7

Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 3
Implikasyon ng mga Likas na Yaman
sa Pamumuhay ng mga Asyano

Kagawaran ng Edukasyon ● Republika ng Pilipinas

Araling Panlipunan - Baitang 7
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 3: Implikasyon ng Pisikal na Kapaligiran sa
Pamumuhay ng mga Asyano
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-isip sa ano mang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon paman,
kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng
akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabras sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang ano mang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang ano mang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
ano mang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Division of Misamis Occidental

Schools Division Superintendent: Edwin R. Maribojoc, EdD, CESO VI

Development Team of the Module

Author/s: Cristine R. Colina Girlie C. Estur Mary Grace Q. Nazareno
Lakambini N. Sisi Precymar M. Manliguez Eza E. Paguya

Reviewers: Donna P. Olarte Ramon Villa Elter Hazel B. Miraflor

Lilia E. Balicog Edwin V. Beloy
Evaluator: Vilma H. Hisola

Illustrator and Layout Artist: Precymar M. Manliguez

Management Team
Chairperson: Edwin R. Maribojoc, EdD, CESO VI
Schools Division Superintendent

Co-Chairpersons: Eugene I. Macahis Jr

OIC, Assistant Schools Division Superintendent

Samuel C. Silacan,EdD,
CID Chief

Members Neil A. Improgo, EPS-LRMS

Bienvenido U. Tagolimot, Jr., EPS-ADM
Eleazer L. Tamparong, EPS - AralingPanlipunan
Rone Ray M. Portacion, EdD, EPS – LRMS
Berlyn Ann Q. Fermo, EdD, PSDS
Agnes P. Gonzales, PDO II
Vilma M. Inso, Librarian II

Inilimbag sa Pilipinas ng
Kagawaran ng Edukasyon – Dibisyon ng Misamis Occidental
Office Address: Osilao St., Poblacion I, Oroquieta City, Misamis Occidental
Contact Number: 0977 – 8062187
E-mail Address: deped_misocc@deped.gov.ph
 7
Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 3
Implikasyon ng mga Likas na Yaman
sa Pamumuhay ng mga Asyano

Ang materyal sa pagtuturong ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga

piling guro, punong guro, at Education Program Supervisor sa Araling Panlipunan ng
Kagawaran ng Edukasyon-Sangay ng Misamis Occidental. Hinihikayat ang mga guro at
ibang nasa larangan ng edukasyon na mag email ng kanilang puna at mungkahi sa
Kagawaran ng Edukasyon-Rehiyon 10 sa region10@deped.gov.ph.

Mahalaga ang iyong mga puna at mungkahi.

Kagawaran ng Edukasyon • Republika ng Pilipinas

 Talaan ng Nilalaman

Paunang Salita ----------------- i

Icons ng Modyul - - - - - - - - - -- - - - - - - - i-ii
Pangkalahatang Panuto - - - - - - - - - - - - - - - -- ii
Alamin ---------------- 1
Subukin - - - - - - -- -- - - - - - - - - 2
Gawain 1: Sagot -Talolot ----------------- 2

Aralin ----------------- 3
Balikan ----------------- 3
Tuklasin ----------------- 4
Gawain 2: Math-Talino ---------------- 4-5
Suriin ------------------- 6
Gawain 3: Pic-Obserbasyon - - - - - - - - - - - - - - - - - 6
Pagyamanin ------------------- 7
Gawain 4: Ito Noon, Ganito Ngayon - - - - - - - - - - - - 7
Isaisip ------------------ 8
Isagawa ------------------ 8
Gawain 5: Bigay-Output - - - - - - - - - - - -- - - - - - - 8
Tayahin - - - - - - - - - - - - - - - -- - - 9
Karagdagang Gawain - - - - - - - - - - - - - - - - -- - 10
Susi sa Pagwawasto - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 11
Sanggunian - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 12
Paunang Salita
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa AralingPanlipunan 7 ng Alternative Delivery Mode
(ADM) Modyul 1 ukol sa Implikasyon ng mga Likas na Yaman sa Pamumuhay ng
mga Asyano.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka saloob ng silid-aralan. Hangad din
nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Icons ng Modyul
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuhamo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan
tulad ng isang kuwento, awitin, tula,
pambukas na suliranin, gawain o isang
sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay
ang iyong pang-unawa at mga kasanayan
sa paksa. Maaari mong iwasto ang mga
sagot mo sa pagsasanay gamit ang susi
sa pagwawasto sa huling bahagi ng
modyul.

Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o

pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong

i
 natutuhan mo mula sa aralin.

Ito ay naglalaman ng gawaing

Isagawa makatutulong sa iyo upang maisalin ang
bagong kaalaman o kasanayan sa tunay
na sitwasyon o realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay Gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.

Karagdagang Gawain Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong

panibagong Gawain upang pagyamanin
ang iyong kaalaman o kasanayan sa
natutuhang aralin.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa

lahat ng mga Gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan
Sanggunian
sa paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Pangkalahatang Panuto
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang Gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga Gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin
humingi ng tulong kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa
iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong
isipang hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang
pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga
kompetensi. Kaya mo ito!
ii
 Alamin

Ang modyul na ito ay nilikha at isinulat alang alang sa kapakanan ng

tulad mong mag-aaral. Layunin nito na mas mapalawak pa ang iyong
kaalaman tungkol sa mga likas na yaman at ang mahalagang papel na
ginagampanan nito sa pamumuhay ng mga Asyano noon at ngayon. Laman
ng modyul na ito ang iba,t ibang gawain at impormasyon upang mabigyan din
ng pansin ang magka ibang antas ng iyong pagkatuto.

Tatalakayin sa modyul na ito ang epekto ng mga likas na yaman sa

pamumuhay ng mga tao. Lalung-lalo na sa mga pagbabagong dala nito.

Sa pagtatapos ng modyul na ito, inaasahan na matutunan mo ang mga sumusunod:

1. Naipamamalas mo ang pag-unawa sa ugnayan ng kapaligiran at tao sapaghubog

ng sinaunang kabihasnang Asyano.
2. Nasusuri mo ang implikasyon ng kapaligirang pisikal sa pamumuhay
ngmga Asyano noon at ngayon.
3. Napapahalagahan mo ang mga likas na yamang nagdulot ng
pagbabagosa pamumuhay ng mga Asyano noon at ngayon
4. Nakapagbibigay ka ng halimbawa ng pagbabago sa pamumuhay ng
mgaAsyano sa pamamagitan ng paglinang ng mga likas na yaman.

1
 Subukin

Gawain 1: Sagot-Talolot
Panuto: Punan mo ang mga blangkong kahon ayon sa hiningi nito. Pumili ka ng
angkop na sagot sa loob ng mga talolot ng bulaklak.

Tapos na Produkto Hilaw na Uri ng Likas na Yaman

(End Product) Materyales
1. Ginto 2.
3. 4. Yamang Tubig
Kabinet 5. Yamang Gubat
Tela 6. 7.
8. Seaweeds(guso) 9.
10. Fossils 11.
Tsokolate 12. 13.
14. Iron Ore 15.

Figure 1 Linapatchwork.com

2
Aralin Implikasyon ng Likas na Yaman
sa pamumuhay ng mga Asyano

Balikan

Bago mo simulan ang paglinang sa isang panibagong kaalaman, alalahanin

muna ang ilang importanteng impormasyon na maaring may kaugnayan sa
paksa.

Sagutin mo ang tanong: Ano ang apat(4) na uri ng Likas na Yaman?

Magbigayng tig-iisang halimbawa.

Uri ng Likas na Yaman Halimbawa

1.

2.

3.

4.

3
 Tuklasin

Gawain 2: Math-Talino!
Panuto: Sagutan ang matematikong katanungan at isulat ang katumbas na
letrasa alpabeto upang mabuo ang parirala na nasa ibaba.

4+5=? M 32 ÷2=? L I 22-11=? A S Y 45 ÷3=? N

ng Likas 18+7=? A M 1 x 1 x 1 =? N na sa pamumuhay ng mga

A 25-6=? Y A 24 ÷ 2=? O noon at ngayon.

Implikasyon ng mga Likas na Yaman

Mayroong malaking implikasyon(epekto) ang mga likas na yaman na taglay ng
mga bansang Asyano. Nagdulot ito ng malaking pagbabago sa iba’t ibang
aspeto ng pamumuhay ng mga taong naninirahan dito. Una sa lahat, ang likas
na yaman ang nagdidikta kung ang lugar ay maaaring tirahan. Halimbawa na
lamang ng yamang lupa. Pagdating sa agrikultura hindi papahuli ang mga
asyano.Nakakagawa sila ng produktong pagkain sa maaari nating
pakinabangan sa murang halaga. Bukod pa roon,maaaring mabilang sa
eksportasyon ang kanilang pagkaing produkto. Ang problema nga lang na
hinaharap ng mga Asyanong sagana sa likas na yaman ay ang paglobo ng
populasyon. Sa kasamaang palad dahil sa paglobo nang bilang ng mga tao ay
naaabuso rin ang likas na yaman.

4
 Kung pagtutuunan mo ng pansin ang mga bagay na nasa iyong paligid
ay marami kang makikitang ebidensya ng mahahalagang implikasyon ng mga
likas na yaman sa iyong pang araw-araw na buhay. Halimbawa ay ang mga
produkto, gamit at pagkain. Ang mga ito ay dumaan sa mga prosesong simple
at yung iba ay sa pabrika o pagawaan pa nagmula.Mayroong maraming
paraan ng pagproseso ng mga produkto. Ilan sa mga ito ay ang tinatawag na
canning, fermentation at freezing. Isinasagawa ang paraang ito para gawing
tapos na produkto ang mga hilaw na materyales. Hindi pa rin naman
nawawala ang mga tradisyonal na paraan ng pagproseso sa mga pagkain
para maiwasan ang mabilis na pagkabulok nito, tulad ng pagpapausok,
pagbilad sa init ng araw, at pag aasin. Sa paglipas ng panahon ay lalo pang
ginamit ng tao ang kaniyang kaalaman para malinang ang kayamanan na
nasa kaniyang pisikal na kapaligiran.
Agrikultura
Malaking bahagi ng lupain sa Asya ay nakalaan para sa Agrikultura, mula sa
tradisyonal na paraan ng pagtatanim at pag-aani, ang paggamit ng mga
makabagong teknolohiya ang nagpabilis at mas nagpadami sa produksyon ng
palay, mais, gulay, atbp. Malaking tulong ito upang matugunan ang mga
importanteng pangangailan ng tao lalung-lalo na sa pagkain. Bukod pa diyan,
nakapagluluwas din ito ng maraming produkto sa ibang panig ng mundo.

Ekonomiya
Hindi maitatanggi na sagana ang Asya sa mga hilaw na materyales na ginagawang
sangkap para makabuo ng mga produkto. Sa katunayan, ang mga mauunlad na
bansa sa Europa at Amerika ay sa Asya umaangkat ng mga materyales para
eproseso sa kanilang mga pagawaan. Sa paraang ito ay tumataas ang pambansang
kita. Ang paglinang ng mga Asyano sa mga likas na yaman gamit ang tradisyonal at
makabagong teknolohiya ay nagbigay daan para mas mapabuti ang pamumuhay ng
mga tao. Kasabay ng pag unlad ng ekonomiya ay pagkasira at pagka ubos ng likas
na mga biyaya.
Panahanan
Ang pag-unlad ng teknolohiya ay sinabayan ng pagdami ng tao. Karamihan sa mga
likas na yamang taglay ng ating kapaligiran ay hindi madaling napapalitan. Isa sa
mga halimbawa ay mga puno na umaabot ng maraming taon para muling
mapakinabangan. Ang paggamit ng makabagong kaalaman para baguhin ang

5
natural na kapaligiran ang ginawa ngayon ng mga tao na nagdudulot naman
pagkawala sa balanse ng ekolohiya.
 Suriin

Gawain 3: Pic-Obserbasyon

Panuto: Base sa larawang iyong nakikita isulat mo ang iyong obserbasyon sa

mga pagbabago o transpormasyon sa kapaligiran at mga produkto. Ipaliwanag
kung paano ito nangyari at ano ang implikasyon nito sa pamumuhay?
Figure 3
Figure 2

1.
Pagbabago

https://www.pngite
clipart-free-library-
https://www.twinkl.co.za/illustration/horse-and-cart

Figure 4 Figure 5

Pagbabago

https://www.pngguru.com/search?png=mailbox
https://www.cleanpng.com/png-email-open-rate-mobile-
phones-responsive-web-desig-997700/
Figure 6
Figure 7

Pagbabago

https://www.dreamstime.com/illustration/rice- https://www.netclipfarm-equipment-co
paddy-plant.html

Krayteriya sa pagbibigay ng puntos sa iyong sagot

Nilalaman ---- 10
Organisasyon - 5
Orihinalidad -- 5
Kabuuan ------ 20

6
 Pagyamanin

Gawain 4: Ito Noon, Ganito Ngayon

Panuto: Para mas lalo mong mapagyaman ang iyong kaalaman tungkol sa mga
pagbabagong hatid ng paglinang sa mga likas na yaman sa iyong kapaligiran, punan mo
ang mga blangko sa bawat kolum. Maaring ito ay pangyayari, produkto o kagamitan ng
mga Asyano noon o ngayon. Gamitin mo ang mga pahiwatig sa bawat numero.
Pahiwatig:
1. Kagamitan sa pagsasaing.
2. Ginagamit na sasakyan.
3. Paraan para makakita o para may mabigay na pagkain sa pamilya.
4. Paraan ng pagbayad sa pinamili.
5. Anyo ng bahay.
6. Paraan ng komunikasyon.
7. Makabagong paraan sa pagkalap ng impormasyon.
8. Paraan ng pagpreserba sa pagkain.
9. Lugar kung saan kalimitang naliligo.
10. Pinagkukunan ng tubig na maiinom

7
 Isaisip

Ang aspeto sa pamumuhay ng mga Asyano noon ay ________________________________

at sa pamamagitan ng paglinang sa mga likas na yaman ang pamumuhay ngayon ay ____________
________________________________________________________________________.

Isagawa

Gawain 5: Bigay-Output
Panuto: Maaari mo bang kumpletuhin ang listahan na nasa ibaba? Alamin mo ang mga tapos na
produkto base sa mga hilaw na materyales na nakalista.

Hilaw na Materyales Tapos na Produkto

Halimbawa: TROSO Papel, Kabinet, Muwebles

1. Baboy 1.

2. cacao 2.

3. ginto 3.

4. isda 4.

5. seaweeds 5.

6. Kamoteng kahoy 6.

7. Silk worm 7.

8. Rubber tree 8.

9. pilak 9.

10. coal 10.

8
 Tayahin

Tama o Mali: Basahin at unawain mong mabuti ang bawat pahayag. Isulat ang
salitang TAMA kung ang pahayag ay tama. Kung mali, ay isulat ang salitang
dapat ipalit sa salitang may salungguhit upang ito ay maging tama.
1. Ang mga produktong bulak, palay at gulay ay nagmula sa lupa.
2. Karaniwang sa mga damit na suot mo ay yari sa tela na nagmula sa
kawayan.
3. Para mas mapadali ang pagpapadala ng mga liham o mensahe ay
gumagamit ka ng envelop.
4. Ang Kotse ay isang makalumang sasakyan na ginagamit sa sinaunang
panahon.
5. Ang cacao ang nangungunang sangkap sa paggawa ng Tsokolate.
6. Ang harvester ay isang makalumang kagamitan na ginagamit para mas
mapadali ang pag-aani ng palay.
7. Nagmula sa karagatan ang mga naglalakihang troso na ginagamit sa
paggawa ng mga tulay at gusali.
8. Ginagawang sangkap sa paggawa ng mga alahas ay ang ginto.
9. Ang ginto ay nakukuha sa pamamagitan ng pagtatanim.
10. Ang mga fossils na ilang libong taon nang nakabaon sa lupa ay minimina
upang maging langis at petrolyo.
11. Ang mga sinaunang tao ay kadalasan sa sapa naliligo.
12. Sa tradisyonal na pagsasaka ay gumagamit sila ng kalabaw para mag-
araro.
13. Ang mga studyante ng modernong panahon ay gumagawa ng
pananaliksik sa internet café.
14. Canning ay ang tawag sa proseso ng paggawa ng sardinas.
15. Ang kamoteng kahoy ay pinoproseso para gawing harina.

9
 Karagdagang Gawain

Gumuhit ng isang bagay na iyong nakikita sa inyong tahanan. Isulat ang maikling
deskripsyon tungkol dito at ipaliwanag ang kahalagahan nito sa iyong pang araw-
araw na buhay

Pamantayan sa Pagbibigay ng Puntos

Pagkamalikhain ------------------------- 10

Kaangkopan ng Nilalaman ---------- 10

Orihinalidad 5

Kabuuan-------------- 25

10
Susi sa Pagwawasto

11
 Sanggunian

Aklat

ASYA: Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba Araling Panlipunan Modyul para sa

Mag-aaral, pp. 41-45

Mga Website

Figure 1- https://www.linapatchwork.com/product/16-petal-dresden-plate-medium.
Retrieved on May 29, 2020

Figure 2- https://www.twinkl.co.za/illustration/horse-and-cart. Retrieved on May 28,

2020

Figure 3- https://www.pngitem.com/middle/hmTiiTJ_drive-car-clipart-clipart-free-
library-man-driving. Retrieved on May 29, 2020

Figure 4- https://www.pngguru.com/search?png=mailbox. Retrieved on May 28,

2020

Figure 5- https://www.cleanpng.com/png-email-open-rate-mobile-phones-
responsive-web-desig-997700. retrieved on May 29, 2020

Figure 6- https://www.dreamstime.com/illustration/rice-paddy-plant.html. Retrieved

on May 29, 2020

Figure 7- https://www.netclipart.com/isee/mbxTwx_vector-illustration-of-farm-
equipment-combine-harvester-landwirtschaft. Retrieved on May 29, 2020

12
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Kagawaran ng Edukasyon – Dibisyon ng Misamis Occidental

Osilao St., Poblacion I, Oroquieta City, Misamis Occidental

Contact Number: 0977 – 8062187
E-mail Address: deped_misocc@deped.gov.ph