििा 1987 एन.के .पी.साळिे
10 दहािा 1992 कृष्ट्ण चांद्र पांत
11 अकरािा 1998 डॉ. अली मोहम्मद खि
ु ो
12 बारािा 2003 चक्रिती रांगराजन
13 तेरािा 2007 विजय.एल.के ळकर
14 चौदािा 2013 डॉ. यागा िेणगु ोपाल रे ड्डी

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
15 पांधरािा 2017 एनके वसहां

● आफर्सक फन ोजन -
 र्ारतासाठी सिभप्रथम वनयोजनाची सांकल्पना कोणी माांडली - एम.विश्वेश्वरै या
 वनयोजन आयोग ि राष्ट्रीय विकास पररषदेचे अध्यक्ष…… असतात - पांतप्रधान
 वनयोजन आयोग ही…….. थिरूपाची सांथथा आहे - सल्लागारी
 वनयोजन आयोगाची थथापना के व्हा झाली - 1950
 र्ारतीय वनयोजन आयोगाचे पवहले अध्यक्ष कोण होते - पांवडत जिाहरलाल नेहरू
 राज्य वनयोजन आयोगाचे अध्यक्ष…….. असतात - मख्ु यमत्रां ी

 ● भाितातील चिंप्ाफषसक ोजना -

 पांचिावषभक योजनानां ा अवां तम मजां रु ी कोणाकडून वदली जाते - राष्ट्रीय विकास पररषद
 पवहल्या पांचिावषभक योजनेचा कालािधी ……. आहे - 1951 - 56
 पवहली पांचिावषभक योजना……. याांच्या प्रवतमानािर आधाररत होती - हेराल्ड डोमर
 र्ाक्रा-नाांगल प्रकल्प कोणत्या पांचिावषभक योजनेत हाती घेण्यात आला - पवहल्या पांचिावषभक
योजनेत
 दसु ऱया पांचिावषभक योजनेचा कालािधी ……. आहे - 1956 - 61
 दसु ऱया पांचिावषभक योजनेचा मख्ु य र्र कशािर होता - जड ि मल ू र्तू उद्योग
 दसु री ि वतसरी पांचिावषभक योजना……. याांच्या प्रवतमानािर आधाररत होती - महालनोवबस
 वतसऱया पांचिावषभक योजनेचा कालािधी ……. आहे - 1961 - 66
 चीनने र्ारतािर आक्रमण वकती साली के ले - 1962
 पावकथतानने र्ारतािर आक्रमण वकती साली के ले - 1965
 आतापयिंत सिाभवधक अपयशी ठरलेली योजना कोणती - वतसरी पांचिावषभक योजना
 वतसऱया पांचिावषभक योजनेचा कालािधी ……. आहे - 1969 - 74
 कोणत्या योजनेच्या काळात गररबी हटािोची घोषणा वदली गेली होती - चौथ्या
 चौथी पचां िावषभक योजना……. याांच्या प्रवतमानािर आधाररत होती - - डॉ.धनांजयराि गाडगीळ
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 चौथ्या पचां िावषभक योजने च्या काळात वकती बँकाांचे राष्ट्रीयीकरण करण्यात आले - 14
 एकावत्मक बाल विकास योजना कोणत्या पांचिावषभक योजनेत सरू ु करण्यात आली - पाचव्या
 पाचिी ि सहािी पच ां िावषभक योजना……. याांच्या प्रवतमानािर आधाररत होती - िकील ि ब्रह्मानांद
 कोणत्या योजनेला रोजगार वनवमभती जनक योजना असे म्हणतात - सातिी
 र्ारतात सचू क वनयोजनाचा पणू भ प्रारांर् कोणत्या योजनेपासनू झाला - आठिी
 कोणत्या योजनेपासनू सािभजवनक क्षेत्रािरील खचाभपेक्षा खाजगी क्षेत्रािरील खचभ जाथत होण्यास
सरु िात झाली - आठिी
 आतापयिंत कोणत्या योजनेत कृषी उत्पादनाचा सरासरी िद्ध ृ ी दर सिाभवधक साध्य झाला आहे -
चौथ्या
 11 व्या योजनेदरम्यान सिाभवधक खचभ कोणत्या क्षेत्रािर प्रथतावित आहे - सामावजक सेिा
 बाराव्या पांचिावषभक योजनेचा कालािधी…….. आहे - 2012 - 2017
 र्ारताच्या बाराव्या पांचिावषभक योजनेचे घोषिाक्य कोणते आहे - जलद, अवधक सिभसमािेशक
आवण शाश्वत विकास

 ● महािाष्ट्रातील फ्फ्ध ोजना

 दाररद्र्य रे षेखालील कुटुांबाला कोणत्या रांगाची वशधापवत्रका असते - वपिळ्या
 रोजगार हमी योजनेचे जनक कोणास म्हटले जाते - वि.स. पागे
 ग्रामीण गररबाांच्या थियांरोजगारासाठी सध्याची एकमेि योजना कोणती - थिणभजयांती ग्राम थिरोजगार
योजना
 राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार योजना कोणामाफभ त राबविण्यात येते - राज्य सरकार
 र्ारतात 20 कलमी कायभक्रमाची सरु िात कोणी के ली - इवां दरा गाांधी
 रोजगार हमी योजना प्रथम कोणत्या राज्याने राबविली - महाराष्ट्र
 राजीि गाांधी जीिनदायी आरोग्य योजना या योजनेचे नामकरण कोणत्या योजनेत करण्यात आले
आहे- महात्मा फुले जन आरोग्य योजना
 िद्ध
ृ ाश्रम योजना कधी पासनू राबविण्यात येत आहे - 1963
 माध्यान्ह र्ोजन योजनेची सरु िात कधी पासनू झाली - 15 ऑगथट 1995

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 सिभ वशक्षा अवर्यानाचे उवद्दष्ट काय आहे - 6 ते 14 ियोगटातील मल ु ानां ा सक्तीचे ि गणु ित्तापणू भ
वशक्षण देणे
 राजीि आिास योजनेची सरु िात कधीपासनू झाली - 2 जनू 2011
 इवां दरा गाांधी मातत्ृ ि सहयोग योजनेचे उवद्दष्ट काय आहे - गरोदर मवहला ि थतनदा माता याांचे आरोग्य
ि पोषण याांचा दजाभ सधु ारणे
 दाररद्रय़ रे षेखालील कुटुांबाांकररता कायमथिरूपी घरे बाांधनु देणे हे कोणत्या योजनेचे उवद्दष्ट आहे -
इवां दरा आिास योजना

 ● भाितातील न्ीन ोजना-

 सक ु न्या समद्ध ृ ी योजनेची सरु िात कधी झाली - 12 वडसेंबर 2014
 प्रधानमांत्री जगधन योजनेची घोषणा के व्हा करण्यात आली - 15 ऑगथट 2014
 पवहला make in India साप्ताह कोणत्या राज्यात सपां न्न झाला - मबांु ई
 थिच्छ र्ारत अवर्यानाचे घोषिाक्य काय आहे - थिच्छ र्ारत:एक कदम थिच्छता की और
 खासदार आदशभ ग्राम योजनेमध्ये वनतीन गडकरी याांनी दत्तक घेतलेले पवहले गाि कोणते - पाचगाि
(नागपरू )
 कोणत्या योजनेचा वगनीज बक ू ऑफ िल्डभ रे कॉडभ मध्ये समािेश आहे - पहल योजना
 बेटी बचाओ बेटी पढािो या योजनेचा शर्ु ारांर् कोठून करण्यात आला - पावनपत (हररयाणा )
 अटल पेन्शन योजनेची सरु िात कधी पासनू झाली - 1 जनू 2015
 अमतृ योजनेचे उवद्दष्ट काय आहे - देशातील नागरी िसाहतीतील पाणीपरु िठा, िीज साांडपाणी
व्यिथथापन अशा विविध सवु िधा परु िणे
 प्रधानमत्रां ी उज्ज्िला योजनेचे ब्रीदिाक्य काय आहे - थिच्छ इधां न बेहतर जीिन
 सांपदा योजनेचे उवद्दष्ट कोणते आहे - शेतमाला िरील प्रवक्रया योजनाांना चालना देणे

 ● बॅफकिं िं ग-
 ● रिझव्हस बॅकिं ऑि इफिं ड ा -
 ररझव्हभ बॅकां ही र्ारताची ……….. बँक आहे - मध्यिती
 …….. ही र्ारतातली वशखर बँक होय - ररझव्हभ बॅकां
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 ररझव्हभ बँकेची थथापना के व्हा करण्यात आली - 1 एवप्रल 1935
 ररझव्हभ बॅकेां चे राष्ट्रीयीकरण के व्हा करण्यात आले - 1 जानेिारी 1949
 र्ारतीय अथभव्यिथथेत पत वनयत्रां णाचे कायभ कोणती बँक करते - ररझव्हभ बॅकां ऑफ इवां डया
 र्ारतात बँकाांची बँक म्हणनू कोणती बँक ओळखली जाते - ररझव्हभ बॅकां ऑफ इवां डया
 र्ारतीय ररझव्हभ बॅकेां चे मख्ु यालय कोठे आहे - मांबु ई
 ररझव्हभ बॅकेां चे पवहले गव्हनभर कोण होते - सर ओसबोनभ वथमथ
 र्ारतीय ररझव्हभ बॅकेां चे पवहले र्ारतीय गव्हनभर कोण होते - सी.डी. देशमख
ु
 र्ारतातील चलनी नोटा छापण्याची मक्तेदारी िा एकावधकार कोणत्या बॅकेां ला देण्यात आला आहे
- ररझव्हभ बॅकां
 ररझव्हभ बॅकां कोणती नोट िगळता सिभ नोटा छापते - 1 रुपयाची
 र्ारताबाहेर ररझव्हभ बॅकेां चे कायाभलय कोठे आहे - लांडन
 कोणत्या राज्याचे आवथभक व्यिहार ररझव्हभ बॅकां ऑफ इवां डया च्या कायभकक्षेत येत नाहीत - जम्मू
काश्मीर ि वसक्कीम

 ●स्टेट बँक ऑि इफिं ड ा -

 र्ारताची सिाभत मोठी व्यापारी बँक कोणती - थटेट बँक ऑफ इवां डया
 कोणत्या बँकेचे राष्ट्रीयीकरण करून वतचे नाि थटेट बँक ऑफ इवां डया असे ठे िण्यात आले -
इवां पररअल बँक
 थटेट बँक ऑफ इवां डयाचे राष्ट्रीयीकरण के व्हा झाले - 2 जनू 1956
 SBI चे मख्ु यालय कोठे आहे - मांबु ई
 थटेट बँक ऑफ इवां डया च्या उपबँकाच ां ी सख्ां या वकती आहे - 7

 ● इति बॅका
िं -
 र्ारतात प्रादेवशक ग्रामीण बँकेची सरु िात कधी पासनू झाली - 1975
 शेतीसाठी दीघभ मदु तीचे कजभ कोणती बँक देते - र्-ू
 विकास बँक

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 र्-ू विकास बॅकाां च
ां ा र्ाडां िल उर्ारणीचा सिाभत मोठा िोत कोणता - कजभ रोखे विक्री
 पवहली र्-ू विकास बँक कोणत्या राज्यात थथापन करण्यात आली - पांजाब
 1969 साली देशातील 14 बँकाांचे राष्ट्रीयीकरण कोणी के ले - इवां दरा गाधां ी
 1980 साली देशातील वकती बँकाांचे राष्ट्रीयीकरण करण्यात आले - 6
 सहकारी पतपरु िठा बँकाांची रचना वकती थतरीय आहे - तीन
 अग्रणी बँकेचे कायभक्षेत्र वकती असते - एक वजल्हा
 अग्रणी बँक योजनेची सरु िात के व्हा करण्यात आली होती - 1969
 र्ारतातील ग्रामीण र्ागातील अल्पकालीन सहकारी बँक रचना कशाप्रकारची असते - सांघात्मक
 र्ारतात सिाभवधक नागरी सहकारी बँका कोठे आहेत - महाराष्ट्र ि गजु रात
 र्ारतातील सिाभत मोठी नागरी सहकारी बँक कोणती - सारथित
 देशातील पवहली िैवश्वक बँक कोणती - ICICI BANK
 ICICI बँकेचे मख्ु यालय कोठे आहे - बडोदा
 नाबाडभ ची थथापना के व्हा करण्यात आली - 1982
 नाबाडभची थथापना कोणत्या सवमतीच्या वशफारशीनसु ार करण्यात आली - वशिरामन
 देशातील दसु रा म्यच्ु यअ ु ल फांड कोणी ि के व्हा थथापन के ला - थटेट बँक ऑफ इवां डया ,1987
 सेबीची थथापना के व्हा करण्यात आली - 1988
 कोणत्या सवमतीच्या वशफारशीनसु ार सेबी ची थथापना करण्यात आली - जी.एस.पटेल
 र्ारतीय शेअर बाजारातील व्यिहारािां र कोणाचे वनयत्रां ण असते - सेबी
 मबांु ई शेअर बाजाराची थथापना वकती साली झाली - 1877
 कोणता शेअर बाजार आवशयातील सिाभत जनु ा शेअर बाजार म्हणनु ओळखला जातो - मबांु ई

 ● बॅफक
िं िं ग : स्सरर्म
 सिभप्रथम राष्ट्रीयीकरण झालेली र्ारतातील पवहली बँक - ररझव्हभ बॅकां
 र्ारतात सिभप्रथम ATM काडभ वितररत करणारी बँक - हाँगकाँग अॅण्ड शाांघाय बँक
 र्ारतात पवहले ग्रामीण क्रेवडट काडभ सरू
ु करणारी बँक - देना बँक
 क्रेवडट काडभ सरू ु करणारी र्ारतातील पवहली सािभजवनक बँक - सेंरल बँक ऑफ इवां डया
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 मोबाईल ATM सवु िधा देणारी पवहली र्ारतीय बँक - ICICI बँक
 र्ारतीयानां ी थितुः च्या मालकीची थथापन के लेली पवहली बँक - पांजाब नॅशनल बँक
 र्ारतात ई- बॅवक ां ां ग सेिा सरू
ु करणारी सािभजवनक क्षेत्रातील पवहली बँक - पांजाब नॅशनल बँक
 र्ारतातील पवहला म्यच्ु यअ ु ल फांड - यवु नट रथट ऑफ इवां डयाचा 'यवु नट-64'
 र्ारतात पवहले राज्य वित्तीय महामडां ळ थथापन करणारे - पांजाब
 र्ारतातील सिाभत पवहला शेअर बाजार - मांबु ई शेअर बाजार
 विदेशात शाखा उघडणारी पवहली र्ारतीय बँक - बँक ऑफ इवां डया
 विदेशात सिाभवधक शाखा असणारी र्ारतीय बँक - बँक ऑफ बडोदा
 सािभजवनक क्षेत्रातील सिाभत जनु ी बँक - अलाहाबाद बँक
 चीन मध्ये कायभरत र्ारताची पवहली खाजगी बँक - अॅवक्सस बँक
 बचत खाते सरू ु करणारी पवहली र्ारतीय बँक - प्रेवसडेंसी बँक
 इटां रनेट बॅवक
ां ां ग सवु िधा परु विणारी पवहली र्ारतीय बँक - ICICI बँक

● भािती कि सिंिपना -
कें द्राला सिाभवधक कर महसल
ू कोणत्या कराद्वारे वमळतो - अबकारी कर(अप्रत्यक्ष कर )
GST हा कोणत्या प्रकारचा कर आहे - अप्रत्यक्ष कर

कराचा प्रकार प्रत्यक्ष कर अप्रत्यक्ष कर

1 कें द्र सरकारचे कर आयकर(प्रावप्तकर ) ,महामडां ळ कर उत्पादन शल्ु क (अबकारी कर )
(वनगम कर ) ,सांपत्ती कर, देणगी सीमा शल्ु क (कथटम ड्यटु ी ) ,सेिा
कर कर
2 राज्य सरकारचे व्यिसाय कर विक्री कर, करमणक
ू कर
कर

● कि फ्ष क फ्फ्ध सफमत् ा -

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 सवमती िषभ कराचा प्रकार
1 िाांच्छू सवमती 1971 प्रत्यक्ष कर
2 एल.के .झा सवमती 1977 अप्रत्यक्ष कर
3 डॉ.राजा चेलय्या सवमती 1991 प्रत्यक्ष ि अप्रत्यक्ष कर
4 राज सवमती 1972 कृषी कर
5 के .आय.रे खी सवमती ----- अप्रत्यक्ष कर

● महत्त््ाच् ा आतिं ििाष्ट्री आफर्सक सिंपटना -

गॅट कराराची सरु िात कोणत्या िषी झाली - 1948
गॅट कराराचे रूपाांतर कशामध्ये करण्यात आले - जागवतक व्यापार सांघटना
वकती साली जागवतक व्यापार सघां टनेची थथापना झाली -1995
जागवतक व्यापार सांघटनेचे मख्ु यालय कोठे आहे - वजवनव्हा
जागवतक बँक ि आांतरराष्ट्रीय नाणेवनधी याांची मख्ु यालय कोठे आहे - िॉवशांग्टन
आांतरराष्ट्रीय वित्त महामडां ळाचा र्ारत के व्हापासनू सदथय आहे - 1956
साकभ चे मख्ु यालय कोठे आहे - काठमाांडू (नेपाळ )

● इति रश् -

र्ारतातील दाररद्र्य व्यिथथेचे प्रमख ु कारण कोणते - उपाय योजनाचां ा अर्ाि

श्रवमकाचां ी 'शन्ू य सीमाांत उत्पादकता ' म्हणजे काय - छुपी बेकारी
2008 साली उद्भिलेल्या जागवतक मांदीमळ ु े मावहती ि तांत्रज्ञान क्षेत्रात……. बेकारी वनमाभण झाली
आहे - चवक्रय
छुप्या बेकारी मध्ये श्रवमकाांच्या सीमाांत उत्पादकता……. असते - शन्ू य
आवथभक मदां ीच्या काळात उद्भिणाऱया बेकारीस काय म्हणतात - चवक्रय बेकारी
अनैवच्छक बेकारी म्हणजे……. बेकारी होय - खल ु ी
र्ारतीय अथभव्यिथथेत कोणत्या क्षेत्रात छुपी बेरोजगारी प्रमख ु पणे आढळून येते - कृषी
विकसनशील देशाांमध्ये उत्पादन क्षमतेच्या कमतरते मळ ु े वनमाभण होणाऱया बेरोजगारीला काय म्हणतात -
सरां चनात्मक बेरोजगारी
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
1921 या िषी र्ारतीय लोकसांख्येची घनता……… इतकी होती - 81
कुटुांब वनयोजन हा कायभक्रम शासकीय थतरािर राबविणार र्ारत हा पवहला देश असनू कुटुांब वनयोजनाचा
कायभक्रम र्ारतात…….. पासनू सरू ु झाला - 1952
र्ारतात दशमान चलन पद्धतीची सरु िात के व्हा करण्यात आली - 1957
इतर देशाांकडून आपल्या देशात माल विकत आणणे म्हणजे काय - आयात
आपल्या देशातील माल इतर देशाांना विकणे म्हणजे काय - वनयाभत
र्ारत कोणत्या िथतचांू ी सिाभवधक आयात करतो - इधां ने
र्ारत कोणत्या िथतचू ी सिाभवधक वनयाभत करतो - सॉफ्टिेअर सेिा
र्ारत सिाभवधक वनयाभत कोणत्या राष्ट्राला करतो - USA
आवशयाई देशाांपैकी र्ारताचा सिाभवधक परकीय व्यापार कोणत्या देशाशी आहे - चीन
………. व्यापार म्हणजे िथतचांू ी आयात - वनयाभत होय - आांतरराष्ट्रीय
रुपयाचे अिमल्ू यन म्हणजे काय - रुपयाची वकांमत कमी करणे
व्यापार सचु ना ि साांवख्यकी सरसांचालनालय या सांथथेचे मख्ु यालय कोठे आहे - कोलकाता
सरकारच्या जमा खचाभच्या धोरणाला काय म्हनतात - राजकोवषय धोरण
कें द्र सरकारचा अथभसांकल्प सांसदेत माांडण्याची घटनात्मक जबाबदारी कोणाची असते - राष्ट्रपती
घटनेत बजेटला काय म्हणनू सबां ोधण्यात येते - िावषभक वित्तीय वििरणपत्र
सामान् फ्ज्ञान ्नला नि नोट्स

 फज्ाणू ् फ्षाणू
 मानिी आरोग्याच्या वथथतीमध्ये सतत प्रगवतशील सधु ारणा होण्याच्या वक्रयेस काय म्हणतात -
आरोग्य विकास
 ____ ही पवहली यशिीरीत्या तयार के लेली लस एडिड जेनर याांनी 1798 मये विकवसत के ली. -
देिीची लस
 कोणत्या जीिाणू माफभ त क्षयरोग होतो - मायकोबॅक्टेररयम ट्यबू क्यभल
ु ोवसस
 क्षयरोग याचे दसु रे नाि काय - कॉक्स वडसीज
 DOTS हा हा उपचार कोणत्या रुग्णासाठी आहे - क्षयरोग
 क्षयरोग कोणी शोधनू काढला - रॉबटभ कॉक
 क्षयरोगािर कोणती थेरपी के ली जाते - डॉट्स
 बीसीजी लस कोणत्या रोगािर िापरतात - क्षयरोग
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 क्षयरोग लस कुठे वदली जाते - डाव्या दडां ािर
 बीसीजी लसीचा शोध कोणी लािला. - क्लायमेट ग्यरू रन
 क्षयरोगािर कोणती औषधे िापरली जातात - थरेप्टोमायसीन, ररफॅ वम्पवसन
 कॉलरा हा रोग कोणत्या वजिाणू माफभ त होतो - िाईवब्रओ कोलरी
 आहािशास्त्र ् चोषणशास्त्र नोट्स

 आरोग्य म्हणजे काय ? - शाररररक , मानवसक , सामावजक दृष्ट्या थिथथ असण्याची अिथथा
 काबोदके वकती ऊजेची गरज पणू भ करतात - 50-70%
 1gm कबोदके पासनू वकती ऊजाभ वमळते - 4 कॅ लरी
 िनथपती कष्ट्याद्वारे कबोदके ची वनवमभती करतात - प्रकाश सांशलेशन द्वारे
 वनसगाभत सिाभत विपल ु तेने उपलब्ध सांयगु े कोणते - कबोदके
 पाण्यात विघळणाऱया काबोदके याांना काय म्हणतात - शकभ रा
 काबोदके यामध्ये प्रमख ु मल ू द्रव्ये कोणती असतात - काबभन हायड्रोजन ऑवक्सजन
 काबभन हायड्रोजन ऑवक्सजन याांचे काबोदके यामध्ये प्रमान कीती - 1:2:1
 ऊजेचे राखीि िोत म्हणनू कोण कायभ करतो - काबोदके
 अवतररक्त ऊजाभ कश्याच्या रुपात साठिल्या जाते - गलायकोजन च्या रुपात
 अवतररक्त ऊजाभ कोणत्या थनायमु ध्ये साठिल्या जाते - यकृतात

 जी्नसत््
 विटावमन चा शोध कोणी लािला - कावसवमर फांक
 कावसवमर फांक याांनी विटावमन चा शोध कधी लािला - 1972
 मेदात विरघळणारे जीिनसत्ि कोणते - A D E K
 पाण्यात विरघळणारे जीिनसत्ि कोणते - B C
 अ जीिनसत्िाचे िैज्ञावनक नाि काय - रे वटनोल वकांिा बीटा कॅ रोटीन
 विटावमन अ च्या कमतरतेमळ ु े कोणता रोग होतो - रात आधां ळेपणा

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 ड जीिनसत्िाचे िैज्ञावनक नाि काय - कोले कॅ वल्शफे रोल
 हाडाचे ि दाताच
ां े आरोग्य कोणते जीिनसत्ि राखतो - ड जीिनसत्ि
 कॅ वल्शयम ि फॉथफरस इत्यादी चे शोसना साठी कोणते जीिनसत्ि आिश्यक आहे - ड जीिनसत्ि
 िक्ताफभसिण सस्िं र्ा

 पेशींची अमयाभद िाढ म्हणजे काय - कॅ न्सर

 कॅ न्सरच्या िाढत असलेल्या पेशी जेव्हा रक्ताद्वारे सिभ शरीरर्र पसरतात तेव्हा त्या वथथतीला काय
म्हणतात - मेटाथटवसस
 रक्ताच्या कॅ न्सर ला काय म्हणतात - ल्यक ु े वमया
 लवसका पेशी च्या कॅ न्सर ला काय म्हणतात - वलम्फोमा
 अवर्थतर पेशीच्या कॅ न्सर ला काय म्हणतात - कावसभनोमा
 सांयोजी ऊतीचे कॅ न्सर ला काय म्हणतात - साकोमा
 कॅ न्सर साठी सिाभवधक िापरात येणारी चाचणी कोणती - बायोप्सी

 चपनसस्िं र्ा

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021


 मानिी पचन सथां था कोणत्या दोन घटकाांनी वमळून बनलेली असते - एवलमेंरी कॅ नल ि डायजेवथटव्ह
ग्ल्याांड
 एवलमेंरी कॅ नल हा वकती लाांब असतो - 32 फूट वकांिा 950 सेमी
 लाळेच्या वकती ग्रथां ी असतात - तीन
 लाळ वकांवचत आम्लारीधमी असते त्यामळ ु े काय पररणाम होतो - अन्नातील जीिाणचांू ा नाश होतो
 लाळेमध्ये कोणते विकर असते - मायलेज वकांिा थटाईवलन
 थटाचभचे रुपाांतर मालटोज मध्ये कोणते विकर करतो - अमायलेज वकांिा थटाईवलन
 24 तासात अांदाजे वकती लाळ वनमाभण होते - बाराशे ते पांधराशे वमवल
 दाताांच्या अभ्यासाला काय म्हणतात - ओडोंटोलॉजी वकांिा डेंवटथरी
 दाताांच्या िरच्या चकाकणाऱया आिरणाला काय म्हणतात- एनॅमल

 अफस्र्सस्िं र्ा ् स्ना ू सस्िं र्ा

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021


 हाडाांच्या अभ्यासाच्या शािाला काय म्हणतात - ओथटीओलॉजी

 हाडे मख्ु यता कशाने बनलेली असतात - कॅ वल्शयम फॉथफे ट ि कॅ वल्शयम काबोनेट
 शरीराच्या िजनाच्या वकती टक्के िजन हाडाांचे असते - 18 टक्के
 अर्भकामध्ये हाडाांची सख्ां या समु ारे वकती असते - 350
 निजात बालकाच्या शरीरात हाडाच ां ी सख्ां या वकती असते- 270
 प्रौढ माणसात हाडाच ां ी सख्ां या वकती असते - 206
 शरीरातील सिाभत मोठे हाड कोणते- माांडीचे हाड , वफमर
 शरीरातील सिाभत लहान हाड कोणते- थटेप्स
 सिाभत मजबतू हाड कोणते- मेण्डीबल
 मेण्डीबल वकती वकलो ग्रॅम पयिंतचे िजन सहन करू शकते - सातशे ते आठशे वकलोग्रॅम

 उत्सजसन सस्िं र्ा

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 मानिी शरीरात चयापचय दरम्यान तयार झालेली नायरोजनयक्त ु घातक पदाथभ शरीराबाहेर
टाकण्याच्या या प्रवक्रयेला काय म्हणतात - उत्सजभन
 सिाभवधक विषारी पदाथभ कोणता - अमोवनया
 एक ग्रॅम अमोवनया उत्त्सजभन साठी वकती पाणी लागते - 500 ml
 एक ग्रॅम यरु रया उत्सजभन साठी वकती पाणी लागते - 50 ml
 एक ग्रॅम यरू रक ॲवसड उत्सि देण्यासाठी वकती पाणी लागते - 10 ml
 मनष्ट्ु य कोणता पदाथभ उत्सवजभत करतो - यरु रया
 कोली, विांचू इत्यादी प्राणी कोणता पदाथभ उत्सवजभत करतात - ग्िानीन
 िक्ृ काचा आकार कसा असतो - घेिड्याच्या वबयाांसारखा
 िक्ृ काचे कायाभत्मक ि रचनात्मक एकक कोणते - नेफरोन
 एका िक्ृ कात वकती नेफरोन असतात - 10 लाख
 शरीरातील नायरोजनयक्त ु हानीकारक पदाथभ यरु रयाच्या थिरूपात कोठे तयार होतात - यकृतात
 मानिी शरीरातील रक्त दररोज वकती िेळा िक्ृ कातनू गाळले जाते - 400
 यरु े टर थटोन ला िैज्ञावनक नाि काय - यरू े टेरोलीथीअवसस
 यरु रनरी रॅक वकांिा ब्लाडर ला िैज्ञावनक नाि काय - यरु ोलीथीअवसस
 नेफरोन failure मळ ु े कोणता रोग होतो - ब्राईट वडसीज वकांिा Nephritis

 श्वसन सस्िं र्ा

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 अन्नाचे पचन होऊन ऊजाभ मक्त ु होण्याच्या वक्रयेला काय म्हणतात - श्वसन
 श्वसनाचे मख्ु यता वकती प्रकार असतात - दोन
 विनॉवक्सश्वसन मध्ये वकती ऊजाभ प्राप्त होते - दोन एटीपी
 ऑक्सी श्वसन मध्ये वकती ऊजाभ प्राप्त होते - 38 ए टी पी
 विनॉवक्सश्वसनाचे थथान कोठे असते - पेशीद्रव्य
 ऑक्सी श्वसन नाचे थथान कोठे असते - ततां क ु वणका ि पेशीद्रव्य
 ऑक्सी श्वसननानांतर कोणते पदाथभ तयार होतात - काबभन-डाय-ऑक्साईड ि पाणी
 विनॉवक्सश्वसन नांतर कोणते पदाथभ तयार होतात - ल्यावक्टक िवसड, ethanol
 नाकपडु ् यामध्ये कोणती ग्रांथी असतात - bowman's ग्रांथी
 म्यक
ू स ची वनवमभती कोठे होते - bowman's ग्रांथीमध्ये
 घशातनू हिा श्वसन सथां थेत ज्या वछद्रामाफभ त जाते त्याला काय म्हणतात - Glottis
 अन्न वगळताना Glottis हे वछद्र कोणत्या पडद्याने झाकले जाते - Epiglottis
 आिाज वनमाभण करणारा र्ाग कोणता - कांठ
 कांठा मधील िोकल कॉडभ ची लाांबी परुु षाांमध्ये वकती असते - िीस mm

 रजनन सिंस्र्ा

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 िषृ णबीजचे वनमीतीचे कायभ कोन करतो - िषृ ण
 िषृ ण हे कोणत्या प्रकारची ग्रांथी आहे - अांतिािी
 िषृ ण कोणत्या नािाचे सांपकाभचे वनवमभती करतात - टेथटोथटेरोन
 जन्माच्या िेळी िषृ ण िषृ णकोशात येत नसेल तर त्याला कोणता आजार म्हणतात - वक्रप्टोकीवडझम
 शक्रु ाशय द्राि कोणता द्राि िाितो - शक्र ु ाशय द्राि
 िीयाभच्या महत्त्िाचा घटक कोणता - शक्र ु ाशय द्राि
 शक्र ु ाणच्ांू या पोषणासाठी महत्त्िाचा घटक कोणता - शक्र ु ाशय द्राि
 प्रोथटेट ग्रांथी कोणता द्राि िितात - प्रोथटेट द्राि
 परुु षाांमध्ये मत्रू नवलका हीच मत्रू तसेच शक्र ु ाणचांू े ही िहन करते वतला काय म्हणतात - कॉमन यरु ो
जेनाईटल डक्ट
 शक्र ु ाणू च्या कें द्रकात वकती गणु सत्रू े असतात - 23
 पेतासिंस्र्ा स्र्ान

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 सिभ जीिन वक्रयाांमध्ये विवशष्ट सांतल
ु न वकांिा समन्िय राखण्याचे कायभ करणाऱया सांथथेला काय
म्हणतात - चेतासथां था
 मानिी चेतासथां था कशाची वमळून बनलेली असते - मेंद,ू मज्जारज्जू , चेता
 मानिी चेतासथां था वकती र्ागात विर्ागली गेली आहे - तीन
 मध्यिती चेता सांथथा कोणत्या र्ागाांनी वमळून बनते - मेंदू ि मज्जारज्जू
 मानिी मेंदचू े िजन अांदाजे कररती वकती असते - चौदाशे ग्रॅम
 किटीच्या आत मेंदिू र वत्रथतरीय सांरक्षक आिरण असते त्याला काय म्हणतात
 मवथतष्ट्क आिरण
 ऐच्छीक वक्रयाांिर वनयत्रां न करणाऱया मेंदच्ू या र्ागाला काय म्हणतात - प्रमवथतष्ट्क
 अनैवच्छक वक्रया िर वनयत्रां ण करणाऱया मेंदच्ू या र्ागाला काय म्हणतात - मध्य मवथतष्ट्क
 अनैवच्छक वक्रया ि शरीराचा तोल साांर्ाळण्याचे कायभ मेंदचू ा कोणता र्ाग करतो - पि मवथतष्ट्क
 मेंदू ि पररघीय चेता सथां थेला जोडणाऱया र्ागाला काय म्हणतात - मज्जारज्जू

 ग्रिंर्ी

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 शरीरातील रासायवनक समन्ियाचे महत्त्िपणू भ काम शरीरातील कोणते अियि करते - ग्रांथी
 अांतिािी ग्रथां ी याांच्या िािाांना काय म्हणतात - हामोन्स
 बायिािी ग्रांथी याांच्या िािाांना काय म्हणतात - एांजाइम
 कोणत्या क्राांतीच्या वबघाडाचे पररणाम सिािंगािर वदसतात - अांतिािी ग्रांथी
 कोणत्या ग्रांथीच्या वबघाडाचे पररणाम थथावनक वदसतात - बाय िािी ग्रांथी
 कोणत्या ग्रथां ी ला माथटर ग्रथां ी म्हणतात - वपयवु षका ग्रथां ी
 GH or STH हामोन्सच्या अवत िािामळ ु े प्रौढामां ध्ये कोणती लक्षणे वदसतात - Acromegaly
 GH or STH हामोन्सच्या अवत िािामळ ु े लहान मल ु ाांमध्ये कोणती लक्षणे वदसतात - Gigantism
 GH or STH हामोन्सच्या कमी िािामळ ु े प्रौढामां ध्ये कोणती लक्षणे वदसतात - Simond disease
 GH or STH हामोन्सच्या कमी िािामळ ु े लहान मल ु ाांमध्ये कोणती लक्षणे वदसतात - Dwarfism
 के साच्या काळा रांग कोणत्या हामोन्स मळ ु े होतो - Melanotropic hormone
 Adrenal gland याांना कोणता हामोन वनयांवत्रत करतो - adreno cortico tropic hormone
 िक्ृ का तील नेफ्रोन चे वनयांत्रण कोणते हामोन्स करतो - Anti diuretic hormone

चिीक्षेला जाता जाता अ्र्श ्ापा

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 र्ारतीय वििाह कायद्याप्रमाणे मल ु ीचे लग्नाचे िय वकती आहे. - 18 िषे
 र्ारतीय वियाांमध्ये सिभसाधारण वहमोग्लोवबनची पातळी वकती असते. - बारा mg / dl
 वजल्हा रुग्णालय कोणामाफभ त चालिली जातात - सेिार्ािी सथां था
 ऑक्सीजन वसलेंडर चा िरचा कोणता रांग असतो - पाांढरा
 मानिी शरीर हे एखाद्या र्ट्टी सारखे काम करते ज्यामध्ये अन्न आरोपी इधां न र्रले जाते वनमाभण
होणाऱया उष्ट्णतेस 98.6 ° F िर मयाभवदत ठे िण्याचे कायभ तापमान कें द्र करते हे कें द्र कोठे असते. -
मेंदमू ध्ये
 हाडाांमधील दोष अथिा रोगाचा तपास लािण्यासाठी कोणती वकरणे िापरली जातात. - सयू भवकरणे
 मळ ु व्याध असलेल्या रुग्णाांना कोणत्या प्रकारचा आहार घेण्याचा सल्ला द्यािा. - फायबर यक्त ु
 झीरो पोवलओ कोणत्या कालािधीत देतात. - शन्ु य ते सात वदिस
 प्रवतरोध सांथथेच्या कायाभत कोण मदत करते. - लोह
 आमला मध्ये कोणते मल ू द्रव्य असतेच. - हायड्रोजन
 प्रत्येक प्राथवमक आरोग्य कें द्रामाफभ त वकती लोकाांना सेिा वदल्या जातात. - 30000
 Pulmonary embolism रोग वनदान झालेल्या रुग्णास कोणते औषध देणे आिश्यक ठरते. - आय
व्ही वहप्यारीन

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 सिंगणक नोट्स नोट्स
 गणनवक्रयेसाठी िापरण्यात आलेले पवहले यांत्र कोणते - कॅ लक्यल ु ेटर
 दरू दशभन सांचाचा शोध कोणी लािला - जॉन लॉगी बेअडभ
 सांगणकाचे िगीकरण त्याच्या कायभ पद्धतीनसु ार वकती प्रकारात के ले जाते - 3
 सगां णकाची 1 MB मेमरी = वकती - 1024 kilobytes
 सेकांदाला 1000000000000(वरवलयन ) वक्रया करणारा कॉम्प्यटु र कोणता - सपु र
 विडां ोज ऑपरे वटांग वसवथटम ही कोणत्या कांपनीची आहे - मायक्रोसॉफ्ट
 कोणत्या साली IBM कांपनीने त्याच ां ा पवहला सगां णक तयार के ला - 1950
 वनरपेक्ष ि सापेक्ष पद्धती कोणत्या सांगणकामध्ये िापरतात - हायब्रीड
 सांगणकाच्या वतसऱया वपढीमध्ये कशाचा िापर के ला जातो - IC
 …….. हे सिाभवधक मेमरी दशभिणारे पररमाण आहे - वगगा बाईटस
 कॉम्प्यटु सभ च्या अांतगभत गरजाांचे व्यिथथापन करणारे कोणते सॉफ्टिेअर हे बॅक ग्राउांड सॉफ्टिेअर
होय - वसवथटम सॉफ्टिेअर
 िडभ प्रोसेसर, इलेक्रॉवनक थप्रेडशीटस,् डेटा बेस मॅनेजसभ ि ग्रावफक प्रोग्रॅम्स या सिभ गोष्टी कोणत्या
प्रकारात मोडतात - ॲवप्लके शन सॉफ्टिेअर
 कॉम्प्यटु रला कसे काम करायचे यासाठी……. यामध्ये पायरीपायरीने सचू ना वदल्याल्या असतात -
प्रोग्रॅम
 नेहमी िापरले जाणारे ॲप्लके शन दाखविण्यासाठी कोणत्या ग्रावफकल ऑब्जेक्टस् चा िापर होतो -
आयकॉन्स
 सॉफ्टिेअरला ………. असेही म्हणतात - प्रोग्रॅम्स
 कशाचा िापर करून विडां ोज ऑपरे वटांग वसवथटमच्या थक्रीन िरील कुठल्याही र्ागात सहज प्रिेश
करता येतो - माऊस
 कीबोडभ िरील 0 ते 9 क्रमाांक असणाऱया कीजला काय म्हणतात - न्यमू ररक कीज
 फीचसभ ऑन अथिा ऑफ करण्यासाठी िापरण्यात येणाऱया कॅ प्स लॉक सारख्या कीजना काय
म्हणतात - टॉगल कीज
 GUI म्हणजे……….. - ग्राफीकल यजु र इटां रफे स
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 वमनी कॉम्प्यटु सभना………… म्हणनू ही ओळखले जाते - वमडरें ज कॉम्प्यटु सभ
 रँ डम अॅक्सेस मेमरी…… आहे - अथथायी
 सथां थेमध्येच िापरायच्या उच्च दजाभची जरुरी नसलेल्या कामासाठी कोणता वप्रटां र िापरतात - डॉट
मॅवरक्स वप्रटां र
 विमानाांमध्ये तल ु नात्मक वनरीक्षणासाठी कोणता सगां णक िापरतात - ॲनालॉग
 विडां ोज ऑपरे वटांग वसवथटम कोणत्या साली मायक्रोसॉफ्ट कांपनीने बाजारात आणली - 1985
 अक्षरे ि खणु ा ओळखणाऱया इनपटु उपकरणास काय म्हणतात - MICR
 कीबोडभ, माऊस, मॉवनटर ि वसवथटम यवु नट याांना एकवत्रत पणे……… असेही म्हणता येईल -
हाडभिअ े र
 ………. हा पाॅॅईवटांग वडव्हाईस आहे - माऊस
 आिाजाचे इनपटु वडव्हाईस म्हणनू साधारणपणे कोणते
 वडव्हाईस िापरतात - मायक्रोफोन
 कोणते उपकरण आधी रे कॉडभ के लेले आिाज व्होकालाईज करते - व्हाईज आऊटपटु वडव्हाईस
 इमेजची थपष्टता कशािर अिलांबनू असते - ररझॉल्यश ु न
 HD TV म्हणजे ………. - हाय डेवफनेशन टेवलवव्हजन
 टच थक्रीनमध्ये इन्फ्रारे ड वकरण कुठल्या वदशेने असतात - वझगझॅग (नागमोडी )
 उत्तरपवत्रका तपासण्यासाठी कोणत्या वडव्हाईस चा िापर के ला जातो - ओएमआर (OMR )
 यवु नव्हसभल प्रॉडक्ट कोड िाचनासाठी कोणत्या प्रकारचा थकॅ नर िापरतात - बार कोड रीडर
 कोणते वप्रांटर हे उच्च प्रतीचे वप्रांट तयार करते आवण ते थिथत असते - इक
ां जेट
 डेथकटॉप मॉवनटसभलाच दसु रे नाि काय आहे - CRT
 कीबोडभ चा शोध कोणी लािला - आयबीएम (IBM )
 शॉटभकट साठी फांक्शन कीज ऐिजी कोणत्या कीज िापरल्या जातात - कॉवम्बनेशन कीज
 कीबोडभ िरील बाण असणाऱया कीजना काय म्हणतात - नॅविगेशन कीज
 सगां णकामधील फाईलच्या नािामध्ये जाथतीत जाथत वकती अक्षरे असू शकतात - 255
 र्ारताचा पवहला सपु र कॉम्प्यटु र कोणत्या शािज्ञाच्या
 कुशल नेतत्ृ िाखाली बनविण्यात आला - डॉ.विजय र्टकर
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 DVD ची थटोअरे ज क्षमता वकती असते - 4.7 वगगा बाईटस
 CD ची साठिण क्षमता वकती असते - 700 MB
 ज्या साधनाांत डेटा अबावधत राहतो अशा थटअरे जला काय म्हणतात - सेकांडरी थटोअरे ज
 थटाटभ बटन, वक्िक लॉांच टूलबार आवण नोटीवफके शन एररया हे सिभ घटक कोणत्या बारच्या अांतगभत
असतात - टाथक बार
 िडभ प्रोसेसर, थप्रेडशीट प्रेझेंटेशन, ग्रावफक्स ि डाटाबेस या सॉफ्टिेअर सचां ाला काय म्हणतात -
ऑवफस सटू
 ई- कॉड याांनी कोणत्या साली ररलेशन डाटाबेस ही पद्धत सरू ु के ली - 1970
 मायक्रोसॉफ्ट िडभने तयार के लेली फाईल हाडभ वडथक िर सेव्ह के ल्यािर फाईलच्या नािापढु े कोणते
एक्थटेंशन वदसते - DOC
 प्रोग्रॅम वचत्रे ि लोगो काढण्यासाठी कशाचा िापर होतो - कोरल ड्रॉ
 रुग्णालयामध्ये कोणत्या सॉफ्टिेअर चा उपयोग के ला जातो - HMS
 यवु नकोड ही वकती बीट साांकेवतक वलपी आहे - 16
 ECS म्हणजे काय - इलेक्रॉवनक वक्लअररांग वसवथटम
 इवां जवनअररांग व्यिसायामध्ये निीन वडझाईन तयार करण्यासाठी कशाचा उपयोग होतो - CAD
 प्लाझ्मा वडथप्ले शोध कोणी लािला - डोनाल्ड एल.वबटस ि एच.जीन थलोवटव्हा
 सांगणकाच्या पडद्यािर वदसणारे वचत्रे कशामधनू तयार होते - वपक्सेलमधनू
 कांरोल एस कशासाठी िापरतात - सेव्ह करण्यासाठी
 कृवत्रम बवु द्धमत्तेशी वनगवडत पवहली सगां णकीय र्ाषा कोणती - IPL
 के वनथ आयव्हसभन यानी कोणती प्रोग्रावमगां लँग्िजे वनवमभती के ली - ABL
All general-purpose computers require the following hardware components:

 Memory: enables a computer to store, at least temporarily, data and programs.

 Mass storage device: allows a computer to permanently retain large amounts of
data. Common mass storage devices include solid state drives (SSDs ) or disk
drives and tape drives.
 Input device: usually a keyboard and mouse, the input device is the conduit
through which data and instructions enter a computer.
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 Output device: a display screen, printer, or other device that lets you see what
the computer has accomplished.
 Central processing unit (CPU ) : the heart of the computer, this is the
component that actually executes instructions.

COMPUTER CLASSIFICATION: BY SIZE AND POWER

Most people associate a personal computer (PC ) with the phrase computer. A PC
is a small and relatively inexpensive computer designed for an individual use. PCs
are based on the microprocessor technology that enables manufacturers to put an
entire CPU on one chip.
Personal computers at home can be used for a number of different applications
including games, word processing, accounting and other tasks.
Computers are generally classified by size and power as follows, although there is
considerable overlap. The differences between computer classifications generally
get smaller as technology advances, creating smaller and more powerful and cost-
friendly components.
Personal computer: a small, single-user computer based on a microprocessor.
In addition to the microprocessor, a personal computer has a keyboard for entering
data, a monitor for displaying information, and a storage device for saving data.
Workstation: a powerful, single-user computer. A workstation is like a
personal computer, but it has a more powerful microprocessor and a higher-quality
monitor.
Minicomputer: a multi-user computer capable of supporting from 10 to
hundreds of users simultaneously.
Mainframe: a powerful multi-user computer capable of supporting many
hundreds or thousands of users simultaneously.
Supercomputer: an extremely fast computer that can perform hundreds of
millions of instructions per second.
An emerging trend that attempts to go beyond the binary limitations of traditional
computing is quantum computing
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 इफतहास ्नला नि नोट्स
● हडप्चा कालीन इफतहास -
1 ) इवतहासची साधणे वकती प्रकारची आहेत - र्ौवतक,वलवखत,मौवखक.
2 ) हडप्पा आवण मोहेंजोदडो ही शहरे कोणत्या वठकाणी आहेत - पावकथतान.
3 ) इवतहासाची मौवखक साधणे कशाला म्हणतात - ओव्या,लोकगीते,लोककला.
4 ) िैवदक सावहत्य कोणत्या साधनाांत येत - वलवखत साधणे.
5 ) मातीची वशल्पे, रत्ने, दागदावगने या िथतू कोणत्या साधनात येत - र्ौवतक साधणे.
6 ) इ. स. प.ू 1500 पासनू च्या इवतहासची मवहती कोणत्या िाड्मयातनू वमळते - िेद.
7 ) हडप्पा सथां कृतीचे उत्खनन प्रथम कोठे सरूु झाले - पांजाबमधील रािी नदीच्या काठी.
8 ) हडप्पा सांथकृतीच्या मद्रु ा कोणत्या दगडापासनू बनिले जात - थटीएटाईट.
9 ) हडप्पा सांथकृतीच्या मद्रु ा कोणत्या आकाराच्या असत - चौरस.
10 ) हडप्पा सथां कृतीचा व्यापार कोणत्या वकनारायाने चालत असे - अरबी समद्रु .
11 ) हडप्पा सथां कृतीचा रहास होण्यास कारणीर्तू असणारे घटक कोणते - महापरू , व्यापारातील घट.

● इति रश् -
12 ) 1893 पासनू कोणता उत्सि साजरा के ला जातो - गणपती उत्सि.
13 ) राष्ट्रीय सर्ेची थथापना कधी झाली - 28 वडसेंबर 1885.
14 ) वद बाॅॅम्बे असोवसएशनचे सांथथापक कोण होते - जगन्नाथ शांकरशेठ ि दादार्ाई नौरोजी.
15 ) सत्यशोधक समाजाची थथापना कधी झाली - 24 सप्टेंबर 1873.
16 ) न्यु इवां डया ित्तृ पत्र कोणी काढल - वबवपनचद्रां पाल.
17 ) चत:ु सत्रु ीची घोषणा कोणी के ली - दादार्ाई नौरोजी.
18 ) बांवकमचद्रां चटजीने थिातत्र्ां यचे कोणते गीत वलवहले आहे - िांदमे ातरम.्
19 ) मवु थलम लीग थथापना वकती साली झाली - 1906.
20 ) 1914 मध्ये लोकमान्य वटळकाांनी कोणता ग्रांथ वलवहला - गीतारहथय.
21 ) गाांधी यगु ाचा कालखडां वकती आहे - 1920-1947.
22 ) पां. नेहरू याांच्या नेतत्ृ िाखाली हगां ामी सरकार कधी थथापन झाले - 2 सप्टेंबर 1946.
23 ) इ. स. 1938 साली कोण हररपरु ा काँग्रेस अवधिेशनाचे अध्यक्ष झाले - सर्ु ाषचांद्र बोस.
24 ) िैयवक्तक सत्याग्रहाचे पवहले सत्याग्रही कोण होते - आचायभ विनोबा र्ािे.
25 ) दसु री गोलमेज पररषद कधी र्रली - 193.
26 ) काळ्या पाण्याची वशक्षा कोणाला देण्यात आली - लोकमान्य वटळक.
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
27 ) होमरूल चळिळ महणजे काय - थिशासन.
28 ) ब्राह्मो समाजाची थथापना कोणी के ली - राजा राममोहन राॅॅय.
29 ) आयािंचे आरांर्कालीन लोकजीिन कशामध्ये प्रवतवबांवबत झाले आहे - ॠग्िेद.
30 ) िाथको-द-गामाचे र्ारतात आगमन के व्हा झाले - इ. स. 1498.
31 ) कराची येथील नौसैवनकाांचा उठाि कोणत्या यद्ध ु नौके िर झाला - वहदां थु थान.
32 ) परु ाणाांची सख्ां या वकती आहे - 18.
33 ) बहमनी राजाांची राजधानी कोणती - गल ु बगाभ.
34 ) मीनाक्षी मवां दर कोठे आहे - मदरु ाई.
35 ) 'गीतगोविांद' चे रचनाकर कोण - जयदेि.
36 ) अवजांठयाच्या लेण्या कोणाशी सांबांवधत आहेत - गप्तु कालीन.
37 ) फावहयान हा प्रिासी कोणत्या देशाचा होता - चीन.
38 ) गौतम बद्ध ु ाांना ज्ञानप्राप्ती कोठे झाली - गया.
39 ) हिा महल कोणत्या वठकाणी आहे - जयपरू .
40 ) मराठा साम्राज्याचा शेिटचा पेशिा कोण - बाजीराि दसु रा.
41 ) र्ारताचे शेिटचे गव्हनभर जनरल कोण - सी. राजगोपालचारी.
42 ) विधिा वििाहाचे परु थकार करणारे समाजसधु ारक कोण - धोंडो के शि किे.
43 ) 'काँग्रेस रे वडओ' कोण चालवित असे - उषा मेहता.
44 ) 1857 साली मांगल पाांडेनी कोठे उठाि के ला - बराकपरू .
45 ) र्ारतीय असांतोषाचे जनक कोणास म्हटले जाते - बाळ वटळक.

● रबोधन ुग -
46 ) प्रबोधनाचे महत्त्िाचे मल्ू य कोणते आहे - मानितािाद.
47 ) छपाईयांत्राचा शोध के व्हा लागला - इ. स. 1450.
48 ) प्रबोधनकालीन प्रगतीची कल्पना कोणाच्या उदाहरणािरून येऊ शकते - वलओनाडो-द-व्हीन्सी.
49 ) लॅवटन र्ाषेत कोणता धमभग्रथां होता - बायबल.
50 ) धमाभच्या नािािर यरु ोपात जी चळिळ झाली वतला काय म्हणतात - धमभसधु ारणा चळिळ.
51 ) 1498 मध्ये र्ारताकडे येण्याचा सागरी मागभ कोणी शोधला - िाथको-द-गामा.
52 ) कोणता खलाशी र्ारताच्या शोधात आवफ्रके च्या दवक्षण टोकापयिंत पोहोचला - बाथोलोम्यू
डायस.

● क्रािंती गु -
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
53 ) 1607 ते 1733 या काळात इग्रां जाांनी उत्तर अमेररके त वकती िसाहती थथापन के ल्या - तेरा.
54 ) इग्ां लांडविरुध्द बांड कोणी पक ु ारले - जाॅॅज िाॅॅवशग्ां टन, थाॅॅमस जेफरसन.
55 ) अमेररके तील बोथटन बांदरात चहाच्या पेट्या टाकले त्याला काय म्हणतात - बोथटन टी पाटी.
56 ) िसाहतींनी थितत्र्ां याचा जाहीरनामा के व्हा घोवषत के ला - 4 जल ु ै 1776.
57 ) िसाहतींचा जाहीरनामा तयार करण्यात कोणाची र्वू मका होती - थाॅॅमस जेफरसन.
58 ) इग्ां लांडने त्याचे थिातांत्र्य कधी मान्य के ले - 1783.
59 ) पवहले लोकशाही प्रजासत्ताक सघां राज्य कोणते - अमेररका.
60 ) फ्रान्समध्ये कोणत्या विचारितां ाांनी निे विचार माडां ले - रूसो.
61 ) रूसोने कोणत्या ग्रथां ातनू जनतेच्या सािभर्ौमत्िाचा वसद्धाांत माांडला - सामावजक करार.
62 ) सांतप्त जमािाने बॅवथटल तरुु ां गािर के व्हा हल्ला के ला - 14 जल ु ै 1789.
63 ) कोणत्या राज्यक्राांतीने थिातांत्र्य,समता,बांधतु ा ही तत्त्िे जगाला वदली - फ्रेंच राज्यक्राांतीने.

●भाितात इग्रिं जी सत्तेपी स्र्ाचना आफण फ्स्ताि -

64 ) िाथको-द-गामा र्ारताच्या पविम वकनाय्यािरील कोणत्या वठकाणी येऊन पोहोचला - कावलकत.
65 ) डच, इग्रां ज ि फ्रेंच व्यापारी र्ारतात के व्हा आले - सतराव्या शतकात.
66 ) इग्रां ज ि फ्रेंच याांच्यात जी तीन यध्ु दे झाले त्याना काय म्हणतात - कनाभटक यध्ु दे.
67 ) र्ारतातील इग्रां जी सत्तेचा पाया कुठे घातला गेला - बांगालमध्ये.
68 ) 1764 साली वबहारमधील कोणत्या वठकाणी यद्ध ु झाले - बक्सार.
69 ) मांगल पाांडेला फाशी के व्हा वदली गेली - 8 एवप्रल 1857.
70 ) वशिाजी महाराजाच ां ा राज्यावर्षेक कोणत्या गडािर झाला होता - रायगड.
71 ) सरकारने र्ारतीय जनतेत फूट पाडण्यासाठी कोणत्या नीतीचा अिलांब के ला - फोडा आवण राज्य
करा.
72 ) राष्ट्रप्रेम ि सशि क्राांती याांचा सांदश े कोणत्या मख ु पत्राने र्ारतीयाांना वदला - गदर.
73 ) ताराबाई वशदां े याांनी 1882 साली कोणता ग्रथां वलवहला - िी-परुु षतल ु ना.
74 ) र्ारतामध्ये प्रबोधनयगु ास के व्हा सरू ु िात झाली - एकोवणसाव्या शतकात.
75 ) पावनपतची वतसरी लढाई 1761 मध्ये कोणा-कोणात झाली - बाजीराि पेशिे(दसु रे ) आवण
अहमदशाह अब्दाली.
76 ) पांजाब मधील शीख राज्याचा सथां थापक कोण - रणवजतवसांह.
77 ) आनिु वां शकतेचा अभ्यास करणाऱया शािाला काय म्हणतात - जनक ु शाि.
78 ) मानि सदृश्य िानर म्हणजे मानिाशी साम्य असणारा िानर याला काय म्हणतात - एप िानर.
79 ) जलाशयाची वनवमभती होण्यास वकती िषे लागली - 80 कोटी िषभ.

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 80 ) मराठीतील इसिी हा शब्द कोणत्या नािाशी सांबांवधत आहे - येश.ु
81 ) हाताच्या कुशलतेने िापर करणारा मानि म्हणजे - कुशल मानि.
82 ) लॅवटन र्ाषेत होमो शब्दाचा अथभ काय आहे - मानि.
83 ) आवफ्रका आवशया आवण यरु ोप या खडां ात कोणत्या मानिाचे अिशेष आवण त्यासोबत त्याने
बनिलेली हत्यारे वमळाली आहेत - ताठ कण्याच्या.
84 ) नॅशनल कॉन्फरन्स ची थथापना कधी झाली - 1863.
85 ) आयभ समाजाची थथापना वकती साली झाली - 10 एवप्रल 1875.
86 ) छोडो र्ारत ठराि कोणी माांडला - पवां डत नेहरू.
87 ) वशिजयांती उत्सि महाराष्ट्रात सरू ु करणारे राष्ट्रिादी व्यक्ती कोण - बाळ गांगाधर वटळक.
88 ) 1919 च्या जवलयाांिाला बाग हत्याकाांडानांतर सर पदिी कोणी परत के ली - रिींद्रनाथ टागोर.
89 ) र्-ू दान चळिळ कोणी सरू ु के ली - विनोबा र्ािे.
90 ) पवहल्या गोलमेज पररषदेला कोणाचे प्रवतवनधी हजर नव्हते - र्ारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस.
91 ) र्ारतास थिातांत्र्य वमळाले त्यािेळी राष्ट्रीय सर्ेचे अध्यक्ष कोण होते - आचायभ कृपलानी.
92 ) आद्य क्राांवतकारक िासदु िे बळिांत फडके याांचा मत्ृ यू कोठे झाला - एडन.
93 ) राष्ट्रीय सर्ेच्या कोणत्या कालखडां ास गाांधीयगु म्हणले जाते - 1920 ते 1947.
94 ) थिामी वििेकानांद याांचे मळ ू नाि काय आहे - नरें द्रनाथ दत्त.
95 ) 1921 या एका िषाभत देशात वकती सपां न्न झाले - 396.
96 ) इथलाम धमाभचा कोणता पवित्र ग्रथां आहे - कुरआन शरीफ.
97 ) आरब व्यापाऱयाांनी आवशया खडां ातील कोणत्या िनथपती यरु ोपात नेल्या - सांत्र्याचे पीक.
98 ) इसिी सन 1725 मध्ये गोपाला ने कोणत्या सत्तेची थथापना बांगाल मध्ये के ली - पाल.
99 ) परमार घराण्याचा सथां थापक कोण होता - कृष्ट्णराज.
100 ) यादि राजा सेउनचांद्र याांनी आपली राजधानी कोठे नेली - वसन्नर.
101 ) यादि काळात कोणते सिु णभ नाणे होते - पदमटांक.
102 ) जयदेिाने कोणते काव्य वलवहले.- गीतगोविदां .
कलहनाने कोणता ग्रथां वलवहला - राजतरांवगनी.
103 ) मक ु ांु दराज याने मराठी र्ाषेतील कोणता ग्रांथ वलवहला - वििेकवसांध.ु
104 ) वदल्लीचा पवहला सल ु तान म्हणनू कोणाला ओळखले जाते - अल्तमश.
105 ) अल्तमश ने कोणते चाांदीचे नाणे पाडले - टांका.
106 ) इ.स.1296 मध्ये वदल्लीचा सल ु तान कोण झाला - अल्लाउवद्दन खलजी.
107 ) इ.स.1509 मध्ये विजयनगरच्या गादीिर कोण आला - कृष्ट्णदेिराय.
108 ) सांत रामानांद याांचे वशष्ट्य कोण होते - सतां कबीर.
109 ) महाकिी सरू दास याांनी कोणते काव्य वलवहले - सरू सागर.
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
 110 ) आवदग्रांथ म्हणजे वशखाांचा कोणता पवित्र ग्रांथ - ग्रांथसावहब.
111 ) गरुु गोविांदवसांग हे वशखाांचे वकतिे गरुु होते - दहािे.
112 ) लाहोर येथील पोवलसाांच्या लाठीहल्ल्यात कोण जखमी झाले - लाला लजपतराय.
113 ) डॉ.बाबासाहेब आबां ेडकर याांनी मजरु ाचां े प्रश्न सोडविण्यासाठी कोणता पक्ष थथापन के ला - थितत्रां
मजरू पक्ष.
114 ) सयू भसेन हे कोणत्या क्राांवतकारी गटाचे प्रमख ु होते - बांगालमधील वचतगाि.
115 ) सत्यशोधक समाजाचे सथां थापक कोण होते - मा. ज्योवतराि फुले.
116 ) इवां डयन असोवसएशन ची थथापना कधी झाली - 1875.
117 ) सािभजवनक सर्ा याांचे सांथथापक कोण होते - गणेश िासदु िे जोशी ि न्या. म.गो. रानडे.
118 ) चांपारण्य र्ागात शेतकऱयाांिर कोणत्या उत्पादनाची सक्ती होती - नीळ उत्पादन.
119 ) वकती साली गाांधीजींनी चपां ारण्यात शेतकऱयाांना सांघवटत करून सत्याग्रहाच्या मागाभने आांदोलने
के ली - 1917.
120 ) गाांधी यगु ात सत्याग्रहा िेळी गजु रातमधील कोणत्या वजल्यात प्लेगची साथ आली होती - खेडा.
121 ) रोलेट कायदा कोणत्या नािाने ओळखला जातो - काळा कायदा.
122 ) मसु लमान नेत्याांनी रक्षणाची कोणती चळिळ सरू ु के ली - वखलाफत चळिळ.
123 ) सायमन आयोगाचे र्ारतात आगमन के व्हा झाले - माचभ, 1928.
124 ) दाांडीयात्रा ची सरुु िात के व्हा झाली - 12 माचभ 1930.
125 ) साबरमती अश्रम ते दाांडी मधील अांतर वकती आहे - 385 वकलोमीटर.
126 ) वमठाचा सत्याग्रहची अन्य वठकाणे - 1.धारासना (गजु रात ) 2.िडाळा (महाराष्ट्र ) .
127 ) महात्मा गाधां ीजींच्या अटके च्या वनषेधाथभ सोलापरु ातील वगरणी कामगाराचां ा सपां के व्हा झाला - 6
मे 1930.
128 ) प्राांवतक वनिडणक ु ाांमध्ये राष्ट्रीय सर्ेला बहुमत वमळाले प्राांत वकती आहेत - आठ.
129 ) प्राांतमधील राष्ट्रीय सर्ेच्या वमत्रमांडळाने कोणत्या तारखेला राजीनामे वदले - 1 नोव्हेंबर 1939.
130 ) मराठ्याांच्या इवतहासाचे कोणते दोन कालखडां पडतात - वशिशाही ि पेशिाई.
131 ) इसिी सन सोळाशे पांचात्तर मध्ये गरुु तेज बहादरु याांना कोणी ठार के ले - औरांगजेबाने.
132 ) गरुु गोविांद वसांग येणे कोणती लढाऊ सघां टना थथापन के ली - खालसा दल.
133 ) कोणत्या सावल अबल ु काजल याांनी अहमदनगरचा वकल्ला ि िऱहाड प्राांत वजांकला -
इ.स.1597.
134 ) पण्ु यास येताच वशिाजी महाराजाांनी वकती मािळ प्राांत काबीज के ला - बारा.
135 ) राजाराम महाराजाांचा वसांहगडािर के व्हा मत्ृ यू झाला - इ.स. 2 माचभ 1700.
136 ) कोणत्या दोन गाद्या मधील सघां षभ िारणेच्या तहाने सांपला - सातारा-कोल्हापरू .
137 ) मराठ्याांचे थिातत्र्ां य यद्ध
ु म्हणजे काय - लोकयद्ध ु .
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
प्लासीच्या यद्ध
ु ात बांगालच्या निाबाचा परार्ि के व्हा झाला - 23 जनू 1757.

पालू पडामोडी ्नला नि नोट्स

1 ) .कोरोना विषाणचू ा उगम कधी ि कोणत्या शहरात झाला - 31 वडसेंबर 2019 रोजी, चीन.
2 ) .जागवतक आरोग्य सघां टनेने कोरोना विषाणल ू ा कोणते नाि वदले आहे - COVID-19
3 ) .WHO ने आतापयिंत वकतीिेळा जागवतक आरोग्य आणीबाणी जाहीर के ली आहे - 7 िेळा
4 ) .र्ारतात कोरोना चा पवहला रुग्ण कोठे आढळला - के रळ
5 ) .र्ारतामधील कोरोना िरील उपचारासाठी प्लाझ्मा थेरेपीचा िापर करणारे पवहले शासकीय रुग्णालय
कोणते- द वकांग जॉजभ विद्यापीठ
6 ) .जागवतक आरोग्य सघां टनेने कोरोना विषाणल ू ा 'जागवतक महामारी म्हणनू के व्हा घोवषत के ले - 11
माचभ 2020
7 ) .कोरोना विषाणचू े िैज्ञावनक नाि काय - सोसभ सीओव्ही-2
8 ) .कोविड -19 च्या प्रवतबांधात्मक वनयोजनासाठी वनवित के लेले कलर कोड - 1 ) रे ड झोन -
सिाभवधक रुग्ण असणारा र्ाग ,2 ) ऑरें ज झोन- रे ड आवण ग्रीन झोन मधील र्ाग, 3 ) ग्रीन झोन -
एकही रुग्ण नसणारा र्ाग.
9 ) .कोविड -19 विरुद्ध लढा देण्यासाठी शासनाने कोणते मोबाईल ॲप सरू ु के ले - आरोग्य सेतू ॲप
10 ) .महाराष्ट्रात कोरोनाचा पवहला रुग्ण कोणत्या शहरात आढळला. - पणु े
11 ) .आपल्या लोकाांना मोफत आवण कॅ शलेस विमा सरां क्षण देणारे देशातील पवहले राज्य - महाराष्ट्र
12 ) .सयां क्त
ु राष्ट्र सरु क्षा पररषदेिर (UNSE ) कोणत्या देशाची अथथायी सदथय म्हणनू झाली - र्ारत
13 ) .वहदां ी महासागर आयोगाचा(IOC ) र्ारत हा वकती नांबर चा वनरीक्षक देश ठरला - पाच नांबरचा
14 ) .जागवतक आरोग्य सांघटनेने 2020 हे िषे कशाचे िषभ म्हणनू साजरे के ले - आांतरराष्ट्रीय नसभ ि
दाईचेां िषे
15 ) .र्ारतीय हिाई दलात" फायटर पायलट " म्हणनू वनिड झालेली महाराष्ट्रातील पवहली मवहला
कोण आहे - अांतरा मेहता
16 ) .ग्रामविकास विर्ागामाफभ त राबिण्यात येत असलेल्या थमाटभ ग्राम योजनेस कोणाचे नाि देण्यात
आले. - 'आर. आर. पाटील सांदु र गाि परु थकार योजना
17 ) .डोनाल्ड रॅम्प हे र्ारताला र्ेट देणारे वकतिे अमेररकन अध्यक्ष ठरले - सातिे
18 ) .नमथते TRUMP या कायभक्रमानांतर र्ारत ि अमेररके दरम्यान कोणते तीन करारािर थिाक्षरी
करण्यात आल्या - सांरक्षण क्षेत्र, आरोग्य क्षेत्र, तेल क्षेत्र.
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
19 ) नमथते TRUMP हा कायभक्रम जगातील सिाभत मोठ्या थटेवडयमिर पार पडला त्या थटेवडयमचे नाि
काय - मोटेरा
20 ) .मबांु ई उच्च न्यायालयाचे 45 िे मख्ु य न्यायाधीश म्हणनू 2020 मध्ये कोणाची वनिड झाली -
न्यायमतू ी दीपाांकर दत्ता.
21 ) .पवु लत्झर परु थकार हा परु थकार कोणत्या क्षेत्रामध्ये कायभ करणाऱया व्यक्तींना वदला जातो -
पत्रकाररता, सावहत्य, सांगीत ि नाटक
22 ) .2020 पवु लत्झर परु थकार हा पत्रकाररता क्षेत्रातील िैवशष्ट्यपणू भ छायावचत्रण साठीचा परु थकार
कोणाला जाहीर झाला - छायावचत्रकार चन्नी आनांद, मख्ु तार खान, दार यासीन.
23 ) .2020 साठी देण्यात येणारा राजषी शाहू परु थकार कोणाला जाहीर झाला ि कोणत्या कायाभसाठी -
डॉक्टर तात्याराि लहाने, िैद्यकीय कायाभसाठी
24 ) .तात्याराि लहाने याना जाहीर झालेला राजषी शाहू परु थकार वकतव्या क्रमाांकाचा आहे - 35 व्या
25 ) .2020 मध्ये' ररचडभ डॉवक्सन 'हा परु थकार वमळणारे पवहले र्ारतीय कोण ठरले - जािेद अख्तर

Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021
Officers Online Academy (OOAcademy) For UPSC & MPSC Combine Prelims Test Series – 2021