Đề: Một dòng chảy có trường tốc độ được cho bởi x 2y 3z ux ;u y ;uz 1 t 1 t 1 t 1. Tìm các thành phần gia tốc của chuyển động. 2. Tìm các thành phần gia tốc theo biến Largăng. 3. Chứng minh đường dòng trùng với quỹ đạo. Giải: 1. Tìm các thành phần gia tốc của chuyển động. du x u x u x u x u x ax ux uy uz dt t x t z du y u y u y u y u y ay ux uy uz dt t t t t du z u z u z u z u z az ux uy uz dt t t t t Thế vào ta được: x x 1 2y 3z đss ax 0 ax 2 (0) (0) 0 (1 t ) 1 t 1 t 1 t 1 t 2y x 2y 2 3z 2y 2y ay 0 (0) đss ay (1 t ) 2 1 t 1 t 1 t 1 t (1 t ) 2 (1 t ) 2 3z x 2y 3z 3 6z 6z az 0 0 đss az (1 t ) 2 1 t 1 t 1 t 1 t (1 t ) 2 (1 t ) 2
2. Tìm các thành phần gia tốc theo biến Largăng.
du x dx ax ux dt x x(x0 , y0 , z0 ,t) (1) dt du y y y ( x 0, y 0 , z 0 , t ) (2) Þ dy Þ ay uy dt (3) dt z z(x0 , y0 , z0 , t) dz du z uz az dt dt
Với x0, y0, z0 được gọi là biến Largăng
Thế (1), (2), (3) lần lượt vào ux, uy, uz x0 2y 3z ux ,u y 0 ,uz 0 1 t 1 t 1 t du x u x u x u x u x ax ux uy uz dt t x t z du y u y u y u y u y Þ ay ux uy uz dt t t t t du z u z u z u z u z az ux uy uz dt t t t t
Thế vào ta được:
x0 x0 1 2 y0 3 z0 ax 2 0 0 0 (1 t ) 1 t 1 t 1 t 1 t 2 y0 x0 2 y0 2 3 z0 2 y0 ay 2 0 0 (1 t ) 1 t 1 t1 t 1 t (1 t ) 2 3 z0 x0 2 y0 3 z0 3 6 z0 az 2 0 0 (1 t ) 1 t 1 t 1 t 1 t (1 t ) 2
Xét thời điểm t = 0
a x 0 đss ax 0 2 y0 a y 2 y0 Þ (1 0 ) 2 đss a y 2 y0 6z0 az 6z0 (1 0 ) 2 đss a z 6 z 0 (1 t ) 3. Chứng minh đường dòng trùng với quỹ đạo. Lập phương trình đường dòng: dx dy dz dx dy dz chia tất cả cho (1+t) ux u y uz x 2y 3z 1 t 1 t 1 t Þ dx dy dz x 2y 3z Lập phương trình quỹ đạo: dx dy dz dx dy dz dx dy dz dt (4) dt dt ux u y uz x 2y 3z x 2 y 3z 1 t 1 t 1 t 1 t Để đường dòng trùng với quỹ đạo thì vận tốc u x , u y , u z phải không phụ thuộc vào thời gian t (trường hợp trạng thái dừng) thì: Þ 1 t 0 t 1 vào (4) Þ dx dy dz dt dx dy dz (5) x 2 y 3 z 1 ( t ) x 2 y 3z Vậy (4) = (5) Þ đường dòng trùng với quỹ đạo 2y ay (1 t ) 2 6z az (1 t ) 2
Ví dụ mở đầu: Cho đường tròn bán kính bằng a và 1 điểm M nằm trên đường tròn. Quỹ đạo của M khi đường tròn lăn không trượt trên 1 đường thẳng gọi là Cycloid. Lập pt Cycloid