ay ang pinaggagalingan ng na katunayan

na kailangan para makagawa ng mga

pahayag ng kaalaman hinggil sa isang isyu,
penomeno, panlipunang realidad.
 orihinal na pahayag, obserbasyon at
teksto na direktang nagmula sa isang
indibidwal, grupo o institusyon na nakaranas,
nakaobserba o nakapagsiyasat ng isang
paksa o penomeno.
 Pagtatanog-tanong
 Pakikipagkwentuhan
 Panayam o interbyu
 Pormal, inpurmal, estrukturado, o semi-
estrukturadong talakayan
 Umpukan
 Pagbabahay-bahay
 Awtobiyograpiya
 Talaarawan
 Sulat sa koreo at email
 Tesis at disertasyon
 Sarbey
 Artikulo at journal
 Balita sa diyaryo,radyo at telebisyon
 Orihinal na dokumento
 Talumapti at pananalita
 Larawan ng iba pang biswal na grapika
 Harapan o online survey
 Artifact kagaya ng bakas o labi ng buhay ng
dating bagay, specimen pera, kagamitan, at
damit
 Nakarecord na audio at video
 Mga blog sa internet na naglalahad ng
sariling karanasan o obserbasyon
 Website ng mga pampubliko at pribadong
ahensiya sa internet
 Likhang sining
 ay pahayag ng interpretasyon, opinyon at
kritisismo mula sa indibidwal , grupo
institusyon na hindi direktang nakaranas,
nakaobserba, o nagsaliksik sa isang paksa o
penomeno.
 Ilang artikulo mula sa  Sipi mula sa orihinal
diyaryo at magasin na hayag o teksto
 Encyclopedia  Abstrak
 Teksbuk  Kagamitan sa
 Manwal at gabay na pagtuturo
aklat  Sabi-sabi
 Kritisismo
 Komentaryo
 Sanaysay
 Alinman sa sekundaryang batis ay maaring
maging primaryang batis kung ito ang
mismong paksa ng pananaliksik.
 Ang primaryang batis ay mas binibigyang
prayoridad ng isang mananaliksik.
 Hindi dapat ipagbalewalang bahala ang
sekundaryang batis.
 Paggamit ng mananaliksik ng mahigit sa
isang batis.
 Pagpili sa angkop na paksa, layon at disenyo
ng pananaliksik.
 Isaalang-alang ang kredibilidad ng journal na
pinanggalingan ng artikulo.
 Iwasan ang nalathala sa mga tinatawag na
predatory journal
 Busisiin ang kredensiyal ng may akda
 Iwasan ang tahasang pagtitiwala sa mga
sanggunian na ang nilalaman ay maaring
baguhin ng sinuman.
 Kailangang timbangin ang kalakasan,
kahinaan at kaangkupan ng harapan at
mediadong pakikipagugnayan.
ito ay karaniwang itinuturing na
primaryang batis maliban kung ang nasagap
sa kanila ay nakuha lamang din sa sinabi ng
iba pang tao.
 Pagkalap ng impormasyon sa
pamamagitan ng ICT.
 Telepono
 Email
 Pribadong mensahe sa social media
 Maaring makakuha ng argarang sagot at
paliwanag mula sa tagapagbatid
 Makapagbigay ng angkop na kasunod na
tanong
 Malinaw niya agad ang sagot
 Maoobserbahan ang kanyang berbal at di-
berbal na ekspresion.
 nangangailangan ito ng mas malaking
badget at mas maraming oras para sa
fieldwork.
 Pagkakataong makausap an mga
tagapagbatid na nasa malalayuang lugar sa
anumang oras at pagkakataon.
 Makatipid sa pamasahe at panahon.
 Madaling pag organisa ng datos lalo na kung
may elektronikong sistema na ginagamit ang
mananaliksik sa pagkalap ng datos.
 Kadalasaý hangad ang random na pagpili
ng mga kalahok lalo na kung hangad ang
paglalahat mula sa sample ng isang
populasyon.
 Pakay ang dibersidad sa katangian ng mga
tagapagbatid maliban kung kahingian sa
pananaliksik ang pagkakatulad ng isa o ilang
partikular na katangian ng bansa.
 Kung pipiliin ang midya bilang batis ng
impormasyon, kailangan ding pag isipang
mabuti ang kalakasan, kahinaan at
kaangkupan nito para sa binubuong pahayag
ng kaalaman.