Professional Documents
Culture Documents
Inihanda nina:
Principal Consultant
Sherwin F. Cruz
BUDGET OF WORK AP5
Quarter 4
IKAAPAT NA MARKAHAN – Mga Pagbabago sa Kolonya at Pag-usbong ng Pakikibaka ng Bayan (ika-18 dantaon hanggang 1815)
Pamantayang Pangnilalaman:Naipamamalas ang mapanuring pang-unawa sa bahaging ginampanan ng kolonyalismong Espanyol at
pangdaigdigang konstekto ng reporma sa pag-usbong ng kamalayang pambansa tungo sa pagkabuo ng Pilipinas bilang
isang nasyon.
Pamantayang Pagganap:Nakapagpapahayag ng pagmamalaki sa pagpupunyagi ng mga makabayang Pilipino sa gitna ng kolonyalismong
Espanyol at sa mahalagang papel na ginagampanan ko sa pag-usbong ng kamalayang pambansa tungo sa
pagkabuo ng Pilipinas bilang isang nasyon
Pamantayan sa
Nilalaman Blg. ng Produkto/
Pagkatuto Layunin Gawain Pagtataya
(Content) Araw Pagganap
(Learning Competencies)
A. Konteksto ng 1. Natatalakay ang mga lokal
Reporma na mga pangyayari tungo sa
pag-usbong ng pakikibaka
1. Lokal na ng bayan
pangyayari
I. Layunin
Naiisa-isa ang iba’t-ibang repormang pangkabuhayan
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
Magbalitaan tungkol sa kalagayan ng kabuhayan sa bansa.
2. Balik-aral
Ano ano ang mga patakarang pangkabuhayan ng mga unang
Pilipino?
Patakarang
Pangkabuhayan ng
mga Unang Pilipino
3. Pagganyak
Patakarang
Pangkabuhayan
Pangkat 2
Pangkat 3
Iba't-ibang
reporma/pataka
rang
pangkabuhayan
3. Paghahalaw
a. pagbubuwis/tributo
b. bandala
c. polo y servicio
d. encomienda
e. kalakalang galyon
f. Real Compania de Filipinas
g. pagbabangko
h. monopolyo ng tabako
4. Aplikasyon
a. adnneeocim f. ooooylnm
b. yooolpsviiec g. ldaaabn
c. saiparbo h. comdefilirepinaspaalniade
d. bbpaaakggon i. yonkokasnimu
e. biorttu j. aaaaakklllnnggyo
IV. Pagtataya:
a. pagbubuwis/tributo
b. barter system
c. bandala
d. polo y servicio
e. encomienda
f. pagtitinda sa bangka
g. kalakalang galyon
h. Real Compania de Filipinas
i. obra pias
j. pagdayo sa sentro ng kalakalan
k. pagbabangko
l. transportasyon at komunikasyon
m. metalurhiya
n. monopolyo ng tabako
V. Gawaing Bahay:
I. Layunin
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
Balita tungkol sa repormang pangkabuhayan sa kasalukuyang
panahon
2. Balik-aral
Ano ano ang mga patakarang pangkabuhayan noong
panahon ng mga Espanyol?
Hanapin sa palaisipan ang mga reporma/patakarang
pangkabuhayan na pinairal ng mga Espanyol.
m o n o p o l y o n g t a b a k o
a b p o l o y s e r v i c i o s p
g r p e n c o m i e n d a e t t r
s a r e r g b b n k l r e s a r o
a p a g b a b a n g k o r e g i d
s i y l u g h n d e w s a d k b u
a a l h w l i d h i k o l p t u k
k s e b i s g a y r o g r e k t t
a s g n s s a l a p i r t h u o o
s s d d r e h a c i e n d a t y t
k a l a k a l a n g g a l y o n y
3. Pagganyak
Pagpapakita ng mga larawan.
Tanong:
Ano ang nakikita nyo sa larawan?
Ano ang kaugnayan nito sa kabuhayan ng mga Pilipino?
B. Panimulang Gawain
1. Gawain
Powerpoint Presentation
Pangkatang Gawain
Pasagutan sa mga mag-aaral ang sumusunod na activity
card.
Activity Card
2. Pagsusuri
2. Pagsusuri
a. Pag-uulat ng bawat pangkat
b. Ano ano ang patakarang pangkabuhayan ng mga
Espanyol?
Ibigay ang kanilang katangian.
(Gamitin ang retrieval chart sa pagtatalakayan)
3. Paghahalaw
(Bumuo ng kaisipan batay sa retrieval chart.)
Bandala- ay isang uri ng pagbubuwis na kung saan ang mga produkto ay sapilitang
binibili ng pamahalaang Kastila sa mababang halaga..
Encomienda- isang sistema ng pamamahala ng isang Espanyol sa mga lupain at ng mga naninirahan
dito.
Sociedad Economica de Los Amigos del Pais- ito ay samahan ng mga propesyunal at mga
negosyante na hinimok ni Gobernador Jose de Basco y Vargas upang pasiglahin ang bumababang
Monopolyo ng Tabako- ang pagtatanim, pag-aani at pangangalakal ng tabako
ay nasa mahigpit na pangangalaga at kontrol ng pamahalaan – isang
pamamaraan upang matiyak at mapanatiling malaki ang salaping pumapasok
4. Aplikasyon
a. Pahulaan “Ano ito?”
Paggamit ng drill board
1. Sapilitang paggawa
2. Itinatag upang ang mga prayle ay makalikom ng
malaking halaga mula sa pagbibigay ng mga
mayayamang tao sa simbahan
3. Ang pagtatanim, pag-aani at pangangalakal ng
tabako ay nasa mahigpit na pangangalaga at kontrol
ng pamahalaan
4. Ito ay samahan ng mga propesyunal at mga
negosyante upang pasiglahin ang bumababang
ekonomiya ng Pilipinas.
5. Buwis sa pagkamamamayan ng mga Pilipino at
sumisimbolo sa pagiging alipin.
V. GAWAING BAHAY
Magbasa ng tungkol sa mabuti at di-mabuting epekto ng mga
patakarang pangkabuhayan ng mga Espanyol.
PERFORMANCE OUTPUT
Lumikha Tayo
Ang kalakalang galyon ay itinatag ng Spain sa pagitan ng Maynila at Acapulco, Mexico. Ipakita sa
pamamagitan ng pagguhit at paglikha ng collage ng galyon at ang mga produktong galing sa Mexico.
Kagamitan
papel, lapis, water color, mga larawan mula sa magasin ng mga porselana, alahas, pabango, tunay na
mga retaso ng seda
Paraan
Performance Output
Gumawa ng isang mapang pang-ekonomiya noong panahon ng mga Español. Gumamit ng mapa. Ilagay
sa gagawing mapa ang sumusunod:
Mga lalawig
Aralin 3 : Patakarang Pangkabuhayan
I. Layunin
Naihahambing / nailalarawan ang iba’t- ibang repormang
pangkabuhayan
III. Pamamaraan:
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
Tungkol sa mga pangunahing kinabubuhay ng
mga Pilipino
2. Balik – Aral - “ Fact or Bluff “
Ipasagot sa mag-aaral ang mga katanungan tungkol sa
monopolya ng tabako.Itaas ang like sign
kung ang mga pangyayari ay tungkol sa Monopolyo ng
Tabako at unlike sign kung hindi.
Pagbubuwis o Tributo
Sistemang Kasama,
Polo Y Servicio o Sapilitang Paggawa
B. Panlinang na Gawain
Ito ang batas na tinupad noong 1571. Ang pagbubuwis ay ang paglikom
ng salaping kakailanganin sa pagpapatakbo ng pamahalaan. Ginagamit
ito sa pagpapanatili ng kaligtasan ng bansa at sa pagpapatayo ng
paaralan, ospital at iba pang impraistraktura gaya ng mga tulay at daan.
Sistemang Kasama
Ang mga Pilipino naming may-ari ng mga lupain noon ay naging kasama
o nangungupahan na lamang sa kanilang lupang sakahan.
Napilitan silang gawin ito para magkaroon ng kita.
Sapilitang pinauutang ng salaping puhunan ang mga Pilipinong
nagmamay-ari ng lupa.
Kalakalang Galyon
Ang kalakalang galyon ay kilala rin sa tawag na Manila-Acapulco Trade.
Tinawag itong kalakalang galyon dahil sa sasakyang galyong ginagamit
sa pagdadala ng produkto.
Monopolyo ng Tabako
Reaksyon Paglalarawan
Mga Epekto ng Patakarang
Pangkabuhayan ng mga Espanyol
3. Paghahalaw
Gabayan ang mag-aaral sa pagbuo ng konseptong natutunan.
Ayusin ang ginulong mga titik upang mabuo ang wastong salitang binibigyang kahulugan sa
loob ng panaklong. Ang unang titik ay ibinigay na para sa iyo. Isulat ang sagot sa patlang.
IV. Pagtataya
______1. Tinutulan ng mga katutubo ang paniningil ng buwis ng mga Espanyol dahil sa
malaking halaga nito.
______2. Kailangan kumuha ng cedula personal ang mga may edad na 18 pataas bilang
tanda ng pagkakakilanlan ng mga Pilipino noong panahon ng mga Espanyol.
______3. Maganda ang lokasyon ng Maynila para sa kalakalan kaya naging sentro ito ng
kalakalan sa Asya.
______4. Umunlad ang lahat ng mga Pilipino dahil sa malaking tubong nakuha mula sa
paglahok sa kalakalang galyon.
______5. Ang mga pautang ng mga Espanyol sa mga Pilipino noon ay nilagyan ng malaking
patubo na naging dahilan ng pagkawala ng kanilang mga lupain.
______8. Kahit puro tabako ang itinatanim sa lalawigan ng Ilocos, Cagayan, at iba pang
lalawigan ay hindi nagkaroon ng kakulangan sa pagkain ang buong bansa.
______9. Magaganda ang mga patakarang ipinatupad ng hari ng Espanya para sa bansa
ngunit naging abusado lamang ang mga nagpatupad nito.
V. Kasunduan
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
2. Balik- aral
Pagpapakita ng larawan ng mga kastila.
B. PANLINANG NA GAWAIN
1. Pangganyak/Paglalahad
Pagpapakita ng larawan o maiksing video clip.
Pag-aalsa
2. Pangkatang Gawain
Pangkat I-(Lights,camera,action!)
Isa-isahin ang mga naging dahilan ng pag-aalsa.
3. Pagsusuri
Isa-isahin ang mga pag-aalsang naganap sa iba’t- ibang bahagi
ng bansa. Ipabasa ang teksto sa ibaba.
Silang (1762-63:Ilocos)
Matienza (1745-46:Bulcan, Cavite, Rizal at Laguna)
Panrelihiyon
May mga Pilipino na hindi tumanggap sa Katolisismo at
nais balikan ang katutubong relihiyon.
Bankaw (1622:Leyte)
Tamblot (1622:Bohol)
Hermano Pule (1840:Tayabas, Quezon)
pag-aalsa sa Quezon (1840-1841)
nag-alsa dahil tinanggihan siyang maging pari dahil siya ay isang Pilipino
Itinatag niya ang Confradia de San Jose (samahang panrelihiyon)
Pinatay siya ng mga Espanyol (binaril noong Nobyembre 1841 - pinugutan pa ng
ulo at isinabit sa harap ng kanilang bahay sa Quezon)
Nabuwag ang Confradia noong 1871
Jose Rizal
Personal na Dahilan
Malong (1660-61:Pangasinan)
Dagohoy (1744-1828:Bohol)
Francisco Sendrijas (tunay na pangalan)
“Dagohoy” – mula sa salitang dagon (Cebuano –
agimat) hoyhoy (Cebuano – hangin)
pinakamahabang pag-aalsa sa kasaysayan ng
Pilipinas (85 taon)
tumanggi si Padre Gaspar Morales na bigyan ng
Kristiyanong libing ang kanyang kapatid na si
Sagarino
Namatay si Dagohoy dahil sa katandaan at sakit,
ngunit ipinagpatuloy ng kanyang mga kasama ang
pag-aalsa
4. Paghahalaw
Pagbuo ng Konspeto:
5. Aplikasyon
Kung ikaw ay nabuhay sa panahon ng pananakop ng mga
Kastila, makikilahok ka ba sa mga isinagawang pag-aalsa? Bakit?
IV. PAGTATAYA
Sagutin ang mga tanong.
V. TAKDANG ARALIN
Gumupit ng limang larawan ng mga Pilipino na nag-alsa sa panahon ng
mga Kastila.
ARALIN 5: MGA DAHILAN NG PAG-AALSA SA LOOB
NG ESTADONG KOLONYAL
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
2. Balik- aral
B. Panlinang na Gawain
1. Pangganyak/Paglalahad
2. Paglalahad-Pangkatang Gawain
Pangkatin ang mga bata sa apat na pangkat. Gamit ang role
3. Pagsusuri
Dahilan o sanhi ng mga pag-aalsa:
1. Kagustuhang maging malaya sa sariling bansa
o Sa kagustuhang maging malaya ng mga Pilipino laban sa pananakop ng mga
dayuhan sila ay nagaklas dahil sa sobrang pang-aabuso sa kapangyarihan at
pagmamalupit ng mga kastila at fraile sa mga Pilipino.
o Ang halimbawa nito ay pag-aalsa nina:
Magat Salamat (1587: Tondo)
Lakandula (1574: Tondo)
o May mga katutubong nais maibalik ang kanilang katutubong relihiyon. Mayroon din
na mga Pilipino na hindi tumanggap sa mga turo ng mga paring kastila sa
pagkakaalam na ang mga ito ay nagpapakita ng mga pangaabuso at mga maling turo
at ginagamit lamang simbahan sa maling gawain upang magawa ang pansariling
hangarin. Nagawa nilang lumaban at tumutol sa mga patakarang panrelihiyon ng
mga kastila.
o Ang ating bayani na si Jose Rizal ay gumawa ng akdang “Makamisa” at “Noli Me
Tangere” na tumutuligsa sa mga prayle. Isa rin si Graciano Lopez Jaena na gumawa
ng literatura na tumutuligsa sa mga paring kastila na may halong katatawanan at
pangungutya halimbawa nito ay ang “Fray Botod” dito niya nilantad ng kabulukan
ng mga paring katoliko na kastila.
o Ang halimbawa nito ay pag-aalsa nina:
Bankaw (1622: Leyte)
Tamblot (1622: Bohol)
Hermano Pule (1840: Tayabas Quezon) - Nag-alsa si Hermano Pule dahil
tinanggihan siyang maging pari dahil siya ay isang Pilipino. Naitatag ang
Confradia de San Jose ( samahang panrelihiyon)
3. Mga personal na kadahilanan
o Ang pinakahuli ay ang personal na dahilan, may mga rebelyon na ang sanhi ay dahil
sa mga personal na karaingan. Ito ang naging rason ni Francisco Sendrijas o mas
kilala sa tawag na Francisco Dagohoy, nag-himagsik si Dagohoy nang ayaw
pumayag ng pari na si Gaspar Morales na bigyan ng kristyanong libing ang kanyang
namatay na kapatid dahil dito pinatay ni Dagohoy ang pari at hinikayat ang mga
mamamayan ng Bohol na bumangon. Ang pag-aalsang ito ay tumagal mula 1744
hanggang 1828.
4. Paghahalaw
Pagbuo ng Konspeto:
Bakit?
IV. Pagtataya:
V. Takdang Aralin:
I.Layunin
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
2. Balik- aral
Sino sino ang mga nag-alsa laban sa pananakop ng mga kastila?
B. Panlinang na Gawain
1. Pagganyak
Pangkat I-(Lights,camera,action!)
Ipakita ang naging reaksiyon ng mga Pilipino sa pananakop
ng mga kastila.
3. Pagsusuri
Isa-isahin ang mga pag-aalsang naganap sa iba’t- ibang bahagi
ng bansa. Ipabasa ang teksto sa ibaba.
Mga Dahilan ng Pag-aalsa
Lakandula (1574:Tondo)
Matapos masakop ni Legazpi ang Maynila , nakipaglaban sina Sulayman at
Lakandula, mga na nabanggit sa lungsod, dahil sa buwis na ipinataw sa kanila
ng mga Esanyol.
Silang (1762-63:Ilocos)
Habang abala ang mga Espanyol sa
pakikipagdigma sa mga Ingles, pinangunahan ni
Diego Silang ang pag – aalsa laban sa mga
Espanyol. May kinalaman ito sa relihiyon at hindi
pagkakaroon ng pantay na karapatan ng mga
Pilipino at Espanyol tulad ng hindi padre- kura ng
maka- Kristiyanong libing sa mga hindi binyagang
Pilipino. Nangyari ito sa libing ng kapatid ni Dagohoy
na namatay sa duwelo at tinanggihan ng
simbahan na bigyan ng huling sakramento.
Matienza (1745-46:Bulcan, Cavite, Rizal at Laguna)
Panrelihiyon
Bankaw (1622:Leyte)
Ang Bankaw Alsa ay isang relihiyosong pag-aalsa
laban sa Espanyol kolonyal patakaran
pinangunahan ng Bankaw o Bancao, datu ng
Limasawa, Carigara, Abuyog, Sogod (bahagi
na ngayon ng southern Leyte)
Tamblot (1622:Bohol)
Nanguna si Tamblot sa pagpapanumbalik ng
katutubong relihiyon sa Bohol. Isa siyang
katutubong pari na nagtuturo ng mga sinaunang
paniniwala mula sa mga ninuno bago pa man
lumaganap ang Katolisismo sa kapuluan. Bunga
nito, isang ekspidisyon mula sa Cebu ang
ipinadala ng mga Espanyol sa Bohol upang pigilin
si Tamblot sa kanyang pangangaral. Agustin
de Legazpi
Jose Rizal
Ang ating bayani na si Jose Rizal ay gumawa
ng akdang “Makamisa” at “Noli Me Tangere” na
tumutuligsa sa mga prayle.
Isa rin si Graciano Lopez Jaena na gumawa
ng literatura na tumutuligsa sa mga paring kastila
na may halong katatawanan at pangungutya
halimbawa nito ay ang “Fray Botod” dito niya
nilantad ng kabulukan ng mga paring katoliko
na kastila.
Personal na Dahilan
4. Paghahalaw
5. Aplikasyon
Kung ikaw ay nabuhay sa panahon ng pananakop ng mga
Kastila, makikilahok ka ba sa mga isinagawang pag-aalsa? Ano-
ano ang iyong gagawin upang kayo ay magtagumpay?
IV. Pagtataya:
Sagutin ang mga tanong.
Ang mga dahilan ng hindi pagtatagumpay ng mga naunang pag-aalsa ay
ang mga sumusunod maliban sa:
A. Kulang as armas at sandata ang mga Pilipino
B. Hindi pa nagkakaisa ang mga Pilipino
C. Walang karanasan ang mga Pilipino sa pakikihamok
D. Watak-watak ang mga ginawang pag-aalsa
Ang mga dahilan ng hindi pagtatagumpay ng mga naunang pag-aalsa ay
ang mga sumusunod maliban sa:
A. Kulang as armas at sandata ang mga Pilipino
B. Hindi pa nagkakaisa ang mga Pilipino
C. Walang karanasan ang mga Pilipino sa pakikihamok
D. Watak-watak ang mga ginawang pag-aalsa
Ang mga dahilan ng hindi pagtatagumpay ng mga naunang pag-aalsa ay
ang mga sumusunod maliban sa:
A. Kulang as armas at sandata ang mga Pilipino
B. Hindi pa nagkakaisa ang mga Pilipino
C. Walang karanasan ang mga Pilipino sa pakikihamok
D. Watak-watak ang mga ginawang pag-aalsa
Piliin kung alin ang hindi tama sa mga sumusunod na pangungusap.
A. Ninais ni Dr. Jose Rizal na magkaisa ang mga Pilipino.
B. Ninais ni Dr. Jose Rizal na maging isang opisyal sa pamahalaang
Kastila.
C. Ninais ni Dr. Jose Rizal na baguhin ang pamamalakad ng mga prayle.
D. Ninais ni Dr. Jose Rizal na bumalik sa Pilipinas upang tumulong sa
mga kapwa Pilipino.
1. Paano ipinakita na hindi pabor ang mga Pilipino sa pananakop ng
mga kastila?
2. Ano ang kahulugan ng salitang pag-aalsa?
3. Sino ang may pinakamahabang pag-aalsa?
4. Nagtagumpay ba ang mga pag-aalsa?
5. Bakit nabigo ang mga nag-alsa?
V. Takdang Aralin
Gumupit ng limang larawan ng mga Pilipino na nag-alsa sa panahon
ng mga Kastila.
IV. Layunin
1.2.4 Naihahambing ang mga pag-aalsang naganap sa bansa.
V. Paksang Aralin
VI. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
Tungkol sa ibat ibang pangyayari sa loob nga bansa
B. Panlinang na Gawain
https://www.youtube.com/watch?v=rW86iy3JyGka.
Ipapanood ang video na nagpapakita kung sino sino ang mga utak ng pag-
aalsa noong panahon ng Espanyol.
b. Magsagawa ng malayang talakayan gamit ang
Panrelihiyon
• May mga Pilipino na hindi tumanggap sa Katolisismo at nais balikan ang
katutubong relihiyon.
• Bankaw (1622:Leyte)
• Tamblot (1622:Bohol)
• Hermano Pule (1840:Tayabas, Quezon)
Personal na Dahilan
• May mga pag-aalsang naganap na ang dahilan ay ang mga personal na
karaingan.
• Malong (1660-61:Pangasinan)
• Dagohoy (1744-1828:Bohol)
Bunga ng Pag-aalsa
• Maraming mga Pilipino ang nasawi sa pakikipaglaban.
• Namulat ang maraming Pilipino sa mga pang-aabuso at pagmamalupit
ng mga Kastila.
• Naging dahilan ang mga pag-aalsa upang umusbong ang diwang
Nasyonalismo sa mga Pilipino.
http://www.slideshare.net/sirarnelPHhistory/q2-lesson-9-pagaalsa-ng-mga-
pilipino-laban-sa-espanya?from_action=save
3. Paghahalaw
Gabayan ang mag-aaral sa pagbuo ng konseptong
natutunan.
IV. Pagtataya
______6. May mga pag-aalsang naganap na ang dahilan ay ang mga personal na
karaingan.
V. Kasunduan
I. Layunin
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain;
1. Balitaan
Magbalitaan tungkol sa napapanahong isyu sa
bansa.
2. Balik-aral:
a. Ano ang kaisipang La Ilustracion?
b. Ano ano ang tatlong pangkat na bumubuo ng kaisipang La
Ilustracion?
3. Pagganyak
Ano ang epekto sa inyo ng mga nababasa sa
pahayagan o napapanood sa telebisyon tungkol
sa balita sa pamahalaan/ mga pagrerebelyon ng
mga tao?
B. Panlinang na Gawain:
1. Gawain
(Pangkatin ang mga mag-aaral sa 4 na pangkat
at hayaang basahin ang teksto tungkol sa Epekto
ng Kaisipang La Ilustracion sa pag-usbong ng
pakikibaka ng bayan)
- -
Epekto ng
Kaisipang
La
Ilustracion
-
Pangkat 3 Pakikipanayam
Sa pamamagitan ng pakikipanayam,
bumuo ng kaisipan ukol sa naging epekto
ng La illustracion sa pag usbong ng
pakikibaka ng bayan.
2.Analisis
3.Paghahalaw
4.Paglalapat:
IV. Pagtataya:
Bumuo ng kaisipan sa isang talata na may 6 hanggang 8 pangungusap
na tumatalakay sa naging epekto ng kaisipang la Ilustracion sa pag-usbong ng
pakikibaka ng bayan.
RUBRICS
V. Takdang Aralin:
Kalakip na babasahin:
May mga kaisipang liberal mula sa Europa at Amerika ang nakarating sa ating
bansa ng buksan ng Espanya ang Pilipinas sa pandaigdigang pangangalakal. Ang mga
malayang kaisipan ng makabagong daigdig na nakasulat sa mga aklat at mga pahayagan
ay nadala ng mga mangangalakal sa Pilipinas. Lumaganap ang impluwensiyang “La
Illustracion “(enlightenment ) o pagkamulat . Namulat ang mga tao sa kanilang karapatan.
Namulat sila na may karapatan ang lahat ng taong isinilang na dapat maging Malaya. May
karapatan silang mabuhay at karapatang magkaroon ng ari-arian. May karapatan silang
makapamili ng pilosopiya at relihiyon. Umunlad ang bagong pilosopiyang pagkapantay-
pantay at kalayaan. Nanghina ang Katolisismo dahil sa pag-unlad ng Protestantismo.
Naging mapanuri ang mga tao at humingi ng pagbabago sa sistema ng kanilang
pamahalaan. Maraming bansa ang nagbigay ng kalayaang makapili ng relihiyon sa kanilang
mga mamamayan. May mga Pilipinong nakapag-aral.
I. Layunin
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain:
1. Balitaan
Napapanahong balita tungkol sa mga nagaganap na
rally ng mga mag-aral o manggagawa.
2. Balik-Aral
Itanong: 1. Ano ang La Ilustacion?
2.Ano ang naging epekto ng La Illustracion
sa pag-usbong ng pakikibaka ng mga
Pilipino?
3. Paghahawan ng Balakid:
Ipabuo ang jumbled letters sa loob ng kahon na sagot
sa katanungan.
a. Ano ang ibang katawagan sa pag-aalsa o pakikipaglaban?
N O Y L E B E R
OM S I L A Y N O L O K
4. Pagganyak:
Pagpapakita ng larawan ng mga mag-aaral/
manggagawa na nagrarally.
1. Gawain
(Maaaring gumamit ng Powerpoint presentation)
Panoorin ang kuwento tungkol sa mga sanhi at naging
bunga ng mga rebelyon ng mga Pilipino.
Pangkatin ang klase sa 4 na pangkat. Ibigay ang mga
activity cards. Bigyan ng 5 minuto para tapusin ang
gawain.
2. Pagsusuri (Analysis)
Pag-uulat ng bawat pangkat
a. Maaring bigyang halaga ng guro ang mga ginawa ng mga mag-
aaral sa pangkatang gawain tulad ng paraan ng pagkuha ng
impormasyon, pakikiisa ng bawat kasapi ng pangkat, at pag-
uulat.
b. Itanong
1. Sino-sino ang mga Pilipino na nag-alsa/
nagrebelyon sa mga Espanyol? 2. Ano
ang sanhi ng pakikipaglaban ni
Lakandula? Magalat? Francisco Maniago? Andres
Malong? Pedro Mateo? Diego at Gabriela Silang?
Francisco Dagohoy? Tamblot? Bankaw? Apolinario Dela
Cruz?
3.Ano ang naging bunga ng kanilang rebelyon
sa kolonyalismo?
3. Paghahalaw ( Abstraction)
4. Aplikasyon ( Application)
IV. Pagtataya:
Basahin ang bawat kalagayan. Iugnay ang sanhi ng rebelyon ng
mga Pilipino sa hanay A sa naging bunga sa Hanay B.
A B
____ 1. Pinamunuan ni Dagohoy ang A. pataksil siyang pinatay
pag-aalsa ng tanggihan ng kura ni Miguel Vicos isang
na bigyan ng Kristiyanong libing mestisong Español na
ang kanyang kapatid na yumao inupahan ng arsobispo
subalit siya ay _____________. ng Vigan
____2. Nagrebelyon si Diego Silang laban B. Hindi siya nagapi ng
sa Espanyol dahil ikinulong siya ng mga Espanyol at ang
magpetisyon siya na alisin ang pakikipag laban niya ay
pagpapataw ng buwis sa mga tumagal ng 85 taon
Pilipino ngunit siya ay _________.
____3. Pinamunuan ni Pedro Mateo ang C. natalo ang kaniyang
pag-aalsa ng ipagbawal ng pag-aalsa sa San
Español ang paggawa ng basi. Ildefonso, Ilocos Sur
____4. Namuno sa pag-aalsa si Francisco D. Nadakip siya at binitay
Maniagosa Pampanga sanhi ng sa bayan ng Tayabas.
sistemang polo at bandala ngunit E. Binigyan ng malaking
___________________ halaga ng mga Espanyol
____5. Hindi pantay na pagtingin o bilang kabayaran sa
diskriminasyo ng mga paring Espaňol kanyang paglilingkod at
sa mga paring katutubo ang sanhi pinatawad sa ginawang
ng rebelyon ni Apolinario dela Cruz, pagrerebelde
bunga nito __________. F. Nahuli sa bayan ng
Binalotogan ng mga
Espanyol at pinatay
V. Takdang-Aralin:
Nabigo ang lahat ng rebelyon ng mga Pilipino laban sa mga Español. Ano ang
reaksiyon mo tungkol dito? Isulat ang inyong sagot sa kwaderno.
KALAKIP NA BABASAHIN
MGA PAGAALSA
Ang polo rin ang dahilan ng pag-aalsa ng pangkat ni Sumuroy sa Samar noong
1649-1650. Lumaganap ito hanggang Cebu, Masbate, Albay, hilagang Mindanao at
Zamboanga.
Nabigo ang mga nag-aalsang Pilipino dahil sa wala silang pagkakaisa. Hindi sila
lumaban bilang isang pwersa o bansa. Kulang sila sa kasanayan sa pakikipaglaban
at sa mahuhusay na pinuno.
Nagalit ang mga Pilipino ng ipagbawal ng mga Español ang paggawa ng basi.
Ito ay alak ng mga Ilokano. Ikinagalit nila ang patakaran ng pamahalaan na
protektahan ang monopoly ng alak kaya’t nagrebelde sila. Pinamunuan ni Pedro
Mateo ang pag-aalsa noong Setyembre 16, 1807. Naging matagumpay ang unang
pagtutunggali ng mga mamamayan. Natalo nila ang mga Espanyol sa bayan ng
Badoc, Ilocos Norte. Tinangka nilang lusubin ang Vigan subalit isang malakas na
hukbong Espanyol na pinamumunuan ng alkalde mayor ng Ilocos ang sumalubong sa
kanila sa San Ildefonso, Ilocos Sur noong Setyembre 24. Natalo ang pag-aalsa laban
sa monopolyo ng basi.
Sanggunian: Pilipinas; Bansang Malaya nina Estelita B. Capina at Gloria R.
Barrientos, p. 90 - 93 c.2000
Kayamanan ninaEleanor D. Antonio et al. pp.238-241
ARALIN 17: REAKSYON NG MGA PILIPINO SA KOLONYALISMO
I. Layunin
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain:
1. Balitaan:
Mahahalagang kaganapan sa loob ng bansa
2. Balik-aral:
a. Sino sino ang mga Pilipinong nagrebelyon laban s
kolonisasyon ng mga Español?
b. Ano ano ang sanhi ng kanilang rebelyon?
c. Ano ano ang naging bunga ng mga rebelyon?
3. Pagganyak:
Magpakita ng larawan ang guro ng di makatarungang
pang aapi sa isang kasambahay .
Itanong: Ano ang isinasaad sa larawan?
Bakit kaya nangyayari ito?
B. Panlinang na Gawain;
1. Gawain
Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Bigyan ng Task card
ang bawat pangkat. Magbigay ng limang minuto para sa
pangkatang Gawain.
Pangkat 1
Semantic web gamit ang STAR
Pangkat 2
Panel discussion
Itanong:
a. Ano ano ang reaksyon ng mga Pilipino sa
Kolonyalismo at pagmamalabis ng mga
Español sa pamamahala
Pangkat 3
I-RAP MO REAKSYON KO
Lumikha ng RAP na naglalaman ng reaksyon ng
mga Pilipino sa kolonyalismo at pag usbong ng
nasyonalismo at pagiging makabansa ng mga Pilipino.
Pangkat 4
Pag-aaral sa Sanaysay/kwento
Sagutin ang mga tanong
Ano ano ang mga naging reaksiyon ng mga Pilipino sa:
a. Pamamahala ng mga Español
b. Pagtanggi ng mga Paring Español na makabilang sa kanila ang
mga paring Pilipino
c. Pamamahala ng mga Paring Español
2. Pagsusuri (analysis)
Pag-uulat ng bawat pangkat
Gabayan ng guro ang mga mag-aaral upang maging
mapanuri sa mga paraan ng pag uulat ng mga mag aaral
at ng mga sagot sa mga katanungan.
Itanong:
a. Paano isinagawa ng bawat pangkat ang pag uulat,
magbigay ng inyong reaksiyon?
b. Ano ang reaksiyon ng mga Pilipino sa pamamahala ng
mga Español?
c. Paano hinarap ng mga Pilipino ang pagpapalaganap sa
relihiyong Kristiyanismo ng mga Español?
d. Ano ano ang mga reaksiyon ng mga Pilipino sa
Kolonyalismo?
3. Paghahalaw
4. Aplikasyon:
IV. Pagtataya:
RUBRICS
V. Takdang aralin
Sumulat ng talata tungkol sa sumusunod na tanong;
Ano ang magiging reaksiyon mo kung isa ka sa mga Pilipino sa panahon ng
kolonisasyon ng mga Español?
Noong hindi na makatiis ang mga tao, nag-alsa sila. Nag-alsa ang mga taga-Visayas
laban sa polo noong 1649. Sa pangunguna ni Sumuroy, nagreklamo sila laban sa
pagpapadala ng mga polistang Bisaya sa mga barko sa Cavite. Kumalat ang pag-aalsang
ito sa buong Visayas, sa Bicol at pulo ng Camiguin sa hilagang Mindanao. Maraming paring
Heswita at Español ang nasawi.
Noong 1660, nag-aklas din ang mga taga Pampanga laban sa polo. Hindi
nakatatanggap ng sweldo ang mga polista. Bago lumala ang sitwasyon, nakipagkasundo
ang mga pinunong Español sa mga Pilipino.
Samantala maraming Pilipino ang naghirap dahil sa kalakalang galyon. Pinilit silang
magparami ng mga produktong panluwas at magbili ng mga ito sa mababang presyo upang
mapanatili ng mga pinuno ang kita nila sa kalakalan.
O TA N A T L U S
4. Pagganyak
Pagpapakita ng larawan ng mga Muslim
1. Sino ang mga nasa larawan?
2. Sila ba ay mga Pilipino?
3. Saang bahagi ng Pilipinas sila naninirahan?
B. Panlinang na Gawain
1.Gawain:
Sharif ul-
Sulu tarsila
hashim
Muhammad Sharif
Raja Baginda
Kabungsuwan
Pangkat 2
Gamit ang graphic organizer, ilarawan ang
sultanato,katutubong Muslim at ang
katangian nito
Sagutin ang mga tanong:
a. Ano ang sultanato?
b. Sino ang namumuno dito?
c. Sino ang tinutukoy na mga katutubong
Muslim?
d. Saan sila matatagpuan?
e. Ano ang katangian ng Katutubong Muslim
na naging dahilan upang mapanatili ang
kanilang kalayaan?
Katutubong
Muslim
2.Pagsusuri (Analysis)
Pag-uulat ng bawat pangkat
(Suriin ng mga mag-aaral sa patnubay ng guro ang
isinagawang pag-uulat ng bawat pangkat. Unahin
ang magagandang puntos at sundan ng mga dapat
iimprove.)
Itanong;
a.Ano ang Sultanato?
b. Sino ang nagpasimula ng sultanato?
c.Saan lumaganap ang sultanato? Paano?
d. Ano-ano ang katangian ng sultanato?
e.Paano napanatili ng mga Muslim ang kanilang kalayaan?
3.Paghahalaw (Abstraction)
4.Aplikasyon:
IV.Pagtataya
Basahin ang bawat kalagayan. Piliin sa loob ng kahon ang tinutukoy sa bawat
bilang. Isulat ang sagot sa patlang
Mindanao Koran
V. Takdang Aralin:
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
Balita sa loob ng bansa partikular sa Mindanao
2. Balik-aral
a. Ano ang sultanato?
b. Ano ang katangian ng sultanato na nagpanatili ng
kalayaan nito?
c. Sino ang tinutukou na Muslim?
3. Pagganyak
Pagpapakita ng larawan ng simbahan, mosque.
Ano ang relihiyon at paniniwala ng sumasamba dito?
Ano ang inyong pinaniniwalaan?
B.Panlinang na Gawain:
1. Gawain
Pangkatin ang mga mag-aaral sa 4 na pangkat.
Bigyan ng activity card at 5 minuto para sa
gawain
Pananaw
Pangkat 4
Isulat sa table ang mga paniniwala at pananaw
ng mga Muslim at suriin kung paano nila
napanatili ang kalayaan.
PANINIWALA PANANAW
2. Pagsusuri
3. Paghahalaw
4. Aplikasyon
IV. Pagtataya:
Basahin ang bawat pangungusap. Lagyan ng tsek(/) ang
patlang kung nagsasaad ng paniniwala ng mga Muslim at
ekis (x) kung hindi.
_______ 1. Ang pakikiisa ng mga Muslim sa mga Espanyol at isa sa
kanilang paniniwala.
________2. Pagbibigay ng makakayanan sa mga nangangailangan.
________3. Pinaniniwalaan nilang ang mga lupang minana nila sa
kanilang mga magulang ay kanilang pag aari.
________4. Pagsunod sa kagustuhan ng mga Español na sakupin at
pamahalaan sila.
________5. Ipaglaban ang kanilang kalayaan laban sa mga
dayuhan hanggang sa kanilang kamatayan.
V. Takdang-aralan:
Magsaliksik ng mga ginagawang partisipasyon ng mga Muslim sa
pagpapanatili ng kalayaan ng ating bansa sa kasalukuyan.
Kalakip na babasahin.
Sultan Kudarat
Raja Lakandula
II. Nilalaman
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1.Balitaan
May kaugnayan sa mga Kababaihan sa lipunan
2. Balik-aral
Paano napanatili ng mga katutubong Muslim ang
kanilang kalayaan?
3.Pagganyak:
Pagpapakita ng mga larawan ng mga kababaihang kasapi sa
Katipunan
Gregoria de Jesus
Josefa Rizal
B.Panlinang na Gawain
1. Gawain
2. Analisis
Pag-uulat ng bawat pangkat.
Itanong:
a. Sino sino ang mga kababaihan na nakiisa sa pakikibaka ng
bayan?
b. Ano ang naging partisipasyon nila sa pakikibaka
ng bayan?
c. Ano ang naging partisipasyon ng mga katutubo sa pakikibaka
ng bayan?
3. Paghahalaw
4. Aplikasyon
Sa panahon ngayon, paano nakikilahok ang
mga kababaihan tungkol sa mga usapin sa ating
pamahalaan?
Ang mga katutubo paano sila nakikiisa sa mga
Pakikipaglaban para sa bayan?
IV.Pagtataya:
V.Takdang Aralin
III. Pamamaraan
A.Panimulang Gawain
1. Balitaan
Mga kaganapan sa loob ng bansa
2. Balik-aral
Ano ang partisipasyon ng mga katutubo sa
pakikibaka para sa bayan?
3. Pagganyak
Awit: Bayan Ko
Talakayin ang nilalaman ng awit
B.Panlinang na Gawain
1.Gawain
(Maaring gumamit ng Powerpoint Presentation
o isulat sa manila paper or strips of cartolina at mapa
ng Pilipinas)
Partisipasyon ng iba’t ibang rehiyon at sektor
Pangkatin ang mga mag-aral sa 4 na pangkat
bigyan ng 10 minuto para tapusin ang gawain.
Pangkat 3 Mapping
2.Pagsusuri
Itanong:
1. Ano ang naging partisipasyon ng mga taga
Rehiyon IV / Luzon sa pakikibaka ng bayan?
2.Paano ipinakita ng mga Pilipino mula sa Visayan
Region ang pakikiisa sa pakikibaka ng bayan
laban sa Espanyol?
3.Paghahalaw
4.Aplikasyon
IV. Pagtataya
I. Layunin
V.1 Natatalakay ang Kalakalang Galyon at ang naging epekto
nito sa bansa
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
Magbalita ng may kaugnayan sa kalakalan sa loob at
labas ng bansa.
2. Pagganyak
Pagpapakita ng larawan ng galyon
Itanong:
a. Ano ang nasa larawan?
b.Saan ginagamit ang sasakyang ito?
B. Panlinang na Gawain
1. Gawain
Pangkatin ang mga mag-aaral sa 4 na pangkat. Bigyan
ng activity card at bigyan ng 5 minuto upang tapusin
ang gawain.
-
mabuting
epekto
Kalakalang --
Galyon
di mabuting
-
epekto
3.Paghahalaw
4.Paglalapat
IV. Pagtataya
Mabuting epekto
3._______________________________________
4._______________________________________
Di mabuting epekto
5.______________________________________
6.__________________________________
V. Takdang Aralin
I. Layunin:
5.2 Nasusuri ang epekto ng kalakalang galyon.
I. Paksang Aralin
A. Paksa: Epekto ng kalakalang Galyon
B. Sanggunian: Daloy ng Kasaysayan at Pamahalaang Pilipino I
KalakalangGalyon http. Wikipedia( K-12 )
AP5PKPQ1-5.2
Lessons.ph/studyaids/allsschools/Grade 5
C. Kagamitan: manila paper , timeline, discussion web, larawan ng
galyon, mapa ng Pilipinas/Maynila, K – W – L chart,
concept map
III. Pamamaraan:
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
Magbalitaan tungkol sa kalakalan sa ating bansa at karatig
bansa
1. Balik-aral
Panuto: Piliin sa panaklong ang wastong sagot upang
mabuo ang kaalaman.
Ang Kalakalang Manila at Acapulco ay nagbigay daan ng
(pagpapalitan ng kulturang Kanluranin, at Silangan,
pagpapasigla ng agrikultura sa ating bansa).
Dahil sa kalakalang galyon ay (bumagal ang takbo, umangat)
ang ekonomiya ng ating bansa.
Ang kinikita ng galyon ay (naging tiyak na napagkukunan ng
pondo ng pamahalaan at simbahan, pansariling kita ng mga
opisyal ng pamahalaan).
Nagkaroon ng (kakapusan, kasaganahan) sa pagkain ang
mga mamamayan dahil sa kalakalang galyon.
Ang kalakalang namagitan sa Maynila at Acapulco ang
naging daan upang makarating sa bansa ang mga (bagong
makinarya, matitibay na kahoy) na kailangan sa ating bansa
2. Pagganyak:
B. Panlinang na Gawain
1. Gawain:
Ipakita ang mapa ng Maynila. Ipahanap ang kinalalagyan ng
Maynila. Ituro ang daungan nito.
Magpakita ng larawan ng galyon. Magbigay ng ilang
pangungusap tungkol dito
Iugnay ang mga ito sa paksang aralin.
Gamit ang K-W-L chart. Bigyan ng pagkakataon ang mga bata
na Makabuo ng kaisipan upang mapalawig ang pagtuklas sa
kahalagahan ng araling tinatalakay.
Direksyon: Sagutan ang unang hanay(Kung Ano Alam)
at ang ikalawang hanay (Kung ano ang
gustong mapag – aralan) at sasagutan ang
ikatlonghanay ( Kung ano ang natutunan)
pagkatapos pag –aralan ang aralin
matiyak ang pagkatuto.
Paksa: Epekto Ng Pakikipag kalakalang Galyon Sa Pamumuhay Ng
Mga Pilipino.
2. Pagsusuri:
Ano ano ang mga epekto ng kalakalang galyon?
1. Paghahalaw
2. Paglalapat
ISYU
I. Pagtataya
Isulat ang M sa patlang kung ang isinasaad ng pangungusap ay mabuting
epekto at DM kung hindi mabuting epekto.
_______1. Umunlad ang Maynila dahil naging sentro ito ng
kalakalan.
_______2. Kontrolado ng Tsina ang retail trade o tingi.
_______3. Nadagdagan ang kita ng pamahalaan na ipinantustos
sa pagapapanatili ng Katolisismo sa bansa at
pamamahala ng Pamahalaang Espanyol.
_______4. Maraming Pilipino ang ginawa nilang alipin upang
gumawa ng barko.
_______5. Nakilala ang Pilipino sa kalakalang pandaigdig na
nagbigay daan sa mga dayuhan na namuhunan sa
bansa.
_______6. Hindi napaunlad ang agrikultura at industriya.
_______7. Naibahagi sa ating kultura ang kulturang Mexican. Isa na
rito ang Birhen Antipolo na nagsisilbing patron ng
manlalayag at Black Nazarene.
_______8. Ang pagbabago ay nakatuon sa kalunsuran at tuluyang
napabayaan ang kanayunan at lalawigan.
_______9. Nakilala ang mga Pilipino sa pagiging mahusay at
malikhain sa paggawa ng barko at magagandang
produkto.
______10. Tanging ang mga matataas na pinuno ng pamahalaan
at ilang kastila ang siyang nakipagkalakalan at
yumaman sa kalakalang ito.
i. Takdang Gawain
Sumulat ng isang sanaysay o essay naipinakikita ang mabuting epekto ng
kalakalang galyon sa kasalukuyang pamumuhay ng mga Pilipino.
Aralin 24: Epekto ng Naunang Pag-aalsa laban sa
Kolonyalismong Espanyol
I. Layunin:
Naibibigay ang mga epekto ng naunang pag-aalsa laban sa
Kolonyalismong Espanyol.
II. PaksangAralin:
A. Paksa: Epekto ng naunang Pag-aalsa Laban sa
Kolonyalismong Espanyol
B. Sanggunian: AP5PKP-IV.A6.6.2
C. Kagamitan: larawan at tsart , video clip presentation, dlp
D. Pagpapahalaga: Pagiging makabansa
III. Pamamaraan:
. A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
Ano ang karaniwang hinaing ng mga mamamayan sa
gobyerno?
Ano ang kanilang pinoprotesta?
2. Balik-aral
Magbigay ng konsepto o mga kaalamang natutunan sa nakaraang mga
aralin.
Hagis Bola-Salo! Gumamit ng bola.Ihagis ang bola sa unang batang
sasagot. pagkatapos siya naman ang maghahagis nito at ang batang
makakasalo ang siya namang susunod na sasagot.
3. Pagganyak
Ipaawit Bayan Ko
Itanong sa mga mag-aaral kung gaano kahalaga sa kanila ang
kalayaang tinatamasa ng Pilipinas sa kasalukuyan.
B. Panlinang na gawain
1. Pangkatang Gawain
Pangkatin ang mga bata sa apat.
2. Pagsusuri
Itanong sa mga bata kung ano ang masasabi nila sa pamahalaang
Espanyol?
* Pag-usapan ang mga naunang pag-aalsa ng mga Pilipino
noong 18 daantaon hanggang 1815.
- bunga ng pag-aalsa
- dahilan ng pagkabigo ng pag-aalsa
Iugnay ito sa paksang –aralin
Ipabuo ang suliranin
-Anu-ano ang mga epekto ng naunang mga pag-aalsa laban
sa mga Espanyol?
Mabuti Di-Mabuti
3.
Paghahalaw:
4. Paglalapat:
Bilang isang mag-aaral, ano ang epekto sa inyo ng ginawang pag-
aalsa ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol?
IV. Pagtataya
Basahin ang bawat pangungusap. Isulat ang / kung epekto ng mga pag-aalsa ang
isinasaad ng pangungusap at X kung hindi.
V. TakdangAralin:
Sa sariling pangungusap, paano mapapahalagahan ang mga ginawang pag-
aalsa ng mga bayaning Pilipino upang makamit ang kalayaan.
Aralin 25: PAGPAPAHALAGA SA MGA NAUNANG PAG-AALSA
LABAN SA KOLONYALISMONG ESPANYOL
A. Layunin:
7.1 Napahahalagahan ang naunang mga pag-aalsa laban sa kolonyalismong
Espanyol
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
Tungkol sa mga pangunahing balita sa bansa na may kaugnayan sa
ilang mga grupong nagrarally.
Anong grupo ang nagra-rally? Bakit sila nagra-rally?
2. Balik-aral
Ano ang pag-aalsa?
Ano ang epekto ng naunang pag-aalsa sa mga Pilipino?
Panuto: Basahin at isulat sa patlang ang ME kung anong
isinasaad ng pangungusap ay mabuting epekto
at DE kung hindi naging mabuting epekto.
___ 1.Umunlad ang Maynila dahil ito ay naging sentro
ng kalakalan.
____2. Kontralado ng Tsina ang Retail Trade o tingi.
____3. Naragdagan ang kita ng pamahalaan sa
ipinangtubos sa Katolismo ng bansa
4. Ang mga Pilipino ay ginawa nilang alipin upang
gumawa ng ilang kapitang pandagat.
5. Nakikilala ay mga Pilipino sa larangan ng
Pandaigdigang kalakalan.
3. Pagganyak
Pagpapakita ng larawan o kasangkapang ginamit ng sinaunang mga
Pilipino sa pakikipaglaban sa mga kolonyalismong Espanyol.
A. Panlinang na Gawain
1. Gawain
A. Pagpapakita ng video clip na may kinalaman sa mga
naunang pag-aaklas ng mga Pilipino.
B. Maglalahad ang storyador ng kahalagahan tungkol sa
naunang pag-aalsa, at mga mahahalagang naganap.
Gamit ang activity card:
Batay sa Video Clips/Istoryador na inyong natunghayan. Bawat
pangkat ay magbibigay ng ilang mahahalagang kadahilanan ng pag-
aalsa ng mga Pilipino.
2. Pagsusuri
Itanong:
a. Paano ipinahayag ng mga Pilipino ang kanilang dampadamin sa
pamamahala ng mga Espanyol?
b. Bakit ibig nilang maibalik ang kalayaang para sa mga Pilipino?
c. Anu-ano ang naunang pagpapahirap ng mga Espanyol?
d. Sino sino ang mga Pilipino na nakipaglaban upang maibalik ang
kalayaan na nawala sa kanila?
3.Paghahalaw
4.Aplikasyon
Pangkat II Dula-dulaan
Bayan Ko
I. Pagtataya
Basahin ang bawat pangungusap. Iguhit ang masayang mukha kung ang
pangungusap ay nagpapakita ng pagpapahalaga sa unang pag-aalsa laban sa
kolonyalismong Espanyol, at malungkot na mukha kung hindi.
1. Pagmamahal sa bayan na dahilan sa paglaban para sa kalayaan.
2. Pakikipagsabwatan sa mga Espanyol.
3. Pakikipagkaisa sa mga Pilipino.
4. Naging bukas ang isipan ng bawat Pilipino sa iba’t ibang larangan bilang
pagpapahalaga para sa pagkakamit ng kalayaan.
5. Ang pagpapahalaga sa Relihiyong kinabibilangan.
V. Takdang Aralin
Sagutan:
Kung ikaw ay isa sa mga naunang Pilipino, paano mo
mapapahalagahan ang pag-aalsa laban sa Espanyol?
Aralin 26: PAGBIBIGAY KATUWIRAN SA MGA NAGING EPEKTO NG
MGA UNANG PAG-AALSA NG MGA MAKABAYANG
PILIPINO SA PAGKAKAMIT NG KALAYAAN SA
TINATAMASA NG MGA MAMAMAYAN SA
KASALUKUYANG PANAHON
I. Layunin:
7.2 Nakapagbibigay katuwiran sa mga naging epekto ng mga
unang pag-aalsa ng mga makabayang Pilipino sa pagkakamit
ng kalayaan sa tinatamasa ng mga mamamayan sa
kasalukuyang panahon.
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
Pagbabalita ng tungkol sa kasalukuyang pangyayari sa bansa.
2. Balik-aral
Ano ang Pag-aalsa? Ano ang kahalagahan sa mga
unang Pilipino ang pag-aalsa na kanilang ginagawa?
Bakit?
3. Pagganyak
Pagpapakita ng larawan ng mga Pilipinong nag-alsa.
Anu-ano ang mahahalagang ipinaglaban ng mga Pilipino?
Tama ba ang kanilang ginawa? Bakit?
B. Panlinang na Gawain
1. Gawain
A. Pagpapakita ang video clip kaugnay sa
pag-aalsa ng mga Pilipino laban sa Espanyol.
Isaisahing ilarawan ito.
B.Maglalahad ang storyador ng kahalagahan tungkol
sa naunang pag-aalsa, at mga mahahalagang
naganap.
2. Pagsusuri
Paano ipinakita ng mga Pilipino ang pagpapahalaga sa mga
naunang pag-aalsa?
Nagising ba ang isipan nila sa pagpapahirap ng mga
Kolonyalismong Espanyol?
Tama ba ang ginawa nila?
Bakit?
Ano ang naging epekto sa mga Pilipino noon? At ngayon?
Bakit? Paano mo nasabing makabuluhan ito para sa mga
Pilipino?
3.Paglalahat
3. Aplikasyon/Paglalapat
I. Pagtataya
Basahin ang bawat pangungusap. Isulat sa patlang ang titik M kung naging
makabuluhan sa mga Pilipino ang pag-aalsa at HM kung hindi ito niyang
makabuluhan kaugnay sa tinamasang kalayaan ng mga Pilipino.
V. Takdang Aralin
Sagutan:
Ano ang naging epekto sa inyo/pamilya ng naunang pag-aalsa ng mga
makabayang Pilipino? Bakit? Paano? (Magpatulong sa mga nakakatandang
kasapi ng pamilya at palagdaan sa magulang)
Naging Epekto ng
naunang pag-aalsa
ng mga makabayang
Pilipino sa inyong
pamilya.
Aralin 27: KAHALAGAHAN NG PAGGANAP NG SARILING TUNGKULIN
SA PAGSULONG NG KAMALAYANG PAMBANSA TUNGO SA
PAGKABUO NG PILIPINAS BILANG NASYON
I. Layunin:
Nakapagbibigay ng saloobin sa kahalagahan ng pagganap ng sariling tungkulin
sa pagsulong ng kamalayang pambansa tungo sa pagkabuo ng Pilipinas bilang
isang nasyon.
II. PaksangAralin:
A. Paksa: Pagganap ng sariling tungkulin sa pagsulong ng
kamalayang pambansa tungo sa pagkabuo ng
Pilipinas bilang isang nasyon
- Paglitaw ng Ilustrado
- Paglaganap ng Kaisipang Liberal
- Pagkakatatag ng Kilusang Sekularisasyon
B. Sanggunian: AP5PKP-IV-8,
Lahing Kayumanggi 5 p. 145-147;
Makabayan Kasaysayang Pilipino p. 106-107,
Pilipinas Isang sulyap at Pagyakap I, pp. 123-124
C. Kagamitan: Show me board, cartolina strips
D. Pagpapahalaga: Pagkamakabansa
III. Pamamaraan:
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
2. Balik-aral
3. Pagganyak
B. Panlinang na Gawain
1. Gawain
Pangkatin ang mga bata sa apat. Bigyan ng task
card ang bawat pangkat. Sundin ang mga sumusunod
na pamamaraang nakasulat sa task card.
Pangkat I
Mga Gawaing Dapat Sundin:
1. Kunin ng lider ang task card sa guro.
2. Sagutin ang mga tanong at isulat ang sagot sa strips ng
kartolina at lumikha ng magandang disenyo buhat sa mga
gamit na ito
3. Iulat sa klase ang sagot ng pangkat.
Sinu-sino ang tatlong paring martir?
Anong tawag sa samahan na pinangunahan ng mga
nakapag-aral na mga Pilipino na sa pamamagitan ng
kanilang mga obra ay nagdala ng pangamba sa mga
Kastila.
2. Pagsusuri
a. Paano ang positibong pamamaraan na ginamit ng mga
ilustrado ukol sa pamamalakad ng pamahalaang kolonyal?
b. Paano ginampanan ng tatlong paring martir ang kanilang
papel upang maisulong ang damdaming makabansa ng mga
Pilipino?
c. Ano ang naging papel ng paglaganap ng kaisipang liberal sa
pag-usbong ng damdaming makabansa ng mga Pilipino?
3.Paghahalaw:
4.Paglalapat:
IV. Pagtataya
Basahin ang bawat pangungusap. Isulat ang T kung ang isinasaad sa bawat
pangungusap ay nagsusulong ng kamalayang makabansa sa pagbuo ng isang
nasyon at M kung hindi.
V. TakdangAralin:
Sumulat ng maikling katha tungkol sa mga Ilustrado at ang kanilang nagawa
tungo sa pagbuo ng diwang makabansa.
Aralin 28: PAGGANAP NG SARILING TUNGKULIN SA PAGSULONG
NG KAMALAYANG PAMBANSA TUNGO SA PAGKABUO
NG PILIPINAS BILANG ISANG NASYON
I. Layunin:
8.3 Napapahalagahan ang pagganap ng sariling tungkulin sa
pagsulong ng kamalayang pambansa tungo sa pagkabuo ng
Pilipinas bilang isang nasyon.
II. Paksang Aralin:
A. Paksa: Pagpapahalaga sa Pagganap ng sariling
Tungkulin sa Pagsulong ng Kamalayang
Pambansa Tungo sa Pagkabuo ng Pilipinas Bilang
Isang Nasyon
Mga Salik sa PAgsilang ng nasyonalismong Pilipino
B. Sanggunian CG.p56, AP5PKB IVj-8.3,
Pilipinas Isang Sulyap at Pagyakap, pp. 122-124,
C. Kagamitan Powerpoint presentation, mga larawan,tarpapel
D. Pagpapahalaga: Pagpapahalaga at pagmamalaki sa
pagpupunyagi ng mga bayaning Pilipino.
III. Pamamaraan
A. Panimulang Gawain
1. Balitaan
Kasalukuyang pangyayari sa bansa
2. Balik-aral
Papaisa isa ng guro sa mga mag-aaral ang ginawa ng mga ilustrado
upang magkaroon ng kalayaan ang Pilipinas sa kamay ng Kastila.
Habang may bolang umiikot at umaawit ang mga bata ng
“Bayan Ko”..
3. Pagganyak
Ipakita ang mga larawan nagpapakita ng mga tungkulin ng mga
Pilipino sa isang Powerpoint Presentation.
Pagkapanood itatanong ng guro ang mga sumusunod:
1. Ano-ano ang mga nakita ninyo sa larawan?
2. Sa inyong palagay tungkol saan ang mga larawang ito?
B. Paglinang na Gawain
1. Gawain 1 “Powerpoint Presentation”
3. Paghahalaw
Gagabayan ng guro ang mag-aaral sa pagbuo ng konseptong
natutunan.
4. Paglalapat
Pangkatang Gawain
Pangkat 1: Dula-dulaan
Magsadula ng sitwasyon na nagpapakita kung
paano napukaw ng mga illustrador ang kamalayang
pambansa ng mga Pilipino.
Gumuhit ng Larawan
Gumuhit ng larawan na nagpapakita nang
pagganap ng mga tungkulin ng mga Pilipino.
Pangkat 3: Sumulat
Sumulat ng talata na nagsasaad ng pagpapahalaga
sa pagganap ng tungkulin sa pagsulong ng kamalayang
pambansa ng mga Pilipino.
I. Pagtataya: