భారతీయ వ్యక్తిత్వ వికాసం కస్తూరి మురళీకృష్ణ

C M Y K
y˚<ë\T, ñ|üìwü‘·TÔ\T,
|ü⁄sêD≤\T, uÛÑ>∑eBZ‘·, düTeTr, uÛ≤düÿs¡,
y˚eTq X¯‘·ø±\ Ä<Ûës¡+>± ªuÛ≤s¡rj·T e´øÏÔ‘·«
$ø±kÕμìï $X‚¢wædü÷Ô, $e]dü÷Ô s¡∫+∫q yê´kÕ\
dü+ø£\q+ á |ü⁄düøÔ +£ . uÛ≤s¡rj·T kÕVæ≤‘·´+ e´øÏ‘Ô «· $ø±dü
kÕ>∑s¡+. Ä kÕ>∑s¡+˝À XÀ~Û+∫ kÕ~Û+∫q ø=ìï eTDT\
dü+ø£\q+ á |ü⁄düøÔ +£ . á |ü⁄düøÔ £ |üsq¡ƒ + <ë«sê uÛ≤s¡rj·T
kÕVæ≤‘·´ kÕ>∑s¡+ ˝À‘·T\˝À $Vü≤]+#ê\qï õC≤„dü
ø£˙dü+ Ä kÕ>∑s¡ »\ Á|üyêVü‰ìï düŒ è•+#ê\qï
ø√]ø£, ÄdüøÔÏ @ ˇø£ÿ]øÏ ø£*–Hê á Á|üjT· ‘·ï+
$»j·Te+‘·yÓTÆq~>± uÛ≤$kÕÔeTT.
C M Y K
ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ
Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
Z"≥∞™È¯
ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ
Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
ãÖáê^Œ‰Ωõ Å∞
_®II _ç.K«O„^ŒâıY~°Ô~_ç¤
ã¨Ç¨Ü«∞ ãÖáê^Œ‰õΩÅ∞
_®IIu~°∞=∞Å h~°[
=Ú„^Œ}
E<£, 2010
=¸ÅºO : ~°∂ 150/-
Hõ=~ü ¿Ñl
l.Ñ≤. ‰õΩ=∂~ü
„Ñ≤O@~üû
™ê~Ú ed`« „Ñ≤O@~üû
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£.
Á|ü#T· s¡D
myÓTk˛ÿ ãTø˘‡ |ü+|æD°<ës¡T\T
1`2`7, u≤q÷ø±\˙, kÕVæ≤‹ |üÁ#·Ts¡D\T
>∑>∑HéeTVü≤˝Ÿ s√&é, <√eT\>∑÷&É,
29`13`53, ø±fi‚X¯«s¡sêe⁄ s√&ÉT¶,
ôV’≤<äsêu≤<é ` 500 029.
dü÷sê´sêe⁄ù|≥, $»j·Tyê&É ` 2.
bò˛Hé bòÕ´ø˘‡ : 040`23264028.
e-mail : emescobooks@yahoo.com,
bò˛Hé : 0866`2436643
www.emescobooks.com 0866`6460633
ÑïK«Ü«∞O
H˜=∞ã≤÷=∂ÖÏO H˜=Ú H“ã¨∞ÎÉèíO "å
Ñï„+≤¯Ü«∂Ü«∂O |Ç¨ï=∞#º¿ã `«fiO?
HÕ HÍÅ‰õÄ@ó H˜=Ú "å Ü«∞â’^•
ã¨Î#ºO `«= ™êfi^Œ∞ =^Œ „Ñ¨Éè’ "Õ∞!
Éèí‰õΩÎ_»∞, ÉèíQÆ=O`«∞_çx q#„=∞OQÍ J_»∞QÆ∞`«∞#fl ãÖ^ÕÇ¨Ïq∞k. ÉèÏ~°fÜ«∞
r=#q^è•#OÖ’ =ºH˜Î`«fi„áê^è•<åºxfl „Ñ¨ÑÖKåxH˜ Kå\˜ K≥¿ÑÊ Ñ¨^Œºq∞k.
ÉèÏ~°`«~°K«<å~°OÉèíOÖ’ uHõ¯# |∞kúÑ¨Ó~°fiHõOQÍ KÕã≤# K«=∞`å¯~°O Wk.
ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜ Z=ÚHõÅ ^ŒO_» JO>Ë W+¨=ì ∂? H“ã¨∞ÉÎ =íè ∞}˜ JO>Ë W+¨=ì ∂?
HÍÅ‰õÄ@q+Ö ~°∞Kå? ÖËHõ Ü«∞â’^• K«#∞ÉÏÅ∞ fáê? Wn „Ñ¨â◊fl.
Wk J_»Q=Æ Åã≤# „Ñ¨âfl◊ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. D „Ñ¨âfl◊ Ö’<Õ ã¨=∂^è•#O ^•QÆ∞Ok.
P ã¨=∂^è•#OÖ’<Õ ã¨=∂*Ï`«‡#∞ „ÑüaOaOKÕ ^èŒ~°‡O ^•QÆ∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
XHõ¯_Õ. HÍh Ñ¨Å∞=ÙiH˜ Ñ¨Å∞~°∂áêÖ’¡ HõxÑ≤™êÎ_∞» . x[O XHõ>.Ë HÍh Ñ¨Å∞=Ù~°∞
^•xfl Ñ¨Å∞ ~°HÍÅ∞QÍ ^Œi≈™êÎ~°∞.
D x*Ïxfl x~°∂Ñ≤OKÕO^Œ∞‰õΩ S^Œ∞QÆ∞~°∞ QÆ∞_ç¤"åà◊√§ - U#∞QÆ∞ Hõ^äŒ
LO_»<Õ LOk. S^Œ∞QÆ∞~°∞ QÆ∞_ç¤"åà◊√§ K«∂ã≤On x[O, K≥Ñ≤ÊOn x["Õ∞. HÍh
J^Õ ãÖÑ¨Ó~°‚ã¨`«ºO HÍ^Œ∞. HÍh ãÖÑ¨Ó~°‚ã¨`«ºO `≥eÜ«∂ÅO>Ë P J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞
QÆ∞_ç"¤ åà◊√§ K≥ÑÊ≤ #^ŒO`å HõeÑ≤, "å\˜ P^è•~°OQÍ =∞iO`« =ÚO^Œ∞‰õΩ K«∂_»QeÆ Qˆ
^Œ$+≤ì LO_®e. HÍh Z=iH˜ "å~°∞ `å=Ú K«∂ã≤O^Õ x[O J#fl Ñ¨@∞ì^ŒÅ
„Ñ¨îŒ ≈™êÎ~∞° . `å#∞ „QÆÇÏ≤ OzO^Õ ãÖÑ¨Ó~°ã‚ `¨ º« O J#fl JÇ¨ÏOHÍ~°O K«∂Ñ¨Ù`å~°∞.
^•O`À áêH˜ΔHõã¨`åºÅ#∞ ã¨=∞#fiÜ«∞O KÕã≤ ãÖÑ¨Ó~°‚ã¨`åºxfl Pq+¨¯iOKÕ
ã¨=∞ºH±^Œ$+≤ì. ã¨=∞„QÍÖ’K«#Å∞ =∞~°∞QÆ∞#Ñ¨_»`å~Ú. D ã¨`åºxfl x~°∂Ñ≤ã¨∞ÎOn
Ñ¨^ŒºO.
WHõ¯_» ÉèíQÆ=`«ûfi~°∂ÑÖÖ’x Ô~O_»∞ qaè#fláê~å≈fiÅ „Ñ¨™êÎ=# LOk.
XHõ~°∞ P_»O|~°„Ñ≤Ü«ÚÅ∞. =∞~˘Hõ~°∞ P_»O|~°"Õ∞ `≥eÜ«∞x"å~°∞. XHõ~°∞
H“ã¨∞ÎÉèí=∞}˜ ^èŒi¿ãÎ, =∞~˘Hõ~°∞ Z=ÚHõÅ ^ŒO_»#∞ ^èŒi™êÎ~°∞. XHõ~°∞ Ü«∞â’^Œ
K«#∞ÉÏÅ#∞ „Ñ‘u`À P~°y¿ãÎ, =∞~˘Hõ~°∞ QÆàÏ# HÍÅ‰õÄ@ q+Ö xeÑ≤
Ö’HõHõÖÏº}ÏxH˜ #_»∞O Hõ_»`å~°∞.
H“ã¨∞ÎÉèí=∞}˜`À ZO`« P#O^ŒOQÍ L<åfl~À, Z=ÚHõÅ =∂Å`À#∂ JO`«
ãÖ`«$Ñ≤QÎ Í LO_»QÅÆ ~°x x~°∂Ñ≤ã∞¨ <Î åfli^Œ~Ì ∂° . JO>Ë `«~z° K«∂¿ãÎ H“ã¨∞ÉÎ =íè ∞}˜H,©
Z=ÚHõÅ ^ŒO_»‰õÄ `Õ_® ÖË^Œ#fl=∂@. PÖ’zOz K«∂¿ãÎ HÍÅ‰õÄ@q+Ö, `«e¡
K«#∞ÉÏÅ ~°∞p XHõ>Ë##fl =∂@.
WHõ¯_» `Õ_®Å∞#flk =ã¨∞Î=ÙÅÖ’ HÍ^Œ∞, =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ K«∂¿ã ^Œ$+≤ìÖ’. XHõ
=ºH˜Î `«ÅK«∞‰õΩO>Ë, =∞}˜=∞~°Hõ`«=∂}˜HÍºÅ =O\˜ Sâ◊fi~°ºO #_»∞=∞ ZO`«
P#O^ŒOQÍ LO_»QÆÅ_À, ã¨‡âß#OÖ’, |∂_ç^Œ Ñ¨Óã¨∞‰õΩx Z=ÚHõÅ ^ŒO_»Å∞
^èŒiOz ‰õÄ_® JO`« ãÖ`«$Ñ≤ÎQÍ LO_»QÆÅ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Sâ◊fi~°ºO`À `«∞Å
`«∂QÆ∞`«∞#fln ^Õ=Ù_Õ. Z=ÚHõÅ ^ŒO_»#∞ ^èŒiOzOn ÉèíQÆ=O`«∞_Õ. XˆH
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ D `Õ_®Å#∞ =∂#=Ùx =∞#ã¨∞û‰õΩ „QÆÇ≤ÏOÑ¨ÙÖ’H˜ `≥KÕÛO^Œ∞‰õΩ
Ô~O_»∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°qaè#fl"≥∞ÿ# ~°∂áêÖ’¡ ^Œ~°≈# q∞ã¨∞Î<åfl_»∞.
WHõ¯_» H“ã¨∞ÎÉèí=∞}˜, Z=ÚHõÅ ^ŒO_» ˆH=ÅO „Ñ¨fHõÖË. rq`«O
X_ç^˘_»∞‰õΩÅ=∞Ü«∞O. U rq`«=¸ ‰õÄ_® `«∞á¶ê#∞ `åH˜à◊§‰õΩ QÆ∞i HÍ‰õΩO_®
LO_»^Œ∞. =_»QÍ_»∞ÊÅ ÉÏi# Ñ¨_»‰õΩO_® LO_»^Œ∞. Hõ~°‰õΩ Hõ`«∞ÎÅ =O\˜
K«eQÍ_»∞ÊÅ #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË^Œ∞. JO>Ë, „Ñü =ºH©Î `«# rq`«OÖ’ ÃÑ#∞
`«∞á¶ê#∞Å#∞, Éèí∂HõOáêÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯<ÕO^Œ∞‰õΩ ã≤^ŒúOQÍ LO_®Å#fl=∂@.
JÖÏQÆx, rq`«=∞O`å X_ç^˘_»∞‰õΩÅ=∞Ü«∞O HÍ^Œ∞. r=#„Ñ¨Ü«∂}OÖ’
JO^Œ"≥∞ÿ# Ñ¨ÓÅ`À@Å∞ q~°∞™êÎ~Ú. =ãÖ`«O rq`åxfl â’ÉèÏÜ«∞=∂#O
KÕã¨∞ÎOk. `˘ÅHõi [Å∞¡Å∞ rq`åxfl ã¨∞O^Œ~°=∞Ü«∞O KÕ™êÎ~Ú. ÑÖ_»∞ "≥<≥flÅ
„Ñ¨ãïOÑ¨KÕ¿ã "≥Å∞QÆ∞Å∞ rq`åxfl #O^Œ#=#O KÕ™êÎ~Ú.
JO>Ë, rq`«O ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ ãÖQÆ=∞O J#fl=∂@. ã¨∞YO =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞
ZO`«QÍ P#Ok™êÎ"∂≥ , ^Œ∞óYO Z^Œ∞~Ô #· Ñ¨ÙÊ_»∞ JO`« P#O^ŒOQÍ ã‘fiHõiOKåÅ#fl
=∂@. D ã¨`åºxfl ã¨∂z™êÎ~Ú H“ã¨∞ÎÉèí=∞}˜, Z=ÚHõÅ ^ŒO_». ã¨∞YO
=zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ á⁄OyáÈHõ, ^Œ∞óYO =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ „‰õΩOyáÈHõ ã¨=∞^Œ$+≤ì Hõey
LO_®Åx É’kèã¨∞ÎOk ÉèíQÆ=næ`«.
„Ñ¨ÑO¨ K«O XHõ PÉèÏã¨. Wk x[=∞x ã¨∞Y^Œ∞óY ÉèÏ=#Å∞ J#∞Éèqí OK«@O
J*Ï˝#O. „Ñ¨ÑÖK«O „ÉèÏOu J#fl *Ï˝#O`À ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ‰õΩ Jf`«OQÍ Zky#
=ºH˜Î r=#∞‡‰õΩÎ_Ò`å_»O@∞Ok "Õ^•O`«O. JO>Ë, ã¨`«ºO XHõ>Ë, Ñ¨Å∞=Ù~°∞
^•xfl Ñ¨Å∞~°HÍÅ∞QÍ ^Œi≈™êÎ~°<åfl, XˆH ^Õ=Ù_»∞ Ñ¨Å∞ ~°∂áêÖ’¡ HõxÑ≤™êÎ_»<åfl
Ñ¨~°=∂~°÷O XHõ>Ë. D Ñ¨~°=∂~å÷xfl áœ~å}˜Hõ„Ñ¨fHõÅ ^•fi~å „Ñ¨^Œi≈ã¨∂Î,
=∂#=Ùx =∞#ã¨∞û Ö’`«∞ÅÖ’ PÖ’K«#Å∞ Hõeyã¨∂Î, ™ê=∂lHõ™êfi™ê÷ºxH˜
=∞`«O, ^èŒ~°‡O =∂#=ã¨fiÉèÏ"åÅ =∞^èŒº ã¨=∞#fiÜ«∞™ê^èŒ# P=â◊ºHõ`«#∞ ã¨Ê+¨ìO
KÕã¨∞ÎOk. uHõ¯# ~°zOz# 'H˜ =∞ã≤÷=∂ÖÏO— J#fl ÃÑ· â’¡HõO. JO>Ë, ZÖÏÔQ·`Õ,
Hˆ =ÅO XHõi ^Œ$+≤`ì À ãÖÑ¨Ó~°ã‚ `¨ º« O J=QÆÒ« HÍ^À, JÖÏˆQ XHõ =ºH˜Î =ºH˜`Î fi« O
ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ Z^ŒQÆ\ÏxH˜ U^À XHõ JOâ◊O =∂„`«"Õ∞ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ¨_»^Œ∞. Jk
Ñ¨Å∞ JOâßÅ HõÅ~ÚHõ =Å¡<Õ ™ê^èŒº=∞ø`«∞Ok. D x[O =∞~°∞QÆ∞# Ñ¨_»@O`À
P^èŒ∞xHõã¨=∂[OÖ’ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ q+¨Ü«∞OÖ’ Ñ¨Å∞ JáÈÇ¨ÏÅ∞ U~°Ê_®¤~Ú.
Ñ¨Å∞~°HÍÅ Jã¨`«º„Ñ¨Kå~åÅ∞ J=∞Å∞Ö’ L<åfl~Ú. XHõ Ñ¨Ùã¨ÎHõO K«^Œ=@O
=Å¡<À, XHõ áê~îO° q#@O =Å¡<À, H˘xfl H“<≥ûeOQ∑ HÍ¡ã∞¨ Å‰õΩ Ç¨[~°∞ HÍ=@O
=Å¡<À, =ºH˜Î ãÖÑ¨Ó~°‚=∂#=Ù_»∞QÍ ZkˆQ gÅ∞O@∞O^Œ#fl JáÈÇ¨Ï „Ñ¨Kå~°OÖ’
LOk.
HÍh =ºH˜Î x~å‡}O XHõ ~ÀAÖ’, H˘xfl HÍ¡ã¨∞Ö’¡ [iˆQ Ñ¨x HÍ^Œ∞.
=ºHÎ̃`«fix~å‡}O x~°O`«~°O Jq„âßO`«OQÍ ™êˆQ XHõ `«Ñ¨ã¨∞û. =ºHÎ̃`«fi x~å‡}O
J#O`«OQÍ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î LÑ¨#^Œ∞Å#∞ `«#Ö’ q∞o`«O KÕã¨∞‰õΩO@∂ ™êyáÈÜÕ∞
XHõ =∞Ç¨#k „Ñ¨Ü«∂}O. D `«Ñ¨ã¨∞û#∞, D =∞Ç¨#k „Ñ¨Ü«∂}Ïxfl J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩ#fl ÉèÏ~°fÜ«∞=∞#ãÎ̈`Î« fiâß„ãÎ̈"Õ`«ÎÅ∞ |∞∞+¨μÅ ~°∂ÑÖÖ’ =ºHÎ̃`«fiqHÍ™êxH˜
J"≥∂Ñ¶∞¨ "≥∞#ÿ B+¨^•è ÖÏ¡O\˜ ã¨∂„`åÅ#∞ JOkOKå~°∞. P ã¨∂„`åÅ#∞ q=iã¨∂,Î
ÉèÏ~°fÜ«∞r=# q^è•#OÖ’ =ºH˜`Î fi« qHÍ™êxH˜ ã¨∂zOz# =∂~åæÅ#∞ J<Õfi+≤ã∂¨ ,Î
P J<Õfi+¨} Ñ¶ë`åÅ#∞ q=iOK«@"Õ∞ D Ñ¨Ùã¨ÎHõÅHõΔºO.
ã¨Ç¨Ï<å==`«∞.... ã¨Ç¨Ï<ÒÉèí∞#‰õΩÎ... J#fl@∞ì HõÅã≤ J<Õfi+≤^•ÌO... HõÅã≤
Z^Œ∞QÆ∞^•O.... #∂`«#f~åÅ "≥·Ñ¨Ù HõÅã≤ ™êQÆ∞^•O... PÖ’z^•ÌO... J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩO^•O... q[Ü«∞O ™êkè^•ÌO.
✣✣✣
<åOk
KÕã≤# ^Œ∞+¨ìKÕ+¨ì #k K≥Ñ¨ÊHõ <Õ~°∞Ê# QÆÑ≤ÊÑ¨ÙzÛ `å
=¸ã≤# Ü«∞O`«@<£ |Ü«∞Å∞ =Ú@ìHõ Ü«ÚO_» ^Œ^≥@∞¡? ~åyÃÑ·
|∂ã≤# |OQÆ~°∞<£ *ˇ^ŒiáÈ=QÆ_»Oy# <å_»∞ <å\˜H˜<£
^•ã≤# ~åy QÍ#|_»^• [#∞ÖˇÅ¡ Ô~é∞OQÆ, ÉèÏã¨¯~å!
=∂~°^Œ "≥OHõÜ∞« º ~°zOz# ÉèÏã¨¯~°â`◊ H« Oõ Ö’x Ñ¨^ºŒ O Wk. XHõÑÙ¨ Ê_»∞
D Ñ¨^•ºÅ∞ áê~î°âßÅÖ’¡ Ñ≤Å¡Å∞ <Õˆ~Û"å~°∞. JO`«‰õΩ =ÚO^Õ, WO\’¡
`«Å∞¡Å∞ huâ◊`«HÍÅ∞ <ÕiÊOKÕ"å~°∞. ^•O`À J<ÕHõrq`«ã¨`åºÅ∞ Ñ≤Å¡Å‰õΩ,
D áÈ\© „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ J_»∞y_Õ =ÚO^Õ `≥eã≤LO_Õq. =∂#= =∞#ãÎ̈`«ÎfiO,
™ê=∂lHõ =∞#ã¨Î`åÎfiÅ Ñ¨@¡ J=QÍÇ¨Ï# HõeˆQk. g\˜H˜ `À_»∞QÍ, "å~°∞
q<Õ Ñ¨Ù~å}Hõ^äŒÅ∞, *Ï#Ñ¨^Œ Hõ^äŒÅ∞ "åi TÇ¨â◊H˜Îx ÃÑOz, "åiH˜
L`«Î=∂^Œ~å≈Å#∞ JOkOKÕq. 'ã¨`«º Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ— Hõ^äŒ WzÛ# ã¨∂ÊùiÎ,
"≥ ∂ Ç¨ Ï <£ ^ •ãπ Hõ ~ ° " £ ∞ K« O ^£ QÍOnè x =∞Ç¨  `å‡QÍOnè Q Í =∂~° Û @O
=∞#HõO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞.
WHõ¯_» ÉèÏã¨¯~°â◊`«HõOÖ’x D Ñ¨^ŒºO =∞#O^ŒiH© `≥eã≤# ã¨`åº<Õfl,
=∞iO`« ã¨~°à◊OQÍ q=i™ÈÎOk. ~åy g∞^Œ |OQÍ~°∞ Ñ¨Ó`« Ñ¨Óã≤ ^•xfl
"≥Ú`«ÎO |OQÍ~°O Jx K«ÖÏ=∞}˜ KÕ¿ãÎ, ÃÑ· Ñ¨Ó`« `˘ÅyáÈQÍ<Õ Jã¨Å∞
|O_®~°O |Ü«∞@Ñ¨_∞» `«∞Ok. HÍ|\˜ì hK«∞_»∞ XHõ ^Œ∞~å‡~°Oæ KÕã≤ K≥ÑÊ¨ ‰õΩO_®
^•z<å, H˘<åflà◊§Hõk „Ñ¨[Å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ÎOk J#flk D Ñ¨^Œº`å`«Ê~°ºO.
=∞#‰õΩ#fl ™ê"≥∞`« 'x[O xÅHõ_» g∞^Œ `≥Å∞ã¨∞ÎO—^Œ#fl ^•xfl D
Ñ¨^ŒºO qÑ¨ÙbHõi™ÈÎO^Œ#fl=∂@. `å`å¯eHõOQÍ Z^Œ∞\˜"å_çx "≥∂ã¨Ñ¨ÙK«Û
QÆey<å, Z=ih ZÅ¡Ñ¨ÙÊ_»∂ "≥∂ã¨Ñ¨ÙK«Û@O [~°QÆx Ñ¨x Jx J~°÷O.
"≥∂ãÖ KÕã≤ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË#Ñ¨ÙÊ_»∞, Z^Œ∞\˜"å_çx "≥∂ãÖ KÕÜ«∂Åx
„Ñ¨Ü«∞uflOK«@O =Å¡ ÖÏÉèí"Õ∞q∞\˜? "≥∂ãÖ KÕã≤ ™êkèOKÕ^Õq∞\˜?
J~Ú<å ã¨ˆ~, `≥e"≥·#"å_»∞, `≥eq ÖËx"å_çx "≥∂ãÖ KÕ™êÎ_»∞.
Jn, ZO`« =~°‰Äõ , D `≥eq ÖËx"å_çH˜ `≥eq =KÕÛ=~°‰Äõ . L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
'q[Ü«∞O— J#fl Ñ¨^ŒO fã¨∞‰õΩO^•O. „Ñ¨ã¨∞Î`«O ã¨=∂[OÖ’ XHõ =ºH˜Î
'q[Ü«∞O ™êkèOKå—_»O>Ë J~°÷O, P =ºH˜Î ÉÏQÍ _»|∞ƒ ãÖáêkOKå_»x.
XHõ =ºH˜Î 'ÃÑ·H˜ =KåÛ_»∞, ÉÏQÆ∞ Ñ¨_®¤_»∞— JO>Ë J~°÷O "å_»∞ ÃÑ^ŒÌ Ñ¨^Œqx
ãÖáêkOKå_»<À, ÃÑ^ŒÌ L^ÀºQÆO KÕã∞¨ <Î åfl_»<À J~°O÷ . WÑ¨ÙÊ_»∞ ã¨=∂[OÖ’
'=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ—, 'q[Ü«∞O ™êkèOK«@O— Ñ¨~åºÜ«∞Ñ¨^•Å∞QÍ K«ÖÏ=∞}˜
J=Ù`«∞<åfl~Ú.
XHõÑ¨ÙÊ_»∞ J~°∞˚#∞_»∞ ã¨fi~åæxH˜ "≥∞@∞¡ xi‡Oz#@∞ì, WÑ¨C_»∞ =∞#
=ºH˜Î`«fi qHÍã¨HÍ~°∞Å∞ q[Ü«∂xH˜ "≥∞@∞¡ xi‡ã¨∞Î<åfl~°∞. HÍh gà◊√§
™êkèOKåÅ#∞ ‰õΩO@∞#fl q+¨Ü«∞O '^èŒ# ãÖáê^Œ#—`À =Ú_çÑ¨_ç LOk.
XHõ¯™êi =∞#O K«i„`«#∞ ÑïjeOz, =∞#O ZO`À Q“~°qOKÕ
=º‰õΩÎÅ∞, "åà◊√§ ãÖáêkOz# _»|∞ƒ QÆ∞iOz PÖ’z¿ãÎ "åà‹§=fi~°∂
'q*Ë`«—Å∞ HÍ~°x ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
'*Ïu Ñ≤`«— Jx H˘eKÕ =∞Ç¨`å‡QÍOnè ZO`« ãÖáêkOKå_À
JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞#‰õΩ Zxfl |OQÆàÏÅ∞O_Õ"À Z=iH© K≥Ñ¨Ê#=ã¨~°O
ÖË^Œ∞. JÖÏˆQ =∞#O '*Ïu ã¨∂ÊùiÎ—QÍ ÉèÏqOKÕ q"ÕHÍ#O^Œ∞_»∞ '_»|∞ƒ—
q+¨Ü«∞OÖ’ q[Ü«∂xH˜ Zxfl "≥∞@∞¡ ZHÍ¯_À ÖˇH˜¯OK«@O Ç¨™êºã¨Ê^Œ"≥∞ÿ#
q+¨Ü«∞O.
~°=∞}=∞Ç¨Ïi¬, J~°qO^À, ~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ =O\˜ "åà◊§#∞
P^èŒ∞xHõ 'q[Ü«∞— x~°fiK«#O`À áÈe¿ãÎ z`«∞ÎQÍ Ñ¨~ål`«∞Å *Ïa`åÖ’H˜
=KÕÛ™êÎ~°∞. q[Ü«∞O q+¨Ü«∞OÖ’ "≥∞>ˇìHõ¯@O J@∞Oz P "≥·Ñ¨ÙQÍ ‰õÄ_®
~å~°∞ g~°∞. JÖÏˆQ, =∞#O Q“~°qOKÕ HÍo^•ã¨∞, ÉÏ}∞_»∞, HõÅ›}∞_»∞
=O\˜"å~°∞ Z<≥flxfl "Õ∞_»Å∞ Hõ\Ïì~À, ZO`« Sâ◊fi~°ºO`À `«∞Å`«∂QÍ~À
=∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. "å~°∞ ‰õÄ_® =∞# 'q[Ü«∞O— KèåÜ«∞Ö’¡H˜ ~å<Õ ~å~°∞.
WOHÀ ~°HõOQÍ K«∂¿ãÎ Sâ◊fi~°ºO`À `«∞Å`«∂y# =∞# ~åAÅ#∞
Ãã·`«O, =∞#O "åà◊√§ ZO`« ÉÏQÍ ãÖáêkOKå~°#fl JOâ◊O P^è•~°OQÍ
Q“~°qOK«@O ÖË^Œ∞. Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_»∞, Jâ’‰õΩ_»∞, K«O„^ŒQÆ∞Ñ¨ÙÎ_»∞, t"år,
~å}Ï „Ñ¨`åÑπ.... gà‹§=ih =∞#O rq`«OÖ’ ZO`« ÃÑ·H˜ =KåÛ~°#fl
q+¨Ü«∞O P^è•~°OQÍ Q“~°qOK«@O ÖË^Œ∞. =∞#O "åix Q“~°qã¨∞Î#fl
HÍ~°}ÏÅ∞ =∞# 'q[Ü«∂Å "≥∞@¡— Ñïã¨~°„áêO`åÅ‰õΩ ‰õÄ_® ~å=Ù.
=∞#O J`«ºO`«=¸ Q“~°qOz Ñ¨ÓlOKÕ â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞,
Q“`«=∞ |∞^Œ∞ú_»∞, ~å=∂#∞*ÏKå~°∞ºÅ =O\˜ =∞Ç¨Kå~°∞ºÖˇ=ih _»|∞ƒ
ÖˇHõ¯Å∞ K«∂ã≤ Ñ¨ÓlOK«O. "åb‡H˜, "åºã¨∞_»∞, qâßfiq∞„`«∞_»∞, JQÆã¨∞Îº_»∞,
Ñ¨~°â◊√~å=Ú_»∞ =O\˜ P^Œ~°≈=¸~°∞ÎÅ q[Ü«∞O _»|∞ƒ „`åã¨∞Ö’ `«∂QÆ^Œ∞.
=∞#O N<å^äŒ∞_çx Q“~°q™êÎO. HÍh áÈ`«##∞ P~åkè™êÎO. W^ŒÌ~°∂
Q˘Ñ¨Ê Hõ=ÙÖË J~Ú<å N<å^ä∞Œ _çx Q“~°qOK«@O, áÈ`«##∞ Q“~°qOK«@OÖ’
É’Öˇ_»O`« `Õ_® LOk. K«∂¿ãÎ, áÈ`«# Hõ<åfl N<å^äŒ∞_»∞ Z‰õΩ¯= Éè’QÍÅ∞
J#∞ÉèíqOKå_»∞. Sâ◊fi~°ºO`À `«∞Å`«∂QÍ_»∞. JÖÏˆQ, =∞#O Q“~°qOKÕ
Hõ=ÙÖˇ=~°∂, '^èŒ#ãÖáê^Œ#— „Ñ¨=∂}O`À =∞# Q“~°"åxfl á⁄O^Œ@O ÖË^Œ∞.
Hõ=ÙÖË HÍ^Œ∞, ~åAÅ∞, PKå~°∞ºÅ∞, „Ñ¨=HõÎÅ∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞.... Z=~°∂
‰õÄ_® '_»|∞ƒ— P^è•~°OQÍ =∞# =∞#fl# ÅO^Œ∞HÀ=@O ÖË^Œ∞.
=∞#O Q“~°qOz, P~åkèOz, =∞xflOKÕ"å~°∞ 'q*Ë`«Å— *Ïa`åÖ’H˜
~å#Ñ¨ÙÊ_»∞, =∞#O 'q[Ü«∞O— J#∞‰õΩO@∞#flk x[OQÍ q[Ü«∞"Õ∞<å?
J#fl „Ñ¨â◊fl ~åHõ=∂#^Œ∞.
XHõ¯™êi =∞#O WOHÍã¨Î Ö’`«∞‰õΩ "≥o§ =∞#O Z@∞=O\˜"åix
Q“~°q™êÎ"≥∂, =∞~À HÀ}OÖ’ Ñïje^•ÌO. =∞#‰õΩ LÑ¨x+¨`«∞ÎÖ’¡ XHõ
Hõ^äŒ LOk. XHõ ~åA‰õΩ `å#∞ ZO`À q*Ï˝x#x #=∞‡HõO. HÍh `«#
Hõ<åfl q*Ï˝x `«# ~å[ºOÖ’<Õ L<åfl_»x `≥eã≤ ~åA, J`«_xç "≥`∞« ‰õΩ¯O@∂
"≥àÏÎ_»∞. f~å K«∂¿ãÎ P q*Ï˝x =∂OãÖ H˘>Ëì"å_»∞. J`«x q*Ï˝#O
'xëê¯=∞Hõ~°‡—? ~åA J`«_ç HÍà◊§ g∞^Œ Ñ¨_»`å_»∞. ^èŒ#=O`«∞_»∞, JkèHÍ~°O
L#fl"å_»∞, Sâ◊fi~°ºO L#fl"å_»∞... XHõ =∂OãÖ H˘>Ëì"å_ç HÍà◊§ g∞^Œ
Ñ¨_®eû# J=ã¨~°O U=ÚOk?
JÖÏˆQ, F =∞Ç¨HÀÑ≤+≤ª =Úx L<åfl_»∞. PÜ«∞#‰õΩ HÀÑÖ =¿ãÎ
Z@∞=O\˜ "å_ç<≥·<å, HÀÑÖQÍ K«∂ã≤ |∂_ç^Œ KÕ¿ãÜ«∞QÆÅ_»∞. J@∞=O\˜
"å_»∞ F =∂=¸Å∞ QÆ$Ç≤Ï}˜x Ug∞ KÕÜ«∞ÖËHõ, P"≥∞ HÍà◊§ g∞^Œ Ñ¨_®eû
=zÛOk. ˆH=ÅO 'Hõ~°Î=ºÑ¨~åÜ«∞}`«— J#fl ÅHõΔ}O =ÚO^Œ∞, ZO`À
`«Ñ¨â◊≈H˜Î LO_ç, ~åAÅ∞ Ãã·`«O ™êëêìOQÆÑ¨_Õ P |∞∞+≤ `«Å ZO^Œ∞‰õΩ
=OKå_»∞?
=∞#∞+¨μÅO^Œi „áê}ÏÅ#∂ Ç¨ÏiOK«QÆeˆQ Ü«∞=Ú_»∞, F Ñ≤Å¡"å_ç
Ñ¨@∞ì^ÅŒ =ÚO^Œ∞ ZO^Œ∞‰õΩ ÖÁOyáÈÜ«∂_»∞? F „ã‘Î áêu„=`åºxH˜ ZO^Œ∞‰õΩ
`«Å =OKå_»∞?
Wk K«∂¿ãÎ =∞#O J#∞‰õΩO@∞#fl 'q[Ü«∞O— U ~°HOõ QÍ#∂ q[Ü«∞O
HÍ^Œx ã¨Ê+¨=ì ∞ø`ÀOk. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞# P^Œ~≈° =¸~°∞ÖÎ =ˇ ~°∂ =∞# q[Ü«∞O
ÑïkèÖ’H˜ ~å=@O ÖË^Œ∞. =∞Ç¨=∞Ç¨ïÅ Q“~°=O á⁄Ok# "åÔ~=~°∂
'q[Ü«∞O— x~°fiK«#OÖ’H˜ X^ŒQÆ@O ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì =∞#O q[Ü«∞O
J#∞‰õΩO@∞#flk q[Ü«∞O HÍHõ =∞ˆ~^À J~Ú LO_®e. ÖËHõ, =∞#O
q[Ü« ∞ O x~° fi K« # O =∂~° ∞ Û‰õ Ω x, =∞# Jaè „ áêÜ« ∂ Å#∞ Ñ¨ Ù #ó
ã¨g∞H˜ΔOK«∞HÀ"åe. D Ñ¨x KÕ¿ã =ÚO^Œ∞ =∞#O „Ñ¨ã¨∞Î`«O 'q[Ü«∞O—
ÑïkèÖ’H˜ XkˆQ"åi <À ™êi @∂H©QÍ Ñ¨~å=∞i≈Oz K«∂^•ÌO.
'WÜ«∂HÀHÍ¯— J<Õ J`«_»∞ `«# 'q[Ü«∞O— QÆ∞iOz ~åã≤# Ñ¨Ùã¨ÎHõO
„Ñ¨ÑÖK« "åºÑÎ̈OQÍ H˘xfl q∞eÜ«∞<£ HÍÑ‘Å∞ J=Ú‡_»∞ áÈ~ÚOk. J`«QÍ_»∞
™êkèOz# q[Ü«∞O Uq∞@O>Ë á¶È~ü¤ HõOÃÑh "å~°∞ L^ÀºQÆO #∞Oz
`˘Åy¿ãÎ, F =¸¿ã¿ã ã≤÷uÖ’ L#fl HõOÃÑhÖ’ KÕi, P HõOÃÑhx
L#fl`«™ê÷~ÚH˜ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. x[OQÍ J`«_»∞ ™êkèOzOk q[Ü«∞"Õ∞.
=∂#=Ù_ç Ñ¨@∞ì^ŒÅ‰õΩ PÜ«∞# xÅ∞"≥`«∞Î „Ñ¨fˆH. HÍh D q[Ü«∞O
™êkèOz#O^Œ∞‰õΩ =∞#O PÜ«∞# =ÚO^Œ∞ "≥∂HõiÅ∞¡`å=∂? PÜ«∞# á¶È\’
ÃÑ@∞ì‰õΩx Ñ¨Ól™êÎ=∂?
J`«_ç rq`«O K«^Œ∞=Ù`åO. F x@∂ì~°∞Ê q_çz Ñ¨Ùã¨ÎHõO Ñ¨_Õ™êÎO.
ZO^Œ∞HõO>Ë 'WÜ«∂HÀHÍ¯— ™êkèOzOk =ºH˜ÎQÆ`«q[Ü«∞O. J`«_»∞ _»|∞ƒ
ãÖáêkOKå_»∞. XHõ HõOÃÑhx xÅÉˇ\Ïì_»∞. J`«xHõ<åfl HõëêìÅ#∞
Z^Œ∞~˘¯O@∂ ^è#Œ Ñ¨~O° QÍ q[Ü«∞O ™êkèOz# "å~°<‰Õ Ωõ Å∞ L<åfl~°∞. aK«ÛO
Z`«∞Î‰õΩ<Õ ™ê÷~Ú #∞O_ç „Ñ¨ÑÖKåxfl âßã≤OKÕ ™ê÷~ÚH˜ ZkQÍ_»∞ 'Kås¡
KåÑ≤¡<£—. K≥`«Î U~°∞‰õΩ<Õ ã≤÷u #∞Oz Ç¨b=Ù_£ kâ◊#∞ xˆ~ÌtOKÕ ™ê÷~ÚH˜
ZkQÍ_»∞ 'H˜~ü¯ _»QÆ¡ãπ—. Wà◊§‰õΩ "å~åÎÑ¨„uHõÅ∞ ÑÖKÕ ^Œâ◊ #∞Oz ÉèÏ~°`«
~å„+¨ìÑüQÍ ZkQÍ_»∞ J|∞ÌÖò HõÖÏ"£∞.
g~°O^Œin qt+¨ì"≥∞ÿ# =ºH˜Î`«fi"Õ∞. rq`«OÖ’ ZO`À Hõ+¨ìÑ¨_ç, Z<Àfl
„Ñü‰õÄÅÑïã≤÷`«∞Å#∞ ^•\˜ "å~°∞ XHõ ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞.
HÍh gi q[Ü«∂Åhfl Éè∫uHõâ‰◊ Ωõ ÅÎ g∞^Œ q[Ü«∂Å∞. D q[Ü«∂Å∞
Jâßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ q[Ü«∂Å∞. gà◊§#∞ ‰õÄ_® =∞#O "åi Ñ¨@∞ì^ÅŒ ‰õΩ, nHõ‰Δ Äõ ,
"å~°∞ Hõ#|~°z# ã¨$[<å`«‡Hõ`«‰õÄ P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞‰õΩO\ÏO `«Ñ¨Ê, "å~°∞
ãÖáêkOz# _»|∞ƒ P^è•~°OQÍ HÍ^Œ∞.
HÍh gÔ~=~°∂ =∞#‰õΩ x`«ºã¨‡~°}©Ü«ÚÅ∞ HÍ~°∞. JÖÏˆQ ÃÑ^ŒÌ
HõOÃÑhÅ∞ ™ê÷ÑO≤ K«@O, =∞Oz =∂~°∞¯Å∞ ™êkèOK«@O, F áÈ\©Ö’ <≥Q@ æÆ O
- W"Õg x["≥∞ÿ# q[Ü«∂Å∞ HÍ=Ù. W=hfl Éè∫uHõ â◊‰õΩÎÅÃÑ· =∂#=Ù_ç
Ñ¨@∞ì^ŒÅ ™êkèOz# q[Ü«∂Å∞. HÀ~°∞‰õΩ#fl J=∂‡~Úx á⁄O^Œ@O,
HÀ~°∞‰õΩ#fl L^ÀºQÆO á⁄O^Œ@O, J#∞‰õΩ#flk ™êkèOK«@O W=hfl q[Ü«∂ÖË.
HÍh W"Õg x["≥∞ÿ# q[Ü«∂Å∞ HÍ=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë, D q[Ü«∂Å "≥#∞Hõ
'`«~°∞"å`« Uq∞\˜?— J#fl „Ñ¨â◊fl =ã¨∞ÎOk. D q[Ü«∂Å∞ JãÖÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ#
q[Ü«∂Å∞.
F HõOÃÑhx L#fl`«™ê÷~ÚH˜ fã¨∞‰õΩ"≥àÏ§_»∞. `«~°∞"å`«?
F J=∂‡~Úx á⁄O^•_»∞. `«~°∞"å`«?
F Ñ¨sHõΔÖ’ L`«Î=∞™ê÷~Ú =∂~°∞¯Å∞ á⁄O^•_»∞. `«~°∞"å`«?
É’Öˇ_»O`« _»|∞ƒ ãÖáêkOKå_»∞. `«~°∞"å`«?
D q[Ü«∂Åxfl Jâßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ q[Ü«∂ÖË. g\˜x ™êkèOz# `«~∞° "å`«
‰õÄ_® WOHÍ U^À ™êkèOK«=Åã≤Ok LO^Œ#fl=∂@. U q[Ü«∞O ™êkèOz#
`«~°∞"å`« '`«~°∞"å`« Uq∞\˜?— J#fl „Ñ¨â◊fl LO_»^À Jk Jã¨Öˇ·# q[Ü«∞O
Jx, D L^•Ç¨Ï~°}Å∞ K«∂ã≤, =∞#efl =∞#O „Ñ¨tflOK«∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`«,
=∞#ã¨∞‰õΩ `«_»∞`«∞Ok.
JO>Ë ZÖÏÔQ·`Õ ~åyH˜ |OQÍ~°∞ Ñ¨Ó`« Ñ¨Óã≤, |OQÍ~°OQÍ H˘O`«
HÍÅO K«ÖÏ=∞}˜ KÕã≤<å, |OQÍ~°∞ Ñ¨Ó`« K≥iyáÈQÍ<Õ Jã¨Å∞ ~åy "≥eH˜
=ã¨∞OÎ ^À, JÖÏˆQ `å`å¯eHõ, JãÖÑ¨Ó~°q‚ [Ü«∂Å#∞, x["≥∞#ÿ q[Ü«∂Å∞QÍ
„Ñ¨Kå~°O KÕã≤<å, =∞#O ÃÑ·Ñ¨Ó`« `˘ÅyOz K«∂¿ãÎ q[Ü«∞O J<Õ
PÖ’K«#Ö’x _˘Å¡`«#O `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
q[Ü«∂xH˜ Jã¨Öˇ·# x~°fiK«#O Uq∞@O>Ë, =∞#‰õΩ „áê`«ó
ã¨‡~°}Ü© Ú« Å∞, P^Œ~≈° =¸~°∞ÅÎ ∞, âßâ◊fi`«ã`¨ åºxfl ™êkèOz#"å~°∞ ™êkèOz#
q[Ü«∞"Õ∞ x["≥∞ÿ# q[Ü«∞O. U q[Ü«∞O ™êkèOz# `«~°∞"å`« WHõ =∞~À
„Ñ¨âfl◊ "≥ÚÅÔH`«^Î À Jk Jã¨Ö#·ˇ âßâ◊fi`«q[Ü«∞O Jx J~°O÷ . D 'q[Ü«∂xfl—
x~°fizOK«∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« =∞#O =ºH˜Î – =ºH˜Î`«fiO =O\˜ JOâßÅÃÑ·
á⁄~°Å∞ ‰õÄ_® `˘ÅyOz K«∂_®eû LO@∞Ok. âßâ◊fi`«q[Ü«∞ã¨∂„`åÅ#∞
qâı¡+≤OKåeû LO@∞Ok.
✣✣✣
WO^Œ∞Ö’...
1. =ºH˜Î`«fiO – q[Ü«∞O 13
2. =ºH˜Î`«fiO – =∞#ã¨∞û 25
3. =ºH˜Î`«fiO – ^≥·=ÉèÏ=# 39
4. =ºH˜Î`«fiO – P^Œ~°≈O 54
5. =ºH˜Î`«fiO – =∂@ 79
6. =ºH˜Î`«fiO – ÉèíÜ«∞O 103
7. =ºH˜Î`«fiO – PÖ’K«#Å∞ 130
8. =ºH˜Î`«fiO – „|Ç¨Ï‡K«~°ºO 147
9. =ºH˜Î`«fiO – âßO`«O 202
10. =ºH˜Î`«fiO – ^èŒ#O 252
11. =ºH˜Î`«fiO - JkèHÍ~°O 290
12. LÑ¨ãÖÇ¨~°O 344
12 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
=ºH˜Î`«fiO – q[Ü«∞O
`å`å¯eHõq[Ü«∞O – âßâ◊fi`«q[Ü«∞O
=∞# P^Œ~°≈=¸~°∞ÎÅ∞ ™êkèOz# 'q[Ü«∂Å—#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩO>Ë, „Ñ¨ã¨∞Î`«O
'q[Ü«∞O—QÍ K«ÖÏ=∞}˜ J=Ù`«∞#fl 'q[Ü«∞O—, 'q[Ü«∞O— HÍ^Œ#fl ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
ZO^Œ∞HõO>Ë, WÑ¨ÙÊ_»∞ K«ÖÏ=∞}˜Ö’ L#fl 'q[Ü«∞O— ™êkèOz# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® '`«~∞° "å`«
Uq∞\˜?— J#fl „Ñ¨â◊fl L`«Ê#fl=∞ø`«∞Ok. tY~å~ÀÇ¨Ï} Ñ¨Ó~°Î~Ú# `«~°∞"å`« WOHÍ
'Z‰õ¯=Åã≤O^Õq∞\˜?— J#fl „Ñ¨â◊fl ZHõ¯_≥·<å [xã¨∞ÎO^•? JÖÏO\˜ „Ñ¨â◊fl [xOzO^ŒO>Ë
J~°÷O, J`«∞º#fl`«tY~å~ÀÇ¨Ï} KÕÜ«∞ÖË^Œ<Õ Hõ^•! JÖÏˆQ, q[Ü«∞™ê^èŒ# ãÖÑ¨Ó~°‚
"≥∞ÿO^ŒO>Ë J~°÷O =∞i WHõ ™êkèOK«=Åã≤O^Õg∞ ÖË^Œ<Õ Hõ^•!
HÍ|\˜ì „Ñ¨ã¨∞Î`«O 'q[Ü«∞O— x~°fiK«#O JãÖÑ¨Ó~°‚"Õ∞ HÍ^Œ∞, J#$`«O ‰õÄ_® Jx
J~°=÷ ∞ø`«∞Ok. Jã¨Å∞ 'q[Ü«∞O— QÆ∞iOz K«iÛOKÕ Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ 'q[Ü«∞O— q+¨Ü∞« OÖ’
U~°Ê_»¤ JÜ≥∂=∞Ü«∂xH˜ HÍ~°}ÏÅ#∞ qâı¡+≤OKåeû LO@∞Ok.
áêâßÛ`«º`«`åÎfixH˜, ÉèÏ~°fÜ«∞ PÖ’K«<å q^è•<åxH˜ XHõ =∞øeHõ"∞≥ #ÿ `Õ_® LOk.
D `Õ_® ZO`« „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ#^ŒO>Ë, D Ô~O_»∞ PÖ’K«<å q^è•<åÅ #_»∞=∞ Jk
J#O`«"≥∞ÿ# JQÍ^è•xfl ã¨$+≤ìOzOk. áêâßÛ`«∞ºÅ ^Œ$+≤ìÖ’ ã¨$+≤ì <åÅ∞QÆ∞ =¸ÅHÍÅ
HõÅ~ÚHõ =Å¡ U~°Ê_çOk. "å~°∞ =∞\˜ì, h~°∞, Jyfl, "åÜ«Ú=ÙÅ#∞ QÆ∞iÎOKå~°∞. "åi
^Œ$+≤ìH˜ PHÍâ◊O JO^ŒÖË^Œ∞. ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«Îfi"Õ`«ÎÅ ^Œ$+≤ìÖ’ „Ñ¨ÑÖK«O áêOK«Éè∫uHõO.
Ñ¨$käfi, JÑπ, `Õ[ãπ, "åÜ«Ú=ÙÅ‰õΩ "å~°∞ PHÍâßxfl *’_çOKå~°∞. nO`À ÉèÏ~°fÜ«∞
^Œ$HÀ¯}O, áêâßÛ`«º ^Œ$HÀ¯}O #∞Oz Ñ¨ÓiÎQÍ "Õ~°∞Ñ¨_çOk. D S^Œ= =¸ÅHõO
ÉèÏ~°fÜ«∞^Œ$HÀ¯}ÏxH˜ Ö’`«∞xzÛOk. Wk P^è•ºu‡Hõ`«‰õΩ ^•i fã≤Ok. HÍQÍ
áêâßÛ`«ºq*Ï˝#=∞O`å – Hõ#|_ç, J#∞Éèqí OK«QeÆ Qˆ Éè∫uHÍxH˜ =∂„`«"∞Õ Ñïq∞`«"∞≥ Oÿ k.
ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«fi qHÍãÖ 13

áêâßÛ`«∞ºÅ∞ ã¨$+≤ìOz# q*Ï˝#O ‰õÄ_® Éè∫uHÍÅˆH Ñïq∞`«"≥∞ÿOk. Hõ#|_Õ^Õ
„Ñ¨ÑÖK«=∞x, Éè∫uHõOQÍ J#∞ÉèíqOK«QÆeˆQ^Õ q*Ï˝#=∞x "å~°∞ #=∂‡~°∞. ^•O`À
Éè∫uHõÑïq∞`«∞Å‰õΩ ÖÁOQÆx J#O`«"≥∞ÿ# PHÍâ◊O "åiH˜ QÆQÆ#‰õΩã¨∞=∞"≥∞ÿáÈ~ÚOk.
"åi ã≤^•úO`åÅ∞ ã¨~°fiO Éè∫uHõ`« „áêuÑ¨kHõQÍ<Õ ZkQÍ~Ú. "åi Pâ◊Å∞, PHÍOHõΔÅ∞,
P^Œ~å≈Å∞, Jhfl Éè∫uHÍÅ‰õΩ =∂„`«"Õ∞ „áê^è•<åºxflKåÛ~Ú. ^•O`À, Éè∫uHõã¨∞YÖÏÅã¨,
Éè∫uHõâ◊‰õΩÎÅÃÑ· q[Ü«∞O, áêâßÛ`«ºr=#q^è•<åxH˜ Ñ¨@∞ìH˘=∞‡ÅÜ«∂º~Ú. D Éè∫uHõ`«
=Å¡ áêâßÛ`«∞ºÅ q*Ï˝#O, r=#q^è•#O ‰õÄ_® PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù Z^ŒQÆÖËHõ, <ÕÅ ÃÑ·<Õ
K«uH˜ÅÑ¨_Oç k. Ñ¶e¨ `«OQÍ áêâßÛ`«∞ºÅ q[Ü«∞ã≤^•úO`«O ‰õÄ_® Éè∫uHÍÅÖ’ XkyOk.
'Hõ#|_Õ^Õ „Ñ¨ÑÖK«O, Hõ#|_»xk ÖË<ÕÖË^Œ∞— J#fl #=∞‡HõO =Å¡ áêâßÛ`«∞ºÅ∞
'=∞#ã¨∞û—‰õΩ „áê^è•#ºO W=fiÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH "åi q[Ü«∂ÅÖ’ '=∞#ã¨∞û— xiÌ+¨ì™ê÷<åxfl
á⁄O^ŒÖË^Œ∞. `«# áêáêÅ ÑïÇ¨~åxH˜ Éè∫uHõOQÍ `«#x `å#∞ tH˜ΔOK«∞‰õΩ#fl"å_»∞
Q˘Ñ¨Ê P^Œ~°≈=¸iÎ JÜ«∂º_»∞. "≥ÜÕ∞º#∞QÆ∞Å |ÅO HõÅ"å_»∞ P~å^èŒº^≥·=O JÜ«∂º_»∞.
"å_çH˜ |∞„~° LO^•? ÖË^•? J#fl q+¨Ü«∞O Z=iH© Ñ¨@ìÖË^Œ∞. JÖÏˆQ JO^Œi Hõ<åfl
"ÕQÆOQÍ Ñ¨~°∞ÔQ`«ÎQÆÅ"å_»∞, ^Œ∂~°O ^Œ∂HõQÆÅ"å_»∞, Z`«∞ÎÅ∞ ZHõ¯QÆÅ"å_»∞, _»|∞ƒÅ∞
ãÖáêkOK«QÅÆ "å_»∞... WÖÏ `å`å¯eHõOQÍ W`«~∞° Å Hõ<åfl F "≥∞@∞ì ÃÑ#· ∞#fl „Ñü"å_»∂
P^Œ~°≈O JÜ«∂º_»∞. HÍh 'q[Ü«∂Å∞— Jhfl Jâßâ◊fi`«O Jx áêâßÛ`«∞ºÅ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
JO^Œ∞ˆH "å~°∞ 'iHÍ~°∞¤—Å∞ ~åÜ«∞@O P~°OaèOKå~°∞. XHõ_»∞ =O^Œ g∞@~°∞¡ Ñ¨k¿ÇÏ#∞
ÃãHõ#¡Ö’ Ñ¨~°∞ÔQuÎ P^Œ~°≈"≥∞ÿ Ñ¨Ó[Å∞ JO^Œ∞‰õΩO\Ï_»∞. HÍh =∞~À ~ÀA# WOH˘Hõ_»∞
J^Õ ^Œ∂~°O Ñ¨^•flÅ∞QÆ∞ ÃãHõ#¡Ö’ Ñ¨~°∞ÔQuÎ 'H˘`«Î ^Õ=Ù_»∞—QÍ ZkˆQ"å_»∞. XHõ âß„ã¨Î"Õ`«Î
F Q˘Ñ¨Ê x[O Hõ#∞H˘¯x 'Ñ¨Ó[—Å∞ JO^Œ∞‰õΩ<ÕÖ’QÍ, =∞~À âß„ã¨Î"Õ`«Î J`«xHõ<åfl
Q˘Ñ¨Ê x[O Hõ#∞‰õΩ¯x =∞ixfl Ñ¨Ó[Å∞ JO^Œ∞‰õΩ<Õ"å_»∞. WÖÏ áêâßÛ`«∞ºÅ ^Œ$+≤ìÖ’
'q[Ü«∞O— J#fl^•x J~°÷O ã≤÷~°Ñ¨_çOk. Ñ¨k =∞Okh PHõi¬OK«QÆeˆQ"å_»∞, ÖËHõ =∞~À
Ñ¨k=∞Okx `«<Õfl"å_»∞, JO^Œih "≥∂ãÖ KÕã≤ _»|∞ƒ ãÖáêkOKÕ"å_»∞... WÖÏ "åi
^Œ$+≤ìÖ’ Jâßâ◊fi`« q[Ü«∂ÖË Jã¨Öˇ·# q[Ü«∂Å∞QÍ ã≤÷~°Ñ¨_®¤~Ú. „Ñ¨ÑÖK«OÃÑ·
=∂#ã≤HõOQÍ, Éè∫uHõOQÍ áêâßÛ`«∞ºÅ∞ JkèHÍ~°O ™êkèOK«QÆÅQÆ@O`À, „Ñ¨ÑÖK«=∞O`å
áêâßÛ`«∞ºÅ q[Ü«∞"Õ∞ x["≥∞ÿ# q[Ü«∞O J#fl Jaè„áêÜ«∞O "Õà◊¥¡#∞HÀ™êyOk. =∞#
^Õâ◊OÖ’ ‰õÄ_® W^Õ [iyOk.
ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ ^Œ$+≤Öì ’ HõO\˜H˜ Hõ#|_Õ Éè∫uHõ„Ñ¨ÑO¨ KåxH˜ ZO`« „áê=ÚYºO LO^À,
HõO\˜H˜ Hõ#|_»x =∂#ã≤Hõ - P^è•ºu‡Hõ„Ñ¨ÑÖKåxH˜ ‰õÄ_® JO`« „áê^è•#ºO LOk.
`≥iz# Hõà◊§ =ÚO^Œ∞#fl qâßÅqâ◊fiO ZO`« x["≥∂, =¸ã≤# Hõà◊§ "≥#‰õ ^•y#
=∞Ç¨^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# =∞~À „Ñ¨ÑÖK«O ‰õÄ_® JO`Õ ã¨`«ºO. JO>Ë ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ ^Œ$+≤ìÖ’
=∞x+≤ rq`«OÖ’ „Ñü =ºH©Î Ô~O_»∞ qaè#flãÖÑ¶¨∞~°¬}Å#∞ Z^Œ∞~À¯"åeû LO@∞Ok.
XHõ\˜ Éè∫uHõO, =∞~˘Hõ\˜ P^è•ºu‡HõO. g\˜Ö’ Éè∫uHõÑ¨~°"≥∞ÿ# â◊‰õΩÎÅÃÑ· q[Ü«∞O XHõ
^Œâ◊ =~°ˆH ™ê^èŒº=∞x ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞x+≤ â◊s~°O H˘xfl
Éè∫uHõ Ñïq∞`«∞Å‰õΩ Ö’|_ç LO@∞Ok. Hõ#∞fl H˘O`« ^Œ∂~°O =~°ˆH K«∂_»QÆÅ^Œ∞. K≥q
H˘xfl â◊ÉÏÌÖË q#QÆÅ^Œ∞. â◊s~°O J#∞ÉèíqOKÕ ã¨Ê~°≈‰õÄ Ñïq∞`«∞Å∞<åfl~Ú. HÍh
Ñïq∞`«∞Å∞ ÖËxk =∞#ã¨∞ûˆH. J=^èŒ∞Å∞, J_»∂¤ J^Œ∞Ñ¨Ó ÖËxk =∞#¿ãû. =∞#ã¨∞û
‰õÄ_® =∞x+≤ J#∞Éèí"åÅ ÑïkèÖ’ XkˆQ J=HÍâ◊O L<åfl, „Ñ¨Ü«∞ufl¿ãÎ, =∞x+≤ D
Éè∫uHÍ#∞Éèí"åÅ Ñïq∞`«∞Å#∞ q∞Oz, =∞<ÀqÇ¨ÏOQÍxH˜ J#O`«"≥∞ÿ# Ô~Hõ¯ÅxzÛ
J#O`« PHÍâ◊gkäÖ’ J„ÑüÇ¨Ï`«OQÍ qÇ¨ÏiOÑ¨KÕÜ«∞QÆÅ_»∞. Wk „QÆÇ≤ÏOz# ÉèÏ~°fÜ«∞
`«`Î«fi"Õ`«ÎÅ∞ `«=∞ ^Œ$+≤ìx =∞<ÀqÇ¨ÏOQÍxH˜ „¿Ñ~°}x=fi@OÃÑ· ˆHO„nHõiOKå~°∞. "åi
Éè∫uHõ`« ‰õÄ_® D =∞#ã¨∞û‰õΩ Ô~Hõ¯ÅxKÕÛO^Œ∞‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# JOâßÅ ÃÑ·<Õ
Hˆ O„nHõ$`«"∞≥ Oÿ k. Éè∫uHõÑi¨ Hõ~åÅ`À Éè∫uHõ WO„kÜ«∂Å â◊HxÎ̃ ÃÑOKåÅx áêâßÛ`«∞ºÅ∞
`«Ñ¨# Ñ¨_»∞`«∂O>Ë, Éè∫uHÍOâßÅ#∞ q∞Oz P^è•ºu‡HõtY~åÅ#∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOKåÅx
ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ P~å@Ñ¨_®¤~°∞. JO^Œ∞ˆH áêâßÛ`«∞ºÅ Jaè=$kú Ü«∂O„uHõ Ñï*Ï˝#OÃÑ·
P^è•~°Ñ¨_ç LOk. ÉèÏ~°fÜ«∞„Ñ¨QÆu =∂#ã≤HõqHÍãÖÃÑ· xez LOk. Éè∫uHõOQÍ Zxfl
q[Ü«∂Å∞ ™êkèOz<å Jq Jâßâ◊fi`«"Õ∞. HÍh =∂#ã≤Hõq[Ü«∞O âßâ◊fi`«O. Wn
ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ 'q[Ü«∂—xH©, áêâßÛ`«∞ºÅ q[Ü«∂xH© #_»∞=∞ L#fl JO`«~°O. Wk
Éè∫uHõ"å^•xH©, P^è•ºu‡HÍxH© #_»∞=∞ L#fl `Õ_®.
Éè∫uHõq[Ü«∂xH˜ H˘Å|^ŒÌÅ∞<åfl~Ú. "å\˜x Hõà◊§`À K«∂_»=K«∞Û. HÍh =∂#ã≤Hõ
q[Ü«∂xH˜ H˘Å|^ŒÌÅ#∞ x~°fizOK«@O Hõ+¨ìO. „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ U~°Ê~°z<å, W`«q∞`«÷OQÍ
"å\˜x x~°‚~ÚOK«@O Hõ+¨ìO. XHõ #kÃÑ· ÃÑ^ŒÌ =O`≥##∞ Hõ\˜ì Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl x~°∂Ñ≤OK«∞
HÀ=K«∞Û. =~°^ŒÖ’ P =O`≥# H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞O^Œ#flk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. HÍh Wk HõO\˜H˜
Hõ#|_Õ q[Ü«∞O. P^èŒ∞xHõã¨=∂[OÖ’, ™êOˆHuHõ„Ñ¨QÆu, "≥·*Ï˝xHõ Ñ¨Ù~Àaè=$^Œ∞úÅ∞
J„QÆ`åO|∂ÖÏxfl JO^Œ∞HÀ™êQÍ~Ú. „Ñ¨ÑÖK«"åºÑ¨ÎOQÍ [~°∞QÆ∞`«∂ =ã¨∂Î#fl D
Ñï}Ï=∞O ÉèÏ~°fÜ«∞ã¨=∂*Ïxfl ‰õÄ_® `åHÕk. ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ ^Œ$+≤ìÖ’ ‰õÄ_®
áêâßÛ`«∞ºÅ q[Ü«∞ÉèÏ=# ã≤÷~°Ñ¨_çOk.
HÍh.... ZO`« HÍ^Œ<åfl „Ñü =ºH˜ÎÖ’ P^è•ºu‡Hõ*’ºu q∞#∞‰õΩq∞#∞‰õΩ
=∞O@∂O@∞Ok. Zxfl `«∞á¶ê#∞ÖÁzÛ<å, Zxfl =_»QÍ_»∞ÊÅ∞ gz<å D *’ºu P~°^Œ∞.

P~°x D *’ºu =∞x+≤x xtÛO`«QÍ LO_»x=fi^Œ∞. J`«_»∞ ZO`«QÍ Éè∫uHÍÅ "≥·Ñ¨Ù
Ñ¨~°∞y_ç, `«#x `å#∞ =∞~°záÈ"åÅx `«Ñ¨# Ñ¨_»∞`«∞<åfl, U^À F HõΔ}OÖ’ "≥∞~°Ñ¨ÙÖÏ
J`«_çH˜ `«#Ö’x P^è•ºu‡Hõ`«#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∂Î<Õ LO@∞Ok. ^•O`À, Éè∫uHõOQÍ Zxfl
q[Ü«∂Å∞ ™êkèOz<å, ZO`« Q˘Ñ¨Ê L^ÀºQÆO ãÖáêkOz<å, ZO`« _»|∞ƒ ãÖáêkOz,
Zxfl "Õ∞_»Å∞ Hõ\˜ì<å, HÍ~°∞¡ H˘<åfl, =∞x+≤H˜ ãÖ`«$Ñ≤Î LO_»^Œ∞. JãÖ`«$Ñ≤Î J`«_çx
J}KÕã∂¨ OÎ @∞Ok.D JãÖ`«$Ñ≤Î ã¨fi~°∂áêxfl „QÆÇÏ≤ OK«ÖHË ,õ =∞x+≤ =∞iO`«QÍ Éè∫uHÍÅ
"≥O|_ç Ñ¨~°∞ÔQ_»`å_»∞. =∞iO`«QÍ JãÖ`«$Ñ≤Îx =¸@ Hõ@∞ì‰õΩO\Ï_»∞. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’
JâßOu ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ LO@∞Ok. JãÖ`«$Ñ≤`Î À =∞#∞+¨μÅ∞ J~åK«HOõ "≥Ñ· Ù¨ Ñ¨~∞° QÔ _»`å~°∞.
W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’<Õ ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«ÎfiO „Ñ¨HÍ~°O Jã¨Å∞ q[Ü«∂xfl
x~°fizOK«∞‰õΩx, P q[Ü«∞™ê^è#Œ ‰õΩ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ qkèOz# xÜ«∞=∂Å#∞ J#∞ãï¿ã,Î
Jã¨Å∞ =ºH˜`Î fi« qHÍãÖ ™ê^èºŒ =∞ø`«∞Ok. Uk ™êkè¿ã,Î `«~∞° "å`« WHõ ™êkèOK« =Åã≤O^Õn
LO_»^À, P Jã¨Å∞ q[Ü«∞™ê^èŒ#=∂~°æO É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok.
^èŒ~°‡áêÅ<Õ Hõ~°Î=ºO
'U q[Ü«∞O ™êkè¿ãÎ WHõ ™êkèOK«=Åã≤Ok LO_»^À J^Õ Jã¨Å∞ q[Ü«∞O— Jx
x~°fizOK«∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« Jã¨Å∞ ã¨=∞ã¨º Z^Œ∞~°∞ xÅ∞ã¨∞ÎOk. D 'Jã¨Å∞— q[Ü«∂xfl
QÆ∞iÎOK«@O ZÖÏ? ™êkèOK«@O ZÖÏ? J#fl „Ñ¨â◊flÅ∞ L`«Ê#fl=∞ø`å~Ú.
=∂\Ï¡_»@O ã¨∞ÅÉèíO. U^≥·<å JOâ◊O QÆ∞iOz Q˘Ñ¨ÊQÍ K≥¿ÑÊÜ«∞@O ã¨∞Å∞=Ù.
f~å‡<åÅ∞ KÕ¿ãÜ«∞@O, Z^Œ∞\˜"å_çH˜ h`«∞Å∞ K≥Ñ¨Ê@O ÃÑ^ŒÌ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ HÍ<Õ HÍ=Ù.
HÍh K≥Ñ≤Ê# P^Œ~å≈Å#∞ PK«iOK«@OÖ’ =ºH˜Î Jã¨Å∞ =ºH˜Î`«fiO |Ü«∞@Ñ¨_»∞`«∞Ok.
ã¨∂zOz# QÆ=∂ºxH˜ =∂~åæxfl "≥`«∞HÀ¯=@OÖ’, QÆ=∞ºO KÕˆ~ =∂~°æO ™ê\˜"åiH˜
K«∂Ñ¨@OÖ’ Jã¨Å∞ xQÆ∞æ`ÕÅ∞`«∞Ok.
ÉèÏ~°fÜ«∞^è~Œ ‡° OÖ’ L#fl Q˘Ñ¨Ê`«#O WHõ¯_Õ „Ñ¨ã∞¨ Êù@=∞ø`«∞Ok. ÉèÏ~°fÜ«∞^è~Œ ‡° "Õ`ÅÎ« ∞
QÆ=∞ºO ã¨∂zOz ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨_»ÖË^Œ∞. h`«∞Å∞ K≥Ñ≤Ê q∞#fl‰õΩO_»ÖË^Œ∞. rq`«ÅHΔÍºxfl
x~°fizOz Ñ¨<á·≥ È~ÚO^Œx KÕ`∞« Å∞ ^Œ∞Å∞Ñ¨ÙHÀÖË^∞Œ . "å~°∞ „Ñü =ºH˜Î rq`«OÖ’, „ÑüHõ}Δ O
J#∞ãïOK«=Åã≤# q^èŒ∞Å#∞, Hõ~°Î"åºÅ#∞ ‰õΔΩ}‚OQÍ, qÑ¨ÙÅOQÍ q=iOKå~°∞. =∂#=
rq`«OÖ’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º JÜ≥∂=∞Ü«∂Å#∞, [iˆQ ãÖÑ¶¨∞~°¬}Å#∞ "å~°∞ xt`«OQÍ
ÑïjeOKå~°∞. JÖÏ ÑïjeOz P JÜ≥∂=∞Ü«∂Å, ãÖÑ¶¨∞~°¬}Å Jã¨Å∞ ã¨fi~°∂áêxfl
J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. PÃÑ· JÜ≥∂=∞Ü«∂Å#∞ Z^Œ∞~˘¯<ÕO^Œ∞‰õΩ =∂~åæÅ#∞ qâı+¡ O≤ Kå~°∞.
ãÖÑ¶¨∞~°¬}Å #∞Oz |Ü«∞@ Ñ¨_ÕO^Œ∞‰õΩ =∂~åæÅ#∞ â’kèOKå~°∞. Ñ¶ë`«OQÍ ÉèÏ~°fÜ«∞
^èŒ~°‡O XHõ xiÌ+¨ìã¨fi~°∂áêxfl ãÖ`«iOK«∞‰õΩOk. W`«~°=∞`åÅ‰õÄ, ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~å‡xH©
`Õ_® WHõ¯_Õ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
ÉèÏ~°fÜ«∞^è~Œ ‡° O XHõ r=#q^è•#O. =∂`«$ QÆ~ƒ° Où Ö’ Ñ≤O_»^âŒ Ö◊ ’ Z^Œ∞QÆ∞`«∞#flÑ¨Ê\˜
#∞Oz "≥Ú^ŒÖˇ·, [xOz# Ñ¶¨∞_çÜ«∞ #∞O_ç, `«∞k âßfiã¨ Ñ‘eÛ ÑÖK«Éèí∂`åÅÖ’
qb#=∞ÜÕ∞ºO`«=~°‰õÄ =ºH˜Î rq`«OÖ’ „Ñü HõΔ}Ïhfl ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩO@∞Ok
ÉèÏ~°fÜ«∞^è~Œ ‡° O. J`«x TÑ≤iÖ’ TÑ≤~Ô · ~°∞kè~„° Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ "ÕQ"Æ ∞≥ ,ÿ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ã¨ÊO^Œ#Å‰õΩ
ÉèÏ=<≥,· ^Œ$+≤Hì ˜ ^Œ$â◊º"≥∞,ÿ J}∞=}∞=Ù<å `å<Õ J~Ú =ºH˜Î `«# ÅHõºΔ O "≥Ñ· Ù¨ „Ñ¨Ü∂« }ÕKÕ@∞ì
*Ï„QÆ`«ÎÑ¨_»∞`«∞Ok ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O.
WÑ¨ÙÊ_»∞ =∞#O J#∞‰õΩO@∞#fl 'q[Ü«∞— ™ê^èŒ#, =ºH˜Î ÑïÑ¨Ó~°‚=∂#=Ù_»∞QÍ
Zky`Õ HÍh ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. =ºH˜Î ÑïÑ¨Ó~°‚=∂#=Ù_»∞QÍ Z^ŒQÍÅO>Ë J`«x =ºH˜Î`«fiO
ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ qHõãO≤ z LO_®e. =ºH˜`Î fi« qHÍãÖ ÑïÑ¨Ó~°O‚ JÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩ J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å
`À_»Ê_»∞`«∞Ok ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O. JO>Ë, ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡áêÅ# '=ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜—
Ñ¨~åºÜ«∞Ñ¨^ŒO J#fl=∂@. =ºH˜Î`«fiO ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ qHõã≤Oz# ÑïÑ¨Ó~°‚ =∂#=Ù_çx
`«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞@O ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’x L`«¯$+¨ìÅHõΔ}O J#fl=∂@.
D ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ ™êkèOz# ÑïÑ¨Ó~°‚=∂#=Ù_»∞ QÆ=∞ºO KÕ~°@"Õ∞
=∞#O x~°fizOK«∞‰õΩ#fl Jã¨Öˇ·# 'q[Ü«∞O.— JO>Ë, ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ JO@∂ É’kèOKåeû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ^èŒ~°‡áêÅ# =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜
~å[=∂~°æO J#fl=∂@. JO^Œ∞ˆH, ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ QÆ=∞x¿ãÎ ^≥·=O Hõ<åfl ^èŒ~å‡xˆH
ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ "ÕÜ«∞@O ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
ÉèÏ~°`«OÖ’ NHõ$+¨μ‚_çx ZO^Œ~À ^Œ∂+≤™êÎ~°∞. q=∞i≈™êÎ~°∞. Ñ¨~°∞+¨"åHÍºÅ∞
„Ñ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. NHõ$+¨μ‚_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ „Ñü~°∂ÑÖ. P ^Œ∂+¨}Å∞, q=∞~°≈Å∞ Jhfl
ÉèíQÆ=O`«∞_çˆH J#fl=∂@. J~Ú<å, JÖÏ ^Œ∂+≤Oz#"åix NHõ$+¨μ‚_»∞ ^Õfi+≤OK«_»∞.
"åi q=∞~°≈Å#∞ uÑ≤Ê H˘@ì_»∞. "åi`À "å^•Å‰õΩ kQÆ_»∞. '"åi Jaè„áêÜ«∞O "åik—
J#fl suÖ’ =kÖË™êÎ_»∞. Jxfl ^Œ∂+¨}Å#∂ z~°∞#=Ùfi`À Éèíi™êÎ_»∞. 'g~°∞ ##∞fl
q=∞i≈OKå~°∞. gi Ñ¨x Ñ¨\Ïìe— J#fl@∞ì „Ñ¨fHÍ~°ÉèÏ=##∞ „Ñ¨^Œi≈OK«_»∞.
HÍh.... ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ ^èŒ~°‡K«∞ºu [iyO^À, ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ =ºH˜Î ^èŒ~å‡xfl HÍ^Œx
„Ñ¨=iÎOKå_À JÑ¨ÙÊ_»∞ NHõ$+¨μ‚_»∞ x~°‚Ü«∂`«‡HõOQÍ, x~åÌH˜Δ}ºOQÍ, xHõ¯zÛQÍ
=º=Ç¨ÏiOKå_»∞.
^Õ=Ù_»x K«∂_»‰õΩO_® QÀ=~°ú#yi ZuÎ WO„^Œ∞_çH˜ â◊$OQÆÉèíOQÆO KÕâß_»∞. #∂~°∞
`«Ñ¨ÙÊÅ∞ KÕã≤, ^èŒ~°‡ÉèíOQÆO á⁄~°áê@∞ =Å¡ HÍ^Œ∞ JÅ"å@∞ =Å¡ Jx x~°∂Ñ≤OK«∞ H˘#fl
`«~°∞"å`«<Õ tâ◊√áêÅ∞_çH˜ t~°KÕÛù^ŒO KÕâß_»∞. JÖÏˆQ, J~°∞˚#∞_»∞, cè=Ú_»∞ =O\˜
g~°∞Å ^•fi~å ^èŒ~°‡~°HõΔ} HÍqOKå_»∞.
ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•<åxH˜ J`«∞º`«=Î ∞„áê=∂}˜Hõ =∞#^Œy# ÉèQí =Æ næ`#« ∞ É’kèã∂¨ ,Î
Ü«∞^• Ü«∞^• Ç≤Ï ^èŒ~°‡ã¨º QÍ¡x~°ƒù=u ÉèÏ~°`«
JÉèí∞º`å÷#=∞^èŒ~°‡ã¨º `«^•-`å‡#O ã¨$*Ï=∞ºÇ¨ÏOII
Jx ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥áêÎ_»∞. JO>Ë ÉèíQÆ=O`«∞_ç Hõ<åfl ^èŒ~°‡O Q˘Ñ¨Êk J#fl=∂@.
ÉèíQÆ=O`«∞_çx #=∞‡@O, #=∞‡HõáÈ=@O J#flk =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# Wëêì~ÚëêìÅ‰õΩ
ãÖ|OkèOzOk. =ºH˜Î ÉèíQÆ=O`«∞_çx #q∞‡<å, #=∞‡‰õΩ<åfl #+¨ìO ÖË^Œ∞. HÍh =ºH˜Î
`«# =ºH˜Î`åfixfl HÀÖ’Ê`Õ „Ñ¨=∂^ŒO. Jk =ºH˜ÎˆH HÍ^Œ∞ ã¨=∂*ÏxˆH „Ñ¨=∂^ŒO. =ºH˜Î
`«# =ºH˜`Î åfixfl HÀÖ’Ê=@O JO>Ë ^è~Œ å‡xfl áê\ÕK«Háõ È=@"Õ∞. ^è~Œ ‡° ÉèOí QÆO KÕÜ∞« @"Õ∞.
^èŒ~°‡ÉèíOQÆO =Å¡ ™ê=∂lHõ P`«‡‰õΩ #+¨ìO "å\˜Å∞¡`«∞Ok. HÍ|\˜ì ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
`«#ÃÑ· =ºH˜ÎQÆ`«^Œ∂+¨}Å#∞ KÕ¿ã"åix Ñ¨\˜ìOK«∞HÀ_»∞. HÍh ^èŒ~°‡ÉèíOQÆO KÕã≤#"åix
HõΔq∞OK«_»∞.
^Õ=Ù_çx #=∞‡x"åix qã¨‡i™êÎ_»∞. HÍh ^èŒ~å‡xH˜ Ç¨x HõeyOz#"åix
tH˜ΔOK«Hõ=∂#_»∞. nxfl |\˜ì K«∂¿ãÎ, ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜, ^èŒ~°‡áêÅ#
~å[=∂~°æO Jx ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok. ^èŒ~°‡áêÅ# =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ Ñ¨~åºÜ«∞Ñ¨^ŒO Jx
`ÕÅ∞`«∞Ok. ^èŒ~°‡áêÅ# ã¨„Hõ=∞OQÍ KÕ¿ã =ºH˜Î ãÖÑ¨Ó~°‚=ºH˜Î`«fiO`À JÅ~å~°∞`«∂
Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=Ú_»∞ J=Ù`å_»x J~°÷=∞=Ù`«∞Ok.
JO^Œ∞ˆH 'Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ <Õ#∞ L`«Î=Ú_ç—x Jx NHõ$+¨μ‚_»∞ „Ñ¨Hõ\˜¿ãÎ, `«# „Ñ¨=~°Î#
^•fi~å P ÉèÏ=##∞ „Ñ¨ÑÖKåxH˜ „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞ Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=Ú_»∞ N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞.
JO^Œ∞ˆH, ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~å‡xH˜ NHõ$+¨μ‚_»∞ =∂~°æ^Œi≈. N~å=Ú_»∞ P^Œ~°≈O. D =∂~°æ^Œi≈
=∂~°æ^Œ~°≈#OÖ’, P P^Œ~°≈áêÅ# JOu=∞q[Ü«∂xH˜ ^•i fã¨∞ÎOk. Wn ÉèÏ~°fÜ«∞
^èŒ~°‡OÖ’ =ºH˜Î`«fiqHÍã¨ã¨fi~°∂ÑÖ.
WHõ¯_» XHõ „Ñ¨â◊fl =ã¨∞ÎOk. ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ ^èŒ~å‡xH˜ WO`« ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ "ÕÜ«∞@O
ZO^Œ∞‰õΩ? ^è~Œ ‡° áêÅ# KÕÜ∞« ‰õΩO_® ^è~Œ ‡° ÉèOí QÆO KÕ¿ãÎ HõeQˆ #+Öì Uq∞\˜? J#fl PÖ’K«#
=ã¨∞ÎOk.
D „Ñ¨â◊fl ‰õÄ_® Z=~°∂ "ÕÜ«∞Hõ=ÚO^Õ ÉèíQÆ=næ`«Ö’ ã¨=∂^è•#O ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok.
=º‰õΩÎÅÖ’ ^Ò+¨ìºO =Å¡ ‰õΩ@∞O|=º=ã¨÷ ^èŒfiOãÖ J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O
qzÛù#fl=∞ø`«∞Ok. ^•O`À ™êfi~°÷O, ^Õfi+Ö, „HÀ^èŒO, Ö’ÉèíO =º‰õΩÎÅ#∞ =ÚOK≥`«∞Î`å~Ú.
WO^Œ∞=Å¡ =∞Ç≤Ïà◊Å∞ „Ñ¨ÉÏè q`«Å=Ù`å~°∞. Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ ^Œ∞+¨μ_ì <·≥ å, =∞Ç≤Ïà◊Å∞ kQÆ*Ï~°#O`«
=~°‰õÄ ã¨=∂*ÏxH˜ „Ñ¨=∂^ŒO ÖË^Œ∞. HÍh =∞Ç≤Ïà◊Å∞ kQÆ*Ï~°@O P~°Oaè¿ãÎ ã¨=∂[
Ñ¨`«#O "≥Ú^ŒÖ∫`«∞Ok. Wn ^èŒ~°‡ÉèíOQÆO =Å¡ [~°QÆÉ’ÜÕ∞ Ç¨x.
WÑ¨ÙÊ_»∞ =∞#O =∞# K«∞@∂ì K«∂ã¨∞Î#fl J<ÕHõãÖÑ¶¨∞@#Å∞, J#∞Éèíqã¨∞Î#fl
q+¨Ü«∂Å∞ ^èŒ~°‡ÉèíOQÆO =Å¡ HõeˆQ Ñï}Ï=∂Å#∞ ã¨Ê+¨ìO KÕ™êÎ~Ú.
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ JO>Ë =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ J"Õ∞‡ `≥eq „Ñ¨^Œi≈OK«@O, Z^Œ∞\˜"å_çx
„Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã≤ J#∞‰õΩ#flk ™êkèOK«@O J#fl JáÈÇ¨ÏÅÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ#fl ã¨=∂[O
=ºH˜Î`«fiO HÀÖ’Ê~Ú, Ñ¨~å~Ú ÉèÏ=^•ã¨ºÑ¨Ù |∞~°^ŒÖ’ Q˘O`«∞Hõ =~°‰õÄ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ=@O
=∞#O K«∂ã¨∂Î<Õ L<åflO. =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ ~å[=∂~°æ"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡áêÅ##∞ =∞~°z,
=ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ qHõ$`«~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# `å`å¯eHõ Ñ¨^Œú`«∞Å "≥O@Ñ¨_»∞`«∂ =ºH˜Î`«fi=¸ ÖËHõ
qHÍãÖ ^ŒiKÕ~°Hõ, áêâßÛ`«º J#∞Hõ~°} Ñ¨~°"≥∂`«¯$+¨ì^èŒ~°‡=∞#fl suÖ’ ã¨=∂[O
„Ñ¨=iÎOK«@O =∞#O J#∞Éèíqã¨∂Î<Õ L<åflO. W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’<Õ =∞#efl =∞#O
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû# „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕÜ«∞@O J`«ºO`« P=â◊ºHõO. =∞# ^èŒ~å‡xfl qâı¡+≤Oz,
^è~Œ ‡° áêÅ#‰õΩ =∂~åæxfl ã¨∞QÆ=∞O KÕã∞¨ ‰õΩx =ºHÎ̃`fi« qHÍ™êxH˜ Hõ$+≤ KÕÜ∞« @O `«ÑÊ¨ xãï.
=ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ Ñ¨~åºÜ«∞Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡áêÅ# ^•fi~å =ºH˜Î ãÖÑ¨Ó~°‚=ºH˜Î`«fi
qHÍãÖ ™êkèOz, Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=Ú_»∞QÍ Zky, âßâ◊fi`« q[Ü«∞O ™êkèO KÕO^Œ∞‰õΩ =∞#
Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ H˘xfl ã¨∂„`åÅ#∞ x~°fizOKå~°∞. =∂~°æxˆ~Ìâ◊#O KÕâß~°∞. ^•i k"≥fiÅ
#∞OKå~°∞. QÆ=∞ºO KÕ̂~O^Œ∞‰õΩ =∂~°æOÖ’ ã¨∂zHõÅ #∞OKå~°∞. =∞#O KÕÜ«∞=Åã≤O^ŒÖÏ¡
Hõà◊√§ `≥iz, "≥∞^Œ_»∞ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ `≥~°z, =∞<À<Õ„`«O`À Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ U~°Ê~°z# =∂~åæxfl
J#∞ãïOK«@"Õ∞. ^•O`À "å~°∞ =∞# HÀãÖ xi‡Oz# =∂#ã≤HõqHÍã¨=∞<Õ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«
Éèí=OuH˜ =∂~°æO ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok.
P^è•ºu‡Hõ`« Jã¨Å∞ ~°∂Ñ¨Ù
=∞# Ñ¨Ó~°∞fiÅ∞ =∞# HÀãÖ xi‡Oz# =∂#ã≤HõqHÍã¨=∞<Õ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«Éèí=OuH˜,
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O P^è•~°OQÍ „Ñ¨Ü«∂}O P~°OaèOKÕO^Œ∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ XHõ q+¨Ü«∂xfl
ã¨Ê+Öì QÍ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åeû LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë, D JOâ◊O P^è•~°OQÍ<Õ ÉèÏ~°fÜ«∞

^èŒ~°‡OÃÑ·, r=#q^è•#OÃÑ· J<ÕHõq=∞~°≈Å∞ K≥Åˆ~QÆ∞`å~Ú. D JOâ◊O P^è•~°OQÍ<Õ
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÃÑ· J<ÕHõ JáÈÇ¨ÏÅ∞ <≥ÅH˘<åfl~Ú. D JOâßxfl ãïQÍæ J~°÷O
KÕã¨∞HÀÖËHõáÈ=@O =Å¡<Õ XHõ ~°HõOQÍ =∞#O ‰õÄ_® =∞# ^èŒ~å‡xfl z#fl K«∂Ñ¨Ù
K«∂ã¨∞Î<åflO. Jk =∞# ^èŒ~å‡xH˜ Ñ¨@∞ìQ˘=∞‡ =O\˜ P^è•ºu‡HõÉèÏ=#! 'P^è•ºu‡HõO—
J#QÍ<Õ Jhfl =kÖËã≤ =Ú‰õΩ¯ =¸ã¨∞‰õΩx `«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«∞_»O HÍ^Œ∞. "≥·~åQÆºO J#QÍ<Õ
Ñ¨#∞Åhfl =∂<Õã≤, JxflO\˜h `«ºlOz F =¸Å ‰õÄ~ÀÛ=@O HÍ^Œ∞. 'q[Ü«∞O—
™êkèOK«@O JO>Ë =∂#ã≤H„õ Ñ¨ÑO¨ K«OÃÑ· xÜ«∞O„`«} ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ ÉÏÇ¨Ïº„Ñ¨ÑO¨ Kåxfl
qã¨‡iOK«@O HÍ^Œ∞.
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡Hõ~°ÎÅ∞ „Ñ¨ÑÖK«ã¨fi~°∂áêxfl, =∂#=<≥·*Ïxfl ZO`À Ö’`«∞QÍ
qâı+¡ O≤ Kå~°∞. x[O K≥áêÊÅO>Ë, =∂#= ã¨fiÉèÏ"åxfl, qâ◊fi„Ñ¨H$õ ux WO`« ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ,
ã¨=∞„QÆOQÍ J~°÷O KÕã¨∞H˘x, qâı¡+≤Oz, q=iOK«@O, „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ U W`«~°
`«`«ÎfiOÖ’#∂, U =∞`«OÖ’#∂ Hõ#|_»^Œ∞. nxH˜ „Ñ¨^è•#HÍ~°}O =∞# |∞∞+¨μÅ∞ JÇ¨xfl
[~ÚOz#"å~°∞, =ºH˜ÎQÆ`«™êfi~å÷xfl qãï˚Oz#"å~°∞, MÏºu HÀãÖ P~å@Ñ¨_ç#"å~°∞QÍ
`«=∞ ¿Ñ~°∞ K«i„`«Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ LO_®Åx PtOz#"å~°∞ HÍ^Œ∞. "å~°∞ HÀiOk
=∂#"åÉèí∞º^ŒÜ«∞O. "å~°∞ PtOzOk =∂#=Ù_»∞ ã¨∞YâßO`«∞Å`À, L#fl`«"≥∞ÿ#
PÖ’K«#Å`À, qt+¨"ì ∞≥ #ÿ =ºH˜`Î fi« O`À r=#O ™êyOK«@O. WO^Œ∞HÀãÖ "å~°∞ =∂~åæÅ∞
J<Õfi+≤OKå~°∞. ã¨∂„`åÅ∞ xˆ~ÌtOKå~°∞. JO^Œ∞ˆH, "Õ^•Å∞ U XHõ¯ =ºH˜Î Hõ~°Î$`åfixH©
ÖÁOQÆ=Ù. Jq Jáœ~°∞¿+Ü«∂Å∞. ^•O`À U =∂#=Ù_»∂ "Õ^Œ*Ï˝<åxH˜ '„ÔH_ç\ò— fã¨∞‰õΩ<Õ
J=HÍâ◊O ÖË^Œ∞. ZO^Œ~À |∞∞+¨μÅ∞ "Õ^Œq*Ï˝<åxfl „HÀ_ôHõiOz JOkOKå~°∞. HÍh
"å~°O`å q*Ï˝<åxfl ^Œi≈Oz# '„^Œ+¨ì—Å∞ `«Ñ¨Ê ã¨fiÜ«∞OQÍ ã¨$+≤ìOz, PÖ’zOz
JOkOz#"å=∞x 'Q˘Ñ¨Ê—Å∞ K≥ÑÙ¨ ÊHÀÖË^∞Œ . JÖÏˆQ, '"åºã¨∞_»∞— XHõ =ºHÀÎ, XHõ ™ê=¸Ç≤ÏHõ
â◊HÀÎ `≥eÜ«∞Hõ, D <å\˜H© "å^Œq"å^•Å∞ K≥Åˆ~QÆ∞`«∞<åfl~Ú. 'JO>Ë <ÕxO`« Ñ¨x
KÕâß#∞. JO^Œ~°∂ ##∞fl QÆ∞iÎOz á⁄QÆ_®e— J#fl PÖ’K«# =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ‰õΩ Jã¨ÖË
ÖË^Œ∞. HÍh "å~°∞, ã¨=∂*ÏÉèí∞º#flu HÀãÖ `å=Ú KÕÜ«∞=Åã≤Ok xëê¯=∞OQÍ KÕâß~°∞.
Wn ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ P^è•ºu‡HõO Jã¨Å∞ ~°∂Ñ¨Ù.
=ºH˜Î 'q[Ü«∞O— ™êkèOK«@=∞O>Ë Jhfl =kÖËã≤ J_»=ÙÖ’¡H˜ "≥o¡ =Ú‰õΩ¯ =¸ã¨∞‰õΩx
`«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∞HÀ=@O HÍ^Œ∞. =ºH˜Î `«#‰õΩ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl Éè∫uHõâ◊‰õΩÎÅ‰õÄ,
P^è•ºu‡HõâH◊ HÎ˜ © #_»∞=∞ ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOK«@"Õ∞. =ºH˜Î ™êkèOK«QÅÆ 'JOu=∞ q[Ü«∞O—.
D q+¨Ü«∞O ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡âß„™êÎÅÖ’ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å, J}∞=}∞=Ù<å „Ñ¨ã¨∞Êù@OQÍ
^Àº`«Hõ=∞ø`«∂ LO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH ÉèíQÆ=næ`«Ö’
#"Õ∞ áê~å÷-ã≤Î Hõ~°Î=ºO „u+¨μ Ö’ˆH+¨μ HÕK«#I
<å-#"åÑ¨Î =∞"åÑ¨Î=ºO =~°Î U= K« Hõ~°‡}˜II
JO\Ï_»∞ NHõ$+¨μ‚_»∞. JO>Ë 'áê~å÷! <åH© =¸_»∞ Ö’HÍÖ’¡ á⁄O^Œ=Åã≤Ok
HÍx, á⁄O^ŒÖËxk HÍh ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì <å‰õΩ Hõ~°Î=º=∞#flk ÖË<Õ ÖË^Œ∞. J~Ú<å ã¨ˆ~
<Õ#∞ ‰õÄ_® g∞ÖÏˆQ Ö’Hõ=º=Ç¨~åÅ#∞ x~°fiiÎã¨∞Î<åfl#∞—.
ZO^Œ∞HõO>Ë,
Lfû^ÕÜ«Úi"Õ∞ Ö’HÍó # ‰õΩ~åºO Hõ~°‡ KÕ^ŒÇ¨Ï"£∞I
ãÖHõ~°ã¨º K« Hõ~åÎ ™êºO LÑ¨Ç¨Ï<åºq∞=∂ó „Ñ¨*ÏóII
'<Õ#∞ Hõ~å‡K«~°} KÕÜ«∞HõáÈ`Õ Ö’‰õΩÅO`å ##∞fl J#∞ãïOz Hõ~°‡„Éèí+¨μìÅ=Ù`å~°∞.
D „Ñ¨[Å <åâ◊<åxH˜ <Õ#∞ HÍ~°‰õΩ_»#=Ù`å#∞. HÍ|\˜ì <Õ#∞ Hõ~°‡ÅÖ’ áêÖÁæO@∞<åfl#∞—
Jx q=i™êÎ_»∞.
JO`Õ HÍ^Œ∞
ã¨HÍÎó Hõ~°‡}º q^•fiO™È Ü«∞^ä• ‰õΩ~°fiOu ÉèÏ~°`«I
‰õΩ~åºkfi^•fiO ã¨Î^ä•ó-ã¨HõÎó zH©~°∞¬ ~À¡HõãÖ„QÆÇ¨Ï"£∞II
J*Ï˝#∞Å∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏã¨H˜Î`À =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞. *Ï˝x Ö’HõãÖ„QÆÇ¨ÏO HÀãÖ, Pã¨H˜Î
ÖËHõ Hõ~°‡Å∞ PK«iOKåe Jx ã¨Ê+¨ìOQÍ q=i™êÎ_»∞.
WOHÍ D q+¨Ü∞« OÖ’ Z=iÔH<· å Z@∞=O\˜ ãÖ^ÕÇ¨ Å∞O>Ë "å\˜h Ñ¨\ÏÑÖK«Å∞
KÕ™êÎ_»∞.
# |∞kúÉèË^ŒO [#ÜÕ∞`ü J*Ï˝<åO Hõ~°‡ ãÖy<å"£∞I
*’+¨ÜÕ∞`ü ã¨~°fiHõ~å‡}˜ q^•fi<£ Ü«ÚHõÎã¨û=∂K«~°<£II
Hõ~°‡ÅÃÑ· Pã¨H˜Î QÆÅ J*Ï˝#∞Å‰õΩ z`«ÎKåOK«ÅºO HõÅQÆ‰õΩO_® *Ï˝x `å#∞
q^èŒ∞ºHõÎHõ~°‡Å∞ PK«iã¨∂Î, "åiH˜ P^Œ~°≈OQÍ xÅ"åe. `å#∞ Hõ~°‡Å∞ PK«iOK«HõáÈ`Õ
*Ï˝x J*Ï˝#∞Å‰õΩ `«Ñ¨ÙÊ „`À= K«∂Ñ≤Oz#"å_»=Ù`å_»∞.
Wn ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ P^è•ºu‡Hõ`«! ÉèÏ~°fÜ«Ú_»∞ ™êkèOK«=Åã≤# q[Ü«∞
ã¨fi~°∂ÑÖ!! =∞x+≤H˜ J`«º=ã¨~°"≥∞ÿ# „áê}"åÜ«Ú=Ù#∞ Ñ‘ÅÛ=∞x Z=~°∂ <Õ~°Ê#Hõ¯ˆ~¡^Œ∞.
Éèí∂q∞ g∞^Œ Hõà◊√¡ qÑ¨Ê@O `À>Ë, Jk ™êfiÉèÏqHõOQÍ JÅ=_»∞`«∞Ok. P Ñ‘ÖËÛ QÍe

HÀãÖ =∞x+≤ „Ñ¨Ü«∞uflOK«#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. Jk "å`å=~°}OÖ’ ã¨fi`«ã≤û^ŒúOQÍ LOk. HÍh
=∞x+≤ rqOKåÅO>Ë, rq`«O H˘#™êyOKåÅO>Ë QÍe XHõ¯>Ë ãïáÈ^Œ∞. PÇ¨~°O
HÍ"åe.
PÇ¨~°O „Ñ¨Hõ$uÖ’ LOk. Jk „áêHõ$uHõOQÍ Åaèã¨∞ÎOk. HÍh Jk =∞x+≤x
"≥`«∞‰õΩ¯O@∂ ~å^Œ∞. =∞x+≤ PÇ¨~åxfl ãÖáêkOKåe. J~Ú`Õ PÇ¨~°O`À áê@∞
rqH˜ =∞~À „Ñ¨^è•#ÅHõΔ}O LOk. Jk `«#=O\˜ r=ÙÅ<Õ L`«ÊuÎ KÕÜ«∞@O. HÍ|\˜ì
'"≥∞ÿ^äŒ∞#O— =∂#=rq`«OÖ’ =∞x+≤ x~°fiiÎOK«=Åã≤# =∞~À „Ñ¨=ÚYHõ~°Î=ºO.
PÃÑ· `«# =Å¡ [x‡Oz# rq Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ‰õΩ, P rq ã¨„Hõ=∞OQÍ rqOKÕO^Œ∞‰õΩ
`«y# "å`å=~°}O HõeÊOKåeû LO@∞Ok.
D ~°HõOQÍ =ºH˜Î [x‡Oz#Ñ¨Ê\˜ #∞Oz, =∞~°}ÕKÕ=~°‰õÄ XHõ "≥·Ñ¨Ù JO`«ó
ÉÏÇ≤Ï~°„Ñ¨Hõ$`«∞Å =∞^èŒº ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOK«@O`À áê@∞, `«#ÃÑ· „Ñ¨Hõ$u qkèOz#
xiÌ+¨ìHõ~°Î"åºÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOKåeû LO@∞Ok.
HÍ|\˜ì Hõ~å‡K«~°} „Ñ¨Hõ$u =∂#=Ù_çÃÑ· qkèOz# x|O^èŒ#. =∂#=Ù_Õ HÍ^Œ∞ U
rq J~Ú<å ã¨ˆ~, PÇ¨~°O HÀãÖ "≥`«Hõ@O, ãÖÉè’yOz ãÖ`å<åxfl ã¨$lOK«@O,
`«# P`«‡~°HõΔ}`À áê@∞ `«# "åi ~°HõΔ} KÕÜ«∞@O =O\˜ Hõ~°‡Å∞ KÕÜ«∞Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
=∞x+≤ ‰õÄ_® JO`Õ. J~Ú`Õ =∞x+≤H©, W`«~°r=ÙÅ‰õΩ `Õ_® JÖÏ¡, W`«~°r=ÙÅ∞
ã¨Ç¨Ï*Ï`åÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç Ñ¨#∞Å∞ KÕ™êÎ~Ú.
XHõ áê=Ú Ñ¨QÆ |\˜ì =∞x+≤x "Õ\Ï_ç K«OÑ¨@O JO@∂ LO_»^Œ∞. ^•x ^•iÖ’H˜
=∞x+≤ =zÛ ^•xH˜ Ç¨x HõÅQÆ*Ë™êÎ_»#fl ÉèíÜ«∞O Hõey`Õ, JÑ¨ÙÊ_»k HÍ@∞ "Õã¨∞ÎOk.
Jn P`«‡~°HõΔ}ÉèÏ=O`À `«Ñ¨Ê, =∞x+≤ÃÑ· ^Õfi+¨ÉèÏ=O`À HÍ^Œ∞. áê=Ú, XHõ ZÅ∞Hõ<À,
=∞~À rq<À PÇ¨~°OQÍ q∞OQÆ@OÖ’ ‰õÄ_® PHõe f~°∞ÛHÀ=@=∞#fl ã¨Ç¨Ï[ÅHõΔ}O
`«Ñ¨Ê `å#∞ uO@∞#fl rqÃÑ· „HÀ^èŒO, ^Õfi+Ö =O\˜ ÉèÏ=#Å`À HÍ^Œ∞. JÖÏˆQ XHõ
=∞QÆ [O`«∞=Ù, P_» [O`«∞=Ù "≥O@Ñ¨_ç ãÖÉè’yOK«@OÖ’ ‰õÄ_® ã¨∞YÖÏÅã¨, "åOKè«
LO_»=Ù. PÜ«∂ ã¨=∞Ü«∂Ö’¡, PÜ«∂ |∞∞`«∞=ÙÖ’¡ ãÖÉè’yOK«@O P rq ÅHõΔ}O.
ãÖ`å<åxfl Ñ¨Ù\˜ìOK«@O "å\˜ ^èŒ~°‡O. JO`Õ `«Ñ¨Ê =∞~À PÖ’K«# LO_»^Œ∞ "å\˜H˜.
WHõ¯_Õ =∞x+≤ W`«~° „áê}∞Å`À qÉèËk™êÎ_»∞. =∞x+≤H˜ PÖ’K«#Å∞<åfl~Ú.
ÉèÏ=#Å∞<åfl~Ú. P#O^Œ qëê^•Å∞<åfl~Ú. HÍ=∞„HÀ^è•Å∞<åfl~Ú. ^ÕfiëêÅ∞<åfl~Ú.
„¿Ñ=∞Å∞<åfl~Ú. HÍ|\˜ì =∞x+≤ U Ñ¨h ÖË‰õΩO_® L\˜ìQÍ LO_»@O ‰õΩ^Œ~°x Ñ¨x.
#Ç≤Ï HõtÛ`ü HõΔ}=∞Ñ≤ *Ï`«∞ u+¨ª `«ºHõ~°‡Hõ$`üI
HÍ~°º`Õ Ç¨Ïº=â◊ó Hõ~°‡ ã¨~°fió „Ñ¨Hõ$u*ˇ·~°∞æ}ˇÿóII
Z=~°∞ ‰õÄ_® U q^èŒ"≥∞ÿ# Hõ~å‡K«~°}Ï ÖË‰õΩO_® LO_»@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. „Ñ¨Hõ$u
xÜ«∞=∂Å#∞ J#∞ãïOz „Ñü rg U^À Hõ~°‡ KÕÜ«∞Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞ JO@∞Ok ÉèÏ~°fÜ«∞
- ^èŒ~°‡O.
HÍ|\˜ì x~åfiºáê~°OQÍ ‰õÄK«∞x, Jhfl =kÖËÜ«∞@O, 'P^è•ºu‡HõO— HÍ^Œ∞. Jxfl
Ñ¨#∞Å∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î, ã¨∞à◊√¡ uiˆQ „Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ ‰õÄ_® `«# „Ñ¨`ÕºHõ Jã≤Î`åfixfl
xÅ∞Ñ¨ÙHÀ=@O P^è•ºu‡Hõ`«Ö’ LK«Ûã≤÷u. Wk =∂#=Ù_»∞ ™êkèOK«=Åã≤# q[Ü«∞O.
Wk J~°÷O JÜÕ∞ºO^Œ∞ˆH, D q+¨Ü«∞OÖ’ Z@∞=O\˜ JáÈÇ¨ÏÅ∞ ÖË‰õΩO_®
LO_ÕO^Œ∞ˆH =∞# ^èŒ~°‡OÖ’ QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O Jxfl P„â◊=∂ÅÖ’H© L`«Î=∞"≥∞ÿO^Œx
x~°‚~ÚOKå~°∞. ÉÏÅº^Œâ◊Ö’ =ºH˜ÎH˜ ~°HõΔ} HÍ"åe. P ~°HõΔ}#∞ ã¨<åflºã¨∞Å∞, ã¨~åfixfl
`«ºlOz#"å~°∞ W=fi~°∞. P ~°HõΔ}#∞ WKÕÛk QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ =∂„`«"Õ∞.
Ü«∞ø=#OÖ’ =ºH˜ÎH˜ =∂~°æ^Œ~°≈#O HÍ"åe. `«# HÍà◊¡ g∞^Œ `å#∞ xÅ|_ÕO^Œ∞‰õΩ
Pã¨~å HÍ"åe. Jk QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ =∂„`«"Õ∞ W=fiQÆÅ_»∞.
ã¨=∂[O #_»=\ÏxH˜ =∂#=*Ïu Jaè=$kú K≥O^ÕO^Œ∞‰õΩ ãÖ`å<åxfl Hõ<åe.
Jn QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ ÉÏ^èŒº`«<Õ.
WHõ ã¨<åflºã¨∞Å‰õΩ aèHõΔ W=fi@O ^ŒQÆæ~° #∞Oz, "åi ÉÏQÀQÆ∞Å∞ K«∂_»@O, "åi
J=ã¨~åÅ#∞ QÆ∞iÎOz, f~°Û@O QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ =∂„`«"Õ∞ KÕÜ«∞QÆÅ_»∞.
"å~°úHõºOÖ’ ‰õÄ_® =ºH˜ÎH˜ h_»x=fiQÆeyOk QÆ$Ç¨Ï¿ã÷.
nxfl |\˜ì K«∂¿ãÎ<Õ J~°÷=∞ø`«∞Ok ã¨=∂*ÏxH˜ "≥<≥fl=ÚHõ =O\˜"å_»∞ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷
Jx.
ã¨<åflºã≤ ÖË‰õΩ<åfl ã¨=∂[O #_»∞ã¨∞ÎOk. HÍh QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ ÖËHõáÈ`Õ ã¨=∂[O ÖË^Œx
ã¨Ê+¨=ì ∞ø`«∞Ok. J~Ú`Õ Wxfl HÍ~åºÅ∂ ™êkèOz, Hõ~=Î° ºO x~°fiÇ≤ÏOKåÅO>Ë QÆ$Ç¨Ïã¨∞_÷ Hç ˜
_»|∞ƒ ãÖáêkOK«@O `«Ñ¨Êxãï. HÍ|\˜ì `«# ãÖ™ê~°O QÆ_»=\ÏxH˜, Ñ¨k=∞OkH˜
^•#O KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ, PÑ¨^ÖŒ ’ L#fl"åix P^Œ∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ãïÑ¨_» ^è#Œ O ãÖáêkOK«@O
‰õÄ_® =ºH˜Î xiÌ+Hì̈ ~õ "Î° åºÅÖ’ XHõ\.˜ J~Ú`Õ D ^è#Œ ãÖáê^Œ# "≥„iÖÏ, "åº"≥∂Ç¨ÏOÖÏ,
™êfi~°÷ÉèÏ=#`À ‰õÄ_çOk HÍ‰õÄ_»^Œ∞. JO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_® XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# ãÖÜ«∞=∞#O
LO_®e.

D ÉèÏ=#<Õ
'‰õΩ~°fi<Õfl"ÕÇ¨Ï Hõ~å‡}˜ lrq¿+K«Ûù`«Q∑ ã¨=∂óI
U=O `«fi~Ú <å#º^èÕ`À Jã≤Î# Hõ~°‡eÑ¨º`ü ã¨ˆ~II—
JO@∂ =ºHõÎÑïKå~°∞ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞. (âß„ã¨Î qÇ≤Ï`«=ÚÖˇ·# Hõ~°‡Å∞ KÕã¨∂Î
=∂„`«"Õ∞ =O^Õà◊√¡ rqOK«HÀ~åe. rq`«OÃÑ· „Ñ‘u L#flO`« HÍÅO ^Œ∞+¨¯~°‡ HÍÅ∞ëêºxfl
^Œ∂~°O KÕã¨∞HÀ"åe).
nxfl |\˜ì K«∂¿ãÎ =∞# ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’x q[Ü«∞ÉèÏ=# ãÖÑ¨Ó~°‚ã¨fi~°∂ÑÖ
J~°÷=∞ø`«∞Ok. =∞#O Ñ¨sHõΔÅ∞ áêºã¨∞ HÍ"åe. WO@~°∂fi ºÅÖ’ ÔQÅ"åe. =∞Oz
L^ÀºQÍÅ∞ ãÖáêkOKåe. ÉÏQÍ _»|∞ƒ ãÖáêkOKåe. ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ "åºáê~åÅ∞
x~°fiÇ≤ÏOKåe. aÖò ˆQ\òû `«Å^Œ<Õfl@∞ì Z^ŒQÍe. HÍh, W^Õ JOu=∞ÅHõΔ ºO HÍ~å^Œ∞.
W^Õ =∞# q[Ü«∂xH˜ ãÖÑ¨Ó~°‚ã¨fi~°∂ÑÖ HÍ‰õÄ_»^Œ∞! D HÀiHõÅ "≥#∞Hõ, "åOKè«Å
"≥#∞Hõ Hõ~°Î=ºÑ¨~åÜ«∞}ÉèÏ=# LO_®e. P^è•ºu‡HõÉèÏ=# JO`«s¡#OQÍ LO_®e. =ºH˜Î
`«# ™ê=∂lHõÉÏ^èŒº`«#∞ QÆ∞iÎOz, =ºH˜ÎQÆ`«ÉÏ^èŒº`«Å#∞ J~°÷O KÕã¨∞H˘x g\˜ =∞^èŒº
ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOKåe. Wk Jã¨Å∞ q[Ü«∞O.
✣✣✣
=ºH˜Î`«fiO – =∞#ã¨∞û
=∞#ã¨∞û QÆ∞é]O – "ÕÜ«∂e Hõà‹§O
J#QÆ#QÍ XHõ ~å[ºO. P ~å[ºO ãïÇ¨Ï^Œ∞Ì =^ŒÌ F K≥@∞ì HÕ^Œ F =Úã¨ÖÏÜ«∞#
‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. WO`«Ö’ =∞~À =Úã¨ÖÏÜ«∞# P ^•i# áÈ`«∂ K≥@∞ì ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ
Py, ‰õÄK«∞#fl =Úã¨ÖÏÜ«∞##∞ K«∂ã≤ #"åfi_»∞. '#∞"≥fixfl "ÕëêÅ∞ "Õã≤<å <Õ#∞ QÆ∞~°∞Î
Ñ¨>Ëìâß#∞ÖË. ™ê^èŒ∞=Ù "Õ+ÖÖ’ L#fl QÆ∂_è»Kåi=x <Õ#∞ „QÆÇ≤ÏOKå#∞. QÆ∂_è»Kåix
QÆ∂_è»Kåˆ~ Ñ¨ã≤QÆ@ìQÆÅ_»∞— Jx #=Ùfi‰õΩO@∂ "≥o§áÈÜ«∂_»∞.
HÍ¿ãûÑ¨\˜H˜ QÆ∞„~°O g∞^Œ F =ºH˜Î =KåÛ_»∞. '^˘OQÆ`«#O KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ =∞Oz
"Õ+¨"Õ∞ "Õâß=Ù. <Õ#∂ ^˘OQÆ<Õ. á⁄~°∞QÆ∞ ~å[ºOÖ’ ^˘OQÆ`«#O KÕã≤ D ~å[ºOÖ’
`«Å ^•K«∞‰õΩO@∞<åfl#∞. <å`À =™êÎ"å? W^ŒÌ~°O Hõeã≤ ^˘OQÆ`«<åÅ∞ KÕÜ«∞=K«∞Û—
Jx J_çQÍ_»∞. HÍx =Úã¨ÖÏÜ«∞# Ug∞ =∂\Ï¡_»HõáÈ=@O`À, `«# ^•i# `å#∞
"≥o§áÈÜ«∂_»∞. WOHÍ¿ãûÑ¨\˜H˜ TQÆ∞`«∂, `«∂QÆ∞`«∂ F =ºH˜Î =zÛ K≥@∞ì HÕk
=Úã¨ÖÏÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù K«∂âß_»∞.
'#∞=Ùfi <åÖÏˆQ Ç¨Ï^Œ∞Ì ^•\˜ `åQÍ"å? =∞Ozk. h Hõ<åfl Z‰õΩ¯= `åy<å <Õ#∞
K«∂_»∞. ZO`« xâ◊ÛÅOQÍ L<åfl<À, #∞=Ùfi K«∂_»∞. `åy Ñ¨_çáÈÜ«∂=Ù— Jx ÃÑ^ŒÌQÍ
#=Ùfi‰õΩO@∂ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. ™êÜ«∞O„`«=∞=Ù`«∞O_»QÍ F Ü«Ú=‰õΩ_»∞ P ^•i# =KåÛ_»∞.
P ™ê^è∞Œ =Ù =ÚO^Œ∞ "≥∂Hõie¡ '™êfig∞... Wk J_»q. ~å„u WHõ¯_» LO_»@O „Ñ¨=∂^ŒH~õ O° .
HÍ|\˜ì D ~å„uH˜ <å WO\’¡ Pu^äŒºO ã‘fiHõiOK«O_ç— Jx „|uq∞ÖÏ_®_»∞. P ™ê^èŒ∞=Ù
z~°∞#=Ùfi`À JOwHõiOKå_»∞.
„Ñ¨ÑO¨ K«sux, „Ñ¨ÑO¨ K«O =∞x+≤H˜ HõxÑ≤OKÕ q^è•<åxfl D Hõ^Œä ZO`À ã¨∞xfl`«OQÍ
„Ñ¨^Œi≈ã¨∞ÎOk. JHõ¯_» ‰õÄK«∞#flk XˆH =∞x+≤. HÍh ^˘OQÆ‰õΩ ^˘OQÆÖÏQÍ, `åQÆ∞É’`«∞‰õΩ
`åy#"å_çÖÏQÍ, QÆ∂_è»KåiH˜ QÆ∂_è»KåiÖÏQÍ, WOH˘HõiH˜ ™ê^èŒ∞=ÙÖÏQÍ HõxÑ≤OKå_»∞.
WO`«H© P =ºH˜Î Z=~°∞? D q+¨Ü«∞O P =ºH˜ÎˆH `≥Å∞ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH JO\Ï~°∞
ÃÑ^ŒÌÅ∞ '=∞# ^Œ$+≤ì ZÖÏQÆ∞O>Ë „Ñ¨ÑÖK«O JÖÏ HõxÑ≤ã¨∞ÎO—^Œx. =∞#O K«∂¿ã ^Œ$+≤ìx
=∞# =∞#ã¨∞û xˆ~Ìtã¨∞ÎOk. =∞#ã¨∞Ö’ L#fl ÉèÏ=O "≥∞^Œ_»∞#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã¨∞ÎOk.
HõO\˜ ^•fi~å "≥∞^Œ_∞» „Ñ¨ÑO¨ Kåxfl =∞#ã¨∞‰õΩ #zÛ# ~°OQÆ∞Å`À K«∂ã¨∞OÎ k. K«∂Ñ≤ã∞¨ OÎ k.
=∞#O =∞#‰õΩ ÑïK«Ü«∞"≥∞ÿ# J<Õ‰õΩÅÖ’ XHõ q+¨Ü«∞O QÆ=∞x™êÎO.J^Õq∞@O>Ë,
=∞#‰õΩ ™ê^è•~°}OQÍ HõxÑ≤OKÕ q+¨Ü«∂Å∞, Z^Œ∞\˜"åiH˜ r=#‡~°}ã¨=∞ã¨ºÖÏ
JxÑ≤ã¨∂ÎO\Ï~Ú. Ñ¨sHõΔÅ∞ =ã¨∞Î<åflÜ«∞O>Ë, `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ L^ÀºQÍÅ‰õΩ ÃãÅ=ÙÅ∞
ÃÑ\˜ì =∞s Ñ≤Å¡efl K«kqã¨∞ÎO\Ï~°∞. ZO`À LkfiQÆfl`«‰õΩ QÆ∞~°=Ù`«∞O\Ï~°∞. Ñ≤Å¡"å_çx
Hõ^ŒÅhÜ«∞~°∞, "≥∞^ŒÅhÜ«∞~°∞. W~°"≥· <åÅ∞QÆ∞ QÆO@Å∂ K«^Œ==∞x XuÎ_ç KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞.
W^ŒO`å K«∂¿ã"åiH˜ Ç¨™êºã¨Ê^ŒOQÍ LO@∞Ok. 'ZÖË¯r Ñ¨sHõΔ‰õΩ WO`« ÃÇ·Ï~å<å
Ñ¨_»`å~å?— Jx ¿ÇÏà◊# KÕ™êÎO. HÍh J^Õ Ñïã≤÷uÖ’ =∞#O LO>Ë JO`« Hõ<åfl
Z‰õΩ¯=QÍ PO^Àà◊# K≥O^Œ∞`åO. Wk Ñ≤Å¡Å Ñ¨sHõΔÅˆH HÍ^Œ∞, x`«ºrq`«OÖ’ „Ñü
JOâ◊OÖ’#∂ =∞#O K«∂_»=K«∞Û.
Ô~·Å∞ ZHõ¯\ÏxH˜ "≥à◊¥ÎO>Ë, QÆO@ =ÚO^Œ∞ |Ü«∞Å∞^Õi<å, ã¨=∞Ü«∂xH˜ Ô~·ÖËfi
¿ãì+¨<£ KÕ~°QÆÅ=∂, ÖË^• Jx HõOQÍ~°∞ Ñ¨_»`åO. f~å Ô~·ÖˇHõ¯QÍ<Õ WO\˜H˜ `åà◊O
"Õâß=∂, ÖË^• Jx ÉÏ^èŒÑ¨_»`åO. Z^Œ∞\˜"å_Õ^≥·<å F =∂@ J#QÍ<Õ '"å_≥O^Œ∞‰õΩ
WÖÏ J<åfl_»∞?— Jx `≥QÆ PÖ’zOz, =∞#‰õΩ `Àz# x~åú~°}‰õΩ =KÕÛ™êÎO. ÖËHõáÈ`Õ
Z^Œ∞\˜"å_»∞ Jã¨∂Ü«∞`À JÖÏ J<åfl_»x HÀÑÖ `≥K«∞Û‰õΩO\ÏO. XHÀ™êi Z^Œ∞\˜"å_ç
=∞#ã¨∞Ö’ ÖËx TÇ¨ÏÅ#∞ TÇ≤ÏOKÕã¨∞‰õΩx ^Õfiëêxfl ÃÑOK«∞‰õΩO\ÏO. |O^è•Å#∞
`≥OK«∞‰õΩO\ÏO.
W^Œ~Ì ∞° „áê}¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞O_Õ"å~°∞. XHõix =ke XHõ~∞° LO_Õ"å~°∞ HÍ~°∞. ~Ô O_Õà√◊ §
Zky# "åà◊§ ¿ãflÇ¨ÏO HõΔ}OÖ’ K≥kiáÈ~ÚOk. J~°∞}ü `«# QÆ∞iOz U^À J<åfl_»x
H˜~°}ü‰õΩ `≥eã≤Ok. JO`Õ, J~°∞}ü`À =∂\Ï¡_»@O =∂<Õâß_»∞. J~°∞}üH˜ `å#O>Ë
Jã¨∂Ü«∞, `«#x K«∞ÅHõ# KÕâß_»∞ Jx ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∂ J~°∞}üH˜ ^Œ∂~°"≥∞ÿáÈÜ«∂_»∞.
W~°"·≥ Uà◊§ `«~∞° "å`«, Z=i ^•~°∞Ö’¡ "åÔ~ky# `«~∞° "å`«, J#∞HÀ‰õΩO_® =∞m§ Hõeâß~°∞.
WOHÍ J~°∞}ü J#fl =∂@Å∞ `«ÅK«∞‰õΩx H˜~°}ü ‰õΩ=ÚÅ∞`«∂<Õ L<åfl_»∞. J~°∞}üH˜ P
q+¨Ü«∞"Õ∞ QÆ∞~°∞Î ÖË^Œ∞. HÍh P HÍ~°}OQÍ H˜~°}ü `«#`À =∂\Ï¡_»@O =∂<Õâß_»#fl
q+¨Ü∞« O QÆ∞~°∞OÎ k. H˜~}° ü ^•fi~å q#fl J~°∞}ü #"Õfiâß_»∞. 'XHõ¯™êi ##∞fl J_»Q=Æ K«∞ÛQÍ.
x["Õ∞O\’ `≥e¿ãk?— J<Õâß_»∞.
Wk q#fl H˜~°}ü‰õΩ `«# `«Ñ¨ÙÊ „QÆÇ≤ÏOÑ¨ÙÖ’H˜ =zÛOk. W<åflà◊¥§ `å#∞ q+¨Ü«∂xfl
`«# ^Œ$+≤ì`À<Õ K«∂ã¨∂Î ‰õΩ=ÚÅ∞`«∂ =KåÛ_»∞. XHõ =∞Oz q∞„`«∞_ç`À ãÖ|O^è•xfl
`≥OK«∞‰õΩ<åfl_»∞. W^Õ `å#∞ Py XHõ¯ HõΔ}O Z^Œ∞\˜"å_ç ^Œ$+≤ì`À PÖ’zOz LO>Ë?
=∞#ã¨∞ qÑ≤Ê =∂\Ï¡_ç LO>Ë? JÖÏ [~°QÆÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë J`«_ç =∞#ã¨∞Ö’x
ÉèÏ=#Å∞ "≥∞^Œ_»∞x „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕâß~Ú. "≥∞^Œ_»∞ ^Œ$+≤ìx xˆ~ÌtOzOk. x`«ºrq`«OÖ’
J#∞HõΔ}O =∞# „Ñ¨=~°Î#x, =∞# PÖ’K«#Å#∞, =∞# TÇ¨ÏÅ#∞ xˆ~ÌtOz, „Ñ¨ÉèÏ=O
K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk =∞#ã¨∞. JO^Œ∞ˆH =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ =ºH˜Î =∞#ã¨∞û#∞ xÜ«∞O„uOK«@O
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎO^Œx x~°‚~ÚOKå~°∞.
'=∞#ã¨∞ QÆ∞é]=Ú ~Ài =∞x+‘ =∞#ã¨∞ Hõà‹§=Ú ÖÏQÆ∞ =∞x+‘— Jx É’kèOKå~°∞.
JO`Õ HÍ^Œ∞, tâ◊√=Ù =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ Ñ¨Ù\˜ì# Ñ¨^Õà◊§Ö’, Ü«∞ø=fi#OÖ’<À HÍ^Œ∞,
=∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’ Ñ≤O_»^Œâ◊Ö’ L#flÑ¨Ê\˜ #∞Op P~°OÉèí=∞ø`«∞O^Œx „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. P
ã¨=∞Ü«∞O #∞O_ô tâ◊√=Ù L`«Î=∞=ºH˜Î`åfixfl ÃÑOá⁄OkOKÕO^Œ∞‰õΩ ã¨∂„`åÅ#∞
~°∂á⁄OkOKå~°∞.
QÆ~°ƒù=u S# „ã‘Î ã¨∞YOQÍ, ãÖ`À+ÖQÍ LO_®e. =∞Oz =∂@Å∞ q<åe.
=∞Oz PÖ’K«#Å∞ KÕÜ∂« e. Éè~í ,Î° W`«~|° O^è∞Œ =ÙÅ∞ P"≥∞‰õΩ Hõ+Oì¨ HõÅQÆ‰Ωõ O_® K«∂_®e.
P"≥∞ HÀiHõÅ∞ f~åÛe. P"≥∞ Z@∞=O\˜ XuÎ_çH© QÆ∞i HÍ‰õÄ_»^Œ∞. Z@∞=O\˜
PO^Àà◊#Å∞ K≥O^Œ‰õÄ_»^Œ∞. WO^Œ∞HÀãÖ ~°Hõ~°HÍÅ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ U~°Ê~°Kå~°∞.
tâ◊√=Ù [##O `«~°∞"å`« „Ñ¨^äŒ=∞QÆ∞~°∞=Ù '`«e¡— Jx xˆ~ÌtOKå~°∞. `«e¡ áê_Õ
ÖÏeáê@Å∞, *’Åáê@Å∞, |∞[˚yOÑ¨ÙÅ∞, „¿Ñ=∞K«~°ºÅ∞ ã¨~°fiO Ñ≤Å¡"å_ç =ºH˜Î`«fi
qHÍãÖÖ’ „Ñ¨^äŒ=∞áê~îåÅ∞. PÃÑ· `«O„_ç „¿Ñ=∞, |O^èŒ∞=ÙÅ J#∞~åQÆO, ÃÑ^ŒÌÅ
=∂~°æxˆ~Ìâ◊#O Ñ≤Å¡"å_çx "ÕÅ∞ Ñ¨@∞ì‰õΩx L`«Î=∞=ºH˜Î`«fi ™ê^èŒ#=∂~°æOÖ’ #_çÑ≤OKÕ
JOâßÅ∞.
ÉÏÅºOÖ’ WO\’¡, <Õ~°∞Û‰õΩ#fl JOâßÅ xQÆ∞æ `ÕÅ∞Û‰õΩx, ã‘fiÜ«∞=ºH˜Î`åfiaè=$kúH˜
~åK«ÉÏ@ xi‡OK«∞HÀ=@O áê~î°âßÅ‰õΩ "≥à◊§@O`À P~°OÉèí=∞ø`«∞Ok. JO`« =~°‰õÄ
`å<Õ ˆHO„^ŒaO^Œ∞=ÙQÍ „Ñ¨ÑÖK«O #_»∞ã¨∞ÎO^Œ#∞‰õΩ#fl Ñ≤Å¡"å_»∞ ã¨=∂[OÖ’
J_»∞y_»`å_»∞. áê~î°âßÅÖ’ `«#ÖÏO\˜ J<ÕHõˆHO„^ŒaO^Œ∞=ÙÅ#∞ K«∂™êÎ_»∞. "åiH©,
`«#‰õÄ ÉèË^•xfl QÆ∞iÎ™êÎ_»∞.

„Ñü =ºH©Î Z=iH˜ "å~°∞ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ<å, ZÖÏÔQ·`Õ U h\˜ aO^Œ∞=Ù‰õΩ P h\˜
aO^Œ∞=Ù „Ñ¨`ÕºHõO J~Ú<å, [Å„Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ q∞o`«"≥∞ÿ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞ÎO^À, JÖÏ `å#∂
™ê=∂lHõ „ã¨=OuÖ’ XHõ ÉèÏQÆO Jx „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. J`«_çH˜ D „QÆÇ≤ÏOÑ¨ÙxKÕÛk
J^è•ºÑ¨‰õΩÅ∞, `À\˜ q^•º~°∞÷Å∞, ™ê=∂lHõ"å`å=~°}O, áê~îåºOâßÅ =O\˜q.
JO`«=~°‰õÄ `å#∞ <Õ~°∞Û‰õΩ#fl"å\˜H©, WÑ¨ÙÊ_»∞ <Õ~°∞Û‰õΩO@∞#fl "å\˜H© #_»∞=∞ `Õ_®Å∞
QÆ∞iÎ™êÎ_»∞. `å#∞ #=Ú‡`«∞#fl"å\˜x, Z^Œ∞~°∞QÍ Hõ#|_»∞`«∞#fl"å\˜`À áÈÅ∞™êÎ_»∞.
J`«_ç JO`«~°OQÆOÖ’ ãÖÑ¶¨∞~°¬} K≥Åˆ~QÆ∞`«∞Ok. D ãÖÑ¶¨∞~°¬} Ñ¶ë`«OQÍ J`«_ç
=ºH˜Î`«fiO ~°∂Ñ¨Ù k^Œ∞Ì‰õΩO@∞Ok. WHõ¯_» =∞#ã¨∞ „áê^è•#ºO ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. P
=∞#ã¨∞ÃÑ· tâ◊√=Ù [##O #∞Op Ñ¨_#ç „Ñ¨ÉÏè "åÅ∞ „áê=ÚMÏºxfl ãÖ`«iOK«∞‰õΩO\Ï~Ú.
JO^Œ∞Hˆ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ tâ◊√=Ù =∞#ã¨∞ÃÑ· =∞Oz =Ú„^ŒÅ∞ "Õ¿ãO^Œ∞‰õΩ J<ÕHõ q^è•Öˇ#·
xÜ«∞=∂Å#∞, ã¨∂„`åÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞.
„Ñü áê~îåºOâ◊O =ÚO^Œ∂ „áê~°÷# LO@∞Ok. P „áê~°÷#Ö’ qâßÅ
ÉèÏ"åÅ∞O\Ï~Ú. L#fl`«"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞O\Ï~Ú. Ñ¨~°ã¨Ê~°ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À ã¨∞YâßOu
=∞Ü«∞r=#O ™êkèOKåÅ#fl Pâ◊Ü«∞O LO@∞Ok. „Ñü =ºH˜ÎÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞O\Ï_»x,
„Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`å ÉèQí =Æ O`«∞_Õ##fl ÉèÏ=#Å∞O\Ï~Ú. ^•O`À =ºH˜Î `«#‰õÄ, ™ê\˜ =∞x+≤H©
#_»∞=∞ L#fl ãÖ|O^è•xfl „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. „Ñ¨Hõ$uH©, `«#‰õÄ #_»∞=∞ L#fl
J#∞|O^è•xfl QÆ∞iÎ™êÎ_»∞.`å#∞ ZO`« „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ<å, qâ◊fi„Ñ¨}ÏoHõÖ’ `«#
™ê=¸Ç≤ÏHõÉÏ^èŒº`«#∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. qt+¨ì=ºH˜Î`åfixfl ™êkè™êÎ_»∞. `«# =∞#ã¨∞
`«#`À P_Õ P@#∞ QÆ∞iÎ™êÎ_∞» . =∞#ã¨∞, |∞kúÅ #_»∞=∞ ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOz, „Ñ¨ÑO¨ Kåxfl
JO`«ˆ~fl„`«O`À K«∂_»@O P~°Oaè™êÎ_»∞. L`«Î=∞=ºHÎ̃`«fiqHÍ™êxH˜ Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ U~°Ê~°z#
~åK«ÉÏ@Ö’ „Ñ¨Ü«∂}O P~°Oaè™êÎ_»∞. S`Õ HÍÅO =∂iOk. „áêp#HÍÖÏxH©, WÑ¨Ê\˜H©
ZO`À `Õ_® LOk. rq`«OÖ’ "ÕQÆO ÃÑiyOk. JÑ¨Ê\˜ÖÏ WÑ¨ÙÊ_»∞ fiHõQÍ PÖ’zOz
Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞O ÖË^Œ∞. =ºH˜ÎH˜ J^ŒÌOÖ’ `«# =ÚYO K«∂ã¨∞‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞"Õ∞
ÖË^Œ∞ WHõ JO`«~°OQÆOÖ’H˜ `˘OyK«∂_®Å#fl PÖ’K«# =KÕÛ „Ñ¨ã¨ˆHÎ ÖË^Œ∞.
`«e¡^ŒO„_»∞Å‰õΩ `«=∞ ã‘fiÜ«∞=ºH˜Î`«fiãÖÑ¶¨∞~°¬}Å`À ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOKÕ FÑ≤Hõ
LO_»@O ÖË^Œ∞. ã¨=∂[OÖ’ ™ê\˜ =∞x+≤ QÆ∞iOz PÖ’zOKÕ ÉèÏ=O LO_»@O ÖË^Œ∞.
QÆ∞é]O =O\˜ =∞#ã¨∞‰õΩ Hõà‹§O "Õ¿ã PÖ’K«# J@∞Oz, =∞#ã¨∞ QÆ∞é]O J#fl ÉèÏ=##∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ fiHõ ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. =∞i W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ „áêp#∞Å∞ xˆ~ÌtOz#
ã¨∂„`åÅ∂, xÜ«∞=∂Å∂ Ñ¨xH˜ =™êÎÜ«∂? "å\˜ P^Œ~°} ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞O^•? "å\˜ ^•fi~å
=ºH˜Î`«fiqHÍã¨™ê^èŒ# [~°∞QÆ∞`«∞O^•? [iy`Õ Jk Z@∞=O\˜ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ? J#fl
ãÖ^ÕÇ¨Å∞ [xOK«@O ™êfiÉèÏqHõO. W@∞=O\˜ ãÖ^ÕÇ¨Å#∞ x=$uÎ KÕã¨∞‰õΩO@∂,
„áêp#∞Å∞ xˆ~ÌtOz# ã¨∂„`åÅ#∞ ã¨=∞HÍb# ™ê=∂lHõÑïã≤÷`«∞Å‰õΩ J#fi~ÚOK«∞
‰õΩO@∂ =ÚOK«∞‰õΩ =ã¨∞Î#fl P^èŒ∞xHõ áêâßÛ`«º<åQÆiHõ„Ñ¨à◊Ü«∞O #_»∞=∞ ã≤÷~°OQÍ xez,
=∞#ã¨∞#∞ xÜ«∞O„uOz =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ ™êkèOKÕ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ K«iÛ^•ÌO.
JO^Œ"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞Å =Å
F ™êi H˘O^Œ~°∞ ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ f~°÷Ü«∂„`«Å‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. "å~°O^Œi ^ŒQÆæ~å
HõO|à◊√§<åfl~Ú. XHõ ™ê^è∞Œ =Ù ^ŒQ~æÆ ° =∂„`«O HõO|o ÖË^∞Œ . WO`«Ö’ á⁄Oy „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞#Î fl
#k "åi ^•iH˜ J_»¤O =zÛOk. #k ^•>Ë PÖ’K«# KÕã¨∂ÎO_»QÍ, #kÖ’ H˘@∞ì‰õΩ
áÈ`«∞#fl HõO|o XHõ\˜ ™ê^èŒ∞=Ù HõO@Ñ¨_çOk. JO`Õ, Z=Ô~O`« "åiOz<å q#‰õΩO_®
P ™ê^èŒ∞=Ù #kÖ’ ^Œ∂HÍ_»∞. HõO|ox Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. HÍh h\˜Ö’ H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞<åfl_»∞.
q∞ye#"å~°∞ J`«_çx Ñ≤eKå~°∞. HõO|ox =ke X_»∞¤H˜ =KÕÛÜ«∞=∞<åfl~°∞. HÍh P
™ê^èŒ∞=Ù =^Œe<å HõO|o J`«_çx =^ŒÅ@O ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, Jk HõO|o HÍ^Œ∞,
ZÅ∞QÆ∞|O\˜.
„Ñ¨ã¨∞Î`«O ã¨=∂[O "≥Ú`«ÎO HõO|o J#∞‰õΩx ZÅ∞QÆ∞ ÉÏi# Ñ¨_»∞`ÀOk.
L#fl^•O`À ãÖ`«$Ñ≤Î ÖËHõ ã¨∞à◊√§ uiˆQ „Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ Ñ¨_ç, HõO|o J#∞H˘x ÉèíÅ∂¡HõÑ¨Ù
Ñ¨@∞ì‰õΩ z‰õΩ¯`«∞Ok. =∞#=∞O`å D „Éèí=∞ „Ñ¨Ö’ÉèíOÖ’ Ñ¨_ç L#fl"å~°"Õ∞. „Ñ¨ã¨∞Î`«O,
_»|∞ƒ ãÖáê^Œ# HõO|oÖÏ =∞#ÃÑ· ÉèíÅ∂¡HõÑ¨Ù Ñ¨@∞ì ayOzOk. Wk XHõ `«~°O #∞Oz
=∞~À `«~åxH˜ =∞iO`«QÍ aQÆ∞ã¨∂Î=™ÈÎOk. D Ñ¨@∞ìÖ’ ÃÑiy Ñ≤Å¡Å∞ ÃÑ^ŒÌ"åà◊§=Ù
`«∞<åfl~°∞. `«e¡^ŒO„_»∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞. W^Õ Ñ¨@∞ì#∞ `«=∞ ãÖ`å<åxH˜ JO^Œ*Ëã¨∞Î<åfl~°∞.
"å~°∞ ÃÑiy ÃÑ^ŒÌ"åÔ~· `«=∞ ãÖ`å<åxH˜ "å~°ã¨`«fiOQÍ D ÉèíÅ∂¡HõÑ¨Ù Ñ¨@∞ì#∞
JOkã¨∞Î<åfl~°∞.
J#QÆ#QÍ F =ºH˜Î. J`«xH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ KÕ~Ú Kå¿ãÎ JO^ÕO`« ^Œ∂~°OÖ’ ~°OQÆ∞Å
_»|∞ƒ =Å HõxÑ≤OzOk. KÕ~Ú ™êz JO^Œ∞HÀÉ’Ü«∂_»∞. Jk HÍã¨Î =ÚO^Œ∞‰õΩ [iyOk.
^•xfl JO^Œ∞HÀ"åÅx ^•x "≥O@ Ñ¨~∞° QÔ `åÎ_∞» . Jn JO`Õ "ÕQOÆ QÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ [iyOk.
WÖÏ rq`«=∞O`å JO^Œx _»|∞ƒ =Ö "≥O@ Ñ¨~∞° y_»∞`«∂ QÆ_áç ê_»∞. z=iH˜ qã¨∞Q˘zÛ
"≥#H˜¯ uiy K«∂âß_»∞. _»|∞ƒÅ =Å ZÖÏQÆ∂ JO^ŒÖË^Œ∞, HÍh "≥#∞uiy K«∂¿ãÎ
HõxÑ≤OzOk KÕ*ÏiáÈ~Ú# rq`«O. JO>Ë, ZO`«‰õÄ JO^Œx, JOk<å ãÖ`«$Ñ≤Î

x=fix '_»|∞ƒ— "≥O@ Ñ¨_»@O =Å¡ =∞#O J=¸Åº"≥∞ÿ#k, HõiyáÈ`Õ uiy ~åxk
S# rq`åxfl qã¨‡iã¨∞Î<åfl=∞#fl=∂@. S`Õ =ºH˜ÎH˜ D „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù =KÕÛãïH˜ rq`«O
KÕ*ÏiáÈ~Ú LO@∞Ok. `å#∞ „QÆÇ≤ÏOz# D ã¨`«ºO `«# ãÖ`å<åxH˜ q=iOKåÅ#∞
‰õΩO>Ë, q<Õ FÑ≤Hõ "åiH˜ LO_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, "å~°∂ D ~°OQÆ∞Å =ÅÖ’
z‰õΩ¯‰õΩ#fl"åˆ~! „Ñ¨ã¨∞Î`«O „Ñ¨ÑÖpHõ~°}<ÕÑ¨^äŒºOÖ’, "å}˜[ºO J„QÆ`åO|∂ÅO
JO^Œ∞‰õΩO@∞#fl ã¨=∂[OÖ’ „Ñü =∞x+‘ XHõ _»|∞ƒ =¸@QÍ ÉèÏqOÑ¨|_»∞`«∞<åfl_»∞.
„Ñ¨f =ºH©Î „Ñ¨ÑÖK«Ñ¨Ù |*Ï~°∞Ö’ XHõ 'âßbÎ—QÍ =∂„`«"Õ∞ ÑïQÆ}ÕÑ¨|_»∞`«∞<åfl_»∞.
`≥e™È `≥eÜ«∞HÀ, =∞# „Ñ¨"∞Õ Ü«∞O ÖË‰Ωõ O_® =∞#=∞O`å D qÑ¨}Ö˜ ’ âßbÎÅ =∞ø`«∞<åflO.
=∞# `«~°∞"å`« `«~åÅ#∂ âßbÎÅ∞QÍ<Õ ÃÑOK«∞`«∞<åflO.
Ñ≤Å¡"å_»∞ Ñ¨Ù\˜ì#Ñ¨Ê\˜ #∞Op '\©g— P@ =ã¨∞Î=Ù J=Ù`ÀOk. \©gÖ’ =KÕÛ
â◊ÉÏÌÅ‰õΩ Ñ≤Å¡"å_»∞ ã¨ÊOkã¨∞Î<åfl_»∞. XHõÑ¨ÙÊ_»∞ K«O^Œ=∂=∞#∞ K«∂Ñ≤ J#flO
uxÑ≤OKÕ"å~°∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ \©gÖ’ „Ñ¨Hõ@#Å#∞ K«∂Ñ≤, ã‘iÜ«∞Öò áê@#∞ qxÑ≤Oz
P_çã¨∞Î<åflO. P áê@Å∞ Ñ≤Å¡"å_ç`À áê_çOK«∞‰õΩx P#Okã¨∞Î<åflO. =∞i HÍã¨Î TÇ¨Ï
=KÕÛãïH˜ HÍ~°∂#ì ¡ „Ñ¨ÑO¨ K«O Ñ≤Å"¡ å_çx JÅiã¨∞OÎ k. PÃÑ· s q∞H±û áê@Å∞, ã≤x=∂Å∞
PHõi¬™êÎ~Ú. ã≤x=∂Ö’¡ Ç‘Ï~ÀÅ P"ÕâßÅ∞, Öˇ·OyHõ#$`åºÅ∞, áÈ~å\ÏÅ∞ J^Œ∞ƒù`«O
JxÑ≤™êÎ~Ú. Ñ≤Å¡Å∞ "å\˜x J#∞Hõiã¨∂ÎO>Ë K«∂ã≤ =∞#O =Úiã≤áÈ`«∂O\ÏO.
D =∞^èŒºHÍÅOÖ’ áê~î°âßÅÅ ãÖ=`«û~åO`«Ñ¨Ù ãÖ|~åÅÖ’ ã≤x=∂ áê@Å∞,
_ç™È¯Å∞, "å\˜H˜ Ñ≤Å¡Å∞ #$`åºÅ∞ KÕÜ«∞@O, Jq K«∂ã≤ JO^Œ~°∂ P#OkOK«@O
ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿáÈ~ÚOk. áê~î°âßÅÖ’¡ ‰õÄ_® áê~îåÅ∞ |\©ì Ñ¨@ì@O, Ç¨ÏŸ"£∞ =~ü¯
KÕ~ÚOK«@O, Ñ¶‘AÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞@O `«Ñ¨Ê =∞~À JOâ◊OÃÑ· ^Œ$+≤ì LO_»@O ÖË^Œ∞.
K«^∞Œ =Ù`«∞#flO`« HÍÅO `«e^¡ OŒ „_»∞Å ^Œ$+≤ì Ñ≤Å"¡ å_»∞ ™êkèOKÕ =∂~°∞¯Å g∞^Œ LO@∞Ok.
@∂º+¨#∞¡, HÀzOQ∑Å∞, PÃÑ· WOlhiOQ∑, "≥∞_çã≤<£... ZO„>ˇ#∞û Ñ¨sHõΔÅ∞... "å\˜H˜
Ñ¶‘AÅ∞ [=∞KÕÜ«∞\ÏÅ∞.... WÖÏ `«e¡^ŒO„_»∞Å „Ñ¨ÑÖK«O XHõ "≥·Ñ¨Ù _»|∞ƒ ãÖáê^Œ#Ö’,
=∞~À "≥·Ñ¨Ù Ñ≤Å¡Å Éèíq+¨º`«∞Î QÆ∞iOz# PO^Àà◊#Ö’ QÆ_çzáÈ`ÀOk.
WHõ Ñ≤Å¡Å „Ñ¨ÑÖK«O K«∂¿ãÎ.... ÉÏÅºOÖ’<Õ "åi ^Œ$+≤ìx Zxfl~°HÍÅ PHõ~°¬}Å∞
PHõi¬™êÎÜ≥∂, Jxfl PHõ~°¬}Å`À ÑïK«Ü«∞O J=Ù`ÀOk. KåÔH¡@∞¡, ‰õÄÖò „_çOH±Å∞,
Ñ≤*Ï˚Å∞, |~°æ~°∞¡, ™È_®Å∞, =∂^ŒHõ „^Œ"åºÅ∞, =∞^ŒºáêhÜ«∂Å∞ Jhfl `≥Å∞ã¨∞Î<åfl~Ú.
Ç‘Ï~À Ç‘Ï~À~Ú#¡ QÆO`«∞Å∞, \©gÖ’¡ Hõ#|_Õ Öˇ·OyHõ#$`åºÅ∞, ^Œ$âßºÅ∞, HõO_À"£∞Å∞,
- XHõ>Ëq∞\˜ ÉÏÅº^Œâ◊#∞ J#∞ÉèíqOK«‰õΩO_®<Õ Ñ≤Å¡Ö’¡ Ü«∞ø=#O JO‰õΩi™ÈÎOk.
q~°QÆ|∂™ÈÎOk. ÃÑ·QÍ, „¿Ñ=∞ J<Õ^Õ^À J^Œ∞ƒù`«O Jx, L`«Î=∞HÍ~°ºO Jh [iˆQ
„Ñ¨Kå~°O ZO`« „ÑüÉèÏ=O`«OQÍ LO\’O^ŒO>Ë, J~Ú^Œ∞ P~°∞ `«~°QÆ`«∞Å Ñ≤Å¡Å∞
‰õÄ_® „¿Ñ=∞ =ÅÖ’ z‰õΩ¯`«∞<åfl~°∞. áê~°∞¯Ö’¡ Jã¨Éºíè OQÍ „Ñ¨=iÎã∞¨ <Î åfl~°∞. `«e^¡ OŒ „_»∞Å#∞
ZkiOz J^Õ Ç‘Ï~À~Ú[O J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. H˘<åflà◊§H˜ x*Ïx*ÏÅ∞ `≥e¿ããïH˜
=∂#ã≤Hõ~ÀQÆ∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞. 'Ñ≤Å¡Å ÃÑOÑ¨HõOÖ’ ZHõ¯_» Ö’ÑÖ [iyO^À— J~°÷O HÍHõ
`«e¡^ŒO„_»∞Å∞ `«Å¡_çÅ∞¡`«∞<åfl~°∞. D ~°HõOQÍ ã¨=∂[O "≥Ú`«ÎO XHõ kâ◊, P^Œ~°≈O
JO@∂ ÖËHõ "åºáê~°ãÖã¨¯ $u ã¨$lOz# „Ñ¨Kå~°„Ñ¨"åÇ¨Ï"ÕQÆOÖ’ H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∂
LH˜¯iaH˜¯i J=Ù`ÀOk. ÉèíÜ«∞OHõ~° ÉèíÅ∂¡HõÑ¨ÙÑ¨@∞ìÖ’ z‰õΩ¯‰õΩx k‰õΩ¯ `ÀK«Hõ
JÅ¡ÖÏ¡_»∞`ÀOk. q+Ö u#@O JÅ"å>ˇÿ# „áê}˜ q+Ö uO@∂, q+ÖÖ’<Õ „|uˆH
K«O^•# ã¨=∂[O "≥Ú`«ÎO "åºáê~°„Ñ¨Kå~°q+Ö uO@∂ Z^Œ∞QÆ∞`ÀOk. P qëê<Õfl
ã¨~°fiã¨fiOQÍ ÉèÏq™ÈÎOk.
D Ñïã≤÷u #∞Oz =∞#O ã¨fiÜ«∞OQÍ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ"åÅ<åfl, =∞# ãÖ`å<åxfl,
`«~°∞"å`« `«~åÅ#∞ `«Ñ≤ÊOz "åi =ºH˜Î`«fiO qHõã≤OKÕ@∞ì KÕÜ«∂Å<åfl D "ÕQÆ=O`«"≥∞ÿ#
Ü«∂O„uHõr=#O #∞Oz, „Ñ¨Kå~°„Ñ¨ÉèÏ=O Ñ¨~°z# ~°OQÆ∞Å =ÅÅ∞, U~°Ê~°z# ~°OQÆ∞Å
HõÅÅ#∞ ^•\˜ XHõ¯ HõΔ}O ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡zO`«# "≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ì ™êiOKåe. ÉèÏ~°fÜ«∞
^èŒ~°‡OÃÑ· L#fl JáÈÇ¨ÏÅ#∞ Ñ¨Hõ¯# ÃÑ\˜ì, XHõ¯ HõΔ}O =∞# ^èŒ~°‡O qkèOz# q^èŒ∞Å
QÆ∞iOz PÖ’zOKåe.
„Ñ¨ã¨∞Î`«r=#q^è•<åxfl QÆ=∞x¿ãÎ HÍÖÏxfl "≥#‰õΩ¯ uÑ¨Ê@O ‰õΩ^Œ~°x Ñ¨x Jx
J~°÷=∞ø`«∞Ok. 'Hõ#∂û=∞i[O HõÅÛ~ü—#∞ qã¨‡iOK«@O J™ê^èŒºO Jx ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok.
HÍh ã¨∞à◊√§ uiˆQ „Ñ¨K«O_»„Ñ¨"åÇ¨ÏO =∞^èŒºÖ’ LO@∂ ‰õÄ_® xâ◊ÛÅOQÍ, âßO`«OQÍ
LO_Õ gÅ∞ ÉèÏ~°fÜ«∞ ^èŒ~°‡O HõeÊã¨∞ÎOk. `«# x`«ºrq`«Hõ~°‡Å#∞ áê\˜ã¨∂Î ‰õÄ_®
Z@∞=O\˜ qHÍ~åÅ‰õÄ Ö’#∞HÍ‰õΩO_®, x~°‡ÅOQÍ `«# rqHõ#∞ H˘#™êyOKÕ â◊H˜Îx
ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•#O JOkã¨∞ÎOk.
FO Éèí„^ŒO Hõˆ~‚aèó â◊$}∞Ü«∂=∞ ^Õ"åó
Éèí„^ŒO Ñ¨âıº=∂HõΔaè~°º [„`åóII
ã≤÷Ô~·~°OÔQ· ã¨∞Î+¨μì "åQ∑O ã¨ã¨Î#∂ aè~ü
=ºâı=∞ ^Õ=Ç≤Ï`«O Ü«∞^•Ü«ÚóII
™ê^è•~°}OQÍ „Ñü LÑ¨x+¨`«∞Î‰õÄ =ÚO^Œ∞ âßOuáê~î°O LO@∞Ok. WÑ¨ÙÊ_»∞
áê~î°âßÅÖ’¡ =ÚO^Œ∞ „Ñü[˝, „áê~°÷#Å =O\˜q KÕ¿ã JÅ"å@∞‰õΩ =¸ÅO Wk.
L^ŒÜ«∞O ÖË=QÍ<Õ, áê~î°O „áê~°OaèOKÕ =ÚO^Œ∞ „Ñü q^•ºi÷ D âßOuáê~î°O =Öˇ¡
"Õ™êÎ_»∞. Wk HÍHõáÈ`Õ,
'ã¨Ç¨Ï<å==`«∞ ã¨Ç¨Ï<ÒÉèí∞#‰õΩÎ
ã¨Ç¨Ïg~°ºO Hõ~°"å=ÃÇ·Ï
`Õ[ã≤fi<å=nè`« =∞ã¨∞Î =∂ qkfiëê=ÃÇ·Ï
FO âßOuó âßOuó âßOuó—
J#fl âßOuáê~îO° LO@∞Ok. WÖÏ ~ÀE L^ŒÜ∞« O áê~îåÅ∞ P~°OaèOKÕ =ÚO^Œ∞
âßOuáê~î°O K«^Œ=\Ïxfl =∞#O q=∞i≈™êÎO. ¿ÇÏà◊# KÕ™êÎO. L^ŒÜ«∞O ÖË=QÍ<Õ
ÉèíQÆ=^•úº#O KÕÜ«∞@O, ÉèíQÆ=O`«∞_ç ¿Ñ~°∞ ã¨‡iOK«\Ïxfl Z^ÕÌ"å KÕ™êÎO. HÍx nx
"≥#∞Hõ F Q˘Ñ¨Ê =∂#ã≤Hõâß„ã¨Îq+¨Ü«∞O LOk.
'Ü«∞^•ƒù=O `«^Œƒù=u— J#fl "åHõºO J~°÷O JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. ZÖÏ ÉèÏq¿ãÎ JÖÏ
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞#O Z@∞=O\˜ ÉèÏ=# KÕ¿ãÎ JÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞Ok J#fln "åHõºO
J~°÷O. JO^Œ∞ˆH 'áê\˜l"£ käOHÕQ∑— <Õˆ~Ê"å~°∞, Ñ¨sHõΔÅ‰õΩ "≥àı§ =ÚO^Œ∞ q^•º~°∞÷Å∞
'<Õ h Ñ¨sHõΔ ÉÏQÍ ~å™êÎ#∞. áêºã¨=Ù`å#∞— J#∞‰õΩO@∂ "≥àÏ§Åx É’kè™êÎ~°∞.
WO@~°∂fiºÖ’¡ ÔQÅ"åÅx J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ '<Õ#∞ WO@~°∂fiº ÉÏQÍ KÕ™êÎ#∞. "å~°_çˆQ
„Ñ¨âfl◊ Åxfl\˜H© ã¨=∂^è•#O W™êÎ#∞. WO@~°∂fiºÖ’ <≥Q∞Æ `æ å#∞— J#∞HÀ"åÅx ã¨∂z™êÎ~∞° .
U^≥·<å Hõiî#"≥∞ÿ# HÍ~°ºO P~°OaèOKÕ =ÚO^Œ∞, gÖˇ·`Õ P Ñ¨xx =∞#O q[Ü«∞=O`«OQÍ
x~°fiÇ≤ÏOz#@∞ì, JO^Œ~°∂ =∞#efl Jaè#Okã¨∞Î#fl@∞ì TÇ≤ÏOKåÅx <Õ~°∞Ê`å~°∞. WÖÏ
TÇ≤ÏOK«@O =Å¡ =ºH˜ÎÖ’ LkfiQÆfl`« `«yæ `å#∞ q[Ü«∞O ™êkèOK«QÆÅ_»#fl ÉèÏ=#
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. `«#ÃÑ· `«#‰õΩ qâßfiãÖ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. q[Ü«∞O ™ê^èŒº=∞ø`«∞Ok. nxfl
=∂#ã≤Hõâß„ã¨ÎO ‰õÄ_® ã¨=∞i÷ã¨∞ÎOk – W@∞=O\˜ TÇ¨ÏÅ#∞, PÖ’K«#Å#∞ nxfl
'ÃãÖòÊù Ç≤Ïáêflã≤ãπ >ˇH˜flH±— JO\Ï~°∞.
D ã¨∂„`åxfl ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•#O Ñ≤Å¡"å_çH˜ TÇ¨Ï `≥eã≤#Ñ¨Ê\˜ #∞Op
J=∞Å∞Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. Ñ≤Å¡"å_Õ^≥·<å ^Œ∞~°∂Ç¨Ï KÕ¿ãÎ ÃÑ^ŒÌÅ∞ "≥O@<Õ 'JÖÏ J#‰õÄ_»^Œ∞ –
ÃÑ·# `«^ä•ã¨∞Î ^Õ=`«Å∞O\Ï~°∞— Jx JO\Ï~°∞. "å~°∞ '`«^ä•ã¨∞Î `«^ä•ã¨∞Î— JO@∂<Õ
LO\Ï~°∞. =∞#O U^≥·<å K≥_»∞ =∂\Ï¡_Õ ã¨=∞Ü«∂xH˜ "å~°∞ '`«^ä•ã¨∞Î— J<åfl~å, P
K≥_»∞ [iy f~°∞`«∞Ok. HÍ|\˜ì =∞#O K≥_»∞ J#‰õÄ_»^Œ∞. K≥_»∞ PÖ’K«# KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë =∞#ã¨∞Ö’ =∂@Å∂ ^Õ=`«Å‰õΩ `≥Å∞™êÎ~Ú Hõ^•! D ~°HõOQÍ
^Œ∞ëêìÖ’K«#Å#∞ KÕÜ∞« HõáÈ=\Ïxfl, K≥_∞» [~°∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl TÇ¨Ï#∞ ‰õÄ_® ^Œi^•Ñ¨ÙÅ‰õΩ
~åhÜ«∞HõáÈ=\Ïxfl =∞#O ÉÏÅºO #∞OKÕ JÅ"å@∞ KÕ™êÎ=∞#fl=∂@. J~Ú`Õ '`«^ä•ã¨∞Î
^Õ=`«Å∞— Ñ¨ÙH˜¯\˜ Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞, =¸_è» #=∞‡HÍÅ∞ J#@O`À PÖ’K«#ÅÃÑ· J^Œ∞Ñ¨Ù
`«Ñ≤ÊOk. ^Õ=`«Å∞ '`«^ä•ã¨∞Î— JO@∂<Õ L<åfl~°∞.
JO^Œ∞ˆH, ÉÏÅºO #∞Op '=∞#O â◊√ÉèÏ<Õfl q<åe. â◊√ÉèÏ<Õfl K«∂_®e. ^Õ=`«Å
™ÈÎ„`«O QÍ#O KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ =∞#O Ñ¨ÓiÎ P~ÀQÆºO, |ÖÏÅ`À xÜ«∞q∞`« PÜ«ÚóHÍÅO
QÆ_»áêe— J#fl âßOuáê~î°O Ñ≤Å¡Å`À =Öˇ¡"Õ~Ú™êÎO. JO>Ë K≥Ñ¨Ê‰õΩO_®<Õ "åiH˜ =∞Oz
q<åe, =∞Oz PÖ’K«#Å∞ KÕÜ«∂e. =∞Oz KÕã¨∂Î xO_»∞ #∂ˆ~à◊√§ „|`«HÍe J#flk
<Õ~°∞Ê`«∞<åfl=∞#fl=∂@.
ÉÏÅºOÖ’ =ºH˜Î "≥∞^Œ_»∞ÃÑ· Ñ¨_ç# =Ú„^ŒÅ∞ J`«_ç`À rq`åO`«O LO@∂, J`«_ç
PÖ’K«##∂, „Ñ¨=~°Î##∂, =ºH˜Î`åfixfl „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ™êÎÜ«∞x P^èŒ∞xHõ=∂#ã≤Hõâß„ã¨ÎO
K≥Ñ¨ÙÎOk. z#flÑ¨Ê\˜ #∞Op, #Ü«∂<À, ÉèíÜ«∂<À =∞Oz PÖ’K«#Å∞ =ºH˜ÎH˜ JÅ"å>ˇÿ#
`«~°∞"å`« P ÉèíÜ«∞O `˘Åy<å, =ºH˜Î HÍ"åÅ<åfl K≥_»∞ PÖ’K«#Å∞ KÕÜ«∞ÖË_»∞. K≥_»∞
Ñ¨#∞Å∞ `«ÅÃÑ@ì_»∞. z#flÑ¨Ê\˜ #∞Op 'HõÅã≤ rqOKåe, HõÅã≤ Éèí∞lOKåe, HõÅã≤
*Ï˝#O ãÖáêkOKåe— J#fl PÖ’K«#Å`À Zky# =ºH˜xÎ U â◊HÎ© ‰õÄ_® q^èfiŒ O™êÖ’K«#Å
"≥·Ñ¨Ù =∞o¡OK«ÖË^Œ∞. ÉÏÅºOÖ’ `«^ä•ã¨∞Î ^Õ=`«Å ÉèíÜ«∞O =Å¡ =∞OzQÍ<Õ PÖ’zOK«@O
JÅ"å>ˇ,ÿ Zky# `«~∞° "å`« `«^•ä ã¨∞Î ^Õ=`«Å∞ =\˜ì Hõ@∞ìH^õ Œä Jx `≥eã≤<å ^Œ∞ëêìÖ’K«#Å#∞
KÕÜ«∞ÖË_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞Oz PÖ’K«#Å∞ KÕÜ«∞@O JÅ"å>ˇÿáÈ`«∞Ok. JO>Ë XHõ
=Ü«∞ã¨∞ =zÛ, H˘xfl J#∞Éèí"åÅ `«~°∞"å`« =∞Oz PÖ’K«#Å∞ KÕÜ«∞=∞x |Å=O`«OQÍ
É’kèOKÕ Hõ<åfl, Ñ¨ã≤=Ü«∞ã¨∞Ö’, "≥∞^Œ_»∞ÃÑ· Z@∞=O\˜ ^Œ∞„+¨ÊÉèÏ"åÅ∂ Ñ¨_»Hõ=ÚO^Õ
<ÕiÊOK«@O =ºHÎ̃`«fiqHÍ™êxH˜ |Å"≥∞ÿ# Ñ¨Ù<åk J=Ù`«∞Ok. ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•#OÖ’
=ºH˜Î`«fiqHÍã¨kâ◊Ö’ Wk `˘e J_»∞QÆ∞.
ÃãÖòÊù Ç≤Ïáêflã≤ãπ – ÃãÖòÊù ÃÇÏÖòÊ
J#QÆ#QÍ F QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ W^Œ~Ì ∞° t+¨μºÅ∞O_Õ "å~°∞. =∞~°}ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞Oÿ ^Œx
„QÆÇ≤ÏOz# QÆ∞~°∞=Ù `«# W^ŒÌ~°∞ t+¨μºÅÖ’ XHõ_çx Ñ≤ez 'XHõ =∞O„`«O QÀÑ¨ºOQÍ
LÑ¨^ÕtOKå_»∞—. Wk =∞Ç¨=∞O„`«O. <å QÆ∞~°∞=Ù D =∞O„`åxfl <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞. HÍh

LÑ¨Ü≥∂yOK«ÖË^Œ∞. <å‰õΩ LÑ¨^ÕtOKå_»∞. <Õ#∞ h‰õΩ JOkã¨∞Î<åfl#∞. ZO`À
â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ# =∞O„`«O Wk. D =∞O„`«™ê^èŒ# `«~°∞"å`« =¸_»∞ HÀiHõÅ∞ f~°`å~Ú.
HÍh ZO`À qK«HõΔ}`À *Ï„QÆ`«ÎQÍ HÀiHõÅ∞ HÀ~åe— Jx P^ÕtOKå_»∞. QÆ∞~°∞=Ù
=∞~°}ÕKå_»∞. t+¨μº_»∞ P =∞O„`åxfl LÑ¨Ü≥∂yOK«ÖË^Œ∞. Wk K«∂ã≤# Ô~O_À t+¨μº_»∞,
`«#HÍ =∞O„`«O LÑ¨^ÕtOK«=∞<åfl_»∞. „Ñ¨Ü≥∂yOK«x =∞O„`«O =Å¡ ÖÏÉèí"Õ∞q∞@x
"åkOKå_»∞. P =∞O„`åxfl ãïQÍæ LÑ¨Ü≥∂yOKÕ qK«HõΔ} `«#‰õΩ LO^Œx #q∞‡OKå_»∞.
z=iH˜ =∞O„`åxfl <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞, LÑ¨Ü≥∂yOKå_»∞. =∞O„`«^Õ=`« „Ñ¨`«ºHõΔ"≥∞ÿ HÀiHõÅ∞
HÀ~°=∞Ok. J`«_»∞ ãÖ`À+≤ã¨∂Î =¸_»∞ =~åÅ∞ HÀ~å_»∞. '<Õ<≥Ñ¨Ê\˜H© =Úãë"å_çx
HÍ‰õÄ_»^Œ∞. <å‰õΩ É’Öˇ_»O`« ^èŒ#O ~å"åe. <Õ#∞ ~åA Hõ<åfl Z‰õΩ¯= â◊H˜Î=∞O`«∞_»
#"åfie.— P =¸_»∞ =~åÅ∂ á⁄Ok# t+¨μº_»∞ QÆ~°fiO`À, "≥Ú^Œ\˜ t+¨μº_ç ^ŒQÆæ~°‰õΩ
"≥o§ `«# Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥Ñ¨ÙÊ‰õΩx, "≥H˜¯iOKå_»∞. ^•xH˜ "≥Ú^Œ\˜ t+¨μº_»∞ *ÏeQÍ #qfi
J<åfl_»∞ : 'qK«HõΔ} ÖËx q*Ï˝#O J#~°÷^•Ü«∞HõO. XHõ =∞Ç¨=∞O„`åxfl LÑ¨Ü≥∂yOz
™ê^è•~°}"≥∞#ÿ HÀiHõÅ∞ HÀ~å=Ù. JO^Œ∞=Å¡ =∞O„`«âH◊ Î˜ =º~°"÷ ∞≥ Oÿ k. h rq`«O =º~°"÷ ∞≥ Oÿ k—
J<åfl_»∞. 'J^Õq∞\˜, ~åA Hõ<åfl â◊H˜Î=∞O`«∞_çx, ^èŒ#=O`«∞_çx JÜ«∂º#∞.
x`«ºÜ«∞ø=#∞_çx. WOˆHO HÍ"åe?— „Ñ¨tflOKå_»∞, t+¨μº_»∞ QÆ~°fiOQÍ. '#∞=Ùfi Z#fl\˜H©
=Úãë "å_çq HÍÖË=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞~À x=Ú+ÖÖ’ h rq`«O ã¨=∂Ñ¨=Î ∞=É’`ÀOk.
WHõ ^èŒ#^è•<åºÅ∞, ~åA#∞ q∞Oz# â◊H˜Îx ZÖÏ J#∞Éèíq™êÎ"À h W+¨ìO— J<åfl_»∞.
J`«_ç =∂@Å∞ Ñ¨ÓiÎ HÍHõ =ÚO^Õ =~åÅ∞ á⁄Ok# t+¨μº_»∞ HÕ^ŒÑ_¨ ®¤_∞» . =∞~°}O˜ Kå_»∞.
J`«_»∞ WHõ Z#fl\˜H© =Úãë"å_»∞ HÍÖË^Œ∞.
q*Ï˝<åxH© qK«H}Δõ ‰õÄ #_»∞=∞ L#fl ãÖ|O^è•xfl ZO`À ã¨∞xfl`«OQÍ „Ñ¨îŒ ≈ã¨∞OÎ n
Hõ^.Œä =ºH˜HÎ ˜ P`«‡qâßfiãÖ ÃÑiy `å#∞ `«ÅÃÑ\˜#ì Ñ¨#∞ÅÖ’ q[Ü«∞=O`«∞_»∞ HÍ"åÅO>Ë
q*Ï˝<åxH˜ qK«HõΔ} `À_»"åfie.
'ÃãÖòÊù Ç≤Ïáêflã≤ãπ— Ñ¨^ŒúuÖ’ =ºH˜Î `«# TÇ¨â◊H˜Îx ã¨HÍ~å`«‡HõOQÍ "å_»@O
K«∂_»=K«∞Û. `«# |ÖÏ|ÖÏÅ#∞ JOK«<å "Õã¨∞‰õΩx, `«# |ÅÇ‘Ï#`«Å#∞ qâı¡+≤ã¨∂Î,
TÇ¨„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ "å\˜Hõ#∞QÆ∞}"≥∞ÿ# suÖ’ ^Œ$âßºÅ#∞ TÇ≤ÏOKåe. J~Ú`Õ P
TÇ¨ÏÅ#∞ JÅ¡@OÖ’ qK«HõΔ}#∞ qã¨‡iOK«‰õÄ_»^Œ∞.
WO@~°∂fiºH˜ "≥à§ı ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ug∞ „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕÜ∞« ‰õΩO_®, `å#∞ WO@~°∂fiºÖ’
J^Œ∞ƒù`«OQÍ ã¨=∂^è•<åÅ∞ WzÛ#@∞ì TÇ≤ÏOK«@O =Å¡ Ñ¶ë`«O LO_»^Œ∞. Ug∞
K«^=Œ ‰õΩO_® Ñ¨sHõÅΔ ∞ Ñ¨~=° ∂^Œ∞ƒùÒ« QÍ ~åã≤, áêÃãá· È~Ú#@∞ì TÇ≤ÏOK«@O Ñ¨Q\Æ H˜ Åõ Å∞
`«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞. 'ÃãÖòÊù Ç≤Ïáêflã≤ãπ— JÉèÏã¨∞ áêÅ=@O `«Ñ¨Ê Z@∞=O\˜ Ñ¶ë`«=¸
LO_»^∞Œ . Hõà√◊ § =¸ã¨∞‰õΩx ~À_»∞¤ ^•@∞`«∂, Z@∞=O\˜ "åÇ¨Ï<åÅ∂ ÖË#@∞ì TÇ≤ÏOK«@O
J#~°÷^•Ü«∞HõO. HÍ|\˜ì ã¨HÍ~å`«‡Hõ"≥∞ÿ# TÇ¨Ñ¨^Œúux qK«HõΔ}`À "å_®e. P Ñ¨^ŒúuÖ’
Ñïq∞`«∞Å∞ JkèHõO.
'ÃãÖòÊù Ç≤Ïáêflã≤ãπ— Ñ¨^Œúu Z@∞=O\˜"åiH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞O^ŒO>Ë, ZO`« ÉÏQÍ
Ñ¨sHõΔÅ‰õΩ `«Ü«∂Ô~·<å, LkfiQÆfl`« =Å¡ ãïQÍæ Ñ¨sHõΔÅ∞ ~åÜ«∞@OÖ’ qÑ¶¨Å=∞ÜÕ∞º"åi
LkfiQÆfl`«#∞ `«yæã¨∞ÎOn Ñ¨^Œúu. JO>Ë XHõ =ºH˜Î ZO`« `≥eq HõÅ"å_≥·<å 'LkfiQÆfl`«—
(>ˇ#¬<£) P =ºH˜Î [Ü«∂Ñ¨[Ü«∂ÅÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∞ÎO^Œ#fl=∂@.
S`Õ ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«fiqHÍã¨q^è•#OÖ’ =ºH˜ÎÖ’ LkfiQÆfl`« HõeˆQ J=HÍâßxfl
ÉÏÅºO #∞Op `˘ÅyOKÕ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. 'ÃãÖòÊù Ç≤Ïáêflã≤ãπ— Ñ¨^Œúu XHõ
=Ü«∞ã¨∞ =zÛ# `«~∞° "å`«<Õ LÑ¨Ü∂≥ yOKÕ gÅ∞O@∞Ok. HÍh JÑ¨Ê\˜Hˆ =ºH˜Î J#∞Éè"í åÅ∞,
J`«x ã¨fiÉèÏ"åxfl „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã≤ LO\Ï~Ú. `«^•fi~å J`«x PÖ’K«#q^è•#kâ◊
xˆ~Ìt`«"≥∞ÿáÈ~Ú LO@∞Ok. HÍ|\˜ì P Ñ¨^Œúux LÑ¨Ü≥∂yOKÕ =ÚO^Œ∞, =ÚO^Œ∞QÍ
=ºH˜Î =∂#ã≤Hõ ã≤÷ux JOK«<å "ÕÜ«∂eû LO@∞Ok. J`«x PÖ’K«# ^èÀ~°}˜x
qâı¡+≤OKåeû LO@∞Ok. P `«~°∞"å`«<Õ ÃãÖòÊù Ç≤Ïáêflã≤ãπ Ñ¨^Œúux XHõ xiÌ+¨ì"≥∞ÿ#
„Ñ¨}ÏoHõ „Ñ¨HÍ~°O „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïìeû LO@∞Ok. J~Ú<å, Ñ¶ë`«O ãïQÍæ LO@∞O^Œ#fl
Pâ◊ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH =ºH˜Î`«fiqHÍã¨Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞, _®Hõì~°∞¡ ‰õΩÑ¨Ê`≥Ñ¨ÊÅ∞QÍ =ã¨∞Î<åfl =ºH˜Î`«fi
~åÇ≤Ï`«ºO`À ã¨=∂[O ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`ÀOk.
=∂#==∞#ã¨Î`«fiO, Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ q^è•<åxfl, PÖ’K«#Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ PHõoOÑ¨Ù
KÕã¨∞‰õΩ#fl Ñ¨^ŒúuÖ’ ÉÏÅºO #∞Op =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ "≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ì LO@∞Ok. '"≥ÚHõ¯QÍ
=OQÆxk =∂<≥· =OQÆ∞`«∞O^•?— Jx F ™ê"≥∞`« LOk. 'ÑÖki L#fl fQÆ ã¨„Hõ=∞OQÍ
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O—^Œx =∞~À ã¨∂„`«O LOk. =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ D Ô~O_»∂ ZO`À LÑ¨Ü≥∂QÆ
Ñ¨_»`å~Ú.
WHõ¯_» "≥ÚHõ¯x =OK«@O JO>Ë J}QÆ^˘Hõ¯@O HÍ^Œ∞. Ñ≤Å"¡ å_çx tHÕΔ z, ÉˇkiOz
=∞#O K≥Ñ≤Ê#@∞ì q<Õ@∞ì KÕã¨∞HÀ=@O HÍ^Œ∞. JÖÏˆQ fQÆ‰õΩ ÑÖki JÅ¡@O JO>Ë
Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ H˘Hõ ã¨„Hõ=∞"≥∞ÿ# kâ◊#∞ HõeÊOK«@O =∂„`«"Õ∞. PÃÑ· Z^ŒQÆ@O fQÆ ÉÏ^èŒº`«.
^•O`À ÑÖkiH˜ ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞.
'"≥ÚHõ¯ ™ê÷~ÚÖ’<Õ =OK«@O— JO>Ë tâ◊√=Ù‰õΩ TÇ¨ÏÅ∞ `≥e¿ã ™ê÷~Ú #∞Oz
=∞Oz <Õ~°Ê@O. =∞OzK≥_»∞Å#∞ QÆ∞iÎOKÕ qK«HõΔ} <Õ~°Ê@O. ^•xH˜ `«^ä•ã¨∞Î ^Õ=`«Å∞
HÍh, âßOuáê~îåÅ∞ HÍh XHõ kâ◊#∞ W™êÎ~Ú. ÃÑ^ŒÌÅ#∞ Q“~°qOK«@O, ™ê\˜=∞x+≤`À
ã¨„Hõ=∞OQÍ „Ñ¨=iÎOK«@O =O\˜=hfl ÉÏÅºO #∞Op <Õ~°Ê=Åã≤# JOâßÅ∞.
„Ñü =∞x+≤Ö’ ÉÏÅºO #∞Op 'JÇ¨ÏOHÍ~°O— J#flk JO`«~°æ`«OQÍ LO@∞Ok.
TÑ≤iÖ’ TÑ≤Ô~·, ~°HõÎOÖ’ ~°HõÎ"≥∞ÿ, â◊s~°O J}∞=}∞=Ù<å D JÇ¨ÏOHÍ~°O <≥ÅH˘x
LO@∞Ok. ^•O`À Ug∞ `≥eÜ«∞‰õΩ<åfl Jhfl `«#ˆH `≥Å∞ã¨#fl ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
`å#∞ ™êkèOK«ÖËx^Õn ÖË^Œ#fl Jaè„áêÜ«∞O LO@∞Ok. JO^Œ~°∂ `«#x JÑ¨Ù~°∂ÑÖQÍ,
Q˘Ñ¨Ê"å_çÖÏ K«∂™êÎ~°#fl #=∞‡HõO LO@∞Ok. D ÉèÏ=#Å∞ Ñ≤Å¡Ö’¡<Õ HÍ^Œ∞, ÃÑ^ŒÌÖ’¡#∂
LO\Ï~Ú. ÉÏÅºO #∞O_ç Ñ≤Å"¡ å_ç`À ã¨Ç¨ Zky ÃÑ^Œ=Ì =Ù`å~Ú. W@∞=O\˜ ÉèÏ=#Å‰õΩ
ÉÏÅºOÖ’<Õ Hõà‹§O "Õã≤ xÜ«∞O„uOK«‰õΩO>Ë, ÃÑiy ÃÑ^ŒÌ~Ú# `«~°∞"å`« =ºH˜Î rq`åxfl
zè<åflaè#flO KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~Ú. =ºH˜Î<Õ HÍ^Œ∞, ã¨=∂[OÃÑ· ‰õÄ_® J`«ºO`« „Ñ¨ÉèÏ=O
K«∂Ñ≤™êÎÜ«∂ ÉèÏ=#Å∞.
JÇ¨ÏOHÍ~åxfl ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ J}˜KÜ
Õ ∞« @O JOu=∞ÅHõºΔ O. HÍh Wk XHõ¯ ~ÀAÖ’
™ê^èŒº=∞ÜÕ∞ºk HÍ^Œ∞. XHõ¯ ~ÀAÖ’ `«yæOKÕÜ«∞@=¸ ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. HÍ|\˜ì P~°OÉèíO
#∞Op xÜ«∞O„`«}Ö’ LOKÕ „Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞ KÕã∂¨ OÎ _®e. =ºHÎ̃ÃÑ· ÉèÏ~°fÜ«∞ ^è~Œ ‡° O qkèOKÕ
q^èŒ∞ºHõÎ^èŒ~å‡Å∞, É’kèOKÕ JOâßÅ∞ P~°OÉèíO #∞Op JÇ¨ÏOHÍ~åxfl J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
LOK«∞`å~Ú. `«^•fi~å LkfiQÆfl`«ÃÑ· Ñ¨@∞ì ™êkèOKÕ gÅ∞ HõeÊ™êÎ~Ú.
'PáêºÜ«∞#∞Î =∞=∂OQÍ}˜ "å„HÍÊ}K«‰ΩΔõ ó „â’„`«=∞^äÀ |Åq∞O„kÜ«∂}˜ K« ã¨~åfi}˜
ã¨~fi° O „|Ç¨ÏŸ‡Ñ¨x+¨ÔŒ =∂Ç¨ÏO „|Ç¨Ï‡ x~å‰õΩ~åºO =∂=∂ „|Ç¨Ï‡ x~åHõÖ’^Œ x~åHõ~}°
=∞ã¨Îºx~åHõ~°}O "Õ∞ Jã¨∞Î `«^•`å‡x x~°`Õ Ü«∞ LÑ¨x+¨`ü ^èŒ~å‡¿ãÎ =∞~Ú ã¨#∞Î `Õ
=∞~Ú ã¨#∞Î—
Wk q^•º~°∞÷Å∞ =Öˇ¡ "Õ¿ã âßOuáê~î°O. '<å J=Ü«∞"åÅ∞, ã¨ˆ~fiO„kÜ«∂Å∞
â◊H˜Î=∞O`«=∞"åfie. D ã¨$+≤ìã¨~°fiO „|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞O. <Õ#∞ „|Ç¨‡xfl Z#fl_»∂ x~åHõiOK«
‰õÄ_»^Œ∞. „|Ç¨Ï‡ #<≥fl_»∂ x~åHõiOK«‰õÄ_»^Œ∞. Jã¨Å∞ x~åHõ~°}Ï J#fl PÖ’K«<Õ
LO_»‰õÄ_»^Œ∞. HõhãÖ <å "≥·Ñ¨Ù #∞Oz Z@∞=O\˜ x~åHõ~°} LO_»‰õÄ_»^Œ∞. LÑ¨x+¨`«∞Î
„Ñ¨HÍ~°O =ºH˜HÎ ˜ LO_»=Åã≤# ã¨^∞Œ }æ ÏÅhfl <åÖ’ LO_®e. <Õ#∞ P`«‡ ÃÑ<· Õ ^è•º#=∞QÆ∞fl}˜fl
HÍ"åe.—
WHõ¯_» ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«ÎfizO`«#Ö’ Éè∫uHõ, P^è•ºu‡HÍÅ =∞^èŒº ã¨=∞#fiÜ«∞™ê^èŒ#
„Ñ¨Ü«∞`«flO ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
=ºH˜Î |ÅOQÍ Z^ŒQÍe. J=Ü«∞"åÅ∞, WO„kÜ«∂Å∞ â◊H˜Î=∞Ü«∞O HÍ"åe. D
PÖ’K«# Ñ¨ã≤`«#O #∞OKÕ Hõeyã¨∞Î<åfl=∞#fl=∂@. „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞#O ÉÏÅºOÖ’ âßs~°Hõ
Ñï„â◊=∞ÃÑ· ^Œ$+≤ì ÃÑ@ìO. "åºÜ«∂=∂xH˜ „áê^è•<åºxfl=fiO. K«^Œ∞=Ù, =∂~°∞¯Å ÃÑ·<Õ
^Œ$+≤ì. P@ÖÏ_ç Ñ≤Å¡"å_»∞ _»|∞ƒ ãÖáêkOKÕÜ«∂Å#fl Pâ◊ L<åfl, Ç¨ÏŸ"£∞ =~ü¯, áê~îåÅ∞
|\©ì Ñ¨@ì@"Õ∞ „Ñ¨^è•<åOâ◊O. ^•xH˜ `À_»∞ rq`«OÖ’x LkfiQÆfl`«, ~°Hõ~°HÍÅ
J<å~ÀQÆºHõ~°"≥∞ÿ# uO_ç Ñ¨^•~å÷Å∞ ÉÏÅºOÖ’<Õ =ºH˜Îx âßs~°HõOQÍ |ÅÇ‘Ï#O
KÕã¨∞Î<åfl~Ú. JO>Ë U^≥·`Õ 'J=Ü«∞"åÅ∞, WO„kÜ«∂Å∞ |ÅOQÍ, â◊H˜Î=∞O`«=∞"åfie—
J#fl PÖ’K«# LO^À, P PÖ’K«# =∞#O W=fiHõ=ÚO^Õ |ÅÇ‘Ï#O J~ÚáÈ`«∞<åfl
=∞#fl=∂@.
WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ TÇ¨Ï `≥eã≤#Ñ¨Ê\˜ #∞Op â◊H=Î˜ ∞O`«∞_»∞QÍ Z^ŒQÍÅ#fl PÖ’K«#
HõeÊOKåe. ~ÀE L^ŒÜ«∞O ÖË=QÍ<Õ `å#∞ âßs~°HõOQÍ ^Œ$_è»OQÍ Z^ŒQÍe J#fl
PÖ’K«# Ñ¨ã≤`«#O #∞Op =ºH˜ÎÖ’ ã≤÷~°Ñ¨_çO^ŒO>Ë, J`«_ç ^Œ$+≤ì P "≥·Ñ¨Ù =∞à◊√§`«∞Ok.
XHõ"àÕ ◊ „Ñ¨H$õ u J`«xÃÑ· Z@∞=O\˜ Ñïq∞`«∞Å∞ qkèOz<å "å\˜x q∞OKåÅ#fl Ñ¨@∞ì^ÅŒ
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. WHõ¯_» QÆ=∞xOK«=Åã≤# JOâ◊O Uq∞@O>Ë, P~°OÉèíO #∞Op
âßs~°Hõã¨fiã¨÷`«#∞ ™êkèOKåÅ#fl PÖ’K«# c*Ïxfl =ºH˜ÎÖ’ <å@@O.
=∂#=rq`«OÖ’ XHõ "≥·z„u LOk. ÉÏÅºOÖ’ XHõ PÖ’K«#c[O =ºH˜ÎÖ’
<å@@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÍh J<ÕHHõ Í~°}ÏÅ =Å¡ P c[O x„^•}ã≤u÷ Ö’ LO_çáÈ`«∞Ok.
HÍh H˘<åflà◊§‰õΩ Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ `«#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ =ºH˜ÎÖ’ P c[O Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok.
=$HõΔ=∞ø`«∞Ok. J`«_ç r=#QÆ=∂ºxfl xˆ~Ìtã¨∞ÎOk.
WO^Œ∞‰õΩ QÆ∞~°∂r QÀÖÏfiÅ¯~ü rq`«O „Ñ¨^•è # L^•Ç¨Ï~°}. ÉÏÅºOÖ’<Õ PÜ«∞#Ö’
P^è•ºu‡Hõ ÉèÏ=#Å∞ HõeQÍ~Ú. "å\˜`À áê@∞QÍ Hõ~=Î° ºÑ¨~åÜ«∞}`« PÖ’K«# ã≤~÷ Ñ° _¨ Oç k.
^•O`À PÜ«∞# =ºH˜ÎQÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∂ `«# QÆ=∂ºxfl xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩx ã¨<åflºã≤OKåÅ#∞
‰õΩ<åfl, PÜ«∞#Ö’ Ñ¨ã≤`«#OÖ’<Õ <å\˜# Hõ~°Î=ºÑ¨~åÜ«∞}`«, QÆ∞~°∞=Ù "åHõÊiáêÅ#
=O\˜ c*ÏÅ∞ =$HΔÍÖˇ·, ã¨=∂[x~å‡}ÏxH˜ PÜ«∞# rq`åxfl JOH˜`«O KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ
`À_»Ê_®¤~Ú.

=∞Ç¨`å‡ QÍOnè ÉÏÅºOÖ’ K«∂ã≤# ã¨`«ºÇ¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_»∞ <å@HõO PÜ«∞#Ö’
HõeyOz# ÉèÏ=#Å∞, QÍOnè Éèíq+¨º`«∞Î#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã≤ 'ã¨`«ºãÖ^èŒ`«`À „Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞—
KÕÜ«∞@"Õ∞ PÜ«∞# rq`«ÅHõΔºOQÍ ZkˆQO^Œ∞‰õΩ `À_»Ê_®¤~Ú. t"årÖ’ J`«x `«e¡,
ÉÏÅºOÖ’ <å\˜# ^Õâ◊ÉèíH˜Î c[O, ™êÇ¨Ïã¨QÍ^äŒÅ TÑ≤i`À, QÆ∞~°∞=Ù „áÈ^ŒƒÅO`À Zky
=$HõΔ"≥∞ÿ ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡~°HõΔ}‰õΩ rq`åxfl JOH˜`«O KÕ¿ã@∞ì KÕã≤Ok. Wk ÉÏÅºOÖ’<Õ
=∞Oz ÉèÏ=#Å c[O <å@@O =Å¡ HõeˆQ Ñ¶ë`«O. XHõ"Õà◊ ÉÏÅºOÖ’ =ºH˜ÎÃÑ·
^Œ∞„+¨ÊÉèÏ"åÅ∞ Ñ¨_ç`Õ... WO^Œ∞‰õÄ ÉèÏ~°fÜ«∞=ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ =∂~°æO LOk.
✣✣✣
=ºH˜Î`«fiO – ^≥·=ÉèÏ=#
qK«HõΔ}`À „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O
J#QÆ#QÍ F TiH˜ F ™ê^èŒ∞=Ù =KåÛ_»∞. PÜ«∞# KÕuÖ’ Hõ„~° `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞
LO_»^Œ∞. '<å‰õΩ Z@∞=O\˜ |O^èŒ<åÅ∂ ÖË=Ù. <å^ŒO@∂ Ug∞ ÖË^Œ∞. <å "≥O@ Ug∞
fã¨∞‰õΩ"≥à#¡◊ ∞. <å‰õΩ HÍ=Åã≤O^ŒO`å ÉèQí =Æ O`«∞_Õ ã¨=∞‰õÄ~°∞™êÎ_∞» — JO@∂ Z=ˆ~q∞zÛ<å
u~°ã¨¯iã¨∞ÎO_Õ"å_»∞. P T~°∞ =ke "≥à◊¥ÎO>Ë J_»qÖ’ „Ñ¨Ü«∂}ÕKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞ ^•iÖ’
Ug∞ ^˘~°Hõ^Œ∞ HÍ|\˜ì uO_ç =¸@ Hõ\˜ì¿ãÎ ‰õÄ_® ÃÑ· =∂@ÅO@∂ u~°ã¨¯iOKå_»∞.
W^ŒO`å K«∂ã¨∞Î#fl F Ü«Ú=‰õΩ_çH˜ P ™ê^èŒ∞=Ù#∞ Ñ¨sH˜ΔOKåÅxÑ≤OzOk. Ug∞ ^˘~°Hõx
J_»qÖ’ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ P ™ê^è∞Œ =ÙH˜ uO_ç<Ö≥ Ï JOk™êÎ_À K«∂_®ÅxÑ≤OzOk. JO^Œ∞Hˆ
P ™ê^èŒ∞=Ù‰õΩ `À_»∞QÍ J_»q ^•>ËO`«=~°‰õÄ "≥O@ #_»∞™êÎ#x Ñ¨@∞ì|\Ïì_»∞. P
™ê^èŒ∞=Ù =ÚO^Œ∞ XÑ¨ÙÊHÀÖË^Œ∞. z=iH˜ 'ã¨ˆ~ ~å— J<åfl_»∞. J_»qÖ’ W^ŒÌ~°∂ #_»=@O
P~°OaèOKå~°∞. HÍÅO QÆ_»∞™ÈÎOk. P Ü«Ú=‰õΩ_çH˜ PHõe "Õ™ÈÎOk. ™ê^èŒ∞=Ù #_»∞ã¨∂Î<Õ
L<åfl_»∞. uO_ç =∂@ Z`«Î@O ÖË^Œ∞. z=iH˜ P Ü«Ú=‰õΩ_Õ uO_ç „Ñ¨ã¨H˜Î `≥KåÛ_»∞.
'WHõ¯_Õg∞ ^˘iˆH@∞ì ÖË^Œ∞. WÑ¨ÙÊ_≥ÖÏ?— J<åfl_»∞. ^•xH˜ ™ê^èŒ∞=Ù #qfi 'ÉèíQÆ=O`«∞_ç
WK«Ûù— J<åfl_»∞. HÍ¿ãûÑ¨\˜H˜ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ ÉèíiOK«ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. 'Un h ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
uO_ç W=fi@O ÖË^ÕO?— Jx xÅnâß_»∞. 'W¿ãÎ uO\ÏO. ÖËHõáÈ`Õ ^˘iH˜#Ñ¨ÙÊ_»∞
uO\ÏO— JO@∂ P ™ê^èŒ∞=Ù xifiHÍ~°OQÍ #_»=™êQÍ_»∞. WHõ LO_»|@ìÖËHõ 'h
^Õ=Ù_»∞ hˆHg∞ W=fi_»∞. "å_çx #=Ú‡‰õΩx ÖÏÉèíO ÖË^Œx <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH "≥O@
~˘>ˇìÅ∞ `≥KåÛ#∞— JO@∂ ~°Ç¨Ïã¨ºOQÍ `≥zÛ# ~˘>ˇìÅ =¸@ |Ü«∞\˜H˜ fâß_»∞. W^ŒÌ~°∂
u#fl `«~°∞"å`« 'WÑ¨Ù_≥·<å XÑ¨ÙÊHÀ, Jhfl ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨=∞‰õÄ~°Û@O J|^ŒúO Jx—
JO@∂ xÅnâß_® Ü«Ú=‰õΩ_»∞. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ P ™ê^èŒ∞=Ù #qfi '#∞=Ùfi <å
"≥O@ ~å=@O, ~˘>ˇìÅ∞ W=fi@O, h ^•fi~å<Õ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ÑÖáê_Õ"≥∂— J<åfl_»∞.

=∞~À Hõ^äŒ
F TiH˜ =zÛ# Ü≥∂y „Ñ¨ÑÖK«=∞O`å „|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞O Jx É’kèOKå_»∞. hÖ’,
<åÖ’ K«~åK«~°[QÆ`«∞Î J}∞=}∞=ÙÖ’ Wq∞_ç L#flk „|Ç¨Ï‡"Õ∞#x q=iOKå_»∞. Jk
q#fl F =¸~°∞_ö Hç ˜ `«#‰õΩ JO`å J~°"÷ ∞≥ ÿ áÈ~ÚO^ŒxÑ≤OzOk. „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`å „|Ç¨Ï‡"Õ∞
S#Ñ¨Ù_»∞ WHõ D „|Ç¨Ï‡ Z^Œ∞\˜ =ºH˜ÎÖ’x „|Ç¨Ï‡‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_®eû# J=ã¨~°O U=ÚO^Œx
J#∞‰õΩ<åfl_»∞. ^•iÖ’ J_»¤k_»¤OQÍ #_»=@O P~°OaèOKå_»∞. 'Z^Œ∞Ì „|Ç¨Ï‡‰õΩ
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_@
» O J#=ã¨~O° . QÆ∞„~°O „|Ç¨Ï‡ #<ÕflO KÕÜ∞« ^Œ∞— J#∞‰õΩO@∂ Z=Ô~O`« K≥ÑÊ≤ <å
q#‰õΩO_® "å\˜ ^•iÖ’ J_»¤OQÍ "≥àı§"å_»∞. "å\˜x #_ç¿Ñ"å~°∞ u@∞ì‰õΩO@∂
"å\˜x Ñ¨Hõ¯‰õΩ `«Ñ≤ÊOKÕ"å~°∞. ^•O`À P =¸~°∞ö_ç qâßfiãÖ =∞iO`« ÃÑiyáÈ~ÚOk.
XHõ ~ÀA F U#∞QÆ∞ =ã¨∞ÎO>Ë ^•xH˜ J_»¤OQÍ #_»=@O P~°OaèOKå_»∞. =∂=\˜"å_»∞
J_»∞¤ [~°QÆ=∞x ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞. P =¸~°∞ö_»∞ #"åfi_»∞. 'K≥@∞ì, Ñ¨Ù@ì, QÆ∞@ì, U#∞QÆ∞,
DQÆ, ^À=∞ Jhfl „|Ç¨Ï‡"Õ∞. <Õ#∂ „|Ç¨Ï‡"Õ∞. „|Ç¨‡xH˜ „|Ç¨Ï‡O ÉèíÜ«∞Ñ¨_»@OÖ’ J~°÷O
ÖË^∞Œ — JO@∂ JÖÏˆQ #∞OK«∞<åfl_»∞. U#∞QÆ∞ `˘O_»O`À ZuÎ J`«_xç Ñ¨H¯õ ‰õΩ qã≤~ˆ ã≤Ok.
JO^Œ~°∂ #"åfi~°∞. ÃÑ^ŒÌQÍ QÍÜ«∂Å∞ HÍ‰õΩ<åfl =¸~°∞ö_çH˜ HÀÑÖ =zÛOk. u#flQÍ
Ü≥∂y ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥àÏ¡_»∞. 'g∞~°∞ K≥Ñ≤ÊO^ŒO`å J|^ŒúO. U#∞QÆ∞ „|Ç¨Ï‡#∞ K«∂ã≤ <Õ#∞ –
=∂#=„|Ç¨Ï‡ ZO^Œ∞‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_®e?— Jx QÆkÌOKå_»∞. ^•xH˜ P Ü≥∂y #qfi 'U#∞QÆ∞
„|Ç¨Ï‡‰õΩ =∞x+≤ „|Ç¨Ï‡ ÉèíÜ«∞Ñ¨_®eû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ÉÏQÍ<Õ LOk. =∞i =∞x+≤
„|Ç¨Ï‡, =∂=\˜ „|Ç¨Ï‡ =∂>ˇO^Œ∞‰õΩ q#ÖË^Œ∞?— J#_çQÍ_»∞. ^•xH˜ P =¸~°∞ö_ç =^ŒÌ
ã¨=∂^è•#O ÖË^Œ∞.
„|Ç¨Ï‡*Ï˝<åxH˜ ãÖ|OkèOz J<Õ‰õΩÅ Ñï*Ï˝<åxfl D Ô~O_»∞ Hõ^äŒÅ∂ =∞#ã¨∞
Ç¨Ï`«∞Î‰õΩ<Õ suÖ’ „Ñ¨^Œi≈™êÎ~Ú. D ã¨$+≤ì ã¨~°fiO „|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞=∞x É’kèOK«@O "Õ~°∞,
ã¨$+≤ì „|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞=∞x =Öˇ¡ "ÕÜ«∞@O "Õ~°∞, ã¨$+≤ìã¨~°fiO „|Ç¨Ï‡ÉèÏ=##∞ J#∞ÉèíqOK«@O
"Õ~°∞.
ã≤^•úO`åÅ∞ =Öˇ¡ "ÕÜ«∞@O, "åyfi"å^•Å∞ KÕÜ«∞@O, ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ L^•Ç¨Ï~°}Å∞
W=fi@O`À ãïáÈ^Œ∞. PK«iOz K«∂Ñ¨@OÖ’<Õ Jã¨Å∞ x[O ^•QÆ∞O@∞Ok.
ÉÏÅºO #∞Op Ñ≤Å¡Å‰õΩ ã¨$+≤ìHõ~°Î‰õΩ ãÖ|OkèOz# PÖ’K«#e=fi@O P=â◊ºHõO.
J~Ú`Õ Jq QÆ∞_ç¤ #=∞‡HÍÅ∞QÍ<À, |Å=O`å# ~°∞^ÕÌ ÉèÏ"åÅ∞QÍ<À HÍ^Œ∞. =∞x+≤
=∞#ã¨∞Ö’ L`«Ê#fl=∞ÜÕ∞º PÖ’K«#ã¨fi~°∂ÑÖÖÏ LO_®e. JO>Ë, =ºH˜ÎÖ’ ã¨fi`«Ç¨QÍ
#=∞‡Hõ=∞<Õk HõÅQÍe.
ÉèíQÆ=O`«∞_»<Õ ÉèÏ=##∞ Z@∞=O\˜ ãÖ‰õΩz`« `«`åÎfiÅ∞, JáÈÇ¨ÏÅ∞ ÖË‰õΩO_®
HõeyOKåe.
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ 'Wk `«Ñ¨ÊxãïQÍ PK«iOKåe. nxfl ZkiOK«‰õÄ_»^Œ∞.
„Ñ¨tflOK«‰õÄ_»^Œ∞— J#fl PÖ’K«# ÖË^Œ∞. „Ñü q+¨Ü«∂hfl „Ñ¨tflOKåe. Ñ¨sH˜ΔOKåe.
xQÆ∞æ `ÕÅ∞ÛHÀ"åe JO@∞Ok ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O.
HÍh ÃÑ^ŒÌÅ#∞ Q“~°qOK«@O, ã¨$+≤ìHõ~°ÎÃÑ· JK«OK«Åqâßfi™êxfl Hõey LO_»@O,
"Õ^•xfl qâ◊fiã≤OK«@O J#fl q+¨Ü«∂Ö’¡ =∂„`«O Z@∞=O\˜ ~år Ñ¨_»@O ÖË^Œ∞.
ÉèíQÆ=O`«∞_ç xiÌ+¨ìã¨fi~°∂áêxfl qâ◊fiã≤OK«#Hõ¯ˆ~¡^Œ∞. HÍh ÉèíQÆ=^•ƒù=##∞
Q“~°qOKåe. JO^Œ∞ˆH âßOuáê~î°OÖ’ q^•ºi÷ '„|Ç¨‡xfl <Õ#∞ x~åHõiOK«‰õΩO^Œ∞
QÍHõ— JO\Ï_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë 'ã¨$+≤ìHõ~°Î—#∞ x~åHõiOK«@=∞O>Ë, ã¨$+≤ìx x~åHõiOK«@O.
ã¨$+≤ìx x~åHõiOK«_»O JO>Ë, =ºH˜Î `«# Jã≤Î`åfixfl `å<Õ XÑ¨ÙÊHÀHõ áÈ=@O. nxfl
q∞Oz J~°÷qÇ‘Ï#"≥∞ÿOk WOH˘Hõ\˜ ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì =ºH˜Î „|Ç¨Ï‡#∞ x~åHõiOK«@=∞#flk
J~°÷qÇ‘Ï#O.
ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ D ÉèÏ=# ÉÏÅºOÖ’<Õ =º‰õΩÎÅ‰õΩ J~°÷=∞ø`«∞O^À, JÑ¨ÙÊ_Õ "åi
rq`åÖ’¡Oz LkfiQÆfl`«Å∞, P~å\ÏÅ∞ J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈ`å~Ú.
„|Ç¨Ï‡ÉèÏ=##∞ =Öˇ¡ "ÕÜ«∞@O ã¨∞ÅÉèíO. HÍh x`«ºrq`«OÖ’ J#∞ÉèíqOz
PK«iOK«@O KåÖÏ Hõ+¨ìO. D x*Ïxfl ÃÑ·Ô~O_»∞ Hõ^äŒÅ∂ x~°∂Ñ≤™êÎ~Ú. ã¨~°fiO
„|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞=∞x „QÆÇ≤ÏOz# ™ê^èŒ∞=Ù x~À‡Ç¨ÏOQÍ, x|ƒ~°OQÍ, U q+¨Ü«∞OÃÑ· P~å@O
ÖË‰õΩO_® r=#O ™êyã¨∞Î<åfl_»∞. J^Õ „|Ç¨Ï‡ÉèÏ=##∞ Jáê~°÷O KÕã¨∞‰õΩ#fl =¸~°∞ö_»∞
ÉèOí QÆÑ_¨ ®¤ *Ï˝#O ~åÖË^∞Œ . =∞# "Õ∞^è•=ÙÅ∞ J<Õ‰Ωõ Å∞ ~Ô O_À Hõ^ÖŒä ’ =¸~°∞_ö ç =O\˜"å~°∞.
'=∂Ü«∞O\Ï=Ó? q∞^äŒº JO\Ï=Ó?— Jx ã≤^•úO`åÅ#∞ ãïQÍæ J~°÷O KÕã¨∞HÀ‰õΩO_®
Z^Õ"Ì å KÕ™êÎ~∞° . Ug∞ `≥eÜ«∞x"å~°∞, ^è~Œ ‡° O Ö’`«∞ J~°O÷ HÍx"å~°∞ W@∞=O\˜ "å^•Å#∞
JÉèí∞º^ŒÜ«∞ÉèÏ"åÅ∞QÍ Ñ¨xHõ@∞ì‰õΩx „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞@O`À, =ºH˜ÎH˜ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕã≤
rq`åxfl fiÛk^ŒÌQÆÅ XHõ â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ# PÖ’K«# JÑ¨Ç¨ã¨ºO áêÅ~ÚOk.
„|Ç¨Ï‡ÉèÏ=##∞ Zxfl ~°HÍÅ∞QÍ q=∞i≈OK«=KÀÛ, Zxfl ~°HÍÅ∞QÍ x~åHõiOK«=KÀÛ
TÇ≤ÏOz P ãÖ^ÕÇ¨Åxfl\˜H© =ÚO^Õ ã¨=∂^è•<åÅ∞, Hõ^äŒÅ ~°∂ÑÖÖ’ JOkOKå~°∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ã¨$+≤Oì z# D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’H˜ K≥_∞» ZÖÏ =zÛO^Œx „Ñ¨tflOz
ÉèíQÆ=^•ƒù=##∞ q=∞i≈™êÎ~°∞. D "å^ŒO`À =º‰õΩÎÅ‰õΩ ÉèíQÆ=^•ƒù=#ÃÑ· qâßfi™êxfl
ã¨_»eOKÕ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕ™êÎ~°∞.
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ =∞Oz, K≥_»∞ ZO^Œ∞‰õΩ L<åflÜ≥∂ KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`«∞Î q=iã¨∞ÎOk.
ã¨∞~°Å∞, Jã¨∞~°∞Å∞ „Ñ¨*ÏÑü ãÖ`å#O. JO>Ë =∞Oz, K≥_»∞ UHõQÆ~°ƒù[x`«O
J#fl=∂@.
=∂#=ã¨$+≤ì Éè∫uHõ"≥∞ÿOk. D Éè∫uHõâ◊s~°OÖ’H˜ J#O`«"≥∞ÿ# P`«‡ =zÛ
"˘^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. D P`«‡ WÑ¨ÙÊ_»∞ WO„kÜ«∂Å ^•fi~å *Ï˝#O „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. â◊s~°O
^•fi~å „Ñ¨ÑÖKåxfl J#∞Éèíqã¨∞ÎOk.
^•O`À WHõ¯_» Ô~O_»∞ JOâßÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOKåeû LO@∞Ok. XHõ\˜ â◊s~°OÖ’
Xky# P`«‡. Ô~O_»=k P P`«‡‰õΩ ^Œ$+≤ì xKÕÛ Éè∫uHÍOâßÅ∞. J#∞HõΔ}O D Ô~O\˜
=∞^èŒº XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# Ñ¶¨∞~°¬} [~°∞QÆ∞`«∂O@∞Ok. P`«‡ `«# J#O`«`åfixfl Ñïq∞`«"≥∞ÿ#
Éè∫uHÍOâßÅ ^•fi~å „QÆÇ≤ÏOKåÅx `«Ñ¨# Ñ¨_»∞`«∂O@∞Ok. â◊s~°O `«# Éè∫uHõ`«`À
`«#Ö’ Xky# P`«‡#∞ Ñïq∞`«O KÕÜ«∂Åx „Ñ¨Ü«∞uflã¨∂ÎO@∞Ok. D Éè∫uHõ â◊s~°O,
P^è•ºu‡Hõ P`«‡Å#∞ Jã¨∞~°, ã¨∞~°â◊‰õΩÎÅ∞ „ÑüaOa™êÎ~Ú.
JO>Ë D „Ñ¨ÑÖKåxfl ã¨$+≤ìHõ~°Î ã¨$+≤ìã¨∂Î<Õ Ô~O_»∞ â◊‰õΩÎÅ∞ ~°OQÆ„Ñ¨"Õâ◊O
KÕâßÜ«∞#fl=∂@. XHõ\˜ "≥Å∞`«∞~°∞ ÖÏO\˜ ^≥·=â◊H˜Î. Ô~O_»=k pHõ\˜ ÖÏO\˜ Jã¨∞~°â◊H˜Î.
D Ô~O_»∞ â◊‰õΩÎÅ #_»∞=∞ [iˆQ ãÖ„QÍ=∞O =ºH˜Î rq`«Hõ^äŒ.
'^Õ"åã¨∞ ~åÇ¨Ï"≥· Ü«∂„`« ãÖÜÕ∞u~ü LÉèíÜÕ∞ „Ñ¨*ÏÑ¨`åº ã¨Î^Œú ^Õ"å Lnæ^äŒ=∂
AÇ¨ï ~°<Õ<≥·<å#aèÉèíqëêº=∞ Wu—
^Õ"åã¨∞~°∞Å #_»∞=∞ Ü«Ú^ŒOú [iyOk. D Ü«Ú^ŒOú Ö’ ^Õ=`«Å∞ Ü«Ú^ŒOú KÕâß~°∞.
nO`À =∞#O Jã¨∞~°∞ÅÃÑ· q[Ü«∞O ™êkè™êÎO Jx xâ◊Û~ÚOKå~°∞. Wk K«∂ã¨∂Î<Õ
=∞#‰õΩ J~°÷=∞ø`«∞Ok. ÉÏÇ¨Ïº„Ñ¨ÑÖKåxfl K«∂¿Ñ WO„kÜ«∂Å∞, JO`«ó„Ñ¨ÑÖKåxfl
`«Ñ¨ÙÊ ^•i Ñ¨\˜ì™êÎÜ«∞x, ÉÏÇ¨Ïº„Ñ¨ÑÖKåxfl K«∂¿Ñ WO„kÜ«∂Å#∞ xÜ«∞O„uOz x[O
K«∂áêÅx JO`«ó„Ñ¨ÑÖK«O „Ñ¨Ü«∞uflã¨∞ÎO^Œx, D Ô~O\˜ #_»∞=∞ ãÖ„QÍ=∞"Õ∞ =∂#=
'=∞#ã¨ûOÑ¶¨∞~°¬}—‰õΩ =¸ÅO Jx. '=∂#=rq`«"Õ∞ XHõ =∞Ç¨ÉèÏ~°`«O. Jk =∞Oz
K≥_»∞Å Ô~O\˜ #_»∞=∞ x`«ºÑ¶¨∞~°¬}O— JO\Ï_»∞ NN.
Ü«Ú^ŒúO P~°OÉèí"≥∞ÿ# `«~°∞"å`« ^Õ=`«Å∞ <åã≤HõÖ’ x=ã≤Oz# ^Õ=`«#∞
^è•ºxOKå~°∞. WO`«Ö’ Jã¨∞~°∞Å∞ ^Œ∞+¨ìâ◊H˜Î`À <åã≤HõÖ’ „Ñ¨"ÕtOKå~°∞. ^•O`À <åã≤Hõ
ã¨∞"åã¨##∞ J#∞Éèíqã¨∞ÎOk. ^Œ∞~åfiã¨##∞ Ñ‘Å∞Û‰õΩO@∞Ok. WÖÏ, ^Õ=`«Å∞, "å‰õΩ¯#∞,
^Œ$+≤ìx, „â◊=}ËO„kÜ«∂xfl, =∞#ã¨∞û#∞ ^è•ºxOKå~°∞. g@xfl\˜Ö’#∂ Jã¨∞~°∞Å∞
„Ñ¨"ÕtOKå~°∞. JO^Œ∞ˆH =∞#O =∞Oz =∂\Ï¡_»∞`åO. K≥_»∞ =∂\Ï¡_»∞`åO. =∞Ozx
qO\ÏO. K≥_»∞#∞ qO\ÏO. =∞#ã¨∞û`À =∞Oz PÖ’K«#Å∞ KÕ™êÎO. K≥_»∞ PÖ’K«#Å∞
KÕ™êÎO. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ =∞Oz, K≥_»∞ LO_ÕO^Œ∞‰õΩ Wn HÍ~°}O. D =∞OzK≥_»∞Å
#_»∞=∞ Ñ¶¨∞~°¬} =ºH˜Î rq`åxfl xˆ~Ìtã¨∞ÎOk. =ºH˜Î =ºH˜Î`«fiã¨fi~°∂áêxfl xˆ~Ìtã¨∞ÎOk.
ã¨∞~°∞Å∞, Jã¨∞~°∞ÅÃÑ· q[Ü«∞O ™êkèOK«@OÖ’ Ü«∞[˝O „Ñ¨^è•#ÉÏ^èŒº`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk.
JO^Œ∞Hˆ ÉÏÅºO #∞Op '=∞Oz— <Õ~Ê° @O, =∞Oz PÖ’K«#Å∞ W=fi@O, =∞Oz P^Œ~å≈Å∞
xÅÑ¨@O =O\˜q JÅ"å@∞ KÕÜ«∂eû LO@∞Ok. Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl H˘nÌ ÉÏ¿ÇÏºO„kÜ«∂Å
„Ñ¨ÉèÏ=O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Jq JOkOKÕ PHõ~°¬}Å â◊H˜Î ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. P PHõ~°¬}Å
Jã¨Å∞ ã¨fi~°∂ÑÖ „QÆÇ≤ÏOKÕ â◊H˜ÎH˜ Ñ¨Ù<åk ÉÏÅºOÖ’ |ÅOQÍ Ñ¨_®eû LO@∞Ok.
=ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ Wk "≥Ú^Œ\˜ "≥∞@∞ì
WO`«¿ãÑ¨Ó =∞#O K«iÛOz#=hfl P^Œ~°≈Ñïã≤÷`«∞Å∞. 'WÖÏ LO>Ë ÉÏQÆ∞O@∞Ok.
WÖÏ LO_®e— Jx J#∞‰õΩ<åflO. HÍh x[rq`«O ZÑ¨ÙÊ_»∂ TÇ¨Ï‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ
LO_»^Œ∞. W@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ =ºH˜ÎH˜ qâßfiãÖ J`«ºO`« J=ã¨~°O. ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ
=ºH˜HÎ ˜ D „Ñ¨ÑO¨ Kå#flO`«\h˜ #_çÑO≤ KÕ P k=ºâ◊HÃÎ˜ Ñ· qâßfiãÖ LO@∞O^À, P qâßfiãÖ
J`«x P`«‡â◊H˜ÎH˜ TÑ¨Ùxã¨∞ÎOk.
JO`« =∞Ç¨^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î D qâßÅqâ◊fiOÖ’ ^Õhfl =º~°÷OQÍ ã¨$+≤ìOK«^Œ∞.
J^Œ$â◊ºOQÍ LO_Õ ã¨∂HõΔ‡rq #∞Oz J#O`«"≥∞ÿ# „|Ç¨‡O_»O =~°‰õÄ qâ◊fi„Ñ¨}ÏoHõÖ’
F „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# áê„`« LO_ç f~°∞`«∞Ok. J@∞=O@Ñ¨ÙÊ_»∞ K«~åK«~°ã¨$+≤ìÖ’x
r=ÙÅxfl\˜Ö’H© J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ qK«H}Δõ , x~°Ü
‚ ∞« ¿ãfiK«Ûù L#fl UÔHH· „õ áê}˜ J~Ú# =∂#=Ù_ç
rq`«O U HÀ}O Ö’Oz K«∂ã≤<å, U ~°HõOQÍ K«∂ã≤<å =º~°÷O HÍ^Œ∞. J~°÷O ÖËxk
HÍ^Œ∞. =∂#=rq`åxH˜ J~å÷xfl J<Õfi+≤Oz, ÅHõΔºO ™êkèOK«@O `«Ñ¨Ê k=ºâ◊H˜ÎÃÑ·
qâßfiãÖ L#fl =ºH˜ÎH˜ =∞~À PÖ’K«# ~å^Œ∞. ÃÑ·QÍ â◊s~°O J}∞=}∞=Ù<å ^≥·=O
qaè<åflOâßÅÖ’, qaè#fl ~°∂áêÅ`À <≥ÅH˘x LO^Œx #q∞‡# =ºH˜Î `«# ãÖÑ¶¨∞~°¬}Å∞,
LkfiQÆfl`«ÅÖ’ ‰õÄ_® Dâ◊fi~°∞x `«ÅÑ¨Ù#∞ K«∂™êÎ_∞» `«ÑÊ¨ "Õ^#Œ Å#∞, ÉÏ^èÅŒ #∞ K«∂_»_∞» .
JO>Ë ^≥·=OÃÑ· =ºH˜Î qâßfiãÖ P`«‡qâßfi™êxflã¨∞ÎOk. P`«‡qâßfiãÖ =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜
P=â◊ºHõO. HÍ|\˜ì ^≥·"åxfl #=∞‡@O, q^è•`«#∞ x~åHõiOK«HõáÈ=@O ZO`« `«Ñ¨Êxã¨~À
TÇ≤ÏOK«=K«∞Û.
^≥·=OÃÑ· qâßfiãÖ
Xi™êû ~å„ëêìxH˜ K≥Ok# *Ï#Ñ¨^ŒHõ^äŒ Wk.
J#QÆ#QÍ F ~å[ºO. P ~å*ÏºxH˜ F ~åA<åfl_»∞. ~å}˜ LOk. P ~å[ºOÖ’
F ã¨<åflºã≤ ‰õÄ_® L<åfl_»∞. P ã¨<åflºã≤ „Ñ¨`ÕºHõ`« Uq∞@O>Ë, J`«_»∞ J|^ŒúO q#ÖË_»∞.
J|^ŒúO PÜ«∞# K≥q# Ñ¨_ç# "≥O@<Õ `«Å g∞^Œ∞#fl F "≥O„@∞Hõx ÖÏy Ñ¨_Õ™êÎ_»∞. Wk
QÆ=∞xOz# ~åA Ñ¨@ì}O á⁄e"Õ∞~°Ö’¡ L#fl =#OÖ’ F P„â◊=∞O Hõ\˜ìOz WKåÛ_»∞.
J~Ú<å ã¨ˆ~, U"À J|^•úÅ∞ PÜ«∞# K≥q# Ñ¨_»∞`«∂<Õ L<åfl~Ú. PÜ«∞# "≥O„@∞HõÅ∞
Ñ‘‰õΩ¯O@∂<Õ L<åfl_»∞. z=iH˜ PÜ«∞# `«ÅÃÑ· XˆH "≥O„@∞Hõ q∞yeOk. ^•O`À P
ã¨<åflºã≤≤ Ñïã¨~°„áêO`åÅÖ’ Z=~°∂ =∂\Ï¡_»‰õÄ_»^Œx P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞ ~åA.
F ~ÀA ~åA, ~å}˜ `À@Ö’ qÇ¨Ïiã¨∞Î<åfl~°∞. â◊$OQÍ~°ã¨~°ã¨ã¨ÖÏ¡áêÅ∞
P_»∞`«∞<åfl~°∞. ~å}˜ g∞^Œ‰õΩ F Ñ¨Ù=Ùfi qã≤~å_»∞ ~åA, P ^≥|ƒ‰õΩ `«@∞ìHÀÖËHõ Ñ¨_ç
áÈ~Ú#@∞ì #\ÕzOk ~å}˜. "≥O@<Õ ~åA P"≥∞‰õΩ LÑ¨â◊=∞<åÅ∞ KÕÜ«∞@O
P~°OaèOKå_»∞. WO`«Ö’ ~åA‰õΩ 'Ç¨ïO—HÍ~°O qxÑ≤OzOk. 'JO`å J|^ŒúO #@#!—
JO@∂ J~°∞ã¨∂Î =KåÛ_»∞ ã¨<åflºã≤≤ JHõ¯_»‰õΩ. '<å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ~å}˜H˜ ^≥|ƒ `«QÆÅÖË^Œ∞.
JO`« ã¨∞‰õΩ=∂i HÍ^•"≥∞!— Jx J~°z, P XHõ¯ "≥O„@∞HÍ Ñ‘ˆHã¨∞‰õΩx JHõ¯_Õ Ñ¨_ç
=∞~°}ÕKå_»∞ ã¨<åflºã≤≤. [iyO^•xH˜ ~åA qKåiOKå_»∞. =ÚYºOQÍ ã¨<åflºã≤≤
qK«HõΔ}~åÇ≤Ï`åºxH˜ =∞iO`« qKåiOKå_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, ~å}˜k #@<Õ J~Ú<å
â◊$OQÍ~°ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Jk K≥Å∞¡`«∞Ok. Wk J~°÷O HÍx ã¨<åflºã≤≤ =∂@Å J~°÷O "≥O@
Ñ¨_®¤_»∞ HÍh ãÖ^Œ~åƒùxfl Ñ¨\˜ìOK«∞HÀÖË^Œ∞.
Ñ≤Å¡Å‰õΩ „|Ç¨Ï‡ÉèÏ=# q=iOKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞ D q+¨Ü«∞O ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞HÀ"åe.
'„Ñ¨ÑÖK«=∞O`å „|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞O— J#fl ÉèÏ=##∞ Jáê~°÷O KÕã¨∞‰õΩ#fl =¸~°∞ö_ç Hõ^äŒ#∞
WHõ¯_» =∞#O QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞HÀ"åe. „Ñ¨ÑÖK«=∞O`å „|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞"≥∞ÿ, JO`å PÜ«∞#
W+¨ì„Ñ¨HÍ~°O [iy`Õ =∞#O KÕ¿ã^ÕO ÖË^Œ∞. JO`å Hõ~°‡„Ñ¨HÍ~°O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx KÕ`«∞Å∞
=Ú_»∞K«∞‰õΩx ‰õÄ~°∞Û<Õ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕ™êÎ~°∞ H˘O^Œ~°∞. 'J|^•úÅ— q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨<åflºã≤≤
„Ñ¨^Œi≈Oz# =¸~°ö`«fiO ÖÏO\˜k Wk.
HÍ|\˜ì ã¨$+≤Hì ~õ ÃÎ° Ñ· qâßfiãÖ =ºH˜Î â◊HÖÎ˜ Ï Z^ŒQÍe `«ÑÊ¨ , |ÅÇ‘Ï#`«ÖÏ =∂~°‰Äõ _»^∞Œ .
|ÅÇ‘Ï#`«ÖÏ ZÖÏ =∂~°∞`«∞O^À =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. =∞#O J#∞Éèíqã¨∂Î<Õ L<åflO.
^•xfl â◊H˜ÎQÍ ZÖÏ =∂~°∞ÛHÀ"åÖ’ K«∂^•ÌO. ÉèíQÆ=^•ƒù=##∞ =ºH˜Î P`«‡qâßfiãÖQÍ
ZÖÏ =∂~°∞ÛHÀ=KÀÛ K«∂^•ÌO. =ÚYºOQÍ ÉèíQÆ=^•ƒù=# =Å¡ LkfiQÆfl`«Å<≥ÖÏ
`«yæOK«∞HÀ=KÀÛ K«∂^•ÌO.
D <å_»∞ „Ñü Ñ≤Å¡"å_çH© Ñ¨sHõΔÅ∞ XHõ ã¨=∞ã¨º. Ñ¨sHõΔ‰õΩ `«Ü«∂~°=@O ^ŒQÆæ~°
#∞Oz ã¨=∞ã¨º "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. UÜÕ∞ „Ñ¨â◊flÅ∞ |\©ì Ñ¨\Ïìe? UÜÕ∞ „Ñ¨â◊flÅ∞ =™êÎÜ≥∂
`≥eÜ«∞^Œ∞. Uk WOáêÔ~ìO\’, Uk HÍ^À `≥eÜ«∞^Œ∞. F Ñ¨k ãÖ=`«û~åÅ „H˜`«O
#∞Op „Ñ¨â◊flÑ¨„`åÅ∞ ¿ãHõi™êÎ~°∞. U „Ñ¨â◊flÅ∞ =∂\˜=∂\˜H© J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~À K«∂™êÎ~°∞.
"å\˜ÃÑ· ^Œ$+≤ìx ˆHO„nHõi™êÎ~°∞. ~å„uO|=à◊√¡ K«^Œ∞=Ù`å~°∞. q^•º~°∞÷Å∞ WÖÏ `«=∞
`«O\ÏÅ∞ `å=Ú Ñ¨_»∞`«∂O>Ë, =∞~À=OHõ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ `«=∞ =O`«∞ >ˇ#¬<£
J#∞Éèíqã¨∞ÎO\Ï~°∞. Ñ≤Å¡"å_»∞ K«^Œ∞=Ù`«∞<åfl_À, ÖË^À Jx ÉÏ^èŒÑ¨_ç áÈ`«∞O\Ï~°∞.
K«kq`Õ Ñ¨sHõΔÖˇÖÏ ~å™êÎ_À#x ÉˇOQÆ. K«^Œ=HõáÈ`Õ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ U"≥∞ÿáÈ`å_À#x
ÉˇOQÆ.
`«e¡^ŒO„_»∞Å∞ `«=∞ QÆ∞iOz ZO`« ÉˇOQÆÑ¨_ç`Õ Ñ≤Å¡Å‰õΩ "å~°O`« K«∞ÅHõ#
J=Ù`«∂O\Ï~°∞. 'ZO^Œ∞HõO`« P~å@Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°∞ gà◊√§?— J#∞‰õΩO\Ï~°∞ Ñ≤Å¡Å∞.
`å=Ú K«^Œ∞=Ù`«∂<Õ L<åfl~°∞. S<å ZO^Œ∞HÕ`« ÃÇ·Ï~å<å Ñ¨_»∞`«∞<åfl~À Ñ≤Å¡Å‰õΩ
J~°O÷ HÍÖË^∞Œ . 'gà‹§Ñ¨ÙÊ_»∂ WO`Õ!— J#∞‰õΩx, "åà◊§ =∂@#∞ ÖˇH¯õ KÕÜ∞« @O =∂<Õ™êÎ~∞° .
`«e¡^ŒO„_»∞Å =∂@Å#∞ MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® "åix =∞iO`«QÍ U_çÑ≤ã¨∞ÎO\Ï~°∞. Wk
`«e^¡ OŒ „_»∞Å LkfiQÆfl`«#∞ =∞iO`« Z‰õΩ¯= KÕã∞¨ OÎ k. Ñ≤ÅÅ¡ `À "åi Ñ¶∞¨ ~°¬} J=HÍâßÅ#∞
ÃÑOK«∞`«∞Ok. ã¨Ç¨Ï#O HÀÖ’Ê~Ú `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ Ñ≤Å¡ÅÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»`å~°∞. Wk
ÃÑ^ŒÌÅ ÃÑ·<Õ HÍ^Œ∞, K«^Œ∞=Ù Ñ¨@¡ ‰õÄ_® Ñ≤Å¡"å_çÖ’ q=ÚY`«#∞ ÃÑOK«∞`«∞Ok.
„Ñ¨ã¨∞Î`«O ã¨=∂[OÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞#flk W^Õ. ZO`« K«kq<å ÃÑ^ŒÌÅ‰õΩ ãÖ`«$Ñ≤Î
ÖË^Œx Ñ≤Å¡Å∞ P"Õâ◊Ñ¨_»∞`«∂O>Ë, ZO`« K≥Ñ≤Ê<å Éèíq+¨º`«∞Î QÆ∞iOz Wã¨∞=∞O`≥·<å
PÖ’K«# ÖË^Œ∞ Ñ≤Å¡ÅHõx ÃÑ^ŒÌÅ∞ "åáÈ`«∂O\Ï~°∞. ZÖòÔHr Ñ¨sHõΔÅ∞ ~åã¨∂ÎO>Ë
WOlhiOQ∑ ZO„@<£û =~°‰Äõ PÖ’zOz ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» `«∂O\Ï~°∞. ~ˆ Ñ¨Ù UO [~°∞QÆ∞`«∞O^À
`≥eÜ«∞x „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Ñ¨k ãÖ=`«û~åÅ `«~°∞"å`« [iˆQ^•xfl QÆ∞iOz W"åoì #∞OKÕ
ÉÏ^èŒ Ñ¨_»∞`«∂O\Ï~°∞. D Ñïã≤÷u =∂~åÛÅO>Ë Ñ≤Å¡Å∂, ÃÑ^ŒÌÅ∂ `«=∞ `«=∞
LkfiQÆfl`«Å#∞ `«yæOK«∞HÀ"åe. WO^Œ∞‰õΩ ÉèíQÆ=^•ƒù=# k"Òº+¨^èŒOÖÏ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.
`«e¡^ŒO„_»∞Å LkfiQÆfl`«‰õΩ HÍ~°}O Ñ≤Å¡"å_ç Éèíq+¨º`«∞Î Ñ¨@¡ PO^Àà◊#. Ñ≤Å¡"å_ç
LkfiQÆfl`«Å‰õΩ HÍ~°}ÏÅ∞ Ñ¨sHõΔÅ ÉèíÜ«∞O ^ŒQÆæ~° #∞Oz `«e¡^ŒO„_»∞Å XuÎ_ç =~°‰õÄ

J<ÕHõO. D XuÎà◊§ #∞Oz q=ÚH˜Î HõeyOz, âßOuxKÕÛ PÖ’K«# =∞# âß„™êÎÅÖ’
á⁄O^Œ∞Ñ¨~°z LOk.
Hõ~°‡}Ëº"åkèHÍ~°¿ãÎ =∂ Ñ¶¨ÖË+¨μ Hõ^•K«#I
=∂ Hõ~°‡Ñ¶¨Å ¿ÇÏ`«∞~°∂ƒùó =∂ `Õ ãÖQÀ-ã¨Î fi Hõ~°‡}˜
Hõ~°‡ÖÏK«iOKÕ ™êfi`«O„`«ºO =∞x+≤H˜ L<åfl, Ñ¶¨ÅOÃÑ· Z@∞=O\˜ *’HõºO ÖË^Œ∞.
HÍ|\˜ì Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ Ïxfl PtOK«‰Äõ _»^∞Œ . JÖÏQÆx Hõ~‡° Å∞ KÕÜ∞« @O =∂#‰õÄ_»^∞Œ . Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ ÏÅ∞
Dâ◊fi~°ãÖHõÖÏÊnè<åÅ∞. „Ñ¨Hõ$u xÜ«∞=∂#∞™ê~°O ZÑ¨ÙÊ_»∞ U Hõ~°‡‰õΩ U Ñ¶ë`«O
ÅaèOKåÖ’, Jk ÅaèOz f~°∞`«∞Ok.
D PÖ’K«##∞ "≥∞@ì "Õ^•O`«O Jx Dã¨_çOz H˘>Ëì™êÎ~°∞ P^èŒ∞xHõ JÉèí∞º^ŒÜ«∞,
"å^Œ∞Å∞. HÍh `«~°z K«∂¿ãÎ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Ñ¨Å∞<åQÆiHõ`«Ö’¡, Ñ¨Å∞ ãÖã¨¯$`«∞ÅÖ’
ã¨∞Y=∞Ü«∞rq`åxH˜ D PÖ’K«#<Õ U^À F ~°∂ÑÖÖ’ „Ñ¨^Œi≈OK«@O K«∂_»=K«∞Û.
'[Ü«∂Ñ¨[Ü«∂Å∞ ^≥·"ånè<åÅ∞— J#@O =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ÔQÅ∞Ñ¨ÙF@=ÚÅ∞
ÉèíQÆ=O`«∞_ç Jnè<åÅ∞ HÍ|\˜ì, =∞#O P@ P_»@O =∂<Õã≤ ÉèíQÆ=O`«∞_ç<Õ Z=~°∞
ÔQÅ∞™êÎ~À, F_»`å~À, J_çˆQ¿ãÎ áÈÖÏ? Jx Z=Ô~·<å JO\Ï~å? P@ P_ç# `«~°∞"å`«
`«=∞H˜ `å=Ú ãïÌK≥Ñ¨ÙÊ‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ D ÉèÏ=##∞ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.
P@ F_ç# `«~°∞"å`« HÍ^Œ∞, P@ P_Õ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ D ÉèÏ=##∞ J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩO>Ë Ñ¨~ÀHõΔOQÍ Ñ¶ë`åxfl =∞#O xˆ~ÌtOK«=K«∞Û.
ã¨~°fiã¨$+≤ì ÉèíQÆ=O`«∞_ç=∞Ü«∞O J~Ú`Õ ã¨$+≤ìÖ’ [iˆQ „Ñü q+¨Ü«∂xH© U^À
ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# J~°÷O LO@∞Ok. „Ñü „áê}˜H© ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ÅHõΔºO LO@∞Ok. D ÉèÏ=#
Ñ≤Å¡"å_çÖ’ |ÅOQÍ <å@∞‰õΩO>Ë, Z=~°∂ <Õ~°Ê‰õΩO_®<Õ Ñ¶ë`«OÃÑ· Pã¨H˜Î #tã¨∞ÎOk.
=∞Oz Ñ¨xH˜ =∞Oz Ñ¶ë`«O LO@∞Ok. K≥_»∞ Ñ¨xH˜ K≥_»∞ Ñ¶ë`«O LO@∞Ok.
HÍ|\˜ì `«# Ñ¨xx `å#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤Ï¿ãÎ Ñ¶ë`«O `«Ñ¨Êx ãïQÍ =∞Oz Ñ¶ë`«"Õ∞
J=Ù`«∞Ok. D qâßfiãÖ Ñ≤Å¡"å_çÖ’, `«e¡^ŒO„_»∞ÅÖ’ HõÅQÍe. JÑ¨ÙÊ_»∞ LkfiQÆfl`«Å∞
J"Õ J^Œ$â◊ºO J=Ù`å~Ú. Ñ¨sHõΔ‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# ã¨=∂^è•<åÅ∞ ‰õΔΩ}‚OQÍ <Õ~°∞Û‰õΩx,
~åã≤ K«∂ã¨∞‰õΩO@∂O>Ë Ñ≤Å¡"å_çH˜ `å#∞ KÕ¿ã `«Ñ¨ÙÊÅ∞ J~°÷=∞ø`å~Ú. ^•O`À P
`«Ñ¨ÙÊÅ#∞ ãïk^Œ∞Ì‰õΩO@∂ =∞m§ ~åã¨∞‰õΩO>Ë `«Ñ¨ÙÊÅ#∞ `˘ÅyOKÕ J=HÍâ◊O
ÃÇÏK«Û=Ù`«∞Ok. JÖÏ HÍHõ, `å#∞ Ñ¨sHõΔÖ’ <≥QÆ∞æ`å<À, ÖË^À, J#fl ÉèíÜ«∞O`À ZO`«
K«kq<å Ñ¶ë`«O LO_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’x LkfiQÆfl`« "≥∞^Œ_»∞ÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O
K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. Hõà◊√¡ JHõΔ~åÅ "≥O@ Ñ¨~°∞y_»∞`«∂O\Ï~Ú HÍx "≥∞^Œ_»∞ˆHg∞ ãÖˆH`åÅ∞
JO^Œ=Ù. ^•O`À ZÑ¨ÙÊ_»∂ K«^Œ∞=Ù`«∞#fl>Ëì LO@∞Ok. Ñ¶ë`«O =∂„`«O LO_»^Œ∞.
`«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ Ãã`· O« Ñ≤Å"¡ å_çx ‰õÄKÀÉˇ\ì̃ 'ZO`« ¿ãÑ¨Ù K«kq`Õ JO`« =∞Ozk— J#fl@∞ì
„Ñ¨=iÎ™êÎ~°∞. ^•O`À '`«Ñ¨Êxãï `«kÌ#O— ÖÏ K«^Œ∞=Ù`å_»∞ Ñ≤Å¡"å_»∞. `«e¡^ŒO„_»∞Å
ãÖ`«$Ñ≤Î HÀãÖ K«kq#@∞ì K«^Œ∞=Ù`å_»∞ Ñ≤Å¡"å_»∞. Ñ¶ë`«O ‰õÄ_® JÖÏˆQ LO@∞Ok.
HÍ|\˜ì Ñ¨sHΔÍÑ¶ë`«O g∞^Œ ^Œ$+≤ì LO_»‰õΩO_®, Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl XHõ¯ „Ñ¨â◊fl
ã¨=∂^è•#O ‰õΔΩ}‚OQÍ <Õ~°∞ÛHÀ"åe. D „Ñ¨â◊fl Ñ¨sHõΔÖ’ 'J_»∞QÆ∞`å_À, J_»QÆ_À— J#fl
ÉèÏ=# =kÖËÜ∂« e. 'Ñ¨sHõÖΔ ’ =zÛ<å, ~å‰õΩ<åfl D ã¨=∂^è•#O ‰õΩΔ }‚OQÍ <Õ~∞° ÛHÀ"åe—
J#∞‰õΩO@∂ XHÀ¯ ã¨=∂^è•#O <Õ~°∞Û‰õΩO@∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍe. `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ Ãã·`«O
D q+¨Ü∞« OÖ’ Ñ≤Å"¡ å_çH˜ ã¨ÇÏ¨ HõiOKåe. Ñ¶e¨ `«O „Ñ¨ãH¨ Î˜ `Õ‰Ωõ O_® 'h Hõ~=Î° ºO z`«âÎ √◊ kú`À
x~°fiÇ≤ÏOK«∞. Ñ¶ë`«O ÉèíQÆ=O`«∞_çˆH =kÖË~Ú— J#fl@∞ì „Ñ¨=iÎOKåe.
WO^Œ∞=Å¡ Ñ≤Å¡"å_çÖ’ '¿Ñ¶Öˇ·`Õ?— J#fl ÉèÏ=# Éèí∂`«OÖÏ Z^ŒQÆ^Œ∞. Jã¨Å∞ P
PÖ’K«<Õ ~å^Œ∞. 'ÉèíQÆ=O`«∞_ç ã¨$+≤ìÖ’ Ñ¨xH˜ `«QÆæ Ñ¶ë`«O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Åaèã¨∞ÎOk.
HÍ|\˜ì, `å#∞ `«# Ñ¨x x*Ï~ÚfQÍ, z`«Îâ◊√kú`À x~°fiÇ≤Ï¿ãÎ Ñ¶ë`«O ^•#O`«@ J^Õ
=zÛ f~°∞`«∞Ok— J#fl qâßfiãÖ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. LkfiQÆfl`« ™ê÷<åxfl qâßfiãÖ
P„Hõq∞ã¨∞ÎOk. Ñ¨xH˜ `«QÆæ Ñ¶ë`«O LO@∞O^Œ#fl qâßfiãÖ LO_»@O`À Ñ¨x KÕÜ«∂Å#fl
L`åûÇ¨ÏO ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. JÑ¨ÙÊ_»∞ K«^Œ∞=Ù '`«Ñ¨Êxãï `«kÌ#O—ÖÏ HÍHõ PO^Àà◊# ÖËx
P#O^ŒHõ~°K«~°ºQÍ =∂~°∞`«∞Ok.
D ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ =∞#O XHõ¯™êi ÉèÏ~°`« „H˜ÔH\ò [@∞ìÖ’ =zÛ# =∂~°∞Êx
QÆ=∞xOKåe. XHõÑ¨ÙÊ_»∞ z#fl ™È¯~°∞#∞ ™êkèOK«@O ‰õÄ_® JuHõiî#"≥∞ÿ# Ñ¨xÖÏ
KÕ¿ã"å~°∞. ÔQÅ"åeû# P@Å∞ F_ç PÉèÏã¨∞ áêÅÜÕ∞º"å~°∞. nxH˜ „Ñ¨^è•#HÍ~°}O
P_ç<å P_»‰õΩ<åfl `«=∞ ™ê÷<åÅ‰õΩ _èÀHÍ ÖË^Œ#fl qâßfiãÖ ã‘xÜ«∞~ü P@QÍà◊§Ö’ LO>Ë,
ZO`« P_ç<å Ñ¶ë`«O ÖË^Œ#fl x~åâ◊ Ü«Ú= P@QÍà◊§Ö’ LO_Õk. ^•O`À „¿ÑHõΔ‰õΩÅ
ã¨ÇÏ¨ #O #tOKÕ =~°‰Äõ F_ç, `«ÑÊ¨ xãï J~Ú#Ñ¨ÙÊ_»∞ QÔ Å"åÅ#fl Ñ¨@∞ì^ÅŒ `À P_Õ"å~°∞.
=ºH˜ÎQÆ`«„ÑüÉèÏ„Ñ¨^Œ~°≈#`À ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨_Õ"å~°∞.
WÑ¨ÙÊ_»∞ Ñïã≤÷u =∂i, „ÑüÉèí‰õΩ ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ "ÕÜ«∞@O [iyOk. =∞Oz P@
„Ñ¨^Œi≈¿ãÎ, =∞Oz Ñ¶ë`«O LO@∞O^Œ#fl #=∞‡HõO HõeyOk. 'ÔQÅ∞Ñ¨Ù Hõ<åfl— L`«Î=∞
„H©_® „Ñ¨^Œ~°≈# =ÚYºO Jx <Õ~°Ê@O [iyOk. ÔQÅ∞Ñ¨ÙÃÑ· LkfiQÆfl`« `«QÆæ@O`À
P@QÍà◊§H˘Hõ TÑ¨Ù =zÛOk. =ÚYºOQÍ ÉÏQÍ P_ç`Õ QÆ∞iÎOÑ¨Ù LO@∞Ok. [@∞ìÖ’
™ê÷#O LO@∞Ok J#fl #=∞‡HõO HõÅQÆ@O`À P@QÍà◊§ P@ f~°∞ =∂iOk. "åi
^Œ$+≤ì 'Ñ¶e¨ `«O—ÃÑ· HÍHõ x*Ï~ÚfQÍ P_»@O, „ÑüÉè#í ∞ „Ñ¨îŒ ≈OK«@OÃÑ<· Õ Hˆ O„nHõ$`«"∞≥ Oÿ k.
Ñ¶ë`«O =∞#O K«∂ã¨∂Î<Õ L<åflO. JO>Ë Ñ¶ë`«OÃÑ· ^Œ$+≤ì ÖË‰õΩO_® Hõ~°Î=ºO x*Ï~ÚfQÍ
x~°fiÇ≤ÏOK«@O`À LkfiQÆfl`« J^Œ$â◊º =∞ø`«∞Ok. Ñ¶ë`«O HÀiO^Õ Åaèã¨∞ÎOk J#fl=∂@.
JO^Œ∞ˆH, QÆ=∞x¿ãÎ 'g∞_çÜ«∂ ZO`«QÍ =~°Öò¤ HõÑπ QÆ∞iOz J_»∞QÆ∞`«∞<åfl ÉèÏ~°`« ÔHÃÑì<£
~åÇ¨ïÖò „^Œq_£, =~°Öò¤HõÑπ ÔQÅ=\ÏxH˜ „áê^è•#ºO ÖË^Œ∞. J^À ãÖÑ¶¨∞@# =∂„`«"Õ∞.
Ñ¨\˜+¨ª"≥∞ÿ# [@∞ì#∞ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞@"Õ∞ =∂ ÅHõΔºO— Jx J=HÍâ◊O ^˘iH˜#Ñ¨ÙÊ_»ÖÏ¡
K≥Ñ¨ÓÎ<Õ L<åfl_»∞. Ñ¶ë`«O g∞^Œ #∞Oz ^Œ$+≤ìx Hõ~°Î=ºO"≥·Ñ¨Ù =∞o§OK«@O J#fl=∂@.
'ÔQÅ"åe. ÔQÅ"åe— J#∞‰õΩ<åfl 'ÔQÅ∞™êÎO, ÔQÅ∞™êÎO— J#∞‰õΩ<åfl LkfiQÆfl`«Å∞
ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. JÖÏ HÍHõ =∞# Hõ~°Î=ºO =∞#O ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOKåe J#fl ÉèÏ=#
Hõey`Õ, Ñ¶ë`«O ÉèíQÆ=O`«∞_Õ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞ J#fl qâßfiãÖ Hõey`Õ LkfiQÆfl`«Å∞
J^Œ$â◊ºO J=Ù`å~Ú.
=ºH˜ÎÖ’ D qâßfi™êxfl ã¨=∂[O HõeyOKåe. =º=ã¨÷ HõeyOKåe. K«\ÏìÅ∞
HõeyOKåe. JO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Ù<åk ÉÏÅºOÖ’ ÉèíQÆ=^•ƒù=#`À P~°OÉèí=∞"åe. ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ
=ºH˜ÎH˜ ÉèíQÆ=O`«∞_çÃÑ· qâßfiãÖ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À, `«#ÃÑ· `«#‰õΩ qâßfiãÖ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
`«# g∞^Œ `«#‰õΩ qâßfiãÖ Hõey# =ºH˜ÖÎ ’ Hõ~=Î° ºÑ¨~åÜ«∞}`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. z`«âÎ √◊ kú`À
x~°fiÇ≤ÏOz# Hõ~°Î=ºÑ¶ë`«O ã¨Ñ¶¨Å"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. Wn ÉèíQÆ=O`«∞_çÃÑ· qâßfiãÖ
LOK«@O=Å¡ LkfiQÆfl`«Å∞ `˘Åy, x*Ï~ÚfQÍ Hõ~°Î=ºx~°fiÇ¨Ï} KÕã¨∂Î ã¨`«Êùe`åÅ#∞
™êkèOKÕ =∂~°Oæ . Wk Ñ¨sHõÅΔ Hˆ HÍ^Œ∞, WO@~°∂fiºÅ‰õΩ, L^ÀºQÍÅ ™ê^è#Œ ‰õΩ, L^ÀºQÆOÖ’
qkèx~°fiÇ¨Ï}‰õÄ ... x`«ºrq`«OÖ’x „Ñü Ñ¨xH© =iÎã¨∞ÎOk.
Hõ~°Î=ºx~°fiÇ¨Ï}
F ~ÀA <å~°^Œ∞_»∞, q+¨μ‚=Ù HõÅã≤ Éèí∂q∞ g∞^Œ ãÖKå~åxH˜ =KåÛ~°∞. W^ŒÌ~°∂
ÉÏ@™ê~°∞Å "Õ+ÖÖ’ #QÆ~°g^äŒ∞Ö’¡ u~°QÆ™êQÍ~°∞. JÖÏ #_»∞ã¨∂Î#fl"åà◊√§ F ^Œ∞HÍ}O
=ÚO^Œ∞ #∞Oz "≥à◊¥ÎO_»QÍ, q+¨μ‚=Ù P Ü«∞[=∂xH˜ #=∞™ê¯~°O KÕâß_»∞. P ^Œ∞HÍ}O
Ü«∞[=∂x Jk QÆ=∞xOK«ÖË^Œ∞. `«# Ñ¨x `å#∞ KÕã¨∞‰õΩO@∂ áÈ`«∞<åfl_»∞. HÍh
<å~°^Œ∞_çH˜ HÀÑÖ =zÛOk. '#∞=Ùfi F ™ê=∂#∞º_çH˜ ^ŒO_»O ÃÑ@ì@O Uq∞—\x
"åáÈÜ«∂_»∞. '<å Éèí‰õΩÎÅO>Ë <å‰õΩ „Ñ‘u— J<åfl_»∞ q+¨μ‚=Ù. f~å K«∂¿ãÎ P Ü«∞[=∂x
â◊s~°O g∞^Œ q+¨μ‚Éèí‰õΩÎ_»#fl ã¨∂K«#ÖËg ÖË=Ù. HõhãÖ ^Œ∞HÍ}OÖ’ ^Õ=Ù_ç Ñ¨@O ‰õÄ_®
ÖË^Œ∞. ^•O`À J`«_»∞ q+¨μ‚Éèí‰õΩÎ_≥\Ï¡ JÜ«∂º_À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅxÑ≤OzOk <å~°^Œ∞_çH˜.
'J`«_çx QÆ=∞xOKå—Å#fl HÀiHõ#∞ <å~°^Œ∞_»∞ =ºHõÎÑ¨~°Kå_»∞. 'ã¨ˆ~— #<åfl_»∞ q+¨μ‚=Ù.
W^Œ~Ì ∂° J`«_xç QÆ=∞xOK«@O P~°OaèOKå~°∞. ™êÜ«∞O„`«O J~ÚOk. ^Œ∞HÍ}O Hõ>ãìË ∂¨ Î
P "åºáêi, D W^ŒÌ~°∞ ÉÏ@™ê~°∞Å#∂ K«∂âß_»∞. 'JÜ«∂º `«=∞~°∞ JÅã≤áÈ~Ú
#@∞ì<åfl~°∞. D ~å„uH˜ <å WO\’¡ q„â◊q∞OK«O_ç— Jx JÉèíºi÷OKå_»∞. W^ŒÌ~°∂ J`«_ç
WO\˜H˜ "≥àÏ§~°∞. J`«_ç k#K«~°º#∞ <å~°^Œ∞_»∞ ã¨fi™ê÷<åxH˜ uiy =zÛ# `«~åfi`«
QÆ=∞xOK«™êQÍ_»∞. L^ŒÜ«∞O ÖË=QÍ<Õ, ~å„u Ñ¨_»∞‰õΩ<Õ =ÚO^Œ∞ `«Ñ¨Ê ÉèíQÆ=O`«∞_ç
¿Ñ~°∞ ‰õÄ_® Z`«Î_»∞ P "åºáêi. ~À[O`å x*Ï~ÚfQÍ "åºáê~°O KÕ™êÎ_»∞.
ÉèÏ~åºÑ≤Å¡Å#∞ „¿Ñ=∞QÍ K«∂™êÎ_»∞. W^ŒO`å QÆ=∞xOz# <å~°^Œ∞_»∞ q+¨μ‚=Ù#∞
xÅnâß_»∞. 'h ¿Ñˆ~ `«Å=_»∞. J`«_»∞ h Éèí‰õΩÎ_»∞ ZÖÏ JÜ«∂º_»∞?— Jx „Ñ¨tflOKå_»∞.
^•xH˜ q+¨μ‚=Ù #qfi, 'F y<≥fl xO_»∞QÍ #∂<≥ áÈã≤ #∂<≥ zO^Œ‰õΩO_® ~À[O`å
#_»∞=Ù. JÑ¨ÙÊ_»∞ K≥áêÎ—#<åfl_»∞. <å~°^∞Œ _»∞ 'ã¨~ˆ —#x #∂<≥#∞ `«ÅHÔ `«∞‰Î Ωõ <åfl_»∞. *Ï„QÆ`QÎ« Í
#_çKå_»∞. JÑ¨ÙÊ_»Ñ¨ÙÊ_»∞ ^•^•Ñ¨ÙQÍ #∂<≥ XeˆH Ñïã≤÷u =¿ãÎ X_»∞Ñ¨ÙQÍ, #∂<≥
Ñ¨_»‰õΩO_® HÍáê_®_»∞. ™êÜ«∞O„`«O HÍQÍ<Õ ãÖ`À+ÖQÍ x@∂ìiÛ #∂<≥ y<≥fl kOz
'WÑ¨ÙÊ_»∞ K≥ÑÙ¨ Ê— J#_çQÍ_»∞ q+¨μ=‚ Ù#∞. JO`«Ö’<Õ <å~°^∞Œ _çH˜ ã¨=∂^è•#O ã¨∞ÊùiOzOk.
á⁄^Œ∞Ì\˜ #∞Op `«# ^Œ$+≤ì y<≥flÖ’Oz #∂<≥ XÅHõ‰õΩO_® K«∂_»@O ÃÑ·<Õ LOk `«Ñ¨Ê
XHõ¯™êi ‰õÄ_® q+¨μ‚<å=∞ã¨‡~°} KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. J^Õ P "åºáêi ãÖ™ê~°OÖ’ LO@∂,
`«# Hõ~°Î=ºO z`«Îâ◊√kú`À x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î, HõhãÖ ~ÀA‰õΩ Ô~O_»∞ =∂~°¡~Ú<å ÉèíQÆ=O`«∞_çx
ã¨‡iã¨∞Î<åfl_»∞. Jk J~°÷"≥∞ÿ# `«~°∞"å`«, <å~°^Œ∞_»∞ ‰õÄ_® P "åºáêiH˜ #=∞ã¨¯iOKå_»∞.
Hõ~°Î"åºxfl z`«Îâ◊√kú`À x~°fiÇ≤ÏOK«O_ç. Ñ¶ë`«O QÆ∞iOz PÖ’zOK«‰õO_ç Jx
K≥Ñ¨Ê@O ã¨∞ÅÉèíO. PK«iOK«@O Hõ+¨ìO. "≥O@<Õ F ãÖ^ÕÇ¨ÏO =ã¨∞ÎOk. Ñ¶ë`«O
QÆ∞iOz Pã¨H˜Î, Pâ◊ ÖË#Ñ¨ÙÊ_»∞ Hõ~°‡Å∞ KÕÜ«∞@O ZO^Œ∞Hõx „Ñ¨tflOK«=K«∞Û. Ñ¨sHõΔÖ’¡
áêã¨~Ú`Õ, =∞Oz =∂~°∞¯Å∞ =¿ãÎ ÃÑ· K«^Œ∞=ÙÅ∞ K«^Œ=K«∞Û. =∞Oz L^ÀºQÆO
ãÖáêkOK«=K«∞Û. W@∞=O\˜ Pâ◊Å∞, HÀiHõÅ∞ ÖË#Ñ¨ÙÊ_»∞ K«^=Œ \O ZO^Œ∞‰õΩ? Ñ¨sHõÅΔ ∞
~åÜ«∞@O ZO^Œ∞‰õΩ? Jx J_»QÆ =K«∞Û. ÃÑ^ŒÌÅ#∞ Ãã·`«O "ÕkèOKÕ D ãÖ^ÕÇ¨xfl ã¨Ô~·#
suÖ’ q=iOK«HõáÈ`Õ Ñ≤Å¡Å‰õΩ P~°OÉèíO #∞Op =∞# âß„™êÎÅ∞ ã≤^•úO`åÅ Ñ¨@¡
K«∞ÅHõ# ÉèÏ=O HõÅQÆ=K«∞Û. „Ñ¨ã¨∞Î`«O [~°∞QÆ∞`ÀOn W^Õ. 'Hõ~°‡Å∞ z`«Îâ◊√kú`À
x~°fiÇ≤ÏOK«O_ç. Ñ¶ë`«O QÆ∞iOz PÖ’zOK«HõO_ç— JO>Ë U Ñ¨h KÕÜ«∞‰õΩO_® ‰õÄ~°∞Ûx,
'<Õ<Õg∞ PtOK«@O ÖË^Œ∞— J#@O HÍ^Œ∞. ÖËHõ Ñ¶ë`«O QÆ∞iOz Pâ◊ ÖË#Ñ¨ÙÊ_»∞ WHõ Ñ¨x
KÕÜ«∞@O ZO^Œ∞Hõx "åkOK«@O HÍ^Œ∞. W@∞=O\˜ ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’<Õ q+¨μ‚Éèí‰õΩÎ_ç Hõ^äŒ#∞
=∞#O *Ï„QÆ`«ÎQÍ ÑïjeOKåeû LO@∞Ok.
„Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂*Ïxfl "åºáê~°ãÖã¨¯ $u xˆ~Ìtã¨∞Î#flk. "åºáê~°OÖ’ „Ñ¨Kå~°O
J`«ºO`«„áê^è•<åºxfl =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. P^èŒ∞xHõ ™êOˆHuHõÑï*Ï˝#O ZO`«QÍ Jaè=$kú
K≥OkO^ŒO>Ë „Ñ¨ã¨∞Î`«O "åºáê~°„Ñ¨Kå~°O W~°"≥· <åÅ∞QÆ∞ QÆO@Å∂ „Ñü #\˜ìO\Ï
qHõ$`«~°∂ÑÖÖ’ #~°Î#=∂_»∞`ÀOk. Ñ¨Ù\˜ì#Ñ¨Ê\˜ #∞Op rq`«OÖ’ J#∞ÉèíqOK«QÆÅ
™œMÏºÅ∞ „Ñü"å_çH© „Ñü =Ü«∞ã¨∞ #∞Op `≥Å∞ã¨∞Î<åfl~Ú. P ™œMÏºÅ ™ê^èŒ#‰õΩ UÔH·Hõ
=∂~°æO _»|∞ƒ ãÖáê^Œ#. ^•O`À =ºH˜Î Jaè=$kúx _»|∞ƒ ãÖáê^Œ#`À H˘Å=@O
`«Ñ¨Êxãï J~ÚOk. `«=∞ Ñ≤Å¡"å_»∞ _»|∞ƒ ãÖáêkOK«HõáÈ`Õ Ñ¨xH˜ ~åx"å_»#fl
Jaè„áêÜ«∞O ã≤÷~°Ñ¨_çáÈ~ÚOk. ^•O`À „Ñü"å_ç rq`«ÅHõΔºO ZÖÏQÀÖÏQÆ, gÖˇ·#
suÖ’ _»|∞ƒ ãÖáêkOK«@"Õ∞##flk ã≤÷~°"≥∞ÿáÈ~ÚOk. ã¨=∂[O Jqhu=∞Ü«∞"≥∞ÿ
qÅ∞=Å∞ `«~°QÆ@OÖ’ „Ñ¨^è•#OQÍ `À_»Ê_ç# JOâ◊O Wk. _»|∞ƒ g∞^Œ Pâ◊#∞ HõeÊOz,
ÃÑOK«@OÖ’ áêâßÛ`«º„Ñ¨Kå~°ãÖã¨÷Å∞ QÆ}hÜ«∞"≥∞ÿ# q[Ü«∂xfl ™êkèOKåÜ«∞x
K≥Ñ¨Ê=K«∞Û.
„¿Ñ=∞„Ñ¨Kå~°O ã¨=∞~°O÷ QÍ [iyOk. Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞ Hõe¿ãÎ „¿Ñq∞Oz f~åÅ#fl
Jaè„áêÜ«∞O U~°Ê_çOk. HÍÖËrÅ‰õΩ "≥àı§k „¿Ñq∞OK«@O HÀã¨"Õ∞##fl Jaè„áêÜ«∞O
qã¨Î$`«OQÍ „Ñ¨Kå~°"≥∞ÿOk. @∂`ü ¿Ñã¨∞ì`À Ñ¨à◊√§ `À=Ú‰õΩO>Ë J=∂‡~Ú =zÛ Xà’§
"åÅ∞`«∞Ok. F "≥∂@~ü Ãã·H˜Öò H˘O>Ë, W`«~°∞_ç`À L#fl J=∂‡~Ú, "å_çx =ke g_ç
^ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛã¨∞ÎOk. F ¿+qOQ∑ Ö’+¨<£ "å_»QÍ<Õ J=∂‡~Ú „Ñ¨`«ºHõΔ"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. WOHÀ
=∞ø`ü „ÃÑ¶+¨fl~ü LÑ¨Ü≥∂y¿ãÎ J=∂‡~ÚÅ∞ ZQÆ∞~°∞‰õΩO@∂ =zÛ Ñ¨_çáÈ`å~°∞. WOˆH^À
ã¨∞"åã¨# „^Œ=ºO "å_ç`Õ J=∂‡~ÚÅ∞ "≥„Ô~H˜¯ "≥O@Ñ¨_»`å~°∞. =∞iOˆH^À HõOÃÑh
Hõà◊§^•ÌÅ∞ ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë, J=∂‡~ÚÅ∞ x[OQÍ<Õ Ñ¨_çáÈ`«∞O\Ï~°∞. D „Ñ¨Kå~°O =Å¡,
JÉÏƒ~ÚÅ‰õΩ J=∂‡~ÚÅO>Ë ZO`«QÍ K«∞ÅHõ# Jaè„áêÜ«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À PÖ’z¿ãÎ,
D `«~åxH˜ =∞#O KÕã¨∞Î#fl J<åºÜ«∞O J~°÷=∞ø`«∞Ok.
JÖÏˆQ, F J=∂‡~Ú 'q∞ãπ Ü«¸x=~üû—QÍ ZxflÔH·, ã≤x=∂Ö’¡H˜ "≥o§ _»|∞ƒ
ãÖáêkOzOk. P"≥∞ q∞QÆ`å"å~°O^ŒiH© P^Œ~≈° "≥∞Oÿ k. „Ñü "å~°∂ JO^ŒOQÍ LO_®Åx
áÈ\©Å∞ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞. q^Õj HÍÃã‡\˜H± HõOÃÑhÅ‰õΩ ÖÏÉèíO. q^Õj ZHõû~üÃã·*ò
Ñ¨ i Hõ ~ åÅ `« Ü « ∂ s^•~° ∞ Å‰õ Ω ÖÏÉè Ï Å∞. WHõ J=∂‡~ÚÅ∞#flk JÉÏƒ~ÚÅ#∞
PHõi¬OKÕO^Œ∞ˆH J#fl „Ñ¨Kå~°O Ñ¨Ù\˜ì#Ñ¨Ê\˜ #∞Op LQÆ∞æ áêÅ`À JÉÏƒ~ÚÅ∞
<Õ~°∞Û‰õΩO@∞<åfl~°∞. F J=∂‡~Ú F „H©"£∞ "å_»QÍ<Õ JÉÏƒ~ÚÅ∞ "≥O@Ñ¨_»`å~°∞. F
ÃÇÏ~Ú~ü ëêOÑ¨Ó "å_ç`Õ =ÚQÆ∞úÖˇ·áÈ`å~°∞. HõOÃÑh Sãπ „H©"£∞ Jã¨ÉèíºOQÍ uO@∂O>Ë
‰õΩ„~åà◊√§ ã¨~°fiO =∞~°záÈ`å~°∞. =ÚYO g∞^Œ "≥Ú\˜=∞Å∞ LO>Ë JÉÏƒ~ÚÅ∞ "≥∞K«Û~°∞.
HÍ|\˜ì F HõOÃÑh "≥Ú\˜=∞Å =∞O^Œ∞ "å_ç`Õ WHõ JÉÏƒ~ÚÅ∞ ‰õÄºÅ∞ Hõ_»`å~°∞.
WOˆH^À áœ_»~°∞, =∞iOˆH^À JO^•xfl ÃÑOKÕ =ã¨∞Î=Ù.... HÍh Jhfl JÉÏƒ~ÚÅ#∞
PHõi¬OKÕO^Œ∞ˆH. S`Õ g@xfl\˜H© _»|∞ƒ HÍ"åe. _»|∞ƒ HÍ"åÅO>Ë Ñ¨sHõΔÖ’¡ áêã¨"åe.
=∂~°∞¯Å∞ ~å"åe. JÑ¨ÙÊ_»∞ HÍ~°∞¡ H˘#=K«∞Û, J=∂‡~Úefl "≥O@ uÑ¨ÙÊHÀ=K«∞Û. Wn
„Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[O PÖ’zã¨∞Î#fl kâ◊.
Hõ~°‡ KÕÜ«∂e HÍh Ñ¶ë`«O QÆ∞iOz PÖ’zOK«=^ŒÌ#flk WÑ¨ÙÊ_»∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
J~°÷=∞ø`«∞Ok. =∞#O Ñ¨sHõΔÅ∞ áêã¨"åÅx K«^Œ"åe. áêã¨~Ú rq`«OÖ’ =∞x+≤QÍ
ZkˆQO^Œ∞‰õΩ ã¨„Hõ=∞"≥∞ÿ# =∂~°æO U~°Ê~°K«∞HÀ"åÅ#fl L^ÕÌâ◊ºO`À K«^Œ"åe. q*Ï˝#
`«$+¨‚`À K«^Œ"åe. qK«HõΔ} ãÖáêkOK«@O HÀãÖ K«^Œ"åe.
ÉÏÅºOÖ’ K«^Œ=@O, Ü«∞ø=#OÖ’ L^ÀºQÆO KÕÜ«∞@O PÃÑ· QÆ$Ç¨Ïã¨÷^èŒ~°‡O
<≥~"° ~Õ Û° @O - W=hfl =∞# Hõ~"Î° åºÅ∞. D Hõ~"Î° åºÅ#∞ x+¨`ª À, z`«âÎ √◊ kúQÍ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
Ñ¨sHõΔÖ’ áêã¨=@=∞#flk XHõ K«~°º =∂„`«"Õ∞, J^Õ rq`«O HÍ^Œ∞. _»|∞ƒ ãÖáê^Œ#
rqOK«@O HÀãÖ `«Ñ¨Ê, rqOK«@O _»|∞ƒ ãÖáê^Œ# HÀãÖ HÍ^Œ∞. D x[O J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩO>Ë Ñ¶ë`«O Ñ¨@¡ Pâ◊ ÖË‰õΩO_® Hõ~°‡ KÕÜ«∞@O J~°÷=∞ø`«∞Ok.
q+¨μ‚Éèí‰õΩÎ_»O>Ë ã¨~°fiO `«ºlOz ~å„uO|=à◊√§ q+¨μ‚zO`«#Ö’ QÆ_»Ñ¨@O HÍ^Œ∞.
[x‡Oz#O^Œ∞‰õΩ â◊s~åxfl áÈ+≤OKåe. JO^Œ∞‰õΩ `«QÆæ ^èŒ#O ãÖáêkOKåe. Jn
=∞Oz =∂~°æOÖ’, PÃÑ· gÖˇ·`Õ á⁄~°∞QÆ∞"å_çH˜ ™êÜ«∞Ñ¨_®e. P ™êÜ«∞Ñ¨_»@O Q˘Ñ¨ÊÅ∞
K≥Ñ¨ÙÊHÀ=@O HÀãÖ HÍ^Œ∞. <Õ#O`« x™êfi~°÷¿ã= KÕâß#x „Ñ¨Kå~°O KÕã¨∞HÀ=@O HÀãÖ
HÍ^Œ∞. ˆH=ÅO ™ê\˜ =∂#=Ù_çH˜ gÖˇ·#O`« ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞@O `«# Hõ~°Î=ºO J#fl
ÉèÏ=#`À ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_®e. WÖÏ x`«ºrq`«OÖ’ xiÌ+Hì¨ ~õ ‡° Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«@O XHõ ~°H"õ ∞≥ #ÿ
ÉèíQÆ=^•~å^èŒ#"Õ∞. D P~å^èŒ# #_»∞=∞ ã¨=∞Ü«∞O ^˘iH˜#Ñ¨ÙÊ_»∞ Dâ◊fi~°∞_çx JiÛã¨∂Î,
`«# Hõ~‡° Å∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕ"å_»∞ x["≥∞#ÿ Éè‰í Ωõ _Î ∞» . ZÑ¨ÙÊ_≥`· Õ D x*Ïxfl Ñ≤Å"¡ å_»∞ „QÆÇÏ≤ ™êÎ_À
JÑ¨ÙÊ_»∞ J`«_çÖ’ LkfiQÆfl`« J^Œ$â◊º=∞ø`«∞Ok.
U ~ÀA áê~î°O P ~ÀA K«^Œ=@O q^•ºi÷QÍ J`«_ç Hõ~°Î=ºO. HÍ|\˜ì z`«Îâ◊√kúQÍ
U ~ÀA áê~î°O P ~ÀA K«^Œ∞=Ù`å_»∞. U ~ÀA áê~î°O P ~ÀA K«kq`Õ WHõ Ñ¨sHõΔÅ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ LkfiQÆfl`« J#fl^Õ LO_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ãÖ=`«û~°O P~°OÉèíO #∞Op
K«^Œ∞=Ù`«∂ =ã¨∂ÎO>Ë Ç¨Ï_®q_çQÍ z=~°Ö’ |\©ì Ñ¨\˜ì HõˆH¯¿ã LkfiQÆfl`«Å J=ã¨~°O
LO_»^Œ∞. WO^Œ∞‰õΩ ÉÏÅºO #∞Op =ºH˜ÎH˜ „Hõ=∞tHõΔ} <Õ~åÊeû# P=â◊ºHõ`« LOk.
=∞# r=#q^è•#OÖ’ âßs~°Hõ"åºÜ«∂=∂xH˜ „áê^è•#ºO W=fi@O WO^Œ∞HÀã¨"Õ∞.
Ü≥∂QÍÉèÏºã¨ ~°∂ÑÖÖ’ ÉÏÅºO #∞Op âßs~°Hõ^•~å_è ºxfl ÃÑOKÕ Ü≥∂QÆq^Œº =ºH˜ÎH˜
„Hõ=∞tHõΔ} W=fi@"Õ∞ HÍ‰õΩO_® =∂#ã≤Hõ™êfi™ê÷ºxã¨∞ÎOk. Jk J`«_ç |∞kúqHÍ™êxH˜,
UHÍ„QÆ`« ÃÑiˆQO^Œ∞‰õΩ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ¨_»∞`«∞Ok. HÍh =∞# K«∞@∂ì [~°∞QÆ∞`«∞#fl "åºáê~°
„Ñ¨Kå~°„Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡ 'Ü≥∂QÆ— J#flk JáÈÇ¨ÏÅ‰õΩ QÆ∞i J=Ù`ÀOk. áê~î°âßÅÖ’¡ Ü≥∂QÆ
<Õ~°Ê@O "≥#Hõ|_ç#`«#O J=Ù`ÀOk. ^è•º#O KÕÜ«∞@O Ç¨™êºã¨Ê^ŒO J~ÚOk. HÍh
Zky# `«~∞° "å`« #_ç=Ü«∞ã¨∞Ö’ âßs~°Hãõ =¨ ∞ã¨ºÅ∞ ~åQÍ<Õ Ü≥∂QÆ ÃãO@~°‰¡ Ωõ Ñ¨~∞° y_»@O,
^è•º#ˆHO„^•Å‰õΩ "≥o§ '"≥∞_ç>Ë+¨<£ <Õ~°∞Û‰õΩ—x U^À ™êkèOz#@∞ì ÉèÏqOK«@O WÑ¨ÙÊ_»∞
¿Ñ+¶ <¨ £ J~ÚOk. JO>Ë [|∞ƒ =zÛ# `«~∞° "å`« zH˜`û« KÕÜ∞« @O Ñ¨@¡ =∞#O K«∂Ñ¨Ù`«∞#fl
"≥∂A, [|∞ƒ ~å‰õΩO_® =ÚO^Œ∞ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ=@O Ñ¨@¡ K«∂Ñ¨@O ÖË^Œ#fl=∂@.
'=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ—Ö’ ÉÏÅºO #∞Op <Õˆ~Ê =∞Oz PÖ’K«#Å∞, =∞Oz =∂@Å`À
áê@∞ âßs~°Hõ"åºÜ«∂=∞O ‰õÄ_® „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. Wk qã¨‡iOz Ñ¨Ù\˜ì#Ñ¨Ê\˜
#∞Op Ñ¨sHõΔÅ∞, Éèíq+¨º`«∞Î LkfiQÆfl`«Å‰õΩ Ñ≤Å¡"å_çx QÆ∞i KÕã¨∂Î _»|∞ƒ ãÖáê^Œ#
"≥O@ Ñ¨~°∞y_»∞`«∂O>Ë =ºH˜Î Jã≤Î`«fiO HÀÖ’Ê~Ú Ü«∞O„`«"≥∞ÿáÈ`å_»∞. =ºˆHÎ ÖË#Ñ¨ÙÊ_»∞
WHõ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ „Ñ¨ã¨H˜Î U=ÚOk?
D Ñïã≤÷ux q=iã¨∞ÎOn Hõ^äŒ.
F „QÍ=∞OÖ’ F „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_çH˜ J#∂Ç¨ÏºOQÍ Ü«∞[˝‰õΩO_»OÖ’ |OQÍ~°∞ =Ú^ŒÌ
^˘iHÕk. J`«_»∞ D qO`« K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈ`«∂O>Ë, J`«_ç ÉèÏ~°º x[O K≥Ñ≤ÊOk.
JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ~ÀA á⁄~°áê@∞# P"≥∞ `åO|∂ÖÏxfl Ü«∞[˝‰õΩO_»OÖ’ L"Õ∞‡ã≤Ok.
P =∂@Ö’ x[O Ñ¨sH˜ΔOKÕO^Œ∞‰õΩ =∞~°∞ã¨\˜ ~ÀA =∞m§ Lq∞‡Ok. =∞m§ |OQÍ~°∞
=Ú^ŒÌ ^˘iHÕk. WÖÏ ~ÀAHÀ |OQÍ~°∞ =Ú^ŒÌ`À P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ ^èŒ#=O`«∞_≥·
áÈ`«∞<åfl_»∞. P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ ^èŒ#=O`«∞_»=@OÖ’ ~°Ç¨Ïã¨ºO Hõ#∞Q˘#fl Tà’§"åà◊√§
XHõ~˘Hõ~°∞QÍ J^Õ Ñ¨xKÕÜ«∞@O P~°OaèOKå~°∞. JO^ŒiH© |OQÍ~°∞ =Ú^ŒÌÅ∞
Åaèã¨∞Î<åfl~Ú. JO^Œ~°∂ ^èŒ#=O`«∞Öˇ·áÈ`«∞<åfl~°∞. J~Ú`Õ P Tà’§ XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞
=∂„`«O ÉèÏ~°º ZO`« áÈi<å P"≥∞ Ü«∞[˝‰õΩO_»OÖ’ Lq∞‡ |OQÍ~°O JO^Œ∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ
W+¨ìÑ¨_»@O ÖË^Œ∞. JO^Œ~°∂ ^èŒ#=O`«∞Å=Ù`«∞O>Ë, `å=Ú =∂„`«O ¿Ñ^Œ"å~°∞QÍ<Õ
LO_»@O P"≥∞‰õΩ #K«ÛÖË^∞Œ . z=iH˜ Éè~í Î° ZO`«H© =∂@ q#HõáÈ=@O`À P"≥∞ Ñ¨Ù\Õì \˜H˜
Éˇ·Å∞^ÕiOk. KÕ¿ãk ÖËHõ Éèí~°Î P"≥∞#∞ J#∞ãïOKå_»∞. "å~°∞ Ti á⁄e"Õ∞~° ^•@QÍ<Õ
Tà’§ Q˘_»=Å∞ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ Wà◊√§ `«QÆÅ|_çáÈ™êQÍ~Ú. JÑ¨ÙÊ_»∞ P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞
ÉèÏ~°º‰õΩ q=iOKå_»∞ – '^èŒ~å‡#∞™ê~°O ãÖáêkOz# ^èŒ#O âßOuxã¨∞ÎOk. JÖÏ
HÍHõ ^èŒ~°‡K«∞ºu KÕã¨∂Î W+¨ìO =zÛ# suÖ’ ãÖáê^Œ# J#~å÷xH˜ ^•i fã¨∞ÎOk.
W<åflà◊¥§ =∞#O ^èŒ~°‡O áê\ÕK«@O D Tix HÍáê_çOk. =∞#O Tix =kÖÏO,
Jã¨∂Ü«∂, ^ÕfiëêÅ`À T~°∞ <åâ◊#"≥∞ÿOk.— Jk q#fl ÉèÏ~°º‰õΩ q+¨Ü«∞O J~°÷"≥∞ÿOk.
„Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞# ã¨=∂[O P Tà’§"å~°∞#fl ã≤÷uÖ’ LOk. ^èŒ#ãÖáê^Œ# HÀãÖ
Ü«∞[˝‰õΩO_»OÖ’ Ãã·`«O L"Õ∞‡¿ãO^Œ∞‰õΩ ã≤^ŒúÑ¨_»¤ P Ti"åà◊§ÖÏQÍ, „Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[O
_»|∞ƒ ãÖáê^Œ# HÀãÖ J_»"¤ ∞≥ #ÿ QÆ_¤ô "Õ∞¿ãO^Œ∞‰õΩ ã≤^=úŒ ∞ø`ÀOk. ZO`« ^è#Œ O ãÖáêk¿ã,Î
JO`« JâßOu áêÅ=Ù`ÀOk. <≥·uHõqÅ∞=Å∞ =ke ã¨=∂[O =∂#=`åfixfl
HÀÖ’Ê`ÀOk. =∞# `«~°∞"åu `«~åÖˇ·<å L`«Î=∞=ºH˜Î`«fiO`À „Ñ¨âßO`«OQÍ rqOKåÅO>Ë
=ºH˜Î`«fi qHÍãÖÖ’ =∞~À „Ñ¨^è•<åOâ◊"≥∞ÿ# 'L`«Î=∞ P^Œ~°≈O— ZO`À J=ã¨~°O.
✣✣✣

=ºH˜Î`«fiO – P^Œ~°≈O
L`«Î=∞ P^Œ~°≈O
J#QÆ#QÍ XHõ Tà’§ 'Ç¨Ïi^•ã¨∞— J<Õ J<å^äŒ LO_Õ"å_»∞. '<å— J<Õ"åà◊√§
Z=~°∂ ÖËHáõ È=@O`À K«^∞Œ =ÙãÖ^èºŒ Å∞ ÖË=Ù. XHõ QÆ=∞ºO ÖË‰Ωõ O_® ZkQÍ_»∞. JO^Œ~∂°
U^À F ÅHõΔºO`À rq`«O QÆ_»Ñ¨@O K«∂âß_»∞. `«# rq`åxH˜ F ÅHõΔºO, QÆ=∞ºO
ÖËHõáÈ=@O J`«_çx ÉÏkèOzOk. ^•O`À J_»qÖ’ L#fl ™ê^èŒ∞=Ù ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§
PÜ«∞# â◊√„â◊¥+¨ KÕÜ«∞@O P~°OaèOKå_»∞. F ~ÀA ™ê^èŒ∞=Ù ^è•º#O J~Ú# `«~°∞"å`«
'<å‰õÄ g∞ÖÏQÆ âßO`«OQÍ rq`«O QÆ_»áêÅx LOk. UO KÕÜ«∂e?— Jx J_çQÍ_»∞.
'=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ— J<åfl_»∞ ™ê^èŒ∞=Ù. Ç¨Ïi^•ã¨∞‰õΩ J~°÷O HÍÖË^Œ∞. =∞m§ Ô~\˜ìOz
Zxfl=∂~°∞¡ J_çy<å ™ê^èŒ∞=Ù Ñ¨ÅHõÖË^Œ∞. ^•O`À KÕ¿ã^Õg∞ ÖËHõ, Ç¨Ïi^•ã¨∞ ™ê^èŒ∞=Ù#∞
=ke =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍ_»∞. JÖÏ J_»qÖ’ #_»∞ã¨∂Î áÈ`«∂O>Ë J`«_çH˜ |OQÍ~°O
^˘iHÕk. WOHÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ`Õ F „QÍ=∞O =zÛOk. P |OQÍ~°O`À „QÍ=∞OÖ’
"åºáê~°O „áê~°OaèOKå_»∞. ^èŒ#=O`«∞_»Ü«∂º_»∞. HÍh ã¨∞YOQÍ LO_»ÖËHõáÈÜ«∂_»∞.
™ê^èŒ∞=Ù '=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ— J<åfl_»∞. `å#∞ PyáÈÜ«∂_»∞. ^•O`À „QÍ=∞O =ke
=∞m§ =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çKå_»∞. ZO`« =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çz<å UO KÕÜ«∂Ö’ J~°÷O HÍÖË^Œ∞.
z=iH˜ J`«_»∞ JÅã≤ PyáÈÜÕ∞ ã¨=∞Ü«∂xH˜ J_»qÖ’ F QÆ∞_çÃã HõxÑ≤OzOk.
^•O\’¡ ™ê^èŒ∞=Ù L<åfl_»∞. Ç¨Ïi^•ã¨∞#∞ K«∂ã≤ 'UO HÍ"åe?— J#_çQÍ_»∞ ™ê^èŒ∞=Ù.
'<å‰õΩ g∞ÖÏQÍ ãÖ`«$Ñ≤ÎQÍ |`«HÍÅx LOk— J<åfl_»∞ Ç¨Ïi ^•ã¨∞. '=∞i PQÍ"ÕO?
=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ?— J<åfl_»∞ ™ê^èŒ∞=Ù. Ç¨Ïi^•ã¨∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈÜ«∂_»∞.
D Hõ^äŒ rq`«OÖ’ P^Œ~°≈~åÇ≤Ï`«ºO HõeyOKÕ ã¨=∞ã¨ºx ã¨Ê+¨ìOQÍ ã¨∂zã¨∞ÎOk.
P^Œ~°≈O ÖËx =ºH˜Î K«∞HÍ¯x ÖËx <å= =O\˜"å_»∞. `≥y# QÍe Ñ¨@O ÖÏO\˜"å_»∞.
W@∞=O\˜ "åix ã¨∂zOKÕO^Œ∞‰õΩ WOw¡+μ¨ Ö’ '~å_çHÖõ ò— J<Õ Ñ¨ÔŒ ãïQÍæ ãïáÈ`«∞Ok.
~°™êÜ«∞#âß„ã¨ÎOÖ’ "å_Õ Ñ¨^ŒO Wk. J}∞=ÙÖ’ ZÅ„HÍì#∞¡, „áÈ\Ï#∞¡, #∂º„\Ï#∞¡
LO\Ï~Ú. ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ Wq ã¨Ô~·# ãÖYºÖ’ LO\ÏÜ≥∂, JÑ¨ÙÊ_»∞ P J}∞=Ù ã≤÷~°OQÍ
LO@∞Ok. ^•x g∞^Œ ZO`« XuÎ_ç `≥zÛ<å Jk Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ<å á⁄O^Œ^Œ∞.
=∞~À J}∞=ÙÅÔ<xfl\˜x Ñïã¨~°„áêO`åÅ‰õΩ `≥zÛ, Z@∞=O\˜ „áÈ`åûÇ¨xfl WzÛ<å
Jk ~°™êÜ«∞#K«~°ºÅ‰õΩ LÑ¨„Hõq∞OK«^Œ∞. JÖÏ HÍHõ ZÅ„HÍì<£, „áÈ\Ï#¡ ãÖYºÖ’
ã¨=∞`ÒÅºO ÖËHõáÈ`Õ Jk `«# ZÅ„HÍì#∞¡ WKÕÛÜ«∞@O =Å¡<À, ÖËHõ ZÅ„HÍì#¡#∞ =∞~À
J}∞=Ù #∞Oz „QÆÇ≤ÏOK«@O =Å¡<À ã≤÷~°`«fiO ™êkèOKåÅx `«Ñ¨# Ñ¨_»∞`«∞Ok. ~°Hõ~°HÍÅ
K«~°ºÅ‰õΩ ã≤^ŒúOQÍ LO@∞Ok. Jk ZÑ¨ÙÊ_»∞ ZÖÏ „Ñ¨=iÎã¨∞ÎO^À Z=~°∂ K≥Ñ¨ÊÖË~°∞.
^•xfl '~å_çHõÖò— JO\Ï~°∞. D ~å_çHõÖò Ju„Ñ¨=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿO^Œ#fl=∂@.
XHõ P^Œ~°≈O JO@∂ ÖËx"å_»∞ ‰õÄ_® '~å_çHõÖò— =O\˜"å_»∞. J@∞=O\˜"å_»∞
W`«~∞° Å „Ñ¨Ö’ÉèÏÅ‰õΩ `«fi~°QÍ ÖÁOyáÈ`å_»∞. W`«~∞° Å „Ñ¨ÉÏè =OÖ’ Ñ¨_ç ã‘fiÜ«∞=ºH˜`Î åfixfl
=∞~°záÈ`å_»∞. W`«~°∞Å =∂Ü«∞=∂@Å‰õΩ ÖÁOy ã¨∞ÅÉèíOQÍ `«# Jã≤Î`åfixfl
HÀÖ’Ê`å_»∞. JO^Œ∞ˆH ÉÏÅºOÖ’<Õ XHõ ã¨Ô~·# 'P^Œ~°≈O— JO@∂ U~°Ê_»@O =ºH˜Î`«fi
qHÍã¨ =∂~°æOÖ’ J`«ºO`«„áê^è•<åºxfl =Ç≤Ïã¨∞ÎOk.
Ñ≤Å¡"å_çH˜ ÃÑ^ŒÌÅ Ñ¨@¡ Q“~°=ÉèÏ=O Hõey LO_»@O, ÃÑ^ŒÌÅ#∞ Q“~°qOK«@O,
âß„™êÎÅ#∞ qâ◊fiã≤OK«@O, Ü≥∂QÆ ^•fi~å â◊s~°OÃÑ·, =∞#ã¨∞ÃÑ· Ñ¨@∞ì ™êkèOK«@O
=O\˜=hfl =ºH˜Î`«fiqHÍã¨™ê^èŒ#Ö’ "≥∞@¡=O\˜q. W"Õg ÖËHõáÈ~Ú<å =ºH˜Î`«fiqHÍã¨
kâ◊Ö’ =ºH˜Îx „áÈ`«ûÇ≤ÏOz, #_çÑ≤ã¨∞ÎOk P^Œ~°≈O.
'P^Œ~≈° O— J<Õk =ºH˜Î Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅÖ’ J`«ºO`«„áê^è•<åºxfl =Ç≤Ïã¨∞OÎ k. ZO^Œ∞HõO>Ë
ÉÏÅºO #∞Op =ºH˜Î *Ï˝<åxfl „QÆÇ≤ÏOK«@OÖ’ J#∞Hõ~°}, ÑïjÅ#Å∞ „Ñ¨^è•#áê„`«
=Ç≤Ï™êÎ~Ú. Ñ≤Å¡"å_»∞ ÃÑ^ŒÌÅ#∞ J#∞Hõi™êÎ_»∞. ÃÑ^ŒÌÅ „Ñ¨=~°Î##∞, =∂@ f~°∞#∞
Ñïje™êÎ_»∞. "åi Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ ÑïjeOz, J#∞Hõi™êÎ_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ≤Å¡"å_çH˜
`«e¡^ŒO„_»∞Å∞ P`«‡qâßfi™êxfl™êÎ~°∞. Ñ≤Å¡"å_ç rq`«OÖ’ "åi^ŒÌ~°∂ J`«º^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#
=º‰õΩÎÅ∞. ÃÑ^ŒÌ J~Ú# `«~°∞"å`« '`«O„_ç—ÖÏ J"åfiÅx „Ñü Ñ≤Å¡"å_»∞ Pâ◊Ñ¨_»`å_»∞.
`«O„_ç |ã¨∞û „_»~Ú=~ü S`Õ `å#∞ „_»~Ú=~ü J"åfiÅ#∞‰õΩO\Ï_»∞. J`«_»∞ P_Õ P@Å∞
‰õÄ_® |ã¨∞ûÅ K«∞>Ëì u~°∞QÆ∞`å~Ú. `«e¡ \©K«~ü J~Ú`Õ Ñ≤Å¡"å_»∂ \©K«~ü
J"åfiÅ#∞‰õΩO\Ï_»∞. `«O„_ç iHΔÍ `˘ˆH¯"å_≥·`Õ Ñ≤Å¡"å_»∞ Zky iHΔÍ `˘ˆH¯Ü«∂Åx
`«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»`å_»∞. `«O„_ç ÖÏÜ«∞Ô~·`Õ Ñ≤Å¡"å_ç TÇ¨ÏÅ∞ '<åºÜ«∞"å^ŒO— K«∞@∂ì
u~°∞QÆ∞`«∂O\Ï~Ú. Wk ÉÏÅº^Œâ◊Ö’ J`«_ç TÇ¨ÏÅ#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã¨∂Î#fl JOâ◊O.
Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl H˘nÌ Ñ≤Å¡"å_ç „Ñ¨ÑÖK«O ‰õÄ_® =∂~°∞`«∂O@∞Ok. `å#∞ F
'J^Œ∞ƒù`«O— J#fl ÉèÏ=#`À áê@∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å∂ '„Ñ¨`ÕºHõO— J#fl ÉèÏ=# `«QÆ∞æ`«∞Ok.
ZO^Œ~À `«#ÖÏO\˜ "å~°∞#fl@∞ì `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. |Ü«∞\˜ „Ñ¨ÑÖKåxfl K«∂™êÎ_»∞.
^•O`À J`«_ç P^Œ~å≈Å ã¨fi~°∂ÑÖ =∂iáÈ`«∞Ok. ã¨z<£ÖÏ „HỖH\ò P_®Å#∞‰õΩO\Ï_»∞.
=∞Ô~=~À ã≤h#@∞_çx J#∞Hõi™êÎ_»∞. WOÔH=~À âß„ã¨Î"Õ`«ÎÖÏ Ñïâ’kèOKÕÜ«∂Å#∞
‰õΩO\Ï_»∞. Wk XHõ ~°HõOQÍ Ñ≤Å¡"å_ç Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅÖ’ x~°‚Ü«∂`«‡Hõ"≥∞ÿ# ^Œâ◊. D ^Œâ◊Ö’
J<ÕHõ ~°HÍÖˇ·# PHõ~°¬}Å∞ Ñ≤Å¡"å_ç „Ñ¨ÑÖKåxfl JÅ¡HõÖ’¡ÅO KÕ™êÎ~Ú. ~°Hõ~°HÍÅ
PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# ã≤^•úO`åÅ∞ `«=∞ "≥·Ñ¨Ù ÖÏQÆ∞`«∞O\Ï~Ú. É’Öˇ_»xfl ~°OQÆ∞Å =ÅÅ∞
`«=∞ =∂Ü«∂*ÏÖÏxfl qã¨∞~°∂ÎO\Ï~Ú. ~°Hõ~°HÍÅ P"ÕâßÅ∞ J`«ºO`« PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ#
~°∂áêÖ’¡ Q˘O`≥uÎ Ñ≤Å∞ã¨∂ÎO\Ï~Ú. PHõ~°¬}Å <åÅ∞QÆ∞ ~À_»¡ ‰õÄ_»eÖ’ xÅ∞K«∞#fl
Ñ≤Å¡"å_»∞ U "≥·Ñ¨Ù "≥àÏ§Ö’ `≥eÜ«∞Hõ JÜ≥∂=∞Ü«∞OÖ’ Ñ¨_»`å_»∞. ã¨Ô~·# PÖ’K«# ÖËHõ
U^À XHõ x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. Jk J`«_ç Éèíq+¨º`«∞Î#∞ x~°‚~ÚOKÕã¨∞ÎOk. ã¨Ô~·#
=∂~°æ^Œ~°≈#O ÖËHõáÈ`Õ rq`åO`«O '=ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ— JO@∂ `«~°∞=Ú`«∂<Õ LO@∞Ok.
P '=ÚO^Œ∞—‰õΩ JO`«O LO_»^Œ∞. rq`åxH˜ âßOu LO_»^Œ∞.
WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ Ñ≤Å"¡ å_çH˜ P~°OÉèOí #∞Op „Hõ=∞tHõ} Δ JÅ=_çO^Œ#∞‰õΩO^•O.
J`«_çH˜ ã¨$+≤ìHõ~°ÎÃÑ· qâßfiãÖ, `«# â◊HÎ̃ÃÑ· `«#‰õΩ #=∞‡HõO L<åflÜ«∞#∞‰õΩO^•O. ÃÑ^ŒÌÅÃÑ·
Q“~°=O, âß„™êÎÅÃÑ· Q“~°=O L<åflÜ«∞#∞‰õΩO^•O. Wq L#fl =∞~°∞ HõΔ}O J`«_ç ^Œ$+≤ì
L#fl`å^Œ~≈° OÃÑ· LO_çf~°∞`«∞Ok. ^•O`À '~å_çHÖõ ò—ÖÏ U "≥Ñ· Ù¨ Ñ¨_`ç Õ P "≥Ñ· Ù¨ PHõi¬`∞« _≥,·
Z=~°∞ Ñ¨_ç`Õ "åi „Ñ¨Ö’ÉèíOÖ’ Ñ¨_»@O [~°QÆ^Œ∞. J`«_çH˜ `«# Hõ~°Î=ºO `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
rq`åxH˜ XHõ ÅHõΔºO LO@∞Ok. `å#∞ D HõΔ}O Ñ¨Ù\˜ì, =∞~À HõΔ}O K«KÕÛ =º~°÷
rq`«O QÆ_»Ñ¨‰õÄ_»^Œx J`«_çH˜ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ã¨$+≤ì „Ñ¨}ÏoHõÖ’ `«# xiÌ+¨ì ÉÏ^èŒº`«
J`«_Hç ˜ „QÆÇÏ≤ OÑ¨ÙÖ’H˜ =ã¨∞OÎ k. ^•O`À Z=ˆ~=∞<åfl, J`«_ç ^Œ$+≤ì `å#∞ ™êkèOK«=Åã≤#
'P^Œ~°≈O— ÃÑ·<Õ LO@∞Ok. [#∞Å #_»∞=∞ LO@∂ `«#^≥·# „Ñ¨`ÕºHõ`«#∞ xÅ∞Ñ¨ÙHÀ
QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. Jxfl\˜h `«#`À áê@∞ ÖÏ‰õΩ¯áÈÜÕ∞ „Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ LO@∂ ‰õÄ_® ã≤÷~°OQÍ
xÅ|_»`å_»∞. `«# qt+¨ì=ºH˜Î`«fiO`À „Ñ¨"åÇ¨ÏQÆux xˆ~Ìt™êÎ_»∞.
XHõ¯™êi =∞#O =∞# QÆ`åxfl ã¨‡i¿ãÎ P~°OÉèíO #∞Op W@∞=O\˜ P^Œ~°≈O`À,
™ê=∂#ºrq`«OÃÑ· `«=∞^ŒO@∂ K≥~Q° xÆ =Ú„^Œ "Õã#≤ qt+¨=ì º‰õΩÅÎ ∞ J<Õ‰Ωõ Å∞ HõxÑ≤™êÎ~∞° .
XHõ P^Œ~°≈O JO@∂ U~°Ê_»#O`« HÍÅO "åi rq`åÅÖ’x xtÛO`«, P^Œ~°≈O Ñ¨@¡
J=QÍÇ¨Ï# ~å=@O `À>Ë "å~°∞ rq`åÅÖ’ ™êkèOz# âßOu, ã¨=∂*ÏxH˜ ÑÖz#
"≥Å∞QÆ∞Å∞ =∞#O ã¨Ê+¨ìOQÍ QÆ=∞xOK«=K«∞Û.
#ˆ~O„^Œ‰Ωõ ÉÏÅºO #∞Op `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ WzÛ# ãÖ™ê¯~°O J`«_Öç ’ J<Õfi+¨}Ïã¨HÎ̃
~°yeÛOk. HÍh ~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ÑïK«Ü«∞=∞ÜÕ∞ºO`« =~°‰õÄ J`«_çH˜ `«#
rq`å^Œ~°≈OÃÑ· ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# J=QÍÇ¨Ï# ~åÖË^Œ∞. ^•xfl „QÆÇ≤ÏOz# =∞~°∞ HõΔ}O #ˆ~O„^Œ
q"ÕHÍ#O^Œ JÜ«∂º_»∞. ÉèÏ~°`«^Õâ◊ B#fl`åºxfl „Ñ¨ÑÖKåxH˜ Kå\˜ K≥áêÊ_»∞. ZO`À
=∞Ok PÜ«∞##∞ "≥#∞Hõ‰õΩ ÖÏQÍÅx „Ñ¨Ü«∞uflOKå~°∞. x~°∞`åûÇ¨ÏÑ¨~°Kå~°∞. ¿ÇÏà◊#
KÕâß~°∞. q=∞i≈OKå~°∞. HÍh q"ÕHÍ#O^Œ `«# P^Œ~°≈Ñ¨^äŒOÖ’ ™êyáÈÜ«∂_»∞.
=∞Ç¨`å‡ QÍOnèH˜ P~°OÉèíO #∞Op =∞Oz ãÖ™ê¯~åÅ∞ ÅaèOKå~Ú. JO^Œ∞ˆH
`«e¡H˜ WzÛ# =∂@ „Ñ¨HÍ~°O q^ÕâßÖ’¡ LO@∂ ‰õÄ_® =∞^ŒºO, =∂OãÖ =Ú@ìÖË^Œ∞.
HÍh J`«xH˜ XHõ P^Œ~°≈O ÅaèOz# `«~°∞"å`« PÜ«∞# =∞Ç¨`«∞‡_»Ü«∂º_»∞.
J~°aO^À P^Œ~°≈O =∂`«$^Õâ◊ ^•ã¨ºâ◊$OYÖÏÅ#∞ KèÕkOK«@O. JO^Œ∞HÀãÖ
PÜ«∞# qÑ¨=¡ HÍ~°∞_»Ü∂« º_»∞. J<Õ‰Ωõ Å‰õΩ P^Œ~≈° =∞Ü«∂º_»∞. HÍh ÉèÏ~°fÜ«∞^è~Œ ‡° O PÜ«∞#
rq`å^Œ~å≈xH˜ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕã≤Ok. PÜ«∞# =∞Ç¨Ïi¬ JÜ«∂º_»∞. `«# rq`«O ^•fi~å
ã¨~°fiãÖQÆÑï`åºQÍxH˜ ã¨Ô~·# =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕâß_»∞.
WHõ N QÆ∞~°∂r rq`åxfl Ñïje¿ãÎ ‰õÄ_® =∞#‰õΩ W^Õ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. P~°OÉèíO
#∞Op P^è•ºu‡HõzO`«# PÜ«∞#‰õΩ „áê}"åÜ«Ú=Ù J~ÚOk. Jhfl =ke `«Ñ¨ã¨∞ûÖ’
rq`«O QÆ_»áêÅx J#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍh QÆ∞~°∞=Ù PÜ«∞#‰õΩ rq`«ÅHΔÍºxfl xˆ~ÌtOKå~°∞.
ã¨~°fiãÖQÆÑï`åºy J~Ú ‰õÄ_® ã¨=∂[ JÉèí∞º#flu HÀãÖ, ã¨=∂[OÖ’ LO@∂
áê@∞Ñ¨_»=∞<åfl~°∞. QÆ∞~åfi[˝#∞ PÜ«∞# t~°™ê =Ç≤ÏOKå~°∞.
Ñ¨Ù~å}ÏÅÖ’ Ñïje¿ãÎ H˘\ÁìzÛ#@∞ì Hõ#|_Õk ™êq„u QÍ^äŒ. `å#∞ #q∞‡#
ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å HÀãÖ, ãÖ™ê¯~åÅ HÀãÖ 'Ü«∞=Ú_ç—`À Ãã·`«O áÈ~å\ÏxH˜ ã≤^Œú"≥∞ÿOk
™êq„u. Ñ¨@∞ì^ŒÅ‰õΩ, P`«‡qâßfi™êxH˜ ÃÑ^ŒÌ P^Œ~°≈OQÍ xÅzOk.
Hõ$+¨‚ÉèíHÎ̃Ö’ ã¨~°fi™êfixfl `«ºlOzOk g∞~åÉÏ~Ú. ÉèíQÆ=^•~å^èŒ##∞ 'Ñ≤zÛ`«#O—QÍ
ÉèÏqOz#"å~°∞ KÕã≤# ^Œ∂+¨}Åhfl P"≥∞ z~°∞#=Ùfi`À ã‘fiHõiOzOk. ã¨$+≤ìHõ~°ÎÃÑ· „¿Ñ=∞
HÀãÖ qëêxfl J=∞$`«`«∞ÅºOQÍ ÉèÏqOz ¿ãqOzOk.
WOHÍ =∞#O „áê`«óã¨‡~°}Ö’ ã¨‡iOKÕ „Ñü XHõ¯ =ºH©Î qt+¨ì"≥∞ÿ# =ºH˜Î`«fiO`À
ã¨=∂*ÏxH˜ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕã≤#"åˆ~. KÕã¨∞Î#fl"åˆ~. WÑ¨ÙÊ_»∞ =∞#O ÃÑ·ÃÑ·# ã¨Ê$tOz#
H˘xfl P^Œ~°≈rq`åÅ∞, =ºH˜ÎH˜ 'P^Œ~°≈O— „áê^è•<åºxfl ã¨Ê+¨ìO KÕ™êÎ~Ú.
„Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂*Ïxfl QÆ=∞x¿ãÎ, <Õ\˜ =ºH˜Î`«fi~åÇ≤Ï`«ºÑïã≤÷uH˜ „Ñ¨^è•#HÍ~°}O
'P^Œ~≈° ~åÇ≤Ï`«ºO— Jx ã¨Ê+ì̈OQÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. =∞# Hõ^ÖŒä ’ 'Ç¨Ïi^•ã¨∞— J<å^äŒ JÜ«∂º_»∞
HÍ|\˜ì J`«xH˜ ãÖ™ê¯~åÅ∞ ÖË=Ù. P^Œ~≈° O ÅaèOK«Ö^Ë ∞Œ . HÍh P^ŒºO`åÅ∞ ÖËx qt+¨"ì ∞≥ #ÿ
Ñ¨~°OÑ¨~° "å~°ã¨`«fiOQÍ QÆÅ ÃÇ·ÏO^Œ=ã¨=∂[O Ãã·`«O, J<å^äŒÖÏ, P^Œ~°≈~åÇ≤Ï`«ºO`À
=ºH˜Î`«fi~°Ç≤Ï`«OQÍ xÅ|_»@O, =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ HÀãÖ áêâßÛ`«º Hõ$„u=∞âßfiã¨ HÀãÖ
`«Ñ≤OK«@O =∞# ™ê=∂lHõ^Œ∞óã≤÷uH˜ ^Œ~°Ê}O Ñ¨_»∞`«∞Ok. D P^Œ~°≈~åÇ≤Ï`«ºO =Å¡<Õ
D <å_»∞ =∞#O ã¨=∂[OÖ’ J<ÕHõqHõ$`«∞Å∞ K«∂_®eû =™ÈÎOk. XHõ Ç‘Ï~À ã≤x=∂
"≥Ú^Œ\˜ ~ÀA K«∂_»@O HÀãÖ „áê}ÏÅ∞ `åºQÆO KÕã¨∞Î<åfl~°∞. Ç‘Ï~À~Ú<£ JOQÍOQÆ
„Ñ¨^Œ~°≈# HÀãÖ „áê}ÏÅ∞ Ñ¨}OQÍ ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. F <åÜ«∞‰õΩ_ç =Å¡ HõeˆQ `å`å¯eHõ,
ÖÏÉèÏÅ Pâ◊Ö’ `«=∞ rq`åÅ<Õ HÍ^Œ∞, ã¨=∂[OÖ’ W`«~∞° Å rq`åÅ#∂ `«$}„áêÜ«∞OQÍ
ÉèÏqã¨∞<Î åfl~°∞. XHõ P@QÍ_»∞ F P@ ÉÏQÍ P_»QÍ<Õ J`«_∞» P~å^èºŒ ^≥=· O J=Ù`«∞<åfl_»∞.
J`«_çÖÏQÍ A@∞ì ÃÑOK«∞‰õΩx, J`«_ç Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl PáêkOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. ã≤h
Ç‘Ï~À Ç‘Ï~À~Ú#¡x P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞‰õΩx, ^Œ∞ã¨∞ÎÅ ^ŒQÆæ~° #∞Oz „¿Ñ=∞Å =~°‰õÄ "åix
J#∞ãïã¨∂Î rq`åÅ#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# ã¨`åºÅ#∞ =^Œe
`å`å¯eHÍ#O^•ÖË P^Œ~≈° O J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. W"åà◊§ ^èÀh, x#fl >ˇO_»∂Å¯~ü, =∞^èºŒ Ö’
ÃãÇ¨Ï"åQ∑ .... XHõ ~ÀA ã¨ÖÏ‡<£ MÏ<£, =∞~À ~ÀA Ç¨Ï$uH± ~À+¨<£, JÑ¨ÙÊ_»Ñ¨Ù_»∞
Sâ◊fi~åº~åÜü∞...WÖÏ Z=ix P^Œ~≈° OQÍ fã¨∞HÀ"åÖ’ `≥eÜ«∞Hõ, Z=ix J#∞ãïOKåÖ’
`≥eÜ«∞Hõ, QÆ∞_ç¤"å_»∞ QÆ∞_ç¤"å_çH˜ `À= K«∂Ñ≤¿ãÎ HõeˆQ Ñ¶ë`åÅ#∞ ã¨=∂[OÖ’ „Ñü
XHõ¯~°∂ J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl~°∞.
ã¨Ô~·# P^Œ~°≈O
J#QÆ#QÍ F Ü«∂„u‰õΩ_»∞ „Ñ¨Ü«∂}ÏÅ∞ KÕã¨∂Î KÕã¨∂Î ^•i `«Ñ≤Ê, F J_»q
KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. JHõ¯_» J`«_çH˜ F ™ê^èŒ∞=Ù HõxÑ≤OKå_»∞. ™ê^èŒ∞=Ù P„â◊=∞OÖ’ q„âßOu
fã¨∞‰õΩ#fl Ü«∂„u‰õΩ_çH˜, J@∞=O\˜ J_»qÖ’ ™ê^èŒ∞=Ù J_çy#=hfl ÅaèOK«@O K«∂ã≤
Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂_»∞. '<å ^ŒQÆæ~° HÀiHõÅ∞ fˆ~Û =$HõΔO LO—^Œx K≥áêÊ_»∞ ™ê^èŒ∞=Ù. JÑ¨Ê\˜
#∞Op P Ü«∂„u‰õΩ_çH˜ P =$HõΔO ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§ HÀiHõÅ∞ f~°∞ÛHÀ"åÅ#fl PÖ’K«#
Éèí∂`«OÖÏ Ñ¨@∞ì‰õΩOk. ™ê^èŒ∞=Ù ZO`« "åiOz<å q#ÖË^Œ∞. 'PÖ’K«#Å g∞^Œ Ñ¨@∞ì,
PK«~°}Ö’ xÜ«∞O„`«}, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ x~°‡Å`«fiO L#fl"åˆ~ P =$HΔÍxfl ãïQÍæ
LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀQÆÅ~°∞. ÖËHõáÈ`Õ J#=ã¨~°OQÍ „Ñ¨=∂^ŒO H˘x `≥K«∞Û‰õΩ#fl@ì=Ù`«∞Ok—
Jx ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞. HÍh ÃÑ^ŒÅÌ ÃÇÏK«ÛiHõÅ#∞ „QÆÇÏ≤ OKÕO`« =ºH˜`Î fi« O ÖË^• Ü«∂„u‰õΩ_çH.˜
"≥ÚO_çÑ¨@∞ìÑ¨\Ïì_»∞. z=iH˜ P HÀiHõÅ∞ fˆ~Û =$HõΔO =^ŒÌ‰õΩ "≥àÏ§_»∞. 'PÇ¨, WHõ¯_»
ZO`« ÉÏQÆ∞Ok! F Ñ¨@∞ìÑ¨~°∞Ñ¨Ù Åaè¿ãÎ ZO`« ÉÏQÆ∞O_»∞— J#∞‰õΩ<åfl_»∞. "≥O@<Õ
=∞OK«O, Ñ¨@∞ìÑ¨~°∞Ñ¨ÙÅ∞ =KåÛ~Ú. '~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# u#∞|O_®~åÅ∞O>Ë<å!— J<åfl_»∞.
u#∞|O_®~åÅ∞ ^˘iHÍ~Ú. 'F JO^Œ"≥∞ÿ# J=∂‡~Ú— J#∞HÀQÍ<Õ P"≥∞ „Ñ¨`«ºHõΔ"≥∞ÿOk.
¿ã=ÅOkOzOk. J`«_∞» Ç¨~ÚQÍ x„kOz ÖËKãÕ i¨ H˜ ™êÜ«∞O„`«"∞≥ Oÿ k. JÅ=Ú‰õΩO@∞#fl
pHõ\˜x K«∂_»QÍ<Õ J`«_çH˜ ÉèíÜ«∞O "Õã≤Ok. 'Ñ¨Ùe U =¸Å #∞OKÀ =zÛ g∞^Œ
Ñ¨_ç`Õ?— J#∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«_»∞ =∞~À PÖ’K«# KÕ¿ã Ö’QÍ Ñ¨Ùe =zÛOk, g∞^Œ Ñ¨_ç
ÖÏ‰õΩ¯áÈ~ÚOk.
=∞# PÖ’K«#Å∞ =∞# Hõ~°‡Å#∞ xˆ~Ìt™êÎ~Ú. =∞# HÀiHõÅ∞ =∞# =ºH˜Î`åfixH˜
^Œ~°Ê}O Ñ¨_»`å~Ú. XHõ =ºH˜Î HõÅÅ#∞ qâı¡+≤¿ãÎ J`«x =∞#ã¨∞Ö’ ^•QÆ∞#fl Jã¨Å∞
=∞x+≤x J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ gÅ∞O@∞Ok. HÍ|\˜ì ã¨=Ú„^ŒOÖ’ JÅÖÏ¡ JÅ∞Ñ¨Ù ÖË‰õΩO_®
x~°O`«~°O ZQÆã≤Ñ¨_Õ PÖ’K«#Å#∞ xÜ«∞O„uOK«@O =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ „Ñ¨^è•#áê„`«
=Ç≤Ïã¨∞OÎ ^Œ#fl q+¨Ü∞« OÖ’ Z@∞=O\˜ ãÖ^ÕÇÏ¨ =¸ÖË^∞Œ . ã¨~Ô #· P^Œ~å≈xfl, P^Œ~≈° =¸iÎx
ZOK«∞HÀ=@O PÖ’K«#Å xÜ«∞O„`«}Ö’ J`«ºO`«„Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk.
PÖ’K«#Å‰õΩ JO`«∞ ÖË^Œ∞. Jq x~°O`«~°O f~åxfl `åˆH JÅÅ =O\˜q. ZÖÏÔQ·`Õ
JÅÅ∞ f~åxfl `å‰õΩ`«∂, ~åà◊§#∞ =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞ KÕã≤ =∞\˜ìQÍ =∂~°∞™êÎÜ≥∂,
JÖÏˆQ x~°O`«~°O L^ŒƒùqOKÕ HÀiHõÅ∞, =ºH˜Î =ºH˜Î`åfixfl ‰õÄ_® =∞\˜ìÖÏ =∂~°Û
QÆÅ∞QÆ∞`å~Ú. HÀiHõÅÃÑ· xÜ«∞O„`«} ™êkèOK«x =ºH˜Î =∞\˜ì J~ÚáÈ`å_»∞. JO^Œ∞ˆH
ÉèÏ~°fÜ«∞=ºH˜`Î fi« qHÍã¨Ñ^¨ OŒä Ö’ HÀiHõÅÃÑ· xÜ«∞O„`«} ™êkèOK«\ÏxH˜ J`«ºO`« „áê^è•#ºO
W=fi@O [iyOk. HÀiHõÅ#∞ q∞OK«@OÖ’ 'P^Œ~≈° O— J`«ºO`« â◊H=Î˜ ∞O`«"∞≥ #ÿ PÜ«Ú^èOŒ .
Wk „QÆÇ≤ÏOz# ÉèÏ~°fÜ«∞ =∂#ã≤Hõ âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞, =∞# r=# q^è•#OÖ’ HÀiHõÅÃÑ·
Ñ¨@∞ì ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ J<ÕHõ=∂~åæÅ#∞ ã¨∂zOKå~°∞. HÀiHõÅ#∞ xÜ«∞O„uOKÕO^Œ∞‰õΩ
P^Œ~å≈xH˜ ãÖ|O^èŒO Uq∞@#fl „Ñ¨â◊fl =ÚO^Œ∞QÍ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞x+≤ =∞#ã¨∞ QÍe
Ñ¨@O ÖÏO\˜k. ^•xfl ^•~°O xÜ«∞O„uOz#O`« HÍÅO QÍeÖ’ ã≤÷~°OQÍ ZQÆ∞~°∞`«∂
LO@∞Ok. P ^•~°O `≥yáÈ`Õ ^•x H˘Hõ kâ◊ JO@∂ LO_»^Œ∞. QÍe Z@∞ fã¨∞‰õΩ"≥àıÎ
J@∞ H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞Ok. JÖÏ kâ◊ ÖË‰õΩO_® Z@∞ Ñ¨_ç`Õ J@∞ H˘@∞ì‰õΩáÈÜÕ∞ QÍe
Ñ¨@O ÖÏO\˜ =∞#ã¨∞#∞ xÜ«∞O„uã¨∞ÎOk P^Œ~°≈O.
™ê^è•~°}OQÍ =∞# JO^ŒiH© J#∞Éèí=OÖ’H˜ =KÕÛ q+¨Ü«∞"Õ∞, =∞#O ã≤x=∂‰õΩ
"≥àÏÎO. ã≤x=∂ P~°OÉèí=∞ÜÕ∞º=ÚO^Œ∞ J<ÕHõ„Ñ¨Hõ@#Å∞ K«∂ã¨∂Î, P `«~°∞"å`« ã≤x=∂
K«∂™êÎO. =∞#‰õΩ ã≤x=∂ QÆ∞~°∞ÎO@∞Ok. HÍh JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ K«∂ã≤# „Ñ¨Hõ@#Å∞
QÆ∞~°∞ÎO_»=Ù. JÖÏˆQ =∞#O F ã¨Éèí‰õΩ F =ºH˜Î LÑ¨<åºãÖ q<ÕO^Œ∞‰õΩ "≥àÏÎO. J`«x
Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ LÑ¨<åº™êÅ∞ q<åfl "åi LÑ¨<åº™êÅ∞ #K«Û=Ù. =∞#O Z^Œ∞~°∞K«∂¿ã
=ºH˜Î LÑ¨<åºãÖ qO\ÏO. JO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_® =∞#‰õΩ „Ñü "åHõºO QÆ∞~°∞ÎO_»^Œ∞. H˘xfl
H˘xfl "åHÍºÅ ÉèÏ"åÖË QÆ∞~˘Î™êÎ~Ú. Jg H˘kÌ HÍÖÏxH˜ =∞~°záÈ`åO. HÍh H˘xfl
ÉèÏ"åÅ∞ rq`åO`«O QÆ∞~°∞ÎO\Ï~Ú.
=∞#O \©gÖ’ U^À HÍ~°º„Hõ=∞O Pã¨H˜ÎQÍ K«∂ã¨∂ÎO\ÏO. Z=~À Ñ¨ÅHõi™êÎ~°∞.
^Œ$+≤ì \©g g∞^Œ LOz J#º=∞#ã¨¯OQÍ "åi =∂@Å∞ qO@∞O\ÏO. ÃÑ·H˜ T
H˘_»∞`«∞O\ÏO. HÍh "åi =∂@Å∞ x[OQÍ q#O. ÖËHõ "åi =∂@Å∞ qO>Ë, \©gÖ’
K«∂ã≤Ok ãïQÍ QÆ=∞xOK«ÖËO. JÖÏˆQ, F Ñ¨Ùã¨ÎHõO K«^Œ∞=Ù`«∞O\ÏO. Ñ¨ÓiÎQÍ
b#"≥∞ÿáÈ`åO. Ñ¨Hõ¯# UO [~°∞QÆ∞`«∞O^À Ñ¨\˜ìOK«∞HÀO.
ÃÑ· z#fl z#fl L^•Ç¨Ï~°}Å∞ F q+¨Ü«∂xfl ã¨Ê+¨ìO KÕ™êÎ~Ú. J^Õq∞@O>Ë,
=∞#‰õΩ W+¨ì"≥∞ÿ# Ñ¨x KÕã¨∞Î#flÑ¨ÙÊ_»∞, U^≥·<å q+¨Ü«∞O Pã¨H˜ÎQÍ qO@∞#flÑ¨Ù_»∞ UHÍ„QÆ`«
ZO`«QÍ ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞O^ŒO>Ë, q∞QÆ`å „Ñ¨ÑÖK«O J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. =∞#O
r=#„Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ LO\ÏO. HÍh, „Ñ¨"åÇ¨Ï"ÕQÆO =∞#x `åHõ^Œ∞.HÀã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ L~°‰õÅ
Ñ¨~∞° QÆ∞Å „Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ ‰õÄ_® xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ |O_» ~å~ÚÖÏ ã≤~÷ O° QÍ xÅ|_»`åO. JO^Œ∞Hˆ ,
JÅiOKÕ JO^•Å∞, TÇ≤ÏOKÕ PHõ~°¬}Å∞, `À¿ã¿ã `«∞áê#∞ QÍÅ∞Å∞, HÀã¨∞‰õΩO@∂
„Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ =~°^ŒÅxfl\˜ #_»∞=∂ ‰õÄ_® xâ◊ÛÅOQÍ „Ñ¨âßO`«OQÍ =∞#ã¨∞ xeKÕ@∞ì
KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok =∞# =∞#ã¨∞‰õΩ #zÛ# P^Œ~°≈O. XHõ ã≤x=∂, F \©gHÍ~°º„Hõ=∞O,
F Ñ¨Ùã¨ÎHõO =∞#Å∞fl ã¨~°fiO =∞iKÕ@∞ì KÕÜ«∞QÆey`Õ XHõ =∞Ç¨ÏŸ#fl`å^Œ~°≈O =∞#ã¨∞ÃÑ·
Ñ¨@∞ì ™êkèOK«@OÖ’ ZO`« „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎO^À TÇ≤ÏOK«@O Hõ+¨ìO HÍ^Œ∞.
XHÀ™êi PÖ’z¿ãÎ xO_»∞ Ü«∞ø=#OÖ’ „Ñ¨ÑÖKåxfl `«$}©HõiOz ^Õâ◊=∂`« ^•ã¨º
â◊$OYÖÏÅ#∞ `≥OK«@O HÀãÖ z~°∞#=Ùfi`À Li HõOÉÏxfl H“QÆeOK«∞HÀ=@OÖ’
Ü«Ú=‰õΩÅ P^Œ~°≈O „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞ø`«∞Ok. `«=∞ P^Œ~°≈™ê^èŒ#Ö’ "å~°∞ rq`åxfl Ãã·`«O
HÍÅ^Œxfl =∞$`«∞º=Ù#∞ ãÖ`À+ÖQÍ ã‘fiHõiOKå~°∞.
^Õâ=◊ ∂`«#∞ Ñ¨~å~Ú áêÅ# #∞Oz q=ÚHõ#Î ∞ KÕÜ∂« Å#fl P^Œ~≈° O XHõ ™ê=∂#º,
ãÖ™ê÷<ånèâ√◊ _çx "≥ÚÑ¶∞¨ Å∞ ™ê„=∂*Ïºxfl Ñ¨Ù<å^Œ∞Å`À Ãã`· O« HõkeOK«QÅÆ â◊H=Î˜ ∞O`«∞_çx
KÕã≤Ok. Kè«„`«ÑüQÍ xeÑ≤Ok. ã¨=∂[O =ÚO^Œ∞ XHõ ã¨=Úz`«"≥∞ÿ# P^Œ~å≈xfl
ã¨=Ú#fl`«"≥∞ÿ# suÖ’ xÅáêÅ#fl P^Œ~°≈O, XHõ É’Ü«∞"å_çx PkHõqQÍ xeÑ≤Ok.
„Ñ¨ÑO¨ K«=∂#"åoH˜ ÉèÏ~°fÜ«∞ ^è~Œ ‡° B#fl`«ºO q=iOz =∂~°^æ ~Œ ≈° #O KÕÜ∂« Å#fl P^Œ~≈° O
XHõ =∂=¸Å∞ Ü«Ú=‰õΩ_çx 'q"ÕHÍ#O^Œ∞—_çx KÕã≤Ok.
P^Œ~°≈O =ºH˜Î HÀiHõÅxfl\˜h J}z"Õã≤ J`«_ç ^Œ$+≤ìx ˆHO„nHõ$`«O KÕÜ«∞@O g~°
™ê=~°¯~ü rq`«OÖ’ ã¨Ê+¨ìOQÍ K«∂_»=K«∞Û. J`«ºO`«„ÑüÉèÏâße, „Ñ¨[Å‰õΩ <åÜ«∞Hõ`«fiO
KÕÜ«∞QÆÅ â◊H˜Î, Hõq`åÑ¨\˜=∞ Jq∞`«OQÍ L#fl =ºH˜Î, J`«ºO`« `≥e"≥·# "å_»∞ XO@iQÍ
*ˇ·Å∞Ö’ ~ÀE QÍ#∞ÔQ^Œ∞ÌÖÏ Ñ¨x KÕã¨∂Î ‰õÄ_® ãÖÜ«∞=∞#O HÀÖ’Ê‰õΩO_® LO_»@O
™ê=∂#º"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. XHõ Ñ¨sHõΔÖ’ áêã¨∞ HÍHõáÈ`Õ P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞
KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞<åfl~°∞. J#∞‰õΩ#fl L^ÀºQÆO ^˘~°HõHõáÈ`Õ x~åâ◊Ö’ =∞yæ rq`åÅ∞
áê_»∞KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞<åfl~°∞. „¿Ñq∞Oz# J=∂‡~Ú ^˘~°HõHõáÈ`Õ `åQÆ∞É’`«∞Öˇ· `«=∞
rq`å<Õfl HÍHõ `«=∞#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl"åi rq`åÅ#∂ #~°Hõ „áêÜ«∞O KÕ¿ã |ÅÇ‘Ï#
=∞#ã¨∞¯Å∞<åfl~°∞. W@∞=O\˜ =∞#∞+¨μÅ∞ HÀH˘Å¡Å∞. W@∞=O\˜ |ÅÇ‘Ï#=∞#ã¨∞¯Å∞
J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å ^Œ~°≈#q∞™êÎ~°∞.
|∞kú LO_ç, =∞#∞+¨μÅ‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO KÕÜ«∞QÆÅ â◊H˜Î LO_ç, L`ÕÎ[O`À
~°QÆ∞Å∞`«∂, qâßÅqÇ¨Ü«∞ãÖÖ’ i=Ùfi# Zy¿ãO^Œ∞‰õΩ ã≤^ŒúOQÍ L#fl Ñ¨H˜Δ =O\˜ =ºH˜Îx
QÍ#∞ÔQ^Œ∞ÌÖÏ <åÅ∞QÆ∞ QÀ_»Å #_»∞=∞ |OkèOz LOz`Õ P =ºH˜Î =∞#ã¨∞Ö’ K≥Åˆ~ˆQ
ãÖÑ¶¨∞~°¬}#∞ TÇ≤ÏOK«\ÏxH˜ ‰õÄ_® ÉèíÜ«∞O "Õã¨∞ÎOk. WHõ rq`åO`«O `«#‰õΩ q=ÚH˜Î
ÖË^Œx, WÖÏ Ñ¨â◊√=Ù Hõ<åfl ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ# rq`«O QÆ_»Ñ¨@O `«Ñ¨Ê =∞~À QÆ`«ºO`«~°O
ÖË^#Œ fl PÖ’K«# Z@∞=O\˜ "å_ç<<·≥ å x~åâ◊ áê`åàÏxH˜ <≥@∞ì`∞« Ok. =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞
KÕã¨∞ÎOk. JO_»=∂<£ *ˇ·Å∞Ö’ WÖÏO\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ Ñ≤zÛ"åà◊§~ÚáÈ~Ú#"å~°∞<åfl~°∞.
P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞<åfl~°∞. ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~å‰õΩO_® áÈ~Ú#"å~°∞<åfl~°∞.
HÍh Jxfl J_»¤O‰õΩÅ#∂ q∞Oz, Jxfl tHõΔÅ#∂ z~°∞#=Ùfi`À J#∞ÉèíqOz, `«#
=∂#ã≤Hãõ =¨ ∞`ÒÖÏºxfl HÍáê_»∞‰õΩO@∂, `«#Ö’ ~°yÖË *’ºux =∞iO`« *Ï[fiÅº =∂#O
KÕã¨∞‰õΩO@∂ L`«Î=∞=ºH˜ÎQÍ xeKå_»∞ g~° ™ê=~°¯~ü.
K«k"ÕO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ ÖËHõáÈ`Õ QÀ_»ÅÃÑ· Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ ~åâß_»∞. Hõ~°K«~°}ÏÅ‰õΩ
ãÖHÔ à◊√§ qkè¿ã,Î =∞#ã¨∞‰õΩ ~Ô Hõ¯ÅxzÛ qâßÅqÇ¨Ü«∞ãÖÖ’ ¿ãfiK«ÛQù Í qÇ¨ÏiOÑ¨KâÕ ß_»∞.
`«#ÃÑ· qkèOz# Ñïq∞`«∞Å#∞ Z^Œ∞~°∞¯<åfl_»∞. D ~°HõOQÍ ™ê=~°¯~ü Jxfl Éè∫uHõ
Ñ¨~°"≥∞ÿ# XuÎà◊§#∂ `«@∞ì‰õΩx, =∂#ã≤Hõ â◊$OYÖÏÅ KèÕkOK«∞‰õΩx =∞x+≤ÖÏ xÅ|_»
QÆÅQÆ@OÖ’ „Ñ¨^è•#áê„`« áÈ+≤OzOk P^Œ~°≈O. XHõ =OHõ P^Œ~°≈O =∞#ã¨∞#∞
~°yeã¨∂ÎO>Ë, q∞QÆ`å W|ƒO^Œ∞Åhfl W|ƒO^Œ∞Å∞QÍ JxÑ≤OK«=Ù. ã¨`«ºÇ¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_»∞
ã¨`º« O HÀãÖ J<ÕHõ HõëêìÅ∞ Ñ¨_®¤_∞» . ~å[ºO HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞. ÉèÏ~°ºa_»Å¤ #∞ J=Ú‡‰õΩ<åfl_»∞.
J`«ºO`« â◊H=Î˜ ∞O`«∞_≥#· ~åA J~Ú LO_ç ‰õÄ_® HÍ\˜ HÍÑïQÍ Ñ¨x KÕâß_»∞. ^Œ∞~°ƒ~ù "° ∞≥ #ÿ
"Õ^Œ#Å#∞ J#∞ÉèíqOKå_»∞. "å\xfl\˜h z~°∞#=Ùfi`À ÉèíiOK«QÆÅ â◊HÎ̃x Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_çH˜
WzÛOk 'ã¨`«ºãÖ^èŒ`«— J<Õ P^Œ~°≈O.
J@∞ ™ê=~°¯~üH˜ QÍh, W@∞ Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_çH˜ HÍh `«=∞ HõëêìÅ#∞ z~°∞#=Ùfi`À
ÉèíiOK«QÆeˆQ â◊H˜Îx W=fi@OÖ’ P^Œ~°≈O „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. ™ê=~°¯~ü ÖÏO\˜
^ÕâÉ◊ ‰íè Ωõ ÅÎ ∞ J<Õ‰Ωõ Å∞ `«=∞ ã¨~fi° ™êfixfl `«ºlOz ^ÕâO◊ #Å∞=¸ÅÖÏ ™ê=∂lHõ JÉè∞í º#flu
HÀãÖ D <å\˜H© áê@∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°∞. Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_çÖÏ J<Õ‰õΩÅ∞ z~°∞#=Ùfi`À `å=Ú
#q∞‡# ã¨`«ºO HÀãÖ rq`åÅ#∞ PÇ¨ïu KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
'P^Œ~°≈O— XHõ *’ºu =O\˜k. =ºH˜Î Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ x~°O`«~°O [fieã¨∂Î J`«_çH˜
=∂~°æ^Œ~°≈#O KÕã¨∞ÎOk. pHõ\˜ "Õà◊Å ^•i k"≥fiÖÏ xÅ∞ã¨∞ÎOk. ^•i K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk.
W`«~∞° Å‰õΩ Éèií OK«~åx HõëêìÅ∞QÍ `ÀKÕ JOâßÅ#∞ z~°∞#=Ùfi`À Éèií OK«QeÆ Qˆ nè~∞° Å∞QÍ
KÕã¨∞ÎOk. P P^Œ~°≈O "≥Å∞`«∞~°∞Ö’ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x W`«~åHõ~°¬}Åhfl ã¨∂~°∞º_ç =ÚO^Œ∞
kq\©ÖÏ¡ "≥Å "≥ÅÉ’`å~Ú. P^Œ~≈° O F ÉÏÅ∞_çx „^è∞Œ =`å~°ÖÏ PHÍâ◊OÖ’ xÅ∞Ñ¨Ù`«∞Ok.
'P^Œ~°≈O— F ~åA#∞ N~å=∞K«O„^Œ∞_çx KÕã¨∞ÎOk. P^Œ~°≈O ™ê=∂#º=ºH˜Îx
J™ê=∂#∞º_çx KÕã¨∞ÎOk. J#∂Ç¨Ïº"≥∞ÿ# J^Œ∞ƒù`åÅ∞ ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ L^Œ∞º‰õΩÎ_çx
KÕ ã ¨ ∞ Î O k. P^Œ ~ ° ≈ O ÖË x =ºH˜ Î `« # Ö’ L#fl Hõ Å Ê=$Hõ Δ O ÖÏO\˜ â◊ H ˜ Î x ZÖÏ
LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ"åÖ’ `≥eÜ«∞Hõ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕ™êÎ_»∞. `«#ˆH HÍ^Œ∞, ã¨=∂*ÏxH©
„Ñ¨=∂^ŒO H˘x`≥™êÎ_»∞. P^Œ~°≈O HõÅ =ºH˜Î `«#Ö’ L#fl HÀi# HÀiHõeKÕÛ =$HΔÍxfl
ã¨kfixÜ≥∂QÆÑ¨~°∞™êÎ_»∞. W`«~°∞Å‰õÄ P â◊HÎ̃x ã¨kfixÜ≥∂QÆ Ñ¨~°K«@OÖ’ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO
=Ç≤Ï™êÎ_»∞.
D ÃÑ· H˘xfl L^•Ç¨Ï~°}Å∞ P^Œ~°≈„áê^è•<åºxfl q=i™êÎ~Ú. ã¨Ô~·# P^Œ~°≈O
U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩx „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ =ºH˜Îx kQÆ*Ïˆ~Û PHõ~°¬}Å#∞ q∞Oz L`«Î=∞ =ºH˜Î`«fiO
™êkèOK«@OÖ’ ÉèÏ~°fÜ«∞r=#=∂~°æOÖ’ J<ÕHõã¨∂„`åÅ∞ L<åfl~Ú.
=ºH˜Î`«fiqHÍã¨ã¨∂„`åÅ∞
J#QÆ#QÍ F ~å[ºO, P ~å*ÏºxH˜ F ~åA L<åfl_»∞. P ~å[ºO á⁄e"Õ∞~°Ö’¡
L#fl J_»qÖ’ F Q˘Ñ¨Ê `«Ñ¨ã≤fi P„â◊=∞O Hõ@∞ì‰õΩ<åfl_»x ~åA‰õΩ `≥eã≤Ok. F ~å„u
P `«Ñ¨ã≤fi P„â◊=∞OÖ’ QÆ_»áêÅ#fl HÀiHõ ~åA‰õΩ HõeyOk. `«Ñ¨ã≤fi J#∞=∞u HÀãÖ
~åA, `«# =∞O„ux P `«Ñ¨ã≤fi P„â◊=∂xH˜ ÑÖáê_»∞. ~åA HÀiHõ qx `«Ñ¨ã≤fi #qfi
J#∞=∞uxKåÛ_»∞. JO`« ^Œ∂~°O #∞Oz =zÛ# =∞O„u |_»eHõ fˆ~O^Œ∞‰õΩ áêÅ∞
WKåÛ_»∞ `åQÆ=∞x. áêÅ ~°∞z =∞O„ux Pâ◊Û~°ºÑïzOk. `«Ñ¨ã≤fi „Ñ¨`«ºHõΔOQÍ „¿Ñ=∞`À
ÃÑOK«∞`«∞#fl P=Ù #∞O_ç fã≤# áêÅ∞ Jq Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞ =∞O„u. =∞~°∞ã¨\˜
~ÀA ~åA P„â◊=∂xH˜ =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ P P=Ù áêÅ∞ ~åA‰õΩ W=∞‡x P `«Ñ¨ã≤fi
t+¨μºÅ‰õΩ „Ñ¨`«ºHõΔOQÍ Ñ¨Ù~°=∂~ÚOKå_»∞ =∞O„u. HÍh P ~ÀA áêÅ ~°∞z J^Œ∞ƒù`«OQÍ
JxÑ≤OK«ÖË^Œ∞ ãïHõ^•, =∂=¸Å∞QÍ L<åfl~Ú áêÅ∞. 'x#fl D áêÅ∞ `åy P=Ù#∞
H˘<Õ^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl#∞. ^èŒ~° ZO`≥·<å Ñ¨~°"åÖË^Œ#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍh WÑ¨ÙÊ_»∞ áêÅ∞ `åy#
`«~°∞"å`« `˘O^Œ~°Ñ¨_»#O^Œ∞‰õΩ ãÖ`À+≤ã¨∞Î<åfl#∞— J<åfl_»∞ =∞O„u, ~åA`À ã¨=∞Ü«∞O
zHõ¯QÍ<Õ. ^•xH˜ ~åA #qfi ã¨=∂^è•#O WKåÛ_»∞. 'áêÅ ~°∞z x#fl, W"åà◊ XHõ>Ë.
`Õ_® h J#∞Éèí∂uÖ’ LOk. x#fl JÅã≤áÈ~Ú =KåÛ=Ù. áêÅ ~°∞z J^Œ∞ƒù`«OQÍ
LOk. W"åà◊§ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ~°∞zx TÇ≤Ïã¨∂Î =KåÛ=Ù. áêÅ ~°∞z =∂=¸Å∞QÍ
LOk. „Ñ¨ÑÖK«su Wk. JO^Œ∞ˆH #∞=Ùfi ^Œ$+≤ìx, J#∞Éèí∂ux, =∞#ã¨∞û ã≤÷ux |\˜ì
=∂ˆ~ áêÅ ~°∞zÃÑ· HÍ^Œ∞, Z#fl\˜H© =∂~°x âßâ◊fi`«ã¨`åºÅ#∞ `≥e¿Ñ `«Ñ¨ã≤fi =∂@ÅÃÑ·
LOKåe.—
=∂#=rq`«OÖ’ J#∞HõΔ}O qaè#fl"≥∞ÿ# J#∞Éèí"åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. qaè#fl"≥∞ÿ#
J#∞Éèí∂`«∞Å∞ J#∞Éèí"åxH˜ =™êÎ~Ú. J#∞Éèí"åÅ∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞. XHÀ J#∞Éèí=O <Õˆ~Ê
áê~îåxfl J#∞ãïOz =ºH˜Î PÖ’K«# q^è•#O „Ñ¨ÉÏè q`«=∞ø`«∂O@∞Ok. J`«x PÖ’K«#Å
~°∂Ñ¨Ùˆ~YÅ#∞ =∞#ã¨û<Õ tÅÃÑ· J#∞Éèí=O K≥Hõ¯@O =Å¡ =ºH˜Î`«fitÅÊO ~°∂Ñ¨Ù
k^Œ∞Ì‰õΩO@∞Ok. WHõ¯_» QÆ=∞xOKåeûO^Õq∞@O>Ë XˆH ~°Hõ"≥∞ÿ# J#∞Éèí=O "Õˆ~fi~°∞
=º‰õΩÎÅÖ’ "Õˆ~fi~°∞ J#∞Éèí∂`«∞Å#∞ Hõeyã¨∞ÎOk. "Õˆ~fi~°∞ ã¨ÊO^Œ#Å‰õΩ HÍ~°}=∞ø`«∞Ok.
J#∞Éèí"åÅ‰õΩ =ºH˜Î ã¨ÊO^Œ# P~°OÉèíO #∞Op J`«xH˜ JOk# ãÖ™ê¯~åÅ∞, <ÕiÊ#
ÅHõ}Δ ÏÅÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok. JO^Œ∞Hˆ ÉèÏ~°fÜ«∞ r=#q^è•#OÖ’ P~°OÉèOí #∞Op,
JO>Ë tâ◊√[##O [iy#Ñ¨Ê\˜ #∞OKÕ HÍ^Œ∞, gÖˇ·`Õ tâ◊√=Ù QÆ~°ƒùOÖ’ L#flÑ¨Ê\˜
#∞Op L`«Î=∂^Œ~å≈Å#∞ JOkOKÕ „Ñ¨Ü«∞`«flO [~°∞QÆ∞`«∞Ok. P~°OÉèíO #∞Op =∞Oz
=∂@Å∞ <Õ~Ê° @O, =∞Oz QÆ∞}ÏÅ#∞ PHõoOÑ¨Ù KÕÜ∞« @O =O\˜ Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ áê\ÕK«@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. "Õ^•Å∞, LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞, Ñ¨Ù~å}ÏÖË HÍ^Œ∞— =∞# ™êÇ≤Ï`«ºO ã¨~°fiO D
kâ◊Ö’ „Ñ¨Ü«∞uflOK«@O ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
Ñ≤Å¡"å_çH˜ WOHÍ TÇ¨Ï `≥eÜ«∞Hõ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ ÖÏeáê@Å∞ áê_»@O
P#"å~Úf. P ÖÏeáê@Å∞ ‰õÄ_® 'ã‘¡Ñπ e\˜Öò _®i¡OQ∑— JO@∂ LO_»=Ù. '*’
JK«∞º`å#O^Œ *’*’ =Ú‰õΩO^•— JO@∂ Ñ≤Å¡"å_çx x„^ŒÑ¨ÙK«∞Û`å~Ú P áê@Å∞.
"å\˜ =Å¡ L`«Î=∞ãÖw`« *Ï˝#O TÇ¨Ï `≥eÜ«∞Hõ =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ JÅ=_»∞`«∞Ok.
Ñ≤Å¡"å_çx ÉèíQÆ=O`«∞_ç ¿Ñ~°¡`À Ñ≤Å=@O=Å¡ Ñ≤Å¡"å_çH˜ `«<≥O`« L#fl`«∞_À, ZO`«
JÑ¨Ù~°∂Ñ¨"≥∂ J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. áêâßÛ`«∞ºÅ =∂#ã≤Hõâß„ã¨Îã≤^•úO`åÅ∞ ‰õÄ_® D
q+¨Ü«∂xfl ã¨=∞i÷™êÎ~Ú.
„Ñü =ºH˜ÎÖ’ =¸_»∞ ~°HÍÅ â◊‰õΩÎÅ #_»∞=∞ ãÖÑ¶¨∞~°¬} P =ºH˜Î =ºH˜Î`åfixfl
xˆ~tÌ ™êÎÜ∞« x J<ÕHÑõ i¨ â’^è#Œ Å `«~∞° "å`« âß„ã¨"Î `Õ ÅÎ« ∞ Hõ#∞‰õΩ¯<åfl~°∞. P =¸_»∞ â◊‰Ωõ ÅÎ #∂
¿ÑÔ~O\ò (`«e¡^ŒO„_»∞Å P[˝Å∞), K≥·Öò¤ (ÉÏÅ∞_»∞), J_»Öòì (qK«HõΔ}) Jx =sæHõiOKå~°∞.
WO^Œ∞Ö’ '¿ÑÔ~O\ò— J<Õk Ñ≤Å¡"å_»∞ [x‡Oz#Ñ¨Ê\˜ #∞Oz XHõ\’ ãÖ=`«û~°O =Ü«∞ã¨∞
=KÕÛ=~°‰õΩ J`«_ç "≥∞^Œ_»∞Ö’ [iy# iHÍi¤OQ∑ J#fl =∂@. WO^Œ∞Ö’ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞
<ÕiÊ# JOâßÅ∞, J^Œ∞áê[˝Å∞, h`«∞Å∞, xÜ«∞=∂Å∞ Jhfl xH˜ΔÑ¨Î"≥∞ÿ LO\Ï~Ú. XHõ\˜
#∞Oz J~Ú^Œ∞ ãÖ=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ =KÕÛ=~°‰õΩ 'K≥·Öò¤— iHÍi¤OQ∑Å∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú.
nO\’¡ Ñ≤Å"¡ å_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ <Õ~∞° Û#fl JOâßÅ∞O\Ï~Ú. `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ <ÕiÊ# JOâßÅ#∞
x`«ºrq`å#∞Éèí"åÅ`À áÈeÛ xQÆ∞æ `ÕÅ∞ÛHÀ=@O LO@∞Ok. Ñ≤Å¡"å_ç ÉèíÜ«∂Å∞,
JáÈÇ¨ÏÅ∞, PO^Àà◊#Å∞ Jhfl iHÍ~°¤~Ú LO\Ï~Ú. z#flÑ¨ÙÊ_»∞ Ñ≤Å¡Å ^ŒQÆæ~° #∞Oz
"åà◊§ P@=ã¨∞Î=ÙÅ∞ ÖÏ‰õΩ¯O\ÏO. HÍã¨Î U_çÊOz WKÕÛ™êÎO. Jk =∞#‰õΩ P@. HÍh
Ñ≤Å¡"å_çH˜ Jk x[O. Z=~À `«# =ã¨∞Î=Ù ÖÏ‰õΩ¯O@∞<åfl~°#fl ÉèíÜ«∞O J`«_çH˜
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok JO\Ï~°∞ âß„ã¨"Î `Õ ÅÎ« ∞. J~Ú`Õ Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl H˘nÌ J`«_Hç ˜ *Ï˝#O =ã¨∞OÎ k.
`«#Ö’x JáÈÇ¨ÏÅ#∞ qâı¡+≤OKÕ qK«HõΔ} =ã¨∞ÎOk. nxfl 'J_»Öòì— JO\Ï~°∞. XHõ =ºH˜Î
XHõ J#∞Éèí"åxH˜ ã¨ÊOkOK«@O D ¿ÑÔ~O\ò, J_»Öòì, K≥·Öò¤Å #_»∞=∞ [iˆQ ãÖÑ¶¨∞~°¬}#∞
|\˜ì LO@∞Ok.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ F JÉÏƒ~Ú HÍÖËrÖ’ KÕ~å_»∞. J`«_ç q∞„`«∞ÅO`å HõÅã≤ ã≤x=∂‰õΩ
"≥àÏ§Åx Ñ¨^äŒHõO "Õâß~°∞. J~Ú`Õ HÍ¡ã¨∞Å∞ ZQ˘æ\˜ì, ÃÑ^ŒÌÅ J#∞=∞u ÖË‰õΩO_® ã≤x=∂
K«∂_»@O `«Ñ¨ÙÊ Jx `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ <Õ~åÊ~°∞ P Ñ≤Å¡"å_çH˜. HÍh ã≤x=∂ K«∂ã≤#O`«
=∂„`å# Ug∞ HÍ^Œx q∞„`«∞Å∞ „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∂ÎO\Ï~°∞. ZO^Œ~À ã≤x=∂Å∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞.
JO^Œ~∂° áê_≥á· È`«∞<åfl~å? Jx "åk™êÎ~∞° . W@∞=O\˜ Ñïã≤u÷ Ö’ Ñ≤Å"¡ å_»∞ qK«H} Δõ #∞
LÑ¨Ü≥∂yOz x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ"åe. 'ã≤x=∂‰õΩ "≥à◊§HõáÈ=@O— JO>Ë ¿ÑÔ~O\ò
ÔQez#@∞ì. '"åàÁ§^ŒÌO>Ë =∂<≥Ü«∂ºÖÏ?— J<À '"≥à◊§HõáÈ`Õ q∞„`«∞Å∞ ¿ÇÏà◊# KÕ™ê—Î~°<À
ã≤x=∂‰õΩ "≥àıÎ 'K≥·Öò¤— ÔQez#@∞ì. JÖÏ HÍHõ 'WÑ¨ÙÊ_»∞ P ã≤x=∂ K«∂_®eû# J=ã¨~°O
JO`«QÍ ÖË^Œ∞. ã≤x=∂ Hõ#fl HÍ¡ã¨∞ „áê=ÚYºO JkèHõO— Jx qâı¡+≤Oz x~°‚Ü«∞O
fã¨∞‰õΩ<åfl, 'HÍ¡ã¨∞Ö’ K≥¿ÑÊk K«^Œ∞=ÙHÀ=K«∞Û, #+¨ìO ‰õÄ_»nã¨∞HÀQÆeyO^Õ HÍ|\˜ì
WÑ¨ÙÊ_»∞ ã≤x=∂ K«∂ã≤#O`« =∂„`å# ÃÑ^ŒÌQÍ #+¨ìO ÖË^Œ∞— Jx `«i¯Oz x~°‚Ü«∞O
fã¨∞‰õΩ<åfl, 'J_»Öòì— Ñ¨x KÕã¨∞Î#fl@∞ì. WÖÏ =∂#==∞#ã¨Î`«fiO Ñ¨x f~°∞#∞ P^èŒ∞xHõ
=∂#ã≤Hõâß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ q=i™êÎ~°∞. JO>Ë, TÇ¨Ï `≥eÜ«∞x ^Œâ◊ #∞Op „Ñ¨fn Ñ≤Å¡"å_çÃÑ·
„Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤™êÎÜ«∞#fl=∂@.
J@∞=O@Ñ¨ÙÊ_»∞ LÜ«∂ºÅÖ’ x„kã¨∞Î#fl Ñ≤Å¡"å_ç HÀãÖ áê_Õ áê@Å „Ñ¨ÉèÏ=O
J`«_çÃÑ· K«∂Ñ¨@OÖ’ Pâ◊Û~°ºO LO^•! Jk J|^ŒúO J=Ù`«∞O^•?
áêˆH =Ü«∞ã¨∞ ~åQÍ<Õ 'KÕ`« "≥#fl =Ú^ŒÌ, K≥OQÆÅfi Ñ¨Ó^ŒO_»— JO@∂ <Õˆ~Êq
Ñ¨xH˜ ~å‰õΩO_® áÈ`åÜ«∂? P `«~°∞"å`« K≥¿ÑÊ Ñ¨Ù~å}Hõ^äŒÅ∞, „Ñ¨ÉèÏ=~°Ç≤Ï`«O
J=Ù`åÜ«∂?
ÉÏÅºOÖ’ Hõ$+¨μ‚_ç JÅ¡i KÕ+¨ìÅ∞ Ñ≤Å¡"å_ç TÇ¨„Ñ¨ÑÖKåxH˜ Ô~Hõ¯Åx™êÎ~Ú.
`å#∂ Hõ$+¨μ‚_çÖÏ ™êÇ¨Ïã¨HÍ~åºÅ∞, Jg Ö’HõHõÖÏº}HÍ~°HÍÖˇ·# ™êÇ¨Ïã¨HÍ~åºÅ∞
KÕÜ«∂Å#fl `«Ñ¨# Ñ≤Å¡"å_çÖ’ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P "≥O@<Õ K≥¿ÑÊ „^èŒ∞=Ù_ç Hõ^äŒ, Jëêì=„‰õΩ_ç
Hõ^äŒ, ã¨`«ºÇ¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_»∞, Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, ~å=Ú_»∞, Å=‰õΩâ◊√Å Hõ^äŒÅ∞ Ñ≤Å¡Å‰õΩ
ã¨∂ÊùiÎx™êÎ~Ú. =ÚYºOQÍ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_ç Hõ^äŒÅ∞, ™êÇ¨Ï™êÅ∞ ã¨∂Ñ¨~ü "Õ∞<£, ÉÏº\ò
"Õ∞<£ Å#∞ =∞~°Ñ™≤ êÎ~Ú. "å\˜ Hõ<åfl P~ÀQÆºHõ~"° ∞≥ #ÿ q<À^•xflzÛ, L#fl`«"∞≥ #ÿ P^Œ~å≈xfl
xÅ∞Ñ¨Ù`å~Ú. Ñ≤Å¡Å#∞ Jq∞`«OQÍ PHõi¬OKÕ J<ÕHÍOâßÅ∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_ç Hõ^äŒÖ’¡
L<åfl~Ú.
JO>Ë h`«∞Å∞ K≥ÑÊ¨ ‰õΩO_®, LÑ¨<åº™êe=fi‰õΩO_® Hˆ =ÅO Hõ^ÅŒä ∞ K≥ÑÊ¨ @O ^•fi~å
Ñ≤ÅÅ¡ =ºH˜`Î fi« qHÍ™êxH˜ c*ÏÅ∞ "Õ¿ã =º=ã¨÷ J#fl=∂@ =∞#k. Wà◊§Ö’¡ `«eH¡ ˜ ã¨=∞Ü«∞O
ÖËHõáÈ`Õ, `å`«Ü«∞º<À, <åÜ«∞#=∞‡<À, ÉÏÉÏ~ÚÖ’, J`«ÎÜ«∞ºÖ’, Z=~À XHõ~°∞
™êÜ«∞O„`«O HÍQÍ<Õ Ñ≤Å¡Å#∞ áÈˆQã≤ Hõ^äŒÅ∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞. Ñ¨Ù~å}Hõ^äŒÅ`À áê@∞
*Ï#Ñ¨^ŒHõ^äŒÅ∂ qxÑ≤OKÕ"å~°∞. Kåi„`«HõQÍ^äŒÅ∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞ PÜ«∂ Hõ^äŒÅ∞ Ñ≤Å¡Å#∞
ZO`«QÍ PHõ@∞ì‰õΩ<Õ=O>Ë =∞m§ ™êÜ«∞O„`«O HÀãÖ Ñ≤Å¡Å∞ Z^Œ∞~°∞K«∂¿ã"å~°∞.
<≥=∞‡kQÍ D Hõ^äŒÅ∞ ^Õâ◊Éèí‰õΩÎÅ Hõ^äŒÅ∞QÍ ~°∂áêO`«~°O K≥O^Õq. ~å}Ï „Ñ¨`åÑπ
`åºQÆO, t"år ™êÇ¨ÏãÖ, ÉèíQÆ`üã≤OQ∑ |e^•#O, ~°≠ÏhûÅH˜; g~°`«fiO..... WÖÏ
P~°OÉèíO #∞Op Ñ≤Å¡Å =ÚO^Œ∞ L`«Î=∂Ö’K«#Å∞, L`«Î=∂^Œ~å≈Å∞ xÅÑ¨@O [iˆQk.
Ñ≤Å¡Å∞ áê~î°âßÅÅ‰õΩ "≥o§ H˘`«Î „Ñ¨ÑÖK«^•fi~åÅ∞ `≥~°∞K«∞‰õΩ<ÕãïH˜, P „Ñ¨ÑÖK«Ñ¨Ù
`åH˜_çx `«@∞ì‰õΩx qK«HõΔ}`À x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞‰õΩ<Õ q*Ï˝#O "åiH˜ JO^Õk. ^•O`À
„Ñ¨Ö’ÉèÏÅ#∞ `«@∞ì‰õΩx ã¨Ô~·# =∂~°æO ZOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞ Ñ≤Å¡"å_»∞.
WHõ „Ñ¨ÑO¨ K«sux, =∂#=ã¨=∂[=∞#ã¨`Î åÎfixfl â◊`H« ÍÅ∞ q=iOKÕq. ÑÖK«Ò« „`«
Hõ^äŒÅ∞ =∂#==∞#ã¨Î`åÎfixfl ã¨∞Å∞=ÙQÍ É’kèOKÕq. D ~°HõOQÍ WO\’¡ "å`å=~°}O
Ñ≤Å"¡ å_ç =ºH˜`Î fi« O ã¨~Ô #· kâ◊Ö’ „Ñ¨Ü∂« }ÕKÕO^Œ∞‰õΩ `«#=O`«∞ ÉÏ^èºŒ `«#∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕq.
Hõ$+¨μ‚_çÖÏ JÅ¡i KÕÜ«∂Åx, ~å=Ú_çÖÏ Ñ≤`«$"åHõºÑïáêÅ# KÕã¨∂Î ^èŒ~°‡O
xÅáêÅx, Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çÖÏ ÅOHõ‰Ωõ ÅOÑ¶∞≤ Oz ~åHõãΔ ∞¨ Å =∞^Œ=∞}KåÅx, J~°∞#˚ ∞_çÖÏ
g~°∞_»"åfiÅx, Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_çÖÏ ^Œ∞+¨tì Hõ}Δ KÕÜ∂« Åx, „^è∞Œ =Ù_çÖÏ nHõ#Δ ∞ „Ñ¨îŒ ≈OKåÅx,
WÖÏO\˜ L`«Î=ÚÅ#∞ P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞H˘x Z^Œ∞QÆ∞`å_»∞ Ñ≤Å¡"å_»∞. L`«Î=∞ PÖ’K«#Å∞
J`«_çH˜ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕ™êÎ~Ú. WO^Œ∞‰õΩ ™êÇ≤Ï`«ºO ‰õÄ_® `«#=O`«∞ `À_»Ê_Õk.
„áêp#™êÇ≤Ï`«ºO L`«Î=ÚÅ rq`åÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ „ÑüaOaOKÕk. L`«Î=∞
„Ñ¨=~°Î##∞ P^Œ~°≈OQÍ xe¿Ñk. Hõ^ä•<åÜ«∞‰õΩ_»#QÍ<Õ, JO^ŒiÖ’H© L`«Î=Ú_»∞ J#fl
ÉèÏ=# HõeQˆ k. ã¨ÇÏ¨ #O, âßOu, xÜ«∞=∞O, Q“~°=O, qK«H}Δõ Hõ^•ä <åÜ«∞‰õΩ_çH˜ `«ÑÊ¨ xãï
ÅHõΔ}ÏÅ∞QÍ LO_Õq. ™ê^è•~°}OQÍ „Ñü Ñ≤Å¡"å_»∂ Hõ^ä•<åÜ«∞‰õΩ_»"åfiÅx
HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞. Hõ^•ä <åÜ«∞‰õΩ_ç ÅHõ}
Δ ÏÅ#∞ J#∞Hõi™êÎ_∞» . JO^Œ∞Hõ<Õ =∞# ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’
P~°OÉèíO #∞Op L`«Î=ÚÅ rq`åÅ<Õ `«Ñ¨ÊxãïQÍ „Ñ¨^Œi≈OKåÅx, L`«Î=∞ „Ñ¨=~°Î##∞
P^Œ~≈° OQÍ xÅáêÅx ™êÇ≤Ï`«ºHÍ~°∞Å∞ ã¨fiK«ÛOù ^ŒOQÍ `«=∞ÃÑ· POHõÅΔ ∞ qkèOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
J<ÕHõ Ñïâ’^èŒ#Å `«~°∞"å`« âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ ‰õÄ_® WÑ¨ÙÊ_ô ã¨`åºxfl ã¨=∞i÷ã¨∞Î<åfl~°∞.
Ü«¸~ÀÑ≤Ü∞« <£ ^ÕâßÅÖ’ Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ XHõ =Ü«∞ã¨∞=KÕÛ=~°‰Äõ `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ "åà◊‰¡ Ωõ Hõ^ÅŒä ∞
K«kq qxÑ≤OKåÅ#fl xÜ«∞=∞O LOk. P Hõ^ÅŒä ∞ ‰õÄ_® ~å[‰õΩ=∂~°∞Å ™êÇ¨Ïã¨QÍ^äÅŒ ∞,
*Ï#Ñ¨^ŒHõ^äŒÅ∞ J~Ú LO_®ÅO\Ï~°∞. JÖÏˆQ WÑ¨ÙÊ_»∞ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ É’kèã¨∞Î#fl
J<Õ‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® =ºH˜Î L`«Î=ÚÅ rq`«QÍ^äŒÅ∞ K«^Œ"åÅx, q*Ë`«Å rq`«K«i„`«Å∞
K«^Œ"åÅx JO\Ï~°∞.
HõqHÀH˜Å "åb‡H˜ ~å=∞K«i`«O ~åÜ«∞@O`À D Ñ¨~°OÑ¨~°‰õΩ NHÍ~°O K«∞\Ïì_»∞.
"Õ^Œ"åºã¨∞_»∞ Ñ¨Ù~å}ÏÅ#∞ „HÀ_ôHõiOz P Ñ¨~°OÑ¨~°#∞ H˘#™êyOKå_»∞. ^Õâ◊=∞O`å
„ÑüÉèÏ+¨Ö’#∂, „Ñü „áêO`«OÖ’#∂ ÉèÏ~°`«, ~å=∂Ü«∞}ÏÅ∞ JO^ŒiH© J~°÷=∞ÜÕ∞º
suÖ’ JOkOz PÜ«∂ „áêO`åÅ ™êÇ≤Ï`«ºHÍ~°∞Å∞ `«=∞ ™ê=∂lHõÉÏ^èŒº`«#∞
<≥~°"Õ~åÛ~°∞. PÃÑ· Ñ¨Ù~å}Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ Hõ^äŒÅ‰õΩ `«=∞ ã¨$[<å`«‡Hõ`« *’_çOz ™êÇ≤Ï`«ºO
ã¨$+≤Oì Kå~°∞. D ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ ‰õÄ_® L`«=Î ∞„Ñ¨=~°#Î , L`«=Î ∂^Œ~≈° O „Ñ¨[ÅHõOkOKåÅ#fl
P^Œ~å≈xfl xeáê~°∞. Hõ^ä•#∞™ê~°OQÍ ^Œ∞+¨ìáê„`«Å#∞ =i‚Oz<å, P áê„`«Å#∞
PHõ~¬° }Ü© ∞« OQÍ =∞ÅK«Ö^Ë ∞Œ . „Ñ¨[Å ^Õfi+¨áê„`«∞Å∞QÍ =i‚OKå~°∞. ^•O`À Hõ^Œä q#fl"å_çH,˜
K«kq#"å_çH˜ Hõ^ä•<åÜ«∞‰õΩ_çx P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞HÀ"åÅ#fl PÖ’K«# `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ
J=HÍâ◊O ÖË‰õΩO_® *Ï„QÆ`«Î Ñ¨_®¤~°∞. <å@HÍÅ∞, ~°∂Ñ¨HÍÅ∞, QÍ<åÅ∞ ã¨~°fiO D
PÖ’K«# ˆHO„^ŒOQÍ<Õ ZkQÍ~Ú. JO>Ë ÉÏÅºOÖ’ U^≥·`Õ '*’ JK«∞º`å#O^Œ— JO@∂
LÜ«∂ºÖ’¡ Ñ≤Å¡"å_çx QÀqO^Œ∞_çH˜ „Ñü~°∂ÑÖQÍ ÉèÏqã¨∂Î *’H˘>Ëì"å~À, QÀqO^Œ∞_ç
bÅÅ#∞ q=iã¨∂Î L`«Î=∂^Œ~å≈xfl <Õˆ~Ê"å~À, =∞iO`« q=~°OQÍ ™êÇ≤Ï`«ºO É’kèOKÕ
^Œ#fl=∂@. WHõ áê~î°âßÅÖ’¡ z#flÑ¨Ê\˜ #∞Op '=∞Oz q<åe, =∞Oz KÕÜ«∂e. =∞Oz
Ñ¨#∞Å∞ KÕã¨∂Î #∂ˆ~à◊√§ „|`«HÍe— J#fl É’^èŒ#Å`À áê~î°O P~°OÉèí=∞ÜÕ∞ºk. ^•O`À
Z@∞ K«∂ã≤<å Jxfl "≥·Ñ¨ÙÅ #∞Op L#fl`«"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ =ºH˜ÎH˜ JO^Õq. JO^Œ∞=Å¡
P HÍÅO "åiH˜ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ JO@∂ „Ñ¨`ÕºHõ `«~°QÆ`«∞Å J=ã¨~°O LO_Õk HÍ^Œ∞.
HÍh WÑ¨ÙÊ_»∞ Ñïã≤÷u =∂~°@O =Å¡ 'áêÅ— ~°∞z =∂iOk. ^À+Ö =∞#Ö’ LOk
`«Ñ¨Ê áêÅk HÍ^Œ∞.
L`«Î=∂^Œ~å≈xH˜ Ñ¨^Œú`«∞Å∞
F „QÍ=∞OÖ’x „Ñ¨[Å∞ ~À[O`å LÑ¨"åãÖ L<åfl~°∞. ~å„`«O`å Éèí[# KÕã¨∂Î
QÆ_áç ê~°∞. `≥ÖÏ¡i #k HÍ=Å L#fl =∞Ok~åxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. ÉèQí =Æ ^Œ~Ì ≈° #O `«~∞° "å`«
"å~°∞ LÑ¨"åãÖ =kÖË™êÎ~°∞. #k ^•>Ë =ÚO^Œ∞ X_»∞¤# F ™ê^èŒ∞=Ù HõxÑ≤OKå_»∞.
™ê^èŒ∞=Ù‰õΩ #=∞™ê¯~°O KÕã≤ PÜ«∞#‰õΩ Ñ¨à◊√¡ ã¨=∞iÊOKå~°∞. "åi =ÚO^Õ ™ê^èŒ∞=Ù P
Ñ¨à◊§#∞ P~°yOKå_»∞. "åix Pj~°fikOKå_»∞ – WO`«Ö’ PHÍâ◊O "Õ∞Ñ¶¨∂=$`«"≥∞ÿOk.
QÍÅ∞Å∞ gK«™êQÍ~Ú. z#∞‰õΩÅ∞ Ñ¨_»@O "≥Ú^ŒÖˇ·Ok. LÑ¨"åã¨=Ú#fl "å~°O`å
PO^Àà◊# K≥O^Œ™êQÍ~°∞. #k ^•\˜ "≥o§ ÉèíQÆ=O`«∞_çx JiÛOK«O^Õ "å~°∞ LÑ¨"åã¨nHõΔ
=kÖËO^Œ∞‰õΩ gÅ∞ ÖË^Œ∞. HõΔ}HõΔ}ÏxH© QÍÅ∞Å∞ f„=`«~°O J=@O`À "åi PO^Àà◊#
ÃÑ~°QÆ™êyOk. U^À F ~°HõOQÍ #kx ^•\ÕK«=∞x Ñ¨_»="å_çx |u=∞ÖÏ_»™êQÍ~°∞.
'g∞ Ñ¨Ó[Ö’ U^À Ö’ÑÖ LO_ç LO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH WÖÏ =~°¬O =™ÈÎOk. "≥o§ P
™ê^èŒ∞=Ù#∞ ‰õÄ_® g∞`À ~°=∞‡#O_ç. PÜ«∞# =¿ãÎ<Õ Ñ¨_»=#∞ #_»∞Ñ¨Ù`å#∞— J<åfl_»∞
Ñ¨_»="å_»∞. Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ HÀÑÖ =zÛOk. 'x#fl á⁄^Œ∞Ì\˜ #∞Op Ug∞ u#‰õΩO_® L#flk
`å=Ú. `«=∞ =ÚO^Õ Jhfl P~°yOKå_»∞ ™ê^è∞Œ =Ù. J`«_xç `«=∞ Hõ<åfl Q˘Ñ¨Ê JO@∞<åfl_»∞—

J#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍh KÕ¿ã^Õg∞ ÖËHõ ™ê^èŒ∞=Ù#∞ ~°=∞‡<åfl~°∞. PÜ«∞# Ñ¨_»=Ö’ HÍÅ∞
ÃÑ@ì@O`À>Ë "å`å=~°}O =∂iáÈ~ÚOk. #k ^•\˜ ^Œ~°≈#O KÕã¨∞‰õΩx uiy=ã¨∂Î
"å~°∞ W^Õ q+¨Ü∂« xfl Ñ¨_=» "å_çx J_çQÍ~°∞. 'g∞~°∞ LÑ¨"åãÖ ÉèQí =Æ ^•úº#O`À KÕÜ∞« @O
ÖË^Œ∞. ã¨=∞Ü«∞"≥∞ÿáÈQÍ<Õ u<ÕO^Œ∞‰õΩ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î KÕâß~°∞. JO>Ë g∞~°∞ KÕã≤Ok
LÑ¨"åãÖ HÍ^Œ∞, u#@O HÀãÖ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î QÆ_çáê~°∞. J^Õ ™ê^èŒ∞=Ù LÑ¨"åãÖ
L#fl@∞ì #\ÕK«_»∞. `«#‰õΩ JiÊOzOk J=ã¨~°"≥∞ÿ#O`Õ uO\Ï_»∞. q∞QÆ`åk ÑÖz
ÃÑ_»`å_»∞. PÜ«∞# ^Œ$+≤ì ÉèíQÆ=O`«∞_ç g∞^Œ `«Ñ¨Ê uO_ç g∞^Œ ÖË^Œ∞— Jx q=iOKå_»∞
Ñ¨_»= #_ç¿Ñ =ºH˜Î.
L`«Î=∞ P^Œ~å≈xH©, L`«∞ÎuÎ P^Œ~å≈xH© #_»∞=∞ LO_Õ `Õ_®#∞ D Hõ^äŒ ã¨Ê+¨ìO
KÕã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH =ºH˜ÎH˜ L`«Î=∞ P^Œ~å≈xfl ÉÏÅºO #∞OKÕ ÑïK«Ü«∞O KÕÜ«∂eû#
J=ã¨~°O LOk. D JOâßxfl ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩ<Õ =∞#O ÉÏÅºO #∞Op L`«Î=∞
=º‰õΩÎÅ rq`åÅ QÆ∞iOz Ñ≤Å¡Å‰õΩ Hõ^äŒÅ∞ K≥áêÎO. L`«Î=∞ P^Œ~å≈xfl "åi =ÚO^Œ∞
LOK«∞`åO. S`Õ, P^èŒ∞xHõ JÉèí∞º^ŒÜ«∞ ÉèÏ"åÅ `«∞á¶ê#∞ D Ñïã≤÷ux =∂iÛOk.
Ñ≤Å¡Å‰õΩ ÉÏÅºO #∞O_ô JO^Õ P^Œ~å≈Å ã¨fi~°∂ÑÖ =∂iOk. „áêp# ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’x
Hõ^ÅŒä ‰õΩ =~°=æ ~å‚Å ~°OQÆ∞Å∞ Ñ¨Ùe=∂~°∞. Hõ^ÅŒä Ö’ „Ñ¨fHÍ`«‡HõOQÍ JOkOz# P^Œ~å≈xfl
J~°÷O KÕã¨∞HÀÖËHõ, áê`« J#fl „Ñ¨f^•hfl q=∞i≈Oz Ñ¨Hõ¯‰õΩ <≥>ËìÜ«∞@O „áê~°OaèOKå~°∞.
ÉèÏ~°fÜ«∞ ^è~Œ å‡xfl, ãÖã¨¯ $ux, Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ K«∞ÅHõ# KÕÜ∞« @"Õ∞ ÅHõºΔ OQÍ L#fl „Ñ¨É∞íè `«fiO
W@∞=O\˜"åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ JOkOzOk. `«=∞ WO\˜H˜ `å"Õ∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ xÑ¨ÙÊ JO\ÕK«∞H˘<Õ"åix â◊„`«∞=Ù "åi™êÎ_®?
^•O`À =∞#‰õΩ „áêp#=∞#fl^ŒO`å Ñ¨xH˜ ~åx^≥·áÈ~ÚOk. L`«Î=∞ P^Œ~å≈Å∞
qÅ∞= ÖËx=Ü«∂º~Ú. ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ Z=~°∞ Uk Ñ¨_ç`Õ Jk ~åÜ«∞=K«Û#fl PÖ’K«#
"Õà¥◊ #¡ ∞HÀ=@O`À ^˘OQÆÅ∞, QÆ∂O_®Å∞, JÅ¡i zÅ¡i áÈH˜sÅ∞ Hõ^•ä <åÜ«∞‰õΩÅÜ«∂º~°∞.
P^Œ~°≈O JÜ«∂º~°∞. âßâ◊fi`«qÅ∞=Å#∞ =∞~°z ~ÀA~ÀAH© ~°OQÆ∞Å∞ =∂ˆ~ =∂=¸Å∞
=∞#∞+¨μÅ∞ P^Œ~°≈=¸~°∞ÎÅ∞QÍ Z^ŒQÆ@O`À ã¨=∂*ÏxH˜ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ „Ñ¨^è•#
ã¨=∞ã¨ºQÍ =∂iOk.
WHõ¯_» =∞#O ™êÇ≤Ï`«ºO q+¨Ü«∞OÖ’ F q+¨Ü«∞O QÆ=∞xOKåeû LO@∞Ok.
J<ÕHõ ™êÇ≤Ï`«ºHÍ~°∞Å‰õΩ „áêp# P^Œ~å≈Å#∞ q=∞i≈OK«@O ^•fi~å `å=Ú
Éèqí +¨º`«~åÅ‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ <Î åfl=∞x `≥Å∞ã¨∞. `≥eã≤ ‰õÄ_® "å~°∞ `å`å¯eHõ ÖÏÉèÏÅ
HÀãÖ âßâ◊fi`«qÅ∞=Å#∞ ^≥|ƒ fÜ«∞\Ïxfl F L^Œº=∞OÖÏ KÕÑ¨\Ïì~°∞.
'=∂Ü«∞O\Ï=Ó?— JO@∂ "Õ^•O`åxfl "≥H˜¯ iOz# NN, J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ '=∂#=
rq`«"Õ∞ XHõ =∞Ç¨ÉèÏ~°`«O. Jk =∞OzK≥_»∞Å Ô~O\˜ #_»∞=∞ x`«ºÑ¶¨∞~°¬}O, #~°∞Å∞O_Õ
WÅ ã¨HõÅO ‰õΩ~°∞ˆHΔ„`«"Õ∞— J<åfl_»∞. NN JO`« Q˘Ñ¨ÊQÍ ÉèÏ+¨ÃÑ· Ñ¨@∞ì ™êkèOK«@O
"≥#∞Hõ PÜ«∞# K«kq# „Ñ¨|O^è•Å∞, „áêp#„QÆO^ä•Å Ñï*Ï˝#O LOk. JO^Œ∞ˆH 'Ji¿ãÎ
"å^ŒºO, ã¨‡i¿ãÎ Ñ¨^ŒºO, J#Å"ÕkHõ =ÚO^Œ∞ J„ã¨Î<≥·"Õ^ŒºO— JO@∂ ™êO„Ñ¨^•~ÚHõ
=~°‚#Å∞ J`«º^Œ∞ƒù`«OQÍ KÕÜ«∞QÆeQÍ_»∞. ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞OÃÑ· PÜ«∞# KÕã≤# u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞
q[Ü«∞=O`«"∞≥ ÿ `«~∞° "å`« `«~åÅ"å~°∞ „áêp#™êÇ≤Ï`åºxH˜ ^Œ∂~°=∞=@OÖ’ „Ñ¨^•è #áê„`«
=Ç≤ÏOzOk. P HÍÅOÖ’ WÖÏ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ ÉÏ=Ù\Ï ZQÆˆ~ã≤ ã¨=∂[OÖ’ ¿Ñ~°∞
ãÖáêkOz#"å~°O^ŒiH© „áêp#™êÇ≤Ï`«ºO`À ã¨xflÇ≤Ï`« ÑïK«Ü«∞O LOk. JO^Œ∞ˆH
"åi ™êÇ≤Ï`åºxH˜ JO`« â◊H˜Î =zÛOk.
S`Õ, P „ÑüÉèÏ=O`«∞Å „Ñ¨ÉèÏ=O`À „áêp#™êÇ≤Ï`åºxfl =^Œe, áêâßÛ`«º"Õ∞
„Ñ¨QÆuH˜ ~å[ÉÏ@ J#∞‰õΩx `«~°∞"åu `«~°O ~°K«~Ú`«Å∞ ZkQÍ~°∞. WO^Œ∞=Å¡ "åiÖ’
„ÑüÉèí‰õΩ Ö’ÑÖ ÖË‰õΩ<åfl, ÉèÏ+¨ÃÑ· Ñ¨@∞ì H˘~°=_çOk. ÉèÏ=QÍOcè~°ºO ÖË‰õΩO_®
J~ÚáÈ~ÚOk. L`«=Î ∞=~°#‚ Å∞, L^•`«ÉÎ Ïè =#Å∞ J_»∞QÆO\Ï~Ú. „¿Ñq∞‰õΩÅ∞ '|∞~°^ÖŒ ’
"å#áê=ÚÖÏ¡ LO^•O— Jx J#∞HÀ=@O L`«Î=∞ÉèÏ==ºH©ÎHõ~°}QÍ =∂iOk. D
~°HõOQÍ ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ L`«Î=∞ P^Œ~°≈O XHÀ"≥∞>Ëì kQÆ∞`«∂ =zÛOk. Wk ã¨=∂[OÃÑ·
„Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤Ok. JO^Œ∞ˆH Jxfl ~°OQÍÅÖ’ L`«Î=∞ P^Œ~°≈O, L#fl`åâ◊Ü«∂Å∞ J#flq
J^Œ$â◊º"≥∞ÿ áÈ`«∞<åfl~Ú. P L`«Î=∞ P^Œ~°≈™ê÷<åxfl `å`å¯eHÍ"ÕâßÅ∞ P„Hõq∞ã¨∞Î<åfl~Ú.
XHõ P^Œ~°≈O QÍx, âßâ◊fi`«qÅ∞=Å`À ÑïK«Ü«∞O QÍx ÖËx ã¨=∂[O QÍe Z@∞ g¿ãÎ
J@∞ H˘@∞ì‰õΩáÈ`ÀOk.
D ~°HõOQÍ kâ◊ HÀÖ’Ê`«∞#fl ã¨=∂*Ïxfl `«Ñ¨ÙÊ ^•i Ñ¨\˜ìOK«@O =∞iO`«
ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿOk. „Ñ¨[Å =∞^èŒº, =~°æ, =~°‚, ÉèÏ"åÅ#∞ Ô~K«ÛQ˘\˜ì q^ÕfiëêÅ#∞ "≥^Œ[Å¡@O
ã¨∞Å∞"≥·Ok. Ñ¨~°"≥∂`«¯ $+¨ì"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å`À ÑïK«Ü«∞O ÖËx"å~°∞ `å`å¯eHõÖÏÉèÏÅ
„Ñ¨Ö’ÉèíOÖ’ Ñ¨_ç `«=∞ˆH HÍHõ `«=∞ ~åÉ’ÜÕ∞ `«~åÅ"åiH© f~°x J<åºÜ«∞O KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞Ö’¡ ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•<åxfl J~°÷O KÕã¨∞H˘x, P r=# q^è•#OÖ’
JO`«ã¨∂û„`«OQÍ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°z L#fl =ºH˜Î`«fiqHÍã¨ã¨∂„`åÅ#∞ PK«iOK«@O J`«ºO`«
P=â◊ºHõO.
Ñ≤Å"¡ å_çH˜ P~°OÉèOí #∞Op ^≥=· `«fiÉèÏ=# Ñ¨@¡ qâßfiãÖ HõeyOKåe. `«# â◊s~°O
XHõ ^Õ"åÅÜ«∞O Jh, â◊s~°O J}∞=}∞=Ù<å ~°Hõ~°HÍÅ ^Õ=`«Å∞ x=ã≤ã¨∞Î<åfl~°#fl

ÉèÏ=##∞ HõeyOKåe. `å#∞ qâ◊fiã¨$+≤ìHÍ~°∞_ç #∞O_ç q_»nÜ«∞~åx J^≥·fi`«ÉèÏ"å#flh,
`«# „Ñü K«~åº ~åÉ’ÜÕ∞ J<ÕHõ`«~åÅ Éèíq+¨º`«∞ÎÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∞ÎO^Œ#fl qK«HõΔ}#∞
Hõey¿ã,Î „Ñü z#fl q+¨Ü∂« xH© P"ÕâßxH˜ Ö’#=@O LO_»^∞Œ . `«# rq`«O JuÑ¨q„`«O,
J=¸ÅºO J#fl PÖ’K«# L#fl =ºH˜Î, J#=ã¨~° q+¨Ü«∂Å‰õΩ „áê=ÚMÏºxfl=fi_»∞.
`å`å¯eHõ„Ñ¨Ö’ÉèÏÅ∞, PHõ~°¬}Å "≥O@ Ñ¨_»_»∞. J`«_ç ^Œ$+≤ì âßâ◊fi`« „Ñ¨Ü≥∂[<åÅÃÑ·
LO@∞Ok. L#fl`åÖ’K«#Å `«~∞° "å`« Ñ≤Å"¡ å_çH˜ JO^Œ*Ü Ë ∞« =Åã≤Ok „Hõ=∞tHõ}Δ , Ü≥∂QÆ
^•fi~å =∞#ã¨∞ûÃÑ· xÜ«∞O„`«}, âßs~°Hõ ã¨fiã¨÷`« ™êkèOKÕ@∞ì KÕÜ«∂e. L`«Î=∞ „Ñ¨=~°Î#,
ÑïK«Ü«∞O KÕÜ«∂e. PÃÑ· Ñ≤Å¡"å_ç =ÚO^Œ∞ L`«Î=∂^Œ~å≈xfl LOKåe.
ÉèÏ~°fÜ«∞r=# q^è•#OÖ’ |Å=O`«OQÍ U Ñ¨h KÕ~ÚOK«@O Hõ#|_»^∞Œ . QÆ∞~°∞=Ù
t+¨μº_çH˜ x~°ƒO^èŒOQÍ É’kèOK«@O Hõ#|_»^Œ∞. t+¨μº_ç „Ñ¨â◊fl‰õΩ QÆ∞~°∞=Ù ã¨=∂^è•#O
W™êÎ_»∞. ^•xfl J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx =∞m§ ãÖ^ÕÇ¨ÏO x=$uÎ KÕã¨∞HÀ=@O t+¨μº_ç ÉÏ^èŒº`«.
JÖÏˆQ, XHõ =ºH˜Î XˆH ^Õ=Ù_çx Ñ¨ÓlOKåÅ#fl x~°ƒO^èŒO ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ ÖË^Œ∞.
Z=i ãÖ™ê¯~åxfl |\˜ì, Z=i Wëêìxfl |\˜ì "å~°∞ =∞#ã¨∞‰õΩ #zÛ# ^Õg^Õ=`«Å#∞
Ñ¨ÓlOK«=K«∞Û. JO^Œ∞ˆH 'H˘O^Œi ^Õ=Ù_»∞ ~åà◊§Ö’¡ LO>Ë WOH˘O^Œi ^Õ=Ù_»∞ hà◊§Ö’
LO\Ï_»∞. H˘O^Œi ^Õ=Ù_»∞ Hõ>ˇìÖ’ LO>Ë, =∞i H˘O^Œi ^Õ=Ù_»∞ =∞\˜ìÖ’ LO\Ï_»∞.
WOHÍ H˘O^Œi ^Õ=Ù_»∞ J#flOÖ’ LO>Ë, WOH˘O^Œi ^Õ=Ù_»∞ â◊¥#ºOÖ’ LO\Ï_»∞.
`«~°z K«∂¿ãÎ ã¨$+≤ìÖ’x J}∞=}∞=Ù<å ^Õ=Ù_»∞O\Ï_»∞— JO@∞Ok âß„ã¨ÎO. JO^Œ∞ˆH
Ñ≤Å¡Å‰õΩ W=fi=Åã≤# ãÖ™ê¯~åÅ∞, L#fl`åÖ’K«#Å∞ WzÛ# `«~°∞"å`« "åiH˜
L`«=Î ∂^Œ~å≈xfl ÑïK«Ü∞« O KÕã#≤ `«~∞° "å`« `«#‰õΩ #zÛ# P^Œ~å≈xfl, ÅHΔÍºxfl ZOK«∞‰õΩ<Õ
ÉÏ^èŒº`« Ñ≤Å¡"å_ç qK«HõΔ}ˆH =kÖËÜ«∂eû LO@∞Ok. WO`« =~°‰õÄ =∞#O K«iÛOzOk
XHõ P^Œ~°≈Ñïã≤÷ux. HÍh „Ñ¨ã¨∞Î`«O ã¨=∂[OÖ’ W@∞=O\˜ P^Œ~°≈ Ñïã≤÷`«∞Å∞ ÖË=Ù.
L#fl`«"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞, L`«Î=∂^Œ~å≈Å∞ JO`« ã¨∞Å∞=ÙQÍ ÅÉèíº=∞ÜÕ∞º Ñïã≤÷u ÖË^Œ∞.
P~°OÉèíO #∞Op JÜ≥∂=∞Ü«∞Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ Z^ŒQÍeû =™ÈÎOk Ñ≤Å¡"å_»∞.
K«^Œ∞=ÙÅ∞, Ñ¨sHõΔÅ∞, L^ÀºQÍÅ "Õ@Å∞, „¿Ñ=∞Å∞, _»|∞ƒ ãÖáê^Œ# - Wq
rq`«OÖ’ „Ñ¨^è•<åOâßÅÜ«∂º~Ú. W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’, ÉèÏ~°fÜ«∞ ãÖ™ê¯~åÅ∞,
™êÇ≤Ï`«ºO, r=#Ñ¨^Œú`«∞Å∞ U ~°HõOQÍ =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ `À_»Ê_»`åÜ≥∂ K«iÛOKåeû
LO@∞Ok. „áêp#Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ P^èŒ∞xHõÑïã≤÷`«∞Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ J#fi~ÚOK«∞HÀ"åeû
LO@∞Ok.
W^ŒÌ~°∞ q∞„`«∞Å∞ QÆOQÍ#kH˜ ™êfl<åxH˜ "≥àÏ§~°∞. "åiÖ’ XHõ_»∞ „Ñü q+¨Ü«∂hfl
Éè∫uHõ^Œ$+≤ì`À K«∂™êÎ_»∞. =∞~À q∞„`«∞_»∞ =∞#ã¨∞`À ÉèÏq™êÎ_»∞. Jxfl\˜h Éè∫uHõ^Œ$+≤ì`À
K«∂¿ã q∞„`«∞_»∞ ZQÆ`åo P~°OaèOKå_»∞. 'QÆOQÍ#kx ZO`À Ñ¨q„`«O JO\Ï~°∞. Wk
Hˆ =ÅO =∞OK«∞ Hõ~Q° @ Æ O =Å¡ U~°Ê_ç# #k. „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ h~°∞ =∂„`«"∞Õ . h~°∞ ÃÇÏ· „_À[<£,
PH˜û[<£ J}∞=ÙÅ HõÅ~ÚHõ =Å¡ U~°Ê_»∞`«∞Ok. W^Õg∞ ^≥·=O HÍ^Œ∞. áêáêÅ#∞ Ug∞
Hõ_çˆQÜ«∞^Œ∞— JO@∂ "åkOKå_»∞. 'QÆOQÍ#k q+¨μ‚=Ù áê^ŒO #∞Oz [x‡OzOk.
JuÑ¨q„`«"≥∞ÿ#k. =∂`« ÖÏO\˜k. ã¨HõÅáêÑ¨<åtx QÆOQÍ=∂`«— J<åfl_»∞ WOHÀ
q∞„`«∞_»∞. HÍ¿ãûÑ¨Ù WÖÏ "åkOK«∞‰õΩx W^ŒÌ~°∞ q∞„`«∞Å∂ QÆOQÍ#kÖ’ ™êfl#O KÕâß~°∞.
XHõ q∞„`«∞_»∞ 'Wk ˆH=ÅO h~°∞ =∂„`«"Õ∞— J#∞‰õΩO@∂ ™êfl#O KÕ¿ãÎ, =∞~À q∞„`«∞_»∞
'Wk Ñ¨q„`«#k^è•~°. D ™êfl#O =Å¡ <å â◊s~°O, =∞#ã¨∞û â◊√„ÉèíÑ¨_»`å~Ú— Jx
ÉèÏqã¨∂Î ™êfl#O KÕâß_»∞. W^ŒÌi â◊s~åÅ∂ â◊√„Éèí=∞Ü«∂º~Ú. HÍh XHõi =∞#ã¨∞û
‰õÄ_® â◊√„Éèí"≥∞ÿOk.
P^èŒ∞xHõã¨=∂[OÖ’ „Ñü =ºH˜Î Ñïã≤÷f D W^ŒÌ~°∞ q∞„`«∞Å =∞^èŒº ãÖÑ¶¨∞~°¬}
=O\˜k. XHõ =OHõ Éè∫uHõ"å^ŒO â◊H=Î˜ ∞O`«OQÍ qxÑ≤ã∂¨ OÎ @∞Ok. =∞~À =OHõ =ºH˜ÖÎ ’x
P^è•ºu‡Hõ`« J`«_çx =∞~À "≥·Ñ¨Ù ÖÏQÆ∞`«∂O@∞Ok. W@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’, ãÖkQÆú
Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•#O #∞O_ç =∂~°^æ ~Œ ≈° #O Åaèã∞¨ OÎ k. D =∂~°^æ ~Œ ≈° #O
ZÖÏ Åaèã¨∞ÎO^À K«iÛOKÕ Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ P^èŒ∞xHõ =ºH˜Î`«fiqHÍã¨Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ @∂H©QÍ
Ñ¨~å=∞i≈OKåeû LO@∞Ok.
P^è∞Œ xHõ=ºH˜`Î fi« qHÍãÖ QÆOQÍ#k ÃÇÏ· „_À[<£, PH˜û[<£ J}∞=ÙÅ HõÅ~ÚHõ =∂„`«"∞Õ
J<Õ =ºH˜Î =O\˜k. HÍ~°¡Ö’ u~°QÆ@O, Ys^≥·# HÍ<≥fiO@¡Ö’ K«^Œ=@O, q=∂<åÖ’¡
„Ñ¨Ü«∂}ÏÅ∞ KÕÜ«∞@O, Q˘Ñ¨Ê L^ÀºQÍÅ∞ ãÖáêkOK«@O, Z^Œ∞\˜"å_çx „Ñ¨ÉèÏq`«O
KÕÜ«∞QÆÅQÆ@O, JkèHÍ~°O KÕÜ«∞@O =O\˜=hfl =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ HÕkˆH =™êÎ~Ú. XHõ
Ñ¨ k =ºH˜ Î ` « fi qHÍã¨ Ñ ¨ Ù ã¨ Î H ÍÅ∞ Ñ¨ i jeOz, "å\˜ Ö ’ "å~° ∞ q[Ü« ∞ =O`« ∞ Å∞QÍ
L^•Ç¨ÏiOz#"åi ¿Ñ~°∞¡ H˘xfl Ñïje¿ãÎ, "åiÖ’ HõOÃÑhÅ Jkè<Õ`«Å∞, ~å[H©Ü«∞
<åÜ«∞‰õΩÅ∞, „H©_®HÍ~°∞Å∞ HõxÑ≤™êÎ~°∞. gix L^•Ç¨Ïiã¨∂Î, q[Ü«∞O ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ<Õ
"åiH˜ U^À ™êkèOKåÅ#fl `«Ñ#¨ , ^è~·≥ º° O, H˘`«Î HÀ}OÖ’ K«∂¿ã ã¨$[<å`«‡Hõ`,« ãÖHõÅÊO
LO_®Åx `ÕÅ∞™êÎ~°∞. D q[Ü«∞O ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ =ºH˜Î `«# â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ#∞
QÆ∞iÎOKåe, |ÅÇ‘Ï#`«Å #∞Oz |Ü«∞@Ñ¨_®e, <≥ÔQ\˜"£ PÖ’K«#Å#∞ J}z"Õã≤
|Å=O`å# áêl\˜"£ PÖ’K«#Å#∞ KÕÜ«∂e Jx D Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅhfl =ÚHõÎHõO~î°O`À
Ñ¶¨∞’+≤™êÎ~Ú. H˘xfl Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅÖ’ á⁄^Œ∞Ì<Õfl ÖË=QÍ<Õ "å~åÎÑ¨„uHõÅ∞ K«∂_»=^ŒÌx ã¨ÅÇ¨
LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë, "å~åÎÑ¨„uHõÖ’¡ Ç¨Ï`«ºÅ∞, Kå=ÙÅ∞ LO\Ï~Ú, Jq á⁄^Œ∞Ì<Õfl
'=¸_£— áê_»∞ KÕ™êÎ~Ú. WÖÏ =∞#ã¨∞x P#O^ŒOQÍ LOK«∞‰õΩ<Õ >ˇH˜fl‰õΩ¯Å∞O\Ï~Ú.
^•^•Ñ¨ÙQÍ Jxfl Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∂ É’kèOKÕq W"Õ q+¨Ü«∂Å∞. "Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò >ˇH˜fl‰õΩ¯Å∞,
„¿Ñ~°} `«~°QÆ`«∞Å∞ fã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∂ J@∂ W@∂ uÑ≤Ê W"Õ É’kè™êÎ~°∞. J~Ú`Õ W=hfl
=∞#‰õΩ ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’, ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å HõxÑ≤ã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú.
P^Œ~°≈O – ™êÇ≤Ï`«ºO
Zé∞Hõ QÆÅ "åi K«i`«Å∞
QÆéK«∞K«∞ ã¨[˚#∞Å QÀ+≤ª QÆ^ŒÅHõ ^èŒ~°‡O
Éˇé∞QÆ∞K«∞ <≥é˜y# ^•xx
=∞é= Hõ#∞+≤ªOK«∞#k ã¨=∞O[ã¨|∞nú.
=∞Ç¨ÉèÏ~°Ò« Ö’ ##flÜ«∞ ~°zOz# D Ñ¨^ºŒ O =ºH˜`Î fi« qHÍ™êxH˜ Ñ¨Ù<åk "Õã∞¨ OÎ k.
'Zé∞Hõ— JO>Ë *Ï˝#O. 'Zé∞Hõ QÆÅ"åi K«i`«Å∞— JO>Ë *Ï˝#∞Å rq`« K«i„`«Å∞ Jx
J~°÷O. *Ï˝#∞Å rq`«K«i„`«Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O, =∞Oz"åi =∂@Å∞ q#@O, K«~°ÛÅÖ’
áêÖÁæ#@O, WÖÏ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl^•xfl, <Õ~°∞Û‰õΩ#fl^•xfl `«Ñ¨ÊxãïQÍ áê\ÕK«@O
L`«=Î ∞=ºH˜`Î fi« ™ê^è#Œ ‰õΩ ~å[=∂~°Oæ J#fl ã¨`åºxfl ##flÜ«∞ D Ñ¨^ºŒ OÖ’ á⁄O^Œ∞Ñ¨~K° å_»∞.
HõΔ~°O ÖËxk JHõΔ~°O. JO>Ë JHõΔ~åxH˜ <åâ◊#O ÖË^Œ∞. ZÖÏÔQ·`Õ h\˜Ö’H˜ qã≤i#
~å~Ú ZO`« z#fl^≥·<å JÅÅ∞ ˆ~Ñ¨Ù`«∞O^À, JÖÏˆQ =∞#O K«kq# „Ñü JHõΔ~°O =∞#
PÖ’K«#ÅÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. K«kq# "≥O@<Õ „Ñ¨ÉèÏ=O Hõ#|_»HõáÈ=K«∞Û.
HÍh =ºH˜Î JKÕ`«#Ö’ x„^•}ã≤÷uÖ’ L#fl P ÉèÏ=O U^À F ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =ºH˜Î
PÖ’K«##∞ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕã∞¨ OÎ k. HÍ|\ì̃ L#fl`«"∞≥ #ÿ PÖ’K«#Å∞#fl Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ K«^=Œ @O
=∞Ozk. L#fl`«∞Å rq`åÅ#∞ q∞Oz L#fl`«"∞≥ #ÿ PÖ’K«#Å∞ WOÔHHõ¯_» ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú?
JO^Œ∞ˆH =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ "≥Ú^Œ\˜ JOâ◊O *Ï˝#∞Å rq`«K«i„`«Å∞ K«^Œ=@O. XHõ
~°HõOQÍ K«∂¿ãÎ ÉèÏ~°fÜ«∞™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ PkHÍ=ºO ‰õÄ_® ã¨=∂*ÏxH˜ L`«Î=∞=ºH˜Î`åfixfl
P^Œ~°≈OQÍ JOkOKÕ L^ÕÌâ◊ºO`À ~°zOK«@O [iyO^ŒxÑ≤ã¨∞ÎOk. ~å=∂Ü«∞}~°K«#
^•fi~å "åb‡H˜ J`«∞º`«Î=∞=ºH˜Î`åfixfl ã¨=∂*ÏxH˜ JOkOKå_»∞.
~å=∂Ü«∞}O P~°OÉèíOÖ’<Õ "åb‡H˜ <å~°^Œ∞_çx H˘xfl „Ñ¨â◊flÅ∞ J_»∞QÆ∞`å_»∞.
'„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ J`«ºO`«QÆ∞}=O`«∞_≥=~°∞? g~°∞_≥=~°∞? ^èŒ~°‡`«`«Ê~°∞_≥=~°∞? ã¨`«º
"åHõÊiáêÅ‰õΩ_»∞, ^ŒŒ$_è» „=`«∞_»∞, ã¨~°fi[#∞Å Ç≤Ï`åxfl HÍOH˜ΔOKÕ"å_»∞, q^•fiOã¨∞_»∞,
ã¨=∞~°∞÷_»∞, q*Ï˝#=O`«∞_»∞, HÀáêxfl [~ÚOz#"å_»∞, â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, ÉèíÜ«∞~°Ç≤Ï`«∞_»∞,
^ŒÜ«∂à◊√=Ù J~Ú#"å_»∞ Z=~°∞?— Jx J_»∞QÆ∞`å_»∞. ã¨=∂^è•#OQÍ <å~°^Œ∞_»∞
~å=∂Ü«∞}QÍ^ä#Œ ∞ "åb‡H˜H˜ K≥áêÎ_∞» . JÑ¨ÙÊ_»∞ "åb‡H˜ P Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«=Î Ú_ç rq`« K«i„`«#∞
~°zOz „Ñ¨ÑÖKåxH˜ JiÊOKå_»∞.
'~°Ñ¶¨Ú=Oâ◊— ~°K«# L^ÕÌâ◊ºO „Ñ¨^äŒ=∞ã¨~°æÖ’<Õ HÍo^•ã¨∞ ã¨Ê+¨ìO KÕ™êÎ_»∞.
[x‡Oz#Ñ¨Ê\˜ #∞Op q[Ü«∞O ™êkèOKÕ =~°‰õÄ q„â◊q∞OK«x"å~°∞, J_çy#"åiH˜
ÖË^Œ#‰õΩO_® ^•#q∞KÕÛ "å~°∞, ^èŒ~å‡K«~°}‰õΩ „áê^è•#ºO WKÕÛ"å~°∞, <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞,
ã¨=∞Ü«∂ã¨=∞Ü«∂Å qK«H}Δõ HõÅ"å~°∞, „Ñ¨[Å‰õΩ ÑÖKÕO^Œ∞Hˆ ^è<Œ å~°#˚ KÕ¿ã"å~°∞, "å‰õΩ≈kú
HõÅ"å~°∞, Jã¨`«ºO P_»x"å~°∞, ÉÏÅºOÖ’ Jxfl Hõà◊Å∂ <Õ~°∞Û‰õΩx, Ü«∞ø=#OÖ’
rq`åxfl ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ J#∞ÉèíqOz, "å~°÷HõºOÖ’ ã¨<åflº™ê„â◊=∞O ã‘fiHõiOz, ã¨=∞Ü«∞O
~åQÍ<Õ ãÖ`À+ÖQÍ ^ÕÇ¨xfl `åºQÆO KÕã≤ #@∞=O\˜ ~°Ñ¶¨Ú=Oâ◊ ~åAÅ Hõ^äŒ#∞
„Ñ¨ÑÖKåxH˜ JOkã¨∞Î<åfl#x HÍo^•ã¨∞ q=i™êÎ_»∞.
`«O ã¨#Îó „â’`«∞ =∞~°›xÎ ã¨^Œã¨ ^ŒÌK«ÛùH˜Î ¿ÇÏ`«=ó
¿ÇÏ=∞fló ã¨ ÅHõΔ º `ÕÇ¨ÏºQÀfl qâ◊√kúó âßºq∞HÍÑ≤"åII
`å#∞ qxÑ≤OKÕ D Hõ^äŒ#∞ =∞Oz K≥_»∞ qKåiOKÕ qK«HõΔ}, L#fl"å~°∞ qx
xÑ¨ÙÊÖ’ HÍeÛ |OQÍ~°O xQÆ∞æ#∞ `ÕeÛ#@∞ì, `«# Hõ^äŒÖ’ xQÆ∞æ#∞ `ÕÖÏÛÅx HÀ~°`å_»∞.
JO>Ë, ~°K«#Ö’ Hõq „Ñ¨^è•<À^ÕÌâ◊ºO, `å#∞ Q˘Ñ¨Ê ¿Ñ~°∞ ãÖáêkOK«@O, `«# Hõà◊#∞
„Ñ¨^Œi≈OK«@O Hõ<åfl, ã¨=∂[O =ÚO^Œ∞ L`«Î=∂^Œ~°≈O xÅÑ¨@"Õ∞##fl=∂@.
JO^Œ∞ˆH =∞# „áêp#™êÇ≤Ï`«º=∞O`å L`«Î=∞=ºH˜Î`åfiÅ ÑïK«Ü«∞O`À, L#fl`«
qÅ∞=Å`À xO_çLO@∞Ok. K«k"Õ"åiH˜ ÉèÏ+¨Ö’ „Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞, ÉèÏ=QÍOcè~°ºO`À
P#O^ŒO HõeyOK«@"Õ∞ HÍ^Œ∞, L`«Î=∂Ö’K«#ÅOkã¨∂Î =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ ~åK«ÉÏ@#∞
xi‡ã¨∞ÎOk =∞# ™êÇ≤Ï`«ºO. J~Ú`Õ D K≥q# qx P K≥q# =kÖËÜ«∞@O, D
HõO\˜`À K«kq, P ÑÖ\˜`À áêˆ~Ü«∞@O KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. K«kq#^•xfl =∞~°=Hõ
PK«iOKåe. J^Õ ã¨=∞O[ã¨|∞kú. J`«_Õ L`«Î=∞=ºH˜ÎÖÏ Z^Œ∞QÆ∞`å_»∞.
UHõO ã¨`ü q„áê |Ç¨ï^è• =^ŒOu
XˆH ã¨`åºxfl Ñ¨Å∞=Ù~°∞ Ñ¨Å∞ ~°HÍÅ∞QÍ q=i™êÎ~°O@∞Ok âß„ã¨ÎO. P^èŒ∞xHõ
=ºH˜Î`«fiqHÍã¨ _®Hõì~°∞¡ É’Öˇ_»xfl _»|∞ƒÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕã≤ <ÕiÊOKÕ >ˇH˜fl‰õΩ¯Å∞ =∞#

Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ ZO`À ã¨∞Å∞=ÙQÍ, ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ „Ñ¨[Å‰õΩ JOkOKå~°∞. XHõ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#
Hõ^äŒ#∞ J"≥∂Ñ¶¨∞"≥∞ÿ# suÖ’ K≥Ñ¨ÓÎ, Hõ^äŒ #_»∞=∞ =∞~°Ñ¨Ù~åx suÖ’ =∞<À[˝"≥∞ÿ# =ºH˜Î`«fi
qHÍã¨ã¨∂„`åÅ#∞ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°Kå~°∞. =∞}∞ÖÏ¡O\˜ ã¨`åºÅ#∞ Pã¨H˜ÎHõ~°"≥∞ÿ# Hõ^äŒ J<Õ
ã¨∂„`«O`À Je¡, =∞}∞Å Ç¨~°O `«Ü«∂~°∞KÕã≤ JOkOKå~°∞.
P^è∞Œ xHõ =ºH˜`Î fi« qHÍã¨ÑÙ¨ ã¨HÎ ÍÖ’¡ ~å"≥∂r ~å=Ù, _®Hõ~ì ü JOlÔ~_ç,¤ ~å=∞eOQÆ~åA,
~À<åÖò¤ sQÆ<£, *Ï<£ á¶È~ü¤, aÖò ˆQ\òû, =ÔQ·~å =ÔQ·~åÅ rq`å Å#∞ q[Ü«∂xH˜
P^Œ~≈° OÖÏ ÑïK«Ü∞« O KÕÜ∞« @O† WOHÍ "≥∞HÔÿ Öò *ÏHõû<£, Z_ô¤ =∞sÊù =O\˜ HõàÏHÍ~°∞Å#∞
Ãã·`«O q[Ü«∂xH˜ „Ñ¨fHõÅ∞QÍ ÑïK«Ü«∞O KÕÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. "åi rq`åÅ#∞
P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞HÀ=∞x É’kè™êÎ~°∞. g~°O`å XHõ ~°OQÆOÖ’ „áêg}ºO „Ñ¨^Œi≈Oz
_»|∞ƒ, ¿Ñ~°∞ QÆ_çOz#"å~°∞ `«Ñ¨Ê 'Zé∞Hõ QÆÅ"å~°∞— HÍ~°∞. gi 'Zé∞Hõ— "Õ~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë, =∞#O P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞‰õΩ<Õ =ºH˜Îx P~åkè™êÎO. P =ºH˜ÎÖ’ U^≥·<å
Ö’ÑÖ HõxÑ≤¿ãÎ `«Å¡_çe¡áÈ`åO. XHõ¯ ^≥|ƒ`À P^Œ~°≈O JÉèÏã¨∞áêÖˇ·, PÖ’K«#Å∞
JO^èHŒ Í~°O J~ÚáÈ`å~Ú. "≥∞HÔÿ Öò*ÏHõû<£ Jaè=∂#∞ÅO`å J`«_Ãç Ñ· =zÛ# P~ÀÑ¨}Å‰õΩ
`«Å¡_çe¡áÈÜ«∂~°∞. =∂#ã≤HÍO^Àà◊#Å‰õΩ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞. J<Õ‰õΩÅ∞ J`«_ç iHÍ~°∞¤Å#∞
|Ü«∞@ áêˆ~âß~°∞. >ˇO_»∂Å¯~ü#∞ P^Œ~°≈O J#∞‰õΩ#fl"å~°∞ J`«_»∞ ãïQÍæ P_»HõáÈ`Õ,
|Ç≤Ï~°OQÆOQÍ J`«_çx J==∂xOKå~°∞. HÍ|\˜ì W@∞=O\˜ P^Œ~å≈Å =Å¡ ÖÏÉèíO
Hõ<åfl Ç¨x Z‰õΩ¯= HõÅ∞æ`«∞Ok. =∞#O P^Œ~°≈O J#∞‰õΩ#fl =ºH˜Î L`«Î=∞„Ñ¨=~°Î#
„Ñ¨îŒ ≈OK«Háõ È`Õ =∞# „Ñ¨ÑO¨ K«O `«ÅH¡ O˜ ^Œ∞Å=Ù`«∞Ok. Wk „QÆÇÏ≤ Oz# =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞
*Ï˝#∞Å K«i„`«Å Ñ¨~î°#O =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ "≥Ú^Œ\˜ "≥∞@∞ì J<åfl~°∞. HÍ|\˜ì
P^è∞Œ xHõã=¨ ∂[OÖ’ =ºH˜`Î fi« qHÍãÖ HÀˆ~ =ºH˜Î "≥Ú^Œ\˜ KÕÜ∞« =Åã≤Ok *Ï˝#∞Å K«i„`«Å∞
K«^Œ=@O, K«kq# ^•xfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ=@O, J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ#fl^•xfl PK«iOK«@O.
=ºH˜Î Ñïq∞`«∞Å∞ :
J#∞=Ù HÍx KÀ@ Jkè‰õΩÅ =∞#~å^Œ∞
H˘OK≥ =ÚO_»∞ >ˇÅ¡ H˘^Œ∞= QÍ^Œ∞
H˘O_» J^ŒÌ =∞O^Œ∞ H˘OK≥"≥∞ÿ LO_»^•!
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ ã¨=∞Ü«∞O, ãÖ^Œ~°ƒùO |\˜ì ã¨~°∞Ì‰õΩáÈ=@O „Ñ¨^è•#áê„`«
=Ç≤Ïã¨∞ÎOk. 'J#∞=Ù HÍx KÀ@ Jkè‰õΩÅ =∞#~å^Œ∞— J#flk WO^Œ∞Ö’ „Ñ¨^è•#áê„`«
=Ç≤Ïã¨∞OÎ k. Wk Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅˆH HÍ^Œ∞ =ºH˜Î =Ü«∞ã¨∞`À xq∞`«OÎ ÖË‰Ωõ O_® rq`«OÖ’
„ÑüHõΔ}O Ñ¨xH˜ =KÕÛ ã¨∂„`«O.
F JÉÏƒ~Ú WO@~°∂fiºH˜ "≥àÏ¡_»∞. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ~À*Ë ã≤x=∂Ö’ K«∂ã≤#
^Œ$âßºÅ∞ P JÉÏƒ~Ú "≥∞^Œ_»∞Ö’ xO_ç L<åfl~Ú. „Ñ¨â◊flÅ∞ J_çˆQ"åix J==∂x™êÎ_»∞
Ç‘Ï~À. 'g∞Ô~=~°∞ ##∞fl „Ñ¨â◊flÅ∞ J_»QÆ\ÏxH˜?— Jx Z^Œ∞~°∞ „Ñ¨â◊fl "Õ™êÎ_»∞. z=iH˜ P
WO@~°∂fiº KÕ¿ã"åà◊¡O^ŒiH© F ÖˇHõÛi™êÎ_»∞. HÍÅÔ~QÆˆ~ã≤, K≥ki# A@∞ì ã¨=iOK«∞‰õΩx
|Ü«∞@‰õΩ =KÕÛ™êÎ_»∞. P JÉÏƒ~Ú ‰õÄ_® WO@~°∂fiºÖ’ `«Åá⁄QÆ~°∞QÍ „Ñ¨=iÎOKå_»∞.
Q˘Ñ¨ÊQÍ „Ñ¨=iÎOKå##∞‰õΩ<åfl_»∞. L^ÀºQÆO J`«_çH˜ ~åÖË^Œ∞. WHõ¯_» #+¨ìO Z=iH˜?
J#fl PÖ’K«# P Ü«Ú=‰õΩ_çH˜ =KÕÛãïH˜ KÕ`«∞Å∞ HÍÖË~Ú. Ñ¨@∞ì‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ P‰õΩÅ∞
‰õÄ_® ÖË=Ù.
`«e¡^ŒO„_»∞Å∞ Ñ≤Å¡Å#∞ ZO`À „¿Ñ=∞QÍ ÃÑOK«∞`å~°∞. Ñ≤Å¡"å_»∞ U =∂„`«O
Hõ+¨ìÑ¨_»‰õÄ_»^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. "å_»∞ J_çy#=hfl H˘x™êÎ~°∞. HÍh 'H˘OK≥ =ÚO_»∞ >ˇÅ¡
H˘^Œ∞= QÍ^Œ∞— J#fl x[O =∂„`«O <Õ~Ê° ~°∞. `«e^¡ OŒ „_»∞e^Œ~Ì ∂° L^ÀºQÍÅ∞ KÕã∂¨ OÎ _»@O`À
P^èŒ∞xHõ™œYº™ê^èŒ<åÅhfl Ñ≤Å¡Å‰õΩ Ñ¨ã≤`«#OÖ’<Õ JÅ"å@=Ù`å~Ú. ^•O`À `«=∞
^ŒQÆæ~° ÖËxq, Z^Œ∞\˜"åi ^ŒQÆæ~° K«∂¿ãÎ ÉèíiOK«ÖËHõáÈ`å~°∞. Wk ~°Hõ~°HÍÅ =∂#ã≤Hõ
"≥H· Öõ ÏºÅ‰õΩ ^•i fã¨∞OÎ k. HÍ|\˜ì gÖˇ#· O`« =~°‰Äõ Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ x*Ïx*ÏÅ∞ q=iã¨∞OÎ _®e.
~å=Ú, K«O^Œ∂, ™È=Ú ã¨=∞=Ü«∞ã¨∞¯Å∞. ^•^•Ñ¨ÙQÍ "åi Pi÷Hõã≤÷u ‰õÄ_® XˆH
~°HõO. HÍh ~å=Ú `«# ^ŒQÆæ~° ÖËxq Z^Œ∞\˜"å_ç ^ŒQÆæ~° HõxÑ≤¿ãÎ ÉèíiOK«ÖË_»∞. Jk
Ñ¨Ùã¨ÎHõ"Õ∞ HÍ=K«∞Û, ÃÑxûÖò HÍ=K«∞Û. Z^Œ∞\˜"å_ç ^ŒQÆæ~° L#fl^•xfl <åâ◊#O KÕ¿ãÎ QÍh
x„^Œ áÈ_»∞. ^•xfl ^˘Oye¿ãÎ HÍh =∞#âß≈Ou ÅaèOK«^Œ∞. WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O, J`«x
‰õΩ@∞O| "å`å=~°}OÖ’ J`«_çH˜ x*Ïx*ÏÅ∞ q=iOKÕ Ñïã≤÷u ÖË^Œ∞.
K«O^Œ∂ ‰õÄ_® `«# ^ŒQÆæ~° ÖËxq Z^Œ∞\˜"å_ç ^ŒQÆæ~° K«∂¿ãÎ ‰õΩq∞eáÈ`å_»∞.
~å=ÚÖÏQÍ ^˘OQÆ`«#O KÕÜ«∞_»∞. HÍh #∂º#`åÉèÏ=O`À ÉÏ^èŒÑ¨_»`å_»∞. `å<≥O^Œ∞‰õÄ
Ñ¨xH˜~åx "å_ç#x „‰õΩOyáÈ`å_»∞. W`«_Hç ˜ ‰õÄ_® x*Ïx*ÏÅ∞ J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ ^Œ$HõÊ^äOŒ
ÖË^Œ∞.
™È=Ú ‰õÄ_® `«# ^ŒQÆæ~° ÖËxq Z^Œ∞\˜"åi ^ŒQÆæ~° K«∂¿ãÎ ÉÏ^èŒÑ¨_»`å_»∞. J~Ú`Õ
J`«xH˜ ÉÏÅºOÖ’<Õ J`«x `«e¡^ŒO„_»∞Å =^ŒÌ #∞Oz ã¨Ô~·# tHõΔ} ÅaèOzOk. ^•O`À
`«# x~åâ◊#∂, #∂º#`åÉèÏ"åhfl „Ñ¨Ü≥∂[<å`«‡Hõkâ◊‰õΩ =∞o¡OK«QÆeQÍ_»∞. =ÚO^Œ∞QÍ
'™È=Ú—‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ JO^Œ~°∂ XˆH ~°HõOQÍ LO_»~°x. ~°∂Ñ¨Ù ˆ~YÖ’¡<Õ
HÍ^Œ∞ ã≤÷uQÆ`«∞Ö’¡ ‰õÄ_® `Õ_®Å∞O\ÏÜ«∞x J`«_çH˜ `≥Å∞ã¨∞. XHõ~°∞ HÍ~°∞Ö’ =¿ãÎ
=∞~˘Hõ~°∞ HÍe #_»Hõ# =™êÎ~°x `≥Å∞ã¨∞. Jn QÍHõ ÉèíQÆ=O`«∞_ç ã¨$+≤ìÖ’ <åºÜ«∂xH˜
`«Ñ¨Ê J<åºÜ«∂xH˜ `å=Ù ÖË^Œx `≥Å∞ã¨∞.WOHÍ ÉèíQÆ=O`«∞_ç „Ñ¨}ÏoHõÖ’ „Ñü =ºH˜ÎH©
xiÌ+¨ì"≥∞ÿ# áê„`« LO@∞O^Œx J`«_çH˜ `≥Å∞ã¨∞. XHõ~°∞ F ~°OQÆOÖ’ xëê‚`«∞Öˇ· LO>Ë,
=∞~˘‰õ~°∞ WOHÀ ~°OQÆOÖ’ Jã¨=∂#„ÑüÉèí HõÅ"åÔ~· LO\Ï~°#fl „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù J`«_çH˜
LOk. HÍ|\˜ì Z=~°∂ Z=iH© `«‰õΩ¯= HÍ^Œ∞. Z=~°∂ Z=iH© Z‰õΩ¯= HÍ^Œ∞. XHõ
q+¨Ü«∞OÖ’ XHõ~°∞ Z‰õΩ¯= S`Õ, WOHÀ q+¨Ü«∞OÖ’ WOH˘Hõ~°∞ Z‰õΩ¯=. HÍ|\˜ì U =ºH©Î
`å#∞ XHõi HõO>Ë `«‰õΩ¯= Jx ÉèÏqOz #∂º#`åÉèÏ"åxH˜ QÆ∞~°"åfieû# J=ã¨~°O
ÖË^Œ∞. `«#^ŒQÆæ~° ÖËx =ã¨∞Î=Ù WOH˘Hõi ^ŒQÆæ~° LO>Ë K«∂ã≤ ÉÏ^èŒÑ¨_»@O =∂=¸ÖË.
^•O\’¡ `«Ñ¨ÙÊ ÖË^Œ∞. HÍh P Jã¨∂Ü«∞‰õΩ ÖÁOyáÈ=@O, ÉÏ^èŒ#∞ Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ∞ ^•\ÕK«@O
`«Ñ¨ÙÊ Jx ™È=Ú‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. Z^Œ∞\˜"å_ç ^ŒQÆæ~° `«# ^ŒQÆæ~° ÖËxk LO>Ë, ^•xfl K«∂ã≤
ZÑ¨Ê\˜H© Jã¨∂Ü«∞Ñ¨_∞» `«∂<Õ LO_»@O `«ÑÙ¨ Ê. `«# Jã¨∂Ü«∞#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü∞« `«flO
KÕÜ«∂e =ºH˜Î. P Jã¨∂Ü«∞‰õΩ HÍ~°}Ïxfl qâı¡+≤OKåe.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ™È=Ú q∞„`«∞_»∞ HÍ¡ã¨∞Ö’ Ñ¶¨ã¨∞ì =KåÛ_»#∞‰õΩO^•O. Jk ™È=ÚÖ’
Jã¨∂Ü«∞ HõeyOzOk. KåÖÏ =∞Ok D Jã¨∂Ü«∞#∞, Ñ¶ã¨ ∞¨ ì =zÛ#"å_çx q=∞i≈OK«@O
^•fi~å<À, U_çÊOK«@O ^•fi~å<À, `«‰õΩ¯= KÕã≤ =∂\Ï¡_»@O ^•fi~å<À, ÖËHõ Ñ¨ÓiÎQÍ
"å_ç`À =∂\Ï¡_»@O =∂<ÕÜ«∞@O ^•fi~å<À „Ñ¨^Œi≈™êÎ~°∞. HÍh, J`«_»∞ Ñ¶¨ã¨∞ì ~å=@O
"≥#∞Hõ L#fl „â◊=∞#∞ QÆ∞iÎOKåe. `«# Hõ<åfl Z‰õΩ¯= Hõ+¨ì Ñ¨_®¤_»∞ HÍ|\˜ì "å_çH˜ Z‰õΩ¯=
=∂~°∞¯Å∞ =KåÛ~Ú. `å#∂ UHÍ„QÆ`«`À K«kq`Õ `«#‰õÄ =∂~°∞¯Å∞ =™êÎ~Ú Jx `«#
^Œ$+≤ìx =∞iO`«QÍ áê~î°ºÑ¨Ùã¨ÎHõ Ñ¨~î°#O "≥·Ñ¨Ù =∞o¡OKåe. Wk ™È=Ú‰õΩ `«e¡^ŒO„_»∞Å
#∞Oz JOk# ãÖ™ê¯~°O.
Wk ˆH=ÅO =∂~°∞¯Å q+¨Ü«∞OÖ’<Õ HÍ^Œ∞. „Ñü q+¨Ü«∂xH© =iÎã¨∞ÎOk.
ã¨=∞=Ü«∞ã¨∞¯ÅÖ’ XHõ~°∞ ^Œ∞~°ƒù~°^•i„^ŒºOÖ’ LO>Ë, =∞~˘Hõ~°∞ ã¨HõÖˇ·â◊fi~åºÅ`À
`«∞Å`«∂QÆ∞`«∞O_»=K«∞Û. =ºH˜Î ^•xH˜ HÍ~°}O qâı+¡ O≤ Kåe. `å#∞ ¿Ñ^ŒiHõOÖ’ LO_»\ÏxH˜
^•i fã≤# HÍ~°}ÏÅ∞ „QÆÇÏ≤ OKåe. P =ºH˜Î ^è#Œ =O`«∞_»=\ÏxH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ qâı+¡ O≤ Kåe.
PÃÑ· `å#∞ `«# Ñïã≤÷ux ZÖÏ "≥∞~°∞QÆ∞Ñ¨~°K«∞HÀQÆÅ_À Ñ¨^äŒHÍÅ∞ "ÕÜ«∂e. JO`Õ
HÍh, "å_»∞ `«# Hõ<åfl =∞Oz ã≤÷uÖ’ L<åfl_»x U_»∞ã¨∂Î ‰õÄKÀ=_»O =Å¡ `«# Ñïã≤÷u
ÉÏQÆ∞Ñ¨_»@O J@∞Oz P~ÀQÆºO ‰õÄ_® áê_»=Ù`«∞Ok. JO>Ë Jã¨∂Ü«∞‰õΩ Ö’#=@O
`«Ñ¨ÙÊHÍ^Œ∞. Jã¨∂Ü«∞‰õΩ ÖÁOyáÈ=@O `«Ñ¨ÙÊ J#fl=∂@. Wk 'H˘OK≥ =ÚO_»∞ >ˇÅ¡
H˘^Œ∞= HÍ^Œ∞— J#fl x[O "≥#∞Hõ L#fl J~°÷O. JO^ŒiH© Jhfl LO_»=Ù. L#fl^•O`À
ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^Œ@O L`«=Î ∞O. JÖÏQÆx ZO`« LO>Ë JO`«`À ãÖ`«$Ñ≤Î K≥Ok`Õ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ
LO_»^Œ∞. `«# â◊H˜Îx „QÆÇ≤ÏOz J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∂e. nxfl 'J#∞=Ù HÍx KÀ@
Jkè‰õΩÅ =∞#~å^Œ∞—`À J#fi~ÚOK«∞HÀ"åe.
=∞Ç¨ÉèÏ~°`«Ü«Ú^ŒúOÖ’ NHõ$+¨μ‚_ç =∞^ŒÌ`«∞ HÀ~åe. =∞^ŒÌ`«∞ HÀ~°\ÏxH˜ =zÛ#
^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ ~å[sîq „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞. J~°∞˚#∞_»∞ q#Ü«∞O K«∂áê_»∞. ~åA‰õΩ Ãã·#ºO
^ŒH˜¯Ok. J~°∞˚#∞_çH˜ ã¨fiÜ«∞OQÍ NHõ$+¨μ‚_»∞ ^ŒHÍ¯_»∞. 'J#∞=Ù HÍx KÀ@ Jkè‰õΩÅ
=∞#~å^Œ∞— J#fl qK«HõΔ} J~°∞˚#∞_»∞ „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞. Hõ$+¨μ‚_çx JÉèíºi÷OK«\ÏxH˜ =zÛ#
J~°∞˚#∞_»∞ ~å[sîq „Ñ¨^Œi≈¿ãÎ ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. JÉèíºi÷ JÉèíºi÷ÖÏ<Õ LO_®e.
JÖÏˆQ <å~åÜ«∞}=¸iÎÖÏ JO^Œ~∂° Ñ¨k"ÕÅ ÃÑ@∞ì|_ç`À<Õ "≥∞„ÿ HÀ™êÑ¶ìπ Jkè<`Õ Å« ∞
HÍÖË~°∞. JÖÏQÆx „Ñ¨Ü«∞uflOK«@OÖ’ `«Ñ¨ÙÊ ÖË^Œ∞. P „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ ‰õÄ_® `«# x[â◊H˜Îx
„QÆÇ≤ÏOz# „Ñ¨Ü«∞`åflÖˇ· LO>Ë #+¨ìO ÖË^Œ∞.
™êìH± =∂Ô~¯\òÖ’ _»|∞ƒ `«fi~°QÍ, ã¨∞ÅÉèíOQÍ ãÖáêkOKÕ gÅ∞O@∞Ok. ™êìH±
=∂Ô~¯\òÖ’ _»|∞ƒ ãÖáêkOz#"åi L^•Ç¨Ï~°}Å∞ J<ÕHõO L<åfl~Ú. HÍh ™êìH±
=∂Ô~¯\ò QÆ∞iOz ãïQÍæ `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_®, JOK«<å "ÕÜ«∞QÆÅ `«# ™ê=∞~å÷ºxfl
ÑïjeOK«‰õΩO_® =ºH˜Î QÆ∞_ç¤QÍ ™êìH± =∂Ô~¯\òÖ’ ky`Õ #+¨ìO `«Ñ¨Ê^Œ∞.
HÍ|\˜ì L#fl^•O`À ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨_»∞`«∂, `«# â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ#∞ ãïQÍæ JOK«<å
"Õã¨∞‰õΩO@∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ@O L`«Î=∞=ºH˜Î`åfixH˜ x^Œ~°≈#O. D L`«Î=∞=ºH˜Î`åfixfl
x~°fizã¨∞ÎOk "Õ=∞# Ñ¨^ŒºO 'J#∞=Ù HÍx KÀ@ Jkè‰õΩÅ =∞#~å^Œ∞—.
D x*Ï<Õfl ÉèíQÆ=næ`« =∞~À HÀ}OÖ’ „Ñ¨^Œi≈ã¨∞ÎOk.
^è•ºÜ«∞`À q+¨Ü«∂<£ Ñ¨ÙOã¨ó
ãÖQÆ¿ãÎ +¨ØÑ¨*ÏÜ«∞`ÕI
ãÖQÍ`ü ãÖ*ÏÜ«∞`Õ HÍ=∞ó
HÍ=∂`ü „HÀ^èÀaè*ÏÜ«∞`ÕII
„HÀ^èÀ^Œƒù=u ã¨"≥∂‡Ç¨Ïó
ã¨"≥∂‡Ç¨`ü ã¨‡ $uq„Éèí=∞ó
ã¨‡ $u„ÉèíOâß ^Œ∞ƒkú<åâ◊ó
|∞kú<åâß`ü „Ñ¨}â◊ºuII

q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz PÖ’zOK«@O =Å¡ "å\˜ÃÑ· Pã¨H˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Pã¨H˜Î
HÀiHõ J=Ù`«∞Ok. HÀiHõ <≥~°"Õ~°HõáÈ`Õ „HÀ^èŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x =Å¡ P"Õâ◊O
[xã¨∞ÎOk. P"Õâ◊OÖ’ =ºH˜Î qK«HõΔ}#∞ =∞~°záÈ`å_»∞. ^•O`À qK«HõΔ}#∞ =∞~°z#
=ºH˜Î J#~åx =∂@ÅO\Ï_»∞. K≥Ü«∞º~åx Ñ¨#∞Å∞ KÕ™êÎ_»∞. Ñ¶ë`«OQÍ #+¨ìáÈ`å_»∞.
JâßOu áêÅ=Ù`å_»∞.
`«# x[â◊HxÎ˜ „QÆÇÏ≤ OK«‰Ωõ O_®, ™ê=∞~å÷ºxfl JOK«<å "Õã∞¨ HÀ‰õΩO_®, „Ñ¨=iÎOKÕ"å_»∞
'J#∞=ÙHÍx KÀ@ Jkè‰Ωõ _»—#x JO\Ï_»∞. ÉèOí QÆÑ_¨ `» å_»∞. Jk ^Œ∞óMÏxH˜ ^•i fã¨∞OÎ k.
`«# ™ê=∞~å÷ºxfl JOK«<å "ÕÜ«∞‰õΩO_® Z^Œ∞\˜"å_çx K«∂ã≤ Jã¨∂Ü«∞Ñ¨_Õ"å_»∞ ‰õÄ_®
qK«HõΔ}#∞ HÀÖ’Ê`å_»∞, #+¨ìáÈ`å_»∞.
HÍ|\˜ì =ºH˜Î `«# ™ê=∞~å÷ºxfl ãïQÍæ QÆ∞iÎOK«QÆÅQÍe. `«# â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ
Ñïq∞`«∞Å#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. PÃÑ· L#fl^•O`À ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨_»∞`«∂, `«# Ñïq∞`«
ÑïkèÖ’ `å#∞ J#∞‰õΩ#flk ™êkèOKÕ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∂e. WO^Œ∞‰õΩ =ºH˜ÎH˜ qK«HõΔ}
J=ã¨~°O J=Ù`«∞Ok. D qK«HõΔ} q*Ï˝#∞Å rq`«K«i„`«Å#∞ K«^Œ=@O, ã¨[˚#∞Å
™êOQÆ`«ºOÖ’ QÆ_»Ñ¨@O ^•fi~å, q*Ï˝<åxfl „QÆÇ≤ÏOK«@O =Å¡ =ã¨∞ÎOk. WÖÏ „QÆÇ≤ÏOz#
q*Ï˝<åxfl PK«~°}Ö’ ÃÑ_ç`Õ =ºH˜Î ã¨∞YOQÍ rqOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. W`«~°∞Å‰õΩ =∂~°æ
^Œ~°≈‰õΩ_»=Ù`å_»∞.
✣✣✣
=ºH˜Î`«fiO – =∂@
=∂>Ë =∞O„`«O
=∞#∞+¨μÅ‰õΩ ^Õ=Ù_çzÛ# J`«º^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ =~°O =∂@. =∞#ã¨∞Ö’ K≥Å~ˆ Qˆ ÉèÏ"åÅ#∞
=ºHõÎÑ¨~°KÕO^Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok =∂@. `«# =∞#ã¨∞Ö’ Hõey# ÉèÏ"åÅ#∞
HõÑ≤ÊÑ¨ÙK«∞Û‰õΩO@∂, Z^Œ∞\˜ =ºH˜Îx `«Ñ¨ÙÊ ^•i Ñ¨\˜ìOKÕO^Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õn =∂@<Õ.
Z^Œ∞\˜ =ºH˜Îx „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã≤, `«# J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’H˜ `≥K«∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õÄ J=ã¨~°=∞ÜÕ∞ºk
=∂@<Õ. =∂@ =Å¡ Z^Œ∞\˜ =ºH˜Î HõO@ h~°∞ `≥Ñ≤ÊOK«=K«∞Û, HõO@ Jyflx á⁄OyOK«
=K«∞Û. =∂@`À =∞x+≤ „¿Ñ=∞ á⁄O^Œ=K«∞Û. =∂@`À ^Õfiëêxfl H˘x `≥K«∞ÛHÀ=K«∞Û.
=∂@`À =∞x+≤Ö’x ã¨∞xfl`«ÉÏè =#Å∞ *ÏQÆ$`«O KÕÜ∞« =K«∞Û. =∂@`À =∞x+≤x Ñ¨â√◊ =ÙÖÏ
=∂~°Û=K«∞Û. HÍ|\˜ì =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ =∂@ J`«ºO`« „Ñ¨^è•# áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎO^Œx
„Ñ¨`ÕºHõOQÍ K≥Ñ¨Ê=Åã≤# J=ã¨~°OÖË^Œ∞. „Ñ¨`ÕºHõOQÍ K≥Ñ¨ÙÊHÀ"åeûO^Õ q∞@O>Ë
x`«ºrq`«OÖ’ '=∂@— "å_»HõO QÆ∞iOz.
"≥Ú`«ÎO ~å=∂Ü«∞}O, ^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞ ÔH·ˆH~ÚH˜ WzÛ# '=∂@—ÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LOk.
D Hõ^äŒ =∞#‰õΩ '=∂@— WKÕÛ@Ñ¨ÙÊ_»∞ áê\ÕKåeû# qK«HõΔ}#∞ ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞ÎOk.
WzÛ# =∂@ xÅÉˇ@∞ìHÀ=@O =∞# ^èŒ~°‡O. HÍ|\˜ì =∂@ WKÕÛ@Ñ¨ÙÊ_Õ =ÚO^Œ∞
"≥#∞Hõ `«ÑÊ¨ xãïQÍ PÖ’zOKåeû LO@∞Ok. =∞Ç¨ÉèÏ~°Ò« Ö’ Ãã`· O« '=∂@— „áê^è•#ºO
J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å HõxÑ≤ã¨∂ÎO@∞Ok. `«e¡H˜ WzÛ# '=∂@— „Ñ¨HÍ~°O, J~°∞˚#∞}˜fl `«Ñ¨Ê
q∞QÆ`å áêO_»=ÙÅ#∞ Ç¨Ï`«=∂~°ÛQÆey# J=HÍâ◊O LO_ç ‰õÄ_® =kÖË™êÎ_»∞ Hõ~°∞‚_»∞.
JÖÏˆQ „^À}ÏKå~°∞º_ç '=∂@—‰õΩ HÀÑÿOz J`«x =∞~°}O =~°‰Äõ Ü«Ú^ŒOú Ö’ áêÖÁæ#_»∞
Hõ~°∞‚_»∞. 'ã¨∂`«Ñ¨Ù„`«∞—_»#fl =∂@, Hõ~°∞‚_ç x~°‚Ü«∂ÅÃÑ· ZO`À „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤OzOk.
JÖÏˆQ JO^Œ~°∂ J==∂xã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«##∞ Q“~°qOz# ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_ç "≥·Ñ¨Ù
Hõ~°∞‚_»∞ =∞à◊§@O ‰õÄ_®, ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_ç =∂@Å =Å¡<Õ. WÖÏ =∞# Ñ¨Ù~å}ÏÖ’¡
J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å =∂@Å „áê^è•<åºxfl ã¨Ê+¨ìO KÕ¿ã ãÖÑ¶¨∞@#Å∞, Hõ^äŒÅ∞ HÀH˘Å¡Å∞.
JO^Œ∞ˆH ™êq„`«∞ºáêMÏº#OÖ’ Zé]#fl ™êq„u áê„`«`À WÖÏ JxÑ≤OKå_»∞.
U_»∞ =∂@ ÖÏ_ç# Ü«∞O`« <≥\˜ì"å~°∞
<å~°º[#∞Å‰õΩ A@ìO|∞ ÅQÆ∞^Œ∞ ~°x#ñ
l~°ã¨=∂ÖÏÑ¨ãÖã≤kú *Ëã≤ h‰õΩ
<Õ#∞ A@ì=∞xÜ«Ú "Õé ÜÕ∞Å K≥Ñ¨Ê.
™êq„u Ü«∞=Ú_ç`À J#fl D =∂@Å∞ =ºHÎ̃`fi« qHÍ™êxH˜ =∂~°^æ ~Œ ≈° #O KÕ™êÎ~Ú.
Z^Œ∞\˜"å_»∞ =∞#‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ L<åfl, =∂@ <Õ~°∞Ê`À =ÚO^Œi HÍà◊§ |O^èŒO "Õã≤
Ñ¨#∞Å∞ ™êkèOKÕ <Õ~°Êi`«<åxfl <Õ~°∞Ê`å~Ú.
™êq„u Hõ^äŒ JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. `«# Éèí~°Î „áê}Ïxfl H˘xáÈ`«∞#fl Ü«∞=Ú_çx
=∂@Å`À É’ÖÏÎ H˘\Õì z =∞s Ñ¨x ™êkèOzOk. Ü«∞=Ú_»∞ `«# Hõ~=Î° ºO x~°fiÇ≤Ïã¨∞<Î åfl_»∞
HÍh JO^Œ∞=Å¡ `«#‰õΩ #+¨ìO HõÅ∞QÆ∞`ÀOk. ÃÑ·QÍ fã¨∞‰õΩ#fl „áê}Ïxfl uiy W=fi@O
Ü«∞=∞^èŒ~°‡O HÍ^Œ∞. HÍh ™êq„uH˜ P"≥∞ Éèí~°Î „áê}O HÍ"åe. JO>Ë Ü«∞=Ú_ç`À
J^èŒ~°‡"≥∞ÿ# Ñ¨x KÕ~ÚOKåe. D Ñ¨xH˜ #_»∞O Hõ\˜ì# ™êq„u, `«# `≥eq `Õ@Å#∞
LÑ¨Ü≥∂yOzOk. '=∂@— J<Õ u~°∞QÆ∞ ÖËx ã¨"≥∂‡Ç¨Ï<å„™êÎxfl „Ñ¨Ü≥∂yOzOk.
'<å Éè~í Î° „áê}O <åH˜~Úº—, '#∞"≥fi=~°=Ù ^•xfl fã¨∞HÀ\ÏxH˜?— JO@∂ Ü«Ú^•úxH˜
kQÆÖË^Œ∞. 'JÜ≥∂º <å Éèí~°Î ÖËHõ „|`«HõÖË#∞— JO@∂ U_çÛ ÃÑ_»ÉÁ|ƒÅ∞ ÃÑ\˜ì Ü«∞=Ú}˜fl
HõiyOKåÅx „Ñ¨Ü«∞uflOK«ÖË^Œ∞. Ü«∞=Ú_ç`À "åQÆ∞º^•úxH˜ kQÆÖË^Œ∞. WO^Œ∞Ö’ Uk
KÕã≤<å P"≥∞ `«# „Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’ qÑ¶¨Å=∞ÜÕ∞ºk. P"≥∞ Zé∞Hõ QÆÅ"åi K«i`«Å∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩOk. ã¨[˚#™êOQÆ`«ºOÖ’ QÆ_çÑ≤Ok. =∞Oz qK«HõΔ}, q*Ï˝<åÅ∞ HõÅk.
JO^Œ∞Hõx =ÚO^Õ Ü«∞=Ú_ç =ÚO^Œi HÍà◊§‰õΩ |O^èŒO "Õã≤Ok. 'ãŸºO ™êÑ¨ÎÑ¨n<åO—
JO\Ï~°∞. JO>Ë HõÅã≤ U_»_»∞QÆ∞Å∞ "Õã≤<å, U_»∞ =∂@Å∞ =∂\Ï¡_ç<å, ã¨`«∞Ê~°∞+¨μÅ∞
XHõiH˘Hõ~°∞ q∞„`«∞Å=Ù`å~°@. ‘Birds of the same feather flock together’ Jx
WOw¡+¨μÖ’ F ™ê"≥∞`« LOk. JO^Œ∞ˆH Ü«∞=Ú_ç`À "åQÆ∞º^•úxH˜ ky, J`«_çx pHÍ‰õΩ
Ñ¨~°K«ÖË^Œ∞. 'U_»∞ =∂@ÖÏ_ç`Õ<Õ K«∞\ÏìÅ=Ù`å~°∞ Hõ^•, =∞#q∞O`« ¿ãÑ¨Ù =∂\Ï¡_Õ=Ú,
K«∞\ÏìÅ"≥∞O^Œ∞‰õΩ HÍ^Œ∞? Jx „Ñ¨tflOzOk. ÃÑ·QÍ 'P~°º[#∞Å‰õΩ— Jx "å_»@O`À
`å#∂ Q“~°=hÜ«Ú~åÖË Jx, Ü«∞=Ú_ç`À ã¨=∂#™ê÷~Ú HõÅ^Œh, HÍ|\˜ì |O^èŒ∞=Ù
JÜÕ∞º J~°›`« LO^Œx K≥Ñ¨ÊHõ<Õ K≥Ñ≤ÊOk. JO>Ë `å#∞ Ñ¨~°=∞Ü≥∂QÆ∞º~åÅ∞ HÍ|>Ëì
Ü«∞=Ú_çx K«∞@ìOQÍ ÉèÏq™ÈÎOk JO\’Ok.
™êq„u `«# ^èŒ~°‡O HÀãÖ áÈ~å_»∞`ÀOk. Ü«∞=Ú_»∞ `«# ^èŒ~å‡xfl xÅ∞Ñ¨Ù
‰õΩO@∞<åfl_»∞. HÍh =∞#‰õΩ ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å#∞ =∞#O U"≥∞<ÿ å J_»Q=Æ K«∞Û. J=`«e"å_≥O`«
Hõ~îÀ~°∞_≥·<å =∞#‰õΩ |O^èŒ∞"≥·`Õ, =∞#‰õΩ HÍ=Åã≤Ok J`«_çx J_çˆQ K«#∞=Ù =∞#‰õΩ
LO@∞Ok. D XHõ¯ Ñ¨^ŒºO`À ™êq„u P K«#∞=Ù ãÖáêkOzOk. U_»∞ =∂@ÖÏ_ç`Õ<Õ
ã¨`∞« Ê~°∞+¨μÅ∞ |O^è∞Œ =ÙÖˇ`· ,Õ Wxfl =∂@Å∞ =∂\Ï¡_#ç "å~°∞ |O^è∞Œ =ÙÖˇ#· >Ëì Hõ^•! u~°∞QÆ∞
ÖËx "å^ŒO Wk. JO^Œ∞Hˆ `«# ^è~Œ ‡° =ºuˆ~HõOQÍ „Ñ¨=iÎOK«=∞x Ü«∞=Ú_çx HÀ~°É’`ÀOk
™êq„u.
D "å^•xH˜ =ÚO^Œ∞ =∞~À Ñ¨^ŒºOÖ’ Ü«∞=Ú_çx Hõ\˜ìÑ¨_Õã¨∞ÎOk ™êq„u.
Z_»Ñ¨Hõ "åV‡#ó„H˜Ü«∞Å <ÕiH˜ Ç≤ÏOã¨
Ü≥Ú#~°Ê |∂# Ô~
Ü≥∞º_»Å#∞ n#∞ÅO QÆ~°∞} ÜÕ∞~°Ê_»
„É’=QÆ K«∂`«∞ iK«∞ÛKÀ
QÆ_»=∞ =_»OQÆ hÔHki HÍOH˜Δ`«=ÚÖò
^Œ∞k=Ú@ì n~°∞Î Ô~
‰õΩ¯_»∞ =∞k QÆ∂~°∞Î ~å„t`«∞Å‰õΩ<£ q#∞
q∞xflÜ«Ú <å~°º^èŒ~°‡=ÚÖò.
Ñ¨^ŒºOÖ’ ™êq„u Ü«∞=Ú_çx P~°∞º_»x J#ÖË^Œ∞. HÍh P~°º^èŒ~å‡Åhfl K≥Ñ≤ÊOk.
=∞<À"åHÍ¯Ü«∞Hõ~°‡Å`À Z=iH© Ç≤ÏOã¨ KÕÜ«∞x"å_»∞, n#∞Å#∞ Hõ~°∞}`À K«∂¿ã"å_»∞,
WKÕÛ@Ñ¨ÙÊ_»∞ H˘O`« WzÛ "≥#‰õΩ¯ ÖÏQÆx"å_»∞, P„t`«∞Å#∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ áêeOKÕ"å_»∞
P~°∞º_»∞. Wk P~°º^èŒ~°‡O (JO`Õ `«Ñ¨Ê P~°∞ºÅ∞ F *Ïu HÍ^Œ∞). D ÅHõΔ}ÏÅ∞#fl
"å~°O`å P~°∞ºÖË.D =∂@Å∞ K≥ÑÊ≤ '=∞#O P~°∞ºÅO— J#@O`À Ü«∞=Ú_ç JÇ¨ÏOHÍ~åxfl
ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨~°K«@"Õ∞ HÍ^Œ∞, WÑ¨Ù_»∞ n#∞~åÖˇ·# `«#ÃÑ· *Ïe K«∂Ñ≤OKåÅx, H˘O`«
WzÛ "≥#‰õΩ¯ ÖÏˆQ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œx, JÖÏ KÕ¿ãÎ Ü«∞=Ú_»∞ 'P~°∞º_»∞— HÍ^Œh
K≥Ñ¨ÊHõ<Õ K≥áÈÎOk ™êq„u.
JO>Ë F Ñ¨x ™êkèOKåÅO>Ë, =ÚO^Œ∞QÍ =∞#‰õΩ Z=i`À Ñ¨x LO^À "åi
=∞#ãÎ̈`åÎfixfl ÑïjeOKåe. "å~°∞ =∞#‰õΩ ã¨∞=ÚYOQÍ LO>Ë Ñ¨~"° åÖË^∞Œ . =ºuˆ~HõOQÍ
LO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ "åi JÇ¨ÏOHÍ~åxfl ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨~°Kåe. P ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°K«@OÖ’ =∞m¡
=∞# P`«‡Q“~°"åxfl =^Œ∞Å∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. ™êq„u Ü«∞=Ú_çH˜ P~°º^èŒ~å‡Å∞ K≥Ñ≤ÊOk.
'#∞=Ùfi P~°∞º_»x XÑ¨ÙÊHÀ"åÅO>Ë P ^è~Œ å‡Å#∞ #∞=Ùfi áê\˜ã∞¨ <Î åfl—=x x~°∂Ñ≤OK«=∞Ok.
W^ŒO`å "å^ŒOÖÏ HÍHõ W^ŒÌ~°∞ ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å #_»∞=∞ [iˆQ ãÖÉèÏ+¨}ÖÏ [iyOk.
JO^Œ∞ˆH ™êq„u Ü«∞=Ú_ç JÇ¨ÏOHÍ~åxfl ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨~°K«@"Õ∞ HÍ^Œ∞, J`«_ç`À
|O^èŒ∞`åfixfl <≥~°Ñ≤, J`«#∞ KÕÜ«∞‰õÄ_»x Ñ¨xx ‰õÄ_® KÕ~ÚOzOk. q[Ü«∞O
™êkèOzOk.
D Ñ¨^ŒúuH˜ aè#fl"≥∞ÿ# Ñ¨^Œúux #zˆH`«∞_»∞ áê\ÕKå_»∞. #zˆH`«∞_»∞ Ü«∞=Ú_ç
WO\˜ ^•fi~°O =^ŒÌ =¸_»∞~ÀAÅ∞ h~°∞, uO_ç ÖË‰õΩO_® Z^Œ∞~°∞K«∂âß_»∞. ^•O`À
Ü«∞=Ú_»∞ <Õ~°ÉèÏ=#‰õΩ QÆ∞~°Ü«∂º_»∞. ^•xfl HõÑ≤ÊÑ¨ÙK«∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ #zˆH`«∞_çH˜
=~åe™êÎ#<åfl_»∞. #zˆH`«∞_»∞ `«# HÀãÖ Ug∞ HÀ~°ÖË^Œ∞. `«# HÀãÖ ˆH=ÅO ãÖÑ¨Ó~°‚
*Ï˝#O HÀ~å_»∞. ^•xfl W=fi‰õΩO_® LO_ÕO^Œ∞‰õΩ Ü«∞=Ú_»∞ J<ÕHõ „Ñ¨Ö’ÉèÏÅ∞
K«∂Ñ≤OKå_»∞. HÍh #zˆH`«∞_»∞ ÖÁOQÆÖË^Œ∞.
'Ü≥∂ JÜ«∞O =~À QÆ∂_è» =∞#∞ „Ñ¨qëÈª
<å#ºO `«™ê‡#flzˆH`å =$}©`üII—
'„QÆÇ≤ÏOK«#Åq HÍx q+¨Ü«∞O `«Ñ¨Ê #zˆH`«∞_»∞ =∞~˘Hõ =~°O HÀ~°_»∞— Jx
ã¨Ê+¨ìOQÍ, ^Œ$_è»OQÍ K≥áêÎ_»∞. ™êq„uÖÏQÍ #zˆH`«∞_»∞ =∂@ <Õ~°∞Ê, K«=∞`å¯~åÅ#∞
„Ñ¨^Œi≈OK«ÖË^Œ∞. x*Ï~Úfx, Ñ¨@∞ì^ŒÅ#∞ „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞. Ñ¨@∞ì^ŒÅ LO>Ë Ñ¨~°fi`åÖË
t~°ã¨∞Å∞ =Oz ^•ix™êÎ~Ú. ã¨=Ú„^•Å∞ JÅÅ∞ `«yæ =∂~åæxfl™êÎ~Ú. Ü«∞=Ú_çH˜
Ãã·`«O #zˆH`«∞_ç Ñ¨@∞ì^ŒÅ =ÚO^Œ∞ ÖÁOQÆHõ `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. JO>Ë, ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ =∞#ã¨∞Ö’
ã¨fiK«Ûù`«, =∂@Ö’ ã¨Ê+¨ì`« LO@∞O^À, ZÑ¨ÙÊ_Õ`Õ ÅHõΔº™ê^èŒ#ÃÑ· Ñ¨@∞ì^ŒÅ LO@∞O^À
JÑ¨ÙÊ_»∞ Ü«∞=Ú_çH˜ Ãã·`«O `«Å =OK«@O `«Ñ¨Ê QÆ`«ºO`«~°O ÖË^Œ#fl=∂@.
D Ô~O_»∞ Hõ^äŒÅ∂, x`«ºrq`«OÖ’ z#fl Ñ¨#∞Å #∞Oz ÃÑ^ŒÌ Ñ¨#∞Å =~°‰õÄ
™êkèOK«@OÖ’ '=∂@— „áê^è•#ºO`À áê@∞ Jk ™êkèOKåÅ#fl Ñ¨@∞ì^ŒÅ, x*Ï~ÚfÅ
P=â◊ºHõ`«Å#∞ Ãã·`«O ã¨Ê+¨ìOQÍ KÕ™êÎ~Ú.
JO`Õ HÍ^Œ∞ 'J#∞=Ù HÍx KÀ@ Jkè‰õΩÅ =∞#~å^Œ∞— J#fl ã¨∂H˜Îx áê\ÕK«@O
=Å¡ HõeˆQ ÖÏÉèÏxfl K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. ™êq„u Ü«∞=Ú_ç`À "åQÆ∞º^•úxH˜ kQÆHõáÈ=\ÏxH˜
‰õÄ_® D 'J#∞=Ù HÍx KÀ@ Jkè‰õΩÅ =∞#~å—^Œ#fl qK«HõΔ}ÜÕ∞ HÍ~°}O. ZO^Œ∞HõO>Ë
Ü«∞=Ú_»∞ JkèHÍi ÖÏO\˜"å_»∞. ™êq„u JÉèíºi÷x =O\˜k. JÉèíºi÷ Z#fl_»∂ JkèHÍi
^ŒÜ«∂^•H˜Δ}ÏºÅ ÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç LO\Ï_»∞ HÍ|\˜ì, JÉèíºi÷ Ñ¨x ™êkèOKåÅO>Ë
JkèHÍiÖ’x ^ŒÜ«∂^•H˜Δ}ÏºÅ ÉèÏ=##∞ *ÏQÆ$`«O KÕÜ«∂e. Wk `«Ñ¨Ê =∞~À =∂~°æO
ÖË^Œ∞. XHõ kQÆ∞= ™ê÷~Ú „Ñ¨Éèí∞`«fiHÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ Ñ¨x ™êkèOK«@O ^ŒQÆæ~° #∞Oz
JO`«~å˚fÜ«∞ ~°OQÆOÖ’ J#∞‰õΩ#flk á⁄O^•Å<åfl W^Õ =∂~°æO.
JO>Ë =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’, q*Ï˝#O, qK«HõΔ}, ã¨`åûOQÆ`«ºO, Ñ¨@∞ì^ŒÅ,
x*Ï~ÚfÅ‰õΩ =∞Oz =∂@ `À_»"åÅ#fl =∂@. WO^Œ∞Ö’ U XHõ¯ JOâ◊O Ö’Ñ≤Oz<å
qHÍãÖ ãÖÑ¨Ó~°‚O HÍ^Œ∞. D q+¨Ü«∂<Õfl
ã¨`«ºO „|∂Ü«∂`ü „Ñ≤Ü«∞O „|∂Ü«∂`ü
# „|∂Ü«∂`ü ã¨`«º =∞„Ñ≤Ü«∞O
„Ñ≤Ü«∞O K« <å #$`«O „|∂Ü«∂`ü
U+¨ó ^èŒ~°‡ó ã¨<å`«#ó
Jx K≥áêÊ~°∞ ÃÑ^ŒÌÅ∞. ã¨`«ºO K≥áêÊe. Jk „Ñ≤Ü«∞OQÍ K≥áêÊe. „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#
ã¨`«ºO K≥áêÊe. J„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ã¨`åºxfl K≥Ñ¨Ê‰õÄ_»^Œ∞. JÖÏQÆx „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿO^Œx J|^ŒúO
K≥Ñ¨Ê‰õÄ_»^Œ∞. Wk =ºH˜Î`«fi qHÍ™êxH˜ '„|Ç¨‡„ã¨ÎO— =O\˜ ã¨∂„`«O.
Ü«∞=Ú_çx '#∞=Ùfi Ç¨ÏO`«‰õΩ_çq. „áê}ÏÅ∞ ^˘OyeOKÕ"å_çq— J#‰õÄ_»^Œ∞.
Jq x*ÏÖË S<å Jq JÇ¨ÏOHÍ~åxfl ^≥|ƒ f™êÎ~Ú. "≥Ú^Œ\˜ˆH "≥∂ãÖ =ã¨∞ÎOk.
JO^Œ∞ˆH ™êq„u „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ã¨`åºÅ∞ P~°º^èŒ~å‡Å∞ K≥Ñ≤Ê, #∞=Ùfi P~°∞º_çq J#fl x[O
K≥ÑÊ≤ Ñ¨x ™êkèOzOk. #zˆH`«∞_»∞ Ãã`· O« '#∞=Ùfi Jukä =∞~åº^ŒÅÖ’ qÑ¶Å¨ =∞Ü«∂º—=#fl
ã¨`åºxfl K≥Ñ¨ÊÖË^Œ∞. J„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ã¨`åºxfl K≥Ñ¨Ê@O =∂x Ü«∞=Ú_ç =~åÅ#∞
ã‘fiHõiOKå_»∞. *Ï˝#O á⁄O^•_»∞.
x`«ºrq`«OÖ’ J#∞HõΔ}O LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ W@∞=O\˜ J=∞$`«QÆ∞oHõÅ∞ ÉèÏ~°fÜ«∞
"åV‡Ü«∞OÖ’ HÀH˘Å¡Å∞.
=∂@ =∞~À ~°∂ÑÖ
=∞x+≤ =∞#ã¨∞Ö’x ÉèÏ"åÅ#∞ =ºHõÎÑïKÕ ™ê^èŒ#O =∂@. XHõ =ºH˜Î QÆ∞iOz
Z^Œ∞\˜"å~°∞ J`«_»∞ =∂\Ï¡_Õ =∂@Å#∞|\˜ì Jaè„áêÜ«∞O U~°Ê~°K«∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍ|\˜ì
=∞#O =∂\Ï¡ _ Õ =∂@Å∞ =∞#‰õ Ω ã¨ = ∂[OÖ’ Q“~° " åxfl, Jaè = ∂<åxfl

ãÖáêkOzÃÑ_»`å~Ú. JO^Œ∞ˆH ã¨∞=∞f â◊`«HõHÍ~°∞_»∞ '=∂@— „áê^è•<åºxfl WÖÏ
q=iOKå_»∞.
W=Ú‡QÆ [^Œ∞=x <À~°∞#∞
#=∂‡ Ü«∞x Ñ≤ez Ü«∞#fl =∞_»∞QÆx <À~°∞<£
^Œ=Ú‡Å aÅ∞=x <À~°∞#∞ñ
QÆ∞=∞‡i =∞#∞ „^Œqfi#\˜ì QÆ∞O@~° ã¨∞=∞f.
„Ñü =ºH˜Î H˘_»∞‰õΩ, J#fl, `«=Ú‡_»∞, Éèí~°Î, Ü«∞[=∂x, L^Àºy =O\˜ Ñ¨Å∞
áê„`«Å#∞ x`«ºrq`«OÖ’ x~°fiÇ≤ÏOKåeû LO@∞Ok. áê„`« Z@∞=O\˜^≥·<å =ºH˜Î
=ÚO^Œ∞QÍ Z^Œ∞\˜ =ºH˜Î Ñ¨@¡ K«∂Ñ¨=Åã≤#q J#∞~åQÆO, Pf‡Ü«∞`«, Q“~°=O.
`«xqf~å K«^Œ"åe. "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ HÍ^Œ∞. z`«Îâ◊√kú`À, =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ K«^Œ"åe.
Ñ¨~„° ã‘ÅÎ #∞ Ãã`· O« <À~å~å 'J=∂‡— Jx Ñ≤ez Q“~°qOKåe. `«=Ú‡Å#∞ ‰õÄ_® „¿Ñ=∞QÍ,
Q“~°=OQÍ ãÖÉ’kèOKåe. 'Xˆ~— Jx Ñ≤ez<å, P Ñ≤Å∞Ñ¨ÙÖ’ Pf‡Ü«∞`«, Jaè=∂<å
Å∞O_®e. QÆ=∞x¿ãÎ, „¿Ñ=∞QÍ J<Õ 'Xˆ~— Ö’#∂, HÀÑÖQÍ J<Õ 'Xˆ~—Ö’#∂ ZO`À
ÉèË^Œ=ÚO@∞Ok. Ñ¨^ŒO XHõ>Ë J~Ú<å ÉèÏ=O =∂~°∞`«∞Ok. `«e¡ „¿Ñ=∞QÍ 'Ñ≤zÛ
"≥Ú^Œ∞Ì— JO>Ë, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O Lá⁄ÊOQÆ∞`«∞Ok. |Ü«∞\˜"å_»∞ 'Ñ≤zÛ "≥Ú^Œ∞Ì— JO>Ë Xà◊√§
=∞O_»∞`«∞Ok. WHõ¯_» J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åeûO^Õq∞@O>Ë, U^À "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ, Ü«∂O„uHõOQÍ
ÑëˆH Ñ¨^•Å‰õΩ â◊H˜Î LO_»^Œ∞. Jq ˆH=ÅO =∂=¸Å∞ Ñ¨^•ÖÏ¡ q∞yeáÈ`å~Ú. P
Ñ¨^•Å "≥#∞Hõ LO_Õ =ºH˜Î =ºH˜`Î fi« O P Ñ¨^•Å‰õΩ XHõ â◊HxÎ˜ ã¨∞OÎ k. Z^Œ∞\˜"åi =∞#ã¨∞ûÅÃÑ·
„Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. D q+¨Ü«∞O =∞#O Ñ¨ã≤Ñ≤Å¡Å ã¨ÊO^Œ##∞ |\˜ì „QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û.
™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨ã≤Ñ≤Å¡Å∞ H˘`«Î"åix K«∂ã≤ U_»∞™êÎ~°∞. ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`å~°∞. Z=Ô~O`«
J#∞#Ü«∞OQÍ K«∂ã≤<å, =Ú^Œ∞Ì KÕã≤<å JO^Œi ^ŒQÆæ~°‰õÄ áÈ~°∞. H˘O^Œi ^ŒQÆæ~°‰õΩ
Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î`å~°∞. JÅ"å@=@O nxH˜ XHõ HÍ~°}O. =∞~À HÍ~°}O... Ñ≤Å¡Å‰õΩ =∂@Å
J~å÷Å∞ `≥eÜ«∞=Ù. HÍh "å~°∞ Z^Œ∞\˜"åi =∞#óã≤÷ux „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ~°∞. JO^Œ∞ˆH ÃÑ·H˜
=Ú^Œ∞Ì KÕã¨∞Î<åfl, =∞#ã¨∞ûÖ’ LO_Õ „HÀ^è•xfl „QÆÇ≤ÏOz "åiH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï~°∞.
Wk =∞#O ‰õÄ_® ã≤x=∂Ö’¡ #\©#@∞Å #@#Ö’x x*Ï~Úfx |\˜ì J#∞Éèíq™êÎO.
ÉèÏs _≥·ÖÏQÆ∞Å∞ ÑëH˜<å HõÅQÆx J#∞Éèí∂u XHÀ¯ #@∞_»∞ XHõ¯ Ñ¨Å∞‰õΩ`À
HõeyOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. HÍ|\˜ì Z^Œ∞\˜"åi Ñ¨@¡ Q“~°=O, J#∞~åQÆO K«∂Ñ¨@"Õ∞ HÍ^Œ∞
=∞# =∂@#∞ â◊H˜Î=∞O`«O KÕ¿ã =∞~À JOâ◊O x*Ï~Úf.
=∂@‰õΩ „ÉÏ}=Ú ã¨`«º=Ú
HÀ@‰õΩ „ÉÏ}O|∞ ã¨∞Éèí@HÀ\˜ ^èŒi„u<£
É’\˜H˜ „ÉÏ}=Ú =∂#=Ú
p\˜H˜ „ÉÏ}O|∞ „"åÅ∞ ã≤^Œú=Ú ã¨∞=∞f.
p\˜H˜ (P*˝‰õΩ) ãÖ`«HõO, HÀ@‰õΩ Éèí@∞Å∞, Ñ¨_»uH˜ =∂#O, =∂@‰õΩ ã¨`«ºO
„áê}O =O\˜q JO\Ï_»∞ ã¨∞=∞fâ◊`«HõHÍ~°∞_»∞.
JO^Œ∞ˆH `≥·uÎsÜ≥∂Ñ¨x+¨`«∞ÎÖ’ q^•ºÉèÏºãÖ Ñ¨Ó~°Î~Ú# q^•ºi÷H˜, g_À¯Å∞
=∂@Ö’¡.... =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ QÆ∞~°∞=Ù JOkOKÕ ãÖ^Õâ◊OÖ’ =ÚO^Œ∞ 'ã¨`«ºO =^Œ,
^èŒ~°‡O K«~°— J#@O K«∂_»=K«∞Û. ^èŒ~°‡áêÅ#‰õΩ ZO`« „áê=ÚYº=ÚO^À, ã¨`«ºO
=∂\Ï¡_»\ÏxH© JO`« „áê^è•#ºO LOk. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨`«ºO Ñ¨ÅHõ@"Õ∞ =∞# ^èŒ~°‡O
HÍ|\˜ì.
=∞#∞^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO ‰õÄ_® ã¨`«ºO Ñ¨ÅHõ@O q+¨Ü«∂xfl x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ „Ñ¨Hõ\˜ã¨∞ÎOk.
'J<åºÜ«∞OQÍ J_çy#"å_»∞, J<åºÜ«∞OQÍ |^Œ∞Å∞ K≥Ñ≤Ê#"å_»∞ ^À+≤ J=Ù`å_»∞. ÖËHõ
q~À^è•xfl á⁄O^Œ∞`å_»∞.— JO>Ë =∞#O =∂\Ï¡_Õ „Ñü =∂@‰õΩ '„Ñü=∂@— LO@∞O^Œx
„QÆÇ≤ÏOKåe. Z^Œ∞\˜"å_»∞ =∞# Hõ<åfl z#fl"å_®, ÃÑ^ŒÌ"å_®, `«‰õΩ¯= ™ê÷~Ú "å_®
J#fl ^•O`À ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® Q“~°=OQÍ Ñ¨ÅHõiOKåe. Q“~°qOz =∂\Ï¡_®e.
QÀ_»‰õΩ H˘\˜ì# |Ou JO`Õ "ÕQÆOQÍ "≥#‰õΩ¯ =zÛ#@∞ì, =∞#O Q“~°q¿ãÎ =∞#‰õΩ
Q“~°=O Åaèã¨∞ÎOk. =∞#O =∞~åº^Œ á⁄O^•ÅO>Ë, Z^Œ∞\˜"å_»∞ =∞~åº^Œx=fi@O HÀãÖ
Z^Œ∞~°∞ K«∂_»‰õΩO_® =∞#"Õ∞ =ÚO^Œ∞QÍ =∞~åº^Œx"åfie. =∞# =∂@Ö’ D
=∞Oz`«<åxfl „Ñ¨Hõ\ÕKåe.
'J=∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ =∂@Å#∞ ‰õÄ_® =∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ Ñ¨^•Å`À K≥áêÊe. =$^ä•QÍ
XHõi`À "≥~· O° , q"å^•Å∞ ÃÑ@∞ìHÀ=^Œ∞—Ì JO@∞Ok =∞#∞^è~Œ ‡° âß„ãÖÎ . „Ñ¨ã∞¨ `Î ã« =¨ ∂[OÖ’
'™ês—, '^ä•O‰õÄº—Å∞ XHõ ~°HõOQÍ J<ÕHõ~°HÍÅ LkfiQÆfl`«Å#∞ `«yæOKÕ ™ê^èŒ<åÅ∞. =∞#
=Å¡ á⁄~°áê@∞ [~°QÆ‰õΩ<åfl, x*Ï~ÚfQÍ '™ês— J<Õ¿ãÎ ã¨QÆO Q˘_»= `«QÆ∞æ`«∞Ok.
J#=ã¨~°"≥∞ÿ# JÇ¨ÏO „Ñ¨^Œi≈¿ãÎ, HõΔ}OÖ’ `ÕeáÈÜÕ∞ q+¨Ü«∞O ‰õÄ_®, J#=ã¨~°"≥∞ÿ#
"åyfi"å^•Å‰õΩ, =∞#™êÎáêÅ‰õÄ ^•i fã¨∞ÎOk.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ Ô~·ÖËfi ZOHõfi~Ús H“O@~üÖ’ F ™êi F =ºH˜Î ‰õÄK«∞<åfl_»∞. P
~ÀA `«∞á¶ê#∞ =Å¡ Ô~·à◊§hfl ÉÏQÍ PÅã¨ºO J=Ù`«∞<åfl~Ú. U Ô~·Å∞ Zxfl QÆO@Å‰õΩ
=ã¨∞ÎO^À ã¨Ô~·# ã¨=∂Kå~°O `≥eÜ«∞@O ÖË^Œ∞. ^•O`À `«=∞"åix iã‘"£ KÕã¨∞ HÀ=@O
HÀãÖ =zÛ#"å~°∞ Jã¨Ç¨Ï#OQÍ H“O@~ü#∞ K«∞@∞ì=Ú\˜ì J_çy#"Õ J_»∞QÆ∞`«∂,
QÆ∞zÛQÆ∞zÛ „Ñ¨â◊flÅ∞ "Õã¨∞Î<åfl~°∞.
P „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ qã≤y# P Hõ¡~°∞¯ '`«∞á¶ê#∞ ~å=@O <å `«áêÊ? Ô~·àÏ§yáÈÜ«∂~Ú.
Jk <å `«áêÊ? ^•xH˜ <Õ#∞ ÉÏ^èŒ∞º_ç<å?— JO@∂ „Ñ¨Ü«∂}˜‰õΩÅ`À "å^•xH˜ kQÍ_»∞.
=ÚO^Õ PO^Àà◊#`À, Jã¨Ç¨Ï#OQÍ L<åfl~°∞ „Ñ¨Ü«∂}˜‰õΩÅ∞. J`«_ç "å^•xH˜ =∞iO`«
Ô~zÛáÈÜ«∂~°∞. x*ÏxH˜, ^•^•Ñ¨ÙQÍ F Ô~O_»∞ - =¸_»∞ QÆO@Å∞ FÑ≤HõQÍ ã¨=∂^è•#O
K≥áêÊ_® Hõ¡~°∞¯. z=iH˜ FÑ≤Hõ #tOK«@O`À ^Œ∞~°∞ã¨∞QÍ „Ñ¨=iÎOKå_»∞. ^•O`À Ñïã≤÷u
QÆO^Œ~°QÀà◊OQÍ `«Ü«∂Ô~·Ok. "å^•Å∞ ÃÑiQÍ~Ú. L„kHõÎ`«Å∞ ÃÑiQÍ~Ú.
Ñïã≤÷u KÕ*ÏiáÈ=@O QÆ=∞xOz# =∞~À Hõ¡~°∞¯, "≥O@<Õ ~°OQÆ„Ñ¨"Õâ◊O KÕâß_»∞.
JO^ŒiH© KÕ`«∞Å∞ *’_çOz HõΔ=∂Ñ¨}Å∞ K≥áêÊ_»∞. Ñïã≤÷u q=iOKå_»∞. `«∞á¶ê#∞
=Å¡ ã¨=∂Kå~°O ãïQÍæ JO^ŒHõáÈ=@O =Å¡ ã¨Ô~·# ã¨=∂Kå~°O W=fiÖËHõáÈ`«∞<åfl=∞x
HõqΔ ∞OK«=∞x "Õ_∞» ‰õΩ<åfl_»∞. ã¨=∂Kå~°O JO^ŒQÍ<Õ JOkOk JOk#@∞¡QÍ „Ñ¨H\õ ™˜ êÎ=∞x,
FÑ≤Hõ Ñ¨@ì=∞x "Õ_»∞‰õΩ<åfl_»∞. JO`Õ... HõΔ}ÏÖ’¡ Ñïã≤÷u ã¨~°∞Ì‰õΩOk. JO`« =~°‰õÄ
P"Õâ◊O „Ñ¨^Œi≈Oz# „Ñ¨Ü«∂}˜‰õΩÅ∞ K«Å¡|_®¤~°∞. 'J=Ù#∞, `«∞á¶ê#∞ =zÛOk. UO
KÕ™êÎO!— Jx `«=∞Ö’ `å=Ú ãïÌK≥Ñ¨ÙÊ‰õΩ<åfl~°∞.
QÆ=∞x¿ãÎ, "≥Ú^Œ\˜ Hõ¡~°∞¯ K≥Ñ≤ÊO^Õ, Ô~O_À Hõ¡~°∞¯ K≥áêÊ_»∞. J^Œ#Ñ¨Ù ã¨=∂Kå~°O
Ug∞ W=fiÖË^Œ∞. J~Ú`Õ W`«_»∞ ™ê=∞~°ã¨ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ =∂\Ï¡_®_»∞. Q“~°qOKå_»∞.
„Ñ¨Ü«∂}˜‰õΩÅ Hõ+¨ìO`À ™ê#∞Éèí∂u „Ñ¨^Œi≈ã¨∂Î „Ñ¨=iÎOKå_»∞. `«# Hõëêìxfl, á⁄^Œ∞Ì\˜
#∞Op J"Õ ã¨=∂^è•<åÅ∞ Wã¨∂Î `å#∞ âßs~°HõOQÍ, =∂#ã≤HõOQÍ Ñ¨_»∞`«∞#fl "Õ^Œ#x
„Ñ¨^Œi≈OK«ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, =∞#∞+¨μÅ‰õΩ Z^Œ∞\˜"å_ç ÉÏ^èŒÅ∞, "Õ^Œ#Å∞ J#=ã¨~°O,
`«=∞ ÉÏ^èŒÅ∞, "Õ^Œ#Å∞ „Ñ¨^è•#O. `«=∞ JÇ¨ÏOHÍ~°O „áê^è•#ºO =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì
Z^Œ∞\˜"å_ç JÇ¨ÏOHÍ~åxfl ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°∞ã¨∂Î, "å_çx J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO@∂ Q“~°=OQÍ
„Ñ¨=iÎOK«@O =ºH˜Î B#fl`åºxH˜ x^Œ~°≈#O. JO`Õ `«Ñ¨Ê 'Z^Œ∞\˜"å_çx Q“~°qOK«@O
<å ™ê÷~ÚH˜ ÉèOí QÆO Hõeyã¨∞OÎ ^Œ—#fl@∞ì „Ñ¨=iÎOK«@O ã¨=∞O[ãÖ HÍ^Œ∞. =∞#O ÉÏºO‰õΩ‰õΩ
"≥àÏÎO. z~°∞#=Ùfi`À, FÑ≤HõQÍ ã¨=∂^è•#O WKÕÛ"åix Q“~°q™êÎO. "åi ^ŒQÆæ~°ˆH =∞m§
=∞m§ "≥àÏÎO. qã¨∞‰õΩ¯<Õ"åix Jã¨Ç≤ÏºOK«∞‰õΩx ^Œ∂~°O áÈ`åO. HÍ|\˜ì <À~å~å,
„¿Ñ=∞QÍ =º‰õΩÅÎ #∞, Q“~°qOz, Ñ¨ÅHõiOK«@O =ºHÎ̃`fi« qHÍãÖÖ’ J`«ºO`« P=â◊ºHõ"∞≥ #ÿ
JOâ◊O. D JOâßxfl ZO`À <≥·Ñ¨Ù}ºO`À <Õ~°∞Ê`å_»∞ ##flÜ«∞, D HÕk Ñ¨^ŒºOÖ’
xO_»∞=∞#O|∞ #=º#=
h`«ã¨=∂#=Ú Ñ¨Å∞¯ ^•~°∞}Ï
YO_»Å â◊„ã¨Î`«∞Åº=Ú [
QÆ#∞fl`« q„Ñ¨ÙÅ Ü«∞O^Œ∞ xHõ¯ g∞
Ô~O_»∞#∞, ~åA ÅO^Œ∞ qÑ¨
s`«=Ú QÍ=Ù# q„Ñ¨Ù _ÀÑ¨Ù, <À
ÑÖ _»u âßO`«∞_»Ü«Úº #~°
áêÅ∞_»∞ âßÑ¨=Ú „QÆ=∞‡éÕÑ¨QÆ<£II
L^ŒO‰õΩ_»<Õ =∞Ç¨Ïi¬, QÆ∞~°∞^ŒH˜Δ} HÀãÖ áœ+¨μº_»<Õ =∞Ç¨~åA ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥àÏÎ_»∞.
JHõ¯_» L^ŒO‰õΩ_»∞ `å`å¯eHõOQÍ qK«HõΔ}#∞ =∞~°záÈ`å_»∞. ^•O`À HÀáêÅ∞
ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. ~åA, =∞Ç¨Ïi¬ XHõix XHõ~°∞ â◊Ñ≤OK«∞‰õΩO\Ï~°∞. `«~°∞"å`« W^ŒÌ~°∂
`«=∞ `«Ñ¨ÙÊ#∞ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. =∞Ç¨Ïi¬ `«# âßáêxfl LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. ~åA
LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«∞HÀ ÖËHõáÈ`å_»∞.
=∞Ç¨Ï~°∞¬Å =∞#ã¨∞û #=º#=h`«ã¨=∂#O. xO_≥·#k. ^•O\’¡ „HÀ^èŒO LO_»^Œ∞.
L<åfl `å`å¯eHõ"Õ∞. "åiH˜ HÀÑÖ =¿ãÎ "åi Ñ¨Å∞‰õΩ =„*ÏÜ«Ú^èŒO ÖÏO\˜k. HÍh
"åi =∞#ã¨∞û "≥#flÖÏO\˜k HÍ=@O`À âßáêxfl LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë "åi HÀÑÖÖ’ ™êfi~°÷O ÖË^Œ∞. „HÀ^èŒO `å`å¯eHõ"Õ∞. HÍh ~åAÅ∞
JÖÏO\˜"å~°∞ HÍ^Œ∞. "å~°∞ HõÑ¨@∞Å∞, "åi =∂@ "≥∞`«ÎQÍ LO@∞Ok. Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O
â◊„ã¨Îã¨=∂#"≥∞ÿOkQÍ LO@∞Ok. ~å[ºO #_ç¿ÑO^Œ∞‰õΩ ~°Hõ~°HÍÅ "ÕëêÅ∞ "ÕÜ«∂e.
JkèHÍ~°O xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ‰õΩ„@Å∞ Ñ¨<åfle. "åi x*Ï~ÚfÖ’ ™êfi~°÷O LO@∞Ok.
"åi „HÀ^èŒO n~°…HÍÅO LO@∞Ok. HÍ|\˜ì "å~°∞ âßáêxfl LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«∞HÀÖË~°∞.
Wn =∞#‰õΩ J#∞Éèí="Õ∞. XHõ =ºH˜Î =∞#‰õΩ ã¨xflÇ≤Ï`«∞_»∞. J`«_»∞ XHÀ™êi
HÀÑÖQÍ u\˜ì<å =∞#O Ñ¨\˜ìOK«∞HÀO. HÀÑÖ `«yæ# `«~°∞"å`« J`«_Õ =∞# ^ŒQÆæ~°‰õΩ
=™êÎ_»∞. HõΔ=∂Ñ¨} "Õ_»∞‰õΩO\Ï_»∞. WHõ¯_» '=∂@— Hõ<åfl =∞#ã¨∞ „áê^è•#ºO =Ç≤Ïã¨∞ÎOk.
JO>Ë, "å‰õΩ¯ ZO`« Hõiî#OQÍ L<åfl, =∞#ã¨∞û "≥∞`«Î<≥·`Õ "å‰õΩ¯Ö’x HÍiî#ºO, f„=`«Å∞
`«QÆ∞æ`å~Ú. JO^Œ∞ˆH, `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ „¿Ñ=∞ ‰õΩiÑ≤ã¨∂Î, JÑ¨ÙÊ_»Ñ¨ÙÊ_»∞ Hõiî#OQÍ
=º=Ç¨ÏiOz<å, Ñ≤Å¡"å_»∞ "åi „¿Ñ=∞#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. WHõ¯_Õ =ºH˜Î
<À~å~° Ñ≤Å=@O, „¿Ñ=∞Q“~°"åÅ∞ „Ñ¨^Œi≈OK«@O =O\˜ JOâßÅ∞ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~Ú.

HÍ|\˜ì =∞# x`«ºrq`«OÖ’ J#∞HõΔ}O '=∂@— „áê^è•#ºO =Ç≤Ïã¨∞ÎO^Œx
„QÆÇ≤ÏOKåe. Z^Œ∞\˜"åiH˜ =∞#O =∞# =∂@ ^•fi~å<Õ J~°÷=∞ø`åO. HÍ|\˜ì =∂@
ã¨Ê+¨ìOQÍ, x*Ï~ÚfQÍ LO_®e. _˘OHõ u~°∞QÆ∞_»∞QÍ, =ºOQÆºOQÍ, x+¨μª~°OQÍ
=∂\Ï¡_»@O =Å¡ ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. x*Ï~ÚfQÍ, ã¨`«ºO Ñ¨ÅHõ@O =ºH˜Î L#fl`«=ºH˜Î`åfixH˜
x^Œ~≈° #O. J~Ú`Õ D ã¨`º« O ‰õÄ_® ‰õΩO_» |^ŒÅÌ ∞ H˘\˜#ì @∞ì LO_»‰Äõ _»^∞Œ . J„Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ
^•xfl ‰õÄ_® „Ñ≤Ü∞« OQÍ JÜÕ∞º@∞ì K≥áêÊe. J=∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ ^•xfl ‰õÄ_® =∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ
Ñ¨^•Å`À K≥áêÊe. WO^Œ∞‰õΩ =∞#O '"å‰õΩ¯— â◊H˜Îx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe.
=∞# Ö’Oz "≥Å∞=_»∞`«∞#fl "å‰õΩ¯ ã¨~°ã¨fifã¨fi~°∂ÑÖ Jx „QÆÇ≤ÏOKåe. =∞#O
=∂\Ï¡_Õ „Ñü =∂\Ï P "åˆQÌqH˜ =∞#O JiÊã¨∞Î#fl h~å[#OÖÏ ÉèÏqOKåe. JÑ¨ÙÊ_»∞
=∞# '=∂@— H˘Hõ H˘`«Î ™⁄QÆã¨∞ =ã¨∞ÎOk. „Ñü =∂\Ï P "åˆQÌq J~°Û# w`«OÖÏ
Ñ¨q„`«`#« ∞ PáêkOK«∞‰õΩO@∞Ok. ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ , ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ "å‰õΩ¯ P#O^•xfl HõeyOK«@"Õ∞
HÍ^Œ∞, P~ÀQÍºxH© ¿ÇÏ`«∞==Ù`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH '=∂@#∞ |\˜ì =∞x+≤, =∞x+≤x |\˜ì
=∂@— J<åfl~°∞ ÃÑ^ŒÌÅ∞.
=∂@ – =∞x+≤
=∞x+≤h, =∞x+≤x ^ŒQÆæ~° KÕã¨∞ÎOk =∂@. =∂@ =Å¡ Z^Œ∞\˜"åix „Ñ¨ÉèÏq`«O
KÕÜ«∞=K«∞Û. "åix L#fl`«HÍ~°º™ê^èŒ#‰õΩ „¿Ñˆ~Ñ≤OK«=K«∞Û. =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ JO^Œ∞ˆH
=∂@ „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë '=∂@—‰õΩ â◊H˜Î Ñ¨^•Å =Å¡ ~å^Œ∞. P
=∂@#∞ LK«ÛiOz# =∞#ã¨∞ =Å¡ Ñ¨^•Å‰õΩ â◊H˜Î =ã¨∞ÎOk. P Ñ¨^•Å#∞ ÑëH˜#
=∞#ã¨∞Ö’x x*Ï~Úf =Å¡ =∂@‰õΩ â◊H˜Î =ã¨∞ÎOk.
~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ F Éè‰í Ωõ ~Î åÅ∞ =zÛ, "åà◊¡ JÉÏƒ~Ú fÑ≤ Ñ¨^•~å÷Å∞
qÑ¨s`«OQÍ uO@∞<åfl_»∞. P JÅ"å@∞ =∞Ozk HÍ^Œx K≥Ñ¨Ê=∞x HÀiOk. Z=~°∞
ZO`« K≥Ñ≤Ê<å q#x P JÉÏƒ~Ú ~å=∞Hõ$+¨μ‚Å "å~°∞ K≥Ñ¨ÊQÍ<Õ q<åfl_»∞. PÜ«∞#
=∂@Å J~°O÷ Hõ<åfl PÜ«∞# =∞#ã¨∞ûÖ’x x*Ï~Úf PÜ«∞# =∂@Å‰õΩ P â◊HxÎ̃ zÛOk.
Jk PÜ«∞# JO`«â◊≈H˜Î„Ñ¨ÉèÏ=O. P JO`«â◊≈H˜Î PÜ«∞# =∂@Å‰õΩ JO`«â◊H˜Îx WzÛOk.
PÜ«∞# =∂@Å∞ =∞#‰õΩ XHõ q"ÕHÍ#O^Œ#∞ JOkOKå~Ú. q"ÕHÍ#O^Œ 'LuÎ+¨ª`«,
*Ï„QÆ`«, „áêÑ¨º=~å<£ xÉ’^èŒ`«— J#fl LÑ¨x+¨^•fiHÍºÅ`À Éèí~°`«*Ïux *ÏQÆ$`«O KÕã≤
QÆ=∞ºO "≥·Ñ¨Ù ^•i K«∂áê_»∞. W"Õ =∂@Å∞ W`«~°∞Öˇ=~°∞ K≥Ñ≤Ê<å, P Ñ¨^•ÅHÕ`«
„Ñ¨ÉèÏ=O LO_Õk HÍ^Œ#flk xã¨ûOâ◊Ü«∞O.
JO>Ë '=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ— J#flk ˆH=ÅO F L^ÀºQÆO ãÖáêkOK«@"≥∂, F ÅHõΔ
áêÅã‘ K≥Ü«∞º@"≥∂, ÖËHõ XHõ HõOÃÑh ™ê÷Ñ≤Oz HÀ@∞¡ QÆ_çOK«@"≥∂ HÍ^Œ#fl=∂@.
=ºH˜Î`«fi qHÍãÖ JO>Ë =∞x+≤ ãÖÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# =∂#=Ù_»∞QÍ Z^ŒQÆ@O Jx J~°÷O.
ZO^Œ∞HõO>Ë '=∂@—Ö’ "≥∞`«Î^Œ#O ~å"åÅ<åfl, =∂@‰õΩ â◊H˜Î ~å"åÅ<åfl <åÅ∞QÆ∞
Hõiî#Ñ¨^•Å∞, S^•~°∞ K«=∞`å¯~°„Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞ <Õ~°∞Û‰õΩO>Ë ãïáÈ^Œ∞. ÖËHõáÈ`Õ "å\˜x
<å@H©Ü«∞OQÍ, ÉèÏ"å#∞™ê~°O ÑëH˜`Õ ãïáÈ^Œ∞. =∂@‰õΩ â◊H˜Î â◊|ÌO =Å¡ ~å^Œ∞.
=∞#ã¨∞Ö’x ÉèÏ=#=Å¡ =ã¨∞ÎOk. =∞x+≤ =∞#ã¨∞ÃÑ· J`«x PÖ’K«#Å∞ „Ñ¨ÉèÏ=O
K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. J`«x âßs~°Hõ - =∂#ã≤Hõ„Hõ=∞tHõΔ}Å∞ J`«x PÖ’K«#Å kâ◊#∞
xˆ~Ìt™êÎ~Ú. J<å~ÀQÆºO`À L#fl"å_ç ^Œ$+≤ì ZO`« ¿ãÑ¨Ó J<å~ÀQÆºO ÃÑ·<Õ LO@∞Ok
`«ÑÊ¨ , P~ÀQÆºHõ~"° ∞≥ #ÿ PÖ’K«#ÅÃÑ· LO_»^∞Œ . ^•O`À P J<å~ÀQÆºO, Jk =∂#ã≤H"õ ∞≥ <ÿ å,
âßs~°Hõ"≥∞ÿ<å, J`«x =∂@Ö’¡ ^Àº`«Hõ=∞ø`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH =∞x+≤ =ÚYO ZÖÏ J`«x
ÉèÏ"åÅ‰õΩ J^ŒÌO Ñ¨_»∞`«∞O^À, JÖÏˆQ =∂@Å∞ J`«x =∞#ã¨∞ Ö’`«∞Ö’¡x P~ÀQÍºxfl,
J<å~ÀQÍºxfl „ÑüaOa™êÎ~Ú. '=∂@— â◊H˜Î=∞O`« =∞"åfiÅO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ =ºH˜Î =∂@
ã¨fi~°∂áêxfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. '=∂@—#∞ '"å‰õΩ¯— JO\Ï~°∞. "åˆQÌq ã¨~°ã¨fiu. JO>Ë
=∞#O =∂\Ï¡_Õ „Ñü =∂\Ï ã¨~°ã¨fiu ã¨fi~°∂ÑÖ.
â◊|ÌO J#flk =ã¨∞Î=ÙÖ’ „Ñ¨HõOÑ¨#Å∞ HõÅQÆ@O =Å¡ [xã¨∞ÎOk. =∞#O XHõ
=∂@ =∂\Ï¡_®ÅO>Ë =∞# â◊s~°OÖ’ "åÜ«ÚãÖK«Å#O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. D "åÜ«Ú
„Ñ¨HõOÑ¨<åxfl ã¨fi~°¿Ñ\˜Hõ Hõ^ŒeHõÅ ^•fi~å xˆ~Ìtã¨∂Î xiÌ+¨ì"≥∞ÿ# â◊ÉÏÌÅ#∞ Q˘O`«∞
Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞Ok. JO>Ë =∞#O Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞#fl „Ñü =∂@ „Ñ¨ÉèÏ=O Z^Œ∞\˜"å_ç ÃÑ·<Õ
HÍ^Œ∞, =∞# â◊s~°O ÃÑ·#, =∞# =∞#ã¨∞ ÃÑ·# ‰õÄ_® LO@∞O^Œ#fl=∂@.
=∞#O #=Ùfi`«∂ =∂\Ï¡_Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞ â◊s~°O LÖÏ¡ãÖQÍ LO@∞Ok. HÀÑÖQÍ
ÑëHˆ @Ñ¨ÙÊ_»∞ â◊s~°O =}∞‰õΩ`«∞Ok. ~°H„Îõ Ñ¨ã~¨ }° "ÕQ=Æ O`«=∞ø`«∞Ok. „¿Ñ=∞`À Ñ≤Å"¡ å_çx
^ŒQÆæ~° fã¨∞‰õΩ#flÑ¨ÙÊ_»∞, `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ ã¨fi~°OÖ’ "≥∞`«Î^Œ#O „Ñ¨"Õtã¨∞ÎOk. JO>Ë =∞#
„Ñ¨"Õ∞Ü«∞O ÖË‰õΩO_®<Õ, =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ =∞#O ÑëˆH „Ñü =∂\Ï `«# „Ñ¨ÉèÏ=O
=∞# â◊s~°O ÃÑ·#, =∞#ã¨∞û ÃÑ·# K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH =∂@Å∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ =∂\Ï¡_®e.
Ñ¨^•Å#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ Ñ¨ÅHÍe. Jã¨Ê+¨ìOQÍ, =„HõOQÍ Ñ¨^•Å∞ ÑëH˜`Õ P ^Œ∞„+¨ÊÉèÏ=O
â◊s~°O ÃÑ·# Ñ¨_»∞`«∞Ok. "åÜ«Ú„Ñ¨™ê~°xÜ«∞O„`«} 'Ü≥∂QÆ—‰õΩ „áêuÑ¨kHõ. =∞#O
=∂\Ï¡_Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞ TÑ≤i aQÆ|_»`åO. "ÕQÆOQÍ =∂\Ï¡_ç`Õ =∞iO`« Z‰õΩ¯= aQÆÑ¨_»`åO.

JiKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞ XHõ ~°HõOQÍ aQÆÑ¨_»`åO. #"Õfi@Ñ¨ÙÊ_»∞, ™œ=∞ºOQÍ =∂\Ï¡_Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞,
"åkOKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞, ~ÀkOKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞... WÖÏ ÉèÏ"åxfl |\˜ì TÑ≤ix aQÆ|@ì@O LO@∞Ok.
Wn XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ"Õ∞! D Ü≥∂QÆ„Ñ¨ÉèÏ=O ‰õÄ_® â◊s~°OÃÑ· Ñ¨_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH
=∞Oz =∂@Å∞ =∂\Ï¡_®e. =∞Oz PÖ’K«#Å∞ KÕÜ«∂e JO\Ï~°∞.
W^Õ PÖ’K«# K«^Œ∞=Ù „áê~°OaèOKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞ KÕ¿ã ã¨~°ã¨fiu „áê~°÷#Ö’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
'`«b¡ x#∞fl ^ŒÅOz Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú KÕ`«<£
|∂xu<£ h=Ù <å
Ü«ÚÅ¡O |O^Œ∞# xeÛ [$OÉèí}=ÚQÍ
#∞‰õΩÎÖò ã¨∞â◊|ÌO|∞Öò â’
aèÅ¡O |Å∞¯=Ú—
JO@∂ ã¨~°ã¨fif=∂`«#∞ =∞# =∞#ã¨∞ûÖ’ xeÊ ã¨Ê+¨ìOQÍ =∂@ ÑëˆH@∞ì
KÕÜ«∂Åx „áêi÷™êÎO. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨~°ã¨fiu 'g}Ï=~°^ŒO_» =∞O_ç`«Hõ~°— KÕ`«∞Ö’¡ g}
Ü≥ÚHõ¯ „âı+¨ª"≥∞ÿ# ^ŒO_»O HõÅk.
XHÍ<˘Hõ "åÜ«Ú=Ù Hõ^ŒeHõ <åcè=∞O_»ÅOÖ’ L^Œ~ÚOz, "≥#∞flÑ¨Óã¨ "≥O@
„Ñ¨Ü«∂}Õz, HõO~î°O KÕ~°@O =Å¡ =ÚMÏ=Ü«∞"åÅ Hõ^ŒeHõ KÕ`« "å‰õΩ¯ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
"Õ^ŒOÖ’ ã¨~°ã¨fiu Jyfl #∞Oz [xOz #@∞ìOk. "åÜ«Ú=Ù Hõ^ŒeHõ =Å¡ â◊s~°OÖ’
[xOKÕ Jyfl, "å‰õΩ¯ â◊HÎ̃~°∂ÑÖÖ’ |Ü«∞ÅÊ_»∞`«∞Ok. JO`«ó„Ñ¨ÑÖK«O "å‰õΩ¯ ~°∂ÑÖÖ’
"≥Å∞=_ç`Õ |Ü«∞@ „Ñ¨ÑÖK«O U~°Ê_»∞`«∞Ok. "å‰õΩ¯ ÖËHõáÈ`Õ „Ñ¨ÑÖK«"Õ∞ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH
„|Ç¨Ï‡, q+¨μ‚, =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å∞ Ãã·`«O ã¨~°ã¨fiux Ñ¨Ól™êÎ~°∞. J@∞=O\˜ ã¨~°ã¨fif^Õq
J#∞HõΔ}O =∞# â◊s~°OÖ’ xÅ∞ã¨∂Î, "å„QÆ∂ÑÖÖ’ |Ç≤Ï~°æ`«=∞ø`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH =∞#O
=∂\Ï¡_Õ „Ñü =∂\Ï XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# ÉèíQÆ=^•~°Û# =O\˜^Õ. D x[O „QÆÇ≤Ï¿ãÎ =ºH˜Î „Ñü
z#fl q+¨Ü«∂xH© <À~°∞ áêˆ~ã¨∞HÀ_»∞. J#=ã¨~°OQÍ =∂\Ï¡_»_»∞. JO^Œ∞ˆH Ü≥∂QÆ∞Å∞
=∞ø#OQÍ LO\Ï~°∞. q∞`«OQÍ =∂\Ï¡_»`å~°∞. `«=∞Ö’x â◊H˜Îx J#=ã¨~°OQÍ =º~°÷O
KÕã¨∞HÀ~°∞. Z‰õΩ¯=QÍ =∂\Ï¡_»x =ºH˜Î =∂\Ï¡_Õ „Ñü =∂@#∂ „Ñü"å~°∂ Q“~°=OQÍ
qO\Ï~°∞. P =∂@Å‰õΩ qÅ∞=x™êÎ~°∞. |_»|_® "åˆQ"å_çH˜ qÅ∞= LO_»^Œ∞. Wk
=∞#‰õΩ J#∞Éèí="Õ∞. =∞#O =∂\Ï¡_Õ „Ñü =∂@ ÉèíQÆ=O`«∞_ç J~°Û# ÖÏO\˜k HÍ|>Ëì
áÈ`«# 'N<å^äŒ∞ =i‚OK«∞ lÇ¨ÏfilÇ¨Ïfi— J<åfl_»∞. '<À~°∞ <˘=fiOQÆ Ç¨Ïi H©iÎ #∞_»∞=_Õx—
J<åfl_»∞.
=∂@ Ñ¨q„`«`«#∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ HÀãÖ KÕÜ«∞=Åã≤#
Ñ¨x XHõ@∞Ok. Jk Ñ¨Å∞ =∂@Å „áÈkx `«Ü«∂~°∞ KÕã¨∞HÀ=@O. WOw¡+¨μÖ’ nxfl
'"˘HÍ|∞Ås— (vocabulary) JO\Ï~°∞. D '"˘HÍ|∞Ås— ™ê^èŒ# HÀãÖ =ºHÎ̃ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ
„â◊q∞OKåeû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. L`«Î=∞„QÆO^ä•Å#∞ ÑïîOKåe. L`«Î=∞HÍ"åºÅ#∞
ÑïîOKåe. =∞Oz Ñ¨^•ºÅ#∞ HõO~îÀáê~î°O KÕÜ«∂e. „áêp#Hõ=ÙÅ∞ Ñ¨^•Å#∞ ZO`«
â◊H˜Î=∞O`«OQÍ "å_®~À „QÆÇ≤ÏOKåe.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ JQÆã¨∞Îº_»∞ ã¨=Ú„^À^ŒHõáê#O KÕÜ«∞\ÏxH˜ "≥àı¡@Ñ¨ÙÊ_»∞ P
ã¨=Ú„^•xfl XHõ #kÖÏ =i‚™êÎ_»∞ ##flÜ«∞º. x*ÏxH˜ PÜ«∞# #k Jx =i‚Oz<å
PÜ«∞# =i‚OzOk ã¨=Ú„^•<Õfl. P Ñ¨^•Å∞ K«^Œ∞=Ù`«∂O>Ë<Õ Hõà◊¡ =ÚO^Œ∞ JÅÅ`À
ZQÆã≤Ñ¨_»∞`«∞#fl ã¨=Ú„^ŒO ™êHΔÍ`«¯iã¨∞ÎOk.
~°OQÆ^Œ∞`«∞ÎOQÆ `«~°OQÆ Ç¨Ïã¨ÎO|∞Å
<å_≥_»∞ #k "ÀÖˇ, #`«∞Å "ÕQÆ
"å`« q^èŒ∂`«"≥∞ÿ =éÖˇ_»∞ #k "ÀÖˇ,
|~°fi`« HõO^Œ~ÀáêO`« `«`«∞Å
^˘_»Ô~_»∞ #k "ÀÖˇ, „^Œ∞=¿Ñ¶# q`«`«∞Å
#yÜ≥∞_»∞ #k "ÀÖˇ, <åQÆ#„Hõ
=∞Hõ~° ‰õΩÅ ‰õΔΩÉèíº=∂}"≥∞ÿ `«^•ƒ^èŒ
HÀÑ¨x Ü«∞k "ÀÖˇ #∞K«Û cè=∞
x#^Œ =∞QÆ∞K«∞#∞#fl h~°kè Ü≥Ú^ŒÌ‰õΩ
#=∞~°QÆ}=Ú`À =∞Ç¨=ÚhO„^Œ
QÆ~°∞_» YK«~° ã≤^Œú QÆO^èŒ~°fi Ñ¨#flQÆ
Ü«∞HõΔ QÆ}=Ú `À_» #~°∞QÆ∞^≥Oz.
ã¨=Ú„^•xfl K«∂_»x =ºHÎ̃H˜ ã¨=Ú„^•xfl Hõà◊¡‰õΩ Hõ\ì̃#@∞ì K«∂Ñ≤OKÕ JHõΔ~°z„`«Ñ¨@O
Wk. ÃÑ^ŒÌ `«~°OQÍÅ∞ HõÅ #k ÖÏO\˜k. ÃÑ^ŒÌ QÍe KÕ`« Hõ\˜ì# #kÖÏO\˜k. Ñ¨~°fi`«
QÆ∞Ç¨ÏÅÖ’ Ñ¨~°=à◊√¡ `˘ˆH¯ #k ÖÏO\˜k. ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ #∞~°∞QÆ∞Å∞ ÖËz# #k ÖÏO\˜k,
Ö’Ñ¨Å L#fl "≥Úã¨à√◊ ,¡ W`«~[° O`«∞=ÙÅ`À ‰õΩΔ aè`=« ∞=Ù`«∞#fl #kÖÏ LO^Œ@ P ã¨=Ú„^ŒO.
ã¨=Ú„^•xfl #k`À áÈÅÛ@O "≥#∞Hõ F K«=∞`å¯~°O LOk. áœ~å}˜HõOQÍ ã¨=Ú„^ŒOÖ’
h~°O`å QÆOQÆ hˆ~! WHõ, =ã¨∞Î™êHΔÍ`å¯~°O HõeˆQ@∞ì Ñ¨^•Å#∞ á⁄ky ~åÜ«∞@O Q˘Ñ¨Ê
Hõq`åÅHõΔ}O. ##flÜ«∞ Ñ¨^ŒºO K«^Œ∞=Ù`«∂O>Ë HõeˆQ ÉèÏ=O, Hõà◊¡ =ÚO^Œ∞ xÅ|_Õ
J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ^Œ$â◊ºO =∞ˆ~ W`«~°Ñ¨^•Å∞ "å_ç<å HõÅQÆ=Ù. Wn Ñ¨^•Å â◊H˜Î. D â◊H˜Î
J~°÷O HÍ"åÅO>Ë =ºH˜Î `«Ñ¨ÊxãïQÍ „áêp# HÍ"åºÅ∞ K«kq f~åe. Ñ¨^Œ„Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. Ñ¨^•Å J~å÷Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. Hõ=ÙÅ∞ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°z# huã¨∂‰õΩÎÅ∞
|\©ì Ñ¨\Ïìe. ãÖ^Œ~åƒù#∞™ê~°OQÍ P ã¨∂‰õΩÅÎ #∞ L^ŒÇÏ¨ i¿ãÎ =∂@‰õΩ qÅ∞= Åaèã∞¨ OÎ k.
Q“~°=O Åaèã¨∞ÎOk.
JO>Ë "˘HÍ|∞Ås XHõ J=Ú‡Å á⁄k ÖÏO\˜k. =∂@Å∞ ^•xÖ’x ÉÏ}ÏÅ∞.
Zxfl ~°HÍÅ Ñ¨^•Å#∞ P J=Ú‡Å á⁄kÖ’ KÕi¿ãÎ =ºH˜Î JO`« â◊H˜Î=∞O`«∞_»#fl=∂@.
ã¨=∞Ü«∂xfl |\˜ì, ãÖ^Œ~åƒùxfl |\˜ì XHÀ "åQÍƒ}Ïhfl =^Œ∞Å∞`«∞O_®e. J~Ú`Õ D
=∂@Å ÉÏ}ÏÅ#∞ qK«HõΔ}`À, *Ï„QÆ`«ÎQÍ, Ñ¨q„`«OQÍ "å_®e. ÖËHõáÈ`Õ „Ñ¨=∂^ŒO.
ZO^Œ∞HõO>Ë, Z@∞=O\˜ ÉÏ}Ñ¶¨∂`åÔH·<å =∞O^Œ∞ LOk HÍh "åV‡Ü«∞â◊~åxH˜ =∞O^Œ∞
ÖË^Œ∞. uHõ¯# Ñ¨^ŒºO D x*Ïxfl „ÑüaOaã¨∞ÎOk.
'#~°∞#‰õΩ #k "åV‡Ü«∞=∞QÆ∞
â◊~°"≥∞ÿ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O|∞ <å\˜ K«e~ÚOÑ¨Hõ ^Œ∞
~°ƒù~°"Õ^Œ# *ËÜ«∞OQÍ....—
Hõ~°∞‚_»∞ J~°∞˚#∞_çx XHõ =∂@ J<åfl_»∞. Jk "åV‡Ü«∞â◊~°O, "å‰õΩ¯`À KÕã≤#
ÉÏ}OÖÏ J~°∞˚#∞_ç Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ <å@∞‰õΩx ^Œ∞~°ƒù~°"Õ^Œ# HõeyOk. J~°∞˚#∞_»∞ ^≥|ƒ
u#fl Ñ¨Ùe JÜ«∂º_»∞. cÉèí`«∞û_»Ü«∂º_»∞. Wn "åV‡Ü«∞â◊~åxH˜ L#fl „Ñ¨ÉèÏ=O. U
ÉÏ}O ™êkèOK«ÖËxk "åQÍƒ}O ™êkèã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì "åQÍƒ} „Ñ¨Ü≥∂QÆOÖ’ qK«HõΔ}
™êkèOK«Hõ áÈ`Õ =ºH˜Î ZO`« Q˘Ñ¨Ê"å_≥·<å qHõã≤`«=ºH˜Î`«fiO ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH
ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ ™ê÷<åÖ’¡ L#fl "å~°∞, _»|∞ƒÅ∞ ãÖáêkOz#"å~°∞ ‰õÄ_® "å‰õΩ¯ÃÑ· xÜ«∞O„`«}
ÖËHõ JÉèÏã¨∞ áêÅ=Ù`«∂O\Ï~°∞. qÅ∞= HÀÖ’Ê`«∞O\Ï~°∞.
=∂@ – xÜ«∞O„`«}
=∂@ =∞x+≤ =∞#ã¨∞#∞ |Ü«∞\˜ „Ñ¨ÑÖKåxH˜ „Ñ¨^Œi≈ã¨∞ÎOk. =∂@ =Å¡ =∞x+≤H˜
XHõ QÆ∞iÎOÑ¨Ù =ã¨∞OÎ k. =∂@ =Å¡ =∞x+≤H˜ Q“~°=O Åaèã∞¨ OÎ k. =∂@#∞ |\˜ì â◊„`«∞=ÙÅ∞
Ãã·`«O q∞„`«∞Å=Ù`å~°∞. =∂@ ã¨~°ã¨fifã¨fi~°∂ÑÖ. HÍ|\˜ì „Ñü =∂@#∞ ^ÕqH˜ JiÊOKÕ
h~å[#OÖÏ ÉèÏqã¨∂Î =∂\Ï¡_®e. =∂@ XHõ Ü≥∂QÆO. ZÖÏÔQ·`Õ Ü≥∂QÆÖ’ "åÜ«Ú
xÜ«∞O„`«} =Å¡ ã¨fiã¨÷`« ™ê^èŒ# LO@∞O^À, JÖÏˆQ =∂@ =Å¡ ‰õÄ_® â◊s~°OÖ’
"åÜ«Ú xÜ«∞O„`«} [~°∞QÆ∞`«∞Ok HÍ|\˜ì =∂@ÃÑ· =∞x+≤ P~ÀQÆºO P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok.
Hõ~°ÔH·# =∂@Å∞ =∂\Ï¡_ç`Õ â◊s~°OÃÑ· K≥_»∞ „Ñ¨ÉèÏ=O LO@∞Ok. ™œ=∞º"≥∞ÿ# =∂@Å∞,
=∞Oz =∂@Å „Ñ¨ÉèÏ=O =∞OzQÍ LO@∞Ok. W=hfl WO`« =~°‰õÄ =∂@ QÆ∞iOz
=∞#O K«iÛOz# JOâßÅ∞. =∂@Å∞ ãÖ™ê¯~°=O`«OQÍ, â◊H˜Î=∞O`«OQÍ, K«=∞`å¯~°
Éèií `«OQÍ LO_®ÅO>Ë L`«=Î ∞™êÇ≤Ï`«ºO K«^"Œ åe. L`«=Î ∞ÉèÏ= „Ñ¨H@õ #Å#∞ „Ñ¨`ºÕ Hõ„â◊^`úŒ À
QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. Wk ‰õÄ_® =∞# K«~°ÛÖ’H˜ =zÛOk. WÑ¨ÙÊ_»∞ =∞#O Z=i`À, ZÖÏ
=∂\Ï¡_®e J#fl JOâ◊OÃÑ· ^Œ$+≤ì ÃÑ_»^•O. ™œ=∞º"≥∞#ÿ =∂@ =Å¡ ~°HáÎõ ê`«~Ç° Ï≤ `«qÑ¨=¡ O
™êkèOK«QÆÅQÆ\Ïxfl K«iÛ^•ÌO.
Wk KåÖÏ „áê=ÚMÏºxfl =Ç≤ÏOKÕ q+¨Ü«∞O. ZO^Œ∞HõO>Ë =∂@ ‰õÄ_® XHõ
PÜ«Ú^èŒO =O\˜k. qK«HõΔ}`À "å_»HõáÈ`Õ J#=ã¨~°"≥∞ÿ# HõëêìÅ‰õΩ ^•i fã¨∞ÎOk.
HÍ|\˜ì ˆH=ÅO =∞~åº^ŒQÍ, K«=∞`å¯~°OQÍ =∂\Ï¡_»@O`À ãïáÈ^Œ∞. qK«HõΔ}`À
=∂\Ï¡_»@O KåÖÏ J=ã¨~°"≥∞ÿ# JOâ◊O.
XHõ =ºHÎ̃ `«# rq`«OÖ’ `«#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ J<ÕHõ ~°HÍÅ áê„`«Å∞ ^èŒi™êÎ_»∞.
H˘_» ∞ ‰õ Ω QÍ, J#flQÍ, `« = Ú‡_» ∞ QÍ, Éè í ~ ° Î Q Í, XHõ L^ÀºyQÍ, ã¨ Ç ¨ Ï Ÿ^ÀºyQÍ,
ã¨Ç¨^è•ºÜ«Ú_»∞QÍ, XHõ Hõã¨ì=∞~üQÍ, JkèHÍiQÍ WÖÏ... J<ÕHõáê„`«Å∞ ^èŒi™êÎ_»∞. Jxfl
áê„`«ÅÖ’ XˆH ~°HõOQÍ =º=Ç¨ÏiOz ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. JÖÏQÆx áê„`«#∞ |\˜ì =∞x+≤
=∂~°_∞» . HÍ|\˜ì Jxfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ =∞x+≤ =∞øeHõOQÍ XHõ_Õ J~Ú<å, J`«x =ºH˜`Î fi« O
J^Õ J~Ú<å, J`«x =∂@Ö’ =∂~°∞Ê ~å"åeû LO@∞Ok.
`«# Ü«∞O^Œ∞ #dÅÉèí∂`«=Ú ÅO^Œ∞ <˘Hõ ÉèíOy
ã¨=∞Ç≤Ï`«`«fiO|∞# [~°∞QÆ∞"å_»∞
ÃÑ^ŒÌÅ ÉÁ_»QÆ#fl Éèí$`«∞ºx ÔH·=_ç
KÕi #=∞ã¨¯$`«∞Öò ¿ãÜ«Ú"å_»∞
Hõ#∞fl^À~ÚH˜ ##ºHÍO`« Å_»¤OÉˇ·#
=∂`«$ÉèÏ==Ú ¿ãã≤ =∞~°Å∞"å_»∞
`«e¡^ŒO„_»∞Å ÉèíOy ^èŒ~°‡=`«ûÅ`«#∞
n#∞Å QÍ= zOuOK«∞"å_»∞.
ã¨=ÚÅ Ü≥∞_» ™È^Œ~°ã≤÷u [~°∞Ñ¨Ù"å_»∞

^≥·=`«=Ú ÅOK«∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ ^ŒÅK«∞"å_»∞
bÅ ÅO^Œ∞#∞ ÉÁO‰õΩÅ∞ ÖËx"å_»∞
Åe`«=∞~åº^Œ∞_≥·# „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞ _»kèÑ¨!
ÉèÏ~°fÜ«Ú_»#fl"å_»∞ #_»K«∞HÀ^Œy# P^Œ~°≈„Ñ¨=~°Î#‰õΩ J^ŒÌO Ñ¨@∞ì`«∞Ok
ÉèÏQÆ=`«OÖ’ áÈ`«# ~°zOz# D Ñ¨^ŒºO. XHõÑ¨ÙÊ_»∞ Ñ≤Å¡"å_çH˜ S^Õà◊√§ =zÛ |_çH˜
"≥àı§ Ö’Ñ¨Å W@∞=O\˜ J<ÕHõÑ¨^•ºÅ∞ HõO~î°`å =KÕÛq. ^•O`À `«# ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O,
`«# ^è~Œ ‡° O, `«# „Ñ¨=~°#Î QÆ∞iOz# J<ÕHÍOâßÅ∞, W`«~É° ÏÇ¨Ïº„Ñ¨ÉÏè "åÅ∞ Ñ¨_H» =õ ÚO^Õ,
Ñ≤Å¡"å_ç =∞kÖ’ <å@∞H˘xáÈÜÕ∞q.
D P^èŒ∞xHõ Ü«∂O„uHõ, QÆO^Œ~°QÀà◊„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ „Ñü =ºH˜ÎH© '„Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞—
J`«∞º`«Î=∂^Œ~°≈OQÍ xÅ∞™êÎ_»∞. „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_ç Hõ^äŒ JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨Ù_ç
H˘_»∞‰õΩ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞. Ö’HõHõO@‰õΩx Hõ_»∞Ñ¨Ù# q+¨μ‚Éèí‰õΩÎ_»∞ [x‡OKå_»∞. ~åHõΔã¨QÆ∞~°∞=ÙÅ
=^ŒÌ q^•ºÉèÏºãÖ KÕâß_»∞. `å#∞ #q∞‡# q+¨Ü«∂Å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ "å~°∞ KÕã≤#
É’^è#Œ Å#∞ YO_çOK«Ö^Ë ∞Œ . '<Õh K«^∞Œ =Ù#∞ K«^=Œ #∞— JO@∂ Ç‘Ï~À _≥Ö· ÏQÆ∞Å∞ H˘@ìÖ^Ë ∞Œ .
`«O„_çx =ºuˆ~HÕz "åkOK«ÖË^Œ∞. `À\˜ q^•º~°∞÷Å‰õΩ LÑ¨<åº™êezÛ <À~°∞
áêˆ~ã¨∞HÀÖË^Œ∞. QÆ∞~°∞=ÙÅ`À "åkOz, Ç‘Ï~ÀÖÏ¡ "åix "≥H˜¯iã¨∂Î áê@Å∞ áê_»ÖË^Œ∞.
=∞ø#OQÍ `«# Ñ¨x `å#∞ KÕã¨∞‰õΩáÈÜ«∂_»∞. P"ÕâßÅ‰õΩ `åq=fi ÖË^Œ∞. qK«HõΔ}‰õΩ
„áê^è•#ºq∞KåÛ_»∞. ÉÏÅ∞_≥·# „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞ „Ñ¨^Œi≈Oz# qK«HõΔ} ÃÑ^ŒÌÅ∞ „Ñ¨^Œi≈OK«ÖË^Œ∞.
'U Ñÿk "å~°∞ ÃãÑ≤Ê#,
<å ÑÿkO K«^Œ∞=Ù QÍx Ü«∞\˜ì@ìx Ü«∂
ˆHΔÑ≤OÑ¨_»∞ ^• #xflÜ«Ú,
~°∂Ñ≤Oz# q∞^äŒºÅx x~°∂_è»=∞h+¨<£.—
`«#‰õΩ W+¨ìO L<åfl, ÖË‰õΩ<åfl "å~°∞ K≥Ñ≤Ê# K«^Œ∞=Ù K«k"å_»∞. 'W^Õq∞\˜?
J^Õq∞\˜?— Jx „Ñ¨tflOK« ÖË^Œ∞. HÍh `«# ã‘fiÜ«∞=ºH˜Î`åfixfl =∂„`«O xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<åfl_»∞.
`«# H˜+¨ì"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂xfl =^ŒÅÖË^Œ∞. Z^Œ∞\˜"åi Wëêìxfl „Ñ¨tflOK«ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë,
D „Ñ¨ÑO¨ K«O ã¨~fi° O ÉèQí =Æ O`«∞_ç ã¨$+≤ì J#fl q*Ï˝#O L#fl"å_»∞, `«#Ö’#∂, Z^Œ∞\˜"å_ç
Ö’#∂ ^≥"· åOâ◊#∞ ^Œi≈OK«QeÆ Qˆ "å_»∞ Z=ix ^Õfi+≤™êÎ_∞» ? Z=ix ^Œ∂+≤™êÎ_∞» ? Z=i`À
"åk™êÎ_»∞? J#=ã¨~°OQÍ P"Õâ◊O „Ñ¨^Œi≈Oz ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JOkOz# â◊H˜Îx ZO^Œ∞‰õΩ
=$^ä• KÕ™êÎ_»∞? D qK«HõΔ} L#fl"å_»∞ HÍ|\˜ì `å#∞ x[=∞x #q∞‡# JOâßxfl
=^ŒÅÖË^Œ∞. W`«~°∞Å∞ ^Œ∂+≤Oz<å P"Õâ◊Ñ¨_»ÖË^Œ∞.
`«# Ç‘Ï~Àx Z^Œ∞\˜"å_»∞ U^À J<åfl_»x ÉÏÅ∞ˆ~ HÍ^Œ∞, ÃÑ^ŒÌÅ∂ `«#∞fl‰õΩ<Õ
HÍÅO Wk. Jaè=∂# ãÖÑ¶¨∂Å ¿Ñi@ Zky#"å~°∞ Ãã·`«O ÉÏÅ∞~° Hõ<åfl Hõ<åHõ+¨ìOQÍ
„Ñ¨=iÎã¨∂Î `«=∞ rq`åxH˜ qÅ∞=ÖË#@∞ì „Ñ¨=iÎOK«@O =∞#O K«∂ã¨∂Î<Õ L<åflO.
J@∞=O\˜"åiH˜ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_ç QÆ∞iOz# *Ï˝#O ÉÏÅºOÖ’<Õ Åaè¿ãÎ! Jaè=∂#ãÖÑ¶¨∂ÖË
HÍ^Œ∞, `«=∞#∞ `«Ñ¨ÙÊ ^•i Ñ¨\˜ìOKÕ "åi<≥=i<≥·<å QÆ∞_ç¤QÍ J#∞ãïOK«@O =∂<Õ™êÎ~°∞.
WHõ Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨Ù_»∞ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_ç<Õ HÍ^Œ∞ J`«_»∞ ^≥·=OÖÏ ÉèÏqOKÕ q+¨μ‚=Ù#∂
^Œ∂+≤OKå_»∞. „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_çx Ç≤ÏOã≤OKå_»∞. q+¨μ‚=Ù#∞ ^Œ∂+≤Oz #O^Œ∞‰õΩ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞
P"ÕâÑ◊ _¨ Ö» ^Ë ∞Œ . 'h JO`«∞ K«∂™êÎ—#x Ç‘Ï~ÀÖÏ¡ ã¨"åà◊√¡ qã¨~Ö° ^Ë ∞Œ . D HÍÅO ã≤x=∂Ö’¡x
P^Œ~°≈áê„`«ÖÏ¡ `«O„_çx ZkiOz J==∂#Hõ~°OQÍ =∂\Ï¡_»ÖË^Œ∞. `«O„_ç "å^•xfl
YO_çOK«Ö^Ë ∞Œ ‰õÄ_®. Hˆ =ÅO `«# "å^•xfl qxÑ≤OKå_»∞. `«# ^Œ$HÀ¯}Ïxfl q=iOKå_»∞.
=¸~°∞ö_ç ÅHõΔ}ÏÅ∞ K≥Ñ≤Ê =¸~°∞ö_»∞ HÍ=^ŒÌx `«O„_çH˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕâß_»∞. WO`«
KÕÜ«∂ÅO>Ë =∞x+≤H˜ ZO`« P`«‡qâßfiãÖ LO_®e! „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞
ZO`« =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ#=O>Ë „Ñü =ºH©Î x`«ºO áê~åÜ«∞}O KÕÜ«∞=Åã≤# J=∞$`«`«∞ÖÏºÅ∞.
K«kqOzi ##∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞,
K«kqu ^èŒ~å‡~°÷ =ÚYº âß„ã¨ÎO|∞Å∞ <Õ
[kq#q QÆÅ=Ù ÃÑ‰õΩ¯Å∞,
K«^Œ∞=ÙÅÖ’ =∞~°‡ "≥∞Å¡ K«kqu `«O„_ô
K«^Œ∞=Ù x`«ºrq`«OÖ’ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok. Jk â◊s~åxH˜. q^Œº =∞#ã¨∞ûH˜.
=ºH˜Î =∞x+≤ÖÏ Z^ŒQÆ@OÖ’ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. ZO`À =∞~°‡OQÍ, QÆ∞OÉèí#QÍ D x*Ïxfl
"≥Ú^Œ\˜ J_»∞QÆ∞Ö’<Õ `«O„_çH˜ ã¨Ê+¨ìO KÕâß_»∞.
'Hõ=∞ÖÏ‰õΔΩ #iÛOK«∞ Hõ~°=ÚÅ∞ Hõ~°=ÚÅ∞— Jx `«# ã≤^•úO`åxfl „Ñ¨Hõ\ÕKå_»∞.
P ÃÑ·#
'^Õ=^Õ=Ùx lOuOK«∞ k#=Ú k#=Ú,
K«„HõÇ¨Ïã¨∞Îx „|Hõ\ÕK«∞ K«^Œ∞=Ù K«^Œ∞=Ù

‰õΩOaèh^èŒ=Ù *ˇÃÑÊ_ç QÆ∞~°∞_»∞ QÆ∞~°∞_»∞,
`«O„_ç! Ç¨Ïi KÕ~°∞ =∞xÜ≥∞_ç `«O„_ç `«O„_ç.
JO@∂ `«# K«∞@∂ì L#fl"åi PÖ’K«#ÅÖ’ Ö’áêÅ#∞ "≥∞`«ÎQÍ ZuÎ K«∂áê_»∞.
'`«O„_ô ##∞fl =∞x+≤ÖÏ Z^ŒQÆ=∞#∞. Ü«∂O„uHõrq`«OÖ’x Q˘„Ô~Ö’¡ F Q˘„Ô~ÖÏ
|`«Hõ=∞#‰õΩ— Jx ZO`À Ö’`«∞QÍ K≥áêÊ_»∞. `«# `À\˜ q^•º~°∞÷Å`À ‰õÄ_® '`«#HõO`å
`≥Å∞ã¨∞— J#fl@∞ì „Ñ¨=iÎOK«ÖË^Œ∞. 'ã¨=ÚÅ Ü≥∞_» ™È^Œ~°ã≤÷u— [~°∞Ñ¨Ù`«∂, F ™È^Œ~°∞_çÖÏ
"åiH˜ x*Ïx*ÏÅ∞ q=iOKå_»∞.
ÉÏÅ‰õΩÖÏ~° ~°O_»∞ =∞# „áêÜ«∞Ñ¨Ù
ÉÏÅ∞~°∞ H˘O^Œ é∞ifiÃÑ·
QÆ∂Å∞@ QÆO\˜ˆ~ QÆ∞~°∞_»∞
„‰õÄ~°∞_» #~°÷K«Ü«∞O|∞#O^Œ∞ ^Œ∞
j≈Å`« #~°÷HõÅÊ#=Ú
*ËÃã_ç „QÍÇ¨Ïº=Ú QÍ^Œ∞ âß„ã¨Î=ÚÖò
"Õ∞ Öˇé˜yOK≥^Œ<£ qx#
g∞‰õΩ x~°O`«~° Éèí„^Œ =∞Ü≥∞º_ç<£.
„Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[OÖ’ q^•º~°∞÷Å ãÖâ◊Ü«∂Å#∞ fˆ~Û É’^èŒ# Wk. =∂#=ÙÅ∞
JO^Œ~∂° =O^Õà√◊ § „|`«H~õ ∞° . Ñ¨ã≤ =Ü«∞ã¨∞"å~°∂ =∞~°}™˜ êÎ~∞° . HÍ|\˜ì rq`«O L#flÑ¨ÙÊ_Õ
ÉèíQÆ=<åfl=∞ã¨‡~°} KÕÜ«∂e. QÆ∞~°∞=Ù „‰õÄ~°∞ _≥O^Œ∞HõÜ«∂º_»O>Ë LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»x K«^Œ∞=Ù
K≥Ñ¨ÙÎ<åfl_»∞. – Pi÷HõO, ~å[H©Ü«∂Å∞ <Õ~°∞Ê`«∞<åfl_»∞ HÍh huxÜ«∞=∂Å∞, qÅ∞=Å∞
<Õ~Ê° @O ÖË^∞Œ . J~°O÷ ÖËx "å\˜Ö’ HõÅÊ#Å =Å¡ ÖËx J~å÷Å∞ ã¨$+≤ãì ∞¨ <Î åfl_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
~å*Ï[˝‰õΩ Ö’|_ç É’kèã¨∞Î<åfl_»∞. HÍ|\˜ì P É’^èŒ#Ö’#∂ QÆ∞~°∞=Ù `«Ñ¨ÙÊ ÖË^Œ∞. HÍh
=∞#O qK«HõΔ}#∞ „Ñ¨^Œi≈OKåe.
'HõO\˜ˆ~ =∞#"å~°∞ Ñ¶¨∞#∞Å∞ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Öˇ·,
qÑ¶¨Å∞Öˇ· ÔH·H˘#fl "≥é˜]`«#=Ú
Éèí„^•~°∞÷Öˇ· Ü«ÚO_ç áêÜ«∞~°∞ ãÖ™ê~°
Ñ¨^Œúu #∂~°Hõ Ñ¨@∞ì=_çi...—
JO@∂ x*Ïxfl q=iOKå_»∞. `À\˜"åi JÉèí∞º#fluH˜ `À_»Ê_®¤_»∞. XHõ ~°HõOQÍ
K«∂¿ãÎ x*Ïxfl `å#∞ PK«iã¨∂Î, ™œ=∞ºOQÍ JO^ŒiH© É’kèOz q[Ü«∞O ™êkèOz#
„Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞ xâ◊≈|Ì ™œ=∞º ™êuÎfiHõ qÑ¨¡=HÍ~°∞_»∞. ~åHõΔã¨∞Å #_»∞=∞ Ñ¨Ù\˜ì "åiH˜ q+¨μ‚ÉèíH˜Î
É’kèOz, ~åA ÃÑ\˜ì# ÉÏ^èŒÅhfl J#∞ÉèíqOz =∞s <≥yæ#"å_»∞. JÖÏ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞
q[Ü«∞O ™êkèOK«@O "≥#∞Hõ `å#∞ #q∞‡# ã≤^•úO`«O Ñ¨@¡ JK«OK«Å qâßfiãÖ,
PK«~°}Ö’ x*Ï~Úf, =∂@Ö’ ã¨`«ºO, `«# ãÖã¨¯ $f ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂ÅÑ¨@¡ Q“~°=O
L<åfl~Ú. JO^Œ∞ˆH J`«x =∂@Å‰õΩ P â◊H˜Î =zÛOk. U#∞QÆ∞Å∞ J`«_çx Ug∞
KÕÜ«∞ÖËHõáÈÜ«∂~Ú. q+¨ã¨~åÊÅ∞ =º~°÷=∞Ü«∂º~Ú. xÑ¨ÙÊ `åHõÖËHõáÈ~ÚOk. Z@∞=O\˜
Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞‰õΩO_®, ~°HõÎáê`«O ÖË‰õΩO_®, qâßfiãÖ ^•fi~å, ^•xfl „Ñ¨Hõ\ÕKÕ =∂@
^•fi~å ~åHõΔã¨™ê„=∂*Ïºxfl <åâ◊#O KÕã≤ ^≥·g™ê„=∂*Ïºxfl ™ê÷Ñ≤OKå_»∞ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞.
Wn ÉèÏ~°fÜ«∞ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞OÖ’ qÑ¨¡=O [iˆQ f~°∞. ã¨=∞ã¨=∂[O ™ê÷Ñ≤OKÕã≤
„Ñ¨[ÅO^Œih ã¨=∂#O KÕ¿ãÜ«∂Å#fl P^Œ~°≈™ê^èŒ# HÀãÖ „Ñ¨[Å<Õ Ç≤ÏOã≤Oz, K«OÑ≤
Ñ¨â◊√=ÙÖÏ¡ „Ñ¨=iÎOKÕ"å~°O^ŒiH© L`«Î=∞=ºH˜Î`«fiO ™êkèOKÕ J^Œ∞ƒù`åÅ ã¨fi~°∂áêxfl
É’kèã¨∞ÎOk '„Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_ç— =ºH˜Î`«fiO. =∞# áêáêÅ#∞ ÉèíiOKÕO^Œ∞‰õΩ K«zÛ, PÃÑ· JO^Œih
`«=∞ =∞`«OÖ’H˜ =∂~åÛÅ#∞‰õΩ#fl"åiH© „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_ç =ºH˜Î`«fiO QÆ∞}áê~îåÅ∞ <Õ~°∞Ê`«∞Ok.
L`«Î=∞™êÇ≤Ï`«ºÑ¨~î°#O, L`«Î=ÚÅ ™êOQÆ`«ºO, „¿Ñ=∞Ñ¨Ói`«ãÖÉèÏ+¨}, qK«HõΔ}
ã¨Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# „Ñ¨=~°Î#Å∞ =ºH˜Î`«fiqHÍã¨ ™Èáê<åkè~ÀÇ¨Ï}‰õΩ ^•~°∞Å∞. J~Ú`Õ g\˜Ö’
=∞~À JOâ◊O LOk. Jk ã¨ÉèíÖ’ =∂\Ï¡_Õ q^è•#O. „Ñ¨ã¨∞Î`«O nxfl 'Ñä¡H± ã‘ÊHÕQ∑—
JO\Ï~°∞. D 'Ñä¡H± ã‘ÊHÕQ∑— ‰õÄ_® =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ F ÉèÏQÆO.
Ñä¡H± ã‘ÊHÕQ∑
â◊√Éèí=ÚÅ <˘O^Œx K«^Œ∞=Ù#∞
#aè#Ü«∞=Ú#∞ ~åQÆ~°ã¨=Ú #O^Œx áê@Öò
JaèÖÏ+¨ ÖËx ‰õÄ@q∞
ã¨Éèí "≥∞K«Ûx =∂@ÖˇÅ¡ [Ñ¨Ê# ã¨∞=∞f!
=∞Ozx KÕ‰õÄ~°Ûx K«^Œ∞=Ù, WOÑ¨Ù#∞, Ç¨~Úx HõeyOK«x áê@Å∞, L`åûÇ¨
xfl=fix HõÅ~ÚHõ, ã¨ÉèÏã¨^Œ∞Å∞ "≥∞K«Ûx =∂@Å∞ – ™ê~°O ÖËxq.
=∂=¸Å∞QÍ W^Œ~Ì ∞° =º‰õΩÅÎ ∞ Hõeã≤#Ñ¨ÙÊ_»∞ =∂\Ï¡_Õ =∂@Å∞ "Õ~∞° . XHõ QÆ∞OÑ¨ÙQÍ
q∞„`«∞Å∞ Hõeã≤#Ñ¨ÙÊ_»∞ [i¿Ñ =º=Ç¨~°O "Õ~°∞. ã¨ÉèíÖ’ [#∞Å∞ fi ‰õÄ~°∞Û#Ñ¨ÙÊ_»∞
ÑëˆH Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ "Õ~°∞. ã¨ÉèíÖ’ =∂\Ï¡_®Å#∞‰õΩ#fl"å~°∞ D ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# `Õ_®#∞
„QÆÇÏ≤ OKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë, ã¨Éíè "≥∞K«Ûx =∂@Å∞ =∂\Ï¡_"Õ å~°∞ ZO`« q*Ï˝#=O`«∞Öˇ<· å,
ZO`« `≥eq QÆÅ"åÔ~·<å „Ñ¨[Å Jaè=∂#áê„`«∞Å∞ HÍÖË~°∞.
'Ñä¡H± ã‘ÊHÕQ∑— J#flk HõuÎ g∞^Œ ™ê=Ú ÖÏO\˜k. HÍh XHõ™êi ã¨ÉèíÖ’ =∂\Ï¡_ç
„Ñ¨[Å#∞ JÅiOK«@O J#flk JÅ"å>ˇÿ`Õ, Z@∞=O\˜ ã¨ÉèíÖ’<≥·<å „Ñ¨[Å#∞ L„~°∂`«
Å∂yOK«@O ã¨∞ÅÉèí=∞ø`«∞Ok.
P^èŒ∞xHõ ™ê=∂lHõÑïã≤÷`«∞ÅÖ’ Ñ¨k=∞Ok =ÚO^Œ∞ ^è≥·~°ºOQÍ =∂\Ï¡_ç "åi
"≥∞Ñ¨ÙÊ á⁄O^ŒQeÆ Qˆ "å_»∞ ™ê=∂lHõOQÍ ÃÑHÔ· ^ŒQ@Æ O ã¨∞ÅÉèOí . =ÚYºOQÍ ~å[H©Ü∂« ÅÖ’
„Ñ¨"ÕtOKåÅ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞, Ñ¨k=∞OkH© `«# ^Œ$HÀ¯}Ïxfl q=iOz, „Ñ¨ÉèÏq`«O
KÕÜ«∂Å#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ Ñ¨k=∞Ok =ÚO^Œ∞ =∂\Ï¡_»QÆÅQÆ\Ïxfl `«Ñ¨ÊxãïQÍ J^èŒºÜ«∞#O
KÕÜ«∂eû LO@∞Ok.
ÑÖ_ç`« [=Ç¨Ï~üÖÏÖò <≥„Ç¨˙, =∞Ç¨`å‡QÍOnè, ã¨~åÌ~ü =Å¡ÉÉíè Ïè ~Ú Ñ¨>ÖË ò, <Õ`år
ã¨∞ÉèÏ+π K«O„^ŒÉ’ãπ =O\˜ "å~°O`å `«=∞ LÑ¨<åº™êÅ`À „Ñ¨[Å#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕâß~°∞.
™êfi`«O„`Àº^Œº=∂xH˜ L^Œ∞º‰õΩÎÅ#∞ KÕâß~°∞. QÆ=∞x¿ãÎ, g~°O`å XHõ L^Œº=∞`«~°OQÆ
tY~°OÃÑ· xez, P TÑ¨ÙÖ’ LÑ¨<åº™êÅ#∞ "≥Å∞=iOz#"å~°∞. "åi LÑ¨<åº™êÖ
Hõ<åfl "åi =ºH˜Î`«fiO, "åi W"Õ∞*ò, "å~°∞ KÕÑ¨\˜ì# L^Œº=∞ P"Õâ◊O "åi Ñ¨^•Å‰õΩ
â◊H˜ÎxzÛOk. "åi =∂@Å‰õΩ „Ñ¨[Å∞ ã¨ÊOkOKÕ@∞ì KÕã≤Ok.
JO>Ë, XHõ =ºH˜Î Q˘Ñ¨Ê '=∂@HÍi— HÍ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. 'Ñä¡H± ã‘ÊHÕQ∑—Ö’ „ÑüÉèí
Hõ#|~°KåÅ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¨x ã¨Éèí‰õΩ =KÕÛ „Ñ¨[Å '=¸_£—#∞ QÆ=∞xOKåe.
ã¨Éèí‰õΩ =KÕÛ „â’`«Å∞ UO q<ÕO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞Î<åfl~À QÆ=∞xOKåe. JO>Ë, „Ñ¨"åÇ¨Ïkâ◊#∞
QÆ=∞xOz, P kâ◊Ö’<Õ „Ñ¨Ü«∂}ÕK«@O KÕÜ«∂Å#fl=∂@. "Õ^•O`« LÑ¨<åº™êÅ∞
q<åÅx =zÛ#"åiH˜ "≥·*Ï˝xHÍOâßÅ∞ q=iOKåÅ#fl „Ñ¨Ü«∞`«flO =º~°÷O. U^À Ñ¨k
xq∞ëêÅ∞ q<À^ŒOQÍ QÆ_»áêÅx =zÛ#"åi =ÚO^Œ∞ "Õ^•O`«ãÖÉèÏ+¨}Å∞ KÕÜ«∞@O
‰õÄ_»x Ñ¨x. JO^Œ∞=Å¡ „Ñ¨[Å#∞ W|ƒOk ÃÑ@ì@"Õ∞ HÍHõ, LÑ¨<åºã¨‰õΩ_»∂ W|ƒOk
Ñ¨_»`å_»∞. HÍ|\˜ì, LÑ¨<åºã¨‰õΩ_»∞, =ÚO^Œ∞QÍ KÕÜ«∞=Åã≤Ok „â’`«Å =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞
PHõ@∞ìHÀ=@O.
zHÍQÀÖ’ LÑ¨<åºãÖ W=fi\ÏxH˜ "≥o§#Ñ¨ÙÊ_»∞ ™êfiq∞ q"ÕHÍ#O^Œ Z=~À Z=iH©
`≥eÜ«∞^Œ∞. PÜ«∞#‰õΩ ã¨=∞Ü«∞O WKÕÛO^Œ∞ˆH Z=fi~°∂ W+¨ìÑ¨_»ÖË^Œ∞. J~Ú+¨ìOQÍ,
"≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ ã¨=∞Ü«∞O ˆH\Ï~ÚOKå~°∞. S`Õ P~°OÉèí"åHÍºÅ`À<Õ q"ÕHÍ#O^Œ JHõ¯_ç
„Ñ¨[Å =∞#ã¨∞ûÅ#∞ ÔQÅ∞K«∞‰õΩ<åfl~°∞. ãÖH˜¡+¨ì"≥∞ÿ#, =∞`«Ñ¨~°"≥∞ÿ# LÑ¨<åº™êÅ #_»∞=∞
„â’`«Å#∞ '™È^Œ~™° È^Œs=∞}∞Å∞—QÍ ãÖÉ’kèOK«@O`À>Ë, „â’`«Å ÃÑ"· ∞≥ @∞ì#∞#fl "å_çÖÏ
HÍHõ, "åiÖ’ `å#∂ XHõ_≥·áÈÜ«∂_»∞. qâ◊fi"ÕkHõÃÑ· q"ÕHÍ#O^Œ∞_»∞ F â◊H˜ÎQÍ
L^ŒƒùqOKå_»∞.
LÑ¨<åº™êeKÕÛ"å~°∞ QÆ=∞xOKåeû# JOâ◊O Wk. gÖˇ·#O`« `«fi~°QÍ Z^Œ∞~°∞QÍ
L#fl „â’`«Å`À ãÖ|O^èŒO U~°Ê~°K«∞HÀ"åe. „â’`«Å Hõ<åfl `å#∞ XHõ "≥∞@∞ì ÃÑ·#∞#fl
"å_çÖÏ HÍHõ `å#∂ „â’`«ÅÖ’ XHõ_#» fl ÉèÏ=##∞ „â’`«Å‰õΩ Hõey¿ãÎ `À>Ë LÑ¨<åºã¨‰Ωõ _»∞
ã¨QÆO q[Ü«∞O ™êkèOz#>Ëì.
P^èŒ∞xHõã¨=∂[OÖ’ '"å*ò¿Ñ~Ú— LÑ¨<åº™êÅO>Ë, ã¨ÉèíÅ ¿Ñ~°∞ K≥¿ÑÎ P=∞_»
^Œ∂~°O áêiáÈÜÕ∞"å~°∞ ‰õÄ_® ã¨ÉÅíè ‰õΩ Ñ¨~∞° QÔ uÎ =™êÎ~∞° . W`«~~° å[H©Ü∞« <åÜ«∞‰õΩÅO`å
F "≥Ñ· Ù¨ , LÑ¨<åº™êÅÖ’ "å*ò¿Ñ~Ú XHõ¯_»∂ F "≥Ñ· Ù¨ . QÆ=∞x¿ã,Î "å*ò¿Ñ~Ú LÑ¨<åº™êÅÖ’
U <å_»∂ `å#∞ F "≥∞@∞ì ÃÑ·#∞<åfl_»#fl ÉèÏ=# „â’`«Å‰õΩ HõÅQÆx=fi_»∞. ÃÑ·QÍ K«=∞`å¯~°
Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ# ãÖÉèÏ+¨}Å`À ã¨Éèí#∞ JÅi™êÎ_»∞. =∂=¸Å∞QÍ =∞#O =∂\Ï¡_Õ Ñ¨^•Å<Õ
qiz Ñ¨ÅHõ@O, "å\˜x Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞#flÑ¨ÙÊ_»∞ `å#∂ P#O^ŒO J#∞Éèíqã¨∂Î Ñ¨ÅHõ@O,
=Å¡ "å*ò¿Ñ~Ú =∂=¸Å∞ =∂@Å∞ ‰õÄ_® ã¨ÉèíÖ’ „¿ÑHõΔ‰õΩÅ#∞ L„~°∂`«Å∂Ñ¨Ù`å~Ú.
ÃÑ·QÍ, `«# LÑ¨<åºãÖÖ’ ã¨=∞HÍb#ãÖÑ¶¨∞@#Å#∞, „áêOfÜ«∞Ñ¶¨∞@#Å#∞ =ºOQÆºOQÍ
„Ñ¨™êÎqOK«@O`À "å*ò¿Ñ~Ú LÑ¨<åº™êÅ∞ „¿ÑHõΔ‰õΩÅ#∞ JÅi™êÎ~Ú.
"å*ò¿Ñ~Ú `«~∞° "å`« „â’`«Å#∞ JO`«QÍ JÅiOKÕq J|∞ÌÖò HõÖÏ"£∞ LÑ¨<åº™êÅ∞.
"å*ò¿Ñ~Ú ^èÀ~°}˜H˜, "åÔHÂ≈eH˜ Ñ¨ÓiÎQÍ aè#fl"≥∞ÿOk J|∞ÌÖò HõÖÏO ^èÀ~°}˜. J~Ú`Õ
W^ŒiÌ Ö’ =∞#O QÆ=∞xOKåeû# JOâ◊O, "å~°∞ gÖˇ#· O`«QÍ „â’`«Å‰õΩ ^ŒQ~æÆ Q° Í LO_®Åx
„Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ~°∞. âß„ã¨Î"Õ`«ÎQÍ `«# W"Õ∞rx "å_»∞‰õΩO@∂, „Ñü XHõ¯iH© =∞Ozx
É’kèOKåÅ#fl x*Ï~Úfx „Ñ¨^Œi≈ã¨∂Î, J|∞ÌÖò HõÖÏ"£∞ „â’`«Å#∞ ã¨∂ÊùiÎ=∞O`«O
KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. QÆ=∞x¿ãÎ ~å[H©Ü«∞ãÖ|Okè`« LÑ¨<åº™êeã¨∞Î#flÑ¨ÙÊ_»∞ J|∞ÌÖò
HõÖÏ"£∞ =º=Ç¨~°â‹·e "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ LO@∞Ok. J^Õ Ñ≤Å¡Å #_»∞=∞, q^•º~°∞÷Å #_»∞=∞
PÜ«∞# K≥·`«#ºO`À L\˜ìÑ¨_»∞`«∂, K≥·`«<åºxfl Hõey™êÎ_»∞.
nxfl |\˜ì „QÆÇ≤ÏOKåeûO^Õq∞@O>Ë, LÑ¨<åºã¨‰õΩ_»∞ `«#‰õΩ U JOâßÅÃÑ· Ñ¨@∞ì
LO^À, U JOâ◊OÃÑ· `å#∞ â◊H=Î˜ ∞O`«OQÍ =∂\Ï¡_Q» ÅÆ _À `≥Å∞ã¨∞H˘x LO_®e. ÖËHáõ È`Õ
"ÕkHõ<≥H˜¯ P ÉèÏã¨∞ áêÅ∞ HÍHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞# <åÜ«∞‰õΩÅ<Õ‰õΩÅ‰õΩ `å=Ú
=∂\Ï¡_®eû# JOâßÅÃÑ· Ñ¨@∞ì LO_»^Œ∞. U^À ~˘\©<£QÍ, "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ =∂\Ï¡_»`å~°∞.
^•O`À ã¨ÉÅíè O>Ë<Õ qã¨∞QÆ∞ Ñ¨Ù_»∞`«∞Ok. ™êÇ≤Ï`«º ã¨ÉÅíè ∞ ‰õÄ_® WÖÏˆQ `«Ü∂« ~°Ü∂« º~Ú.
™êÇ≤Ï`«ºã¨ÉèíÅ∞ `«=∞ Ñ¨Ó~°fi"≥·Éèí"åxfl HÀÖ’Ê=@O "≥#∞Hõ LÑ¨<åºã¨‰õΩÅÖ’
x*Ï~Úf Ö’Ñ≤OK«@O „Ñ¨^•è #HÍ~°}O. á⁄QÆ_ÅÎ» `À XHõi <˘Hõ~∞° PHÍâßxH˜ Z`ÕÜ Î ∞« @O,
U ã¨Éèí‰õΩ P ã¨ÉèíÖ’x =ºˆHÎ HÍo^•ã¨∞‰õΩ ÃÑ^ŒÌ#fl J#fl@∞ì =∂\Ï¡_»@O ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ
áÈ~ÚOk. q=∞~°≈Å∞ Éèií OKÕ ã¨ÇÏ¨ #O ÖËHáõ È=@O`À á⁄QÆ_ÖÎ» Ë k"Òº+¨ÔŒè QÍ =∂~å~Ú.
^•O`À ™êÇ≤Ï`«ºã¨ÉèíÅ∞ qÅ∞=#∞ HÀÖ’Ê~Ú ÑïÇ¨™êã¨Ê^ŒO JÜ«∂º~Ú.
ã¨ÉÖíè ’¡ =∂\Ï¡_@Õ Ñ¨ÙÊ_»∞ LÑ¨<åºã¨‰Ωõ _»∞ =ÚO^Œ∞QÍ `å#∞ =∂\Ï¡_Õ JOâ◊O QÆ∞iOz
‰õΔΩ}‚OQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx LO_»@O `«Ñ¨Êxãï. K«=∞`å¯~°Ñ¨Ói`«ãÖÉèÏ+¨} ÖË‰õΩ<åfl,
qaè#flÉèÏ"åÅ∞ „Ñ¨^Œi≈OK«ÖË‰õΩ<åfl, „â’`«Å ^Œ$+≤ìx x*Ï~ÚfQÍ, q*Ï˝#=O`«OQÍ LO_Õ
LÑ¨<åºã¨‰õΩ_»∞ PHõi¬OK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. XHõ =ºH˜Î ZO`« Q˘Ñ¨Ê LÑ¨<åº™êe=fiQÆey#
"å_≥·<å „â’`«ÅO>Ë, ã¨ÉèÏ=∞~åº^Œ‰õΩ Q“~°=O W=fiHõáÈ`Õ PÉèÏã¨∞áêÅ=Ù`å_»∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ F Ñ¨Ùã¨ÎHÍq+¨¯~°} ã¨ÉèíÖ’, Ñ¨Ùã¨ÎHõã¨g∞HõΔ‰õΩ_»∞QÍ =zÛ# LÑ¨<åºã¨Hõ~°Î, P
Ñ¨Ùã¨ÎHÍxfl 'â◊`å|ÌOÖ’ˆ< L`«Î=∞Ñ¨Ùã¨ÎHõO— Jx á⁄y_ç, ~°K«~Ú`«#∞ '^Œâß|ÌOÖ’<Õ L`«Î=∞
~°K«~Ú`«— Jx PHÍâßxH˜ Z`ÕÎã≤ '™ês— <Õ#∞ ~ÀE Ñ¨k KÀ@¡ LÑ¨<åº™êe=fi=Åã≤
~å=@O =Å¡ Ñ¨Ùã¨ÎHõO Ñ¨k ¿ÑrÖË K«k"å#∞— J<åfl_»#∞HÀO_ç, PÜ«∞# JO`« =~°‰õÄ
á⁄QÆ_ç# á⁄QÆ_»ÎÅ qÅ∞= áÈ=@"Õ∞ HÍ^Œ∞, PÜ«∞# Ãã·`«O JÉèÏã¨∞áêÅ=Ù`å_»∞. ã¨Éèí
"≥Ú`«OÎ Ç¨™êºã¨Ê^Œ =∞=Ù`«∞Ok. 'ÑäH¡ ± ã‘ÊHÕQ∑—Ö’ „áêg}ºO ãÖáêkOKåÅ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞
`«Ñ¨ÊxãïQÍ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ=Åã≤# xÜ«∞=∞O Wk. LÑ¨<åºãÖ W=fi@OÖ’ x*Ï~Úf
J=ã¨~°O. HÍh Jux*Ï~Úf J#~°÷^•Ü«∞HõO.
'QÆOyQÀ=Ù áêÅ∞ QÆi>ˇ_≥·##∞ KåÅ∞— J#fl suÖ’ LÑ¨<åºãÖ, ZO`« ¿ãÑ¨Ù
WKåÛO J#flk HÍ‰õΩO_®, ZO`« ã¨∂\˜QÍ, ã¨Ê+¨ìOQÍ WKåÛO, ZO`«=~°‰õÄ „â’`«Å#∞
ã¨ÊOkOÑ¨KÜÕ ∞« QÆeQÍO J#flk =ÚYºO. "≥∞‰ÿ Ωõ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩx "≥∞Hÿ Oõ =zÛ#@∞ì „Ñ¨=iÎOK«@O
=Å¡ ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞.
„Ñ¨ã¨∞Î`«O '™ê=∞"Õ^ŒO +¨}∞‡Yâ◊~°‡— `«# "å‰õΩ¯ ^•fi~å „â’`«Å#∞ L„~°∂`«Å∂
yã¨∞Î<åfl~°∞. PÜ«∞# =∂@ÅÖ’ x*Ï~Úf HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. K≥¿ÑÊ JOâßxfl `å#∂
J#∞Éèqí ã¨∂,Î `«#‡Ü«∞`«fiO`À q=iOK«@O `≥Å∞ã¨∞OÎ k. ™êÇ≤Ï`åºOâßÅÖ’x =∂^è∞Œ ~åºxfl
100 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
PÜ«∞# J#∞ÉèíqOz, P#OkOK«@O K«∂ã≤# „â’`« `å#∞ ‰õÄ_® ã¨ÊOk™êÎ_»∞. PÜ«∞#
É’kèOKÕ JOâßÅ Ñ¨@¡ ‰õΔΩ}‚"≥∞ÿ# J=QÍÇ¨Ï#`À áê@∞QÍ, ^•xH˜ ãÖ|OkèOz#
W`«~åOâßÅ#∞ *’_çOz, ã¨=¸ÅOQÍ, ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ q=iOK«@O`À, qO@∞#fl „â’`«
P áêO_ç`åºxH˜ =ÚQÆ∞ú_»=Ù`å_»∞. LÑ¨<åºãÖ q#fl `«~°∞"å`« `å<≥O`À q*Ï˝<åxfl
ãÖáêkOz# J#∞Éè∂í u á⁄O^Œ∞`å_»∞. LÑ¨<åºã¨H~õ QÎ° Í ¿Ñ~°∞ ãÖáêkOKåÅ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞
QÆ=∞xOK«=Åã≤# JOâ◊O Wk. q+¨Ü«∂xfl =¸ã¨ áÈã≤# ^èÀ~°}˜Ö’ HÍHõ, ãï H˘`«Î
^Œ$HÀ¯}OÖ’ q=iOK«@O =Å¡ ‰õÄ_® „Ñ¨[Å#∞ L`ÕÎ[Ñ¨~°K«=K«∞Û. =∂=¸Å∞QÍ
HõxÑ≤OKÕ JOâßÅÖ’<Õ J^Œ∞ƒù`åxfl ^Œi≈OÑ¨KÕÜ«∞@O ^•fi~å „¿ÑHõΔ‰õΩÅ#∞ JÅiOÑ¨
KÕÜ«∞QÆÅQÆ@"Õ∞ HÍ^Œ∞, "åi Q“~°==∞~åº^ŒÅ#∂ á⁄O^Œ=K«∞Û.
HÍ|\˜ì LÑ¨<åº™êÅ ^•fi~å JÅiOz, `«=∞ =ºH˜Î`«fi =Ú„^Œ#∞ ã¨=∂[OÃÑ·
"ÕÜ«∂Å#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ q*Ï˝#=O`«∞Öˇ· LO_®e. `å=Ú #q∞‡# P^Œ~°≈OÃÑ·, ã¨∂„`åÅÃÑ·
Ö’`≥·# J=QÍÇ¨Ï# Hõey LO_®e. `å#∞ LÑ¨<åºãÖ WKÕÛO^Œ∞‰õΩ "≥à◊√Î#fl „áêO`«
Ñïã≤÷`«∞Å#∞ ‰õÄ_® ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞HÀ=@O `«Ñ¨Êxãï. ZHõ¯_≥·<å '~å=∞Hõ$+¨‚— JO>Ë
'~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨— QÆ∞~°∞Î‰õΩ =™êÎ_Õ"≥∂ HÍh, =~°OQÆÖò "≥o§ '~å=∞Hõ$+¨‚— JO>Ë
"åà◊§‰õΩ #HõûÖˇ·\ò <åÜ«∞‰õΩ_Õ QÆ∞~°∞Î‰õΩ=™êÎ_»∞. WÖÏO\˜ „áêOfÜ«∞=∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞
ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩx, LÑ¨<åºãÖÖ’ PÜ«∂ ã¨∞xfl`åOâßÅ#∞ Ju*ÏQÆ~°∂Hõ`«QÍ
„Ñ¨™êÎqOKåeû LO@∞Ok.
LÑ¨<åºã¨H~õ Î° `«#^ŒO@∂ F „Ñ¨`ºÕ HõãO¨ ÉèÏ+¨} Ñ¨ûúŒ x *Ï„QÆ`QÎ« Í U~°Ê~°K∞« HÀ"åe.
WOw¡+¨μÖ’ '=∂#i[O— JO\Ï~°∞. LÑ¨<åºã¨‰õΩ_ç =∂#i[O, J`«_ç q„QÆÇ¨xH˜ `«QÆæ@∞ì
LO>Ë, "≥O@<Õ „¿ÑHõΔ‰õΩÅ#∞ PHõi¬OKÕ gÅ∞O@∞Ok. „Ñ¨Kå~°„Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡ „¿ÑHõΔ‰õΩÅ∞
PÜ«∂ =∂#i[OÅ∞ K«∂¿ãO^Œ∞ˆH LÑ¨<åºãÖ Ñ¨@¡ PHõi¬`«∞Å=Ù`å~°∞. JO>Ë
LÑ¨<åºã¨‰õΩÅ‰õΩ HÍãÎ̈ #@# ‰õÄ_® `≥eã≤ LO_®e. J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ P"Õâ◊O „Ñ¨^Œi≈OKåe.
JHõ¯_»Hõ¯_® Ç¨ã¨ºO zÅHõiOKåe. LO_ç LO_ç Hõ~°∞} ‰õΩiÑ≤OKåe. J=HÍâ◊O ^˘iH˜
#Ñ¨ÙÊ_»ÖÏ¡ QÍOcè~°ºO K«∂Ñ≤OKåe. D ~°HõOQÍ `å#∞ #q∞‡# JOâßxfl x*Ï~ÚfQÍ,
™È^•Ç¨Ï~°}QÍ, Ö’`«∞QÍ q=iã¨∂Î „¿ÑHõΔ‰õΩÅÖ’ XHõ_≥·, TÑ¨ÙxKÕÛ LÑ¨<åºã¨„Ñ¨ÉèÏ=O
J`«ºO`«â◊H˜Î=∞O`«OQÍ LO@∞Ok.
Wk ™êkèOKåÅO>Ë =ºH˜Î L`«Î=∞ LÑ¨<åºã¨HÍ~°∞Å LÑ¨<åº™êÅ∞ K«^Œ"åe. "å~°∞
LÑ¨<åº™êeKÕÛ ^èÀ~°}˜x „QÆÇ≤ÏOKåe. L`«Î=∞™êÇ≤Ï`«ºO ÑïîOKåe. =∞Oz H˘>Ë+¨#∞¡,

L^•Ç¨Ï~°}Å∞ K«=∞`å¯~åÅ∞ <Õ~∞° ÛHÀ"åe. ã¨ÉÏè =∞~åº^Œ áê\ÕKåe. =ÚYºOQÍ, `åx=fi
=Åã≤# LÑ¨<åºãÖ QÆ∞iOz "ÕkHõ ZˆH¯ =ÚO^Õ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# PÖ’K«# U~°Ê~°K«∞HÀ"åe.
gÖˇ·`Õ `«# TÇ¨ÏÖ’ LÑ¨<åºãÖ Wã¨∞Î#fl@∞ì, TÇ≤ÏOKåe. ^•x „Ñ¨ÉèÏ=O „¿ÑHõΔ‰õΩÅÃÑ·
ZÖÏ LO@∞O^À#x PÖ’zOKåe. gÖˇ·#O`«=~°‰õÄ `«# LÑ¨<åºãÖ „¿ÑHõΔ‰õΩÅ#∞
JÅiOz#@∞ì TÇ≤ÏOK«∞HÀ"åe. 'Ü«∞^•ƒù=O `«^ƒŒ =ù u— JO\Ï~°∞. HÍ|\˜ì `å#∞ q[Ü«∞O
™êkèOz#@∞ì TÇ≤ÏOK«∞‰õΩ<Õ"å_»∞ q[Ü«∞O ™êkèOz f~°`å_»∞. ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂, K≥_»∞
TÇ≤ÏOKÕ"å_»∞ HõOQÍ~°∞Ñ¨_ç JÑ¨[Ü«∂xfl Z^Œ∞~À¯"åeû =ã¨∞ÎOk. 'JOQÆ\’¡ Jhfl
L<åfl <À\’¡ â◊xx LOKÕ ÉèíÜ«∂Å#∞ Z^Œ∞~À¯=@O ZÖÏQÀ K«iÛ^•ÌO.—
✣✣✣
102 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=ºH˜Î`«fiO – ÉèíÜ«∞O
ÉèíÜ«∞O – JÉèíÜ«∞O
K«O^Œ "≥∞é˜y =∂@ [Hõ¯QÍ K≥Ñ≤Ê#
<≥=fi_≥·# =∂ iˆHÅ Ñ¨Å∞‰õΩ?
K«O^Œ "≥∞é˜y Ü«∞O^Œ∞ ãÖ^Œ~°ƒù "≥∞é∞QÆ∞=∂
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~°"Õ=∞!
=∂@ ãÖ^Œ~åƒùãÖ^Œ~åƒùÅ∞, J~å÷Å∞ `≥eã≤ K«Hõ¯QÍ =∂\Ï¡_ç`Õ Z=~°∂ Z^Œ∞~°∞
K≥Ñ¨Ê~°∞. Z^Œ∞~°∞ K≥Ñ¨Ê\ÏxH˜ "åi ^ŒQÆæ~° Ug∞ LO_»^Œ∞. HÍ|\˜ì <Õ~°∞Ê`À, K«Hõ¯QÍ,
=∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°OQÍ =∂\Ï¡_»@O <Õ~°∞ÛHÀ"åe. K«Hõ¯QÍ =∂\Ï¡_»@O XHõ Hõà◊.
'=∂@— QÆ∞iOz WO`« =∞Oz Ñ¨^ŒºO ~°zOz# "Õ=∞##∞ ã¨‡iã¨∂Î, „Ñ¨ã¨∞Î`åxH˜
=∂@‰õΩ g_À¯Å∞ K≥Ñ≤Ê, =∂@#∞ Ñ¨~ÀHõΔOQÍ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ¿ã J`«ºO`«â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ#
=∞#ã¨∞ ÉèÏ=# 'ÉèíÜ«∞O— "≥·Ñ¨Ù J_»∞QÆ∞ÖË^•ÌO.
PÇ¨~°, x„^•, ÉèíÜ«∞, "≥∞ÿ^äŒ∞<åÅ∞ ã¨HõÅr=*ÏÖÏÅ =∞øeHõÅHõΔ}ÏÅ∞. PÇ¨~°
„áê^è•#ºO „Ñ¨`ÕºHõOQÍ K≥Ñ¨Ê#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. PÇ¨~°O â◊H˜Îxã¨∞ÎOk. ã¨Ô~·# PÇ¨~°O
¿ãqOK«HõáÈ`Õ =∞x+≤ J<å~ÀQÆºO áêÅ=Ù`å_»∞. HÍ|\˜ì PÇ¨~°O ÖËHõáÈ`Õ r=ÙÅ∞
rqOK«ÖË=Ù. JÖÏˆQ x„^Œ J`«ºO`« P=â◊ºHõ"≥∞ÿ# JOâ◊O. HõO\˜ xO_® x„^Œ, Hõ_»∞Ñ¨Ù
xO_® uO_ç, `«y# âßs~°Hõ"åºÜ«∂=∂xfl q∞Oz# P~ÀQÆºã¨∂„`«O =∞~˘Hõ\˜ÖË^Œ∞.
"≥∞ÿ^äŒ∞#O ÖËHõáÈ`Õ ã¨$¿+ì ÖË^Œ∞. PÇ¨~°, x„^•, "≥∞ÿ^äŒ∞<åÅ∞ r=ÙÅÔHO`« „áê^è•#º"≥∂
ÉèíÜ«∞O ‰õÄ_® JO`« „áê^è•#ºO =Ç≤Ïã¨∞ÎOk.
ÉèíÜ«∂xfl [~ÚOK«@O ZÖÏQÀ PÖ’zOKÕ Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ ÉèíÜ«∞ã¨fi~°∂Ñ¨
ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞ QÆ∞iÎOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O `«Ñ¨Êxãï. ZO^Œ∞HõO>Ë U q+¨Ü«∞OÃÑ·<≥·<å
q[Ü«∞O ™êkèOKåÅO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ P q+¨Ü«∞OÃÑ· ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# J=QÍÇ¨Ï# LO_®e.
PÃÑ· P q+¨Ü«∂xfl ÔQeKÕO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ "ÕÜ«∞=K«∞Û. P JOâ◊OÖ’x |ÅÇ‘Ï#`«
P^è•~°OQÍ ^•_ç KÕã≤ q[Ü«∞O ™êkèOK«=K«∞Û.
=ÚO^Œ∞QÍ =∞x+≤ˆH HÍHõ W`«~°r=ÙÅÖ’ ÉèíÜ«∞ã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë JÑ¨ÙÊ_»∞
ã¨HõÅr=ÙÅÖ’ ÉèíÜ«∞=∞<Õ ÉèÏ=# XHõ>Ë S<å =∞x+≤ ÉèíÜ«∂xH˜, W`«~°r=ÙÅÖ’x
ÉèíÜ«∞OÖ’L#fl `Õ_® J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. Ñ¨Ù\˜ì# „Ñü „áê}˜H© =∞~°}O `«Ñ¨Ê^Œ∞. Wk
„Ñ¨`ÕºHõOQÍ K≥Ñ¨Ê#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. HÍh Ñ¨Ù\˜ì# „Ñü „áê}˜H˜ rqOK«@OHÀãÖ áÈ~å@O
KÕÜ«∞@O `«Ñ¨Ê^Œ∞. =∞~°}O Jx"å~°ºO Hõ^• Jx ã‘fiÜ«∞ ~°HõΔ}#∞ qã¨‡iOK«@O
‰õΩ^Œ~°x Ñ¨x. z=iHõΔ}O =~°‰õÄ áÈ~å_»∞`«∂<Õ LO_®e. =∞x+≤H˜ "≥∞^Œ_»∞ LOk.
`≥eq LOk. PÖ’zOK«QÆÅ â◊H˜Î LOk. „Ñ¨=∂^•xfl TÇ≤ÏOz ^•xfl Z^Œ∞~˘¯<ÕO^Œ∞‰õΩ
„Ñ¨}ÏoHõÅ∞ "ÕÜ«∞QÆÅ_»∞ =∞x+≤. JO^Œ∞ˆH r=„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Jxfl r=ÙÅ Hõ<åfl Ju
|ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# ~°HõΔ}=º=ã¨÷ =∞x+≤H˜ LOk.
W`«~°r=ÙÅ∞ `«=∞ 'W<£ã≤ìOH±ì— ÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»`å~Ú. "å\˜H˜ „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù *Ï˝#O
LO_»^Œ∞. JO^Œ∞Hõx „Ñ¨=∂^•xfl Z^Œ∞~À¯=@O ™êfiÉèÏqHõOQÍ [iyáÈ`«∞Ok. "å\˜H˜
U HõΔ}O, U "≥·Ñ¨Ù #∞Oz ZÖÏ „Ñ¨=∂^ŒO =ÚOK«∞H˘ã¨∞ÎO^À##fl 'ÉèíÜ«∞O— `«Ñ¨Ê =∞~À
ÉèíÜ«∞O LO_»^Œ∞. 'ˆ~ÃÑÖÏ?— J#fl PÖ’K«# LO_»^Œ∞. "å\˜H˜ L#fl UÔH·Hõ ÉèíÜ«∞O
„áê}ÉèíÜ«∞O.
JO^Œ∞ˆH, r=ÙÅ∞ J#∞HõΔ}O „Ñ¨=∂^ŒO á⁄Oz L#fl@∞ì 'JÅ~°∞ì—QÍ, J„Ñ¨=∞`«ÎOQÍ
LO\Ï~Ú. XHõ L_»`«#∞ QÆ=∞xOK«O_ç. Jk QÆ|QÆÉÏ uO@∂ K«∞@∂ì K«∂ã¨∂ÎO@∞Ok.
z#fl JeH˜_ç J~Ú`Õ KåÅ∞, K«HõK«HÍ ~°HõΔ} L#fl ã¨÷ÖÏxH˜ Ñ¨~°∞y_»∞`«∞Ok. Ñ¨‰õΔΩÅ∞,
ZÅ∞HõÅ∞.... W`«~°r=ÙÅhfl WO`Õ. PÇ¨~°O HÀãÖ "≥`«Hõ@O, ^˘iHÕk u#@O,
„Ñ¨=∂^ŒO =¿ãÎ `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ã≤ÔúŒ QÍ LO_»@O... WO`Õ r=ÙÅ rq`«O. JO^Œ∞Hˆ ,
QÆ=∞x¿ãÎ, J_»qÖ’ [O`«∞=ÙÅhfl QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞QÍ u~°∞QÆ∞`å~Ú. ã≤OÇ¨ÏO, Ñ¨Ùe =O\˜
[O`«∞=ÙÅ ÉÏi #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ"åÅO>Ë, XO@iQÍ Hõ<åfl ™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ
Z^Œ∞~À¯=@O "Õ∞Å∞. Jk "å\˜H˜ Z=~°∂ <Õ~°Ê#Hõ¯ˆ~¡^Œ∞. "å\˜ r=ÅHõΔ}O Jk.
Ñ¨~°fi`«O =O\˜ U#∞QÆ∞ÖË HÍ^Œ∞, Jxfl [O`«∞=ÙÅ∂ ‰õÄ_® `«=∞ Ñ≤Å¡Å#∞ QÆ∞OÑ¨Ù
=∞^èŒºÖ’ LOK«∞`å~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë, Ñ≤Å¡ÅHÕHÍ „Ñ¨=∂^•xfl Z^Œ∞~˘¯<Õ â◊H˜Î ÖË^Œ∞
HÍ|\˜ì, QÆ∞OÑ¨Ù =∞^èŒºÖ’ LO>Ë "å\˜ ~°HõΔ} ã¨∞ÅÉèí=∞ø`«∞Ok. uq∞OQÆÖÏÅ∞ ‰õÄ_®
`«=∞ Ñ≤Å¡Å#∞ "≥O@ fã¨∞‰õΩ<Õ u~°∞QÆ∞`å~Ú. HÍh "å\˜x u<Õ Ç¨ÏO`«Hõ uq∞OQÆÖÏÅ∞,
™⁄~°KÕÑ¨Å∞, `«e¡ #∞Oz "Õ~°∞ KÕã≤ Ñ≤Å¡Å#∞ u<Õ™êÎ~Ú.
104 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
JÖÏˆQ XHõ ÉÁkÌOHõ#∞ QÆ=∞xOK«O_ç. JeH˜_ç S`Õ KåÅ∞, h_»Ö’H˜ Ñ¨~∞° y_»∞`«∞Ok.
z=i HõΔ}O =~°‰õÄ yÅyÖÏ H˘@∞ì‰õΩO@∞Ok. XHõ lOHõ, FÑ≤Hõ L#flO`« =~°‰õÄ Ñ¨Ùe
#∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩx Ñ¨~°∞y_»∞`«∞Ok. nxfl |\˜ì K«∂¿ãÎ, =∞x+≤ q∞#Ç¨ q∞QÆ`å r=ÙÅ
ÉèíÜ«∞O '„áê}ÉèíÜ«∞O— Jx J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. J^Õ PÖ’K«#Å∞#fl =∞x+≤ q+¨Ü«∂xH˜
=¿ãÎ =∞x+≤Ö’ „áê}ÉèíÜ«∞O ÉÏÅºOÖ’ TÇ¨Ï `≥eÜ«∞#O`«=~°̂H „Ñ¨`«ºHõΔOQÍ LO@∞Ok.
TÇ¨Ï `≥eã≤, PÖ’K«#Å∞ =KÕÛãïH˜ „áê}ÉèíÜ«∞O <ÕÑ¨^äŒºOÖ’H˜ "≥à◊√ÎOk. J<ÕHõ W`«~°
ÉèíÜ«∂Å∞ `≥~° ÃÑ·H˜ =™êÎ~Ú. S`Õ Jxfl ÉèíÜ«∂Å‰õÄ ˆHO„^Œ"≥∞ÿ# =∞~°}ÉèíÜ«∞O J}˜y
LO@∞Ok `«Ñ¨Ê Ñ¨ÓiÎQÍ J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈ^Œ∞. J}y L#fl D ÉèíÜ«∞O, J<ÕHõ W`«~°
ÉèíÜ«∂Å∂ =∞x+≤x Ñ¨\˜ì Ñ‘_çOKÕO^Œ∞‰õΩ Ñ¨~ÀHõΔOQÍ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ¨_»∞`«∞Ok.
=∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’ Ü«∞HõΔ„Ñ¨â◊flÖ’¡ XHõ „Ñ¨â◊fl '`«#‰õΩ =∞~°}O `«Ñ¨Ê^Œx `≥eã≤<å
=∞x+≤ `å#∞ âßâ◊fi`«∞_»#x ZO^Œ∞Hõ#∞‰õΩO\Ï_»∞?— J#flk. D „Ñ¨â◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#O
J~°÷"≥∞ÿ J#∞Éèíq¿ãÎ ÉèíÜ«∞ ã¨fi~°∂ÑÖ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ J~°÷=∞ø`«∞Ok.
W`«~°r=ÙÅ‰õΩ `«=∞ rq`«O Jâßâ◊fi`«O J#fl PÖ’K«#, „QÆÇ≤ÏOÑ¨ÙÖË=Ù. Jq
Ñ¨Ù_»`å~Ú, Ñ¨Ù_»∞`«∂<Õ =∞~°}Ïxfl `«Ñ≤ÊOK«∞H˘<ÕO^Œ∞‰õΩ áÈ~å@O „áê~°Oaè™êÎ~Ú.
áÈ~å@OÖ’ F_çáÈ~Ú =∞~°}˜™êÎ~Ú. WO`Õ "å\˜ rq`«O.
=∞x+≤H˜ '*Ï`«ã¨º =∞~°}O „^èŒ∞=O— Jx `≥Å∞ã¨∞. Ñ¨Ù\˜ì# „Ñü „áê}© y@ìHõ
=∂#^Œx `≥Å∞ã¨∞. HÍ|\˜ì =∞~°}O JO>Ë ÉèíÜ«∞Ñ¨_®eû# J=ã¨~°O ÖË^Œh `≥Å∞ã¨∞.
ZÑ¨ÙÊ_À ~åÉ’ÜÕ∞ =∞~°}O QÆ∞iOz WÑ¨ÙÊ_Õ rqOK«@O =∂<ÕÜ«∞@O J~°÷~°Ç≤Ï`«O
Jx `≥Å∞ã¨∞. =∞~°}O =KÕÛ=~°‰õÄ U^À XHõ q^èŒOQÍ rqHõ H˘#™êyOK«Hõ `«Ñ¨Ê^Œx
`≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH J<ÕHõ HÀiHõÅ∞, "åº"≥∂Ç¨Å =∞`«∞ÎÖ’ Ñ¨_ç, J#∞Éèí∂`«∞Å =ÅÜ«∞OÖ’
zH˜¯, =∞~°}ÉèÏ=##∞ =∞~°∞QÆ∞# Ñ¨_Ü Õ ∂« Åx „Ñ¨Ü∞« ufl™êÎ_∞» . WÖÏ J}y# =∞~°}ÉèÏ=#
W`«~°ÉèíÜ«∞ÉèÏ=#Å‰õΩ ^•i fã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH =∞~°}=∞O>Ë Uq∞\’ `≥eÜ«∞‰õΩO_®,
=∞~°}O QÆ∞iOz# PÖ’K«# ÖË‰õΩO_® J#∞HõΔ}O =∞~°}O`À áÈ~å_Õ r=ÙÅ‰õΩ LO_Õk
XHõ¯ =∞~°}ÉèÜ í ∞« O =∂„`«"∞Õ . =∞~°}ã¨fi~°∂ÑÖ „QÆÇÏ≤ Oz, U <å_À XHõ <å_»∞ =∞~°}O˜ K«Hõ
`«Ñ¨Ê^Œx `≥eã≤# =∞x+≤H˜ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å ÉèíÜ«∂ÖË. J#∞HõΔ}O ~°Hõ~°HÍÅ ÉèíÜ«∂Å∞.
P^èŒ∞xHõ=∂#ã≤Hõâß„ã¨ÎO ÉèíÜ«∂Å#∞ 'á¶ÈaÜ«∂—ÅO@∞Ok. ÖˇHõ¯ f¿ãÎ =∂#ã≤Hõ
âß„ã¨ÎOÖ’ H˘xfl "ÕÅ á¶ÈaÜ«∂Å∞<åfl~Ú. Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ÅO>Ë HõeˆQ JHÍ~°}ÉèíÜ«∞O #∞Oz,
h\˜x K«∂¿ãÎ HõeQˆ JHÍ~°}ÉèÜ í ∞« O, U „Ñ¨=∂^ŒO ÖË‰Ωõ <åfl TÇ¨„Ñ¨=∂^ŒO =Å¡ J#∞Hõ}Δ O

HõeˆQ ÉèíÜ«∞O, Z=~À U^À KÕ™êÎ~°#fl J~°÷O ÖËx ÉèíÜ«∞O =~°‰õÄ H˘xfl "ÕÅ ~°HÍÅ
ÉèíÜ«∂Å∞<åfl~Ú. âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ Ñïâ’kèOz J<ÕHõ ~°HÍÅ ÉèíÜ«∂Å#∞ QÆ∞iÎOz "å\˜H˜
¿Ñ~°∞¡ ‰õÄ_® ÃÑ\Ïì~°∞.
'â◊|ÌO— JO>Ë LO_Õ ÉèíÜ«∂xfl 'JH“ã≤ìHÀ á¶ÈaÜ«∂— JO\Ï~°∞. Z`«∞ÎÅO>Ë LO_Õ
ÉèíÜ«∂xfl 'J„HÀá¶ÈaÜ«∂— JO\Ï~°∞. Ñ¨ÓÅ#∞ K«∂¿ãÎ HõeˆQ ÉèíÜ«∂xH˜ 'PO^äÀá¶ÈaÜ«∂—
Jx ¿Ñ~°∞. "≥O„@∞HõÅ =Å¡ HõeˆQ ÉèíÜ«∞O 'ˆH\’á¶ÈaÜ«∂—, '"ÕQÆO— =Å¡ HõeˆQ ÉèíÜ«∂xfl
'\ÏHÀá¶ÈaÜ«∂— JO\Ï~°∞. H˘O^ŒiÖ’ Ç¨ã¨Ê@à◊§O>Ë LO_Õ ÉèÜ í ∂« xfl '<À™ÈÔH"≥∂á¶ÈaÜ«∂—
JO\Ï~°∞. WÖÏ H˘xfl "ÕÅ ÉèÜ í ∂« Å∞<åfl~Ú. á¶ÈaÜ«∂Å∞ =Úki`Õ "Õ∞xÜ«∂ (Ñ≤zÛ`«#O)
Å∞ J=Ù`å~Ú. JO>Ë "≥∞^Œ_»∞ ÖËx r=ÙÅ‰õΩ XˆH ÉèíÜ«∞O '„áê}ÉèíÜ«∞O— LO>Ë, "≥∞^Œ_»∞,
PÖ’K«#Å∞, qK«HõΔ}Å∞#fl =∞x+≤H˜ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å JHÍ~°}ÉèíÜ«∂ÖË J#fl=∂@. S`Õ
=∞x+≤Ö’ D ÉèíÜ«∂Å =Å¡ #+¨ìO`À áê@∞ ÖÏÉèíO ‰õÄ_® LOk. J<ÕHõ ~°HÍÅ ÉèíÜ«∂Å∞
=∞x+≤ ã¨fiÉèÏ=OÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ¨Ù`å~Ú. J`«x ã¨Ç¨Ï[ ã¨fiÉèÏ=O #∞Oz J`«_çx
^Œ∂~°O KÕ™êÎ~Ú. HÍh H˘O^ŒiÖ’x ÉèíÜ«∂Å∞, "å\˜x [~ÚOKåÅ#fl `«Ñ¨# Jaè=$kúH˜
^•i fã¨∞ÎOk. =∂#=*Ïu J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞ Ñ¨_Õ@∞ì KÕã¨∂ÎOk. ÉèíÜ«∞O #∞Oz =∞x+≤
~°HõΔ} HÀãÖ KÕ¿ã „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ Jaè=$kúÑ¨^äŒOÖ’ „Ñ¨Ü«∂}ÏxH˜ ^•i f™êÎ~Ú. HÍh
ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ =∞x+≤ ÉèíÜ«∂xfl [~ÚOKåÅ<Õ „Ñ¨Ü«∞`«flO =∂x ÉèíÜ«∂xH˜ ÖÁOyáÈ=@O
[~°∞QÆ∞`«∞O^À, Jk Ñ¨`«<åxH˜ ^•i fã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ ÉèíÜ«∂xfl [~ÚOKÕO^Œ∞‰õΩ
ã¨„Hõ=∞"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ HÍHõ J„Hõ=∞suÖ’ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕÜ«∞@O J#~°÷^•Ü«∞HõO.
Ñ¨Ù~å}ÏÖ’¡ =∞~°}Ïxfl [~ÚOKåÅ#fl =º‰õΩÎÅ ™êfi~°÷, „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞, =∞#∞+¨μÅ#∞
~åHõΔã¨∞Å#∞QÍ KÕÜ«∞@O =∞#‰õΩ `≥eã≤O^Õ. S`Õ ~åHõΔã¨∞Öˇ·, „Ñ¨[Å#∞ Ñ‘_çOz<å "å~°∞
=∞~°}O #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞. =∞~°}O #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ"åÅx ~åHõΔã¨∞Å∞
HÀi# z„`«qz„`«"≥∞ÿ# HÀiHõÅ∞, P HÀiHõÅÖ’ U^À F z#fl Ö’ÑÖ P^è•~°OQÍ
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∂#=~°∂ÑÖ ^èŒiOz "åix ãÖÇ¨ÏiOK«@O, ZO`« „Ñ¨Ü«∞uflOz<å
=∞x+≤ =∞~°}Ïxfl [~ÚOK«ÖË_»x x~°∂Ñ≤™êÎ~Ú. JO`Õ HÍ^Œ∞, =∞x+≤ [~ÚOKåÅx
„Ñ¨Ü«∞uflOKåeûOk, =∞~°}Ïxfl HÍ^Œ∞, =∞~°}O QÆ∞iOz =∞x+≤Ö’ HõeˆQ ÉèíÜ«∂xfl
Jx É’^èŒÑ¨~°∞™êÎ~Ú Ñ¨Ù~å}Hõ^äŒÅ∞. JO^Œ∞ˆH ÉèíQÆ=næ`« P~°OÉèíOÖ’<Õ NHõ$+¨μ‚_»∞,
J~°∞˚#∞_çÖ’x =∞~°}Ïxfl QÆ∞iOz# ÉèíÜ«∂xfl `˘ÅyOKå_»∞. Wk, ã¨=∞ã¨Î =∂#"åoÖ’
=∞~°}ÉèÏ=# =Å¡ HõeˆQ ÉèíÜ«∂xfl xi˚OKÕO^Œ∞‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ K«∂Ñ≤#
^•i J#fl=∂@.
106 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ K«∂Ñ≤# ^•i
Ü«Ú^ŒOú P~°OÉè=í ∞ÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞Oÿ k. W~°∞"≥Ñ· Ù¨ ÖÏ Ãã<· åºÅ∞ "≥∂Ç¨ÏiOz
L<åfl~Ú. g~°∞Å∞ ã≤OÇ¨Ï<å^•Å∞ KÕâß~°∞. â◊OMÏÅ∞ Ñ¨ÓiOKå~°∞. ÉèË~°∞Å∞,
Ñ¨}"å#HÍÅ∞, QÀ=ÚY∞Å =O\˜ <å<åq^è"Œ å^•ºÅ <˘Hõ™êi "≥∂yOz =∞Ç¨Ï`«~Î â° É◊ ÏÌÅ∞
ã¨$+≤ìOz Éèí∂#Éè’O`«~åÅ∞ xO¿Ñâß~°∞. Z@∞=O\˜"å_çÖ’<≥·<å g~°~°ãÖ LÑ¨ÊuÖË¡
ãÖÑ¶¨∞@# Jk. Pi`Õi# ~°}HÀq^Œ∞Å∞ Z=fi~°∂ L`åûÇ¨ÏO`À =ÚO^Œ∞‰õΩ ^Œ∂Hõ‰õΩO_®
LO_»ÖË~°∞. W@∞=O\˜ L^ÕfiQÆÉèíi`«, L`åûÇ¨ÏO L"≥fi`«∞Î# ZQÆ¿ã ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ g~°∞_»∞,
q[Ü«Ú_≥·# J~°∞˚#∞_»∞ 'Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞#∞ á⁄—=∞‡O\Ï_»∞. WOÔH=Ô~·<å D =∂@ JO>Ë
"åà◊√§ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°x J#=K«∞Û. HÍh g~åkè g~°∞_»∞ J~°∞˚#∞_Õ P=∂@ JO>Ë
ZQÆ`åo KÕÜ«∞@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. QÀ„QÆÇ¨Ï}O ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ ã¨=∞ã¨ÎH“~°=¿ã##∂ XO@iQÍ
Z^Œ∞~˘¯x q[Ü«∞O ™êkèOz# =ºH˜Î, JOu=∞ãÖ„QÍ=∞ q[Ü«∞O JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜
=zÛ# ã¨=∞Ü«∞OÖ’, Ü«Ú^Œúq=ÚY`« „Ñ¨^Œi≈¿ãÎ ^•xfl J`«ºO`« QÆOcè~°OQÍ fã¨∞HÀ"åeû
LO@∞Ok. [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ù NHõ$+¨μ‚_»∞ J^Õ KÕâß_»∞. =∂#= =∞#ã¨Î`åÎ fixfl P=¸ÖÏ„QÆOQÍ
Ziy# [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù, #~°∞_ç =∞#ã¨∞Ö’ ãÖ^ÕÇ¨ xfl "≥~· åQÍºxfl, ãÖâ◊Ü∂« xfl [xOÑ¨*ãË #≤
=¸ÅÉèÏ=# 'ÉèíÜ«∞O— Jx ã¨∞ÅÉèíOQÍ „QÆÇ≤ÏOKå_»∞. JO^Œ∞ˆH, P~°OÉèíOÖ’<Õ =ÚO^Œ∞
P`«‡`«`åÎfixfl q=iOz, PÃÑ· =∞~°} `«`åÎfixfl É’kèOKå_»∞. P `«~°∞"å`«<Õ q∞QÆ`å
Ü≥∂QÍÅ∞, `«`åÎfiÅ∂ É’kèOKå_»∞.
Wk „Ñü=ºH©Î x`«ºrq`«OÖ’ J#∞ÉèíqOKÕ ÉèíÜ«∞O. F Ñ¨x KÕÜ«∂Åx
xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩO@∂ Jhfl ã≤^ŒúO KÕã¨∞‰õΩO\ÏO. HÍh f~å Ñ¨x P~°OaèOKÕ ã¨=∞Ü«∂xH˜
U^À J~°O÷ HÍx Éˇ~∞° ‰õΩ "≥#‰õΩ¯ ÖÏQÆ∞`«∞Ok. Ñ¨x KÕÜ∞« QÆÅ=∂? ÖË^•? J#fl J#∞=∂#O
=ã¨∞ÎOk. q^•º~°∞÷Å∞ Ñ¨sHõΔÅ HÀãÖ ~å„uO|=à◊√§ K«^Œ∞=Ù`å~°∞. Jxfl „Ñ¨â◊flÅ∂
<Õ~°∞Û‰õΩO\Ï~°∞. f~å Ñ¨sHõΔ ~å¿ã ã¨=∞Ü«∞O =KÕÛãïH˜, K«kq#=hfl QÆ∞~°∞ÎO\ÏÜ«∂?
K«^Œ=‰õΩO_® =keO^Õ^À =¿ãÎ? =O\˜ ãÖâ◊Ü«∂Å∞ q^•ºi÷x K«∞@∞ì=Ú_»`å~Ú.
JO`≥O^Œ∞‰õΩ, P@Ö’¡ |Oux QÀÖò=~°‰õÄ <≥·Ñ¨Ù}ºO`À fã¨∞ÔHo¡# P@QÍ_»∞, QÀÖò
H˘>Ëì ã¨=∞Ü«∂xH˜ ãÖâ◊Ü«∞OÖ’ Ñ¨_»`å_»∞. „H˜ÔH@∞ìÖ’ Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ K«HõK«HÍ fã≤# =ºH˜Î
P XHõ¯ Ñ¨~°∞QÆ∞ fã≤ =O^Œ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ `«O\ÏÅ∞ Ñ¨_»`å_»∞.
JO>Ë, QÆ=∞ºO KÕˆ~O^Œ∞‰õΩ `«Ñ¨#Ñ¨_»@O, „Ñ¨Ü«∞uflOK«@O XHõ Z`«∞Î. QÆ=∞ºO
^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ# `«~°∞"å`«, Jk KÕˆ~O^Œ∞‰õΩ "Õ¿ã z=i J_»∞QÆ∞ XHõ Z`«∞Î. ql`«∞efl,
Ñ¨~ål`«∞efl "Õ~°∞KÕ¿ãk D z=i J_»∞ˆQ. ÃÑ·H˜ D ãÖâ◊Ü«∂Å∞, ÉèíÜ«∂Å∞ Jhfl

"Õ~ˆ fi~°∞QÍ JxÑ≤Oz<å, g@xflO\˜H© =¸ÅO =∞øeHõOQÍ r=ÙÅÖ’ LO_Õ =∞~°}ÉèÜ í ∞« "Õ∞.
JO^Œ∞Hˆ NHõ$+¨μ_‚ ∞» , J~°∞#˚ ∞_çH˜ J`«_ç Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl, â◊HxÎ˜ QÆ∞iOz K≥ÑÊ¨ ÖË^∞Œ . J~°∞#˚ ∞_»∞
Z=Ô~=ix ZÖÏ ÔQeKå_À QÆ∞~°∞Î KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ã¨∂\˜QÍ J~°∞˚#∞_ç ÉèíÜ«∂ÅxflO\˜H©
=¸ÅHÍ~°}"≥∞ÿ# '=∞~°}ÉèíÜ«∂xfl— „Ñ¨™êÎqOz, P ÉèíÜ«∂xfl [~ÚOKÕ =∂~°æO
ã¨∂zOKå_»∞.
*Ï`«ã¨º Ç≤Ï „^èŒ∞"À =∞$`«∞ºó
„^èŒ∞=O [#‡ =∞$`«ã¨º K«I
`«™ê‡ ^ŒÑïÇ¨ˆ~º -ˆ~÷
# `«fiO â’z`«∞=∞~°›ã≤II
'Ñ¨Ù\˜ì# „Ñün =∞~°}˜ã¨∞ÎOk. =∞~°}Õz# „Ñün =∞m¡ [x‡ã¨∞ÎOk. Wk
Jx"å~°º"≥∞ÿ# „Ñ¨Hõ$uxÜ«∞=∞O. nxfl LÅ¡OÑ¶≤∞OK«@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. LÅ¡OÑ¶≤∞OÑ¨~åx
xÜ«∞=∞O HÀãÖ â’HÕK«@O `«QÆ^Œ∞— Jx ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥áêÊ_»∞.
JHõ¯_» J~°∞˚#∞_»∞ "≥·~åQÆºO „Ñ¨^Œi≈OK«@O, ~å[ºO ZO^Œ∞Hõx „Ñ¨tflOK«@O,
WO`« =∞Okx K«OÑ≤ ™êkèOKÕ q[Ü«∞O =Å¡ ÖÏÉèí"Õ∞q∞@#∞HÀ=@O Jxfl\˜ "≥#∞Hõ
'=∞~°}ÉèíÜ«∞O— LOk. JO^Œ∞ˆH Hõ$+¨μ‚_»∞ [##=∞~°}ÏÅ K«„Hõ<Õq∞ QÆux ã¨Ê+¨ìOQÍ
K≥Ñ≤Ê '=∞~°}O— QÆ∞iOz PÖ’K«# J#=ã¨~°O Jx x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ K≥áêÎ_»∞.
`«~°z K«∂¿ãÎ, Ug∞ `≥eÜ«∞x ÉÏÖÏº=ã¨÷Ö’ Ñ≤Å¡"å_çH˜ ÉèíÜ«∂Å∞O_»=Ù. 'áêÅ—
HÀãÖ U_»∞™êÎ_»∞. U^≥·<å ÉÏ^èŒ Hõey`Õ U_»∞™êÎ_»∞. JO`Õ `«Ñ¨Ê H˘`«Î áê`« Z=~°∞
^ŒQÆæ~° fã≤<å U_»=_»∞. Ñ¨\˜ìOK«∞HÀ_»∞. J^Õ HÍã¨Î TÇ¨Ï `≥eã≤O^•, H˘`«Îáê`«Å `Õ_®
`≥Å∞ã¨∞ÎOk. `«#"å~°∞, Ñ¨~å~Ú"å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. ^•O`À JÑïz`«∞Å∞
^ŒQÆæ~°‰õΩ ~åQÍ<Õ U_»∞™êÎ_»∞. ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`å_»∞. H˘`«Î „Ñ¨^ÕâßÅO>Ë ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`å_»∞.
JÑïz`«"≥∞ÿO^Õ^≥·<å J`«xÖ’ ÉèíÜ«∞O Hõeyã¨∞ÎOk. Jk r=ÙÖ’¡ =∞øeHõOQÍ HõxÑ≤OKÕ
'=∞~°}ÉèíÜ«∞O—. JÅ"å>ˇÿ# ã≤÷uÖ’ Éèí„^Œ`« LOk. HÍ|\˜ì JÅ"å@∞ ÖËO^Õ^≥·<å,
JÅ"å@ÜÕ∞ºO`« =~°‰Äõ „Ñ¨=∂^Œ"∞Õ . D ~°H"õ ∞≥ #ÿ PÖ’K«# =ºH˜Î rq`«OÖ’ J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å
HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
H˘`«ÎQÍ ã¨∂¯Å∞ÔHàı¡@Ñ¨ÙÊ_»∞ U_»∞™êÎ_»∞. ã¨∂¯Å∞ =ke#Ñ¨ÙÊ_»ÖÏ¡ JÅ"å@ÜÕ∞ºO`«
=~°‰Äõ U_»∞¿Ñ. H˘`«Î =º‰õΩÅÎ `À ÑïK«Ü∞« O JO>Ë J~Ú+ì̈O "≥#∞Hõ LO_Õn, =∞øeHõOQÍ
=∞x+≤Ö’ LO_Õ =∞~°}ÉèíÜ«∞"Õ∞. 'H˘`«ÎÖ’ UO „Ñ¨=∂^ŒO LO^À?— J#fl ÉèÏ=# =ºH˜Î
108 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=ºH˜Î`«fiOÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. `«# =ºH˜Î`«fix~å‡}OÃÑ· ^Œ$+≤ì ÃÑ>Ëì =ºH˜Î =ÚO^Œ∞QÍ
[~ÚOK«=Åã≤Ok D 'ÉèíÜ«∞O— ÉèÏ=#<Õ.
J=ºHÍÎnx Éèí∂`åx =ºHõÎ=∞^è•ºx ÉèÏ~°`«I
J=ºHõÎ x^èŒ<å <Õº= `«„`« HÍ Ñï^Õ=<å?
Éèí∂`«*ÏÖÏÅ∞ Ñ¨Ù@ìHõ =ÚO^Œ∞, =∞~°}Õz# `«~°∞"å`« U=∞ø`åÜ≥∂ Z=iH©
`≥eÜ«∞^Œ∞. D =∞^èŒºÖ’<Õ =ºHõÎ"≥∞ÿ „Ñ¨`«ºHõΔ=∞ø`å~Ú. J@∞=O\˜ HõΔ}˜Hõ"≥∞ÿ#"å\˜ HÀãÖ
Ñï`«Ñ≤OK«@O ã¨=∞O[ã¨=∂? Jx „Ñ¨tfl™êÎ_»∞ Hõ$+¨μ‚_»∞.
=ÚO^Œ∞QÍ =∞~°}O, [##O J#flq Z=i KÕ`«∞Ö’¡ ÖËxq, Wk LÅ¡OÑ¶≤∞OK«ÖËx
xÜ«∞=∞O J<åfl_»∞. PÃÑ· Ñ¨Ù@ìHõ =ÚO^Œ∞ ZHõ¯_» L<åfl"≥∂, =∞~°}O `«~∞° "å`« U=∞ø`å"≥∂
`≥eÜ«∞x^•x QÆ∞iOz ÉÏ^èŒÑ¨_®eû# J=ã¨~°O ÖË^Œx K≥áêÊ_»∞. U ~°Hõ"≥∞ÿ# ÉèíÜ«∂xfl
[~ÚOKåÅ<åfl ãÖr=x ÖÏO\˜ ã¨∂„`«O Wk. =ÚO^Œ∞QÍ ÉèíÜ«∂xH˜ HÍ~°}O
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. PÃÑ· P HÍ~°}Ïxfl qâı¡+≤OKåe. WOˆHO, ÉèíÜ«∞O áêiáÈ`«∞Ok.
XHõ =ºH˜Î WO@~°∂fiº HÀãÖ ÉÏQÍ `«Ü∂« ~°Ü∂« º_»∞. Uq∞ J_çy<å K≥¿ÑÊÜ«∞QÆÅ##fl
nè=∂ LOk. HÍh U^À `≥eÜ«∞x ÉèíÜ«∞O =Å¡ J`«_çH˜ WO@~°∂fiº JO>Ë<Õ ÉèíÜ«∞O
HõÅ∞QÆ∞`ÀOk. NHõ$+¨μ‚_»∞ ã¨∂zOz# `åi¯HõÑ¨^Œúux LÑ¨Ü≥∂y¿ãÎ J`«x ÉèíÜ«∞O
Ñ¨\ÏÑÖK«Å=Ù`«∞Ok.
'<Õ#∞ Jhfl ÉÏQÍ K«k"å#∞. <å =O`«∞ ÉÏ^èŒº`« <Õ#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOKå#∞.
WO@~°∂fiº KÕ¿ã"åà◊√¡ HÀ~°Å∞, H˘=Ú‡Å∞ L#fl"å~°∞ HÍ~°∞. "åà◊√§ g∞^Œ Ñ¨_ç H˘@ì~°∞.
„Ñ¨â◊flÅ∞ J_»∞QÆ∞`å~°∞. `≥e¿ãÎ K≥áêÎO. ÖËHõáÈ`Õ ÖË^Œ∞. ^•xH˜ WO`« ÉèíÜ«∞O ZO^Œ∞‰õΩ?—
Jx „Ñ¨tflOK«∞HÀ"åe.
'„Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ã¨=∂^è•<åÅ∞ K≥Ñ¨ÊHõáÈ`Õ L^ÀºQÆO ~å^Œ∞. ~åHõáÈ`Õ? Ñïã≤÷uÖ’
Ug∞ =∂~°∞Ê ~å^Œ∞. WOHÀ L^ÀºQÆO HÀãÖ „Ñ¨Ü∞« ufl™êÎ#∞. ÖËHáõ È`Õ ã¨fiâ◊H`Î˜ À WOˆH^≥<· å
KÕ™êÎ#∞— J#∞‰õΩO>Ë WHõ WO@~°∂fiº ÉèíÜ«∞O LO_»^Œ∞. D ~°Hõ"≥∞ÿ# `«~°¯O`À z#fl
ÉèíÜ«∂Å #∞Oz ÃÑ^ŒÌ ÉèíÜ«∂Å =~°‰õÄ „Ñü^•hfl [~ÚOK«@O gÅ=Ù`«∞Ok.
F Ñ≤Å¡"å_çH˜ pHõ\˜ JO>Ë ÉèíÜ«∞O. 'ZO^Œ∞‰õΩ?— JO>Ë 'U"≥∂!— J#fl ã¨=∂^è•#O
=ã¨∞ÎOk. nxfl |\˜ì =∞#O „QÆÇ≤ÏOKåeûO^Õq∞@O>Ë, =∞# ÉèíÜ«∂Åxfl\˜H© HÍ~°}O
'J*Ï˝#O—. =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞xk =∞#‰õΩ ÉèÜ í ∞« O Hõeyã¨∞OÎ k. JO^Œ∞Hˆ =∞~°}Ïxfl pHõ\`˜ À
áÈÖÏÛ~°∞. 'hÅ"Õ∞Ñ¶¨∞ qÅã¨`å¯ ÖÏO[<åHÍ~°∞, Ñ¶¨∞’~° xâß`À`«¯@ ^ŒO„+¨μì— JO@∂
Zé]# ÉèÏ~°`«OÖ’ Ü«∞=Ú_çx =i‚OKå_»∞. Ü«∞=Ú_»∞ HÍ~°∞ #Å∞Ñ¨Ù. "å_ç HÀ~°Å∞
HõÅ"å_»∞. Wn Ü«∞=Ú_ç =~°‚#. HÍh
Pâ◊Û~°º=`ü Ñ¨â◊ºu HõtÛ^Õ#O
Pâ◊Û~°º=^Œfi^Œu `«^ä≥·= Kå#ºóI
Pâ◊Û~°º=K≥·Û# =∞#ºóâ◊$}Àu
„â◊√`åfi-¿Ñº#O "Õ^Œ#K≥·=HõtÛ`üI
=∞~°}O QÆ∞iOz, ^ÕÇ≤Ï–^ÕÇ¨Ï Ñ¨~°ã¨Ê~°ãÖ|O^èŒO QÆ∞iOz qO`«QÍ K«∂™êÎ~°∞.
qO`«QÍ =∂\Ï¡_»`å~°∞. Pâ◊Û~°ºO`À qO\Ï~°∞. ZO`« =∂\Ï¡_ç<å, Zxfl q<åfl x[OQÍ
=∞~°}O QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ Z=fi~°∂ ÖË~∞° . HÍ|\ì̃ =∞~°}=∞O>Ë ÉèÜ
í ∞« O =ºHÎ̃Ö’
JO`«~°æ`«OQÍ ZÅ¡Ñ¨ÙÊ_»∂ LO@∞Ok. D =∞~°}ÉèíÜ«∂xfl `«~°¯O`À [~ÚOKåe. Jk
`«Ñ¨Êxãï. Z=~°∂ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞. J^Õq∞\’ Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. WHõ ^•x QÆ∞iOz
ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. ÖÏÉèíO ÖËx^•x QÆ∞iOz, =∞#O Ug∞ KÕÜ«∞ÖËx ^•x QÆ∞iOz
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»@OÖ’ J~°÷O ÖË^Œ∞.
ZÑ¨ÙÊ_À =∞~°}O =ã¨∞OÎ ^Œx WÑ¨Ê\˜ #∞Op ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∂ ‰õÄK«∞O>Ë, =KÕÛ =∞~°}O
ZÖÏQÆ∂ =ã¨∞ÎOk. HÍh L#fl rq`«O KÕ*ÏiáÈ`«∞Ok. HÍ|\˜ì ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞.
D ~°Hõ"≥∞ÿ# '"å^ŒO— „Ñü ÉèíÜ«∂hfl [~ÚOKÕO^Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOK«=K«∞Û. U^À =ã¨∞Î=Ù
H˘<åÅx LO@∞Ok. HÍh ^Œ∞HÍ}O "å_»∞ "≥∂ãÖ KÕ™êÎ_Õ"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O`À "≥#∞Hõ
=ÚO^Œ∞ P_»∞`«∞O\Ï_»∞.
'=ã¨∞Î=Ù H˘O\Ï#∞. "≥∂ãÖ KÕ™êÎ_»∞. J~Ú`Õ UO@@?— J#∞‰õΩx =ÚO^Œ∞‰õΩ
"≥àıÎ Ñ¨x J=Ù`«∞Ok. ÃÑ·QÍ '"å_»∞ "≥∂ãÖ KÕ™êÎ_»x `≥eã‘ "≥∂ã¨áÈÜ«∂#O>Ë, WHõ
ÉÏ^èŒÑ¨_Õ J~°›`« <å‰õΩ ÖË^Œ∞— J#∞‰õΩO>Ë ã¨=∞ã¨º ÖË^Œ∞.
H˘O^Œ~°∞ „Ñü z#fl q+¨Ü«∂xH© 'U=∞ø`«∞O^À— Jx ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞O\Ï~°∞. "å~°∞
J#∞HõΔ}O `«=∞x `å=Ú WÖÏ „Ñ¨tflOK«∞‰õΩO@∂, `«i¯OK«∞‰õΩO@∂ ÉèíÜ«∂xfl
JkèQqÆ ∞OK«=K«∞Û. XHÍ"≥∞‰õΩ WÅ∞¡ =ke ã¨QOÆ ^Œ∂~°O =KåÛHõ WO\˜H˜ `åà◊O "ÕãO≤ ^À,
ÖË^À##fl J#∞=∂#O HõeyOk. ^•O`À P"≥∞ „Ñ¨Ü«∂}=∞O`å ã≤Îq∞`«OQÍ LO_»ÖËHõ
áÈ~ÚOk. uiy WO\˜H˜ =zÛ# `«~∞° "å`« `åà◊O K«∂¿ãÎ HÍh P"≥∞‰õΩ âßOu HõÅQÆÖ^Ë ∞Œ .
HÍh D Ö’QÍ P"≥∞ „Ñ¨Ü«∂}Ïxfl ZO*ÏÜü∞ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ~ÚOk. P"≥∞ `À\˜"åi
P#O^ŒO áê_≥·Ok. W@∞=O@Ñ¨ÙÊ_»∞ ‰õÄ_® 'ã¨ˆ~. `åà◊O "ÕÜ«∞@O =∞izáÈÜ«∂#∞.
110 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

S`Õ U"≥∞ÿOk? WO\’¡ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ áÈ`å~Ú. =∞m¡ H˘#=K«∞Û— J#∞HÀ=K«∞Û. ÖËHõáÈ`Õ
W~°∞QÆ∞á⁄~°∞QÆ∞ "åiH˜ á¶È<£ KÕã≤ K≥Ñ≤Ê 'HÍã¨Î K«∂_»O_ç— Jx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û. WÖÏ, WHõ
ÉèíÜ«∞O Hõey`Õ ^•xfl `«~°¯O`À [~ÚOK«@O JÅ"å@∞ KÕã¨∞HÀ"åe.
XHÍÜ«∞# ~ÀE L^ŒÜ«∞"Õ∞ "åHÕQ∑‰õΩ "≥àÏÎ_»∞. S`Õ PÜ«∞# #_çKÕ ^•iÖ’
pHõ\˜ LO@∞Ok. ‰õΩHõ¯Å∞ J~°∞ã¨∞ÎO\Ï~Ú. ‰õΩHõ¯ J~°∞Ñ¨Ù q#QÍ<Õ PÜ«∞# "åHÕQ∑
=∂<Õã≤ "≥#‰õΩ¯ =KÕÛã¨∞ÎO\Ï_»∞. P "≥·Ñ¨Ù "≥àÏ¡ÅO>Ë ÉèíÜ«∞O. F ~ÀA ^è≥·~°ºO KÕâß_»∞.
'‰õΩHõ¯Å∞ UO KÕ™êÎ~Ú? K≥Ü≥∞ºuÎ`Õ áêiáÈ`å~Ú— J#∞‰õΩx `«_»|_»∞`«∞#fl QÆ∞O_≥#∞
zHõ¯|@∞ì‰õΩx pHõ\’¡H˜ J_»∞QÆ∞ "Õâß_»∞. ‰õΩHõ¯Å∞ J~°∞ã¨∂Î, "å\˜ QÀÅÖ’ DÜ«∞#x
Ñ¨\˜ìOK«∞HÀÖË^Œ∞. DÜ«∞# "åHÕQ∑ H˘#™êyOKå_»∞. P `«~°∞"å`« `«# ÉèíÜ«∂xfl K«∂ã≤
#=Ùfi‰õΩ<åfl_»∞. D z#fl ÉèíÜ«∞O =Å¡ Z<åflà◊√¡ "åHÕQ∑ =∂<Õâß_À `«Å∞K«∞‰õΩx =∞iO`«
#=Ùfi‰õΩ<åfl_»∞.
=∞# ÉèíÜ«∂Åhfl W@∞=O\˜"Õ. =∞# ÉèíÜ«∂ÅÖ’x J~°÷~åÇ≤Ï`åºxfl x~°∂Ñ≤ã¨∂Î,
=∂#ã≤Hõ âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ J<ÕHõ „Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞ KÕâß~°∞. P „Ñ¨Ü≥∂QÍÅ q=~åÅ`À ÉèíÜ«∂xfl
[~ÚOz# q*Ë`«Å Hõ^äŒÅ∞ K«iÛ^•ÌO.
ÉèíÜ«∞OÃÑ· [Ü«∞O
=∞# ÉèíÜ«∂Å∞ J~°÷~°Ç≤Ï`«O Jx K≥¿ÑÊO^Œ∞‰õΩ F „Ñ¨Ü≥∂QÆO LOk. F `«~°QÆuÖ’
\©K«~ü KÕã≤# „Ñ¨Ü≥∂QÆO Jk. ‰õΩsÛÖ’¡ ‰õÄ~°∞Û#fl q^•º~°∞÷ÅO^Œih ÖËz F "≥·Ñ¨Ù =zÛ
xÅ|_»=∞<åfl_»∞. PÃÑ· JO^Œih =∞~À "≥·Ñ¨Ù ‰õΩ á⁄=∞‡<åfl_»∞. J_»∞¤QÍ L#fl ‰õΩsÛÅ#∞
^•@∞‰õΩO@∂, P "≥·Ñ¨Ù KÕ~å~°∞ q^•º~°∞÷Å∞. =∞m¡ D "≥·Ñ¨Ù ~°=∞‡<åfl_»∞ \©K«~ü. J~Ú`Õ
D ™êi q^•º~°∞÷Å Hõà◊¡‰õΩ QÆO`«Å∞ Hõ\Ïì_»∞. PÃÑ· xâ◊≈|ÌOQÍ, QÆkÖ’ L#fl ‰õΩsÛÅ∞
f~ÚOKÕâß_»∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ =∞~À "≥·Ñ¨Ù ~°=∞‡<åfl_»∞.
XHõ¯ q^•ºi÷ ‰õÄ_® Hõ^ŒÅÖË^Œ∞. '^•iÖ’ ‰õΩsÛÅ∞, |Å¡Å∞ J_»∞¤QÍ L<åfl~Ú.
Hõà◊¡‰õΩ QÆO`«Å∞ Hõ\Ïì~°∞. "å\˜x ^•@∞`«∂ P "≥·Ñ¨Ù ~å=@O Hõ+¨ìO— J<åfl~°∞. z=iH˜ F
q^•ºi÷ ^è≥·~°ºOQÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ_»∞. `«_»|_»∞`«∂, ÖËx >Ëaà◊¡ HÀãÖ "≥`«∞‰õΩ`«∂
J_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÜ«∞@O P~°OaèOKå_»∞. J`«_ç =Å¡ =∞i H˘O^Œ~°∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~°∞.
J~Ú`Õ, KÕuH˜ Ug∞ `«QÆÅHõáÈ=@O`À ãÖkQÆúOÖ’ Ñ¨_ç ã¨QÆOÖ’ PyáÈÜ«∂~°∞. Jxfl
ãÖkQÍúÅ#∞ q∞Oz, ÖËx J_»O¤ ‰õΩÅ#∞ ^•@∞‰õΩO@∂, J_Õg¤ ∞ ÖË^xŒ x~åúiOK«∞‰õΩO@∂
XHõ q^•ºi÷ QÆ=∞ºO KÕ~å_»∞.
Wn =∞# ÉèíÜ«∂Å ã¨fi~°∂ÑÖ!
=∞#O U^≥·<å Ñ¨x ™êkèOKåÅ#∞HÀQÍ<Õ =ÚO^Œ∞QÍ ãÖ^ÕÇ¨Å∞ =Úã¨∞~°∞
‰õΩO\Ï~Ú. PÃÑ· J_»¤O‰õΩÅ∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ =™êÎ~Ú. ^•iÖ’x J=~À^è•Å#∞ ã¨‡i™êÎO.
^•O`À J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∞O. PÖ’K«# LO@∞Ok. HÍh Jk PK«~°}Ö’H˜
~å^Œ∞. XHõ"Õà◊ PK«~°} P~°OaèOz<å, "≥Ú^Œ\˜ „Ñü |O^èŒHõOÖ’<Õ "≥#‰õΩ¯ u~°∞QÆ∞`åO.
Z=Ô~·`Õ PÖ’K«##∞ PK«~°}Ö’ ÃÑ@ì@"Õ∞ HÍ^Œ∞, „Ñü|O^èŒHÍÅhfl TÇ¨`«‡Hõ"≥∞ÿ#"Õ
`«Ñ¨Ê x["≥∞ÿ#q HÍ=Ù Jx „QÆÇ≤ÏOz QÆ=∞ºO "≥·Ñ¨Ù ™êyáÈ`å~À, "å~°∞ `«=∞ QÆ=∞ºO
KÕ~∞° `å~°∞. ÅHΔÍºxfl ™êkè™êÎ~∞° . JO^Œ∞Hˆ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ =∞#∞+¨μÅ#∞ =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ
=sæHõiOKå~°∞.
'P~°OaèOK«~°∞ hK«=∂#=ÙÅ∞— J<åfl~°∞.
Z=Ô~·`Õ U^≥·<å Ñ¨x KÕÜ«∂Å#∞HÀQÍ<Õ, ~°Hõ~°HÍÅ J=~À^è•Å#∞ TÇ≤ÏOz,
J_»¤O‰õΩÅ#∞ K«∂ã≤ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂ Ñ¨x P~°OaèOK«<Õ P~°OaèOK«~À "å~°∞ J^èŒ=∞™ê÷~Ú
=∂#=ÙÅ∞. „Ñ¨QÆÖÏƒùÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂, `å=Ú KÕÜ«∞QÆÅ Ñ¨#∞Å∞ ™êkèOK«QÆÅ Q˘Ñ¨Ê ÅHΔÍºÅ
QÆ∞iOz =∂@Å∞ =∂\Ï¡_»`å~°∞ `«Ñ¨Ê KÕ`«Å ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛãïH˜ J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ
Ñ¨_^» ∞Œ . `å=Ú J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ∞« HõáÈ=@"Õ∞ HÍ^Œ∞ W`«~∞° Å#∂ J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ
"ÕÜ«∞hÜ«∞~°∞ g~°∞. JO^Œ∞ˆH g~°∞ hK«=∂#=ÙÅÜ«∂º~°∞.
WHõ¯_» 'hK«O— JO>Ë 'K≥_»∞— Jx HÍ^Œ∞. 'hK«∞Å∞— JO>Ë <Õ~°ã¨∞÷Å∞, Ç¨ÏO`«‰õΩÅ∞,
"≥∂ã¨QÍà◊√¡ HÍ~°∞. "åi Hõ<åfl `«‰õΩ¯=™ê÷~Ú "å~°∞ g~°∞. ZO^Œ∞ HõO>Ë „Ñü=ºH˜ÎH©
Hõ~°Î=ºáêÅ# `«Ñ¨Êx ãïQÍ áê\ÕK«=Åã≤# ^èŒ~°‡O Jx ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ xˆ~ÌtOKå_»∞.
Jk ™êkèOK«^ŒQÆæ^•, JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl^• J#flk HÍ^Œ∞ =ÚYºO. Hõ~°Î=º x~°fiÇ¨Ï}
=ÚYºO. J@∞=O\˜ Hõ~=Î° ºx~°fiÇ¨Ï}#∞ qã¨‡iOKÕ "å~°O`å hK«∞ÖË. "å~°∞ ^è#Œ =O`«∞Å∞
HÍ=K«∞Û, q*Ï˝#=O`«∞Å∞ HÍ=K«∞Û. <åÜ«∞‰õΩÅ∞ HÍ=K«∞Û. WOÔH=Ô~·<å HÍ=K«∞Û.
ã¨fi^èŒ~å‡xfl áê\ÕK«‰õΩO_®, Hõ~°Î=ºx~°fiÇ¨Ï}#∞ qã¨‡i¿ãÎ "å~°∞ hK«∞ÖË J=Ù`å~°∞.
"≥ÚÑ¶¨∞Å∞ ™ê„=∂[ºO qã¨Îiã¨∂Î, ^Õâ◊=∞O`å `«∞~°∞+¨μ¯Å JHõ$`åºÅ∞ ÃÑiy
áÈ`«∞#flÑ¨ÙÊ_»∞, ZO`À =∞Ok "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_®Åx =∞#ã¨∞ûÖ’¡ J#∞H˘x
LO\Ï~°∞. HÍh 'JO`« ÃÑ^ŒÌ "≥ÚÑ¶¨∞Å∞Å â◊H˜Îx Z^Œ∞~À¯QÆÅ=∂?—, '<Õ<˘Hõ¯_çh UO
KÕÜ«∞QÆÅ#∞?— J#∞‰õΩx Z=~À =zÛ `«=∞x ~°H˜ΔOKåÅx Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î =∞ø#OQÍ
LO_çáÈ~Ú LO\Ï~°∞. "åi<≥=~°∂ ã¨‡iOK«~∞° . "åi *Ï_»Å∞ ‰õÄ_® =∞#‰õΩ q∞QÆÅÖË^∞Œ .
112 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

HÍh, "≥ÚÑ¶¨∞Å∞Å â◊H˜Î QÆ∞iOz PÖ’zOz ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩO_®, F z#fl ãÖ™ê÷#O <åk.
`«∞á¶ê#∞#∞ J~°KÕ~Ú J_»∞¤ÃÑ\˜ì P¿Ñ „Ñ¨Ü«∞`«flO <åk J#∞‰õΩx, [OHõ‰õΩO_® F =ºH˜Î
"≥ÚÑ¶¨∞Å∞Å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ~°OQÆOÖ’H˜ ^Œ∂HÍ_»∞. XHõ =∞Ç¨â◊H˜Î J~Ú, "≥ÚÑ¶¨∞Å∞Å#∞
QÆ_»QÆ_»ÖÏ_çOKå_»∞. D <å\˜H© ^Õâ◊ÉèíH˜ÎH˜ „Ñ¨fHõ J~Ú, „Ñ¨[Å‰õΩ ã¨∂ÊùiÎxã¨∂Î „áê`«ó
ã¨‡~°}©Ü«Ú _»Ü«∂º_»∞. J`«_Õ Kè«„`«Ñü t"år.
JO>Ë, 'Ñ¨x ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞— J#∞‰õΩx =Ú_»∞K«∞‰õΩx ‰õÄ~°∞Û<Õ Hõ<åfl, ~°OQÆOÖ’H˜
^Œ∂Hõ@O =∞Oz^Œ#fl=∂@. ÅHõΔºO ™êkèOK«‰õΩ<åfl Ñ¨~°"åÖË^Œ∞. HÍx Ñ¨x P~°OaèOz,
ÅHõΔºO "≥·Ñ¨Ù J_»∞QÆ∞ ÖËÜ«∞@O "åOKè«hÜ«∞O J#fl=∂@. WÖÏ Ñ¨x P~°OaèOz# "å~°∞
=∞^èŒº=ÚÅ∞ J=Ù`å~°∞.
U Ñ¨x J~Ú<å KÕÜ«∞@O P~°Oaè¿ãÎ HÍh =∞#O KÕÜ«∞QÆÅ"≥∂, ÖË^À `≥eÜ«∞^Œ∞.
HÍ|\˜ì 'KÕÜ«∞ÖË—=∞x =Ú_»∞K«∞‰õΩx ‰õÄ~°∞Û<Õ |^Œ∞Å∞, Ñ¨x P~°OaèOK«@O =∞Ozk.
Ñ¨x =∞^èŒºÖ’ =kÖË¿ãÎ, =∞^èŒº=ÚÅ=∞=Ù`åO. HõhãÖ hK«`«fiO #∞Oz XHõ "≥∞@∞ì
Zky#"å~°=∞=Ù`åO. ZO^Œ∞HõO>Ë, =∞#O P~°OaèOz# Ñ¨xx =∞#O Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∞ÖËHõ
áÈ=K«∞Û. HÍh Ñ¨x P~°OaèOK«@O =Å¡ W`«~°∞Å‰õΩ ã¨∂ÊùiÎxzÛ# "å~°=∞=Ù`åO.
=∂~°æ^Œ~°≈#O KÕã≤#"å~°=∞=Ù`åO.
WHõ HÍ~°ºO P~°OaèOz, Jxfl J_»¤O‰õΩÅ#∞ q∞Oz, ÅHõΔºO ™êkèOz#"å~°∞
L`«Î=ÚÅ∞. S`Õ g~°∞ L`«Î=ÚÅ=@O "≥#∞Hõ, HÍ~°ºO P~°OaèOK«x hK«∞Å∞, ã¨QÆOÖ’
=kÖËã≤# =∞^èŒº=ÚÅ ã¨∂ÊùiÎ ‰õÄ_® LO@∞O^Œ#fl q+¨Ü«∞O qã¨‡iOK«‰õÄ_»^Œ∞.
`«∞~°∞+¨μ¯Å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ t"år HõuÎ Ñ¨@ì@O "≥#∞Hõ ~å}Ï „Ñ¨`åÑπ áÈ~å@
ã¨∂ÊùiÎ LO^Œ#flk HÍ^Œ#ÖËx JOâ◊O. JÖÏˆQ, ã¨fi`«O„`« áÈ~å@OÖ’ „áê}ÏÅ∞ HÀÖ’Ê~Ú#
XHÀ g~°∞_»∞, ZO^Œ~À W`«~°^Õâ◊Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ ã¨∂ÊùiÎ xKåÛ_»#flk HÍ^Œ#ÖËx JOâ◊O. XHõ
âß„ã¨Î"Õ`«Î `«# Ñïâ’^èŒ#Ö’ q[Ü«∞O ™êkèOz F ã¨`«ºO Hõ#∞‰õΩ¯<åfl_»O>Ë, ^•x
"≥#∞Hõ `«~°`«~åÅ∞QÍ J<ÕHõ W`«~°âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ Ñïâ’^èŒ# Ñ¶ë`åÅ∞ LO\Ï~Ú.
HÍ|\˜ì Ñ¨x P~°OaèOKÕ =ÚO^Œ∞, ~°Hõ~°HÍÅ ÉèíÜ«∂Å`À, "≥#∞Hõ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞@O
=∂x J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∞@O KÕÜ«∂Å#fl=∂@. JO^Œ∞=Å¡ =∞#O ÅHõΔºO ™êkè¿ãÎ
ã¨ˆ~ãï. ÖËHõáÈ`Õ HõhãÖ W`«~°∞Å‰õΩ ã¨∂ÊùiÎxzÛ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕã≤#"å~°=∞=Ù`åO.
J~Ú`Õ U^≥·<å Ñ¨x KÕ¿ã =ÚO^Œ∞ PÖ’zOK«=Åã≤Ok J_»¤O‰õΩÅ QÆ∞iOz HÍ^Œ∞. P
Ñ¨x =Å¡ Ñ¨k=∞OkH˜ "Õ∞Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞O^•, ÖË^•, J#fl q+¨Ü«∞O PÖ’z¿ãÎ KåÅ∞.

Zxq∞^Õà◊¡ ‰õΩ„~°"å_»∞ ãÖ™ê~åxfl `«ºlOz Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~À‡^Œú~°}‰õΩ #_»∞=Ú
Hõ\Ïì_»O>Ë q<Õ"åiH˜ Ç¨™êºã¨Ê^ŒOQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. HÍh P ‰õΩ„~å_»∞ #_»∞O Hõ@ì@"Õ∞
HÍ^Œ∞, Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~å‡xH˜ #∂`«#kâ◊xzÛ ÉèÏq`«~åÅ "åiH˜ ã¨∂ÊùiÎQÍ xeKå_»O>Ë
Pâ◊Û~°ºO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P ‰õΩ„~å_çH˜ h~å[<åÅiÊOKåÅxÑ≤ã¨∞ÎOk. 'Zxq∞^Õà◊¡
ÉÏÅ∞_çx, ^Õâ◊OÖ’ "Õà◊¥¡#∞‰õΩ#fl É∫^•úxfl xi˚Oz, Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~å‡xfl xÅÑ¨@O <å
=Å¡ U=∞ø`«∞O—^Œx P Ñ≤Å¡"å_»∞ [OH˜ LO>Ë D <å_»∞ =∞#O 'Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ—=∞x
ã¨QÆ~°fiOQÍ K≥Ñ¨ÙÊ‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O LO_ÕkHÍ^Œ∞. PÜ«∞# ã¨∂ÊùiÎ`À `«~°∞"å`«
~å=∂#∞*ÏKå~°∞ºÅ∞, =∞^è•fiKå~°∞ºÅ∞, =Å¡ÉÏè Kå~°∞ºÅ∞ WÖÏ... `«~`° ~« åÅ∞QÍ Ñ¨Å∞=Ù~°∞
Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡^èŒfi*ÏxH˜ H˘`«Î =<≥flÅ∞ fiÛk^•Ì~°∞. ã¨=∂*ÏxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ =iÎ¿ãÎ
ã¨=∂[O `«##∞ "≥e"Õã∞¨ OÎ ^Œx ~å=∂#∞*ÏKå~°∞ºÅ∞ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_,ç „|Ç¨Ï‡ *Ï˝<åxfl ZÅ∞ÔQuÎ
Kå@‰õΩO_® LO_ç LO>Ë, ÉèÏ~°`«™ê=∂lHõK«i„`« H˘`«Î =∞Å∞Ñ¨Ù uiy LO_Õ^•?
JÑïq∞`«O, J#O`«"≥∞ÿ# "Õ^•Å#∞, LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ#∞, Ñ¨Ù~å}ÏÅ#∞ Ñï+¨¯iOK«@O
<å XHõ¯_ç =Å¡ ™ê^èŒº=∂? J#fl PÖ’K«#`À "Õ^Œ"åºã¨∞_»∞ PyáÈ~Ú LO>Ë, D <å_»∞
=∞# "åV‡Ü«∞O =∞#‰õΩ q∞yÖË^•? Hõ~Àî ~°`Ñ« ã¨ ∞¨ û KÕã≤ ^Àº=∂~°~æ ≠° ix Éè∞í qÃÑ· „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨
KÕÜ«∞_»O <å =Å¡ U=∞ø`«∞O^Œx Éèíw~°^äŒ∞_»∞ J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∞‰õΩO_® LO_ç
LO>Ë, kq[QÆOQÆ Éèí∞qH˜ kˆQ^•? QÆOQÆ Éèí∂q∞ÃÑ· ^Œ∂H˜`Õ ^•xfl P¿Ñ^≥=~°∞? Jx
PÖ’zOz Jã¨Å∞ `«Ñ¨ã¨∞û P~°OaèOK«@O =∂<ÕÜ«∞ÖË^Œ∞ Éèíw~°^äŒ∞_»∞. =ÚO^Œ∞ QÆOQÆ#∞
XÑ≤ÊOKå_»∞. PÃÑ· t=Ù_çx "≥∞Ñ≤ÊOKå_»∞. QÆOQÆ#∞ Éèí∂q∞ÃÑ· J=`«iOÑ¨KÕâß_»∞. PÃÑ·
QÆOQÆ‰õΩ J_»∞¤ Ñ¨_ç# |∞∞+¨μÅ#∞ XÑ≤ÊOKå_»∞. WÖÏ Wxfl J_»¤O‰õΩÅ#∞ ^•@∞‰õΩO@∂
ÅHõΔºO ™êkèOKå_»∞ Éèíw~°^äŒ∞_»∞. ~åÉ’ÜÕ∞ J_»¤O‰õΩÅ QÆ∞iOz PÖ’zã¨∂Î LO>Ë,
Éèíw~°^äŒ™ê^èŒ# ™ê^èŒºO JÜÕ∞º^•? WHõ „^èŒ∞=Ù_ç nHõΔ, J~°∞˚#∞_ç `«Ñ¨ã¨∞û, qâßfiq∞„`«∞_ç
Ñ¨@∞ì^ŒÅ, XHõ>Ëq∞\˜... =∞# K«i„`«Ö’, Ñ¨Ù~å}ÏÖ’¡ 'JãÖÉèí=O— J#fl =∂@ ÖË‰õΩO_®
„ÑüHÍ~åºhfl ãÖÉèí=O KÕã≤# J`«º^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# =º‰õΩÎÅ∞ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å HõxÑ≤™êÎ~°∞.
J~Ú`Õ "å~°∞ Wxfl J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ ™êkèOK«@O "≥#∞Hõ ^èŒ~°‡áêÅ#, Hõ~°Î=º x~°fiÇ¨Ï}
J#fl ÉèÏ"åÅ∞<åfl~Ú. D Ô~O_»∞ ÉèÏ=#Å∞ ^•i k"≥fiÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩx =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êyáÈ`Õ =ºH˜ÎH˜ JÑ¨[Ü«∞=∞#fl^Õ ÖË^Œ∞.
x*ÏxH˜ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ÉèíÜ«∞Ñ¨_®eû# q+¨Ü«∞"Õ∞ ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Jxfl\˜ Hõ<åfl
Juf„="≥∞ÿOk, =∞øeHõ"≥∞ÿOk =∞~°}ÉèíÜ«∞O. HÍh Ñ¨Ù\˜ì# „Ñün =∞~°}ÕK«Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
Wk =∂~°ÛÖËxk. HÍ|\˜ì =∞~°}O QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. rqOz#O`«
HÍÅO ^èŒ~°‡x~°fiÇ¨Ï}, Hõ~°Î=ºáêÅ# KÕã¨∞ÎO_®e. D Ô~O_»∞ HÍ~åºÅ∂ KÕ¿ã"åiH˜
114 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
JÑ¨[Ü«∞O ÖË^Œ∞. JO>Ë, =∞x+≤H˜ =∞~°}ÉèíÜ«∞O ÖËHõ, Ñ¨~å[Ü«∞=∞O>Ë "≥~°Ñ¨Ù ÖËHõáÈ`Õ
WHõ U ÉèíÜ«∞O LO@∞Ok? ^Õxfl K«∂ã≤ ÉèíÜ«∞Ñ¨_®e?
z#fl Ñ¨#∞ÅÔH<· å, ÃÑ^ŒÌ HÍ~åºÅÔH<· å ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_®eû# Ñ¨x ÖË^∞Œ . `≥Å∞QÆ∞ g∞_çÜ∞« OÖ’
K«k"Õ"åiH˜ WOw¡+¨μ JO>Ë ÉèíÜ«∞O. WOw¡+¨μ <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕÜ«∞‰õΩO_®<Õ
^•xfl K«∂ã≤ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`å~°∞. JÖÏ HÍHõ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ P~°Oaè¿ãÎ, Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O
`≥Å∞ã¨∞ÎOk. hK«™ê÷~Ú #∞Oz =∞^èŒº=∞™ê÷~ÚH˜ =™êÎ~°∞. Zxfl=∂~°∞¡ Py<å „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞
H˘#™êyã¨∞ÎO>Ë =∞^èŒº=∞™ê÷~Ú #∞Oz L`«Î=∞™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞`å~°∞.
F =ºH˜ÎH˜ ãÖã¨¯$`«OÖ’ „áêg}ºO ™êkèOKåÅx LO_Õk. Z<Àfl=∂~°∞¡ ãÖã¨¯$`«O
K«^Œ=@O P~°OaèOKå_»∞. HÍh „Ñü™ês J_»¤O‰õΩÅ∞ =KÕÛq. K«^Œ∞=Ù PyáÈÜÕ∞k.
JÖÏ 99 Uà◊√§ QÆ_Kç å~Ú. JÑ¨ÙÊ_»∞ fiHõ ^˘iHÕk K«^=Œ @O P~°OaèOKå_»∞. JO^Œ~∂°
¿ÇÏà◊# KÕâß~°∞. "≥H˜¯iOKå~°∞. 'D =Ü«∞ã¨∞Ö’ K«kq UO ™êkè™êÎ=Ù?— J<åfl~°∞.
^•xH˜ PÜ«∞# ã¨=∂^è•#O, =∞# ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•#O =ºH˜Î`åÎfiqHÍã¨`«`åÎfixH˜
^Œ~°Ê}O Ñ¨_»∞`«∞Ok. 'Z<Àfl=∂~°∞¡ P~°OaèOKå#∞, Páê#∞. PÑ≤# ^ŒQÆæ~° #∞Oz =∞m¡
P~°OaèOKå#∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ <Õ#∞ HÍã¨Î <Õ~°∞Û‰õΩx K«zÛáÈ`å#∞. HÍh D ãÖ™ê¯~°O <å
P`«‡#∞ JO@∞H˘x LO@∞Ok. =KÕÛ [#‡Ö’ WHõ¯_ç #∞Oz K«^Œ=@O P~°Oaè™êÎ#∞—
J<åfl_»∞.
Wn ÉèÏ~°fÜ«∞ r=#q^è•#OÖ’ =∞øeHõ"≥∞ÿ# =∞~°}ÉèíÜ«∂xfl [~ÚOz,
Hõ~°Î=ºx~°fiÇ¨Ï}Ö’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º J=~À^è•Å#∞ qã¨‡iOz, =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êˆQ q^è•#O.
Z^Œ∞~°ÜÕ∞º J_»¤O‰õΩÅ∞, q=∞~°≈Å∞, „ÑüÑ¶¨∞@#Å QÆ∞iOz PÖ’zã¨∂Î ‰õÄK«∞O>Ë =ºH˜ÎH©,
|O_» ~å~ÚH© `Õ_® ÖË^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_çÃÑ· ÉèÏ~°O "Õã≤ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ@"Õ∞ Ñ¨x.
=Úã¨∞~°∞‰õΩ<Õ ÉèíÜ«∂Å#∞ Ñ¨Hõ¯‰õΩ ÃÑ\˜ì Hõ~°Î=ºO áê\ÕK«@"Õ∞ Ñ¨~°"≥∂`«Î=∞ ^èŒ~°‡O.
J~Ú`Õ ZO`« HÍ^Œ#∞‰õΩ<åfl J<ÕHõ z#fl z#fl ÉèíÜ«∂Å∞ =∞#efl =^ŒÅ=Ù. "å\˜x
[~ÚOK«@OÖ’ ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O K«∂¿Ñ =∂~°æO QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû LO@∞Ok.
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡=∂~°æO
=∞# ÉèíÜ«∂Åhfl J~°÷~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#"Õ#x xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl, J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ
"ÕÜ«∂Å#∞‰õΩ<ÕãïH˜ z#flg, ÃÑ^ŒÌg ~°Hõ~°HÍÅ ÉèíÜ«∂Å∞ =Úã¨∞~°∞‰õΩO\Ï~Ú.
'P~°OaèOK«~°∞ hK«=∂#=ÙÅ∞— J#∞‰õΩO@∂ HõhãÖ =∞^èŒº=Ú_»∞QÍ q∞yeáÈ"åÅx,
Ñ¨x P~°Oaè¿ãÎ KÕÜ«∞QÆÅ"≥∂ ÖË^À#x ^è≥·~°ºO K≥Ñ¨ÙÊ‰õΩx J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞ˆHã≤<å,
J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å J<ÕHõÉèíÜ«∂Å∞ K«∞@∞ì=Ú_»∞`«∂O\Ï~Ú. D ÉèíÜ«∂Å‰õΩ ÖÁOyáÈ`Õ
Ñ¨x Ñ¨ÓiÎ HÍ^Œ∞. =∞^èŒº=Ú_»∞QÍ q∞yeáÈ`åO. JÖÏ HÍHõ, ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨ÙÊ_»∞ ^è≥·~°ºO
K≥Ñ¨ÙÊ ‰õΩO@∂, J_»¤O‰õΩÅ∞ Z^Œ∞Ô~·#Ñ¨ÙÊ_»∞ K≥kiáÈHõ, FÑ≤Hõ`À J_»¤O‰õΩÅ#∞ ^•@∞`«∂,
z=i =~°‰õÄ „Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î#fl =ºH˜Î L`«Î=Ú_»∞ J=Ù`å_»∞. J~Ú`Õ WHõ¯_» =∞#O =∞#efl
„Ñ¨tflOK«∞HÀ"åeû# „Ñ¨â◊fl Uq∞@O>Ë, Jã¨Å∞ ~°Hõ~°HÍÅ ÉèíÜ«∂Å∞ =∞#efl ZO^Œ∞‰õΩ
ÉÏkè™êÎ~Ú?
x[O K≥áêÊÅO>Ë ÉèíÜ«∂Å∞ ÖËx =ºH˜Î ÖË_»∞. Z=Ô~·<å `å<Õ q+¨Ü«∂xH©
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»#x JO@∂O>Ë, J`«_çH˜ 'ÉèíÜ«∞O— JO>Ë Uq∞\’ ãïQÍæ J~°÷O HÍÖË^Œx
J#∞HÀ=K«∞Û. ÖËHõáÈ`Õ J`«_»∞ J|^ŒúO K≥Ñ¨ÙÎ<åfl_»x Ñ¶¨∞O\ÏÑ¨^äŒOQÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û.
ZO^Œ∞HõO>Ë „Ñü =ºH˜HÎ © ÉèÜ
í ∂« Å∞O\Ï~Ú. qaè<åflOâßÅ‰õΩ qaè#fl=º‰õΩÅÎ ∞ „Ñü ã¨ÊOkOKÕ
f„=`«Ö’ `Õ_® LO_»=K«∞Û. HÍh „Ñü =ºH˜ÎH© ÉèíÜ«∞=∞#flk LO_ç f~°∞`«∞Ok.
^è≥·~°º=O`«∞_»∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`å_»∞. Ñ≤iH˜"å_»∂ ÉèíÜ«∂xfl ÃÑ·H˜ K«∂Ñ≤™êÎ_»∞. ^è≥·~°º=O`«∞_»∞
`«# ÉèíÜ«∞f„=`«#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. Ö’Ñ¨Å ZO`« ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl
^•xfl ÃÑ·H˜ Hõ#|_»hÜ«∞_»∞. JO^Œ∞ˆH JO\Ï~°∞, Ñ≤iH˜"å_»∞, ^è≥·~°º=O`«∞_»∞ ÉèíÜ«∞O`À
"≥~Úº™ê~°∞¡ K«ã¨∂ÎO\Ï~°∞. Ñ≤iH˜"å_»∞ ^•xfl K«∂Ñ≤™êÎ_»∞. ^è≥·~°º=O`«∞_»∞ ÃÑ·H˜ K«∂Ñ¨_»∞,
JO`Õ `Õ_®.
QÆ=∞x¿ãÎ, =∞# ÉèíÜ«∂Åxfl\˜H© U^À XHõ ~°HõOQÍ J*Ï˝#O HÍ~°}O Jx
J~°÷=∞ø`«∞Ok. =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∞O =∞#efl ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∞Ok. `≥eã≤# q+¨Ü«∞O
QÆ∞iOz ÉÏ^èŒ<Õ ÖË^Œ∞. L^ŒÜ«∞O Ñ¨Ó@ Ç¨~ÚQÍ ¿ãfiK«ÛùQÍ uiy# ^•~°∞Ö’¡<Õ, ~å„u
nÑÖ "≥Å∞`«∞~°∞ ÖË‰õΩO_® u~°QÍÅO>Ë ZO`«"åiÔH·<å QÆ∞O_≥Å∞ J^Œ∞~°∞`å~Ú. =∞#
Wà◊§Ö’¡<Õ, pHõ\˜ QÆk ÉèíÜ«∞O Hõeyã¨∞ÎOk. nxfl |\˜ì =∞#O J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åeûO^Õ
q∞@O>Ë, J*Ï˝#O ÉèíÜ«∞O Hõeyã¨∞ÎOk. *Ï˝#O ÉèíÜ«∂xfl `˘Åyã¨∞ÎOk.
pHõ\’¡ `å_»∞#∞ K«∂ã≤ áê=Ú Jx „Éèí=∞ Ñ¨_»`åO. ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`åO. K≥=∞@Å∞
HõˆH¯™êÎO. HÍh "≥Å∞`«∞~°∞ "Õã≤ K«∂¿ãÎ Jk áê=Ú HÍ^Œ∞ `å_»∞ Jx `≥Å∞ã¨∞ÎOk. JO`«
=~°‰õÄ =∞#O J#∞ÉèíqOz# ÉèíÜ«∞O =∞@∞=∂Ü«∞O J=Ù`«∞Ok. HÍ|\˜ì =∞#‰õΩ HõeˆQ
z#flz#fl ÉèíÜ«∂Å ã¨fi~°∂Ñ¨ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë, "å\˜x q∞OK«@O ZO`À
ã¨∞ÅÉèíO J=Ù`«∞Ok. ÉèíÜ«∞ÉèÏ=# Ñ¨ÓiÎQÍ J^Œ$â◊ºO HÍ‰õΩ<åfl, P ÉèíÜ«∞ÉèÏ=##∞
=∞#‰õΩ ÖÏÉèíHõ~°OQÍ "å_»∞H˘<Õ gÅ∞O@∞Ok.
116 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
=∂#ã≤Hõâß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ „Ñ¨HÍ~°O Ñ¨Ù\˜ì# Ñ≤Å¡"å_çH˜ ÉèíÜ«∂Å∞O_»=Ù. J`«_çÖ’
ÉèíÜ«∂Å#∞ =∞#"Õ∞ Hõey™êÎO. D ~°Hõ"≥∞ÿ# PÖ’K«##∞ „ÑüáêkOK«@"Õ∞ HÍ^Œ∞,
"≥·*Ï˝xHõÑïâ’^èŒ#Å ^•fi~å x~°∂Ñ≤Oz# =ºH˜Î *Ï<£.a. "å@û<£. 1920Ö’ DÜ«∞#
Ñ¨^ŒH˘O_»∞ <≥ÅÅ PÅƒ~üì J<Õ ÉÏÅ∞_çÃÑ· ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Ñïâ’^èŒ#Å∞ KÕâß_»∞. P
=Ü«∞ã¨∞ Ñ≤Å¡ÖÏ¡ˆQ „Ñü q+¨Ü«∞O Ñ¨@¡ ÉèíÜ«∞~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO „Ñ¨^Œi≈OKÕ"å_»∞
PÅƒ~üì. J@∞=O\˜ PÅƒ~üì ^ŒQÆæ~°Ö’ ÃÑ^ŒÌ â◊|ÌO KÕã≤ ÉèíÜ«∞ÃÑ@ì@O P~°OaèOKå_»∞
"å@û<£. P `«~°∞"å`« J`«x Z^Œ∞~°∞QÍ F ZÅ∞Hõ#∞ =keÃÑ>Ëì"å_»∞. PÅƒ~üì ZÅ∞Hõ
"≥·Ñ¨Ù K«∂ã≤ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»@O P~°OaèOKå_»∞. D „Ñ¨Ü≥∂QÆO WÖÏˆQ H˘#™êyOk.
WOH˘<åflà◊§H˜ ˆH=ÅO ZÅ∞Hõ#∞ K«∂ã¨∂Î<Õ HÍ^Œ∞, ÉÁK«∞Û L#fl „Ñü [O`«∞=Ó J`«_çÖ’
ÉèíÜ«∞O HõeyOKÕk. ‰õΩHõ¯, Ñ≤e¡, ‰õΩO^ÕÅ∞ - WÖÏ „Ñ¨fn JÅƒ~üì#∞ ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëìk. D
„Ñ¨Ü≥∂QÆO ^•fi~å Ñ≤Å¡Å‰õΩ ÉèíÜ«∂Å∞ ÃÑ^ŒÌÖË HõÅ∞QÆ*Ë™êÎ~°x "å@û<£ x~°∂Ñ≤OKå_»∞.
ÉÏÅºOÖ’ Ñ≤Å¡Å∞ x„^Œ áÈHõáÈ`Õ, |∂z =ã¨∞ÎO^Œx Éˇki™êÎO. Wk "åiÖ’ `≥eÜ«∞x
ÉèÜ
í ∂« xfl Hõeyã¨∞OÎ k. ^•O`À x„^Œ "åiH˘Hõ ÉèÜí ∞« HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok. JÖÏˆQ WzÛOk
fã¨∞HÀHõáÈ`Õ 'Ñ¨Hõ¯ Ñ≤Å¡"å_çH˜ WKÕÛ™êÎO—, '"å_˘zÛ Z`«∞Î‰õΩáÈ`å_»∞— =O\˜ "åHÍºÅ`À
ÉèÜ
í ∞« ÃÑ_»`åO. `å`å¯eHõOQÍ Ñ≤Å"¡ å_»∞ =∞#O K≥ÑÊ≤ # =∂@ q<åfl W@∞=O\˜ =∂@Å∞
J`«_ç =∞#ã¨∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ ÉèíÜ«∂Å∞ Hõey™êÎ~Ú. Zky# H˘nÌ, JKÕ`«#Ö’x (Sub-
Conscious) D ÉèíÜ«∂Å∞, `«# ^•xfl Z=Ô~·<å Z`«∞Î‰õΩ áÈ`åˆ~"≥∂, `«#‰õΩ ~å"åeûOk
W`«~°∞ÅH˜ "≥o§áÈ`«∞O^Õ"≥∂##fl ÉèÏ=#Å∞QÍ ~°∂áêO`«~°O K≥O^Œ∞`å~Ú. =ºH˜ÎÖ’
JÉèí„^Œ`åÉèÏ"åxfl Hõey™êÎ~Ú.
™ê^è•~°}OQÍ =∞#O H˘O^ŒiÖ’ H˘xfl q+¨Ü«∂Å‰õΩ "å\˜ ™ê÷~Úx q∞Oz#
f„="≥∞ÿ# ã¨ÊO^Œ##∞ QÆ=∞x™êÎO. Ñ≤Å¡Å∞ =∞\˜ì =Ú\˜ì`Õ KåÅ∞, z`«HõÉÏ^Õ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞
=∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. Ñïje¿ãÎ D „Ñ¨=~°Î#‰õΩ HÍ~°}O, WÑ¨Ê\˜ ÃÑ^ŒÌ"åà◊√§, Ñ≤Å¡Å∞QÍ
L#flÑ¨ÙÊ_»∞, "åà◊√§ =∞\˜ì =Ú\˜ì#Ñ¨ÙÊ_»ÖÏ¡ "åà◊§ ÃÑ^ŒÌÅ∞ ÉˇkiOK«@O, H˘@ì@O =O\˜q
KÕ¿ã"å~°x `≥Å∞ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞=Å¡ WÑ¨ÙÊ_»∞ JHÍ~°}OQÍ<Õ Ñ≤Å¡Å∞ =∞\˜ìx `åHõQÍ<Õ
Ç≤Ïã‘ìiÜ«∂ =zÛ#@∞ì „Ñ¨=iÎOK«@O K«∂™êÎO. WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ H˘O^Œ~°∞ Ñ≤Å¡Å∞
=∞\˜`ì À P_»∞`«∞<åfl ÃÑ^ŒQÌ Í Ñ¨\Oì˜ K«∞HÀ~°∞. nxH˜ HÍ~°}O ÉÏÅºOÖ’ "åà◊§ `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞,
ÃÑ^ŒÌ"åà◊§ „Ñ¨=~°Î# HÍ~°}O. 'Ñ≤Å¡Å∞ =∞\˜ìÖ’ P_»@O ã¨Ç¨Ï[O. JO^Œ∞=Å¡ Ug∞
HÍ^Œ∞. ™êfl#O KÕ~Ú¿ãÎ ãï— J#fl suÖ’ ÃÑ^ŒÌÅ∞ „Ñ¨=iÎ¿ãÎ Ñ≤Å¡Ö’¡ Ãã·`«O '=∞\˜ìÖ’
P_»@O `«Ñ¨ÙÊ— J#fl ÉèÏ=# HõÅQÆ^Œ∞.
D x*Ïxfl ÉÏÅHõ$+¨μ_‚ ç Hõ^Œä ZO`À ã¨∞xfl`«OQÍ „Ñ¨îŒ ≈ã¨∞OÎ k. ÉÏÅºOÖ’ Hõ$+¨μ_‚ ∞»
KÕã≤# JÅ¡i Z=fi~°∂ KÕã≤ LO_»~°∞. =∞#∞+¨μÅ ãÖQÆu ã¨ˆ~ ãï, ^Õ=`«Å∂ KÕã≤
LO_»~°∞. NHõ$+¨μ‚_»∞ =∞\˜ì u<Õ Ñ¶¨∞@ìO JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. "åà◊§=∞‡ <À~°∞ `≥iz
K«∂Ñ≤OK«=∞O>Ë J`«_ç <À\’¡ ã¨HõÅ K«~åK«~°[QÆ`«∞Î HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. Jk '^≥·==∂Ü«∞—
J#∞‰õΩO\ÏO. HÍh D Hõ^äŒ =Å¡ =∞#‰õΩ `≥e¿ã^Õq∞@O>Ë, Ñ≤Å¡Å∞ =∞\˜ì u#@O
™êfiÉèÏqHõO. JO^Œ∞=Å¡ "åix u\©ìH˘\©ì ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. `«^•fi~å "åi =∞#ã¨∞ûÅÃÑ·
Ñ¨_Õ „Ñ¨ÉèÏ=O „Ñ¨ÑÖK«OÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì =∞\˜ì u#@"Õ∞ HÍ^Œ∞, W`«~°
~°HÍÅ Ñ≤Å¡Å JÅ¡~°¡#∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx FÑ≤HõQÍ =º=Ç¨ÏiOKåe. Ñ≤Å¡Å JÅ¡i "åiÖ’x
ã¨$[<å`«‡Hõâ◊H˜ÎH˜ „Ñ¨fHõ. ^•xfl x~ÀkèOK«@O =Å¡, q=∞i≈OK«@O =Å¡ "åi
„áêHõ$uHõã¨fiÉèÏ=O ^≥|ƒ uO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH, QÆ=∞x¿ãÎ NHõ$+¨μ‚_ç z#flz#fl JÅ¡~°¡
q+¨Ü«∞OÖ’ Ü«∞â’^Œ PO^Àà◊# K≥Ok<å, zHÍ‰õΩÑ¨_ç<å, á⁄~°∞QÆ∞"åi Ñ¶≤~åº^Œ∞Å#∞
P"≥∞ Ñ¨\˜ìOK«∞HÀ^Œ∞. Hõ$+¨μ‚_ç<Õ ã¨=∞i÷ã¨∞ÎOk.
XHõ ~°HõOQÍ K«∂¿ãÎ ÉÅ~å=∞Hõ$+¨μ‚Å∞ ÉÏÅºOÖ’ J#∞ÉèíqOz# ¿ãfiK«Ûù „Ñü
ÉÏÅ∞_»∂ HõÅÅ∞ Hõ<Õ ¿ãfiK«Û.ù TiÖ’ u~°Q@Æ O, "åih gih "≥H¯˜ iOK«@O, á⁄~°∞yà◊§Ö’¡
"≥#fl ^˘OyeOK«@O`À áê@∞ Ñ≤Å¡Å∞ P_»∞‰õΩ<Õ Z<Àfl P@Å∞ P_»∞‰õΩ<åfl~°∞ "å~°∞.
QÀ=Å¡Éèí∞ _»<Õ QÀ=ÙÅ∞ g∞~°x
=_ç éOÔH "≥·K«∞K«∞, =Oy Ü«∂_»∞
~å[ <Õ Éèí@∞Å∞ g∞~°Å∞ ~°O_»∞ ~°O_»x,
„áêÉèí=O|∞# Éˇ‰õΩ¯ Ñ¨#∞Å∞ =#∞K«∞
<Õ ^Œã¨¯~°∞O_» g∞iO\˜"å~°x x„^Œ
Ñ¨ÙzÛ ™⁄=Ú‡Å∞ Q˘xáÈ~Ú _®QÆ∞
<Õ ã¨∂„`«^è•i g∞ ~°O^Œé∞ |Ç¨ï~°∂Ñ¨Ù
Åx K≥ÅOQÆ∞K«∞ <å@ÖÏ_»Éˇ@∞ì
JO>Ë ~åAÖË HÍ^Œ∞, ^˘OQÆÅ∞ ‰õÄ_® JÜ«∂º~°#fl=∂@. "åà◊§ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞
"≥O@Ñ¨_ç ^˘OQÍ@ P_»=^ŒÌx K≥Ñ¨ÊÖË^Œ∞.
XHõ ~°HOõ QÍ D P@Å∞ Ñ≤ÅÖ¡ ’¡x J<ÕHÅõ Hõ}Δ ÏÅ#∞, QÆ∞}ÏÅ#∞ |Ç≤Ï~°`æ O« KÕ™êÎ~Ú.
PÜ«∂ P@Ö’¡ Ñ≤Å¡Å∞ „Ñ¨=iÎOKÕ f~°∞ "åi ™êfiÉèÏqHõ=ºH˜Î`åfixfl ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞ÎOk.
=¸Å Å∞é∞‰õΩ#∞ _®QÆ∞_»∞ =¸`«ÖÏ_»∞
#∞Ü≥∞ºÅÅ #∂QÆ∞ *Ë|O`«∞ `å# "≥·K«∞
*Ïé r~°Å lé∞`«Å ™ê\˜ xQÆ∞_»∞
118 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
WÖÏ ¿ãfiK«ÛùQÍ, J_»∂¤ J^Œ∞Ñ¨Ó ÖË‰õΩO_® P_»∞‰õΩ<åfl_»∞ Hõ$+¨μ‚_»∞. Wxfl P@Å∞
P_ç<å K≥_áç ÈÖË^∞Œ . [QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù JÜ«∂º_»∞. NHõ$+¨μ_‚ ç JÅ¡i QÆ∞iOz JO^Œ~∂° Ñ¶~≤ åº^Œ∞
KÕ¿ãÎ 'J#º"≥∞é∞QÆ_»∞ `«#Ü«∞O`« <å_»∞K«∞O_»∞, =∞Oz"å_ç`« _≥QÆ∞æÅ∞ =∂#~°=∞‡— Jx
H˘_»∞‰õΩ#∞ ã¨=∞i÷OzOk Ü«∞â’^Œ. Wk Hõ$+¨μ_‚ ç P`«‡qâßfiãÖ. JO>Ë ÉˇkiOz, ÉèÜ í ∞« ÃÑ\˜ì
Ñ≤Å¡Ö’¡ ÖËx ÉèíÜ«∂Å∞ HõeyOKÕ |^Œ∞Å∞, "åiÖ’x qâ◊$OYÅ ã¨$[<å`«‡Hõ„ã¨=OuH˜
J_»∞¤Hõ@ìÅ∞ Hõ>Ëì |^Œ∞Å∞, `«=∞O`«@ `å=Ú x*Ïx*ÏÅ∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ@∞ì KÕÜ«∞@O
L`«Î=∞O J#fl=∂@. NHõ$+¨μ‚_ç ÉÏÅºO D q+¨Ü«∂xfl ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞ÎOk.
Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=Ú_»∞ N~å=Ú_ç ÉÏÅºO D q+¨Ü«∂xfl =∞iO`« ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞ÎOk.
K«O^Œ=∂=∞ HÍ"åÅx N~å=Ú_»∞ U_ç¿ãÎ |∂zx K«∂Ñ≤ ÉˇkiOz =Ú^ŒÌ <À\’¡ ‰õΩˆH¯
|^Œ∞Å∞, J^ŒÌOÖ’ K«O„^Œ∞_çx K«∂Ñ≤ ãÖ`«ã¨ÑïKå~°∞. Wk Ñ≤Å¡"å_çH˜ P`«‡
qâßfi™êxflã¨∞ÎOk. `«# HÀiHõ#∞ f~°∞Û‰õΩ<Õ Ñ¨@∞ì^ŒÅxã¨∞ÎOk. J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ ã¨Ñ¨Î
ã¨=Ú„^•Å#∞ ^•\˜, ~åHõΔã¨∞Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOKÕ `≥QÆ∞=#∞ Hõeyã¨∞ÎOk. JO>Ë Ñ≤Å¡ÅÃÑ·
ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Ñïâ’^èŒ#Å∞ KÕã≤, =∂#ã≤HõOQÍ "åix Ç≤ÏOã≤OKÕ |^Œ∞Å∞, =∞#
Ñ¨Ù~å}QÍ^äŒÅ∞ Ñ≤Å¡Å#∞ =∂#ã≤HõOQÍ P~ÀQÆº=O`«∞Å#∞ KÕ¿ã q^è•#O JO^Œ"≥∞ÿ#
Hõ^äŒÅ ~°∂ÑÖÖ’ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°z =∞#HõOkã¨∞Î<åflÜ«∞#fl =∂@.
"å@û<£ Ñïâ’^èŒ# =Å¡ ÃÑ^ŒÌÖË Ñ≤Å¡Å‰õΩ ÉèíÜ«∂Å#∞ Hõey™êÎ~°x `ÕeOk. HÍh
PÅƒ~üÖì ’ JHÍ~°}ÉèÜ í ∂« efl "å@û<£ `˘ÅyOK«Ö^Ë ∞Œ . JO>Ë, PÅƒ~üÖì ’ "å@û<£ HõeyOz#
JHÍ~°}ÉèíÜ«∂Å∞ PÅƒ~üì#∞ rq`åO`«O "≥<åfl_»∞`«∂<Õ L<åflÜ«∞#fl =∂@. 'ÉÏÅ∞~°‰õΩ
^•_»#O| Ñ¨^äŒºO|~°Ü«∞<£— Jx Ü«∞â’^Œ Hõ$+¨μ‚_çx ~À\˜H˜ Hõ>Ëì¿ãÎ U"≥∞ÿO^À =∞#‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞. JO>Ë Ñ≤Å¡"å_çx tH˜ΔOK«@O =Å¡ L^ŒƒùqOKÕ ~åHõΔã¨∞Å#∞ (ÉèíÜ«∂Å∞)
„Ñ¨fHÍ`«‡HõOQÍ =∞#‰õΩ K«∂Ñ¨Ù`«∞Ok NHõ$+¨μ‚_ç ÉÏÅºO. NHõ$+¨μ‚_»∞ ^Õ=Ù_»∞ HÍ|\˜ì
~åHõΔã¨∞Å#∞ [~ÚOKå_»∞. =∞#O "å\˜ „Ñ¨ÉèÏ"åxH˜ QÆ∞~°=Ù`åO.
ÉèíÜ«∞ã¨fi~°∂ÑÖ
Ü«∞k HõtÛ`ü ã¨=∞~À÷=ó ™êQÆ~° Ñ¨¡=<Õ Ç¨Ïió
ã¨ ^Œ^•ufiÇ¨Ï #ó j„Ñ¶¨∞O Ñ¨Ù}Ïº=∞ÉèíÜ«∞ ^ŒH˜Δ}Ï"£∞.
~å=∂Ü«∞}OÖ’ H©ÅHõ"∞≥ #ÿ Ñ¶∞¨ @ìO Jk. ã‘`#« ∞ "≥uHˆ O^Œ∞‰õΩ <åÅ∞QÆ∞ =¸ÅÅ‰õÄ
"å#~°∞Å∞ "≥àÏÎ~°∞. JOQÆ^Œ∞_»∞, Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, W`«~°"å#~°∞Å∞ ^ŒH˜Δ}O "≥·Ñ¨Ù "≥àÏÎ~°∞.
"åiH˜ ã‘`« *Ï_» `≥eÜ«∞^Œ∞. x~åâ◊‰õΩ QÆ∞~°=Ù`å~°∞. WO`«Ö’ ã¨=Ú„^ŒO J_»∞¤ =ã¨∞ÎOk.
ã¨=Ú„^ŒO ^•\˜ "≥àÏ§e. HÍh JO`« ^Œ∂~°O ÅOÑ¶≤∞OK«QÆÅ â◊H˜Î Z=i‰õΩO@∞Ok?
JO^Œ∞Hõx ã¨=Ú„^ŒO ÅOÑ¶≤∞OK«QÆÅ â◊H˜Î =∞#Ö’ Z=iH˜ LO^À "å~°∞ `«HõΔ}O `«=∞
â◊H˜Îx `≥eÑ≤, ã‘`«#∞ Hõ#∞Q˘#ÖË=∞#fl ÉèíÜ«∂xfl `˘ÅyOK«=∞x JOQÆ^Œ∞_»∞ HÀ~°`å_»∞.
XHÀ "å#~°∞_»∞ `«# â◊H˜Îx `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂O\Ï_»∞. XHõ~°∞ =O^Œ Ü≥∂[<åÅ∞ ZQÆ~°QÆÅ=∞x
JO>Ë, =∞~˘Hõ~°∞ Zxq∞k =O^ŒÅ Ü≥∂[<åÅO\Ï~°∞. HÍh Z=i â◊H˜Î ‰õÄ_® ã¨=Ú„^ŒO
^•>ËO`« LO_»^Œ∞. â◊H˜Î L#fl Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ^Œ∂~°OQÍ XO@iQÍ ‰õÄK«∞x
^Œ∞ódã¨∞ÎO\Ï_»∞.
JÑ¨ÙÊ_»∞ *ÏO|=O`«∞_»∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çx ã¨g∞Ñ≤Oz J_»∞QÆ∞`å_»∞.
g~°"å#~° Ö’Hõã¨º ã¨~°fi âß„ã¨Î q^•O =~°I
`«∂+‘‚O UHÍO`« =∂t`«º Ç¨Ï#∞=∞<£ HÕ #[ÅÊã≤I
("å#~°Ö’Hõg~°∞_®, ã¨~fi° âß„ã¨áÎ ê~°OQÆ`∞« _®! WÖÏ XO@iQÍ qëê^ŒOQÍ ‰õÄK«∞<åfl
"≥O^Œ∞‰õΩ? #∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ =∂\Ï¡_»=Ù?)
PÃÑ· Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çH˜ J`«x Ñ¨Óifi‰õΩÅ QÆ∞iOz q=i™êÎ_»∞. Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_ç
Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl „Ñ¨™êÎq™êÎ_∞» . WÑ¨ÙÊ_»∞ `å#∞ =$^Œ∞_ú =» @O =Å¡ `«# â◊HÎ̃ L_çyáÈ~ÚO^Œx,
HÍx, WÑ¨ÙÊ_»∞ `«# â◊HxÎ˜ „Ñ¨îŒ ≈OKÕ J=HÍâ◊O Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çH˜ ÅaèOzO^Œx „¿Ñ~ˆ Ñ≤™êÎ_∞» .
"å#~°∞ÅO`å Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_ç â◊H˜Î„Ñ¨^Œ~°≈# ^Œ~°≈#O HÀãÖ L`åûÇ¨ÏO`À L<åfl~°x,
ã‘`«#∞ Hõ#∞Q˘#ÖËHõ x~åâ◊Ö’ L#fl "å~°O^ŒiÖ’ PâßÉèÏ=O zQÆ∞iOÑ¨KÕ¿ã ÉÏ^èŒº`«
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_ç^Õ#x J`«_çH˜ L`åûÇ¨ÏO Hõey™êÎ_»∞.
`«^£ q[$OÉèíã¨fi q„HÍO`« Ñ¨¡=`å =Ú`«Î"≥∂ Ç¨Ïºã≤!
`«nÌfi~°ºO „^Œ+¨ì HÍ=∂ Ç≤Ï ã¨~°fi "å#~° "åÇ≤Ïh
(h â◊H˜Î „Ñ¨^Œi≈Oz q[$OaèOK«∞. "å#~°ã¨=¸Ç¨ÏO h â◊H˜Îx ^Œi≈OKÕO^Œ∞‰õΩ
Lqfià◊¥§~°∞`«∞#flk).
LuÎ+¨ì Ç¨Ïiâß~°∂ÌÅ ÅOÑ¶¨∞Ü«∞ã¨fi =∞Ç¨~°‚="£∞I
Ñ¨~åÇ≤Ï ã¨~°fiÉèí∂`å<åO Ç¨Ï#∞=∂<£ Ü«∂ QÆuã¨Î=II
(ÖË, "å#~À`«Î=∂! W`«~°r=ÙÅxfl\˜ Hõ<åfl J`«ºO`«â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞.
=∞Ç¨ã¨=Ú„^•xfl ÅOÑ¶≤∞Oz ^•@QÆÅ â◊H˜Î h XHõ¯_çˆH LOk.)
120 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

q+¨}Ï‚Ç¨Ï~°Ü«∞ó ã¨ˆ~fi Ç¨Ï#∞=∂<£ H˜ =Ú¿ÑHõΔ¿ãI
q„Hõ=∞ã¨fi =∞Ç¨"ÕQÆ q+¨μ‚ „ã‘Î<£ q„Hõ=∂x=II
("å#~°∞ÅO`å x~åâ◊Ö’ L<åfl~°∞. "åà◊§ x~åâ◊#∞ áê~°„^ÀÅ∞`«∂ J`«ºO`«"QÕ OÆ `À,
"å=∞#∞_ç =¸_»∞ J_»∞QÆ∞ÖÏ¡ ã¨=Ú„^•xfl ^•\˜ ÅOÑ¶≤∞OK«∞)
WÖÏ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çH˜ J`«_çÖ’ xH˜ΔÑ¨Î"≥∞ÿ L#fl â◊H˜Îx QÆ∞iOz q=iOz,
P`«‡qâßfiãÖ Hõey™êÎ_»∞ *ÏO|=O`«∞_»∞. ^•O`À L`åûÇ¨ÏO ÃÇÏzÛ# Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞
`«# â◊H˜Îx QÆ∞iÎOz ã¨=Ú„^•xfl ^•>ËO^Œ∞‰õΩ =ÚO^Œ∞‰õΩ =™êÎ_»∞.
Wk „Ñü =ºH˜Î Hõ^äŒ.
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çÖ’<Õ HÍ^Œ∞, „Ñü =ºH˜ÎÖ’ J#O`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î LO@∞Ok. XHõ¯
ã¨=Ú„^•<Õfl HÍ^Œ∞, J<ÕHõã¨=Ú„^•Å#∞ J=bÅQÍ ^•>Ë JÑïq∞`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î „Ñü
=ºH˜ÎÖ’ xH˜ΔÑ¨Î"≥∞ÿ LO@∞Ok.
ZÖÏÔQ`· Õ Éè∫uHõâß„ãÖÎ Ö’x x`«ºâ◊H`Î˜ fi« ã¨∂„`«O 'ã¨$+≤Öì ’x â◊HÎ˜ ZÅ¡ÑÊ¨ \˜H© ã¨=∂#OQÍ
LO@∞Ok. Jk XHõ ~°∂ÑÖ #∞Oz =∞~À ~°∂áêxH˜ =∂~°∞`«∞O—^Œx JO@∞O^À,
JÖÏˆQ „Ñü =ºH˜ÎÖ’ JÑïq∞`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î L<åfl, Jk =ºHõÎ=∞ÜÕ∞º ~°∂ÑÖÖ’ `Õ_®
LO@∞Ok. XHõiÖ’ P â◊H˜Î F P@Ö’ '„áêg}ºO—QÍ HõxÑ≤¿ãÎ, =∞~˘HõiÖ’ P â◊H˜Î
U^À F 'Hõà◊— ~°∂ÑÖÖ’ „Ñ¨^Œi≈`«=∞ø`«∞Ok. XHõiÖ’ Jk "åHÍÛ`«∞~°ºOQÍ HõxÑ≤¿ãÎ,
=∞~˘HõiÖ’ Jk HÍ~°ºâ◊¥~°`«fiOQÍ „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞ø`«∞Ok. JO>Ë „Ñü =ºH˜ÎÖ’ XˆH ~°Hõ"≥∞ÿ#
â◊H˜Î XˆH Ñï=∂}OÖ’ L<åfl =ºH˜Î =ºH˜Î`«fiO =Å¡ Jk |Ü«∞@‰õΩ „Ñ¨Hõ\˜`«=∞ÜÕ∞º
~°∂Ñ¨Ù =∂~°∞`«∞Ok. ^•x f„=`« =∂~°∞`«∞Ok J#fl=∂@.
XHõ Ñ¨^•~°÷O HÍe#Ñ¨ÙÊ_»∞ "≥Å∞`«∞~°∞ =ã¨∞ÎOk. ZO`« "≥Å∞`«∞~°∞ =ã¨∞ÎOk J#flk
Ñ¨^•~°÷ÅHõΔ}OÃÑ·, Ñ¨^•~°÷ã¨fiÉèÏ=OÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. „Ñ¨Hõ\˜`«=∞ÜÕ∞º "≥Å∞`«∞~°∞
f„=`«ÖÏˆQ =∞x+≤Ö’x â◊H˜Î ‰õÄ_® JO`Õ. HÍ|\˜ì `«~°z K«∂¿ãÎ U =ºH©Î =∞~˘Hõi Hõ<åfl
Z‰õΩ¯= HÍ_»∞. Z=~°∂ Z=iH© `«‰õΩ¯= HÍ^Œ∞. Z‰õΩ¯=`«‰õΩ¯=Å∞ =ºH˜Î `«# r=ÅHõΔ}O
QÆ∞iÎOz, `«#Ö’ ^•y L#fl â◊H˜Îã¨fi~°∂áêxfl „QÆÇ≤ÏOz, ^•xfl =ºHõÎÑ¨~°K«@OÖ’ K«∂¿Ñ
`«Ñ¨#Ö’<Õ LO@∞Ok.
D ã¨`åºxfl „QÆÇ≤ÏOz =∞# Ñ¨Ó~°∞fiÅ∞ 'Dâß"åã¨ºO W^ŒO ã¨~°fiO— J<åfl~°∞.
„Ñ¨ÑÖK«=∞O`å Dâ◊fi~°∞_Õ. „Ñü J}∞=Ù<å Dâ◊fi~°∞_Õ. „Ñü =ºH˜ÎÖ’ L#fln Dâ◊fi~°∞_Õ.
Dâ◊fi~°∞_çÖ’ Z‰õΩ¯=`«‰õΩ¯= Å∞O_»=Ù. Z‰õΩ¯=`«‰õΩ¯=Å∞ `«#Ö’ L#fl Dâ◊fi~°∞_çx
QÆ∞iÎOK«@OÖ’<Õ LO@∞Ok.
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çÖ’ ã¨=Ú„^•xfl ÅOÑ¶≤∞OK«QÆÅ â◊H˜Î LOk. HÍh F =¸Å ‰õÄ~°∞Ûx
qëê^ŒOÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂_»∞. ã¨=Ú„^•xfl ^•@ÖËHõ "å#~°∞ ÅO`å x~åâ◊‰õΩ
QÆ∞~°=Ù`«∞<åfl, Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, P Ñ¨x ™êkèOK«QÆÅ â◊H˜Î LO_ç ‰õÄ_® x~åfiºáê~°OQÍ
‰õÄK«∞O_çáÈÜ«∂_»∞. *ÏO|=O`«∞_»∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çÖ’x â◊H˜Îx `≥eÜ«∞*Ë¿ãÎ HÍh
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ã¨=Ú„^•xfl ^•>ËO^Œ∞‰õΩ ã≤^ŒúÑ¨_»ÖË^Œ∞.
WHõ¯_» XHõ „Ñ¨â◊fl L^Œ~Úã¨∞ÎOk.
=∞i JO^ŒiÖ’#∂ â◊H˜Î ã¨=∂#OQÍ LO>Ë, ã¨=Ú„^•xfl JO^Œ~°∂ ^•@QÆÅQÍe.
XHõ¯ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_Õ ZO^Œ∞‰õΩ ^•\Ï_»∞? Jx J_»QÆ=K«∞Û.
^•xH© ã¨=∂^è•#O LOk. â◊H˜Î XHõ>Ë J~Ú<å Jk „Ñ¨Hõ\˜`«=∞ÜÕ∞º f~°∞ "Õ~°∞.
JO^Œ∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ =ºH˜Î `«#Ö’x â◊H˜Îx QÆ∞iÎOKåe. W`«~°"å#~°∞Å∞ P Ñ¨x KÕÜ«∞ÖË~°∞.
P~°OÉèíO #∞Op Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ â◊H˜Îx „Ñ¨^Œi≈ã¨∂Î =KåÛ_»∞. =∞~À q+¨Ü«∞O"≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ì
=∞à◊§‰õΩO_® `«# â◊H˜Îx „Ñ¨Hõ\˜`«O KÕÜ«∞@OÃÑ·<Õ ^Œ$+≤ì ÃÑ\Ïì_»∞.
ZÖÏÔQ·`Õ ™ê#Éˇ_ç`Õ HÍh =„*ÏxH˜ "≥∞~°Ñ¨Ù ~å^À JÖÏˆQ â◊H˜Îx „Ñ¨^Œi≈ã¨∞Î#fl H˘nÌ
Jk f„=`«~° =∞ø`«∞Ok. <≥·Ñ¨Ù}ºO ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_ç q+¨Ü«∞OÖ’ J^Õ
[iyOk. JO^Œ∞ˆH W`«~°∞Å∞ =O^Œ, Zxq∞k =O^ŒÅ Ü≥∂[<åÖË ÅOÑ¶≤∞OK«QÆey`Õ,
Ç¨Ï#∞=∞ ã¨=Ú„^•xfl ^•@QÆÅ â◊H˜Î ™êkèOKå_»∞.
J~Ú`Õ `«# â◊H˜Îx ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩ<åfl, ^•xfl „Ñ¨^Œi≈OKÕO^Œ∞‰õΩ =ºH˜ÎH˜ „¿Ñ~°}
HÍ"åe. P „¿Ñ~°} =ºH˜ÎH˜ ã¨fi`«Ç¨QÍ =∞#ã¨∞û Ö’Oz =¿ãÎ ã¨=∞ã¨º ÖË^Œ∞. ÖËHõáÈ`Õ
ÉÏÇ¨Ïº„¿Ñ~°} HÍ"åe. D ÉÏÇ¨Ïº„¿Ñ~°} QÆ∞~°∞=Ù ^•fi~å ÅaèOK«=K«∞Û. `«e¡^ŒO„_»∞Å
^•fi~å ÅaèOK«=K«∞Û, ã¨=∂[O #∞Oz ÅaèOK«=K«∞Û.
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çH˜ ÉÏÇ¨Ïº„¿Ñ~°} J=ã¨~°"≥∞ÿOk. Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çˆH HÍ^Œ∞, =∞#
JO^ŒiH© ÉÏÇ¨Ïº„¿Ñ~°} J=ã¨~°O. XHõ ~°K«~Ú`«‰õΩ áê~î°‰õΩÅ "≥∞Ñ¨ÙÊ „¿Ñ~°}x¿ãÎ,
QÍÜ«∞‰õΩ_çH˜ „â’`«Å Hõ~°`åà◊^èŒfi#∞Å∞ „¿Ñ~°}x™êÎ~Ú. #@∞_çH˜ „¿ÑHõΔ‰õΩÅ Jaè=∂#O
TÑ¨Ù x¿ãÎ, <åÜ«∞‰õΩ_çH˜ „Ñ¨[Å ã¨=∞~°÷# â◊H˜Îxã¨∞ÎOk.
J~Ú`Õ WHõ¯_» =∞~À ãÖ^ÕÇ¨ÏO [xã¨∞ÎOk.
122 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
`«#Ö’ â◊H˜Î LO_ç, P â◊H˜Îx QÆ∞iÎOz# =ºH˜ÎH˜ ^•xfl „Ñ¨^Œi≈OKÕO^Œ∞‰õΩ „¿Ñ~°}
J=ã¨~°O U=ÚOk?
WHõ¯_Õ =∞#efl "≥O\Ï_ç, JKÕ`«# (ã¨Éò-HÍ#¬ãπ)Ö’ LO@∂ =∞# PÖ’K«#efl
„Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ¿ã ÉèíÜ«∂Å∞ „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú.
ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_»∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞. HÍh '<Õ#∞ ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞}˜fl. ã¨=Ú„^•xfl
^•>Ë™êÎ#∞— JO@∂ ^è≥·~°ºOQÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~åÖËHõáÈÜ«∂_»∞. PÜ«∞# ^è≥·~°ºOQÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ
~åÖËHáõ È=@O "≥#∞Hõ L#flk 'Ñ¨~å[Ü«∞ÉèÏ=#— JO>Ë `å#∞ 'D Ñ¨x KÕ™êÎ#x =ÚO^Œ∞‰õΩ
=zÛ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`Õ?— JO^Œ~°∂ #=Ùfi`å~°∞. ¿ÇÏà◊# KÕ™êÎ~°∞. "≥H˜¯i™êÎ~°∞. `å#∞ #=ÙfiÅ
áêÅ=Ù`å_»∞. D J==∂#O #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ"åÅO>Ë, <À~°∞ qÑ¨ÊHõáÈ=@"Õ∞
=∞Ozk. J#∞‰õΩx Hõ^ŒÅ‰õΩO_® LO_çáÈÜ«∂_»∞.
nxfl =∞#O '[_»`«fiO— JO\ÏO. ÃÑ·H˜ |^ŒÌHõO, x~°¡HõΔºO, J~Ú+¨ìO - WÖÏ Zxfl
~°HÍÅ ¿Ñ~°∞¡ "å_ç<å =∞øeHõOQÍ W=hfl ÉèíÜ«∞O =ºHõÎ=∞ÜÕ∞º qaè#fl~°∂áêÅ∞.
nxfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åÅO>Ë =∞#O Éè∫uHõâß„ã¨ÎOÖ’x #∂º@<£ K«Å#ã¨∂„`åÅ#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû LO@∞Ok. Hõ^ÅŒ ‰õΩO_®, K«Å#~°ÇÏ≤ `«OQÍ L#fl =ã¨∞=Î Ù K«Å#~°ÇÏ≤ `«OQÍ
LO_ÕO^Œ∞ˆH W+¨ìÑ¨_»∞`«∞Ok. Jk Hõ^ŒÖÏÅO>Ë ^•xÃÑ· â◊H˜Î „Ñ¨Ü≥∂QÆO [~°QÍeûO^Õ.
JÖÏ XHõ¯™êi Hõ^ÅŒ @O P~°OaèOz# =ã¨∞=Î Ù Hõ^∞Œ Å∞`«∂<Õ LO@∞Ok. Jk PQÍÅ<åfl,
kâ◊ =∂~åÛÅ<åfl =∞m§ â◊H˜Î J=ã¨~°O J=Ù`«∞Ok. Wg #∂º@<£ ã¨∂„`åÅ∞.
K«Å#~°Ç≤Ï`«ã≤÷uÖ’ L#fl =ã¨∞Î=Ù J^Õ ã≤÷uÖ’ LO_çáÈ"åÅ#∞HÀ=\Ïxfl '[_»`«fiO—
JO\Ï~°∞. JO>Ë x`«ºÑï=~°Î#jÅ"≥∞ÿ# „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ =∞x+≤ =∂~°∞Ê HÀ~°_»#fl=∂@.
=∂~°∞Ê J<Õk XHõ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∞O. =∂~°∞Ê „Ñ¨ÉèÏ=O ZÖÏ LO@∞O^À `≥eÜ«∞^Œ∞.
^•x Ñ¶e¨ `åÅ∞ =∞Oz"À, K≥_∞» "À `≥eÜ«∞^Œ∞. ^•x =Å¡ HõeQˆ #ëêìÅ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞^Œ∞.
J@∞=O@Ñ¨ÙÊ_»∞ JÅ"å>ˇÿ# Éèí„^Œ`«#∞ =^Œe Un `≥eÜ«∞x '=∂~°∞Ê—#∞ ZÖÏ
PÇ¨fix™êÎO?
=∞#Ö’ â◊H˜Î LOk. HÍh ^•xfl „Ñ¨^Œi≈¿ãÎ JÉèÏã¨∞áêÅ=Ù`å"Õ∞"≥∂ `≥eÜ«∞^Œ∞.
ZO^Œ∞H˘zÛ# Q˘_»=? JO@∂ q∞#fl‰õΩO_çáÈ`å ~°<Õ‰õΩÅ∞.
XHõ =ºH˜Î q∞„`«∞Å #_»∞=∞ J^Œ∞ƒù`«OQÍ =∂\Ï¡_»`å_»∞. HÍh ¿ãìl ZH˜¯`Õ Ug∞
=∂\Ï¡_»ÖË_»∞. J<ÕHõ ~°HÍÅ ÉèíÜ«∂Å∞ J`«_ç Q˘O`«∞ <˘ˆH¯™êÎ~Ú. ^•O`À ¿ãìl ZHõ¯@O
=∂x, „¿ÑHõ‰Δ Ωõ ÅÖ’ ‰õÄK«∞O\Ï_»∞. `«#Ö’ â◊HÎ˜ LO_ç ‰õÄ_® „Ñ¨îŒ ≈OK«ÖHË õ áÈ`«∞#flO^Œ∞‰õΩ
ÉÏ^èŒÑ¨_»`å_»∞. Jk ÉÏQÍ =∂\Ï¡_Õ"åiÃÑ· ^Õfi+ÖQÍ „Ñ¨Hõ\˜`«=∞ø`«∞Ok. „¿ÑHõΔ‰õΩÅÖ’
‰õÄ~°∞Ûx ~°Hõ~°HÍÅ qã¨∞~°∞¡, "åºYºÅ∞ KÕã¨∂Î ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨_»`å_»∞.
J`«_ç ÉèÜ
í ∂« Å#∞ q∞OKåÅO>Ë, J`«_Öç ’x â◊HxÎ˜ J`«_Hç ˜ `≥eÜ«∞*ˇ¿ÑÊ „¿Ñ~ˆ Ñ¨‰Ωõ _ç
J=ã¨~°O J=Ù`«∞Ok. JO>Ë JO`«~°æ`«OQÍ L#fl ÉèíÜ«∞O [_»`«fiOÖÏ „Ñ¨Hõ\˜`«"≥∞ÿ`Õ,
^•xfl áê~°„^ÀÖËO^Œ∞‰õΩ „¿Ñ~°} HÍh, ã¨∂ÊùiÎ HÍh HÍ"åÅ#fl=∂@. Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çH˜
*ÏO|=O`«∞_ç =∂@Å∞ „¿Ñ~°}xKåÛ~Ú. J`«_ç ÉèíÜ«∂Å#∞ `˘ÅyOz q[Ü«∞Ñ¨^äŒO
"≥·Ñ¨Ù #_çÑ≤OKå~Ú. 'hHõO`« â◊H˜Î LOk. #∞=Ùfi QÆ`«OÖ’ JO`« KÕâß=Ù. WÑ¨ÙÊ_ç^À
ÖˇHÍ¯?— Jx K≥áêÊeû =zÛOk. JÑ¨ÙÊ_»∞ HÍh ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_çÖ’ Hõ^ŒeHõ ~åÖË^Œ∞.
=∞#Ö’ Hõ^ŒeHõ#∞ x~ÀkèOz [_»`åfixfl ÃÑOKÕ ÉèíÜ«∂Å QÆ∞iOz =∞i HÍã¨Î K«iÛ^•ÌO.
[_»`«fiO – ÉèíÜ«∞O
Ñ¨xKÕÜ«∂ÅO>Ë =∞x+≤Ö’ LO_Õ J~Ú+¨ìO, =∞x+≤ˆH HÍ^Œ∞ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x
r=ÙÅ‰õÄ, xs˚=ÙÅ‰õÄ =iÎã¨∞ÎO^Œx #∂º@<£ K«Å#ã¨∂„`«O x~°∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. D J~Ú+¨ìO
Ñ¨~ÀHõΔOQÍ =∞øeHõOQÍ r=ÙÖ’¡ L#fl =∞~°}ÉèíÜ«∞ Ñ¶ë`«=∞h =∞#O `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åflO.
QÆ=∞xOz K«∂¿ãÎ, D ÉèíÜ«∂Å∞ z„`«qz„`«"≥∞ÿ# ~°∂áêÅÖ’ =ºHõÎ =∞ø`å~Ú. XHõiH˜
|e¡x K«∂¿ãÎ ÉèíÜ«∞O. =∞~˘HõiH˜ ÉÁkÌOHõ JO>Ë qÑ¨s`«"≥∞ÿ# ÉèíÜ«∞O. WOH˘HõiH˜
'áê=Ú— ¿Ñ~°∞ qO>Ë<Õ =}∞‰õΩ =ã¨∞ÎOk. =∞~˘Hõ~°∞ '~°HõÎO— K«∂¿ãÎ KåÅ∞ Hõà◊√§ uiy
Ñ¨_çáÈ`å~°∞. D z#flz#fl ÉèíÜ«∂Å#∞ [~ÚOK«@OÖ’<Õ =∞x+≤ =ºH˜Î`«fiO „Ñ¨ã¨∞Êù@
=∞ø`«∞Ok. `«#Ö’ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å K≥Åˆ~QÆ∞`«∂, U Ñ¨x KÕÜ«∂Å<åfl "≥#‰õΩ¯ ÖÏˆQ
ÉèíÜ«∂Å#∞ [~ÚOK«@O =ºH˜Î`«fiqHÍã¨Ñ¨^äŒOÖ’ „Ñ¨Ü«∂}ÕKåÅO>Ë `«Ñ¨Êxãï.
=∞x+≤Ö’x D z#fl z#fl ÉèíÜ«∂Å∞ J`«x P`«‡qâßfi™êxfl ^≥|ƒ f™êÎ~Ú. J`«_çÖ’x
JÉèí„^Œ`å ÉèÏ"åÅ#∞ |Ç≤Ï~°OQÆO KÕã≤ J`«_çx |ÅÇ‘Ï#O KÕ™êÎ~Ú. z#fl z#fl
ãÖÑ¶¨∞@#ÅÖ’ „Ñ¨^Œi≈`«=∞ÜÕ∞º D ÉèíÜ«∂Å∞ =ºH˜Îx ¿ÇÏà◊#‰õΩ QÆ∞i KÕ™êÎ~Ú.
=∂#ã≤HõOQÍ „‰õΩOQÆn™êÎ~Ú.
'aÅ∞¡— Hõ>ËìO^Œ∞‰õΩ '‰õÄº—Ö’ xÅ|_»¤ =ºH˜Î '`«# =O`«∞ =ã¨∞ÎO^À, ~å^À— ##fl
HõOQÍ~°∞ „Ñ¨^Œi≈OK«@O, =∂\˜=∂\˜H© _»|∞ƒ ÖˇHõ¯ÃÑ@∞ìHÀ=@O, H“O@~ü ^ŒQÆæ~°‰õΩ
~åQÍ<Õ U^À =OHõ# Hõ~¡ ∞° ¯ "≥#‰õΩ¯ ÑÖ¿Ñ™êÎ_#» fl@∞ì „Ñ¨=iÎOK«@O K«∂¿ã,Î XHõ =∂=¸Å∞
'aÅ∞¡— Hõ@ì@O H˘O^ŒiH˜ 'ZO`« „áê}ÏO`«HõOQÍ— JxÑ≤ã¨∞ÎO^À J~°÷=∞ø`«∞Ok. D
~°Hõ"≥∞ÿ# HõOQÍ~°∞<Õ ã≤x=∂ \˜ÔH@∞¡ H˘#@OÖ’, i[ˆ~fi+¨<£ PÑ¶‘ã¨∞Ö’¡, HÍÖËr ã‘@¡Ö’,
|ã¨∞ûÅ∞ ZHõ¯@OÖ’ - WÖÏ XHõ>Ëq∞\˜, „Ñü z#fl q+¨Ü«∞OÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. D
124 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
~°Hõ"≥∞ÿ# ÉèíÜ«∂Å =Å¡ ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ P~ÀQÆºO ^≥|ƒ uO@∞Ok. „Ñ¨ã¨∞Î`«O „Ñü
"åih ÉÏkèã¨∞Î#fl JkèHõ~°HõÎÑ¨ÙáÈ@¡ =O\˜ J<å~ÀQÍºÅ‰õΩ ^•i f™êÎ~Ú W@∞=O\˜
ÉèíÜ«∂Å∞.
W@∞=O\˜"Õ S<å =∞x+≤x J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ∞« x=fix ÉèÜ í ∞« O 'P~°OÉèÉí Ü
íè ∞« O—.
U Ñ¨x P~°OaèOKåÅ<åfl, U^À `≥eÜ«∞x ÉèíÜ«∞O =∞x+≤x "≥#‰õΩ¯ ÖÏQÆ∞`«∞Ok. '<Õ#∞
KÕÜ«∞QÆÅ<À ÖË^À, <å =Å¡ HÍn Ñ¨x, <å‰õΩ KÕ`« HÍ^Œ∞— JO@∂ J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ
"ÕÜ«∞‰õΩO_® PyáÈ`å~°∞ H˘O^Œ~°∞. 'W"åà◊ HÍ^Œ∞—, 'WÑ¨ÙÊ_»∞ =¸_£ ÖË^Œ∞—, '‰õΩ^Œ~°@O
ÖË^ŒO@∂ "å~Ú^• "Õ™êÎiO H˘O^Œ~°∞. J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∞HõáÈ=@O, "å~Ú^•
"ÕÜ«∞@O Ô~O_»∂ XˆH ÉèíÜ«∂xH˜ Ô~O_»∞ ~°∂áêÅ∞. W@∞=O\˜ "å~°O^Œi ÉèíÜ«∞O
`˘ÅyOz, "åix HÍ~Àº#∞‡Y∞Å∞ KÕÜ«∞@=∞<Õ HÍ~åºxfl ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J~°∞˚#∞x ^•fi~å
KÕâß_»∞.
'ÔH¡Â|ºO =∂ ã¨‡ QÆ=∞ó áê~°÷! <≥·`«`«Îfi Ü«ÚºÑ¨Ñ¨^Œº`ÕI
‰õΔΩ„^ŒO Ç¨Ï$^ŒÜ«∞^Ò~°ƒÅºO `«ºHÀÎfiuÎ+¨ª Ñ¨~°O`«ÑÏI—
(áœ~°∞+Ö =^Œe +Ö_»∞_çÖÏ „Ñ¨=iÎOK«@O J#∞z`«O. hk h "åiÃÑ· *Ïe
HÍ^Œ∞. hK«"∞≥ #ÿ Ñ≤iH˜`#« O. QÆ∞O_≥ k@=Ù ÖËHáõ È=@O. JÖÏO\˜ ^Ò~°ƒÖÏºxfl =kÖË~Ú.
Ü«Ú^•úxH˜ ã≤^ŒúO.) JO@∂ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞##fl J~°∞˚#∞_çx Ô~K«ÛQ˘\Ïì_»∞ Hõ$+¨μ‚_»∞.
=ºH˜Îx „¿Ñˆ~Ñ≤Oz HÍ~Àº#∞‡Y∞_çx KÕÜ«∞@OÖ’ =∞~À Ñ¨^Œúu Wk. U =ºH˜ÎÖ’
S`Õ â◊H˜Î LO_ç, HÍ~Àº#∞‡Y∞_»∞ HÍ‰õΩO_® LO_ÕO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}ÏÅ∞ "≥`«∞‰õΩ`«∞O\Ï_À,
J@∞=O\˜"å_çx Ô~K«ÛQ˘\Ïìe. ¿ÇÏà◊# KÕÜ«∂e. ^•O`À ~ÀëêxH˜ =zÛ =ºH˜Î HÍ~Àº#∞‡
Y∞_»=Ù`å_»∞.
WHõ¯_» J~°∞˚#∞_»∞ ã¨=∞ã¨Î=∂#"åoh Ñ¨\˜ì Ñ‘_çOKÕ [_»`åfixfl „Ñ¨^Œi≈ã¨∞Î<åfl_»∞.
Ñ¨x ™êkèOK«QÆey LO_ô Ñ≤iH˜`«#O „Ñ¨^Œi≈ã¨∞Î<åfl_»∞. J@∞=O\˜"å_çx ¿ÇÏà◊# KÕã≤
Ô~K«ÛQ˘\Ïì_»∞ Hõ$+¨μ‚_»∞. J`«x Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl q=iã¨∂Î "Õ∞Å=∂_®_»∞. P ÃÑ·# *Ï˝#É’^èŒ
KÕâß_»∞. JO>Ë =ºH˜Îx „¿Ñˆ~Ñ≤OK«@OÖ’ J`«_ç ÉèíÜ«∂Å#∞ `˘ÅyOK«@O „Ñ¨^è•#áê„`«
=Ç≤Ïã¨∞ÎO^Œ##fl=∂@. =ºH˜Îx ¿ÇÏà◊# KÕÜ«∞@O`À ãïáÈ^Œ∞. *Ï˝#É’^èŒ KÕÜ«∂e. J`«_ç
â◊H˜Î J`«_»∞ QÆ∞iÎOKÕ@∞ì KÕÜ«∂e.
QÆ=∞x¿ãÎ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çx HÍ~Àº#∞‡Y∞_çx KÕÜ∞« @OÖ’ á⁄QÆ_Î» „Ñ¨^•è #áê„`« =Ç≤Ï¿ã,Î
J~°∞˚#∞_çx =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çÑ≤OK«@OÖ’ ¿ÇÏà◊#, *Ï˝#É’^èŒÅ∞ H©ÅHõ"≥∞ÿ# Ñ¨x KÕâß~Ú.
JO>Ë „Ñü =ºH˜ÎH© á⁄QÆ_»Î HÍ"åe. „Ñü =ºH˜ÎH© J`«_ç â◊H˜Îx QÆ∞~°∞Î KÕÜ«∂e. J`«_»∞
™êkèOK«É’ÜÕ∞ Ñ¨xÖ’ q[Ü«∞O ™êkè¿ãÎ J#∞ÉèíqOKÕ ™œMÏºÅ`À ÉÏ@∞, Ñ¨~å[Ü«∞O
á⁄Ok<å Ñ¨~°"åÖË^Œ#fl ^è≥·~åºxfl"åfie. 'Ü«Ú^ŒúOÖ’ ÔQe¿ãÎ ~å[ºO ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. F_çáÈ`Õ
g~°ã¨fi~°æO Åaèã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì ÔQÅ∞Ñ¨Ù - F@=ÚÅ`À Ñ¨x ÖË‰õΩO_® HÍ~Àº#∞‡Y∞_»=Ù
Hõ—=∞‡x J~°∞˚#∞_çH˜ Hõ$+¨μ‚_»∞ É’kèOKå_»∞. Hõ$+¨μ‚_»∞ LÑ¨Ü≥∂yOz# D `«~å¯xfl
LÑ¨Ü≥∂yOz =∞#O =∞# =∂=¸Å∞ ÉèíÜ«∂Åxfl\˜h q∞OK«=K«∞Û.
F =ºH˜Î H˘`«ÎQÍ L^ÀºQÆOÖ’ KÕ~°∞`«∞<åfl_»∞. L^ÀºQÆO =KÕÛ=~°‰õÄ =ã¨∞ÎO^À,
ÖË^À##fl P~å@O f~å L^ÀºQÆO =zÛ# `«~∞° "å`« 'KÕÜ∞« QÆÅ<À? ÖË^À?— J#fl ÉèÜ í ∞« OQÍ
=∂iOk. H˘`«Î =º‰õΩÎÅ #_»∞=∞ ZÖÏ <≥@∞ìH˘™êÎ<À? J#fl ÉèíÜ«∞OQÍ ~°∂áêO`«~°O
K≥ O kOk. ^•O`À U^À F HÍ~° } O`À L^ÀºQÍxH˜ "≥ à ◊ ¡ ‰ õ Ω O_® LO_®Åx
„Ñ¨Ü∞« uflOKå_»`_« ∞» . HÍh `«ÑÊ¨ xãïQÍ "≥àÏ§eû=zÛOk. KÕi# "å~°OÖ’ `«# ÉèÜ
í ∂« Å#∞
`«ÅK«∞‰õΩx #=Ùfi‰õΩ<åfl_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, L^ÀºQÆOÖ’ KÕˆ~ =ÚO^Œ∞ `«#x `å#∞
„Ñ¨tflOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ P JÉÏƒ~Ú.
'Uq∞\© <å‰õΩ ÉèíÜ«∞O? ZO^Œ∞‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞ <Õ#∞? Z=~°~Ú<å H˘`«ÎÖ’¡
`«Ñ¨ÙÊÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. Ñ¨x „â◊^Œú`À <Õ~°∞Û‰õΩx |∞kúQÍ KÕ¿ãÎ `«Ñ¨ÙÊÅ∞ ~å=Ù. Ñ¨x ãïQÍæ
KÕ¿ã"å_çx JO^Œ~°∂ Q“~°q™êÎ~°∞. HÍ|\˜ì <Õ#∞ ^ÕxH© ÉèíÜ«∞Ñ¨_®eû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
XHõ"Õà◊ Ñ¨x Hõ+¨ì"≥∞ÿ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`Õ, "Õˆ~ L^ÀºQÆO "≥`«∞‰õΩ¯O\Ï#∞. S<å <Õ#∞ Ñ¨x
ZO^Œ∞‰õΩ KÕÜ«∞ÖË#∞? <å Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ D Ñ¨x KÕã≤#"å~°∂ =∞#∞+¨μÖË. <Õ#∞ =kÖË¿ãÎ
Z=~À KÕ™êÎ~°∞. =∞i "åà◊¡O`å KÕÜ«∞QÆey#Ñ¨ÙÊ_»∞ <Õ<≥O^Œ∞‰õΩ KÕÜ«∞ÖË#∞? P ZO^Œ∞‰õΩ
KÕÜ«∞ÖË<À `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞ÔH·<å L^ÀºQÆOÖ’ KÕ~åe! ZO^Œ∞‰õΩ KÕÜ«∞ÖË<À `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl
`«~∞° "å`« P Ö’áêxfl ãïKÕã∞¨ HÀ"åe— Jx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞, q[Ü«∞O ™êkèOKå_»∞.
D ~°HõOQÍ =ºH˜Î `«# ÉèíÜ«∞ã¨fi~°∂áêxfl „Ñ¨tflOK«∞HÀ"åe. `«# â◊H˜Îx
ã¨g∞H˜ΔOK«∞HÀ"åe. Z=~À H˘xfl "≥∞ÿà◊√¡ Ñ¨~°∞ÔQ`åÎ~°∞ HÍ|\˜ì <Õ<≥O^Œ∞‰õΩ Ñ¨~°∞ÔQ`«Î
ÖË##∞HÀ=@O =¸~°ö`«fiO. JÖÏ Ñ¨~°∞ÔQ`«ÎQÆeˆQ =ÚO^Œ∞ P =ºH˜Î á⁄Ok# tHõΔ}#∞
`«ÅK«∞‰õΩx `å#∂ JÖÏ tHõΔ} á⁄Ok`Õ KÕÜ«∞QÆÅ##∞HÀ"åe. `«# ^Œ$+≤ì U "≥·Ñ¨ÙO^À
QÆ=∞xOz, P q+¨Ü«∞OÖ’ „áêg}ºO ãÖáêkOKÕO^Œ∞‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
qâ◊fi<å^äŒ<£ P#O^£ K«^Œ~°OQÆOÖ’ „ÑüÉèí „Ñ¨^Œi≈¿ãÎ, ã¨z<£ >ˇO_»∂Å¯~ü „H˜ÔH\òÖ’
„áêg}ºO ™êkèOKå_»∞. q„Hõ"£∞ ¿ã~îü ~°K«<å~°OQÆOÖ’ ¿Ñ~°∞ ™êkè¿ãÎ, ~å"£∞QÀáêÖò=~°‡
126 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ã≤h~°OQÆOÖ’ ¿Ñ~°∞ ™êkèOKå_»∞. ÉÏÅã¨∞„|Ç¨Ï‡}ºO ã≤h áê@ =Å¡ ¿Ñ~°∞ á⁄Ok`Õ,
ÉÏÅ=Ú~°mHõ$+¨‚ âß„ã‘ÎÜ«∞ãÖw`«OÖ’ ã¨=∂*Ïxfl L„~°∂`«Å∂yOKå_»∞. WÖÏ
JãÖMÏº‰õΩÅ∞ J<ÕHõ~°OQÍÖ’¡ JÑïq∞`«"≥∞ÿ# „ÑüÉèí „Ñ¨^Œi≈Oz `«=∞ „Ñ¨`ÕºHõ`«#∞
Kå@∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ `«=∞ „ÑüÉèí#∞ „Ñ¨^Œi≈™êÎ~°∞. „Ñ¨[Å "≥∞Ñ¨ÙÊ
á⁄O^Œ∞`å~°∞.
ZÖÏÔQ·`Õ „Ñü q`«Î#OÖ’ =∞Ç¨=$HõΔ=∞ÜÕ∞º ÅHõΔ}ÏÅ∞ xHΔ̃ÑÎ̈"≥∞ÿ LO\ÏÜ≥∂, JÖÏˆQ
„Ñü =ºH˜ÎÖ’ J"≥∂Ñ¶¨∞"≥∞ÿ# â◊H˜Î xQÆ∂_è»OQÍ LO@∞Ok. `«#O`«@ `å#∞ P â◊H˜Îx
QÆ∞iÎOK«QÆÅQÆ@O =ºH˜Î q[Ü«∂xH˜ XHõ ^•i, `«# PO`«~°Oy‰õΩÅ∞, QÆ∞~°∞=ÙÅ „¿Ñ~°}
^•fi~å ^•xfl QÆ∞iÎOz, P â◊H˜Îx ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã¨∞HÀQÆÅQÆ@O q[Ü«∂xH˜ =∞~À
^•i. ~å=Ú_»∞ â◊H˜Îâße, ^è≥·~°º=O`«∞_»∞. HÍh ã‘`« ^Œ∂~°"≥∞ÿ`Õ =∂=¸Å∞ =∞#∞+¨μÖÏ¡ˆQ
^Œ∞ódOKå_»∞. K≥@∞ì, Ñ¨Ù@ì, QÆ∞@ì, Ñ≤@ìÅ#∞ ã‘`« *Ï_» J_çQÍ_»∞ ~Àkã¨∂Î. JÑ¨ÙÊ_»∞
J`«_çH˜ „¿Ñ~°} xzÛOk ÅHõΔ‡}∞_»∞. '=#OÖ’x J}∞=}∞=Ó ã‘`« HÀãÖ "≥`«∞‰õΩ^•O.
^Œ∞ódOK«‰õΩ ~å=∂— JO@∂ '=∂ qëê^ŒO =∞Ç¨|∞^Õú ‰õΩ~°∞Ü«∞`«flO =∞Ü«∂ã¨Ç¨Ï!—
JO\Ï_»∞ 'qëê^•xH˜ Ö’#∞ HÍ‰õΩ. W^ŒÌ~°O Hõeã≤ ã‘`«#∞ "≥uˆH „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕ^•ÌO—
JO@∂ ^è≥·~°ºO K≥áêÎ_»∞. JO>Ë N~å=Ú_»O`«\˜"å_Õ F |ÅÇ‘Ï#HõΔ}OÖ’ ÉèíÜ«∂xH˜
ÖÁOyáÈÜ«∂_»∞. ã¨HõÅ[QÆ„^ŒHõΔ‰õΩ_Õ xsfi~°∞º_≥· ^Œ∞ódOKå_»∞. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
ÅHõΔ‡}∞_»∞ PÜ«∞#‰õΩ ^è≥·~°ºO K≥Ñ≤Ê Hõ~°Î=ºO "≥·Ñ¨Ù J`«_ç ^Œ$+≤ìx =∞o¡OKå_»∞. HÍ|\˜ì
=∞#Ö’x ÉèíÜ«∂Å#∞ K«∂ã≤ =∞#O ã≤QÆ∞æÑ¨_»=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. =∞#O
ã≤QÆ∞æÑ¨_»=Åã≤Ok P ÉèíÜ«∂Å‰õΩ ÖÁOyáÈ`«∞#flO^Œ∞ˆH. Ñ¨Hõ¯# „¿Ñ~°}xKÕÛ "åÔ~=~°∂
ÖËHõáÈ`Õ =∞# „áêp#∞Å #∞O_ç „¿Ñ~°} á⁄O^•e. =∞# Ñ¨Ù~å}Hõ^äŒÅ #∞O_ç ã¨∂ÊùiÎ
á⁄O^•e. ÉÏÇ¨ÏºOQÍ JO^Õ ã¨∂ÊùiÎ Hõ<åfl JO`«~O° QÆOÖ’ L^Œƒqù OKÕ „¿Ñ~°} L`«=Î ∞"≥∞Oÿ k.
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çH˜ „Ñü ™ês „¿Ñ~°} J=ã¨~°"≥∞ÿOk. ~å=Ú_çH˜ XˆH™êi J=ã¨~°"≥∞ÿOk.
J^Õ NHõ$+¨μ‚_»∞ „ÑüHõΔ}O [QÆ`«∞Î‰õΩ „¿Ñ~°}xã¨∂Î =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍ_»∞.
JO>Ë U =ºH©Î Z=iH© `«‰õΩ¯= HÍ_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç ã¨$+≤ìÖ’ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ ÖË=Ù.
ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ =∞#Ö’x ÉèíQÆ=^ŒOâ◊#∞ QÆ∞iÎOz ^•xfl Éèí„^ŒÑ¨~°K«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ =ºH˜Î
„Ñ¨Ü«∞uflOK«@OÖ’<Õ LOk. =∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’ J~°∞˚#∞_»∞, Hõ~°∞‚_»∞ ã¨=∂#"≥∞ÿ# â◊H˜Î
HõÅ"å~°∞. QÆ=∞x¿ãÎ J~°∞˚#∞_ç Hõ<åfl Hõ~°∞‚_»∞ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞. J~°∞˚#∞_»∞ ~å[Ñ¨Ù„`«∞_»∞.
J`«_ç rq`«O =_çO¤ z# qãïÎ . J^Õ Hõ~∞° _‚ ∞» ã¨∂`«ÑÙ¨ „`«∞_»∞. rq`«OÖ’ „Ñü q+¨Ü∂« xH©
J`«_»∞ áÈ~å_®eû =zÛOk. z=iH˜ `«# qÅ∞q^Œº#∞ „Ñ¨^Œi≈OKÕO^Œ∞‰õΩ ‰õÄ_® Hõ~°∞‚_»∞
J==∂<åÅ∞ ã¨Ç≤ÏOKåeû =zÛOk. HÍh ZHõ¯_® Hõ~°∞‚_»∞ cè~°∞_»=ÖË^Œ∞. `«# <≥·Ñ¨Ù}Ïºxfl
#=Ú‡‰õΩ<åfl_»∞. J„ã¨âÎ „◊ ™êÎÅÖ’ Jã¨=∂#„áêg}ºO ™êkèOKå_»∞. J~Ú<å ã¨~ˆ Ü«Ú^ŒOú Ö’
F_çáÈ"åeû =zÛOk. Hõ~°∞‚_ç Kå=Ù‰õΩ Ñ¨k"ÕÅ HÍ~°}ÏÅ∞ K≥áêÎ~°∞. HÍh Jã¨Å∞ HÍ~°}O
~°^äŒ™ê~°^äŒ∞Ö’¡ LOk. J~°∞˚#∞_ç ~°^äŒ™ê~°kä NHõ$+¨μ‚_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ 'ÔH¡Â|ºO—`À Ü«Ú^ŒúO
KÕÜ∞« ##fl"å_çx Ü«Ú^Àú#∞‡Y∞_çx KÕâß_»∞. *Ï˝#É’^èŒ KÕâß_»∞. ÉèÜ í ∂« efl #tOÑ¨KâÕ ß_»∞.
J~°∞#˚ ∞_çx q[Ü«Ú_çx KÕâß_»∞. J~°∞#˚ ∞_çH˜ n>ˇ#ÿ „ÑüÉèÏáê@"åÅ∞#fl Hõ~∞° _‚ ç ~°^™Œä ê~°kä
â◊Å∞º_»∞. J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å Hõ~°∞‚_çx h~°ã¨ÑïKå_»∞. 'h =Å¡ U=∞ø`«∞Ok?— JO@∂
x~°∞`åûÇ¨ÏÑïKå_»∞. J_»∞QÆ∞ Hõ^ÑŒ H¨ =õ ÚO^Õ 'F@q∞ `«^ºŒä O á⁄—=∞‡<åfl_»∞. J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å
Hõ~°∞‚_çÖ’x ÉèíÜ«∂Å#∞ ÃÑOz, [_»`åfixH˜ h~°∞ áÈâß_»∞. Ñ¶ë`«OQÍ Hõ~°∞‚_»∞ Ñ¨~å[Ü«∞O
áêÅÜ«∂º_»∞.
ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«ÎfiOÖ’ =∞x+≤ rq`«O ~°^äŒ„Ñ¨Ü«∂}O =O\˜k. =∞#ã¨∞û ~°^äŒ™ê~°kä
=O\˜k. rq`«O =∞OzK≥_»∞Å #_»∞=∞ áÈ~å@O. J^Õ =∞Ç¨ÉèÏ~°`«O. D áÈ~å@OÖ’
=∞x+≤ „Ñ¨Ü«∂}ÕKÕ WO„kÜ«∂Å∞ Ñ¨ÓxÛ# QÆ∞„~åxH˜ ™ê~°kä ÉèíQÆ=O`«∞_≥·`Õ =ºH˜ÎÖ’
ÉèíÜ«∂Å∞ `˘ÅQÆ∞`å~Ú. ÉèíQÆ=O`«∞_ç =∂~°æ^Œ~°≈#OÖ’ ÉèíÜ«∂Å#∞ [~ÚOz =ºH˜Î
q[Ü«Ú_»=Ù`å_»∞. JÖÏ HÍHõ =∞x+≤ ÉèíQÆ=O`«∞_çx =^Œe, `«# ÉèíÜ«∂Å‰õΩ ÖÁOy
Hõà‹¡O "å\˜ KÕuH˜¿ãÎ Ñ¨~å[Ü«∞O `«Ñ¨Ê QÆ`«ºO`«~°O ÖË^Œ∞. D x*Ïxfl uHõ¯# D
Ñ¨^ŒºOÖ’ J^Œ∞ƒù`«OQÍ =i‚OKå_»∞.
áêÑÖ|∞Å∞ Hõ~°˚=ÚÖˇ·
ÜÕ∞Ñ¨ÙO QÆ<≥<Õx Ü«∞qÜ«Ú xOÑ¨QÆ∞ ^èŒ~°‡
"åºáê~°=Ú‡ Å¿Ñ`«=Ú
Öˇ· Ñï}u á⁄O^≥<Õx Ü«∞@∞ìÖˇ K≥Å∞¡<£.
áêÑ¨=ÚÅ∞ Ñï}u á⁄O^Œ∞`å~Ú. áêáêÅ∞ KÕã¨∞Î#flO`« HÍÅO WOÑ¨ÙQÍ<Õ
LO\Ï~Ú. ^èŒ~å‡Å∞ ÑïÇ¨ÏiOz<å Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O L#flO`« HÍÅO K≥e¡áÈ`«∞Ok.
ã¨∞Hõ$`«O J~ÚáÈ~Ú# `«~°∞"å`« ^Œ∞óYO J#∞ÉèíqOKåeû =ã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì áêÑÖ
KÕÜ«∞=^Œ∞Ì. ^èŒ~°‡O KÕÜ«∂e. ^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’ ÉèíÜ«∂Å∞O_»=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë ^èŒ~°‡O „Ñ¨HÍ~°O
„Ñ¨=iÎOKÕ "å_ç "≥O@ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞O\Ï_»∞. J`«_ç =∞#ã¨∞ûÖ’x ÉèÜ
í ∂« Å#∞ `˘Åy™êÎ_∞» .
HÍ|\˜ì ^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞#ã¨∞û‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕã¨∞ÎO_»QÍ „Ñ¨Ü«∂}ÕKÕ
128 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
=ºH˜Î x`«ºrq`«OÖ’ [iˆQ =∞OzK≥_∞» Å x`«ºÑ¶∞¨ ~°¬}Ö’ q[Ü«∞O ™êkèOz ãÖÑ¨Ó~°=‚ ºH˜QÎ Í
Z^Œ∞QÆ∞`å_»#fl=∂@. JÖÏ HÍHõ =ºH˜Î ZO`« â◊H˜Î=∞O`«∞_≥·<å, ZO`« =∞Oz"å_≥·<å,
^èŒ~°‡O =^Œe`Õ, Ñ¨~å[Ü«∞O `«Ñ¨Ê^Œ∞.
=∞OzK≥_»∞Å =∞^èŒº `Õ_®#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ qK«HõΔ}#∞ „Ñ¨^Œi≈Oz, ãÖÑ¨Ó~°‚ =ºH˜Î`«fi
™ê^èŒ# =∂~°æOÖ’ „Ñ¨Ü«∂}ÕK«@OÖ’ `À_»Ê_Õ PÖ’K«#ÅÃÑ· xÜ«∞O„`«} ™êkèOK«@O
QÆ∞iOz K«iÛ^•ÌO.
✣✣✣

=ºH˜Î`«fiO – PÖ’K«#Å∞
PÖ’K«#ÃÑ· xÜ«∞O„`«}
ˆH<Õ+≤`«O Ñ¨`«u „¿Ñ+≤`«O =∞#ó
ˆH# „áê}ó „Ñ¨^äŒ=∞ó „ÃÑ·uÜ«ÚHõÎó
ˆH<Õ+≤`åO "åK« q∞=∂O =^ŒxÎ
K«‰õΔΩó „â’„`«O ‰õ L ^Õ"À Ü«Ú#H˜ÎII
^Õx KÕ`« „¿Ñˆ~Ñ≤`«"≥∞ÿ =∞#ã¨∞û q+¨Ü«∂ÅÃÑ· Ñ¨_»∞`«∞Ok? ^Õx KÕ`« „¿Ñˆ~Ñ≤`«"≥∞ÿ
„áê}O `«# Ñ¨#∞Å#∞ x~°fiiÎã¨∞ÎOk? ^Õx Wëêìxfl J#∞ãïOz =∂#=ÙÅ∞ =∂@Å∞
Ñ¨Å∞‰õΩ`å~°∞? U |∞kú, Hõ#∞flÅ#∂, K≥=ÙÅ#∂ xÜ«∞q∞ã¨∞ÎOk?
P~°OÉèíO #∞Op ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«Îfi"Õ`«ÎÅ∞, U q+¨Ü«∂#fl~Ú<å =¸ÖÏÅ‰õΩ "≥o¡
‰õÄÅOHõ+ÖQÍ K«iÛOK«\ÏxˆH „áê^è•#ºO WKåÛ~°∞. U q+¨Ü«∂hfl ÃÑ·ÃÑ·<Õ ã¨Ê$tOz
=kÖËÜ«∞@O QÍx, Jhfl `≥Å∞ã¨x q„~°gQÆ@O QÍx, =∂‰õΩ `≥eã≤O^Õ Ñ¨~°=∞ã¨`«º=∞x
„Ñ¨ÑÖK«=∞O`å XÑ¨ÙÊHÀ"åÅ#fl =¸~°öÑ¨Ù Ñ¨@∞ì^ŒÅ QÍh, U <å_»∂ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ‰õΩ
ÖË=Ù. PÖ’K«#Å#∞ xÜ«∞O„uOK«@OÃÑ· ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ [iy# Ñïâ’^èŒ#Å∞ ‰õÄ_®
JÅ"å>ˇÿ# suÖ’ ‰õΔΩ}‚OQÍ =¸ÖÏÅ‰õΩ "≥o§ [iÑ≤#"Õ.
'ˆH<ÀÑ¨x+¨`«∞Î—Ö’x P~°OÉèíâ’¡HõO, PÖ’K«#ÅÃÑ· Ñïâ’^èŒ#‰õΩ <åOk =O\˜k.
PÖ’K«#Å#∞ xÜ«∞O„uOK«@O =∂#=Ù_»∞ =∞x+≤QÍ Z^ŒQÆ@OÖ’ „Ñ¨^è•#áê„`«
=Ç≤Ïã¨∞ÎO^Œ#flk xifi"å^•Oâ◊O. PÖ’K«#ÅÃÑ· WO„kÜ«∂Å∞ „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤™êÎÜ«∞#fln
Z@∞=O\˜"å^Œ=¸ J=ã¨~°O ÖËx x[O. Hõà◊√¡, K≥=ÙÅ∞, <åã≤Hõ, K«~°‡O, <åÅ∞Hõ =O\˜
WO„kÜ«∂Å∞ „QÆÇ≤ÏOz# JOâßÅ∞ "≥∞^Œ_»∞Ö’ =Ú„k`«=∞ø`åÜ«∞x, P^èŒ∞xHõ=∂#ã≤Hõ
âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ ‰õÄ_® JOwHõiã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞ [iÑ≤# J<ÕHõ Ñïâ’^èŒ#Å „Ñ¨HÍ~°O
"≥∞^Œ_»∞ XHõ >ËÑπ iHÍ~°¤~ü ÖÏO\˜^Œx, ÉÏÅºO #∞Op „Ñü q+¨Ü«∞O, „ÑüÉèÏ=O, „Ñü
130 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ãÖÑ¶¨∞@#, „Ñü ã¨ÊO^Œ# "≥∞^Œ_»∞Ö’ xH˜ΔÑ¨Î"≥∞ÿ LO@∞O^Œh `ÕeOk. ZÖÏÔQ·`Õ H˘`«ÎQÍ
H˘#fl HÍºÃã@∞¡ Z‰õΩ¯=™ê~°∞¡ qO@∂, áê`«|_»∞`«∞#flH˘nÌ Ñ¨Hõ¯# Ñ¨_Õã≤, H˘<åflà◊§‰õΩ
"å\˜x qã¨‡i™êÎ"≥∂, JÖÏˆQ ãÖÑ¶¨∞@#Å∞ [iy#Ñ¨ÙÊ_»∞ Z‰õΩ¯= „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∂Î,
~å#∞ ~å#∞ "≥∞^Œ_»∞ á⁄~°Ö’¡ *Ï˝Ñ¨HÍÅ∞QÍ q∞ye, H˘kÌ HÍÖÏxH˜ qã¨‡ $uÖ’ Ñ¨_»`å~Ú.
HÍh, =ºH˜Î „Ñ¨"Õ∞Ü«∞O ÖË‰õΩO_®<Õ "å\˜ „Ñ¨ÉèÏ=O J`«x =ºH˜Î`åfixfl xˆ~Ìtã¨∞ÎOk.
J`«x PÖ’K«#Å H˘Hõ kâ◊xã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH P^èŒ∞xHõ =∂#ã≤Hõ qâı¡+¨‰õΩÅ∞ =∞x+≤
"≥∞^Œ_»∞ÃÑ· Ñ¨_Õ =Ú„^ŒÅ#∞ 'K≥·Öò¤, ¿ÑÔ~O\ò, J_»Öòì— Jx =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ qÉèílOKå~°∞.
D =¸_»∞ ~°HÍÅ =Ú„^ŒÅ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° HõÅ~ÚHõ „Ñ¨ÉÏè =O`À =ºH˜`Î fi« O „Ñ¨îŒ ≈`« =∞ø`«∞O^Œx
x~°∂Ñ≤OKå~°∞. ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«Îfi "Õ`«ÎÅ∞ D q+¨Ü«∂xfl =ÚO^Õ QÆ∞iÎOKå~°∞. JO^Œ∞ˆH
ÉÏÅºO #∞Op '=∞Oz q<åÅx, =∞Oz PÖ’K«#Å∞ HõÅQÍÅx, `å#∞ JO^Œi`À
HõÅã≤ LO_®Åx, JO^Œ~∂° Jaè=$kú K≥O^•Åh— =∞Oz ÉèÏ"åÅ∞ <å\ÏÅx ã¨∂zOKå~°∞.
S`Õ ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«Îfi"Õ`«ÎÅ∞ WO`«\˜`À ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨_»ÖË^Œ∞.
'Jã¨Å∞ PÖ’K«#Å∞ ZHõ¯_» #∞Oz =™êÎ~Ú? ZÖÏ =™êÎ~Ú— Jx â’^èŒ#
P~°OaèOKå~°∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ qã¨Î$`«"≥∞ÿ# Ñïâ’^èŒ#Å∞ [iQÍ~Ú. D Ñïâ’^èŒ#Å∞
Ñ¨Å∞ =∂~åæÅ „Ñ¨Ü«∂}ÕKå~Ú. XHõ =∂~°æOÖ’ Ñïâ’^èŒ#Å Ñ¶ë`«OQÍ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’
PÖ’K«#Å∞ `«~°OQÍÅ ~°∂ÑÖÖ’ LO\ÏÜ«∞x, =∞x+≤ "≥∞^Œ_»∞ F 'iã‘=~ü— ÖÏO\˜^Œx
x~åúiOKå~°∞. „Ñü =ºH˜ÎH© [#‡`«ó F ãÖ™ê¯~°O áê~°OÑ¨~°ºOQÍ =ã¨∞ÎOk. PÃÑ· J`«#∞
ÃÑiy# "å`å=~°}ÏxH˜ P ãÖ™ê¯~°O ã¨ÊOkã¨∞ÎOk. ^•x Ñ¶ë`«OQÍ J`«x "≥∞^Œ_»∞
H˘xfl PÖ’K«#Å#∞ JO^Œ∞‰õΩx „Ñ¨ÉèÏq`«=∞ÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩ ã≤^ŒúOQÍ LO@∞Ok. J@∞=O\˜
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J`«x "≥∞^Œ_»∞ P PÖ’K«#Å#∞ JO^Œ∞‰õΩx ã¨ÊOkã¨∞ÎOk Jx `ÕeÛ
K≥áêÊ~°∞. JO^Œ∞ˆH XHÀ¯™êi Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ "≥∞~°Ñ¨ÙÖÏ F PÖ’K«# =ã¨∞ÎOk. ZHõ¯_»
#∞Oz =zÛO^À, ZÖÏ =zÛO^À ZO`« `«~°z<å J~°÷O HÍ^Œ∞. ~ÀE Pi¯"≥∞_çãπ
`˘>ˇìÖ’ ™êfl#O KÕ¿ã"å_»∞. HÍh, ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ J`«_ç "≥∞^Œ_»∞ |OQÍ~°OÖ’ HõbÎx Hõ#∞H˘¯<Õ
Ñ¨^Œúu QÆ∞iOz PÖ’zã¨∂Î =ÙO^À, JÑ¨ÙÊ_»∞ `˘\˜ìÖ’ ™êfl#O J`«_ç PÖ’K«#H˘Hõ
kâ◊#∞ WzÛOk. 'Ü«Úˆ~HÍ— JO@∂ P#O^ŒO`À g^äŒ∞Å "≥O@ Ñ¨~°∞ÔQ`åÎ_»∞. HÍh
`«~°z K«∂¿ãÎ |OQÍ~°OÖ’ HõbÎ HõÅ~ÚHõ, |~°∞=Ù‰õΩ `«QÆæ h~°∞ `˘ÅyáÈ=@O J<Õ
Ô~O_»∞ qaè#fl JOâßÅ#∞ =Ú_çÃÑ\˜ì ã¨=∞ã¨º#∞ Ñï+¨¯iOKÕ PÖ’K«# ZÖÏ =zÛOk?
J#fl „Ñ¨âfl◊ ‰õΩ ã¨=∂^è•#O ÖË^∞Œ . ^•xfl 'W<£ãÊ≤ ~ˆ +¨<—£ Jx '„H˜Ü∞Õ \˜q\©— Jh ~°H~õ H° ÍÅ∞QÍ
q=i™êÎ~°∞.
JÖÏˆQ, =$^Œ∞úÅ#∞, â◊=Ü«∂„`«Å#∞, „Ñü XHõ¯~°∂ U^À F ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K«∂ã¨∂Î<Õ
LO\Ï~°∞. Zxfl *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ =Ç≤ÏOz<å Q“`«=∞|∞^Œ∞ú_»∞ Ãã·`«O J@∞=O\˜ ^Œ$âßºÅ#∞
K«∂ã≤ LO\Ï_»∞. HÍh ~ÀE HõÅQÆx Hõ^ŒeHõ F „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# ~ÀA HõeyOk. P
^Œ$âßºÅ#∂ K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl Z=iÖ’ HõÅQÆx "≥·~åQÆºO Q“`«=∞|∞^Œ∞ú_çˆH HõeyOk.
ZO^Œ∞HõO>Ë, P ã¨=∞Ü«∂xH˜ J`«x =∞#ã¨∞û "≥·~åQÆºÉèÏ=#Å#∞ ã‘fiHõiOKÕO^Œ∞‰õΩ
Ñ¨Hõfiã≤÷uÖ’ LOk.
JO>Ë JO^Œ~O° PÖ’z™êÎO. JO^Œ~O° ã¨ÊOk™êÎO. HÍh XˆH q+¨Ü∂« xH˜ JO^Œi
ã¨ÊO^Œ<å XˆH ~°HõOQÍ LO_®Åx ÖË^Œ∞. XHõiH˜ Ç¨ã¨ºOQÍ JxÑ≤OzOk, =∞~˘HõiH˜
„áê}ÏO`«HõOQÍ `ÀK«=K«∞Û. XHõ~°∞ `ÕeHõQÍ H˘>Ëì¿ã q+¨Ü«∂xfl WOH˘Hõ~°∞ ã‘iÜ«∞ãπQÍ
Ñ¨\˜ìOK«∞HÀ=K«∞Û. XHõ~°∞ q\©ìQÍ, K«=∞`å¯~°Ñ¨Ói`«OQÍ =∂\Ï¡_»`å~°∞. „Ñü =∂@‰õÄ
"åi =^ŒÌ F K«=∞`å¯~°Éèíi`«ã¨=∂^è•#O ã≤^ŒúOQÍ LO@∞Ok. =∞~˘HõiH˜ ZO`«
„Ñ¨Ü«∞uflOz<å <À~°∞ ÃÑQÆÅ^Œ∞.
WÖÏ `«~°z K«∂¿ãÎ, =º‰õΩÎÅO^Œ~°∂ XHõ>Ë ~°Hõ"≥∞ÿ# "å`å=~°}OÖ’ L<åfl, XˆH
~°Hõ"≥∞ÿ# ^•~°∞Ö’¡ „Ñ¨Ü«∂}˜ã¨∂Î, J"Õ J#∞Éèí"åÅ∞ á⁄O^Œ∞`«∂<åfl "åi 'PÖ’K«#Å∞—
„Ñü XHõ¯ih W`«~°∞Å Hõ<åfl aè#flOQÍ, „Ñ¨`ÕºHõOQÍ xÅÉˇ_»`å~Ú.
ÉÏÅº J#∞Éèí∂`«∞Å „Ñ¨ÉèÏ=O, ÃÑiy# "å`å=~°}O, <Õ~°∞Û‰õΩ#fl K«^Œ∞=Ù, [#‡`«ó
=zÛ# ãÖ™ê¯~°"Õ∞ HÍHõ, WOˆH^À â◊H˜Î =ºH˜Î PÖ’K«#Å#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã¨∞Î#fl@∞ì
`Àã¨∞ÎOk. 'WÖÏ =∂\Ï¡_®e— J#∞H˘x =∂\Ï¡_Õ =ºH˜Î ‰õÄ_® 'WÖÏ =∂\Ï¡_®Åx,
ZÖÏ J#∞‰õΩ<åfl=Ù?— J#_çy`Õ ã¨=∂^è•<åxH˜ `«_∞» =Ú‰õΩO\Ï_»∞. JO>Ë, XHõ "≥∞~°ÑÙ¨ ÖÏQÆ
"≥∞^Œ_»∞Ö’ PÖ’K«#Å∞ "≥Å∞QÆ∞`å~Ú `«Ñ¨Ê PÖ’K«#ÅH˘Hõ xiÌ+¨ìÑ¨^äŒO, ~°OQÆ∞, ~°∂Ñ¨Ù
=O\˜"Õg ÖË=#fl=∂@. PÖ’K«#ÅH˘Hõ Éè∫uHõ=ºH©ÎHõ~°} ÖË^Œ#fl =∂@. áêâßÛ`«º
`«`«Îfi"Õ`«ÎÅ∞ WÑ¨Ê\˜H© D q+¨Ü«∞OÖ’ `«Å |^ŒÌÅ∞ H˘@∞ì‰õΩO@∞<åfl~°∞.
'<Õ#∞ PÖ’zã¨∞Î<åfl#∞ – HÍ|\˜ì <Õ#∞#fl>Ëì— J#fl `«`«Îfi"Õ`«Î sh ^ÕHÍÔ~Î Ãã·`«O
Éè∫uHõâ◊s~°O, JkèÉè∫uHõ"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞ P^ÕâßÅ<≥ÖÏ áê\˜ã¨∞ÎO^Œx K«iÛOK«@O `«Ñ¨Ê
Ug∞ `ÕÅÛÖËHõáÈÜ«∂_»∞. Ñ¨^•~°÷O, =∞#ã¨∞ =∂@ qO@∞O^•, =∞#ã¨∞#∞ Ñ¨^•~°÷O
xˆ~Ìtã¨∞ÎO^• Jx áêâßÛ`«º`«`«Îfi"Õ`«ÎÅ∞ "å^•Ö’¡ =ÚxQÍ~°∞. ãÖkQÍúÅ ã¨∞_çQÆ∞O_®ÅÖ’
H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∞<åfl~°∞. S`Õ, ÉèÏ~°fÜ«∞`«`Î«fi"Õ`«ÎÅ∞ D ã¨=∞ã¨º#∞ Ñï+¨¯iOK«@"Õ∞
HÍ^Œ∞, PÖ’K«#ÅÃÑ· xÜ«∞O„`«} ™êkèOKÕ kâ◊Ö’ J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "Õâß~°∞ ‰õÄ_®.
132 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

„â’`«ã¨º „â’„`«O =∞#™È =∞<ÀÜ«∞^£
"åKÀÇ¨Ï "åK«O ã¨L „áê}ã¨º „áê}ó
K«‰õΔΩ+¨â◊Û ‰õΔΩ~°u =ÚK«º nè~åó
„¿Ñ`åº™ê‡Ö’¡HÍ ^Œ=∞$`å Éèí=xÎ
=∞x+≤x xˆ~ÌtOKÕk P`«‡. P`«‡â◊H˜Î`À K≥q qO@∞Ok. Hõ#∞fl K«∂ã¨∞ÎOk. lÇ¨Ïfi
=∂\Ï¡_»∞`«∞Ok. =∞#ã¨∞û „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. „áê}O Ñ¨x KÕã¨∞ÎOk. |∞kú=∞O`«∞_»∞ P`«‡#∞
D WO„kÜ«∞"åºáê~åÅ #∞Oz q=H˜Δ™êÎ_»∞. WO„kÜ«∞|^Œú"≥∞ÿ# rq`åxfl ^•\˜
J=∞~°`åfixfl á⁄O^Œ∞`å_»∞. Wk ˆH<ÀÑ¨x+¨`å¯~°∞Å∞ Hõ#∞Q˘#fl ã¨`«ºO.
JO>Ë Ñ¨^•~°÷O Q˘Ñ¨Ê^•? =∞#ã¨∞ Q˘Ñ¨Ê^•? J#fl „Ñ¨â◊fl#∞ ^•\˜ 'P`«‡— Jxfl\˜h
xˆ~Ìtã¨∞ÎO^Œx ÉèÏ~°fÜ«∞`«`Î«fi"Õ`«ÎÅ∞ ^Œi≈OKå~°#fl =∂@.
D 'P`«‡— QÆ∞iOz# Ñïâ’^èŒ#Å∞ =∞~À âß„ã¨ÎO "≥·Ñ¨Ù ^•i f™êÎ~Ú. J~Ú`Õ,
=∞x+≤ â◊s~°OÖ’ „áê}O L#flO`« =~°ˆH 'P`«‡— Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. (P `«~°∞"å`« Jk
U=∞ø`«∞O^Œ#fl „Ñ¨â◊fl =∞~À âß„™êÎxH˜ <åOk J~ÚOk) „áê}Ïxfl â◊s~°OÖ’ Hõ^ŒÖË
TÑ≤i ("åÜ«Ú=Ù) |OkèOz LOK«∞`«∞Ok. TÑ≤i L#flO`« =~°ˆH PÖ’K«#Å∞O\Ï~Ú.
WO„kÜ«∂Å∞ Ñ¨x KÕ™êÎ~Ú. TÑ≤i PyáÈ`Õ „áê}O áÈ`«∞Ok. JO`å â◊¥#º"≥∞ÿ
áÈ`«∞Ok. =∞# „Ñü K«~°º â◊s~°OÖ’ TÑ≤i ~°∂ÑÖÖ’x "åÜ«Ú Hõ^ŒeHõÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç
LO@∞Ok. =∞#O UHÍ„QÆ`«`À Ñ¨x KÕ¿ã@Ñ¨ÙÊ_»∞ TÑ≤i aQÆ|_»`åO. Ñ¨~°∞ÔQuÎ#Ñ¨ÙÊ_»∞
"ÕQOÆ QÍ TÑ≤i fã¨∂Î PÜ«∂ã¨Ñ_¨ `» åO. â◊HxÎ˜ ‰õÄ_» nã¨∞‰õΩx |ÅO „Ñ¨Ü∂≥ yOKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞
âßfiã¨ aQÆ|\˜,ì XHõ¯™êiQÍ =^ŒÅ@O =Å¡ â◊HxÎ˜ Hˆ O„nHõ$`«O KÕÜ∞« QÆÅ∞QÆ∞`åO. n~°x… „^ŒÖ’
n~°…OQÍ TÑ≤i Ñ‘Å∞™êÎO. =∂\Ï¡_Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞ "åÜ«Ú xÜ«∞O„`«} =Å¡ ~°Hõ~°HÍÅ â◊ÉÏÌÅ∞
ã¨$+≤ì™êÎO. JO>Ë, =∞# „Ñü K«~°º â◊s~°OÖ’x "åÜ«ÚãÖK«Å#O ÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç
LO^Œ#fl=∂@. J@∞=O@Ñ¨ÙÊ_»∞, â◊s~°OÖ’H˜ Z@∞ #∞OKÀ Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ „Ñ¨"ÕtOz
„Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ¿ã PÖ’K«#Å#∞ Ãã·`«O "åÜ«Ú Hõ^ŒeHõÅ∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã¨∂ÎO_»=K«∞Û
Hõ^•! JO>Ë, â◊s~°OÖ’ HõkÖË "åÜ«ÚxÜ«∞O„`«} =Å¡ PÖ’K«#Å#∞ xÜ«∞O„uOK«@O
™ê^èŒº=∞ÜÕ∞º J=HÍâ◊O LOk Hõ^•! J_»∂¤ J^Œ∞Ñ¨Ù ÖËx PÖ’K«#Å#∞ xÜ«∞O„uOK«@O
=Å¡ =ºH˜Î ãÖÑ¨Ó~°‚=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ ™êkèOz, J=∞~°`åfixfl á⁄O^Œ=K«∞Û Hõ^•! D kâ◊Ö’
[iy# Ñïâ’^èŒ#Å Ñ¶ë`«OQÍ "åÜ«Ú xÜ«∞O„`«}, `«^•fi~å PÖ’K«#ÅÃÑ· xÜ«∞O„`«}
™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ∞ [iQÍ~Ú. Ñ¶e¨ `«OQÍ =ºH˜`Î fi« qHÍãÖÖ’ J`«ºO`«„áê^è•#ºO
=Ç≤ Ï OKÕ , PÖ’K« # ÅÃÑ· xÜ« ∞ O„`« } ™êkè O KÕ O ^Œ ∞ ‰õ Ω `À_» Ê _Õ 'Ü≥ ∂ QÆ â ß„ã¨ Î O —
Pq~°ƒùqOzOk.

Ü≥∂QÆâßGO
Ü«ÚHÍÎÇ¨~° qÇ¨~°ã¨º Ü«ÚHõÎ KÕ+¨ìã¨º Hõ~°‡ã¨∞
Ü«ÚHõÎã¨fiáêfl=É’^èŒã¨º Ü≥∂QÀ Éèí=u ^Œ∞óYÇ¨II
uO_çáÈ`«∞‰õΩ D Ü≥∂QÆO ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. =∞s LÑ¨"å™êÅ∞ KÕ¿ã"åiH˜ Ü≥∂QÆO
‰õΩ^Œ~°^Œ∞. Z‰õΩ¯= x„kOKÕ"å_çH˜, x„^Œ =∂x *ÏQÆ~°} KÕ¿ã"å_çH˜ ‰õÄ_® Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#
J™ê^èŒºO.
HÍ|\˜ì ã¨~°fiHõ~°‡ÅÖ’ q∞`åxfl áê\ÕKÕ"å_çˆH Ü≥∂QÆO ã≤kúã¨∞ÎOk. ^Œ∞óYO
#tã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=næ`«Ö’x D â’¡HõO =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ Ü≥∂QÆ„áê^è•<åºxfl J`«ºO`«
„ÑüÉèÏ=O`«OQÍ q=iã¨∞ÎOk.
PÖ’K«#Å xÜ«∞O„`«} =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ ~å[=∂~°æO =O\˜k Jx =∞#‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞. PÖ’K«#Å xÜ«∞O„`«} Ü≥∂QÆâß„ã¨ÎOÖ’ XHõ „Ñ¨^è•<åOâ◊O. S`Õ Ü≥∂QÍÉèÏºãÖ
^•fi~å PÖ’K«#Å#∞ xÜ«∞O„uOKåÅ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ =∞øeHõOQÍ J=ÅOaOz, PHõoOÑ¨Ù
KÕã¨∞HÀ"åeû# ÅHõΔ}ÏÅ#∞ ÉèíQÆ=næ`« „Ñüáêk™ÈÎOk.
™ê^èŒ#‰õΩ =¸ÅO PÇ¨~°xÜ«∞=∞O. ã¨Ô~·# PÇ¨~°O, q∞`«OQÍ, ãïáÈ~Ú#O`«
Éèí∞lOKåe. ™êuÎfiHÍÇ¨~°O K«Hõ¯QÍ #q∞e q∞OQÆ@O =Å¡ â◊s~°O ~ÀQÆ~°Ç≤Ï`«
=∞=Ù`«∞O^Œ#flk P~ÀQÆºâß„ã¨ÎOÖ’ „Ñ¨^è•# ã¨∂„`«O. ~ÀQÆ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# â◊s~°O x~°‡Å"≥∞ÿ#
PÖ’K«#Å‰õΩ PÅ"åÅO. JÖÏˆQ ã¨Ô~·# "Õà◊Ö’ Ñ¨_»∞‰õΩx `≥Å¡"åˆ~ x„^Œ ÖË=@O =Å¡
ãïÑ¨_» q„âßOu â◊s~åxH˜ Åaèã¨∞ÎOk. JO>Ë „Hõ=∞|^Œú"≥∞ÿ# rq`«O QÆ_»Ñ¨@O
Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#‰õΩ "≥Ú^Œ\˜ "≥∞@∞ì J#fl=∂@. XHõÑ¨ÙÊ_»∞ 'QÆ∂\’¡ nÑÖ. <À\’¡ =Ú^ŒÌ—
J#fl ™ê"≥∞`« K≥áêÊ~°∞. JO>Ë, náêÅ∞ ÃÑ>Ëì "Õà◊‰õΩ PÇ¨~°O Éèí∞lOKÕÜ«∂e J#fl=∂@.
`«fi~°QÍ x„kOz ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂xH˜ =ÚO^Õ ÖË"åÅ#fl=∂@. HÍh P^èŒ∞xHõr=#
q^è•#OÖ’ „Hõ=∞|^Œú"≥∞ÿ# rq`åxH˜ `å=Ù ÖË^Œ∞. ~å„uO|=à◊√§ K«kq`Õ HÍh =∂~°∞¯Å∞
ãïQÍæ ~å=#fl P„`åxH˜ _Õ JO_£ <≥·\ò „H˜ÔH\ò áÈ\©Å∞, 24 QÆO@Å \©g Kèå#à◊√¡ WOHÍ
W`«~° J<ÕHÍOâßÅ∞ `À_≥· =ºH˜HÎ ˜ ~ÀAÖ’ U Ñ¨x ZÑ¨ÙÊ_»∞ KÕ™êÎ_À ãïQÍæ x~°~‚ ÚOK«∞HÀÖËx
Ñïã≤÷ux U~°Ê~°∞ã¨∞Î<åfl~Ú. '+≤Ñ¶¨Ùì _»∂º\©—Å∞, ~å„`«O`å "Õ∞Ö’¯"åeû =KÕÛ HÍÖò ÃãO@~ü
L^ÀºQÍÅ∞, J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ Õ "å~°O áê@∞ x„^•Ç¨~åÅ∞ =∂x _≥_Ö£ <·ˇ À¡ Ñ¨x Ñ¨ÓiÎ KÕÜ∂« eû#
HõOÑ¨Óº@~ü L^ÀºQÍÅ∞.... WÖÏ XHõ>Ëq∞\˜, „Ñü XHõ¯ JOâ◊O rq`«OÖ’ '„Hõ=∞|^Œú`«—
J#fl^•xH˜ `å=Ù ÖË‰õΩO_® KÕã¨∞Î<åfl~Ú.
134 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

WHõ PÇ¨~°O q+¨Ü∂« xH˜ =¿ãÎ KåÔH@¡ ∞¡, Ñ≤*Ï˚Å∞, |~°~æ ∞° ,¡ Sãπ „H©=ÚÅ∞, ã¨"∂≥ ™êÅ∞,
¿Ñ„ã‘ìÅ∞ - WÖÏ ã¨=∞Ü«∂xH˜ Uk ^˘iH˜`Õ Jk u<Õ¿ã Ñïã≤÷`«∞Å∞ <≥ÅH˘<åfl~Ú.
g\˜H˜ \© - HÍÑ¶‘Å∞ `À_»Ü«∂º~Ú. ^•O`À PÇ¨~°xÜ«∞=∞O áê\ÕK«@O Jã≤^è•~å
„=`«=∞ø`ÀOk.
F ™êi ‰õΩ+¨fiO`ü ã≤OQ∑ F _≥·\©+≤Ü«∞<£ ^ŒQÆæ~°‰õΩ J<å~ÀQÆºO HÍ~°}OQÍ "≥àÏ§_»@.
P _®Hõì~°∞ ‰õΩ+¨fiO`ü ã≤OQ∑#∞ F ~À[O`å `«# ^ŒQÆæ~° LO_»=∞<åfl_»∞. ‰õΩ+¨fiO`ü JO^Œ∞‰õΩ
XÑ¨ÙÊ‰õΩ<åfl_»∞. J`«_çx F QÆkÖ’ LO_»=∞x, J`«x Ñ¨Hõ¯<Õ F ÃÑ^ŒÌ QÆOQÍàÏxfl
LOKå_»∞ _®Hõì~ü. „á⁄^Œ∞Ì#ÖË=QÍ<Õ ‰õΩ+¨fiO`ü F QÍ¡ã¨∞ HÍÑ¶‘ `åQÍ_»∞. "≥O@<Õ F QÍ¡ã¨∞
HÍÑ¶‘ P QÆOQÍà◊OÖ’ áÈâß_»∞ _®Hõì~ü. JÖÏ á⁄^Œ∞Ì\˜ #∞Op ‰õΩ+¨fiO`ü U"Õ∞O u<åfl_À,
`åQÍ_À, JO`« Ñï=∂}OÖ’ PÜ«∂ PÇ¨~åÅ#∞ P QÆOQÍà◊OÖ’ "Õâß_»∞ _®Hõì~ü.
`≥ÖÏ¡~ˆ ãïH˜ QÆk HõOÑ¨Ù`À xO_çáÈ~ÚOk. 'W^Õq∞—@x? Jã¨ÇÏ¨ ºOQÍ J_çQÍ_»∞ ‰õΩ+¨fiO`ü.
ã¨=∂^è•#OQÍ 'P QÆOQÍà◊O g∞ á⁄@ì. g∞~°∞ J_»∂¤ J^Œ∞Ñ¨Ù ÖË‰õΩO_®, =ÚO^Œ∞"≥#∞Hõ
K«∂ã¨∞HÀ‰õΩO_® g∞ á⁄@ìÖ’ Ñ¨_Õã¨∞Î#fl Ñ¨^•~å÷Å Ñ¶ë`«O D HõOÑ¨Ù.— "≥Å∞`«∞~°∞, QÍe
^è•~åà◊OQÍ L#fl "å`å=~°}OÖ’<Õ D Ñïã≤÷u LO>Ë, WHõ ~°Hõ~°HÍÅ ÉÏH©ìiÜ«∂Å`À
=¸ã≤# QÆk ÖÏO\˜ á⁄@ì Ñïã≤÷u ZÖÏ LO@∞O^À TÇ≤ÏOK«∞HÀ—=∞<åfl_»∞ _®Hõì~°∞.
Ü«∂ã≤_»∞¡, ZO*ˇ·"£∞Å∞, r~°‚O KÕ¿ã ~°™êÜ«∞<åÅ∞ =∞#O J^Õ Ñ¨xQÍ á⁄@ìÖ’H˜ "Õã¨∞Î#fl
J_»¤"≥∞ÿ# QÆ_ç¤h r~°‚O KÕÜ«∞ÖËHõ ZO`« ã¨`«=∞`«=∞=Ù`åÜ≥∂ TÇ≤ÏOK«=∞<åfl_»∞. XHõ¯
HõΔ}O Py, =∞#O XHõ ~ÀA á⁄^Œ∞Ì\˜ #∞Oz ~å„u Ñ¨_»∞‰õΩ<Õ =~°‰õÄ á⁄@ìÖ’H˜ U"Õ∞O
"Õã¨∞Î<åfl"≥∂ PÖ’z¿ãÎ ‰õΩ+¨fiO`ü K≥Ñ≤Ê# ãÖÑ¶¨∞@##∞ ãïQÍæ J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO.
=∞#O =∞# r~°‚=º=ã¨÷#∞ ZO`«QÍ Hõ+¨ìÃÑ_»∞`«∞<åfl"≥∂ „QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û. JO>Ë Zxfl
~°HÍÅ "åºÜ«∂=∂Å∞ KÕã≤<å, Zxfl 'l"£∞—Å‰õΩ "≥o§ ZO`« _≥·\ÕQ∑ KÕã≤<å, =∞øeHõOQÍ
PÇ¨~°xÜ«∞=∂Å#∞ áê\ÕK«\Ïxfl, PÇ¨~°¿ã=<åxfl Ñïq∞`«OQÍ LOK«\Ïxfl q∞Oz#
P~ÀQÆºã¨∂„`«O =∞~˘Hõ\˜ ÖË^Œ#fl=∂@.
W\©=e HÍÅOÖ’ Ü«∂O„uHõr=#OÖ’x LkfiQÆfl`«Å#∞ `«yOæ z, L^ÀºQÆ∞Å #∞Oz
=∞iO`« UHÍ„QÆ`«`À Ñ¨x ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ J<ÕHõ „ÃÑ·"Õ\ò ãÖã¨÷Å∞ 'Ü≥∂QÆ— `«~°QÆ`«∞Å#∞
x~°fiÇ≤Ïã¨∞<Î åfl~Ú. qáêã¨#, „H˜Ü∂« Ü≥∂QÆ, "≥∞_ç>+Ë <¨ ,£ „|Ç¨Ï‡‰õΩ=∂sÅ∞ ... WÖÏ ~°H~õ H° ÍÅ
¿Ñ~°¡ HÕ^Œ L^ÀºQÆ∞Å‰õΩ „Ñ¨âßO`«z`«Î™ê^èŒ#, UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#, z~å‰õΩ `«yæOK«∞HÀ=@O,
L^ÀºQÍxfl „â◊^ŒúQÍ KÕã¨∂Î =∞iO`« K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨x KÕÜ«∞QÆÅQÆ@OÖ’ W=hfl
`À_»Ê_»`åÜ«∞x ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. JÖÏˆQ J<ÕHõq^•ºãÖã¨÷Å∞ Ãã·`«O, `«=∞ HÀzOQ∑

`«~°QÆ`«∞ÅÖ’ ^è•º#O `«~°QÆ`«∞Å∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~Ú. "≥∞_ç>Ë+¨<£ <Õ~°∞Ê`«∞<åfl~Ú. HÍh
g\˜ =Å¡ J#∞‰õΩ#fl Ñ¶ë`åÅ∞ ™êkèOK«ÖËHõáÈ`«∞<åfl~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#‰õΩ
=∞øeHõOQÍ H˘xfl ã¨∂„`åÅ#∞ áê\ÕK«@O `«Ñ¨Êxãï.
Ü≥∂QÆâß„ã¨ÎO P~°OÉèíOÖ’<Õ UHÍ„QÆ™ê^èŒ#‰õΩ J_»∞¤ =KÕÛ `˘q∞‡k HÍ~°}ÏÅ#∞
á⁄O^Œ∞Ñ¨~°K«@O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. Jq 1. "åºkè, 2. |^ŒúHõO, 3. ãÖâ◊Ü«∞O, 4. Ü≥∂QÆ
™ê^èŒ#‰õΩ `«QÆæ =∂#ã≤Hõ™ê÷~Ú ÖËHõáÈ=@O, 5. x~°∞`åûÇ¨ÏO, 6. q+¨Ü«∞zO`«#,
7. ã¨Ô~·# q*Ï˝#O ÖËHõáÈ=@O, „Éèí=∞ÅÖ’ LO_»@O, 8. ~°Hõ~°HÍÅ PÖ’K«#Å∞,
ãÖkQÍúÅ∞ =Úã¨∞~°∞HÀ=@O, 9. =∂#ã≤HõK«OK«Å`«fiO.
™ê^è•~°}OQÍ =∞#O K«∂ã¨∂Î<Õ LO\ÏO. ^è•º#OÖ’ LO\Ï~°∞ HÍh K«∞@∂ì
[iˆQ=hfl K«∂ã¨∂Î<Õ LO\Ï~°∞. Ñ¨Ó[Ö’ LO\Ï~°∞ HÍh „Ñü q+¨Ü«∂hfl QÆ=∞xã¨∂Î
LO\Ï~°∞. Ñ¨Ùã¨ÎHõO Z^Œ∞~°∞QÍ LO@∞Ok. Hõà◊√¡ JHõΔ~åÅ "≥O|_ç Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î`«∂O\Ï~Ú.
HÍh "≥∞^Œ_»∞ "å\˜x „QÆÇ≤ÏOK«^Œ∞. =∞# =∂@Å∞ qO@∂<Õ LO\Ï~°∞. HÍh ZHõ¯_À
L#fl@∞ìO\Ï~°∞. ZO`«QÍ „Ñ¨Ü«∞uflOz<å "åi =∞#ã¨∞ XHõ KÀ@ ã≤÷~°OQÍ LO_»^Œ∞.
XHõ q+¨Ü«∞OÃÑ· ã≤÷~°OQÍ xÅ=^Œ∞. W@∞=O\˜ K«OK«Å=∞#ã¨∞¯Å‰õΩ, F "å~°"≥∂, Ô~O_»∞
"å~åÖ’ „Ñ¨`ºÕ Hõ`~« Q° `Æ ∞« ÅÖ’ tHõ}Δ x=fi@O =Å¡ Ñ¶e¨ `«O LO_»^∞Œ . giˆH HÍ^Œ∞, Z=iÔH<· å
U^≥·<å Ñ¶ë`«O W"åfiÅO>Ë, „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® x~°O`«~°O JÉèÏºãÖ KÕã¨∂ÎO_®e.
'Ü«∞=∞ xÜ«∞=∂ã¨# „áê}ÏÜ«∂=∞ „Ñ¨`åºÇ¨~° ^è•~°}Ï ^è•º# ã¨=∂^èŒÜ≥∂-
ëêìOQÍx— J#flk Ñ¨`«O[e Ü≥∂QÆã¨∂„`«O.
Ü«∞=∞, xÜ«∞=∞, Pã¨#, „áê}ÏÜ«∂=∞, „Ñ¨`åºÇ¨~°, ^è•~°}, ^è•º#, ã¨=∂kè
J<Õq JëêìOQÍÅ#fl=∂@ Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#Ö’.
g\˜Ö’ Ü«∞=∞xÜ«∞=∂Å∞ UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#Ö’ "≥Ú^Œ\˜ Ô~O_»∞ "≥∞@¡ ÖÏO\˜q.
JÇ≤ÏO™ê ã¨`«º=∂¿ãÎÜ«∞ „|Ç¨Ï‡K«~åº
Ñï„QÆÇ¨ Ü«∞=∂ó
â∫K« ãÖ`À+¨ `«Ñ¨ó™êfi^è•ºÜÕ∞
â◊fi~° „Ñ¨}˜^è•<åx xÜ«∞=∂ó
Ü«∞=∞ JO>Ë xÜ«∞O„`«} ™ê^è#Œ . JÇ≤ÏOã¨, ã¨`º« O, ^˘OyeOK«‰Ωõ O_® LO_»@O,
„|Ç¨Ï‡K«~°ºO, J`åºâ◊ ÖËHõáÈ=@O Jxfl 'Ü«∞=∞O— HÕkˆH =™êÎ~Ú.
136 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

QÆ=∞x¿ãÎ W=hfl =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ¨_Õ JOâßÖË. W=hfl ÉèÏ~°fÜ«∞
r=#q^è•#OÖ’ Ñ¨_»∞QÆ∞¿ÑHõÖÏ¡ Hõeã≤áÈ~Ú# JOâßÖË.
'X~°∞ÖËÜ«∞q X#iOz#— J#fl Ñ¨^•ºxfl ã¨∂HõΔ‡OQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë 'JÇ≤ÏOã¨—
J#flk ^•#O`«@ J^Õ J~°÷=∞ø`«∞Ok. U ~°Hõ"≥∞ÿ# Ç≤ÏOã¨ KÕÜ«∞HõáÈ=@O 'JÇ≤ÏOã¨—.
Hˆ =ÅO K«~º° Å ^•fi~å<Õ HÍ^Œ∞, =∂#ã≤HOõ QÍ ‰õÄ_® Z=i<≥<· å Ç≤ÏOã≤OKåÅ#fl PÖ’K«#
Ãã·`«O ^Œi^•Ñ¨ÙÅ‰õΩ ~å‰õÄ_»^Œ∞. JO>Ë ZÖÏÔQ·`Õ Z^Œ∞\˜"å_ÕO KÕ¿ãÎ `«#‰õΩ ÉÏ^èŒ
HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À, Jk `å#∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_®Ö’, JÖÏˆQ qâ◊fi=∞O`å Ñ¨~°=∂`«‡
J~Ú#Ñ¨Ù_»∞ WHõ `Õ_®ÖË=ÚO\Ï~Ú. 'Ç≤ÏOã¨— J#fl Ñ¨^ŒO J^Œ$â◊º=∞ø`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH
ÉèíQÆ=næ`« P`«‡#∞ K«O¿Ñ"å_»∞QÍ, K«OÑ¨|_Õ"å_»∞QÍ ÉèÏqOKÕ"åo§^ŒÌ~°∂ J*Ï˝#∞ÖË
JO@∞Ok. P`«‡ K«O¿Ñk, K«OÑ¨|_Õk HÍ^Œx ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥Ñ¨ÙÎOk.
Ü«∞ U#O "ÕuÎ Ç¨Ï<åÎ~°O Ü«∞â‹·Û#O =∞#º`Õ Ç¨Ï`«"£∞I
LÉè∫ `Ò # q*Ïh`À <åÜ«∞O Ç¨ÏxÎ # Ç¨Ï#º`ÕII
'Ü«∞=∞—Ö’ K≥ÑÊ≤ # JOâßÅxfl\˜H© Wk =iÎã∞¨ OÎ k. JO`å ÉèQí =Æ O`«∞_Õ J~Ú#Ñ¨ÙÊ_»∞
Wk Z^Œ∞\˜"å_ç ^•xH˜ Pâ◊Ñ¨_»@O, ^˘OyeOK«@O J#fl „Ñ¨ã¨ˆHÎ ~å^Œ∞. Jã¨`«ºO
K≥Ñ¨Ê@O J#fl PÖ’K«# ~å^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞#O Z^Œ∞\˜ =∞x+≤H˜ J|^ŒúO K≥Ñ≤Ê
#q∞‡OK«=K«∞Û. HÍh =∞#Ö’ L#fl P`«‡‰õΩ U J|^ŒúO K≥áêÎO? JO^Œ∞ˆH '=∞#ã¨∞û
=∞Oz K≥_»∞ K«∂Ñ≤OKÕ ^Œ~°Ê}O ÖÏO\˜k— JO\Ï~°∞ `«`«Îfi"Õ`«ÎÅ∞. ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ =ºH˜Î Wk
„QÆÇ≤Ï™êÎ_À 'Ü«∞=∞— J`«xH˜ J~°÷=∞ø`«∞Ok.
„Ñ¨ÑO¨ K«O JO`å '„Éè=í ∞— Jx J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=@O "Õ~∞° . ^•xfl PK«iOz K«∂Ñ¨@O
"Õ~°∞. WHõ¯_Õ 'xÜ«∞=∞O— J=ã¨~°=∞ø`«∞Ok. xÜ«∞=∞OÖ’ x`«ºrq`«OÖ’ =ºH˜Î
áê\ÕK«=Åã≤# JOâßÅ∞O\Ï~Ú. Wk áê\ÕK«@O =Å¡ =ºH˜Î XHõ KÀ@ HÍ¿ãûÑ¨Ù
UHÍ„QÆ`«QÍ ‰õÄKÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
'xÜ«∞=∞O— Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ 'Ü«∞=∞O— K≥Ñ¨Ê@O. ZO^Œ∞HõO>Ë 'xÜ«∞=∂Å∞—
áê\ÕKåÅ#fl l*Ï˝ã¨, Ñ¨@∞ì^ŒÅ 'Ü«∞=∞O— ^•fi~å HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.
Z^Œ∞\˜"å_ç Pã≤xÎ K«∂ã≤ Pâ◊Ñ_¨ "Õ å_»∞, J|^•úÅ∞ K≥¿ÑÊ"å_»∞, ^˘OQÆ`#« O KÕ¿ã"å_ç
=∞#ã¨∞û ZÑ¨ÙÊ_»∂ ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å`À xO_ç LO@∞Ok. J@∞=O\˜"å_ç =∞#ã¨∞û XHõ¯
q+¨Ü«∞OÃÑ· xâ◊ÛÅOQÍ LO>Ë xÜ«∞=∞áêÅ# =Å¡ Ü«∞=∞O Ãã·`«O ™ê^èŒº=∞ø`«∞Ok.
ZO^Œ∞HõO>Ë xÜ«∞=∞OÖ’ „Ñ¨^è•#OQÍ áê\ÕKåeû# JOâ◊O â∫K«O.
'â∫K«O— JO>Ë â◊√„Éèí`«. ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ â◊√„Éèí`« J`«ºO`«„áê^è•<åºxfl =Ç≤ÏOKÕ
JOâ◊O. =∞#∞^èŒ~°‡âß„ã¨ÎOÖ’<≥·`Õ rq`«OÖ’x „Ñü z#fl K«~°ºÖ’#∂ áê\ÕK«=Åã≤#
â◊√„Éè`í « QÆ∞iOz qÑ¨ÙÅOQÍ á⁄O^Œ∞Ñ¨~z° LOk. D <å_»∞ =∞#O '\ÏÜü∞Öˇ\ò— JO@∞#fl
^•xfl =∞#"å~°∞ 'â∫KåÅÜ«∞O— J<Õ"å~°∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ =∞#‰õΩ Ç¨™êºã¨Ê^ŒOQÍ JxÑ≤OKÕ
J<ÕHõâ∫KåOâßÅ "≥#∞Hõ ZO`À PÖ’K«# HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. HÍh P^èŒ∞xHõÑ¨^Œú`«∞Å „Ñ¨Kå~°
„Ñ¨Ö’ÉèíO =Å¡ =∞# 'â∫Kå—xfl =^Œe Jâ∫Kåxfl P#O^ŒOQÍ ã‘fiHõiã¨∞Î<åflO. =ºH˜Î`«fi
qHÍãÖÖ’ Ü≥∂QÆ„áê^è•#ºO QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ=ÚO^Œ∞ 'â∫K«O— „áê^è•#ºO
`≥Å∞ã¨∞HÀ=@O `«Ñ¨Êxãï.
â∫K«O
*Ï˝#O `«áÈ -yfl~åÇ¨~À =∞$#‡<À"å~°∞º áêO[#"£∞
"åÜ«Úó Hõ~å‡~°¯HÍÖ∫ K« â◊√^Õúó Hõ~°Î $Ï}˜ ^ÕÇ≤Ï<å"£∞II
'*Ï˝#O, `«Ñ¨ã¨∞û, Jyfl, PÇ¨~°O, =∞\˜ì, =∞#ã¨∞û, h~°∞, "åÜ«Ú=Ù, Ü«∞[˝Hõ~°‡Å∞,
ã¨∂~°∞º_»∞, HÍÅO.... Wg =∂#=ÙÅ#∞ â◊√kú KÕ¿ãq—.
'â∫K«O— JO>Ë â◊√„ÉèíOQÍ Ñ¨q„`«OQÍ LO_»@O. =∞x+≤ ÃÑ· JOâßÅ =Å¡
Ñ¨q„`«∞_»=Ù`å_»x =∞#∞ã¨‡ $u K≥Ñ¨ÙÎOk.
ãÖ^è•º=O^Œ#OÖ’<Õ HÍ^Œ∞, „Ñü Ñ¨Ó[Ö’#∂ =∞#O 'ÉÏÇ¨ºÉèíºO`«~°â◊√z—x
„Ñ¨™êÎq™êÎO. JO>Ë â◊s~°"∞Õ HÍHõ =∞#ã¨∞û ‰õÄ_® â◊√„ÉèOí QÍ LO_®Å#flk =∞# „Ñ¨Ü∞« `«flO
J#fl=∂@. â◊s~°O â◊√„ÉèOí QÍ LO>Ë =∞#ã¨∞û x~°‡ÅOQÍ LO@∞Ok. =∞#ã¨∞û â◊√„ÉèÑí _¨ `ç Õ
â◊s~°O â◊√„ÉèíOQÍ LO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH =∞# ^èŒ~°‡OÖ’ âßs~°Hõâ◊√„Éèí`« QÆ∞iOz# „Ñü
JOâßhfl qÑ¨ÙÅOQÍ q=iOKå~°∞. =∂#ã≤HÑõ i¨ â◊√„Éè`í « HÀãÖ J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å ã¨∂„`åÅ∞
á⁄O^Œ∞ÑïKå~°∞.
L^ŒÜ«∞O x„^Œ ÖË=QÍ<Õ HÍÅHõ$`åºÅ∞ ã¨`«fi~°O f~°∞ÛHÀ"åe. â◊s~åxfl â◊√„ÉèíO
KÕã∞¨ ‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ h\˜x Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ "å_®e. <À\˜x, Ñ¨à§◊ #∞ â◊√„ÉèÑí ~¨ K° ∞« HÀ"åe. ™êfl#O
KÕÜ«∂e. (=∞#∞ã¨‡ $u 4= J. 45–52, 56–152).
WHõ =∞Åqã¨~°˚#‰õÄáêÅ∞ x"å™êÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®Åx =∞#∞ã¨‡ $u ã¨Ê+¨ìOQÍ
K≥Ñ¨ÙÎOk.
138 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

^Œ∂~å^•=ã¨^ä•#∂‡„`«O ^Œ∂~å`åÊ^•= ¿ãK«#"£∞I
LzÛùëêª#flO x¿+HõO K« ^Œ∂~å^Õ= ã¨=∂K«ˆ~`üII
=∞Åqã¨~#˚° [<å"å™êÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ KÕÜ∂« e. HÍà◊√§ Hõ_yç # h~°∞, L"Õ∞‡Ü«∞@O,
áêˆ~¿ã PÇ¨~°Ñ¨^•~å÷Å∞, ™êfl#O h\˜ =O\˜=hfl WO\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ áÈ"åe. ˆH=ÅO
=ºH˜ÎQÆ`«â◊√„Éèí`«ˆH HÍ^Œ∞, ™ê=¸Ç≤ÏHõ ™ê=∂lHõP~ÀQÍºxH˜ =∞øeHõ ã¨∂„`åeq. JO>Ë,
WO\˜ Ñïã¨~°„áêO`åÅ∞ â◊√„ÉèíOQÍ LO_®Å#fl=∂@. HÍh Wà◊§Ö’¡<Õ ÉÏ„`«∂OÅ∞,
WO\˜ |Ü«∞@ K≥`«Î ‰õΩO_ôÅ∞, WO\˜ =ÚO^Œ∞ #∞Oz „_≥·<Õr hà◊√§, ~À_»¡ ÃÑ·# Ñÿe#
„_≥·<ÕrÅ #∞O_ç á⁄Oy á⁄ˆ~¡ Jâ◊√^Œú[ÅO ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ 'â∫K«O—
"≥#∞Hõ|_ç Jâ∫K«O J^Œ∞ƒù`«O HÍ=@OÖ’ Pâ◊Û~°ºO ÖË^Œ∞. XHõ ~°HõOQÍ K«∂¿ãÎ „Ñ¨ã¨∞Î`«O
^Õâßxfl ‰õΩ^Œ∞Ñ¨Ù`«∞#fl zÔH<£ QÆ∞<åº, _≥OQÆ∂º =O\˜ "åº^èŒ∞Å∞, „Ñ¨ÑÖKåxfl ‰õΩ^Œ∞Ñ¨Ù`«∞#fl
™ê~üû, |~ü¤ Ñ¨Ó¡ =O\˜ "≥·~°ãπÅ∞ Jâ∫K«O qÑ¨s`«=∞=@O =Å¡ "åºÑ≤ã¨∞Î#fl"Õ.
J#flO u<Õ =ÚO^Œ∂, u#fl `«~°∞"å`å â◊√„ÉèíOQÍ â◊s~åxfl Hõ_»∞HÀ¯"åÅO@∞Ok
=∞#∞âß„ã¨ÎO.
LÑ¨ã¨‡$â◊Û kfi*’ x`«º=∞#fl =∞^•º `«û=∂Ç≤Ï`«óI
Éèí∞HÍÎfi KÀÑ¨ã¨‡$â’`«û=∂ºQÆkƒùó MÏx K« ãÖã¨¯$âı`«II
P‰õΩÖ’¡ u#@O L`«Î=∞O. HÍh ¿Ñ¡@¡Ö’ u#@O, ¿Ñ¡@∞¡ `«∞_çz =∞~˘Hõ~°∞ u#@O,
XˆH |ÔH¯\ò h\˜Ö’ ¿Ñ¡@∞¡ =ÚOz Hõ_»QÆ@O, XˆH QÍ¡ã¨∞ #∞Oz Ñ¨k=∞Ok `åQÆ@O,
P^èŒ∞xHõ™ê=∂lHõr=#OÖ’ 'â∫K«O— J#flk ÖË‰õΩO_®áÈ~ÚOk. W~åh Ç¨ÏŸ@à◊§Ö’
Ñ¨k=∞Ok Ñ¨\˜ì K«∂ã≤ =^Œe# ã¨"≥∂™êÅ∞ Ñ¨^ŒH˘O_À"å_»∞ uO\Ï_»∞. Jxfl™ê~°∂¡
"≥~Ú@~ü ã¨"≥∂™êÅ∞ KÕ`ÀÎ ¿Ñ¡\’¡ ÃÑ_»`å_»∞, =∞m§ J^Õ KÕ`ÀÎ ~°Hõ~°HÍÅ Ñ¨#∞Å∞
KÕ™êÎ_»∞.
=∞#‰õΩ áê~î°âßÅÖ’ <Õˆ~Ê '=∂#~üû— =∞# Jâ∫Kåxfl Ç¨™êºã¨Ê^Œ"≥∞ÿ# Z`«∞ÎÅ‰õΩ
fã¨∞‰õΩ"≥à◊√Î<åfl~Ú. ^ŒˆQæ@Ñ¨ÙÊ_»∞ K≥~Úº J_»¤O ÃÑ@∞ìHÀ"åÅO\Ï~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^ŒQÆ∞æ
=Å¡ "≥Å∞=_Õ "≥·~°ãπÅ∞, ÉÏH©ìiÜ«∂Å∞ QÍÖ’¡H˜ áÈ‰õΩO_® KÕ~Ú J_»∞¤‰õΩO@∞Ok HÍ|\˜ì
Jk 'QÆ∞_£ =∂#~üû.— W\©=ÖË F =ºH˜Î F \˜Ñ¶≤<£ ÃãO@~üH˜ "≥àÏ¡_»∞. ¿Ñ¡@∞ W_ô¡Å∞
u<åÅx xâ◊Û~ÚOK«∞H˘<åfl_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, |Ü«∞@ W_ô¡Å∞ `«Ñ¨Ê "Õˆ~ Uk u<åfl
P~ÀQÍºxH˜ =∞Ozk HÍ^Œ<åfl~°∞. Jk ÃãÖòÊù ãïfiOQ∑ HÍº<£\©<£. z\©ì fã¨∞‰õΩx W_ô¡Å
H“O@~ü ^ŒQÆæiH˜ "≥àÏ¡_»∞. P H“O@~üÖ’ JÉÏƒ~Ú, =∞~åº^Œ „Ñ¨HÍ~°O K≥~Úº J_»¤O

ÃÑ@∞ì‰õΩx ^Œyæ, J^Õ KÕ`ÀÎ W_ô¡Å∞ ¿Ñ¡\’¡ ÃÑ\˜ì WKåÛ_»∞. 'Jk J<åºÜ«∞O— Jx "åk¿ãÎ,
Ñ¨Hõ¯# L#fl"å_ç`À ÃÑ\˜ìOz WKåÛ_»∞. Jk u#fl QÆO@ Ö’QÍ P =ºH˜Î `«∞=∞‡@O
P~°OaèOKå_»∞. Wn P^èŒ∞xHõr=#q^è•#OÖ’x 'â∫K«O.— WÖÏ QÆ=∞x¿ãÎ rq`«OÖ’x
„Ñü JOâ◊OÖ’ =∞#O â◊√„Éèí`«‰õΩ, 'P^èŒ∞xHõ`«— ¿Ñi@ ZÖÏ uÖ’^ŒHÍezÛ J<å~ÀQÍºxfl
H˘x`≥K«∞Û ‰õΩO@∞<åfl"≥∂ J~°÷=∞ø`«∞Ok.
'â◊s~åxfl Hõ_»∞‰õΩ¯<Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞ h\˜x qiqQÍ "å_®e— JO@∞Ok =∞#∞âß„ã¨ÎO.
¿ÑÑ¨~ü <åÑ≤¯<£Å∞ "å_»@O P^èŒ∞xHõO J~ÚOk. "åà◊§ ^Õâ◊OÖ’ hà◊√§ ãïQÍæ LO_»=Ù,
K«eH˜ h\˜x `åHõ@O Hõ+¨ìO HÍ|\˜ì h\˜ |^Œ∞Å∞ ¿ÑÑ¨~°∞¡ "å_ç J<å~ÀQÍºÅ∞
`≥K«∞Û‰õΩO\Ï~°∞. HÍh P^èŒ∞xHõO ¿Ñi@ =∞#O L#fl h\˜x =^Œ∞Å∞H˘x ¿ÑÑ¨~°∞¡ "å_ç
â∫Kåxfl =^Œe â’HõO áêÅ=Ù`«∞<åflO. JO>Ë "å_»∞ ÖËHõ ¿Ñ^Œ"å_≥·`Õ =∞#O Jhfl
L<åfl c^Œ"åà◊§O J=Ù`«∞<åfl=∞#fl=∂@.
qâ◊fi<å^äŒ ã¨`«º<å~åÜ«∞} 'Ç¨Ç¨ Ç¨˙Ç¨˙— Jx F #=eHõ ~åâß~°∞. ^•O\’¡
ÅO_»<£Ö’ Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ F qO`« rq „Ñ¨`«ºHõΔ=∞ø`«∞Ok. ^•xH˜ Ñ¨à◊√§, Ñ¶¨ÅÇ¨~åÅ∞ UO
ÃÑ\˜ì<å u#^Œ∞. Jk <≥uÎ g∞^Œ hà◊√§ áÈã¨∞‰õΩ#fl@∞ì Ãã·QÆ KÕã¨∞ÎOk. z=iH˜ JHõ¯_»
L#fl Ç≤ÏO^Œ∂ ^Õâ◊ã¨∞÷_»∞ 'Jk ™êfl#O KÕã¨∞ÎO^Õ"≥∂— JO\Ï_»∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ ^•x g∞^Œ
hà◊√§ áÈ¿ãÎ, Jk Xà◊√¡ `«∞_»∞K«∞‰õΩx L`«ÎsÜ«∞O Hõ@∞ì‰õΩx, ^è•º#O KÕã≤, K≥O|∞Ö’
hà◊√§ fã¨∞‰õΩx Ñ¨à◊¡ g∞^Œ hà◊√§ K«e¡ ÉèíQÆ=O`«∞_çx ^è•ºxOz, Ñ¨à◊√§ uO@∞Ok.
áêâßÛ`«∞ºÅ‰õΩ, =∞#‰õÄ 'â∫K«O— q+¨Ü«∞OÖ’ L#fl `Õ_®#∞ =ºOQÆºOQÍ K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOn
Ñ¶¨∞@#.
JO^Œ∞ˆH =∞# ^èŒ~°‡âß„™êÎÖ’¡ L^ŒÜ«∞O ÖË=QÍ<Õ HÍÅHõ$`åºÅ∞, ™êfl#O, ^è•º#O,
WÖÏ q^èŒ∞Å#∞ „Hõ=∞Ñ¨^Œúu „Ñ¨HÍ~°O x~°fizOKå~°∞. HÍh Éˇ_£ HÍÑ¶‘, ™êfl#O KÕÜ«∞‰õΩO_®
u<ÕÜ«∞@O =O\˜q xÜ«∞"≥∂Å¡OÑ¶¨∞#ÖË P^èŒ∞xHõO J#fl Jaè„áêÜ«∞O <≥ÅH˘#@O`À,
Z=~°∂ 'KèåO^Œã¨∞—_»#fl =Ú„^ŒÑ¨_» ‰õÄ_»^Œx JO`å P^èŒ∞xHõO J~ÚáÈÜ«∂O. Z=Ô~·<å
'â◊√p, â◊√„Éè`í —« JO>Ë Ñ¨xH˜~åx"å_»x Dã¨_Oç z HÍÅÔ~Q¡ ~ˆÆ ™êÎO. JO^Œ∞Hˆ =∞#∞âß„ãÖÎ Ö’
QÆ∞~°∞=Ù q^Œº <Õˆ~Ê =ÚO^Œ∞ q^•ºi÷H˜ 'â∫K«O— <Õ~åÊÅx ã¨Ê+¨ìOQÍ LOk.
'LÑ¨hÜ«∞ QÆ∞~°∞t≈+¨ºO tHõΔÜÕ∞KÒÛùK«=∂k`«ó—
'LÑ¨#Ü«∞#O `«~°∞"å`« =ÚO^Œ∞ â∫K«O <ÕiÊOKåe.— JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ 54–57
â’¡HÍÅÖ’ =ºH˜Î x~°‡Å =∞#ã¨∞¯_≥· PÇ¨~åxfl ^è•ºxOz Éèí∞lOKåÅx, #_»∞=∞ #_»∞=∞
140 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
Éèí∞lOK«~å^Œx, q∞ug∞i u#‰õÄ_»^Œx, ZOye J#flO Z=iH© ÃÑ@ì‰õÄ_»^Œx, ZOye
KÕ`ÀÎ ZHõ¯_çH© áÈ~å^Œx, JuÉè’[#O J<å~ÀQÆºO, PÜ«ÚH©Δ}O, JÑ¨Ù}ºO, Jã¨fi~°æºO,
Ö’HõxO^•áê„`«=∞x ã¨Ê+¨ìOQÍ =∞#∞ã¨‡ $u „Ñ¨Hõ\˜ã¨∞ÎOk.
XHõ ~°HõOQÍ K«∂¿ãÎ P^èŒ∞xHõ"≥·^Œ∞ºÅ∞, q*Ï˝#=O`«∞Å∞, "Õ∞^è•=ÙÅ∞ JO`å W"Õ
K≥Ñ¨ÙÎ<åfl~°∞. _≥·\ÕQ∑ KÕ~ÚOKÕ _®Hõì~°∞¡ W^Õ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl~°∞. "åà◊√¡ K≥¿ÑÎ Ñ¨xH˜ =KÕÛk
=∞#∞=Ù K≥¿ÑÎ Ñ¨xH˜ ~å‰õΩO_® áÈ=@O, =∞# ã¨=∂[OÖ’ '=∞Oz K≥¿ÑÊ— "å\˜ Ñ¨@¡
L#fl K«∞ÅHõ##∞ ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë _®Hõì~°∞¡, "Õ∞^è•=ÙÅ∞ JO`å KÕ`«∞Å∞
HÍe# `«~°∞"å`« P‰õΩÅ#∞ Ñ¨@∞ìHÀ=∞x K≥Ñ¨ÙÎ<åfl~°∞. J<å~ÀQÆºO áêÖˇ·# `«~°∞"å`«
P~ÀQÍºxfl ZÖÏ HÍáê_»∞HÀ"åÖ’ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl~°∞. JO^Œ∞Hõx "åà◊§ =∂@Å∞ ÉÏQÍ
J~°÷=∞ø`å~Ú. U^≥·<å KÕ*Ïi# `«~°∞"åu ^•x qÅ∞= `≥Å∞ã¨∞ÎOk Hõ^•!
=∞#∞=Ù ÉÏÅºO #∞Op â◊√„Éèí`«, q∞`åÇ¨~°O, "åºÜ«∂=∞O =O\˜ q+¨Ü«∂Å
P=â◊ºHõ`«#∞ <˘H˜¯ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl_»∞. W^ŒO`å =ºH˜Î J#∞ãïOK«=Åã≤# ^èŒ~°‡O JO@∞<åfl_»∞.
JO^Œ∞ˆH Ñ¨xH˜ ~åx áê`« zO`«HÍÜ«∞ Ñ¨K«Û_ç JÜ«∂º_»∞. ~°Hõ~°HÍÅ "åº^èŒ∞Å∞ "åºÑ≤Oz
„Ñ¨[Å∞ =∞~°}˜ã¨∂ÎO>Ë HÍh, K≥`«Î#∞ â◊√„ÉèíO KÕÜ«∂Å#fl PÖ’K«# ~åx ã¨=∂[O,
P~°OÉèíO #∞Op â◊√„ÉèíOQÍ LO_ç, K≥`«Î ¿Ñ~°∞HÀ‰õΩO_® K«∂¿ãÎ, J<å~ÀQÍºÖË ~å=Ù
JO>Ë XÑ¨ÙÊ‰õΩO@∞O^•? =∞#∞ã¨‡ $uÖ’ Jâ◊√^•úxfl `åH˜# =ºH˜Î ™êfl#O KÕ¿ãÎ<Õ
â◊√^Œ∞ú_»=Ù`å_»O@∞Ok.
™êfl<Õ# â◊√^Œúºu
=∞$`ÀÎ Ü≥ÿ∞ó â◊√^Œúº`Õ â’^èŒº"£∞
=∞\˜ì, h\˜ =Å¡ „Ñü =ã¨∞Î=Ó Ñïâ◊√^Œú=∞ø `«∞O^ŒO\Ï_»∞ =∞#∞=Ù. JO^Œ∞ˆH
â∫K«‰õÄáêxH˜ "≥o§#Ñ¨ÙÊ_»∞ Zxfl™ê~°∞¡ =∞\˜ì`À KÕ~Ú Hõ_»∞HÀ¯"åÖ’ ‰õÄ_® ã¨Ê+¨ìOQÍ
ã¨∂zOKå_»∞. WO\’¡ áê„`«Å#∞ ZÖÏ â◊√„ÉèOí QÍ LOKåÖ’ K≥áêÊ_»∞. =∞#∞=Ù ã¨∂„`åxfl
áê\Õz LO>Ë KÕuÖ’ ^Œyæ# "≥O@<Õ KÕ~Ú Hõ_»∞H˘¯x W_ô¡ÅOkOKÕ"å_»∞. D z#fl
xÜ«∞=∞O áê\ÕK«_»O =Å¡ J<Õ‰õΩÅ‰õΩ ~ÀQÍÅ "åºÑ≤Î `«¿ÑÊk.
ÉèÏ~°fÜ«∞^è~Œ ‡° OÖ’ 'â◊√„Éè`í —« ‰õΩ#fl „áê^è•#ºO „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ W`«~° U <åQÆiHõ`Ö« ’#∂
ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ 'â◊√„Éèí`«— J`«ºO`«„áê^è•#ºO =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. Wk
„QÆÇ≤ÏOz# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ 'â◊√„Éèí`«—#∞ =∞# r=#q^è•#OÖ’ q_»nÜ«∞~åx ÉèÏQÆO KÕâß~°∞.
Jk =ke# =∞#O =ºH˜Î`«fi ~°Ç≤Ï`«∞Å"≥∞ÿ KÕ`«∞Å∞ HÍÅ∞Û‰õΩx P‰õΩÅ "≥O@Ñ¨_»∞`«∞<åflO.

'„Ñ≤"≥#¬<£ D*ò Éˇ@~ü ^•<£ ‰õÄº~ü— JO\Ï~°∞. ~ÀQÆO =zÛ# `«~°∞"å`« =∞O^Œ∞
"Õã¨∞‰õΩ<Õ Hõ<åfl ~ÀQÆO ~å‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ=@"Õ∞ =∞Oz^Œx ã¨∂H˜Î. HÍh ~ÀQÆO =¿ãÎ
HÍh 'â◊√„Éèí`«— qÅ∞= `≥eÜ«∞x Ñïã≤÷`«∞Ö’¡ =∞#O L<åflO. JO^Œ∞ˆH =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’
â∫K«O „áê^è•#ºO QÆ∞iOz qÑ¨ÙÅOQÍ K«iÛOKåeû# J=ã¨~°O LOk. D q+¨Ü«∂xfl
qã¨‡iOK«@O =ÖË¡ P^èŒ∞xHõ=ºH˜Î`«fiqHÍã¨ _®Hõì~°¡ „Ñ¨ÉèÏ=O Ñïq∞`«=∞ø`ÀOk. Z=Ô~xfl
Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ ~åã≤<å, Zxfl ÖˇHõÛi¡zÛ<å Ñ¶ë`«O LO_»@O ÖË^Œ∞.
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ Hõ#|_Õ"å\˜ˆH HÍ^Œ∞, Hõ#|_»x"å\˜H© „áê^è•#ºO LOk. XHõ
=ºH˜Î „Ñ¨`«ºHõΔOQÍ<Õ HÍ^Œ∞, Ñ¨~ÀHõΔOQÍ#∂ Z^Œ∞\˜ =ºH˜ÎÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤™êÎ_»∞. JO^Œ∞ˆH
[##=∞~°}ÏÅÖ’ Ãã·`«O 'â∫K«O— „Ñ¨ã¨H˜Î =ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ '=ºH˜Î`«fiqHÍ™ê—xH˜ 'â∫K«O—
Hõ<åfl, x`«ºrq`«OÖ’ áê\ÕKåeû# â◊√„Éèí`« J=ã¨~°O Z‰õΩ¯= HÍ|\˜ì, P „Ñ¨ã¨H˜Î
J„Ñ¨ã¨∞Î`«O J=Ù`«∞Ok.
WO`« =~°‰Äõ =∞#O Éè∫uHõâ∫K«O QÆ∞iOKÕ =∂\Ï¡_∞» ‰õΩ<åflO. HÍh Éè∫uHõâ∫KåxH˜,
=∂#ã≤Hõ<≥·~å‡ÅºO `À_≥·`Õ<Õ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ ãÖÑ¨Ó~°‚=∞ø`«∞Ok. W^≥ÖÏ ™ê^èŒº"≥∂
=∞#∞^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO ã¨Ê+¨ìOQÍ ã¨∂zã¨∞ÎOk.
Jkƒù~åæ„`å}˜ â◊√^ŒúºOu =∞#ó ã¨`Õº# â◊√^ŒúºuI
q^•º `«áÈÉèÏºO Éèí∂`å`å‡ |∞kú~ü *Ï˝<Õ# â◊√^ŒúºuII
â◊s~åxfl h~°∞ â◊√„ÉèíO KÕã¨∞ÎOk. =∞#ã¨∞û#∞ ã¨`«ºO â◊√„ÉèíÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. P`«‡#∞
*Ï˝#O, `«ÑÖ â◊√„ÉèíÑ¨~°∞™êÎ~Ú. qK«HõΔ} xã¨∞ÎOk q*Ï˝˝#O.
Wn =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ |OQÍ~°O =O\˜ ã¨∂„`«O.
P~ÀQÆºO
ã¨=∞O HÍÜ«∞t~À„w=O ^è•~°Ü«∞#flK«ÅO ã≤÷~°óI
ãÖ„¿ÑHõΔº <åã≤HÍ„QÆO ã¨fiO kâ◊âßÛ#=Ö’HõÜ«∞<£II
„Ñ¨âß<åÎ`å‡ qQÆ`«cèó „|Ç¨Ï‡Kåi „=`Õ ã≤÷`«óI
=∞#ã¨ûOÜ«∞=∞º =∞zÛ`ÀÎ Ü«ÚHõÎ Pã‘`« =∞`«Ê~°óII
'#_»∞=Ú#∞, "≥∞_»#∞, t~åxfl =OQÆHõ K«eOÑ¨Hõ ã≤÷~°OQÍ LOz, k‰õΩ¯Å∞ K«∂_»Hõ
=Ú‰õΩ¯ H˘#ÃÑ· ^Œ$+≤ì xeÑ≤ <åÃÑ· =∞#ã¨∞û xeÑ≤, ÉèíÜ«∞O =^Œe, „|Ç¨Ï‡K«~°º „=`«O
J=ÅOaOz âßO`«z`«ÎO`À ^è•º#O KÕÜ«∂e, ^è•º<åxH˜ NHõ$+¨μ‚_»∞ qkèOz#
xÜ«∞=∂eq.
142 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
'ã≤~÷ ã° ∞¨ Y=∂ã¨#"£∞— JO@∞Ok Ñ¨Ò« [e Ü≥∂QÆã∂¨ „`«O. JO>Ë ã≤~÷ O° QÍ, ã¨∞YOQÍ
‰õÄKÀ=@O 'Pã¨#O— J#fl=∂@. D ã≤÷~°OQÍ, ã¨∞YOQÍ ‰õÄKÀ=@O JO>Ë Uq∞\’
ÉèíQÆ=næ`« qÑ¨ÙbHõiã¨∞ÎOk. #_»∞=Ú, "≥∞_», t~°ã¨∞û =OQÆ‰õÄ_»^Œ∞. K«eOK«‰õÄ_»^Œ∞.
ã≤÷~°OQÍ LO_®e. Wq ã≤÷~°OQÍ LO_®ÅO>Ë Éè∫uHõOQÍ âßs~°Hõã¨fiã¨÷`« xKÕÛ
'Ü≥∂QÍã¨<åÅ∞— ^•i K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.
ÉèÏ~°fÜ«∞^è~Œ ‡° OÖ’ =ºH˜`Î fi« qHÍ™êxH˜zÛ# „áê^è•#ºO WHõ¯_Õ ã¨Ê+¨=ì ∞ø`«∞Ok. 'Dâß
"åã¨ºO W^ŒO ã¨~°fiO— J<åfl~°∞. „Ñ¨ÑÖK«=∞O`å Dâ◊fi~°=∞Ü«∞O. HÍ|\˜ì `«#Ö’<Õ HÍ^Œ∞,
„Ñü "å_çÖ’#∂, „Ñü J}∞=ÙÖ’#∂ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞<åfl_»#fl=∂@. „Ñ¨ÑÖK«=∞O`å
ÉèQí =Æ O`«∞_ç=∞Ü«∞O J~Ú#Ñ¨ÙÊ_»∞, `å#∂ ÉèQí =Æ O`«∞_çÖ’ ÉèÏQÆ"∞≥ #ÿ Ñ¨ÙÊ_»∞, „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`å
`«#^Õ J=Ù`«∞Ok. WHõ `«# ^•<Õfl `å#∞ ^˘OyeOK«@O, `«# ^•xˆH `å#∞ Pâ◊Ñ¨_»@O
J#flk J~°O÷ ÖËx q+¨Ü∞« O. D ~°HOõ QÍ ÉèQí =Æ O`«∞_ç ÉèÏ=##∞ x`«ºrq`«OÖ’ ^è~Œ å‡xH˜
=Ú_çÃÑ\˜ì ÉèíQÆ=^•~å^èŒ##∞ r=# q^è•#O KÕâß~°∞. ^•O`À J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å =ºH˜ÎÖ’
F Ñ¨q„`« ÉèÏ=# [xã¨∞ÎOk. `«# Ñ¨@¡, `«# â◊s~°O Ñ¨@¡<Õ HÍ^Œ∞, `«# K«∞@∂ì L#fl
„Ñ¨ÑÖK«O Ñ¨@¡ ‰õÄ_® D Ñ¨q„`«ÉèÏ=# qã¨Îiã¨∞ÎOk.
âßs~°Hõ ã¨fiã¨÷`«xKÕÛ Ü≥∂QÍã¨<åÅ#∞ ‰õÄ_® ÉèíQÆ=^•ƒù=#`À q∞o`«O KÕÜ«∞@O
ã¨∂~°º#=∞™ê¯~åÅÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. ã¨∂~°º#=∞™ê¯~åÅ∞, ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞"Õà◊Ö’ HÍh
ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∞OÖ’ HÍh KÕÜ«∂e. ã¨∂~°∞º_çx L^ÕÌtã¨∂Î c*ÏHõΔ~°ãÖÑ¨Ù\˜`À ‰õÄ_ç#
ã¨∂~°º#=∞™ê¯~åÅ =∞O„`åxfl [Ñ≤ã¨∂Î KÕÜ«∂e ã¨∂~°º#=∞™ê¯~åÅ∞. JO>Ë ^Õ"åÅÜ«∞O
ÖÏO\˜ â◊s~åxfl â◊√„ÉèíOQÍ LOz, ^•~ü_è»ºOQÍ, P~ÀQÆºOQÍ LOK«@O ‰õÄ_®
^≥·=HÍ~°º"Õ∞##fl =∂@. c*ÏHõΔ~°Ñ¨Ói`« =∞O„`«Ñ¨~î°#O =Å¡ âßs~°HõOQÍ, =∂#ã≤HõOQÍ,
JO`«~°æ`«OQÍ, Ü≥∂QÆÑ¨~°OQÍ ÖÏÉèÏÅ∞<åfl~Ú. ã¨∂~°º#=∞™ê¯~åÅÖ’x Ñ¨<≥flO_»∞
ÉèíOy=∞Å =Å¡ â◊s~°O JO`«~åƒùQÍÅÖ’ K«Hõ¯\˜ Hõ^ŒeHõÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. g\˜ =Å¡
„QÆO^äŒ∞Åhfl K≥·`«#º=O`«=∞ø`å~Ú. "≥#fl=ÚHõ ã≤÷~°=∞ø`«∞Ok. âßs~°Hõã¨fiã¨÷`«
™êkèOK«@O`À>Ë =ºH˜ÎH˜ `«#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ `«#ÃÑ· qâßfiãÖ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
P`«‡qâßfiãÖ HõÅQÆ@O`À =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ ã¨Ô~·# kâ◊Ö’ J_»∞QÆ∞ Ñ¨_»¤>Ëì.
WHõ¯_Õ =∞#O Ü«Ú=`«Ö’ áê`«∞H˘x L#fl H˘xfl JáÈÇ¨ÏÅ#∞ „Ñ¨™êÎqOK«∞HÀ"åeû
LO@∞Ok. XHõ Ñ¨^Œúu „Ñ¨HÍ~°O ã¨=∂[O '„Éˇ~Ú<£— ZÖÏ '"å+π— KÕÜ«∞|_çO^À
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû LO@∞Ok.
„Ñü"å~°∂ P~ÀQÍºxfl HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. â◊H˜Î=∞O`«∞Å"åfiÅx HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞.
`«#"åix, ^Õâßxfl `«# ÉÏÇ¨ï|ÅO`À ~°H˜ΔOKåÅx Lqfià◊¥¡~°∞ `å~°∞. JO^Œ∞ˆH U
^Õâ◊OÖ’, U ãÖã¨¯$uÖ’<≥·<å 'â◊H˜Î—x, â◊H˜Î=∞O`«∞Å#∞ P~åkèOK«@O, P^Œ~°≈OQÍ
fã¨∞HÀ=@O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. ÃÇÏ~°∞¯ºÖˇãπ, JÖˇQÍ˚O_»~ü, EeÜ«∞ãπ ã‘[~ü, HÕQ∑ P~°÷~ü
WÖÏ áêâßÛ`«∞ºÅ∞ â◊H˜Î=∞O`«∞Å‰õΩ ÃÑ^ŒÌÑ‘@ "Õã≤ "åix P^Œ~°≈O KÕã¨∞H˘<åfl~°∞.
=∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ Ãã·`«O =∞#‰õΩ ~å=Ú_»∞, cè=Ú_»∞, Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, J~°∞˚#∞_»∞,
Ñ¨$^äŒ∞=Ù, =O\˜"åix P^Œ~°≈OQÍ xeáê~°∞. ~å}Ï „Ñ¨`åÑπ, t"år, q„Hõ=∂~°∞¯_»∞,
K«O„^ŒQÆ∞Ñ¨ÙÎ_»∞, Hõ$+¨‚^Õ=~åÜ«∞Å =O\˜"å~°∞ =∞#‰õΩ P~å^èŒ∞ºÅ∞. J~Ú`Õ áêâßÛ`«º
P^Œ~å≈Å‰õΩ, =∞# P^Œ~å≈xH˜ `Õ_® JÖÏ¡ =∞#O ˆH=ÅO â◊H˜Î=∞O`«∞Å=@"Õ∞ P^Œ~°≈OQÍ
ZOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ J~°›`«QÍ ÉèÏqOK« ÖË^Œ∞. JÖÏÔQ·`Õ ~å=}∞_»∞, |HÍã¨∞~°∞_»∞,
[~åãÖ^è∞Œ _»∞, =O\˜"å~°∞ ‰õÄ_® â◊H=Î˜ ∞O`«∞ÖË. HÍh `«#‰õΩ#fl â◊HHÎ˜ ˜ ^è~Œ ‡° áêÅ# `À_≥`· <Õ Õ
=ºH˜Î 'P^Œ~°≈O—QÍ xÅ∞™êÎ_»∞. QÆ=∞x¿ãÎ =∞#‰õΩ Ñ¨Ó[hÜ«ÚÖˇ·# â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞,
~å=∂#∞*ÏKå~°∞ºÅ =O\˜"å~°∞ P^è•ºu‡Hõ`«Ö’ xëê‚`«∞Öˇ·<å âßs~°Hõ™êfiã¨÷ºOÖ’ Z=iH©
fã≤áÈ~°∞. HÍ|\˜ì P~°OÉèíO #∞Op =∞#O qK«HõΔ}`À ‰õÄ_ç# q*Ï˝<å~°˚#, ^èŒ~°‡O`À
‰õÄ_ç# |ÖÏxfl 'P^Œ~°≈O—QÍ fã¨∞‰õΩ<åfl=∞#fl=∂@.
HÍh áêâßÛ`«∞ºÅ „Ñ¨ÉèÏ=O`À D P^Œ~°≈ã¨fi~°∂ÑÖ =∂iOk. |ÅÇ‘Ï#`«#∞
P~åkèOK«@O P~°OÉèí"≥∞ÿOk. ZÑ¨Ù_≥·`Õ HÍo^•ã¨∞ <å@HÍÅ Hõ<åfl „w‰õΩ „\Ï*ˇ_ôÅÃÑ·
"≥∂A ÃÑiyO^À, JÑ¨Ù_Õ =∞# P^Œ~å≈ÅÖ’ |ÅÇ‘Ï#`« „Ñ¨"ÕtOK«@O P~°OÉèí"≥∞ÿOk.
<åÜ«∞‰õΩ_»∞ |ÅÇ‘Ï#∞_≥,· HõëêìÅ‰õΩ „‰õΩOy `åQÆ∞É’`≥· P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë =∞s =∞Ozk.
'^Õ=^•ã¨∞— =O\˜ |ÅÇ‘Ï#=∞#ã¨∞¯_»∞, ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~åx"å_»∞ `«~°`«~åÅ∞QÍ
Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ PÖ’K«#Å#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã¨∞Î<åfl_»∞. ÃÑ·QÍ 'Ç‘Ï~À— J#fl"å_»∞
<åE‰õΩQÍ LO_®e. =Oy xÅ|_®e J#fl Jaè„áêÜ«∞O ã¨=∂[OÖ’ |ÅÑ¨_»@O`À
ã¨=∂[O "≥<≥fl=ÚHõ "≥Ú`«ÎOQÍ =OyáÈ=@O P~°OÉèí"≥∞ÿOk. nxH˜ c[O ZÑ¨ÙÊ_À
Ñ¨_çOk. P HÍÅOÖ’<Õ Wk QÆ=∞xOz# q"ÕHÍ#O^Œ, ^Õâ◊=ºH˜Î`åfixfl L`ÕÎl`«O
KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ 'L‰õΩ¯ #~åÅ∞— HõÅ Ü«Ú=`« HÍ"åÅx QÆi˚OKå_»∞. HÍh P `«~°∞"å`«
~°OQÆ„Ñ¨"Õâ◊O KÕã≤# ã≤x=∂Å∞ L‰õΩ¯ #~åÅ#∞ `«∞‰õΩ¯ #~åÅ∞ KÕâß~Ú. ^•i„^•ºxfl
QÍ¡=∞~°ãπQÍ „Ñ¨^Œi≈Oz, F@q∞<Õ Ç‘Ï~À~Ú[OQÍ K«∂Ñ≤Oz „Ñ¨[Å "≥∞^Œà◊§#∞ HõÅ∞+≤`«O
KÕâß~Ú. JO^Œ∞ˆH ~å#∞~å#∞ "åºÜ«∂=∞O KÕÜ«∞@O, âßs~°HõOQÍ |ÅOQÍ LO_»@O
Ñ¨Ç≤ÏÖÏfi#¡‰õÄ, QÆ∂O_®ÅˆH Ñïq∞`«"≥∞ÿOk. WÑ¨ÙÊ_»∞ =∞m§ ãÖ[Üü∞ ^Œ`ü, ã¨ÖÏ‡<£
144 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

MÏ<£, Ç¨Ï$uH± ~À+¨<£Å „Ñ¨ÉèÏ=O`À (P Ç‘Ï~ÀÅÃÑ· P~åflÖò¤ ëêfi*ò<≥QÆæ~ü „Ñ¨ÉèÏ=O
LO^Œ#∞HÀO_ç) Ü«Ú=`« l"£∞Å‰õΩ Ñ¨~°∞ÔQuÎ HõO_»ÅÃÑOÑ¨ÙÃÑ· ^Œ$+≤ì xÅ∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞.
JO`Õ `«Ñ¨Ê âßs~°Hõ ™êfiã¨÷ºO D <å\˜H© JkèHõâß`«O „Ñ¨[Å ^Œ$+≤ìÖ’ '`«#k HÍxk—
J~ÚOk. JO^Œ∞ˆH XHõ =Ü«∞ã¨∞ =zÛ J<å~ÀQÍºÅ∞ ÃÑ·# Ñ¨_ç`Õ HÍh "åºÜ«∂=∞O
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^Œ$+≤ì =∞à◊¡@O ÖË^Œ∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ ‰õÄ_® '"åHÕQ∑— `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ KÕÜ«∞ÖËx Ñïã≤÷u
<≥ÅH˘O@∞Ok.
W@∞=O\˜ Ñïã≤u÷ ~å‰õΩO_® LO_ÕO^Œ∞‰õΩ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ âßs~°H"õ åºÜ«∂=∂xfl
‰õÄ_® x`«ºO J#∞ãïOK«=Åã≤# ^è~Œ å‡ÅÖ’ XHõ\˜ KÕã≤ ^≥=· O`À =Ú_çÃÑ\Ïì~∞° . (JO^Œ∞Hˆ
ÉèÏ~°fÜ«∞`« =∞`«"≥∂, ^èŒ~°‡"≥∂ `ÕÅ∞ÛHÀÖËHõ WÑ¨Ê\˜H© ‰õΩÇ¨Ï<å "Õ∞^è•=ÙÅ∞ `«ÅÅ∞ |^ŒÌÅ∞
H˘@∞ì‰Ωõ O@∞<åfl~°∞). JO>Ë ZÑ¨ÙÊ_≥`· Õ =ºHÎ̃ ^è~Œ å‡xfl áê\˜™êÎ_À, JÑ¨ÙÊ_»∞ âßs~°H™õ êfiã¨º÷ O
™êkèOK«@O J`«x rq`«OÖ’ x`«ºHõ$`«ºO J=Ù`«∞Ok `«Ñ¨Ê, |Å=O`å# KÕÜ«∂eû#
'Ñ¨x— HÍ^Œ#fl=∂@.
WÖÏ xiÌ+¨ì"≥∞ÿ# "åºÜ«∂=∞O ^•fi~å âßs~°Hõ^•~ü_è»ºO ™êkèOz#"å_»∞ 'ã≤÷~° ã¨∞Y
=∂ã¨#"£∞— ã¨∞ÅÉèíOQÍ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
„Ñ¨ã¨∞Î`«O Ü≥∂QÆ QÆ∞iOz qã¨Î$`«OQÍ „Ñ¨Kå~°O KÕã¨∂Î, Ñïâ’^èŒ#Å∞ KÕã¨∞Î#fl =ºH˜Î
"Õ∞_»áê\˜ "≥OHõ@Ô~_ç¤QÍ~°∞. D =Ü«∞ã¨∞Ö’ ‰õÄ_® PÜ«∞# ã≤÷~°OQÍ, xâ◊ÛÅOQÍ
=OQÆ‰Ωõ O_® ‰õÄK«∞O\Ï~°∞. =ÚYO „Ñ¨âßO`«OQÍ z~°∞#=ÙfiÅ∞ zOkã¨∂OÎ @∞Ok. PÜ«∞#
=ÚO^Œ∞ ZO`À=∞Ok Ü«Ú=‰õΩÅ∞ =OyáÈ~Ú, „‰õΩOyáÈ~Ú HõxÑ≤™êÎ~∞° . xÜ«∞=∞|^Œ"ú ∞≥ #ÿ
rq`«O rqOKÕ"åiH©, xÜ«∞=∂Å#flq ÖË‰Ωõ O_® „|uˆH"åiH© LO_Õ `Õ_® Ü≥∂QÍã¨<åÅ∞
"Õã¨∂Î, PÇ¨~°xÜ«∞=∂Å#∞, W`«~°x|^Œú`«Å#∞ áê\ÕKÕ"åih K«∂ã≤#Ñ¨ÙÊ_»∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
`≥Å∞ã¨∞ÎOk. QÆ=∞x¿ãÎ Ü≥∂QÆ∞ÅO`å n~°…HÍÅO P~ÀQÆºO`À JÅ~åi#"åˆ~. D <å\˜H©
'ã¨`«º ™ê~ÚÉÏÉÏ— P~ÀQÆºO JO^ŒiH© Pâ◊Û~°ºO HõeyOKÕ JOâ◊O. HÍ|\˜ì =ºH˜Î`«fi
qHÍã¨™ê^èŒ#Ö’ J`«ºO`« „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# '^è•º#O—Ö’ XHõ ™ê÷~Ú ™êkèOKåÅO>Ë âßs~°Hõ
"åºÜ«∂=∞O `«Ñ¨Êxãï J#fl=∂@.
`«~°z K«∂¿ãÎ QÆ`«OÖ’ =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ P=â◊ºHõ=∞x „Ñ¨™êÎqOz# q+¨Ü«∂Åhfl
XHõ ^•x`À XHõ\˜ Ñ¨_∞» QÆ∞Ö’ ¿ÑHõÖÏ HõÅã≤áÈ~Ú q_»nÜ«∞~åx |O^èOŒ Hõey LO_»@O
HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. P~ÀQÆºOQÍ LO>Ë L`«Î=∂Ö’K«#Å∞ =™êÎ~Ú. =ºH˜Î ã≤÷~°OQÍ ‰õÄK«∞x
U^≥·<å q+¨Ü«∞OÃÑ· ^Œ$+≤ìx ˆHO„nHõ$`«O KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. P"ÕâßxH˜ Ö’#∞ QÍHõ
âßO`«OQÍ qK«HõΔ}`À „Ñ¨=iÎOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
P~ÀQÆºOQÍ LO_®ÅO>Ë =ºH˜Î ã¨Ô~·# PÇ¨~°O fã¨∞HÀ"åe. `«y# âßs~°Hõ „â◊=∞
KÕÜ«∂e. â◊√„Éèí`« áê\ÕKåe. ÉèíQÆ=O`«∞_çÃÑ· #=∞‡HõO Hõey LO_®e. ÃÑ^ŒÌÅO>Ë
Q“~°=O L#fl"å_≥· LO_®e. âßs~°Hõã¨fiã¨÷`« HõeyLO_®e. WO^Œ∞‰õΩ xs‚`«Ñ¨^ŒúuÖ’
Ü≥∂QÍã¨<åÅ "åºÜ«∂=∞O `«Ñ¨Êxãï. ^•O`À J`«_ç #_»∞=Ú, "≥<≥fl=ÚHõ, t~°ã¨∞û
=OQÆ‰Ωõ O_® xâ◊ÛÅOQÍ, ã≤~÷ O° QÍ LO\Ï~Ú. U^≥<· å q+¨Ü∞« OÃÑ· ^Œ$+≤ì xÅÑ¨QÅÆ ∞QÆ∞`å_»∞.
ÉèíÜ«∞~°Ç≤Ï`«∞_Ò`å_»∞. ^è•º#O KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
J~Ú`Õ ÉèíQÆ=næ`«, Ñ¨`«O[e Ü≥∂QÆã¨∂„`åÅ∞, =∞#∞^èŒ~°‡âß„ã¨Î"Õ∞ HÍ^Œ∞, ã¨HõÅ
ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«Îfiâß„™êÎÅ∂ =ºH˜Î`«fiqHÍã¨™ê^èŒ#Ö’ „|Ç¨Ï‡K«~åºxH˜ J`«ºO`« „áê^è•<åº
xflKåÛ~Ú. 'Ü«∞=∞O—Ö’ „|Ç¨Ï‡K«~°ºO XHõ JOâ◊O. „|Ç¨Ï‡K«~°º„=`«O J=ÅOaOKåÅx
ÉèíQÆ=næ`« JO@∞Ok.
'„|Ç¨Ï‡Kåi QÆ∞~°∞‰õΩÅOÖ’ x=ã≤ã¨∂Î WO„kÜ«∂Å#∞ x„QÆÇ≤ÏOz, P`å‡~°÷O
`«áÈaè=$kúH˜ xÜ«∞=∂Å#∞ áê\ÕKå—Åx =∞#∞=Ù '„|Ç¨Ï‡K«~°º„=`åxH˜— ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@
"Õâß_»∞. JO>Ë â◊√p â◊√„Éèí`«, "åºÜ«∂=∞O =O\˜ Zxfl =ºH˜Î`«fiqHÍã¨ÅHõΔ}ÏÅ∞<åfl
'„|Ç¨Ï‡K«~°ºO— J#flk Ö’Ñ≤¿ãÎ, =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ ãÖÑ¨Ó~°‚`«fiO ~å^Œ#fl=∂@.
✣✣✣
146 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=ºH˜Î`«fiO – „|Ç¨Ï‡K«~°ºO
„|Ç¨Ï‡K«~°ºO
J^äŒ ˆH# „Ñ¨Ü«ÚHÀÎ-Ü«∞O áêÑÖ K«~°u Ñ¨Ó~°∞+¨óI
JxK«Ûù#flÑ≤ "å~ü¿+‚Ü«∞ |ÖÏk= xÜ≥∂l`«ó
(=∞#∞+¨μÅ∞ áêáêÖˇO^Œ∞‰õΩ KÕ™êÎ~∞° ? W+ì̈O L<åfl, ÖË‰Ωõ <åfl, Z=~À |Å=O`«OQÍ
KÕ~Úã¨∞Î#fl@∞ì áêáêÅ∞ KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. JO>Ë, áêáêÅ∞ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O
PO`«~°OyHõ=∂ ÖËHõ ÉÏÇ¨Ïº=∂?)
ÉèíQÆ=næ`«Ö’ NHõ$+¨μ‚_çx J~°∞˚#∞_»∞ J_çy# D „Ñ¨â◊fl „Ñü =∞x+‘ U^À F
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«#x `å#∞ „Ñ¨tflOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. `«# PO`«~°Oy‰õΩÅ#∞ „Ñ¨tfl™êÎ_»∞.
J=HÍâ◊O LO>Ë QÆ∞~°∞=Ù#∞ J_»∞QÆ∞`å_»∞. ÖËHõáÈ`Õ PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù uiy Ñ≤_çH˜à◊√§
ayOz J~°∞™êÎ_»∞, 'ZO^Œ∞‰õΩ <ÕxÖÏ áêáêÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl#∞?— Jx.
WHõ¯_Õ =∞~À „Ñ¨â◊fl L^Œ~Úã¨∞ÎOk. áêÑÖ JO>Ë Uq∞\˜? Uk áêÑÖ, Uk
Ñ¨Ù}ºO?
ÜÕ∞ áêÑπ ÃÇ·Ï HÍº, ÜÕ∞ Ñ¨Ù}üº ÃÇ·Ï HÍº
s`ÀO Ñ¨~ü ^èŒ~ü‡ÔH "≥ÚÇ¨Ïˆ~ ÃÇ·Ïñ
Ç¨Ï~ü Ü«ÚQ∑ "Õ∞ |^ŒÖËÎ ^èŒ~À‡O HÀ
ÔH·¿ã P^Œ~ü≈ |<å"ÀˆQ?
(D áêÑ¨"Õ∞q∞\˜, Ñ¨Ù}º"Õ∞q∞\˜? =∞x+≤ „Ñ¨=~°Î#ÃÑ· ^èŒ~°‡=∞<Õ =Ú„^ŒÖËq∞\˜?
Ü«ÚQÍxfl |\˜ì ^èŒ~å‡Å∞ =∂~°`å~Ú. WÖÏ =∂ˆ~ ^èŒ~å‡ÅÖ’ U ^èŒ~å‡xfl P^Œ~°≈OQÍ
fã¨∞‰õΩO\Ï=Ù?) JO@∂ Dã¨_ç™êÎ~°∞ P^èŒ∞xHõ P#O^Œ"å^Œ∞Å∞, áêÑ¨Ñ¨Ù}ÏºÅ
g∞=∂Oã¨x. áêÑÖ ÖË^Œ∞, Ñ¨Ù}ºO ÖË^Œ∞, rq`åxfl W+¨ìO =zÛ#@∞ì J#∞ÉèíqOK«

=∞O\Ï~°∞. HõΔ}HÍÅOÖ’ J^Œ$â◊º=∞ÜÕ∞º rq`åxfl ÉèíÜ«∂Å`À, "å^•Å`À =º~°÷O
KÕÜ«∞=^Œ∞Ì, JOk#O`« P#O^ŒOQÍ J#∞ÉèíqOK«=∞O\Ï~°∞.
ZO`À z#flk rq`«O
WOHÍ z#flk Ü«∞=fi#O
J#∞ÉèíqOK«~å rq`«O
PQÆ^Œ∞ PQÆ^Œ∞ PQÆ^Œ∞ Ü«∞=fi#O
JO@∂ „Ñ¨Kå~°O KÕ™êÎ~∞° . Hõ@∞ìÉÏ@∞¡, xÜ«∞=∞x|O^è#Œ Å∞ Jhfl áê`« zO`«HÍÜ«∞
Ñ¨K«Ûà◊§x P=Å áêˆ~Ü«∞=∞O\Ï~°∞. ^èŒ~å‡Å∞, h`«∞Å∞ HÍÅO K≥e¡áÈ~Ú#=x,
Ñ¨xH˜~åx=x Dã¨_ç™êÎ~°∞. 'xÜ«∞=∞O, <åQÆiHõ`«— J#fl x~°fiK«<åxfl HÍ^Œx,
xÜ«∞"≥∂Å¡OÑ¶¨∞#"Õ∞ P^èŒ∞xHõ<åQÆiHõ`« JO@∂ „Ñ¨Kå~°O KÕ™êÎ~°∞. Z=Ô~·<å WOHÍ
'áê`«—x Ñ¨@∞ìH˘x "ÕÖÏ_»∞`«∂O>Ë, "å_çx JÉèí∞º^ŒÜ«∞x~À^èŒ‰õΩ_»x ^Œ∂+≤™êÎ~°∞.
JO@~åx"å_çx K«∂ã≤#@∞ìK∂« ™êÎ~∞° . 'H˘O`«=∞Ok ‰õΩ„~åà◊√§ Ñ¨Ù@∞ìH`õ À =$^Œ∞Åú ∞— JO@∂
"≥H˜¯i™êÎ~°∞. D ~°HõOQÍ TÇ¨Ï `≥eã≤#Ñ¨Ê\˜ #∞Op ÃÑ^ŒÌÅ =∂@Å∞ q#@O
'KÕ`«HÍx`«#O— J#fl ÉèÏ=# Ñ≤Å¡Ö’¡ <å@∞`å~°∞. ^•O`À, ÃÑ^ŒÌÅ#∞ ÖˇHõ¯ KÕÜ«∞@O
'áê`«`«#O— J#∞‰õΩO\Ï~°∞ Ñ≤Å¡Å∞. ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥Ñ≤Ê# h`«∞Å∞ q#@O 'Ñ¨xH˜~åx`«#O—
J#∞‰õΩO\Ï~°∞. `«=∞Ö’ K≥Åˆ~QÆ∞`«∞#fl J<ÕHõÉèÏ=#Å#∞ xÜ«∞O„uOK«‰õΩO_®
qâ◊$OYÅOQÍ „Ñ¨=iÎOK«@"Õ∞ 'q#∂`«fl JÉèí∞º^ŒÜ«∞O— J#∞‰õΩO\Ï~°∞. qK«ÛÅq_çQÍ
„Ñ¨=iÎ™êÎ~°∞. WO`å [~°∞QÆ∞`«∂O>Ë, =∞m§ D P^èŒ∞xHõ JÉèí∞º^ŒÜ«∞ P#O^Œ"å^Œ∞Å∞,
'ã¨=∂[OÖ’ =∂#=ãÖ|O^è•Å∞ kQÆ*Ï~°∞`«∞<åfl—Ü«∞x "ÕkHõÖˇH˜¯ "åáÈ`å~°∞. =∞~À
"ÕkHõ<≥Hõ¯QÍ<Õ 'Z=Ô~·<å =∞~˘Hõix ZO^Œ∞‰õΩ Q“~°qOKåe?— JO@∂ "åk™êÎ~°∞.
'ÉÁ=∞‡iÅ∞¡— Jx F ã≤x=∂ LOk. ã¨∂Ñ¨~ü Ç≤Ï\ò J~ÚOk. ÃÑ^ŒÌÅ∞, Ñ≤Å¡Å∞,
Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞, JO^Œ~°∂ P ã≤x=∂#∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. P#Okã¨∞Î<åfl~°∞,
á⁄QÆ∞_»∞`«∞<åfl~°∞. "Õ∞^è•=ÙÅ∞ Ãã`· O« 'Ü«Ú=‰õΩÅ∞, Ü«Ú=‰õΩÅ PHÍOHõÅΔ #∞ „ÑüaOaã¨∂Î
Ü«Ú=‰õΩÅ HÀãÖ fã≤# Ü«¸`ü z„`«O— JO@∂ Q˘Ñ¨ÊQÍ "≥∞KÕÛã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. ã≤x=∂
‰õÄ_® q<À^•`«‡HõOQÍ, ZHõ¯_® qã¨∞QÆ∞ HõÅQÆ‰õΩO_® ™êQÆ@O`À „Ñü"å~°∂ PHõi¬`«∞
Å=Ù`«∞<åfl~°∞. ÃÑ^ŒÌÅ∞ `«=∞ Ü«∞ø=#OÖ’ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ qkèOz# POHõΔÅ#∞ `«ÅK«∞
‰õΩO@∂O>Ë, Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ qkèã¨∞Î#fl POHõΔÅ#∞ Dã¨_çã¨∞Î<åfl~°∞.
ÉÏÅÉÏeHõÅ∞ WÑ¨Ê\˜ #∞OKÕ `«=∞ÃÑ· qkèOKÕ POHõΔÅ#∞ LÅ¡OÑ¶≤∞OKÕO^Œ∞‰õΩ
ã≤^Œú=∞ø`«∞<åfl~°∞.
148 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

WO`«H© P ã≤x=∂Ö’ Ü«Ú=`«‰õΩ JO^Õ ãÖ^Õâ◊O Uq∞@O>Ë, 'ÔHs~ü, ÃÑo§
q+¨Ü«∂Ö’¡ `«Ñ¨Ê q∞QÆ`å q+¨Ü«∂ÅxflO\˜Ö’ `«e¡^ŒO„_»∞Å =∂@ q#=K«∞Û. "åiKÕÛ
_»|∞ƒÅ∞ J#∞ÉèíqOK«=K«∞Û. "åà◊√§ K«kqOKÕ K«^Œ∞=ÙÅ∞ K«^Œ==K«∞Û. P _»|∞ƒ`À
"≥„i"ÕëêÅ∞ "ÕÜ«∞=K«∞Û. J=ã¨~°"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞ '#∞=Ùfi <åˆHO KÕâß=Ù? <å W+¨ìO ZÑ¨ÙÊ_»∞
Ñ¨\˜ìOK«∞‰õΩ<åfl=Ù?— Jx xÅnÜ«∞=K«∞Û. J~Ú`Õ ã≤x=∂Ö’ Ç‘Ï~À ÔHs~üx QÍeH˜
=ke ÃÑo§ "≥O@Ñ¨_»`å_»∞. ÉÏ^èŒHõey#Ñ¨ÙÊ_»∞ `åy `«O„_çx |∂`«∞Å∞ u_»`å_»∞.
W^À Q˘Ñ¨Ê J#fl@∞ì K«∂Ñ≤™êÎ~°∞. Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ‰õΩ Wk J~°÷=∞ø`«∞Ok ÉÏQÍ.
W^ŒO`å F *’H± Jx ÃÑ^ŒÌÅ∞ WÑ¨ÙÊ_»∞ P#Okã¨∞Î<åfl~°∞. HÍh ˆ~Ñ¨Ù `«=∞ ãÖ`å#O D
ã≤x=∂Ö’ Ç‘Ï~ÀÖÏˆQ `åy `«=∞x |∂`«∞Å∞ u_»∞`«∂O>Ë, 'P^èŒ∞xHõÜ«Ú=‰õΩ_çH˜ „Ñ¨fHõ—
JO@∂ á⁄OyáÈQÆÅ~å? W^Õ ã≤x=∂Ö’ =∞~À ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ 'Jhfl <å#fl W+¨ìO— J<Õ
J=∂‡~Úx KÕ`«HÍx, Ñ¨xH˜~åx J=∂‡~ÚQÍ K«∂Ñ≤™êÎ~°∞. Ç‘Ï~À, P J=∂‡~Ú`À
ZOˆQ*ò"∞≥ O\ò#∞ ~°^∞Œ Ì KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, P"≥∞ ã¨fi`«O„`«ÉÏè "åÅ∞ K«∂Ñ¨‰Ωõ O_®
„Ñü q+¨Ü«∂hfl 'Jhfl <å#flQÍi— g∞^Õ =kÖËã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Hõx. JO>Ë, `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞
Q“~°qOz, "åi Wëêì~ÚëêìÅ „Ñ¨HÍ~°O =∞ã¨∞Å∞‰õΩ<Õ =ºH˜ÎH˜ ã‘fiÜ«∞=ºH˜Î`«fiO
ÖË#@ì#fl=∂@.
=∞#HÍ^Œ~°≈O N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞, ÅHõΔ‡}∞_»∞, ã‘`«. `«O„_ç =∂@ HÀãÖ ~å*Ïºxfl
~å[Éè’QÍÅ#∞, ã¨~°fiã¨∞MÏÅ#∞ `«$}„áêÜ«∞OQÍ ÉèÏqOz J~°}º"å™êxH˜ "≥o§#"å_»∞
~å=Ú_»∞. J#fl HÀãÖ Jhfl qãï˚Oz "≥O@ "≥o§#"å_»∞ ÅHõΔ‡}∞_»∞. Éèí~°Î "≥O@
LO_ÕO^Œ∞‰õΩ W`«~åÅxflO\˜h =ke"≥o§# nèâH◊ Î˜ ã‘`.« JO>Ë, `åºQÆOÖ’ L#fl B#fl`«ºO,
=∞Ç¨ÏŸ#fl`«=ºH˜Î`«fiO =∞# P^Œ~°≈O J#fl=∂@. [#‡xzÛ#"å_ç Q“~°=O HÀãÖ ã‘fiÜ«∞
™œMÏºÅ#∞ `«ºlOK«@O L`«Î=∞=ºH˜Î`«fi=∂? ÖËHõ <å ÔHs~°∞, <å ÃÑo§, <å rq`«O
JO@∂ "≥OÑ¨~å¡_»@O =ºH˜Î`«fi=∂? `«O„_çx Q“~°qOK«@O =Å¡ ~å=Ú_ç =ºH˜Î`«fiO
=∞iO`« =∞Ç¨ÏŸ#fl`«OQÍ ZkyOk `«ÑÊ¨ ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈÖË^?Õ HÍh P^è∞Œ xHõã=¨ ∂[OÖ’
ÃÑ^ŒÌÅ =∂@ q#Hõ W+¨ìO =zÛ#@∞ì „Ñ¨=iÎOK«@"Õ∞ ã‘fiÜ«∞=ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ ~åK«ÉÏ@
J#fl@∞ì „Ñ¨Kå~°O [~°∞QÆ∞`ÀOk. =∞#ã¨∞x J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@ì‰õΩO_® HõàÏ§Å#∞ =kÖËã≤
Z@∞ ÖÏ‰õΩ¯"≥àıÎ J@∞ "≥à◊§@"Õ∞ 'P^èŒ∞xHõ`«—‰õΩ Ñ¨~åºÜ«∞Ñ¨^ŒOQÍ =∂iOk.
`«O„_ç =∂@ =∞xflOz J_»qH˜ "≥à◊¡=^ŒÌx ~å=Ú_çx JO^Œ~°∂ |u=∞ÖÏ_»∞`å~°∞.
ÅHõΔ‡}∞_»∞ P„QÆÇ¨ÏO =ºHõÎÑ¨~°∞™êÎ_»∞. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ ~å=Ú_»∞, 'D Ñ¨^Œúu <Õ#∞
H˘`«ÎQÍ J#∞ãïã¨∞Î#flk HÍ^Œ∞. Ñ¨~°OÑ¨~°QÍ =∞#‰õΩ JO^Œ∞`«∞#fl L`«Î=∞ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O

Wk. <Õ#∞ P ÉÏ@#∞ J#∞ãïã¨∞Î<åfl#∞ JO`Õ— JO\Ï_»∞. '`«O„_ç P[˝ áê\˜ã¨∂Î,
QÀÇ¨Ï`«º KÕâß_»∞ HõO^Œ=∞Ç¨Ïi¬. `«O„_ç P[˝ áê\˜ã¨∂Î, Éèí∂q∞x `«=Ùfi`«∂ ã¨QÆ~°∞_ç
Ñ¨Ù„`«∞Å∞ „áê}ÏÅiÊOKå~°∞. Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ `«O„_ç P[˝„Ñ¨HÍ~°O `«e¡ ~ˆ }∞Hõ `«Å #iH˜<å
`«O„_ç WzÛ# =~°O =Å¡ `«# `«e¡x uiy „|uHÕK«∞H˘<åfl_»∞. `«Ñ¨Êx `≥eã≤<å `«O„_ç
=∂@ áê\ÕK«@O J<Õ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂xfl <Õ#∞ áê\˜ã¨∞Î<åfl#∞— JO\Ï_»∞. WOHÍ P"Õâ◊O
`«QÆæx ÅHõΔ‡}∞_çx âßO`« Ñ¨~°∞ã¨∂Î, WÖÏ JO\Ï_»∞:
Ü«∞ã≤‡ã¨∞Î ã¨ˆ~fi ã¨∞û~°ãÖxqëêª
^èŒ~À‡Ü«∞`«ó ™êº`ü `«^Œ∞Ñ¨„Hõ"Õ∞`«I
^ÕfiëÈº Éèí=`«º~°÷ Ñ¨~À Ç≤Ï Ö’ˆH
HÍ=∂`«‡`å YÖÏfi # „Ñ¨â◊™ÈÎII
(=∂#=ÅHõΔºO „ÑüaOaOK«x "å\˜ "≥O@ Ñ¨_»‰õÄ_»^Œ∞. ^èŒ~å‡~°÷HÍ=∞"≥∂HΔÍÅ#∞
™êkèOKÕ ^èŒ~°‡=∂~åæ<Õfl J#∞ãïOKåe. Éè∫uHõã¨∞Y™ê^èŒ#Å "≥O@Ñ¨_Õ"å_»∞ ^Õfi+¨
áê„`«∞_Ò`å_»∞. WO„kÜ«∞ÖÏÅã¨`«fiOÖ’ =Úxy`ÕÅ@O JaèÅ+¨}©Ü«∞O HÍ^Œ∞.)
JO>Ë ã¨~°fiã¨∞MÏÅ#∂ `«ºlOK«@O =Å¡ =∞x+≤H˜ =KÕÛ #+¨ìO ÖË^Œ∞. HÍh ^èŒ~å‡xfl
HÍ^Œx Éè∫uHõã¨∞MÏÅ "≥O@Ñ¨_»@O, HõΔ}˜HÍ#O^•Å "≥∂AÖ’ Ñ¨_ç ã¨~°fiO =∞~°=@O
=ºH˜ÎH©, HÍ^Œ∞ ã¨=∂*ÏxH© „Ñ¨=∂^ŒHõ~°O J#fl=∂@. Wn L`«Î=∞=ºH˜Î`åfixH˜ L`«Î=∞
x^Œ~°≈#O. JO>Ë, ã¨=∂[„âıÜ«∞ã¨∞û HÀãÖ `«# '=ºH˜ÎQÆ`å—xfl „`Àã≤ ~å[#QÆÅQÍe
=ºH˜Î.
S`Õ XHõ `«∞á¶ê#∞ÖÏ gã¨∞Î#fl 'JOk#O`« J#∞ÉèíqOK«∞—, '=ºH˜Î P#O^ŒO =ÚO^Œ∞
ã¨~°fiO kQÆ^Œ∞_»∞¿Ñ—#<Õ „Ñ¨Kå~°O ZO`« â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿO^ŒO>Ë, Éè∫uHõã¨∞YÖÏÅã¨ˆH ÃÑ^ŒÌ
Ñ‘@ "ÕÜ∞« @O [~°∞QÆ∞`ÀOk. D ÉèÏ=# =∞# x`«ºrq`«OÖ’ J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å HõxÑ≤™ÈÎOk.
q^•º~°∞÷Å∞ áê~î°âßÅÅ ÔHàı§^≥O^Œ∞HõO>Ë '„¿Ñq∞OK«\ÏxˆH— J#fl ÉèÏ=# |ÅOQÍ
<å@∞‰õΩO\’Ok. HÍÖËr „¿Ñ=∞Å∞ áÈ~Ú WÑ¨ÙÊ_»∞ 'Ñ¨^=Œ `«~Q° uÆ — „¿Ñ=∞Å∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ
„Ñ¨^Œi≈`«=∞ø`«∞<åfl~Ú. '„ÃÑ¶O_£+≤Ñπ— ¿Ñi@ „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ HõÅã≤ u~°QÆ@O
P^è∞Œ xHõO J~ÚOk. 'W^Õq∞\˜?— J#fl"å_»∞ |∂AÑ¨\#ì˜ ÉèÏ"åÅ‰õΩ „Ñüxkè JÜ«∂º_»∞.
á⁄^Œ∞Ì# ÖËz#Ñ¨Ê\˜ #∞Op '„¿Ñ=∞— `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ =∂@ q#|_»@OÖË^Œ∞. 'WO„kÜ«∞
x„QÆÇ¨ÏO— J#fl=∂@ Ñ¨xH˜~åx^≥·Ok. W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’
J`«ºO`« „áê^è•<åºxfl =Ç≤ÏOKÕ '„|Ç¨Ï‡K«~º° O— áê\ÕK«@O J`«ºO`«Hiõ #î "≥∞#ÿ ^Œ=Ù`«∞Ok.
150 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
D Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ '„|Ç¨Ï‡K«~°ºO— QÆ∞iOz PÖ’zOK«@=∞O>Ë<Õ, K≥=ÙÅ∞ zÅ∞¡ Ñ¨_Õ
`« ∞ á¶ ê #∞ Ç¨ Ï Ÿ~° ∞ Ö’ 'áê@— áê_» @ O =O\˜ ^ ≥ · O k. S<åã¨ ˆ ~ , „Ñ¨ " åÇ¨ Ï kâ◊ Ö ’
H˘@∞ì‰õΩáÈ=@OÖ’ Q˘Ñ¨Ê ÖË^Œ∞, „Ñ¨"åÇ¨Ï"ÕQÍxfl `«@∞ì‰õΩx Ñ¨~°fi`«OÖÏ xez
„Ñ¨"åÇ¨Ïkâ◊#∞ xˆ~ÌtOK«QÆÅQÆ@"Õ∞ L`«Î=∞ =ºH˜Î`åfixH˜ x^Œ~°≈#O. '„|Ç¨Ï‡K«~°ºO— ÖËx^Õ
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞ HÍ|\˜ì, HõëêìÅ#∞ TÇ≤ÏOz KÕ`«∞Å∞ =Ú_»∞K«∞H˘x
‰õÄ~ÀÛ=@O Hõ<åfl, J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞ˆHÜ«∞@O =∞^èŒº=∞O HÍ|\˜ì '„|Ç¨Ï‡K«~°ºO— QÆ∞iOz
K«iÛOK«@O `«Ñ¨Êxãï.
'„|Ç¨Ï‡K«~åº—xH˜ =ÚO^Œ∞QÍ HÍ=Åã≤Ok ÃÑ^ŒÌÅ<åfl, ãÖã¨¯$fãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å<åfl
Q“~°=O. QÆ=∞x¿ã,Î `«O„_ç =∂@ q#@O =Å¡ =º‰õΩÅÎ =ºH˜`Î åfiÅ∞ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«=∞Ü«∂º~Ú
`«Ñ¨Ê Ñ¨xH˜ ~åxq HÍÖË^Œ∞. ã¨QÆ~°∞_ç Ñ¨Ù„`«∞Å∞ PÜ«∞# =∂@ q#@O =Å¡ Éèíw~°^äŒ∞_»∞
QÆOQÆ#∞ Éèí∂q∞H˜ kOáêeû =zÛOk. `«^•fi~å Ö’HõHõÖÏº}O [iyOk.
`«O„_ç =∂@ „Ñ¨HÍ~°O `«e¡ `«Å #iH˜# Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_ç =ºH˜`Î fi« O QÆ∞iOz „Ñ¨`º« HõOΔ QÍ
K≥Ñ¨Ê#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ~å=Ú_»∞ =∞#‰õΩ P^Œ~°≈O HÍ|\˜ì HõΔ}˜HÍ"ÕâßÅ‰õΩ Ö’<≥· ÃÑ^ŒÌÅ#∞
ZkiOz, ãÖ„Ñ¨ ^•Ü«∂xfl LÅ¡OÑ¶≤∞OK«@O L`«Î=∞=ºH˜Î`«fiO HÍ^Œx „QÆÇ≤ÏOKåe. D
PÖ’K«#`À =∞#O '„|Ç¨Ï‡K«~°ºO— "≥·Ñ¨Ù J_»∞QÆ∞Å∞ "Õ^•ÌO.
J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ HÀiHõÅ∞
Ü«∞`À Ü«∞`À xâ◊Û~°u =∞#â◊ÛOK«Å =∞ã≤÷~°"£∞
`«`«ã¨Î`À xÜ«∞"≥∞ÿº `«`ü P`«‡<Õº= =â◊O #ÜÕ∞`ü
(™êfiÉèÏqHõOQÍ K«OK«ÅO, Jã≤÷~°O J~Ú# =∞#ã¨∞û ZÑ¨ÙÊ_≥Ñ¨ÙÊ_»∞ ÅHΔÍºxfl =ke
q+¨Ü∞« =ã¨∞=Î ÙÅ"≥Ñ· Ù¨ Ñ¨~∞° y_»∞`«∞O^À, JÑ¨ÙÊ_»ÑÙ¨ Ê_»∞ ^•xx =∞m§ ÅHõºΔ O "≥Ñ· Ù¨ xÅáêe).
=∂#=rq`«"Õ∞ XHõ '=∞Ç¨ÉèÏ~°`«O— JO\Ï~°∞ ÃÑ^ŒÌÅ∞. =∞Ç¨ÉèÏ~°`«O =∞Oz
K≥_»∞Å #_»∞=∞ Ñ¶¨∞~°¬}#∞ „ÑüaOaã¨∞ÎOk. JO>Ë, =∞x+≤ rq`«OÖ’ x`«ºO =∞OzH©,
K≥_»∞‰õÄ #_»∞=∞ ãÖÑ¶¨∞~°¬} [~°∞QÆ∞`«∂ LO@∞O^Œ#fl=∂@. D Ñ¶¨∞~°¬}Ö’ =∞#‰õΩ
=∂~°æ^Œ~°≈#O KÕã≤ ã¨„Hõ=∞"≥∞ÿ# ÉÏ@ "≥·Ñ¨Ù Ñ¨Ü«∞xOKÕ@∞ì KÕã¨∞ÎOk ÉèíQÆ=næ`«. JO^Œ∞ˆH
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ ÉèíQÆ=næ`«‰õΩ J`«ºO`«„áê^è•#ºO LOk.
=∞x+≤ F ÅHõΔºO U~°Ê~°K«∞‰õΩO\Ï_»∞. HÍh P ÅHõΔº™ê^èŒ#‰õΩ LÑ¨„Hõq∞Oz#Ñ¨Ê\˜
#∞Op J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å J<ÕHõ J"åO`«~åÅ∞ Z^Œ∞~°=Ù`å~Ú. J<ÕHõ PHõ~°¬}Å∞ ^•i

`«ÑÊ≤ OKåÅx K«∂™êÎ~Ú. "å@xfl\˜h q∞Oz ÅHõºΔ O ™êkèOKåÅO>Ë =∞#ã¨∞û#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
LOK«∞HÀ"åe. =∞#ã¨∞û J^Œ∞Ñ¨Ù `«Ñ¨ÙÊ`«∞Ok. W+¨ìO =zÛ# kâ◊Ö’, W+¨ìO =zÛ#@∞ì
Ñ¨~°∞y_»@O =∞#ã¨∞û ÅHõΔ}O. JO^Œ∞ˆH ™êfiÉèÏqHõOQÍ =∞#ã¨∞û K«OK«ÅO, Jã≤÷~°O
JO@∞Ok ÉèíQÆ=næ`«.
'~å=∂Ü«∞}O—Ö’ ã‘`å^Õq |OQÍ~°∞ ÖË_xç K«∂ã≤ Pâ◊Ñ_¨ Oç k. P ÖË_xç „áê}ÏÅ`À
HÍHõáÈ`Õ HõhãÖ K«OÃÑ<· å fã¨∞‰õΩ~°=∞‡Ok. JÑ¨ÙÊ_»∞ ^•x |OQÍ~°∞ K«~‡° OÃÑ· `åq∞^Œ~Ì ∂°
‰õÄ~ÀÛ=K«Ûx ~å=Ú_çx |u=∞ÖÏ_çOk. J~Ú`Õ ã‘`«‰õΩ JO`«~åO`«~åÅÖ’ `«# HÀiHõ
J#~°÷^•Ü«∞Hõ=∞x, ã¨~°fiO `åºQÆO KÕã≤ `åÑ¨ã¨∞ÖÏ¡ Ñ¨~°‚âßÅÖ’ „|`«HÍeû# `å=Ú
|OQÍ~°∞ ÖË_çx PtOK«@O JO>Ë ÅHõΔºO #∞Oz ^•i `«Ñ¨Ê@=∞h `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH
'HÍ=∞=$`«Îq∞^ŒO ~“„^ŒO „ã‘Î}Ï=∞ã¨^Œ$â◊O =∞`«"£∞— JO@∞Ok. „ã‘ÎÅ‰õΩ ã¨=∞O[ãÖ
HÍx Ç≤ÏO™ê`«‡Hõ"≥∞ÿOk <å PÖ’K«#. HÍh |OQÍ~°∞ ÖË_çx ™êkèOKåÅ#fl HÀiHõ <å
™êfiÉèÏqHõz`«Î=$uÎx x~Àkè™ÈÎOk— JO@∞#fl^Œ#fl=∂@ ã‘`«. ~å=Ú_»∞ Ãã·`«O Wk
~åHõΔã¨=∂Ü«∞ Jx `≥eã‘, P ÖË_ç "Õ@‰õΩ "≥àÏÎ_»∞. JO>Ë, XHõ¯™êi =∞#ã¨∞ûÖ’H˜
U^≥·<å HÀiHõ HÍh, PÖ’K«#HÍh „Ñ¨"Õt¿ãÎ, ^•xfl P~°OÉèíOÖ’<Õ J}KÕÜ«∞HõáÈ`Õ Jk
=∞x+≤ qK«HõΔ}#∞ Hõ¿ÑÊã¨∞ÎO^Œ#fl=∂@.
=∞Ç¨=∞Ç¨|∞∞+¨μÅ∞ ÅHõΔº™ê^èŒ# HÀãÖ `«Ñ¨ã¨∞û P~°Oaè™êÎ~°∞. "åà◊√§ `«Ñ¨ã¨∞û
P~°OaèOz, XHõ ^Œâ‰◊ Ωõ KÕ~∞° HÀQÍ<Õ WO„^Œ∞_çH˜ HõOQÍ~°∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. "≥O@<Õ =~å¬Å∞
‰õΩiÑ≤™êÎ_»∞. ZO_»#∞ =∞O_ç™êÎ_»∞. `«∞á¶ê#∞Å∞ ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. g\˜H˜ ‰õÄ_® K«eOK«Hõ
áÈ`Õ ~°OÉèí, T~°fit, "Õ∞#HõÅ#∞ ÑÖÑ≤™êÎ_»∞. Z@∞=O\˜ Hõ+¨ì#ëêìÅ‰õΩ `«@∞ì‰õΩx ‰õÄ_®
`«Ñ¨ã¨∞û#∞ H˘#™êyã¨∞Î#fl"å~°∞ Ãã·`«O, WO„^Œ∞_»∞ ÑÖÑ≤# ã¨∞O^Œs=∞}∞Å "≥∂Ç¨xfl
`«@∞ì‰õΩx xÅ|_»@O Hõ+¨ìO. qâßfiq∞„`«∞_»∞ WO^Œ∞‰õΩ =∞Oz L^•Ç¨Ï~°}. ™êkèOz#
`«Ñ¨â◊≈H˜Îx PÜ«∞# T~°fit „Ñ¨Ö’ÉèíOÖ’ Ñ¨_ç áÈQ˘@∞ìHÀ=@O, T~°fij"åº"≥∂Ç¨xfl
[~ÚOz# `«~°∞"å`« =∞m§ `«Ñ¨ã¨∞û H˘#™êyOK«@O =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ 'HÀiHõ—Å#∞
Hõ@ì_çÖ’ LOK«@O ZO`« P=â◊ºHõ"≥∂ =∞#‰õΩ x~°∂Ñ≤ã¨∞ÎOk.
H©K‰« Ωõ _»∞ Q˘Ñ¨Ê â◊H=Î˜ ∞O`«∞_»∞. HÍh „^ÒÑ¨n"≥∂Ç¨"ÕâÑ◊ ~¨ ∞° _≥#· H©K‰« Ωõ _»∞ |ÅÇ‘Ï#∞_»∞.
^èŒ~°‡~åA L`«Î=Ú_»∞. ^èŒ~°‡áêÅ#`«`«Ê~°∞_»∞. HÍh, E^Œ=ºã¨#Ö’Å∞_≥·# ^èŒ~°‡~åA
qK«HõΔ} ~°Ç≤Ï`«∞_≥·. „^ÒÑ¨kx Ãã·`«O Ñ¨}OQÍÃÑ\˜ì E^Œ=∂_ç# JO^èŒ∞_»∞. q„Ñ¨
<å~åÜ«∞}∞_ç Hõ^äŒ JO^ŒiH© `≥eã≤O^Õ. JO`« =~°‰õÄ JO^Œi Q“~°==∞#fl# ÅO^Œ∞‰õΩ#fl
L`«Î=Ú_»∞, XHõ "Õâ◊º "≥∂Ç¨ÏOÖ’ Ñ¨_ç ã¨~°fiO HÀÖ’Ê`å_»∞. JÇ¨ÏÅº#∞ "≥∂Ç≤ÏOz#
152 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
WO„^Œ∞_»∞ Q“`«=Úx âßáêxfl Ãã`· O« ÖˇH¯õ KÕÜ∞« ‰õΩO_® "≥∂ãÖ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ ã≤^ÑúŒ _¨ `» å_»∞.
Q“~°=O HÀÖ’Ê`å_»∞. WÖÏ J<ÕHõÑ¨Ù~å}Hõ^äŒÅ∞, =∞x+≤ =∞#ã¨∞û K«OK«Å`åfixfl, P
„Ñ¨Ö’ÉèOí Ö’ Ñ¨_@» O =Å¡ HõeQˆ J#~å÷Å#∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xH˜ Ç¨Ï`«∞‰Î Ωõ <Õ suÖ’ „Ñ¨îŒ ≈™êÎ~Ú.
=∞x+≤H˜ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕ™êÎ~Ú.
'™ê~°OQÆ∞ `«=∞‡Ü«∞º— J#fl Hõq 'q„Ñ¨<å~åÜ«∞} K«i„`«— J<Õ HÍ=ºO ~åâß_»∞. P
HÍ=ºOÖ’ XHõ Ñ¨^ŒºOÖ’ HÍ=∞„Ñ¨Ö’ÉèíOÖ’ Ñ¨_»¤ =ºH˜Î ZÖÏ kQÆ*Ï~°∞`å_À J`«ºO`«
J^Œ∞ƒù`«OQÍ =i‚OKå_»∞.
P q„áÈ`«Î=Ú =„[ÑÖ[~° xÉèíOÉˇ· xâ◊ÛÅOÉˇ·# ã¨
^•ƒù=O |OQÆ# ™êÇ¨ÏK«~°º QÆ∞} ãÖÑ¨~°¯O|∞#<£ Ö’Ç¨Ï"≥∞ÿ
„QÍ=OÉˇ· ^Œ$_è»^•~°∞"≥· `«~°∞}=$HõΔOÉˇ· Ñ¶¨Å„áêÜ«∞"≥∞ÿ
Ñ¨Ó"≥· `«#‡Hõ~°O^Œ"≥∞ÿ Hõ~°ÔQ É’É’ hà◊§‰õΩ<£ |ÅÛ<≥·.
q„Ñ¨<å~åÜ«∞}∞_»∞ q+¨μ‚Éèí‰õΩÎ_»∞. Ñ¨~°=∞xëêªQÆi+¨μª_»∞. WÖÏ rqOK«@O ‰õÄ_®
XHõ `«Ñ¨ã¨∞û =O\˜^Õ. `«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«∞@O JO>Ë J_»qÖ’H˜ "≥o§ =Ú‰õΩ¯ =¸ã¨∞‰õΩx
‰õÄ~ÀÛ=@O HÍ^Œ∞. ã¨∞à◊√§ uiˆQ ™ê=∂lHõr=#„ã¨=OuÖ’ LO@∂ ‰õÄ_®, `å=∞~å‰õΩ#∞
h\˜ ÉÁ@∞ì `åHõ#>Ëì, ã¨=∂[„Ñ¨"åÇ¨ÏQÆux H˘@∞ì‰õΩáÈ‰õΩO_® xâ◊ÛÅOQÍ xÅz `«#
q^è∞Œ ºHõHÎ ~õ ‡° Å#∞ x~À‡Ç¨ÏOQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«@O `«Ñ¿¨ ãû. ÉèQí =Æ O`«∞_çÃÑ· JK«OK«Å qâßfi™êxfl
Hõey LO_»@O XHõ `«Ñ¨¿ãû. J@∞=O\˜ q„Ñ¨<å~åÜ«∞}∞_ç `«Ñ¨ã¨∞û#∞ ÉèíQÆflO KÕ™êÎ#x
'^Õ=^Õq— J<Õ "Õâ◊º „Ñü[˝ KÕã¨∞ÎOk. `«# JO^ŒK«O^•Å ~°OQÆ∞Å ÑÖ[~°OÖ’ q„Ñ¨
<å~åÜ«∞}∞}˜fl |On KÕã¨∞H˘O@∞Ok.
q„Ñ¨<å~åÜ«∞}∞_»∞ Z@∞=O\˜"å_»O>Ë '=„[ÑÖ[~°xÉèOí Éˇ,· xâ◊ÛÅOÉˇ#· ã¨^•ƒù=O—
HõÅ"å_»∞. 'ã¨^•ƒù=O— JO>Ë ã¨kfi+¨Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# ÉèÏ=O. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨zÛ^•#O^Œ
ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞. ã¨`ü JO>Ë L#flk. Jk `«Ñ¨Ê q∞ye#"Õg ÖË=x J~°÷O. 'ã¨^•ƒù=O—
JO>Ë Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°ãO¨ |O^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉèÏ=O. Jk XHõ¯>Ë x`«º"≥∞Oÿ k. ã¨`º« "≥∞Oÿ k. xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ
Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°ÉèÏ"åxH˜ =∞~À ¿Ñ~°∞ „|Ç¨Ï‡K«~°ºO! „ã‘Î ãÖÜ≥∂QÆO =Å¡ „|Ç¨Ï‡ ÉèÏ=#
K≥_»∞`«∞Ok. =∞x+≤ ^Œ$+≤ì „|Ç¨Ï‡ÉèÏ=##∞ =^Œe Éè∫uHõã¨∞MÏ"Õâ◊Ñ¨~°=â◊ =∞=Ù`«∞Ok.
S`Õ q„Ñ¨<å~åÜ«∞}∞_ç „|Ç¨Ï‡K«~º° ÉèÏ=# =„[O`À Hõ\#ì˜ JÉè^Ë ºŒ "≥∞#ÿ ÑÖ[~°O ÖÏO\˜k.
JO>Ë JO`« ^Œ$_è»"≥∞ÿ#^Œ#fl=∂@. HÍh 'JOQÆ# ™êÇ¨ÏK«~°º QÆ∞}ãÖÑ¨~°¯O—`À JO>Ë
„ã‘Î ™êÇ¨ÏK«~°º=∞<Õ QÆ∞}O HõÅ=@O`À '=„[O— ÖÏO\˜ ãÖHõÅÊO HÍ™êÎ Ö’Ç¨Ï"≥∞ÿOk.
Ö’Ç¨ÏO ~å~Ú J~ÚOk. ~å~Ú QÆ\˜ì H˘Ü«∞ºQÍ =∂iOk. Jk ÖË`«"≥ÚHõ¯O`«
"≥∞`«Î<≥·áÈ~ÚOk. "≥ÚHõ¯ QÆ\˜ì`«#O 'ÑÖ_»∞— JO`« "≥∞`«ÎQÍ J~ÚáÈ~ÚOk. z=iH˜
Ñ¨ÓÅ =Öˇ, "å\˜Ö’x =∞Hõ~°O^ŒOQÍ Hõ~°y, „^Œ=O JO`« Ñ¨ÅK«# J~ÚOk. WÖÏ
Ñ¨ÅK«|_»∞`«∂ z=iH˜ hà◊§ Hõ#fl Ñ¨Å∞K«<≥·áÈ~ÚOk.
ZO`« J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# =~°‚#! =„[O JO`« Hõiî#"≥∞ÿOk z=iH˜ hÔ~· 'áêi—áÈ~ÚOk.
„|Ç¨Ï‡K«~°ºOÖ’x B#fl`«ºO, HÍ=∂xH˜ ÖÁOQÆ@O =Å¡ kQÆ*Ïˆ~ 'J^èŒ=∞`«fiO— WO`«
Hõ#fl ã¨~°à◊OQÍ, JO^ŒOQÍ, J^Œ∞ƒù`«OQÍ K≥Ñ¨Ê@O ‰õΩ^Œ~°x Ñ¨x.
Ñ¨Ù~å}Hõ^ÅŒä Ö’ '`«Ñã¨ ∞¨ û— ‰õÄ_® =∞x+≤ =„[ãÖHõÖÏÊxH˜ „Ñ¨fHõ. XHõ"àÕ ◊ ãÖHõÅÊO
f„="≥∞ÿ#^≥·`Õ Éè∫uHõHõëêìÅ#∞ HõeyOKÕ "Õ_ç, =~°¬O, K«e =O\˜ "å\˜x `«@∞ì‰õΩO\Ï_»∞.
HÍh ~°OÉè,í T~°fit, "Õ∞#HõÅ∞ HõeyOKÕ HÍ=∞ÉèÏ=#Å#∞ `«@∞ì‰Ωõ x =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êˆQ"å~°∞
J~°∞^Œ∞. D x*Ïxfl Ñ¨~°=∞t=Ù_ç 'HÍ=∞^ŒÇ¨Ï#O— Hõ^äŒ ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞ÎOk.
t=Ù_»∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∞Î<åfl_»∞. J`«_»∞ `«Ñ¨ã¨∞û KåeOz áê~°fiux Ñï}Ü«∞=∂_ç`Õ
HÍh Ö’HõHõàÏº}O ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì WO„^Œ∞_»∞ HÍ=∞ ^Õ=Ù_çx Ñ≤eKå_»∞.
L=∂ ~°∂¿Ñ} `ÕÜ«¸Ü«∞O ãÖÜ«∞=∞ã≤Îq∞`«O =∞#ó
â◊OÉè’~°º`«^äŒfi=∂Hõ$+¨ì =∞Ü«∞™ê¯O`Õ# Ö’Ç¨Ï=`üII
'=∞#ã¨∞û#∞ xÜ«∞O„uOz `«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∞Î#fl t=Ù_ç Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl, JÜ«∞™ê¯O`«O
W#∞=Ú#∞ PHõi¬Oz#@∞ì PHõi¬OK«∞— Jx WO„^Œ∞_»∞ P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞.
=i¬OK«x "Õ∞Ñ¶¨∞OÖÏ, JÅÅ∞ ÖËx ã¨~°ã¨∞ûÖÏ, xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ# *’ºuÖÏ `«Ñ¨ã¨∞ûÖ’
x=∞QÆfl"≥∞ÿ L<åfl_»∞ t=Ù_»∞. JO>Ë, J`«x =∞#ã¨∞û JO`« xâ◊ÛÅOQÍ ÅHõΔºOÃÑ·
Hˆ O„nHõ$`«"∞≥ ÿ LO^Œ#fl=∂@. HÍh HÍ=∞ÉÏ}ÏÅ∞ `åHõQÍ<Õ t=Ù_ç xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞ûÖ’
K«Å#O HõeyOk.
Ç¨Ï~°ã¨∞Î H˜xÛ`«ÊiÅ∞Ñ¨Î ^è≥·~°ºâ◊ÛO„^À^ŒÜ«∂
~°OÉèí W"åO|∞~åtóI
L=∂ =ÚMË aO|Ñ¶¨ÖÏ^èŒ~À¿+ª
"åºáê~°Ü«∂=∂ã¨ qÖ’K«<åxII
xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ# ã¨=Ú„^ŒO K«O„^À^ŒÜ«∞ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ZÖÏ JÅÅ`À Hõ^Œ∞Å∞`«∞O^À,
JÖÏ L=∂^Õq aO|Ñ¶¨ÖÏÅ (^˘O_»ÑÖ_»¡) =O\˜ ÃÑ^Œ=ÙÅ#∞ K«∂ã≤# t=Ù_ç =∞#ã¨∞û
K«eOzOk.
154 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

JO>Ë, Ñ¨~°=∞t=Ù_ç JO`«\˜"å_»∞, ã¨$+≤ìã≤÷uÅÜ«∞HÍ~°∞_≥·#"å_»∞ Ãã·`«O, U^À
XHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HÍ=∞qHÍ~°ÉèÏ=#Å‰õΩ ÖÁOQÆ=Åã≤ =zÛO^Œ#fl=∂@.
PÃÑ· =¸_»= HõO\˜ #∞O_ç "≥Å∞=_ç# *ÏfiÅÅÖ’ HÍ=∞^Õ=Ù_»∞ ^ŒQÆú=∞ø`å_»∞.
JO>Ë, HÍ=∂xfl [~ÚOK«ÖxË t=Ù_»∞, HÍ=∞ÉèÏ=#Å‰õΩ Hˆ O„^Œ"∞≥ #ÿ HÍ=∞^Õ=Ù_çx |∂_ç^Œ
KÕâß_»#fl=∂@. JO`« Hõiî#"≥∞ÿ#k „|Ç¨Ï‡K«~°º„=`«O. JO^Œ∞ˆH =∞#ã¨∞û K«OK«Å=∞h,
J@∂ W@∂ Ñ¨~°∞y_»∞`«∞O^Œh, J~Ú<å ^•xfl J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’H˜ `≥K«∞Û‰õΩx ÅHõΔºOÃÑ·
ˆHO„nHõiOKåÅx ÉèíQÆ=næ`« K≥Ñ¨ÙÎOk. JO>Ë, ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ HÀiHõ#∞ J}K«@O
HÍ^Œ∞ „Ñ¨^è•#O. HÀiHõ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«\ÏxˆH ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ J#fl=∂@. J}z#
HÀiHõ qHõ$`« Ñ¶ë`åÅxã¨∞ÎOk. J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ L#fl HÀiHõ H˘<åflà◊§‰õΩ J^Œ$â◊º=∞ø`«∞Ok.
W`«~°^èŒ~å‡Å‰õΩ, xÜ«∞=∂Å‰õÄ, ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~å‡xH© L#fl `Õ_®#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ
qâı¡+≤¿ãÎ, ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ =ºH˜Î`«fiqHÍã¨™ê^èŒ#Ö’x =∞øeHõ"≥∞ÿ# ~°Ç¨Ïã¨ºO qã¨Ê+¨ì
=∞ø`«∞Ok.
^èŒ~å‡Å∞, xÜ«∞=∂Å∞
ÜÕ∞ Éè’Q∑ cè UH± `«Ñ¨™êº ÃÇ·Ï
`«∞"£∞ `åºQ∑ H© =∂ˆ~ HÍº *Ï<À?
JÑ¨=∂<£ ~°K«~Ú`å HÍ Ç¨ÏŸQÍ
~°K«<å HÀ JQÆ~ü ~î°∞H±~å"ÀˆQ!
`åºQÍ<Õfl Q˘Ñ¨ÊQÍ ÉèÏqOKÕ g∞~°∞ Éè’QÍÅ#∞ J#∞ÉèíqOK«@O ‰õÄ_® XHõ `«Ñ¨ã¨∞û
ÖÏO\˜^Õ#x J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË~°∞. ~°K«##∞ u~°ã¨¯iOK«@O ~°K«~Ú`«#∞ J==∂xOz#>Ëì
J=Ù`«∞Ok. D „Ñ¨ÑÖK«O ÉèíQÆ=O`«∞_ç ~°K«#. HÍ|\˜ì „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞,
P#O^Œqëê^•Å∞ J#∞ÉèíqOK«‰õΩO_®, Ug `åHõ‰õΩO_® x~À‡Ç≤Ï J~Ú `å=∞~å‰õΩ
g∞^Œ h\˜ ÉÁ@∞ìÖÏ LO_®Å#∞HÀ=@O, ÉèíQÆ=O`«∞_ç ~°K«##∞ u~°ã¨¯iOz J`«_çx
J==∂xOz#>Ëì J=Ù`«∞Ok. HÍ|\˜ì '`«Ñ¨ã¨∞û—, 'yÑ¨ã¨∞û— „|Ç¨Ï‡K«~°ºO =O\˜ =∂@Å∞
Hõ\˜ìÃÑ\˜ì rq`åxfl J#∞ÉèíqOKåÅ#fl=∂@.
â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ# "å^Œq∞k!
U ÉèíQÆ=O`«∞_çx KÕ~°∞HÀ=@O HÀãÖ ã¨~°fiã¨∞MÏÅ#∞ `åºQÆO KÕÜ«∞@=∞O>Ë,
ÉèíQÆ=O`«∞_ç ~°K«##∞ HÍ^Œx PÜ«∞##∞ J==∂#Ñ¨~°K«@"Õ∞#O>Ë, "≥Ú`«ÎO ÅHõΔºO ^≥|ƒ

u<Õ ™ê^èŒ# KÕã¨∞Î<åfl~°#fl ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. rq`åxfl J#∞ÉèíqOK«HõáÈ=@O <Õ~°O
JxÑ≤ã¨∞ÎOk. Z@∞=O\˜ "åi =∞kÖ’<≥·<å ãÖ^ÕÇ¨ÏO [xã¨∞ÎOk.
J=Ù#∞! „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Wxfl ~°HÍÅ P#O^•Å#∞, JO^•Å#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
ã¨$lOKå_»∞. "å\˜x J#∞ÉèíqOK«‰õΩO_® HÍ^Œ#@O =Å¡ ÖÏÉèíO U=ÚO@∞Ok? Hõiy#
HÍÅO uiy ~å^Œ∞. J@∞=O@Ñ¨ÙÊ_»∞ HÍÖÏxfl =º~°÷O KÕã¨∞‰õΩx, Jxfl ã¨∞MÏÅ#∞
`«ºlOK«@O =Å¡ XiˆQ^Õ=ÚOk? ÃÑ·# ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_À ÖË^À `≥eÜ«∞^Œ∞, ã¨fi~°æO
LO^À ÖË^À Z=~°∞ K«∂âß~°∞, HÍ|\˜ì L#fl^À ÖË^À `≥eÜ«∞x^•x HÀãÖ L#fl^•xfl
KÕ*Ï~°∞ÛHÀ=@O ZO^Œ∞‰õΩ? „|Ç¨Ï‡K«~°ºO ¿Ñ~°∞`À, `«Ñ¨ã¨∞û ¿Ñ~°∞`À rq`«OÖ’
J=¸Åº"≥∞ÿ# P#O^•Å#∞ JOkOKÕ JOâßÅ#∞ HÍ^Œ#@O ZO^Œ∞‰õΩ?
D "å^•xH˜ `À_»∞QÍ Ü«ÚQÍxfl |\˜ì =∂ˆ~ ^èŒ~å‡Å#∞ Ñ¨@∞ìH˘x áêÑ¨Ñ¨Ù}ÏºÅ#∞
ZÖÏ x~°‚~Ú™êÎ~°∞? JO@∂ [i¿Ñ "å^•xfl *’_ç¿ãÎ, rq`åxfl J#∞ÉèíqOK«@"Õ∞
=∂#=Ù_ç Ñ¨~=° ∞ÅHõºΔ O J#fl ÉèÏ=# ã≤~÷ Ñ° _¨ ∞» `«∞Ok. '=ºH˜`Î fi« qHÍãÖ— JO@∂ qK«H}Δõ #∞
„Ñ¨^Œi≈ã¨∂Î Ü«∞=∞xÜ«∞=∂Å#∞ áê\ÕK«@O =¸~°ö`«fiO J#fl PÖ’K«# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
XHõ~°HõOQÍ K«∂¿ãÎ, W@∞=O\˜ "å^•Å∞, PÖ’K«#Å =Å¡ huxÜ«∞=∂Å∞ áê\˜ã¨∂Î
„Hõ=∞|^Œú"≥∞ÿ# rq`«O QÆ_ç¿Ñ"å_»∞ KèåO^Œã¨∞_»Ü«∂º_»∞. J=¿ÇÏà◊# áê„`«∞_»Ü«∂º_»∞.
á⁄^Œ∞Ì<Õfl ÖËz "åºÜ«∂=∞O (Ü≥∂QÆ) KÕ¿ã"å_çx "≥H˜¯i™êÎ~°∞. HÍÖËrH˜ "≥o¡ |∞kúQÍ
K«^Œ∞=ÙHÀ"åÅ#∞‰õΩ<Õ"å_çx, W`«~°q∞„`«∞ÅO`å Hõeã≤ P@Ñ¨\˜ì™êÎ~°∞. J=∂‡~ÚÅ`À
¿ãflÇ¨ÏO KÕã≤, "åi QÆ∞iOz *’‰õΩÅ∞ "ÕÜ«∞x Ü«Ú=‰õΩ_»∞ rq`åxfl J#∞ÉèíqOK«@O
`≥eÜ«∞x "å_»=Ù`å_»∞. HÍ¡ã¨∞Å∞ ZQÆQ˘@ì@O, ã≤x=∂Å∞ K«∂_»@O, AÖÏ~ÚÖÏ
u~°QÆ@O =∂„`«"Õ∞ rq`åxfl 'ZO*ÏÜü∞— KÕÜ«∞@O J#fl ÉèÏ=# |ÅOQÍ <å@∞‰õΩOk.
WO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆ"Õ∞, ÃÑ^ŒÌÅ =∂@ q#HõáÈ=@O, ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂xfl u~°ã¨¯iOK«@O,
Ñ¨^Œú`«∞Å#∞, xÜ«∞=∂Å#∞ HÍ^Œx qâ◊$OYÅOQÍ „Ñ¨=iÎOK«@O =O\˜ JOâßÅ∞.
P =∞^èŒº F ã≤x=∂Ö’ HÍÖËrÖ’ áê@Å áÈ\©Å=Ù`«∞O\Ï~Ú. F q^•ºi÷
~åQÍÖÏÑ¨# P~°OaèOK«QÍ<Õ „¿ÑHõΔ‰õΩÅO`å QÀÅKÕ™êÎ~°∞. '"˘^Œ∞Ì— Jx J~°∞™êÎ~°∞. P
"≥O@<Õ P q^•ºi÷ áêâßÛ`«ºÅÜ«∞`À áê@#∞ JO^Œ∞‰õΩO\Ï_»∞.
=∞# ã≤x=∂Ö’¡ p~° Hõ@∞ì‰Ωõ <Õ J=∂‡~Ú, ÅOQÍ, "À}©Å∞ "Õã∞¨ ‰õΩ<Õ J=∂‡~ÚÅ#∞
¿ÇÏà◊# KÕÜ«∞@O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. "≥∂_»~üfl ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ "Õã¨∞‰õΩ#fl J=∂‡~ÚÅ "≥O>Ë Ç‘Ï~ÀÅ∞
Ñ¨_»`å~°∞. =∞~À ã≤x=∂Ö’ |∞kúQÍ ~ÀE „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ™ê^èŒ# KÕã¨∞ÎO_Õ J#fl
156 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
F „Ñ¨=∂^ŒO =Å¡ Ñ¨xH˜ ~å‰õΩO_® áÈ`Õ, JÑ¨Ê\˜=~°‰õÄ W+¨ìO =zÛ#@∞ì uiˆQ `«=Ú‡_»∞
(Ç‘Ï~À) J^Õ ÅHõΔºO ™êkèOKÕ™êÎ_»∞. WÖÏ Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞ "≥∞^Œà◊¡Ö’, rq`åxfl
J#∞ÉèíqOK«@"Õ∞ 'JOu=∞ÅHõΔºO— J#fl ÉèÏ=# F "≥·Ñ¨Ù #∞Oz, ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å#∞
áê\ÕK«@O JO>Ë 'áê`«—#∞ Ñ¨@∞ì‰õΩx "ÕÖÏ_Õ Ñ¨xH˜~åx`«#O J#fl ÉèÏ=# =∞~À"≥·Ñ¨Ù
#∞Oz xOÑ¨Ù`«∂O>Ë, "≥*· Ï˝xHõ^$Œ HõÊ^äOŒ ¿Ñ~°∞`À =∞~À ~°HOõ QÍ „Ñ¨[Å "≥∞^Œà#¡◊ ∞ HõÅ∞+≤Ò«
KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
P^èŒ∞xHõÜ«ÚQÆOÖ’ 'ÃãH±û Z_»∞ºˆH+¨<£— F „Ñ¨^è•<åOâ◊OQÍ =∂iOk. „Ñü XHõ¯_»∂
D =Úã¨∞QÆ∞ "Õã¨∞H˘x ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ ã¨=∂[OÖ’ qëêxfl "≥^Œ[Å∞¡`«∞<åfl~°∞. QÀÑ¨ºOQÍ,
Ñ¨q„`«OQÍ, W^ŒÌ~°∞ =∞#∞+¨μÅ‰õΩ =∂„`«"Õ∞ Ñïq∞`«OQÍ LO_®eû# J<ÕHõ JOâßÅ#∞
|Ç≤Ï~°OQÆOQÍ K«iÛã¨∂Î, =∂#=ÙÅÖ’x J^èŒ=∞™ê÷~Ú ÅHõΔ}Ïxfl L`ÕÎ[Ñ¨~°z Ñ¨|ƒO
QÆ_»∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. q"å¿ÇÏ`«~°ãÖ|O^è•Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∂Î,
qâ◊$OYÅ`åfixfl ã¨=∞i÷ã¨∂Î, xÜ«∞=∂Å#∞, xÜ«∞O„`«}Å#∞ „`Àã≤~å[O@∞<åfl~°∞. QÆ∞Ñ¨Î
*Ï˝<åxfl |Ç≤Ï~°OQÆÑ¨~°z JÉèí∞º^ŒÜ«∞"å^Œ∞ÖÏ¡ K«ÖÏ=∞}˜ J=Ù`«∞<åfl~°∞. Wk ‰õÄ_®
ã¨=∂[OÖ’ qÑ¨s`«"≥∞ÿ# „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤™ÈÎOk. Hõ$„u=∞Ñ¨^Œú`«∞Å ^•fi~å ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î
™êkèOK«@O, J„Hõ=∞Ñ¨^Œú`«∞Å ^•fi~å HÍ=∞`«$Ñ≤Î á⁄O^Œ@O ã¨|ÉË##fl gi "å^ŒO
„Ñ¨[Å#∞ `«Ñ¨ÙÊ ^•i Ñ¨\˜ì™ÈÎOk. 'Öˇ·OyHõ¿ãfiK«Ûù— Ñ¨~°=∂#O^Œ=∞#fl „Ñ¨Kå~°O =Å¡
"åºáê~°∞Å‰õΩ ÖÏÉèÏÅ∞ JkèHõOQÍ LO_»@O`À, „Ñü XHõ¯~°∂ J^Õ áê@ áê_»∞`«∞<åfl~°∞.
`«=∞ "å^•xH˜ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞ =∞^Œ`Ì ∞« HÀãÖ g~°∞ YA~°ÇÏ¨ Ÿ tÅÊHõà‰◊ Ωõ qHõ$`«ÉÏè +¨ºO
Wã¨∞Î<åfl~°∞. "å`åûºÜ«∞#∞_ç 'HÍ=∞ã¨∂„`å—Å#∞ HÍz=_»É’ã≤#@∞ì =∂\Ï¡_»∞`«∂, =∞#
Ñ¨Óifi‰õΩÅ QÆ∞iOz JãÖ|^Œú"åºYºÅ∞ KÕã¨∂Î HÍÅÔ~¡QÆˆ~ã¨∞Î<åfl~°∞.
W@∞=O\˜ L^Œú$`«"≥∞ÿ# „Ñ¨Kå~°„Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ LH˜¯iaH˜¯i J=Ù`«∞#fl ã¨=∂[OÖ’
xÜ«∞=∞x|O^è#Œ Å∞, âßâ◊fi`« PÖ’K«#Å∞, ^Œ∂~°^$Œ +≤ì J#flq J^Œ$â◊º=∞=@OÖ’ Pâ◊Û~°ºO
ÖË^Œ∞. W@∞=O\˜ „Ñ¨Kå~°„Ñ¨ÉèÏ=O`À Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl Ñ¨ã≤Ñ≤Å¡Å "≥∞^Œà◊√¡ P"ÕâßÅ‰õΩ
Ö’#∞QÍ=@O ™ê^è•~°}O J=Ù`«∞Ok. Z=~°<åfl Q“~°=O ÖËHõáÈ=@O, rq`«OÃÑ·
K«∞ÅHõ# ÉèÏ=O LO_»@OÖ’ Pâ◊Û~°ºO LO_»^Œ∞.
JO^Œ∞ˆH '„¿Ñ=∞— <Õ\˜ ã¨=∂[OÖ’ J`«ºO`«qHõ$`«~°∂ÑÖ`À ^Œ~°≈#q∞™ÈÎOk.
`å#∞ „¿Ñq∞Oz# J=∂‡~Úx HõÅ=x=fi@O ÖË^Œx, F Ü«Ú=‰õΩ_»∞ '"å@~ü
\ÏºOH±— ZH˜¯ 'ëÈÖË—Ö’ '^èŒˆ~‡O„^Œ—ÖÏ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞‰õΩO\Ï#x ÉˇkiOKå_»∞. Jk
K«∂ã≤ "≥„Ô~H˜¯# Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅO`å '"å@~ü \ÏºO‰õΩ—ÖˇˆH¯ã≤ `«=∞ „¿Ñ=∞Å#∞
„Ñ¨Hõ\ÕKÕã¨∞Î<åfl~°∞. nxH˜ Ñ¨~åHÍ+¨ª Uq∞@O>Ë, ÃÑà◊§~Ú, W^ŒÌ~°∞ Ñ≤Å¡Å∞ QÆÅ `«e¡
Ãã·`«O `«# 'Å=~ü—`À `«##∞ HõÅáêÅx '"å@~ü \ÏºOH±— ZH˜¯ QÀÅ KÕÜ«∞@O.
JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ã≤x=∂Ö’¡ qÑ¶¨Å„¿Ñq∞‰õΩÅ∞ P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
JO^Œ∞Hõx, Kåi‡<å~ü, ÉÏ|∂MÏ<£ Z¿ã\ì ò, \ÏºOH±|O_»∞¡ „¿Ñ=∞#∞ „Ñ¨H\õ O˜ K«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ
™ê÷=~åÅÜ«∂º~Ú. J~Ú`Õ, P^è∞Œ xHõ`~« O° Ö’ „¿Ñ=∞ Hõ<åfl ÖˇO· yHõ„Ñ¨KÀ^Œ#Å∞ „Ñ¨^•è #áê„`«
=Ç≤ÏOK«@O`À, áê~°∞¯Å∞, Ñ¨|∞ƒÅ∞ „¿Ñ=∂ÅÜ«∂Å∞QÍ "≥Åâß~Ú. ÃÑ·QÍ '„¿Ñ=∞— Hõ<åfl
'ÔHs~°∞— „Ñ¨^•è #=∞=fi@O`À, „¿Ñ=∞ Hˆ =ÅO 'ÖˇO· yHõ `«$+¨—‚ f~°∞Û‰õΩ<Õ =Úã¨∞QÆ∞ÖÏ =∂iOk.
áêâßÛ`«º^ÕâßÖ’¡#∂ 'Z"≥∂+¨<£Öˇãπ "≥∂+¨<£— (ÉèÏ=~°Ç≤Ï`« Hõ^ŒeHõ) QÍ =∂„`«"Õ∞ '„¿Ñ=∞—
q∞QÆ∞Å∞`ÀOk. W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ '„|Ç¨Ï‡K«~°ºO— QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»@O JO>Ë<Õ
=¸~°`ö fi« O JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. HÍh, Ü«ÚQÍxfl |\˜ì =∂ˆ~ ^è~Œ å‡Å∞ Jâßâ◊fi`«^~Œè å‡Å∞. Ü«ÚQÆO`À
ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® =∂#=rq`åÅ#∞ âßâ◊fi`«OQÍ xˆ~ÌtOKÕ ^èŒ~å‡Å∞ âßâ◊fi`«^èŒ~å‡Å∞.
J@∞=O\˜ âßâ◊fi`«^èŒ~°‡O „|Ç¨Ï‡K«~°ºO!
`«™ê‡^Œ*Ï˝# ã¨=¸ƒù`«O Ç¨Ï$`üã¨÷O *Ï˝<åã≤<å-`«‡#ó
zè`≥ÎÂfi#O ãÖâ◊Ü«∞O Ü≥∂QÆO PuëÈªuÎ+¨ª ÉèÏ~°`«!
(J*Ï˝#[x`«"≥∞ÿ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ "≥∞^Œ∞Å∞`«∞#fl ãÖâ◊Ü«∂Å#∞ *Ï˝#Y_»æO`À
#iˆHÜ«∂e. Ü≥∂QÆx+¨μª_çqHÍ"åe. h Hõ~°Î"åºxfl x~°fiÇ≤ÏOKåe).
ãÖâ◊Ü«∂Å`À ^•i `«Ñ¨ÙÊ`«∞#fl J~°∞˚#∞_çH˜ NHõ$+¨μ‚_»∞ WzÛ# LÑ¨^Õâ◊O Wk.
=∞# ãÖâ◊Ü«∂Å∞, ãÖkQÍúÅhfl J*Ï˝#O =Å¡ [x™êÎ~Ú. J*Ï˝<åxfl áê~°„^ÀÖËk
ˆH=ÅO *Ï˝#"Õ∞. HÍ|\˜ì ã¨Ô~·# q*Ï˝<åxfl ™êkè¿ãÎ áêÑÖ, Ñ¨Ù}ºO =O\˜ ãÖ^ÕÇ¨Å∞
Ñ¨\ÏÑÖK«Å=Ù`å~Ú. xÜ«∞=∞O, xÜ«∞O„`«} =O\˜ JOâßÅ „áê^è•#ºO ã¨Ê+¨=ì ∞ø`«∞Ok.
ZÖÏÔQ·`Õ F =ºHÎ̃ `«Ñ¨ã¨∞û P~°OaèOK«QÍ<Õ, J`«_çx ^•i =∞o¡OKÕO^Œ∞‰õΩ ~°Hõ~°HÍÅ
PHõ~°¬}Å∞ K«∞@∞ì=Ú_»`åÜ≥∂, JÖÏˆQ ^èŒ~°‡Ñ¨^äŒOÖ’ „Ñ¨Ü«∂}Õz =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ
™êkèOKåÅ#∞‰õΩ<Õ =ºH˜Îx Ãã·`«O `«Ñ¨ÙÊ ^•i Ñ¨\˜ìOKÕO^Œ∞‰õΩ J<ÕHõãÖkQÍúÅ∞ ã≤^ŒúOQÍ
LO\Ï~Ú. P ãÖkQÍúÅ#∞ q∞OKÕO^Œ∞‰õΩ J=QÍÇ¨Ï# J=ã¨~°O.
'„|Ç¨Ï‡K«~°ºO— U ~°HõOQÍ J#∞ã¨~°}©Ü«∞O, JaèÅ+¨}©Ü«∞"≥∂, P^èŒ∞xHõ qâ◊$OYÅ
ã¨=∂[OÖ’ „|Ç¨Ï‡K«~°ºO U ~°HõOQÍ ™ê^èŒº"≥∂, =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ „|Ç¨Ï‡K«~°º ™ê^èŒ#
q[Ü«∂xfl =∞iO`« KÕ~°∞=QÍ ZÖÏ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`«∞O^À J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åÅO>Ë,
158 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
=ÚO^Œ∞QÍ „|Ç¨Ï‡K«~°º =ºuˆ~Hõ„Ñ¨Kå~åxfl ^èŒ~°‡q~°∞^Œú"≥∞ÿ# ÉèÏ"åÅ `«∞á¶ê#∞ `åH˜_çÖ’x
=∞~å‡xfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åeû LO@∞Ok.
HÍ=∞`«`Î« fiO
HÍ=∞ U+¨ „HÀ^èŒ U+¨ ~°*’QÆ∞} ã¨=Ú^Œƒù=óI
=∞Ç¨â◊<À =∞Ç¨áêáê‡ q^Õúº#q∞Ç¨Ï "≥·i}"£∞II
(~°*’QÆ∞}HÍ~°º"≥∞ÿ# HÍ=∞O, Jk qÑ¶¨Å"≥∞ÿ#Ñ¨ÙÊ_»∞ [xOKÕ „HÀ^èŒO, áêáêK«~°}‰õΩ
=ÚYºHÍ~°}ÏÅ∞. HÍ=∞O ZÑ¨Ê\˜H© `«$Ñ≤Î K≥O^Õk HÍ^Œ∞. Wk =∞Ç¨áêÑ≤. r=Ù_çH˜
Ñ¨~°=∞â◊„`«∞=Ù HÍ=∞"Õ∞).
áêÑ¨"Õ∞q∞\˜? Ñ¨Ù}º"Õ∞q∞\˜? =∞#∞+¨μÅ#∞ áêáêK«~°}‰õΩ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ^Õq∞\˜?
J#fl J~°∞˚#∞_ç ãÖ^ÕÇ¨xH˜ NHõ$+¨μ‚_çzÛ# ã¨=∂^è•#O Wk.
D ã¨=∂^è•#OÖ’ Ü«ÚQÍÅ#∞ |\˜ì =∂ˆ~ ^èŒ~°‡O „Ñ¨ã¨H˜Î ÖË^Œ∞. sui"åAÅ
=∂@ ÖË^Œ∞. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ âßâ◊fi`«OQÍ xeKÕ ^èŒ~°‡O „Ñ¨ã¨H˜Î LOk. âßâ◊fi`« ã¨`«ºO
LOk. Ü«ÚQÍÅ∞ =∂i<å, `«~åÅ∞ =∂i<å, Ñ¨^Œú`«∞Å∞ =∂i<å =∂~°x ã¨`«ºO LOk.
™ê^è•~°}OQÍ, HÍÖÏxfl |\ì̃ =∂ˆ~k ^èŒ~°‡O HÍ^Œ∞, ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O. 'ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O—
JO>Ë 'ãÖ„Hõq∞OKÕk— Jx J~°O÷ . JO>Ë „ÑüÜ«ÚQÆOÖ’, ™êOÑ¶∞≤ Hõrq`«OÖ’x JOâßÅ∞
XHõ `«~°O #∞O_ç =∞~À `«~åxH˜ JO^Õ=hfl ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O HÕkˆH =™êÎÜ«∞#fl=∂@.
QÆ`« `«~°O H˘`«Î `«~åxH˜ 'ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O— J<Õ ^èŒ<åxfl Wã¨∞ÎOk. P =¸Å^èŒ<åxfl H˘`«Î
`«~O° P"≥∂k¿ãÎ P ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O xÅ∞ã¨∞OÎ k. u~°ã¯¨ i¿ãÎ P ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O JO`«iã¨∞OÎ k.
^•x ™ê÷#OÖ’ H˘`«Î Ñ¨^Œúu =ã¨∞ÎOk.
XHõÑ¨ÙÊ_»∞ ÉÏÅºq"åÇ¨Å∞ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞OQÍ LO_Õq. ÉÏeHõ Hõ#º HÍQÍ<Õ ÃÑo¡
KÕ¿ãÜ«∞@O PKå~°OQÍ LO_Õk. Ñïã≤÷`«∞Å∞ =∂~å~Ú. Ñ¨^Œú`«∞Å∞ =∂~å~Ú. ÉÏÅº
q"åÇ¨Å J=ã¨~°O fiOk. WÑ¨ÙÊ_»∞ K«ÖÏ=∞}˜Ö’ L#fl Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ ÉÏÅºq"åÇ¨Å∞
[~°Ñ¨=∞x, x~°ƒOkèOz<å, [i¿Ñ"å~°∞ Hõ#|_»~°∞.
JÖÏˆQ Éèí~°Î =∞~°}˜¿ãÎ J^Õ zuÖ’ =∞~°}ÕKÕ 'ãü— ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O LO_Õk.
WÑ¨ÙÊ_»k ÖË^Œ∞. JO>Ë, WÑ¨ÙÊ_»∞ ^•x J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. W=hfl HÍÖÏxfl |\˜ì =∂ˆ~
Ñ¨^Œú`«∞Å∞.

™ê^è•~°}OQÍ, ã¨=∂[O F Ñ¨^ŒúuÖ’, F ÉÏ@Ö’ #_»∞ã¨∂ÎO@∞Ok. „ÑüÉèÏ
=O`«∞_≥·#"å_»∞, JO^Œ~°∂ #_çKÕ ÉÏ@#∞ HÍ^Œx =Úà◊¡ ^•iÖ’ F H˘`«Î ÉÏ@#∞
U~°Ê~°∞™êÎ_»∞. J`«_»∞ U~°Ê~°z# ÉÏ@Ö’ q∞QÆ`å"å~°∞ #_»=@O P~°Oaè¿ãÎ, P ÉÏ@
ÉÏQÍ #Å∞QÆ∞`«∞Ok. J^˘Hõ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞OQÍ =∂~°∞`«∞Ok. áê`« ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O "≥#‰õΩ¯
"≥à◊√ÎOk. H˘<åflà◊¡‰õΩ J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. Ö’HõO su Wk.
Ü«∞^Œº^•K«~°u „âı+¨ªó `«`«Î^Õ"Õ`«~À [#óI
ã¨ Ü«∞„`«Ê=∂}O ‰õΩ~°∞`Õ Ö’Hõã¨Î^Œ#∞=~°Î`ÕII
(ÃÑ^ŒÌÅ∞ ZÖÏ =º=Ç¨Ïi™êÎ~À, ^•xfl ™ê=∂#º[#∞Å∞ J#∞Hõi™êÎ~°∞. ã¨^•Kå~°O
q+¨Ü«∞OÖ’ ÃÑ^ŒÌÅ∞ U~°Ê~°z# „Ñ¨=∂}Ï<Õfl [#™ê=∂#ºO J=ÅOa™êÎ~°∞)
„Ñ¨ÑÖK«QÆux, sux PHõoOÑ¨Ù KÕã¨∞‰õΩx U~°Ê~°z# xÜ«∞=∞O Wk. „Ñ¨ÑÖK«O
x`«º Ñï}Ï=∞je. J@∞=O\˜ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ HÍÖÏxfl |\˜ì ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O =∂~°@OÖ’
Pâ◊Û~°ºO ÖË^Œ∞. JÖÏ =∂i# „Ñün =∞Oz^Õ##∞HÀ"åeû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. [#∞Å∞
H˘<åflà◊√§ H˘`«Î Ñ¨^Œúux J#∞ãï™êÎ~°∞. ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ =¿ãÎ ^•xfl =^Œe #∂`«# Ñ¨^Œúu
"≥·Ñ¨Ù "≥ÚQÆ∞æ`å~°∞.
S`Õ, âßâ◊fi`«"≥∞ÿOk ^èŒ~°‡O. '„|Ç¨Ï‡K«~°ºO— J@∞=O\˜ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡O–HÍÖÏxfl
|\ì̃ =∂ˆ~k HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, HÀiHõÅ∞ JÅÖÏ¡O\˜q. Jq PQÆ@O JO@∂ LO_»^∞Œ .
f~°∞Û‰õΩ#fl H˘nÌ =ã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú. nxH˜ Ü«ÚQÆO`À ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. =∂ˆ~ HÍÅO`À
ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. HÀiHõ ÖËx^Õ, „Ñ¨ÑÖK«"Õ∞ ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì „Ñ¨ÑÖK«O L#flO`« HÍÅO
HÀiHõÅ∞O\Ï~Ú. Jxfl HÀiHõÅ∞ f~°=Ù. fi# HÀiHõ H˘`«Î HÀiHõ‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ`Õ, f~°x
HÀiHõ x~åâ◊#∞ Hõeyã¨∞ÎOk. „HÀ^è•xfl Hõeyã¨∞ÎOk. Wq qK«HõΔ}#∞ Ç¨Ïi™êÎ~Ú.
qK«HõΔ}~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# K«~°º áêÑ¨HÍ~åºxH˜ ^•i fã¨∞ÎOk.
JO>Ë, =∞#∞+¨μÅ#∞ áêÑÖ "≥·Ñ¨Ù Z=~°∞ <≥_»∞`«∞<åfl~°#fl J~°∞˚#∞_ç „Ñ¨â◊fl‰õΩ
ã¨=∂^è•#OQÍ NHõ$+¨μ‚_»∞, |Ü«∞@"å~°∞ HÍ^Œ∞, =∞x+≤x áêÑÖ "≥·Ñ¨Ù J`«_ç =∞#ã¨∞Ö’
[xOKÕ HÀiHõÖË <≥_»∞`åÜ«∞x ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl_»#fl=∂@. JO>Ë, =∞x+≤H˜ â◊„`«∞=Ù
|Ü«∞@ ZHõ¯_À LO_»_»#fl=∂@. J`«_ç =∞#ã¨∞Ö’<Õ â◊„`«∞=Ù ^•y L<åfl_»∞. `«#
=∞#ã¨∞Ö’ x~°O`«~°O [xã¨∞Î#fl HÀiHõÅ ã¨fi~°∂áêxfl „QÆÇ≤ÏOz, "å\˜ Ñ¨@¡ Pã¨H˜Îx
#tOÑ¨KÕã¨∞HÀ=@O =∞x+≤ Hõ~°Î=ºO.
160 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

^è•ºÜ«∞`À q+¨Ü«∂<£ Ñ¨ÙOã¨ó ãÖQÆ¿ãÎ+¨ØÑ¨*ÏÜ«∞`ÕI
ãÖQÍ`ü ãÖ*ÏÜ«∞`Õ HÍ=∞ó HÍ=∂`ü „HÀ^èÀ-aè*ÏÜ«∞`ÕII
„HÀ^è•^Œƒù=u ã¨"≥∂‡Ç¨Ïóã¨"≥∂‡Ç¨`ü ã¨‡$uq„Éèí=∞óI
ã¨‡$u „ÉèíOâß ^Œ∞ƒkú <åâ’, |∞kú<åâß`ü „Ñ¨}â◊ºuII
(q+¨Ü«∞zO`«# =Å¡ "å\˜ÃÑ· Pã¨H˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Pã¨H˜Î |ÅÑ¨_ç HÀiHõQÍ
=∂~°∞`«∞Ok. qÑ¶¨Å"≥∞ÿ# HÀiHõ „HÀ^èŒOQÍ Ñï}q∞ã¨∞ÎOk. „HÀ^èŒO =Å¡ P"Õâ◊O, ^•x
=Å¡ `«##∞`å#∞ =∞~°záÈ=@O, Ü«ÚHÍÎÜ«ÚHõÎ q"ÕHõO #tOK«@O [~°∞QÆ∞`å~Ú.
^•O`À |∞kú #tOz# =∞x+≤ áêÑ¨HÍ~åºÅ∞ KÕ™êÎ_»∞).
=∞x+≤ áêÑ¨HÍ~åºK«~°}‰õΩ X_çQÆ>ËìO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}ÏÅ#∞ ã¨~°à◊OQÍ, `«~°¯|^ŒúOQÍ
q=iã¨∞ÎOk ÉèíQÆ=næ`«. Jxfl áêáêÅ‰õÄ ¿ÇÏ`«∞=Ù xÜ«∞O„`«}ÖËx HÀiHõ. HÀiHõ#∞
[~ÚOK«@O Hõ+¨ìO. ZO^Œ∞HõO>Ë, XHõ ~°HõOQÍ K«∂¿ãÎ, „Ñ¨ÑÖKåxH˜ =¸ÅO HÀiHõ.
XHõ ã≤^•úO`«O „Ñ¨HÍ~°O ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ã¨$+≤ìOKåÅ#fl HÀiHõ (ã≤ã¨$HõΔ) HõÅQÆ@O
=Å¡ D ã¨$+≤ì [iyOk.
=∞~À ã≤^•úO`«O „Ñ¨HÍ~°O „Ñ¨Hõ$uÖ’ =¸_»∞ QÆ∞}ÏÅ∞O\Ï~Ú. Jq ã¨`«ÎfiO,
~°[ã¨∞û, `å=∞ãÖ. D =¸_»∞ QÆ∞}ÏÅ #_»∞=∞ ã¨=∞`ÒÅºO LO@∞Ok. JÑ¨ÙÊ_»∞ ã¨$+≤ì
ÖË^Œ∞. HÍh Ñ¨Ù~°∞+¨μ_ç ~åHõ`À „Ñ¨Hõ$uÖ’ qHÍ~°O [xã¨∞ÎOk. ^•O`À D =¸_»∞
QÆ∞}ÏÅ #_»∞=∂ L#fl ã¨=∞`ÒÅºO ^≥|ƒuO@∞Ok. ã¨$+≤ì [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
QÆ=∞x¿ãÎ, D q=~°} ^•^•Ñ¨ÙQÍ Jxfl q+¨Ü«∂Å‰õÄ =iÎã¨∞ÎOk. XHõ =ºH˜Î
Ñ¨ÓiÎ xÜ«∞O„`«}Ö’ L<åfl_»∞. J`«_çH˜ ^ÕxÃÑ· "åº"≥∂Ç¨ÏO ÖË^Œ∞. HÀiHõ ÖË^Œ∞. ã¨∞Y,
^Œ∞óYÉèÏ=#Å∞ ÖË=Ù. J`«_ç =∞#ã¨∞û JÅÅ∞ ÖËx xâ◊ÛÅ`«\ÏHõO =O\˜k. JHõ¯_» ã¨$+≤ì
ÖË#>Ëì.
J^Õ, =ºH˜ÎÖ’ xÜ«∞O„`«} ^≥|ƒ uO>Ë, J`«_çH˜ HÀiHõ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. „HÀ^èŒO
[xã¨∞ÎOk. ã¨$+≤ì K≥·`«#º=O`«=∞=Ù`«∞Ok. HÍ=∞^Õ=Ù_ç ÉÏ}ÏÅ‰õΩ t=Ù_»∞ K≥‰õΩ¯
K≥^Œ~°‰õΩO>Ë '‰õΩ=∂~°ãÖÉèí=O— ãÖÉèí==∞ÜÕ∞ºk HÍ^Œ∞.
JO^Œ∞ˆH, Z@∞=O\˜ HÀiHõÅ∂ ÖËx xâ◊ÛÅã≤÷ux 'ã¨=∂kèã≤÷u— Jx, '"≥∂HõΔO—
Jh =i‚OKå~°∞ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞. 'ã¨$+≤ì— ÖË#Ñ¨ÙÊ_»∞ ã¨~°fiO ÉèíQÆ=O`«∞_çÖ’ 'ÅÜ«∞—"≥∞ÿ#>Ëì
Hõ^•! HÍ|\˜ì ã¨=∂kèã≤÷ux KÕi# =ºH˜Î '"≥∂HõΔO— ™êkèOz#>Ëì J=Ù`«∞Ok.

Wk =∞Ç¨=∞Ç¨Ü≥∂QÆ∞Å‰õΩ HÍh ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. Z=Ô~·<å `«#Hõk '™ê^èŒºO—
J~ÚO^Œ#∞‰õΩO>Ë, á⁄~°áê@∞ Ñ¨_ç#>Ëì. D x*Ïxfl q=iã¨∂Î Ñ¨Ù~å}Hõ^äŒ LOk. `«#
'„|Ç¨Ï‡K«~°ºO— Ñ¨@¡ ZO`À QÆ~°fiO L#fl <å~°^Œ∞_»∞ Ãã·`«O, ãÖ™ê~°ÅOÑ¨@OÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ#fl
P Hõ^äŒ JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞.
F ™êi F q^•ºi÷ QÆ∞~°∞=Ù =^ŒÌ‰õΩ =zÛ `å#∞ HÍ=∂xfl [~ÚOKå#x
q#flqOKå_»@. WHõ <Õ#∞ ^è•º#O KÕÜ«∂eû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ^Õ=Ù_çx „áêi÷ã¨∂Î,
HÀiHõÅ#∞ xÜ«∞O„uOKåÅx „Ñ¨Ü«∞uflOKåeû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞ J<åfl_»@. ^•xH˜
ã¨=∂^è•#OQÍ QÆ∞~°∞=Ù 'HÀiHõÅ#∞ [~ÚOKå#x J#∞HÀ=@O á⁄~°áê@∞. h
xÜ«∞O„`«}#∞ Ñ¨sH˜ãΔ ∂¨ ,Î ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ hÖ’ Pâ◊ HõeyOKÕ HÀiHõ#∞ h =ÚO^Œ∞ LOKåÅx
„áêi÷™êÎ#∞. XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi P HÀiHõ#∞ [~Ú¿ãÎ, =∞~À HÀiHõ#∞ h =ÚO^Œ∞OKåÅx
"Õ_»∞‰õΩO\Ï#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë HÀiHõÅÃÑ· xÜ«∞O„`«} ™êkèOKÕ áÈ~å@O x`«º"≥∞ÿ#k.
Jk J#∞HõΔ}O [~°∞QÆ∞`«∂<Õ LO_®e— J<åfl_»∞.
JO>Ë, =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ J`«ºO`«„áê=ÚYºO =Ç≤ÏOKÕ '„|Ç¨Ï‡K«~°ºO— ZO`«
P=â◊ºHõ"∞≥ Oÿ ^À, JO`« Hõi#î `«~"° ∞≥ Oÿ k J#fl=∂@. Ü«ÚQÍÅ∞ =∂i<å, `«~åÅ∞ =∂i<å,
ã≤^•úO`åÅ∞ =∂i<å, ZÖÏÔQ`· Õ =∞x+≤Ö’ HÀiHõÅ∞ HõÅQÆ@O =∂~°^À, JÖÏ P HÀiHõÅ#∞
xÜ«∞O„uOz, "å\˜x [~ÚOKåÅ#fl '„|Ç¨Ï‡K«~º° — „áê|ÅºO ‰õÄ_® =∂~°xk J#fl=∂@.
ˆH=ÅO ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’<Õ HÍ^Œ∞, „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x „Ñü^èŒ~°‡OÖ’, =∞`«OÖ’
'„|Ç¨Ï‡K«~åº—xH˜ ÃÑ^ŒÌÑ‘@ "ÕÜ«∞@O K«∂_»=K«∞Û. S`Õ HÀiHõ#∞ J}K«@OHõ<åfl ^•x
ã¨fi~°∂áêxfl J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx, HÀiHõÅ∞ ã¨Ç¨Ï[=∞x „QÆÇ≤ÏOz, "å\˜x J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
LOK«∞‰õΩ<Õ, P~ÀQÆºHõ~°"≥∞ÿ# PÖ’K«##∞ ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O XHõ¯>Ë „Ñ¨^Œi≈ã¨∞ÎOk. q∞QÆ`å
^èŒ~å‡ÅÖ’ 'HÀiHõ— HõÅQÆ@"Õ∞ 'áêÑÖ—. ^•O`À 'ã¨$+≤ìHÍ~°ºO— "≥Ú`«ÎO 'áêÑÖ—
J~ÚáÈ~ÚOk. JO>Ë Ñ¨Ù_»∞`«∂<Õ =ºH˜Î 'áêÑ≤— J=Ù`å_»#fl=∂@. rq`åO`«O `å#∞
'áêÑ≤— J#fl <Õ~°ÉèÏ=##∞ "≥∂ã¨∂Î „|`«∞‰õΩ`å_»∞. J@∞=O\˜"åiÖ’ J<ÕHõqHõ$`«∞Å∞
[x™êÎ~Ú. =∂#ã≤HõOQÍ [xOKÕ qHõ$`«∞Å =Å¡ "åà◊√¡ ~åHõΔã¨∞Å Hõ<åfl Ñ¶¨∞’~°OQÍ
„Ñ¨=iÎ™êÎ~∞° . áêâßÛ`«º^ÕâßÅÖ’ [iˆQ J<ÕH"õ ∞≥ #ÿ Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ <Õ~åÅ‰õΩ HÍ~°}O =º‰õΩÅÎ Ö’
Öˇ·OyHÍÖ’K«#Å#∞ J}zÃÑ\˜ì, `å#∞ 'áêÑ≤— J#fl ÉèÏ=<Õ Jx =∂#ã≤Hõâß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞
`ÕeÛ K≥áêÊ~°∞ ‰õÄ_®. =º‰õΩÎÅ JO`«~°OQÍÅÖ’ „áêHõ$uHõOQÍ HõeˆQ ã¨ÊO^Œ#Å#∞
Hõ$„u=∞OQÍ J}z"Õ¿ã „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ qÑ¶¨Å=∞ø`«∞#fl H˘nÌ, `å#∞ Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# 'áêÑ≤—x
J#fl ÉèÏ=# |ÅÑ¨_»∞`«∞Ok. =º‰õΩÎÅÖ’ [iˆQ D ãÖÑ¶¨∞~°¬}#∞ áêâßÛ`«ºHõàÏHÍ~°∞Å∞
162 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

`«=∞ Hõà◊ ^•fi~å „Ñ¨^Œi≈Oz „Ñ¨ÑÖKåxH˜ K«∂áê~°∞. ÃÇÏ~°‡<£ ÃÇÏãπ #=Å '_≥q∞Ü«∂<£—,
*Ë"£∞û *ÏÜü∞û #=Å 'áÈ„Ô~ì~Ú\ò PÑ¶π Ü«∂<£ Piìãπì Ü«∂*ò Z Ü«∞OQ∑=∂<£—, PÅ¤ãπ
Ç¨ÏH±ûÖË #=Å '„HÀ"£∞Ü≥∞Ö’¡—, WOHÍ W@∞=O\˜ J<ÕHõ~°K«#Å∞ WO^Œ∞‰õΩ x^Œ~°≈<åÅ∞.
`å#∞ 'áêÑ≤x HÍ#∞— J#fl u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ ^èÀ~°}˜x „Ñ¨^Œi≈Oz# ~°K«~Ú`«Å∞,
qK«ÛÅq_ç`«<åxfl „Ñ¨^Œi≈OKå~°∞. ÖÏ~ü¤ Éˇ·~°<£, _çÃÇÏKü ÖÏÔ~<£û =O\˜"å~°∞ WO^Œ∞‰õΩ
L^•Ç¨Ï~°}Å∞.
HÍh 'ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O— WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ, „|Ç¨Ï‡K«~åºxfl XHõ P~ÀQÆºHõ~°"≥∞ÿ#
'„=`«O—QÍ =∞Åz, =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ ^•i k"≥fiQÍ =∞ÅzOk.
„|Ç¨Ï‡K«~°º„=`«O
# *Ï`«∞ HÍ=∞ó HÍ=∂<å =ÚÑ¨Éè’ˆQ# âß=∞ºuI
Ç¨Ïqëê Hõ$+¨‚=ˆ~Î‡= Éèí∂Ü«∞ U"åaè=~°ú`ÕII
(HÀiHõÅ J#∞Éèí=O`À HÍ=∞O f~°^Œ∞. ÃÑ·QÍ, Ç¨Ïqã¨∞û`À Jyfl ÃÑOá⁄Ok#@∞¡,
f~°∞`«∞#fl H˘nÌ HÍ=∞O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.)
Ñ¨Ù~å} Hõ^äŒÅÖ’ Ü«∞Ü«∂u Hõ^äŒ JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. Ü«∞Ü«∂u P~°∞ ~ÀAÅÖ’
=∞Ç‘Ï=∞O_»ÖÏ#flO`å [~ÚOz# Ñ¶¨∞#∞_»∞. "å~°úHõº^Œâ◊Ö’ ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOKÕO^Œ∞‰õΩ
ã≤^Œú=∞Ü«∂º_»∞. â◊s~°O Hõ$tOzOk HÍh HÀiHõÅ∞ #tOK«ÖË^Œ∞. =∞m§ Ü«∞ø=#O =¿ãÎ,
Ü«∞ø=#™œMÏºÅ∞ J#∞ÉèíqOK«=K«Û#fl Pâ◊ HõeyOk. ^•O`À J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù„`«∞Å#∂
Ñ≤ez "åiÖ’ Z=Ô~·<å XHõix `«#‰õΩ Ü«∞ø=#O WzÛ, `«# "å~°úHõºO fã¨∞HÀ=∞x
HÀ~å_»∞. HÍh ~åA [~åÉèÏ~°O „QÆÇ≤ÏOKÕO^Œ∞‰õΩ J`«x Ñ¨Ù„`«∞Å∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~å~°∞.
z=iH˜ 'Ñ¨Ó~°∞_»∞— =ÚO^Œ∞‰õΩ =™êÎ_∞» . `«O„_ç "å~°Hú ºõ O `å#∞ ã‘fiHõiOz, `«# Ü«∞ø=<åxfl
`«O„_çH˜ ã¨=∞iÊ™êÎ_»∞. =∞m§ Ü«∞ø=#O ™êkèOz# Ü«∞Ü«∂u, qâßfiz`À HõÅã≤ 'ã¨
=∂~°æ =∂}ó HÍ=∂<å =∞O`«O—, JO>Ë HÍ=∞O JO`åxfl "≥`«∞‰õΩ`«∂ Éèí∂q∞ JO`å
qÇ¨Ïi™êÎ_»∞. ãÖ`«$Ñ≤Î Hõey# `«~°∞"å`« Ñ¨Ó~°∞_çH˜ Ü«∞ø=#O WKÕÛã≤ "å#„Ñ¨™ê÷„â◊=∞O
ã‘fiHõi™êÎ_»∞. Wk Ü«∞Ü«∂u Hõ^äŒ. ÃÑ· =∂@Å∞ Ü«∞Ü«∂u J#∞Éèí=™ê~åÅ∞.
HÀiHõÅ∞ ZO`« f~°∞Û‰õΩO>Ë JO`« ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. HÀiHõÅ∞ fˆ~ ^•HÍ, f~°∞Û‰õΩx,
"å\˜ÃÑ· q=ÚY`« HõeQˆ O`«=~°‰Äõ J#∞Éèqí Oz, PÃÑ· HÀiHõÅ#∞ qãïO˚ KåÅx H˘O^Œ~∞°
F ã≤^•úO`åxfl „ÑüáêkOKå~°∞. P„â◊=∂Å∞ ™ê÷Ñ≤Oz, Z=iH˜ Z=iÃÑ· U HÀiHõ

Hõey<å "≥O@<Õ f~°∞ÛHÀ=K«Ûx ¿ãfiK«ÛùxKåÛ~°∞. HÍh f~°∞Û‰õΩO>Ë fˆ~^≥·`Õ Jk HÀiHõ<Õ
HÍ^Œ∞. P„â◊=∞OÖ’ qHõ$`«∞Å∞ [xOKå~Ú. =º‰õΩÎÅ∞ =∂#ã≤HõOQÍ QÍÜ«∞Ñ¨_®¤~°∞.
H˘<åflà◊§H˜ P ã≤^•úO`«H~õ ÅÎ° "≥∂ãÖ |Ü«∞@Ñ¨_Oç k. `«=∞ qHõ$`«ÖO·ˇ yˆHK«ÛÅù ‰õΩ ã≤^•úO`«O,
P^è•ºu‡Hõ`Å« =Úã¨∞QÆ∞ "Õã≤ „Ñ¨[Å#∞ =∞Éèºí ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°x `≥eã≤Ok. "åi Hõ^Œä JO`«\`˜ À
=Úyã≤Ok. HÍh Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡ã≤^•úO`«OÖ’ Jk XHõ =∂Ü«∞x =∞K«ÛÖÏ q∞yeOk.
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ 'HÍ=∞O— JO>Ë ˆH=ÅO 'Öˇ·OyHõO— HÍ^Œ∞. Z@∞=O\˜ HÀiHõ
J~Ú<å HÀiˆH. ã¨$+≤Kì Ü Õ ∂« Å#fl ÉèQí =Æ O`«∞_ç `«ÅOÑ¨Ù#∞ ‰õÄ_® (ã≤ã$¨ Hõ)Δ HÀiHõ J<åfl~°∞.
HÍ|\ì̃, z#flk, ÃÑ^ŒÌk J#fl ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® „Ñü HÀiHõ 'HÍ=∞O— HÕkˆH =ã¨∞ÎOk.
W@∞=O\˜ HÀiHõÅ∞ f~°∞Û‰õΩO>Ë `«~°QÆ=Ù. 'H“Ñ‘#ãÖ~°HõΔ}Ï~°÷O— ã¨<åflºã≤≤ ãÖ™êÔ~·#
Hõ^äŒ JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. D x*Ïxfl q=iã¨∞ÎOk Ü«∞Ü«∂u Hõ^äŒ.
~åAQÍ ã¨~°fiÉè’QÍÅ#∞ J#∞ÉèíqOKå_»∞ Ü«∞Ü«∂u. S<å ã¨ˆ~, WOHÍ Éè’QÍÅ#∞
J#∞Éèqí OKåÅ#fl `«$+¨‚ f~°Ö^Ë ∞Œ . P HÀiHõ J`«_ç qK«H}Δõ #∞ Hõ¿ÑÊã≤Ok. `«# Ü«∞ø=<åxfl
`å#∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ J#∞ÉèíqOKå_»∞. `«# ãÖ`å<åxH˜ "åi Ü«∞ø=<åxfl J#∞ÉèíqOKÕ
Ç¨Ï‰õΩ¯O^Œ#fl q+¨Ü«∞O =∞~°Kå_»∞. HÀiHõÅ#∞ f~°∞ÛHÀ"åÅ#fl `«$+¨‚ D =Ü«∞ã¨∞Ö’
`«#ˆH WO`« LO>Ë, Ü«∞ø=#OÖ’ L#fl"åiH˜ WOÔHO`« LO@∞O^À J#fl PÖ’K«##∞
qã¨‡iOKå_»∞. HÀ~°‰õÄ_»x HÀiHõ#∞ ãÖ`å<åxfl HÀ~å_»∞. `«# HÀiHõ#∞ ãÖ`å#O
x~åHõiOK«@O ã¨=∞O[ã¨"Õ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, "åiOHÍ rq`åxfl J#∞ÉèíqOKÕ ^Œâ◊Ö’<Õ
L<åfl~°∞. `å#∞ rq`åxfl ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ J#∞ÉèíqOKå_»∞. S<å ã¨ˆ~, `«# HÀiHõ#∞
ãÖ`å#O HÍ^Œ<ÕãïH˜ qK«HõΔ}#∞ =∞~°z, P"Õâ◊O`À "åix â◊Ñ≤OKå_»∞. x~°¡[˚QÍ,
`«# z#fl H˘_»∞‰õΩ‰õΩ `«# "å~°úHõºO WzÛ, J`«x Ü«∞ø=#O ã‘fiHõiOz, ã¨∞YÉè’QÍÅ∞
=∞m§ J#∞ÉèíqOKå_»∞. S<å ã¨∞YÖÏÅã¨ =^ŒÖË^Œ∞. HÀiHõÅ ^Œ∞QÆú =^ŒÅÖË^Œ∞. JÑ¨ÙÊ_»∞
Ü«∞Ü«∂u D x*Ïxfl „QÆÇÏ≤ OKå_»∞. Éè∂í q∞Ö’x ^è#Œ ^è•<åºÅ∞, |OQÍ~°O =O\˜ qÅ∞"≥#·
=ã¨∞Î=ÙÅ∞, Ñ¨â◊√=ÙÅ∞, „ã‘ÎÅ∞ W"Õg =ºH˜ÎH˜ `«$Ñ≤Îx=fi=x J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. W=hfl
HÍ=∞„¿Ñˆ~Ñ¨HÍÖË `«Ñ¨Ê HÍ=∂xfl K«ÖÏ¡ˆ~Ûq HÍ=x „QÆÇ≤ÏOKå_»∞.
Ü«∂`«Ê$kä"åºO „gÇ≤ÏÜ«∞#O Ç≤Ï~°}ºO Ñ¨â◊=ó „ã≤ÎÜ«∞óI
<åÅ"Õ∞Hõã¨º `«`«û~°fi q∞u Hõ$`åº # =ÚÇ¨ÏºuII
^è•#º ãÖÑ¨^Œ, |OQÍ~°O, Ñ¨â◊√=ÙÅ∞, „ã‘ÎÅ∞, Ug `«$Ñ≤ÎxÜ«∞º=x `≥eã≤#Ñ¨ÙÊ_»∞
=ºH˜Î "å\˜H˜ "≥∂Ç¨ÏÑ¨_»_»∞. JO>Ë =ºH˜Î HÍ=∞ã¨fi~°∂ÑÖ „QÆÇ≤ÏOKåÅ#fl=∂@. Jk
164 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
„QÆÇÏ≤ OK«‰Ωõ O_® '[#‡ ^Œ∞óYO, [~å ^Œ∞óYO— Jx =Öˇ "¡ ãÕ ∂¨ ,Î HÀiHõÅ‰õΩ ÖÁOyáÈ`«∂O>Ë,
J`«_ç [#‡ ^Œ∞óY=∞Ü«∞"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. rq`«=¸ ^Œ∞óY=∞Ü«∞"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. D
x*Ïxfl Ü«∞Ü«∂u J#∞Éèí=O ^•fi~å „QÆÇ≤ÏOz „Ñ¨ÑÖKåxH˜ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl_»∞. ZHõ¯_À =Ú‰õΩ¯
=¸ã¨∞H˘x `«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∂Î 'HÀiHõÅ∞ [~ÚOK«O_ç— Jx K≥¿ÑÊ "å_ç =∂@‰õΩ qÅ∞=
LO_»^Œ∞. 'Pñ— "å_»∞ ã¨<åflºã≤. "å_çˆH"≥∞ÿ<å LO^•? "å_≥#fl~Ú<å K≥áêÎ_»∞— Jx
H˘>Ëì™êÎ~°∞. HÍh Jhfl J#∞ÉèíqOz, XHõ™êi Ü«∞ø=#OáÈ~Ú# `«~°∞"å`« =∞~À™êi
Ü«∞ø=#O á⁄Ok, =∞m§ J#∞ÉèíqOz# =ºH˜Î K≥Ñ¨ÙÎ<åfl_»O>Ë J`«x =∂@Å∞ JO`«
`ÕeHõQÍ H˘>ËÜ ì ∞« ÖËO. ã¨=Ú„^ŒO X_»∞#¤ #∞OK«∞x 'ã¨=Ú„^ŒO ZO`À Ö’`«∞— Jx K≥¿ÑÊ"å_ç
=∂@Å Hõ<åfl, ã¨=Ú„^ŒO Ö’`«∞ÅÖ’H˜ ^Œ∂H˜ Ñïâ’kèOz =zÛ K≥¿ÑÊ"å_ç =∂@Å‰õΩ
Z‰õΩ¯= qÅ∞= LO@∞Ok. Ü«∞Ü«∂u Hõ^äŒÖ’ =∞#O J^Õ K«∂_»=K«∞Û.
Ü«∂ ^Œ∞ã¨Îº*Ï ^Œ∞~°‡uaè~åº# r~°ºu r~°º`«ó
Ü≥∂™œ „áê}ÏO`«HÀ ~ÀQÆ™êÎO `«$ëÈ‚O `«º[`«ó ã¨∞Y"£∞
'^Œ∞~°‡`«∞Å∞ ^Õxfl =keOK«∞HÀÖË~À, =∞x+≤ =Úãë"å_≥·<å, ^ÕxH˜ =Úãë`«#O
ÖË^À, Uk „áê}ÏO`«Hõ"≥∞ÿ# ~ÀQÆ"≥∂, P `«$+¨‚ J<Õ ~ÀQÍxfl =keOK«∞H˘#fl "å_ç^Õ
ã¨∞YO— JO\Ï_»∞ Ü«∞Ü«∂u. ã¨∞MÏO`åxfl K«∂_®Åx „Ñ¨Ü∞« uflOz#"å_ç J#∞Éè=í ™ê~°O
Wk.
Ñ¨Ù~å}Hõ^äŒÅ#∞ Ñ¨ÙH˜¯\˜ Hõ^äŒÅx, HõeÊ`åÅx H˘>ËìÜ«∞@O =Å¡ P Hõ^äŒÅ ™ê~åxfl
=∞#O `ÕeHõQÍ fã¨∞‰õΩO@∞<åflO. JÖÏ HÍHõ, Ñ¨Ù~å}Hõ^äŒÅ#∞ qâı¡+≤¿ãÎ ã¨∞Y=∞Ü«∞
r=#q^è•<åxH˜ ^•i `≥Å∞ã¨∞ÎOk. L`«Î=∞=ºH˜Î`«fi qHÍã¨=∂~°æO ã¨∞Å∞=ÙQÍ É’^èŒ
Ñ¨_»∞`«∞Ok.
QÆ=∞x¿ãÎ, f~°∞Û‰õΩO>Ë HÀiHõ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œx P^èŒ∞xHõ=∂#ã≤Hõâß„ãÎ̈"Õ`«ÎÅ∞ ‰õÄ_®
JO@∞<åfl~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ '=∞O^Œ∞‰õΩ ÉÏxã¨Å∞— (PÅ¯Ç¨eH±û) J~Ú#"åiH˜ zH˜`«û
KÕã≤# `«~°∞"å`« "åix =∞O^Œ∞ "≥·Ñ¨Ù K«∂_»#∞ ‰õÄ_® K«∂_»=^ŒÌO\Ï~°∞. K«∂¿ãÎ
`åQÍÅxÑ≤ã¨∞ÎOk. XHõ¯ K«∞Hõ¯ `åy`Õ Jk XHõ =~°^ŒÖÏ =∞m§ JÅ"å>ˇÿáÈ`«∞O^Œx
É’kè™êÎ~°∞. "åºÜ«∂=∞O KÕã¨∂Î, _≥·\ÕQ∑ KÕ¿ã"å~°∞ ‰õÄ_® XHõ¯ ~ÀA "åºÜ«∂=∞O
=∂<Õ¿ãÎ Ô~O_À ~ÀA "≥à◊§ |∞kú HÍ^Œ∞. JÖÏ 'XHõ¯ ~À*Ë Hõ^•—, JO@∂ <≥ÅÅ∞
QÆ_çzáÈ`å~Ú. _≥·\ÕQ∑ KÕ¿ã"å~°∞ ‰õÄ_® F |ÅÇ‘Ï#HõΔ}OÖ’ 'D XHõ¯ ~ÀA uO>Ë
Ug∞ HÍ^Œ∞— J#∞‰õΩO\Ï~°∞. JO`Õ xÜ«∞O„`«} HÀÖ’Ê`å~°∞. W@∞=O\˜ xÜ«∞O„`«}

HÀÖ’Ê=\Ïxfl 'aO*ò— JO\Ï~°∞. Ñ¨_»=‰õΩ XHõ¯ zè„^ŒO ÖË#O`«HÍÅO, h~°∞ Ö’ÑëH˜
~å^Œ∞ – ã¨#fl\˜ ~°O„^èŒO U~°Ê_ç`Õ KåÅ∞, XHõ¯ K«∞Hõ¯Ö’ÑëH˜ =ã¨∞ÎOk. H˘kÌ¿ãÑ¨\˜H˜
Ñ¨_»= [Å=∞Ü«∞"≥∞ÿ =ÚxyáÈ`«∞Ok. ^Œ$_è»xâ◊ÛÜ«∞=∞<Õ =∂#=Ù_ç =∞#ã¨∞û#∞ 'HÀiHõ—
J<Õ "≥Å∞¡= =ÚOK≥`«Î\ÏxH˜ ‰õÄ_® z#fl ~°O„^èŒ=∞<Õ Pâ◊ KåÅ∞. D XHõ¯ HÀiHõ
f~°∞Û‰õΩx Jq |ÅÇ‘Ï#Ñ¨_ç`Õ... HÀiHõÅ∞ f~°=Ù. =∞x+≤ rq`«O J~ÚáÈ`«∞Ok.
'„‰õÄÔ~·~°<åÔ~·ºó ™œq∞„`Õ ÑïÇ¨ã¨ó Hõ^äŒOK«#!——
'„‰õÄ~°∞Å`À, J<å~°∞ºÅ`À ÑïÇ¨ãÖ P_»‰õÄ_»—^Œx ÅHõ;}∞x`À â◊¥~°Ê}Y
L^ŒO`«OÖ’ ~å=Ú_»∞ JO\Ï_»∞.
J~°}ºOÖ’ x=ã≤ã¨∞Î#fl ~å=Ú_çx K«∂ã≤ "≥∂Ç≤Ïã¨∞ÎOk â◊¥~°Ê}Y. HÍh `å#∞
ÉèÏ~°º`À L<åfl_»∞ HÍ|\˜ì ÅHõΔ‡}∞_ç "≥·Ñ¨Ù P"≥∞x ÑÖÑ¨Ù`å_»∞ ~å=Ú_»∞. `å#∞ ¿ã=‰õΩ_»∞,
HÍ|\˜ì `«#`À LO_ç ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. '#∞=Ùfi JO^Œ"≥∞ÿ# ~°∂ÑÖ ^èŒi¿ãÎ Jã¨Ç¨ÏºOQÍ L#fl
ã‘`«#∞ =^Œe h "≥O@ Ñ¨_»`å_»∞ ~å=Ú_»∞— Jx â◊¥~°Ê}Y`À Ç¨ã¨ºOQÍ JO\Ï_»∞
ÅHõΔ‡}∞_»∞. J`«_ç =∂@ÅÖ’x =ºOQÆºO „QÆÇ≤ÏOK«ÖËx â◊¥~°Ê}Y, 'x["Õ∞— J#∞‰õΩx
ã‘`#« ∞ K«OÑ¨É’`«∞Ok. JÑ¨Ù_»∞ D =∂@Å`À ÅHõ‡Δ }∞_çx "åiOz, P"≥∞#∞ qHõÖÏOyx
KÕÜ«∞=∞x P*Ï˝Ñ≤™êÎ_»∞ ~å=Ú_»∞.
HÀiHõ ÉÏÇ¨Ïº~°∂ÑÖ JO^ŒOQÍ L<åfl, ^•x Jã¨Å∞ Ñ¶ë`«O qHõ$`«"Õ∞. â◊¥~°Ê}Y
HÀiHõ J^èŒ~°‡O. JO^Œ∞ˆH â◊¥~°Ê}Y ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# ~åHõΔã≤. ~å=Ú_»∞ =∂#=Ù_»∞. P
HÍÅOÖ’ |Ç¨ïÉèÏ~åº`«fiO `«Ñ¨ÙÊ HÍ^Œ∞. HÍh =∂#=Ù_»∞ ~åHõΔã≤x ‰õÄ_»@O J^èŒ~°‡O.
J~Ú<å ã¨ˆ~, â◊¥~°Ê}Yx z#fl|∞K«Û‰õΩO_® P"≥∞#∞ ÅHõΔ‡}∞_ç "≥·Ñ¨Ù `Àâß_»∞ ~å=Ú_»∞.
HÍh ~å=Ú_ç JO`« qK«HõΔ} ÖËx ÅHõΔ‡}∞_»∞ PHõ$u ^•eÛ# HÀiHõ =O\˜ â◊¥~°Ê}Y`À
ÑïÇ¨ã¨=∂_®_»∞. HÀiHõ `«##∞ Hõ|oOKÕO^Œ∞‰õΩ =¿ãÎ, HÀiHõ =Ú‰õΩ¯K≥=ÙÅ∞ HÀâß_»∞.
HÍh Ñ¨ÓiÎQÍ [~ÚOK«Hõ, H˘kÌH˘kÌQÍ ^≥|ƒ u#fl HÀiHõ, `«# ~åHõΔã¨™È^Œ~°∞Å ã¨Ç¨Ü«∞O
HÀiOk. "åi rq`åÅ#∞ JÅ¡HõÖ’¡ÅO KÕã≤Ok. â◊¥~°Ê}Y QÍ^äŒ, HÀiHõ#∞ ã¨Ô~·#
suÖ’ [~ÚOK«Hõ, ^•O`À ÑïÇ¨ã¨=∂_ç`Õ HõeˆQ J#~å÷Å#∞ „Ñ¨fHÍ`«‡HõOQÍ
„Ñ¨^Œi≈ã¨∞ÎOk.
JO>Ë, =ºH˜Î HÀiHõ`À K≥ÅQÍ@=∂_ç`Õ J`«x rq`«O JÅ¡HõÖ’¡Å=∞=Ù`ÀO^Œ#fl
=∂@. JO^Œ∞ˆH 'Ü«∞K«Û HÍ=∞ã¨∞YO Ö’ˆH Ü«∞K«Û k=ºO =∞Ç¨Ï`«∞ûY"£∞I `«$ëê‚ HõΔÜ«∞
ã¨∞YÃã·º`Õ HõÖÏO <å~°›Ou ëÈ_»jO— JO@∞Ok âß„ã¨ÎO. HÍ=∞ã¨∞YO, ã¨fi~°æÖ’HõOÖ’
166 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

HõeˆQ k=ºã¨∞YO ‰õÄ_® `«$ëê‚HõΔÜ«∞O =Å¡ HõeˆQ ã¨∞YOÖ’ Ñ¨^ŒÇ¨~À =O`«∞ ‰õÄ_®
HÍ=Ù J#fl=∂@. JO>Ë Jxfl ã¨∞MÏÅ Hõ<åfl Q˘Ñ¨Ê ã¨∞YO HÀiHõÅ#∞ #tOÑ¨*ãË ∞¨ HÀ=@O
=Å¡ HõeˆQ ã¨∞YO =Å¡ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl=∂@. q∞QÆ`å ã¨∞MÏÅhfl HÀiHõÅ <åâ◊#O
=Å¡ HõeˆQ ã¨∞YO =ÚO^Œ∞ kQÆ^Œ∞_»∞¿Ñ##fl =∂@. D q+¨Ü«∂Å∞ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’
„|Ç¨Ï‡K«~°º„áê=ÚMÏºxfl ã¨Ê+¨ìO KÕ™êÎ~Ú.
„|Ç¨Ï‡K«~°ºO JO>Ë ˆH=ÅO Öˇ·OyHõÉèÏ=#Å#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ=@O =∂„`«"Õ∞
HÍ^Œx, 'Ü«∞^• ÉèÏ=O # ‰õΩ~°∞`Õ ã¨~°fi Éèí∂`Õ+¨μ áêÑ¨Hõ"£∞I Hõ~°‡}Ï =∞#™ê "åKå
„|Ç¨Ï‡ ãÖÑ¨^Œº`ü `«^•II— (ã¨~°fiÉèí∂`åÅÃÑ· =∞#™ê "åKå Hõ~°‡}Ï áêáêÖ’K«# KÕÜ«∞x
r=Ù_»∞ „|Ç¨Ï‡ J=Ù`å_»∞) Z@∞=O\˜ "≥∂Ç¨ÏO ÖËHõ, „uHõ~°}â◊√kúQÍ U q+¨Ü«∞O
QÆ∞iOz K≥_»∞ PÖ’K«# KÕÜ«∞HõáÈ=@O „|Ç¨Ï‡K«~°º=∞h „QÆÇ≤ÏOKåO. J~Ú`Õ Ô~O_»∞
ãÖ^ÕÇ¨Å∞ D ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ L`«Ê#fl=∞ø`å~Ú.
HÀiHõÅ∞ ~å=@O `«Ñ¨ÙÊ HÍ^Œ∞. HÀiHõÅ∞ f~°∞ÛHÀ=@O =Å¡ HÀiHõÅ∞ f~°=Ù.
HÍ|\˜ì HÀiHõÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞HÀ"åe. HÍh ZÖÏ? x~°O`«~°O K≥Åˆ~ˆQ JÅÅ#∞
Z=Ô~·<å J^Œ∞Ñ¨Ù KÕÜ«∞QÆÅ~å? ã¨ˆ~, HÀiHõÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞‰õΩO\ÏO.
„Ñ¨ÑÖK«=∞O`å „|Ç¨Ï‡Kå~°∞Öˇ·, HÍ=∂xfl [~Ú¿ãÎ, =∞i „Ñ¨ÑÖK«O ™êˆQ^≥ÖÏ? ã¨$+≤ì
H˘#™êˆQ^≥ÖÏ? „Ñü =ºH˜Î =∞#ã¨∞Ö’ [xOKÕ D ãÖ^ÕÇ¨Å‰õΩ ã¨=∂^è•<åÅ∞, =∞#
Ñ¨Ù~å}ÏÖ’¡, ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ HÀH˘Å¡Å∞QÍ Åaè™êÎ~Ú.
HÀiHõÅ J^Œ∞Ñ¨Ù
HÀiHõÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞HÀ=@O, Hõ~°Î=ºáêÅ#O rq`åO`«O `«Ñ¨Ê^Œ∞.
J*Ï#<£ ^•Ç¨`«‡ºO Ñ¨`«`«∞ â◊ÅÉè’ nÑ¨^ŒÇ¨Ï<Õ
ã¨ g∞<À-Ñ¨º*Ï˝<å^£ |_çâ◊Ü«Ú`« =∞âßfl`«∞ Ñ≤t`«"£∞
q*Ï#<ÀÎ -¿Ñº`Õ =Ü«∞ q∞Ç¨Ï qÑ¨*Ï˝Å [\˜ÖÏ<£
# =Ú &ÍÛ=Úó HÍ=∂ #Ç¨ÏÇ¨Ï! QÆÇ¨Ï<À "≥∂Ç¨Ï=∞Ç≤Ï=∂
HÍÅ∞`«∞O^Œx `≥eÜ«∞Hõ q∞_»`« xÑ¨ÙÊÖ’ Ñ¨_»@O ã¨=∞O[ã¨"Õ∞. `≥eÜ«∞Hõ,
=∂O™êxH˜ Pâ◊Ñ¨_ç KÕÑ¨ QÍÖÏxH˜ zHõ¯@O J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. HÍh ã¨HõÅ
„Ñ¨=∂^•Å‰õÄ, PÑ¨^ŒÅ‰õÄ HÍ~°}=∞x `≥eã≤ ‰õÄ_® =∞#O „ã‘Î™œYºHÍ=∂xfl q_çz
ÃÑ@ìÖË‰õΩO_® L<åflO. HÍ=∞=∞Ç≤Ï=∞ WO`å, JO`å HÍ^Œ∞. Ju~°Ç¨Ïã¨º"≥∞ÿOk.
[\˜Å"≥∞ÿOk.
'HÀiHõÅ#∞ [~ÚOKåe, "å\˜x #tOÑ¨KÕÜ«∂e, J}KÕÜ«∂e— Jx K≥Ñ¨Ê@O
ã¨∞ÅÉèíO. 'Jxfl J#~å÷Å‰õÄ =¸ÅO HÀiHõÖË HÍ|\˜ì "å\˜H˜ ÖÁOQÆ‰õÄ_»^Œ∞— Jx
É’kèOK«@O ã¨∞ÅÉèíO. HÍh PK«iOz K«∂Ñ¨@O Hõ+¨ìO. ZO^Œ∞HõO>Ë, ã¨~°fiã¨$+‘ì HÀiHõÅ
=∞Ü«∞O. HÀiHõ ÖËHáõ È`Õ ã¨$+≤ì ÖË^∞Œ . ã¨=Ú„^ŒOÖ’x JÅÅ#∞ Z=~°∞ xÜ«∞„uOK«QÅÆ ~°∞?
JÅÅ∞ PyáÈ"åÅO>Ë gKÕ QÍe PyáÈ"åe. Éèí∂„Éèí=∞}O PyáÈ"åe. JO>Ë, ã¨$+≤ì
ã¨~°fiO J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈ"åe. HÍ|\˜ì "≥∂Ç¨xfl [~ÚOK«@O K≥Ñ≤Ê#O`« ã¨∞ÅÉèíO HÍ^Œ∞.
D x*Ïxfl „QÆÇ≤ÏOz ÉèÏ~°fÜ«∞âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ =∞#ã¨∞ûÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ
J<ÕHõ=∂~åæÅ#∞ ã¨∂zOKå~°∞.
=ÚO^Œ∞QÍ „QÆÇ≤ÏOK«=Åã≤Ok – HÀiHõÅ∞ HõÅQÆ@O `«Ñ¨ÙÊ HÍ^Œ∞. áêÑÖ HÍ^Œ∞,
HÀiHõÅ∞ HõÅQÆ@OÖ’ =ºH˜Î ^À+Ö Ug∞ ÖË^Œ∞. HÀiHõÅ#∞ =ºH˜Î P`«‡qâßfiãÖ`À
[~ÚOKåe, `«Ñ¨Ê, P`«‡#∂º#`åÉèÏ=O`À, <Õ~°ÉèÏ=#`À HÍ^Œ∞.
Wk ã¨Ê+¨ìOQÍ „QÆÇ≤ÏOK«@O, HÀiHõÅ#∞ [~ÚOK«@OÖ’ "≥Ú^Œ\˜ "≥∞@∞ì =O\˜k.
ZO^Œ∞HõO>Ë, ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ =ºH˜Î `«#Ö’ HÀiHõÅ∞ HõÅQÆ@O =Å¡ `å#∞ áêÑ≤ Jx ÉèÏq™êÎ_À,
HÀiHõÅ∞O_»@O `«# ^À+Ö Jx ÉèÏq™êÎ_À, JÖÏ ÉèÏqOK«@"Õ∞, XHõ ~°HOõ QÍ, HÀiHõÅ∞
J`«_çÃÑ· q[Ü«∞O ™êkèOz#@ì=Ù`«∞Ok. HÀiHõÅ∞ 'áêÑÖ— J#fl |~°∞=Ù HÕ^Œ =ºH˜Î
#eyáÈ`å_»∞. ZO`«QÍ HÀiHõÅ#∞ J}KåÅx „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ_À, JO`«QÍ HÀiHõÅ∞
q[$OaèOz J`«_çx J}QÆ^˘‰õΩ¯`å~Ú.
=∂#=ã¨fiÉèÏ=OÖ’ F "≥·z„u LOk. =^ŒÌ#fl JOâ◊O "≥·¿Ñ J`«_ç ^Œ$+≤ì
Ñ¨~°∞QÆ∞e_»∞`«∞Ok. h~°∞ Ñ¨Å¡O "≥·Ñ¨Ù „Ñ¨=Ç≤ÏOz#@∞ì, 'x+≤^ŒúO— "≥·Ñ¨Ù =∞x+≤ =∞#ã¨∞
PHõi¬`«=∞ø`«∞Ok. HÍ|\˜ì U^≥·<å 'áêÑÖ— HÍ|\˜ì P Ñ¨x 'KÕÜ«∞=^Œ∞Ì— JO>Ë Jk KÕã≤
f~°`å_»∞ =∞x+≤. D q+¨Ü«∞O =∞#O Ñ¨ã≤Ñ≤Å¡Ö’¡ ‰õÄ_® QÆ=∞xOK«=K«∞Û. U^≥·<å
'"˘^Œ∞Ì— JO>Ë ^•x "≥·Ñ¨Ù áê‰õΩ`å~°∞. ^•x HÀãÖ KÕ~Ú KåÑ¨Ù`å~°∞. 'Ñ¨ã≤`«#O— HÍ|\˜ì
=∞#Hõk =Ú^Œ∞ÌQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. Ç¨~ÚQÍ P_ç™êÎO. HÍh W^Õ ÅHõΔ}O =ºH˜Î`À áê@∞
Z^Œ∞QÆ∞`«∂O@∞Ok.
=∂#=ã¨fiÉèÏ=OÖ’x D ÅHõΔ}O QÆ=∞xOz# =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ HÍ=∞O 'áêÑÖ—
Jx J#<Õ ÖË^∞Œ . J=HÍâ◊O ^˘iH˜#Ñ¨ÙÊ_»ÖÏ¡ =∞x+≤ #∂ˆ~à◊§ xO_»∞ rq`«O P#O^ŒOQÍ,
ãÖ`À+ÖQÍ QÆ_»áêÅx É’kèã¨∂Î =KåÛ~°∞. J~Ú`Õ P rq`«O ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ, âß„ã¨Î
qÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# Hõ~°‡Å∞ KÕã¨∂Î „|`«HÍÅx É’kèOKå~°∞.
168 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
^•O`À HÀiHõÅ∞ HõÅQÆ@O 'ã¨Ç¨Ï[O— J#fl ÉèÏ=#`À ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O ZkyOk.
JO^Œ∞ˆH, =∞# ^ŒQÆæ~° HÀiHõÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«\ÏxH˜ „áê^è•#ºO Z‰õΩ¯=. HÀiHõÅ∞
HõÅQÆ@O ã¨Ç¨Ï["Õ∞ J~Ú<å, Hõà‹§O ÖËx QÆ∞„~°OÖÏ =kÖË¿ãÎ HÀiHõÅ∞ g~°qÇ¨~°O
KÕ™êÎ~Ú. J^Œ∞Ñ¨Ù `«Ñ≤Ê =∞x+≤x ã¨~°fi<åâ◊#O KÕ™êÎ~Ú. HÍ|\˜ì =∞#ã¨∞‰õΩ Hõà‹§O
"ÕÜ«∞=∞<åfl~°∞. HÀiHõÅ#∞ J}K«@O`À qÑ¶¨Å"≥∞ÿ<å ÉÏ^èŒÑ¨_»=^ŒÌ<åfl~°∞. =∞m§ #_»∞O
ayOz „Ñ¨Ü«∞uflOK«=∞<åfl~°∞.
qâ◊fi=∞O`å ÉèíQÆ=O`«∞_ç =∞Ü«∞O. 'Dâß"åã¨º q∞^ŒO ã¨~°fiO—. HÍ|\˜ì „Ñü
=∞x+‘ ÉèíQÆ=^ŒOâ◊#∞ `«#Ö’ W=Ú_»∞Û‰õΩ#fl"å_Õ. HÍh WO„kÜ«∂Å =â◊"≥∞ÿ# â◊s~°OÖ’
X^ŒQÍeû ~å=@O`À, =∞x+≤ `«#Ö’x ÉèíQÆ=^ŒOâ◊#∞ QÆ∞iÎOK«ÖËHõáÈ`«∞<åfl_»∞. `«#Ö’x
ÉèíQÆ=^ŒOâ◊#∞ QÆ∞iÎOKÕO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨Ü«∞uflOK«@O =∞x+≤ Hõ~°Î=ºO. HÍ|\˜ì, ZÖÏÔQ·`Õ #_»Hõ
JÅ"å@∞ JÜÕ∞ºO`«=~°‰õÄ Ñ≤Å¡"å_»∞, Ñ¨_»∞`«∂ ÖË=@O `«Ñ¨Êxã¨~À, JÖÏˆQ =ºH˜ÎH˜
`«# HÀiHõÅÃÑ· xÜ«∞O„`«} ™ê^èŒº=∞ÜÕ∞º=~°‰õÄ „Ñ¨Ü«∞uflã¨∂ÎO_»@O `«Ñ¨Êxãï. „Ñü
"≥Ñ· Å¨¶ ºO "≥#∞HÍ QÍ_èq» [Ü«∞O á⁄Oz LO^Œx ÉèÏqOKåe. x~åâ◊ Ñ¨_‰» Ωõ O_® =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êQÍe.
=∞# Ñ¨Ù~å}Hõ^äŒÅÖ’ `«Ñ¨ã¨∞û KÕ¿ã |∞∞+¨μÅ∞ J<Õ‰õΩÅ∞ =∞^èŒºÖ’ xÜ«∞O„`«}
HÀÖ’Ê=@O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. ^•O`À JO`« =~°‰õÄ "å~°∞ ãÖáêkOz# `«Ñ¨â◊≈H˜Î
ÉèíQÆfl"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. JÑ¨ÙÊ_»∞ =∞m§ `«Ñ¨â◊≈H˜Î ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ, `«=∞ ÉèÏ"å"Õâßxfl
xÜ«∞O„uOKÕO^Œ∞‰õΩ "å~°∞ =∞~À™êi `«Ñã¨ ∞¨ û P~°Oaè™êÎ~∞° . WÖÏ Zxfl=∂~°∞¡ #+¨áì È~Ú<å,
=∞m§ =∞m§ „Ñ¨Ü«∞uflã¨∂ÎO_Õ"å~°∞ `«=∞ ÅHõΔºO ™êkè™êÎ~°∞. qâßfiq∞„`«∞_»∞ Zxfl=∂~°∞¡
`«Ñã¨ ∞¨ û PÑ≤, P~°OaèOz, `«# QÆ=∞ºO KÕ~∞° ‰õΩ<åfl_À JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. HÍ|\˜ì HÀiHõÅ#∞
J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞HÀ=@=∞#flk XHõ¯ ~ÀAÖ’<À, XHõ¯ <≥ÅÖ’<À ™ê^èŒº=∞ÜÕ∞ºk HÍ^Œx
J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe.
HÀi‰õÅ∞O_»@O áêÑÖ HÍ^Œ∞. HÍh, "å\˜x J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞HÀ=@O
P#O^Œ^•Ü«∞HõO. JO^Œ∞HÀãÖ „Ñ¨Ü«∞uflOz qÑ¶¨Å=∞=@OÖ’ ^À+Ö ÖË^Œ∞. z#fl`«#O
ÖË^Œ∞. HÍh ^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’ f~°∞ÛHÀ"åe. q^èŒ∞ºHõÎHõ~°Î"åºxfl x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î, HÀiHõÅ#∞, P
ÑïkèÖ’<Õ f~°∞ÛHÀ"åe.
xÜ«∞`«O ‰õΩ~°∞ Hõ~°‡ `«fiO Hõ~°‡ *ÏºÜ≥∂ Ç¨ÏºHõ~°‡}ó
â◊s~°Ü«∂„`å -Ñ≤ K« `Õ # „Ñ¨ã≤^Õúº ^ŒHõ~°‡}óII

h Hõ~°‡Å#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOKåe. x~åfiºáê~°OQÍ LO_»@OHõO>Ë, U^À
Ñ¨x KÕã¨∂ÎO_»@O "Õ∞Å∞. Ñ¨xáê@∞Å∞ ÖËx ™È=∞~°∞Å‰õΩ „|`«Hõ@"Õ∞ Hõ+¨ìO.
'Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞—#x, U^≥·<å HÍ~°ºO x~°fiÇ≤ÏOKåeû =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, =∞x+≤Ö’
ã¨Ç¨Ï[OQÍ `«Öˇ`ÕÎ [_»`åfixfl, "≥·~åQÆºO =Úã¨∞QÆ∞Ö’ ^•K«∞HÀ"åÅx J~°∞˚#∞_»∞
„Ñ¨Ü«∞uflOKå_»∞. ^•xH˜ NHõ$+¨μ‚_ç ã¨=∂^è•#O Wk.
„Ñü =ºH©Î `«# Hõ~°‡Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOz f~åe. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨$+≤ìOz# D
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ q^èŒ∞ºHõÎ q^èŒ∞Å#∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍ x~°fiÇ≤ÏOKåe. K«^Œ=@O, Ñ¨sHõΔÅ∞
~åÜ«∞@O, =∞Oz Éèíq+¨º`«∞Î#∞ xi‡OK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Ù<åk "Õã¨∞HÀ=@O „Ñü ÉÏÅ∞_ç
Hõ~°Î=ºO. ÉÏÅºOÖ’ „Ñ¨ÑÖKå#∞Éèí=O LO_»^Œ∞. Éèíq+¨º`«∞Î QÆ∞iOz# PÖ’K«#,
J=QÍÇ¨Ï#Å∞O_»=Ù. HÍ|\˜ì `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ K«∂Ñ≤# =∂~°æOÖ’ „Ñ¨Ü«∂}ÕKåeûO^Õ.
`«e¡^ŒO„_»∞Å∞ K≥Ñ≤Ê#@∞ì K«^Œ"åeûO^Õ. Ñ¨sHõΔÅÖ’ L`«Î=Ú_»∞QÍ LfÎ~°∞‚_»"åfieûO^Õ.
ãÖ™ê~°OÖ’ L#fl"å~°∞ `«=∞ ÉÏ^èŒº`«Å#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOKåeûO^Õ. ÉèÏ~°º,
Éèí~°ÎÅ∞ XHõi<˘Hõ~°∞ J~°÷O KÕã¨∞H˘x J#∞~åQÆÑ¨Ói`«OQÍ rqOKåe. `«=∞
`«e^¡ OŒ „_»∞Å#∞, ÃÑ^ŒÅÌ #∞ Q“~°qOz "åi Ñ¨@¡ `«=∞ ÉÏ^èºŒ `«Å#∞, Hõ~"Î° åºxfl z`«âÎ √◊ kú`À
<≥~°áêe. JÖÏˆQ `«=∞ ãÖ`å<åxH˜ ã¨Ô~·# q^•º|∞^Œ∞úÅ∞ <ÕiÊ, "åi Éèíq+¨º`«∞Î‰õΩ `«=∞
â◊H˜Î „Ñ¨HÍ~°O =∞Oz ÉÏ@ K«∂áêe. WHõ `å=ÚO@∞#fl ã¨=∂[OÖ’ `«=∞ q^èŒ∞ºHõÎ
^èŒ~å‡xfl x~°fiÇ≤ÏOKåe. JO`Õ HÍh 'ãÖ™ê~°O ^Œ∞óYHÍ~°}O HÍ|\˜ì <Õ#∞ ãÖ™ê~°O
KÕÜ«∞#∞— Jx `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ gÅ∞ ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ x[OQÍ =ºH˜ÎH˜ "≥·~åQÆºÉèÏ=# Hõey`Õ
P Ñïã≤÷u "Õ~°∞.
Zxq∞^Õà◊§ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOKå~°∞. HÍh Jk
XHõ ~°HõOQÍ ^èŒ~å‡u„Hõ=∞}O J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx `«e¡ J#∞=∞u fã¨∞‰õΩ<Õ `«~°∞"å`«
ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOKå~°∞. HÍh `«e¡ J=™ê# ^Œâ◊Ö’, ZHõ¯_»∞<åfl ã¨ˆ~ '=™êÎ—#x "åQÍÌ#O
KÕâß~°∞. <≥~"° ~Õ ∞° Û‰õΩ<åfl~°∞. Jn Hõ~=Î° ºáêÅ# JO>Ë! JO>Ë =ºH˜Î Wëêì~ÚëêìÅ∞, ã¨=∂[O
J`«x #∞Oz PtOKÕ ^èŒ~°‡=~°Î#‰õÄ #_»∞=∞ Z@∞=O\˜ Ñ¶¨∞~°¬} ÖËx =º=ã¨÷ J#fl=∂@
=∞#k. JO`Õ `«Ñ¨Ê, 'Wk <å W+¨ìO. <å Wëêìxfl HÍ^Œ<ÕO^Œ∞‰õΩ #∞"≥fi=~°∞?— Jx
`«e¡^ŒO„_»∞Å#∞ xÅnã≤, ã¨=∂*Ïxfl =ºuˆ~HÕz u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞^•~°∞ÖÏ „Ñ¨=iÎOK«@O
=∞# q^è•#"Õ∞ HÍ^Œ∞. ^èŒ~°‡O HÀãÖ `«# =ºH˜ÎQÆ`« Wëêì~ÚëêìÅ#∞ J}zÃÑ\˜ì, `«#
HÀiHõÅ#∞ ^èŒ~å‡#∞™ê~°"Õ∞ f~°∞ÛHÀ"åÅx =∞# ™ê=∂lHõr=#O <Õ~°∞Ê`«∞Ok.
170 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

Jhfl =ke# J^≥·fi`«"Õ^•Ou ‰õÄ_® 'J=∞‡ =∂@— J<Õ ^èŒ~å‡xfl áê\ÕKå_»∞.
JO^Œ∞ˆH Hõ~°‡Å∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍ KÕÜ«∂e. Hõ~°Î=ºO x~°fiÇ≤ÏOKåe. HÍh ^•x Ñ¶ë`«OÃÑ·
"åº"≥∂Ç¨ÏO, Pã¨H˜Î =O\˜q LO_»‰õÄ_»^Œ∞— JO@∞Ok ÉèíQÆ=næ`«.
D x*Ïxfl NHõ$+¨μ‚_»∞ J~°∞˚#∞_çH˜ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥áêÊ_»∞.
#"Õ∞ áê~å÷ã≤Î Hõ~°Î=ºO „u+¨μ Ö’ˆH+¨μ HÕK«#I
<å#"åÑ¨Î=∞"åÑ¨Î=ºO =~°Î U= K« Hõ~°‡}˜II
=¸_»∞ Ö’HÍÅÖ’ <Õ#∞ á⁄O^Œ=Åã≤Ok, Hõ~°Î=ºO J#fln <å‰õΩ ÖË<Õ ÖË^Œ∞.
J~Ú<å <Õ#∞ <å q^èŒ∞ºHõÎHõ~°‡Å#∞, Ö’Hõ=º=Ç¨~åÅ#∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∞Î<åfl#∞— JO@∞<åfl_»∞
NHõ$+¨μ‚_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë NHõ$+¨μ‚_»∞ q^èŒ∞ºHõÎHõ~°Î"åºxfl x~À‡Ç¨ÏOQÍ x~°fiiÎOKÕ P^Œ~å≈xfl
„Ñ¨ÑÖK«O =ÚO^Œ∞ LOKåÅ#∞‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞ˆH Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞#∞, Ç≤ÏOã¨‰õΩ kQÆ#∞
J#fl J~°∞˚#∞_çx Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞=∞<åfl_»∞. 'h ã¨fi^èŒ~°‡O, Hõ~°Î=ºO J~Ú# Ü«Ú^ŒúO
KÕÜ«∞HõáÈ`Õ Hõ~°Î=ºÖ’ÑÖ "å\˜e¡ áêÑÖ X#QÆ∂_»∞`«∞O^Œ—x K≥áêÊ_»∞.
JO>Ë, ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ HÀiHõÅ∞ HõÅQÆ@O áêÑÖ HÍ^Œ∞. ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ "å\˜x
f~°∞ÛHÀ=@O áêÑÖ HÍ^Œ∞. Wk ™êfiÉèÏqHõO. =ºH˜Î q^èŒ∞ºHõÎ^èŒ~°‡O. HÍh HÀiHõÅ‰õΩ
ÖÁOyáÈ~Ú xÜ«∞O„`«} ÖË‰õΩO_® „Ñ¨=iÎOK«@O áêÑÖ. HÀiHõÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
ÃÑ@∞ìHÀ"åÅ#fl Hõhã¨„Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_»@O áêÑÖ. `«#Ö’x P`«‡
J#O`«`åfixfl „QÆÇ≤ÏOKÕ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∂Å#fl q^èŒ∞ºHõÎ^èŒ~å‡xfl x~°fiÇ≤ÏOÑ¨HõáÈ=@O
áêÑÖ.
z#fl w`« – ÃÑ^ŒÌ w`«
„Ñ¨*ÏÑü S# ^èŒ~°‡=¸iÎH˜ #~°<å~åÜ«∞}∞Å∞ [x‡OKå~°∞. "åo§^ŒÌ~°∂ `«Ñ¨ã¨∞û
KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ QÆO^èŒ=∂^Œ#Ñ¨~°fi`åxH˜ "≥àÏ§~°∞. "å~°∞ Ñ¶¨∞’~°`«Ñ¨ã¨∞û#∞ P~°OaèOKå~°∞.
"åi `«Ñ¨ã¨∞û ^Õ"ÕO„^Œ∞_çx HõÅ=~°Ñ¨~°zOk. ^•O`À WO„^Œ∞_»∞ =∞^Œ#∞_çx Ñ≤eKå_»∞.
"åà◊¡ `«Ñ¨ã¨∞û#∞ ÉèíQÆflO KÕÜ«∞=∞<åfl_»∞. =∞^Œ#∞_»∞, ~°u, "Õ∞#Hõ, uÖ’`«Î=∞, q„Ñ¨z`«Î
=O\˜ J`«ºO`åHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# ™œO^Œ~°º=`«∞Å#∞ fã¨∞‰õΩx `«áÈ=<åxH˜ =KåÛ_»∞.
"å~°O`å `«=∞ ~°Hõ~°HÍÅ K«~°ºÅ`À #~°<å~åÜ«∞}∞Å#∞ PHõi¬OKåÅx „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞
P~°OaèOKå~°∞. <å~åÜ«∞}∞_»∞ HÍ=∂xfl [~ÚOz#"å_»∞. K≥‰õΩ¯ K≥^Œ~°ÖË^Œ∞. HÍh
#~°∞_»∞ HÍ=∂xfl [~ÚOKÕ „Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’ L#fl"å_»∞ =∂„`«"Õ∞. ^•O`À J`«_»∞ Hõà◊√§
`≥iKå_»∞. ™œO^Œ~°º=`«∞Öˇ·# „ã‘ÎÅ#∞ K«∂âß_»∞. J`«_ç =∞#ã¨∞û K«eOzOk.
=∞#ã¨∞û K«eOK«@=∞#flk JO@∞ "åºkè =O\˜k. XHõi =∞#ã¨∞û K«eã¨∞ÎOk.
D K«eOz# =∞#ã¨∞ûHõ#∞QÆ∞}OQÍ "å~°∞ „Ñ¨=iÎ™êÎ~°∞. Jk K«∂ã≤ Ñ¨Hõ¯#∞#fl"åiÖ’
‰õÄ_® ^è≥·~°ºO „Ñ¨"Õtã¨∞ÎOk. '<Õ#∂ JÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨=iÎOK«‰õÄ_»—^Œ#fl PÖ’K«#‰õΩ
TÑ¨Ù =ã¨∞ÎOk. JO`«=~°‰õÄ J}zÃÑ\˜ì# HÀiHõÅ∞ â◊H˜Î=∞O`«=∞=Ù`å~Ú. WÖÏ XHõi
#∞Oz =∞~˘HõiH˜ áêH˜ áÈ`«∞On =∞#ã¨∞û K«eOK«@=∞#flk. H˘O`« HÍÖÏxH˜ Jk
ã¨=∂[OÖ’ XHõ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞OÖÏ K«ÖÏ=∞}˜ JÜÕ∞º ™ê÷~ÚH˜ =ã¨∞ÎOk.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõÑ¨ÙÊ_»∞ ã≤x=∂Ö’¡H˜ =∞~åº^Œã¨∞÷Å∞ =KÕÛ"å~°∞ HÍ~°∞. ã≤x=∂Ö’¡
#\ÕKÕO^Œ∞‰õΩ P_»"åà◊√§ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛ"å~°∞ HÍ~°∞. XHõ~°∞ ^è≥·~°ºO KÕã≤ =ÚO^Œ∞‰õΩ
=KåÛ~°∞. P `«~∞° "å`« XHõ~˘Hõ~∞° QÍ ã≤x=∂Ö’¡H˜ ~å=@O P~°OÉè"í ∞≥ Oÿ k. q^•ºkè‰Ωõ Å∞,
ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞‰õΩ@∞OÉÏÅ∂ ã≤x=∂Å "≥·Ñ¨Ù =∞àÏ§~Ú. P~°OÉèíOÖ’ <å~ÚHÍ<åÜ«∞‰õΩÅ∞
^Œ∂~°O #∞OKÕ XHõi<˘Hõ~°∞ K«∂ã¨∂Î x@∂ì~°∞ÊÅ∞ q_çKÕ"å~°∞. P `«~°∞"å`« ^ŒQÆæ~°
^ŒQÆæ~°‰õΩ ~å=@O "≥Ú^ŒÖˇ·Ok. WO`«Ö’ F <å~ÚHõ Ju `«‰õΩ¯= ^Œ∞ã¨∞ÎÅ`À #\Õz
ãÖK«Å#O ã¨$+≤ìOzOk. WÑ¨ÙÊ_»∞ =„ã¨ÎÇ‘Ï#OQÍ #\ÕK«@O ™ê^è•~°}"≥∞ÿOk. WÖÏ
Z=~À XHõ~°∞ F J_»∞QÆ∞ ^è≥·~°ºOQÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ "Õ¿ãÎ, <≥=∞‡kQÍ P ^•i ~°Ç¨Ï^•i
J=Ù`«∞Ok.
<å~åÜ«∞}∞_çH˜ Wk `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH K«eã¨∞Î#fl #~°∞_ç =∞#ã¨∞#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
ÃÑ\ÏìÅx xâ◊Û~ÚOKå_»∞. `«# T~°∞=Ù #∞Oz F ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# #=Ü«∞ø=#=ux
ã¨$lOKå_»∞. Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl ÖÏ=}º=`«∞Å ™œO^Œ~åºxfl `«Å^Œ<flÕ T~°fitx ã¨$+≤Oì Kå_»∞.
P"≥∞ ™œO^Œ~åºxfl K«∂ã≤ WO„^Œ∞_ç Ñ¨\ÏÅ=∞O`å ã≤QÆ∞æÑ¨_çOk. Jã¨=∂#™œO^Œ~°ºO
`«=∞k Jx QÆifiã¨∞Î#fl "å~°O`å `«=∞ Z^Œ∞~°∞QÍ xÅz# x~°∞Ñ¨=∂#ã¨∞O^Œix K«∂ã≤,
`«=∞ F@q∞x JOwHõiOz, `«Å=OK«∞‰õΩx "≥o§áÈÜ«∂~°∞. ^•O`À, #~°∞_ç ^Œ$+≤ì `«#
Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl ^Õ=`å„ã‘ÎÅ #∞Oz, <å~åÜ«∞}∞_»∞ ã¨$+≤ìOz# T~°fit "≥·Ñ¨Ù =∞o¡Ok.
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’x JO^ŒO HõΔ}˜HõO Jx „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù‰õΩ =zÛOk. XHõ ™œO^Œ~åºxfl K«∂ã≤
"≥∞ÿ=∞~°KÕÖ’QÍ =∞~À ™œO^Œ~°ºO ^•xfl q∞Oz HõxÑ≤ã¨∞ÎO^Œx, ^•xH˜ JO`«∞ ÖË^Œx
J~°÷"≥∞ÿOk. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ J#∞Ñ¨=∂#"≥∞ÿ# Jã¨=∂#™œO^Œ~°ºO qâ◊fiã¨$+≤ìHÍ~°∞_ç^Õ#x
É’^èŒÑ¨_çOk. #~°∞_ç ^Œ$+≤ì ã≤÷~°"≥∞ÿOk. ãÖK«Å#O J}yáÈ~ÚOk.
Ñ¨Ù~å}ÏÅÖ’ T~°fit ã¨$+≤ì QÆ∞iOz K≥¿ÑÊ D Hõ^äŒ, =∞#ã¨∞#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ì
HÀ=@OÖ’ =∞x+≤ áê\ÕK«=Åã≤# q^è•<åxfl ã¨∂zã¨∞ÎOk.
172 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
XHõ w`« ÃÑ^ŒÌQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎO@∞Ok. ^•xfl z#flkQÍ KÕÜ«∂ÅO>Ë P w`«#∞
`«∞_ç¿ÑÜ«∂eû# Ñ¨x ÖË^Œ∞. ^•x HÕ^Œ ^•x Hõ<åfl ÃÑ^ŒÌ w`«#∞ w¿ãÎ KåÅ∞. Ñ≤Å¡"å_»∞
F ÉÁ=∞‡ HÀãÖ U_»∞ã¨∂Î LO\Ï_»∞. P U_»∞Ñ¨Ù#∞ PáêÅO>Ë J`«_ç ^Œ$+≤ìx P ÉÁ=∞‡ÃÑ·
#∞Oz =∞~°ÖÏÛe. U^À â◊|OÌ KÕ™êÎO. =∞~À ~°OQÆ∞ ÉÁ=∞‡<À, qO`« =ã¨∞=Î Ù<À K«∂Ñ≤™êÎO.
"≥O@<Õ Ñ≤Å¡"å_»∞ U_»∞Ñ¨Ù#∞ PÑ≤ Ô~O_À =ã¨∞Î=Ù "≥·Ñ¨Ù ^Œ∂‰õΩ`å_»∞. "≥Ú^Œ\˜ =ã¨∞Î=Ù
=∞~°záÈ`å_»∞. HÀiHõÅ#∞ [~ÚOKåÅO>Ë, L#fl HÀiHõ#∞ q∞Oz# =∞~À HÀiHõ "≥·Ñ¨Ù
^Œ$+≤ì xÅáêe. =∂#==∞#ã¨Î`åÎfixfl ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx U~°Ê~°z# ã¨∂„`«O
Wk.
#~°∞_»∞ ^Õ=Ö’Hõ„ã‘ÎÅ "≥·Ñ¨Ù PHõi¬`«∞_»=Ù`«∞<åfl_»∞. J`«_ç ^Œ$+≤ì "åi #∞Oz
=∞~°ÖËÛO^Œ∞‰õΩ "åi Hõ<åfl ™œO^Œ~°º=u S# „ã‘Îx <å~åÜ«∞}∞_»∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. ^•O`À
#~°∞_ç ^Œ$+≤ì =∞~°eOk. `«∞Åã‘^•ã¨∞ F ™œO^Œ~°º=u J~Ú# „ã‘ÎH˜ ^•ã¨∞_»Ü«∂º_»∞.
P"≥∞ `À_ç^Õ Ö’HõOQÍ rqOKÕ"å_»∞. J~Ú`Õ J`«_ç ^Œ$+≤ì =∞~°ÖËÛO^Œ∞‰õΩ, P „ã‘Îx
q∞Oz# ÉèíQÆ=O`«∞_ç âßâ◊fi`« ™œO^Œ~åº=QÍÇ¨Ï# J=ã¨~°"≥∞ÿOk. '~å=∞K«i`« =∂#ãπ—
`«∞Åã‘^•ã¨∞ ™œO^Œ~åº~å^èŒ#Ö’x `åuÎfiHõ`«‰õΩ „Ñ¨fHõQÍ „Ñ¨ÑÖKåxH˜ JOkOk.
~å=∂#∞*ÏKå~°∞ºÅ"åi 'qâßÅ<Õ„`åÅ— Hõ^äŒ JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. „ã‘Î ™œO^Œ~°ºO
Jâßâ◊fi`«O Jx x~°∂Ñ≤Oz, J#O`«O, âßâ◊fi`«O, J^Œ∞ƒù`«O, J"Õ∞Ü«∞O J~Ú# q+¨μ‚
™œO^Œ~°ºO "≥·Ñ¨Ù Éèí‰õΩÎ_ç ^Œ$+≤ìx =∞~°ÅÛ@O ^•fi~å Éèí‰õΩÎ_çx K«i`å~°∞÷_çx KÕâß~°∞
~å=∂#∞AÅ"å~°∞. JÖÏˆQ "Õ=∞# Hõ^äŒ ‰õÄ_® „Ñ¨ã≤kú á⁄OkOk. "Õ=∞# "ÕâßºOQÆ#Å
™êÇ¨ÏK«~°ºOÖ’ kQÆ*Ï~°∞`«∂ =KåÛ_»∞. ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ J`«_çH˜ Jã¨Å∞ ™œO^Œ~°ºÉèÏ=#
J=QÆ`«"≥∞ÿO^À, JÑ¨ÙÊ_Õ J`«_»∞ "Õ^•Ou JÜ«∂º_»∞. HõΔ}OÖ’ J^Œ$â◊º=∞ÜÕ∞º
Jâßâ◊fi`åÅ#∞ qãï˚Oz, âßâ◊fi`å#O^ŒO "≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ìx =∞~°ÖÏÛ_»∞. x`«ºrq`«OÖ’
=∞x+≤x Ñ¨\˜ì ‰õΩk¿Ñ „Ñü HÀiHõ#∂ q∞OKÕO^Œ∞‰õΩ D Ñ¨^Œúux "å_»=K«∞Û.
F „ã‘Î Éèí~°Î#∞ HÀÖ’Ê~Ú ^Œ∞ódã¨∂ÎO@∞Ok. WHõ `«# rq`åxH˜ J~°÷O ÖË^Œx
~Àkã¨∞ÎO@∞Ok. Éèí~°Î`À `å#∂ =∞~°}ÕKåÅx Ñ¨@∞ì|_»∞`«∞Ok. P"≥∞ ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å∞
P"≥∞x F^•~°∞™êÎ~°∞. "åi „¿Ñ=∞Ñ¶¨ÖÏÖˇ·ˇ# ãÖ`å#O "≥·Ñ¨Ù P"≥∞ ^Œ$+≤ìx =∞~°e™êÎ~°∞.
ãÖ`å#O HÀãÖ „|`«Hõ=∞O\Ï~°∞. ÉÏ^èŒº`«#∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕO^Œ∞‰õΩ rqOK«=∞O\Ï~°∞.
P"≥∞ ^Œ$+≤ì Éèí~°Î áÈ~Ú# ÉÏ^èŒ #∞Oz =∞à◊√¡`«∞Ok. Éèíq+¨º`«∞ÎÃÑ· ^Œ$+≤ì ™êiã¨∞ÎOk.

Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ rq`åxfl J#∞ÉèíqOKåÅ<Õ Pâ◊ LO@∞Ok. HÍh ã¨~°fi™œMÏºÅ#∞
`«$}„áêÜ«∞OQÍ `«ºlOKåÅO>Ë, ™œYºÖÏÅã¨#∞ q∞Oz# ÅHõΔºO "åi =∞#ã¨∞ûÖ’
xÅ"åe. '^Õâ◊ÉèíH˜Î— J<Õ L`«Î=∂^Œ~°≈O =ºH˜Î =∞#ã¨∞û#∞ P„Hõq∞¿ãÎ W`«~°™œMÏºÅhfl P
P^Œ~°≈O =ÚO^Œ∞ kQÆ^Œ∞_»∞¿Ñ J=Ù`å~Ú. ^Õâ◊ÉèíH˜Î J<Õ P^Œ~°≈ *’ºu =∞#ã¨∞ûÖ’
"≥Å∞QÆ∞`«∂O_»|>Ëì ÉèíQÆ`üã≤OQ∑ =O\˜ ^Õâ◊Éèí‰õΩÎÅ∞ z~°∞#=Ùfi`À LiHõOÉÏxfl
H“QÆeOK«∞HÀQÆeQÍ~°∞. xO_»∞ Ü«∞ø=#OÖ’ JO_»=∂<£Ö’ QÍ#∞ÔQ^Œ∞ÌÖÏO\˜ rq`åxfl
z~°∞#=ÙfiÖÏ QÆ_Ñ» Q¨ eÆ QÍ_»∞ ™ê=~°¯~ü. D <å\˜H,© P^è∞Œ xHõ ÖˇO· yHõ „Ñ¨Kå~° `«∞á¶ê#∞Å#∞
`«@∞ì‰õΩO@∂ J<Õ‰õΩÅ∞ hu=∞O`«"≥∞ÿ# rq`åxfl QÆ_»Ñ¨@O K«∂ã¨∞Î<åflO. Ü«Ú=‰õΩÅ∞,
'„Ñ¨Kå~°H±—ÅÖÏ ^Õâ◊ÉÏ^èŒº`«#∞ Éèí∞[ã¨¯O^è•ÅÃÑ· "Õã¨∞‰õΩx xÜ«∞=∞|^Œú"≥∞ÿ# rq`åxfl
P^Œ~°≈=O`«OQÍ QÆ_»Ñ¨@O K«∂ã¨∂Î<åflO. nxH˜ „Ñ¨^è•#HÍ~°}O, =∂=¸Å∞ HÀiHõÅ#∞
z#fl w`«ÖÏ =∂iÛ, Hõà◊§‰õΩ Hõ#|_»‰õΩO_® KÕ¿ã ÃÑ^ŒÌ w`« =O\˜ '^Õâ◊ÉèíH˜Î— J<Õ P^Œ~°≈O.
JO>Ë, ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ =ºH˜Î Hõiî#x~°‚Ü«∂xfl fã¨∞‰õΩx `«# Hõà◊§ =ÚO^Œ∞ L`«Î=∞ P^Œ~å≈xfl
xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩO\Ï_À, JÑ¨ÙÊ_»∞ J`«_çx =∂=¸Å∞ JÅÖÏ¡O\˜ HÀiHõÅ∞ `åHõÖË=Ù.
K«eOÑ¨KÕÜ«∞ÖË=Ù. 'ã¨`«º"åHÍÊÅ#— J<Õ P^Œ~°≈O Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_çH˜, J<ÕHõHõëêìÅ#∞
z~°∞#=Ùfi`À Éèií OK«QeÆ Qˆ â◊HxÎ˜ zÛOk. 'Ñ≤`$« "åHÍÊÅ#— J<Õ qâßfiãÖ N~å=∞K«O„^Œ∞_çH,˜
J_»q<Õ JO^Œ"≥∞ÿ# Éèí=#OÖÏ ÉèÏqOz rqOKÕ nèâ◊H˜ÎxzÛOk. ~å=Ú_ç`À HõÅã≤
LO_®Å<Õ HÀiHõ ã‘`å^ÕqH˜ =#"å™êxfl #O^Œ<À^•º#qÇ¨~°OÖÏ ÉèÏqOKÕ nèâ◊H˜Î
xzÛOk. J#flx =^ŒÅÖËx f„=HÀiHõ ÉèÏ~°º q~°Ç¨<Õfl HÍHõ, =#"åã¨rq`åxfl,
~å=}Ü«Ú^•úxfl z~°∞#=Ùfi`À ÉèíiOK«QÆeˆQ F~°∞ÊxzÛOk ÅHõΔ‡}∞_çH˜. WÖÏ QÆ=∞xã¨∂Î
áÈ`Õ Ñ¨Ù~å}ÏÖ’¡x É’Öˇ_x» fl Hõ^ÅŒä Ö’ XHõ f„="≥∞#ÿ "åOKè,« XHõ L`«=Î ∂^Œ~≈° O áê\˜ã∂¨ ,Î
=∂=¸Å∞ HÀiHõÅ ÔH~°\ÏÅ#∞ ^•\˜, L`«Î=∞™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞‰õΩ#fl áê„`«Å<ÕHõO =∞#‰õΩ
HõxÑ≤™êÎ~Ú.
D Hõ^äŒÅxflO\˜ ^•fi~å „QÆÇ≤ÏOK«=Åã≤Ok XHõ>Ë. HÀiHõÅ∞ =ã¨∞ÎO\Ï~Ú,
‰õΩk¿Ñã¨∞ÎO\Ï~Ú, áÈ`«∞O\Ï~Ú. "å\˜ ÉÏi #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ"åÅO>Ë =ºH˜Î `«#
^Œ$+≤ì HÀiHõÅ #∞Oz =∞o§OK«∞HÀ"åe. D HÀiHõÅ #∞Oz ^Œ$+≤ì =∞o§OK«∞HÀ"åÅO>Ë,
J`«x ^Œ$+≤ì L`«Î=∞"≥∞ÿ# P^Œ~°≈O "≥·Ñ¨Ù LO_®e. ÖËHõáÈ`Õ U HÀiHõÅ ÉÏi #∞O_ç
`«Ñ≤ÊOK«∞ HÀ"åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl_À "å\˜ ÉÏi<Õ Ñ¨_»`å_»∞.
\ÏÖò™êìÜü∞ F Hõ^äŒ ~åâß_»∞. ^•<À¡ F =ºH˜ÎH˜ É’Öˇ_»O`« Éèí∂q∞ ãÖáêkOKåÅx
LO@∞Ok. ^Õ=Ù_»∞ „Ñ¨`«ºHõΔ"≥∞ÿ 'L^ŒÜ«∞O #∞Oz ™êÜ«∞O„`«O =~°‰õÄ ZO`« "Õ∞~°‰õΩ
174 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

Éèí∂q∞x K«∞\˜ì=ã¨∂Î #_ç¿ãÎ JO`« Éèí∂q∞ J`«_çˆH K≥O^Œ∞`«∞O—^Œx =~°O WKåÛ_»∞.
WOˆHO, P =ºH˜Î #_»=@O P~°OaèOKå_»∞. #_»∞ã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞. ZO_»#∞ ÉèíiOKå_»∞.
PHõex QÆ=∞xOK«ÖË^Œ∞. h~°∞ `åQÍÅ<Õ HÀiHõ#∞ =kÖÏ_»∞. „â◊=∞#∞, <˘Ñ≤Êx
QÆ=∞xOK«ÖË^Œ∞. ™êÜ«∞O„`«O =~°‰õÄ gÖˇ·#O`« Éèí∂q∞x ™êkèOKåÅ#fl P„`«OÖ’
=∂=¸Å∞ HõëêìÅ#∞ „`Àã≤ ~å[<åfl_»∞. `å#∞ ™êkèOK«^ŒÅz# Éèí∂q∞ QÆ∞iOz#
JOK«<å#∞ ÃÑOK«∞H˘O@∂ áÈÜ«∂_»∞. z=iH˜ ™êÜ«∞O„`«O JÜÕ∞ºãïH˜ „áê}ÏÅ∞
HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞. WHõ¯_» ‰õÄ_® Éèí∂q∞ ™êkèOKåÅ<Õ ÃÑ^ŒÌ w`« =ÚO^Œ∞ „â◊=∞, PHõe,
ZO_» =O\˜ HõëêìÅ∞ kQÆ^Œ∞_»∞¿Ñ JÜ«∂º~Ú. HÍh L`«Î=∞ P^Œ~°≈~åÇ≤Ï`«ºO =Å¡ =ºH˜Î
Ñ¨`«#=∞Ü«∂º_»∞. JO^Œ∞ˆH =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ HÍ=∂xfl [~ÚOKåÅO>Ë, ^•xfl q∞Oz#
HÀiHõ "≥Ñ· Ù¨ ^Œ$+≤ì =∞~°ÖÏÛÅx ã¨∂zOKå~°∞. #~°<å~åÜ«∞}∞Å Hõ^ÖŒä ’ #~°∞_ç HÍ=∞ÉèÏ=#
T~°fitx K«∂_»QÍ<Õ #tOzOk. ZO^Œ∞HõO>Ë '™œO^Œ~°ºO— J#fl^•xH˜ JO`«∞ ÖË^Œx
#~°∞_»∞ „QÆÇ≤ÏOKå_»∞. K«∂ã¨∂Î áÈ`«∂O>Ë XHõ ^•xfl q∞Oz# ™œO^Œ~°ºO =∞~˘Hõ\˜
=ã¨∂Î áÈ`«∂O@∞Ok. WHõ ™œO^Œ~°º`«$+¨‚ f~°@O JO@∂ LO_»^Œ∞. rq`«O ã¨~°fiO
JâßOuÖ’, J<Õfi+¨}Ö’ QÆ_çzáÈ`«∞O^Œ#fl „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù J`«xH˜ HõeyOk HÍ|\˜ì J`«x
=∞#ã¨∞û HÍ=∞O #∞Oz =∞~°eáÈ~ÚOk. HÍh, J`«x HÍ=∞ÉèÏ=##∞ #tOÑ¨KÕã≤#
T~°fit L`«Î~À`«Î~å W`«~°∞Å `«Ñ¨ã¨∞û K≥_»Q˘\˜ì, "åi HÍ"≥∂nÌÑ¨#‰õΩ ^ÀÇ¨Ï^Œ=∞=@O
QÆ=∞xOKåeû# JOâ◊O.
„Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ Jxfl\˜ Hõ<åfl â◊H=Î˜ ∞O`«"∞≥ #ÿ k HÍ=∞O. HÍ=∂xfl ‰õÄ_® [~ÚOK«QeÆ Qˆ
â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ#k ÉèíQÆ=^•úº#O. JO^Œ∞ˆH, ÉèíQÆ=^•úº<åxH˜ ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ JO`«
„áê^è•#ºO. ÉèíQÆ=O`«∞_çx H©iÎã¨∂Î ã¨~°fiO =∞~°záÈ~Ú#"å~°∞ =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
ÉèíQÆ=<åfl=∞[ÑÖÖ’ =Úxy Jxfl\˜h =kÖËã≤#"åi Hõ^äŒÅ∞ =∞#O qO@∞<åflO.
NHõ$+¨μ‚_ç ^è•º#OÖ’ g∞~åÉÏ~Ú `«#‡Ü«Ú~åÖˇ·, =∂=¸Å∞ „Ñ¨ÑÖKåxfl =∞~°zOk.
ÉèíHõÎ `«∞HÍ~å"£∞, *Ï˝#^Õ"£, `åºQÆ~åA, J#fl=∞Ü«∞º - WÖÏ ZO^ŒÔ~O^Œ~À, `«=∞ HÀiHõÅ
Hõ_»ex ÉèíQÆ=<åfl=∞=∞<Õ Ñ¨_»= P^è•~°OQÍ ^•\Ï~°∞. W`«~°∞Å‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕâß~°∞.
S`Õ JO^Œ~°∂ P ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞HÀ=@O Hõ+¨ìO. JO^ŒiÖ’ JO`« QÍ_è»"≥∞ÿ#
ÉèíQÆ=^•ƒù=# *ÏQÆ$`«O HÍ=@O Hõ+¨ìO. J@∞=O\˜ "åi ^Œ$+≤ì ˆHO„nHõ$`«=∞=@O
HÀãÖ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ~°∂ÑÖ, ÖÏ=}ºO, JÅOHÍ~åÅ =O\˜q J=ã¨~°=∞Ü«∂º~Ú.
Åe`«Hõà◊Å∞ ÉèíQÆ=^•ú<åºxH˜ „Ñü~°∂áêÅÜ«∂º~Ú. =∞Ok~°OÖ’ tÖÏÊÅ#∞ K≥‰õΩ¯`«∂
„Ñ¨ÑÖKåxfl =∞~°z# tÅ∞ÊÅ QÍ^äŒÅ∞ =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ^≥·=~å^èŒ# ~°K«#Å∞ KÕã¨∂Î,
W`«~™° œMÏºÅ#∞ `«$}„áêÜ«∞OQÍ ÉèÏqOz# Hõ=ÙÅ∞<åfl~°∞. H©~#Î° Å QÍ#OÖ’ „Ñ¨ÑO¨ Kåxfl
=∞~°z# QÍÜ«∞‰õΩÅ∞<åfl~°∞. "åi ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°ÖËx ™ê=∂#∞ºÅ∞ "åi HõàÏ<≥·Ñ¨Ù}º
„Ñ¨^Œ~°≈#Ö’ P#O^•xfl J#∞ÉèíqOz, L`«Î=∞™ê÷~ÚH˜ ZkˆQ gÅ∞ HõeÊOKå~°∞. `«^•fi~å
HõhãÖ H˘xfl HÀiHõÅ<≥·<å q∞OKÕ â◊H˜Î "åiH˜ Åaèã¨∞ÎOk.
J~Ú`Õ Hõà◊ÅÖ’ `«#‡Ü«∞`«fiO K≥O^ŒÖËx "å~°∞, z#fl w`«#∞ =∞~°Ñ≤OKÕ ÃÑ^ŒÌ
w`«#∞ wã¨∞HÀÖËx"å~°∞ Ãã·`«O HÀiHõÅ#∞ JkèQÆq∞OKÕO^Œ∞‰õΩ ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ =∞i
H˘xfl q^è•<åÅ∞<åfl~Ú.
HÀiHõ#∞ ^•\Ïe
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Juâ◊H˜Î =O`«"≥∞ÿ#k HÍ=∞O. HÍ=∞O ÖËx^Õ „Ñ¨ÑÖK«O ÖË^Œ∞. HÍh
HÍ=∂xH˜ ÖÁOy áÈ`Õ =ºH˜ÎH˜ x+¨¯ $u ÖË^Œ∞ Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åflO. =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’
HÍ=∂xfl J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«@O J`«ºO`«„Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎO^Œh J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åflO.
Éè∫uHõq+¨~ÚHõ"≥∞ÿ# HÍ=∂xfl J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOKåÅO>Ë JO`« Hõ<åfl ÃÑ^ŒÌ HÍ=∞O
'ÉèíQÆ=^£^è•º#O— '^Õâ◊ÉèíH˜Î— =O\˜ "å\˜ÃÑ· ^Œ$+≤ì =∞~°ÖÏÛÅh J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åflO. S`Õ
D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ U XHõ¯ =ºH©Î =∞~À =ºH˜Îx áÈe LO_»_»∞. Éè∫uHõOQÍ JO^ŒiH© Ô~O_»∞
Hõà◊√¡, HÍà◊¡ =O\˜ J=Ü«∞"åÅ∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ L<åfl, ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞ =∞#O
=sæHõiOK«QÆey<å, U =ºH˜ÎH˜ P =ºˆHÎ „Ñ¨`ÕºHõO. HÍ|\˜ì z#fl w`«, ÃÑ^ŒÌ w`« ã≤^•úO`«O
H˘O^ŒiH˜ =iÎOK«=K«∞Û. WOÔHO^ŒiHÀ =iÎOK«HõáÈ=K«∞Û. T~°fitx K«∂ã≤# #~°∞_çH˜
'JO^ŒO Jâßâ◊fi`«O, J#O`«O— J#fl „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù =zÛ "≥·~åQÆºO HõeyOk. HÍh J^Õ
T~°fit =ÅÖ’ Ñ¨_ç ã¨~°fiO HÀÖ’Ê~Ú#"åi Hõ^äŒÅ∞ J<ÕHõO L<åfl~Ú. HÍ|\˜ì JO^Œih
XˆH QÍ@ Hõ>Ëìã≤ XˆH ã≤^•úO`«O JO^ŒiH© =iÎã¨∞ÎO^Œ#@O ‰õΩ^Œ~°x Ñ¨x. Wk „QÆÇ≤ÏOz#
=∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ JO^ŒiH© 'XˆH ã¨∂„`«O— J#ÖË^Œ∞. =º‰õΩÎÅ ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞ J#∞ãïOz
HÍ=∂xfl J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ>Ëì Ñ¨^Œú`«∞Å∞ ã¨∂zOKå~°∞.
=∂#=Ù_ç =∞#ã¨∞û XHõ ÔH"≥∞~å ÖÏO\˜k. Jn ZÅ¡Ñ¨ÙÊ_»∂ 'iHÍ~°∞¤— KÕã¨∞Î#fl
ÔH"≥∞~å ÖÏO\˜k. P^èŒ∞xHõ=∂#ã≤Hõâß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xfl JOwHõi™êÎ~°∞.
JO>Ë, J#∞HõΔ}O, =∞# K«∞@∂ì [~°∞QÆ∞`«∞#fl q+¨Ü«∂Åxfl\˜h =∞# =∞#ã¨û<Õ ÔH"≥∞~å
„QÆÇ≤Ïã¨∞ÎO@∞O^Œ#fl=∂@. ^•xfl P¿Ñ¿ã gÅ∞ ÖË^Œ∞. ã≤x=∂Ö’¡ J~Ú`Õ J=ã¨~°"≥∞ÿ#
^Œ$âßºÅ#∞ 'Z_ç\ò— KÕ¿ã gÅ∞O@∞Ok. HÍh =∞#ã¨∞‰õΩ J@∞=O\˜ J=HÍâ◊O ÖË^Œ∞.
176 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

Z@∞=O\˜ PÖ’K«<≥·<å =∞#ã¨∞ûÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤Oz f~°∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx gÖˇ·#O`«
=~°‰Äõ K≥_∞» PÖ’K«#Å∞ KÕÜ∞« ‰õÄ_»^xŒ xÜ«∞=∞O U~°Ê~°Kå~°∞. „|Ç¨Ï‡K«~º° ã¨=∞Ü«∞OÖ’
=ºH˜Î áê\ÕK«=Åã≤# xÜ«∞=∂Å#∞ ã¨∂zOKå~°∞.
=∞#∞^èŒ~°‡âß„ã¨ÎO D <å_»∞ J<ÕHõq"å^•Å‰õΩ HÍ~°}=∞ø`«∞#flk. JO^Œ∞Ö’x
ã¨∂„`åÅ#∞, xÜ«∞=∂Å#∞ ã¨Ô~·# ^Œ$+≤ì`À K«∂_»Hõ ^Œ∞~åfiºMÏº#O KÕã≤ ^Œ∂+≤ã¨∞Î<åfl~°∞.
t+¨μº_»∞ QÆ∞~°∞=ÙQÍi ÉèÏ~°º#∞ Hõ<fl≥ uÎ K«∂_»~å^Œx, P"≥∞ áê^•Å∞ `åH˜ #=∞ã¨¯iOK«~å^Œx
=∞#∞ã¨‡ $uÖ’ xÜ«∞=∂Å∞ qkè™êÎ_»∞. Ñ¨~°„ã‘ÎÅ#∞ Hõ<≥fluÎ K«∂_»~å^Œx, Ñ¨~å~Ú „ã‘ÎÅ`À
UHÍO`«OQÍ QÆ_»Ñ¨‰õÄ_»^Œx xÜ«∞=∂Å∞<åfl~Ú.
#=fi‰õΩg∞ ã¨Éèí Ö’Ñ¨Å
#=fi‰õΩg∞ `«e¡^ŒO„_ç <å^äŒ∞Å `À_»<£
#=fi‰õΩg∞ Ñ¨~°ã¨`«∞Å`À
#=fi‰õΩg∞ q„Ñ¨=~°∞Å #Ü«∞q∞k ã¨∞=∞f
JO>Ë ã¨ÉèíÖ’, `«e¡^ŒO„_»∞Å`À, JkèHÍ~°∞ Å`À, Ñ¨~°„ã‘ÎÅ`À, „ÉÏÇ¨Ï‡} „âı+¨μªÅ`À
Ñ¨~åzHÍÅ∞ P_»‰õÄ_»^Œx ã¨∞=∞f â◊`«HõO K≥áÈÎOk.
Ñ¨~°ã¨`«∞Å QÀ+≤ª #∞O_ç#
Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ QÍOˆQÜ«Ú_≥·# Éèí∞q xO^Œ Ñ¨_»∞<£
|~°ãü ã¨∞jÅÜ≥ÿ∞##∞
|~°∞ ãÖQÆu#∞#fl xO^ŒáêÅQÆ∞ ã¨∞=∞f.
„|Ç¨Ï‡K«~°º„=`«OÖ’ L#fl cè+¨μ‡_≥·<å Ñ¨~°HÍO`«Å`À =∂\Ï¡_»∞`«∂ HõxÑ≤¿ãÎ JÑ¨H©iÎ
áêÅ=Ù`å_»∞. JÖÏˆQ =∞Oz jÅ=u J~Ú<å Ñ¨~Ñ° Ù¨ ~°∞+¨μ_ç`À ¿ãflÇ¨ÏOQÍ LO>Ë xO^ŒÅ∞
"≥∂Ü«∂eû=ã¨∞OÎ k. ~å=}Ïã¨∞~°∞_»∞ 'ã‘`—« #∞ Jâ’Hõ=#OÖ’ LOKå_»x, J`«_`ç À u#flQÍ
=∂\Ï¡_»Hõ ã‘`« 'QÆ_ç¤ áÈK«— ^•fi~å ~å=}∞_ç`À =∂\Ï¡_çO^Œx JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. S<å
'ã‘`«—#∞ â◊OHÕKå~°∞. hÖÏÑ¨xO^ŒÅ#∞ P"≥∞ ÉèíiOKåeû =zÛOk. Ñ¨k=∞Ok F
J|^•úxfl Ñ¨k™ê~°∞¡ ÑëH˜`Õ, P J|^Œú"Õ∞ x["≥∞ÿ ‰õÄK«∞O@∞Ok. HÍ|\˜ì „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨μÅ∞
ZO`À *Ï„QÆ`«ÎQÍ LO_®Å#fl=∂@.
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ F KÀ@ „|Ç¨Ï‡K«~°ºnHõΔÖ’ q[Ü«∞O ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ#fl"å_»∞
'ã¨r=„ã‘ÎÅ #@∞Oz, „ã‘ÎÅ z„`åÅ#∞ ‰õÄ_® K«∂_»~å^Œ∞. H˘Ü«∞º`À KÕã≤# „ã‘Î z„`«O
áê^•OQÆ∞ëêªxfl ‰õÄ_® `åHõ~å^Œ∞— Jx F xÜ«∞=∞O LOk. WÑ¨ÙÊ_»∞ D xÜ«∞=∞O
q#fl"å~°∞ #=fiK«∞Û. '„ã‘ÎÅ z„`«Ñ¨\ÏÅ#∞ K«∂¿ãÎ U=∞=Ù`«∞Ok? H˘Ü«∞º ÉÁ=∞‡#∞
`åH˜`Õ U=∞=Ù`«∞Ok? JO`å Kå^ŒãOÎ¨ — Jx H˘>ËÜ
ì ∞« =K«∞Û. nxfl q=iã¨∂Î F Ñ¨Ù~å}Hõ^Œä
LOk.
„|Ç¨Ï‡ ~°f^Õqx ã¨$lOKå_»∞. P"≥∞x K«∂_»QÍ<Õ JO`« =~°‰õÄ xÜ«∞=∞OQÍ
L#fl ^Õ=`«ÅO^Œi =∞f K«eOzOk. P"≥∞#∞ á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ ^Õ=`«Å #_»∞=∞ H˘\Ï¡@Å∞
"≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú. „|Ç¨Ï‡‰õΩ ‰õÄ_® ~°uÃÑ· "≥∂Ç¨ÏO HõeyOk. JO>Ë, JO^•xH˜ K«eOz,
"≥∂Ç≤ÏOK«@O J#flk ã¨fiÉèÏ=O J#fl=∂@. ^Õ=`«Å∞ Ãã·`«O ~°u"≥∂Ç¨Ï Ñ¨~°=â◊√Å
Ü«∂º~°O>Ë, WHõ =∂=¸Å∞ =∞#∞+¨μÅ QÆ∞iOz K≥áêÊeû# J=ã¨~°O Ug∞ ÖË^Œ∞.
JO^Œ∞ˆH Ñ¨~°„ã‘Îx `«ÖˇuÎ K«∂_»~å^Œ∞. ÉÁ=∞‡Å#∞ K«∂_»‰õÄ_»^Œ∞. z=iH˜ „ã‘Î H˘Ü«∞º
ÉÁ=∞‡x ‰õÄ_® `åHõ‰õÄ_»^Œ∞ Jx xÜ«∞=∂Å∞ qkèOKå_»∞ „|Ç¨Ï‡.
F `«Ñã¨ fi≤ UHÍO`«OÖ’ LO@∂, ZO_»∞\Ï‰õΩÅ#∞ uO@∂ x~°O`«~O° `«áÈx~°`∞« _≥·
L<åfl_»∞. J`«_çH˜ `«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«∂Å#fl ãÖHõÅÊO `«Ñ¨Ê =∞~À HÀiHõ ÖË^Œ∞. Z@∞=O\˜
HÀiHõ HÀs J`«_»∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞. PÜ«∞# F ~ÀA L^ŒÜ«∞O ™êfl<åxH˜
"≥à◊¥ÎO>Ë, HÍeH˜ H˘Ü«∞º ÉÁ=∞‡ `«yeOk. F ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# „ã‘Î H˘Ü«∞º ÉÁ=∞‡ Jk.
^•xfl K«∂ã¨∂Î P `«Ñ¨ã≤fi P ÉÁ=∞‡#∞ `«Ü«∂~°∞KÕã≤# HõàÏHÍ~°∞_ç HõàÏH“â◊ÖÏxH˜
Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂_»∞. P „ã‘Î ÖÏ=}ÏºxH˜, â◊s~°x~å‡}ÏxH˜ =ÚQÆ∞ú_»Ü«∂º_»∞. 'D ÉÁ=∞‡‰õΩ
„áê}O =¿ãÎ ZO`« ÉÏQÆ∞O_»∞— J#∞‰õΩ<åfl_»∞.
JO`« =~°‰õÄ =Úx Z@∞=O\˜ HÀiHÍ HÀ~°ÖË^Œ∞. ^•O`À XHõ¯ HÀiHõ HÀ~å_»∞
Hõ^• Jx ãÖ`À+≤Oz ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ "≥O@<Õ J`«_ç HÀiHõ f~åÛ_»∞. P H˘Ü«∞º ÉÁ=∞‡
ã¨r==¸iÎ J~ÚOk. `«Ñ¨ã≤fi Pâ◊Û~°ºÑ¨_®¤_»∞. PÃÑ· P"≥∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅÑ¨_®¤_»∞. P"≥∞x `åHÍ_»∞. W^ŒÌ~°∂ Ñ¨~°=â◊√ÅÜ«∂º~°∞. q=â◊√ÅÜ«∂º~°∞.
=Úx `«Ñ¨ã¨∞û, yÑ¨ã¨∞û =∞~°záÈÜ«∂_»∞. P"≥∞#∞ q"åÇ¨Ï=∂_®_»∞. Ñ≤Å¡efl
Hõ<åfl_»∞. ãÖ™ê~°OÖ’ Ñ¨_®¤_»∞. `«Ñ¨â◊≈H˜Î "≥Ú`«ÎO áÈQ˘@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. ZÑ¨ÙÊ_»∂ ãÖ™ê~°O
QÆ∞iOz# PÖ’K«#ÖË. `«Ñ¨ã≤fi „Éèí+¨μì_≥· ãÖ™êi JÜ«∂º_»∞. Ñ¨`«#=∞Ü«∂º_»∞. JO^Œ∞ˆH,
„ã‘Î H˘Ü«∞º ÉÁ=∞‡x `åH˜<å „|Ç¨Ï‡K«~°º„=`«O ÉèíOQÆ=∞ÜÕ∞º J=HÍâ◊O LO@∞O^ŒO@∞Ok
âß„ã¨ÎO.
178 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

„|Ç¨Ï‡K«~°ºO áê\ÕKåÅ#∞‰õΩ#fl"å_»∞ HÍ=ÚHõÑ¨Ù~°∞+¨μÅ ™êOQÆ`åºxH˜ ^Œ∂~°OQÍ
LO_®Å#fl xÜ«∞=∞O LOk. ZÖÏQÆ~Ú`Õ ã≤QÆÔ~\ò `åˆQ"åi =^ŒÌ#∞O_ç ã≤QÆÔ~\ò "åã¨#
=zÛ Ñ¨‰õ¯#∞#fl "åi P~ÀQÍºxfl „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã¨∞ÎO^À, JÖÏˆQ HÍ=Ú‰õΩÅ ™êxflÇ≤Ï`«ºO
Z@∞=O\˜"å_ç ^Œ$+≤ì<≥·<å HÍ=∞O "≥·Ñ¨Ù PHõi¬OÑ¨KÕã¨∞ÎOk.
™œÉèíi J<Õ =∞Ç¨Ïi¬ JO^Œi ãÖQÆ=∂xH© ^Œ∂~°OQÍ [ÅOÖ’ LO_ç `«Ñ¨ã¨∞û
KÕã¨∞H˘<Õ"å_»∞. P [ÅOÖ’ J`«_»∞ "≥∞ÿ^äŒ∞#OÖ’ L#fl KÕÑ¨Å#∞ K«∂âß_»∞. "å\˜
„Ñ¨ÉèÏ=O`À J`«_ç =∞#ã¨∞û K«eOzOk. '<ÕxO`«HÍÅ=¸ `«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∂Î QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷
™œMÏºÅ#∞ J#∞Éèqí OK«Ö^Ë ∞Œ — J#∞‰õΩ<åfl_»∞. P ãÖHõÅÊO Ñ¶e¨ `«OQÍ J`«_∞» Ü«∂Éè=·ˇ ∞Ok
~å[‰õΩ=∂Ô~ÎÅ#∞ q"åÇ¨Ï=∂_®_»∞. D Ñ¨Ù~å}Hõ^äŒÅhfl „|Ç¨Ï‡K«~°ºO ZO`« Hõiî#"≥∂
x~°∂Ñ≤™êÎ~Ú.
P^è∞Œ xHõã=¨ ∂[OÖ’ „ã‘ÑÎ Ù¨ ~°∞+¨μÅ∞ W~°∞=Ù~°∂ ™êxflÇ≤Ï`«ºOQÍ LO_»@O `«ÑÊ¨ xãï
J=Ù`ÀOk. W\©=Å J~Ú`Õ ~å„`«∞Å∞ ‰õÄ_® Hõeã≤ Ñ¨x KÕÜ«∂eû# Ñïã≤÷`«∞Å∞
=ã¨∞Î<åfl~Ú. ã¨∂¯à◊√¡, HÍÖËrÅ∞, HõOÑ¨Óº@~ü `«~°QÆ`«∞Å∞, @∂º+¨#∞¡, L^ÀºQÍÅ =O\˜q
z<åfl ÃÑ^•Ì ÖË‰õΩO_® „Ñü =Ü«∞ã¨∞ „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ "≥∞eˆQ J=HÍâßxfl
ã¨∞Î<åfl~Ú. PÃÑ·, "åºáê~°ãÖã¨¯$u „ã‘Î JO^•xfl Z~°QÍ "Õã≤ "åºáê~°O KÕÜ«∞\Ïxfl
'P^èŒ∞xHõ Jaè=$kú K≥Ok# <åQÆiHõ`«‰õΩ Ñ¨~åHÍ+¨ª— J#fl Jaè„áêÜ«∂xfl „Ñ¨[Å "≥∞^Œà◊¡Ö’
K˘Ñ≤ÊOzOk. ^•O`À `«‰õΩ¯= ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ^èŒiOK«@O P^èŒ∞xHõO J~ÚOk. Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ`À
ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ "≥∞ÅQÆ@O „ã‘Î 'q=ÚH˜Î—H˜ x^Œ~°≈#O J~ÚOk. „ã‘ÎÅ`À u~°QÆ@O
Ñ¨Ù~°∞+¨`åfixH˜ „Ñ¨fHõ J~ÚOk. ã≤x=∂Å∞, \©gÅ∞, #=ÅÅ∞ D Jaè„áêÜ«∂xfl
Ñ¨Ù\˜ì#Ñ¨Ê\˜ #∞Op =ºH˜Î "≥∞^Œ_»∞Ö’H˜ K˘Ñ≤Êã¨∞Î<åfl~Ú. ^•O`À 'xÜ«∞=∞O— J#flk
JÑ¨Ç¨ã¨ºOáêÅ∞ J=Ù`ÀOk. xÜ«∞=∞|^Œ∞ú_≥· rq`«O QÆ_ç¿Ñ"å_»∞ ¿ÇÏà◊#‰õΩ QÆ∞i
J=Ù`«∞<åfl_»∞. W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ '=∞#∞=Ù— K≥Ñ≤Ê# xÜ«∞=∂Å∞ ZO`À „áê^è•#ºO
=Ç≤Ï™êÎ~Ú. HÍh Jg J=¿ÇÏà◊#‰õΩ QÆ∞i J=Ù`«∞<åfl~Ú.
h~°∞ Ñ¨Å¡O "≥·Ñ¨Ù „Ñ¨=Ç≤ÏOz#>Ëì, =ºH˜Î ã¨∞Å∞"≥·# ^•iÖ’ „Ñ¨Ü«∂}ÕKåÅ#∞
‰õΩO\Ï_»∞. D x*Ïxfl J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ#fl =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ J<ÕHõ™ê=∂lHõxÜ«∞=∂Å#∞
U~°Ê~°Kå~°∞. xÜ«∞"≥∂Å¡OÑ¶¨∞# [iy`Õ ã¨=∂[O tH˜Δã¨∞ÎO^Œ#fl ÉèíÜ«∞O =ºH˜Îx
áêÑ¨=∂~°Oæ Ö’ „Ñ¨Ü∂« }ÕKÕO^Œ∞‰õΩ q=ÚY∞_çx KÕã∞¨ OÎ k. ™ê=∂lHõÉÏ^èºŒ `« ã¨„Hõ=∞OQÍ
x~°fiÇ≤ÏOK«x =ºH˜Îx ã¨=∂[O "≥e"Õã¨∞ÎO^Œ#fl ÉèíÜ«∞O, =ºH˜Î `«# ÉÏ^èŒº`«Å#∞

x~°fiÇ≤ÏOKÕ@∞ì KÕã¨∞ÎOk. „Ñ¨Ü«∞`«flO g∞^Œ =∞#ã¨∞û#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ>Ëì@∞ì KÕã¨∞ÎOk.
HÍh ™ê=∂lHõxÜ«∞"≥∂Å¡OÑ¶∞¨ #"Õ∞ 'P^è∞Œ xHõ`—« S#Ñ¨Ù_»∞ =ºH˜HÎ ˜ J_»∂¤ J^Œ∞Ñ¨Ó LO_»=Ù.
„Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞#ã¨=∂[OÖ’ D Ñïã≤÷ux K«∂_»=K«∞Û.
Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ HõÅ=@O Z=fi~°∂ PÑ¨ÖË~°∞. JÖÏ PáêÅx
„Ñ¨Ü«∞uflOK«@O „Ñ¨ã¨∞Î`«Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ J<åºÜ«∞O, =¸~°ö`«fiO J=Ù`å~Ú. JÖÏQÆx
^•~°O `≥y# QÍeÑ¨\ÏÖÏ¡ "åà◊¡x =kÖËÜ«∞ÖË~°∞ ÃÑ^ŒÌÅ∞. Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ‰õΩ P~°OÉèíO
#∞Oz „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨ãÖ|O^è•Å Ñ¨@¡ q*Ï˝#O qHõ$`«~°∂ÑÖÖ’<Õ JO^Œ∞`ÀOk. "åà◊¡H˜
'ÃãH±û Z_»∞ºˆH+¨<£— W"åfiÅx `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»∞`«∞<åfl~°∞ HÍh, =∂#==∞#ã¨Î`åÎfixfl, „ã‘Î
Ñ¨Ù~°∞+¨ãÖ|O^èŒ`«`åÎfixfl q=iOKåÅ#fl PÖ’K«##∞ Z=fi~°∂ „Ñ¨^Œi≈OK«@O ÖË^Œ∞.
Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ Ñïã≤÷u WÖÏ LO_»QÍ, ÃÑ^ŒÌÅ Ñïã≤÷u =∞~À ~°HõOQÍ LOk.
„ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ Hõe¿ã J=HÍâßÅ∞O_»@O`À J<ÕHõ ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ qzÛù#fl
=∞ø`«∞<åfl~Ú. q"å¿ÇÏ`«~ã° O¨ |O^è•Å∞ =º‰õΩÅÎ rq`åÅ#∞ J`«ÖÏ‰õΩ`«ÅO KÕã∞¨ <Î åfl~Ú.
HõhãÖ, J@∞=O\˜ PÖ’K«#Å∞, „Ñü =ºH˜Î Ç¨Ï$^ŒÜ∂« hfl HõÅ∞+≤Ò« KÕã∞¨ <Î åfl~Ú. JO^Œ∞Hˆ ,
„ã‘ÎÅ∞ Wxfl ~°OQÍÅÖ’ =ÚO^ŒO[ "Õã¨∂Î `«=∞ =ºH˜Î`åfixfl x~°∂Ñ≤ã¨∂Î, `≥eq`Õ@Å#∞
„Ñ¨^Œi≈ã¨∞Î<åfl, "å~°∞ =∞iO`« K«∞ÅHõ# J=Ù`«∞<åfl~°∞. TÇ¨Ï `≥eÜ«∞x Ñ≤Å¡"å_ç #∞Oz
=Ü«∞ã¨∞_çy# =ºH˜Î =~°‰õÄ „Ñü XHõ¯~°∂ „ã‘Îx HÍOHõΔQÍ K«∂_»@O, PÃÑ· K«∞ÅHõ#
KÕÜ∞« @O x`«ºO =∞#O K«∂ã¨∂<Î Õ L<åflO. W@∞=O\˜ Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ =ºH˜Î xÜ«∞=∞|^Œ"ú ∞≥ #ÿ
rq`«O QÆ_á» êÅO>Ë, J`«_Hç ˜ ZO`À Ñ¨@∞ì^ÅŒ , nHõÅΔ ∞ J=ã¨~O° . J`«_Hç ˜ `«# ãÖ™ê~°O
Ñ¨@¡, ^èŒ~°‡O Ñ¨@¡ JK«OK«ÅqâßfiãÖ LO_»@O ZO`À J=ã¨~°O.
J_»qÖ’, â◊¥~°Ê}Y JO^Œ"∞≥ #ÿ ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ, `«#x `å#∞ JiÊOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ
ã≤^ŒúÑ¨_ç<å P"≥∞#∞ u~°ã¨¯iOKÕO`« ^Œ$_è»xâ◊ÛÜ«∞O LO_®e. Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å #_»∞=∞,
Hõ#∞K«∂Ñ¨Ù "Õ∞~°Ö’ =∞x+≤ ÖËx KÀ@, =zÛ "åe# =~°∂kèxx u~°ã¨¯iOKÕ „Ñ¨=~åY∞º_ç
^è~Œ ‡° nHõΔ =ºH˜HÎ ˜ LO_®e. ÖËHáõ È`Õ ™⁄O`« ÉèÏ~°ºÖ’ Ãã`· O« [QÆ<å‡`«#∞ ^Œi≈Oz H˘Å=QÆeQˆ
~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ÉèíH˜Î"≥·~åQÆºÉèÏ=#Å∞ =ºH˜ÎÖ’ LO_®e. ™ê=∂lHõxÜ«∞=∂Å∞
LÅ¡OÑ¶≤∞OK«@"Õ∞ Jaè=$kúH˜ P^èŒ∞xHÍxH˜ L`«Î=∞x^Œ~°≈#OQÍ K«ÖÏ=∞}˜ J=Ù`«∞#fl
Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’, „|Ç¨Ï‡K«~°ºO áê\ÕKåÅO>Ë, =ºH˜ÎH˜ „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨ãÖ|O^èŒ`«`«ÎfiO QÆ∞iOz
ã¨Ô~·# J=QÍÇ¨Ï# LO_®e. P^èŒ∞xHõã¨=∂[OÖ’ =ºH˜ÎH˜ 'ÃãH±û Z_»∞ºˆH+¨<£— Hõ<åfl 'ÃãH±û
Ñ¶≤ÖÏã¨Ñ¶‘— ã¨Ô~·# suÖ’ `≥eã≤ LO_®e.
180 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

¢ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨ ãÖ|O^èŒ`«`«ÎfiO
XHõ `«~åxfl „Ñ¨ã¨qOK«@=∞O>Ë `«=∂ëê HÍ^Œ∞
XHõ xO_»∞ HõÅÅ∞ [QÆ`«∞Î<Õ "Õ∞ÖÁ¯ÅÊ_»O.
Z<Àfl J=ºHÍÎ`«‡Å∞, z„`«qz„`å#∞Éèí∂`«∞Å X_çÖ’
ã¨ÊO^Œ# á⁄Ok# `«~°∞}ÏÅ ã¨fi~åÅ∞, D `«~åÅ∞!
QÆ∞O@∂~°∞ âı¿+O„^Œâ◊~°‡ ~°zOz# D 'Hõq`«— ZO`À `åuÎfiHõOQÍ, xQÆ∂_è»OQÍ
=∂#=ãÖ|O^è•Å Ñ¨~°=∂~å÷xfl „Ñ¨^Œi≈ã¨∞ÎOk.
'Öˇ·OyHõK«~°º—#∞ ™êO„Ñ¨^•~ÚHõOQÍ 'ã¨$+≤ìHÍ~°ºO— JO\Ï~°∞. Jk ÖËHõáÈ`Õ ã¨$+≤ì
ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH =ºH˜Î rq`«OÖ’ 'ÃãH±û— JO`« „áê^è•#ºO =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. 'ãÖ`å<À`«ÊuÎ—
r=ÙÅ =∞øeHõÅHõ} Δ ÏÅÖ’ XHõ\.˜ JO>Ë, ÖˇO· yHõÉÏè =#Å∞ ‰õÄ_® =∂#==∞øeHõ ÅHõ} Δ O
J#fl=∂@. ZÖÏÔQ·`Õ =ºH˜ÎH˜ PHõe "Õã¨∞ÎO^À, ^•Ç¨ÏO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À, JÖÏˆQ XHõ
xiÌ+ì̈"≥∞ÿ# =Ü«∞ã¨∞û =ã¨∂Î#flH˘nÌ =ºHÎ̃Ö’ `«# „Ñ¨"Õ∞Ü«∞O ÖË‰õΩO_®<Õ Öˇ·OyHõ„Ñ¨KÀ^Œ#Å∞
HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. z~°∞QÍe gz#Ñ¨Ù_»∞ ZÖÏÔQ·`Õ h\˜ LÑï`«ÅOÃÑ· JÅÅ∞ Hõ^ŒÅ∞`åÜ≥∂,
JÖÏˆQ Öˇ·OyHõÉèÏ=#Å∞ ™êfiÉèÏqHõOQÍ =ºH˜ÎÖ’ ã¨ÊO^Œ#Å∞ Hõey™êÎ~Ú.
ÉèÏQÆ=`«OÖ’ '~°∞H˜‡}© HõÖÏº}O— Hõ^Œä =∞# HõO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. D Hõ^#Œä ∞ K≥ÑÙ¨ #Î flÑ¨ÙÊ_»∞
áÈ`«# `«# Ñ¨^•ºÅÖ’ =º‰õΩÎÅÖ’x D ™êfiÉèÏqHõã¨ÊO^Œ#Å#∞ ZO`À ã¨~°à◊OQÍ,
J`«º^Œ∞ƒù`«OQÍ q=iOKå_»∞. XHõ c[O Zky "≥ÚHõ¯ J~Ú, P‰õΩÅ∞ "Õã≤, Ñ¨ÓÅ∞
Ñ¨Óã≤#O`« ™êfiÉèÏqHõOQÍ, „áêHõ$uHõOQÍ ~°∞H˜‡}©H$õ +¨μÅ‚ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ#∞, "åi ã¨ÊO^Œ#Å#∞
=i‚™êÎ_»∞.
^Õ=H© ã¨∞`«∞ HÀi¯ fQÆÅ∞ g_»OQÆ
"≥ÅkH˜ "≥∞ÿ nÔQ g_»ñ ^˘_»ÔQ
QÆ=∞Å<åÉèí∞x z`«ÎHõ=∞ÅO|∞ qHõã≤OÑ¨
QÍOuxOuH˜ =ÚY Hõ=∞Å"≥ÚÃÑÊ
=∞^èŒ∞q~ÀkèH˜ Ö’# =∞^Œ<åyfl á⁄_»ã¨∂Ñ¨ñ
ÉÁÅuH˜ [#∞^À~Ú á⁄_»=Ù ã¨∂ÃÑ
â∫iH˜ ^è≥·~°ºO|∞ ã¨#fl"≥∞ÿ _®Ü«∞OQÆ
[Å*ÏH˜Δ =∞^èŒºO|∞ ã¨#fl=∞Ü≥∞º

Ç¨ÏiH˜ „ÉË=∞|O^èŒ =∞kèHõO|∞QÍñ ˆQâ◊
|O^èŒ=∞kèHõ=∞QÆ∞K«∞ ÉÏÅ Hõ=∞Ô~
|^Œ‡#Ü«∞#∞ =Å#ñ „|=∞^ŒO|∞ xO_®~°
<≥Å`« Ü«∞ø=#O|∞ xO_çÜ«ÚO_≥.
D Ñ¨^•ºÖ’¡ XˆH ã¨=∞Ü«∂# ÉÏÅÉÏeHõÅ∞ Ü«Ú=‰õΩÅ∞QÍ, Ü«Ú=`«∞Å∞QÍ
~°∂áêO`«~°O K≥O^Õ Ñï}Ï=∞„Hõ=∂xfl J`«ºO`«ã¨∞O^Œ~°OQÍ =i‚OKå~°∞ áÈ`«#. ZHõ¯_®
Jã¨ÉèÏºxH˜ `å=Ù ÖË^Œ∞. ZHõ¯_®, `å#∞ Ü«∞ø=<åq~åƒù"åxfl =i‚ã¨∞Î<åfl##fl W|ƒOk
ÖË^Œ∞. ZÖÏÔQ·`Õ XHõ "≥ÚQÆæ Ñ¨Ù+¨ÊOQÍ qHõã≤OK«@O =i‚™êÎ"≥∂, ZÖÏÔQ·`Õ pHõ\˜ ~å„ux
`«i"Õ∞ã¨∂Î PHÍâ◊OÖ’ "≥Å∞`«∞~°∞ ˆ~HõÅ∞ qã¨ÎiOK«\Ïxfl =i‚™êÎ"≥∂ JO`« ã¨∞ÅÉèíOQÍ,
JO`« ™êfiÉèÏqHõOQÍ Ü«∞ø=#„áê^Œ∞~åƒù"åxfl =i‚OKå_»∞ áÈ`«#.
WHõ¯_» Hõ$+¨μ_‚ ∞» ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. JHõ¯_» ~°∞H˜‡}©^qÕ Z^Œ∞QÆ∞`ÀOk. Hõ$+¨μ_‚ ç "åOKè«
fQÆÅ∞QÍ ™êQÆ∞`«∞O>Ë, fQÆÖÏO\˜ ~°∞H˜‡}©^Õq â◊s~°O Ü«∞ø=<åxfl á⁄O^Õ "≥·Ñ¨Ù
™êQÆ∞`ÀOk. WHõ q∞QÆ`å =~°‚#Åhfl =∞#‰õΩ JÅ"å>ˇÿ, J~°÷=∞ÜÕ∞º =~°‚#ÖË.
WHõ¯_» QÆ=∞xOK«=Åã≤# JOâ◊O Uq∞@O>Ë, áÈ`«# =i‚ã¨∞Î#flk =∂#=~°∂ÑÖ
^èŒiOz# ÅH©; q+¨μ‚=ÙÅ Ü«∞ø=<åq~åƒù"åxfl. =∂#=â◊s~°O ^Õ"åÅÜ«∞"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞,
â◊s~°OÖ’x „Ñü J}∞=ÓÑ¨q„`«"∞Õ J=Ù`«∞Ok. â◊s~°OÖ’ „áêHõ$uHõOQÍ HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∂
Ñ¨q„`«"Õ∞ J=Ù`å~Ú. D Ñ¨q„`«ÉèÏ=# Ñ¨^ŒºOÖ’x „Ñü Ñ¨^ŒOÖ’ Hõ#|_»∞`«∞Ok.
=∂#=~°∂ÑÖ ^èŒiOz# ^Õ=`«ÅÖ’ =∂„`«"Õ∞ D =∂~°∞ÊÅ∞ Ñ¨q„`«O HÍ=Ù. „Ñü
=ºH˜ÖÎ ’ ÉèQí =Æ ^ŒOâ◊ LO@∞Ok. J#O`«∞_≥#· ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ Ñïq∞`«"∞≥ #ÿ Éè∫uHõ â◊s~°OÖ’
"˘ky#>Ëì. J#O`«"≥∞ÿ# P`«‡ Éè∫uHõâ◊s~°OÖ’ Xky Ñïq∞`« =∞ø`«∞Ok. HÍ|\˜ì
ÉèíQÆ=^Œ=`å~°O ZO`« Ñ¨q„`«"≥∂, =∂=¸Å∞ =∞#∞+¨μÅ∂ JO`« Ñ¨q„`«=∞#fl=∂@.
=∞x+≤H©, ^≥·"åxH© `Õ_® ÖËx 'J^≥·fi`«— ÉèÏ=# J#fl =∂@ Öˇ·OyHõÉèÏ=#. JO^Œ∞ˆH
'‰õΩ=∂~°ãÖÉèí=O—Ö’ HÍo^•ã¨∞, =i‚Oz# áê~°fif, Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞Å â◊$OQÍ~°O
J`«∞º`«=Î ∞™ê÷~ÚÖ’ LO@∞Ok. D â◊$OQÍ~°=~°#‚ áê~°fif, Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞Å^Õ HÍ#Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ .
Wk ã¨=∞ã¨Î=∂#"åo â◊$OQÍ~°ˆHmqÖÏã¨=~°‚#. HÍh áê~°fifÑ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞Å#QÍ<Õ F
Ñ¨q„`«ÉèÏ=# =∞kÖ’ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
áê}˜ Ñ‘_»# q^èÕ ~°#O`«~°O â‹·Å
~å[ ^Œ∞Ç≤Ï`«∞~°fi~°O „ÑüI
182 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ= ™ê^ä•fi ã¨Ñï„QÆÇ¨ ^ŒÉèí∂`ü
HÍ=∞ ^À+¨^Œ =∞<ÀÇ¨Ï~°O =Ñ¨ÙóII
q"åÇ¨Ï"≥∞#ÿ =∞~°∞Hõ}
Δ O #∞Op áê~°fiu â◊s~°O, J`«ºO`«„¿Ñ=∞ÉèÏ=#`À J`«ºO`«,
ã¨∞O^Œ~O° QÍ JQÆ∞Ñ≤OK«™êyOk. f„="≥∞#ÿ „¿Ñ=∞, HÀiHõ, ÉèÜ
í ∂« Å∞ LH˜¯iaH˜¯i KÕã∂¨ OÎ >Ë
P"≥∞ =∞iO`« JO^ŒOQÍ â’aè™ÈÎOk.
#==^èŒ∞=Ù â◊s~°OÖ’ â’aèÖË¡ â◊$OQÍ~°ÉèÏ=#Å ~°ã¨^è•~° "åiH˜ #∂`«fl â’Éèí
x=fi@O JO^ŒiH© J#∞Éèí="Õ∞. P ™ê=∂#º"≥∞ÿ# ã¨ÊO^Œ##∞ J##º™ê=∂#º"≥∞ÿ#
suÖ’ =i‚ã¨∂Î, P ÉèÏ=#Å‰õΩ ™ê~°fi[h#`«#∞ Wã¨∞Î<åfl_»∞ Hõq. P `«~°∞"å`« áê~°fiu
ã≤QÆ∞æÑ¨_»\Ïxfl, ÉèíÜ«∞Ñ¨_»\Ïxfl, Ñ¨~°=∞t=Ù_ç â◊$OQÍ~°„Ñ¨^Œ~°≈##∞ J`«ºO`«ã¨∞O^Œ~°OQÍ
=i‚™êÎ_»∞ HÍo^•ã¨∞. H˘<åflà◊§‰õΩ áê~°fiuÖ’ a_çÜ«∞O áÈ`«∞Ok. t=Ù_çÃÑ· „¿Ñ=∞
„Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ a_çÜ«∞O H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞Ok.
`«O Ü«∞^ä•`å‡ã¨Ç¨ïâ◊O =~°O
=^èŒ∂~° J#fi~°[º`« =~°ã¨Î^ä≥·= `å"£∞I
™êQÆ~å^Œ#Ñ¨QÍ Ç≤Ï *ÏÇ¨Ïflg
™ÈÑ≤ `«#∞‡Y~° Ãã·Hõx=$uÎóII
t=áê~°fi`«∞e~°∞=Ù~°∂ XHõi Ñ¨@¡ =∞~˘Hõ~°∞ f„=OQÍ PHõi¬`«∞ÅÜ«∂º~°∞. JO>Ë
=^èŒ∞=Ù =~°∞x "≥·Ñ¨Ù ZO`«QÍ PHõi¬`«∞~åÖˇ·O^À, =~°∞_»∞ ‰õÄ_® =^èŒ∞=Ù "≥·Ñ¨Ù JO`«QÍ
PHõi¬`«∞_»Ü«∂º_»#fl=∂@. ZÖÏÔQ·`Õ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ q∞o`«"≥∞ÿ# QÆOQÍ#k "≥#‰õΩ¯ `«QÆæ^À,
JÖÏˆQ t=áê~°fi`«∞Å ãÖQÆ=∞Ñï+¨fiOQÆO q_ç=_»@O J#flk ÖË^Œ#fl=∂@.
WÖÏ J`«ºO`«ã¨∞O^Œ~°OQÍ t=áê~°fi`«∞Å ~°uˆHmqÖÏ™êxfl HÍo^•ã¨∞ =i‚™êÎ_»∞.
WOHÍ, 'â◊$OQÍ~°O— J#QÍ<Õ Hõ$+¨μ‚_ç ~åã¨ˆHo =∞kÖ’ "≥∞^Œ∞Å∞`«∞Ok. PÃÑ· ~å^èŒ
`«ÅÑ¨ÙÖ’H˜ =ã¨∞ÎOk. '[Ü«∞^Õ=Ù_ç— J+¨ìÑ¨^Œ∞Å∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ =™êÎ~Ú. JO>Ë, 'ã¨$+≤ìHÍ~åºxfl—
=i‚OKÕO^Œ∞‰õΩ, q=iOKÕO^Œ∞‰õΩ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ L`«Î=∞O, L^•`«ÎO, Ñ¨q„`«O,
„Ñ¨"≥∂^ŒÉèíi`«"≥∞ÿ# q^è•<åxfl Z#∞fl‰õΩ<åfl~°#fl=∂@. ã¨=∂[O =ÚO^Œ∞ J`«ºO`«
L#fl`«"∞≥ #ÿ P^Œ~å≈xfl LOKå~°#fl=∂@. D ~°K#« Å∞ P^è•~°OQÍ, =∞# tÅ∞ÊÅ∞ tÅÅ#∞
â◊$OQÍ~°~°ã¨„Ñ¨"åÇ¨Ï Ñ¶¨ÅHÍÅ∞QÍ =∞ÅKå~°∞. Hõ=ÙÅ∞ ZO`« Ñ¨q„`«ÉèÏ=#`À ÉèíQÆ=O`«∞_ç
â◊$OQÍ~°ˆHmqÖÏ™êxfl =i‚OKå~À, tÅ∞ÊÅ∂ JO`« Ñ¨q„`«ÉèÏ=#`À "å\˜x tÅÅÃÑ·

„Ñü+≤Oª Kå~°∞. Jq ^Œi≈Oz#"åiH˜, ã¨‡iOz#"åiH˜ ‰õÄ_® ÖˇO· yHõK~« º° ZO`« L#fl`«"∂≥ ,
Ñ¨q„`«"≥∂ J~°÷=∞ÜÕ∞ºk. JO^Œ∞ˆH, QÆ=∞x¿ãÎ Öˇ·OyHõÑ¨~°"≥∞ÿ# =∂#ã≤Hõ qHõ$`«∞Å∞ =∞#
ã¨=∂[OÖ’ ÖË=Ù.
=∞#∞^èŒ~°‡âß„ã¨ÎOÖ’ „|Ç¨Ï‡Kåi q^èŒ∞Å#∞ q=iã¨∂Î, F ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ '„|Ç¨Ï‡Kåi
ZHõ¯_≥·<å XO@iQÍ Ñ¨_»∞HÀ"åe. HÍ=∞O`À ˆ~`«ã¨∞û#∞ q_»=~å^Œ∞. JÖÏ q_çz#
"å_»∞ „|Ç¨Ï‡K«~°º„=`åxfl HÀÖ’Ê`å_»∞. HÍ=∞O ÖË‰õΩO_®<Õ ã¨fiÑ¨flã¨÷Å#O J~Ú#"å_»∞
=∞~°∞<å_»∞ L^ŒÜ«∞"Õ∞ ™êfl#O KÕã≤, ã¨∂~Àºáêã¨# KÕã≤ 'Ñ¨Ù#~å‡"≥∞ÿufiO„kÜ«∞O—
(WO„kÜ«∞=∂ ##∞fl =∞m§ á⁄O^Œ∞!) Jx [Ñ≤OKåe J#fl ã¨∂„`åxfl q=i™êÎ_»∞.
'„|Ç¨Ï‡Kåi XO@iQÍ Ñ¨_»∞HÀ"åe— J#fl xÜ«∞=∞O "≥#∞Hõ ZO`« `åuÎfiHõ`«
LO^À, „Ñ¨ã¨∞Î`«O XHõ¯™êi Hõà◊√¡ `≥~°z K«∞@∂ì K«∂¿ãÎ J~°÷=∞ø`«∞Ok. =∞#‰õΩ ÑïK«Ü«∞O
ÖËx 'ã¨fieOQÆãO¨ Ñ¨~¯° O— áêâßÛ`«º^ÕâßÅ #∞O_ç kQÆ∞=∞u J~Ú, =∞# ^ŒQ~æÆ ° F '¿Ñ+¶ <¨ —£ QÍ
=∂~°@O K«∂¿ãÎ, =∞#∞=Ù ã¨∂K«# "≥#∞Hõ ^•y L#fl Ñ¨~°=∂~°÷O É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok.
Ü«∞ø=#OÖ’ =ºH˜Î „Ñ¨"Õ∞Ü«∞O ÖË‰õΩO_® HÍ=∞ÉèÏ=#Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. â◊s~°O
ã¨ÊOkã¨∞OÎ k. HÍh =ºH˜Î P ã¨ÊO^Œ#‰õΩ ÖÁOQÆ‰Äõ _»^∞Œ . 'HÍ=∞ÉèÏ=#`À ~ˆ `«ã∞¨ û q_»=~å^Œ∞—
JO\Ï_»∞ =∞#∞=Ù. HÍ=∞ÉèÏ=# L„^ÕHÍxflã¨∞OÎ k. L„^ÕHOõ =Å¡ â◊s~°O LkfiQÆfl=∞ø`«∞Ok.
=ºH˜Î L„^ÕHÍxH˜ ÖÁOyáÈ`Õ ^•x „Ñ¨ÉèÏ=O J`«_ç PÖ’K«#ÅÃÑ· LO@∞Ok. HÍ|\˜ì
`å`å¯eHÀ„^ÕHÍxfl J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ"åÅx =∞#∞=Ù ã¨∂zã¨∞Î<åfl_»#fl=∂@. P^èŒ∞xHõ
ÃãH±û _®Hõì~°∞¡ 'L„^ÕHÍxfl J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ#Hõ¯ˆ~¡—^Œx É’kèã¨∞Î<åfl~°∞. WO^Œ∞=Å¡ =ºH˜ÎÖ’
=∂#ã≤HÍO^Àà◊#Å∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú HÍ|\˜ì Öˇ·OyHõ „Ñ¨KÀ^Œ#Å#∞ J}K«‰õÄ_»^Œx
„Ñ¨Kå~°OKÕã¨∞Î<åfl~°∞. W=hfl áêâßÛ`«ºãÖã¨¯$uÖ’x qHõ$`«∞Å#∞ J#∞ãïã¨∂Î KÕã≤#
ã≤^•úO`åÅ∞. P ã≤^•úO`åÅ#∞ gà◊√¡ =∞# ã¨=∂[OÖ’ K˘Ñ≤Êã¨∂Î ÖËx qHõ$`«∞Å#∞
ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë, =ºH˜Î `«#Ö’x Öˇ·OyHõÉèÏ=#Å #∞Oz ^Œ$+≤ì =∞o¡OK«∞‰õΩ<åfl, â◊s~°O
`«# Ñ¨x `å#∞ KÕã¨∞‰õΩO@∂ áÈ`«∞Ok. â◊s~°OÖ’ ˆ~`«ã¨∞û L`«ÊuÎ J=Ù`«∂O@∞Ok.
JÖÏ L`«ÊuÎ J~Ú# ˆ~`«ã¨∞û XHõ ^Œâ◊‰õΩ KÕ~°∞HÀQÍ<Õ, â◊s~°O `«#O`«@ `å<Õ ^•xfl
|Ü«∞\˜H˜ã¨∞ÎOk. x„kã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’, =ºH˜Î „Ñ¨"Õ∞Ü«∞O ÖË‰õΩO_®<Õ ˆ~`«ã¨∞û#∞ â◊s~°O
qãï˚ã¨∞ÎOk. n<Õfl 'ã¨fiÑ¨flã¨öÅ#O— JO\ÏO. nO\’¡ =ºH˜Î „Ñ¨"Õ∞Ü«∞O ÖË^Œ∞. J`«xÖ’
184 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

HÍ=∞ÉèÏ=# LO_»^Œ∞. L„^ÕHõO, L^ÕfiQÆO, LkfiQÆfl`«Å∞ LO_»=Ù. J^˘Hõ ™êfiÉèÏqHõ"≥∞ÿ#
K«~°º. HÍ|\˜ì JÖÏ 'ã¨fiÑ¨flã¨öÅ#O— J~Ú`Õ =ºH˜Î `≥Ö¡"åi ÖËz ™êfl#O KÕ¿ãÎ
ãïáÈ`«∞O^Œ#fl=∂@. Z@∞=O\˜ <Õ~°ÉèÏ=#Å∂ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. =ºHÎ̃ ã≤QÆ∞æÑ¨_ç, ^À+≤ÖÏ
ÉèÏqOK«∞HÀ"åeû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. JO>Ë â◊s~°OÖ’ XuÎ_ç Z‰õΩ¯"≥·#Ñ¨ÙÊ_»∞, P XuÎ_ç
`«#O`«@ `å<Õ `«yæOK«∞‰õΩ<Õ D „áêHõ$uHõ=º=ã¨÷ â◊s~°OÖ’<Õ LO^Œ#fl=∂@. =∞i
'Hõ$„u=∞OQÍ XuÎ_ç `«yæOK«∞HÀO_ç. `«Ñ¨ÙÊÖË—^Œx P^èŒ∞xHõ ÃãH±û _®Hõì~°∞¡ „Ñ¨Kå~°O
KÕã∞¨ <Î åfl~°O>Ë, ^•x "≥#∞Hõ L#fl ‰õΩ\˜Å™êfi~°É÷ Ïè =#Å#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=@O Hõ+Oì¨ HÍ^Œ∞.
D ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’<Õ ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•#OÖ’x Öˇ·OyHõ`«`«ÎfiO J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åeû
LO@∞Ok. ÖˇO· yHõK~« º° ã¨$+≤Hì Í~°ºO. Jk „áêHõ$uHõO. P K«~º° =Å¡ =ºH˜Î `«# "å~°ã`¨ fi« OQÍ
=∞~À `«~åxfl ã¨$l™êÎ_»∞. JO>Ë `«# Ñ¨Óifi‰õΩÅ Ñ¨~°OÑ¨~°#∞ `«# ^•fi~å =∞~À `«~åxH˜
JOkã¨∂Î, J#O`«"≥∞ÿ# =∂#=Ç¨~°OÖ’ `å#∂ F Ñ¨Ù+¨Ê=∞ø`å_»#fl=∂@. Öˇ·OyK«~°º
^•fi~å =ºH˜Î =∞~°}O ÖËx z~°Orq J=Ù`å_»∞. J#O`«∞_»=Ù`å_»∞. D x*Ïxfl
âı¿+O„^Œâ◊~°‡ 'Z<Àfl J=ºHÍÎ`«‡Å∞ z„`«qz„`å#∞Éèí∂`«∞Å X_çÖ’ ã¨ÊO^Œ# á⁄Ok#
`«~°∞}ÏÅ ã¨fi~åÅ∞ D `«~åÅ∞— Jx „Ñ¨Hõ\ÕKå_»∞. JO`« Ñ¨q„`«=¸, J^Œ∞ƒù`«=¸
J#fl=∂@ ÃãH±û. D K«~°º ^•fi~å =ºH˜Î ã¨$+≤ìHõ~°Î J=Ù`å_»∞. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»=Ù`å_»∞.
=∞~°}O ÖËx "å_»=Ù`å_»∞. JO`« Ñ¨q„`«=¸, J^Œ∞ƒù`«=¸ S# K«~°º áêÑÖ ZÖÏ
J=Ù`«∞Ok? =ºH˜Î áêÑ≤ ZÖÏ J=Ù`å_»∞? W`«~° ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Ö’¡, =∞`åÖ’¡ ÃãH±û#∞
p^ŒiOK«∞‰õΩx Jã¨Ç≤ÏºOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. áêÑÖ JO\Ï~°∞. =ºH˜Î <Õ~°ÉèÏ=#`À J}y
qHõ$`«∞Å‰õΩ QÆ∞~°=Ù`å_»∞. HÍh ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«ÎfiOÖ’ Öˇ·OyHõK«~°º =ºH˜ÎH˜ ^≥·=`åfixfl
Páêkã¨∞ÎOk. =∞#O =∞# ^Õ=`«Å â◊$OQÍ~åxfl Ju Ñ¨q„`«OQÍ ÉèÏq™êÎO. ZO^Œ∞HõO>Ë
P K«~°º ^•fi~å =∞#=¸ ã¨$+≤ì KÕ¿ã ÉèíQÆ=O`«∞Å=∞=Ù`åO. D x*Ïxfl ^Õ=~°H˘O_»
ÉÏÅQÆOQÍ^èŒ~° uÅH± 'JkfifÜ«∞O— J<Õ Hõq`«Ö’ J`«º^Œ∞ƒù`«OQÍ „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞.
Wk ã¨$+≤ì. Wk q∞^äŒã¨û=∂âı¡+¨ K«H˜`«
`«#∞ Ü«∞+≤ì <Õ<˘Hõ Ñ¨~°"Õ∞+≤ª
Wk h=Ù Wk <Õ#∞ W~°∞=Ù~°=Ú
XHõ>ˇÿ# ~¸ x"Õ∞+¨=Ú‡
qâ◊fi~°Ç¨Ïã¨º=Ú‡.

r=ÅHõΔ}O
„Ñ¨*Ï K« ™êfi^è•ºÜ«∞ „Ñ¨=K«<Õ K«I
„Ñ¨[#â◊Û ™êfi^è•ºÜ«∞ „Ñ¨=K«<Õ K«I
„Ñ¨*Ïuâ◊Û ™êfi^è•ºÜ«∞ „Ñ¨=K«<Õ K«I
`≥u· sÎ Ü«∞ LÑ¨x+¨`∞« ÖÎ ’x =∞O„`åeq. t+¨μº_»∞ x~°fiiÎOK«=Åã≤# q^è∞Œ ºHõ^Î ~Œè å‡Å#∞
QÆ∞~°∞=Ù, t+¨μº_çH˜, É’kèã¨∞Î#flÑ¨ÙÊ_»∞ K≥Ñ≤Ê# =∞O„`åeq. ã¨`«ºO K≥Ñ¨Ê@O, ^èŒ~å‡xfl
J#∞ãïOK«@O, *Ï˝<åxfl ãÖáêkOK«@O, xÜ«∞=∞|^ŒOú QÍ, huáêÅ# KÕã∂¨ Î „|`«H@õ O,
WO„kÜ«∂Å#∞ x„QÆÇ≤ÏOK«@O, JQÆ∞flÅ#∞ „Ñ¨[˚fieOÑ¨KÕÜ«∞@O, Ü«∞[˝O KÕÜ«∞@O,
Ju^ä∞Œ Å#∞ P^ŒiOK«@O =O\˜ Hõ~"Î° åºÅ`À áê@∞QÍ, 'ãÖ`å<åxfl Hõ#@O, q^•ºÉ’^è#Œ
KÕÜ«∞@O, "å~°∞ ãÖ`å<åxfl Hõ<Õ@∞ì K«∂ã≤ q^•ºÉ’^èŒ# KÕÜ«∞@O, =∞#=_ç
q^•ºÉ’^èŒ#Å∞ K«∂_»@O— ‰õÄ_® =º‰õΩÎÅ Hõ~°Î"åºÅÖ’ ÉèÏQÍÅx É’kè™êÎ_»∞ QÆ∞~°∞=Ù.
=∂#=Ù_çˆH HÍ^Œ∞ „Ñü rq ÅHõΔºO 'ãÖ`å<À`«ÊuÎ.— Hõ^ŒÅÖËxqQÍ ÉèÏqOKÕ
K≥@∞¡, "≥ÚHõ¯Å∞ ‰õÄ_® ãÖ`å<À`«ÊuÎ Hõ~°Î"åºxfl x~°fiÇ≤Ï™êÎ~Ú. Ñ¨ÓÅ∞ Ñ¨Ó™êÎ~Ú.
"å\˜Ö’x `Õ<≥#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕO^Œ∞‰õΩ Ñ¨‰õΔΩÅ∞, H©@HÍÅ∞, Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞ =™êÎ~Ú. Jq
=∞Hõ~°O^•xfl „QÆÇ≤Ï™êÎ~Ú. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å\˜ HÍà◊§‰õΩ Ñ¨Ùá⁄Ê_ç JO@∞`«∞Ok. Jq
=∞~À Ñ¨Ù=Ùfi #∞O_ç =∞Hõ~°O^ŒO „QÀÖËO^Œ∞‰õΩ "åe#Ñ¨ÙÊ_»∞ D Ñ¨Ùá⁄Ê_ç`À P Ñ¨Ùá⁄Ê_ç
ãÖÑ¨~°¯O K≥O^Œ∞`«∞Ok. #∂`«# "≥ÚHõ¯ Pq~åƒù=O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞i H˘xfl
ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ Ñ¨à◊√¡ ÑÿeáÈ`å~Ú. q`«Î<åÅ∞ QÍÖ’¡H˜ "≥^Œ[Å¡|_»`å~Ú. J#∞"≥·#
„Ñ¨^Õâ◊OÖ’ c[O Ñ¨_»QÍ<Õ "≥ÚHõ¯ "≥ÚÅ∞ã¨∞ÎOk.
ã¨$+≤ìÖ’x 'J^Œ∞ƒù`«O— r= 'ã¨$+≤ì—Ö’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. F ~°Hõ"≥∞ÿ# H©@HÍÅ∞<åfl~Ú.
"å\˜ QÆ∞_»∞¡ ~Ô O_»∞#fl~° Uà◊§áê@∞ h\˜ X_»∞#¤ Ñ¨_ç LO\Ï~Ú. ~Ô O_»∞#fl~° Uà◊§ `«~∞° "å`«
XHõ xs‚`«ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ QÆ∞_»¡#∞ `˘ez H©@HÍÅ∞ QÍeÖ’H˜ ZQÆ∞~°∞`å~Ú.
H˘xfl ÅHõΔÅ ãÖYºÖ’ „áê}O áÈã¨∞‰õΩ#fl H©@HÍÅ∞ XˆH™êiQÍ QÍeÖ’H˜ ZQÆ∞~°∞`å~Ú.
=∞QÆ H©@HõO, P_» H©@HÍxfl HõÅ∞ã¨∞OÎ k. `«# c*Ïxfl xH˜ÑΔ OÎ¨ KÕã,≤ "≥O@<Õ =∞~°}ã˜ ∞¨ OÎ k.
W^ŒO`å [iˆQO^Œ∞‰õΩ ˆH=ÅO Ô~O_»∞#fl~° ÃãHõ<Õ¡ Ñ¨_»∞`«∞Ok. JO>Ë Ô~O_»∞#fl~° Uà◊§
áê@∞ xsH˜ Δ O z, „áê}O áÈã¨ ∞ ‰õ Ω #fl H© @ Hõ O , Ô ~ O_» ∞ #fl~° ÃãHõ # ∞¡ =∂„`« " Õ ∞
rqã¨∞ÎO^Œ#fl=∂@. P Ô~O_»∞#fl~° ÃãHõ#¡Ö’ Jk ãÖ`å<À`«ÊuÎ KÕã≤ =∞~°}˜ã¨∞ÎOk.
=∞QÆ H©@HõO =∞~°}Õz# J~° ÃãHõ#∞H˜ P_»H©@HõO ‰õÄ_® =∞~°}˜ã¨∞ÎOk. HÍh, D
186 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
Ö’QÍ Jk h\˜ X_»∞¤# QÆ∞_»¡#∞ ÃÑ\˜ì =∞~°}˜ã¨∞ÎOk. =∞m§ Ô~O_»∞#fl~° Uà◊§‰õΩ P QÆ∞_»∞¡
H©@HÍÅ=Ù`å~Ú.
J<ÕH„õ áê}∞Å‰õΩ ãÖÉè’QÍxH˜ „Ñ¨`ºÕ Hõ|∞∞`«∞=Ù LO@∞Ok. P |∞∞`«∞=Ù ã¨=∞Ü«∞OÖ’
„ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨r=ÙÅ∞ ãÖÉè’QÍxH˜ `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»`å~Ú. XHõ^•<˘flHõ\˜ PHõi¬OK«\ÏxH˜
~°Hõ~°HÍÅ „Ñ¨„H˜Ü«∞Å∞ [~°∞Ñ¨Ù`å~Ú. Ñ¨^Œú`«∞Å∞ J#∞ãï™êÎ~Ú. H˘xfl Ô~Hõ¯Å∞ qÑ≤Ê
P_ç`Õ, =∞i H˘xfl Q˘O`≥uÎ áê_»`å~Ú. =∞i H˘xfl H˘=Ú‡Å∞ K«∂Ñ≤ PHõi¬¿ãÎ, WOH˘xfl
~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å JÅOHÍ~åÅ`À JÅi™êÎ~Ú. D ~°HõOQÍ, Ñ¨^Œúu U^≥·<å, „Ñü„H˜Ü«∞
U^≥·<å, ã¨~°fir=ÙÅ ÅHõΔºO 'ãÖÉè’QÆO— HÍ^Œ∞, ãÖ`å<À`«ÊuÎ J#flk =∂„`«O ã¨Ê+¨ìO.
JO>Ë 'ãÖ`å<À`«ÊuÎ— J#fl ÅHõΔºO ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ 'ãÖÉè’QÆO— J#flk =∂~°æO =∂„`«"Õ∞.
|$Ç¨Ïã¨Êu ÉèÏ~°º `å~°. |$Ç¨Ïã¨Êu t+¨μº_»∞ K«O„^Œ∞_»∞. `å~° K«O„^Œ∞_çx
"≥∂Ç≤ÏOzOk. K«O„^Œ∞_»∞ `å~°#∞ "≥∂Ç≤ÏOKå_»∞. ^•O`À, qK«HõΔ} =∞iz K«O„^Œ∞_»∞
`å~°#∞ Z`«∞Î‰õΩáÈÜ«∂_»∞. `«# ÉèÏ~°º `«#‰õΩ HÍ"åÅx |$Ç¨Ïã¨Êu Ñ¨@∞ì|\Ïì_»∞. P"≥∞
HÀãÖ Ü«Ú^•úxH˜ ã≤^Œú=∞Ü«∂º_»∞. ^Õ=`«ÅO`å ky =zÛ Ü«Ú^•úxfl Páê~°∞. '`å~°
|$Ç¨Ïã¨Êu^Õ— Jx f~°∞Ê K≥áêÎ~°∞. WO`«Ö’ `å~° QÆ~°ƒù=u Jx `≥eã≤Ok. P 'tâ◊√=Ù
<å—^ŒO>Ë '<åk— Jx =∞m§ |$Ç¨Ïã¨Êu, K«O„^Œ∞_»∞ Ü«Ú^•úxH˜ ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. =∞m§
^Õ=`«Å∞ ky =KåÛ~°∞. `«# QÆ~°ƒùOÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#flk K«O„^Œ∞_ç tâ◊√=Ù Jx `å~°
K≥Ñ≤ÊOk. ^•O`À |∞^èŒ∞_»∞ K«O„^Œ∞_çH˜ ^ŒHÍ¯_»∞. WHõ¯_» QÆ=∞xOK«=Åã≤O^Õq∞@O>Ë,
`å~° K«O„^Œ∞_ç`À áêiáÈ~Ú<å |$Ç¨Ïã¨Êu P"≥∞x `«Ñ¨ÙÊ Ñ¨@ìÖË^Œ∞. '=∞#ã¨∞ K«eOK«@O
=∂#=ã¨fiÉèÏ=O— J<åfl_»∞. P"≥∞‰õΩ HõeˆQ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ K«O„^Œ∞_ç ãÖ`å#O Jx `≥eã≤<å
P 'ãÖ`å#O `«#k— Jx "åkOKå_»∞. JO>Ë, WHõ¯_» „áê^è•#ºO ãÖ`å<åxˆH `«Ñ¨Ê
W`«~åOâßÅ‰õΩ HÍ^Œ#fl=∂@. =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ ^Œ$+≤ìÖ’ 'ãÖÉè’QÆO— XHõ L#fl`«ÅHõΔºO
(ãÖ`å<À`«ÊuÎ) ™êkèOK«@OÖ’ `À_»Ê_Õ K«~°º `«Ñ¨Ê J^Õ „Ñ¨^è•#O HÍ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH
JÇ¨ÏÅº WO„^Œ∞_ç`À ãÖÉè’yOz#O^Œ∞‰õΩ HÍHõ, ãÖ`å<À`«ÊuÎ ^Œ$+≤ì`À HÍHõ ˆH=ÅO
ãÖÉè’QÆã¨∞Y"≥∂Ç¨ÏO`À Hõ#∞Hõ P"≥∞#∞ â◊Ñ≤™êÎ_»∞ Q“`«=Ú_»∞.
W`«~°r=ÙÅ‰õΩ, =∂#=ÙÅ‰õΩ 'ãÖ`å<À`«ÊuÎ— q+¨Ü«∞OÖ’ L#fl `Õ_®#∞,
`«`«ûO|Okè`« =∂#ã≤HÍOâßÅ#∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ „QÆÇ≤ÏOKå~°∞ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞. W`«~°
r=ÙÅ∞ XˆH™êi ÃÑ^ŒÌ ãÖYºÖ’ ãÖ`å<À`«ÊuÎ KÕ™êÎ~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë, Ñ¨Ù\˜ì# Ñ≤Å¡Ö’¡
J<ÕHõO ÉÏÖÏº=ã¨÷Ö’<Õ =∞~°}˜™êÎ~Ú. "å\˜H˜ ã‘fiÜ«∞~°HõΔ}â◊H˜Î `«‰õΩ¯=QÍ LO_»@O`À
"å\˜ rq`«HÍÅO ‰õÄ_® `«‰õΩ¯"Õ. JO^Œ∞ˆH "å\˜H˜ ãÖÉè’QÍxH˜ XHõ „Ñ¨`ÕºHõ HÍÅO
LO@∞Ok. ã¨$+≤ìÖ’x Q˘Ñ¨Ê`«#O WHõ¯_Õ K«∂_»=K«∞Û.
ÃÑ^ŒÌ ãÖYºÖ’ `åÉËà◊√§ ã¨=Ú„^ŒO X_»∞¤# QÆ∞_»∞¡ ÃÑ_»`å~Ú. ã¨Ô~·# ã¨=∞Ü«∂xH˜
QÆ∞_»∞¡ á⁄ky tâ◊√=ÙÅ∞ |Ü«∞@‰õΩ =™êÎ~Ú. |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∂Î<Õ zxfl `åÉËà◊√§ ã¨=Ú„^ŒO
"≥·Ñ¨Ù Ñ¨~°∞QÆ∞e_»`å~Ú. HÍh J^Õ ã¨=∞Ü«∂xH˜ PHõeQÍ L#fl Ñ¨‰õΔΩÅ`À PHÍâ◊O
xO_»∞`«∞Ok. QÆ∞_»∞¤ #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ =zÛ ã¨=Ú„^ŒO KÕ̂~ Ö’Ñ¨ÙQÍ P Ñ¨‰ΩΔõ Å∞ `åÉËà§◊ #∞
<À@ Hõ~°∞K«∞‰õΩáÈ`å~Ú. "å\˜ ÉÏi #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩx "ÕQÆOQÍ h\˜x KÕi#
`åÉËà◊√§ „|`«∞‰õΩ`å~Ú. JO>Ë XˆH™êi Ñ¨k `åÉËÅ∞ Ñ≤Å¡Å∞ Ñ¨Ù\˜ì<å "å\˜Ö’ Zxfl
„|uH˜ |@ìHõ_»`åÜ«∞#flk ãÖ^ÕÇ¨Ï"Õ∞!
=∂#=tâ◊√=Ù q+¨Ü«∞O JÖÏ HÍ^Œ∞. g~°ºOÖ’ H˘xfl q∞eÜ«∞#¡ H˘nÌ
Hõ}ÏÅ∞O\Ï~Ú. HÍh "å\˜Ö’ XHõ>Ë JO_»O KÕ~°∞`«∞Ok. Uk JO_®xfl KÕ~°∞`«∞Ok,
P tâ◊√=Ù‰õΩ Z@∞=O\˜ ÅHõΔ}ÏÅ∞O\Ï~Ú, ~°∂ÑÖ Z@∞=O\˜k =O\˜ q+¨Ü«∂ÅÃÑ·
Z=iH© xÜ«∞O„`«} LO_»^∞Œ . JO>Ë tâ◊√=ÙQÍ ~°∂á⁄O^ŒQeÆ Qˆ H˘xfl q∞eÜ«∞<£ Hõ}ÏÅÖ’
XHõ>Ë JO_®xfl KÕ~°∞`«∞Ok. tâ◊√=ÙQÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. JÖÏ Zky# tâ◊√=Ù‰õΩ W`«~°
r=ÙÅ‰õΩ aè#flOQÍ H˘<Õflà◊§ =~°‰õÄ `«e¡^ŒO„_»∞Å ãÖ~°HõΔ} J=ã¨~°O. JO^Œ∞ˆH
'ãÖ™ê~å„â◊=∂x—H˜ JO`« „áê^è•#ºO LOk =∞# ^è~Œ ‡° OÖ’. WHõ¯_Õ „|Ç¨Ï‡K«~º° „áê^è•#ºO
ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok.
„|Ç¨Ï‡K«~°º=∞O>Ë „ã‘Îx `åHõ‰õΩO_® rq`åO`«O LO_»@O HÍ^Œ∞. Wk JO^ŒiH©
™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. '„|Ç¨Ï‡K«~°ºO— JO>Ë xÜ«∞=∞|^ŒúOQÍ, ã¨fi^èŒ~å‡xfl J#∞ãïOz,
ãÖ`å<À`«ÊuÎ JaèÖÏ+¨`À, ^èŒ~°‡|^Œú"≥∞ÿ# „ã‘Î`À ãÖQÆq∞OK«@O.
Ü«∞ã¨º ã¨ˆ~fi ã¨=∂~°=∂ƒùó HÍ=∞ ã¨V¯ÅÊ =i˚`åóI
*Ï˝<åyfl ^ŒQÆú Hõ~å‡}O `«=∂Ç¨ïó ÑÖ_ç`«O |∞^è•óII
Z=x Hõ~°‡Åhfl HÍ=∞"åã¨#~°Ç≤Ï`åÖˇ· LO\ÏÜ≥∂, Z=i Hõ~°‡Å∞ *Ï˝<åyfl`À
^ŒQÆú"≥∞ÿ LO\ÏÜ≥∂ "å_çx qA˝Å∞ ÑÖ_ç`«∞_»O\Ï~°∞.
ãÖ`å<À`«ÊuÎ r=ÙÅ ÅHõΔ}O. Jk ^èŒ~°‡HÍ~°ºO. HÍ|\˜ì ãÖ`å<À`«ÊuÎ ÅHõΔºOQÍ
ãÖÉè’QÆO [iÑ≤`Õ Jk ^èŒ~°‡q~°∞^ŒúO HÍ^Œ∞. J^Õ, ˆH=ÅO âßs~°Hõ™œYºO HÀãÖ „ã‘Î
ãÖÉè’QÍxH˜ "≥OÑ¨~å¡_»@O J^èŒ~°‡O J=Ù`«∞Ok. ãÖ`å<À`«ÊuÎ HÀãÖ Ñüfl`À [i¿Ñ
ãÖÉè’QÆO ‰õÄ_® ^è~Œ ‡° |^ŒOú QÍ „|Ç¨Ï‡K«~º° O J=Ù`«∞Ok. JÖÏ HÍxk áêÑÖ J=Ù`«∞Ok.
188 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
JO^Œ∞ˆH ãÖ`å<À`«ÊuÎÃÑ· ^Œ$+≤ì ÖË‰õΩO_®, ˆH=ÅO âßs~°Hõ"åOKè«`À JÇ¨ÏÅº#∞ "≥∂ãÖ
KÕã#≤ WO„^Œ∞_ç '=$+¨}ÏÅ∞— #tOKåÅx Q“`«=Ú_»∞ â◊ÑO≤ Kå_»∞. D q+¨Ü∂« xfl ÉèQí =Æ næ`«
=∞iO`« <˘H˜¯ K≥Ñ¨ÙÎOk.
x~åj~°º`«z`åÎ`å‡ `«ºHõÎ ã¨~°fi Ñï„QÆÇ¨ÏóI
âßs~°O ˆH=ÅO Hõ~°‡ ‰õΩ~°fi<åfláÈflu H˜eƒ+¨"£∞II
Pâ◊#∞ =^Œe, Z=i =^ŒÌ #∞Op Ug∞ „QÆÇÏ≤ OK«‰Ωõ O_®, =∞#ã¨∞û#∞, WO„kÜ«∂Å#∞
x„QÆÇ≤ÏOz â◊s~°O`À =º=Ç¨~°O KÕ¿ã"å_çx Hõ~°‡áêáêÅ∞ JO@=Ù.
Wn ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’x 'ÃãH±û Ñ¶≤ÖÏã¨Ñ¶‘—H˜ P^è•~°O.
„ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨ãÖ|O^èŒ „Ñ¨^è•<À^ÕÌâ◊ºO 'ãÖ`å<À`«ÊuÎ.— P `«~°∞"å`« P ãÖ`å<åxfl
L`«Î=∞=∂#=ÙÅ∞QÍ fiÛk^ŒÌ@O. WÖÏ `«# ^èŒ~°‡O x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î ™ê=∂lHõOQÍ `«#
Hõ~°Î"åºxfl áê\˜ã¨∂Î ™ê\˜ =∂#=Ù_ç JÉèí∞º#fluH˜ `À_»Ê_»@O. JO^Œ∞ˆH =∂#=Ù_ç
rq`«OÖ’ ã¨~fi° Hõ~‡° Å#∞ Ü«∞[˝^$Œ +≤`ì À x~°fiÇ≤ÏOK«\Ïxfl '„|Ç¨Ï‡Hõ~‡° ã¨=∂kèx+¨—ª JO@∞Ok
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O. =∞# rq`«OÖ’ TÑ≤i Ñ‘ÅÛ@O XHõ Ü«∞[˝O. PÇ¨~åxfl ¿ãqOK«@O
XHõ Ü«∞[˝O. JÖÏˆQ ã¨$+≤ìHÍ~°ºO ‰õÄ_® XHõ Ü«∞[˝O. 'Ü«∞[˝O— J<Õk Ñ¨~°=∞Ñ¨q„`«O.
ÉèíQÆ=^Œ~°Û#Ö’ XHõ ÉèÏQÆO. J~Ú`Õ, =∂#=Ù_ç â◊s~°O ã¨=∞ã¨ÎO ÉèíQÆ=#‡Ü«∞"Õ∞. „Ñü
XHõ J=Ü«∞=OÖ’, P J=Ü«∞"åxˆH „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ ^Õ=`«Å∞ H˘Å∞"≥· L<åfl~°x LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ∞
K≥áêÎ~Ú. JO^Œ∞ˆH ^ÕÇ¨Ï"Õ∞ ^Õ"åÅÜ«∞O J~ÚOk. J@∞=O\˜ ^ÕÇ¨ÏO`À [i¿Ñ Hõ~°‡Å∞
'áêÑÖ— ZÑ¨ÙÊ_»=Ù`åÜ«∞O>Ë, ZÑ¨ÙÊ_»~Ú`Õ `å#∞ [i¿Ñ Hõ~°‡Å Ñ¨q„`«`« „QÆÇ≤ÏOK«‰õΩO_®,
`å#∞ KÕ¿ã Hõ~°‡Å#∞ ÉèíQÆ=^ŒiÊ`«OQÍ ÉèÏqOK«‰õΩO_®, `«# â◊s~°OÖ’x ÉèíQÆ=O`«∞_çx
=∞~°z, '`«# ã¨∞YÖÏÅã¨`Õ ã¨~°fiO— J#fl@∞ì =ºH˜Î „Ñ¨=iÎ™êÎ_À JÑ¨ÙÊ_»∞ Jk 'áêÑÖ—
J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ 'ÃãH±û— áêÑÖ HÍ^Œ∞. Öˇ·OyHõK«~°ºÖ’ J`«∞º#fl`«
P#O^ŒO J#∞ÉèíqOKÕO^Œ∞‰õΩ Ñïâ’^èŒ#Å∞ [iQÍ~Ú. HÍ=∞O XHõ Hõà◊ J~ÚOk.
HÍ=∞O âß„ã¨Î"≥∞ÿOk. âß„ã¨Î"≥∞ÿO^Õn ^èŒ~°‡q~°∞^ŒúO HÍ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH, „|Ç¨Ï‡K«~°ºO JO>Ë
„ã‘Îx `åHõHõáÈ=@O, „ã‘Î QÆ∞iOz PÖ’zOK«HõáÈ=@O HÍ^Œ∞. `«#^≥·# „ã‘Î QÆ∞iOz
HÍHõ Ñ¨~°„ã‘Î QÆ∞iOz J#º^è• ÉèÏqOK«@O. ã¨∞YÖÏÅã¨`« HÀãÖ ãÖQÆ=∂xfl
JaèÅ+≤OK«@O, W=hfl „|Ç¨Ï‡K«~°ºq~°∞^•úÅ∞. `«#^≥·# „ã‘ÎãÖQÆ=∞O, ãÖ`å<À`«ÊuÎ
PÖ’K«#`À ãÖQÆ=∞O „|Ç¨Ï‡K«~º° "Õ∞ J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hˆ ÉèÏ~°º ã¨ÇÏ¨ ^è~Œ ‡° Kåi}˜ J~ÚOk
=∞# ^èŒ~°‡OÖ’.

¿ãqOz# PÇ¨~°O ~°HõÎ"≥∞ÿ, „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ â◊√„Hõâ’}˜`åÖˇ· "å\˜ ãÖÜ≥∂QÆO =Å¡
Éèí∂`«*ÏÅ L`«ÊuÎH˜ HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH 'J<åfl^Œƒù=Ou Éèí∂`åx— JO@∞Ok
ÉèíQÆ=næ`«. HÍ|\˜ì J#flO ¿ãqOK«@O XHõ Ü«∞[˝"≥∞ÿOk. JO^Œ∞ˆH „ÑüÜ«∞[˝„H˜Ü«∞Ö’
ã¨~°fi"åºÑ¨‰õΩ_≥·# Ñ¨~°=∂`«‡ ã¨∞„Ñü+≤ª`«∞_≥· L<åfl_»O@∞Ok ÉèíQÆ=næ`«.
Wn =∞# 'ÃãH±û Ñ¶≤ÖÏã¨Ñ¶‘.—
=∞#ã¨∞ KÕ¿ã =∂Ü«∞
Éè∫uHõ„Ñ¨ÑÖKåxH©, PkèÉè∫uHõ„Ñ¨ÑÖKåxH© #_»∞=∞ "å~°kè =O\˜"å_»∞ Jyfl.
Jyfl „^Œ=O HÍ^Œ∞. "åÜ«Ú=Ù HÍ^Œ∞. Ñ¶¨∞#Ñ¨^•~°÷O HÍ^Œ∞. Jyflx =i‚OK«@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞.
'=ã¨∞xÎ `«º`«fiã¨∂„`«O— „Ñ¨HÍ~°O „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ Ñ¨^•~°O÷ J^Œ$â◊º=∞=@O, H˘`«QÎ Í ã¨$+≤Oì K«@O
‰õΩ^Œ~°^Œ∞. HÍh, JyflÖ’ Ñ¨_»¤ Ñ¨^•~°÷O J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. JyflÖ’ P[ºO áÈ¿ãÎ Jyfl
=∞iO`« „Ñ¨[˚fieã¨∞ÎOk. HÍh áÈã≤# Ñ¨^•~°÷O U=∞ø`«∞O^À Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. JÖÏˆQ
Hõ>ˇì#∞ JyflÖ’ LOz`Õ Hõ>ˇì HÍe ÉÁQÆ∞æ q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok. |∂_ç^Œ q∞QÆ∞Å∞ `«∞Ok.
JO^Œ∞ˆH, Éè∫uHõ„Ñ¨ÑÖK«OÖ’x `«=∞ HÀÔ~¯Å#∞ PkèÉè∫uHõ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ L#fl ^Õ=`«Å‰õΩ
Jyfl "≥∂ã¨∞‰õΩ"≥àÏÎ_»x =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. ^Õ=`«Å‰õΩ ã¨=∞iÊOKåeû#
"å\˜x JyflH˜ JiÊOKå~°∞. Jyflx ^è•ºxOKå~°∞. JiÛOKå~°∞. J@∞=O\˜, Éè∫uHõ,
PkèÉè∫uHÍÅ #_»∞=∞ qÇ¨ÏiOKÕ Jyfl Ãã·`«O HÍ=∞"≥∂Ç¨Ï Ñ¨~°=â◊√_»Ü«∂º_»∞!
F ™êi Jyfl, ã¨Ñ¨Îi¬ Ñ¨`«∞flÅ#∞ K«∂ã≤ "≥∂Ç≤ÏOKå_»∞. HÍh `«# "≥∂Ç¨ÏO J^èŒ~°‡O
Jx `≥Å∞ã¨∞. q+¨Ü«∞O `≥e¿ãÎ ã¨Ñ¨Î~°∞¬Å∞ â◊Ñ≤™êÎ~°#fl ÉèíÜ«∞=¸ LOk. HÍh HÍ=∂"Õâ◊
Ñ¨~=° â◊√_çH˜ HÍ=∞^•Ç¨ÏO fi`Õ HÍh x+¨¯$u ÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hˆ `«# HÀiHõ |Ü«∞@ÃÑ@ìÖHË ,õ
^•xfl J}K«∞HÀÖËHõ ÉÏ^èŒÑ¨_»™êQÍ_»∞. z=iH˜ H©Δ}ÕzáÈ™êQÍ_»∞. Jyfl^Õ=Ù_ç ÉèÏ~°º
™êfiÇ¨^Õq Jyfl ÉÏ^èŒ QÆ∞iÎOzOk. `å<Õ ã¨Ñ¨Î~°∞¬Å ÉèÏ~°ºÅ ~°∂áêÅ∂ ^èŒiOz =zÛ
Jyflx ãÖ`«$Ñ≤Î ÑïzOk.
P `«~°∞"å`« Hõ^äŒ "Õˆ~ LOk. HÍh =∂#==∞#ã¨Î`åÎfixfl, Öˇ·OyHõ`«`åÎfixfl qâı¡+≤Oz
J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ WO`« Hõ^äŒ KåÅ∞ =∞#‰õΩ.
ã¨HõÅ„áê}∞Å‰õΩ Öˇ·OyHõ"åOKè« ãÖ`å<À`«ÊuÎ HÀã¨"Õ∞ ##flk ™ê~°fi[h#ã¨∂„`«O.
J~Ú`Õ, W`«~„° áê}∞Å∞ `«=∞ 'W<£ãOì≤ H±—ì Å#∞ J#∞ãïOz „Ñ¨=iÎ™êÎ~Ú. "å\˜ ÉèÏ=#Å∞,
L^ÕfiQÍÅ∞, P#O^•Å∞, =∂#=Ù_ç ÉèÏ=#Å‰õΩ aè#flO. ã¨$+≤Öì ’x ã¨=∞ã¨ºÅxfl\˜H© HÍ~°}O,
190 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
J#O`å`«‡#∞ Ñ¨â√◊ =Ù â◊s~°OÖ’ LOz, `«# Jã¨Å∞ ~°∂áêxfl QÆ∞iÎOK«=∞#@"Õ∞ JO@∞Ok
`«`«ÎfiO. ZO^Œ∞HõO>Ë, Ñ¨â◊√=Ù â◊s~°OÖ’ LO@∂, Ñïq∞`« WO„kÜ«∞â◊‰õΩÎÅ ^•fi~å
„Ñ¨ÑÖKåxfl J#∞ÉèíqOKåeû =zÛ# P`«‡, `«# Jã¨Å∞ ã¨fiÉèÏ"åxfl =∞~°záÈ"åeû
=ã¨∞ÎOk. HÍh JÖÏ =∞~°záÈ`Õ, =ºH˜Î Ñ¨â◊√=Ù J=Ù`å_»∞. Ñ¨â◊√=Ù HÍ‰õÄ_»^Œ#∞‰õΩO>Ë,
D Ñïq∞`«â◊s~°OÖ’ LO@∂, `«# J#O`« P`«‡`«`åÎfixfl =ºH˜Î „QÆÇ≤ÏOKåe. `«#Ö’
K≥Åˆ~ˆQ Ñ¨â◊√ÉèÏ=#Å#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ\Ïìe. HÍh Jk JO`« ã¨∞ÅÉèíO HÍ^Œ∞.
W`«~°„áê}∞Å‰õΩ aè#flOQÍ =∂#=Ù_çH˜ ã¨∞YÉèÏ=# LOk. L#fl^•O`À ãÖ`«$Ñ≤Î
K≥O^ŒHõ =∞iO`« ãÖáêkOKåeû# J`åºâ◊ LOk. XHõ [O`«∞=Ù "Õ\Ï_»∞`«∞Ok. `«#
Hõ_»∞Ñ¨Ù xO_Õ =~°‰õÄ =∞~À [O`«∞=Ù#∞ `«# "Õ@ ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~åhÜ«∞^Œ∞. Hõ_»∞Ñ¨Ù xO_ç#
`«~°∞"å`« q∞ye#^•xfl JÖÏˆQ =kÖËã≤áÈ`«∞Ok `«Ñ¨Ê '<åk— Jx ^•K«∞HÀ^Œ∞. HÍh
=∂#=Ù_»∞ JÖÏ HÍ^Œ∞. 'J=ã¨~°O—`À ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® ãÖáêkOKåÅ#∞‰õΩO\Ï_»∞.
Wk Öˇ·OyHõÉèÏ=#‰õΩ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk.
„ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨μÅ #_»∞=∞ PHõ~°¬} ™êfiÉèÏqHõO. JO^Œ"≥∞ÿ# J=∂‡~Úx K«∂ã≤#
Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ HÍ=∞ÉèÏ=#Å`À LH˜¯iaH˜¯i J=@O ã¨Ç¨Ï[O. Jyfl Ãã·`«O JO^Œ"≥∞ÿ#
ÉèÏ~°º ã¨~°ã¨#∞O_»QÍ |∞∞+≤Ñ¨`«∞flÅ "≥·Ñ¨Ù PHõi¬`«∞_»Ü«∂º_»∞. P PHõ~°¬} ZO`«
|bÜ«∞"≥∞ÿO^ŒO>Ë, `«# ÉèÏ~°º |∞∞+≤ Ñ¨`«∞flÅ "Õ+ÖÖ’ =zÛ ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°z# q+¨Ü«∞O
QÆ∞iÎOK«ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^•_»∞. WHõ¯_» QÆ=∞xOK«=Åã≤# JOâ◊O Uq∞@O>Ë,
Jyfl ãÖQÆq∞OzOk `«# ÉèÏ~°º`À<Õ. HÍh J`«x "≥∞^Œ_»∞ K≥Ok# „Éèí=∞ J`«_çH˜
ãÖ`«$Ñ≤ÎxzÛOk. =∂#=Ù_ç HÍ=∞ÉèÏ=#Ö’x JÑïq∞`«`åfixfl Wk „Ñ¨fHÍ`«‡HõOQÍ
ã¨∂zã¨∞ÎOk.
P^èŒ∞xHõÖˇ·OyHõâß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ ÃãH±ûâ◊s~åxH˜ ãÖ|OkèOz HÍ^Œ∞, "≥∞^Œ_»∞‰õΩ
ãÖ|OkèOzOk JO\Ï~°∞. P x*Ïxfl x~°∂Ñ≤ã¨∞ÎOk 'JyflHÍ=∂"Õâ◊— Hõ^äŒ. JO>Ë
Zxfl qaè#flkâ◊Å „Ñ¨=Ç≤ÏOz<å HÍ=∞ÉèÏ=# „ã¨=Ou XHõ>Ë. ^•xfl xÜ«∞O„uOK«∞‰õΩx
UHõ„ã‘ÎÃÑ· ˆHO„nHõ$`«O KÕÜ«∞@O ^èŒ~°‡O. JO^Œ∞ˆH ÉèÏ~°º#∞ ^èŒ~°‡Ñüfl JO\ÏO.
ã¨Ç¨Ï^èŒ~°‡Kåi}˜ JO\ÏO. D Öˇ·OyHõÉèÏ=# Ñ¨~°=∂~°÷O ã¨∞Y„ÉèÏOu HÍ^Œ∞, ãÖ`å#O
á⁄O^Œ@O J#fl *Ï˝#O LO>Ë ^Œâ◊kâ◊Å qâ◊$OYÅOQÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ Öˇ·OyHõÉèÏ=##∞
xÜ«∞O„uOK«@O ã¨∞ÅÉèíO.
ZO^Œ∞HõO>Ë, 'XHõ `«~åxfl „Ñ¨ã¨qOK«@=∞O>Ë `«=∂ëê HÍ^Œ∞. XHõ xO_»∞ HõÅÅ
[QÆ`«∞Î<Õ "Õ∞ÖÁ¯ÅÊ@O.— Ñ¨Ù\˜ì# „Ñü Ñ≤Å¡"å_»∂ XHõ xO_»∞ HõÅÅ „Ñ¨ÑÖK«O. J`«_ç

„Ñ¨ÑÖK«O, Ñ¨ÓiÎQÍ "Õ~°∞. `«e¡^ŒO„_»∞Å =Å¡ [x‡Oz<å, Ñ≤Å¡"å_»∞ Ñ¨ÓiÎQÍ `«#^ŒO@∂
„Ñ¨`ºÕ HÍ#∞Éè"í åÅ#∞, P#O^•Å#∞, P"ÕâßÅ#∞, Pâ◊Å#∞ =¸@ Hõ@∞ì‰Ωõ O\Ï_»∞. `«#^≥#·
qt+¨ì P`«‡#∞ `«# JO`«~°OQÆOÖ’ ^èŒiOz [x‡™êÎ_»∞. ^•x ã¨fi~°∂áêxfl „QÆÇ≤ÏOK«@O
HÀãÖ `«#^≥·# „Ñ¨`ÕºHõÑÖ^ä•Ö’ rq`åO`«O „â◊q∞™êÎ_»∞. ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ =ºH˜ÎH˜ D „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù
=ã¨∞OÎ ^À, JÑ¨ÙÊ_»∞ ã¨$+≤qì ã¨~Î }° „Hõ=∞OÖ’ =ºH˜HÎ ˜ `«# qt+¨áì ê„`« J=QÍÇ¨Ï#‰õΩ =ã¨∞OÎ k.
`«# HÍ=∞ÉèÏ=##∞ qK«ÛÅq_çQÍ =iÎOK«x=fi_»∞.
P^èŒ∞xHõ"åºáê~°„Ñ¨ÑÖK«OÖ’, =ºH˜Îx ã¨∞ÅÉèíOQÍ Ô~K«ÛQ˘@ìQÆeˆQ Öˇ·OyHõÉèÏ=#
"åºáê~°∞Å‰õΩ r=QÆé]ÖÏ =∂iOk. ^•O`À ãÖ`å<À`«ÊuÎ, ã¨Ç¨Ï^èŒ~°‡Kå~°`«fiO J<Õ
J~å÷Å∞ J_»∞QÆO\Ï~Ú. ÖˇO· yHõÉÏè =#‰õΩ „¿Ñ=∞ =Úã¨∞QÆ∞ "Õã≤ J^Õ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ Hõ~=Î° ºOÖÏ
qã¨Î$`«„Ñ¨Kå~°O P~°OÉèí"≥∞ÿOk.
=ºH˜ÎH˜ ^èŒ~°‡O É’kèOz, ã¨Ô~·# =∂~°æOÖ’ #_çÑ≤OÑ¨KÕÜ«∞@O Hõ+¨ìO. HÍh =ºH˜Îx
Ô~K«ÛQ˘\˜ì `«Ñ¨ÙÊ ^•i Ñ¨\˜ìOK«@O ã¨∞ÅÉèíO. =ºH˜ÎH˜ `«#Ö’x ^≥·=`åfixfl q=iOz,
J^è•º`«‡Ñ¨^äŒOÖ’ #_çÑ≤OK«@O Hõiî#O. J`«_çÖ’x Ñ¨â◊√=Ù#∞ Ô~K«ÛQ˘\˜ì, ~åHõΔã¨„Ñ¨=$uÎx
„Ñ¨HÀÑ≤OÑ¨KÕÜ«∞@O J`«ºO`«ã¨∞ÅÉèíO. ^•O`À =ÚO^Œ∞QÍ ^èŒ~°‡=∂~°æO, |∞∞A=~°Î#,
„|Ç¨Ï‡K«~°ºÉèÏ=# =O\˜=hfl ^Œ∞~åfiºMÏº<åÅ‰õΩ QÆ∞Ô~·, J=¿ÇÏà◊# áê„`«=∞Ü«∂º~Ú.
„|Ç¨ÏK«~º° =∞O>Ë „ã‘xÎ `åHõ‰Ωõ O_® LO_»@O HÍ^Œ∞. „|Ç¨Ï‡K«~º° =∞O>Ë ^è~Œ ‡° |^ŒOú QÍ
q"åÇ¨Ï=∂_ç# „ã‘Î`À, Ñ¨q„`«ÉèÏ=#`À, ^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’, L#fl`åâ◊Ü«∞O`À HõÅã≤
rqOK«@O J#fl PÖ’K«# qã¨‡$uÖ’ Ñ¨_çOk. '„¿Ñ=∞— JO>Ë „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ `«=∞
"åOKè«Å#∞ ã¨Ô~·# =∂~°æOÖ’ xÜ«∞O„uã¨∂Î, XHõi <˘Hõ~°∞ Hõ~°Î=ºáêÅ#‰õΩ „¿Ñˆ~Ñ≤ã¨∂Î,
`«=∞ ÉÏ^èŒº`«Å#∞ ^è•i‡HõOQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«@=∞#fl ÉèÏ=# J^Œ$â◊º"≥∞ÿOk. ^•x ™ê÷<Õ
'„¿Ñ=∞— =∞`«O "≥Åã≤Ok.
ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞ëêHõ~°¬} QÆ∞iOz Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ‰õΩ ã¨Ô~·# J=QÍÇ¨Ï#
ÖËHáõ È=@O J<ÕHqõ Hõ$`«∞Å‰õΩ ^•i fã¨∞OÎ k. ã¨ÇÏ¨ [OQÍ, XHõ =Ü«∞ã¨∞ =zÛ# `«~∞° "å`«
"åi =∞^èŒº ™êxflÇ≤Ï`«ºO qHÍ~°ÉèÏ=#Å∞ Hõeyã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ D
q+¨Ü«∞OÖ’ J<ÕHõxÜ«∞=∂Å <Õ~°Ê~°Kå~°∞. `å~åâ◊âßO‰õΩÅ Hõ^äŒ, HõK« – ^Õ=Ü«∂x Hõ^äŒ
=O\˜ Hõ^äŒÅ#∞ J<ÕHõO q=iOz, 'J#ºHÍO`« Å_»¤OÉˇ·# =∂`«$ÉèÏ==Ú *Ëã≤
=∞~°Å∞"å—_»x „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_çx P^Œ~°≈O KÕâß~°∞. HÍh D P^Œ~°≈OÖ’ "åºáê~°ÖÏÉèÏÅ∞
`«‰õΩ¯=. D P^Œ~°≈O =Å¡ ãÖã¨¯$u B#fl`«ºO `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ^•O`À Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ
192 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
#_»∞=∞ ™êxflÇ≤Ï`åºxH˜ '„ÃÑ¶O_£+≤Ñπ— Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\Ïì~°∞. P ™êxflÇ≤Ï`åºxfl x~°ã≤Oz,
JO^Œ∞=Å¡ HõeˆQ J#~å÷Å∞ PÖ’zOz, *Ï„QÆ`«ÎÑ¨_»=∞#fl"åix 'Hõ#ûˆ~fi\˜"£—Å<åfl~°∞.
JÖÏ HÍã¨Î ^Œ∂‰õΩ_»∞QÍ q=iOz# "åix 'HõÅÛ~°Öò áÈbã¨∞—Å<åfl~°∞. WOHÍã¨Î
=ÚO^Œ∞ÔHo§#"åiH˜ 'Ç≤ÏO^Œ∂ q∞e>ˇhû— =Ú„^Œ "Õâß~°∞. Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ
HõÅ=\Ïxfl 'P^è∞Œ xHõO— J<åfl~°∞. Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl ã¨=∂*ÏxH˜ 'zÇ¨ÏflO— J<åfl~°∞. <åQÆiHõ`«
Jaè=$kúH˜ „Ñ¨fHõ J<åfl~°∞. PÃÑ· 'áêÑπ—Å∞, '"åÅO>ˇÿ#∞¡—, _ç™È¯Å∞ XHõ\ÁHõ\˜QÍ
~°OQÆ„Ñ¨"Õâ◊O KÕã≤ Ü«Ú=`«#∞ L`«Î=∞=ºH˜Î`åfixH˜ ^Œ∂~°O KÕã¨∞Î<åfl~Ú.
Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ '„¿Ñ=∞— JO>Ë Hˆ =ÅO '‰õΩ„~°HÍ~°∞ ÖˇO· yHõÉÏè =#— J#fl J~°O÷ ã≤~÷ Ñ° _¨ Oç k.
HÍÖËrH˜ "≥àıÎ „¿Ñ=∞. ~À_»∞¤ g∞^Œ #_ç¿ãÎ „¿Ñ=∞. PÑ¶‘ã¨∞Ö’¡ „¿Ñ=∞. ã≤x=∂ Ç¨à◊§Ö’¡
„¿Ñ=∞. áê~°∞¯Ö’¡ „¿Ñ=∞. Sãπ „H©"£∞ áê~°¡~°¡Ö’ „¿Ñ=∞. HÍ^Œ#fl"å_»∞ Jã¨∂Ü«∂Ñ¨~°∞_»∞.
Jaè=$kúx~À^èŒ‰õΩ_»∞. =∞s =∂\Ï¡_ç`Õ =∞`«KèåO^Œã¨∞_»∞. 'Ñ¶Ö_»"≥∞O@eã¨∞ì á¶êã≤ã¨∞ì—
JÜ«∂º_»∞. Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞ `«~°K«∞ HõÅ∞ã¨∞ÎO>Ë "åiÖ’ qHÍ~°ÉèÏ=#Å∞ [x™êÎ~Ú.
W~°∞=Ùi #_»∞=∞ ã¨∞Yã¨ÊO^Œ#Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. "å\˜x x~ÀkèOK«HõáÈ`Õ Jk f„="≥∞ÿ#
HÍ=∞ÉèÏ=#QÍ =∂i =º‰õΩÎÅ =∂#ã≤Hõ=º=ã¨÷#∞ JÅ¡HõÖ’¡ÅO KÕã¨∞ÎOk. D PHõ~°¬},
ã¨∞YÉèÏ=# ã¨~°fiO ãÖ`å<À`«ÊuÎ HÀã¨=∞x, Jk „áê}˜ =∞øeHõ ÅHõΔ}=∞x, „Ñü =ºH˜Î
x~°fiÇ≤ÏOK«=Åã≤# Ñ¨q„`«ÉÏ^èºŒ `« Jx, =ºHÎ̃x Ñ¨~"° ∞Õ +≤Qª Í =∂ˆ~Û Ñ¨q„`«HÍ~åºxH˜ <åOk
Jx É’kèOz, J=QÍÇ¨Ï# Hõey¿ãÎ, WÑ¨ÙÊ_»∞#flO`« PHõ~°¬}QÍ '„¿Ñ=∞— Hõx Ñ≤OK«^Œ∞.
WÑ¨ÙÊ_»∞ #_»∞ã¨∞Î#flO`« "åºáê~°O „¿Ñ=∞ ¿Ñi@ #_»=^Œ∞.
'„¿Ñ=∞— J<Õk ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ Hõeã≤ KÕ¿ã ™ê=∂lHõ r=#™êÇ¨ÏK«~°º,
™œO^Œ~°ºO Jx K≥¿ÑÎ, WÑ¨Ê\˜ „¿Ñ=∞Ö’x P"Õâ◊O, Öˇ·OyHõ`« J^Œ$â◊º=∞ø`å~Ú. ÉÏ^èŒº`«,
Hõ~°Î=ºO „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù‰õΩ =™êÎ~Ú. Wk „QÆÇ≤ÏOK«@O =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ J`«ºO`«„áê=ÚYºO
=Ç≤ÏOKÕ JOâ◊O. ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ `«# P"Õâ◊O 'XHõ xO_»∞ HõÅÅ [QÆ`«∞Î#∞ "Õ∞ÖÁ¯Å∞Ê
`«∞Ok— J#fl ÉèÏ=# LO@∞O^À, `«# HõΔ}˜Hõã¨∞YÖÏÅã¨ Ñ¶ë`«O 'J=ºHÍÎ`«‡Å z„`«
qz„`å#∞Éèí∂`«∞Å ã¨ÊO^Œ#Å‰õΩ ~°∂ÑÖ— Wã¨∞ÎO^Œ#fl J=QÍÇ¨Ï# LO@∞O^À, JÑ¨ÙÊ_»∞
=ºH˜Î „Ñ¨=~°#Î Ö’x `ÕeHõ`#« O J^Œ$â◊ºO J=Ù`«∞Ok. P^è∞Œ xHõ„¿Ñ=∞Ö’x 'ÖˇO· yHõ— ã¨fi~°∂ÑÖ
„QÆÇ≤ÏOz# =ºH˜Î qK«HõΔ} „Ñ¨^Œi≈™êÎ_»∞.
^èŒ~°‡áêÅ#, ^èŒ~À‡^Œú~°} ÅHõΔºOQÍ HõÅ N~å=Ú_çx '„¿Ñ=∞— ÉèÏ=# U <å_»∂
ÉÏkèOK«ÖË^Œ∞. Zxfl ~åã¨bÅÅ∞ [iÑ≤<å NHõ$+¨μ‚_çx q∞Oz# ^èŒ~°‡QÆ∞~°∞=Ù, L`«Î=∞
„|Ç¨Ï‡Kåi =∞~˘Hõ_»∞ K«~åK«~°[QÆ`«∞ÎÖ’<Õ ÖË_»∞. JO^Œ∞ˆH, D <å_»∞ ÃãH±û Z_»∞ºˆH+¨<£
Hõ<åfl ÃãH±û Ñ¶≤ÖÏã¨Ñ¶‘ „áê^è•#ºO JkèHõ„áê=ÚYºO =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. 'ã¨∞~°H˜Δ`« ÃãH±û— <ÕiÊ
qâ◊$OYÅ`åfixfl „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∂Î, <≥·uHõqÅ∞=Å∞ Ñ¨`«#=∞ø`«∞<åflÜ«∞x "åáÈ=@O Hõ<åfl,
ÖˇO· yHõ``« fiÎ« Ñ¨~=° ∂~å÷xfl É’kèã∂¨ ,Î =ºH˜HÎ ˜ `«# Ñ¨@,¡ ã¨=∂[O Ñ¨@,¡ ã¨$+≤ì Ñ¨@¡ J=QÍÇ¨Ï#
HõeyOz, ÉÏ^èŒº`« `≥eÑ≤, q*Ï˝#=O`«∞_çx KÕ¿ãÎ =ºH˜Î ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ `«#x `å#∞
J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ "≥·Ñ¨Ù Ñ¨Ù~ÀQÆq∞™êÎ_»∞. ÉèÏ=#Å#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
ÃÑ@∞ì HÀ=@OÖ’ q*Ï˝#O `À_»Ê_»∞`«∞Ok. Jk ÖËxKÀ@ 'ÉèíÜ«∞O— =ºH˜Îx J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
ÃÑ_»∞`«∞Ok. D kâ◊Ö’ ‰õÄ_® ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O W`«~°∞Å‰õΩ aè#fl"≥∞ÿ# =∂~åæxfl
J#∞ãïOzOk.
J*Ï˝#O – q*Ï˝#O
'ÉèÜ
í ∞« O— „Ñü „áê}˜ =∞øeHõÅHõ}Δ O. HÍh W`«~„° áê}∞Å‰õÄ, =∂#=Ù_ç ÉèÜ í ∞« ÉèÏ=#
ã¨fi~°∂áêxH© `Õ_® LOk. D `Õ_®#∞ P^è•~°O KÕã¨∞H˘x, qK«ÛÅq_çQÍ qÇ¨ÏiOKÕ
=∂#=Ù_ç =∞#ã¨∞û‰õΩ Hõà‹¡O "ÕÜ«∂Åx =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ „Ñ¨Ü«∞uflOKå~°∞.
W`«~°„áê}∞Å‰õΩ =∞~°∞<å\˜x QÆ∞iOz# PÖ’K«# ÖË^Œ∞. `«#"å~°∞ J#fl ÉèÏ=#
ÖË^∞Œ . |O^è∞Œ „Ñ‘u ÖË^∞Œ . W=hfl =∞x+≤H˜ L<åfl~Ú. `«# "åiˆHg∞ HÍ‰õÄ_»^∞Œ . `«#Hˆ "≥∞<ÿ å
J~Ú`Õ, `«#"åi QÆu Uq∞\˜? =O\˜ PÖ’K«#Å∞ =∞x+≤x Ñ¨\˜ì Ñ‘_ç™êÎ~Ú. J<ÕHõ
r=ÙÅ∞ ZO_» HÍÅ=∞O`å „â◊q∞Oz =~°¬HÍÅO HÀãÖ uO_çx ^•™êÎ~Ú. K«eHÍÅO
P~°∞ <≥ÅÅ∞ x„kOKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ â◊s~åxH˜ â◊H˜ÎxKÕÛ PÇ¨~åxfl =ÚO^Õ „QÆÇ≤Ï™êÎ~Ú.
'J=ã¨~°O— J~Ú#O`« =∞@∞ˆH Jq „QÆÇ≤Ï™êÎ~Ú. HÍh =∞x+≤ JÖÏ HÍ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH
Ñ¨\˜+¨ª"≥∞ÿ# ™ê=∂lHõ=º=ã¨÷#∞ U~°Ê~°z, P =º=ã¨÷ ã¨„Hõ=∞OQÍ #_çKÕ@∞ì xÜ«∞=∂Å#∞
U~°Ê~°z, xÜ«∞"≥∂Å¡OÑ¶¨∞#‰õΩ tHõΔ#∞ x~°‚~ÚOKå~°∞. P 'tHõΔ— ÉèíÜ«∞O`À<≥·<å =∞x+≤
`«# PÖ’K«#Å#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞‰õΩO\Ï_»x PtOKå~°∞.
QÆ=∞x¿ãÎ, D ~°Hõ"≥∞ÿ# xÜ«∞=∂Å∞, tHõΔÅ∞ XHõ ™ê÷~Ú =º‰õΩÎÅ#∞ =∂„`«"Õ∞
J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~Ú. J@∞ J^èŒ=ÚÅ∞, W@∞ L#fl`«∞Å∞ D xÜ«∞=∂Å#∞
„`Àã≤~å[<Õ J=HÍâ◊=ÚOk. L#fl`«∞Å∞ `«=∞ J~°÷|ÅO`À<À, JOQÆ|ÅO`À<À, `åi¯Hõ
â◊H˜Î`À<À xÜ«∞=∂Å#∞ LÅ¡OÑ¶≤∞Oz `«=∞#∞ `å=Ú ã¨=∞i÷OK«∞HÀ=K«∞Û. J@∞=O\˜
PÖ’K«#Å∞ "åiH˜ ~å‰õΩO_® LO_ÕO^Œ∞ˆH =∞#‰õΩ '~å=∂Ü«∞}O— P^Œ~°≈O J~ÚOk.
~å=}„|Ç¨Ï‡ F ~°HOõ QÍ K«∂¿ãÎ Jxfl ~°HÍÅ ã¨^∞Œ }æ ÏÅ∂ L#fl"å_»∞. ÉèHí `Î˜ `« Ê« ~°∞_»∞.
â◊HÎ̃ =∞O`«∞_»∞. *Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_»∞. HÍh, 'Ñ¨~„° ã‘"Î åº"≥∂Ç¨ÏO— J`«_xç ~åHõãΔ ∞¨ _çx KÕãO≤ k.
194 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
J`«_çx ã¨~°fi<åâ◊#O KÕã≤Ok. ~å=}Ïã¨∞~°∞_ç Ñ¨~°„ã‘Î"åº"≥∂Ç¨xfl #tOÑ¨KÕÜ«∞@OÖ’
~å=Ú_çH˜ ã¨Ç¨Ü«∞OKÕã≤# "å#~°∞Å∞ Ãã·`«O Ñ¨Ó[hÜ«∞=∞Ü«∂º~°∞. JO>Ë, L`«Î=ÚÅ∞,
hK«∞Å∞ J#fl^•x`À ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® '^èŒ~°‡áêÅ#—ˆH ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ J#fl =∂@. ^èŒ~å‡xfl
áê\ÕK«HõáÈ`Õ "≥e J=Ù`å=∞<À, Ñ¨k=∞OkÖ’ ¿ÇÏà◊# áê„`«=∞ø`å=∞<À, `«# ^èŒ~å‡xfl
áê\ÕÑ¨x ^Àëêxfl J#∞Éèqí OKåeû =ã¨∞OÎ ^Œ#fl ÉèÜ í ∞« O KÕ`<« À, =º‰õΩÅÎ ∞ `«=∞ HÀiHõÅÃÑ·
Ñ¨@∞ì ™êkèOKÕ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. HÀiHõÅ ^•i =∞o§™êÎ~°∞. JO^Œ∞ˆH HÀiHõÅ#∞
J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@ì@OÖ’ 'ÉèíH˜Î—H˜ ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ "Õâß~°∞.
ÉèíQÆ=^•ƒù=# =ºH˜Îx L#fl`«∞_çx KÕã¨∞ÎOk. J`«_ç `«∞K«Ûù"≥∞ÿ# HÀiHõÅ#∞ ‰õÄ_®
L#fl`«OQÍ =∂~°∞ã¨∞OÎ k. JO^Œ∞Hˆ =ºH˜ÖÎ ’x ÖˇO· yHõ`#« ∞ ã¨$[<å`«‡Hõ â◊HQÎ˜ Í ~°∂áêO`«~O°
K≥OkOz, ^•xfl ÉèQí =Æ ^ŒiÊ`«O KÕÜ∞« \Ïxfl XHõ 'Hõà—◊ QÍ =∞ÅKå~°∞. JO^Œ∞Hˆ ™ê^è•~°}OQÍ
'JÇ¨ÏO— Jq∞`«OQÍ LO_ç, WK«Û=zÛ#@∞ì „Ñ¨=iÎOKÕ HõàÏHÍ~°∞Å∞, H˘xfl `«~åÅáê@∞
`«=∞ JÇ¨xfl, =ºH˜ÎQÆ`åÅ#∞ =∞~°z, =∞Ok~åÅ x~å‡}OÖ’ `«=∞x `å=Ú =∞~°Kå~°∞.
ˆH=ÅO `«=∞ 'Hõà◊—QÍ q∞yÖÏ~°∞. 'ZÖ’¡~å— QÆ∞Ç¨ÏÅÖ’ 16= QÆ∞Ç¨Ï XHõ J^Œ∞ƒù`«O! H˘xfl
"ÕÅ @#∞flÅ ~åux ÃÑ·#∞Oz `«=Ùfi`«∂ =∞Ok~°x~å‡}O H˘xfl =O^ŒÅ Uà◊§ áê@∞
™êyOk. JO>Ë "≥Ú`«ÎO Ñ¨^äŒHõO =ÚO^Õ U~°Ê~°K«∞‰õΩx, PÃÑ· ~åux ÃÑ· #∞Oz HÕkH˜
`˘ez =∞ÅK«@O [iyO^Œ#fl=∂@. U XHõ¯ HõàÏHÍ~°∞_»∞, U =∂„`«O 'JÇ¨ÏO— '=ºH˜`Î fi« O—
„Ñ¨^Œi≈Oz<å "≥Ú`«ÎO =∞Ok~°O =º~°÷=∞ÜÕ∞ºk. HÍh JÖÏ [~°QÆÖË^Œ∞. =º‰õΩÎÅ JÇ¨xfl
ÉèíQÆ=^•ƒù=# P„Hõq∞OzOk.
`«=∞Ö’x HÀiHõÅ#∞, P"Õ^#Œ Å#∞, P"ÕâßÅ#∞ ÉèQí =Æ ^ŒiÊ`«O KÕã∂¨ ,Î P P"ÕâO◊ Ö’
b#"≥∞ÿ ã¨~°fiO =∞~°záÈ=@O U ÉèÏ~°fÜ«∞=∞Ok~°x~å‡}OÖ’<≥·<å K«∂_»=K«∞Û.
=∞Ç¨|eÑ¨Ù~°O, z^ŒO|~°O, =∞^äŒ∞~°, YA~°Ç¨ÏŸ, HÍj qâ◊fi<å^äŒ=∞Ok~°O, ™È=∞<å^äŒ
=∞Ok~°O... WÖÏ „Ñü XHõ¯ =∞Ok~°O =ºH˜ÎÖ’x HÀiHõÅ#∞ ÉèíQÆ=^ŒiÊ`«O KÕÜ«∞@O
=Å¡ ã¨=∂*ÏxH˜ X#QÆ∂_Õ „Ñ¨Ü≥∂[<åxH˜ u~°∞QÆ∞ ÖËx x^Œ~°≈#O. H©~°Î#Å∞, Ñ¨Ù~å}
~°K«#Å∞, Hõq`«fi~°K«#, ã¨~°fiO WÖÏ `«#Ö’x HÀiHõÅ â◊H˜ÎH˜ ã¨$[<å`«‡Hõâ◊H˜Îx *’_çOz
ÉèíQÆ=^ŒiÊ`«O KÕÜ«∞@O '„|Ç¨Ï‡K«~°º— ÉèÏ=# ™ê^èŒ# kâ◊Ö’ =ºH˜ÎH˜ q[Ü«∞Ñ¨^äŒO
ã¨∂zã¨∞ÎOk. WÖÏ ™ê^èŒºO HÍx"å~°∞, W`«~°∞Å ã¨$[<å`«‡Hõã¨$+≤ì, HõàÏaè=ºH©ÎHõ~°}Å#∞
K«∂ã≤ `«#‡Ü«ÚÖ∫=Ù`å~°∞. XHõ "≥∞@∞ì Z^Œ∞QÆ∞`å~°∞. J~Ú`Õ, P^èŒ∞xHõã¨=∂[OÖ’
=ºH˜Î ˆH=ÅO '`«# HÀã¨"Õ∞— „|`«HÍÅ#fl ã≤^•úO`«O =Å¡, ÖËHõ, =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ =ºH˜ÎH˜
qÅ∞= ÖË^Œ∞, ã¨=∂[„ã¨=OuÖ’ J`«_À h\˜ aO^Œ∞=Ù =∂„`«"Õ∞, Jx JÇ¨xfl ^≥|ƒ

fÜ«∞@O =Å¡ 'HõàÏHÍ~°∞_ç— Hõà◊Ö’ ^≥·=O J^Œ$â◊º"≥∞ÿOk. PHÍâ◊OÖ’ qÇ¨ÏiOKÕ QÆOQÍ
„Ñ¨"åÇ¨xfl <ÕÅ kOz, =ÚiH˜ HÍÅ∞=ÅÖ’ HõÅÑ¨@O ^•fi~å Z`«∞Î# L#fl"åix
HÕkH˜ kOKÕÜ«∂Å#fl "≥„i "≥Ú„i P~å@O HõàÏHÍ~°∞Å Hõà◊#∞ '"åºáê~°O— KÕã≤Ok.
Ñ¶ë`«O J#∞Éèíqã¨∞Î<åflO.
=∂#=rq`«OÖ’x „Ñü HõΔ}O J~°÷=O`«O. „Ñü Hõ^ŒeHõ J~°÷=O`«O. QÆ=∞x¿ãÎ,
âß„ã‘ÎÜ«∞#$`åºÅÖ’ „Ñü Hõ^ŒeHõ‰õÄ, =Ú„^Œ‰õÄ Ñ¨~°=∂~°÷O LOk. HÍh P^èŒ∞xHõ
#$`åºÅÖ’ âßs~°Hõ Ñ¨~°"≥∞ÿ# Hõ^ŒeHõÅ J~°÷O XHõ¯>Ë. Jn hK«`åÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿO^Õ. JO^Œ∞ˆH,
HÀiHõÅ ^•i =∞o§Oz =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ ™êkèOKåeû# =ºH˜Î HÀiHõÅ "≥Å∞¡=Ö’
H˘@∞ì‰Ωõ áÈ`«∂, QÆ_á¤ç ÈK«ÖÏ¡O\˜ Hõ$„u=∞=ºH˜`Î fi« qHÍ™êÅ T`« HÀãÖ J„~°∞Å∞ Kåã¨∞<Î åfl_»∞.
W@∞=O\˜ Ñïã≤÷u =ã¨∞ÎO^Œx =ÚO^Õ TÇ≤ÏOz#@∞ì =∞# `«`«Îfi"Õ`«ÎÅ∞, HÀiHõÅ#∞
J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ =∞~À ~°Hõ"≥∞ÿ# 'ÉèíÜ«∂—xfl „Ñ¨^Œi≈OKå~°∞.
'Ñ¨Ù#~°Ñ≤ [##O Ñ¨Ù#~°Ñ≤ =∞~°}O
Ñ¨Ù#~°Ñ≤ [#h [~î°ˆ~ â◊Ü«∞#O—
=∞x+≤ J#∞ÉèíqOKÕ #~°HõÜ«∂`«#Åxfl\˜Ö’H©, =∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’, pHõ\˜Ö’, Hõà◊√§,
HÍà◊√§ ãïQÍæ ZkwZ^ŒQÆHõ, UO [~°∞QÆ∞`«∂O^À, Ug∞ J~°÷O HÍHõ, L=∞‡ h\˜Ö’,
=∞Å=¸„`«Éèí∂~Ú+¨ª „áêO`«OÖ’ `˘q∞‡k <≥ÅÅ∞ QÆ_»Ñ¨@"Õ∞ Ñ¨~°=∞xHõ$+¨ì"≥∞ÿ#^Œx =∞#
`«`«Îfi"Õ`«ÎÅ∞ <˘H˜¯K≥áêÊ~°∞.
'=∂#=[#‡ J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ#k— Jx <˘H˜¯ K≥áêÊ~°∞. HÍh =∞~À [#‡ ÖË‰õΩO_®
K«∂ã¨∞HÀ=@"Õ∞ =ºH˜Î 'ÅHõΔºO— Jx „Ñ¨=zOKå~°∞. XHõ "≥·Ñ¨Ù ^èŒ~å‡xfl, Hõ~°Î"åºxfl
`«ÑÊ¨ xãïQÍ áê\ÕKåÅx ã¨∂zã¨∂<Î ,Õ =∞~À "≥Ñ· Ù¨ „áêÑÖzHõ q+¨Ü∂« ÅÃÑ· "åº"≥∂Ç¨xfl
`˘ÅyOKåÅx „Ñ¨Ü«∞uflOKå~°∞. „áêÑÖzHõ™œMÏºÅÃÑ· x~åã¨HõÎ`«`«#∞, Jã¨Ç¨ºxfl
ÃÑOKåÅx K«∂âß~°∞. =ÚYºOQÍ „ã‘Î "åº"≥∂Ç¨xfl `˘ÅyOKåÅx f„= „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞
KÕâß~°∞. D „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ HÍã¨Î =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o§ =∞Ç≤Ïà◊#∞ '=∂Ü«∞—QÍ Jaè=i‚OKÕ
™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~Ú. =∞QÆ"åix „Éèí+¨μìÅ#∞ KÕ¿ãO^Œ∞ˆH ¢ã‘ÎÅ∞ L#fl~°#fl Jaè„áêÜ«∂xfl
HõeyOz, P^èŒ∞xHõ „ã‘Î"å^Œ∞Å‰õΩ PÜ«Ú^è•Å#∞ JOkOKå~°∞.
WÖÏ „áêÑÖzHõ™œMÏºÅÃÑ· q~°H˜Îx HõeyOK«@OÖ’ ÉèÏQÆ"Õ∞ „ã‘Î™êOQÆ`«ºOÖ’x
™œYºÉèÏ=# Jã¨Å∞ ~°∂ÑÖ q=iOK«@O. QÆ=∞x¿ãÎ, ÃÑ·H˜ Hõ#|_Õ K«~°‡O XHõ `˘_»∞QÆ∞
196 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=O\˜k. HÍh D ÃÑ·`˘_»∞QÆ∞ `˘ÅyOz K«∂¿ãÎ... Hõà◊√§ QÆ∞O@Å∞. <À~°∞ F HõO`«.
=Ú‰õΩ¯ ~°O„^è•Å∞. `«Å ÉèÏQÆO Ñ¨Ù„Ô~. ^•xÃÑ· JuHÕz#@∞ì A@∞ì. J^èŒ~å=∞$`«=∞x
Jaè=i‚OKÕ ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ =∂OãŸO_®Å∞. â◊s~°O Z=ÚHõÅ QÆ∂_»∞. TiOz, JÅiOz,
=∞x+≤Ö’ P"Õâ◊O HõeyOz, J`«_çx Ñ¨â◊√=Ù#∞ KÕ¿ã JOQÍÅhfl =∂OãŸO_®Å∞. D
=∂OãŸO_®Å ãÖQÆ=∞O HÀãÖ Lqfià◊¥§~°∞`«∂, qK«HõΔ}#∞ =∞~°z, =∞x+≤ Ñ¨â◊√=Ù
J=Ù`«∞<åfl_»∞.
D ~°H"õ ∞≥ #ÿ =~°#‚ Å∞, q=~°}Å ^•fi~å =ºH˜xÎ q^è∞Œ ºHõ^Î ~Œè ‡° O `«ÑÊ¨ W`«~„° áêÑÖzHõ
™œMÏºÅ #∞Oz q~°‰õΩÎ_çx KÕÜ«∂Åx „Ñ¨Ü«∞uflOKå~°∞. F ~°HõOQÍ K«∂¿ãÎ, D =~°‚#Ö’
J|^ŒúO, Juâ◊Ü≥∂‰õΩÎÖËg ÖË=Ù. D ~°HõOQÍ *Ï˝#O ^•fi~å, qK«HõΔ} ^•fi~å, q*Ï˝#O
^•fi~å, ÉèíH˜Î ^•fi~å, ÉèíÜ«∞O ^•fi~å, ™ê=∂lHõxÜ«∞=∞Å áêÅ# ^•fi~å, ^èŒ~°‡áêÅ#,
Hõ~°Î=ºx~°fiÇ¨Ï} ^•fi~å =ºH˜Î „|Ç¨Ï‡K«~°º áêÅ#HÀãÖ „Ñ¨Ü«∞uflOK«=K«∞Û. =ºH˜Î`«fiqHÍã¨
™ê^èŒ# kâ◊Ö’ J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "ÕÜ«∞=K«∞Û.
`«#Ö’ HÀiHõ Hõey#Ñ¨ÙÊ_»∞, P"Õâ◊O Hõey#Ñ¨ÙÊ_»∞ =ºH˜Î XHõ¯ HõΔ}O Py `«#
HÀiHõ ã¨fi~°∂áêxfl qâı¡+≤OKåe. P"Õâßxfl J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∂e.
`«#Ö’ K≥Å~ˆ QÆ∞`«∞#fl ÖˇO· yHõÉÏè =#Å Ñ¨~=° ∂~°O÷ ãÖ`å#„áêÑ≤Î Jx „QÆÇÏ≤ OKåe. ^•O`À
=ºH˜HÎ ˜ 'ÉÏ^èºŒ `«— QÆ∞iÎOÑ¨Ù‰õΩ =ã¨∞OÎ k. `«#Ö’ K≥Å~ˆ QÆ∞`«∞#fl HÀiHõÅ `«∞á¶ê#∞#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕ™êÎ_»∞. Jn ‰õΩ^Œ~°HõáÈ`Õ, Ñ¨Ù~å}ÏÅÖ’ Öˇ·OyHõ"≥∞ÿ# HÀiHõÅ∞
J^Œ∞Ñ¨Ù `«Ñ≤Ê#"åi ã≤÷ux QÆ∞iOz K«kq *Ï„QÆ`«ÎÑ¨_Õ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕÜ«∂e. Jn
‰õΩ^Œ~°HõáÈ`Õ, â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ ã¨∂zOz# 'Ñ¨Ù#~°Ñ≤ [##O— =∞##O KÕÜ«∂e. WOHÍ
J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’H˜ ~åx HÀiHõ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’H˜ `≥K∞« ÛHÀ"åÅO>Ë, `˘_»∞QÆ∞ ÖËx =∂#= â◊s~åxfl
TÇ≤ÏOKåe. „|Ç¨Ï‡K«~°º™ê^èŒ#Ö’ HÀiHõ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ Wxfl ~°HÍÅ
„Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞<åfl~Ú, =∞# r=#q^è•#OÖ’. 'ÉèíHõÎ `«∞HÍ~åO— J<Õ F ã≤x=∂ LOk.
^•O\’¡ F #~°ÎH˜ (HÍOK«#) `«∞HÍ~åO#∞ „Ñ¨Ö’ÉèíÃÑ\ÏìÅx #iÎã¨∞ÎOk. Tiã¨∞ÎOk.
J~Ú`Õ `«∞HÍ~åO P"≥∞ „Ñ¨Ö’ÉèÏxH˜ ÖÁOQÆ_»∞. „Ñ¨ã¨∞Î`«O Ü«∞ø=#OÖ’ L#fl P"≥∞
â◊s~åxfl =i‚Oz, "å~°úHõºOÖ’ `ÀÅ∞ uuÎ J~Ú, "å_ç =Hõ¯Öˇ·áÈÜÕ∞ P"≥∞ â◊s~åxfl
TÇ¨Ï‰õΩ `≥™êÎ_»∞. JO`Õ... P"≥∞Ö’ `«# JO^ŒO Ñ¨@¡ Juâ◊Ü«∞O #tOK«@O`À áê@∞,
P"≥∞ ‰õÄ_® ÉèíQÆ=^•ƒù=#ˆH JOH˜`«O J=Ù`«∞Ok. J^Œ∞Ñ¨ÙÖËx Öˇ·OyˆHK«Ûù#∞ J^Œ∞Ñ¨Ù
Ö’H˜ `≥K«∞Û‰õΩx ÉèíQÆ=^•ƒù=# *’_çOz ã¨$[<å`«‡HõOQÍ ^•xfl =ºHõÎÑï¿ãÎ, U HÀiHõ

J~Ú`Õ =ºH˜Îx Ñ¨â◊√=ÙQÍ =∂iÛ kQÆ*Ï~°∞ã¨∞ÎO^À, J^Õ HÀiHõ =ºH˜Îx L#fl`«∞_çh,
P^Œ~≈° „áêÜ«Ú_çh, z~°Orqh KÕã∞¨ OÎ k. JO^Œ∞Hˆ =ºH˜`Î fi« qHÍãÖÖ’ „|Ç¨Ï‡K«~º° ÉèÏ=#‰õΩ
JO`« „áê^è•#ºO LOk.
„|Ç¨Ï‡K«~°ºÉèÏ=#
=ºH˜`Î fi« qHÍ™êxH˜ Ü«∞=∞xÜ«∞=∂Å „áê^è•#ºO, =ÚYºOQÍ „|Ç¨Ï‡K«~º° „áê^è•#ºO
qÑ¨ÙÅOQÍ K«iÛOK«∞‰õΩ<åflO. =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤ÏOKÕ Pã¨#,
„áê}ÏÜ«∂=∞, „Ñ¨`åºÇ¨~°, ^è•~°}, ^è•º<åÅ "≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ì™êiOKÕ Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ =∞~À
„Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# JOâ◊O QÆ∞iOz ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû LO@∞Ok.
XHõ Ñ¨^Œúu „Ñ¨HÍ~°O =∞#k J#fl „Ñü^•xÃÑ· ^•_ç [~°∞QÆ∞`ÀOk. =∞# ^•xfl
=∞#‰õΩ HÍ‰õΩO_® KÕã≤, =∞#k HÍx^•xfl =∞# HõO@QÆ\˜ì, =∞# „Ñ¨"Õ∞Ü«∞O ÖË‰õΩO_®,
=∞#efl ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ ~°∂áêO`«~°O K≥OkOKÕ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ QÆ`«OÖ’#∂ L<åfl, WÑ¨ÙÊ_»∞
=∞iO`«QÍ TÑÖ^Œ∞‰õΩO@∞<åfl~Ú. JO^Œ∞Hˆ , „|Ç¨Ï‡K«~º° O JO>Ë „ã‘Î ãÖÑ¨~¯° O ÖË‰Ωõ O_®
LO_»@O =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œx, J#º„ã‘ÎÅÃÑ· Z@∞=O\˜ ^Œ∞~°∂Ç¨ÏÅ∞ HõÅQÆ‰õΩO_®
=∂`«$ÉèÏ=O`À "≥∞ÅQÆ@O, ã¨„Hõ=∞OQÍ `«#^≥·# suÖ’ `«# „ã‘Î`À ãÖ™ê~°O KÕÜ«∞@O
‰õÄ_® „|Ç¨Ï‡K«~º° "Õ∞#x xã¨ûO^ÕÇÏ¨ OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ZO^Œ∞HõO>Ë, ÉèÏ~°fÜ«∞^è~Œ ‡° OÖ’
Jxfl P„â◊=∂Å Hõ<åfl QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∂xˆH Z‰õΩ¯= qÅ∞= LOk. ã¨=∂*ÏxH˜ "≥<≥fl=ÚHõ
=O\˜k QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O.
ã¨<åflºã≤≤ Jhfl =ke#"å_»∞. ÉÏÅ∞_»∞ ã¨fiÜ«∞O„ÑüÑüÎ ÖËx"å_»∞. =$^Œ∞_ú ∞» Z=~À
XHõiÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ®eû#"å_»∞. HÍh g~°O^Œih P^ŒiOz, ¿ã=Å∞ KÕã,≤ ÃÑOz áÈ+≤Oz,
P^è•~°OQÍ xeKÕ"å_»∞ QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷. ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ QÆ$Ç¨Ï™ê÷„â◊=∞O qzÛù#fl=∞ø`«∞O^À JÑ¨ÙÊ_»∞
ã¨=∂[O qzÛù#fl=∞ø`«∞Ok. Jxfl JOâßÅÃÑ· ^•_»∞Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞#fl>Ëì ^•OÑ¨`º« ^è~Œ ‡° OÃÑ·
‰õÄ_® ^•_ç f„=`«~°OQÍ ™êQÆ∞`«∂ =™ÈÎOk. '"Õ~Ú Ñ¨_»QÆÅ∞— #=Å JO`«~å~°÷O
q=iã¨∂Î qâ◊fi<å^äŒ ã¨`«º<å~åÜ«∞}QÍ~°∞ 'D ^Õâ◊=Ú#O^Œ∞ ã¨~°fi^èŒ~°‡=ÚÅ∞
#tOÑ¨=K«∞Û#∞ HÍx, ^•OÑ¨`º« ^è~Œ ‡° =Ú, áêu„=`«º=Ú Ü≥∞xfl aÅ∞¡Å∞ ÃÑ\˜#ì #∂ áÈ—=x
^•OÑ¨`«º^èŒ~°‡OÃÑ· qâßfiãÖ „Ñ¨Hõ\ÕKå~°∞. HÍh „Ñ¨ã¨∞Î`«O ^•OÑ¨`«º^èŒ~°‡O ‰õÄ_®
„Ñ¨=∂^ŒOÖ’ Ñ¨_çO^Œx XHõ¯™êi =∞# K«∞@∂ì L#fl ã¨=∂*Ïxfl ÑïH˜¿ãÎ ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok.
qâ◊fi<å^äŒ"å~°∞ aÅ∞¡Å =Å¡ ÉÏ^èŒÖË^Œx ÉèÏqOKå~°∞. HÍh ™êOã¨¯$uHõÑ¨~°"≥∞ÿ# ^•_çx
„Ñ¨™êÎqOK«ÖË^Œ∞. „Ñ¨ã¨∞Î`«O ^•OÑ¨`«º^èŒ~°‡OÃÑ·, =∞# ãÖã¨¯$uÃÑ· =∞#"Õ∞ P^èŒ∞xHõ`«,
198 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

JÉèí∞º^ŒÜ«∞O ¿Ñi@ ^•_»∞Å∞ KÕã¨∞Î<åflO. WO^Œ∞‰õΩ W\©=Å =ã¨∞Î#fl ™êÇ≤Ï`«ºO, fã¨∞Î#fl
ã≤x=∂Å∞ x^Œ~°≈<åÅ∞.
qÑ¨=¡ O ¿Ñi@ ™êÇ≤Ï`«ºO U <å_À áêu„=`åºhfl, ^•OÑ¨`º« ^è~Œ å‡hfl „`Àã≤~å[Ok.
Éèí~°Îx =kÖËÜ«∞@O 'Q˘Ñ¨Ê`«#O—QÍ 'Jaè=$kú "≥·Ñ¨Ù J_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÜ«∞@O—QÍ „Ñ¨Kå~°O
KÕâß~°∞ J<ÕHõ™êÇ≤Ï`«ºHÍ~°∞Å∞. WO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆ"Õ∞ =∞#O Q“~°qOKÕ áœ~å}˜Hõ „ã‘ÎÅ#∞,
^Õg^Õ=`«Å#∞ ¿ÇÏà◊# KÕÜ«∞@O, Z^ÕÌ"å KÕÜ«∞@O. ã≤x=∂Å∞ ™êÇ≤Ï`«ºO Hõ<åfl
Z‰õΩ¯= „Ñ¨ÉèÏ=O ã¨=∂[OÃÑ· K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. ^•O`À ã≤x=∂Ö’¡x kQÆ*Ï~°∞_»∞`«#O
ã¨=∂[OÃÑ· Ju`«fi~°QÍ ^Œ∞„+¨ÊÉèÏ=O K«∂Ñ≤™ÈÎOk. Ñ¨ã≤ =Ü«∞ã¨∞ „¿Ñ=∞Å∞ Ü«Ú=f
Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ ÖËxáÈx PÖ’K«#eã¨∂ÎO>Ë, J„Hõ=∞ ãÖ|O^è•Å ã¨=∞~°÷#, Öˇ·OyHõ
qHõ$`«∞Å‰õΩ „áê=∂}˜Hõ`«#∞ PáêkOK«@O ã¨=∂*Ïxfl JÅ¡HõÖ’¡ÅO KÕã¨∞Î<åfl~Ú.
x*Ïx*ÏÅ∞ QÆ ∞ iÎ O KÕ â◊ H ˜ Î x Ç¨ Ï iOz, P"Õ â ßÖË P#O^Œ ^ •Ü« ∞ Hõ O , Hõ Δ } ˜ H ÍÖË
P"≥∂^ŒÜ∂≥ QÆºOQÍ =∂~°∞ã¨∞<Î åfl~Ú. W\©=Ö =ã¨∞#Î fl ã≤x=∂Ö’¡ Ç¨ã¨ºO ¿Ñi@, =ÚQÆ∞~æ ∞°
- #Å∞QÆ∞~°∞ Ü«Ú=‰õΩÅ∞ F #_ç=Ü«∞ã¨∞ „ã‘Î "≥O@ "≥„iQÍ Ñ¨_»@O Jã¨Ç¨ÏºOQÍ
K«∂Ñ≤OKå~°∞. 'W^Õq∞—@x? „Ñ¨tflOz#"å~°∞ Jaè=$kúx~À^èŒ‰õΩÅÜ«∂º~°∞.
„ã‘ÑÎ Ù¨ ~°∞+¨μÅ ÖˇO· yHõãO¨ |O^è•Å#∞ qK«ÛÅq_çQÍ K«∂Ñ≤OK«@O ã¨~fi° ™ê^è•~°}"≥∞Oÿ k.
J„Hõ=∞ãÖ|O^è•Å#∞ 'QÀ¡iÃÑ—·¶ KÕã∂¨ #Î fl ã≤x=∂Å#∞ q=∞i≈¿ãÎ 'PiìãHì≤ ± „Ñ¶_‘ "» ∞£ — =Úã¨∞QÆ∞
"Õã¨∞‰õΩx WÖˇ¡H˜¯ QÀÅ KÕâß~°∞. W=hfl XHõ Z`«∞Î. q_»∞^ŒÖˇ· 'Ç≤Ï\ò— ã≤x=∂Å *Ïa`åÖ’
KÕi# Ô~O_»∞ Ç≤ÏOn ã≤x=∂Å∞ 'Hõcè Jefi^• <å HõÇ¨Ï<å— 'xâ◊≈ÉòÌ—Å∞ =∞~À Z`«∞Î.
'Hõcè Jefi^• <å HõÇ¨Ï<å— Ô~O_»∞ [O@Å Hõ^äŒ. F [O@Ö’ ÉèÏ~°º L#fl`À^Àºy.
Éè~í Î° Q˘Ñ¨Ê P@QÍ_»∞ HÍ"åÅ#∞‰õΩO\Ï_»∞. HÍh F „Ñ¨=∂^ŒO =Å¡ Ñ¨xH˜~åx"å_»=Ù`å_»∞.
"åi^ŒÌi #_»∞=∞ Jaè„áêÜ«∞ÉèË^•Å∞O\Ï~Ú. =∞~À [O@ #_»∞=∞ „¿Ñ=∞ LO_»^Œ∞. Éèí~°Î
rq`åxfl J#∞ÉèíqOKåÅ#∞‰õΩ<Õ ~°HõO. ÉèÏ~°º‰õΩ Jxfl\˜ Ñ¨\Ï¡ J<åã¨H˜Î. J#∞HÀx
Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ J<åã¨HÎ˜ ÉèÏ~°º Ñ¨xH˜ ~åx Éè~í #Î° ∞ HõÅ∞ã¨∞OÎ k. "åo¡^~ÌŒ ∂° „¿Ñ=∞Ö’ Ñ¨_`» å~°∞.
P"≥ ∞ Éè í ~ ° Î x =ke =KÕ Û ã¨ ∞ Î O k. Wn ã≤ x =∂ Hõ ^ ä Œ . z#fl z#fl á⁄~° á ê@∞¡ ,
Jaè„áêÜ«∞ÉèË^•Å∞, x~åâ◊Å∞, JãÖ`«$Ñ¨ÙÎÅ∞ U ãÖ|O^èŒOÖ’<≥·<å ã¨~°fi™ê^è•~°}O.
J@∞=O\˜ "å\˜x ÃÑ^ŒÌQÍ KÕã¨∞H˘x |O^è•Å#∞ áê_»∞KÕã¨∞H˘<Õ Hõ<åfl ~år ^èÀ~°}˜Ö’
ã¨~°∞Ì‰õΩxáÈ~Ú Ç¨~ÚQÍ „|uˆH q^è•#O "≥`«HÍÅx <Õ~°Ê@O 'áê`« ÉèÏ=O— J~Ú
áÈ~ÚOk. '„¿Ñ=∞ ÖËx ÃÑo§à◊√¡— J#fl =Ú„^Œ "Õã≤ |O^è•Å#∞ `≥OK«∞HÀ=@O „Ñ¨QÆuH˜
~åK«=∂~°æOQÍ „Ñ¨Kå~°O [~°∞QÆ∞`ÀOk. ã≤x=∂Å „Ñ¨ÉèÏ=O ã¨=∂[OÃÑ· JÑïq∞`«OQÍ
LO@∞Ok. ã≤x=∂Ö’ K«∂Ñ≤Oz#@∞ìQÍ U"Õ"À JãÖ`«$Ñ¨ÙÎÅ∞#fl"å~°O`å, `«=∞
ã¨=∞ã¨ºÅH˜ Ñïëê¯~°O ^˘iH˜#@∞ì ÉèÏq¿ãÎ, ã¨=∂[OÖ’ [iˆQ^Õq∞\’ TÇ≤ÏOK«@O
Hõ+¨ìO HÍ^Œ∞.
'xâ◊≈ÉòÌ— ã≤x=∂, Ñ¨Ù~°∞+¨μ_çÖ’x F qHõ$uH˜ „áê=∂}˜Hõ`«, ™ê#∞Éèí∂ux HõeÊOKÕ
ã≤x=∂. =Ü«∞ã¨∞`À ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨μÅ #_»∞=∞ PHõ~°¬} LO@∞O^Œ#flk
HÍ^Œ#ÖËx JOâ◊O. D PHõ~°¬}‰õΩ =Ü«∞¿ã HÍ^Œ∞, |O^èŒ∞`«fiO ‰õÄ_® J_»∞¤ ~å^Œ#fln
HÍ^Œ#ÖËx ã¨`«ºO. JO^Œ∞ˆH =∞# Ñ¨Ù~å}ÏÖ’¡, âß„™êÎÖ’¡ „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ HõÅ=@O Ñ¨@¡
Z<Àfl *Ï„QÆ`«ÎÅ∞, xÜ«∞=∂Å∞ ã¨∂zOKå~°∞. J<ÕHõáœ~å}˜HõHõ^äŒÅ ^•fi~å „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨μÅ∞
Z@∞=O\˜ Ñïq∞`«∞Å∞ ÖË‰õΩO_® Hõe¿ãÎ HõeˆQ J#~å÷Å#∞ q=iOKå~°∞. J@∞=O\˜
Hõ^äŒÅ#∞ 'QÍ¡=∞~°ãπ—QÍ K≥Ñ¨Ê‰õΩO_®, `«Ñ¨ÙÊ KÕã≤#"åiH˜ HõeˆQ J#~å÷Å‰õΩ ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@
"Õã¨∂Î K≥áêÊ~°∞. HÍh "åºáê~°ÖÏÉèÏÅ∞ HÀi# HõàÏHÍ~°∞Å∞, `«=∞ Öˇ·OyHõ qHõ$`«∞Å‰õΩ
'Ñ¨Ù~Àaè=$kú— =Úã¨∞QÆ∞ "Õã≤ „áê=∂}˜Hõ`« HõeÊOK«∞‰õΩO@∂ =ã¨∞Î<åfl~°∞. W@∞=O\˜
ã≤x=∂Å „Ñ¨ÉèÏ"åxH˜ QÆ∞Ô~·#"å~°∞, `«=∞ qHõ$`«∞Å#∞ ã¨=∞i÷OK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.
'^•O\’¡ `«¿ÑÊO\˜?— Jx "åkOz <≥QÆ∞æ‰õΩ~åQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.
JÉÏƒ~Ú, J=∂‡~Ú '„ÃÑ¶O_£+≤Ñπ— JO@∂ ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ LO\Ï~°∞. Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ
"åi =∞^è Œ º „¿Ñ=∞ L^Œ ~ Úã¨ ∞ Î O k. P ã≤ x =∂ „Ñ¨ É è Ï =O`À J<Õ H õ '„ÃÑ¶ O _£ û —
„¿Ñq∞‰õΩÖˇ·áÈÜ«∂~°∞. Ñ¨H˜¯O\˜ 'PO\©—, 'JO‰õΩÖò—Å∞ Ãã·`«O „Ñ¨ã¨∞Î`«O HõàÏHÍ~°∞Å‰õΩ
"åºáê~°=ã¨∞Î=ÙÅÜ«∂º~°∞. HõàÏ„Ñ¨^Œ~°≈# =Úã¨∞QÆ∞Ö’ ã¨=∂[OÖ’ q+Ö "≥^Œ[Å∞¡`«∂
"åºáê~°ÖÏÉèÏÅ∞ QÆ_çã¨∞Î<åfl~°∞.
Hõã¨∞QÍÜ«∞ QÆéz K«∂z#
=∞ã¨ÅHõ `«QÆ∞ Ü≥ÚQÆ~°∞ QÍHõ =∞^èŒ∞~°O|QÆ∞<å?
Ñ¨ã¨ QÆÅ∞QÆ∞ Ü«Ú=`«∞Å∞O_»QÆ
|ã≤ ÉÏÅÅ ÉÁO^Œ∞"å_»∞ Ñ¨â◊√=Ù~° ã¨∞=∞f.
'Ñ¨zÛQÍÜ«∞ =QÆ~°∞QÍ LO@∞O^Õ HÍh =∞^èŒ∞~°OQÍ LO_»^Œ∞. JÖÏˆQ Ñ¨ã≤ÉÏÅÅ`À
‰õÄ_»@O qHõ@OQÍ LO@∞Ok. JÖÏO\˜"å_»∞ Ñ¨â◊√=Ù`À ã¨=∂#∞_»∞— Jx P <å_Õ
ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞ ã¨∞=∞f â◊`«HõHÍ~°∞_»∞. HÍh D <å_»∞ Ñ¨â◊√`«fi"Õ∞ „Ñ‘uáê„`«=∞ø`ÀOk.
HõàÏHÍ~°∞_ç HõàÏ„Ñ¨^Œ~°≈#‰õΩ w@∞~å~ÚQÍ =∂~°∞`ÀOk. qK«HõΔ}#∞ qã¨‡iOK«@"Õ∞
q[Ü«∂xH˜ "≥Ú^Œ\˜ J_»∞QÆ=Ù`ÀOk.
200 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
HÍ~°}=Ú ÖËx #QÆ=Ù#∞
ÉË~°}=Ú#∞ ÖËx ÖË=∞ Ñ¨$käg ã¨÷eÖ’
|∂~°}=Ú ÖËx |∂Ô~Ü«Ú
g~°}=ÚÅ∞ ÖËx ÃÑO_ç¡, =$^äŒ~å ã¨∞=∞f.
HÍ~°}OÖËx #=Ùfi, ~°qHõ ÖËx „ã‘Î, Ñ¨Ó~°}OÖËx |∂Ô~, "å^•ºÅ∞ ÖËx ÃÑo§
Q“~°=O ÖËHõ =$^ä• J=Ù`åÜ«∞x ã¨∞=∞f â◊`H« Hõ Í~°∞_»∞ ã¨Ê+Öì KÕâß_»∞. HÍh q∞QÆ`å"å\˜
ãÖQÆu ZÖÏ L<åfl, JOQÍOQÆ„Ñ¨^Œ~°≈#`À „Ñ¨[Å#∞ "≥„i"åà◊§#∞ KÕã≤ =∞#fl#
ÅO^Œ∞‰õΩO@∞#fl"åiH˜ Åaèã¨∞Î#fl Q“~°=O, rq`åxfl ^Õâ◊O HÀãÖ JiÊOz# "åiH˜
ÅaèOK«@O ÖË^∞Œ . q*Ï˝<å~°#˚ Ö’ rq`åxfl "≥zÛOz L#fl`«tY~åÅ∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOz#"åiH©
ÅaèOK«@O ÖË^Œ∞. D XHõ¯ JOâ◊O KåÅ∞, ã¨=∂[O U kâ◊Ö’ „Ñ¨Ü«∂}˜™ÈÎO^À J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ.
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖÃÑ· Pã¨H˜Î HõÅ"å~°∞ Wk `«Ñ¨ÊxãïQÍ QÆ=∞xOKåeû# JOâ◊O.
„Ñ¨Kå~°„Ñ¨ÉèÏ"åxH˜ Ö’#∞HÍ‰õΩO_®, áêÅ#∞ hà◊§#∞ "Õ~°∞ KÕã≤ K«∂_»QÆeˆQ qK«HõΔ}
ãÖáêkOK«@O =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ J`«ºO`«„áê^è•#ºO =Ç≤ÏOKÕ JOâ◊O. D x[O
„QÆÇ≤Ï¿ãÎ, „Ñ¨Kå~°„Ñ¨ÉèÏ"åxH˜ Ö’#∞QÍHõ, `å=∞~å‰õΩ g∞^Œ h\˜ ÉÁ@∞ìÖÏ `«# „Ñ¨`ÕºHõ`«#∞
xÅÉˇ@∞ìHÀQÆey`Õ `«#Ö’x Ñ¨â◊√=ÙÃÑ· =ºH˜Î ã¨QÆO q[Ü«∞O ™êkèOz#>Ëì.
Ñ¨~°<ås ™È^Œ~°∞_≥·
Ñ¨~°^èŒ#=ÚÅ HÍã¨ Ñ¨_»Hõ, Ñ¨~°∞Å‰õΩ Ç≤Ï`«∞_≥·
Ñ¨~°∞Å∞ ^Œ#∞ ÉÁQÆ_» <≥QÆ_»Hõ
|~°∞ Åey# #Å∞QÆ#`«_»∞, Ñ¨~°=Ú_»∞ ã¨∞=∞f.
WÖÏO\˜ L`«Î=∞`«fi™ê^èŒ# ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡ÅHõΔ}O.
✣✣✣

=ºH˜Î`«fiO – âßO`«O
Jã¨Å∞ â◊„`«∞=Ù
`«# HÀÑ¨"≥∞ `«# â◊„`«∞=Ù
`«# âßO`«"≥∞ `«#‰õΩ ~°HõΔ, ^ŒÜ«∞ K«∞@ìOÉ∫
`«# ãÖ`À+¨"≥∞ ã¨fi~°æ=Ú
`«# ^Œ∞óY"≥∞ #~°Hõ=∞O„_»∞ `«^äŒº=Ú ã¨∞=∞f!
Juã¨∞ÅÉèíOQÍ J~°÷=∞ÜÕ∞º Ñ¨^ŒºO Wk. HÀáêxfl q∞Oz# â◊„`«∞=Ù, âßO`åxfl
q∞Oz# ~°HõΔ}, ^ŒÜ«∞#∞ q∞Oz# K«∞@ìO, ãÖ`Àëêxfl q∞Oz# ã¨fi~°æO, ^Œ∞óMÏxfl
q∞Oz# #~°HõÉÏ^èŒ ÖË^Œ∞... HÍ=∞<£ Ãã<£û Wk.
HÀÑÖ =∞x+≤ qK«HõΔ}#∞ Ç¨ÏiOKÕã¨∞ÎOk. HÀÑÖ =Å¡ HõeˆQ L„^ÕHõO`À =∞x+≤
Ñ¨â◊√=Ù J=Ù`å_»∞. PÖ’K«# #tã¨∞ÎOk. Z^Œ∞\˜ =ºH˜Îx U^À ~°HõOQÍ Ç≤ÏOã≤OKåe,
ÉÏkèOKåe J#fl ÉèÏ=# `«Ñ¨Ê, `«# K«~°ºÅ Ñ¶ë`«O QÆ∞iOz PÖ’K«# LO_»^Œ∞.
^•O`À J#‰õÄ_»x =∂@Å∞ J<Õ™êÎ_»∞. KÕÜ«∞‰õÄ_»x Ñ¨#∞Å∞ KÕ™êÎ_»∞. HÍ|\˜ì =ºH˜Î
gÖˇ#· O`«QÍ HÀáêxfl J}K«∞HÀ"åe. âßO`«OQÍ LO_Õ „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕÜ∂« e. ZO^Œ∞HõO>Ë,
âßO`«OQÍ LO_Õ =∞x+≤x Z=~°∂ "≥∂ã¨Ñ¨ÙK«ÛÖË~°∞.
âßO`«O JÉèÏºãÖ =Å¡ =ã¨∞ÎOk. =ºH˜Î `«# =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
LOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ x~°O`«~°O, Jq„âßO`«OQÍ KÕ¿ã „Ñ¨Ü«∞`«flO =Å¡ âßO`«O =ã¨∞ÎOk.
=ºHÎ̃ `«#‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ HÀÑÖ =™ÈÎO^À „QÆÇÏ≤ OKåe. `«# HÀáêxH˜ HÍ~°}O qâı+¡ O≤ Kåe.
J<ÕHõãÖ^Œ~åƒùÅÖ’, QÆ=∞x¿ãÎ, HÀÑÖ ~å=\ÏxH˜ ÉÏÇ¨ÏºãÖÑ¶¨∞@#Å∞ „¿Ñˆ~Ñ¨HÍÅ∞QÍ
HõxÑ≤Oz<å, HÀÑÖ =ºH˜Î =∞#ã¨∞ûÖ’OKÕ =ã¨∂ÎO@∞Ok.
PÑ¶‘ã¨∞Ö’ ÉÏã¨∞ u_»`å_»∞. ÉÏã¨∞x Ug∞ J#ÖË_»∞. WO\˜H˜ ~åQÍ<Õ Ñ≤Å¡"å_»∞
KåÔH¡\’, Ñ¨Ùã¨ÎHõ"≥∂, Ñ¶‘*’ U^À J_»∞QÆ∞`å_»∞. Kè«„~°∞# HÀÑÖ =ã¨∞ÎOk.
202 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

J#∞‰õΩ#fl^Õ^À HÍ^Œ∞. ZO`« „Ñ¨Ü«∞uflOz<å Ñ¨x Ñ¨ÓiÎ HÍ^Œ∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
Z=~°∞ Ñ¨ÅHõiOz<å HÀÑÖ =KÕÛã¨∞ÎOk. JiKÕ™êÎO.
J=ã¨~°"≥∞ÿ#k ^˘~°Hõ^Œ∞. ZO`« "≥uH˜<å ^˘~°Hõ^Œ∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J=ã¨~°"≥∞ÿ#
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ZHõ¯_À ÃÑ\˜ì =∞izáÈ~Ú# `«##∞ u@∞ìHÀ_»∞ =∞x+≤. ^•xfl Z=~À
fâß~°x J~°∞™êÎ_»∞. WÅ∞¡ ãïÌ#"åiÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»`å_»∞. P `«~°∞"å`« JO^Œih
u\˜ì#O^Œ∞‰õΩ ÉÏ^èŒÑ¨_»`å_»∞.
|Ç¨ïà◊ HÍ=º=ÚÅ#∞ |iHÕÑ¨QÍ =K«∞Û
|Ç¨ïà◊ â◊|Ì K«Ü«∞=Ú Ñ¨Å∞Hõ =K«∞Û
ã¨Ç¨Ï# "≥ÚHõ¯@|ƒ KåÖ Hõ+¨ì=Ú‡~å
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞.
J<ÕHõ„QÆO^ä•Å∞ K«^Œ==K«∞Û. J<ÕHõâ◊ÉÏÌÅ#∞ Ñ¨ÅHõ=K«∞Û. HÍh ã¨Ç¨Ï#O
JÅ=~°K«∞HÀ=@O KåÖÏ Hõ+¨ìO.
„Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[OÖ’ Jã¨Ç¨Ï#O JÅOHÍ~°O J~ÚOk. =∞# ã≤hÇ‘Ï~ÀÅ∞ „Ñü
z#fl q+¨Ü«∂xH© cèHõ~°=Ú+≤ì Ü«Ú^•úÅ∞ KÕã¨∂ÎO_»@O, „Ñ¨fHÍ~° „Ñü[˝Å∞ Ñ¨_»∞
`«∂O_»@O`À, "åi =Å¡ `«fi~°QÍ „Ñ¨ÉèÏq`«=∞ÜÕ∞º ã¨=∂[O Jã¨Ç¨Ï<åxˆH ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@
"ÕÜ«∞@O K«∂_»=K«∞Û.
=~°Öò¤ HõÑπ „H˜ÔH\òÖ’ ÉèÏ~°`ü F_ç áÈQÍ<Õ ^Õ=Ùà◊§ÖÏ ÉèÏqOz# P@QÍà◊§#∞
^Œ∂+≤Oz, ÉÁ=∞‡Å∞ `«QÆ∞ÅÉˇ\˜ì <å<åÇ¨ÏOQÍ=∂ KÕâß~°∞. P@QÍà◊§ Wà◊§ÃÑ· ^•_»∞Å∞
KÕâß~°∞. J~Ú`Õ, P P@QÍà◊§#∞ KåÃÑÖò ^Œ∂+≤OK«QÍ<Õ P@QÍà◊§#∞ á⁄y_ç, KåÃÑÖò#∞
u\Ïì~°∞. P =∞^èŒº F W^ŒÌ~°∞ ã≤h#@∞Å∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ ^Œ∂+≤OK«∞‰õΩO>Ë, "åi
Jaè=∂#∞Å∞ g^äŒ∞Ö’¡ Ñ¨_ç H˘@∞ì‰õΩ<åfl~°∞.
WHõ ~À_»¡ g∞^Œ „Ñü z#flq+¨Ü«∞O P"Õâ◊HÍ"ÕâßÅ‰õΩ ^•i fÜ«∞@O =∞#O
K«∂ã¨∂Î<Õ L<åflO. D =∞^èŒº F ã¨∂¯@iã¨∞ì, =∞~À ã¨∂¯@iã¨∞ì‰õΩ #_»∞=∞ "åyfi"å^ŒO
[iyOk. ÃÇÏÖˇ‡\ò`À XHõ~°∞ =∞~˘Hõix H˘\Ïì~°∞. ^≥|ƒ u#fl"å_»∞ =∞~°}ÕKå_»∞.
W@∞=O\˜ Ñ¨xH˜ ~åx P"ÕâßÅ =Å¡ xO_»∞ rq`åÅ∞ =º~°÷OQÍ, J#=ã¨~°OQÍ
|Öˇ·áÈ=@"Õ∞ HÍ^Œ∞, "åi g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_»¤ W`«~°∞Å rq`åÅ∞ JÅ¡HõÖ’¡ÅO J=Ù`å~Ú.
ZÑ¨ÙÊ_»∞ P"Õâßxfl „Ñ¨^Œi≈OKåe, ZÑ¨ÙÊ_»∞ ã¨Ç¨Ï#O „Ñ¨^Œi≈OKåe J#fl qK«HõΔ}
LO_»@O '=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ—Ö’ J`«ºO`«„áê^è•#ºO =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. J#=ã¨~°OQÍ
=º~°÷„¿ÑÖÏÑ¨# KÕÜ«∞@O, "å_çx K«O¿Ñ™êÎ, g_çx K«O¿Ñ™êÎ—#x „Ñ¨QÆÖÏƒùÅ∞ Ñ¨ÅHõ@O,
'"å_≥O`«, g_≥O`«— Jx Z^Œ∞\˜"å_ç ™ê÷~Úx „QÆÇ≤ÏOK«‰õΩO_® K«∞ÅHõ# KÕÜ«∞@O,
ã¨~°fiO =ºH˜Î =¸~°ö`åfixH˜ x^Œ~°≈<åÅ∞.
JÅ∞Ê_≥Ñ¨ÙÊ_»∞ Ñ¨Å∞¯ <å_»O|~°=ÚQÍ#∞
ã¨[˚#∞O_»∞ Ñ¨Å∞¯ K«Å¡QÍ#∞
HõOK«∞ „"≥∂QÆ∞#@∞¡ Hõ#HõO|∞ „"≥∂QÆ∞<å?
ZO`« Q˘Ñ¨ÊQÍ K≥áêÊ_»∞ Ü≥∂y "Õ=∞#!
HõOK«∞ YOQÆ∞# "≥∂QÆ∞`«∞Ok. HÍh Jã¨Å∞ "≥∂QÆx |OQÍ~°O`À áÈe¿ãÎ, HõOK«∞
qÅ∞= U áê\˜? JO^Œ∞ˆH P_»O|~°OQÍ, W+¨ìO =zÛ#@∞ì =∂\Ï¡_Õ"å~°∞, qK«HõΔ}
~°Ç≤Ï`«OQÍ „Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞ PÉèÏã¨∞áêÅ=Ù`å~°∞.
'L=∂ÉèÏ~°u— =∞Oz =HõÎ. LÑ¨<åºãÖ`À „Ñ¨[Å#∞ L`ÕÎ[Ñ¨~°K«QÆÅ^Œ∞. HÍh
P"≥∞ qK«HõΔ}~°Ç≤Ï`« Jã¨Ç¨Ï#„Ñ¨^Œ~°≈# P"≥∞#∞ JÉèÏã¨∞áêÅ∞ KÕã≤Ok. W^Õ ã¨=∞Ü«∂xH˜,
`«#ÃÑ· Z@∞=O\˜ q=∞~°≈Å∞ =zÛ<å, Z=Ô~O`« ^Œ∂+≤Oz<å ÃÑ^Œq qÑ¨Ê‰õΩO_®, `«#
Ñ¨x `å#∞ KÕã¨∞‰õΩO@∂ áÈ`«∂ '#ˆ~O„^Œ "≥∂_ç— D <å\˜H© JO^Œi Q“~°=O
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. J`«_çx q=∞i≈OKÕ"åiH˜ Ãã·`«O J`«_çx Q“~°qOK«Hõ `«Ñ¨Ê@O ÖË^Œ∞.
JÖÏˆQ, „H˜ÔH\ò P@QÍà◊√§ „Ñü XHõ¯~°∂ U^À ~°Hõ"≥∞ÿ# "åºYºÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
„ÔQQ∑ KåÃÑÖò W+¨ìO =zÛ#@∞ì „Ñ¨Hõ@#Å∞ KÕã¨∞Î<åfl_»∞. É’~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ∂ Jaè„áêÜ«∂Å∞
"≥e|∞KÕÛã¨∞Î<åfl~°∞. „Ñü "åºMÏº`«, =∂r „H˜ÔH@~°∞¡ `Àz#@∞ì =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞.
HÍh F_ç# [@∞ì ÔHÃÑì<£ ~åÇ¨ïÖò „^•q_£ <À~°∞ qÑ¨Ê@O ÖË^Œ∞. Z=Ô~O`«QÍ Ô~K«ÛQ˘\˜ì<å
P"ÕâO◊ `≥K∞« ÛHÀ@OÖË^∞Œ . D „Ñ¨=~°#Î J`«_xç Ñ¨Å∞=Ùi =∞#fl#Å‰õΩ áê„`«∞_çx KÕ™ÈÎOk.
ZO^Œ∞HõO>Ë, '"Õ=∞#— K≥Ñ≤Ê# qK«HõΔ}#∞ J`«_»∞ `«∞K« `«Ñ¨Ê‰õΩO_® áê\˜ã¨∞Î<åfl_»∞.
J#∞=Ù QÍx KÀ@ Jkè‰õΩÅ =∞#~å^Œ∞
H˘OK≥ =ÚO_»∞ >ˇÅ¡ Q˘^Œ∞= HÍ^Œ∞
H˘O_» J^ŒÌ=∞O^Œ∞ Q˘OK≥"≥∞ÿ LO_»^•...
=ºHÎ̃`fi« qHÍãÖÖ’ D qK«H} Δõ J`«ºO`«„áê^è•#ºO =Ç≤Ïã¨∞OÎ k. J<ÕHãõ =¨ ∞ã¨ºÅ#∞
"≥ÚQÆæÖ’<Õ `«∞OKÕã¨∞ÎOk. '=∞ø#O Éèí∂+¨}O— J<åfl~°∞ ÃÑ^ŒÌÅO^Œ∞ˆH.
`«ye =∞^ŒO|∞KÕ <≥ki ^Œ#∞fl <≥é∞OQÆHõ ^˘_»¤"åx`À
|QÆ Q˘x áÈ~°∞ >ˇÅ¡ #uáê=∞~°∞_≥· K≥_»∞ \Õ`≥ QÍHõ `å
204 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
<≥QÆ_ç [~ÚOÑ¨ÖË_»#∞@ xHõ¯=Ú,`«Ñ¨Ê^Œ∞, ^è•„u Ö’Ñ¨Å<£
`≥y Ü≥ÚHõ H˘O_»`À `«QÆ~°∞ _èôH˘x `åH˜#<Õq∞? ÉèÏã¨¯~å.
=¸~°ö`«fiO`À H˘O_»`À áÈ~å_ç Q˘éˇ] ÔQÅ=QÆÅ^•? Z^Œ∞\˜"å_ç â◊H˜Î, Ñ¶¨∞#`«Å∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_® áÈ~å\ÏxH˜ kQÆ@O =Å¡ ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. 'ã¨^•ÌO Ç¨ï¿ãû<£— L^•Ç¨Ï~°}
=∞# =ÚO^Œ∞ HõxÑ≤ã¨∂Î<Õ LOk.
Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ `«#x J==∂xOKå_»x HÀÑ≤OKå_»∞ ^Œ‰õΔΩ_»∞. Ñ¨~°=∞t=Ù_ç â◊H˜Î
`≥eÜ«∞Hõ, `«# â◊H˜Îx „QÆÇ≤ÏOK«‰õΩO_® t=Ù_ç`À "≥·~°O ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. Ñ≤Å=‰õΩO_®
Ü«∞*Ï˝xH˜ =zÛ# `«# ‰õÄ`«∞ix ^Œ∂+≤OKå_»∞. P"≥∞ =∞~°}ÏxH˜ HÍ~°‰õΩ_»Ü«∂º_»∞.
J~Ú<å `«# HÀÑÖ =Å¡ [~°∞QÆ∞`«∞#fl J#~°÷O ^Œ‰õΔΩ_»∞ „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõáÈÜ«∂_»∞.
t=Ù_»∞ „Ñ¨à◊Ü«∞~°∞„^Œ∞_≥· qÅÜ«∞`åO_»=O P~°OaèOz#Ñ¨ÙÊ_»∞ `«# =¸~°ö`«fiO
^Œ‰õΔΩ_çH˜ „QÆÇ≤ÏOÑ¨ÙÖ’H˜ =zÛOk. HÍh KÕ`«∞Å∞ HÍe# `«~°∞"å`« UO ÖÏÉèíO?
Ñ¨@∞ìQÆ x‰õΩ¯K«∞<£ =∞^Œ=Ú |\˜ì =∞Ç¨`«∞‡Å ^Œ∂Å<å_ç#<£
|\˜ì# HÍ~°º=ÚÖò K≥_»∞#∞ „ÉÏ}=Ú áÈ=Ù x~°~°÷ ^À+¨=ÚÖò
Ñ¨Ù@∞ì, =∞¿ÇÏâ◊√ QÍ^Œx ‰õΩ|∞kú <˘#iÛ# Ü«∞[˝ `«O„`«=ÚÖò
=Ú@ìHõáÈ~Ú ^Œ‰õΔΩxH˜ "≥∂ã¨=Ú =K≥Û QÆ^ŒÜ«∞º, ÉèÏã¨¯~å!
`å<≥O`« Q˘Ñ¨Ê"å_≥·<å, W`«~°∞Å#∞ J#=ã¨~°OQÍ ^Œ∂+≤OK«‰õÄ_»^Œ∞. JÖÏ
^Œ∂+≤OK«@O =Å¡ áêÑÖ HõÅQÆ@"Õ∞ HÍHõ „áê}ÏÅ∞ ‰õÄ_® HÀÖ’Ê"åeû ~å=K«ÛO\Ï_»∞
ÉèÏã¨¯~°â◊`«HõHÍ~°∞_»∞. 'ÉèÏ~°`«O—Ö’, Hõ$+¨μ‚_çx ^Œ∂+≤Oz# tâ◊√áêÅ∞_ç QÆu =∞#‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞. `å<≥O`« Ç≤ÏOã≤Oz, ^Œ∂+≤Oz<å K«eOK«x „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_çx K«∂ã≤ Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨Ù_Õ
ÉèíÜ«∞Ñ¨_®¤_»∞.
P„QÆÇ¨Ï=Ú# <Õ *Ëã≤#,
x„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ Ñ¨~°∞Å`À_» <≥é˜ <˘Hõ <å_»∞<£
q„QÆÇ¨Ï=Ú Å#∞K«∞ |Å∞Hõ _»,
#∞„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞QÍ ã¨‡iOK«∞, <˘=fi_»∞ =∞kÖ’<£
HÍ=Ù# g_»∞ =∞Ç¨„Ñ¨ÉèÏ=ãÖÑ¨#∞flO_»∞ gxÔHO^Œ∞#∞ ÉèíÜ«∞O|∞ ÖË^Œ∞ gx `À_ç
q~À^èŒ=Ú#O ^Œ#‰õΩ =∞$`«∞º=Ù ã≤kúOK«∞#x.....

ã¨Ç¨Ï#O Q˘Ñ¨Ê`«#O Jk. 'ã¨Ç¨Ï#O— „Ñ¨^Œi≈Oz# „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞ P^Œ~°≈=∞Ü«∂º_»∞.
Jã¨Ç¨Ï#O „Ñ¨^Œi≈Oz, <À\˜ H˘zÛ#@∞ì =∂\Ï¡_ç# Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨Ù_»∞ tHõΔ#∞
J#∞ÉèíqOKå_»∞. =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ ã¨Ç¨Ï#O „áê^è•#ºO Wk.
QÆOQÆ áêé∞ <≥Ñ¨Ù_»∞ Hõ^ŒÅx QÆu `À_»
=ÚiH˜ "åQÆ∞ áêé∞ „"≥∂`« `À_»
ÃÑ^ŒÌ Ñ≤#fl`«#=Ú ¿Ñiq∞ DÖÏQÆ∞
JO^Œ∞Hˆ , =ºH˜Î `«# ã¨fiÉèÏ"åxfl, ã¨ÇÏ¨ #O ™êkèOK«@O q+¨Ü∞« OÖ’ ÉèÏ~°fÜ«∞`«`fiÎ« O
J<ÕHõÑïâ’^èŒ#Å∞ [iÑ≤Ok. ã¨∂K«#Å∞ KÕã≤Ok.
ã¨Ç¨Ï#™ê^èŒ#
P~ÀÑ¨º`Õ tÖÏ â‹·ÖË Ü«∞`Õfl# =∞Ç¨Ï`å Ü«∞^ä•
xáêº`«º`Õ HõΔ}Ë <å^èŒ ã¨Î^ä•`å‡ QÆ∞} ^À+¨Ü≥∂ó
XHõ ÃÑ^ŒÌ tÅ#∞ Ñ¨~°fi`«O g∞^Œ‰õΩ ZH˜¯OKåÅO>Ë ZO`À „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∂e.
ÃÑ·# L#fl^•xfl HÕkH˜ HõΔ}OÖ’ `À¿ãÜ«∞=K«∞Û. JÖÏˆQ ZO`À „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕ¿ãÎ HÍh
ã¨^Œ∞æ}ÏÅ∞ JÅ=_»=Ù. HÍh ^Œ∞~°∞æ}ÏÅ∞ ãÖáêkOKÕO^Œ∞‰õΩ „â◊=∞Ñ¨_®eû# Ñ¨x ÖË^Œ∞.
=∂#==∞#ã¨Î`åÎfixfl HÍz =_»É’z x~åúiOz `ÕeÛ K≥Ñ≤Ê# ã¨`«ºO Wk. ZÖÏÔQ·`Õ
tÅ#∞ Ñ¨~°fi`«O ÃÑ·H˜ KÕ~åÛÅO>Ë „â◊=∞Ñ¨_®eû =ã¨∞ÎO^À, JÖÏˆQ =∞Oz <Õ~°∞ÛH˘x
^•xfl ã≤~÷ O° QÍ xÅ∞Ñ¨ÙH˘<ÕO^Œ∞‰õΩ ZO`À „â◊=∞Ñ¨_@» O `«ÑÊ¨ xãï. HÀÑÖ `≥K∞« ÛHÀ‰õÄ_»^∞Œ ,
J#=ã¨~°OQÍ =∂\Ï¡_»=^Œ∞Ì, Z^Œ∞\˜"åix HÕK«Ñ¨~°K«=^Œ∞Ì, âßO`«OQÍ LO_®e Jx
É’kèOK«@O ZO`À ã¨∞ÅÉèíO. áê\ÕK«@O Hõ+¨ìO. ZO^Œ∞HõO>Ë, =∂#=Ùx =∞#ã¨∞ûÖ’<Õ
kQÆ*Ï~°∞_»∞`«#O "≥·Ñ¨Ù ã¨∞ÅÉèíOQÍ PHõi¬`«=∞ÜÕ∞º QÆ∞}O LOk.
PÇ¨~° x„^• ÉèíÜ«∞ "≥∞ÿ^äŒ∞<åx
ã¨=∂# "Õ∞`« `«Êâ◊√aè~°fl~å}Ï"£∞
UHÀ q"ÕHÀ Ç¨ÏºkèHÀ =∞#∞¿+º `Õ
<≥·= Ç‘Ï<åó Ñ¨â◊√aèã¨û=∂#ó
PÇ¨~°O, x„^Œ, ÉèíÜ«∞O, "≥∞ÿ^äŒ∞#O =O\˜q =∂#=ÙÅ‰õΩ, Ñ¨â◊√=ÙÅ‰õÄ ‰õÄ_®
ã¨=∂#"Õ∞. =∞#∞+¨μÅÖ’ q"ÕHõO JkèHõOQÍ LO@∞Ok. Jk ÖËx"å_»∞ Ñ¨â◊√=Ù`À
ã¨=∂#∞_»∞. JO>Ë, =∞x+≤Ö’x D Ñ¨â◊√ã¨fiÉèÏ=O J`«_çx Ñ¨â◊√`«fiO "≥·Ñ¨Ù ÖÏQÆ∞`«∂
206 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
=ÙO@∞Ok. `«# q"ÕHOõ `À =∞x+≤ P Ñ¨â√◊ `åfixfl J_»∞H¤ ˘x ^≥=· `«fiO "≥Ñ· Ù¨ „Ñ¨Ü∂« }ÕKåe.
=∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ D Ñ¨â◊√ã¨fiÉèÏ"åxfl '~åHõΔã¨`«fiO—QÍ ÑïQÆ}ÕKå~°∞.
LÑ¨x+¨`«∞ÎÅÖ’ F Hõ^äŒ LOk. =∞x+≤ â◊s~åxfl ã¨$+≤ìOKå_»∞ ^Õ=Ù_»∞. "≥O@<Õ
â◊s~å=Ü«∞"åÖ’¡ ~åHõΔã¨∞Å∞ „Ñ¨"ÕtOKå~°∞. `«~°∞"å`« PÜ«∂ J=Ü«∞"åÅÖ’H˜ ^Õ=`«Å∞
„Ñ¨"ÕtOz "å\˜x Ñ¨q„`«O KÕâß~°∞. HÍh ~åHõΔã¨∞Å#∞ =∂„`«O `«~°=∞ ÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
JO>Ë, =∂#=â◊s~°OÖ’, =∞#ã¨∞Ö’ x`«ºO ^Õ=^•#=ãÖ„QÍ=∞O [~°∞QÆ∞`«∂
LO@∞O^Œ#fl=∂@. U =∂„`«O gÅ∞ zH˜¯<å ~åHõãΔ ∞¨ Å∞ `«Ö`ˇ ∞« `Î å~°∞. q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~∞° .
=∞x+≤x Ñ¨â◊√=Ù#∞ KÕ™êÎ~°#fl=∂@.
JO^Œ∞ˆH U XHõ¯ =∞x+‘ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ =∞Oz Jh, K≥_»¤ Jh =Ú„^Œ "ÕÜ«∞ÖËO.
H˘xfl q+¨Ü«∂Ö’¡ ™œ=Úº_»∞QÍ, =∞Oz"å_»∞QÍ L#fl =ºH˜Î =∞iH˘xfl q+¨Ü«∂ÅÖ’
„‰õÄ~°∞_»∞QÍ, Ö’aèQÍ, „Ñ¨=iÎ™êÎ_»∞. H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ `≥eqQÍ „Ñ¨=iÎOz# =ºH˜Î,
H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ =¸~°∞ö_ç Hõ<åfl Ç‘Ï#OQÍ „Ñ¨=iÎ™êÎ_»∞. =∂#=ã¨fiÉèÏ=OÖ’x D
J#∂Ç¨Ïº"≥∞ÿ# "≥·z„u =Å¡ =∞x+≤ =∞#ã¨∞ =∞Oz K≥Ñ¨ÓÎ<åfl, =∞x+≤ â◊s~°O K≥_»∞
KÕã¨∞ÎOk. `«Ñ¨ÙÊ Jx `≥eã≤ ‰õÄ_® =∞x+≤ `«Ñ¨ÙÊ KÕ™êÎ_»∞. S`Õ =∞Oz"å_»∞QÍ LO_®Åx
„Ñ¨Ü∞« uflã¨∂Î #flO`«HÍÅO P =ºH˜ÖÎ ’ '=∞Oz— ã¨r=OQÍ L#fl>Ë.ì D =ºH˜HÎ ˜ â◊HxÎ˜ KÕÛO^Œ∞Hˆ
â◊√Éèí=K«<åÅ∞ Ñ¨ÅHõ@O, =∞Oz K≥Ñ¨Ê@O, h`«∞Å∞ É’kèOK«@O =O\˜q.
JÇ¨ÏŸ ^Œ∞~°˚# ãÖã¨~åæ<å‡#Ç¨xó Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ
áê=HÀ Ö’Ç¨Ï ã¨Vıæ# =Ú^ŒæÔ~· ~°aèÇ¨Ï#º`Õ
^Œ∞~°#˚ ∞Å`À ãÖ|O^èOŒ =Å¡ J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å Q“~°=ÉèOí QÆO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. W#∞=Ú`À
ãÖ|O^èŒO =Å¡ Jyflx ã¨"≥∞‡@`À ^≥|ƒÅ∞ H˘_»∞`å~°∞. JO^Œ∞ˆH '=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ—
™êkèOKåÅ#∞‰õΩ<Õ =ºH˜Î ã¨[˚#∞Å∞, ^Œ∞~°˚#∞Å#∞ "Õ~°∞ KÕã≤ QÆ∞iÎOK«QÆÅ q"ÕHõO
„Ñ¨^Œi≈OKåe. PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# „Ñün =∞Oz HÍ^Œx „QÆÇ≤ÏOKåe.
PKå~°ó Ñ¨~°"≥∂^èŒ~°‡ó PKå~°ó Ñ¨~°=∞O `«Ñ¨ó
PKå~°ó Ñ¨~°=∞O *Ï˝#=∂Kå~å`ü HÕ # ™ê^èŒº`Õ
=∞Oz #_»=_çHõ‰õΩ PKå~°O Jx ¿Ñ~°∞. PKå~°"Õ∞ Q˘Ñ¨Ê^èŒ~°‡O. PKå~°"Õ∞ Q˘Ñ¨Ê
`«Ñ¨ã¨∞û. PKå~°"Õ∞ Q˘Ñ¨Ê *Ï˝#O. PKå~°O =Å¡ ™êkèOK«~åxk Un ÖË^Œ∞.
'PKå~°O— JO>Ë =∞#H˜ '"≥#∞Hõ|_ç#`«#O— ÖËHõáÈ`Õ 'áê`«x Ñ¨@∞ì‰õΩx "ÕÖÏ_Õ
=∞ø_è»ºO— Jx qxÑ≤ã¨∞ÎOk. HÍh `«~°z K«∂¿ãÎ, PKå~°O, ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å#fl ¿Ñi@
=∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ ~åK«ÉÏ@ "Õâß~°∞. D ~åK«ÉÏ@Ö’ 'ã¨Ç¨Ï#O— XHõ
"≥∞ÿÅ∞ ~å~Ú =O\˜k.
J~°∞+¨º<£ „‰õΩâ◊º =∂#ã¨º ã¨∞Hõ$`«O <å=∞ q#Ìu
^Œ∞+¨¯$`«O Kå`«‡<À =∞s¬ ~°∞+¨º`Õº "åÑ¨=∂ˆ~ +≤ìK«
`« # x u_» ∞ `« ∞ #fl"åx q+¨ Ü « ∞ OÖ’ HÀÑ¨ O ~åx"å_» ∞ , "åx Ñ¨ Ù }Ïºxfl
f¿ãã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. ã¨Ç¨Ï#jÅ∞_»∞ `«# áêáê#flO`å u>Ëì"å_çH˜ WKÕÛã≤ `«# áêÑÖ
`«∞_çKÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
`«#x J==∂xOz#"å_çÃÑ· „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<Õ"å_»∞, =∂@H˜ =∂@, ^≥|ƒ‰õΩ
^≥|ƒ WKÕÛ"å_»∞, `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞, QÆ∞~°∞=Ù#∞, W`«~° ÃÑ^ŒÌÅ#∞ J==∂xOz,
ZkiOKÕ"å_»∞ 'Ç‘Ï~À— HÍ^Œ#fl=∂@. `«#x Z=ˆ~=∞<åfl `˘}Hõ‰Ωõ O_®, ^Õfi+≤OK« ‰õΩO_®,
„Ñ¨fHÍ~°"åOKè« „Ñ¨Hõ\ÕK«‰õΩO_® L#fl"å_Õ x["≥∞ÿ# Ç‘Ï~À J#fl=∂@.
J=â◊ºO ÉèÏq ÉèÏ"å<åO „Ñ¨fHÍ~À Éèí"Õ ^Œºk
`«^• ^Œ∞óMˇ· ~°fl q¿Ñº~° #flÅ ~å=∞Ü«Úkè+≤ª~åó
`«ÑÊ¨ ‰õΩO_® [~°Q=Æ Åã≤# q+¨Ü∂« Å‰õΩ „Ñü„H˜Ü∞« LO_Õ Ñ¨HOΔõ Ö’ #Å∞_»∞, ~å=Ú_»∞,
Ü«Úkè+≤ª~°∞_»∞ Jxfl HõëêìÅ∞ Ñ¨_Õ"åà◊√¡ HÍ~°∞.
`«# J~°}º"åãÖ HÀi# ÔH·Hõ#∞ ~å=Ú_»∞ ^Õfi+≤OK«ÖË^Œ∞. `«O„_çÃÑ· u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞
KÕÜ«∞=∞#fl ã¨ÅÇ¨Å#∞ áê\ÕK«ÖË^Œ∞. ÃÑ^ŒÌÅ =∂@#∞ =∞xflOKå_»∞. "åi P[˝Å#∞
t~°™ê =Ç≤ÏOKå_»∞. =∂=¸Å∞ =∞#∞+¨μÅ‰õΩ ™ê^èŒºO HÍx J™ê=∂#ºã¨Ç¨Ï#O
„Ñ¨îŒ ≈OKå_»∞. P^Œ~≈° „áêÜ«Ú_»Ü∂« º_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ~å=Ú_»∞ ã¨^•Kå~°O áê\ÕKå_»∞.
Jã¨„`«ÊÖÏÑÖ áê~°∞+¨ºO ÃÑ·â◊√#=∞#$`«O `«^ä•
K«`åfii "åKå ~å*Ë„#Ì # [ÖËÊ<åfl#∞z#ÎÜÕ∞`ü
L`«Î=∞=∂#=Ù_ç ÅHõΔ}Ïxfl =∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’x D â’¡HõO ã¨Ê+¨ìOQÍ „Ñ¨Hõ\˜ã¨∞Î#flk.
K≥_¤» =∂@Å∞, Ñ¨~∞° +¨=K«#O, Kå_ôÅ∞, Jã¨`º« O D <åeæO\˜h Ñ¨ÅHõ‰Äõ _»^∞Œ . =∞#ã¨∞ûÖ’
J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞.
J„Ñ≤Ü«∞ =K«<åOw Ô~· ~°ÌQÀúÑ≤
# q„Ñ≤Ü«∞O =^Œ`åº~°ºó
HÕ ^ŒÇ¨Ïº=∂# =∞QÆ~°∞ ã¨fiÉèÏ=
ã¨∞~°aèO Ñï`«º[u
208 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
J„Ñ≤Ü«∂Öˇ·# =∂@Å H˘iq`À HÍeÛ<å ã¨[˚#∞_»∞ J„Ñ≤Ü«∞"åHõºO Ñ¨ÅHõ_»∞.
JQÆ~°∞#∞ HÍÅ∞ã¨∞Î<åfl Jk ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# ã¨∞QÆO^è•xfl =keÃÑ@ì^Œ∞ Hõ^•!
Wn 'ã¨ÇÏ¨ #O— qÅ∞=. HÍh =∞# ã¨=∂[OÖ’ 'Jã¨ÇÏ¨ #O— JÅOHÍ~°OQÍ „Ñ¨Kå~°O
[~°∞QÆ∞`ÀOk. ^≥|ƒ‰õΩ ^≥|ƒ uÜ«∞ºx"å_»∞ Ñ¨xH˜ ~åx"å_»∞QÍ ÑïQÆ}#‰õΩ
QÆ∞~°=Ù`«∞<åfl_»∞. ^•O`À Ñ¨â◊√`åfixfl „Ñ¨^Œi≈OK«@"Õ∞ 'L`«Î=∞`«fiO— J#fl ÉèÏ=#
ã≤÷~°Ñ¨_»∞`ÀOk. Jã¨Å∞ x[O =∞~°∞QÆ∞# Ñ¨_»∞`ÀOk.
J==∂<å~°}˜ =∞kä`«O ^Œ∞~åfiy#ú# q=iú`«*ÏfiÅ"£∞
ã¨`«∞Ê~°∞ëêó HÀáêyflO *Ï˝<å=ÚƒÑ¶¨∞>ˇÿó „Ñ¨â◊=∞Ü«∞xÎ
HÀÑ¨=∞<Õ Jyfl, J==∂#=∞<Õ J~°}˜ #∞Oz Ñ¨Ù_»∞`«∞Ok. ^Œ∞~åƒù+¨Å<Õ Hõ>ˇìÅ∞
KÕ~°Û@O`À *ÏfiÅÅ∞ "åºÑ≤™êÎ~Ú. ã¨`«∞Ê~°∞+¨μÅ∞, q*Ï˝#=∞<Õ h~°∞ xOÑ≤# ‰õΩO_»Å`À
D HÀáêyflx K«ÖÏ¡ˆ~Û™êÎ~°∞.
HÍ|\˜ì, Z^Œ∞\˜"å_»∞ `«#x xOk¿ãÎ, uiy xOk¿ãÎ Q˘_»= ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
J#=ã¨~°"≥∞ÿ# J#~å÷Å∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. =º~°÷OQÍ HÀÑÖ „Ñ¨^Œi≈OK«@O 'Ç‘Ï~À~Ú[O—
HÍ^Œ∞. Jk =¸~°ö`åfixH˜ x^Œ~°≈#O. Z^Œ∞\˜"å_ç ^Œ∂+¨}Å∞, J==∂<åÅ "≥#∞Hõ
L#fl HÍ~°}Ïxfl qâı¡+≤OKÕ"å_çH˜ HÀÑÖ ~å^Œ∞. =zÛ# HÀáêxfl K«ÖÏ¡~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë, J#=ã¨~°OQÍ Z^Œ∞\˜"å_çx ^Œ∂+≤OKÕ"å_ç =∞#ã¨∞Ö’ F ~°Hõ"≥∞ÿ#
#∂º#`åÉèÏ=O LO@∞Ok. `«# ÖËH`˜ <« åxfl HõÑÊ≤ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ "å_»∞, Z^Œ∞\˜"å_çx
J==∂xOz ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨_∞» `«∂O\Ï_»∞. `«#Hõ<åfl ÃÑ· ™ê÷~ÚÖ’ L#fl"å_çx J==∂xOz
P#Okã¨∂ÎO\Ï_»∞. *Ï˝#∞Å∞ J@∞=O\˜"åix K«∂ã≤ *ÏeÑ¨_»`å~°∞. J#=ã¨~°OQÍ
ã¨ÊOkOz, "å_ç Ñ¨â◊√`åfixfl „Ñ¨HÀÑ≤OÑ¨KÕã≤, "å_ç =∂@Å‰õΩ qÅ∞=x=fi~°∞.
J„Ñ≤Ü«∞=ÚHÍÎó Ñ¨Ù~°∞ëêó „Ñ¨Ü«∞`«ˆHÎ kfiQÆ∞} =∞„Ñ≤Ü«∞O =‰õΩÎ"£∞
`«™ê‡^Œ"åK«º=∞„Ñ≤Ü«∞ =∞#º „Ñ≤Ü«∞ "åHõºHÍ"Õ∞#
Z=i q+¨Ü«∞OÖ’<≥·<å J„Ñ≤Ü«∞"åHõºO ÑëH˜`Õ"åà◊√§ Ô~\˜ìOÑ¨Ù J„Ñ≤Ü«∞OQÍ LO_Õ
Ñ¨~°∞+¨"åHõºO Ñ¨Å∞‰õΩ`å~°∞. JO^Œ∞ˆH W`«~°∞Å∞ `«# q+¨Ü«∞OÖ’ „Ñ≤Ü«∞OQÍ Ñ¨ÅHÍÅx
HÀ~°∞‰õΩ<Õ"å~°∞ J„Ñ≤Ü«∞OQÍ Ñ¨ÅHõ‰õÄ_»^Œ∞.
Z@∞=O\˜ q`«Î#O <å\˜`Õ J@∞=O\˜ K≥>Ëì =ã¨∞ÎO^ŒO\Ï~°∞. JO^Œ∞ˆH, L`«Î=∞
=ºH˜Î`«fiO ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ<Õ =ºH˜Î, =ÚO^Œ∞QÍ Z=i QÆ∞iOp K≥_»∞ PÖ’K«#Å∞
KÕÜ«∞‰õΩO_® „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∂e. PÃÑ· Ñ¨~°∞+¨"åHÍºÅ#∞ Ñ¨ÅHõ@O `«yæOK«∞HÀ"åe.
ZO^Œ∞HõO>Ë, `«#‰õΩ JÑ¨HÍ~°O KÕ¿ã"åi ÃÑ·<Õ =∞x+≤H˜ HÀÑÖ =ã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì =∞x+≤
=ÚO^Œ∞QÍ HÀÑ≤OKåÅO>Ë, HÀÑÖ ÃÑ·<Õ HÀÑ≤OKåe. HÀÑÖ KÕ¿ãO`« J#~°÷O WOH˘Hõ\˜
KÕÜ«∞^Œ∞.
JÑ¨HÍ~å}˜ HÀÑ¨âıÛ`ü HÀ¿Ñ HÀÑ¨ó Hõ^äŒO # *ÏÜÕ∞`ü
^èŒ~å‡~°÷ HÍ=∞ "≥∂HõΔ „áê}Ü«∞â’Ç¨i}˜ „‰õÄˆ~.
HÀÑÖ KåÖÏ „‰õÄ~°"≥∞ÿOk. ^èŒ~å‡~°÷ HÍ=∞ "≥∂HΔÍÅ#∞ #tOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. „áê}ÏÅ∞
fã¨∞ÎOk. H©iÎx Ç¨Ïiã¨∞ÎOk. 'âßO`«=Ú ÖËHõ ™œYº=Ú ÖË—^Œx ÃÑ^ŒÌÅO^Œ∞ˆH J<åfl~°∞.
HÀáêxfl [~ÚOz, ã¨Ç¨Ï#O ™êkèOz, âßOu`À =ºH˜Î`«fiO qHõã≤OÑ¨KÕã¨∞‰õΩx
L`«Î=∞=∂#=Ù_»∞QÍ ZkˆQO^Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok ^è•º#O.
^è•º#O
Ü«∞^ä•náÈ x"å`«™È÷ <ÕOQÆ`Õ ™ÈÑ¨=∂ ã¨‡$`åI
Ü≥∂y<À Ü«∞`«z`«Îã¨º Ü«ÚO[`À Ü≥∂QÆ=∂`«‡#óII
QÍe ÖËx KÀ@ nÑÖ K«eOK«Hõ ã≤~÷ O° QÍ "≥eQˆ suÖ’, Ü≥∂QÆ™ê^è#Œ `À =∞#ã¨∞û#∞
[~ÚOKÕ Ü≥∂y z`«ÎO ã≤÷~°"≥∞ÿ LO@∞Ok.
™ê^è•~°}OQÍ, „Ñü =ºH©Î UHÍ„QÆ`#« ∞ "åOzè™êÎ_∞» . rq`«OÖ’ q[Ü«∂xH˜ J`«ºO`«
„Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# HÍ~°}O UHÍ„QÆ`«. =ºH˜Î `«# ã¨ˆ~fiO„kÜ«∂Å∂ ˆHO„nHõiOz, ã¨~°fiâ◊‰õΩÎÅ∂
‰õÄ_»QÆ@∞ìH˘x U Ñ¨x J~Ú`Õ KÕ™êÎ_À, P Ñ¨x ™êkèOK«@OÖ’ `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
q[Ü«∞=O`«∞_Ò`å_»∞.
Éè∫uHõâß„ã¨ÎOÖ’ F „Ñ¨â◊fl LO@∞Ok. ã¨∂k Hõ<åfl Z‰õΩ¯= â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ#k W#∞Ñ¨
Hõg∞‡. HÍh ã¨∂k HÍy`åxfl KèÕkOz#O`« ã¨∞ÅÉèíOQÍ W#∞Ñ¨Hõg∞‡ KèÕkOK« ÖË^≥O^Œ∞‰õΩ?
nxH˜ ã¨=∂^è•#O KåÖÏ ã¨∞ÅÉèíO. W#∞Ñ¨Hõg∞‡ H˘#, ã¨∂k"≥Ú#ÖÏ ã¨#flQÍ LO_»^Œ∞.
ã¨∂k "≥Ú# ã¨#flQÍ 'áê~ÚO>ˇ_£—QÍ LO_»@O =Å¡ =∞#O ^•xÃÑ· `≥KÕÛ XuÎ_ç JO`å
"≥Ú`«ÎOQÍ `«‰õΩ¯= „áêO`«OÃÑ· Ñ¨_»∞`«∞Ok. JO>Ë `«‰õΩ¯= ã¨÷ÅOÖ’ Z‰õΩ¯= XuÎ_ç
HõÅQÆ@O =Å¡ „Ñ¨ÉèÏ=O JkèHõOQÍ LO_ç ã¨∂k "≥Ú# HÍy`åxfl KèÕkOK«QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
J^Õ W#∞Ñ¨Hõg∞‡ H˘# |Å¡ Ñ¨~°∞Ñ¨ÙQÍ LO_»@O =Å¡, =∞#O ^•xÃÑ· `≥KÕÛ XuÎ_ç
Z‰õΩ¯= ã¨÷ÅOÖ’ qã¨Îiã¨∞ÎOk. JO>Ë, =∞# â◊H˜Î Z‰õΩ¯= „áêO`«OÖ’ Ñ¨_®eû ~å=@O
210 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=Å¡ ^•x „Ñ¨ÉèÏ=O `«QÆ∞æ`«∞O^Œ#fl=∂@. JO^Œ∞Hõx HÍy`åxfl ã¨∂k KèÕkOz#O`«
ã¨∞ÅÉèíOQÍ, W#∞Ñ¨Hõg∞‡ KèÕkOK« ÖË^Œ∞. D ã¨=∂^è•#O F =∞Ç¨Ï`«Î~°"≥∞ÿ# ã¨`åºxfl
ã¨∂zã¨∞ÎOk.
=∞x+≤ "≥∞^Œ_»∞ ã¨∂k "≥Ú#ÖÏQÍ, Z‰õΩ¯= â◊H˜Îx `«‰õΩ¯= ã¨÷ÅOÖ’ ˆHO„nHõ$`«O
KÕÜ«∞QÆey`Õ Z‰õΩ¯= „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. JÖÏ HÍHõ Z‰õΩ¯= ã¨÷ÖÏxfl P„Hõq∞OKåÅx
K«∂¿ã,Î â◊HÎ˜ "≥Ú`«OÎ Z‰õΩ¯= „áêO`«OÖ’ qãïÎ OKåeû ~å=@O=Å¡ |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ áÈ`«∞Ok.
JO^Œ∞Hõx U^≥<· å XHõ Ñ¨xx ãÖÑ¨Ó~°‚ UHÍ„QÆ``« À ™êkèOKÕ „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕ¿ãÎ ã¨ÑÅ¨¶ =∞ÜÕ∞º
J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯= LO@∞Ok. =∞x+≤ "≥∞^Œ_»∞Ö’ 'UHÍ„QÆ`«— D ã¨∂k "≥Ú#ÖÏO\˜ Ñ¨x
KÕã¨∞ÎO^Œ#fl =∂@. Wk „QÆÇ≤ÏOz# =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ D UHÍ„QÆ`« ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ
'=∞##O— =∞Oz =∂~°æO Jx xâ◊Û~ÚOKå~°∞. D '=∞##O— ^•fi~å "Õ^•Å#∞
'z~°Orq—QÍ xeáê~°∞.
U^≥·<å <Õ~°∞ÛHÀ"åÅO>Ë ^•xfl =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ q_»Q˘\˜ì <Õ~°∞ÛH˘O>Ë, ZO`«
ÃÑ^Œ Ì ^ ≥ · < å ã¨ ∞ ÅÉè í O QÍ <Õ ~ ° ∞ ÛHÀ=K« ∞ Û. L^•Ç¨ Ï ~° } ‰õ Ω Éè í Q Æ = næ ` « Ö ’x â’¡ H Íxfl
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O.
'Ü«∞^ä•náÈ x"å`«™È÷ <ÕVæ`Õ ™ÈÑ¨=∂ ã¨‡$`å— J<Õ áê^•xfl <Õ~°∞ÛHÀ"åÅO>Ë
^•xfl Ü«∞^ä•, náÈ, x"å`«™È÷ WÖÏ q_»Q˘\˜ì <Õ~°∞Ê`å~°∞. PÃÑ· Ü«∞^ä•náÈ WÖÏ
<Õ~°∞Ê`å~°∞. P `«~°∞"å`« WÖÏˆQ "≥#∞Hõ #∞Oz =ÚO^Œ∞‰õΩ K«^Œ∞=Ù`å~°∞. PÃÑ· XHÀ
JHõΔ~åhfl "Õ~°∞ KÕã≤ K«kq™êÎ~°∞. WÖÏ <Õ~°Ê@O`À =ºH˜Î ^Œ$+≤ì "≥Ú`«ÎO â’¡HõO ÃÑ·<Õ
ˆHO„nHõ$`«=∞ø`«∞Ok. XHõ¯™êi <Õ~°∞Û‰õΩ#flk WHõ =∞~°záÈ=@O [~°QÆ^Œ∞. UHÍ„QÆ`«
™ê^èŒ#‰õΩ Wk XHõ ã¨∞Å∞"≥·# Ñ¨^Œúu. D Ñ¨^Œúu #∞OKÕ '|\©ì— Ñ¨^Œúu =zÛOk.
'|\©ì Ñ¨@ì@O— JO>Ë KåÖÏ =∞OkH˜ z#fl K«∂Ñ¨Ù LO@∞Ok. HÍh UHÍ„QÆ`«
™ê^èŒ#Ö’ "≥Ú^Œ\˜ J_»∞QÆ∞ |\©ì Ñ¨@ì@O. ZÖÏQÆ~Ú`Õ q^•ºi÷ JHõΔ~åÉèÏºãÖ 'JP—Å∞
k^ŒÌ@O`À P~°OÉèí=∞=Ù`«∞O^À =ºH˜Î UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#, ^è•º#=∂~åæxH˜ P~°OÉèíO |\©ì
Ñ¨@@ ì O`À J=Ù`«∞Ok. Ñ≤Å"¡ å_çH˜ 'J P— Jx JxÑ≤ã∂¨ Î JHõ~Δ åÅ∞ kkÌ™êÎO. ZO^Œ∞HõO>Ë
JHõΔ~åxH˜, ÉèÏ"åxH˜ #_»∞=∞ L#fl Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# J#∞|O^èŒO q=~°}‰õΩ X^ŒQÆ^Œ∞.
HÍh "≥∞^Œ_»∞ ^•xfl „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH JHõΔ~åxfl LK«Ûiã¨∂Î k^ŒÌ@O ^•fi~å "≥∞^Œ_»∞,
Hõà◊√§, K≥=ÙÅ∞, KÕ`«∞Å∞ - Jhfl ãÖÜ«ÚHõÎOQÍ P JHõΔ~°~°∂áêxfl, â◊ÉÏÌxfl, ÉèÏ"åxfl
`«=∞Ö’ W=Ú_»∞Û‰õΩO\Ï~Ú. JO^Œ∞ˆH H˘O`« HÍÅO QÆ\˜ìQÍ LK«Ûiã¨∂Î JHõΔ~åxfl kkÌ#
Ñ≤Å¡"å_»∞, H˘O`« HÍÖÏxH˜ JHõΔ~åefl K«∂_»QÍ<Õ QÆ∞~°∞ÎÑ¨@ìQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. P `«~°∞"å`«
JHõΔ~åxfl QÆ\˜ìQÍ ÃÑ·H˜ J#‰õΩO_® ~åÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. JO>Ë =ºH˜Î UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#Ö’
XHõ J_»∞QÆ∞ ^•\˜ ÃÑ·H˜ "≥o§#@ì#fl=∂@. JÖÏ HÍHõ <Õˆ~Ê@Ñ¨ÙÊ_»∞ ÃÑ·H˜ JHõΔ~åxfl
LK«ÛiOK«‰õΩO_® =∞#ã¨∞ûÖ’<Õ J#∞‰õΩO@∂ ~åÜ«∞@O KÕ¿ãÎ, Ñ≤Å¡"å_ç „QÆÇ¨Ï}â◊H˜Î
^≥|ƒ uO@∞O^Œx, ÃÑ·H˜ LK«Ûiã¨∂Î ~å¿ã Ñ≤Å¡"å_çÖ’ L#fl K«∞~°∞‰õΩ^Œ#O, =∞#ã¨∞Ö’<Õ
J#∞‰õΩ<Õ Ñ≤Å¡"å_çÖ’ LO_»^Œx âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ „Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞ x~°∂Ñ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. nxH˜
HÍ~°}O LOk.
=∞# „Ñ¨ÑÖK«O <å=∞~°∂áê`«‡Hõ"≥∞ÿ#k. JO>Ë ^Õ<≥·fl<å =∞#O ¿Ñ~°∞`À, ~°∂ÑÖ`À
QÆ∞iÎOK«QÆÅ∞æ`åO. <å=∞~°∂Ñ¨~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#^•xfl TÇ≤ÏOK«@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. TÇ¨Ï#∞
q=iOK«@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞.
'p=∞— J#QÍ<Õ XHõ „Ñ¨`ÕºHõ~°∂ÑÖ Hõà◊¡ =ÚO^Œ∞ "≥∞^Œ∞Å∞`«∞Ok. JÖÏˆQ |Å¡,
~å=Ú_»∞, ‰õΩsÛ, *Ï~ü˚ |∞+π WÖÏ ¿Ñ~°∞ ~°∂ÑÖ ÖËHõáÈ`Õ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ^Õ#fl~Ú<å
QÆ∞iÎOK«@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ '<Õ#∞ <å „ÃÑ¶O_£ ™È=Ú— J<åfl##∞HÀO_ç. <å‰õΩ
`«Ñ¨Ê P q+¨Ü«∞O Z=iH© J~°÷O HÍ^Œ∞. JÖÏ HÍHõ <Õ#∞ <å QÆ∞iOz q=iOz, <å
q∞„`«∞_ç ~°∂Ñ¨ˆ~YÅ#∞ =i‚¿ãÎ W^ŒÌi`À ÑïK«Ü«∞O L#fl"å~°∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ QÆ∞~°∞ÎÑ¨@ì
QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. ÑïK«Ü«∞O ÖËx"åiH˜ ‰õÄ_® F J=QÍÇ¨Ï# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’
ZÑ¨ÙÊ_≥·<å =∞m§ ™È=Ú „Ñ¨ã¨H˜Î =¿ãÎ QÆ∞~°∞Î Ñ¨_»`å~°∞.
Wk „QÆÇ≤ÏOz# =∞#"å~°∞ ÃÑ·H˜ J#@O, ÃÑ^ŒÌQÍ K«^Œ=@O, |\©ì Ñ¨@ì@O =O\˜
z\Ï¯Å#∞ U~°Ê~°Kå~°∞. aQÆæ~°QÍ K«^Œ∞=Ù`«∂ |\©ì Ñ¨@ì@O ã¨`«Êùe`åÅ#∞ W=fi@O
"≥#∞Hõ =∞~À HÍ~°}O LOk.
=∞x+≤ =∞#ã¨∞û x`«ºK«OK«Å"≥∞ÿOk. U XHõ¯ q+¨Ü«∞OÃÑ· ã≤÷~°OQÍ LO_»^Œ∞. Ñ¨Å∞
q+¨Ü∂« ÅÃÑ· Ñ¨~∞° QÆ∞e_»∞`«∂O@∞Ok. J@∞=O@Ñ¨ÙÊ_»∞ 'â◊|OÌ — =∞#ã¨∞#∞ XHõ q+¨Ü∞« OÃÑ·
ˆHO„nHõ$`«O KÕÜ«∞@OÖ’ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. =ºH˜Î aQÆæ~°QÍ K«^Œ=@O =Å¡, J`«x ã¨fi~°O
ã¨$+≤ãì ∞¨ #Î fl â◊ÉÏÌÅ∞ K≥=ÙÅ ^•fi~å =∞m§ J`«xÖ’H˜ KÕ~`° å~Ú. J@∂ W@∂ ÑïQÔ `«∞`Î ∞« #fl
=∞#ã¨∞û LeH˜¯Ñ¨_ç =∞m¡ J`«_»∞ =Öˇ¡ "Õã¨∞Î#fl q+¨Ü«∂Å ÃÑ·H˜ „Ñ¨ãïã¨∞ÎOk. D ~°HõOQÍ
ÃÑ·H˜ K«^Œ=@O =Å¡ K≥^Œ∞~°∞`«∞#fl =ºH˜Î UHÍ„QÆ`« ã≤÷~°Ñ¨_»∞`«∞Ok. Wk ^≥·=ãÖ|Okè`«
=∞O„`åÅ#∞ =Öˇ¡ "ÕÜ«∞@OÖ’ QÆ=∞xOK«=K«∞Û.
H˘O^Œ~°∞ ™ÈÎ„`åÅ#∞, =∞O„`åÅ#∞ aQÆæ~°QÍ K«^Œ∞=Ù`å~°∞. ^•xfl K«∞@∞ììÑ¨Hõ¯Å"å~°∞
Ç¨ã¨ºO KÕÜ«∞=K«∞Û. ¿ÇÏà◊# KÕÜ«∞=K«∞Û. HÍh UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#Ö’ Jk XHõ =∂~°æO.
212 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
=∞#ã¨∞Ö’ K«^Œ∞=Ù‰õΩO@∂ =∞##O KÕ¿ã"å~°∞ XHÀ™êi x„^ŒÖ’H˜ *Ï~°∞‰õΩO\Ï~°∞.
=∞~À™êi ÃÑk=∞Å∞ Ü«∂O„uHõOQÍ =∞O„`åÅ#∞ =Öˇ¡ "Õã¨∂ÎO\Ï~Ú HÍh =∞#ã¨∞
ZHõ¯_≥H¯õ _À u~°∞QÆ∞`«∂O@∞Ok. ZÑ¨ÙÊ_≥`· Õ aQÆ~æ Q° Í =∞O„`åÅ∞, â’¡HÍÅ∞ =Öˇ¡ "Õã∂¨ OÎ \Ï~À,
JÑ¨ÙÊ_»∞ =∞#ã¨∞ `å`å¯eHõOQÍ J@∂ W@∂ Ñï„Éèíq∞ã¨∞Î<åfl, â◊ÉÏÌÅ „Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡
=∞m¡ =∞O„`åÅ "≥·Ñ¨Ù „Ñ¨=iã¨∞ÎO@∞Ok.
P^èŒ∞xHõã¨=∂[OÖ’ =ºH˜ÎH˜ ^≥·=O HÀãÖ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ ˆH\Ï~ÚOKÕO`« ã¨=∞Ü«∞O
LO_»@O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH, J<ÕHõãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ â’¡HÍÅ∞ =Öˇ¡ "Õã¨∂Î =∞Ç≤Ïà◊Å∞ WO\˜
Ñ¨#∞Å∞ KÕã¨∂ÎO_»@O HõxÑ≤OK«@O ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿOk. =O@ KÕã¨∂Î Åe`«ã¨Ç¨Ï„ã¨
<å=∂Å∞ K«k"Õ"å~°∞ H˘O^ŒÔ~·`Õ, Ñ≤Å¡Å‰õΩ [_»Å∞ "Õã¨∂Î q+¨μ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂Å∞
K«k"Õ"åiOH˘Hõ~°∞. ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«O qO@∂ WÅ∂¡_ÕÛ"å~°∞ H˘O^ŒÔ~·`Õ, ÉèíH˜Îw`åÅ∞ qO@∂
Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ã"å iOH˘O^Œ~°∞. W=hfl UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#, ^è•º<åÅ‰õΩ ^•i f™êÎ~Ú.
Ñ¨#∞Å∞ Uq KÕã¨∞Î<åfl Jq Ü«∂O„uHõOQÍ KÕ¿ã"Õ. =∞#ã¨∞ =∂„`«O =∞O„`åÅ#∞
=Öˇ¡ "ÕÜ«∞@OÃÑ· LO@∞Ok. =∞# "≥∞^Œ_»∞ XˆH™êi Ñ¨Å∞ Ñ¨#∞ÅÃÑ· ˆHO„nHõ$`«=∞ÜÕ∞º
â◊H˜Î Hõey LO@∞Ok. J@∞=O\˜ "≥∞^Œ_»∞ Ü«∂O„uHõHÍ~åºÅ∞ KÕ¿ã@Ñ¨ÙÊ_»∞ ÃÑ^ŒÌQÍ
J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH ÃÑ·H˜ Ü«∂O„uHõOQÍ Ñ¨#∞Å∞ KÕã¨∂Î ‰õÄ_® "≥∞^Œ_»∞ =∞O„`åÅ#∞
„QÆÇ≤Ïã¨∞ÎO@∞Ok. K«∂¿ã =∞#‰õΩ gà◊√§ =∞O„`åÅ∞ K«^Œ∞=Ù`«∞<åfl~å, Ñ¨#∞Å∞ KÕã¨∞Î<åfl~å
Jx #=Ùfi =ã¨∞ÎOk. HÍh =∞#ã¨∞#∞ =∞O„`åÅÃÑ· ˆHO„nHõ$`«O KÕÜ«∞@OÖ’ W^˘Hõ
Ñ¨^Œúu.
QÍeÉò J<Õ Hõq LO_Õ"å_»∞. PÜ«∞#‰õΩ Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ „¿Ñ~°} =zÛ Hõq`«Å∞
K≥¿ÑÊ"å_»∞. Jq ~åã¨∞‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞O LO_Õk HÍ^Œ∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ Hõq`«Å∞ aQÆæ~°QÍ
K«^Œ∞=Ù`«∂, ÃÑ·*Ï=∂ <å_® =Ú_ç "Õ¿ã"å_»∞. WO\˜H˜ =zÛ# `«~°∞"å`« XHõ¯ <å_®
=Ú_ç qÑ¨ÙÊ`«∂ Hõq`«Å#∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ `≥K«∞Û‰õΩ<Õ"å_»∞.
'^•â◊~°kä— *ˇ·Ö’¡ L#flÑ¨ÙÊ_»∞ J<ÕHõ Hõq`«Å#∞ ~åâß_»∞. "å\˜x aQÆæ~°QÍ QÍ#O
KÕã¨∞ÎO>Ë q∞„`«∞Å∞ qx "å~°∂ QÍ#O KÕ¿ã"å~°∞. *ˇ·Ö’¡Oz q_»∞^ŒÖˇ·# `«~°∞"å`« =∞m§
P Hõq`«Å#∞ QÆ∞~°∞Î `≥K«∞Û‰õΩx ~åã¨∞‰õΩ<åfl_»∞ ^•â◊~°kä.
=∞x+≤H˜ q#fl =∂@ QÆ∞~°∞ÎO@∞Ok. P q<Õk UHÍ„QÆ`«`À qO>Ë WOHÍ KåÖÏ
ÉÏQÍ QÆ∞~°∞ÎO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH Ñ≤Å¡"å_çH˜ 'J— #∞ K«∂Ñ≤ 'J=∞‡— JxÑ≤¿ãÎ, 'J— ã¨∞ÅÉèíOQÍ
QÆ∞~°∞ÎO@∞Ok. 'W—x K«∂Ñ≤ 'WÅ∞¡— JO>Ë ÉÏQÍ J~°÷=∞ø`«∞Ok. ^•O`À J`«_çH˜ UHÍ„QÆ`«

‰õΩki JHõΔ~åÅ∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ QÆ∞~°∞ÎO\Ï~Ú. JO>Ë ^ÕxÃÑ·<≥·<å UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ~åÅO>Ë,
=∞#‰õΩ Ñïz`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ`À áÈeÛK≥¿ÑÎ "å\˜ÃÑ· Pã¨H˜Î [xã¨∞ÎO^Œ#fl=∂@. Pã¨H˜Î
[xOK«@O UHÍ„QÆ`« P~°OÉèÏxH˜ ã¨∂K«#. UHÍ„QÆ`« ‰õΩki# =ºH˜Î =∞#ã¨∞û QÍe
ÖË#Ñ¨ÙÊ_»∞ xâ◊ÛÅOQÍLO_Õ nÑÖÖÏ Hõ^ÅŒ ^Œ∞. XHõ™êi UHÍ„QÆ`« ™êkèOK«@O JÅ"å>ˇ`ÿ Õ
Z@∞=O\˜ `«∞á¶ê#∞Å∞ ‰õÄ_® =ºH˜Î =∞#ã¨∞û#∞ K«eOÑ¨KÕÜ«∞ÖË=Ù.
UHÍ„QÆ`« – ^è•º#O
^è•º#O, UHÍ„QÆ`Å« ∞ â◊ÉÏÌxH˜, J~å÷xH˜ #_»∞=∞ L#fl ãÖ|O^èOŒ ÖÏO\˜ ãÖ|O^èOŒ
HõÅq. HÍ|\˜ì ^è•º#O JÅ=_®ÅO>Ë UHÍ„QÆ`« Ñ¨@∞ì|_®e. UHÍ„QÆ`« ™êkèOKåÅO>Ë
^è•º#O JÅ"å@"åfie.
QÆ=∞x¿ãÎ, =∞#‰õΩ UHÍ„QÆ`« ‰õΩkˆ~ JOâßÅhfl U^À XHõ ~°HõOQÍ =∞# =∞#ã¨∞‰õΩ
#KÕÛ"Õ.
áê~î°O ZO`« q<åfl QÆ∞~°∞ÎO_»x q^•ºi÷H˜ ã≤x=∂ áê@ XHõ™êi q#QÍ<Õ
QÆ∞~°∞ÎO@∞Ok. ã≤x=∂ áê@ ZO`« q<åfl QÆ∞~°∞ÎO_»x =ºHÎ̃H˜ P áê@‰õΩ Ç‘Ï~ÀÇ‘Ï~À~Ú#∞¡
KÕ¿ã #$`«ºÑ¨Ù Hõ^ŒeHõÅ∞ XHõ™êi K«∂_»QÍ<Õ QÆ∞~°∞ÎO\Ï~Ú. WÖÏ, „Ñü =ºH˜Î `«#‰õΩ
#zÛ# JOâ◊O `«fi~°QÍ QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. #K«Ûx JOâßxfl ZO`« „Ñ¨Ü∞« uflOz<å
QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀÖË_»∞. QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀQÆÅQÆ@O J#flk UHÍ„QÆ`«‰õΩ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü«∞O.
F q^•ºi÷H˜ QÆ}˜`«âß„ã¨ÎO JO>Ë ÉèíÜ«∞O. ZO^Œ∞HõO>Ë, ÖˇHõ¯Å∞ J`«_çH˜ J~°÷O
HÍ=Ù HÍ|\˜ì. HÍh, Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ P q^•ºi÷H˜ ÖˇHõ¯Å∞ <Õ~°∞ÛHÀ=@O Ñ¨@¡ „â◊^Œú HõeyOk.
`À\˜ `≥e"≥·# q^•º~°∞÷Å "≥O@|_ç ÖˇHõ¯Å∞ K≥Ñ≤ÊOK«∞HÀ=@O P~°OaèOKå_»∞.
~å„uO|QÆà◊√§ ÖˇHõ¯Å∞ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞. ^•O`À J`«_»∞ P `«~°QÆuÖ’
ÖˇHõ¯Ö’¡ =∞Oz =∂~°∞¯Å∞ ™êkèOK«@"Õ∞ HÍ^Œ∞, Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ =∞Oz WOlh~°Ü«∂º_»∞.
J`«_Hç ˜ Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í ÖˇH¯õ ÅÃÑ· Pã¨HÎ̃ HõÅQÆ\ÏxH˜ HÍ~°}O, ÖˇH¯õ Å‰õΩ H˘`«Î \©K~« ü ~å=@O.
ZO^Œ∞HÀ P \©K«~ü JO>Ë q^•ºi÷H˜ =∞‰õΩ¯= HõeyOk. J`«_ç "≥∞Ñ¨ÙÊ á⁄O^•Å#fl
`«Ñ¨# HõeyOk. "≥∞Ñ¨ÙÊ á⁄O^•ÅO>Ë =∞Oz =∂~°∞¯Å∞ ~å"åe. =∞Oz =∂~°∞¯Å∞
~å"åÅO>Ë, ÖˇHõ¯Å∞ ~å"åe... WÖÏ ÖˇHõ¯ÅÃÑ· Pã¨H˜Î HõeˆQO^Œ∞‰õΩ \©K«~ü „¿Ñ~°}QÍ
xeKå_»#fl=∂@. JO>Ë, =∞# =∞#ã¨∞‰õΩ #K«Ûx q+¨Ü«∞"≥∞ÿ<å, U^À „¿Ñ~°} Åaè¿ãÎ,
=∞#ã¨∞ ÃÑ>Ëì q+¨Ü«∞OQÍ =∂~°∞`«∞O^Œ#fl=∂@. ÃÑ· L^•Ç¨Ï~°}Ö’ q^•ºi÷H˜ „¿Ñ~°}
\©K«~ü #∞Oz ÅaèOzOk. D „¿Ñ~°} =ºH˜ÎH˜ `«# `«e¡^ŒO„_»∞Å #∞Oz ÅaèOK«=K«∞Û.
214 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
™È^Œs™È^Œ~°∞Å #∞O_ç ÅaèOK«=K«∞Û, ã¨=∂[O #∞Oz ÅaèOK«=K«∞Û, ãÖã¨¯$f
ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å #∞Oz ÅaèOK«=K«∞Û. ÅaèOz# „¿Ñ~°}#∞ ã¨Ô~·# suÖ’ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞
‰õΩx ÃÑ·H˜ Z^ŒQÆ@OÖ’ =ºH˜Î =ºH˜Î`«fiO „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk.
„^èŒ∞=Ù_»∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤ PHÍâ◊OÖ’ `å~°QÍ xeKÕO^Œ∞‰õΩ Ñ¨@∞ì^ŒÅ `«# `«O„_ç
„¿Ñ=∞#∞ ãÖáêkOKåÅ#fl HÀiHõ #∞O_ç ÅaèOzOk. qâßfiq∞„`«∞_çH˜ ~å[i¬ J"åfiÅ#fl
„¿Ñ~°} =t+¨μª_çx q∞OKåÅ#fl Ñ¨@∞ì^ŒÅ #∞Oz ÅaèOzOk. kq[QÆOQÆ#∞ Éèí∞qH˜
kOáêÅ#fl Éèíw~°^äŒ∞_ç `«Ñ¨ã¨∞û‰õΩ „¿Ñ~°} `«# Ñ¨Óifi‰õΩÅ#∞ ~°H˜ΔOz `«O„_çx
P#OkOÑ¨KÜ Õ ∂« Å#fl f„="≥∞#ÿ HÀiHõ #∞Oz ÅaèOzOk. z\˜HÔ # "Õe`À QÀ=~°#ú yix
Q˘_»∞QÆ∞QÍ KÕ¿ã â◊HÎ˜ NHõ$+¨μ_‚ Hç ,˜ WO„^Œ∞_ç JkèHÍ~°^•Ç¨xfl J}z „Ñ¨[Å#∞ ~°HOΔ˜ KåÅ#fl
PHÍOHõΔ #∞Oz ÅaèOzOk. JO^ŒiHõ<åfl L`«=Î Ú_»∞QÍ xÅ"åÅ#fl PHÍOHõΔ J~°∞#˚ ∞_çH,˜
Ñ¨H˜Δ Hõ#∞fl `«Ñ¨Ê q∞QÆ`å „Ñ¨ÑÖKåxfl J^Œ$â◊ºO KÕÜ«∞QÆÅ UHÍ„QÆ`«xzÛOk. 'K«„H˜ zO`«
ÖËx [#‡O|∞ [#‡"Õ∞?— J#fl qâßfiãÖ „Ñ¨Ç¨ ^¡ ∞Œ _çH˜ Z#ÖËx UHÍ„QÆ`« xzÛOk. áê=ÚÅ∞
Hõ~°z<å, H˘O_»ÅÃÑ· #∞O_ç ^˘i¡Oz<å, U#∞QÆ∞Å`À `˘H˜¯Oz<å q+¨μ‚ÉèíH˜ÎÃÑ· ^Œ$+≤ìx
xe¿Ñ JK«OK«Å UHÍ„QÆ`« „Ñ¨Ç¨ ^¡ ∞Œ _çH˜ JÅ=_çOk. QÆ*OË „^Œ∞_çx ~°HOΔ˜ KåÅ#fl P„`«O`À,
q+¨μ‚=Ù ^Œ$+≤ì "≥Ú`«ÎO QÆ*ËO„^Œ∞_ç "≥Ú~° ÃÑ·<Õ ˆHO„nHõ$`«"≥∞ÿOk. ^•O`À ã≤iHÕ K≥Ñ¨ÊHõ,
N‰õΩKÀÑïKÕÖÏOK«ÅO ‰õÄ_® g_»Hõ "≥·‰õΩO~î°O =ke Éèí∂q∞ ÃÑ·H˜ Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î‰õΩ =KåÛ_»∞
q+¨μ‚=Ù.
WÖÏ K≥Ñ¨ÓÎ áÈ`Õ Ñ¨Ù~å}ÏÅÖ’ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å =ºH˜Î UHÍ„QÆ`«‰õΩ „¿Ñ~°}xKÕÛ
J<ÕHÍOâßÅ∞ Åaè™êÎ~Ú. „¿Ñ~°} J#flk |Ü«∞\˜ #∞Oz ÅaèOz<å, Jk =∞#ã¨∞û#∞
`«\˜ì ÖËÑ≤#Ñ¨ÙÊ_Õ =ºH˜Î q∞QÆ`å q+¨Ü«∂Åxfl\˜h qã¨‡iOz UHÍ„QÆ`«#∞ ™êkè™êÎ_»x
J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH '„¿Ñ~°} ^≥·"åx^≥·<å ™êkèOKÕk #~°∞_Õ— JO\Ï~°∞.
WHõ¯_Õ =∞#O =∞~À q+¨Ü∂« xfl ã¨Ê+Öì QÍ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åeû LO@∞Ok. q+¨Ü∞« O
U^≥·<å, „¿Ñ~°} U^≥·<å, Jk =∞x+≤ =∞#ã¨∞û#∞ `«\˜ì ÖËÑ¨QÆey#Ñ¨ÙÊ_Õ J`«_çH˜ UHÍ„QÆ`«
ã≤kúã¨∞ÎOk. ÖËHõáÈ`Õ „¿Ñ~°} ZO`« â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ#^≥·<å, q+¨Ü«∞O ZO`« Q˘Ñ¨Ê^≥·<å Jq
Z_®iÖ’ ‰õΩi¿ã =~å¬ÖË J=Ù`å~Ú. JO^Œ∞ˆH, H˘O^Œ~°∞ ZO`À z#fl q+¨Ü«∂xˆH
ã¨ÊOkOz „¿Ñ~°} á⁄Ok`Õ, =∞i H˘O^Œ~°∞ ZO`« Q˘Ñ¨Ê „¿Ñ~°} ÅaèOz<å |O_»~åà◊¡ÖÏ
Hõ^ŒÅ~°∞.
~ÀE =$^Œ∞úÅ#∞ K«∂ã¨∂ÎO\ÏO. =º‰õΩÎÅ =∞~°}ÏÅ QÆ∞iOz qO@∂O\ÏO.
HÍh J@∞=O\˜ ^Œ$âßºÅ#∞ XHõ¯™êi K«∂_»QÍ<Õ ã≤^•ú~°∞÷_»∞ Q“`«=Ú_»Ü«∂º_»∞.
„Ñ¨ÑÖKåxfl ^Œ∞óYO #∞Oz q=ÚHõÎO KÕÜ«∂Åx Hõ~îÀ~°nHõΔ#∞ J=ÅOaOK«QÆeQÍ_»∞.
ÃÇ·ÏO^Œ=^èŒ~å‡xfl ãÖ~°H˜ΔOKåÅ#fl „¿Ñ~°} Zxq∞^Õà◊¡ˆH â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ#∞ ã¨<åflºã≤≤
KÕã≤Ok. Jk =ÚÑ¨Êù~Ú Uà◊§ rq`«OÖ’<Õ H˘xfl Ü«ÚQÍÅÖ’ ‰õÄ_® ™êkèOK«ÖË#xfl
HÍ~åºÅ#∞ ™êkèOK«QÆeˆQ UHÍ„QÆ`«#∞, â◊H˜Îx WzÛOk. ^Õâßxfl *ÏQÆ$`«O KÕã≤, „Ñ¨[ÅÖ’
^Õâ◊ÉèíH˜Î *’ºux "≥eyOKåÅ#fl Ñ¨@∞ì^ŒÅ ™ê=~°¯~ü‰õΩ W~°"≥· J~Ú^Õà◊§ =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ,
H˘xfl "ÕÅ=∞Ok K«i„`«HÍ~°∞Å∞ ™êkèOK«ÖËx Ñïâ’^èŒ#Å∞ ™êyOKÕ Ñ¨@∞ì^ŒÅ#∞,
UHÍ„QÆ`«#∞ WzÛOk. 'ã≤áê~ÚÅ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞—ÃÑ· q^ÕjÜ«ÚÅ∞ HõÑ≤Ê# =Úã¨∞QÆ∞Å∞
`˘ÅyOz '„Ñ¨^äŒ=∞ ™êfi`«O„`«ºáÈ~å@Ñ¨Ù— "≥Å∞QÆ∞Å#∞ „Ñ¨ÑÖKåxH˜ JOkOKÕ@@∞ì
KÕã≤Ok.
J~Ú`Õ, XHÀ™êi XˆH ~°Hõ"≥∞ÿ# „¿Ñ~°} =º‰õΩÎÅÖ’ qaè#flkâ◊ÅÖ’ „Ñ¨Ü«∂}ÕKÕ@∞ì
KÕã¨∞ÎOk. `«O„_çÃÑ· „¿Ñ=∞ Ñ¨~°â◊√~å=Ú_çx QÆO„_» Q˘_»¤e ^èŒiOKÕ@∞ì KÕ¿ãÎ, N~å=Ú_çx
=#"å™êxH˜ Ñ¨ÙiH˘eÊOk. „Ñ¨fHÍˆ~K«Ûù XHõ ÉÏÅ∞_çx „^èŒ∞=Ù_çx KÕ¿ãÎ, =∞~˘Hõix
~å=}Ïã¨∞~°∞_»∞QÍ =∞ÅzOk. ™œO^Œ~åº~å^èŒ# XHõix Hõqx KÕ¿ãÎ, =∞~˘Hõix teÊQÍ
=∞Åã¨∞ÎOk. W^Õ ™œO^Œ~åº~å^èŒ# XHõ_çx *Ï~°∞_çx KÕ¿ãÎ, =∞~˘Hõix P^è•ºu‡HõÑ¨Ù
@OK«∞Å‰õΩ KÕˆ~@∞ì KÕã¨∞ÎOk. ã¨=∂*’^Œú~°} XHõix Hõ=∞O_»ÅO ^èŒiOKÕ@∞ì KÕ¿ãÎ,
=∞~˘Hõix HõuÎ Ñ¨>Ëì@∞ì KÕã¨∞ÎOk. "≥∂HõΔ™ê^èŒ#ÅHõΔºO XHõix "åˆQæÜ«∞HÍ~°∞_çx KÕ¿ãÎ,
=∞~˘Hõ_çx ã¨<åflºã≤≤x KÕã¨∞ÎOk.
JO>Ë „¿Ñ~°} U^≥·<å Ñ¶ë`«=∞#flk =ºH˜Î 'rq`«ÅHõΔ}O— g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_ç
LO@∞O^Œ#fl=∂@. XˆH =~°¬O PHÍâ◊O #∞Oz ‰õΩiã≤<å, UÜÕ∞ KÀ@ UÜÕ∞ "≥ÚHõ¯Å∞
"≥ÚÅ∞™êÎÜ«∞#flk P =~°¬O ‰õΩiã≤# ˆHΔ„`«OÖ’ xH˜ΔÑ¨Î"≥∞ÿ L#fl c*ÏÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç
LO@∞O^Œ#fl=∂@. P ˆHΔ„`«O |O_»~å~Ú J~Ú`Õ h~°∞ HÕk‰õΩ *ÏiáÈ`«∞Ok. Z_®i
J~Ú`Õ PqÔ~·áÈ`«∞Ok. HÍ|\˜ì „Ñü =ºH˜ÎH© „Ñ¨`ÕºHõ„¿Ñ~°} J=ã¨~°O. Jxfl ~ÀQÍÅ‰õÄ
XˆH =∞O^Œ∞ ãïáÈ#@∞ì, =º‰õΩÅÎ O^Œih XˆH QÍ@H˜ Hõ\ì˜ XˆH „¿Ñ~°} XˆH Ñ¶e¨ `åxfl"åfiÅx
Pt¿ãÎ ‰õΩ^Œ~°^Œ∞.
D ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ =∞#O =∞~À „Ñ¨^è•# JOâßxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû LO@∞Ok.
ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«ÎfiO „Ñ¨ÑÖK«=∞O`å 'XˆH P`«‡ aè#fl~°∂ÑÖ— JO@∞Ok.
Ü«∞^ä• „Ñ¨HÍâ◊Ü«∞`ÕºHõó Hõ$`«û flO Ö’Hõq∞=∞O ~°qóI
ˆHΔ„`«O ˆHΔ„f `«^ä• Hõ$`«ûflO „Ñ¨HÍâ◊Ü«∞u ÉèÏ~°`«II
216 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
XˆH ã¨∂~°∞º_»∞ [QÆ`«∞Î#O`å "≥eyOKÕ q^è•#OQÍ, XˆH P`«‡ ã¨~°fiˆHΔ„`åÅ#∂
LnÌÑ≤OÑ¨KÕã¨∞Î<åfl_»∞. JO>Ë, "Õˆ~fi~°∞ „áêO`åÅÖ’ "Õˆ~fi~°∞ ã¨∂~°∞ºÅ∞ ÖË#@∞ì, "Õˆ~fi~°∞
â◊s~åÖ’¡ "Õˆ~fi~°∞ P`«‡Å∞ ÖË=#fl=∂@.
W@∞=O@Ñ¨ÙÊ_»∞ XˆH „¿Ñ~°}‰õΩ "Õ~ˆ fi~°∞ ã¨ÊO^Œ#Å∞ Ñ¶Ö¨ ÏÅ∞QÍ ZÖÏ =ã¨∞<Î åflÜ«∞#fl
ãÖ^ÕÇ¨ÏO [xã¨∞ÎOk. D ãÖ^ÕÇ¨Ïx=$uÎ UHÍ„QÆ`«™ê^èŒ#Ö’ `˘e J_»∞QÆ∞ =O\˜k.
ZO^Œ∞HõO>Ë, U^≥<· å q+¨Ü∞« OÃÑ· UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ~åÅO>Ë, =ÚO^Œ∞QÍ P q+¨Ü∞« O QÆ∞iOz#
J=QÍÇ¨Ï# LO_®e. P q+¨Ü«∞O =∞#‰õΩ J~°÷O HÍ"åe. J~°÷O HÍx q+¨Ü«∂ÅÃÑ·
=∞#‰õΩ Pã¨H˜Î áÈ`«∞Ok. Pã¨H˜Î ÖËHõáÈ`Õ UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ~°^Œ∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞#O Ñ¨k ÉèÏ+¨Å áê@Å∞ XˆH™êi q<åfl, =∞#‰õΩ J~°÷=∞ÜÕ∞º
ÉèÏ+¨ áê@<Õ QÆ∞~°∞OÎ K«∞‰õΩO\ÏO. W`«~É° Ïè +¨Å áê@Å ÉÏ}©Å∞ ÉÏ=Ù<åfl, PHõ~¬° }Ü
© ∞« OQÍ
L<åfl, J~°÷=∞ÜÕ∞º ÉèÏ+¨ áê@Ö’ Ñ¨^•ÖË QÆ∞~°∞ÎO\Ï~Ú. JÖÏˆQ, Ñ¨Ó[Å∞, ÃÑo¡à◊¡ =O\˜
ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ Ñ¨Ó*Ïi QÆ_»QÆ_® K«k"Õ =∞O„`åÅÃÑ· =∞# ^Œ$+≤ì xÅ=^Œ∞. =∞#ã¨∞
J@∂ W@∂ Ñ¨~°∞ÔQ_»∞`«∂O@∞Ok. HÍh, =∞#‰õΩ `≥eã≤# =∞O„`«O ~åQÍ<Õ XHõ¯™êiQÍ
=∞# ^Œ$+≤ì =∞O„`«O "≥·Ñ¨Ù ˆHO„nHõ$`«=∞ø`«∞Ok.
Wk =∞O„`«O q+¨Ü«∞OÖ’<Õ HÍ^Œ∞, áê~î°O q+¨Ü«∞OÖ’#∂, áê@Å q+¨Ü«∞OÖ’
‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. F =ºH˜Î WKÕÛ LÑ¨<åºãÖ J~°÷O HÍHõ É’~°∞QÍ L<åfl, ^•<À¡ =∞#‰õΩ
`≥eã≤# q+¨Ü«∞O „Ñ¨ã¨H˜Î ~åQÍ<Õ LÑ¨<åºãÖ "≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ì ˆHO„nHõ$`«=∞ø`«∞Ok. ^ÕxÃÑ·
=∞#‰õΩ Pã¨H˜Î LO^À, P q+¨Ü«∞O =∞#O =∞~°z áÈ=@O [~°QÆ^Œ∞.
HÍ|\˜ì UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ~åÅO>Ë, XˆH q+¨Ü«∞OÃÑ· ^Œ$+≤ì ˆHO„nHõ$`«=∞"åfiÅO>Ë, P
q+¨Ü∞« O QÆ∞iOz# J=QÍÇ¨Ï# LO_®e. *Ï˝#O LO_®e J#flk J`«ºO`« P=â◊ºHõ"∞≥ #ÿ
JOâ◊O J#fl=∂@. XˆH „¿Ñ~°} qaè#fl=º‰õΩÎÅÖ’ "Õˆ~fi~°∞ ~°HÍÅ∞QÍ ã¨ÊO^Œ#Å∞
HõeyOK«@O QÆ∞iOz =KÕÛ"å~°O K«iÛ^•ÌO.
„¿Ñ~°} – ã¨ÊO^Œ#
J=*Ï# =∂Ou =¸_è®ó =∂#∞+‘O `«#∞=∂„t`«"£∞I
Ñ¨~°O ÉèÏ= =∞*Ï#O`À =∞=∞ Éèí∂`«=∞¿ÇÏâ◊fi~°"£∞II
"≥∂Ñ¶¨∂âß "≥∂Ñ¶¨∞ Hõ~°‡}À "≥∂Ñ¶¨∞ *Ï˝<å qKÕ`«ã¨ó
~åHõΔã‘ =∂ã¨∞sO K≥·= „Ñ¨Hõ$uO "≥∂Ç≤ÏhO„t`åóII

=º~°÷"≥∞ÿ# HÀiHõÅ∞ Hõey, x„+¨ÊÜ≥∂[<åÖˇ·# Hõ~°‡Å∞ PK«iã¨∂Î, x+¨ÊùÅ*Ï˝#∞Å∞,
q"ÕHõâ◊¥#∞ºÖˇ·# =¸_è»∞Å∞ Ç≤ÏO™ê`«‡Hõ ~åHõΔã¨`å=∞ã¨ „Ñ¨Hõ$ux, Pã¨∞~°"≥∞ÿ#
HÍ=∞Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ# ~åHõΔã¨„Ñ¨Hõ$ux, "≥∂Ç¨Ï[#Hõ"≥∞ÿ# Jq^Œº<å„â◊~ÚOz, <å ã¨fi~°∂áêxfl
„QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõ ##∞fl =∂#=â◊s~°OÖ’ LO_»@O =Å¡ ™ê=∂#º=∂#=Ù_»∞QÍ ÉèÏqOz
J==∂x™êÎ~°∞.
ÉèíQÆ=næ`«Ö’ J~°∞˚#∞_çH˜ Ju~°Ç¨Ïã¨º"≥∞ÿ# q*Ï˝#O`À ‰õÄ_ç# *Ï˝<åxfl LÑ¨^ÕtOKÕ
ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ NHõ$+¨μ‚_»∞ ÃÑ· ã¨`«ºO `≥eáê_»∞. „Ñ¨ÑÖK«O "≥Ú`«ÎO ÉèíQÆ=`«ûfi~°∂Ñ¨"Õ∞
J~Ú<å JO^Œ ~ ° ∂ ã¨ = ∂#"Õ ∞ J~Ú<å, =º‰õ Ω Î Å #_» ∞ =∞ J<Õ H õ JOâßÅÖ’
`Õ_®Å∞O_»\Ïxfl J`«ºO`«`åuÎfiHõOQÍ, =∂#ã≤Hâõ ß„ã¨ÑÎ ~¨ O° QÍ, Éè∫uHõâß„ã¨ÑÎ ~¨ O° QÍ, J<ÕHõ
qaè#flHÀ}ÏÅÖ’ q=iã¨∞Î<åfl_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞.
Éè∫uHõâß„ã¨Î„Ñ¨HÍ~°O „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Ñ¨^•~å÷Åhfl J}∞=ÙÅ=∞Ü«∞O. J}∞=ÙÅhfl
ZÅ„HÍì#∞¡, „áÈ\Ï#∞¡, #∂º„\Ï#¡=∞Ü«∞O. `«~°z K«∂¿ãÎ D ZÅ„HÍì#∞¡, „áÈ\Ï#∞¡ ‰õÄ_®
=∞iO`« ã¨∂HõΔ‡"≥∞ÿ# Hõ}ÏÅ=∞Ü«∞O. WOHÍ Ö’`«∞‰õΩ "≥o¡ K«∂¿ãÎ D Hõ}ÏÅhfl â◊H˜Î
ã¨fi~°∂áêÖË. JO>Ë qâ◊fiO "≥Ú`«ÎO â◊H˜Î=∞Ü«∞O. P â◊H˜Î ^èŒiOKÕ aè#fl~°∂áêÅ∞ =∞#O
J#∞Éèíqã¨∞Î#fl "≥·q^èŒºO.
"≥∞~°∞Ñ¨Ù â◊H˜Î~°∂ÑÖ. QÍe â◊H˜Î~°∂ÑÖ. h~°∞ â◊H˜Îã¨fi~°∂ÑÖ. „áê}O â◊H˜ÎH˜ =∞~À
~°∂ÑÖ. â◊|ÌO â◊H˜Î. J}∞=ÙÖ’ â◊H˜Î, Ñ¨~°=∂}∞=Ù â◊H˜Î. ZÅ„HÍì<£ |∞∞}Ï`«‡Hõ â◊H˜Î.
„áÈ\Ï<£ ^èŒ<å`«‡Hõâ◊H˜Î. â◊¥#ºO J~°÷O HÍx JÖ∫H˜Hõâ◊H˜Î. "≥Å∞`«∞~°∞ â◊H˜Î, "Õ_ç â◊H˜Î.
qâ◊fi=∞O`å â◊H˜Î. JO>Ë D [QÆ`«ÎO`å â◊H˜Î. [QÆ`«∞Î J}∞=}∞=ÙÖ’ Hõ}Hõ}OÖ’ â◊H˜Î
LOk. HÍh 'â◊H˜Î—Ö’ [QÆ`«∞Î ÖË^Œ∞. D ã¨`åºxfl ÉèíQÆ=næ`« ã¨Ê+¨ìO KÕã¨∞ÎOk.
=∞Ü«∂ `«`«q∞^ŒO ã¨~°fiO [QÆ^Œ=ºHõÎ =¸iÎ<åI
=∞`ü ™ê÷x ã¨~°fiÉèí∂`åx # KåÇ¨ÏO `Õ+¨fi=ã≤÷`«óII
D [QÆ`«ÎO`å J=ºHõÎ~°∂Ñ¨Ù_≥·# <åKÕ "åºÑ≤OK«|_çLOk. Éèí∂`«*ÏÖÏÅhfl <åÖ’<Õ
L<åfl~Ú. HÍh <Õ#∞ =∂„`«O "å\˜Ö’ ÖË#∞.
JO>Ë J}∞=ÙÖ’, Ñ¨~=° ∂}∞=ÙÖ’, h\˜Ö’, xOyÖ’, QÍeÖ’, ^è∂Œ oÖ’, „áê}˜Ö’,
„áê}OÖ’ - Jxfl\˜Ö’#∂ J^Õ â◊H˜Î LOk. HÍh W"Õg P â◊H˜ÎÖ’ ÖË=Ù. Éè∫uHõâß„ã¨ÎO
‰õÄ_® nxfl ã¨=∞i÷ã¨∞ÎOk. D x*Ïxfl QÆ∞iÎOz# `«~°∞"å`«, XˆH â◊H˜Î Jxfl\˜Ö’ L<åfl
„Ñü XHõ¯\˜, "Õˆ~fi~°∞QÍ, „Ñ¨`ÕºHõOQÍ =∞#QÆÅQÆ@O "≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ì ™êiOKåe.
218 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

QÆ=∞x¿ãÎ, =∞#O K«∂ã¨∞Î#fl „Ñ¨fn ZÅ„HÍì#∞¡, „áÈ\Ï#¡ HõÅ~ÚHõ`À U~°Ê_ç#^Õ.
„Ñü J}∞=Ù, Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅÖ’ L<åfl~Ú. J"Õ ZÅ„HÍì#∞¡. J"Õ „áÈ\Ï#∞¡. HÍh "å\˜
ãÖYºÖ’ =∂~°∞Ê`À =¸ÅHõOÖ’ =∂~°∞Ê =ã¨∞ÎOk. JÖÏˆQ XˆH =¸ÅHõO qaè#fl
ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ qaè#flOQÍ „Ñ¨=iÎã¨∞ÎOk. ã¨$+≤ìÖ’x r=ÙÅhfl Hõ~°ƒ#O (HÍ~°ƒ<£) aè#fl
~°∂áêÅ Ñ¶ë`åÅ∞. =∂#=â◊s~°O "≥Ú`«ÎO HÍ~°ƒ<Õ. z=iH˜ =∞#O q_çKÕ TÑ≤iÖ’
HÍ~°ƒ<£-_≥·-PÔHûÂ_£ LOk. HÍh r=ÙÅhfl XHõ ^•xH˜ =∞~˘Hõ\˜ aè#flO.
=„[O, ÉÁQÆ∞æ, - Ô~O_»∂ HÍ~°ƒ<£ „Ñü~°∂áêÖË. J^Õ HÍ~°ƒ<£ PH˜û[<£`À Hõe¿ãÎ
HÍ~°ƒ<£-_≥·-PÔHûÂ_£ U~°Ê_»∞`«∞Ok. =∂=¸Å∞ "å`å=~°}OÖ’ "åÜ«Ú~°∂ÑÖÖ’
LO@∞Ok. XuÎ_çH˜ QÆ∞Ô~·`Õ HÍ~°ƒ<£ ÉÁQÆ∞æQÍ =∂~°∞`«∞Ok. =∞iO`« XuÎ_çH˜, "Õ_çH˜
QÆ∞Ô~·`Õ =„[OQÍ =∂~°∞`«∞Ok. WO`«H© PH˜û[<£, HÀ¡i<£, #„`«[x, HÍ~°ƒ<£ =O\˜
=¸ÅHÍÅhfl ZÅ„HÍì<£ „áÈ\Ï#¡=∞Ü«∞"Õ∞. HÍh Ñïã≤÷`«∞Å#∞ |\˜,ì U =¸ÅHõO`À
HõeâßÜ«∞#fl^•xfl |\˜ì "å\˜ ã¨fi~°∂Ñ¨ã¨fiÉèÏ"åÅ∞O\Ï~Ú.
PH˜û[<£ =∂=¸Å∞QÍ K«∂¿ãÎ =∞O_Õ "åÜ«Ú=Ù. =∞#O Ñ‘ÖËÛ QÍeÖ’ PH˜û[<£
LO@∞Ok. â◊s~°OÖ’x qq^èŒ =¸ÅHÍÅ#∞ =∞O_çOz â◊HxÎ˜ "≥Å∞=iOK«@OÖ’ PH˜û[<£
`À_»Ê_»∞`«∞Ok. J^Õ PH˜û[<£ ÃÇ·Ï„_À[<£`À Hõe¿ãÎ „áê}Ï^è•~°"≥∞ÿ# h~°∞ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
<≥·„\’[<£, ÃÇ·Ï„_À[<£, PH˜û[<£Å∞ Hõe¿ãÎ J<ÕHõ q@q∞#∞¡, „áÈ\©#∞¡ U~°Ê_»`å~Ú.
JO>Ë, `«~°z K«∂¿ãÎ ã¨∂HõΔ‡™ê÷~ÚÖ’ UHõâ◊H˜Î~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# „Ñ¨ÑÖK«O, Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl H˘nÌ
Ñ¨~°ã¨Ê~° qaè#fl"≥∞ÿ# JOâßÅ∞QÍ „ÑüÑ¶ë`«=∞ø`ÀO^Œ#fl=∂@. =∞x+≤ ‰õÄ_® JO`Õ!
ã¨∂HõΔ‡~°∂ÑÖÖ’, `«~°z K«∂¿ãÎ =∞#∞+¨μÅO`å XHõ¯>Ë. JO^Œ~°∂ ã¨=∂#"Õ∞.
JO^ŒiÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ „áê}ã¨fi~°∂ÑÖ XHõ¯>Ë. JO^Œih #_çÑ≤OKÕ â◊H˜Î XHõ¯>Ë. HÍh
ã¨∂Å÷ ~°∂áêxH˜ =KÕÛãïH˜, U XHõ¯~°∂ =∞~˘Hõ¯iÖÏ LO_»~∞° . „Ñü =ºH©,Î `«#‰õΩ =∂„`«"∞Õ
„Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# aè#fl„Ñ¨ÑÖK«O =O\˜"å_»∞.
ZÖÏÔQ·`Õ ZÅ„HÍì#∞¡, „áÈ\Ï#∞¡ HõÅ~ÚHõÅ =Å¡ qaè#fl=¸ÅHÍÅ∞ U~°Ê_»`åÜ≥∂,
qaè#fl=¸ÅHÍÅ HõÅ~ÚHõÅ =Å¡ Ñ¨~°ã¨Ê~° q~°∞^Œú"≥∞ÿ# Ñ¨^•~å÷Å∞ U~°Ê_»`åÜ≥∂, JÖÏˆQ
UHõâ◊H˜Îã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# =∞#∞+¨μÅ∞, ã¨fiÉèÏ"åÅ∞, "å`å=~°}ÏÅ =Å¡ "Õˆ~fi~°∞QÍ HõxÑ≤™êÎ~°∞.
H˘O^Œ~°∞ `≥e"≥·#"å~°∞QÍ, H˘O^Œ~°∞ `≥eq`«‰õΩ¯="å~°∞QÍ, H˘O^Œ~°∞ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# „Ñ¨[˝
HõÅ"å~°∞QÍ, H˘O^Œ~°∞ ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~åx"å~°∞QÍ Z^Œ∞QÆ∞`å~°∞. D `Õ_®Åhfl ã¨∂÷Å
„Ñ¨ÑÖKåxˆH HÍh ã¨∂HõΔ‡„Ñ¨ÑÖKåxH˜ HÍ^Œ∞.
XHõ ZÅ„HÍì<£ LO>Ë Jk ÃÇ·Ï„_À[<£ J=Ù`«∞Ok. P~°∞ ZÅ„HÍì#∞¡, „áÈ\Ï#∞¡O>Ë
Jk HÍ~°ƒ<£ J=Ù`«∞Ok. Zxq∞k LO>Ë PH˜û[<£ J=Ù`«∞Ok. JO>Ë K«∂_»\ÏxH˜
=¸ÅHÍÖ’¡, ÅHõΔ}ÏÖ’¡ ÃÑ·H˜ ZO`« `Õ_® L<åfl, Ö’Ñ¨Å‰õΩ "≥o¡ K«∂¿ãÎ Jhfl XHõ>Ë.
=∞x+≤ ‰õÄ_® JO`Õ. D x[O „QÆÇ≤Ï¿ãÎ XHõ =∞Ç¨Ï`«Î~°ã¨`«ºO É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok.
=∞#∞+¨μÅO`å XHõ>Ë. "åiÖ’ xH˜ΔÑ¨Î"≥∞ÿ L#fl â◊H˜Î XHõ¯>Ë. =∞#∞+¨μÅ #_»∞=∞
ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ ÖË=Ù. ZÖÏÔQ·`Õ "≥∞~°Ñ¨ÙÖ’ â◊H˜Î, h\˜Ö’x q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î XˆH â◊H˜Î aè#fl
ã¨fi~°∂áêÖ’, JÖÏˆQ XHõiÖ’x ãÖw`«â◊H˜Î, =∞~˘Hõi ~°K«<åâ◊H˜Î, WOH˘Hõi "åQÍú\˜,
WOH˘Hõi ~åà◊√¡ H˘>Ëì â◊H˜Î Jhfl XˆH â◊H˜Î aè#flã¨fi~°∂áêÅ∞. `Õ_® JÖÏ¡ =ºH˜Î `«#Ö’x
â◊HÎ̃x QÆ∞iÎOz LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»@OÖ’ LO@∞Ok. `«#Ö’x D â◊HÎ̃x QÆ∞iÎOK«@"Õ∞ =ºHÎ̃`«fi
qHÍ™êxH˜ Ñ¨~åHÍ+¨ª.
D ^Œ$+≤ì`À K«∂¿ãÎ, UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#Ö’x =∞~°‡O É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜
"≥O@<Õ UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ~°@O, =∞i H˘O^ŒiH˜ ZO`« „Ñ¨Ü«∞uflOz<å ‰õΩ^Œ~°HõáÈ=@O
ZO^Œ∞HÀ J~°÷=∞ø`«∞Ok. HÍh „Ñ¨Ü«∞ufl¿ãÎ „Ñü XHõ¯ =ºH˜ÎH© J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# UHÍ„QÆ`«â◊H˜Î
JÅ=_»∞`«∞O^Œh J~°÷=∞ø`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ñü =ºH˜ÎÖ’ xH˜ΔÑ¨Î"≥∞ÿ L#fl â◊H˜Îã¨fi~°∂ÑÖ
XHõ¯>Ë.
WHõ¯_Õ ÉèQí =Æ næ`Ö« ’ =ºH˜`Î fi« qHÍ™êxH˜ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞, J~°∞#˚ ∞_çH˜ K«∂Ñ≤Oz# =∂~°Oæ
JO^ŒiÖ’ `å<Õ L<åfl_»∞. JO^Œin XHõ>Ë â◊H˜Î. =º‰õΩÎÅÖ’ „Ñ¨=$`«∞ÎÅxfl\˜H©
`å<Õ HÍ~°}O. =º‰õΩÎÅÖ’ HÀiHõÅ∞ HõeyOKÕ^Õ `å<Õ. HÀiHõÅ∞ #tOÑ¨ *Ë¿ãn `å<Õ.
HÍh =ºH˜ÎÖ’x „Ñ¨=$`«∞ÎÅÖ’ ™êuÎfiHõ„Ñ¨=$uÎ `å#∞. q^ŒºÅ∞, Jq^ŒºÅ∂ Jhfl `å<Õ.
HÍh q^ŒºÖÖ’ P^è•º`«‡q^Œº `å#∞. "å^•ÅÖ’ ã¨„Hõ=∞"å^ŒO `å#∞. JHõΔ~åÅÖ’ 'J—
HÍ~°O `å#∞.
=∞Oz, K≥_»∞ Ô~O_»∂ `å<Õ. HÍh D Ô~O\˜Ö’ '=∞Oz— `å#∞ JO@∞<åfl_»∞. =ºH˜Î
=ÚO^Œ∞ =∞Oz, K≥_»∞ Ô~O_»∂ LOz, Ô~O_»∂ `«# ã¨fi~°∂áêÖË Jx K≥Ñ¨ÓÎ, D Ô~O\˜Ö’
'=∞Oz— <Õ#∞ Jx K≥Ñ¨Ê@O ZO^Œ∞HõO>Ë, =ºH˜ÎH˜ '=∞Oz— U^À K«∂Ñ≤OKÕO^Œ∞‰õΩ `«#Ö’
HõeˆQ ÉèÏ=#Ö’Oz, =ºH˜Î 'WKåÛùâ◊H˜Î—x LÑ¨Ü≥∂yOz, =∞Ozx ZOK«∞HÀ=∞x
ã¨∂zã¨∞Î<åfl_»#fl=∂@.
220 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

JO^Œ∞ˆH, x„+¨ÊÜ≥∂[<åÖˇ·# Hõ~°‡Å∞ PK«iOKÕ"å~°∞, x+¨ÊùÅ*Ï˝#∞Å∞, q"ÕHõ
â◊¥#∞ºÖˇ·# =¸_è»∞Å∞, Ç≤ÏOã¨#∞ J#∞ãïOKÕ"å~°∞, HÍ=∂xH˜ ÖÁOyáÈÜÕ∞"å~°∞
=∂#=~°∂ÑÖÖ’ L#fl `«#x „QÆÇ≤ÏOK«ÖË~°x J~°∞˚#∞_çH˜ É’kèOKå_»∞. `«#Ö’x â◊H˜Îx
QÆ∞iÎOKåÅO>Ë =ºH˜ÎH˜ UHÍ„QÆ`« J=ã¨~°O. ^Œ$+≤ìx, ã¨ˆ~fiO„kÜ«∂Å â◊H˜Îx `«#Ö’
^ÕnÑ¨º=∂#OQÍ "≥Å∞QÆ∞`«∞#fl *’ºuÃÑ· ˆHO„nHõiOK«QÆÅQÍe. JÖÏ HÍHõáÈ`Õ Hõà◊√¡#fl
QÆ∞_ç¤"å_çÖÏ `«# â◊H˜Îx =∞x+≤ QÆ∞iÎOK«ÖË_»∞. 'UHÍ„QÆ`«— J#flk Pã¨H˜Î #∞Oz =ã¨∞ÎOk.
'Pã¨H˜Î—H˜ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#fl ÉèÏ=# HÍ~°}O. D Pã¨H˜Î q*Ï˝<åã¨H˜Î HÍ"åe. q*Ï˝#O
#∞Oz qK«H}Δõ =ã¨∞OÎ k. qK«H}Δõ q"ÕHOõ J=Ù`«∞Ok. q"ÕHOõ UHÍ„QÆ`Q« Í Ñï}q∞ã¨∞OÎ k.
UHÍ„QÆ`« JO`«óâ’^èŒ#‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiã¨∞ÎOk. JO`«óâ’^èŒ#`À =ºH˜Î ã¨`åºxfl QÆ∞iÎ™êÎ_»∞.
`«# â◊H˜Îx „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ ™êkè™êÎ_»∞.
UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#
UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ# J#flk =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ ˆHO„^ŒO =O\˜k. ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ =ºH˜Î,
ã¨~°fiâ◊‰õΩÎÅ#∂ XHõ JOâ◊OÃÑ· ˆHO„nHõiOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_À JÑ¨ÙÊ_»∞ P =ºH˜Î ÅHõΔº™ê^èŒ#
^•iÖ’ J_»¤O‰õΩÅ∞ Jhfl `˘ÅyáÈ`å~Ú. q[Ü«∞O `«^äŒºO J=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ, D
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ XHõ ã¨∂„`«O LOk. U^≥·`Õ q[Ü«∂xH˜ ^•i fã¨∞ÎO^À, P JOâ◊O ZO`«
ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿO^À, ^•x ™ê^èŒ# JO`« Hõiî#"≥∞ÿOk.
=∂#==∞#ã¨∞û x`«ºK«OK«Å"≥∞ÿOk. ^Œ$+≤ì „Ñ¨ãïOz#O`« "Õ∞~°ˆH HÍ^Œ∞, ^Œ$+≤ìH˜
JO^Œx JOâßÅ "≥Ñ· Ù¨ ‰õÄ_® Jk Ñ¨~∞° QÆ∞e_»∞`«∂O@∞Ok. Ñ¨~∞° QÆ∞ =º~°O÷ Jx `≥Å∞ã¨∞<Î åfl
PQÆ‰õΩO_® Ñ¨~°∞ÔQ`«Î@O =∞#ã¨∞û ÅHõΔ}O. J@∞=O\˜ =∞#ã¨∞û#∞ xâ◊ÛÅOQÍ XHõ
q+¨Ü«∞OÃÑ· ˆHO„nHõiOÑ¨KÕÜ«∞@O JO>Ë QÍex |OkèOK«@O =O\˜k. HÍOux
J_»∞¤HÀ=@O =O\˜k. J~Ú<å ã¨ˆ~ W@∞=O\˜ J™ê^èŒº"≥∞ÿ# Ñ¨x ™ê^èŒº"Õ∞#x =∞#
Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ „Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ∞ KÕã≤ x~°∂Ñ≤OKå~°∞. UHÍ„QÆ`« ™ê^è#Œ ‰õΩ =∂~åæÅ∞ ã¨∂zOKå~°∞.
WHõ¯_» QÆ=∞xOK«=Åã≤# q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë, ZÖÏÔQ`· Õ Jxfl Ñ¨^•~å÷Å∞ ZÅ„HÍì<,£
„áÈ\Ï#¡ HõÅ~ÚHõ =Å¡ U~°Ê_»∞`«∞#fl"Õ J~Ú<å, "å\˜ HõÅ~ÚHõÖ’¡ `Õ_®Å =Å¡ =ã¨∞Î
ã¨fi~°∂Ñ¨ã¨fiÉèÏ"åÖ’¡ `Õ_®Å∞ HõxÑ≤OKÕ@∞ì, =∞#∞+¨μÅO`å XˆH â◊H˜Îã¨fi~°∂áêÖˇ·<å JO^Œi
UHÍ„QÆ`å XˆH JOâ◊OÃÑ· ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. UHÍ„QÆ`« q+¨Ü«∞OÖ’ „Ñü =ºH˜Î â◊H˜Î f„=`«Ö’
`Õ_®Å∞O\Ï~Ú.
ã¨z<£ >ˇO_»∂Å¯~ü „H˜ÔH\ò P@ QÆ∞iOz „Ñ¨`ÕºHõOQÍ K≥Ñ¨ÙÊHÀ"åeû# J=ã¨~°O
ÖË^Œ∞. „H˜ÔH\òÖÏˆQ P_Õ 'ÉËãπÉÏÖò— P@ P_»=∞O>Ë >ˇO_»∂Å¯~ü P_»ÖË_»∞. Jk ‰õÄ_®
|Ou qã≤i`Õ ÉÏº@∞`À H˘\Ïìeû# P>Ë. J~Ú<åã¨ˆ~ ã¨z<£‰õΩ „H˜ÔH\òÖ’ ‰õΩki#
UHÍ„QÆ`« =∞ˆ~ P@Ö’ ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. JÖÏˆQ, ÑÖ_ç`« ~°qâ◊OHõ~ü ã≤`å~ü "å^Œ#‰õΩ „Ñ¨ÑÖK«O
Ñ¨~°=tã¨∞ÎOk. 'ã≤`å~ü— "å~ÚOKÕ ã¨∂„`åÖË J=∞Å∞ [i¿Ñ W`«~° fQÆ "å^•ºÅ∞ PÜ«∞#
=∂@ q#=Ù.
ã¨∞ÅÉèíOQÍ J~°÷=∞ÜÕ∞º „H˜ÔH\ò P@ L^•Ç¨Ï~°} ^ŒQÆæ~°‰õΩ =¿ãÎ, J^Õ P@ J~Ú<å
XHÀ P@QÍ_ç P@ f~°∂ XHÀ ~°HõOQÍ LO@∞Ok. ã¨z<£, ÖÏ~å, áêO\ÕQ∑, „^•q_£,
QÆOQÆ∂b, ^èÀh - WÖÏ K≥Ñ¨ÓÎ áÈ`Õ qã≤i# |Oux ÉÏº@∞`À H˘@ì@=∞<Õ XˆH Ñ¨x
f~°∞, =∞x+≤ ã¨fiÉèÏ=O`À =∂~°∞`«∞Ok. „Ñü =ºH˜Î P@ f~°∂ J`«_ç =ºH˜Î`åfixfl
„ÑüÑ¶ëã¨∞ÎOk. Wk ã¨Ê+¨ìOQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åeû# q+¨Ü«∞O.
=∂#=ã¨fiÉèÏ=OÖ’<Õ J#∞Hõ~} ° J#flk LOk. Ñ≤Å"¡ å_»∞ ÃÑ^ŒÅÌ #∞ J#∞Hõi™êÎ_∞» .
Z^Œ∞QÆ∞`«∞#flH˘nÌ `«#^≥·# Ñ¨^Œúux U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. W`«~°∞Å∞ J`«_çx
J#∞Hõi™êÎ~°∞. HÍ|\˜ì 'ã¨z<£—ÖÏ<Õ JO^Œ~°∂ P_®Å#∞HÀ=@O ‰õΩ^Œ~°x Ñ¨x. P_ç#
„Ñü"å~°∂ ã¨z<£ J"åfiÅ#∞HÀ=@O ‰õÄ_»x Ñ¨x. XHõ =ºH˜Î pHõ\˜ QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx
FOHÍ~°O "≥·Ñ¨Ù K«∂ã¨∂Î UHÍ„QÆ`« ™êkèOKå_»x, „Ñü XHõ¯~°∂ JÖÏˆQ UHÍ„QÆ`«
™êkèOKåÅ#∞HÀ=@O, ™êkèOK«QÆÅ=∞x J#∞HÀ=@O "≥„i`«#O J=Ù`«∞Ok.
„Ñü =ºH©Î, U q+¨Ü«∞O `«# =∞#ã¨∞û‰õΩ #K«∞Û`ÀO^À, U q+¨Ü«∞O ÃÑ· UHÍ„QÆ`«
‰õΩ^Œ∞~°∞`ÀO^À „QÆÇ≤ÏOKåe. WO`«=~°‰õÄ =ºH˜Î`«fiqHÍã¨=∂~°æOÖ’ =∞#O „Ñ¨™êÎqOz#
JOâßÅhfl =ºH˜Î `«#x `å#∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ `À_»Ê_»`å~Ú. `«^•fi~å `«#
ã¨fiÉèÏ"åxfl, `«# Ñïq∞`«∞Å#∞, `«# â◊HÎ̃x =ºHÎ̃ „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. JÖÏ „QÆÇ≤ÏOz#
=ºH˜Î `«#‰õΩ #zÛ# JOâ◊O, Pã¨H˜Î HõÅ JOâ◊OÃÑ· ^Œ$+≤ìx ˆHO„nHõiOKåe. UHÍ„QÆ`«
JÅ=_»@O ã¨∞ÅÉèí=∞ø`«∞Ok.
Ñ≤Å¡Å‰õΩ =∞#O Ñ¨Ù~å}Hõ^äŒÅ∞ K≥áêÎO. JO^Œ~°∂ Hõ^äŒÅ∞ Pã¨H˜ÎQÍ qO\Ï~°∞. HÍh
`«~°z K«∂¿ãÎ =∞#O JO^Œih ‰õÄKÀÉˇ\˜ì, XˆH ~°HõOQÍ Hõ^äŒÅ∞ K≥Ñ≤Ê<å, Jxfl Hõ^äŒÅ∂
JO^Œi Ñ≤Å¡Å =∞#ã¨∞û‰õÄ Ñ¨@ì=Ù... H˘O^ŒiH˜ ~å=Ú_ç Hõ^äŒ #zÛ`Õ, =∞i H˘O^Œi
=∞#ã¨∞ûÅÖ’ Hõ$+¨μ‚_ç JÅ¡i q∞yeáÈ`«∞Ok. WOH˘O^ŒiH˜ J~°∞˚#∞_»∞ #zÛ`Õ, =∞i
H˘O^ŒiH˜ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞ #K«∞Û`å_»∞. „Ñü =ºH˜ÎÖ’ J`«xˆH „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# ãÖ™ê¯~° c[O
LO@∞Ok. P ãÖ™ê¯~°O =Å¡ J`«_»∞ Jxfl q+¨Ü«∂Å‰õÄ ã¨ÊOkOz<å, H˘xfl
q+¨Ü∂« Å‰õΩ =∂„`«O „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ ã¨ÊOk™êÎ_∞» . U q+¨Ü∂« Å∞ J`«_Öç ’ „Ñ¨`ºÕ HõãÊ¨ O^Œ##∞
222 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

Hõeyã¨∞Î<åflÜ≥∂ QÆ∞iÎOK«@O, ^•xÃÑ· ^Œ$+≤ì ˆHO„nHõiOK«@O UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#‰õΩ "≥Ú^Œ\˜
"≥∞@∞ì.
HÍh, „Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[OÖ’ Z=iH© JO`« FÑ≤Hõ, fiHõ, PÖ’K«# LO_»@O ÖË^Œ∞.
Ñ≤Å¡"å_ç Pã¨H˜Îx QÆ=∞xOz J`«x â◊H˜Îx P kâ◊Ö’ =∞o¡OKÕ FÑ≤Hõ Z=iH© LO_»@O
ÖË^∞Œ . `«=∞ Jaè„áêÜ«∂Å∞, x~°Ü ‚ ∂« Å∞ Ñ≤ÅÅ¡ ÃÑ· ~°∞^Œ@Ì O [~°∞QÆ∞`ÀOk. ^•O`À ã¨fi`«Ç¨ QÍ
L#fl `≥eq =Å¡ rq`«OÖ’ F ™ê÷~Ú ™êkèOz<å, JO`«~°æ`«OQÍ `«#ˆH `≥eÜ«∞x
JâßOuH˜ QÆ∞~°=Ù`«∞<åfl_»∞ =ºH˜Î. U q+¨Ü«∞O ÃÑ·<å ^Œ$+≤ìx xÅÑ¨ÖËHõ, ™êkèã¨∞Î#fl^•x
=Å¡ ãÖ`«$Ñ≤Î á⁄O^ŒÖËHõ ã¨`«=∞`«=∞=Ù`«∞<åfl_»∞. =∂^ŒHõ„^Œ"åºÅ "å_»HõO, =∞`«∞Î
=∞O^Œ∞Å‰õΩ ÉÏxã¨Å=@O, ^˘OQÆ P^è•ºu‡HõQÆ∞~°∞=ÙÅ‰õΩ ÖÁOyáÈ=@O =O\˜
qHõ$`«∞Åhfl D JâßOu Ñ¶ë`åÖË.
J~Ú`Õ H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’, H˘O^Œ~°∞ H˘<åflà◊§‰õΩ `«=∞ Jã¨Å∞ =ºH˜Î`åfixfl
QÆ∞iÎ™êÎ~∞° . J@∞=O\˜"å~°∞ q*Ë`Å« ∞QÍ xÅz =∂~°^æ ~Œ ≈° ‰õΩÅ=Ù`å~°∞. q"ÕHÍ#O^Œ∞_»∞QÍ
Z^ŒQÆHõ =ÚO^Œ∞ #ˆ~O„^Œ∞xH˜ `«#ˆHO HÍ"åÖ’ `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍh XHõ¯™êi `«# P^è•ºu‡Hõ
^Œ$+≤xì „QÆÇÏ≤ Oz, ã¨~fi° â◊‰Ωõ ÅÎ #∂ P "≥Ñ· Ù¨ Hˆ O„nHõ$`«O KÕÜ∞« @O`À, PÜ«∞# ã¨=∞ã¨ÇÎ Ï≤ O^Œ∂
ã¨=∂*Ïhfl *ÏQÆ$`«O KÕÜ«∞QÆÅ â◊H˜ÎQÍ ~°∂áêO`«~°O K≥O^•_»∞.
J~°aO^À rq`«O QÆ=∞x¿ãÎ D q+¨Ü«∞O =∞iO`« ã¨Ê+¨ì=∞ø`ÀOk. `«O„_ç HÀiHõ
"Õ∞~°‰õΩ ÃÑ· K«^Œ∞=ÙÅ‰õΩ WOQÍ¡O_£ "≥àÏ¡_»∞. `«#HÍ K«^Œ∞=ÙÅÃÑ· Pã¨H˜Î ÖË^Œx „QÆÇ≤ÏOz
ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ Ñ¨sHõΔÖ’ ÃÑ¶~ÚÖˇ· uiy =KåÛ_»∞. H˘<åflà◊√§ ~å*Ï™ê÷÷<åÖ’¡ L^ÀºQÍÅ∞
KÕâß_»∞. qÑ¨¡=HÍ~°∞_»Ü«∂º_»∞. HÍh ZHõ¯_® PÜ«∞#‰õΩ âßOu ÅaèOK«ÖË^Œ∞. `«#x
`å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl =∞~°∞ HõΔ}O PÜ«∞# 'J~°qO^Œ Ü≥∂y— JÜ«∂º_»∞.
WOHÍ qaè#fl=ºH˜Î`åfiÅ "≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ì™êi¿ãÎ J<ÕHõ Pã¨H˜ÎHõ~°"≥∞ÿ# JOâßÅ∞ =∞#‰õΩ
`≥Å∞™êÎ~Ú.
HÍo^•ã¨∞ =∞Ç¨Hõq QÆ∞iOz J<ÕHõHõ^äŒÅ∞ „Ñ¨Kå~°OÖ’ L<åfl~Ú. PÜ«∞#
=¸~°∞ö_»x, `≥eq Ç‘Ï#∞_»x, Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ XHõ ~ÀA HÍoHÍ=∂`« „Ñ¨ã¨#fl"≥∞ÿO^Œx,
JÑ¨Ê\˜#∞Op PÜ«∞# <åeHõÃÑ· ã¨~°ã¨fiu <å@º=∂_»∞`ÀO^Œx JO\Ï~°∞ – JO>Ë, `«#
Jã¨Å∞ Pã¨H˜Î '™êÇ≤Ï`«ºã¨$+≤ì— Jx HÍo^•ã¨∞ „QÆÇ≤ÏOz# HõΔ}O, =∂`« „Ñ¨ã¨#fl"≥∞ÿ#
Hõ Δ } O J#fl=∂@. J`« º O`« x QÆ ∂ _è » O QÍ, „Ñ¨ f HÍ`« ‡ Hõ O QÍ =ºH˜ Î `« # x `å#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ=\Ïxfl ã¨∂zã¨∞ÎOn Hõ^äŒ.

'ÉèíHõÎ Hõ#flÑ¨Ê— (u#fl_»∞) Hõ^äŒ ‰õÄ_® =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. "Õ@QÍ_»∞, *Ïe, Hõ~°∞}
ÖËx g~°∞_»∞ J~Ú# Hõ#flÑ¨Ê, t=ÉèíH˜Î `«# ãÖ™ê¯~°O Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl =∞~°∞ HõΔ}O
Ñ¨~°=∞t=Éèí‰õΩÎ_»Ü«∂º_»∞. =ÚHõ¯O\˜H˜ `«# Hõ#∞fl JiÊOK«∞‰õΩx J=∞~°r=Ù_»Ü«∂º_»∞.
`«∞Åã‘^•ã¨∞, `«∞HÍ~åO, "Õ=∞#, Hõc~°∞, `åºQÆÜ«∞º, J#fl=∞Ü«∞º... WÖÏ qaè#fl
~°OQÍÅÖ’ L`«=Î ∞`åfixH˜ „Ñ¨fHõÅ∞QÍ xez#"å~°O`å, rq`«O P~°OÉèOí Ö’ qaè#fl"≥∞#ÿ
=$`«∞ÎÅ∞, „Ñ¨=$`«∞ÎÅ∞ „Ñ¨^Œi≈Oz#"åˆ~. HÍh, `«=∞ r=ÅHõΔ}Ïxfl ã¨ÊOkOÑ¨KÕÜ«∞QÆÅ
JOâßxfl „QÆÇ≤ÏOz# `«~°∞"å`«, W`«~° „Ñ¨ÑÖK«O "åiH˜ J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈ~ÚOk. "åi
^Œ$+≤ì ã¨~fi° O XˆH JOâ◊OÃÑ· xezOk. Z@∞=O\˜ JâßO`«∞Å∞, ãÖâ◊Ü∂« Å∞, ãÖkQÍúÅ∞
ÖËHõ "å~°∞ q*Ë`Å« Ü«∂º~°∞. =∂~°^æ ~Œ ≈° ‰õΩÅÜ«∂º~°∞. D J^Œ∞ƒù`ã« `¨ åºxfl ÉèQí =Æ næ`« J`«ºO`«
xQÆ∂_è»OQÍ q=iã¨∞ÎOk.
# Hõ~°Î$`«fiO # Hõ~å‡}˜ Ö’Hõã¨º ã¨$[u „Ñ¨Éèí∞ó I
# Hõ~°‡Ñ¶¨Å ãÖÜ≥∂QÆO ã¨fiÉèÏ=ã¨∞Î „Ñ¨=~°Î`Õ II
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ r=ÙxH˜ Hõ~°Î$`«fiOQÍh, Hõ~å‡K«~°}OQÍh HõeÊOK«_»∞. Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO
ÃÑ·# Pã¨HÎ̃ ‰õÄ_® PÜ«∞# ã¨$lOK«_»∞. „Ñ¨Hõ$u ã¨fiÉèÏ"åxfl J#∞ãïOKÕ W=hfl „Hõ=∞OQÍ
<Õ~°Ê|_»`å~Ú.
U =¸ÅHõOÖ’ L<åfl ZÅ„HÍì#∞¡, „áÈ\Ï#¡ ã¨fiÉèÏ=OÖ’ =∂~°∞ÊO_»^Œ∞. HÍh
ZÅ„HÍì#∞¡, „áÈ\Ï#¡ ãÖYº#∞ |\˜ì =¸ÅHõO ã¨fiÉèÏ=O =∂~°∞`«∂O@∞Ok. ^•x „Ñ¨=~°#Î
=∂~°∞`«∂O@∞Ok. =∞x+≤ ‰õÄ_® WO`Õ. =∞øeHõOQÍ =∞#∞+¨μÅ ã¨fiÉèÏ"åÅÖ’ `Õ_®
ÖË^Œ∞. "åiH˜ JOk# ãÖ™ê¯~°O, ÃÑiy# "å`å=~°}O, "åi J#∞Éèí"åÅ∞, Jq <Õˆ~Ê
áê~îåÅ =Å¡ =∞#∞+¨μÅÖ’ `Õ_®Å∞ Hõ#|_»∞`«∂O\Ï~Ú.
WHõ¯_Õ =∞~À J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ã¨`åºxfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. „H˜ÔH\ò P@Ö’ „áêg}ºO,
ã≤`å~ü "å^ŒºOÃÑ· Ñ¨@∞ì, ™êÇ≤Ï`«º~°K«##∞ Ñ¨\˜=∞, ãÖw`«HõàÏ<≥·Ñ¨Ù}ºO, P^è•ºu‡Hõ
tY~åÅ Jkè~ÀÇ¨Ï}O Jhfl XˆH â◊H˜Î ^èŒiOKÕ Ñ¨Å∞ ~°∂áêÅ∞. ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ =ºH˜Î `«#
ã¨~°fiâ◊‰õΩÎÅ#∂ 'UHõ— JOâ◊OÃÑ· ˆHO„nHõ$`«O KÕ™êÎ_À JÑ¨ÙÊ_»∞, J`«_»∞ „Ñ¨[Å =∞#fl#
á⁄O^Œ∞`å_»∞. Wn UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ# P~°OÉèíOÖ’ „QÆÇ≤ÏOKåeû# q+¨Ü«∞O.
H˘O^ŒiH˜ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞, ~å=Ú_ç ~°∂ÑÖÖ’ LO>Ë UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞Ok.
H˘O^ŒiH˜ Hõ$+¨μ‚_ç ~°∂ÑÖÖ’ LO_®e. WOH˘O^ŒiH˜ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çÃÑ· ^Œ$+≤ì
ˆHO„nHõ$`«=∞ø`«∞Ok. =∞i H˘O^ŒiH˜ U ~°∂ÑÖ ÖËx â◊H˜ÎÃÑ· ^Œ$+≤ì xÅ∞ã¨∞ÎOk. HÍh,
224 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

^Õx ÃÑ·<À XHõ ^•x ÃÑ·# ^Œ$+≤ì xÅÑ¨@O „Ñ¨^è•#O. D ^Œ$+≤ì xÅ=@O `À>Ë =ºH˜Î
`«#Ö’x xH˜ÑΔ "Î¨ ∞≥ ÿ L#fl â◊HÎ˜ „Ñ¨`ºÕ Hõ`#« ∞ QÆ∞iÎOK«@OÖ’ XHõ J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "Õã#≤ @ì#fl
=∂@.
„|Ç¨‡~°Ê}O „|Ç¨Ï‡Ç¨Ïqó „|Ç¨‡Q“fl „|Ç¨Ï‡}ÏÇ¨ï`«"£∞ I
„|ÃÇ·Ï‡= `Õ# QÆ#Î=ºO „|Ç¨Ï‡Hõ~°‡ ã¨=∂kè<å II
Ü«∞[˝O KÕ¿ã"å_»∞, Ç¨ÏŸ=∞O KÕ¿ã „^Œ"åºÅ∞, "å\˜x Ç¨ï`«O KÕ¿ã Jyfl, Jhfl
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂áêÖË. Ü«∞[˝Ñ¶ë`«O „|Ç¨‡~°Ê}"Õ∞. ã¨~°fiHõ~°‡Å∞ Ü«∞[˝ ^Œ$+≤ì`À K«∂_»@"Õ∞
„|Ç¨Ï‡Hõ~°‡ ã¨=∂kèx+¨ª.
D â’¡HõO P^è•ºu‡HõJ~å÷xfl x`«ºrq`«OÖ’x =∂=¸Å∞ x`«ºHõ~°‡Å‰õΩ
J#fi~ÚOK«∞‰õΩO>Ë UHÍ„QÆ`«™ê^èŒ#kâ◊Ö’ "≥Ú^Œ\˜ J_»∞QÆ∞ "Õã≤#>Ëì.
UHÍ„QÆ`« – Ñ¨^Œú`«∞Å∞
P`«‡â◊√kú ÖËx Ü«∂Kå~° =∞kÜÕ∞Å
ÉèÏO_»Œâ◊√kú ÖËx áêHõ "Õ∞Å
z`«Îâ◊√kú ÖËx t=Ñ¨Ó[ ÖËÅ~å
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞.
=∞#ã¨∞û x~°‡ÅOQÍ LOK«∞HÀHõ áê\Õz# PKå~åÅ∞, áê„`«Å∞ â◊√„ÉèíOQÍ LOK«Hõ
KÕã≤# =O@Å∞ x„+¨ÊÜ≥∂[<åÅ∞. JÖÏˆQ ÉèíH˜Î ÖËx Ñ¨Ó[Å∞ Zxfl KÕã≤<å Ñ¶ë`«O
LO_»^Œ∞.
'z`«ÎO t=Ùx g∞^Œ, ÉèíH˜Î K≥Ñ¨ÙÊÅ g∞^Œ— Jx XHõ ™ê"≥∞`« LOk. UHÍ„QÆ`« ^≥|ƒ
u#@OÖ’ „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤ÏOKÕ JOâßxfl ã¨∂K«#„áêÜ«∞OQÍ K≥Ñ¨ÙÎOk D ™ê"≥∞`«.
QÆ∞_çH˜ "≥o§# =ºH˜Î ^Œ$+≤ì QÆ∞_çÖ’x ^≥·=OÃÑ· LO_®e. `«# =∞#ã¨∞Ö’ xez# *’ºuÃÑ·
LO_®e. HÍx JO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ QÆ∞_çÖ’ J_»∞QÆ∞ ÃÑ\˜ì#Ñ¨Ê\˜ #∞Oz =ºH˜Î ^Œ$+≤ì,
`å#∞ |Ü«∞@ q_çzÃÑ\˜ì# K≥Ñ¨ÙÊÅÃÑ· LO>Ë?
=∞#ã¨∞ KåÖÏ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ Oÿ k. H˘xfl q+¨Ü∂« ÅÖ’ ZO`« =∞O^ŒH˘_çQÍ LO@∞O^À,
=∞i H˘xfl q+¨Ü«∂Ö’¡ JO`« K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨x KÕã¨∞ÎOk. '`«# K≥Ñ¨CÅ∞ áÈ`åÜÕ∞"≥∂—
J#fl ÉèíÜ«∞O Hõey# =∞~°∞ HõΔ}O =ºH˜Î PÖ’K«#Å∞ ZO`À "ÕQÆOQÍ Ñ¨~°∞ÔQ_»∞`å~Ú.
J`«x Hõà◊§ =ÚO^Œ∞ Z=~À `«# K≥Ñ¨ÙÊÅ∞ "Õã¨∞H˘x "≥o§áÈ`«∞#fl ^Œ$â◊ºO HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
P "≥O@<Õ `å#∞ "≥o§ K≥Ñ¨ÙÊÅ HÀãÖ "≥`«Hõ@O, Jq Hõ#|_»HõáÈ=@O Hõà◊§ =ÚO^Œ∞
Hõ^Œ∞Å∞`å~Ú.
WÑ¨ÙÊ_»∞ K≥Ñ¨ÙÊÅ∞ ÖËHõáÈ`Õ ZÖÏ? H˘<ÕO^Œ∞‰õΩ *Ë|∞Ö’ _»ÉˇƒO`« LOk? ^ŒQÆæ~°Ö’
^Œ∞HÍ}O LO^•? Jk "≥`«∞‰õΩ¯O@∂ L\˜ì HÍà◊§`À "≥àÏ§eû LO@∞Ok. ^•iÖ’
=Úà◊√§ QÆ∞K«∞Û‰õΩO>Ë? ~åà◊√§ HÍà◊§Ö’ kQÆ|_ç`Õ? _®Hõì~ü ^ŒQÆæ~°Ö’ L<åfl_À, ÖË_À?
K≥Ñ¨ÙÊÅ∞ ÖË‰õΩO_® #_»∞ã¨∂ÎO>Ë K«∂¿ã"åà◊√§ U=∞#∞‰õΩO\Ï~À?
W@∞=O\˜ Z_»`≥QÆx Q˘Å∞ã¨∞ PÖ’K«#Å`À =ºH˜Î ^Œ$+≤ì `«Ñ¨ÙÊ ^•i Ñ¨_»∞`«∞Ok.
„Ñ¨^ŒH˜Δ}Å∞ KÕã¨∞Î<åfl, q„QÆÇ¨ÏO =ÚO^Œ∞ xÅ|_ç KÕ`«∞Å∞ *’_çã¨∞Î<åfl, `«fi~°QÍ "≥o§ `«#
K≥Ñ¨ÙÊÅ#∞ HÍáê_»∞HÀ"åÅ#fl ^è•ºã¨ J`«_çH˜ UHÍ„QÆ`«#∞ ‰õΩ^Œ~°x=fi^Œ∞.
JO>Ë =ºH˜ÎH˜ UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ~°HõáÈ=@OÖ’ „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤ÏOKÕk '"åº‰õΩÅ`«—.
U^À F q+¨Ü«∞OÃÑ· P~å@O LO_»@O =Å¡ =ºH˜Î ^Œ$+≤ì XHõ JOâ◊OÃÑ· xÅ=^Œ∞.
QÍÉ~åQÍ LO@∞Ok. Ñ≤ÅÅ¡ #∞ Éè~í #Î° ∞ PÑ¶ã‘ ∞¨ ‰õΩ ÑÖÑ≤, „Ñ¨âßO`«OQÍ Ñ¨Ó[ KÕã∞¨ HÀ"åe#
J#∞‰õΩ#fl QÆ$Ç≤Ï}˜ =∞#ã¨∞û Ñ≤ÅÅ¡ K«∞>Ëì u~°∞QÆ∞`«∞Ok. "åà◊√§ ~À_»∞¡ ãïQÍæ ^•\Ï~À,
ÖË^À? |ã¨∞û ãïQÍæ ZHÍ¯~À, ÖË^À? DÜ«∞# \˜Ñ¶≤<£ ãïQÍæ u#HõáÈ`Õ ZÖÏ? KÕã≤#
‰õÄ~° #K«∞Û`«∞O^•? Kå~°∞ Ñ¨_ç`Õ |@ìÅ∞ áê_»=Ù`å~Ú Hõ^•?
WÖÏ =∞#ã¨∞û XHõ z#fl P~å\Ïxfl XHõ =∞Ç¨ áÈ~å@OQÍ ZkyOÑ¨KÕã≤ =ºH˜Î
UHÍ„QÆ`«#∞ Ç¨Ïiã¨∞ÎOk. =ºH˜ÎÖ’ P~å\Ïxfl ÃÑOz, LkfiQÆfl`«#∞ ~°yeOz, J`«_çx
ã≤÷~°OQÍ xÅ=hÜ«∞‰õΩO_® KÕã¨∞ÎOk.
Ñ¨sHõΔÅ HÀãÖ K«^Œ"åÅx ‰õÄ~°∞Û#fl q^•ºi÷ =∞#ã¨∞Ö’ J<ÕHõãÖ^ÕÇ¨Å∞
~°QÆ∞Å∞`«∞O\Ï~Ú. Ñ¨k „Ñ¨â◊flezÛ, J~Ú^Œ∞ ã¨=∂^è•<åÅ∞ ~åÜ«∞=∞O\Ï~°∞. WÑ¨ÙÊ_»∞
<Õ#∞ K«^Œ∞=Ù`«∞#fl „Ñ¨â◊fl Ñ¨sHõΔÖ’ J_»QÆHõáÈ`Õ WO`« „â◊=∞Ñ¨_ç =º~°÷=∞ø`«∞Ok Hõ^•?
J#fl ãÖ^ÕÇ¨ÏO =ã¨∞ÎOk. JO>Ë, U „Ñ¨â◊fl =ã¨∞ÎO^À, P ã¨=∂^è•#O K«kq`Õ LO_Õ
ÖÏÉèíO, ~åx „Ñ¨â◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#O K«kq`Õ LO_»^Œ∞. D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =KÕÛ „Ñ¨â◊fl
K«kq`Õ ãïáÈ`«∞Ok HÍ^•? HÍx Uk =ã¨∞ÎO^À, Uk ~å^À `≥eÜ«∞^Œ∞. ^•O`À
P„`«∞`« ÃÑiyáÈ`«∞Ok. D P„`«∞`« z~å‰õΩ Hõeyã¨∞ÎOk. Ñ¨Hõ¯ QÆkÖ’ z#fl â◊|Ì"≥∞ÿ<å
UHÍ„QÆ`« K≥kiáÈ`«∞Ok. HÀÑÖ =ã¨∞ÎOk. nxH˜ `À_»∞, ãïQÍæ K«^Œ=HõáÈ`Õ Ñ¨sHõΔÖ’
=∂~°∞¯Å∞ ~å=Ù. ~åHõáÈ`Õ JO^Œ~°∂ "≥H˜¯i™êÎ~°∞. ÃÑ^ŒÌÅ‰õΩ HÀáêÅ∞ =™êÎ~Ú. WÖÏ
226 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

XHõ>qË ∞\˜, ã¨"åÅHõΔ ÉèÜ
í ∂« Å∞, ãÖ^ÕÇ¨ Å∞ q^•ºi÷ =∞#ã¨∞û#∞ J`«ÖÏ‰õΩ`«ÅO KÕ™êÎ~Ú.
Hõà◊√§ JHõΔ~åÅ "≥O@ Ñ¨~°∞ ÔQ`«∞Î`«∞<åfl, "≥∞^Œ_»∞‰õΩ "å\˜ ÉèÏ=O JO^Œ^Œ∞. |Å=O`å#
"≥∞^Œ_»∞#∞ áê~îåºOâßÅ ÃÑ·H˜ =∞o¡™êÎ_»∞. ^•O`À K«kqOk "≥Ú`«ÎO QÆ∞~°∞ÎO_»^Œ∞. ã¨QÆO
ã¨QÆ"Õ∞ QÆ∞~°∞ÎO@∞Ok.
D ~°HõOQÍ UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ~°HõáÈ=@O, =∞#ã¨∞û ã≤÷~°OQÍ LO_»HõáÈ=@O J#flq
=ºH˜Î Ñ¨x f~°∞#∞ ^≥|ƒ f™êÎ~Ú. WHõ¯_Õ [O`«∞=ÙHõ∂, =∞x+≤H© `Õ_® ã¨Ê+Öì QÍ `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
[O`«∞=Ù, UHÍ„QÆ`« HÀãÖ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ Hõ$+≤ KÕÜ«∂eû# Ñ¨xÖË^Œ∞.
QÍeÖ’ H˘xfl =O^ŒÅ "≥∞ÿà◊§ Z`«∞Î# ZQÆ∞~°∞`«∞#fl Ñ¨H˜ΔH˜, h\˜ J_»∞QÆ∞# L#fl `«#
PÇ¨~°O 'KÕÑ¨— Hõ^ŒeHõÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. P KÕÑ¨ h\˜ ÃÑ·H˜ ~å=@O `≥Å∞ã¨∞ÎOk. "≥O@<Õ
JO`« Z`«∞Î #∞Oz HÕkH˜ ^Œ∂H˜, h\˜ ÃÑ·á⁄~°‰õΩ KÕi# KÕÑ¨#∞ =Ú‰õΩ¯# Hõ~°∞K«∞H˘x
áÈ`«∞Ok. P UHÍ„QÆ`« ^•xH˜ ã¨fi`«Ç¨QÍ =ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH JO`« Z`«∞Î #∞Oz `«#
PÇ¨~åxfl QÆ=∞xOK«QÆÅQÆ@"Õ∞ HÍ^Œ∞. ^•xfl Ñ¨@∞ìH˘<Õ ã¨=∞Ü«∂xfl Ãã·`«O ÃãHõ#¡`À
ã¨Ç¨ HõzÛ`«OQÍ JOK«<å "ÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
ÖË_xç "Õ\Ï_Õ z~°∞`« UHÍ„QÆ`« ‰õÄ_® J@∞=O\˜^.Õ xâ◊≈|ÌOQÍ ÖË_xç KÕ~∞° `«∞Ok.
^•_ç KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞O =~°‰õΩ xâ◊≈|ÌOQÍ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞ÎOk. XHõ¯™êiQÍ ÅOÑ¶≤∞ã¨∞ÎOk.
"≥O@Ñ¨_»∞`«∞Ok. ^•x "Õ@∞ #∞O_ç Ñ¨~°∞ÔQuÎ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ ÖË_ç UHÍ„QÆ`« ‰õÄ_®
Jã¨=∂#O. JO`« "ÕQÆOÖ’ Jk J_»¤O‰õΩÅ#∞ „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. "å\˜x ^•\˜ ^Œ∂‰õΩ`«∞Ok.
J~Ú<å "≥#∞Hõ #∞O_ç =ã¨∞Î#fl z~°∞`«ÃÑ· #∞Oz ^Œ$+≤ì K≥^Œ~°x=fi^Œ∞. QÆ=∞x¿ãÎ, „Ñü
[O`«∞=Ó U Ñ¨xÖ’ L<åfl „Ñ¨=∂^ŒOÃÑ· F Hõ<Õflã≤ LOK«∞`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH „Ñ¨âßO`«OQÍ
"Õ∞`« "Õ∞ã¨∞Î#fl ÖËà◊√§, HõΔ}OÖ’ QÍe "ÕQÆO`À Ñ¨~°∞ÔQ`«ÎQÆÅ=Ù. "å\˜H˜ â◊H˜Î UHÍ„QÆ`« =Å¡
Åaèã¨∞ÎOk. D UHÍ„QÆ`« "å\˜H˜ ã¨fi`«Ç¨QÍ =zÛOk.
=∞x+≤Ö’ ‰õÄ_® W^Õ UHÍ„QÆ`« LO@∞Ok. P UHÍ„QÆ`« =∞x+≤H˜ ‰õÄ_® Q˘Ñ¨Ê
â◊H˜Îx Wã¨∞ÎOk. HÍh =∞x+≤ UHÍ„QÆ`« HÀãÖ Hõ+¨ìÑ¨_®e. #Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞Oz K«∞@∞ì‰õΩ#fl
P~å\ÏÅ#∞, P„`«∞`«Å#∞, PHõ~°¬}Å#∞ `«@∞ìHÀQÆÅQÍe. `«# "≥∞^Œ_»∞ #∞O_ç "å\˜x
`«~°=∞QÆÅQÍe. Wk KÕÜ«∞QÆey#Ñ¨Ù_»∞ =∞x+≤ P [O`«∞=ÙÅ#∞ q∞Oz# Jã¨=∂#"≥∞ÿ#
â◊HxÎ̃ `«#Ö’<Õ Hõ#∞Q˘O\Ï_»∞. HÍh W@∞=O\˜ UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ~åÅO>Ë ™ê^è#Œ J=ã¨~O° .
`«# W+¨ìO =zÛ# ^•xÃÑ· ^Œ$+≤ì ˆHO„nHõiOK«@O JÅ"å@∞ KÕã¨∞HÀ"åÅO>Ë, =ÚO^Œ∞QÍ
`«# ^Œ$+≤ìx PHõi¬OKÕ"å\˜x „QÆÇ≤ÏOKåe.
H˘O^Œix ãÖw`«O ã¨~°fiO =∞i Ñ≤OÑ¨KÕã¨∞ÎOk. =∞i H˘O^ŒiH˜ QÍ#O „Ñ≤Ü«∞O.
H˘O^Œ~°∞ JO^Œ"≥∞ÿ# z„`åÅ#∞ K«∂ã≤ ã¨~°fiO =∞izáÈ`å~°∞. WOH˘O^Œ~°∞ „Ñ¨Hõ$ux
K«∂ã≤ Ñ¨~°=tOzáÈ`å~°∞. =ÚO^Œ∞QÍ =ºH˜Î, `«#^Œ$+≤ì PHõi¬Oz, ^•xfl |OkèOz
LOKÕ JOâßxfl „QÆÇ≤ÏOKåe. PÃÑ·, `«# ^Œ$+≤ìx P JOâ◊OÃÑ· xeÑ≤ UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#
KÕÜ«∂e.
UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ# HÀãÖ H˘xfl ™êO„Ñ¨^•~ÚHõ Ñ¨^Œú`«∞Å∞<åfl~Ú. pHõ\˜ QÆkÖ’
nÑÖ "≥eyOz, P nÑÖ "≥·Ñ¨Ù K«∂ã¨∂Î ‰õÄKÀ"åÅO\Ï~°∞. JÖÏ ‰õÄ~°∞Û#flÑ¨ÙÊ_»∞,
=∞kÖ’ "≥∞kÖË PÖ’K«#ÅxflO\˜h XHõ\ÁHõ\Q˜ Í ^Œ∂~°O KÕã∂¨ Î áÈ"åÅO\Ï~°∞. UHÍ„QÆ`«
HÍ"åÅO>Ë, =ºH˜Î <åã≤HÍ„QÆÉèÏQÆOÃÑ· ^Œ$+≤ì xÅáêÅO\Ï~°∞. Hõ#∞ÉÁ=∞‡Å #_ç ÉèÏQÆOÃÑ·
^Œ$+≤ì ˆHO„nHõiOKåÅO\Ï~°∞. Hõà◊√§ =¸ã¨∞H˘x [ÑÖ KÕÜ«∂ ÅO\Ï~°∞. =∞#ã¨∞‰õΩ
#zÛ# JOâßxfl TÇ≤Ïã¨∂Î, Hõà◊√§ =¸ã¨∞H˘x ã≤÷~°OQÍ ‰õÄ~°∞ÛO>Ë, ^Œ$+≤ì ^•x ÃÑ·#
ˆHO„nHõ$`« =∞ø`«∞O^ŒO\Ï~°∞.
=∞#O F áê@ qO@∞O\ÏO. áê@Ö’ =∞# ^Œ$+≤ì QÍÜ«∞‰õΩ_ç ã¨fi~°OÃÑ· LO@∞Ok.
J`«_»∞ áê_Õ áê@ÃÑ· LO@∞Ok. ^•O`À áê@Ö’ q#|_Õ <ÕÑ¨^äŒº ãÖw`«O =∞#Hõ∞
qxÑ≤ã¨∂Î<Õ L<åfl ^•xfl QÆ=∞xOK«O. "å^•ºÅ ÅÜ«∞Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ "≥∂ˆQ `åàÏxfl
QÆ=∞xOK«O. J^Õ áê@#∞ =∞~À™êi qO@∂, ^Œ$+≤ìx QÍ#OÃÑ· HÍ‰õΩO_® <ÕÑ¨^äŒº
ãÖw`«OÃÑ· ˆHO„nHõi¿ãÎ, z„`«OQÍ Ñ¨^•Å∞ q#|_»=Ù. HÍh, <ÕÑ¨^äŒºOÖ’x "å^•ºÅ
ÅÜ«∞Å∞, K«=∞`å¯~åÅ∞ `≥Å∞™êÎ~Ú.
áêâßÛ`«ºãÖw`«OÖ’ J<ÕHõ"å^•ºÅ∞ XˆH™êi "≥∂ˆQ 'ã≤Oá¶Èh— Ñ¨^Œúu LOk. P
ãÖw`«O q<Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞ „¿ÑHõΔ‰õΩÅO`å XˆH ãÖw`«O qO@∞<åfl, `«=∞‰õΩ "åiH˜ #zÛ#
"å^ŒºHÍ~°∞_ç "å^•ºxfl =∂„`«"Õ∞ qO\Ï~°∞. K«Ñ¨Ê@∞¡ H˘_»`å~°∞. JÖÏ F =O^Œ=∞Ok
XˆH "å^•ºxfl "å~Úã¨∞Î<åfl "åiÖ’ Z=~À XHõi "≥·Ñ¨Ù K«∂ã¨∂Î, "åiÃÑ· ^Œ$+≤ì xeÑ≤`Õ,
HÍ¿ãûÑ¨\˜H˜, =O^Œ "å^•ºÅÖ’ ‰õÄ_® P XHõ¯i "å^Œºã¨fi~°O =∞#‰õΩ ã¨Ê+¨ìOQÍ
qxÑ≤ã¨∞ÎOk. UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#Ö’ Wk XHõ =∞Oz ã¨∞Å∞"≥·# Ñ¨^Œúu.
#zÛ# áê@#∞ Ñ¨Å∞=∂~°∞¡ q#@O =Å¡ áê@ QÆ∞~°∞ÎO@∞Ok. W`«~° w`åÅHõ<åfl
D áê@ ÉÏQÍ QÆ∞~°∞ÎO_»\ÏxH˜ „Ñ¨^è•#HÍ~°}O Jk =∞# ^Œ$+≤ìx PHõi¬OK«@O =Å¡
^•xfl =∞#O UHÍ„QÆ`«QÍ q#@"Õ∞. J@∞=O\˜ ÉÏQÍ `≥eã≤# áê@#∞ =∞~À™êi
q#O_ç. D ™êi q<Õ@Ñ¨Ù_»∞ Zxfl =∂~°∞¡ q<åfl ^Œ$+≤ìH˜ ~åx J<ÕHõ H˘`«Î q+¨Ü«∂Å∞
228 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

„QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù‰õΩ =™êÎ~Ú. D ~°HõOQÍ Ñ¨Å∞=∂~°∞¡ KÕÜ«∞@O =Å¡ J#∞‰õΩ#fl q+¨Ü«∞OÃÑ·
^Œ$+≤ì ‰õΩki# =∞~°∞ HõΔ}O, W`«~°q+¨Ü«∂Å∞ J^Œ$â◊º=∞=@=¸ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
J<ÕH^õ •è º#Ñ¨^`úŒ ∞« Å‰õΩ =¸Åã¨∂„`«O W^Õ. Hõà√◊ § =¸ã¨∞H˘x ^è•º<åxH˜ ‰õÄK«∞#fl
"≥O@<Õ ~°Hõ~°HÍÅ PÖ’K«#Å∞ "≥∞^Œ_»∞Ö’ =Úã¨∞~°∞‰õΩO\Ï~Ú. JO`« =~°‰õΩ =∞#O
Ñ¨\˜ìOK«∞HÀx q+¨Ü«∂Å∞ Ãã·`«O "≥∞^Œ_»∞Ö’ `«ÅÖˇ`«∞Î`å~Ú. nÑÖ "≥·Ñ¨Ù K«∂_»@"≥∞ÿ<å,
FOHÍ~°OÃÑ· ^Œ$+≤ì xÅÑ¨@"≥∞<ÿ å, „Éè∂í =∞^èºŒ ÉèÏQÆOÖ’ ^Œ$+≤ì Hˆ O„nHõiOK«@O, <åã≤HÍ„QÍ<Õfl
K«∂_»@O ZO^Œ∞HõO>Ë, "å\˜ ÃÑ·# ^Œ$+≤ì ˆHO„nHõiOK«@O =Å¡ =Úã¨∞~°∞‰õΩO@∞#fl
PÖ’K«#Å∞ K≥ÖÏ¡K^≥ ~Œ =° Ù`å~Ú. P~°OÉèOí Ö’ „Ñ¨Ü∞« `«flÑ¨Ó~°fiHõOQÍ PÖ’K«#Å#∞ ^Œ∂~°OQÍ
<≥\Ïìeû LO@∞Ok. HÍh H˘<åflà◊§‰õΩ UHÍ„QÆ`« HÀãÖ ‰õÄ~ÀÛQÍ<Õ ^Œ$+≤ì xÅ∞ã¨∞ÎOk.
=∞#ã¨∞û xâ◊ÛÅ=∞ø`«∞Ok.
UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#‰õΩ =∞~À Ñ¨^Œúu LOk. =∞# ^Õg^Õ=`«ÅHõ∞ ã¨∞O^Œ~°
~°∂áêÅ∞O\Ï~Ú. Hõà◊√§ =¸ã¨∞H˘x =∞#ã¨∞#∞ PHõi¬Oz# ã¨∞O^Œ~°~°∂áêxfl ^Œ$+≤ìÑ¨^äŒO
Ö’H˜ `≥K«∞Û‰õΩO>Ë, UHÍ„QÆ`« ã¨∞ÅÉèíOQÍ JÅ=_»∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ ã¨∞O^Œ~°~°∂ÑÖ Un
ÖËHõáÈ`Õ, QÆ`«OÖ’ `å#∞ ^Œi≈Oz# ã¨∞O^Œ~°ã¨÷ÖÏÅ#∞, ^Œ$âßºÅ#∞ Hõà◊§ =ÚO^Œ∞‰õΩ
`≥K«∞ÛHÀ"åe. JÅÅ∞ ZQÆã≤Ñ¨_Õ ã¨=Ú„^•xfl, ã¨∂~°ºHÍOuH˜ "≥∞i¿ã "≥O_ç H˘O_»#∞,
ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ Ö’Ü«∞Å#∞, Ñ¨KÛ« \˜ K≥@#¡ ∞, ~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å Ñ¨ÓÅ#∞, XHõ>qË ∞\˜, =∞#ã¨∞‰õΩ
#zÛ# ^•xfl =¸ã≤# Hõà◊§ =ÚO^Œ∞ „Ñü+≤ªOK«∞‰õΩx ^•xÃÑ· ^Œ$+≤ì xÅáêe. WO^Œ∞=Å¡
UHÍ„QÆ`« ã¨∞ÅÉèí=∞ø`«∞Ok.
QÆ=∞x¿ãÎ J<ÕHõ HõàÏHÍ~°∞Å∞ KÕ¿ãÑ¨x Wk. "å~°∞ w¿ã z„`åÖ’¡ "åix PHõi¬Oz#
"åi áÈeHõÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. "åi ^Õg^Õ=`«Ö’¡ "åi „¿Ñq∞‰õΩÅ∞ ^Œ~°≈#q∞™êÎ~°∞. "åi
~å`«Ö’¡ "åi ÑïK«Ü«∞ã¨∞÷Å∞, =∞#ã¨∞ ^Àz#"å~°∞ HõxÑ≤™êÎ~°∞. =∞#ã¨Î`«fiOÖ’x D
„Ñ¨Hõ$ux QÆ=∞xOz =∞#"å~°∞ ã¨$+≤ìÖ’x J}∞=}∞=ÙÖ’ ^≥·=`åfixfl K«∂_»=∞x
É’kèOKå~°∞. JO^Œ∞ˆH XHõ =ºH˜ÎH˜ #zÛ# J=∂‡~Úx ^Õ=`« q„QÆÇ¨ÏOÖÏ TÇ≤ÏOz
Ñ¨ÓlOK«=K«∞Û. "≥O_ç H˘O_» ÔH·ÖÏã¨=∞=Ù`«∞Ok. ã¨∞O^Œ~°„Ñ¨Hõ$u^Œ$âßºÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç
HõàÏ`«‡Hõ`«‰õΩ x^Œ~°≈<åÅ=Ù`å~Ú.JO>Ë, =∞#ã¨∞Hõ∞ #zÛ# U JOâßxfl Hõà◊§ =ÚO^Œ∞
xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<åfl, Jk ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ „Ñü~°∂Ñ¨"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#‰õΩ JOâ◊"Õ∞
J=Ù`«∞O^Œ#fl=∂@. JO^Œ∞ˆH ^èŒ∂~°˚\˜ '"Õ∞Hõ ÃÑO\˜Hõ—Ö’ t=~°∂áêxfl ^Œi≈Oz
`«#‡Ü«Ú_»=QÆeQÍ_»∞. UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#Ö’ `˘e J_»∞QÆ∞ Wk.

UHÍ„QÆ`« – JÉèÏºãÖ
`≥~°z# Hõà◊¡ =ÚO^Œ∞ Hõ<åfl, =¸ã≤# Hõà◊¡ "≥#∞Hõ =∞Ç¨^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# =∞~À „Ñ¨ÑÖK«O
^•y LO^Œx JO\Ï~°∞. Jk x[O. Hõà◊¡=ÚO^Œ∞#flk Éè∫uHõ „Ñ¨ÑÖK«O. D „Ñ¨ÑÖKåxfl
K«∂Ñ≤OKÕq Ñïq∞`«â◊H˜Î HõÅ WO„kÜ«∂Å∞.
Ñïq∞`«â◊H˜Î HõÅq K«∂Ñ≤OKÕ q+¨Ü«∂Å∞ ‰õÄ_® Ñïq∞`«"≥∞ÿ#"Õ J~Ú LO\Ï~Ú.
Jq JOkOKÕ *Ï˝#O ãÖÑ¨Ó~°‚O HÍ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH WO„kÜ«∂Å ^•fi~å „QÆÇ≤ÏOKÕ *Ï˝#O
Z#fl\˜H© ãÖÑ¨Ó~°‚O HÍ^ŒO@∞Ok ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«ÎfiO. ãÖÑ¨Ó~°‚*Ï˝#™ê^èŒ#‰õΩ WO„kÜ«∞
x„QÆÇ¨ÏO "≥Ú^Œ\˜ "≥∞@∞ì JO@∞Ok. WO„kÜ«∂Å#∞ x„QÆÇ≤ÏOz UHÍ„QÆ`«`À ™ê^èŒ#
KÕ¿ãÎ, ãÖÑ¨Ó~°‚*Ï˝#"≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O ã≤kúã¨∞ÎO^ŒO\Ï~°∞.
„u~°∞#fl`«O ™ê÷Ñ¨º ã¨=∞O â◊s~°O
Ç¨Ï$nO„kÜ«∂}˜ =∞#™ê ã¨xfl"Õâ◊º I
„|Ç¨ÏŸ‡_»∞¿Ñ# „Ñ¨`«ˆ~} q^•fi<£
„™È`åOã≤ ã¨~åfi}˜ ÉèíÜ«∂#HÍx II
~˘=Ú‡, "≥∞_», `«ÅÅ#∞ <Õ~°∞QÍ LOz, Pã‘#∞_≥·, WO„kÜ«∂Å#∞ =∞#ã¨∞û`À
ã¨Ç¨ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’H˜ LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOz, Jxfl ÉèíÜ«∂#Hõ„Ñ¨"åÇ¨Å#∞ „|Ç¨Ï‡=∞<Õ `≥Ñ¨ÊQÍ
KÕã¨∞H˘x ^•@=K«∞Û.
J~Ú`Õ, „Ñü XHõ¯iÖ’ „|Ç¨Ï‡*Ï˝<åxfl ã≤kúOK«∞‰õΩ<Õ â◊H˜Î L<åfl, J<ÕHõHÍ~°}ÏÅ
=Å¡ =º‰õΩÎÅ ^Œ$+≤ì "Õˆ~fi~°∞ q+¨Ü«∂ÅÃÑ· „Ñ¨ãïã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#‰õΩ
LÑ¨„Hõq∞OKÕ =ÚO^Œ∞ =ºH˜Î, `«# =∞#ã¨∞û ^ÕxÃÑ· xÅ∞ã¨∞ÎO^À „QÆÇ≤ÏOKÕ „Ñ¨Ü«∞`«flO
KÕÜ«∂e. H˘O^Œi =∞#ã¨∞û ãÖw`«O q#QÍ<Õ Ñ¨Ùi qÑ≤Ê <≥=∞eÖÏ P_ç`Õ, =∞i
H˘O^Œi ^Œ$+≤ì ™êÇ≤Ï`«º ™œ~°ÉèÏÅ P™êfi^Œ#Ö’ x=∞QÆflO HÍ=K«∞Û. H˘O^ŒiH˜ P@ÅÃÑ·
„â◊^úŒ ‰õΩki`Õ, WOH˘O^Œ~∞° „Ñ¨H$õ ugHõ}Δ Ö’ ã¨~fi° O =∞~°záÈ=K«∞Û. WÖÏ... U q+¨Ü∞« OÃÑ·
`«#‰õΩ Pã¨H˜Î L#fl^À =ºH˜Î =ÚO^Œ∞QÍ x~°‚~ÚOK«∞HÀ"åe.
J~Ú`Õ, =ºH˜ÎH˜ U q+¨Ü«∞O ÃÑ·# Pã¨H˜Î L<åfl, '„áê}ÏÜ«∂=∞O— ^•fi~å ^Œ$+≤ìx
x„QÆÇÏ≤ Oz ™êkèOK«=K«∞Û. JO>Ë, W+ì̈"∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« O =Å¡ UHÍ„QÆ`« ã¨∞ÅÉèOí QÍ ‰õΩki`Õ,
„Ñü ~ÀE, xÜ«∞=∞O „Ñ¨HÍ~°O H˘kÌ HÍÅO ã≤÷~°OQÍ ‰õÄ~˘Ûx =∞#ã¨∞û#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∞@O =Å¡ ‰õÄ_® UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒº=∞ø`«∞O^Œ#fl=∂@. HÍh
WÖÏ xÜ«∞=∞O „Ñ¨HÍ~°O, „Hõ=∞|^ŒúOQÍ, „Ñü ~ÀE UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ# KÕÜ«∞\ÏxH˜
Ñ¨@∞ì^ŒÅ, ^Œ$_è»xâ◊ÛÜ«∂Å∞ J=ã¨~°O.
230 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
L^ŒÜ«∞O ÖË=QÍ<Õ "åºÜ«∂=∞O KÕÜ«∞@O, PÃÑ· Ü≥∂QÍÉèÏºãÖ KÕÜ«∞@O, z=~À¡
UHÍ„QÆ`«`À ^è•º#O KÕÜ«∞@O Ñ¨^Œúu. ZO^Œ∞HõO>Ë, =∞x+≤ â◊s~°O =∞#ã¨∞ K≥Ñ≤Ê#@∞ì
qO@∞Ok. ^•xH˜ Uk JÅ"å@∞ KÕ¿ãÎ Jk JÅ"å@∞ J=Ù`«∞Ok. P~°OÉèíOÖ’ HÍã¨Î
Hõ+¨ìÃÑ\˜ì<å Ñ¨@∞ì^ŒÅQÍ, =^ŒÅ‰õΩO_® JÉèÏºãÖ KÕ¿ãÎ â◊s~åxH˜ J^Õ JÅ"å>ˇÿáÈ`«∞Ok.
'"åHÕQ∑— P~°OÉèíOÖ’ HÍà◊√¡ <˘Ñ¨ÙÊÅ∞ Ñ¨Ù_»`å~Ú. JÅã≤áÈ~Ú#@∞ìO@∞Ok.
'ZO^Œ∞H˘zÛ# QÀÅ Wk— JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. J~Ú<å ã¨~ˆ =^ŒÅ‰õΩO_® #_»∞ã¨∂OÎ >Ë, H˘<åflà◊§H˜
'"åHÕQ∑— KÕã¨∂ÎO>Ë â◊s~°O `ÕeHõQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ~À[O`å L`åûÇ¨ÏOQÍ LO@∞Ok.
#_»=HõáÈ`Õ HÍà◊√¡ ÖÏˆQã≤#@∞ìO\Ï~Ú. <˘Ñ¨ÙÊÅ∞ Ñ¨Ù_»`å~Ú. =∞x+≤ â◊s~°ÑÙ¨ D ÅHõ}Δ Ïxfl
J~°÷OKÕã¨∞‰õΩO>Ë, U Ñ¨x J~Ú<å HÍã¨Î Ñ¨@∞ì^ŒÅ`À, „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ™êkèOK«=K«Ûx
ÅÑ¶¨Ú`«fi =∂~ÀQÆº =∞Ö’Å∞Ñ¨`«fiO
=~°‚„Ñ¨™ê^Œó ã¨fi~° ™œ+¨ª=O K« I
QÆO^èŒó â◊√Éè’ =¸„`« Ñ¨Ùs+¨ =∞ÅÊO
Ü≥∂QÆ „Ñ¨=$uÎO „Ñ¨^äŒ=∂O =^ŒOu II
Ü≥∂QÍÉèÏºãÖ KÕ¿ã@Ñ¨ÙÊ_»∞ "≥Ú^Œ@ HõeQˆ Ñ¶e¨ `åÅ∞ : â◊s~°O P~ÀQÆºOQÍ `ÕeHõQÍ
LO_»@O, =∞#ã¨∞ûÖ’ ^ÕxHÀã¨=¸ P~å@O ÖËHõáÈ=@O, ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# â◊s~°KèåÜ«∞,
„âß=º"≥∞ÿ# HõO~î°=¸, PÇ¨¡^ŒHõ~°"≥∞ÿ# ^ÕÇ¨Ï"åã¨<å, =∞Å=¸„`åÅ qã¨~°˚#
„Hõ=∞|^Œú=∞=@O [~°∞QÆ∞`å~Ú.
UHÍ„QÆ`«™ê^èŒ#‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ#=hfl Ü≥∂QÍÉèÏºãÖ =Å¡ JÅ=_»`åÜ«∞#fl=∂@.
J<å~ÀQÆºOQÍ L#fl =∞x+≤H˜ UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. Ñ¨Ùã¨ÎHõO `≥~°=QÍ<Õ ^ŒQÆ∞æ =KÕÛ =ºH˜Î
Ñ¨~î°#OÃÑ· ^Œ$+≤ì ÃÑ@ìÖË_»∞. ÖË^•, â◊s~° ÉèÏQÆOÖ’ ZHõ¯_À <˘Ñ≤Ê L<åfl, [fi~°OQÍ L<åfl
^Œ$+≤ì ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ . HÍ|\˜ì UHÍ„QÆ`™« ê^è#Œ ‰õΩ =∞Oz P~ÀQÆº™ê^è#Œ "≥Ú^Œ\˜ "≥∞@∞ì J#fl=∂@.
W\©=e HÍÅOÖ’ UHÍ„QÆ`« ‰õΩkˆ~O^Œ∞‰õΩ ~°Hõ~°HÍÅ ^è•º#=∂~åæÅ∞ „Ñ¨Kå~°OÖ’
L<åfl~Ú. ZHõ¯_À Ñ¨Ù\˜ì WHõ¯_çH˜ KÕi#@∞ìQÍ K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩO@∂ „Ñ¨[Å#∞ PHõi¬ã∞¨ #Î fl "å@xfl\˜
'=¸ÅO— ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«ÎfiOÖ’ LOk. ¿Ñ~°∞ U^≥·<å, "å\˜x „Ñ¨Kå~°O KÕã¨∞Î#fl =∞Ç¨Ïi¬
Z=Ô~·<å, J=hfl ÉèÏ~°fÜ«∞ Ü≥∂QÆ^è•º#Ñ¨^Œúu P^è•~°OQÍ Zky#"Õ. HÍh P^èŒ∞xHõ
'=∂Ô~¯\ÕQ∑ >ˇH˜fl‰õΩ¯Å∞— LÑ¨Ü≥∂yOz g~°∞ „Ñ¨[ÅÖ’ ~°Hõ~°HÍÅ Pâ◊Å∞ HõeÊOz Ñ¨|ƒO
QÆ_»∞Ñ¨Ù‰õΩO@∞<åfl~°∞.

UHÍ„QÆ`«™ê^èŒ#‰õΩ P~ÀQÆº™ê^èŒ# "≥Ú^Œ\˜ "≥∞@∞ì Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åflO. P `«~°∞"å`«
HÍ=Åã≤Ok ã¨Ô~·# „Ñ¨^Õâ◊O.
ã¨"Õ∞â◊√KÒ â◊~°¯~å=Ç≤Ïfl "åÅ∞HÍ
q=i˚`Õ â◊|Ì [ÖÏ„â◊Ü«∂kaèóI
=∞<À#∞‰õÄÖË #`«∞ K«‰õΔΩ Ñ‘_»<Õ
QÆ∞Ç¨x"å`å „â◊Ü«∞}Ë „Ñ¨Ü≥∂[ÜÕ∞`üII
JÉèÏºãÖ UHÍ„QÆ`«`À KÕÜ«∂e. JÉèÏº™êxH˜ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# QÆ∞Ç¨ÏÅ =O\˜
â◊√„Éèí"≥∞ÿ# „Ñ¨^ÕâßÅÖ’ KÕÜ«∂e. <ÕÅ q∞@ìÑ¨ÖÏ¡Å∞ ÖËx ã¨=∞OQÍ#∂, ^Œ∞=Ú‡, QÆ∞ÅHõ
~åà◊√§, `Õ=∞, xÑ¨ÙÊ, QÀÅ, ^Œ∞=∂~°O =O\˜ ÉÏ^èŒ HõeyOKÕq ÖË‰õΩO_® LO_®e.
P#O^ŒH~õ O° QÍ LO_®e. JÖÏO\˜ „Ñ¨^âÕ ßÅÖ’ JÉèÏºãÖ „áê~°OaèOKåe. JO>Ë UHÍ„QÆ`«
HÍ"åÅO>Ë, J_»=ÙÖ’¡H˜, QÆ∞Ç¨ÏÖ’¡H˜ áÈ"åÅx J~°÷O HÍ^Œ∞. â◊√„Éèí"≥∞ÿ# „Ñ¨^Õâ◊O JO>Ë
P~ÀQÆºã¨∂„`åÅ#∞ áê\ÕKÕ ã¨÷ÅO Jx J~°÷O. <ÕÅ ZQÆ∞_»∞kQÆ∞_»∞QÍ LO>Ë Z‰õΩ¯=
¿ãÑ¨Ù ‰õÄ~ÀÛ=@O Hõ+¨ìO. á⁄QÆ, ^Œ∞=Ú‡, ^èŒ∂o =O\˜q TÑ≤iH˜ J_»∞¤Ñ¨_ç LH˜¯iaH˜¯i
KÕã≤ UHÍ„QÆ`«#∞ ÉèíOQÆO KÕ™êÎ~Ú.
„Ñ¨ã¨∞Î`«Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#‰õΩ WÖË¡ xÅÜ«∞O. HÍã¨Î =ÚO^Œ∞QÍ ÖË¿ãÎ,
WO\’¡ W`«~°∞Å Hõ<åfl =ÚO^Õ „Ñ¨âßO`«OQÍ ™ê^èŒ# KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. ÖËHõáÈ`Õ WO\˜
'ÉÏÅ¯h— >ˇ„Ô~ãπ ÖÏO\˜ „Ñ¨^ÕâßÅÖ’ „Ñ¨âßO`«OQÍ ‰õÄ~ÀÛ=K«∞Û. WHõ¯_» =∞~À q+¨Ü«∞O
QÆ=∞xOKåe.
UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ# JO>Ë Hõà◊√§ =¸ã¨∞‰õΩx ‰õÄ~ÀÛ=@O HÍ^Œ∞. L^ŒÜ«∞O -
™êÜ«∞O ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ PHÍâßxfl K«∂_»O_ç, PHÍâ◊OÖ’ „Ñ¨^Œi≈`«=∞=Ù`«∞#fl qO`« qO`«
~°OQÆ∞Å#∞ QÆ=∞xOK«O_ç. UÜÕ∞ ~°OQÆ∞Å ã¨q∞‡„t`«"∂≥ „Ñ¨îŒ ≈`«=∞ø`«∞#fl J`«º^Œ∞ƒù`=« ~å‚Å
q<åºã¨"≥∂ PÖ’zOK«O_ç.
PÃÑ· "Õ∞Ñ¶∂¨ Å =∂@∞ #∞O_ç Kåz# ã¨ÇÏ¨ „ã¨H~˜ } ° ÏÅ ÉÏÇ¨ï=ÙÅ#∞ QÆ=∞xOK«O_ç.
HõÅHõÅ ÖÏ_»∞`«∂, z„`«qz„`«"≥∞ÿ# #$`«ºq<åº™êÅ#∞ PHÍâ◊"ÕkHõÃÑ· „Ñ¨^Œi≈OKÕ
Ñ¨H`Δ˜ `« ∞« Å#∞ K«∂_»O_ç. Ñ¨bÅì ∞ H˘_»∞`«∂, P_»∞`«∂, áê_»∞`«∂ J~Ú<å F „Hõ=∞ PHÍ~°OÖ’
qÇ¨ÏiOKÕ Ñ¨‰õΔΩÅ#∞ K«∂_»O_ç. ~°OQÆ∞Å∞ =∂~°∞ã¨∂Î kQÆO`åÅÖ’H˜ kyáÈÜÕ∞ ã¨∂~°º
aOÉÏxfl K«∂_»O_ç. L^ŒÜ«∞O Ñ¨Ó@, Z@∞ #∞Oz ZÖÏ Ñ¨~°K«∞‰õΩO^À, ZO`«
232 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

QÆ=∞xOz<å, JÅq HÍx suÖ’ qãïÎ OKÕ "≥Å∞`«∞~°∞#∞ K«∂_»O_ç. "Õ∞Ñ¶∂¨ Å PHÍ~åÅ#∞
K«∂_»O_ç. Jq ^èŒiOKÕ qO`« qO`« ~°∂áêÅ#∞ K«∂ã¨∂Î, D J`«º^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#, J#∞Ñ¨
=∂#"≥∞ÿ# Jã¨=∂#™œO^Œ~åºxfl ã¨$lOz# P ã¨$[<å`«‡Hõâ◊H˜ÎH˜ *’Ç¨~°¡iÊOK«O_ç.
D JO`«∞ ÖËx ™œO^Œ~åºxfl Hõà◊§ xO_® xOÑ¨Ù‰õΩx, F =¸Å „Ñ¨âßO`«OQÍ
‰õÄ~°∞Ûx, =¸ã≤# Hõà◊¡ "≥#∞Hõ D ^Œ$âßºÅ#∞ Ñ¨Ù#ó ^Œi≈OK«O_ç. Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’
„Ñü+≤ªOK«∞HÀO_ç. WO`«=~°‰õÄ K«∂ã≤# ^Œ$âßºÅ#∞ XHõ\ÁHõ\˜QÍ Hõ#∞Å Ñ¨~°^•ÅÃÑ·
„Ñ¨^Œi≈Oz, ^Œi≈OK«O_ç. UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞Ok. =∞#ã¨∞ P#O^ŒO`À xO_çáÈ`«∞Ok.
„Ñ¨âßO`«O "≥<≥flÅÖÏ =∞#ã¨∞ûÃÑ· Ñ¨~°∞K«∞‰õΩO@∞Ok.
ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞ - ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∂ÖË HÍ^Œ∞, „Ñ¨Hõ$uÖ’x U ^Œ$âßº#fl~Ú<å W^Õ
suÖ’ =∞<ÀÉèÏO_®QÍ~°OÖ’ Éèí„^ŒÑ¨~°K«∞HÀ=K«∞Û. #Å¡\˜ PHÍâ◊OÖ’ "≥<≥flÅ "≥Å∞QÆ∞Å∞
"≥^Œ[ÖË¡ *Ïae¡, PHÍâßxfl `åˆH Ñ¨~°fi`åÅ∞, QÆÅQÆÅ áêˆ~ #^Œ∞Å∞, [Å[Å ^Œ∂ˆH
[Åáê`åÅ∞... WÖÏO\˜ q^è•`« HõàÏ„Ñ¨^~Œ ≈° # qâ◊fi~°∂áêxfl „Ñ¨îŒ ≈OKÕ U ^Œ$âßº#fl~Ú<å
=∞#ã¨∞ûÖ’ xOÑ¨Ù‰õΩx, J#∞‰õΩ#flÑ¨ÙÊ_»ÖÏ¡ =∞#ó‰õΩ_»ºOÃÑ· „Ñ¨^Œi≈OK«@O JÅ"å@∞
KÕã¨∞HÀO_ç. "Õ∞Ñ¶¨∂Å "≥∞~°Ñ¨ÙÅÖ’x "≥Å∞`«∞~°∞#∞, D „Ñ¨Hõ$u ^Œ$âßºÅ#∞ HõeÑ≤ K«∂ã¨∂Î,
„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ^Õg, ^Õ=`« q„QÆÇ¨xfl D ^Œ$âßºÅÃÑ· „Ñü+≤ªOz K«∂_»O_ç. W+¨ì^Õ=`å
™ÈÎ„`«O KÕÜ«∞O_ç. UHÍ„QÆ`« ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞Ok. J^Œ∞ƒù`«Ö’HÍÅ ^•fi~åÅ∞ `≥~°K«∞‰õΩO\Ï~Ú.
=∞#Ö’ L#fl@∞ì =∞#ˆH `≥eÜ«∞x â◊H˜Î *ÏQÆ$`«=∞ø`«∞Ok. â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "å~°∞
'™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi—Ö’ =i‚Oz# ^ÕgqÖÏã¨"≥·Éèí=O J~°÷=∞ø`«∞Ok.
JÇ¨Ïã¨∂û`Õ ã¨=ºO `«= #Ü«∞# =∞~å¯`«‡Hõ`«Ü«∂
„uÜ«∂=∂O "å=∞O`Õ ã¨$[u ~°[h <åÜ«∞Hõ`«Ü«∂!
`«$fÜ«∂`Õ ^Œ$+≤ì~°Ì~°^Œe`« ¿ÇÏ=∂O|∞[ ~°∞zó
ã¨=∂^èŒ`ÕÎ ãÖ^è•ºO k=ã¨xâ◊Ü≥∂ ~°O`«~°K«s"£∞II
`«b¡! h ‰õΩ_ç Hõ#∞fl ã¨∂~°∞ºx ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ Ñ¨QÆÅ∞ Hõey™ÈÎOk. Z_»=∞ Hõ#∞fl K«O„^Œ∞_≥·
~å„ux Ñ¨Ù\ì̃™ÈÎOk. qHõã≤Oz# ã¨fi~°‚Hõ=∞ÅO ÖÏO\˜ <˘ã¨\˜ =¸_»= Hõ#∞fl k"å~å„`åÅ
#_»∞=∞ ãÖK«iOKÕ L^ŒÜ«∞™êÜ«∞OãÖ^èŒºÅ#∞ ^èŒi™ÈÎOk.
ã¨~fi° ã¨$+≤Åì Ü«∞Å‰õΩ HÍ~°}"≥∞#ÿ P k=º~°∂ÑÖ ã¨HÅõ K«~åK«~[° QÆ`∞« Î J}∞=}∞=ÙÖ’
HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. Hõà◊√¡ `≥~°z K«∂_»@"Õ∞ =∞x+≤ KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¨x.

UHÍ„QÆ`« – J_»¤O‰õΩÅ∞
UHÍ„QÆ`«— =Å¡ Ô~O_»∞ „Ñ¨^è•#Ñ¶ë`åÅ∞ ™êkèOK«=K«∞Û. XHõ\˜ P^è•ºu‡HõÑ¨~°OQÍ
Ñ¶e¨ `«O W¿ã,Î UHÍ„QÆ`« =Å¡ x`«ºrq`«OÖ’ ‰õÄ_® Ñ¶e¨ `«O HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. P^è•ºu‡HõÑÖ¨¶ Ïxfl
HÍ¿ãûÑ¨Ù Ñ¨Hõ¯# ÃÑ\˜ì, x`«ºrq`«OÖ’ UHÍ„QÆ`« =Å¡ ÖÏÉèÏÅ#∞ Ñïje^•ÌO.
~ÀE L^ŒÜ∞« O J~Ú^Œ∞ xq∞ëêÖ’, Ñ¨k xq∞ëêÖ’, J~°QOÆ \’ Ñ¨h KÕÜ∞« ‰õΩO_®,
Z@∞=O\˜ P„`«O ÖË‰Ωõ O_®, `˘O^Œ~° ÖË‰Ωõ O_®, gÖˇ#· O`« „Ñ¨âßO`«OQÍ, F xiÌ+ãì¨ Å÷¨ OÖ’
‰õÄK˘x W+¨ì^Õ=`å„áê~°÷# KÕÜ«∞@O =Å¡ =∂#ã≤HõOQÍ F ÖÏÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
J^èŒ∞xHõ Ü«∂O„uHõr=#q^è•#OÖ’ =ºH˜ÎH˜ xez PÖ’zOKÕ fiHõ ÅaèOK«@O
ÖË^Œ∞. L^ŒÜ«∞O ÖËz#Ñ¨Ê\˜ #∞Oz L~°‰õΩÅ∞, Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞. W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’
HÍã¨Î ã¨=∞Ü«∞O Z@∞=O\˜ `˘O^Œ~° ÖË‰õΩO_® xâ◊≈|ÌOQÍ ‰õÄKÀ=\O JO>Ë =ºH˜Î
HõhãÖ F Ñ¨k xq∞ëêÅ∞ `«#`À `å#∞ QÆ_»Ñ¨@O J#fl=∂@.
WÖÏ XO@iQÍ ‰õÄ~ÀÛQÍ<Õ ~°Hõ~°HÍÅ PÖ’K«#Å∞ =∞#ã¨∞x =Úã¨∞~åÎ~Ú.
~°Hõ~°HÍÅ TÇ¨ÏÅ∞ =∞#ã¨∞Ö’ "≥∞^ŒÅ∞`å~Ú. Z=~À J#fl =∂@Å∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ =™êÎ~Ú.
`«# „Ñ¨=~°Î#Ö’x J#∞z`åÅ∞ [˝Ñ≤ÎH˜ =™êÎ~Ú. `å#∞ KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¨#∞Å#∞ QÆ∞iOz
PÖ’K«#Å∞ =™êÎ~Ú. P Ñ¨#∞Å#∞ U ~°HõOQÍ Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∂Ö’ =∞#ã¨∞ PÖ’zã¨∞ÎOk.
JO>Ë UHÍ„QÆ`«™ê^èŒ# ¿Ñi@, ^è•º#O¿Ñi@ HÍã¨Î ã¨=∞Ü«∞O =ºH˜Î `«#`À `å#∞
QÆ_»∞Ñ¨Ù`å_»#fl=∂@. `«# ~ÀA "ås K«~°ºÅ#∞, Ñ¨~å=∞i≈OKÕ gÅ∞ z‰õΩ¯`«∞O^Œ#fl
=∂@. `«# QÆ`åxfl `«ÅK«∞‰õΩO@∂ Éèíq+¨º`«∞Î QÆ∞iOz PÖ’zOKÕ fiHõ z‰õΩ¯`«∞O^Œ#fl
=∂@. =∂#ã≤HõOQÍ Wk ZO`À ÖÏÉèíHõ~°O.
áêâßÛ`«º^ÕâßÅÖ’, "ÕQÆ=O`«"≥∞ÿ# rq`«O =Å¡ =ºH˜ÎH˜ `«#`À `å#∞ QÆ_ç¿ÑO^Œ∞‰õΩ
ã¨=∞Ü«∞O zHõ¯^Œ∞. xez PÖ’zOKÕ fiHõ LO_»^∞Œ . `«=∞ =∂#ã≤H"õ ^Õ #Œ Å#∞ `«ÅK«∞‰õΩx
‰õΩq∞ÖË fiHõ ‰õÄ_® ÅaèOK«^Œ∞. D "Õ^Œ# JkèHõ"≥∞ÿ =ºH˜Î =∂#ã≤Hõ ~Ày J=Ù`å_»∞.
JÑ¨ÙÊ_»`«_»∞ =∂#ã≤HõzH˜`«û HÀãÖ _®Hõì~°∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ =™êÎ_»∞. _®Hõì~°∞ "å~åxH˜ XHõ\’
- Ô~O_À™ê~°∞¡ P =ºH˜Î =∞#ã¨∞Ö’ =∂@Åhfl qO\Ï_»∞. 'JÜ≥∂º— Jx ™ê#∞Éèí∂u
K«∂Ñ¨Ù`å_»∞. JHõ¯_» ‰õÄ_® U"À `Àz# ã¨ÅÇ¨e™êÎ_»∞. É’Öˇ_»O`« 'Ñ¶‘A— ÖÏQÆ∞`å_»∞.
D =ºH˜Î ‰õÄ_® `«# =∞#ã¨∞Ö’ =º^èŒ `«yæO^Œx ãÖ`À+≤™êÎ_»∞.
J~Ú`Õ, WÖÏ =º‰õΩÎÅ∞ =∂#ã≤Hõ~ÀQÆ∞Öˇ·, '=∂\Ï¡_»@"Õ∞— zH˜`«ûHÍ=\Ïxfl ~ÀE
HÍã¨Î ã¨=∞Ü«∞O `«#Ö’ `å#∞ QÆ_»Ñ¨@O =Å¡ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë 'UHÍ„QÆ`«—
234 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

HÀãÖ =ºH˜Î XO@iQÍ ‰õÄK«∞#flÑ¨ÙÊ_»∞, =ºH˜Î `«#`À `å#∞ =∂\Ï¡_»∞‰õΩO\Ï_»∞. JO>Ë,
`«# =∞#ã¨∞Ö’ '™êH˜Δ—QÍ L#fl 'J`«x—`À ãÖÉèÏ+≤ã¨∂ÎO\Ï_»∞. WO^Œ∞=Å¡ =ºH˜ÎH˜ F
~°Hõ"≥∞ÿ# 'âßOu— Åaèã¨∞ÎOk.
QÆ=∞x¿ãÎ, P@QÍà◊√¡ P@ÖÏ_Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞ `«=∞x `å=Ú u@∞ìHÀ=@O, L`åûÇ¨ÏÑ¨~°z
„áÈ`«ûÇ≤ÏOK«∞HÀ=@O K«∂™êÎO. Wn J@∞=O\˜^Õ. JO>Ë, UHÍ„QÆ`« =Å¡ =ºH˜ÎH˜ `«#`À
`å#∞ HÍã¨Î ã¨=∞Ü«∞O XO@iQÍ QÆ_çÑ≤ `«# K«~°ºÅ#∞ ã¨g∞H˜ΔOz qâı¡+≤OK«∞‰õΩ<Õ gÅ∞
Åaèã¨∞ÎO^Œ#fl=∂@. `«^•fi~å <≥=∞‡kQÍ U^À q+¨Ü«∞OÃÑ· ^Œ$+≤ì ˆHO„nHõiOK«@O
JÅ=_»∞`«∞Ok. Wk x`«ºrq`«OÖ’ J`«_çÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. U^≥·<å Ñ¨x
KÕÜ«∂Å#∞‰õΩ#flÑ¨ÙÊ_»∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ ^Œ$+≤ìx P Ñ¨x ÃÑ·<Õ ˆHO„nHõ$`«O KÕÜ«∞@O
JÅ=_»∞`«∞Ok. ÃÑ·QÍ, `«#`À `å#∞ ãÖÉèÏ+≤OK«∞HÀ=@O =Å¡ J`«_çH˜ "Õ^Œ#Å∞,
LkfiQÆfl`«Å∞ `«yæOK«∞HÀ=@O ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ^•O`À Z@∞=O\˜ Ñïã≤÷uÖ’<≥·<å,
`«# PO^Àà◊##∞,P~å\Ïxfl ã¨g∞H˜ΔOz, qâı¡+≤OK«@O ^•fi~å XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# 'âßOu—x
™êkè™êÎ_»∞.
~ÀE L^ŒÜ«∞O HÍ¿ãûÑ¨Ù UHÍO`«OQÍ QÆ_»Ñ¨\Ïxfl =∞~À ~°HõOQÍ ‰õÄ_®
"å_»∞HÀ=K«∞Û. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ, P ~ÀA WO@~°∂ºfiH˜ "≥àÏ§Å#∞HÀO_ç. `«# Ñ¨Ó*Ï
=∞Ok~°OÖ’<À, =∞ˆ~^≥·<å ã¨÷ÅOÖ’#∂ ‰õÄK«∞x, =∞O„`åxfl =∞##O KÕã¨∂Î, =∞~À
"≥·Ñ¨Ù #∞Oz WO@~°∂fiºÖ’ U"Õ∞O „Ñ¨â◊flÅ∞ J_»∞QÆ∞`å~À, "å\˜H˜ `å<ÕO ã¨=∂^è•#O
K≥áêÎ_À, TÇ≤ÏOKåe. Jhfl ã¨=ºOQÍ, ã¨„Hõ=∞OQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl>Ëì TÇ≤ÏOKåe. JO>Ë,
XO@iQÍ ‰õÄKÀQÍ<Õ Ñ¨k~°HÍÅ PÖ’K«#Å∞ =∞kx =Úã≤ˆ~ |^Œ∞Å∞ U PÖ’K«#
=∞# =∞#ã¨∞ûx P„Hõq∞OKåÖ’ ^•xfl =∞#"Õ∞ xˆ~Ìtã¨∞Î<åfl=∞#fl=∂@. ÃÑ·QÍ, P
PÖ’K«#ÃÑ· ^Œ$+≤ìx ˆHO„nHõ$`«O KÕÜ«∞@O ^•fi~å #∂`«<À`åûÇ¨xfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl=∞#fl
=∂@.
'WO@~°∂fiº— J#flk L^•Ç¨Ï~°} =∂„`«"Õ∞. U^≥·<å KÕÜ«∂eû# Ñ¨x „Ñ¨}ÏoHõ#∞
"Õ¿ãO^Œ∞‰õΩ D UHÍ„QÆ`« ã¨=∞Ü«∂xfl "å_»=K«∞Û. K«kq# áê~îåxfl QÆ∞~°∞Î‰õΩ `≥K«∞Û‰õΩx
UÜÕ∞ JOâßÅ∞ J~°O÷ HÍÖË^À `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ D ã¨=∞Ü«∂xfl LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞HÀ=K«∞Û.
Z=i`À<≥·<å K«iÛOKåeû# q+¨Ü«∂xfl, Jxfl HÀ}ÏÅ Ö’Op qâı¡+≤OKÕO^Œ∞‰õΩ D
UHÍO`åxfl ã¨=∞~°÷OQÍ "å_»∞HÀ=K«∞Û. Z=i`À<≥·<å L#fl ã¨=∞ã¨ºÅ#∞, HÀÑ¨`åáêÅ#∞
xëêÊH˜ΔHõ^Œ$+≤ì`À q=iOz qâı¡+≤OKÕO^Œ∞‰õΩ D ã¨=∞Ü«∂xfl "å_»∞HÀ=K«∞Û. ÃÑ·QÍ,
^≥·=„áê~°÷# KÕã¨∂Î, ^≥·=O =ÚO^Œ∞ ‰õÄ~ÀÛx PÖ’zã¨∞Î<åflO HÍ|\˜ì, =∞#efl =∞#O

=∞ÉèíºÃÑ@∞ì HÀ‰õΩO_® x*Ï~ÚfQÍ PÖ’z™êÎO. JÖÏ, XHõ"Õà◊ U Ñ¨xÖ’<≥·<å =∞#^Õ
á⁄~°áê@∞ Jx `≥e¿ãÎ, JÇ¨ÏOHÍ~åxH˜ áÈ‰õΩO_® HõΔ=∂Ñ¨}Å∞ HÀ~°∞HÀ"åÅx =∞#ã¨∞ûx
ã≤^ÑúŒ ~¨ K° ∞« HÀ=\ÏxH© D ã¨=∞Ü«∂xfl "å_»=K«∞Û. =∞#ã¨∞Ö’ L#fl pHÍ‰õΩÅ#∞, HÀáêÅ#∞,
`åáêÅ#∞ JxflO\˜h "≥à◊§„QÆH˜¯, qâı¡+≤Oz, ã¨=∂^è•#Ñ¨~°z ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨_ÕO^Œ∞‰õΩ D
UHÍ„QÆ`« ã¨=∞Ü«∂xfl LÑ¨Ü≥∂yOK«=K«∞Û.
JO>Ë XO@iQÍ ‰õÄ~ÀÛQÍ<Õ K«∞@∂ì=Ú\˜ì, =¸y, qã≤yOz UHÍ„QÆ`«#∞ ÉèíQÆflO
KÕ¿ã qaè#fl PÖ’K«#Å#∞, PO^Àà◊#Å#∞, z~å‰õΩÅ#∞, J"ÕâßÅ#∞, P"Õ^Œ#Å#∞
=∞#O UHÍ„QÆ`« ™ê^èŒ#‰õΩ Ñ¨x =Ú@∞ìQÍ "å_»∞‰õΩx q[Ü«∞O ™êkèOK«=K«Û#fl=∂@.
D q+¨Ü«∂xfl q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞ =∞~À HÀ}O #∞Oz K≥áêÊ~°∞.
^è•º#O HÀãÖ XO@iQÍ ‰õÄ~ÀÛQÍ<Õ ~°Hõ~°HÍÅ PÖ’K«#Å∞ K«∞@∞ì=Ú_»`å~Ú.
HõOQÍ~°∞ Ñ¨_»=^Œ∞Ì. "å\˜x `«i"Õ∞¿ã „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∞=^Œ∞Ì. PÖ’K«#Å#∞ ~åhÜ«∂e.
=ã¨∞Î#fl „Ñü PÖ’K«##∂ qâı¡+≤OKåe. "å\˜ ã¨fi~°∂áêxfl `≥Å∞ã¨∞H˘<Õ „Ñ¨Ü«∞`«flO
KÕÜ«∂e. WÖÏ HÍ¿ãûÑ¨Ù [iˆQãïH˜ PÖ’K«#Å∞ "å@O`«@ J"Õ J^Œ$â◊º=∞ø`å~Ú.
UHÍ„QÆ`« ã≤kãú ∞¨ OÎ k. JÖÏ HÍHõ, PÖ’K«#Å#∞ J_»∞H¤ À"åÅx, `«i"Õ∞Ü«∂Åx „Ñ¨Ü∞« ufl¿ãÎ
Jq Ô~\˜ìOÑ¨Ù â◊H˜Î`À =zÛ g∞^Œ Ñ¨_»`å~Ú. ^Œ$+≤ì JO`å "å\˜x J_»∞¤HÀ=@O "≥·¿Ñ
LO@∞Ok.
q"ÕHÍ#O^Œ∞Å "å~°∞ K≥Ñ≤Ê# D x*Ïxfl `≥·uÎsÜ«∞ LÑ¨x+¨`«∞ÎÖ’ Éèí$QÆ∞=Ù *Ï˝#O
ãÖáêkOz# q^è•#O x~°∂Ñ≤ã¨∞ÎOk.
=~°∞}∞_ç ‰õΩ=∂~°∞_»∞ Éèí$QÆ∞=Ù. Éèí$QÆ∞=Ù `«O„_ç =^ŒÌ‰õΩ "≥o§ 'Jnè Ç≤Ï ÉèíQÆ"À
„ÉÇ¨ÏŸ‡u!— Jx J_çQÍ_»∞. JO>Ë „|Ç¨Ï‡ QÆ∞iOz <Õ~°Ê=∞x JÉèíºi÷OKå_»∞. ^•xH˜
=~°∞}∞_»∞ 'J#flO „áê}O K«‰õΔΩó „™È„`«O =∞<À "åK«q∞u!! `«ó Ç¨ÏŸ"åK«! Ü«∞`À "å
W=∂x Éèí∂`åx *ÏÜ«∞O`Õ! ÜÕ∞# *Ï`åx r=xÎ! Ü«∞„`«ÊÜ«∞#ÎºaèãÖqâ◊Ou! `«kÌlA˝
ã¨ã¨º!— J<åfl_»∞.
J#flO, áê}O, Hõ#∞fl, K≥q, =∞#ã¨∞û, "å‰õΩ¯ =O\˜ WO„kÜ«∂Å∞ „|Ç¨Ï‡*Ï˝<åxH˜
=∂~°^æ ~Œ ≈° #O KÕ™êÎ~Ú. ^Õx #∞Oz „áê}∞Å∞ [x‡™êÎ~Ú, Uk P^è•~°OQÍ „|`«∞‰õΩ`åÜ≥∂,
U "≥·Ñ¨Ù „Ñ¨Ü«∂}Õz ^ÕO\’¡ Å~Ú™êÎÜ≥∂ Jk „|Ç¨Ï‡. PÖ’zOK«∞— J<åfl_»∞.
'„|Ç¨Ï‡O>Ë Uk? „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O WK≥Û~Úº, Jx J_»QÍæ<Õ „|Ç¨Ï‡#∞ x~°fizOz Wn
„|Ç¨Ï‡*Ï˝#O Jx K≥ÃÑÊÜ«∞ºÖË^∞Œ . =ÚO^Œ∞, WO„kÜ«∂Å#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ LÑ¨Ü∂≥ yOK«@O
236 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

<Õ~°∞ÛHÀ=∞<åfl_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ñ¨ÑÖKåxfl K«∂¿Ñq WO„kÜ«∂ÖË. „Ñ¨ÑÖK«*Ï˝<åxfl
WKÕÛq WO„kÜ«∂ÖË. P `«~°∞"å`« <åÅ∞ÔQ·^Œ∞ PÖ’K«#Å#∞ q=iOz PÖ’zOK«∞HÀ—
J<åfl_»∞.
JO>Ë „Ñ¨ÑÖKåxfl QÆ=∞xã¨∂Î, ^•x ã¨fi~°∂áêxfl qâı¡+≤ã¨∂Î, „|Ç¨Ï‡*Ï˝# ™ê^èŒ#‰õΩ
„Ñ¨Ü«∞uflOKåÅ#fl=∂@. Éèí$QÆ∞=Ù J^Õ KÕâß_»∞. `«O„_ç WzÛ# Ñ¨Å∞ PÖ’K«#Å#∞
=∞kèOKå_»∞. 'PÖ’zOK«∞— JO>Ë Jxfl ~°HÍÅ PÖ’K«#Å#∞ =∞käOK«∞ J<åfl_»∞.
UHÍ„QÆ`«QÍ ‰õÄK«∞x PÖ’K«#Å#∞ =∞käOKå_»∞. =∞m§ `«O„_ç ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KåÛ_»∞.
'J#flO „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂ÑÖ. <å‰õΩ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O <Õ~°∞Ê— Jx J_çQÍ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
'J#flO— ‰õÄ_® Ñ¨Ù_»∞`«∞Ok. „ÉÇ¨Ï‡ P^ŒºO`åÅ∞ ÖËx"å_»∞. HÍ|\˜ì `«# *Ï˝#O JãÖÑ¨Ó~°O‚
Jx 'Éèí$QÆ∞=Ù— „QÆÇ≤ÏOKå_»∞. Éèí$QÆ∞=Ù „Ñ¨â◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#OQÍ `«O„_ç '„áê}O— ÃÑ· ^Œ$+≤ì
ˆHO„nHõiOK«=∞<åfl_»∞.
JO>Ë, "≥Ú^Œ\’¡ PÖ’K«#eKåÛ_»∞. Éèí$QÆ∞=Ù P PÖ’K«#Ö’¡Oz XHõ PÖ’K«##∞
Z#∞flHÀQÆÅ ™ê÷~Úx ~åQÍ<Õ 'XˆH— PÖ’K«#xKåÛ_»∞. JÖÏ =∞#ã¨∞û, UHÍ„QÆ`,« J#O^ŒO.
XHÀ ™ê÷~ÚH˜ Z^Œ∞QÆ∞`«∂ „|Ç¨Ï‡*Ï˝<åxfl ãÖáêkOKå_»∞ Éèí$QÆ∞=Ù.
HÍ|\˜ì, =Úã¨∞~°∞‰õΩ<Õ PÖ’K«#Ö’¡Oz, =∞#ã¨∞‰õΩ Ñ¨\˜ì# PÖ’K«##∞ "Õ~°∞ KÕã≤
^•xfl =∞käOKåe. JÖÏ KÕã¨∂Î áÈ`Õ XHõ\ÁHõ\˜QÍ PÖ’K«#Å∞ J^Œ$â◊º"≥∞ÿ, ^Œ$+≤ì XˆH
JOâ◊OÃÑ· Hˆ O„nHõ$`«=∞ø`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë, ã¨HÅõ *Ï˝#O =∞x+≤ =∞#ã¨∞Ö’<Õ ^•QÆ∞Ok.
`≥~°z# Hõà◊√§ K«∂¿Ñ „Ñ¨ÑÖK«O JÑïq∞`«O. =¸ã≤# Hõà◊§ "≥#∞Hõ L#fl pHõ\˜Ö’ qâ◊fi
ã¨$+≤ìHÍ~°∞_»∞<åfl_»∞. WO„kÜ«∂Å∞ K«∂¿Ñ „Ñ¨ÑÖK«O #∞Oz U WO„kÜ«∞O KÕ~°#@∞=O\˜
P „Ñ¨ÑÖKåxfl KÕ~°QÆÅQÍe. Jn UHÍ„QÆ`« Jã¨Å∞ ÅHõΔºO.
J~Ú`Õ "≥∞>ˇ¡‰õΩ¯`«∂ áÈ`Õ, P ^•iÖ’ Z<Àfl JO`«ã¨∞÷Å#∞ ^•\Ïeû =ã¨∞ÎOk.
Ñ¨sHõΔÅ∞, WO@~°∂fiºÅ∞, ã¨=∞ã¨ºÅ∞, PÑ¶‘ã¨∞Ö’ _≥_£ Öˇ·#∞¡ Jxfl P JO`«ã¨∞÷Å =O\˜q.
XHõ¯™êi "≥∞>ˇ¡Hõ¯@O JÅ=_ç`Õ, JHõ¯_» ‰õÄ_® JÅ∞Ñ¨Ù f~°∞Û‰õΩO@∂ QÆ=∞ºO KÕ~°@O
Hõ+¨ìO HÍ^Œ∞. =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ =∞#O KÕ~°=Åã≤# QÆ=∂ºxfl, ^è•º#OÖ’ =∞#ã¨∞
xÅÑ¨=Åã≤# JOâßxfl áÈ`«# =∞Ç¨^Œ∞ƒù`«OQÍ ã¨∂zOKå_»∞. =¸ã≤# Hõ#∞Å "≥#∞Hõ
"≥eˆQ náêxfl u~°∞QÆ∞ ÖËx q^èŒOQÍ =i‚Oz, =∞# =∞#ã¨∞ûÖ’¡ „Ñü+≤ªOKå_»∞.
Ö’HõO|∞Å∞ Ö’ˆHâ◊√Å∞
Ö’Hõã¨∞÷Å∞ ^≥y# `«∞k #Ö’HõO|QÆ∞ ÃÑO
rHõ\˜ Hõ=fiÅ <≥=fi_»∞
UHÍHõ$u "≥Å∞QÆ∞ #`«x, <Õ ¿ãqO`«∞<£.
UHÍ„QÆ`« – Ñïq∞`«∞Å∞
ã¨^Œ$â◊O KÕ+¨ì`Õ ã¨fi™êºó „Ñ¨Hõ$`Õó *Ï˝#"å #Ñ≤I
„Ñ¨Hõ$uO Ü«∂xÎ Éèí∂`åx x„QÆÇ¨Ïó HÕ Hõi+¨ºu?
ZO`«\˜ *Ï˝x J~Ú<å `«# ã¨fiÉèÏ"åxfl J#∞ãïOKÕ „Ñ¨=iÎ™êÎ_»∞. Éèí∂`«*ÏÖÏÅ∞
Jhfl „Ñ¨Hõ$u|^•úÖˇ·#"Õ. J@∞=O@Ñ¨ÙÊ_»∞ ÉÏÇ¨Ïºx~À^èŒO Z\Ï¡ LÑ¨Hõiã¨∞ÎOk?
ÉèíQÆ=næ`«Ö’x D â’¡HõO '=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ— ^Œ$ëêìº J`«ºO`«„áê^è•#º"≥∞ÿ#k.
=ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ J<ÕHõ=∂~åæÅ#∞ =∞#O qâı¡+≤OKåO. PÖ’K«#Å#∞ xÜ«∞O„uOK«@O
#∞Oz UHÍ„QÆ`« ™êkèOK«@O =~°‰õÄ J<ÕHõq+¨Ü«∂Å#∞ K«iÛOKåO. J~Ú`Õ,
ÉèíQÆ=næ`«Ö’x D â’¡HõO XHõ ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# ã¨`åºxfl =∞#ã¨∞‰õΩ É’^èŒÑ¨_Õ@∞ì K≥Ñ¨ÓÎOk.
„Ñü=ºH˜ÎH© Ñïq∞`«∞Å∞O\Ï~Ú. U =ºH©Î J#O`«â◊H˜Î HõÅ"å_»∞ HÍ_»∞. HÍ|\˜ì,
=ºH˜ÎH˜ Zxfl Pâ◊Å∞<åfl, Zxfl HÀiHõÅ∞<åfl, Z<≥flxfl ™êkèOKåÅx L<åfl, J`«#∞
=ÚO^Œ∞QÍ QÆ∞iÎOK«=Åã≤Ok `«# Ñïq∞`«∞Å#∞, `«# Ñïq∞`«∞Å P^è•~°OQÍ Pâ◊Å#∞,
Pâ◊Ü«∂Å#∞ U~åÊ@∞ KÕã¨∞HÀ"åe. ZO^Œ∞HõO>Ë '=ºH˜Î ZO`« *Ï˝x J~Ú<å `«#
ã¨fiÉèÏ"åxfl J#∞ãïOz „Ñ¨=iÎ™êÎ_»∞.—
~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ^ŒQÆæ~°‰õΩ 12 =∞Ok Ü«Ú=‰õΩÅ∞ =KåÛ~°∞. "å~°O^Œ~°∂
P^è•ºu‡Hõ `«$+¨‚ HõÅ"åˆ~. "å~°O^Œ~°∂ ã¨<åflº™ê„â◊=∂xfl ã‘fiHõiOKåÅx HõOHõ}O
Hõ@∞ì‰Ωõ #fl"åˆ~. HÍh "å~°O^ŒiÖ’H© ~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∞Ç¨ÏOã¨ '#ˆ~O„^Œ<å^ä—£ JO>Ë „Ñ¨`ºÕ Hõ
„â◊^Œú K«∂Ñ≤OKå_»∞. JO^Œi=ÚO^Œ∂, x~˘‡Ç¨Ï=∂@OQÍ #ˆ~O„^Œ<å^ä£#∞ á⁄y_®_»∞.
"å~°O^ŒiH© J`«_çx <åÜ«∞‰õΩ_çx KÕâß_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, JO^ŒiÖ’ XˆH `«$+¨‚ L<åfl,
JO^ŒiÖ’ XˆH â◊H˜Î „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î<åfl, #ˆ~O„^Œ<å^ä£ ã¨fiÉèÏ"åxfl J#∞ãïOz K«∂¿ãÎ, P
â◊H˜Î „Ñ¨ã¨∞Êù@OQÍ „Ñ¨Hõ\˜`«=∞ÜÕ∞ºk J`«_çÖ’<Õ J#fl x[O ~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨
„QÆÇ≤ÏOK«QÆeQÍ_»∞. HÍ|\˜ì, W`«~°∞ÅÖ’ Jã¨∂Ü«∞ HõeyOKÕ J=HÍâ◊O L<åfl, "åiH©
x[O „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù‰õΩ ~å"åÅx, `«# `«~°∞"å`« JO^Œ~°∂, UHõ„w=OQÍ `«=∞ <åÜ«∞‰õΩ_çQÍ
JOwHõiOKåÅx PÜ«∞# "≥Ú^Œ\˜ #∞Op "åix =∂#ã≤HõOQÍ ã≤^ŒúO KÕã¨∂Î =KåÛ_»∞.
Ñ¶ë`«OQÍ, q"ÕHÍ#O^Œ <åÜ«∞Hõ`åfixfl Z=~°∂ „Ñ¨tflOK«ÖË^Œ∞. ãÖ^ÕÇ≤ÏOK«ÖË^Œ∞.
238 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

„Ñü =ºH˜Î QÆ=∞xOK«=Åã≤# q+¨Ü«∞O Wk. HÍ|\˜ì =ÚO^Œ∞QÍ `«# Ñïq∞`«∞Å#∞
JOK«<å "Õã∞¨ HÀ"åe. U Ñ¨x `å#∞ ã¨∞Å∞=ÙQÍ KÕÜ∞« QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞? U Ñ¨x KÕã∂¨ OÎ >Ë
`«#Ö’ P#O^ŒO "≥Å∞¡==Ù`ÀOk? U Ñ¨#∞Ö’¡ `«#‰õΩ ãÖ`«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞ `ÀOk? UO
KÕã¨∂ÎO>Ë `å#∞ „Ñ¨ÑÖKåxfl =∞~°z Ñ¨xÖ’ x=∞QÆfl=∞=Ù`«∞<åfl_»∞? U Ñ¨x PÑ¨|∞kú
HÍ=@O ÖË^Œ∞! =O\˜ q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ=∞xOKåe. qâı¡+≤OKåe. ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ ÃÑ· „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ
ã¨=∂^è•<åÅ∞ Åaè™êÎÜ≥∂, =ºH˜ÎH˜ UHÍ„QÆ`« ‰õΩkˆ~ JOâßÅ∞ `≥Å∞™êÎ~Ú. U Ñ¨xÖ’
`å#∞ L`«Î=∞OQÍ xÅ∞=QÆÅ_À ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok.
J~Ú`Õ, `«# Ñïq∞`«∞Å#∞ XÑ¨ÙÊHÀ=@O Ju Hõ+¨ì"≥∞ÿ# Ñ¨x. nxH˜ `À_»∞
Z^Œ∞\˜"å_ç PkèHÍºxfl JOwHõiOK«@O JuHõiî#`«~°"≥∞ÿ# Ñ¨x. D Ô~O\˜ =Å¡
ZO`À=∞Ok =∞Oz"å~°∞ ‰õÄ_® K≥_»¤"å~°∞QÍ JxÑ≤™êÎ~°∞. ZO`À â◊H˜Î L#fl"å~°∞ ‰õÄ_®
|ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·, `«=∞ â◊H˜Îx =º~°÷O KÕã¨∞‰õΩx Ñ¨xH˜~åx "å~°∞QÍ q∞yeáÈ`å~°∞.
`«# rq`åO`«O =t+¨μª_çx q∞OzáÈ"åÅx, `å<Õ Q˘Ñ¨Ê"å_ç#x x~°∂Ñ≤OK«∞
HÀ"åÅx qâßfiq∞„`«∞_»∞ `«Ñ¨#Ñ¨_®¤_»∞. Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# `«Ñ¨ã¨∞û KÕâß_»∞. ™êkèOz# â◊H˜Îx
=º~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. ã¨$+≤ìH˜ „Ñüã¨$+≤ì KÕâß_»∞. HÍh, z=iH˜ `«# F@q∞x XÑ¨ÙÊ‰õΩ#fl
`«~°∞"å`Õ J`«x â◊H˜ÎH˜ ™ê~°÷Hõ`« ÅaèOzOk. `«# Ñïq∞`«∞Å#∞ „QÆÇ≤ÏOz# `«~°∞"å`«<Õ
PÜ«∞# '~å[i¬— JÜ«∂º_»∞. JÖÏˆQ tâ◊√áêÅ∞_»∞ ã¨fi`«Ç¨ QÍ â◊H=Î˜ ∞O`«∞_»∞. HÍh NHõ$+¨μ_‚ ç
=ÚO^Œ∞ `«# â◊H˜Î ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~å^Œx „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõ áÈÜ«∂_»∞. NHõ$+¨μ‚_çH˜
J„QÆ ` åO|∂ÅO W¿ãÎ ‰õ Ω ~° ∞ =$^Œ ∞ ú Å ∞ Pˆ H Δ Ñ ≤ O K« Ö Ë ^ Œ ∞ HÍh, tâ◊ √ áêÅ∞_» ∞
P"≥∂kOK«ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. J#∞ÉèíqOKå_»∞.
JÖÏˆQ NHõ$+¨μ‚_çH˜ U <å_»∂ `å#∞ XHõi Hõ#fl Z‰õΩ¯=, `«‰õΩ¯= J#fl ÉèÏ=#Å∞
=zÛ#@∞ì Hõ#|_»^Œ∞. J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ `«#x `å#∞ ‰õΩOzOÑ¨KÕã¨∞H˘x Z^Œ∞\˜"åi JÇ¨xfl
ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°Kå_»∞. gÖˇ·#Ñ¨ÙÊ_»∞, qâ◊fi~°∂Ñ¨^Œ~°≈#q∞zÛ q*Ï˝#ÉèÏO_®QÍ~åxfl
JOkOKå_»∞. JO^Œ∞ˆH NHõ$+¨μ‚_»∞ ãÖÑ¨Ó~°‚=ºH˜Î`«fiO`À JÅ~åˆ~_»∞.
`å#∞ cè=Ú_çÖÏ QÆ^• - =∞Å¡Ü«Ú^•úÅ∞ KÕÜ«∞ÖË#x `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH cè=Ú_çx
„áÈ`«ûÇ≤ÏOKå_»∞. Ü«Ú^Œú~°OQÆOÖ’ kOÑ≤ q*Ë`«QÍ xeáê_»∞. JO>Ë, `«# Ñïq∞`«∞Å∞,
„Ñ¨*Ï˝áê@"åÅ Ñ¨@¡ ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ J=QÍÇ¨Ï# L#fl =ºH˜,Î `«#Ö’ ÖËx â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ Z^Œ∞\˜"å_çÖ’
LO>Ë K«∂ã≤ Jã¨∂Ü«∞Ñ¨_®eû# J=ã¨~°O ÖË^Œ#fl=∂@. ZO`≥·<å 'Éèí∂`«*ÏÖÏÅhfl

„Ñ¨Hõ$u|^•úÅ∞— Hõ^•! ^•O`À, W`«~°∞ÅÖ’x â◊H˜Îx „áÈ`«ûÇ≤ÏOz, "≥eH˜ `Õ"åÅx
„Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ_»∞. JO^Œ∞ˆH, NHõ$+¨μ‚_»∞, F ~°HõOQÍ Jhfl `å#∞ KÕÜ«∞QÆey LO_ô,
™êkèOK«QÆey LO_ç ‰õÄ_®, W`«~°∞ÅÖ’ L#fl â◊H˜Îx QÆ∞iÎOz „áÈ`«ûÇ≤ÏOKå_»∞. "åix
g~°∞Å∞QÍ xÅÑ¨@OÖ’ `å#∞ '[QÆ<åfl^äŒ∞_ç—ÖÏ xeKå_»∞.
~å=∂Ü«∞}OÖ’ ‰õÄ_® QÆ=∞x¿ã,Î ~å=}Ïã¨∞~°∞_çH˜ `å#∞ =∞Ç¨g~°∞_ç#x `≥Å∞ã¨∞.
HÍh '~å=Ú_»∞ g~°∞_»—#QÍ<Õ =∞O_çÑ¨_®¤_»∞. ~å=Ú_ç â∫~åºxfl Ñ¨sH˜ΔOKåÅx
L|ÖÏ@Ñ¨_®¤_»∞. ~å=Ú_»∞ |ÅÇ‘Ï#∞_»x x~°∂Ñ≤OKåÅx `«Ñ≤OKå_»∞.
WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ, ~å=Ú_çH˜ `«# â◊H˜Î QÆ∞iOz Z@∞=O\˜ ãÖ^ÕÇ¨Å∂ ÖË=Ù.
HÍh `«#‰õÄ H˘xfl Ñïq∞`«∞Å∞<åflÜ«∞x „QÆÇ≤ÏOKå_»∞. ã¨=Ú„^ŒO ^•>ËO^Œ∞ˆH HÍ^Œ∞,
ã‘`«#∞ "≥uˆHO^Œ∞‰õÄ "å#~°¿ã# ã¨Ç¨Ü«∞O HÀ~å_»∞. `«# Ñïq∞`«∞Å#∞ q∞OKå_»∞.
[QÆu h~å[<åÅO^Œ∞‰õΩO@∞<åfl_»∞.
JO^Œ∞ˆH =∞# Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞ K«kq`Õ J<ÕHõãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ q+¨μ‚=Ù, t=Ù_ç ã¨Ç¨Ü«∞O
HÀ~°@O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. t=Ù_»∞ q+¨μ‚=ÙÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»@O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. „u=¸~°∞ÎÅÖ’
XHõÔ~· ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∞Å‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ# "å~°∞ Ãã·`«O `«=∞ Ñïq∞`«∞Å#∞ J~°÷O KÕã¨∞H˘x,
`«=∞ â◊‰õΩÎÅ‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ „Ñ¨=iã¨∞Î<åfl~°#fl=∂@. ZO^Œ∞HõO>Ë, ã¨$+≤ì ã¨~°fiO „Ñ¨Hõ$u
|^ŒúO HÍ|\˜ì.
=∞x+≤ D x*Ïxfl „QÆÇ≤ÏOz<å P"≥∂kOK«@O Hõ+¨ìO. PK«~°}Ö’ ÃÑ@ì@O
Hõ+Oì¨ . =ºH˜`Î fi« qHÍã¨™ê^è#Œ Ö’ D x*Ïxfl P"≥∂kOz, PK«iOK«@O J`«ºO`« „áê^è•#ºO
=Ç≤Ïã¨∞ÎOk. 'Ñ¨~°∞QÆ∞ ÑÖ^≥O—Ö’ Z^Œ∞\˜"å_»∞ `«# Ñ¨Hõ¯#∞Oz ^Œ∂ã¨∞‰õΩ"≥àÏ§_»x,
^•\˜áÈÜ«∂_»x Jã¨∂Ü«∞ K≥Ok ÖÏÉèOí ÖË^∞Œ . ÉÏ^èÑŒ _¨ ,ç ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ`«∞#fl"å_çH˜ J_»∞Ñ¤ _¨ ,ç
"å_ç "ÕQÍxfl x~ÀkèOKåeû# Ñ¨x ÖË^Œ∞. `«# â◊H˜Î J#∞™ê~°O q[Ü«∞O HÀãÖ
„Ñ¨Ü«∞uflOKåe. ‰õΩ^Œ~°HõáÈ`Õ ã¨Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O`À Z^Œ∞\˜"å_ç q[Ü«∂xfl P"≥∂kOKåe.
Wk J~°÷O KÕã¨∞HÀHõáÈ=@O =Å¡ ZO`À =∞Ok =ºH˜Î`«fiO ^≥|ƒ uO@∞Ok.
PÑ¶‘ã¨∞Ö’ `«# `À\˜"å_»∞ ÃÑ·H˜ "≥à◊√Î<åfl_»x "å_çx HÕkH˜ ÖÏˆQÜ«∞@O #∞Oz
Z^Œ∞iO\˜"å_»∞ ÉÏQÆ∞Ñ¨_∞» `«∞<åfl_»<À, á⁄~°∞yO\˜"å_»∞ ZO`À ¿Ñ~°∞ `≥K∞« Û‰õΩO@∞<åfl_»<À
U_»=@O =~°‰Äõ x`«ºrq`«OÖ’x J<ÕHãõ ∂¨ HΔÍ‡OâßÅÃÑ· D x[O „Ñ¨ÉÏè =O K«∂Ñ≤ã∞¨ OÎ k.
ZO`≥O`À ÃÑ^ŒÌ"åà◊§#∞ z#fl"åà◊√¡QÍ KÕã≤ K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. D q+¨Ü«∂xfl F Ç≤ÏOn Hõq
K«Hõ¯QÍ K≥áêÊ_»∞.
240 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
'`Õˆ~ y~ü<Õñ"Õ∞ñ cè `Õs Ç¨~ü #Ç‘Ïñ
ÔH, `«∂ Pn‡ ÃÇ·Ï J=`å~ü #Ç‘Ïñ—
(#∞=Ùfi qÑ¶¨Å=∞=@OÖ’ h `«¿ÑÊg∞ ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, #∞=Ùfi =∞x+≤q,
^≥·"å=`å~åxq HÍ^Œ∞). J~Ú`Õ F@q∞x ^•K«∞H˘<ÕO^Œ∞‰õΩ Wk =Úã¨∞QÆ∞ HÍ~å^Œ∞.
qÑ¶ ¨ Å =∞=@OÖ’ `« Ñ ¨ Ù Ê ÖË ^ Œ ∞ . „Ñ¨ Ü « ∞ uflOK« H õ á È=@OÖ’ `« Ñ ¨ Ù Ê LOk. `« #
„Ñ¨Ü«∞`«flÖ’áêxfl `«# Ñïq∞`«∞ÅÃÑ· P~ÀÑ≤Oz x~åfiºáê~°OQÍ ‰õÄ~ÀÛ=@OÖ’ LOk.
HÍ|\ì̃, UHÍ„QÆ`« ™ê^è#Œ HÀãÖ „Ñü"å~°∂ „Ñ¨Ü∞« uflOz<å, Z=Ô~=i ã¨fiÉèÏ"åxfl,
„Ñ¨Hõ$ux J#∞ãïOz "åi"åi ™ê÷~ÚÖ’ UHÍ„QÆ`« ã≤kúã¨∞ÎOk. JÖÏQÆx '<åHÕ`Õ
„áêÑ≤Î— Jx „Ñ¨Ü«∞`«flO =∂<ÕÜ«∞@O á⁄~°áê@∞. 'Z^Œ∞\˜ Ñ≤Å¡"å_çH˜ =O^Œ =∂~°∞¯Å∞
=KåÛ~Ú, =∂ JÉÏƒ~Ú ZO`« K«kq<å =∂~°∞¯Å∞ ~å<Õ~å—=x "åáÈ=@O =Å¡ =∞#
P~ÀQÆºO áê_»=@"Õ∞ HÍ^Œ∞, Ñ≤Å¡Å#∞ =∂#ã≤HõOQÍ ^≥|ƒ fã≤#"å~°=∞ø`åO. JÖÏˆQ
H˘bQÆ∞ U^À ™êkèOKÕâß_»x, =∞#"Õ∞^À ™êkèOK«ÖË^Œx ÉÏ^èŒÑ¨_»@O =Å¡ ‰õÄ_®
J=ã¨~°"≥∞ÿ# #∂º#`åÉèÏ"åxH˜ QÆ∞Ô~· P~ÀQÆºO áê_»∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°=∞ø`åO.
'=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ—Ö’ J`«ºO`«„áê^è•#ºO =Ç≤ÏOKÕ ã¨∂„`«O W^Õ. „Ñü =ºH©Î `«#
=O`«∞ „Ñ¨Ü«∞`«flO x*Ï~ÚfQÍ, ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ KÕÜ«∂e. HÍh „Ñü =ºH©Î „Ñ¨Hõ$u |^Œ∞ú_»x
„QÆÇ≤ÏOKåe. [#‡`À =zÛ# ã¨fiÉèÏ=|^Œ∞ú_»x J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. `«# Ñïq∞`«∞Å#∞
„QÆÇ≤ÏOz Ñ¨xKÕÜ«∞Åx „Ñ¨Ü«∞uflOKåe. `«# â◊H˜Îx QÆ∞iÎOz ^•xfl ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ
"å_»∞HÀ"åÅx „Ñ¨Ü«∞uflOKåe. JO`Õ, Ñ¶ë`«O QÆ∞iOz PÖ’zOK«=^Œ∞Ì. Z^Œ∞\˜"å_»∞
`«#x ^•\˜áÈ~Ú<å ÉÏ^èŒÑ¨_»=^Œ∞Ì. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ñü "åiH© â◊‰õΩÎÅ∞O\Ï~Ú.
Ñïq∞`«∞Å∞O\Ï~Ú. Z=Ô~=~°∞ `«=∞ â◊H˜Îx U ~°HõOQÍ "å_»∞`«∂, Ñïq∞`«∞Å#∞ ÖÏÉèí
^•Ü«∞HõOQÍ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï~À "å~°∞ q*Ë`«Ö∫`å~°∞. ÔQez#"åi Q˘Ñ¨ÊÖË^Œ∞.
F_ç#"å~°∞ `«‰õΩ¯= HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ñü"å~°∂ „Ñ¨Hõ$uxÜ«∞=∂Å‰õΩ, Ñïq∞`«∞Å‰õΩ
ÖÁOy „Ñ¨=iÎOKÕ"åˆ~. ÉèíQÆ=næ`« D x*Ïxfl =∞~À HÀ}O Ö’Oz K≥Ñ¨ÙÎOk.
`«`«fiq`«∞Î =∞Ç¨ÉÏÇ¨ÏŸI QÆ∞}Hõ~°‡ qÉèÏQÆÜ≥∂óI
QÆ∞}ÏQÆ∞}Ë+¨μ =~°ÎO`Õ Wu =∞`åfi # ã¨[˚`ÕII
„Ñ¨Hõ$u QÆ∞}ÏÅ∞, "å\˜ =Å¡ ™êfiÉèÏqHõOQÍ L`«Ê#fl=∞ÜÕ∞º Hõ~°‡Å∞, g\˜ `«`åÎfixfl
„QÆÇ≤ÏOz „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x â◊‰õΩÎÅhfl xÜ«∞=∂ÅÖ’ Xky =iÎã¨∞Î<åflÜ«∞x J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx,
Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅÃÑ· Pã¨H˜Î ÖË‰õΩO_® "≥∞ÅQÍe.

K≥_»∞ ¿ãflÇ¨Å∞
=ºH˜Î`«fi qHÍã¨ ™ê^èŒ#=∂~°æOÖ’ =∞#O H©ÅHõ"≥∞ÿ# ^Œâ◊Ö’ „Ñ¨"ÕtOKåO. =ºH˜Î`«fi
qHÍ™êxH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# J<ÕHõ JOâßÅ#∞ QÆ∞iOz qã¨Î$`«OQÍ, qÑ¨ÙÅOQÍ K«iÛOKåO.
„áêp# ÉèÏ~°fÜ«∞™êÇ≤Ï`«ºO #∞O_ç J=ã¨~°"≥∞ÿ# L^•Ç¨Ï~°}Å#∞, ^Œ$ëêìO`åÅ#∞
fã¨∞‰õΩx qâı¡+≤OKåO. D JOâßÅ#∞ x`«ºrq`«OÖ’ J=∞Å∞Ñ¨~°K«@O =Å¡ =ºH˜Î
L`«Î=Ú_»∞QÍ Z^ŒQÆ@O ™ê^èŒº=∞ø`«∞O^Œx „QÆÇ≤ÏOKåO. J~Ú`Õ x`«ºrq`«OÖ’
QÆ∞~°∞ÎOK«∞‰õΩx áê\ÕK«=Åã≤# ã¨∂HΔÍ‡OâßÅ∞ J<ÕHõO L<åfl~Ú. =∞# ™êÇ≤Ï`«ºHÍ~°∞Å∞
W@∞=O\˜ J<ÕHõq+¨Ü«∂Å#∞ ZO`À ã¨~°à◊OQÍ q=iOKå~°∞. K«Hõ¯x L^•Ç¨Ï~°}Å`À
=∞# =ÚO^Œ∞OKå~°∞. g\˜x `≥Å∞ã¨∞‰õΩx PK«~°}Ö’ ÃÑ\ÏìÅx „Ñ¨Ü«∞uflOK«@O
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ =∞~À „Ñ¨^è•#Ñ¶¨∞@ìO. ZO^Œ∞HõO>Ë, Z=i`À ZÖÏ =º=Ç¨ÏiOKåe,
ZÑ¨ÙÊ_»∞, UO =∂\Ï¡_®e, U q+¨Ü«∂xH˜ ZÖÏ ã¨ÊOkOKåe =O\˜ q+¨Ü«∂Å∞
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ J`«ºO`«„áê^è•#ºO =Ç≤Ï™êÎ~Ú.
HÍx"åx `À_» QÆÅã≤ "≥∞ÅQÆ∞K«∞#fl
QÍx"åx QÍ<≥ HÍO`«∞ ~°`«x
`å\˜ „HÕ^Œ áêÅ∞ „^•y# K«O^Œ=∞ø
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞.
=∞Oz"å_≥·<å, ^Œ∞+¨μìÅ`À HõÅã≤ uiy`Õ K≥_»¤"å_»<Õ ÑïQÆ}#ˆH QÆ∞~°=Ù`å_»∞.
`å\˜ K≥@∞ì HÕ^Œ ‰õÄK«∞x áêÅ∞ `åQÆ∞`«∞<åfl, `å\˜HõÅ∞¡ `åQÆ∞`«∞<åfl_»<Õ J#∞‰õΩO\Ï~°∞
Hõ^•! =ºH˜Î`«fi qHÍãÖÖ’ „Ñ¨^è•#ã¨∂„`«O Wk.
'"å_ç q∞„`«∞Öˇ=~À K«∂Ñ≤OK«∞. "å_≥@∞=O\˜"å_À K≥áêÎ#∞— JO\Ï_À `«`«Îfi"Õ`«Î.
JO>Ë, =∞# q∞„`«∞Å ^•fi~å =∞# =ºH˜Î`«fiO „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞ø`«∞O^Œ#fl =∂@.
™ê^è•~°}OQÍ, „Ñü =ºH˜ÎH©, Wëêì~ÚëêìÅ∞O\Ï~Ú. P Wëêì~ÚëêìÅ∞ J`«_»∞
ÃÑiy# "å`å=~°}O, ãÖ™ê¯~°O =O\˜ JOâßÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO\Ï~Ú. P
Wëêì~ÚëêìÅ P^è•~°OQÍ J`«_»∞ H˘O^Œ~°∞ =º‰õΩÎÅˆH ã¨xflÇ≤Ï`«∞_»=Ù`å_»∞. JO^Œi`À
HõÅã≤ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl, H˘O^Œi `À>Ë J`«ºO`«ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ "≥à◊§QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. D
ã¨xflÇ≤Ï`«∞Öˇ=~À QÆ=∞x¿ãÎ KåÅ∞, =ºH˜Î ã¨fiÉèÏ=ã¨fi~°∂áêÅ∞ É’^èŒÑ¨_»`å~Ú. "å~°∞
=∞Oz"åÔ~·`Õ Ñ¨~°"åÖË^Œ∞. "å~°∞ K≥_»¤"åÔ~·`Õ, =ºH˜Î =∞Oz"å_≥·<å J#∞=∂<åã¨Ê^Œ∞_Õ
242 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

J=Ù`å_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, J@∞=O\˜"åi ™êOQÆ`º« „Ñ¨ÉÏè =O =ºH˜ÃÎ Ñ· ZO`≥<· å LO@∞Ok.
U^À F ~ÀA Jk Ñ¶ë`åxfl K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë,
"Õ~°∞Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ KÕi =$HõΔO|∞ K≥~°K«∞#∞
p_»Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ KÕi K≥@∞ì K≥éK«∞
‰õΩuû`«∞O_»∞ KÕi QÆ∞}=O`«∞ K≥éK«∞~å
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~°"Õ=∞!
"Õ~°∞ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ =$HΔÍxfl, p_»Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ K≥@∞ì#∞ <åâ◊#OKÕã≤#@∞ì, ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞
QÆ∞}=O`«∞_çx áê_»∞ KÕ™êÎ_»∞.
JO^Œ∞ˆH, F ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞, 'g∞~°∞ QÆ∞Ç¨ÏÖ’ ^•‰õΩ¯x J~Ú<å
F =∞Oz PÖ’K«# KÕÜ«∞O_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë PÖ’K«# J`«ºO`«â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ#k. QÆ∞Ç¨ÏÖ’
^•‰õΩ¯x KÕã≤# PÖ’K«<Õ J~Ú<å Jk QÆ∞Ç¨ÏÖ’ QÀ_»Å#∞ ^•@∞‰õΩx, J#O`«qâ◊fiOÖ’H˜
„Ñ¨Ü∂« }˜ã∞¨ OÎ k. „Ñ¨[Å PÖ’K«#ÅÃÑ· „Ñ¨ÉÏè =O K«∂Ñ≤ã∞¨ OÎ k—— JO\Ï_»∞. HÍ|\˜ì ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞
=∞Oz PÖ’K«#ÅÃÑ·<Õ ^Œ$+≤ì xÅáêe. JÖÏ HÍHõ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞, ^Œ∞+¨μìÅ∞QÍ ÑïQÆ}ÕKÕ
"åi ™êOQÆ`«ºOÖ’ LO>Ë, "åà◊§ #_»∞=∞ `«∞K«Ûù"≥∞ÿ# PÖ’K«#ÖË =™êÎ~Ú. „Ñ¨ÉèÏ=O
K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.
K≥_»¤"åi ¿ãflÇ¨xfl QÆ∞iÎOKÕO^Œ∞‰õΩ ã¨∞=∞f â◊`«HõHÍ~°∞_»∞ =∂~°æO K«∂Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞.
LÑ¨q∞OÑ¨ "≥Ú^ŒÅ∞ uÜ«∞º#
HõÑ¨@O Éˇ_» <≥_»#∞, *ˇé‰õΩ ÔH·=_ç<Õ áÈ
<≥Ñ¨=ÚÅ∞ "≥^Œ‰õΩ#∞ QÆ_»Ñ¨@
QÆÑ¨@Ñ¨Ù ^Œ∞~å˚u á⁄O^Œ∞ QÆ^Œ~å ã¨∞=∞f!
K≥é‰õΩ QÆ_» "≥Ú^Œ@ uÜ«∞ºQÍ LO_ç, `«~°∞"å`« fÑ≤ `«yæ, z=iH˜ K«Ñ≤Ê_çÜ≥ÿ∞
áÈ~Ú#@∞ì K≥_»¤"åi`À ¿ãflÇ¨ÏO ‰õÄ_® P~°OÉèíOÖ’ ÉÏQÍ LO_ç, =∞^èŒºÖ’ qHõ@"≥∞ÿ,
z=~°‰õΩ KÕ@∞ Hõeyã¨∞ÎOk.
H˘OK≥Ñ¨Ù #~°∞ ãÖQÆuKÕ
#Oz`«=ÚQÆ w_»∞ =K«∞Û #k Ü≥∞@¡#fl<£
yOz`«∞Î #e¡ Hõéz#
=∞OK«=Ú#‰õΩ ÃÑ@∞¡ =K«∞Û =∞Ç≤ÏÖ’ ã¨∞=∞f!
z#fl #e¡ Hõ~°z<å ^•xfl `˘ÅyOKÕ Ü«∞`«flOÖ’ ÉèÏQÆOQÍ =∞OKåxH˜ ^≥|ƒÅ∞
`«QÆ∞Å∞`å~Ú. JÖÏˆQ hK«∞_ç`À ¿ãflÇ¨ÏO KÕ¿ãÎ H©_»∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
ZO^Œ∞HõO>Ë, ÃÑ·H˜ =∞OzQÍ #\Õz<å, hK«∞Å∞ =∞#ã¨∞Ö’ "Õˆ~ ~°HõOQÍ
ÉèÏqã¨∂ÎO\Ï~°∞. J@∞=O\˜"åi`À ¿ãflÇ¨ÏO ZÑ¨ÙÊ_≥·<å =ÚÑ¨ÙÊ `≥ã¨∞ÎOk. D q+¨Ü«∞O
‰õÄ_® ã¨∞=∞fâ◊`«HõHÍ~°∞_»∞ J`«ºO`«ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥áêÊ_»∞.
`«Å #∞O_»∞ q+¨=Ú Ñ¶¨}˜H˜x
"≥ÅÜ«∞OQÍñ ^ÀHõ #∞O_»∞ =$tÛHõ=Ú#‰õΩ<£
^ŒÅñ^ÀHõ Ü«∞#Hõ Ü«ÚO_»∞#∞
YÅ∞#‰õΩ xÅ∞"≥Å¡ q+¨=Ú QÆ^Œ~å ã¨∞=∞f!
áê=Ú‰õΩ q+Ö <À\’¡ LO@∞Ok. `ÕÅ∞‰õΩ `ÀHõÖ’ LO@∞Ok. HÍh ^Œ∞+¨μì_çH˜
xÅ∞"≥ÖÏ¡ q+Ö LO@∞Ok. HÍ|\˜ì, ¿ãflÇ¨Å∞ KÕ¿ã@Ñ¨ÙÊ_»∞ =∞OzK≥_»∞Å∞ qKåiOz
KÕÜ«∂e. `«# ÅHõΔºO Uq∞\˜, `å<ÕO ™êkèOK«^ŒÅ∞K«∞‰õΩ<åfl_»∞, D ¿ãflÇ¨ÏO =Å¡ `«#
ÅHõΔºO ZÖÏ <≥~°"Õ~°∞`«∞Ok J#fl q+¨Ü«∂Å∞ qâı¡+≤Oz =∞s ¿ãflÇ¨ÏO KÕÜ«∂e.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ, Ñ¨sHõÅΔ HÀãÖ ÉÏQÍ K«k"Õ q^•ºi÷x, =∂\˜=∂\˜H© =zÛ |Ü«∞@‰õΩ
~°=∞‡x Ñ≤eKÕ ¿ãflÇ¨ÏO JO`« =∞Ozk HÍ^Œ∞. KåÖÏ =∞Ok, `å=Ú ÉÏQÍ K«^Œ∞=Ù‰õΩx
`«=∞ q~å=∞ã¨=∞Ü«∂xfl QÆ_»Ñ¨_®xH˜ =zÛ, Ug∞ K«^Œ=#@∞ì, Ñ¨sHõΔO>Ë ÖˇHõ¯ ÖË#@∞ì
=∂\Ï¡_»`å~°∞. Hõ+¨ìÑ¨_ç K«k"Õ"å_çx "≥H˜¯i™êÎ~°∞. ^•O`À K«k"Õ"å_»∞ Ãã·`«O `å<Õ^À
`«Ñ¨ÙÊ KÕã¨∞Î#fl@∞ì ÉÏ^èŒÑ¨_»`å_»∞. K«^Œ∞=Ù =^ŒÅ∞`å_»∞. ^≥|ƒ uO\Ï_»∞. HÍ|\˜ì,
K«^Œ"åÅ#∞‰õΩ#fl"å_»∞, K«^Œ∞=Ù`«∂O>Ë =zÛ UHÍ„QÆ`«‰õΩ ÉèíOQÆO HõeyOKÕ"å_ç ¿ãflÇ¨xfl
x~˘‡Ç¨Ï=∂@OQÍ =^ŒÅ∞ÛHÀ"åe.
Z^Œ∞\˜"å_ç Pâ◊Ü«∂Å#∞, Wëêì~ÚëêìÅ#∞ Q“~°qOKÕ ¿ãflÇ¨ÏO x["≥∞ÿ# ¿ãflÇ¨ÏO.
`å#∞ K≥Ñ≤ÊO^Õ Z^Œ∞\˜"å_»∞ q<åe, `å#∞ ~°=∞‡#flÑ¨ÙÊ_»∞ ~å"åe, KÕÜ«∞=∞#fl Ñ¨x
KÕÜ«∂e J<Õk ÉÏxã¨`«fiO J=Ù`«∞Ok, ¿ãflÇ¨ÏO HÍ^Œ∞. `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞_çÖ’x ÅHõΔ}ÏÅ#∞
qâı¡+≤Oz, ¿ãflÇ¨ÏO QÆ∞iOz qK«HõΔ}`À x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ"åeû LO@∞Ok. rq`«OÖ’x
„Ñü q+¨Ü«∞OÖ’#∂ D ã¨∂„`«O =iÎã¨∞ÎOk.
q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞ ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiOKå_»∞. ^ÕâÑ◊ ~¨ º° @# P~°OaèOKå_»∞. Ñ¨~º° @#
P~°OaèOKÕ=ÚO^Œ∞, `«# `À\˜ ã¨<åflºã¨∞Öˇ=~°∂ `«#x J#∞ãïOK«~å^Œx P*Ï˝ÑO≤ Kå_»∞.
q"ÕHÍ#O^Œ A<åQÆ_è£Ö’ LO_»QÍ, `À\˜ ã¨<åflºã≤≤ HõxÑ≤¿ãÎ =ÚYO uÑ¨ÙÊ‰õΩ<åfl_»∞.
244 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ZHõ¯_» `«# "≥∞ÿ„f|O^èŒO`À q∞„`«∞_»∞, `«# ÅHΔÍºxH˜ J_»∞¤ =™êÎ_À#x, J`«_çx
=keOK«∞‰õΩx =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈÜ«∂_»∞. q[Ü«∞O ™êkèOKåÅ#∞‰õΩ<Õ =ºH˜Î KÕÜ∂« eûOn
W^Õ. `«# ÅHΔÍºxfl ™êkèOKÕ =∂~åæxH˜ J_»O¤ ‰õΩÅ∞QÍ xeKÕ"å~°O^Œih =^Œe =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êQÍe.
QÆ=∞x¿ã,Î q*Ë`Å« ∞ J<Õ‰Ωõ Å∞ U^À F ^ŒâÖ◊ ’ ã¨=∂[OÖ’ Ñ≤zÛ"å~°∞QÍ ÑïQÆ}#‰õΩ
QÆ∞Ô~·#"åˆ~. `«=∞ ÅHõΔºOÃÑ· "åi ^Œ$+≤ì ZO`«QÍ ˆHO„nHõ$`«"≥∞ÿ LO@∞O^ŒO>Ë, W`«~°
q+¨Ü«∂Åhfl "åiH˜ Ñ¨xH˜~åxqQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. `«# ^Œ$+≤ì ^ÕxÃÑ· ˆHO„nHõ$`«"≥∞ÿ LO^À,
P q+¨Ü«∂xH˜ ãÖ|OkèOz#"Õ QÆ∞~°∞ÎO\Ï~Ú. P q+¨Ü«∂Å∞ =∂\Ï¡_Õ"åˆ~ "åiH˜
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å=Ù`å~°∞. JO^Œ∞ˆH XˆH ~°Hõ"≥∞ÿ# Ñ¨‰õΔΩÅ∞ XˆH QÆ∂\˜H˜ KÕ~°`åÜ«∞O\Ï~°∞!
HÍ|\˜ì =∞x+≤ =∞Oz"å_≥·<å, K≥_»¤"åi`À ¿ãflÇ¨ÏO, "å_ç =∞Oz`«<åxfl =∞~°Ñ¨Ù‰õΩ
`≥ã∞¨ OÎ k. XˆH QÆ∂\˜ÑH¨ Δ˜ J~ÚáÈ`å_»∞. D x*Ïxfl ÉèÏã¨¯~°â`◊ H« Hõ Í~°∞_»∞ ‰õÄ_® ã¨Ê+Öì QÍ
<˘H˜¯ K≥áêÊ_»∞.
J#Ñ¶¨ÚxÔH·# *Ë‰õΩé∞ ##~°∞›x QÆ∂_ç K«iOz#O`«Ö’
=∞#"≥∞iÜ«∞OQÆ #Ñ¨ÙÊ _»==∂#=Ú w_»∞ ^èŒi„u Ü«∞O^Œ∞ <Õ
Ü«∞#∞=Ù#<≥·# ^ŒÑ¨Ê=Ù Ü«∞^ä•~°÷=Ú `å#k Ü≥∞@∞ìÅ#flKÀ
x#∞=Ú#∞ QÆ∂iÛ Ü«∞yfl #Å~ÚOÑ¨^≥ ã¨"≥∞‡@ ÃÑ@∞ì, ÉèÏã¨¯~å!
W#∞=Ú`À HõÅ=@O =Å¡ Jyfl^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_® ã¨"≥∞‡@ áÈ@∞¡ J#∞ÉèíqOKåeû
=ã¨∞ÎOk. JÖÏˆQ ^Œ∞+¨μì_ç`À ‰õÄ_ç`Õ, =∞Oz"å~°∞ ‰õÄ_® ^≥|ƒ uO\Ï~°∞. WOHÍ D
q+¨Ü«∞OÖ’ Z=iÔH·<å ãÖ^ÕÇ¨ÏO LO>Ë, ^•xx Ñ¨\ÏÑÖK«Å∞ KÕ¿ãO^Œ∞Hõ#fl@∞ì =∞~À
Ñ¨^ŒºOÖ’ D ã¨`åºxfl =∞iO`« K«Hõ¯QÍ K≥áêÊ_»∞.
T~°Hõ ã¨[˚#∞O _˘ky Ü«ÚO_ç#<≥·# ^Œ∞~å`«‡‰õΩO_»∞ x
ëê¯~°} "≥∂~°fiÖËHõ Ü«∞Ñ¨HÍ~°=Ú KÕÜ«Ú@ "åx q^ŒºQÍ
pÔ~Å∞ #∂~°∞ @OHõ=ÚÅ∞ KÕÃã_ç"≥·##∞ Éˇ>ˇì #∞O_»QÍ
*Ëi zxOy áÈQ˘é∞‰õΩ z"≥∞‡@ ˆHq∞ Ñ¶¨ÅO|∞? ÉèÏã¨¯~å.
ÃÑ>ˇìÖ’ qÅ∞"≥·# p~°Å∞<åfl, `«#ˆHg∞ ÖÏÉèíO ÖË‰õΩ<åfl z"≥∞‡@ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ "å\˜x
H˘iH˜ áê_»∞ KÕã¨∞ÎOk. JÖÏˆQ ^Œ∞+¨μì_»∞, ã¨[˚#∞Å ^ŒQÆæ~° KÕi "åix <åâ◊#O KÕ™êÎ_»∞.
JO^Œ∞ˆH '^Œ∞+¨μìÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e— JO\Ï~°∞ ÃÑ^ŒÌÅ∞.
=∞~À Ñ¨^ŒºOÖ’

Z_»Ñ¨Hõ ^Œ∞~°˚#∞O _˘~°∞Å ÔHO`«Ü«Ú w _˘#iOK«∞ QÍx ÜÕ∞
Ü≥∞_»Å#∞ "Õ∞Å∞¿ãÜ«∞ _˘Hõ ~ÚOK«∞HõÜ≥ÿ∞##∞, r_»Ñ¨Ù~°∞fi `å
*ˇ_» k#∞ #O`≥ HÍx Ñ¨Ù_çÃãO_»∞ [ÅO a_çñ Éˇ≥OÑ¨<Õ~°∞Û<Õ
á⁄_»=QÆ∞K«∞#fl Ñ¨Ù+¨ÊÑ¶¨ÅÉèí∂~°∞Ç¨Ï "≥ÚHõ¯\˜<≥·#, ÉèÏã¨¯~å!
Ñ¨à◊§`À, Ñ¨ÙëêÊÅ`À JÅ~åˆ~ K≥@∞ì <åâ◊#=∞ÜÕ∞º@∞ì uO@∞Ok HÍh, XHõ¯ K«∞Hõ¯
hÔ~·<å áÈã≤ P K≥@∞ì#∞ ÃÑOK«∞`«∞O^• p_»Ñ¨Ù~°∞QÆ∞? JÖÏˆQ ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ W`«~°∞Å‰õΩ
JÑ¨HÍ~°O KÕ™êÎ_Õ `«ÑÊ¨ LÑ¨HÍ~°O KÕÜ∞« _»∞. =ºH˜Î J@∞=O\˜"å_»x „QÆÇÏ≤ Oz# =∞~°∞Hõ}Δ O
^Œ∂~°OQÍ LO_»@O =∞Ozk. J~Ú`Õ, =∞Oz, K≥_»¤ Jx =∞#∞+¨μÅ#∞ K«∂_»QÍ<Õ
`≥Å∞ã¨∞HÀ=@O Hõ+Oì¨ . J#∞Éè=í O ^•fi~å „QÆÇÏ≤ OKÕãi¨ H˜ [~°QÍeû# Ç¨x [iyáÈ`«∞Ok.
HÍ|\˜ì W@∞=O\˜ q+¨Ü«∂ÅÖ’ ÃÑ^ŒÌÅ ã¨ÅÇ¨#∞ áê\ÕKåeû LO@∞Ok.
HÍ#Hõ KÕ~°É’ ^ŒÅuHõ~°∞‡_»∞ #q∞‡Hõ Öˇxfl KÕã≤#<£
^•#k #q∞‡ "åx Hõ_» ^•Ü«∞QÆ É’~Ú# Ç¨x =K«∞Û #
KÀÛ #k Ü≥∞@¡#<£ Q˘~°∞Hõ K«∂Ñ¨ÙK«∞ <˘_»¤# É’#∞ "Õ∞Å∞ QÍ
É’#x HÍ# HÍã¨Ñ¨_çáÈ=ÙK«∞ QÆ∂Å^≥ H˘‰õΩ¯ ÉèÏã¨¯~å!
É’#∞Ö’ PÇ¨~°O K«∂ã≤, Pâ◊Ñ¨_ç, „Ñ¨=∂^•xfl „QÆÇ≤ÏOK«Hõ ÑÖkH˘‰õΩ¯ „áê}ÏÅ#∞
HÀÖ’Ê`«∞Ok. JÖÏˆQ =∞Oz"å_»∞ Ãã·`«O, ^Œ∞~°˚#∞Å∞ KÕ¿ã ÃÑ·ÃÑ· =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ (Z~°Å∞)
K«∂ã≤ "≥∂ã¨áÈ`å~°∞.
J#∞Éèí"åxfl zeH˜ `Õ@#∞ J`«ºO`«ã¨~°à◊OQÍ, ã¨∞ÅÉèíOQÍ =∞#HõOkã¨∞Î<åfl~°∞
=∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞. "åi J#∞Éèí"åÅ ™ê~åÅÖ’x ã¨`åºxfl „QÆÇ≤ÏOz =∞# #_»=_çx
f~°∞Ûk^Œ∞ÌHÀ=@O =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk.
|∞kú=∞O`«∞_»∞
=∞# „áêp#™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å =ºH˜Î |∞kú=∞O`«∞_»∞QÍ ZkˆQO^Œ∞‰õΩ
J<ÕHãõ ∂¨ K«#Å#∞ á⁄O^Œ∞Ñ¨~K° å~°∞ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞. HÍh HÍÅ„Hõ"∞Õ }Ï '|∞kú=∞O`«∞_»∞—
J#fl Ñ¨^•xH˜ J~°÷O =∂iáÈ~ÚOk. XHõÑ¨ÙÊ_»∞ |∞kú=∞O`«∞_»O>Ë L`«Î=Ú_»∞ J#fl
J~°÷O LO_Õk. „Ñü Ñ≤Å¡"å_»∞, q^•ºi÷, Ü«Ú=‰õΩ_»∞ '|∞kú=∞O`«∞—_»#fl á⁄QÆ_»Î HÀãÖ
`«Ñ≤OKÕ "å_»∞.
HÍh XHõ Ñ¨ûúŒ „Ñ¨HÍ~°O '|∞kú=∞O`«∞_»∞— JO>Ë 'J=∂Ü«∞‰õΩ_»∞—, 'Ñ¨xH˜~åx"å_»∞—
J#fl J~å÷Å∞ ã≤÷~°Ñ¨_®¤~Ú. |∞kú=∞O`«∞_»#flk KÕ`«HÍx`«<åxH˜ Ñ¨~åºÜ«∞Ñ¨^ŒOÖÏ
246 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
=∂iOk. áê~îåÅ∞ „â◊^ŒúQÍ qx <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ"å_»∞ ¿ÇÏà◊#‰õΩ áê„`«∞_»Ü«∂º_»∞. HÍÖËrH˜
"≥àıÎ ã≤QÆÔ~@∞¡`åy, =∞^ŒºO ¿ãqOz, J=∂‡~ÚÅ#∞ „¿Ñq∞Oz, ÖˇHõÛ~°~°¡#∞ U_çÊOKÕ"å_»∞
Ç‘Ï~À JÜ«∂º_»∞. PÃÑ· Ç≤ÏOã¨‰õΩ ky JO^Œih `«xfl ÉˇkiOKÕ"å_»∞ P^Œ~°≈
„áêÜ«Ú_»Ü«∂º_»∞. '~°OQ∑ ^Õ |ãÖf— Jx F ã≤x=∂ =zÛOk. QÆ`« ãÖ=`«û~°O
L`«Î=∞z„`«OQÍ Ñ¨Å∞=Ùi „Ñ¨â◊Oã¨Å∞ á⁄OkOk. JÅ¡izÅ¡~°QÍ uiˆQ Ü«Ú=`« F
q^ÕjÜ«Ú=u „Ñ¨ÉÏè =O`À ^ÕâÉ◊ ‰íè Ωõ ÅÎ =Ù`å~°∞. ÉèQí `Æ ãü O≤ Q∑, ~å*òQ∞Æ ~°∞, ã¨∞Mò^"Õ Å£ áê„`«Å∞
áÈ+≤ã¨∂Î "åi ã¨∂ÊùiÎ`À `«#‡Ü«∞O K≥O^Œ∞`å~°∞. JqhuH˜ áêÅÊ_»∞`«∞#fl =∞O„ux
K«O¿Ñ™êÎ~°∞. Wn Hõ^äŒ.
QÆ=∞xOz K«∂¿ãÎ, D Hõ^äŒÖ’ Ç‘Ï~ÀÅO`å JÅ¡izÅ¡~°QÍ uiˆQ"åˆ~. `åy
`«O^Œ<åÖÏ_Õ"åˆ~. J=∂‡~Ú Hõ#Ñ¨_Q» Í<Õ "≥He˜ "ÕëêÅ∞ "Õ¿ã"åˆ~. "åà◊§x F q^Õj=x`«
ã¨ O ã¨ ¯ iã¨ ∞ Î O k, JO>Ë =∞#efl q^Õ j Ü« Ú ÖË ã¨ O ã¨ ¯ iOK« Q Æ Å ~° # fl=∂@! JÖÏ
ãÖã¨¯i`«∞Öˇ·"åà◊√§ KÕ¿ã Ñ¨x Uq∞\˜? K«\Ïìxfl `«=∞ KÕ`«∞Ö’¡ fã¨∞H˘x Jqhu Ñ¨~°∞_çx
K«OÑ¨@O! JO>Ë Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ Z@∞=O\˜ ãÖ^Õâ◊O JO^Œ∞`ÀOk? ã¨=∂[OÃÑ· Wk
Z@∞=O\˜ „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ¨Ù`«∞Ok? Ñ¨~ÀHõΔOQÍ Ç≤ÏOã¨#∞, f„="å^•xfl ã¨=∞i÷ã¨∞Î#fl@∞¡
HÍ^•? ÉèíQÆ`üã≤OQ∑, „a\˜+π"åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_Õ_»∞. D Ü«Ú=‰õΩÅ∞ Z=iH˜
=ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_»∞`«∞<åfl~°∞? =∞# ãÖã¨¯$uÖ’ L#fl ã¨`åº„QÆÇ¨ÏO, JÇ≤ÏO™êÑ¨Ói`«
x~°ã¨# „Ñ¨^Œ~°≈#Å „Ñ¨ã¨H˜Î D ã≤x=∂Ö’ˆ< ~å^Œ∞.
Wk XHõ L^•Ç¨Ï~°} =∂„`«"Õ∞. `«~°z K«∂¿ãÎ, ã≤x=∂Ö’¡ „Ñü HÍÖËrÖ’ \©K«~°∞¡
|Ñ¶¨Ó#∞¡. q^•º~°∞÷Å∞ =ÚYºOQÍ Ç‘Ï~ÀÅ∞ JÅ¡i "≥^èŒ=Å∞. =∞QÆ \©K«~°∞¡ P_» \©K«~°¡`À
"≥„i"ÕëêÅ∞ "Õ¿ã"å~°∞. D =∞^èŒº =zÛ# =∞~À Ç≤Ï\ò ã≤x=∂ '"≥∞ÿñ Ç¨˙ñ<å..— n<À¡
Ç‘Ï~À, \©K«~ü QÆ∞iOz "≥„i"≥Ú„i HõÅÅ∞ HõO\Ï_»∞. \©K«~ü ‰õÄ_® JO`« Hõ<åfl Ñ¶¨∞’~°OQÍ
„Ñ¨=iÎã¨∞ÎOk. W^ŒO`å =∞#‰õΩ P^Œ~°≈O, PK«~°}©Ü«∞O, J#∞ã¨~°}©Ü«∞O J#fl=∂@.
áêâßÛ`«∞ºÅ∞ F Ñ¨^Œúu „Ñ¨HÍ~°O =∞#‰õΩ 'ã¨Ô~·# Ç‘Ï~À— ÖË‰õΩO_® KÕâß~°∞. =∞#O
=∞# Ç‘Ï~ÀÅ#∞ hK«∞Å∞QÍ KÕã¨∞H˘x J^Õ P^Œ~å≈xfl „Ñ¨Kå~°O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åflO. D
<ÕÑ¨^äŒºOÖ’ =∞# ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ á⁄O^Œ∞Ñïz# |∞kú=∞O`«∞_ç ÅHõΔ}ÏÅ#∞ Ñïje¿ãÎ,
'=ºH˜Î`«fiqHÍ™ê—xH˜, |∞kú=∞O`«∞_»∞QÍ LO_»\ÏxH© ZO`« ^ŒQÆæ~° ãÖ|O^èŒO LO^À
J<å~°"≥∂ƒù =∞#∞ëêº}ÏO „Ñ¨^äŒ=∞O |∞kúÅHõΔ}"£∞
P~°|ú™êû#Î QÆ=∞#O kfifÜ«∞O |∞kú ÅHõΔ}"£∞.
|∞kú = ∞O`« ∞ Öˇ · # "åà◊ √ § `å=Ú KÕ Ü « ∞ ÖË = ∞#∞‰õ Ω #fl Ñ¨ x P~° O aè O K« ~ ° ∞ .
P~°OaèOz#^•xx Ñ¨ÓiÎ KÕ¿ãÎ HÍh =^ŒÅ~°∞.
'P~°OaèOK«~°∞ hK«=∂#=ÙÅ∞— J#fl Ñ¨^•ºxH˜ nxfl J#fi~ÚOK«∞‰õΩO>Ë,
|∞kú=∞O`«∞Å "≥Ú^Œ\˜ ÅHõΔ}O ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok.
U^≥·<å Ñ¨x K≥Ñ¨ÊQÍ<Õ '‰õΩ^Œ~°^Œ∞—, '<å =Å¡ HÍ^Œ∞—, Wk KÕÜ«∞ÖË#∞—, JkKÕÜ«∞ÖË#∞—
Jx "≥O@<Õ `«=∞ KÕ`«HÍx`«<åxfl ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥Ñ¨ÓÎO\Ï~°∞ H˘O^Œ~°∞. J@∞=O\˜"åix
K«∂_»QÍ<Õ qã¨∞QÆ∞ =ã¨∞ÎOk. "åà◊§H˜ U Ñ¨h K≥Ñ¨Ê|∞kú HÍ^Œ∞. "åix ^ŒQÆæ~° ~åhÜ«∞|∞kú
‰õÄ_® HÍ^Œ∞.
WOH˘O^Œ~°∞, Ñ¨x K≥Ñ¨ÊQÍ<Õ 'Fãπ WO`Õ<å!— JO\Ï~°∞. KÕ¿ã™êÎO, K«∂¿ã™êÎO
Jx „Ñ¨QÆÖÏƒùÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`å~°∞. f~å Ñ¨x ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛãïH˜ h~°ã≤OzáÈ`å~°∞. "å~°∞
P Ñ¨x KÕ¿ã™êÎ~°x =∞#O xtÛO`«QÍ LO\ÏO. HÍh "åà◊¡ =Å¡ Ñ¨x Ñ¨ÓiÎ HÍ^Œ∞. z=i
HõΔ}OÖ’ J=ã¨~°"≥∞ÿ# PO^Àà◊# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
'|∞kú=∞O`«∞Å∞— WO^Œ∞‰õΩ aè#flO. Ñ¨x K≥Ñ¨ÊQÍ<Õ `˘O^Œ~°Ñ¨_ç 'KÕÜ«∞ÖËO— J#~°∞.
WOHÍ `˘O^Œ~°QÍ KÕ¿ã™êÎO J#~°∞. P Ñ¨x QÆ∞iOz ‰õΔΩ}‚OQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. `«=∞
â◊H˜Îx, |ÖÏxfl, JOK«<å "Õã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. PÃÑ· `«=∞ x~°‚Ü«∂xfl `≥eÜ«∞KÕ™êÎ~°∞. HÍh
XHõ¯™êi Ñ¨x „áê~°OaèOKå~å, WHõ Ñ¨Ó~°ÎÜÕ∞º^•HÍ =^ŒÅ~°∞.
Jâ◊fiã¨ºÅHõΔ}O "ÕQÀ, =∞^À =∂`«OQÆÅHõΔ}"£∞
Kå`«∞~°ºO ÅHõΔ}O <å~Àº L^ÀºQÆó Ñ¨Ù~°∞+¨ÅHõΔ}"£∞
QÆ∞„~åxH˜ LO_»=Åã≤# ÅHõΔ}O "ÕQÆO. U#∞QÆ∞‰õΩ =∞^ŒO, „ã‘ÎH˜ <Õ~°∞Ê, Ñ¨Ù~°∞+¨μ_çH˜
L^ÀºQÆO. WHõ¯_» 'L^ÀºQÆO— J#fl Ñ¨^•xfl fã¨∞H˘x 'L^ÀºQÆO Ñ¨Ù~°∞+¨ÅHõΔ}"£∞— J#fl
JOâ◊O P^è•~°OQÍ, „ã‘ÎÅ∞ L^ÀºQÆO KÕÜ«∂eû# Ñ¨x ÖË^Œx H˘O^Œ~°∞ ^Œ∞~åfiºMÏº#O
KÕ¿ãÎ, =∞i H˘O^Œ~°∞ U^À F L^ÀºQÆO KÕã≤ _»|∞ƒ ãÖáêkOK«@"Õ∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ÅHõΔ}"£∞
Jx „Ñ¨Kå~°O KÕâß~°∞.
'L^ÀºQÆO— JO>Ë WÑ¨ÙÊ_»∞ =∞#‰õΩ `≥eã≤# L^ÀºQÆO HÍ^Œ∞. D L^ÀºQÆO J~°÷O
ã¨~°fi^• „Ñ¨Ü«∞`«fljÅ∞_≥· LO_»@O. U^À >ËaÖò ^ŒQÆæ~° ‰õÄ~°∞Ûx <≥ÅHÕ`« ãÖáêkã¨∂Î
rq`«O QÆ_ç¿ÑÜ«∞@O L^ÀºQÆO HÍ^Œ∞. L^ÀºQÆO JO>Ë x~°O`«~°O ã¨`åº<Õfi+¨}Ö’
x=∞QÆ∞fl_≥· LO_»@O.
248 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

J[~å=∞~°= „`åÊ*’˝ q^•º =∞~°÷O ™ê^èŒÜÕ∞`ü
QÆ$Ç‘Ï`« W= ˆHâı+¨μ =∞$`«∞º<å ^èŒ~°‡=∂K«ˆ~`ü
|∞kú=∞O`«∞_»∞ `«#HÔ #fl\˜H© =Úãë`«#O HÍh, =∞~°}O HÍh ~å=#fl@∞¡ q^Œº#∂,
^èŒ<åxfl ãÖáêkOKåe. `«# A@∂ì =∞$`«∞º=Ù KÕ`«∞Ö’¡ LO^Œ#fl@∞ì ^èŒ~°‡O PK«iOKåe.
Wk 'L^ÀºQÆO— J#fl=∂@.
J„Ñ≤Ü«∞O Ñ¨~°∞+ÖKåÑ≤ Ñ¨~°„^ÀÇ¨ÏO Ñ¨~°„ã≤ÎÜ«∞ó
J^èŒ~°‡ =∞#$`«O K≥·= ^Œ∂~å„`åÊ*’˝ q=~°˚ÜÕ∞`ü
|∞kú=∞O`«∞_»∞ Jã¨Ç¨Ïº"≥∞ÿ# =∂@Å#∞, Ñ¨~°∞+¨=K«<åxfl, Ñ¨~°∞Å‰õΩ „^ÀÇ¨xfl,
J^èŒ~å‡xfl, Jã¨`åºxfl ^Œ∂~°OQÍ q_çzÃÑ\Ïìe.
JO>Ë |∞kú=∞O`«∞_»#fl"å_»∞, `«# â◊H˜Î Ziy LO_»@"Õ∞HÍ^Œ∞, `«# =∂@ÃÑ·
xÜ«∞O„`«} ‰õÄ_® Hõey LO_®Å#fl=∂@. ZO^Œ∞HõO>Ë J„Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ =∂@Å∞ J#~å÷xfl
Hõey™êÎ~Ú. Ñ¨~°∞+¨=K«<åÅ∞ ^Õfiëêxfl ÃÑOK«∞`å~Ú. Ñ¨~°∞Å‰õΩ „^ÀÇ¨ÏO KÕÜ«∞@O =Å¡
J#=ã¨~°"≥∞ÿ# HõÅÇ¨Å∞, xO^ŒÅ∞ ÉèíiOKåeû =ã¨∞ÎOk. =∞m§ Z^Œ∞~°∞ `«#‰õΩ „^ÀÇ¨ÏO
KÕ™êÎˆ~"≥∂#x ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂ rqOKåeû =ã¨∞ÎOk. J^èŒ~°‡O, Jã¨`åºÅ#∞ q_»=x"å_»∞
|∞kú=∞O`«∞_»∞ HÍÖË_»∞.
JÅ∞Ê_≥Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨Å∞¯ P_»O|~°=ÚQÍ#∞
ã¨[˚#∞O_»∞ Ñ¨Å∞¯ K«Å¡QÍ#∞
HõOK«∞ „"≥∂QÆ∞#@∞¡ Hõ#HõO|∞ „"≥∂QÆ∞<å
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞
WO`« ã¨∞xfl`«OQÍ |∞kú=∞O`«∞_ç ÅHõΔ}Ïxfl q=iOKå_»∞ "Õ=∞#. HõOK«∞
'YOQÆ∞—=∞O@∞Ok. JO^Œ~°O K≥=ÙÅ∞ =¸ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. J^Õ |OQÍ~°O "≥∂QÆ^Œ∞. HÍx
JO^Œ~°∂ ^•x "≥O@ Ñ¨_»`å~°∞.
JÖÏÊHõΔ~° ~°=∞}©Ü«∞O Ü«∞ó Hõ^äŒÜ«∞u xtÛ`«O ã¨ "≥· "åw‡
|Ç¨ï=K«# =∞ÅÊ™ê~°O Ü«∞ó Hõ^äŒÜ«∞u q„Ñ¨ÖÏÑ‘ ã¨ó
`«‰õΩ¯= =∂@Å∞ ~°=∞}©Ü«∞OQÍ =∂\Ï¡_Õ"å_»∞ "åHÍÛ`«∞~°ºO L#fl"å_»∞. ™ê~°O
ÖËx Z‰õΩ¯= =∂@Å∞ =∂\Ï¡_Õ"å_»∞ =^Œ~°∞É’`«∞. 'HõOK«∞ "≥∂QÆ∞#@∞¡ Hõ#HõO|∞
"≥∂QÆ∞<å?—‰õΩ =∞Oz q=~°} Wk.

ZO`« Z‰õΩ¯= =∂\Ï¡_ç`Õ JO`« J#=ã¨~°"≥∞ÿ# =∂@Å∞ ^˘~°∞¡`å~Ú. U^À
=∂\Ï¡_®Åx "åà◊§ QÆ∞iOz, gà◊§ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_®eû =ã¨∞ÎOk. D =∂@Å∞
q#fl"åà◊√§ =∂@Å#∞ "≥∂™êÎ~°∞. Z=iH˜ KÕ~°‰õÄ_»^À, "åà◊§H˜ =∂@Å∞ KÕ~°"Õ™êÎ~°∞.
^•O`À =∞#ã¨∞Ö’ =∞#H˜ Z^Œ∞\˜"åiÃÑ· Q“~°=O L<åfl, =∂@Å∞ "≥∂¿ã "åi Kå`«∞~°ºO
=Å¡ =∞# =∞#ã¨∞Ö’ =∂@#∞ Z=~°∂ #=∞‡x Ñïã≤÷u =ã¨∞ÎOk. ^•O`À J#=ã¨~°"≥∞ÿ#
^ÕfiëêÅ∞, LkfiQÆfl`«Å∞, PO^Àà◊#Å∞ "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú.
JÑïK«ÅÜ«∂ ã¨HÍÎº ã¨∞^Œ$âß ã≤flQÆú=ÚQÆúÜ«∂
|∞∞A Ñ¨âßºq∞ ã¨~°fi„`« `Õ# r"å =∞º<å=∞Ü«∞ó
JxflO\˜h, JO^Œih K«eOK«x Pã¨H˜Î`À, ¿ãflÇ¨ÏÑ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ# =∞Oz ^Œ$+≤ì`À, U
=∂„`«O =OHõ~° ÖË‰õΩO_® K«∂™êÎ#∞. JO^Œ∞ˆH ~ÀQÍÅ∞ ÖË‰õΩO_® rqã¨∞Î<åfl#∞. JO>Ë,
Z=i QÆ∞iOz K≥_»∞ =∂\Ï¡_»‰õΩO_®, K≥_»∞QÍ PÖ’zOK«‰õΩO_®, HõhãÖ TÇ¨ÏÖ’<≥·<å
"åi QÆ∞iOz K«∞ÅHõ#QÍ PÖ’K«# ~åhÜ«∞‰õΩO_® rqOKÕ"å_»∞ Ç¨~ÚQÍ, ãÖ`À+ÖQÍ,
P~ÀQÆºOQÍ rq™êÎ_»#fl=∂@.
=∞#O K«∂ã¨∂Î<Õ LO\ÏO, H˘O^Œ~°∞ x[OQÍ =∞Oz"åà◊√§. HÍh U^Õ^À
=∂\Ï¡_Õã¨∞ÎO\Ï~°∞. JO^Œ~°∂ `«=∞ QÆ∞iOz U^Õ^À J#∞‰õΩO@∞#fl@∞ì, `«=∞ "≥#∞Hõ
QÀ`«∞Å∞ `«=Ùfi`«∞#fl@∞ì TÇ≤ÏOz ÉÏ^èŒ Ñ¨_»∞`«∞O\Ï~°∞. ^•O`À "åi =∞Oz`«#O
JO`å Ñ¨xH˜~åx ^Œ=Ù`«∞Ok. HÍ|\˜ì Z^Œ∞\˜"å_ç K≥_∞» Ö’ ‰õÄ_® =∞Oz K«∂¿ã „Ñ¨Ü∞« `«flO
KÕÜ«∂e. 'K≥_»∞ J#=^Œ∞Ì—, K≥_»∞ Hõ#=^Œ∞Ì, K≥_»∞ q#=^Œ∞Ì— L`«Î=Ú_»∞QÍ ZkˆQO^Œ∞‰õΩ
=∞O„`«O ÖÏO\˜^Œ#fl=∂@. HÍ|\˜ì '=ºH˜Î`«fiqHÍã¨— =∂~°æOÖ’ „Ñ¨Ü«∂}ÕKÕ"å_»∞
KÕÜ«∂eû# Ñ¨x, =ÚO^Œ∞QÍ Z^Œ∞\˜"åi QÆ∞iOz K«∞ÅHõ#QÍ =∂\Ï¡_»@O, `À\˜"åiÖ’
K≥_»∞ K«∂_»@O =∂<ÕÜ«∂e.
H˘O^Œ~°∞O\Ï~°∞, "åi ^Œ$+≤ìÖ’ `å=Ú `«Ñ¨Ê, q∞QÆ`å"å~°O`å Ñ¨xH˜ ~åx"å~°∞.
Z^Œ∞\˜"å~°∞ UO KÕã≤<å ^•<À¡ `«Ñ¨ÙÊÅ∞ Ñ¨@∞ì`«∞O\Ï~°∞. Ö’áêÅ∞ ZuÎ K«∂Ñ¨Ù`«∞O\Ï~°∞.
W@∞=O\˜"å~°∞ rq`åO`«O Z^Œ∞\˜"åiÖ’ Ö’áêÅ∞ "≥`«∞‰õΩ`«∂, xOkã¨∂Î, q=∞i≈ã¨∂Î
QÆ_»∞Ñ¨Ù`å~°∞ `«Ñ¨Ê XHõ¯ x~å‡}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ# Ñ¨x KÕÑ¨@ì~°∞.
`«Ñ¨ÙÊÖˇ#∞fl"å~°∞ `«O_ÀÑ¨`«O_»O|∞
Å∞ifi [#∞Å ÔHÅ¡ #∞O_»∞ `«Ñ¨ÙÊ
`«Ñ¨ÙÊ Öˇ#∞fl"å~°∞ `«=∞ `«Ñ¨ÙÊ Öˇ~°∞QÆ~°∞
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞
250 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
=∞x+≤ J#fl"å_ç =Å¡ á⁄~°áê@∞ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÍ|\˜ì U^À F ~°∂ÑÖÖ’
`«Ñ¨ÙÊÅ∞ Ñ¨>Ëì"å~°∞ É’Öˇ_»O`«=∞Ok LO\Ï~°∞. J@∞=O\˜"åiH˜ qÅ∞=LO_»^Œ∞. HÍh
Z^Œ∞\˜"åi "≥·Ñ¨Ù XHõ"ÕÅ∞ K«∂Ñ≤`Õ q∞ye# <åÅ∞QÆ∞ "Õà◊√§ =∞# "≥·Ñ¨Ù K«∂Ñ¨Ù`åÜ«∞#fl
x*Ïxfl „QÆÇ≤ÏOKåe. HÍ|\˜ì ~°O„^è•<Õfi+¨} =∂<ÕÜ«∞@O =∞Ozk. `«Ñ¨ÙÊÖˇOz K«∂Ñ≤<å
Jk ™ê#∞Éèí∂u`À, J=QÍÇ¨Ï#`À [~°QÍe HÍh U^À `å<Õ Q˘Ñ¨Ê J#fl@∞ìO_»‰õÄ_»^Œ∞.
JO^Œ∞=Å¡ =∞# ã¨Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O „QÆÇ≤ÏOz Z^Œ∞\˜"å~°∞ =∞#O K≥Ñ≤ÊOk qx J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. JÖÏ HÍHõ, U^À ~°O„^è•<Õfi+¨} KÕã¨∂Î, =∞#O Q˘Ñ¨Ê, Z^Œ∞\˜"å_»∞
KÕ`«HÍx"å_»∞ J#fl@∞ì =∂\Ï¡_ç`Õ =∞Oz ‰õÄ_® 'K≥_»∞—ÖÏ qxÑ≤ã¨∞ÎOk.
J#∞‰õΩ~°∞`« : YÅã¨∞[<å=„y=∞ q∞âßÛ`«º ÉèÏQÆÜ≥∂ó ã¨∂KåÛºó
q^Œ^èŒ∞„u~°„#ú"Õ∞HÀ QÆ∞}"å##ûã¨∞Î Ñ≤^Œ^è•u
^Œ∞~°˚#∞_»∞ ã¨∂k"≥Ú# ÖÏO\˜"å_»∞. „Ñü^•xH© ~°O„^è•Å∞ KÕã¨∂ÎO\Ï_»∞.
|∞kú=∞O`«∞_»∞ ^•~åxfl fã¨∞‰õΩáÈ`«∞#fl ã¨∂k ÖÏO\˜"å_»∞. ^Œ∞~°#˚ ∞_»∞ KÕã∞¨ #Î fl ~°O„^è•Å#∞
Ñ¨Ó_»∞Û‰õΩO@∂ áÈ`«∞O\Ï_»∞. JO>Ë ^Œ∞~°#˚ ∞_»∞ Z^Œ∞\˜"å_çÖ’ Ö’áêÅ#∞ "≥`∞« ‰õΩ`«∂O>Ë,
|∞kú=∞O`«∞_»∞ P Ö’áêÅ#∞ Hõ¿ÑÊã¨∂Î =∞Ozx ÑÖK«∞`«∂O\Ï_»#fl=∂@.
✣✣✣

=ºH˜Î`«fiO – ^èŒ#O
^èŒ#=¸ÅO W^Œ"£∞ [QÆ`ü
ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«Îfi=∞<åfl, âß„ã¨Î=∞<åfl ã¨=∂[OÖ’ J<ÕHõ"≥∞ÿ# JáÈÇ¨ÏÅ∞ <≥ÅH˘x
L<åfl~Ú. ÉèÏ~°fÜ«∞ ™êO„Ñ¨^•~ÚHõr=#q^è•#O ^•fi~å '=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ— J#QÍ<Õ
ÃÑ^Œq q~°∞™êÎ~°∞. 'U=ÚOk, Jhfl =kÖËã≤ ã¨<åflºã≤≤QÍ LO_»@"Õ∞ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖ
JO\Ï~°∞— Jx Dã¨_ç™êÎ~°∞. HÍh ÉèÏ~°fÜ«∞`«`Î«fiO J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ#flO`«QÍ '^èŒ#`«`åÎfixfl
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ =∞ˆ~ ãÖã¨¯$f J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË^Œ#@O Juâ◊Ü≥∂HÎ̃ HÍ^Œ∞. ^èŒ# ã¨fi~°∂áêxfl
J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ^èŒ#`«`åÎfixfl â’kèOKå~°∞. =∂#==∞#ã¨Î`«ÎfiOÖ’ L#fl "≥·z„ux,
^èŒ#`«`Î«fiO`À =Ú_çÃÑ\Ïì~°∞. PÃÑ· ^èŒ#ãÖáê^Œ#‰õΩ ^èŒ~°‡O`À q_»nÜ«∞~åx ãÖ|O^èŒO
HõeÊOKå~°∞. ÉèÏ~°fÜ«∞ „áêp#„QÆO^ä•ÅÖ’ ^èŒ#O QÆ∞iOz á⁄O^Œ∞Ñ¨~°z# JOâßÅ#∞
ÑïH˜¿ãÎ D q+¨Ü«∞O =∞iO`« ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok.
JÑ¨h`«O ã¨∞h`Õ# Ü≥∂ J~°÷O „Ñ¨`åº#h+¨`Õ
=∞u=∂™ê÷Ü«∞ ã¨∞^Œ$_è®O `«^£ HÍÑ¨Ù~°∞+¨ „=`«"£∞II
=∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’x D â’¡HõO „Ñ¨HÍ~°O #+¨ì"≥∞ÿ# ^èŒ<åxfl |∞kú|ÅO LÑ¨Ü≥∂yOz
uiy ãÖáêkOK«_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOK«_»=∞#flk L`«Î=∞Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ „=`«O. JO>Ë ^èŒ#O
HÀÖ’Ê`Õ, JO`å '^≥·=ãÖHõÅÊO— Jx T~°∞HÀ=@O KÕ`«HÍx`«#O J#fl=∂@.
áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl ^èŒ<åxfl uiy ãÖáêkOKÕ"å_Õ L`«Î=Ú_»#fl=∂@. ÉèÏ~°`«OÖ’ E^ŒOÖ’
^èŒ~°‡~åA ã¨~°fiO áÈQ˘@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. P@ xÜ«∞=∂Å#∞ áê\ÕKå_»∞. P `«~°∞"å`« `«#
Ç¨Ï‰õΩ¯#∞ HÀ~å_»∞. HõhãÖ XHõ TÔ~·<å W=∞‡x J_çQÍ_»∞. ZHõ¯_» Ç¨Ï‰õΩ¯ ^˘~°Hõ^À,
JHõ¯_» áÈ~å_ç Ç¨Ï‰õΩ¯#∞ ™êkèOKåÅ#fl ã¨∂„`åxfl J#∞ãïã¨∂Î, ‰õΩ~°∞ˆHΔ„`«Ü«Ú^ŒúOÖ’
áêÖÁæ<åfl_»∞. `å#∞ HÀÖ’Ê~Ú# ™ê„=∂*Ïºxfl ™êkèOKå_»∞. JO`Õ HÍh, 'JO`å
qkè"≥·Ñ¨s`«ºO— Jx <≥uÎ# QÆ∞_Õ¤ã¨∞‰õΩx F =¸Å ‰õÄ~ÀÛÖË^Œ∞. "Õ^•O`«O x~åfiºáê~åxfl
<Õ~°∞Ê`«∞O^Œ#flk F ^Œ∞„+¨ÊKå~°O `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ^Œx =∞Ç¨ÉèÏ~°`«QÍ^äŒ x~°∂Ñ≤ã¨∞ÎOk.
252 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

'WÜ«∂HÀHõ¯— J<Õ F =ºH˜Î, á¶È~ü¤ HõOÃÑhÖ’ L^ÀºQÆO HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞. L^ÀºQÆO
áÈ~Ú<å x~°∞`åûÇ¨ÏÑ¨_»‰õΩO_® H˘`«Î "åºáê~°OÖ’ KÕi ^èŒ#=O`«∞_»Ü«∂º_»∞. `«#
J#∞Éèí"åÅ#∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõ~°∂ÑÖÖ’ „Ñ¨K«∞iOz HÀ@∞¡ QÆ_çOKå_»∞. J`«_çx P^Œ~°≈OQÍ
fã¨∞‰õΩO\Ï ~°<‰Õ Ωõ Å∞. HÍh J`«_ç `«Å^Œ<flÕ Hõ^ÅŒä ∞ =∞# ã¨=∂[OÖ’ É’Öˇ_x» fl L<åfl~Ú.
QÀÜ≥∞OHÍ, <å~åÜ«∞}=¸iÎ, JOÉÏh =O\˜"å~°∞ ZO`« x~°∞¿Ñ^Œ ã≤÷u #∞Oz
^èŒ#=O`«∞ÅÜ«∂º~À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë 'WÜ«∂HÀHõ¯— F =¸Å‰õΩ Ñ¨xH˜ ~å_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë,
^èŒ#O ãÖáêkOK«_»=∞#flk =∞# ãÖã¨¯ $uÖ’ F ^èŒ~°‡O.
Jxˆ~fi^Œó „tÜ≥∂ =¸ÅO ÖÏÉèíã¨º K« â◊√Éèíã¨º K«
=∞Ç¨<£ Éèíq`«º xifi}‚ó ã¨∞YO Kå##Ìº =∞â◊√fl`ÕII
ÉèÏ~°`«OÖ’x D â’¡HõO Sâ◊fi~åºxH˜ =¸ÖÏxfl É’kèã¨∞ÎOk. x~°∞`åûÇ¨ÏO
K≥O^Œ‰õΩO_® LO_»@O Sâ◊fi~åºxH˜ =¸ÅO. ÖÏÉèÏxH˜, â◊√ÉèÏxH˜ ‰õÄ_® J^Õ P^è•~°O.
x~°∞`åûÇ¨ÏO K≥O^Œx"å_»∞ Q˘Ñ¨Ê"å_»=Ù`å_»∞. J#O`«"≥∞ÿ# ã¨∞MÏxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞.
JO>Ë Ñ¨~å[Ü«∂xH˜ „‰õΩOyáÈ‰õÄ_»^#Œ fl=∂@. L`åûÇ¨ÏOQÍ =∞~À Ñ¨^HŒä Oõ `À =ÚO^Œ∞‰õΩ
^Œ∂HÍe. x~°∞`åûÇ¨ÏÑ¨_ç`Õ ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞.
J~°÷âß„ã¨ÎO ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xfl ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥Ñ¨ÙÎOk
J#∞`å÷<Õ „^èŒ∞"À <åâ◊ó „áêÑ¨Î™êº <åQÆ`«ã¨ºK«
„áêÑ¨º`Õ Ñ¶¨Å=Ú`å÷<å Å¡Éèí`Õ Kå~°÷ ãÖÑ¨^Œ"£∞
=∂#=Ù_»∞ ã¨~fi° ^• „Ñ¨Ü∞« `«fljÅ∞_»∞QÍ ÖËHáõ È`Õ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ãÖáêkOzOn,
Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ ÅaèOK«É’ÜÕ∞k ‰õÄ_® #tã¨∞ÎOk. „Ñ¨Ü«∞`«fljÅ∞_≥· LO_»@O =Å¡ Ñ¶¨ÅO
Åaèã¨∞ÎOk. J~°÷ã¨=∞$kú HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
WHõ, Z@∞=O\˜"å_çx ÅH˜Δ‡ ã¨fiÜ«∞OQÍ =zÛ KÕ~°∞`«∞O^ŒO>Ë,
J<åQÆ`«q^è•`å ~°=∞ J„Ñ¨=∞`«Î =∞HÀÑ¨#"£∞
ã≤÷~å~°=∞ƒù =∞n#O K« #~°O N~°∞Ñü+¨ª`ÕII
~åÉ’ÜÕ∞^•xH˜ WÑ¨ÙÊ_Õ „Ñü„H˜Ü«∞ KÕ¿ã"å_çx, U=∞~°∞áê@∞ ÖËx"å_çx, HÀÑ¨
ã¨fiÉèÏ=O ÖËx"å_çx, „áê~°OaèOz# Ñ¨xÖ’ ã≤÷~°OQÍ LO_Õ"å_çx ÅH˜Δ‡ ã¨fiÜ«∞OQÍ
=iã¨∞ÎOk. WÑ¨ÙÊ_»∞ ™êìH± =∂Ô~¯\òÖ’ ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ ÃÑ>Ëì q^è•<åÅ QÆ∞iOz KåÖÏ
Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ =ã¨∞Î<åfl~Ú. P Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ =O^ŒÅ H˘nÌ ¿ÑrÖ’¡ K≥¿ÑÊ ^•xfl Ô~O_»∞ áê^•Ö’¡

á⁄O^Œ∞Ñ¨~°zOn â’¡HõO. ™êìH± =∂Ô~¯\òˆH HÍ^Œ∞, „Ñü "åºáê~åxH˜ N~å=∞~°HõΔ =O\ñ
â’¡HõO.
~åÉ’ÜÕ∞^•xx =ÚO^Õ TÇ≤ÏOz *Ï„QÆ`«ÎÑ¨_»@O U ~°OQÆOÖ’<≥·<å J`«ºO`«
P=â◊ºHõ"≥∞ÿOk. XHõÑ¨ÙÊ_»∞ 'ÉˇÅ¡O— "åºáê~°O KåÖÏ ÖÏÉèí™ê\˜ "åºáê~°O. HÍh WÑ¨ÙÊ_»∂
J^Õ "åºáê~°O KÕ™êÎ#O>Ë ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. =∂~°∞`«∞#fl Ñïã≤÷`«∞Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ "åºáê~åxfl
=∂~°∞ÛHÀ"åeû LO@∞Ok. =∂~°∞Ê Ñ¨=<åÅ∞ gKÕ kâ◊#∞ Ñ¨ã≤Hõ\˜ì, "åºáê~°kâ◊#∞
=∂~°Û@O L`«Î=∞"åºáêi „Ñ¨^äŒ=∞ÅHõΔ}O.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ, ã≤x=∂ áê@Å#∞ J"Õ∞‡ HÍºÃã@∞¡ KåÖÏ Ys^Œ∞QÍ LO_Õq.
™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ >ËÑπ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L<åfl, HÍºÃã@∞¡ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO_Õq HÍ=Ù.
Wk QÆ=∞xOz# 'QÆ∞Å¬<£ ‰õΩ=∂~ü— J<Õ =ºHÎ̃ K«=HõÖ’, `«‰õΩ¯= ^èŒ~°‰õΩ HÍºÃã@∞¡ J=∞‡@O
P~°OaèOKå_»∞. XˆH HÍºÃã\òÖ’ Ô~O_»∞ - =¸_»∞ ã≤x=∂Å áê@Å∞ JOkOKÕ"å_»∞.
JÖÏ P~°OaèOz# J`«x "åºáê~°O '\˜–ã‘sãπ— ™ê÷Ñ¨#`À, ã≤h áê@Å "åºáê~åxfl
~°∂áêO`«~° "≥ÚOkOzOk.
q∞QÆ`å HõOÃÑhÅ∞ '\˜–ã‘sãπ—#∞ J#∞ãïOKÕ ã¨=∞Ü«∂xH˜ PÜ«∞# H˘`«Î „`À=
`˘HÍ¯_»∞. áê`« Ç≤Ï\ò áê@Å#∞ z#fl QÍÜ«∞‰õΩÅ`À áê_çOz J=∞‡@O P~°OaèOKå_»∞.
Jk WÑ¨Ê\˜ 's–q∞H±û—Å‰õΩ <åOk ÑëHÕk. Jn JO^Œ~∂° KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∂xH˜, áê@Å#∞
=ÚO^Õ iHÍ~°∞¤ KÕã≤, ã≤x=∂ ãÖ^Œ~åƒùxH˜ `«QÆæ áê@Å#∞ J=∞‡@O „áê~°OaèOKå_»∞.
áê@Å∞ =ÚO^Õ iHÍ~°∞¤ KÕã≤, áê@Å K«∞@∂ì Hõ^äŒ Je¡ `å<Õ ã≤h x~å‡}O KÕÑ¨\Ïì_»∞.
^•hfl JO^Œ~∂° J#∞ãïOKÕãi¨ H˜ Éè[í #Å "≥Ñ· Ù¨ ^Œ$+≤ì =∞o§OKå_»∞. PÜ«∞# =∞~°}O˜ z<å,
WÑ¨Ê\˜H© '"≥·ëÈ‚^Õq—H˜ "≥àıÎ QÆ∞Å¬<£ ‰õΩ=∂~ü QÆ∞~°∞Î‰õΩ ~åHõ=∂#_»∞. =ÚO^Œ∞ K«∂Ñ¨Ù‰õÄ,
Ñïã≤÷uH˜ `«QÆæ@∞ì Ñ¨^äŒHÍÅ#∞ =∂iÛ ^èŒ#O ãÖáêkOK«\ÏxH©, "åºáê~°OÖ’ =ÚO^Œ∞
K«∂Ñ¨ÙH© QÆ∞Å¬<£ ‰õΩ=∂~ü =∞Oz L^•Ç¨Ï~°}. J~Ú`Õ, ^èŒ#O Z@∞=O\˜"åi =^ŒÌ
xÅ=^À ‰õÄ_® âß„ã¨ÎOÖ’ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥áêÊ~°∞.
J`åº~°º =∞u^•`å~° =∞uâ◊¥~° =∞u„=`«"£∞
„Ñ¨*Ï˝aè=∂#O K≥·= N~°ƒùÜ«∂<ÀflÑ¨ã¨~°ÊuII
Ju=∞Oz"å_çh, Ju^•#Ñ¨~°∞_çh, Z‰õΩ¯= â∫~°ºO „Ñ¨^Œi≈OKÕ"å_çh, Z‰õΩ¯=
„=`åÅ∞, xÜ«∞=∂Å∞ PK«iOKÕ"å_çh, `≥e"≥·#"å_ç##fl QÆ~°fiO K«∂¿Ñ"å_çh ÅH˜Δ ‡
ã¨g∞Ñ≤OK«^Œ∞.
254 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=∞Oz`«#O „Ñü=ºH˜ÎÖ’ "åOKè«hÜ«∞"Õ∞. HÍh Ju =∞Oz`«#O ‰õÄ_»^Œ∞.
ã≤h#@∞_»∞ <åQÆÜ«∞º QÆ∞iOz JO^Œ~°∂ Q˘Ñ¨ÊQÍ K≥áêÎ~°∞. HÍh PÜ«∞# _»|∞ƒ#∞
Ju^•#O`À qK«ÛÅq_çQÍ, J_çy#"åiH˜ ÖË^Œ#‰õΩO_® Y~°∞Û KÕ¿ã¿ã"å_»∞. +¨Ø\ÕQ∑
K«∂¿ãO^Œ∞‰õΩ =zÛ#"å~°O^ŒiH© Éè’[<åÅ∞ ÃÑ\˜ì ÑÖ¿Ñ"å_»∞. PÜ«∞# z=i ^Œâ◊Ö’
PÜ«∞# uO_çH˜ Hõ+¨ì"≥∞ÿáÈ~ÚOk. J`«x ^ŒQÆæ~° ã¨Ç¨Ü«∞O á⁄Ok# "åÔ~=~°∂ PÜ«∞##∞
Ñ¨\˜ìOK«∞HÀÖË^Œ∞. Z=~À Hõ$`«[˝`« L#fl "åi^ŒÌ~°∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ PÜ«∞#‰õΩ z#fl "ÕëêezÛ
_»aƒKÕÛ"å~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, TiˆH W¿ãÎ PÜ«∞# fã¨∞HÀ_»∞ HÍ|\˜.ì JO^Œ∞Hˆ Ju=∞Oz"å_ç
^ŒQÆæ~° ‰õÄ_® ÅH˜Δ‡ xÅ=^ŒO@∞Ok =∞Ç¨ÉèÏ~°`«O. JO>Ë ^èŒ<åxfl ãÖáêkOK«@O
ZO`« „áê^è•#º"≥∂, ^•xfl xÅÉˇ@∞ìHÀ=@O ‰õÄ_® JO`« „áê=ÚYºO =Ç≤Ïã¨∞ÎO^Œ#fl
=∂@.
^èŒ#O ãÖáê^Œ# P=â◊ºHõ`« QÆ∞iOz ‰õÄ_® =∞# „áêp#„QÆO^ä•Å∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
q=iOKå~Ú.
Jˆ~÷Éè’ºã≤ Ç≤Ï =$^ÕúÉèíºó ãÖ=$`ÕÎÉèíºã¨Î`«ã¨Î`«ó
„Ñ¨=~°Î<ÕÎ „H˜Ü«∂ó ã¨~åfió ã¨~°fi`ÕÉèíº W"åÑ¨QÍóII
Ñ¨Å∞ =∂~åæÅ #∞Oz ^èŒ#O =zÛ KÕ~°∞`«∂O>Ë, Ñ¨~°fi`åÅ #∞O_ç "åQÆ∞Å∞ KÕi
#^Œ∞Å∞ U~°Ê_ç#@∞ì Jxfl Ñ¨#∞Å∂ ã≤kú™êÎ~Ú. JO>Ë, _»|∞ƒ LO>Ë, Jxfl HÍ~åºÅ∞
™ê^èŒº=∞ø`åÜ«∞#fl =∂@.
Jâ◊<åk„xÌÜ«∂}©= ã¨∞ûó Hõ~å‡}ºaè=∞#ºã≤
U`«™ê‡ `å¯~°}Ï kfi`«ÎO ã¨~°fi™ê^èŒ# =ÚK«º`ÕII
Éè’[#O KÕ¿ãÎ WO„kÜ«∂Å∞ Ñ¨x KÕã≤#@∞ì, ^èŒ#O LO>Ë<Õ Jxfl Ñ¨#∞Å∂
J=Ù`å~Ú. HÍ|\˜ì, ^èŒ#O JxflO\˜H© LÑ¨Ü≥∂yOKÕ ™ê^èŒ#O. WO`« Hõ<åfl ã¨∞ÅÉèíOQÍ
^èŒ<å=â◊ºHõ`«#∞ K≥Ñ¨Ê@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. â◊s~åxH˜ Éè’[#O ZÖÏQÀ, =º=Ç¨~åxH˜ ^èŒ#O
JÖÏQÆ.
Jˆ~÷# K« qÇ‘Ï#ã¨º Ñ¨Ù~°∞+¨ ™êûÅÊ "Õ∞^èŒã¨ó
LzÛù^Œº<ÕÎ „H˜Ü«∂ó ã¨~åfió „w¿+‡ ‰õΩãï`À Ü«∞^ä•II
^èŒ#O ÖËx"å_»∞ `«ÅÃÑ\˜ì# Ñ¨#∞Åhfl „w+¨‡|∞∞`«∞=ÙÖ’ z#fl #^Œ∞Å∞ ZO_ç
áÈ~Ú#@∞ì #t™êÎ~Ú. JO>Ë, ^èŒ#O ÖËx"å_»∞ U Ñ¨h KÕÜ«∞ÖË_»x J~°÷O. "å_»∞
=∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∂Åx ãÖHõeÊOz<å ™ê^èŒºO HÍ"åÅO>Ë ^èŒ#O J=ã¨~°O. JO^Œ∞ˆH
Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O Ñ¨Ù#~°∞r˚=#O HÀãÖ rq`åxfl "≥zÛOz# q"ÕHÍ#O^Œ∞_»∞ áêâßÛ`«º
^ÕâßÅ‰õΩ "≥o§ Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡É’^èŒKÕâß_»∞. áêâßÛ`«∞ºÅ∞ ^èŒ#=O`«∞Å∞. "åà◊§H˜ P^è•ºu‡Hõ,
zO`«#ÖË^Œ∞. ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ ¿Ñ^Œ"å~°∞. J#O`«"≥∞ÿ# P^è•ºu‡Hõ ãÖÑ¨^Œ LOk. HÍh
D P^è•ºu‡HõãÖÑ¨^Œ#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® =º~°÷"≥∞ÿ# "å^•Å "≥#∞Hõ `«=∞
KÕ`«HÍx`«<åxfl ^•K«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH q"ÕHÍ#O^Œ∞_»∞ áêâßÛ`«∞ºÅ#∞ Ç≤ÏO^Œ∂
^èŒ~°‡O Ñ¨@¡ PHõi¬`«∞Å#∞ KÕã≤, "åi ^èŒ#O ^•fi~å ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ#∞ *ÏQÆ$`«O KÕÜ«∂Åx
„Ñ¨Ü«∞uflOKå_»∞. `«Ñ¨ÙÊ_»∞ P^è•ºu‡Hõ"å^•ÅÖ’ x„kã¨∞Î#fl"åix *ÏQÆ$`«O KÕã≤ Éè∫uHõ`«,
P^è•ºu‡Hõ`«Å #_»∞=∞ ã¨=∞#fiÜ«∞O <Õ~åÊÅx „Ñ¨Ü«∞uflOKå_»∞. `å#∞ XHõ¯ ÃÑ·ã¨#∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ ã‘fiHõiOK«‰õΩ<åfl, Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~À‡^Œú~°}‰õΩ q~åàÏÅ∞ ¿ãHõiOKå_»∞.
Jã¨Ç¨Ü«∞ó ã¨=∞~À÷ JÑ≤ `Õ[ã‘fi HÕ Hõi+¨ºu
x~åfi`Õ [fie`À =Ç≤Ïfló ã¨fiÜ«∞"Õ∞= „Ñ¨âß=∞ºuII
ZO`« ã¨=∞~°∞÷_≥·<å, `Õ*’âße J~Ú<å J~°÷ã¨Ç¨Ü«∞O ÖËHõáÈ`Õ Ug∞ KÕÜ«∞ÖË_»∞.
QÍe ÖËx KÀ@ =∞O_ç<å, Jyfl ^•#O`«@ J^Õ âßOuã¨∞ÎOk HÍ|\˜ì ^èŒ#ãÖáê^Œ#
J#flk =∂#=rq`«OÖ’ J`«ºO`« P=â◊ºHõ"≥∞ÿ# JOâ◊O J#fl=∂@. JO^Œ∞ˆH ^èŒ#
ãÖáê^Œ# #∞Oz =∞x+≤ q~°q∞OK«@=∞O>Ë `«# q^è∞Œ ºHõ^Î ~Œè å‡xfl áê\ÕK«#>Ëì J#fl=∂@.
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ^èŒ#O „áê=ÚMÏºxfl "Õ=∞# J`«ºO`«ã¨~°à◊OQÍ, ã¨Ê+¨ìOQÍ q=iOKå_»∞.
^èŒ#"Õ∞ =¸Å=Ú [QÆuH˜
^èŒ#"Õ∞ =¸ÅO|∞ ã¨HõÅ ^èŒ~°‡O|∞Å‰õΩ<£
Q˘#=ÚÅ∞ =¸Å=Ú ã≤~°∞Å‰õΩ
=∞#¿ã =¸ÅO|∞ =ÚH˜Î =∞Ç≤Ï=∞#∞ "Õ=∂!
„Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`«\H˜ ˜ ^è#Œ "Õ∞ =¸ÅO. ã¨HÅõ ãÖÑ¨^ÅŒ ‰õΩ ^è#Œ "Õ∞ =¸ÅO. ãÖÑ¨^ÅŒ ‰õΩ
=∞Oz QÆ∞}ÏÅ∞ HÍ~°}O. "≥∂HΔÍxH˜ =¸ÅO =∞#ã¨∞û.
S`Õ ^èŒ#ãÖáê^Œ# ZO`« P=â◊ºHõ"≥∞ÿ# JOâ◊"≥∞ÿ<å 'Ju ã¨~°fi„`« =~°˚ÜÕ∞`ü— J#fl
x*Ïxfl QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ „Ñ¨^è•<åOâ◊O Wk. ^èŒ#O =Å¡ HõeˆQ
#ëêìÅ∞, HõëêìÅ∞, ^èŒ#O ãÖáêkOK«@OÖ’ J#∞ãïOK«=Åã≤# Ñ¨^Œú`«∞Å∞, ^èŒ<åxfl
^•#O KÕÜ«∞@OÖ’ K«∂_®eû# JOâßÅ∞ ‰õÄ_® =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ =∞#HõOkOKå~°∞.
^èŒ#O „áê^è•<åºxfl q=iã¨∂Î, ^èŒ<åxH˜ ^•ã¨∞Å∞ HÍ‰õΩO_®, `«# =ºHÎ̃`åfixfl HÍáê_»∞H˘<Õ
ã¨∂„`åÅ#∞ q=iOKå~°∞.
256 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
^èŒ#=O`«∞_»∞ – QÆ∞}=O`«∞_»∞
^èŒ#"Õ∞~å Jxfl\˜H© =¸ÅO, P ^èŒ#O qÅ∞= `≥Å∞ã¨∞H˘#∞@ =∂#=^èŒ~°‡O—
'ÅH©Δ‡x"åãÖ— J<Õ áê`« ã≤x=∂Ö’x áê@ Wk. '^èŒ#O qÅ∞= `≥Å∞ã¨∞ HÀ=@"Õ∞
=∂#=^èŒ~°‡O— Jx xHõ¯zÛQÍ K≥Ñ¨ÙÎOn áê@. ZO^Œ∞HõO>Ë
'=∂#=Ù_Õ ^èŒ#=∞#flk ã¨$l~ÚOK≥#∞~å,
^•xH˜ `å<Õ `≥eÜ«∞x ^•ã¨∞_®Ü≥∞~å
^èŒ#ÅH˜Δ‡x J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’# ÃÑ\˜ì#"å_Õ,
^èŒ#=O`«∞_»∞, QÆ∞}=O`«∞_»∞, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞~å—
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡OÖ’ ^èŒ#`«`åfixfl J`«∞º`«Î=∞suÖ’ q=i™êÎ~Ú ~¸ ÑÖ‰õΩÎÅ∞.
^ÕxÔH·<å 'qÅ∞=— Hõ@ì@O KåÖÏ Hõ+¨ì"≥∞ÿ# Ñ¨x. JO^Œ∞ˆH „áêp#ã¨=∂[OÖ’ XHõ
=ã¨∞Î=Ù‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ, =∞~À =ã¨∞Î=Ù WzÛÑ¨ÙK«∞Û‰õΩ<Õ Ñ¨^Œúu LO_Õk. JHõ¯_»‰õÄ_®
=ã¨∞Î=Ù qÅ∞= ãïQÍæ x~°‚~ÚOK«@=∞#flk ãÖ^ÕÇ¨ã¨Ê^ŒOQÍ<Õ LO_Õk.
qâßYÑ¨@ì}O Ñïã¨~°„áêO`åÅÖ’ F „>ˇÿÉÖò `≥QÆ =ÙO_Õk. "å~°∞ zO`«ÑÖ_»∞#∞
J"Õ∞‡"å~°∞. JHõ¯_»‰õΩ H˘`«ÎQÍ "≥o§# q∞+¨#sÅ∞ „>ˇÿ|Öòû ^ŒQÆæ~° #∞O_ç ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î#
zO`«ÑÖ_»∞ fã¨∞H˘x, "åiH˜ ~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å '„HÍã¨∞— ÉÁ=∞‡Å∞#fl Q˘Å∞ã¨∞ eKÕÛ"å~°∞.
P „>ˇÿ|Öòû P Q˘Å∞ã¨∞Å∞ K«∂ã≤ =Úiã≤áÈÜÕ∞"å~°∞. zO`«ÑÖ_»∞x =∂Ô~¯\’¡ ÃÑ^ŒÌ
^èŒ~°Å#∞ J=Ú‡‰õΩx q∞+¨#sÅ∞ _»|∞ƒÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
'ÉÏ~°ì~ü Ñ¨^Œúu—Ö’ W@∞=O\˜ ÖÁã¨∞QÆ∞Å∞<åfl~Ú. JO^Œ∞Hõx ã¨=∂[x~å‡`«Å∞
'^èŒ#O— J<Õ H˘Å|^ŒÌx ã¨$+≤ìOKå~°∞. P ^èŒ<åxH˜ ^Õ=`«QÍ 'ÅH©Δ ‡^Õq—x ã¨$+≤ìOKå~°∞.
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ U ^èŒ~°‡OÖ’#∂ ^èŒ<åxH˜ ^Õ=`« L#fl ^•YÖÏÅ∞ Hõ#Ñ¨_»=Ù. P ÅH©Δ ‡^Õq
ã¨=Ú„^Œ=∞^èŒºOÖ’ [xOz#@∞ì Ñ¨Ù~å}QÍ^äŒ.
ã¨=Ú„^•xfl =∞käOzOk ~åHõΔã¨∞Å∞, ^Õ=`«Å∞. JO>Ë =∂#=Ù_ç "Õ∞^èŒÖ’ =∞Oz
K≥_∞» Å∞ Hõeã≤ [iÑ≤# =∞^ä#Œ Ñ¶e¨ `«O ÅH©Δ ‡[##O J#fl=∂@. ÅH©Δ ‡^Õqx <å~åÜ«∞}∞_»∞
ã‘fiHõiOKå_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë '^èŒ#O— =∞Oz"åi =^ŒÌ LO>Ë LÑ¨Ü≥∂QÆ Ñ¨_»∞`«∞Ok.
<å~åÜ«∞}∞_»∞ ^èŒ<åxfl xÜ«∞O„u™êÎ_»∞. ^èŒ#O <å~åÜ«∞}∞_çÃÑ· Z@∞=O\˜ „Ñ¨ÉèÏ=O
K«∂Ñ¨^Œ∞. JO^Œ∞ˆH ÅH©Δ ‡^Õq <å~åÜ«∞}∞_ç HÍà◊√§ "˘`«∞Î`«∂O@∞Ok. JO>Ë ^èŒ<åxfl
J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ\˜"ì å_»∞ ^≥=· O`À ã¨=∂#∞_»∞ J#fl=∂@. "å_Õ ^è#Œ =O`«∞_»∞, QÆ∞}=O`«∞_»∞,
|Å=O`«∞_»∞, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ‰õÄ_®.

<å~åÜ«∞}∞_ç #∞Oz #~°∞Å∞ =KåÛ~°∞. #~°∞Å‰õΩ P^Œ~°≈O <å~åÜ«∞}∞_»∞. HÍ|\˜ì
=∞x+≤ ^èŒ<åxH˜ ÖÁOyáÈ‰õÄ_»^Œ∞. Ö’aè HÍ‰õÄ_»^Œ∞. ^èŒ#ÅH˜Δ‡<Õ `«# áê^•„HÍO`«O
KÕã¨∞HÀ"åe. rq`«O ã¨∞YOQÍ, ã¨∞ÅÉèíOQÍ H˘#™êyOKÕO`« ãÖáêkOKåe. PÃÑ·
ãÖáê^Œ##∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ JOH˜`«O KÕÜ«∂e. ã¨=∂[¿ã=Ö’ qxÜ≥∂yOKåe. HÍh
=∞x+≤ D ^èŒ#`«`åÎfixfl J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË_»∞. ^èŒ<åxH˜ ÉÏxã¨ J=Ù`å_»∞.
Pâ◊ KÕ`« =∞#∞A ÖÏÜ«Ú=Ù QÆÅ<åà◊√§
u~°∞QÆ∞K«∞O„^Œ∞ „Éèí=∞#∞ „kÑ¨ÊÖËHõ
=ÚiH˜ ÉèÏO_»=∞O^Œ∞ =Úã¨∞~°∞ hQÆÅ ÉèíOy
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞
=ÚiH˜ ÉèÏO_®# DQÆÅ∞ =Úã≤i#@∞ì, PÜ«Ú~åÌÜ«∞=Ú#flO`« HÍÅO =∞x+≤
Pâ◊#∞ `«ºlOK«@O Hõ+¨ìO. Pâ◊ Z@∞=O\˜^≥·<å, z=~°‰õΩ Jk ^èŒ#O =^ŒÌˆH KÕ~°∞`«∞Ok.
HÍ|\˜ì Pâ◊Å#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ=@O JO>Ë, ^è#Œ „áê^è•<åºxfl `«yOæ K«_"» ∞Õ ##fl=∂@.
Pâ◊ áêÑ¨*Ïu Ü«∞xfl\˜ HõO>ˇ#∞
Pâ◊ KÕ`« Ü«∞`«∞Å∞ "≥∂ã¨áÈÔ~
K«∂z q_»K«∞"å~°∞ â◊√^•ú`«‡ ÖˇO^≥·#
Pâ◊ KåÖÏ áêÑ¨"≥∞ÿ#k. Pâ◊ =Å¡ =Ú#∞ÖË "≥∂ã¨áÈ`«∞O\Ï~°∞. HÍ|\˜ì Pâ◊#∞
`«ºlOz#"åˆ~ x+¨¯Å‡+¨μÅ∞. HÍh, ÃÑ·H˜ ^èŒ#O J=ã¨~°O ÖË^Œx, ^èŒ# „Ñ¨Ö’ÉèíOÖ’
Ñ¨_»=^ŒÌx Zxfl =∂@Å∞ K≥Ñ≤Ê<å =∞#ã¨∞ûÖ’ ^èŒ#OÃÑ· HÀiHõ LO@∞Ok. J=HÍâ◊O
~åQÍ<Õ P HÀiHõ =∞x+≤x Hõ|oOz "Õã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH ^èŒ#OÃÑ· Pâ◊`À =∞#∞+¨μÅ∞
KÕÜ«∞~åx Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ ã≤^Œú=∞ø`«∞O\Ï~°∞.
'J~å÷s÷ r=Ö’HÀ-Ü«∞O â◊‡âß#=∞Ñ≤ ¿ã=`Õ
`«ºHÍÎfi [#~Ú`å~°O ã¨fiO xóã¨ºOQÆK«Ûùu ^Œ∂~°`«ó—
=∂#=Ù_»∞ ^èŒ#O HÀãÖ â◊‡âß#OÖ’ ‰õÄ_® x=ã≤™êÎ_»∞. ^èŒ#O ÖËx Hõ#fl`«O„_çx
‰õÄ_® =^Œe ^Œ∂~°O "≥o§áÈ`å_»∞.
Jx#Ìº=∞Ñ≤ x#ÌxÎ ã¨∞Î=#Îº ã¨∞Î`«º=ÚK«ÛÔH·ó
™êfiÑ¨`Õ Ü«∞Hõ$`Õ =∞~°∞Îºó HÕ HÕ <å=∞ #‰õΩ~°fi`Õ!
=∂#=ÙÅ∞ ^èŒ#O HÀãÖ K≥Ü«∞ºx Ñ¨x ÖË^Œ∞. xOkOK«‰õÄ_»x"åix xOk™êÎ~°∞.
ã¨∞ÎuOK«`«QÆx"å_çx ã¨∞Îu™êÎ~°∞.
258 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
Wk „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞#O x`«ºO K«∂ã¨∂Î<Õ L<åflO. XHõ_çx á⁄QÆ_»@O =Å¡ ÖÏÉèíO
HõÅ∞QÆ∞`«∞O^ŒxÑ≤¿ãÎ "å_ç J~°›`«`À ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® "å_çx á⁄QÆ_»ÎÅ`À PHÍâßxH˜
Z`ÕÎ™êÎ~°∞. J~°›`« L#fl"å_çx á⁄y_ç<å ÖÏÉèíO ÖË^ŒxÑ≤¿ãÎ, "å_ç Ñ¨@¡ L^•ã‘#"≥·Yi
„Ñ¨^Œi≈™êÎ~°∞. XHõ"Õà◊ "å_çx á⁄QÆ_»@O =Å¡ `«# ™ê÷<åxHÀ, Q“~°"åxHÀ ÉèíOQÆO
HõÅ∞QÆ∞`«∞O^ŒxÑ≤¿ãÎ, "å_çx ^Œ∂+≤™êÎ~°∞. ZÖÏÔQ·<å "å_çx `«‰õΩ¯= KÕÜ«∂Åx
„Ñ¨Ü∞« ufl™êÎ~∞° . POˆQÜ ¡ Ú« Å∞ '„á⁄ÃÑ+¶ #¨ Öò ~Ô =· „b— Jx JO^Œ"∞≥ #ÿ ¿Ñ~°∞ ÃÑ\˜ì D Jã¨∂Ü«∞,
^Õfi+¨Ñ¨Ói`«xO^ŒÅ#∞ ã¨=∞i÷™êÎ~°∞. QÆ=∞x¿ãÎ, '^èŒ#O— Jk JOkOKÕ ™œYºO D
~°Hõ"≥∞ÿ# „Ñ¨=~°Î#Å#Ω "≥#flO\˜ LO@∞Ok.
x*Ïxfl „QÆÇ≤ÏOz# =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ D ~°Hõ"≥∞ÿ# „Ñ¨=~°Î##∞ Ñ¨Å∞~°HÍÅ∞QÍ
q=∞i≈OKå~°∞. =ºOQÆOQÍ ZuÎ K«∂Ñ≤OKå~°∞.
‰õΩÅ=Ú QÆÅ∞QÆ∞"å_»∞, QÀ„`«=Ú QÆÅ"å_»∞
q^Œº KÕ`« q„~°gQÆ∞"å_»∞
Ñ¨ã≤_ç QÆÅ∞QÆ∞"åx ÉÏxã¨ H˘_»∞‰õΩÅ∞
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞
Hõiî#OQÍ JxÑ≤Oz<å KÕ^≥·# x[O Wk. ˆH=ÅO JkèHÍ~°^•Ç¨ÏO`À, Jk
JOkOKÕ ^èŒ<åâ◊`À Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê"å~°∞ Ãã·`«O q^ÕjÜ«ÚÅ‰õΩ ÉÏxã¨Å∞QÍ „Ñ¨=iÎOK«@O
=∞#O K«∂ã¨∞Î<åflO. `«=∞ P`«‡ Q“~°"åxfl Ñ¨Hõ¯# <≥\˜ì =∞s áê^ŒÑ¨Ó[Å∞ KÕÜ«∞@O
K«∂ã¨∂Î<Õ L<åflO. =ºH˜Î`«fiO q_çz, ã≤QÆ∞æ ÖË‰õΩO_® „Ñ¨=iÎOK«@O ˆH=ÅO ~å[H©Ü«∞
~°OQÆOÖ’<Õ HÍ^Œ∞ x`«ºrq`«OÖ’ J<ÕHqõ +¨Ü∂« Ö’¡ =∞#O K«∂ã¨∂<Î åflO, J#∞Éèqí ã¨∞<Î åflO.
D x*Ï<Õfl K≥Ñ¨ÙÎ<åfl_»∞ "Õ=∞#. ZO`« `≥eq L<åfl ^èŒ#O L#fl "å_çH˜ ÉÏxã¨ HÍHõ
`«Ñ¨Ê^Œ∞ JO@∞<åfl_»∞.
JÖÏˆQ, =∞~À ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’
^Àã¨HÍiÜ≥ÿ∞# ^Œ∂ãï "å_≥·#
Ñ¨QÆ`«∞_≥·# "Õ^ŒÉÏÇ¨ïº_≥·#
^èŒx‰õΩ <≥Å¡"å~°∞ `«x~ÚOÑ¨ÙK«∞O^Œ∞~°∞
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞
^èŒx‰õΩ_»∞ áêÑ≤ J~Ú<å, hu ^Œ∂~°∞ _»~Ú<å, â◊„`«∞=~Ú<å á⁄QÆ_»Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
Wn =∞#‰õΩ J#∞Éèí==∞ÜÕ∞º ã¨`«º"Õ∞.
=∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ D ~°HõOQÍ ^èŒ<åâ◊ =Å¡ HõeˆQ #ëêìÅ#∞ q=iã¨∂Î, ^èŒ#=O`«∞_»∞
^Œ∞~°#˚ ∞_≥`· Õ HõeQˆ J#~å÷Å#∞ ã¨Ê+Öì QÍ q=iOKå~°∞. ^è<Œ åâ◊ =ºH˜`Î åfixfl ZÖÏ Ç¨Ïiã¨∞OÎ ^À
x~åÌH˜Δ}ºOQÍ „Ñ¨^Œi≈OKå~°∞.
Ñ¨~°QÆ ÖËq∞ KÕ`« |O^èŒ∞=ÙÖò Ñ¨QÆ"å~°∞
Ñ¨~°QÆ ÖËq∞ KÕ`« |~°=Ú `«Ñ¨ÙÊ
Ñ¨~°QÆ ÖËq∞ KÕ`« Ñ¨~°ÑüÜ«Ú#∞ `«Ñ¨ÙÊ
_»|∞ƒ =∞x+≤H˜ J`«ºO`«„Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O. HÍh _»|∞ƒ =Å¡ K«∞@∂ì KÕˆ~"åˆ~
JkèHOõ . J@∞=O\˜"å~°∞ _»|∞ƒ`Àáê>Ë "≥o§áÈ`å~°∞. JO^Œ∞Hˆ _»|∞ƒ ÖËx"å_çH˜ K«∞\ÏìÅ∞
â◊„`«∞=ÙÅ∞ J=Ù`å~°∞. "≥∂HõΔO `«Ñ≤ÊáÈ`«∞Ok. Ñ¨Å∞‰õΩ|_ô áÈ`«∞Ok. HÍ|\˜ì ^èŒ#O
Jã¨Å∞ ÖËHõáÈ~Ú<å Ñ¨~°"åÖË^Œ∞. HÍh L#fl ^èŒ<åxfl áÈQ˘@∞ìHÀ‰õÄ_»^Œ∞. ^èŒ#O ^ŒQÆæ~°
L#flÑ¨ÙÊ_»∞ „Ñü"å_çh KÕ~°nÜ«∞=^Œ∞Ì. á⁄QÆ_»ÎÅ‰õΩ á⁄OyáÈ‰õÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë,
K«∞@ì=ÚÅ∞ QÍx "å~°Å∞
K«∞@ì=ÚÅ=Ú hHõ@OK«∞ ™⁄OÑ¨Ù ^Œe~°Ê<£
<≥@∞ìH˘x Ü«∂„â◊~ÚO`«∞~°∞
QÆ\˜ìQÆ „^Œ=ºO|∞ QÆÅ∞QÆ QÆ^Œ~å ã¨∞=∞f.
|O^èŒ∞=ÙÅ∞ HÍx"å~°∞ ‰õÄ_® ^èŒ#O L#fl"å_ç ^ŒQÆæ~° `å=Ú |O^èŒ∞=ÙÅ"Õ∞ Jx
KÕ~°`å~°∞. `«=∞ Ñ¨x ™êyOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. Ñ¨~å~Ú"åˆ~ WÖÏ „Ñ¨=iÎ¿ãÎ WHõ ™⁄O`«
|O^èŒ∞=ÙÅ∞ PQÆ∞`å~å?
ZÑ¨ÙÊ_»∞ ãÖÑ¨^Œ Hõey#
#Ñ¨ÙÊ_»∞ |O^èŒ∞=ÙÅ∞ =`«∞Î~°k Ü≥∞@¡#fl<£
^≥Ñ¨ÊÅ∞QÆ *ˇé∞=Ù xO_ç#ñ
QÆÑ¨ÊÅ∞ Ñ¨k"ÕÅ∞ KÕ~°∞ QÆ^Œ~å ã¨∞=∞f!
K≥é∞=ÙÖ’ h~°∞ xO_ç`Õ HõÑ¨ÊÅ∞ HÀH˘Å¡Å∞QÍ =zÛ KÕi#@∞ì, ãÖÑ¨^Œ =¿ãÎ
|O^èŒ∞=ÙÅ∞ =zÛ KÕ~°∞`å~°∞. JO^Œ∞ˆH,
Ñ¨Ù`«Î_ç QÆÅ"åx Ñ¨ÙO_»∞ ÉÏ^èŒÜ«Ú QÆ∂_»
=ã¨∞^èŒÖ’# *ÏÅ "å~°Î ÔH‰õΩ¯
¿Ñ^Œ"åx ~ÚO@ ÃÑO_≥Â¡# <≥~°∞QÆ~°∞
260 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
Wn KÕ^Œ∞ x["Õ∞! ^èŒ#=O`«∞_ç z#fl ÉÏ^èŒ „Ñ¨ÑÖK«ÉÏ^èŒQÍ =∂~°∞`«∞Ok. HÍx
¿Ñ^Œ"å_ç WO\’¡ [iˆQ â◊√ÉèíHÍ~°ºO Z=iH© Ñ¨\˜ì LO_»^Œ∞. WÖÏO\˜ KÕ^Œ∞ x*ÏÅ#∞
`Õ@`≥Å¡O KÕÜ«∞@O=Å¡ ^èŒ#O =Å# HõeˆQ J#~å÷Å∞, J<åºÜ«∂Å∞ =∞#‰õΩ =∞iO`«
ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`å~Ú. ^èŒ#O ZO`« Z‰õΩ¯= =zÛ KÕi`Õ =ºH˜Î JO`«QÍ `«# ã¨fiÉèÏ"åxfl
=∞~°záÈ`å_»∞ Jx J~°÷=∞ø`«∞Ok.
J^è•ºÑ¨Ü«∞xÎ âß„™êÎ}˜ `«$Ñ≤Î ‰õΩ~°fixÎ ÑÖ_ç`å<£
q™ê‡~°Ü«∞xfl *ÏuO ™êfiO =~å@ó Ñ¨ÙzÛëê Hõˆ~
KÕuÖ’ _»|∞ƒ KÕˆ~ãïH˜, Jq Jxfl âß„™êÎÅ∂ K«kqOÑ¨KÕ™êÎ~Ú. ÑÖ_ç`«∞Å#∞
QÆ_ç¤ Ñ¨~°HõÅ∞QÍ K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. `«# *Ïux =∞~°Ñ≤™êÎ~Ú. ^èŒ#O HÀãÖ Xà◊√¡ J"Õ∞‡"åà◊¡
#∞O_ç, ^èŒ#O HÀãÖ Ç¨Ï`«ºÅ∞ KÕ¿ã"å~°∞, ^èŒ#O HÀãÖ =∞`«O =∂ˆ~"å~°∞, ^èŒ#O HÀãÖ
ã‘fiÜ«∂`«‡<Õ u~°ã¨¯iOKÕ"å~°∞ - JO^ŒiH© =iÎã¨∞ÎOn â’¡HõO.
JO>Ë, ^èŒ<åxfl, ^èŒ<åâ◊#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@ìHõáÈ`Õ =∞x+≤ Ñ¨â◊√"≥·áÈ`å_»#fl =∂@.
`«# ã¨fiÉèÏ"åxfl, ã‘fiÜ«∞=ºH˜Î`åfixfl =∞~°záÈ`å_»#fl=∂@. JO^Œ∞ˆH, =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞
_»|∞ƒ ãÖáêkOK«@O, =∂#=^è~Œ ‡° OQÍ x~°~‚ ÚOz<å, JkèH^õ <Œè åâ◊ =Å¡ #ëêìÅ∞ K≥áêÊ~°∞.
^èŒ#Ö’ÉèíO =Å¡ HõeˆQ J#~å÷Å∞ q=iOKå~°∞. PÃÑ· ^èŒ#`«`åÎfixfl xHõ¯zÛQÍ q=iOz
^èŒ<åâ◊#∞ #tOÑ¨KÕ¿ã =∂~åæÅ∞ K«∂™ê~°∞.
ã≤i ^• =zÛ# =K«∞Û#∞
ã¨Åe`«=ÚQÆ <åiˆHà◊ ãëÅ=Ú ÉèíOy<£
ã≤i ^• áÈ~Ú# É’=Ù#∞
Hõi „q∞Oy# "≥ÅQÆÑÖ_»∞ Hõ~°}˜x ã¨∞=∞f
^èŒ#O =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ H˘|ƒi HÍÜ«∞Ö’H˜ h~°∞ =zÛ#@∞ì =ã¨∞ÎOk. ãÖÑ¨^Œ áÈÜÕ∞
@Ñ¨ÙÊ_»∞ U#∞QÆ∞ q∞Oy# "≥ÅQÆ ÑÖ_»∞Ö’x QÆ∞A˚ =∂Ü«∞"≥∞ÿ#@∞ì =∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ`«∞Ok.
H˘|ƒiÖ’H˜ hà◊√§ ZÖÏ KÕ~∞° `åÜ≥∂ Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. JÖÏˆQ U#∞QÆ∞ "≥ÅQÆ ÑÖ_»∞Ö’x
QÆ∞A˚#∞ ZÖÏ ÖÏˆQã¨∞‰õΩO@∞O^À ‰õÄ_® Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. ^èŒ#O ‰õÄ_® JO`Õ. ZÖÏ
=ã¨∞ÎO^À, ZÖÏ áÈ`«∞O^À Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ#fl=∂@. ^èŒ#O Z@∞=O\˜"åi =^ŒÌ
LO@∞Ok. Jk ZÖÏ áÈ`«∞Ok. ^èŒ<åxfl ZÖÏ LÑ¨Ü≥∂yOKåe. Jã¨Öˇ·# ^èŒ#O Uq∞\˜
=O\˜=hfl K«iÛ^•ÌO.

Jã¨Å∞ ^èŒ#O
^èŒ<åx Éèí∂=∞ø Ñ¨â◊=â◊Û QÀ¿+ª <ås QÆ$Ç¨Ï^•fiˆ~, [#ó â◊‡âß<Õ
^ÕÇ¨tÛ`åÜ«∂O Ñ¨~°Ö’Hõ =∂ˆ~æ, Hõ~å‡#∞QÀQÆK«Ûùu r=UHõóII
ãÖáêkOz# ^è#Œ O Éè∂í q∞ÃÑ· LO_çáÈ`«∞Ok. Ñ¨â√◊ =ÙÅ∞ QÀ+Öª Ö’ q∞yeáÈ`å~Ú.
ÉèÏ~°º QÆ$Ç¨Ï^•fi~°O =^ŒÌ PyáÈ`«∞Ok. |O^èŒ∞[#∞Å∞ â◊‡âß#O =~°‰õÄ =™êÎ~°∞. ^ÕÇ¨ÏO
zuÖ’ HÍeáÈ`«∞Ok. Ñ¨~°Ö’Hõ=∂~°æOÖ’, r=Ù_çx "≥#flO\˜ =KÕÛk Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO =∂„`«"Õ∞.
^èŒ#O ãÖáêkOKåe. ^èŒ#O =Å¡<Õ ã¨=∂[OÖ’ =ºH˜Î Q“~°==∞~åº^ŒÅ∞
á⁄O^Œ∞`å_»∞. ^èŒ#O =Å¡ q^èŒ∞ºHõÎHõ~°‡Å∞ zO`« ÖË‰õΩO_® x~°fi Ç≤ÏOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
^èŒ#O =Å¡ |O^èŒ∞=ÙÅÖ’ Q“~°=O á⁄O^Œ∞`å_»∞. ^èŒ#O=Å¡ ÉèÏ~°º „¿Ñ=∞ á⁄O^Œ∞`å_»∞.
^èŒ#O =Å¡ ãÖ`å#O #∞O_ç „¿Ñ=∂^Œ~°}Å∞ JO^Œ∞‰õΩO\Ï_»∞. ^èŒ#O ÖËx"å_»∞ Ñ¨ÓzHõ
Ñ¨ÙÅ¡‰õΩ ‰õÄ_® H˘~°QÍ_»∞. ^èŒ#O ÖËx"å_çH˜ ZO`« `≥eq LO_ç ‰õÄ_® ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞.
WÖÏ ^èŒ# ãÖáê^Œ# P=â◊ºHõ`«#∞ x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ „Ñ¨Hõ\˜ã¨∞ÎOk ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O. ^èŒ<åxfl
ÅH©Δ‡^ÕqH˜ „Ñ¨fHõQÍ ÉèÏqOz Ñ¨q„`«OQÍ, Q“~°=OQÍ K«∂ã¨∞ÎOk.
S`Õ =∂#=Ù_çÖ’<Õ Ö’Éèí`«fi=∞#flk JO`«~°æ`«OQÍ LOk. Jhfl `«#‰õΩ HÍ"åÅ<Õ
Pâ◊`À áê>Ë, `«# =^ŒÌ<Õ LO_®Å#fl PÖ’K«<å =∞x+≤ˆH LOk. [O`«∞=ÙÅ‰õΩ ^èŒ#O`À
Ñ¨x ÖË^∞Œ . Jq PÇ¨~°O "≥O@Ñ¨_`» å~Ú. PÇ¨~°O HÀãÖ Ñ¨~∞° QÆ∞e_»`å~Ú. "Õ\Ï_»`å~Ú.
H˘\Ï¡_»∞‰õΩO\Ï~Ú. HÍh Hõ_»∞Ñ¨Ù xO_»QÍ<Õ "Õ\˜ ^•i# Jq áÈ`å~Ú. ^•K«∞HÀ"åÅ#fl
ÉèÏ=# "å\˜‰õΩO_»^Œ∞. p=∞Å∞ PÇ¨~°O ^•K«∞‰õΩO\Ï~Ú. HÍh, Jk JO^Œi HÀãÖ
™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ ^•K«∞‰õΩO\ÏÜÕ∞ `«Ñ¨Ê XHõ¯ p=∞ `«# HÀãÖ ^•K«∞HÀ=@O LO_»^Œ∞.
F K«ÔH¯~° ã¨Êù\˜HÍxfl Ñ¨Hõ¯QÍ ÃÑ@∞ì‰õΩx ^˘OQÆ`«#OQÍ XHõ¯ p"Õ∞ u#@O [~°QÆ^Œ∞.
Wk XHõ¯ =∞x+≤ˆH ™ê^èŒºO.
=∞x+≤ Q˘Ñ¨Ê `åuÎfiHõzO`«#Å∞ KÕÜ«∞QÆÅ_»∞. Q˘Ñ¨Ê ã≤^•úO`åÅ∞ TÇ≤ÏOK«QÆÅ_»∞.
Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê ™êOˆHuHõ ÑïHõ~åÅ#∞ ã¨$lOK«QÆÅ_»∞. HÍh `«#ˆHO HÍ"åÖ’, ZO`«
HÍ"åÖ’ =∞x+≤H˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. `«=∞ Hõ_»∞Ñ¨Ù xO_»@O [O`«∞=ÙÅ‰õΩ, „H˜q∞H©@HÍÅ‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞ÎOk. ZO`« u<åÖ’, ZO`« uO>Ë `«=∞‰õΩ â◊H˜Î =ã¨∞ÎO^À "å\˜H˜ `≥Å∞ã¨∞. HÍh
=∞x+≤H˜ `≥eÜ«∞^Œ∞.
ZO`« u<åÖ’, ZO`« â◊H˜Î J=ã¨~°"≥∂ `≥eÜ«∞^Œ∞. JO^Œ∞Hõx uO@∂<Õ áÈ`å_»∞.
JÖÏ J=ã¨~åxfl q∞Oz uO\Ï_»∞. ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O =zÛ J<å~ÀQÆºO áêÖˇ·, =∞m§ Xà◊√¡
262 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

`«yæOK«∞HÀ"åÅx Hõ+¨ìÑ¨_»`å_»∞. ãÖáê^Œ# q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® JO`Õ. ZO`« ãÖáêk¿ãÎ
ãïáÈ`«∞O^À =∞x+≤ `≥eÜ«∞^Œ∞. ZO`« ãÖáêkOz<å ãïáÈ^Œ∞. ˆ~¿Ñ=∞=Ù`«∞O^À
##fl ÉˇOQÆ Ñ¨\Ñì̃ _‘ ãç ∂¨ <Î Õ LO@∞Ok. ÃÑQ· Í ãÖáêkOzOk JO`å `å<Õ ^•K«∞HÀ"åÅ#fl
`«Ñ¨# =∞x+≤x Ñ¨\˜ì Ñ‘_çã¨∞ÎOk. nxfl Ö’Éèí`«fi=∞O\Ï~°∞. ÉèÏã¨¯~°â◊`«HõHÍ~°∞_»∞ 'Ö’aè—x
K«Hõ¯QÍ x~°fiz™êÎ_»∞.
JuQÆ∞}Ç‘Ï#Ö’aèH˜ñ |^•~°÷=Ú QÆeæ# ÖËHõ Ü«ÚO_ç#<£
q∞`«=ÚQÆ QÍx, Hõe‡ QÆÅ g∞^Œ@<≥·# Éèí∞lOÑ¨ _çOÑ¨ÙQÍ
ã¨`«=∞x #=Ú‡ ^ÕÇ¨Ï=Ú#∞, ãÖÑ¨^Œ, <Õé∞Å∞ xO_ç áêé˜#<£
QÆ`«∞QÆHõ EK«∞ñ QÆ∞Hõ¯ `«# Hõ@ì_ç g∞éHõ <≥O^Œ∞, ÉèÏã¨¯~å!
Uà◊√¡ h~°∞ xO_ç „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞Î<åfl ‰õΩHõ¯ h\˜x =∂=¸Å∞QÍ `åQÆ^Œ∞. Hõ`«∞‰õΩ`«∂<Õ
LO@∞Ok. JÖÏˆQ `«#ÔHO`« Sâ◊fi~°º=Ú<åfl, `«‰õΩ¯=QÍ<Õ HÍ"åÅx u<Õ"å_»∞ Ö’aè.
`«#‰õΩ ÖË#Ñ¨ÙÊ_»∞ `«‰õΩ¯= u#@O ^èŒ~°‡O. HÍh L#flÑ¨ÙÊ_»∞ ‰õÄ_® `«‰õΩ¯= u#@O
Ö’Éèí`«fiO.
'Ö’aè— J~Ú#"å_»∞ `å#∞ J#∞ÉèíqOK«_»∞. W`«~°∞_çh J#∞ÉèíqOK«hÜ«∞_»∞.
JO^Œ∞ˆH Ö’aè "å_ç QÆ∞iOz "Õ=∞#
Q˘_»∞¤\Ï=Ùñ a`«∞Hõñ QÆ∞O_»ñ Q˘OáÈ~Ú#
áêÅhHõ `«#∞fl |O_»∞¡ ~åÅ
Ö’aè"åx #_»∞QÆ ÖÏÉèí=Ú‡ ÖË^ŒÜ«∂—— JO\Ï_»∞.
áêe=fix P=Ù ^ŒQÆæ~° áêÅ∞ Ñ≤`«HÍÅx "≥à◊§@O =Å¡ ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. áêe=fi^Œ∞
ãïHõ^•, Jk Ñ¨à◊¥§_Õ@∞ì `«O`«∞Ok. JÖÏˆQ Ö’aè"å_çx J_çy ‰õÄ_® ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞.
JO>Ë _»|∞ƒ ãÖáê^Œ#Ö’ Ñ¨_ç rq`åxfl "≥Ú`«ÎO ãÖáê^Œ#Ö’ "≥zÛOz<å
=∞x+≤H˜ ãÖ`«$Ñ≤Î LO_»^∞Œ . _»|∞ƒ ãïáÈ=@O J#flk LO_»^∞Œ . HÍ|\˜ì _»|∞ƒ ãÖáê^Œ#
P=â◊ºHõ`«#∞ <˘H˜¯ K≥Ñ¨ÓÎ<Õ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ _»|∞ƒ ãÖáêkOKåeû# q^è•<åxfl,
ãÖáêkOz# _»|∞ƒ#∞ "≥zÛOKåeû# Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ q=iOKå~°∞. WÖÏ q=iã¨∂Î, ^èŒ#O
=ã¨∞ÎOk, áÈ`«∞Ok, âßâ◊fi`«OQÍ xeKÕk ^èŒ~°‡O. =∞x+≤ ã¨„`«Ê=~°Î# J#fl x*Ïxfl
Z^Œ‰õΩ Ç¨Ï`«∞Î‰õΩ<Õ suÖ’ É’kèOKå~°∞. ^èŒ#=∞O>Ë q~°H˜Î HõeˆQ suÖ’ q=iOKå~°∞.
Ö’Éèí`«fiO`À ^èŒ<åxfl ^•K«∞HÀ=\Ïxfl x~°ã≤OKå~°∞. J^èŒ~°‡OQÍ ^èŒ#O ãÖáêkOK«\Ïxfl
YO_çOKå~°∞. JÖÏ ãÖáêkOK«@ =∞O>Ë áêÑÖ =¸@ Hõ@∞ìHÀ=@"Õ∞#x q=iOKå~°∞.
PÃÑ· Jã¨Öˇ·# ^èŒ#O Uq∞\’ q=iOKå~°∞. rq`«O H˘#™êyOK«\ÏxH˜ ãïÑ¨_» ^èŒ#O
ãÖáêkã¨∂Î, `«~°QÆx, Z=~°∂ ^•K«∞HÀx, ZO`« ÑÖz<å ÃÑiˆQ âßâ◊fi`« ^èŒ# ãÖáê^Œ#
=∂~åæÅ∞ ã¨∂zOKå~°∞.
JãÖÉè’ˆQ# ™ê=∂#ºO Hõ$Ñ¨}ã¨º ^èŒ#O Ñ¨Ô~·ó
J¿ãº^Œ q∞u ãÖ|<Àú Ç¨<Õ ^Œ∞óMË# QÆ=∞º`Õ
J#∞Éèqí OK«‰Ωõ O_® ^•K«∞H˘#fl ^è#Œ O Ñ≤ãx≤ Q˘@∞ì"å_çH˜ ZO`À W`«~∞° Å‰õÄ JO`Õ.
Wk g_ç ^è#Œ O J#fl ãÖ|O^èOŒ áÈ~Ú# `«~∞° "å`« HõeQˆ ^Œ∞óYO =Å¡ x[O `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
J*Ï˝#ã¨º HõΔÜ«∞O ^Œ$ëêìfi =b‡Hõã¨º K« ãÖK«Ü«∞"£∞
J=#ÌºO k=ãÖ ‰õΩ~åº^•Ì<å^èŒºÜ«∞# Hõ~°‡ã¨∞
|i}ˇ xO_® áÈã≤# HÍ@∞Hõ#∞ "Õe`À =Ú@∞ìH˘x H˘OK≥O H˘OK≥O fã≤<å
H˘<åflà◊§‰õΩ J~ÚáÈ`«∞Ok. JÖÏˆQ p=∞Å∞ ÃÑ>Ëì Ñ¨Ù@ì H˘OK≥O H˘OK≥O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂
ÃÑ^ŒÌ^Œ=Ù`«∞Ok. D q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iÎOz =∂#=Ù_»∞ ^•#O KÕÜ«∞@O, K«^Œ∞=ÙHÀ=@O,
ã¨fiHõ~°Î"åºÅ#∞ KÕã¨∂Î *Ï„QÆ`«Î Ñ¨_®e.
p=∞Å∞ ÃÑ\˜ì# Ñ¨Ù@ìÅ∞
áê=ÚÅ H˜~°"≥·# Ü«∞@∞¡ áê=∞~°∞_»∞ ^ŒQÆ<£
¿ÇÏ=∞O|∞ ‰õÄ_»ñÉˇ\˜ì#
Éèí∂g∞â◊√Å áêÅñ *Ë~°∞ Éèí∞qÖ’ ã¨∞=∞f
p=∞Å∞ ÃÑ\˜ì# Ñ¨Ù@ìÅ∞ áê=ÚÅ‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_ç#@∞ì, Ö’aè ^•z# ^èŒ#O
~åAÅ áêÅ=Ù`«∞Ok JO\Ï_»∞ ã¨∞=∞fâ◊`«HõHÍ~°∞_»∞.
JO>Ë, ^è#Œ O ^•K«@O `«ÑÙ¨ Ê Jx HÍ^Œ∞, HÍh ^è#Œ O ^•K«@"Õ∞ ^è~Œ ‡° OQÍ LO_»@O
`«Ñ¨ÙÊ. ZO^Œ∞HõO>Ë, Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O =Å¡, ÉèíQÆ=O`«∞_ç Hõ$Ñ¨ =Å¡ =ºH˜Î
^èŒ#=O`«∞_»=Ù`å_»∞.
PÜ«ÚóHõ~°‡ K« q`«ÎO K« q^•º x^èŒ#"Õ∞= K«
ÑÖK≥·`åx Ç≤Ï ã¨$[º<ÕÎ QÆ~°ƒùã¨÷Ãã·º= ^ÕÇ≤Ï#óII
r=Ù_»∞ QÆ~°ƒùOÖ’ LO_»QÍ<Õ "å_ç PÜ«Úã¨∞û, KÕÜ«∞É’ÜÕ∞ Ñ¨#∞Å∞, ^èŒ#O, q^Œº,
=∞~°}O J<Õ J~Ú^Œ∂ „|Ç¨Ï‡ x~°‚~Ú™êÎ_»O@∞Ok âß„ã¨ÎO. HÍ|\˜ì ^èŒ# ãÖáê^Œ#Ö’
=ºH˜Î Q˘Ñ¨Ê`«#O ÖË^Œ∞. P ^èŒ<åxfl qxÜ≥∂yOK«@OÖ’ =ºH˜Î`«fiO „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞ø`«∞Ok.
264 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
JO^Œ∞ˆH Ñ¨Ó~°fiHÍÅOÖ’ ^èŒ#=O`«∞Å∞ ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕ¿ã"å~°∞. ^è•i‡Hõ Hõ~°‡Å∞
x~°fiÇ≤ÏOKÕ"å~°∞. QÆ∞_»∞Å∞ Hõ\˜ìOKÕ"å~°∞. J#fl^•<åÅ∞ KÕ¿ã"å~°∞. q^•ºÅÜ«∂Å∞
xi‡OKÕ"å~°∞. Lz`« q^•ºÉ’^èŒ#‰õΩ gÅ∞ HõeÊOKÕ"å~°∞. ^èŒ#O ™ê^è•~°}OQÍ =ºH˜Î
Ñ¨`<« åxH˜ ^•i fã¨∞OÎ k. =ºHÎ̃x Ö’aèQÍ, JÇ¨ÏOHÍiQÍ, ™ê\˜ =∂#=ÙÅO>Ë K«∞ÅHõ#QÍ
K«∂¿ã"å_çÖÏ KÕã∞¨ OÎ k. JÖÏ HÍHõ, ^è#Œ ÖÏÅã¨#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x, `«#Hõ=ã¨~"° ∞≥ #ÿ O`«
^èŒ<åxfl *Ï„QÆ`«ÎÑ¨~°K«∞‰õΩx, q∞QÆ`å ^èŒ<åxfl ™ê=∂lHõ Jaè=$kúHÍ~åºÅÖ’ "≥zÛOK«@O
Ö’<Õ =ºHÎ̃ Q˘Ñ¨Ê`«#O `≥Å∞ã¨∞OÎ k. ZÖÏÔQ`· Õ ~åA, „Ñ¨[Å ÉÏQÀQÆ∞Å∞ K«∂¿ã '"åKü=∂<£—
ÖÏO\˜"å_À, JÖÏˆQ ^è#Œ =O`«∞_»∞ Ãã`· O« , ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ãÖáêkOz# ^è<Œ åxfl ã¨„Hõ=∞OQÍ
qxÜ≥∂yOKÕ 'ˆH~ü>HË ~õ —ü ÖÏO\˜"å_Õ ##fl=∂@. '=∞Ç¨ÉèÏ~°Ò« —Ö’ D q+¨Ü∞« O ã¨Ê+Öì QÍ
K≥Ñ¨Ê@O [iyOk.
Jˆ~÷# `«∞ ã¨"≥∂ <å~À÷Ü«∞„`« ÅÉèËº`Õ<À^ŒÜ«∞ó
# `«„`« qÑ¨}ó HÍ~°ºó Y~°Hõ}∂¤Ü«∞#O Ç≤Ï `«`ü
U ^èŒ<åxH˜ =ºÜ«∞O KÕÜ«∞@O KÕ`« Jaè=$kú ÅaèOK«^À, P ^èŒ#O ^èŒ#O HÍ^Œ∞.
J@∞=O\˜ ^èŒ#O ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~å^Œ∞. P ^èŒ#O`À "åºáê~°O KÕÜ«∞@O QÍ_ç^Œ#∞
QÀHõ@O =O\˜k. HÍ|\˜ì ^è#Œ O ãÖáêkOK«@OÖ’ `«ÑÙ¨ Ê ÖË^∞Œ . ^è<Œ åxfl ^•K«∞HÀ=@OÖ’
`«Ñ¨ÙÊ ÖË^Œ∞. HÍh ^èŒ<åxfl ^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’ ãÖáêkOKåe. ãÖáêkOz# ^èŒ<åxfl ^èŒ~°‡O
HÀãÖ "≥zÛOKåe.
J<Õfl# ã¨^Œ$â◊O ^•#O # Éèí∂`«O # Éèíq+¨ºu
`«™ê‡^Œ#flO qâı¿+} ^•`«∞q∞K«ÛùxÎ =∂#"åó
J#fl^•#O`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# ^•#O Ñ¨Ó~°fiO ÖË^Œ∞. =ÚO^Œ∞ =ÚO^Œ∞ LO_»É’^Œ∞.
JO^Œ∞ˆH =∂#=ÙÅ∞ J#fl^•#O KÕÜ«∂e. JO^Œ∞ˆH QÆ`«OÖ’ J<åflxfl J=∞‡\Ïxfl
<Õ~°OQÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. J_çy#"å_çH˜ PÇ¨~åxfl JOkOK«@O Q˘Ñ¨Ê`«#OÖÏ HÍHõ
^èŒ~°‡OÖÏ ÉèÏqOKÕ"å~°∞.
J#∞‰õÄÖË q^èÒ ^ÕÜ«∞O Ü«∞`«ó Ñ¨Ó~°~Ú`å Ç¨Ïió
„Ñü‰õÄÖË q^èÒ ^ÕÜ«∞O Ü«∞`«ó ã¨~°fiO Ç¨Ïi+¨ºu
^≥·=O J#∞‰õÄÅOQÍ L#flÑ¨ÙÊ_»∞ ^•#O K≥Ü«∂ºe. JÖÏ KÕ¿ãÎ q+¨μ‚=Ù P Ö’@∞
Ñ¨Ói™êÎ_»∞. ^≥·=O „Ñü‰õÄÅOQÍ L<åfl ^•#O K≥Ü«∞º@"Õ∞ =∞Ozk. ZO^Œ∞HõO>Ë

^•#O K≥Ü«∞º‰õΩ<åfl ^≥·=O ZÖÏQÆ∂ ã¨~åfixfl Ç¨Ïiã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì ZÅ¡Ñ¨ÙÊ_»∂ ^èŒ~å‡xfl
x~°fiiÎOK«@"Õ∞ =∞Ozk.
J^•`å Ñ¨Ù~°∞+¨™êÎºw ^èŒ#O ãÖ`«º[º QÆK«Ûùu
^•`å~°O Hõ$Ñ¨}O =∞<Õº =∞$`À JÑ¨º~°÷O # =Ú&Ûu
^•#O K≥Ü«∞ºx Ö’aè x[OQÍ `åºy. ZO^Œ∞HõO>Ë, ^èŒ#O JO`å WHõ¯_Õ q_çz
"≥o§áÈ`å_»∞. ^•#O KÕ¿ã"å_»∞ x["≥∞ÿ# Ö’aè. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞~°}Õz# `«~°∞"å`«
‰õÄ_® Ñ¨Ù}º^èŒ#O "≥O@ fã¨∞‰õΩáÈ`«∞<åfl_»∞.
ãÖáêkOz, ^•z# ^è#Œ O ã¨kfixÜ≥∂QÆÑ_¨ H» áõ È`Õ =º~°=÷ ∞ø`«∞Ok. 'p=∞Å∞ ÃÑ\˜#ì
Ñ¨Ù@ìÅ∞ áê=ÚÅ H˜~°"≥·# Ü«∞@∞¡— `å#∞ Ö’Éèí`«fiO K«∂Ñ≤ ^•z# ^èŒ#O W`«~°∞Å áêÅ
Ñ¨_»∞`«∞Ok. ^èŒ#O "≥O@ ~å^Œ∞. HÍ|\˜ì =∞x+≤ ãÖáêkOK«=Åã≤Ok =∞Oz ¿Ñ~°∞.
Ñ¨Ù}ºHÍ~åºÅ∞ KÕã∂¨ ,Î ^è~Œ ‡° O <≥~"° ~Õ ∞° ã¨∂,Î `å#∞ =∞~°}O˜ z# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® =∞#∞+¨μÅ∞
`«##∞ QÆ∞~°∞Î KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ suÖ’ L`«=Î ∞OQÍ =º=Ç¨ÏiOKåe. =∞x+≤ ^è#Œ O ãÖáêkOKåe.
HÍh, ^•xH˜ ^•ã¨∞_»∞ HÍ‰õÄ_»^Œ∞. D x*Ïxfl q=iOKÕO^Œ∞‰õΩ '^èŒ<åx Éèí∂=∞ø— =O\˜
ã¨`åºÅ#∞ J`«ºO`«ã¨~°à◊OQÍ =∞~°záÈÖËx q^èŒOQÍ `«~°`«~åÅ‰õΩ JOkOz
=ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ XHõ ÉÏ@#∞ U~°Ê~°Kå~°∞.
*Ï˝#"Õ∞ ^èŒ#O
PÑ¨^Œæ`«O Ç¨Ïã¨ã≤ HÕ „^Œq}Ï#ú =¸_è»
ÖH©Δ‡ó ã≤÷~å # Éèí=fu H˜=∞„`« z„`«"£∞
U`å<£ „Ñ¨Ñ¨â◊ºã≤ Ñ¶¨∞\Ï&˚ÅÜ«∞„#Î K«„ˆH
iHÍÎ Éèí=xÎ Éèíi`åó Éèíi`å â◊Û iHÍÎó
Ñ¨Ó~°fiHÍÅOÖ’ [ÅÜ«∞O„`å Å∞O_Õq. =~°∞ÎÖÏHÍ~°OÖ’ LO_Õ P Ü«∞O„`åxH˜
‰õΩO_»Å∞ Hõ\˜ì LO_Õq. Ü«∞O„`«O u~°∞QÆ∞`«∂O>Ë ‰õΩO_»Å∞ h\˜ xO_Õq. "å\˜ #∞O_ç
h~°∞ |Ü«∞\˜H˜ "≥o§áÈQÍ<Õ =∞~À ~“O_»∞Ö’ =∞m§ ‰õΩO_»Å∞ xO_Õq. ^è#Œ O =zÛáÈ=\Ïxfl
[ÅÜ«∞O„`«OÖ’ ‰õΩO_»Å∞ xO_ç, MÏm J~ÚáÈ~Ú =∞m§ xO_»@O`À áÈÅ∞ã¨∞Î<åfl~°∞.
Sâ◊fi~°ºO`À Xà◊√¡ `≥eÜ«∞x F =¸_è»∞_®, PÑ¨^ŒÖ’¡ L#fl"å_çx K«∂ã≤ ZO^Œ∞‰õΩ
#=Ùfi`å=Ù? ÅH˜; XHõ KÀ@ ã≤÷~°OQÍ LO_»^Œ∞. [ÅÜ«∞O„`åÅ‰õΩ J=∞iÛ# D uiˆQ
Ñ¶¨∞\ÏÅ#∞ K«∂_»∞, hà◊√§ ÖËxq xO_»∞`«∂O\Ï~Ú. hà◊√§#flq MÏm J~ÚáÈ`«∞O\Ï~Ú.
Wk â’¡HÍ~°÷O.
266 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
^è#Œ O [QÆuH˜ =¸ÅO. ^è#Œ O =Å¡ Jxfl ™œMÏºÅ∂ J=∞~°∞`å~Ú. HÍh JkèHOõ QÍ
^èŒ#O KÕ~°@O =Å¡ Jk =∞#∞+¨μÅ#∞ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ KÕã¨∞ÎOk ^èŒ#O L#fl"å_Õ HÍ^Œ∞.
^èŒ#O HÀãÖ J`«_ç K«∞@∂ì L#fl =∞#∞+¨μÅ∞ ‰õÄ_® Ñ¨â◊√=ÙÅ∞ J~ÚáÈ`å~°∞. ^èŒ#O
ZHõ¯_® ã≤÷~°OQÍ LO_»^Œ∞. ZÖÏ =ã¨∞ÎO^À, ZÖÏ áÈ`«∞O^À Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍ|\˜ì
^èŒ<åxfl ^•zÃÑ\ÏìÅx Ö’aèÖÏ „Ñ¨Ü«∞uflOz ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ =ºH˜Î áêáêxfl
=¸@ Hõ@∞ìHÀ=@"Õ∞ HÍ^Œ∞, J`«x Ñ≤ã≤<åi`«#O K«∂ã≤ ^•zÃÑ\˜ì# ^èŒ#O W`«~°∞Å
áêÅ=Ù`«∞Ok. HÍ|\˜ì ^èŒ<åxfl ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕÜ«∂e. ã¨kfixÜ≥∂QÆO HÍx ^èŒ#O =Å¡
LÑ¨Ü≥∂QÆO ÖË^Œ∞. W@∞=O\˜ x*ÏÅ∞ É’kèOz# =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ =∂#==∞#ã¨Î`åfixfl
‰õΔΩ}‚OQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ HÍ|\˜ì WO`«\˜`À PQÆÖË^Œ∞. ^èŒ#O JO>Ë<Õ Jã¨Ç¨ÏºO,
q~°H˜Î ÉèÏ=#Å#∞ HõeyOKÕ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕâß~°∞. D „Ñ¨Ü«∞`«flO q*Ï˝#O`À ‰õÄ_ç#
Jã¨Ç¨ÏºO, qK«HõΔ}`À ‰õÄ_ç# q~°H˜Î HõeyOK«\ÏxH© ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ "Õã≤Ok `«Ñ¨Ê, ÉèíÜ«∞ÃÑ\˜ì
™êkèOK«\ÏxH˜ HÍ^Œ∞.
=∂#=Ù_ç =∞#ã¨Î`«ÎfiOÖ’ '™êfi~°÷O— „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. |$Ç¨Ï^•~°}º
HÀÑ¨x+¨`∞« ÖÎ ’ F ãÖÑ¶∞¨ @# LOk. Ü«∂[˝=Å∞¯º_»∞ ã¨<åflºãÖ ã‘fiHõiã¨∂,Î `«# ÉèÏ~°ºÅ#∞
z=i HÀiHõÅ∞ HÀ~°∞HÀ=∞O\Ï_»∞. XHõ ÉèÏ~°º ^èŒ#^è•<åºÅ∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok. =∞~À
ÉèÏ~°º 'x["≥∞ÿ# *Ï˝#O— HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok. P"≥∞‰õΩ Ü«∂[˝=Å∞¯º_»∞ É’kèOz#
*Ï˝#™ê~åOâ◊O Uq∞@O>Ë '=∞x+≤ ÃÑÃ· Ñ#· Zxfl =Úã¨∞QÆ∞Å∞ "Õã∞¨ ‰õΩ<åfl, Zxfl ã≤^•úO`åÅ
"≥#∞Hõ ^•z<å, P`å‡#O^ŒO HÀã¨"Õ∞ „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ_»∞. D P`å‡#O^•xH˜ Éè∫uHõ~°∂Ñ¨"Õ∞
'™êfi~°÷O—. '™êfi~°÷O— ÖË‰õΩO_® =∞x+≤ rqOK«ÖË_»∞. 'Wk <åk— J#∞HÀHõáÈ`Õ =∞x+≤
=ÚO^Œ∞‰õΩ Hõ^ŒÅÖË_»∞. =∞x+≤Ö’ D ÉèÏ=##∞ #tOÑ¨*Ëã≤ ™ê=¸Ç≤ÏHõÉèÏ=#Å#∞
|Å=O`å# HõeyOKÕ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ J<Õ‰õΩÅ∞ KÕâß~°∞. ÉèíOQÆÑ¨_®¤~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Wk
'<åk— J#∞HÀx^Õ =∞x+≤ Ug∞ KÕÜ«∞ÖË_»∞. '<å HÀãÖ— '<å ‰õΩ@∞O|O HÀãÖ— J#fl
ÉèÏ=# =∞x+≤H˜ TÑ¨Ùxã¨∞ÎOk. D ÉèÏ=# JkèHõ"≥∞ÿ, Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ∞ ^•\˜`Õ =ºH˜Î
™êfi~°÷Ñ¨~°∞_»=Ù`å_»∞. =∂#=Ù_ç ™ê÷~Ú #∞O_ç kQÆ*Ï~°`å_»∞. D ÉèÏ=##∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
LOK«∞‰õΩO@∂ '<åk— HÍã¨Î L<åfl q∞QÆ`å '=∞#k— J#∞H˘<Õ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕ¿ã"å_»∞
=∂#=Ù_»∞QÍ Z^Œ∞QÆ∞`å_»∞. D <åk J#fl ÉèÏ=##∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ `«ºlOz, q∞Oz#
=ºH˜Î L`«Î=Ú_»=Ù`å_»∞. `åuÎfiHõÑ¨~°OQÍ K«∂ã≤<å 'JÇ¨ÏO— J#fl ÉèÏ=##∞ #tOÑ¨
KÕÜ«∞@"Õ∞ *Ï˝<åxH˜ ^•i fã¨∞ÎOk. "≥∂HõΔHÍ~°}O J=Ù`«∞Ok.

'JÇ¨xfl— [~ÚOK«@O JO^ŒiH© ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. HÍh JÇ¨xfl `«yæOK«∞H˘x
x™êfi~°÷OQÍ =º=Ç¨ÏiOKÕ gÅ∞O@∞Ok. ÉèÏ~°fÜ«∞ `«`«fiO JO^Œ∞ˆH ^èŒ# ãÖáê^Œ##∞
XHõ Hõ~=Î° ºO KÕãO≤ k. ^è#Œ O ãÖáêkOKåe. ^è#Œ O ãÖáêkã¨∞#Î flÑ¨ÙÊ_»∞ =ºH˜Î <Õ~É° Ïè =#‰õΩ
QÆ∞iHÍ‰õÄ_»^Œ∞. P ^èŒ<åxfl <åºÜ«∞=∂~°æOÖ’ ãÖáêkOKåe. J<åºÜ«∞OQÍ ^èŒ#O
ãÖáêkOK«@O áêÑÖ "≥∂ãÖ KÕã≤ ^èŒ#O ãÖáêkOK«@O =Å¡ ÖÏÉèíOÖË^Œ∞.
JÇ≤Ï`«Ç≤Ï`« qKå~° â◊¥#º|∞^ÕÌó „â◊√u ã¨=∞Ü≥ÿ∞~°Û|Ç¨ïaèã≤Î ~°ã¨¯$`«ã¨º
L^Œ~°Éèí~°} =∂„`«ˆH=ÖËKÀÛùó Ñ¨Ù~°∞+¨ Ñ¨â’â◊Û Ñ¨â’â◊Û HÀ qâı+¨ó
Uk =∞Oz, Uk K≥_∞» Jhfl qKå~°}ÖËH,õ "Õ^ÀHÍÎKå~° ^Œ∂~°∞_≥· á⁄@ì xOÑ¨ÙHÀ=@O
Ñ¨~°=∂~°÷O J#∞‰õΩ<Õ Ñ¨â◊√`«∞Å∞º_≥·#"å_çH©, Ñ¨â◊√=Ù‰õÄ ÉèË^ŒO U=ÚOk? HÍ|\˜ì
^èŒ#ãÖáê^Œ# ^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’<Õ KÕÜ«∂Å#fl=∂@. J^èŒ~°‡OQÍ _»|∞ƒ ãÖáêkOKÕ Hõ<åfl
^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’ ãÖáêkOKÕ aèHõΔ "Õ∞Å#fl =∂@.
J+¨ì"Õ∞ ^•fi^Œâı "åÑ≤ âßHõO Ü«∞ó Ñ¨K«`Õ QÆ$¿ÇÏ
‰õΩq∞„`å}º # áê„t`«º HÕ "≥· ã¨∞Y`«~°O `«`«ó
K≥_»¤"åi ã¨Ç¨Ï"åãÖ ÖË‰õΩO_® Zxq∞k ~ÀAÅÖ’ ÖË^• Ñ¨<≥flO_»∞ ~ÀAÅÖ’ F
™êi WO\’¡ ‰õÄ~° =O_»∞HÀQÆey`Õ JO`« HõO>Ë ã¨∞YO U=ÚOk? WOHÍ J~°÷O HÍx
"åi HÀãÖ D =∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’ =∞~À Ô~O_»∞ =∞Oz =∂~°æ^Œ~°≈Hõ â’¡HÍÅ∞<åfl~Ú.
JÑ≤ âßHõO Ñ¨Kå#ã¨º ã¨∞YO "≥· =∞Ñ¶¨∞=<£ QÆ$¿ÇÏ
Ji˚`«O ¿ãfi# gˆ~º} <åÑ¨º áê„t`«º HõOK«#
Z=ih P„â◊~ÚOK«‰õΩO_® `å#∞ „â◊=∞Ñ¨_ç ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl P‰õΩ ‰õÄ~° `«#
WO\’¡ =O_»∞H˘x u<åfl Jk ã¨∞Y"Õ∞.
JH©iÎó H©~°Îº`Õ Ö’ˆH Ü«∞ã¨º Éèí∂`«ã¨º Hõã¨º z`ü
ã¨ ã¨`«`«º^èŒ=∂<£ Ö’HÍ<£ Ü«∂=K«Ûù|Ìó „Ñ¨H©~°Îº`Õ
Z=ix QÆ∂iÛ #Å∞QÆ∞~°∂ Ö’HõOÖ’ K≥_»¤QÍ K≥Ñ¨ÙÊ‰õΩO\Ï~À, J`«_»∞, P K≥_»¤
¿Ñ~°∞ Ö’HõOÖ’ L#flO`« HÍÅO J^èŒ=∞Ö’HÍÅÖ’ Ñ¨_ç áÈ`å_»∞. J^èŒ=∞Ö’HÍÅÖ’
Ñ¨_»@O ZHõ¯_À [~°QÆ^Œ∞. D Ö’HõOÖ’<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J^èŒ=∞Ö’HÍÅ∞ =∞#ã¨∞ûÖ’<Õ
LO\Ï~Ú. `«ÑÙ¨ Ê_»∞ =∂~åæÅÖ’, J^è~Œ ‡° OQÍ ^è#Œ O ãÖáêkOz#"å_ç =∞#ã¨∞û ZÑ¨ÙÊ_»∂
'âßOu—x J#∞ÉèíqOK«^Œ∞. ZÖÏ ãÖáêkOz# ^èŒ#O JÖÏˆQ áÈ`«∞Ok. Jk ZÑ¨ÙÊ_»∞,
268 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ZÖÏ áÈ`«∞O^À##fl ÉèíÜ«∞O =∞x+≤x âßO`«OQÍ LO_»x=fi^Œ∞. =∞~°}O =~°‰õÄ
"≥O\Ï_»∞`«∂O@∞Ok. #~°HÍxfl Éèí∂q∞ ÃÑ·<Õ J#∞ÉèíqOÑ¨*Ëã¨∞ÎOk.
^•=Ó^£ W„|Ç‘ÏO Q˘Ñ¨Ê ^è#Œ =O`«∞_»∞. Jxfl ™œMÏºÅ∂ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L<åfl~Ú.
HÍh ^•=Ó^£‰õΩ âßOu J#flk ÅaèOK«^Œ∞. U =¸Å #∞Oz Z=~°∞ =zÛ K«OÑ¨Ù`å~À
`≥eÜ«∞^Œ∞. Z=~°∞ ZÑ¨ÙÊ_»∞ ^•_ç KÕ™êÎ~À `≥eÜ«∞^Œ∞. WÅ∞¡ =ke |Ü«∞@‰õΩ ~å"åÅO>Ë
ÉèíÜ«∞O. QÆ=∞x¿ãÎ XHõ WÅ¡O@∂ ÖË^Œ∞. „Ñ¨=∂^ŒO =ÚOK«∞H˘ã¨∂ÎO>Ë WÅ∞¡ =∂~°ÛHõ
`«Ñ¨Ê^Œ∞. JO^Œ~°∂ Wà◊√¡ =∂~°∞ã¨∞ÎO>Ë, DÜ«∞# ^ÕâßÅ∞ =∂~åÛeû=™ÈÎOk. JÖÏˆQ
^˘OQÆ ™êìOÑ¨ÙÅq∞‡ _»|∞ƒ ãÖáêkOz#"åà◊√§, ™êìH± ‰õΩOÉèíHÀ}ÏÅ∞ KÕã≤ _»|∞ƒ
QÆ_Oç z#"å~°∂, `å`å¯eHõOQÍ Sâ◊fi~°ºOÖ’ `«∞Å`«∂y<å, âßâ◊fi`«OQÍ JÑ¨Hi© Î áêÅ=@"Õ∞
HÍ^Œ∞, JO^Œ∞‰õΩ `«QÆæ tHõΔÅ∞ J#∞Éèíqã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. JO^Œ∞ˆH =∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’x =∞~À
Ñ¨^ŒºO J^èŒ~°‡=∂~åæÖ’¡ _»|∞ƒ ãÖáêkOKÕ"åix ÃÇÏK«Ûiã¨∞ÎOk.
J^èŒ~À‡áêi˚`≥·ó q`≥ÎÂ ~°ºó Hõ~À`Àº~°÷fi^ÕÇ≤ÏHõ"£∞
#ã¨ `«ã¨ºÑ¶¨ÅO „¿Ñ`«º Éèí∞V‹Î J~°÷ã¨º ^Œ∞~åQÆ=∂`ü
J^èŒ~°‡=∂~åæÅÖ’ ãÖáêkOz# ^èŒ#O`À JO`«º„H˜Ü«∞Å∞ KÕã≤<å, P ^èŒ#O
J<åºÜ«∞OQÍ ãÖáêkOz#^Œ=@O KÕ`«, KÕã≤#"åiH˜, =∞~°}Õz#"å_çH˜ ‰õÄ_® P
Ñ¶¨ÅO ÅaèOK«^Œ∞. JO^Œ∞ˆH JuHõ+¨ìÑ¨_®eû =zÛ<å, ^èŒ~å‡xfl LÅ¡OÑ¶≤∞OK«=Åã≤=zÛ<å,
â◊„`«∞=Ù‰õΩ ÖÁOyáÈ=@O =Å¡ QÍh ÅaèOKÕ ^èŒ#O HÀãÖ Pâ◊Ñ¨_»=^ŒÌx =∞Ç¨ÉèÏ~°`«O
ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥Ñ¨ÙÎOk.
JuˆH¡âı# ÜÕ∞ J~å÷ó ã¨∞º~°÷~°‡ ™êºu„Hõ"Õ∞} "å
Jˆ~~åfi „áê}˜áê`Õ<å =∂ã¨‡ `Õ+¨μ =∞#ó Hõ$^ä•ó
S`Õ âß„™êÎÅ∞ L<åfl, âß„™êÎÖ’¡ J`«º^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ rq`«ã`¨ åºÅ∞, =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ ã¨∂„`åÅ∞
L<åfl, "å\˜x qã¨‡iOK«@O =Å¡ „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞#O =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxfl áêâßÛ`«∞ºÅ ^ŒQÆæ~°
#∞O_ç <Õ~∞° ÛHÀ"åeû =ã¨∞OÎ k. "åiKÕÛ _»|∞ƒHÀ, "å~°∞ K«∂¿Ñ Pâ◊ÅHÀ ÖÁOy, ã¨fi^è~Œ å‡xfl
`«ºlOz Ñ¨~°=∞`åÅ#∞ ã‘fiHõiã¨∂Î, J^Õ Q˘Ñ¨Ê Ñ¨x J#fl@∞ì q„~°gˆQ Ñïã≤÷`«∞Å∞
=ã¨∞<Î åfl~Ú. JO^Œ∞Hˆ , x[OQÍ ^è#Œ O ãÖáêkOKåÅ#∞‰õΩ#fl"å_»∞ ^è~Œ å‡xfl J#∞ãïOK«Hõ
`«Ñ¨Ê^Œx K≥Ñ≤Ê# ^èŒ~å‡<Õfl _»|∞ƒ HÀãÖ =^Œ∞Å∞‰õΩO@∞<åfl~°∞ =∞#∞+¨μÅ∞.
J~°÷ã≤kúO Ñ¨~åq∞K«Ûù<£ ^èŒ~°‡"Õ∞"åk `«â◊Ûˆ~`ü
#Ç≤Ï ^èŒ~å‡^Œ ÃÑ·`«º~°÷ó ã¨fi~°æÖ’HÍ k "å=∞$`«"£∞

Ñ¨ÓiÎQÍ J~°÷ã≤kú á⁄O^•Å#∞‰õΩ#fl"å_»∞ "≥Ú^Œ\˜ #∞Op ^èŒ~å‡<Õfl PK«iOKåe.
ã¨fi~°æÖ’HõO #∞Oz J=∞$`«O ZÖÏ ^Œ∂~°O HÍ^À JÖÏˆQ J~°÷O #∞Op ^èŒ~°‡O ^Œ∂~°O
HÍ^Œ∞. QÆ=∞x¿ãÎ, ~å=∂Ü«∞}OÖ’ ~å=Ú_»∞ ~åHõΔã¨~åAÅ#∞ ãÖÇ¨ÏiOz# `«~°∞"å`«
"åi ^èŒ#O "≥·Ñ¨Ù ‰õÄ_® Hõ<≥fluÎ K«∂ã≤# ^•YÖÏÅ∞ HõxÑ≤OK«=Ù. F_çOz#"å_çx
^ÀK«∞HÀ=@"Õ∞ ^èŒ~°‡O, P ^ÀK«∞‰õΩ#fl ^•<À¡ HÍã¨Î ^Õ=Ù_ç "≥ÚÇ¨ÏOg∞^Œ Ñ¨_Õ¿ãÎ áêáêÅ∞
=∂Ñ¶‘ J~ÚáÈ`åÜ«∞<Õ huã¨∂„`åÅ∞ L#fl"åi „Ñ¨ÑÖK«OÖ’, ^èŒ~å‡xH˜ ^Œ∂~°"≥∞ÿ#
^èŒ<åxfl PtOK«x ~å=Ú_ç B#fl`«ºO J~°÷O HÍ"åÅO>Ë H˘xfl [#‡Öˇ`åÎeû LO@∞Ok.
Wk J~°÷O KÕã¨∞H˘<Õ â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞ 'Éèí[QÀqO^ŒO—Ö’ ã¨~°fi J#~å÷Å‰õΩ
^èŒ#O =¸ÅO Jx ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥áêÊ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ™êfi~°÷O =∞x+≤x J^èŒ~°‡=∂~åæÅÖ’
^èŒ# ãÖáê^Œ#‰õΩ „áÈ`«ûÇ≤Ïã¨∞ÎOk. P ÃÑ· `«# J^èŒ~å‡xfl ã¨=∞i÷OK«∞H˘<ÕO^Œ∞‰õΩ
„Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕ~Úã¨∞ÎOk. _»|∞ƒ Pâ◊`À J`«_çx á⁄y_Õ Éèí[#QÍà◊√§ K«∞@∂ì KÕ~°∞`å~°∞.
"åi =∂Ü«∞Ö’ Ñ¨_»¤ =ºH˜Î `«# `«Ñ¨ÙÊ#∞ =∞~°z J^èŒ~°‡"Õ∞ ^èŒ~°‡O J#∞‰õΩO\Ï_»∞. Jã¨Å∞
x[O „QÆÇ≤ÏOKÕãïH˜ rq`«O KÕ*ÏiáÈ`«∞Ok.
J~°÷=∞#~°÷O ÉèÏ=Ü«∞ x`«ºO <åã≤Î `«`«ó ã¨∞YÖËâ◊ó ã¨`«º"£∞
Ñ¨Ù„`å^ŒÑ≤ ^èŒ# ÉèÏ*ÏO cèuó ã¨~°fi„`≥· ëê qÇ≤Ï`å suó
J~°÷O ã¨~åfi#~å÷Å‰õÄ =¸ÅO. ^•x #∞O_ç U =∂„`«O ã¨∞YO ÖË^Œ∞. D
q+¨Ü∞« O ZÅ¡ÑÊ¨ \˜H© =∞izáÈ‰õÄ_»^∞Œ . ^è#Œ =O`«∞_çH˜ Ñ¨Ù„`«∞_ç #∞Oz ‰õÄ_® „Ñ¨=∂^Œ"∞Õ .
Wk [QÆusu.
~å[ºO HÀãÖ ~å‰õΩ=∂~°∞ÖË HÍ^Œ∞ ~å[|O^èŒ∞=ÙÅ∂ ‰õΩ„@Å∞ Ñ¨#fl@O =∞#‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞. ^èŒ#O HÀãÖ ™È^Œ~°∞Å∞ `«=∞Ö’ `å=Ú HõÅÇ≤ÏOK«∞HÀ=@"Õ∞ HÍ^Œ∞.
`«e¡^ŒO„_»∞Å#∂ ^Õfi+≤OK«@O =∞#O K«∂ã¨∂Î L<åflO. W\©=ÖË JOÉÏh ™È^Œ~°∞Å∞
_»|∞ƒ HÀãÖ â◊„`«∞=ÙÖÏ¡ HõÅÇ≤ÏOK«∞ HÀ=@O ^Õâ◊=∞O`å K«∂ã≤Ok. ™È^Œ~°∞Å áÈ~°∞
=Å¡ `«e¡ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O ZO`«QÍ HõÅ`« K≥Ok LO@∞Ok! |Ç¨ïâß JÑ¨ÙÊ_®"≥∞‰õΩ ^èŒ#O
=∞#∞+¨μefl Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ KÕÜ«∞@O J~°÷"≥∞ÿ LO@∞Ok. HõhãÖ `«e¡ HΔÀÉèí ‰õÄ_® J~°÷O
KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® Pã≤Î HÀãÖ gkäÔHH˜¯ áÈ~å_Õ"åix =∞#O x`«ºO K«∂ã¨∂Î<Õ LO\ÏO.
Hõ@flO HÀãÖ ÉèÏ~°º#∞ JyæH˜ PÇ¨ïu x=fi@O #∞Oz _»|∞ƒ HÀãÖ =∞`åxfl
=∂ˆ~Ûã¨∞HÀ=@O, ^Õâ◊~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ â◊„`«∞=ÙÅ áêÅ∞KÕÜ«∞@O, Q“~°"åaè=∂<åefl
=^ŒÅ∞HÀ=@O =∞#O K«∂ã¨∂Î<Õ L<åflO. `«=∞ '™êfi~å÷xfl— J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀÖËx
=∞#∞+¨μÅ∞ ^èŒ<åâ◊Ö’ Ñ¨_ç Ñ¨â◊√=ÙÅ=Ù`å~°x ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O K≥Ñ¨Ê@"Õ∞ HÍ^Œ∞, "åi
270 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
™êfi~å÷xfl `«yæOKÕO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕã≤Ok. =ÚO^Œ∞QÍ Jã¨Öˇ·# ^èŒ#O QÆ∞iOz
É’kèOzOk. =∂=¸Å∞ ^èŒ#O =ã¨∞ÎOk, áÈ`«∞Ok. Jn QÍHõ ^èŒ#O "≥O@Ñ¨_ç`Õ, Jk
=ÚO^Œ∞ Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î`«∞O@∂Ok. =∞#O ^•x "≥#∞Hõ Ñ¨~°∞y_»∞`«∞O\ÏO. XHõ¯ HõΔ}O Py
"≥#H˜¯ uiy K«∂¿ãÎ rq`«O KÕ*ÏiáÈ~Ú HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. JÖÏ HÍHõ =ºH˜Î `«# Hõ~°Î=ºO
x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î LO>Ë, J`«_çH˜ ~å"åeû# ^èŒ#O J^Õ `«# ^ŒQÆæ~°‰õΩ =ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH
^èŒ#O "≥O@Ñ¨_»@O =∂x kQÆ*Ï~°Ûx, Z=~°∂ ^ÀK«ÖËx, J=∞e#O HÍx ^èŒ<åxfl
ãÖáêkOK«@OÃÑ· ^Œ$+≤ì ÃÑ@ì=∞O@∞Ok ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O.
J=∞b=∞ ã¨=∞zÛù„^Œ=∞ „ˆHÜ«∞=∞u ã¨∞#Ì~°"£∞
J^ÕÜ«∞=∞ „Ñü„QÍÇ¨Ïº =∞Ç¨ÏŸ *Ï˝#O =∞Ç¨^èŒ#"£∞
*Ï˝#O Jxfl\˜ Hõ<åfl Q˘Ñ¨Ê ^èŒ#O. Jk =∞e#O HÍ^Œ∞. nxH˜ zè„^•Å∞ LO_»=Ù.
H˘#_®xH˜ gÅ∞ HÍ^Œ∞. KåÖÏ ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ#k. Z=iH© WKÕÛk HÍ^Œ∞. Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<Õk
HÍ^Œ∞.
P~ÀºQÆ=O`«"≥∞ÿ# rq`«O
JÖÏÊ U= Éèí=<åÎfi âßó
âßxÎ¿ãÎ =∞Ç¨Ïf Éèí"Õ`ü
=∂ Éèí∞*Ïfi JkèHõ =∂Ç¨~°O
QÍ_è®O x„^•O ã¨∞YO Éèí[
HÀiHõÅ∞ ZO`« `«‰Ωõ ¯=QÍ LO>Ë JO`« Z‰õΩ¯=QÍ =∞#âß≈Ou LO@∞Ok. QÍ_èx» „^Œ
HÍ"åÅO>Ë PÇ¨~°O ã¨fiÅÊOQÍ fã¨∞HÀ"åeQÍ =∞i!
'k =∂OH± Ç¨˙ ™ÈÖò¤ ÃÑ„¶ ~åi— Jx W\©=Öˇ F =ºHÎ̃`fi« qHÍã¨ÑÙ¨ ã¨HÎ Oõ "≥Å∞=_çOk.
F ÖÏÜ«∞~ü ~å„uO|=à◊√§ _»|∞ƒ ãÖáê^Œ#Ö’ Ñ¨_»`å_»∞. ZO`«QÍ _»|∞ƒ ãÖáêk™êÎ_À,
JO`«QÍ J<å~ÀQÆºO áêÅ=Ù`å_»∞. z=iH˜ F ~ÀA HÀ~°∞ìÖ’ "åkã¨∂Î =∞^èŒºÖ’ QÆ∞O_≥
<˘Ñ≤Ê =zÛ Ñ¨_çáÈ`å_»∞. JÑ¨ÙÊ _®Ü«∞#H˜ D _»|∞ƒ J#∞ÉèíqOK«ÖË#Ñ¨ÙÊ_»∞ ãÖáêkOz
UO ÖÏÉèOí J#fl ãÖ^ÕÇÏ¨ O =ã¨∞OÎ k. ãÖáê^Œ# ^è•ºã¨Ö’ Ñ¨_ç rq`åxfl J#∞Éèqí OK«ÖHË õ
áÈ`«∞<åfl#x „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. ÉèÏ~°`«^Õâ◊O =zÛ rqOK«@O <Õ~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞.
„Ñ¨ÑÖK«"åºÑ¨ÎOQÍ H˘xfl q∞eÜ«∞<£ HÍÑ‘Å∞ J=Ú‡_»∞áÈ~ÚOn Ñ¨Ùã¨ÎHõO.
q^ÕâßÅÖ’<Õ HÍ^Œ∞, =∞# ^Õâ◊OÖ’ ‰õÄ_® Ñ¨Ùã¨ÎHõO Q˘Ñ¨ÊQÍ J=Ú‡_»∞ áÈ~ÚOk.
`≥Å∞QÆ∞Ö’ ‰õÄ_® J#∞=kOKå~°∞. =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ L`«Î=∞Ñ¨Ùã¨ÎHõO Jx á⁄y_®~°∞.
QÆ=∞x¿ãÎ, P Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ ~°K«~Ú`« H˘`«ÎQÍ K≥Ñ≤ÊO^Õg∞ ÖË^Œ∞. J<åkQÍ =∞# ^Õâ◊OÖ’
J=∞Å∞Ö’ L#fl q+¨Ü«∂Å<Õ PÜ«∞# `«# Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ K≥áêÊ_»∞. D q+¨Ü«∂Å`À
ÑïK«Ü«∞O ÖËx q^ÕjÜ«ÚÅ∞ ZQÆ|_ç H˘<åfl~°O>Ë J~°÷O LOk. HÍh =∞# ^ÕjÜ«ÚÅ∞
‰õÄ_® U^À H˘`«Î q+¨Ü∂« xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞#fl@∞ì „Ñ¨=iÎã∂¨ ,Î Z=~°∂ K≥ÑÊ¨ x J^Œ∞ƒù`åxfl
K≥ÑÊ≤ #@∞ì ÉèÏqOK«@O, =∞#O ZO`«QÍ =∞# r=#q^è•<åxH˜ ^Œ∂~°=∞Ü«∂º"≥∂ ã¨Ê+Öì
KÕã¨∞ÎOk.
U^≥·<å 'q∞`«O—QÍ L#fl =ºH˜Î =∂„`«"Õ∞ „Ñ¨âßO`«OQÍ LO_»QÆÅ_»x ÉèíQÆ=næ`«
ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥Ñ¨ÙÎOk. JuQÍ PÇ¨~°O fã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞, JuQÍ ™œMÏºÅ#∞ PtOKÕ"å_»∞
P#O^•xfl J#∞ÉèíqOK«ÖË_»∞ Jx ÉèíQÆ=næ`« É’kèã¨∞ÎOk. D É’^èŒ# =∞~À ~°∂Ñ¨"Õ∞
HÀiHõÅ∞ ZO`« `«‰õΩ¯=QÍ LO>Ë, =∞x+≤ JO`« Z‰õΩ¯=QÍ âßOux J#∞Éèíq™êÎ_»#flk.
HÀiHõÅ∞ JO`«∞ ÖËxq. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ JÅÅ∞ =ã¨∂Î<Õ L#fl@∞ì HÀiHõÅ∞ =ã¨∂Î<Õ
LO\Ï~Ú. ZQÆã≤# JÅÅ∞ f~åxfl `å‰õΩ`«∂ HÍÅ„Hõ"Õ∞}Ï tÅÅ#∞ Ãã·`«O Wã¨∞Hõ
ˆ~}∞=ÙÖÏ¡ Ñ≤O_çÑ≤O_ç KÕ™êÎ~Ú. ZQÆã≤Ñ¨_Õ HÀiHõÅ∞ =∂#==ºH˜Î`åfixfl Ãã·`«O Wã¨∞Hõ
ˆ~}∞=ÙÖÏ¡ kQÆ*Ïˆ~Û™êÎ~Ú. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ JÅÅ∞ QÍÅ∞Å =Å¡ =™êÎ~Ú. QÍe gÜ«∞@O
ã¨ÎOaè¿ãÎ JÅÅ∂ ã¨ÎOaè™êÎ~Ú. =∞x+≤Ö’ HÀiHõÅ∞ J`«_ç TÑ≤i P_ç#O`« HÍÅO
=ã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú. TÑ≤i Py`Õ HÀiHõÅ∞ PQÆ∞`å~Ú. HÍh TÑ≤i ÖËHõáÈ`Õ „áê}O
áÈ`«∞Ok. =∞x¿+ LO_»_»∞. HÍ|\˜ì TÑ≤ix xÜ«∞O„uOKåe. TÑ≤ix J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’H˜
`≥K∞« ÛHÀ"åe. `«^•fi~å HÀiHõÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’H˜ `≥K∞« ÛHÀ=K«∞Û. W^Õ Ü≥∂QÆO! W^Õ P^è•ºu‡Hõ
`«`«ÎfiO! W^Õ ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•#OÖ’ ™êfi~°÷Ñ¨~°∞_≥·# Ñ¨â◊√=ÙÖÏO\˜ =∞x+≤x
x™êûfi~°÷Ñ¨~°∞_≥·# L`«Î=∞=∂#=Ù_çÖÏ fiÛk^ÕÌ q^è•#O. P^è•ºu‡Hõ`«#∞ x`«ºrq`«OÖ’
J#∞ãïOK«@O =Å¡ =∞x+≤ ™êkèOKÕ ãÖ`«$Ñ≤Î, ™œMÏºÅ#∞ „Ñ¨[Å‰õΩ q=iOz,
PK«~} ° Ü≥∂QÆºO KÕÜ∞« @O ^•fi~å L`«=Î ∞=ºH˜`Î fi« x~å‡}O HÍqOK«@"Õ∞ ÉèÏ~°fÜ«∞^è~Œ ‡° O.
^èŒ#ãÖáê^Œ# "≥O@ Ñ¨_»‰õÄ_»^Œx u#flQÍ K≥Ñ¨Ê‰õΩO_® HÀiHõÅ#∞ Ñïq∞`«O
KÕã∞¨ HÀ=∞<åfl~°∞. J~Ú`Õ, P^è•ºu‡Hõ=∂~åæxfl Jáê~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩx ^Œ∂~°O KÕã∞¨ ‰õΩO\’Ok
„Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[O. ^•O`À, `«#^≥·#`À=`À #∞Oz `«Ñ¨ÙÊ ^•iÖ’ "≥o§ „Ñ¨=∂^•Å
áêÅ=Ù`ÀOk. áêâßÛ`«º™êOˆHuHõ™œMÏºÅ "≥∂AÖ’ Ñ¨_»∞`ÀOk. Éè∫uHõã¨∞MÏÖË
rq`«Ñ¨~°=∂=kèQÍ ÉèÏq™ÈÎOk. HÍh JO`«~°æ`«OQÍ ™ê=∂lHõ=∞#ã¨Î`«ÎfiOÖ’ L#fl
P^è•ºu‡Hõ`«#∞ =∞~°=ÖËHõáÈ`ÀOk. P^è•ºu‡Hõ`«‰õÄ, áêâßÛ`«∞ºÅ ^•fi~å „QÆÇ≤Ïã¨∞Î#fl
Éè∫uHõ`«‰õÄ #_»∞=∞ ãÖÑ¶¨∞~°¬} #_»∞™ÈÎOk. „Ñü =ºH˜Î rq`«O JâßOu=∞Ü«∞O J=Ù
272 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

`ÀOk. =∞#ã¨∞û HÀˆ~k XHõ\˜, P`«‡ "åOzèOKÕk =∞~˘Hõ\˜ J=@O`À ã¨=∂[O
JâßOuH˜ PÅ"åÅO J=Ù`ÀOk. =ÚxˆQ"å_»∞ QÆ_ç¤áÈK«#∞ Ãã·`«O P^è•~°OQÍ
ÉèÏqOz#@∞ì, 'âßOu— =∂~°æO K«∂¿Ñ Z@∞=O\˜ É’^èŒ#<≥·<å J^Õ Ñ¨~°=∂=kè J#fl@∞ì
ÉèÏq™ÈÎOk. Ñ¶ë`«OQÍ '=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ— "åºáê~°"≥∞ÿáÈ~ÚOk. 'P^è•ºu‡HõÉ’^èŒ#Å∞—
^èŒ#ãÖáê^Œ# =∂~åæÅÜ«∂º~Ú. WO\’¡<Õ náêxfl ÃÑ@∞ì‰õΩx "≥Å∞`«∞~°∞ HÀãÖ T~°O`å
uiy#@∞ìOn =º=Ç¨~°O.
J=â◊ºO Ü«∂`å~°tÛ~° `«~° =∂+≤`åfiÑ≤ q+¨Ü«∂
qÜ≥∂ˆQ HÀ ÉèË^Œ ã¨Îº[u # [<À Ü«∞`«ûfi Ü«∞=∞=¸<£
„=[#Îó ™êfi`«„<åº ^Œ`«∞Å Ñï`åáêÜ«∞ =∞#ã¨ó
ã¨fiÜ«∞O `«ºHÍÎ ¿ÇÏº`Õ â◊=∞ ã¨∞Y=∞##ÎO q^Œ^èŒu
D Éè’QÍÅhfl ZO`« HÍÅO =∞#`À L<åfl U <å\˜HÔ <· å =∞##∞ q_çz "≥oá¡ ÈÜÕ∞"Õ.
g\˜x =∞#"Õ∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ q_çzÃÑ@ì=K«∞Û. JÑ¨ÙÊ_»∞ Jq ^Œ∂~°"≥∞ÿáÈ=@OÖ’ ÉÏ^èŒ
LO_»^Œ∞. "å@O`«@ Jq =∞#efl q_çz "≥o§áÈ`Õ =∞#™êÎÑÖ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞#"Õ∞
"å\˜x q_çKÕ¿ãÎ ZO`À ã¨∞YO, =∞#âß≈Ou Åaè™êÎ~Ú.
'Éè~í $Î° Ç¨Ïi— É’^è#Œ Wk. WHõ¯_» 'Éè’QÆÖÏÅã¨—x q_çzÃÑ@ì=∞O@∞<åfl_»∞. 'rq`å—xfl
=^ŒÅ=∞#@O ÖË^∞Œ . "Õ^•O`«É’^è#Œ Ö’x D ã¨∂Hõ‡Δ "≥∞#ÿ `Õ_®x Ñ¨Å∞=Ù~°∞ ^Œ∞~åfiºMÏº#O
KÕã≤ ÉèÏ~°fÜ«∞`«`åÎfixfl Jáê~å÷Å áêÅ∞KÕâß~°∞.
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O '=ºH˜Î ã¨`«¯~°‡Å∞ KÕã¨∂Î #∂ˆ~à◊√¡ „|`«HÍ—Åx HÀ~°∞`«∞Ok. #∂\˜H˜
XHõ¯ ÃãHõ#∞ `«‰õΩ¯= J=\ÏxH˜ XÑ¨ÙÊHÀÖË^Œ∞. J@∞=O\˜ ^èŒ~°‡O =ºH˜ÎH˜ rq`åxfl
J#∞ÉèíqOK«@O <Õ~°∞Ê`«∞Ok `«Ñ¨Ê, rq`å#∞flOz áêiáÈ=@O <Õ~°Ê^Œ∞.
WHõ¯_» 'Éè’QÍefl `«ºlOK«@O— JO>Ë Jxfl =kÖËã≤ ã¨<åflºã≤≤ J~ÚáÈ=∞x HÍ^Œ∞.
`«#Ö’x Éè’QÆÖÏÅã¨#∞ 'Ñïq∞u—Ö’ ÃÑ@ì=∞x J~°÷O. 'ÅH©;^Õq— q+¨μ‚=Ù áê^•Å∞
X`«Î@O JO>Ë, '„ã‘Î— Ñ¨Ù~°∞+¨μ_ç ¿ã= KÕÜ«∞@O HÍ^Œ∞. =∞x+≤ ^èŒ<åâ◊#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
ÃÑ@∞ìHÀ=@O. ÅH©Δ‡^Õq áê^•Å∞ X`«Î\ÏxH˜ qÑ¨s`å~å÷Å∞ f™êÎ~°<Õ, P Jáê~°÷O
`˘ÅyOKÕO^Œ∞‰õΩ ÅH˜‡Δ , q+¨μ=‚ ÙÅ q_»nÜ«∞~åx |O^è•xfl q=iOKÕ QÍ^äÅŒ <ÕHOõ L<åfl~Ú.
ÅH˜Δ‡ ÖËx "≥·‰õΩO~î°OÖ’ q+¨μ‚=Ù XHõ¯ HõΔ}O ‰õÄ_® LO_»ÖË_»∞. P"≥∞ Z@∞"≥àıÎ J@∞
"≥àÏÎ_»∞. q+¨μ‚=Ù ÖËx KÀ@ ÅH˜; LO_»ÖË^Œ∞. JO>Ë q+¨μ‚=Ù HÍà◊√§ X`ÕÎk ÅH©Δ‡^ÕqÖ’x
'^èŒ<åOâ◊— `«Ñ¨Ê ÅH©Δ‡^Õq HÍ^Œ#fl =∂@. JÖÏˆQ =ºH˜Î ^èŒ<åxfl ^Õfi+≤OK«‰õÄ_»^Œ∞. ^èŒ<åxfl

Q“~°qOKåe. ^è<Œ åxfl ãÖáêkOKåe. HÍh P ^è#Œ O =Å¡ HõeQˆ ™œYºÉèÏ=##∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
ÃÑ\Ïìe.
^è#Œ O =Å¡ HõeQˆ ã¨~fi° ™œMÏºÅ#∞ Hõ}Δ HÍÅOÖ’ `«ºlOK«QÅÆ QÍe. ^è#Œ O L#flÑ¨ÙÊ_»∞
ZO`« P#O^ŒOQÍ L<åfl_À, ^èŒ#O ÖËq∞Ö’#∂ JO`Õ P#O^ŒOQÍ LO_»QÆÅQÍe. D
ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ '[#Hõ=∞Ç¨~åA— Hõ^äŒ#∞ ã¨‡iOKåe.
ã¨<åflºã¨∞ÅO^ŒiÖ’H© L`«Î=∞ã¨<åflºã≤≤ [#Hõ=∞Ç¨~åA J<åfl_»@ ~å[QÆ∞~°∞=Ù.
^•xH˜ W`«~°ã¨<åflºã¨∞Å‰õΩ JÉèíºO`«~°O =zÛOk. Jhfl =^Œe L#fl `«=∞ Hõ<åfl,
~å*ÏºkèHÍ~°O KÕã¨∂Î, ~å[Éè’QÍÅ#∞Éèíqã¨∞Î#fl [#‰õΩ_»∞ ã¨<åflºã≤≤ ZÖÏ JÜ«∂º_»#fl
J#∞=∂#O =zÛOk "åà◊§‰õΩ. WO`«Ö’ ~å[^è•xH˜ xÑ¨ÊO@∞‰õΩO^Œ#fl "å~°Î =zÛOk.
`«=∞ Ñ¨~°‚âßÅÅ∞ HÍeáÈ`åÜÕ∞"≥∂#x ã¨<åflºã¨∞Å∞ Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ fâß~°∞. ~åA =∂„`«O
x|ƒ~°OQÍ L<åfl_»∞. JO^Œ∞ˆH Jxfl ™œMÏºÅ∂ J#∞Éèíqã¨∂Î ‰õÄ_® U ™œMÏºxH˜
„Ñ¨Ö’ÉèíO á⁄O^Œx"å_»∞ x["≥∞ÿ# "Õ^•Ou JO\Ï~°∞.
q"ÕHÍ#O^Œ™êfiq∞ ~å[Éèí=<åÅÖ’ LO_Õ"å_»∞. ~åAÅ`À áê@∞ Éè’QÍÅ∞
J#∞ÉèíqOKÕ"å_»∞. HÍh =∞~°∞HõΔ}O <ÕÅÃÑ· Ñ¨~°∞O_Õ"å_»∞. XO@iQÍ HÍe#_»Hõ#
„Ñ¨Ü«∂}ÕKÕ"å_»∞. P‰õΩÅ∞, JÅ=ÚÅ∞ u<Õ"å_»∞. =O^Œ=∞Ok ™ê^è•~°}„Ñ¨[Å#∞
=∂~°Û@O Hõ<åfl XHõ¯ ~åA‰õΩ Ç≤ÏO^Œ∂^è~Œ ‡° O É’kè¿ãÎ ~å[ºO Ç≤ÏO^Œ∂~å[ºO J=Ù`«∞O^Œx
PÜ«∞# ~åAÅ =^ŒÌ L<åfl_»∞. `«# Ñ¨x HÍQÍ<Õ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈÜ«∂_»∞. JO>Ë
Ñ¨ÓiQÆ∞_çÃãÖ’ ZO`« ãÖ`«$Ñ≤ÎQÍ L<åfl_À, ~å[Éè’QÍÅ∞#flÑ¨ÙÊ_»∂ J^Õ ãÖ`«$Ñ≤Î##∞
ÉèíqOKå_»#fl=∂@.
Jj=∞Ç≤Ï =Ü«∞O aèHΔÍ=∂âß "å™È =ã‘=∞Ç≤Ï
â◊~¸=∞Ç≤Ï =∞Ç‘ÏÑ¨Ê¿+ª ‰õΩsfi=∞Ç≤Ï H˜g∞â◊fiÔ~·ó
"Õ∞O aèHΔÍ#flO uO\ÏO. PHÍâ◊=„™êÎxfl ^èŒi™êÎO. <ÕÅ g∞^Œ Ñ¨_»∞‰õΩO\ÏO.
=∂‰õΩ ãÖÑ¨#∞flÅ`À Ñ¨<Õq∞\˜?
HÀiHõÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ=@O JO>Ë Wk J~°÷O. HÀiHõÅ∞ ã¨Ç¨Ï[O. Jq
J^Œ∞Ñ¨Ù `«Ñ¨Ê@O J#~°÷O. HÍ|\˜ì J=ã¨~°"≥∞ÿ#O`« ^èŒ<åxfl ãÖáêkOKåe. `å#∞
ãÖáêkOKÕ ^èŒ<å#∞™ê~°O HÀiHõÅ#∞ f~°∞ÛHÀ"åe. JO`Õ `«Ñ¨Ê HÀiHõÅ#∞ J#∞ãïOz
^èŒ#ãÖáê^Œ# HÀãÖ Ñ¨~°∞ÔQuÎ`Õ, HÀiHõÅ∞ ZÖÏQÆ∂ f~°=Ù. ãÖáê^Œ# ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. HÍh
rq`«O KÕ*ÏiáÈ`«∞Ok. f~°x HÀiHõÅ x~åâ◊Ö’, ^èŒ#ãÖáê^Œ# LkfiQÆfl`«Ö’ P~ÀQÆºO
274 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

áê_»=Ù`«∞Ok. ^èŒ#O "≥O@ Ñ¨~°∞y_»@OÖ’ Pf‡Ü«ÚÅ∞ ^Œ∂~°O J=Ù`å~°∞. ÉÏ^èŒ#∞
fˆ~Û"å_»∞O_»_»∞. ÑÖK«∞‰õΩ<Õ "å_»∞O_»_»∞. ^•O`À x~åâßxã¨Ê$Ç¨ÏÖ’¡ „‰õΩOQÆ∞`«∂,
J<å~ÀQÆºO`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∂ =ºH˜Î q∞yeáÈ`å_»∞. `«#Ö’x '^èŒ<åâ◊— `«# J<å~ÀQÍºxH˜
Jã¨Å∞ HÍ~°}O Jx „QÆÇ≤ÏOK«‰õΩO_® Zxfl B+¨^è•Å∞ fã¨∞‰õΩ<åfl ÖÏÉèíO LO_»^Œ∞.
Jã≤Î<å™ÈÎ Ñ≤áê™êÜ«∂ó ãÖ`À+¨ó Ñ¨~°=∞O ã¨∞Y"£∞
`«™ê‡`ü ãÖ`À+¨ "Õ∞"ÕÇ¨Ï Ñ¨~°O Ñ¨â◊ºxÎ ÑÖ_ç`åó
Pâ◊‰õΩ JO`«O ÖË^Œ∞. ãÖ`À+Ö Ñ¨~°=∞ã¨∞MÏxflã¨∞ÎOk. JO^Œ∞KÕ`« ÑÖ_ç`«∞Å∞
ãÖ`À+¨"Õ∞ =∞Oz^Œx K≥áêÎ~°∞. WHõ¯_» ãÖ`À+Ö, ãÖ`«$Ñ≤Î`À =zÛ# ãÖ`À+Ö `«Ñ¨Ê
^èŒ#O`À =KÕÛ Éè∫uHõ™œYºO HÍ^Œ∞.
J~å÷<å =∞~°˚<Õ ^Œ∞óY=∞i˚`å<åO K« ~°HõΔ}Ë
<åâı ^Œ∞óYO =ºÜÕ∞ ^Œ∞óYO kQÆ~°÷O ^Œ∞óYÉèÏ[#"£∞
^èŒ#O ãÖáêkOK«@OÖ’ ^Œ∞óYO, ãÖáêkOz#^•xx ~°H˜ΔOK«_»O F ^Œ∞óYO,
Jk áÈ`Õ ^Œ∞óYO, Y~°Û~ÚáÈ`Õ ^Œ∞óYO, ^èŒ#O`À JO`å ^Œ∞óY"Õ∞. JO>Ë '_»|∞ƒ—`À
‰õÄ_»∞‰õΩ#fl^Õ^≥·<å 'Ç¨Ï^Œ∞Ì— ^•\˜`À ^Œ∞óYHÍ~°} =∞=Ù`«∞O^Œ#fl=∂@. HÍ|\˜ì ^èŒ#
ãÖáê^Œ# J=ã¨~°"≥∞ÿ#O`Õ KÕÜ«∂e. Jn ^èŒ~å‡xH˜ Ö’|_ç, Z=iH© J<åºÜ«∞O
KÕÜ«∞‰õΩO_® ™êkèOKåe. PÃÑ· ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕÜ«∂e. ZO^Œ∞HõO>Ë ^èŒ#O =∂„`«"Õ∞
HÍ^Œ∞ rq`«O ‰õÄ_® Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿOk.
Jx`åºx â◊s~å}˜ qÉèí"À <≥·= âßâ◊fi`«ó
x`«ºO ãÖxÇ≤Ï`À =∞$`«∞ºó Hõ~°Î"Àº ^èŒ~°‡ãÖ„QÆÇ¨Ïó
â◊s~åÅ∞ Jx`«º"≥∞ÿ#q. Sâ◊fi~°ºO âßâ◊fi`«O HÍ^Œ∞. =∞$`«∞º^Õ=`« Ñ¨Hõ¯<Õ á⁄Oz
LOk. HÍ|\˜ì ^èŒ~å‡xfl ãÖáêkOKåe.
WÑ¨ÙÊ_»∞ =∞#‰õΩ 'k =∂OH± Ç¨˙ ™ÈÖò¤ ÃÑ¶„~åi—Ö’ ~°c<£â◊~°‡ K≥Ñ≤Ê# =ºH˜Î`«fi
qHÍã¨ã∂¨ „`åÅ J=ã¨~O° Hõ#|_»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë J=hfl =∞#‰õΩ J<åkQÍ "å~°ã`¨ fi« OQÍ
JO^Œ∞`«∂ =ã¨∞#Î fl"Õ. =∞#"Õ∞ "å\˜x „QÆÇÏ≤ OK«Ö^Ë ∞Œ . XHõ¯ =ÚHõ¯Ö’ K≥áêÊÅO>Ë '~°c<£â~◊ ‡° —
Ñ¨Ùã¨ÎHõ™ê~åxfl D XHõ¯ â’¡HõO q=iã¨∞ÎOk. P#O^ŒOQÍ, P~ÀQÆºOQÍ, ãÖ`«$Ñ≤ÎQÍ
rqOKÕO^Œ∞‰õΩ =∂~°æO K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk.
JÑïK«ÅÜ«∂ ã¨HÍÎº ã¨∞^Œ$âß ã≤flQÆú=ÚQÆúÜ«∂
|∞∞A Ñ¨âßºq∞ ã¨kfi„`« `Õ# r"å=∞º<å=∞Ü«∞ó
JxflO\˜h JO^Œih ‰õÄ_® K«eOK«x Pã¨H`Î˜ À, ¿ãflÇ¨ÏÑ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ =∞Oz ^Œ$+≤`ì À,
U =∂„`«O =„Hõ`«fiO ÖË‰õΩO_® K«∂™êÎ#∞. JO^Œ∞ˆH U ~ÀQÍÅ∂ ÖË‰õΩO_® rqã¨∞Î<åfl#∞.
W^Õ ã¨∂„`«O PK«~°}Ö’ ÃÑ_ç`Õ =ºH˜Î Ç¨~ÚQÍ, P~ÀQÆºOQÍ rqOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
^èŒ#O – P`å‡aè=∂#O
JÅ=Ú^ŒˆH# `«$}ˇÿ~åfi =∞#ã≤fi<å
„áê}^è•~°}Ï HÍ~åº
<å ãÖã¨¯$`«â◊Û Ñ¨Ù~°∞+¨ó
„áêHõ$`«ã¨`«Îfió „Ñ¨}~Ú`«=ºó
P`å‡aè=∂#O L#fl"å_»∞ hà◊√§ `åy QÍx, P‰õΩÅ∞ JÅ=ÚÅ∞ ux QÍx
|`«Hõ=K«∞Û. JO`Õ HÍh ãÖ™ê¯~°~°Ç≤Ï`«∞_»∞, hK«|∞kú J~Ú#"å_çx ãÖ`À+¨ÃÑ@ì_»O
HÀãÖ „Ñ¨Ü«∞uflOK«‰õÄ_»^Œ∞.
ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•#OÖ’ P`«‡Q“~°=O, P`å‡aè=∂#O, P`«‡qâßfiãÖ =O\˜
ÉèÏ"åÅ‰õΩ „áê^è•#ºO JkèHOõ QÍ LO@∞Ok. ^è#Œ O q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® g\˜ „áê^è•<åºxfl
L¿ÑH˜ΔOK«\ÏxH˜ gÅ∞ ÖË^Œ∞.
„áêp#ÉèÏ~°fÜ«∞=º=ã¨÷Ö’ ~åA, ^èŒ#=O`«∞_»∞, WÖÏ =sæHõ~°} L<åfl U =ºH˜ÎH˜
P =ºHÎ̃ ã¨fi`«O„`«OQÍ „|`«∞‰õΩ QÆ_ç¿Ñ gÅ∞O_Õk. ™ê=∂lHõOQÍ „Ñü =ºHÎ̃H© F Q“~°=O,
xiÌ+¨ìHõ~°Î=ºO LO_Õq. "å\˜ P^è•~°OQÍ rq`åO`«O Z=iH© `«Å =OK«‰õΩO_®,
Ü«∂zOK«‰õΩO_® =ºH˜Î „|`«HõQÆeˆQ"å_»∞.
HÍh P^èŒ∞xHõ =º=ã¨÷Ö’ =ºH˜Î ã¨fi`«O„`«r=#O ™êyOKÕ gÅ∞ ÖË^Œ∞. „Ñ¨Éèí∞`«fiO
g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_ç „|uˆH QÆ∞=∂™êÎÅ `«Ü«∂s HÀãÖ „a\˜+π"å~°∞ U~°Ê~°z# =º=ã¨÷ =∞#
P`«‡Q“~°"åxfl `«yæOzOk. P`å‡aè=∂<åxfl #tOÑ¨KÕã≤ P`«‡qâßfi™êxfl Ç¨ÏiOzOk.
^•O`À XHõÑ¨ÙÊ_»∞ P`«‡qâßfiãÖÖËx =ºH˜Î~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# ã¨=∂[O, WÑ¨ÙÊ_»∞ P`«‡
qâßfiã¨~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# ã¨=∂[OQÍ =∂~°∞`ÀOk. r=#Éèí$uH˜ Z=~À XHõiÃÑ· P^è•~°
Ñ¨_H» áõ È`Õ QÆ_=» x Ñïã≤u÷ =zÛOk. W@∞=O\˜ Ñïã≤`÷ ∞« Ö’¡ ãÖ™ê¯~°~Ç° Ï≤ `«∞_»∞, hK«|∞kú
J~Ú#"å_çx ãÖ`À+¨ÃÑ@ì@O HÀãÖ „Ñ¨Ü«∞uflOK«‰õΩO_® rqHõ H˘# ™êyOK«@O
Hõ+¨ì`«~°=∞=Ù`ÀOk. „Ñ¨ã¨∞Î`«O ã¨=∂[OÖ’ <≥ÅH˘x L#fl JâßOuH˜, P"ÕâßxH˜
„Ñ¨^è•#HÍ~°}O W^Õ.
276 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
W=∞‡#∞*Ëâ◊fi~å^èŒ=ÚÅ H˜zÛ
Ñ¨Ù~°O|∞Å∞ "åÇ¨Ï#O|∞Å∞<£
™⁄=Ú‡Å∞ Q˘xfl Ñ¨ÙK«∞ÛH˘x K˘H˜¯
â◊s~°=Ú "åã≤ HÍÅ∞KÕ
ã¨"≥∞‡@ áÈ@∞ÅO |_»Hõ ã¨=∞‡u`À
Ç¨ÏiH˜zÛ K≥ÃÑÊ h
|"≥∞‡~° áÈ`«~å*ÁHõ_»∞ ÉèÏQÆ=`«O|∞
[QÆkú`«O|∞QÆ<£.
„Ñ¨ã^≤ OúŒ áÈ`«#QÍi D Ñ¨^ºŒ O! `å#∞ ~°zOz# ÉèÏQÆ=`åxfl =∞#∞*Ëâfi◊ ~å^è=Œ ÚÅ‰õΩ
JOH˜`« q∞zÛ _»|∞ƒ ãÖáêkOK«\Ïxfl f„=OQÍ x~°ã≤OKå_»∞ áÈ`«#. `«# Ñ¨^ŒºO
qÅ∞= `≥eÜ«∞x"åiH˜, `«# ã¨$[<å`«‡Hõ <≥Ñ· Ù¨ }Ïºxfl Jaè#OkOz P#OkOK«ÖxË "åiH˜,
`«# HÍ"åº`«‡Ö’ ã¨Ç¨Ï„™êOâß#fl~Ú<å ã¨Ê$tOK«ÖËx"åiH˜ `«# ~°K«##∞ JOH˜`«q∞zÛ
ã¨HÅõ Éè’QÍÅ#∞ J#∞Éèqí OK«@O Hõ<åfl, ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜ JOH˜`q« ∞zÛ ¿Ñ^ŒiHõOÖ’ =∞QÆ@æ "Õ∞
"Õ∞Å#∞‰õΩ<åfl_»∞ áÈ`«#. P`å‡aè=∂#O HõÅ"å_»∞ ~åAÅ#∞ "≥∞Ñ≤ÊOz, "åi "≥H˜e
KÕ+¨ìÅ#∞ ÉèíiOK«@O Hõ<åfl hà◊√§ `åy |`«Hõ\ÏxˆH W+¨ì Ñ¨_»`å_»∞. áÈ`«# K≥Ñ≤Ê#^•<Õfl
ã¨∞=∞fâ◊`«HõHÍ~°∞_»∞ =∞~À HÀ}OÖ’ K≥áêÎ_»∞.
J_çy# r`«O cÜ«∞x
q∞_ç"Õ∞ÅÑ¨Ù ^˘~°#∞ Q˘eÛ q∞_»∞‰õΩ@ HõO>ˇ<£
=_ç QÆÅ Ü≥∞^Œ∞ÌÅ QÆ@∞ìHõ
=∞_ç ^Œ∞#∞flHõ „|`«∞Hõ=K«∞Û =∞Ç≤ÏÖ’ ã¨∞=∞f.
J_çy# r`«O WÜ«∞ºx"å_ç ^ŒQÆæ~° Ñ¨x KÕÜ«∞_»O Hõ<åfl =º=™êÜ«∞O KÕã¨∂Î
|`«Hõ@"Õ∞ "Õ∞ÅO@∞<åfl_»∞ ã¨∞=∞f â◊`«HõHÍ~°∞_»∞.
J_çÜ«∂ã¨ H˘Å∞=Ù Q˘Å∞=‰õΩ
QÆ∞_ç=∞}˜Ü«∞=Ú ¿ãÜ«∞É’‰õΩ, ‰õΩ[#∞Å `À_»<£
q_»∞=Hõ ‰õÄiq∞ ¿ãÜ«∞‰õΩ,`«
=∞_»qx ^À_»~°Ü«∞ H˘O\˜ #~°∞QÆ‰õΩ ã¨∞=∞f.
=º~°÷"≥∞ÿ# Pâ◊ QÆÅ L^ÀºQÆO, ^Õ"åÅÜ«∞OÃÑ· JkèHÍ~°O, K≥_»¤"åi`À ¿ãflÇ¨ÏO,
J_»qÖ’ XO@iQÍ áÈ=@O =∞Ozq HÍ=Ù Jx ã¨ÅÇ¨ Wã¨∞Î<åfl_»∞ ã¨∞=∞f

â◊`H« Hõ Í~°∞_»∞. JO>Ë U L^ÀºQÆOÖ’<≥`· Õ =ºH˜Î Pâ◊Å∞ <≥~"° ~Õ "° À P L^ÀºQÆO KÕÜ∞« ‰õÄ_»^xŒ
J~°÷O.
J^èŒ~°=Ú Hõ^ŒeÜ«Ú QÆ^ŒÅHõ
=∞^èŒ∞~°=ÚÅQÆ∞ ÉèÏ+¨Å∞_çy =∞ø#„=`«∞_Ò,
#kèHÍ~° ~ÀQÆÑ¨Ói`«
|kè~åO^èŒHõ â◊==Ú E_» ÉÏÑ¨=Ú ã¨∞=∞f.
ÃÑ^Œq HõkeO^À ÖË^À `≥eÜ«∞x q^è•#, =∞Oz =∂@Å∞ =∂x, JkèHÍ~°=∞<Õ
~ÀQÆO`À =∂\Ï¡_»‰õΩO_® ^Œ~°ÊOQÍ LO_Õ JkèHÍi, r=K«Ûù=O`À ã¨=∂#O. J@∞=O\˜
JkèHÍix K«∂¿ãÎ<Õ áêÑÖ.
P`å‡aè=∂#O =^ŒÅ‰õΩO_® =∞Ozhà◊√¡ `åy |`«H=õ ∞<Õ â’¡HÍxfl, áÈ`«# Ñ¨^•ºxfl,
ã¨∞=∞f â◊`«HõHÍ~°∞_ç D =¸_»∞ ã¨ÅÇ¨Å#∞ K«∂ã¨∞ÎO>Ë XHõ q+¨Ü«∞O ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok.
D â’¡HÍÅ∞, Ñ¨^•ºÅÖ’ K≥Ñ≤Ê#=hfl JHõΔ~° ÅHõΔÅ∞ KÕ¿ã ã¨`åºÅ∞. u~°∞QÆ∞ÖËx, HÍ^Œ#ÖËx
x*ÏÅ∞. gÅ∞O>Ë, |`«Hõ QÆey`Õ JO^Œ~°O áÈ`«#ÖÏQÍ ¿Ñ^ŒiHõOÖ’<≥·<å Ç¨~ÚQÍ
ã¨∞YOQÍ, P`«‡Q“~°=O`À |`«Hõ\ÏxˆH W+ì̈Ñ¨_»`åO HÍh „Ñ¨ã¨∞Î`«O KÕã¨∞Î#fl L^ÀºQÍÅÖ’
H˘#™êˆQO^Œ∞‰õΩ W+¨ìÑ¨_»O.
ZO^Œ∞HõO>Ë =∞#=∞O`å ÃÑ·H˜ XÑ¨ÙÊHÀ‰õΩ<åfl, ZO`« HÍ^Œ<åfl ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡
ãÖ™ê¯~åxfl "å~°ã`¨ fi« OQÍ á⁄Ok#"å~°O. âß„ã¨ÑÎ i¨ *Ï˝#O ÖË‰Ωõ <åfl, q^è∞Œ ºHõHÎ ~õ ‡° Å *Ï˝#O
ÖËHõáÈ~Ú<å, Ñ¨Ó[Å∞, Ñ¨Ù#™ê¯~åÅ∞ KÕÜ«∞HõáÈ~Ú<å =∞# „Ñ¨"Õ∞Ü«∞O ÖË‰õΩO_®, =∞#
Wëêì~ÚëêìÅ`À „Ñ¨ã¨H˜Î ÖË‰õΩO_® =∞# #~°#~å#, â◊s~°O J}∞=}∞=Ù<å ÉèÏ~°fÜ«∞
^èŒ~°‡O xO_ç LOk.
JO^Œ∞ˆH =∞#=∞O`å XHõ>Ë "åOzè™êÎO.
JHõ$`åfi Ñ¨~°ãÖ`åÑ¨=∞
QÆ`åfi YÅ#„=∞`å"£∞
J#∞`«û$[º ã¨`åO =~°Î‡ Ü«∞`ü
ã¨fiÅÊ=∞Ñ≤ `«^ŒƒÇ¨ï
W`«~°∞Å‰õΩ ÉÏ^èŒ HõeyOK«‰õΩO_®, ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ #=∞™ê¯~åÅ∞ KÕÜ«∞‰õΩO_®,
ã¨`«∞Ê~°∞+¨μÅ =∂~åæxfl q_»=‰õΩO_® ãÖáêkOK«∞H˘#flk H˘OK≥"≥∞ÿ<å Jk Q˘Ñ¨Ê^Õ.
278 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

'QÆOy QÀ=Ù áêÅ∞ QÆi>ˇ _≥·##∞ KåÅ∞— Jx H˘OK≥O`À<≥·<å ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨_»QÆÅ
ãÖ™ê¯~°O =∞# JO^ŒiÖ’ LOk. ÃÑ·QÍ ^èŒ#O Hõ<åfl =∞#O ^èŒ~å‡xH˜, Jaè=∂<åxH˜
ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ "Õ™êÎO. HÍh „Ñ¨ã¨∞Î`«O =º=ã¨÷ =∞# ^èŒ~°‡O P^è•~°OQÍ U~°Ê_çOk HÍ^Œ∞.
=∞# ã¨=∂[O =∞# ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞ã¨∂„`åÅ P^è•~°OQÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∞#flk HÍ^Œ∞. =∞#
P`«‡ Q“~°"åxfl ^≥|ƒ fã≤, P`«‡qâßfi™êxfl #tOÑ¨*Ëã≤ P`å‡aè=∂#O ÖËx áœ~°∞Å#∞
`«Ü«∂~°∞KÕ¿ã =º=ã¨÷#∞ „a\˜+π"å_»∞ U~°ÊiKå_»∞. P =º=ã¨÷#∞ x~°∂‡eOz #Ñ¨Ù_Õ
=∞#‰õΩ x[OQÍ ™êfi`«O„`«ºO ã≤kúã¨∞ÎO^Œx 1903Ö’ J~°aO^À F "åºãÖÖ’ x+¨¯~°¬QÍ
„Ñ¨Hõ\ÕKå_»∞. HÍh J^Õ =º=ã¨÷ H˘#™êQÆ∞`«∞O_»@O`À QÆ`«ºO`«~°O ÖËx Ñïã≤÷`«∞Ö’¡
^Õâ◊„Ñ¨[Å∞ `«=∞ ãÖ™ê¯~°O ã¨∂zOKÕ =∂~åæxfl HÍHõ Ö∫H˜Hõ=∂~åæxfl J#∞ãïOKåeû
=™ÈÎOk.
JÑ≤<å=∞ ã¨ ^Œ$âıº`« Ñ¨Ù~°∞ëêuâ◊Ü≥∂ Éèí∞q
QÆ~ÀfiK«∂Ûù#=ÚMÏ ÜÕ∞# ^èŒxHÀ <å=Ö’H˜`åó
Juâ◊Ü«∞O, QÆ~°fiO L\˜ìÑ¨_Õ ^èŒx‰õΩÅ =ÚMÏxfl K«∂_®eû# J=ã¨~°O HõÅQÆx
L`«Î=∞Ñ¨Ù~°∞+¨μÖˇ=Ô~·<å D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Hõ#|_»`å~å?
=∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ‰õΩ „Ñ¨ÑÖK«O f~°∞ `≥Å∞ã¨∞. P`å‡aè=∂#O xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩO@∂ rqHõ
H˘#™êyOK«@O L`«Î=∞O. HÍh JÖÏ JO^ŒiH© ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. HÍ|\˜ì ^èŒx‰õΩÅ#∞
Ü«∂zOK«‰õΩO_®, "åi =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o§ JÉèíºi÷OK«‰õΩO_® Z=iH© QÆ_»=^Œx ‰õÄ_®
K≥áêÊ~°∞.
Jã¨º ^ŒQÀú^Œ~° ™êºˆ~÷ HÕ # ‰õΩ~°fixÎ ÑÖ_ç`åó
"å#sq∞= "åˆQÌgO #~°ÎÜ«∞xÎ QÆ$¿ÇÏQÆ$¿ÇÏ
D áê_»∞ á⁄@ì HÀãÖ ÑÖ_ç`«∞Å∞ ZO`«ÔH·<å kQÆ*Ï~åeû =ã¨∞ÎOk. "åˆQÌqx
WO\Õ\˜H˜ fã¨∞‰õΩ "≥o§ HÀux P_çOz#@∞ì P_çOKåeû =™ÈÎOk.
Wk „Ñ¨ã¨∞Î`«O ã¨=∂[OÖ’ „Ñü XHõ¯~°∂ J#∞Éèíqã¨∞Î<åflO. J~°›`«`À ãÖ|O^èŒO
ÖË‰õΩO_® JO^ŒÖÏÅ∞ ZˆH¯"åix K«∂ã¨∞Î<åflO. J~°›`« L<åfl J@ì_»∞QÆ∞# LO_çáÈ~Ú,
J~°›`« ÖËx"åi =^ŒÌ P`å‡aè=∂<åxfl K«OÑ¨Ù‰õΩx Ñ¨xKÕ¿ã"åix K«∂ã¨∞Î<åflO. JÖÏO\˜
"åiÖ’ =∞#=¸ L<åflO.
Ug∞ ~åx"å_»∞ ÃÑ· PÑ¶ã‘ ~Ô¨ · Ñ¨xH˜~åx x~°Ü
‚ ∂« Å∞ fã¨∞‰õΩx ãÖã¨#÷ ∞ „Ñ¨=∂^ŒOÖ’H˜
<≥_»∞`«∞O>Ë, PÖ’K«#Å∞O_ç =∞ø#OQÍ K«∂ã¨∂Î „‰õΩOy áÈÜÕ∞"åÔ~O^Œ~À L<åfl~°∞.
=∞#ã¨∞Ö’ XHõ\˜ KÕÜ«∂Åx LO>Ë, rqHõ HÀãÖ `«Ñ¨ÊxãïQÍ U^À XHõ\˜ KÕÜ«∂eû
=zÛ J@∞ =∞#ã¨∞x ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨~°K«∞HÀÖËHõ, W@∞ KÕã¨∞Î#fl Ñ¨xH˜ <åºÜ«∞O KÕÜ«∞ÖËHõ
ã¨`«=∞`«=∞ÜÕ∞º"å~°∞ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å HÀH˘Å¡Å∞QÍ HõxÑ≤™êÎ~°∞. Jhfl `≥eã≤<å, Ug∞
`≥eÜ«∞x"å_ç =ÚO^Œ∞ `«Å =OK«∞‰õΩx #∞OK«∞<Õ "å~°∞ J}∞=}∞=Ù<å ^Õâ◊OÖ’
HõxÑ≤™êÎ~°∞. QÆ∞ÃÑÊ_»∞ _»|∞ƒÅ HÀãÖ rq`åxfl, =ºH˜Î`åfixfl J=Ú‡‰õΩx, `«#Ö’x â◊H˜ÎH˜
J<åºÜ«∞O KÕã¨∞Î#fl x*Ïxfl „QÆÇ≤ÏOz x~åâ◊`À, xã¨Ê$Ç¨Ï`À ‰õΩq∞ÖË"åà◊√§ =∞# ^Õâ◊OÖ’
„ÑüHõ}Ï# ^Œ~°≈#q∞™êÎ~°∞. `«=∞Ö’ L#fl â◊H˜Îx LÑ¨Ü≥∂yOK«ÖËHõ, ^•xfl QÆ∞iÎOz,
„áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ"å_»∞ ÖËH,õ Jxfl Pâ◊Å#∞ J}K«∞‰õΩx, x~åâß"ÕâßÅÖ’ |uˆH „Ñ¨[Å=∞Ü«∞O
=∞# ^Õâ◊O. HÕ^Œ Ñ¨x KÕ¿ã L^Àºy#∞ÅÃÑ· JkèHÍ~°O KÕã≤ `«# Ñ¨â◊√`åfixfl ãÖ`«$Ñ≤Î
Ñ¨~°K«∞‰õΩ<Õ "åà◊¡ ^Òëêìºxfl r=#Éèí$u HÀãÖ ÉèíiOKåeû~å=@O „Ñ¨ã¨∞Î`« r=#
q^è•#OÖ’x =∞~À JOâ◊O.
`å#∞ x*Ï~ÚfQÍ Ñ¨xKÕã¨∞Î<åfl, HÍHÍ Ñ¨>Ëì"å_çH˜ QÆ∞iÎOÑ¨Ù ÅaèOK«@O, `«#∞
KÕã¨∞Î#fl Ñ¨x `«# `≥eqH˜ <åºÜ«∞O KÕ¿ãk HÍ^Œx „QÆÇ≤ÏOK«@O =Å¡ JãÖ`«$Ñ≤Î HõÅQÆ@O
=O\˜ JOâßÅ∞ ‰õÄ_® ã¨=∂[OÖ’ 'JâßOu—H˜ HÍ~°}O.
JaèÉèí∂`À JÑ¨º=*Ï˝`À Ü≥∂ ~å*Ï˝O ^•fii u+¨ªu
ã¨`«∞ ~å[˝O „tÜ«∞O Éèí∞*ËÎ¯ <åaè=∂h Hõ^•K«#
u~°™ê¯~åxH˜ QÆ∞Ô~·<å, J==∂xOK«|_ç<å, „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ ^•fi~°O q_»=‰õΩO_®
LO_Õ"å_Õ "åà◊§ Sâ◊fi~°ºO J#∞ÉèíqOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. HÍh P`å‡aè=∂#O HõÅ"å_»∞
Z#fl_»∂ J#∞ÉèíqOK«ÖË_»∞. Wn =∞# J#∞Éèí="Õ∞. Éèí[#QÍà◊√¡, K≥OKåÅ∞, ÃÑ·"å_ç
J_»∞QÆ∞Å‰õΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁuÎ, "å_ÕO =∂\Ï¡_ç<å ã¨<åfl~Ú "å^ŒºO qO@∞#fl@∞ì =ÚYO
ÃÑ>Ëì"åà◊§ˆH „áê^è•#ºO Åaèã¨∞ÎO>Ë L^ÀºQÆO KÕÜ«∞ÖËHõ, =ke`Õ |`«HõÖËHõ JãÖ`«$Ñ≤Î`À,
P"Õâ◊O`À, |`«∞‰õΩ`«∞#fl "åà◊¡O =∞#O. =∞#‰õΩ 'áÈ`«#— P^Œ~°≈"≥∞ÿ<å, JÖÏ |`«HÍÅx
L<åfl |`«HõÖËx"åà◊¡O =∞#O.
JO[eó â◊Ñ¨^äŒó ™ê#ÎfiO t~°™ê áê^Œ=#Ì#"£∞
PâßHõ~°} q∞`Õº=O Hõ~°Î=ºO Éèí∂u q∞K«Ûù`å.
Jaè=$kú á⁄O^•Åx HÀˆ~"å_»∞ KÕ`«∞Å∞ *’_çOz #=∞ã¨¯iã¨∂Î LO_®e.
ã¨=∞Ü«∂#∞™ê~°OQÍ X@∞ìÃÑ@ì_O» , |u=∂Å∞HÀ=_»O, `«Å`À áê^•aè=O^Œ#O KÕÜ∞« _»O,
Pâ◊#∞ K«∂Ñ≤ã¨∂Î LO_»@O KÕÜ«∂e.
280 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
W=hfl KÕã#≤ "å_»∞ Jaè=$kú K≥O^Œ∞`«∂, KÕÜ∞« ÖËx"å_»∞ `≥eq L<åfl u~°™ê¯~åxH˜
QÆ∞~°=Ù`«∞O_»@O =∞#Ö’x JãÖ`«$Ñ≤ÎH˜, P"ÕâßxH˜, x~åâ◊‰õΩ „Ñ¨^è•# HÍ~°}O.
L^ÀºQÍÅÖ’ JãÖ`«$Ñ≤Î
=ºH˜Î rq`«OÖ’ J`«ºO`«„áê=ÚYºO =Ç≤ÏOKÕ JOâ◊O L^ÀºQÆO. á⁄@ì ‰õÄ\˜
HÀãÖ =ºH˜Î KÕ¿ã Ñ¨x J`«x =∞#ã¨Î`åfixH˜ ãïÑ¨_çOk J~Ú`Õ ã¨=∞ã¨º ÖË^Œ∞. JÖÏ
HÍHõ =ºH˜Î =∞#ã¨Î`åÎfixH˜ Ñ¨ÓiÎQÍ aè#fl"≥∞ÿ# L^ÀºQÆO KÕÜ«∂eû =¿ãÎ, Jk =ºH˜ÎÖ’
f„="≥∞#ÿ ãÖÑ¶∞¨ ~°¬}‰õΩ HÍ~°}=∞ø`«∞Ok. „Ñ¨ã∞¨ `Î « ã¨=∂[OÖ’ =ºH˜Î „Ñ¨=$uÎ`À ãÖ|O^èOŒ
ÖËx L^ÀºQÍÅ∞, Pã¨H˜Î „Ñ¨ã¨H˜ÎÖËx K«^Œ∞=ÙÅ∞ J=@O =Å¡ D ãÖÑ¶¨∞~°¬} =∞iO`«
f„==∞=Ù`ÀOk. D ãÖÑ¶¨∞~°¬} Ö’Oz JâßOu, JãÖ`«$Ñ¨ÙÎÅ∞ L`«Ê#fl=∞ø`å~Ú.
Wq =ºH˜Î rq`åxfl Jã¨Î=ºã¨ÎO KÕã≤ =ºH˜Î`åfixfl zè<åflaè#flO KÕã¨∞Î<åfl~Ú.
W@∞=O\˜ Jã¨Î=ºã¨Î=º=ã¨÷Ö’ LO@∂ ‰õÄ_® `«# =$uÎH©, „Ñ¨=$uÎH© #_»∞=∞
ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOK«QÆÅQÆ@O =ºH˜Î =ºH˜Î`åfixfl x~°∂Ñ≤OKÕ JOâ◊O. QÆ=∞x¿ãÎ, ZO^Œ~À
J`«ºO`«<≥·Ñ¨Ù}ºO HõÅ =º‰õΩÎÅ∞ r=<Àáêkè "Õ@Ö’ Ñ¨_ç `«=∞ Jã¨Å∞ =ºH˜Î`åfixfl
=∞~°záÈ`å~°∞. Jk "åiH˜ f~°x JãÖ`«$Ñ≤ÎH˜ HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok. D JãÖ`«$Ñ≤Îx
J}∞K« ∞ ‰õ Ω O@∂ r=#Éè í $ u ã¨ O áêkã¨ ∂ Î ‰õ Ä _® `« # ‰õ Ω W+¨ ì " ≥ ∞ ÿ # JOâßxfl
™êkèOK«QÆÅQÆ@O q*Ë`«#∞, Ñ¨~ål`«∞_ç #∞Oz "Õ~°∞ KÕã¨∞ÎOk.
`«#∞ KÕã¨∞Î#fl L^ÀºQÍxfl u@∞ì‰õΩO@∂, K«∞@∂ì L#fl"åix u_»∞`«∂, „Ñü^•hfl
q=∞i≈ã¨∂Î `«#Ö’x JâßOux qã¨Îiã¨∂Î |`«∞‰õΩ`å~°∞ ™ê=∂#∞ºÅ∞. giÖ’ H˘O^Œ~°∞
`«=∞ JâßOuH˜ HÍ~°}O QÆ∞iÎOz U Ñ¨xÖ’ `«=∞‰õΩ P#O^ŒO Åaèã¨∞ÎO^À P Ñ¨x "≥·Ñ¨Ù
^Œ$+≤ì ˆHO„nHõi™êÎ~°∞. q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°∞. =∞i H˘O^Œ~°∞ Ñïã≤÷`«∞Å`À ~år Ñ¨_»`å~°∞.
`«# =$uÎH© „Ñ¨=$uÎH© #_»∞=∞ ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkè™êÎ~°∞. „Ñ¨âßO`«r=#O ™êy™êÎ~°∞.
„Ñ¨ã∞¨ `Î O« P^è•ºu‡Hõ LÑ¨<åº™êÅ`À `≥Å∞QÆ∞"åix qâı+O¨ QÍ PHõi¬ã∞¨ #Î fl ™ê=∞"ÕÔŒ
+¨}∞‡Yâ◊~°‡QÍ~°∂ ~°Hõ~°HÍÅ L^ÀºQÍÅ∞ KÕâß~°∞. F Ñ¨„uHõÖ’ ã¨Éò–Z_ç@~üQÍ Ñ¨x
KÕâß~°∞. ã≤x=∂Ö’¡ áê@Å∞ ~åâß~°∞. z=iH˜ `«#Ö’x â◊H˜Îx L`«Î=∞suÖ’ „Ñ¨^Œi≈OKÕ
=∂^èŒº=∞O ÅaèOzOk. JÖÏˆQ t"å#O^Œ=¸iÎQÍ~°∞ Ñ¨Ó~åfi„â◊=∞OÖ’ „Ñ¨Éèí∞`Àfi^Àºy.
`«#Ö’x P^è•ºu‡Hõ`‰« Äõ , =$uÎH© #_»∞=∞ PÜ«∞# ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOK«QeÆ QÍ~°∞. PÜ«∞#
„Ñ¨âßO`« r=#O ™êyã¨∂Î, Ñ¨k=∞OkH˜ âßOu "≥Å∞QÆ∞Å∞ ÑÖK«∞`«∞<åfl~°∞. WOHÍ
=∞#O QÆ=∞x¿ãÎ J<ÕHHõ àõ ÏHÍ~°∞Å∞ Hõ~¡ ∞° ¯Å∞QÍ, _ç\Ñ˜ ≤ PÑ¨~ˆ @~°∞Q¡ Í ~°H~õ H° ÍÅ L^ÀºQÍÅ∞

KÕã¨∂Î, `«=∞ „Ñ¨=$uÎH˜ <åºÜ«∞O KÕ‰õÄ~åÛÅx „Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î<åfl~°∞. `«=∞ x~åâ◊Å#∞,
JâßO`«∞Å#∞ Ñ¨Hõ¯#Éˇ\˜ì =∞s `«=∞ HõàÏ„Ñ¨^Œ~°≈# KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
ã≤x=∂Ö’¡ Ç‘Ï~ÀÅ∞, Ç‘Ï~À~Ú#∞¡ J"åÅx É’Öˇ_»O`« =∞Ok „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ~°∞.
"åiÖ’ J<Õ‰Ωõ Å∞ qÑ¶Å¨ =∞=Ù`å~°∞. ZH±û„\ÏÅ∞QÍ q∞yeáÈ`å~°∞. XHõ~À, W^Œ~Ì À Ç‘Ï~ÀÖˇ·
q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°∞. rq`«OÖ’ ‰õÄ_® WO`Õ. „Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[OÖ’ „Ñ¨=$uÎx ÑïjeOz
"å\˜H˜ `«QÆæ L^ÀºQÍeKÕÛ =º=ã¨÷ ÖË^Œ∞. XHõ =ºH˜Î Hõà◊ ÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç rqOK«QÆeˆQ
Ñïã≤÷`«∞Å∞ ÖË=Ù. W@∞=O@Ñ¨ÙÊ_»∞ x`«ºO u@∞ì‰õΩO@∂, x~åâßxã¨Ê$Ç¨ÏÅÖ’ |uˆH
Hõ<åfl, Ñïã≤÷ux J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx ~årÑ¨_»@O "≥·Ñ¨Ù =ºH˜Î ^Œ$+≤ìx =∞o¡OKåe.
QÆ=∞x¿ãÎ, Ñ¨Ó~°fiHÍÅOÖ’ ‰õÄ_® L^ÀºQÆ=º=ã¨÷ LOk. WÑ¨Ê\˜ÖÏ =∞s
J<åºÜ«∞OQÍ HÍ‰õΩ<åfl, =º‰õΩÎÅ∞ ~å*Ï„â◊Ü«∞O HÀãÖ `åÑ¨„`«Ü«∞Ñ¨_Õ"å~°∞. ~åAÅ#∞
"≥∞Ñ≤ÊOz _»|∞ƒ ãÖáêkOKåÅx „Ñ¨Ü«∞uflOKÕ"å~°∞. JÖÏ KÕÜ«∞@O W+¨ìO ÖËx"å~°∞
U^À F =¸Å U^À Ñ¨x KÕã¨∞‰õΩx |`«∞‰õΩ`«∂ rq`«O ™êyOKÕ"å~°∞. „a\˜+π"åi
PQÆ=∞#O D =º=ã¨÷#∞ =∂iÛOk. XHõiÃÑ· XHõ~°∞ P^è•~°Ñ¨_ç rqOKÕ =º=ã¨÷ ™ê÷#OÖ’
XHõ_Ãç Ñ· J<Õ‰Ωõ Å∞ P^è•~°Ñ_¨ Õ =º=ã¨#÷ ∞ U~åÊ@∞ KÕãO≤ k. J~Ú<å ã¨~ˆ , =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞
'„Ñ¨Éèí∞=Ù—`À ZÖÏ "≥∞ÅQÍÖ’ ã¨∂zOz# Ñ¨^Œú`«∞Å∞, D HÍÅOÖ’ 'JkèHÍ~°∞Å—`À ZÖÏ
"≥∞ÅQÍÖ’ J#fl^•xH© =iÎ™êÎ~Ú. QÆ`«OÖ’ ~åA XHõ¯_çˆH `«Å =OKåeû =KÕÛk. P
`«~°∞"å`« „a\˜+π ^˘~°Å‰õΩ `«Å =OKåeû =KÕÛk. "å~°∞ áÈ~Ú<å "åi =º=ã¨÷ JÖÏˆQ
LO_»@O`À `≥Å¡^˘~°Å ™ê÷<åxfl #Å¡^˘~°Å∞ P„Hõq∞OKå~°∞. JkèHÍ~°∞Å∞, PÑ¶‘ã¨~°¡‰õΩ
WÑ¨ÙÊ_»∞ 'ã¨ÖÏ"£∞— KÕÜ«∂eû =™ÈÎOk. JO>Ë JÑ¨Ê\˜ „Ñ¨Éèí∞=Ù, WÑ¨ÙÊ_»∞ 'PÑ¶‘ã¨~°∞—
J#fl=∂@.
`«#~° #$Ñü `À_», `«QÆ ^Œ∞~°˚#∞x `À_»
#yfl `À_», Ñ¨~°∞x Ü«∂e `À_»
Ç¨ã¨º=∂_»∞ >ˇÅ¡ #QÆ∞#∞ „ÉÏ}ÏO`«=Ú
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞.
Éèí∂Ñü`À, ^Œ∞~å‡~°∞æx`À, Jyfl`À, W`«~°∞Å ÉèÏ~°ºÅ`À ÑïÇ¨ã¨=∂_»@O =Å¡,
„áê}Ç¨x ãÖÉèíqã¨∞ÎOk. JO>Ë JkèHÍ~°∞Å`À Ç¨™êºÅ∞ P_»‰õÄ_»^Œ#fl=∂@.
™ê^è•~°}OQÍ =∞#O JkèHÍi J#fl"å_»∞ HÍã¨Î K«#∞=ÙQÍ =∂\Ï¡_`ç Õ á⁄OyáÈ`åO.
JO`« ÃÑ^ŒÌ"å_»∞ =∞#`À WO`« ÉÏQÍ =∂\Ï¡_»@"Õ∞q∞@x Lá⁄ÊOyáÈ`åO. D
282 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

J`«∞º`åûÇ¨ÏO`À <À~°∞ *Ïi `«~°∞"å`« W~°∞‰õΩ¯áÈ`åO. ZO^Œ∞HõO>Ë `«# HÕk"å_»∞
J#fl=∂@x ÃÑ·"å_»∞ Ñ¨\˜ìOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. ÃÑ·QÍ „a\˜+π"å_»∞ JOkOzáÈ~Ú#
JkèHÍ~°^•Ç¨ÏO HÕk"å_»∞ `«#‰õΩ ¿ã=Å∞ KÕ¿ãO^Œ∞Hˆ J#fl ÉèÏ=O ÃÑ"· å_çÖ’ Hõeyã¨∞OÎ k.
W@∞=O\˜"å~°∞ `«=∞‰õΩ ¿ã=Å∞ KÕ¿ã"åix P^Œ~°≈OQÍ K«∂ã¨∂Î, ¿ã=Å∞ KÕÜ«∞x"åix
W|ƒO^Œ∞Å áêÅ∞ KÕã¨∂ÎO\Ï~°∞.
=∞~À ~°HõO JkèHÍ~°∞Å∞, „Ñü Ñ¨xÖ’ `«Ñ¨ÙÊÅ∞ "≥`«∞‰õΩ`«∞O\Ï~°∞. Z^Œ∞\˜"å_çÖ’
`«Ñ¨ÙÊÅ∞ "≥`«Hõ_»O ^•fi~å `«=∞ PkèHÍºxfl Kå@∞‰õΩO\Ï~°∞. JÇ¨xfl ãÖ`«$Ñ≤Î
Ñ¨~°K«∞‰õΩO\Ï~°∞.
ZÑ¨ÙÊ_»∞ ^ŒÑ¨ÙÊÅ∞ "≥^ŒÔH_»∞
#Ñ¨ÙÊ~°∞+¨μx Q˘ÅfiQÆ∂_» ^Œk Ü≥∞@¡#fl<£
ã¨Ñ¨ÊO|∞ Ñ¨_»QÆ h_»#∞
QÆÑ¨Ê =ã≤Oz# q^èŒO|∞ QÆ^Œ~å ã¨∞=∞f!
H˘O^Œ~°∞ JkèHÍ~°∞Å∞O\Ï~°∞. "åiH˜ `«=∞ HÕk"åi „Ñü Ñ¨x `«Ñ¨ÙÊQÍ
JxÑ≤ã¨∞ÎO@∞Ok. „Ñü JHõΔ~°OÖ’ `«Ñ¨ÙÊÅ∞ "≥uH˜, Z^Œ∞\˜"åix `«‰õΩ¯= KÕÜ«∞O^Õ
W@∞=O\˜"åi JÇ¨ÏO ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^Œ^∞Œ . WÖÏO\˜ `«ÑÙ¨ ÊÅ∞ "≥uHˆ "åi HÕ^Œ Ñ¨xKÕÜ∞« @O
KåÖÏ Hõ+¨ìO. áê=Ú Ñ¨_»QÆ h_»Ö’ L#fl>Ëì. ZÑ¨ÙÊ_»∞ HÍ>Ëã¨∞ÎO^À `≥eÜ«∞^Œ∞. U HõΔ}OÖ’
Ñ≤eÛ U=∞x u_»`å_À `≥eÜ«∞^Œ∞. ZO^Œ∞‰õΩ u_»`å_À `≥eÜ«∞^Œ∞. J@∞=O\˜"å_ç
HÕ^Œ L^ÀºQÆO =kÖˇÜ«∞º=∞O\Ï_»∞ ã¨∞=∞fâ◊`«HõHÍ~°∞_»∞.
J~Ú`Õ „Ñ¨ã¨∞Î`«HÍÅOÖ’ ^˘iH˜# L^ÀºQÆO =^ŒÅ@O JO`« `ÕeHõ HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì
Z@∞=O\˜ JÇ¨ÏOHÍ~åÖˇ·<å Éèíiã¨∂Î `«Å =OKåeû =ã¨∞ÎOk. =∞#ã¨∞Ö’ "å_çx
u@∞ì‰Ωõ O@∂, `«=∞x `å=Ú u@∞ì‰Ωõ O@∂ rq`«O H˘#™êyOKåeû =ã¨∞OÎ k. WOH˘O^Œ~∞°
JkèHÍ~°∞Å∞ ÃãÅ=Ù W"åfiÅO>Ë W+ì̈Ñ¨_»~°∞. WOH˘O^Œ~°∞ J~Ú^Œ∞ xq∞ëêÅ∞ PÅã¨ºOQÍ
=zÛ<å q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»`å~°∞. JÖÏQÆx PÑ¶‘Ãã·# J~°QÆO@ ^•HÍ =^ŒÅ~°∞. W@∞=O\˜
JkèHÍ~°∞Å#∞ K«∂ã≤ "Õ=∞# D Ñ¨^ŒºO ~åã≤#@∞ì<åfl_»∞.
`«Ñ¨ÙÊ Öˇ#∞fl"å~°∞ `«O_ÀÑ¨`«O_»O|∞
Å∞ifi [#∞Å ÔHÅ¡ #∞O_»∞ `«Ñ¨ÙÊ
`«Ñ¨ÙÊ Öˇ#∞fl"å~°∞ `«=∞ `«Ñ¨ÙÊ Öˇ~°∞QÆ~°∞
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞

=∞#O QÆÒ« Ö’ K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩ<åflO. ^Œ∞~°#˚ ∞_»∞ ã¨∂k H˘# ÖÏO\˜"å_»∞. „Ñü q+¨Ü∞« OÖ’
~°O„^è•<Õfi+¨} KÕã¨∞ÎO\Ï_»∞. Z^Œ∞\˜"å_ç ^ÀëêÅ∞ K«∂Ñ¨@O=Å¡ `å#∞ Q˘Ñ¨Ê"å_≥·#@∞ì
ÉèÏqã¨∂ÎO\Ï_»∞ `«Ñ¨Ê, `«#Ö’#∂ Ö’áêÅ∞<åflÜ«∞x J#∞HÀ_»∞. ^•O`À U `«Ñ¨ÙÊÅ∞
K«∂Ñ≤ `å#∞ Q˘Ñ¨Ê"å_≥·áÈ"åÅx J#∞‰õΩO@∞<åfl_À, P `«Ñ¨ÙÊÅ =Å¡<Õ `«# HÕk "åi
Q“~°=O á⁄O^ŒÖËHõáÈ`å_»∞. J=¿ÇÏà◊#‰õΩ QÆ∞~°=Ù`å_»∞. W@∞=O\˜"åi QÆ∞iOz
~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ =∂\Ï¡_»∞‰õΩO@∂ `«=∞ JÇ¨xfl ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨~°K«∞‰õΩO\Ï~°∞ HÕk"åà◊√§.
Wk JkèHÍiH© `≥Å∞ã¨∞. ^•O`À `«#x "åà◊√§ ãïQÍæ Q“~°qOK«@OÖË^Œx =∞iO`«
|Å„Ñ¨^Œ~°≈# KÕ™êÎ_»∞. =∞iO`« K«∞ÅHõ# J=Ù`å_»∞.
JkèHÍ~°∞Å`À =º=Ç¨ÏiOKÕ f~°∞#∞ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ =∂#==∞#ã¨Î`åÎfixfl HÍz
=_»É’ã≤ `ÕeÛ K≥áêÊ~°∞.
JÑ¨$ëÈì J„`å „Ñ¨^è•<À Ü≥∂ „|∂`Õ ~å*Ë˝ó Ñ¨Ù~°ó ‰õΩnèó
# ˆH=Å =∞ãÖ=∂#O ÅÉèí`Õ K« u~°„ã≤¯Ü«∂"£∞
JO`«QÍ „áê^è•#ºO ÖËx `≥eq`«‰õΩ¯="å_»∞ J_»QÆ‰õΩO_® JkèHÍi =ÚO^Œ∞
=∂\Ï¡_ç`Õ Q“~°=O á⁄O^Œ‰õΩO_® J==∂#O ‰õÄ_® á⁄O^Œ∞`å_»∞.
=∞x+≤ ‰õÄ_® `å#∞ `≥e"≥·#"å_çx HÍ#x XÑ¨ÙÊHÀ_»∞. `å#∞ =¸~°∞ö_ç#x Jã¨ÖË
XÑ¨ÙÊHÀ_»∞. „Ñü =ºH˜ÎH© JÇ¨ÏOHÍ~°O LO@∞Ok. D JÇ¨ÏOHÍ~°O =ºH˜Î `«# ™ê÷~Úx
=∞~°KÕ@∞ì KÕã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH ~å[H©Ü«∂Å`À, áêÅ# =º=Ç¨~åÅ`À ãÖ|O^èŒO ÖËx
=ºH˜Î ‰õÄ_® P JOâßÅ QÆ∞iOz "åºMÏºx™êÎ_»∞. `«# "å^Œ"Õ∞ ã¨Ô~·O^Œx áÈ~å_»∞`å_»∞.
„H˜ÔH\ò ÉÏº@∞ Ñ¨ÙK«∞ÛHÀx"å~°∞ ‰õÄ_® „H˜ÔH\ò P@ ZÖÏ P_®Ö’ `«=∞ Jaè„áêÜ«∞O
=ºHõÎO KÕ¿ãã¨∂ÎO\Ï~°∞. q=∞~°≈Å∞ ‰õΩiÑ≤ã¨∂ÎO\Ï~°∞. HÍ|\˜ì `«#‰õΩ „áê^è•#ºO ÖË^Œx
„QÆÇ≤ÏOK«@O =ºH˜Î qK«HõΔ}‰õΩ x^Œ~°≈#O. J@∞=O\˜ =ºH˜Î J„Ñ¨ã¨∞Î`«„Ñ¨ãÖQÍÅ‰õΩ
`åq=fi_»∞. J#=ã¨~°OQÍ JkèHÍ~°∞Å =∂@Å #_»∞=∞ *’HõºO KÕã¨∞HÀ_»∞. JO>Ë
`å<≥O`« `≥e"≥#· "å_ç#x #=∞‡HõO L<åfl, P q+¨Ü∂« Ö’¡ `«#‰õΩ ZO`À `≥Å∞ã¨x #=∞‡HõO
L<åfl J#=ã¨~°OQÍ JkèHÍ~°∞Å =∂@Ö’¡ *’HõºO KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞ J==∂<åÅ
áêÅ=Ù`å_»∞. HÍ|\˜ì Jhfl `≥eã≤<å Ug∞ `≥eÜ«∞#@∞ì LO_»QÆÅQÆ@O KåÖÏ P=â◊ºHõO.
`«#∞ =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ ZO`« „ÑüÉèÏâße J~Ú<å, PÑ¶‘ã¨∞Ö’ `«# ™ê÷~Ú Ñïq∞`«∞Å#∞
QÆ∞iÎOz "≥∞ÅQÆ@O =Å¡ =ºH˜Î J<ÕHõ JãÖ`«$Ñ¨ÙÅÎ #∞, JâßO`«∞Å#∞ ^Œ∂~°O KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û.
JÇ¨ÏO Ç≤Ï ãÖ=∞`À ~å*’˝Ü«∞ U=O =∞#º`Õ ‰õΩnèó
|b=~°Ìó ã¨ q*Ë˝Ü≥∂ qëê} Ñï=i˚`«ó
284 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
<Õ#O>Ë JkèHÍiH˜ KåÖÏ W+¨ìO J#∞‰õΩ<Õ =∞O^Œ|∞kú H˘=Ú‡Å∞ ÖËx Z^Œ∞Ì
=O\˜"å_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ H˘O^Œ~°∞ ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å „áêÑ¨Ù ãÖáêkOK«@O HÀãÖ
P~å@Ñ¨_»`å~°∞. JÖÏ "åi =^ŒÌ HÍã¨Î ¿ãflÇ¨ÏO ™êkèOz, WHõ `«=∞ ÔH^Œ∞~°∞ÖË^Œ#fl@∞ì
„Ñ¨=iÎ™êÎ~°∞. HÍh J@∞=O\˜ "å~°∞ =∞O^Œ|∞^Œ∞úÖË HÍ^Œ∞, H˘=Ú‡Å∞ ÖËx Z^Œ∞ÌÅ
=O\˜"å~°∞. JO^Œ∞ˆH Z=_À JkèHÍi ^ŒQÆæ~° KÕi ÖÏÉèÏÅ∞ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»x, "å_ç
^•ix J#∞HõiOK«‰õÄ_» ^Œ#fl=∂@.
„Ñ¨ã¨∞Î`« ã¨=∂[OÖ’ =ºH˜Î <≥·Ñ¨Ù}ÏºxH˜, `≥eqH˜ qÅ∞= ÖËx HÍÅOÖ’, `«#‰õΩ
QÆ∞iÎOÑ¨Ù ÖË^Œ<À, `«# `≥eqH˜ `«QÆæ L^ÀºQÆO ÖË^Œ<À =ºH˜Î ‰õΩ=ÚÅ∞`«∂ JâßOu
áêÅ"åfieû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ '=ã¨∞^Õ=Ù_»∂ QÍ_ç^Œ HÍà◊√¡ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl—_»x
áêO_»=ÙÅ∞ q~å@∞_ç H˘Å∞=Ù KÕâß~°x, J~°∞˚#∞_»∞ ¿Ñ_ç"å_»∞QÍ LO_®eû =zÛO^Œx
QÆ∞~°∞Î `≥K«∞ÛHÀ"åe. J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. `å=Ú#fl Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ =∞ø#OQÍ LO@∂,
`«=∞ =ºHÎ̃`åfixfl xÅ∞Ñ¨ÙHÀ"åe. PÑ¶ã‘ ∞¨ Ö’ 'Ñ≤ZÑ¶—π #O|~°∞QÍ<Õ LO@∂, x`«ºrq`«OÖ’
`«=∞ „ÑüÉè#í ∞ "≥Å~ÚOKåe. D ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ "Õ=∞# K≥ÑÊ≤ # 'hu— JO^ŒiH© t~À^è•~°ºO.
PK«~°}©Ü«∞O.
J#∞=Ù HÍx KÀ@ Jkè‰õΩÅ =∞#~å^Œ∞
H˘OK≥=ÚO_»∞ >ˇÅ¡ Q˘^Œ∞= HÍ^Œ∞
H˘O_» J^ŒÌ=∞O^Œ∞ H˘OK≥"≥∞ÿÜ«ÚO_»^•?
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞.
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ
Ü«∞^Œ∞º`«Ê~°=â◊"£∞ Hõ~°‡ `«`«Î^Œº`Õfl# =~°˚ÜÕ∞`üI
Ü«∞^Œº^•`«‡=â◊"£∞ `«∞ ™êº`«Î`«Î^Õû"Õ`ü Ü«∞`«fl`«óII
W`«~°∞ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_Õ@∞ì KÕ¿ã Ñ¨#∞Å‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e. `å#∞ xÜ«∞O„uOK«
QÆeˆQ Ñ¨#∞Å#∞ =^ŒÅ‰õΩO_® KÕÜ«∂e.
=∞#∞ã¨‡$uÖ’ =∞#∞=Ù KÕã≤# ã¨∂K«# Wk. =∂#==∞#ã¨Î`åÎfixfl HÍz=_»É’ã≤
KÕã≤# ã¨∂„`«O Wk. ™ê^è•~°}OQÍ „Ñü =ºH˜Î ã¨fi`«O„`«OQÍ LO_ÕO^Œ∞ˆH W+¨ìÑ¨_»`å_»∞.
QÆ=∞x¿ã,Î z#fl Ñ≤Å"¡ å_»∞ Ãã`· O« , HÍã¨Î P`«‡qâßfiãÖ ~åQÍ<Õ ÃÑ^ŒÅÌ KÕ~Ú qkeOK«∞‰õΩx
`«#O`«@ `å<Õ #_»=\ÏxH˜ W+¨ìÑ¨_»`å_»∞. <åÅ∞QÆ∞ J_»∞QÆ∞Å∞ "Õã≤ Ñ¨_çáÈ~Ú<å,
QÆ~fi° OQÍ, ãÖ`À+Ö`À H˜ÅH˜Å #=Ùfi`å_»∞. JÖÏ ã¨fiÜ«∞OQÍ #_çz, ãÖ`À+≤OKÕ Ñ≤Å"¡ å_ç

ãÖ`À+Ö `«e¡^ŒO„_»∞Å‰õΩ JÑïq∞`«"≥∞ÿ# P#O^ŒO Hõeyã¨∞ÎOk. HÍh ã¨fi`«O„`«OQÍ
#_»=@O <ÕiÛ# Ñ≤Å¡"å_»∞, `«#O`«@ `å#∞ Ñ¨~°∞QÆ∞e_®Åx L|ÖÏ@ Ñ¨_»∞`«∂O>Ë
ÃÑ^ŒÌÅ∞ P L`åûÇ¨xH˜ J_»∞¤Hõ@ì "ÕÜ«∂Åx K«∂™êÎ~°∞. J`«_ç ¿ãfiK«Ûù#∞ JiHõ\ÏìÅx
K«∂™êÎ~∞° . J<ÕHõ ãÖÑ¶∞¨ ~°¬}Å‰õΩ, JãÖ`«$Ñ¨ÙÅÎ ‰õΩ Wk ^•i fã¨∞OÎ k. `å#∞ ã¨fi`«O„`«OQÍ
Ñ¨x x~°fiÇ≤ÏOK«QÆÅ##fl L`åûÇ¨ÏO Ñ≤Å¡"å_çk. ã¨fi`«O„`«OQÍ Ñ¨x ã¨=∞~°÷OQÍ
x~°fiÇ≤ÏOK«QÅÆ _À, ÖË_À##fl ÉèÜ í ∞« O ÃÑ^ŒÅÌ k. Wk J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl =∞#∞=Ù ãÖ`Àëêxfl,
^Œ∞óMÏxfl x~°fizOKå_»∞.
ã¨~°fi Ñ¨~°=â◊O ^Œ∞óYO ã¨~°fi=∂`«‡=â◊O ã¨∞Y"£∞I
U`«kfi^•º `«û=∂¿ã# ÅHõΔ}O ã¨∞Y^Œ∞óYÜ≥∂óII
Jxfl q^è•Å∞QÍ ã¨fi`«O„`«OQÍ LO_»@O ãÖ`À+Ö. Ñ¨~∞° ÅÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç LO_»@O
^Œ∞óYO. W^Õ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ Jã¨Öˇ·# x~°fiK«#O.
XHõ ~°HõOQÍ =∞# L^ÀºQÍÅ =Å¡ =∞#Ö’ HõeˆQ JãÖ`«$Ñ≤ÎH˜, ^Œ∞óMÏxH˜ Wk
„Ñ¨^è•#HÍ~°}O. '™êfi`«O„`«ºO— J<Õk qâ◊$OYÅ`«fiO HÍ^Œ∞. `«# Wëêì#∞™ê~°O =ºH˜Î
ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ xÜ«∞=∂ÅÖ’ Xky LO_»@O x["≥∞ÿ# ™êfi`«O„`«ºO. ÃÑ^ŒÌÅ =∂@
q#@O, ™ê=∂lHõ xÜ«∞=∂Å∞ áê\ÕK«@O, `«# "åix Q“~°qOK«@O, ^•OÑ¨`«º
^èŒ~°‡O áê\ÕK«@O =O\˜=hfl =ºH˜Î ™êfi`«O„`åºxH˜ U ~°HõOQÍ#∂ ÉèíOQÆO HõeyOK«=Ù.
HÍh L^ÀºQÆO q+¨Ü«∞OÖ’ =ºH˜Î f„=OQÍ QÍÜ«∞Ñ¨_»`å_»∞. `«# WëêìxH˜, L^ÀºQÍxH˜
#_»∞=∞ ãÖÑ¶¨∞~°¬}‰õΩ QÆ∞~°=Ù`å_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞#O KÕã¨∞Î#fl L^ÀºQÍÅ∞
U ~°HõOQÍ#∂ =∞# =ºH˜Î`åfixfl „ÑüaOaOK«=Ù. =∞#Ö’x „Ñ¨=$uÎx „Ñ¨Hõ\ÕK«=Ù.
=∞#Ö’ x„^•} ã≤÷uÖ’ L#fl ã¨$[<å`«‡Hõ`«#∞ U ~°HõOQÍ#∂ ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨~°K«ÖË=Ù.
Ü«∞`«¯~°‡ ‰õΩ~°fi`Àã¨º ™êº`«Êi`À ëÈ#Î~å`«‡#óI
`«„`«ÊÜ«∞`Õfl# ‰õΩ~°fi`« qÑ¨s`«O `«∞ =~°˚ÜÕ∞`üII
U Ñ¨x =Å¡ =ºH˜Î JO`«~å`«‡‰õΩ ãÖ`«$Ñ≤Î HõÅQÆ^À, P Ñ¨x =Å¡ JâßOu [xã¨∞OÎ k.
J@∞=O\˜ Ñ¨x KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.
x[O! QÆ=∞x¿ãÎ WÑ¨Ê\˜ =∞# L^ÀºQÍÖËg =ºH˜Î„áê^è•#ºO HõÅq HÍ=Ù.
\˜ÔH¯\˜¡=fi@O F L^ÀºQÆO. _»|∞ƒ =ã¨∂Å∞ KÕã≤ ÖˇHõ¯Å∞ ~åÜ«∞@O =∞~À L^ÀºQÆO.
á¶È<À¡ ã¨=∂Kå~°O W=fi@O WOHÀ L^ÀºQÆO.~å„uO|=à◊√§ HõOÑ¨Óº@~üÖ’H˜ ã¨=∂Kå~°O
ZH˜¯OK«@O (_®\Ï ZO„\©) WOHÀ L^ÀºQÆO. Wq =∞K«∞ÛH˜ H˘xfl L^ÀºQÍÅ∞ =∂„`«"Õ∞.
286 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

W@∞=O\˜ Ü«∂O„uHõHÍ~åºÅ∞ „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞# ã¨=∂[OÖ’ É’Öˇ_»xfl. XHõ ~°HõOQÍ,
=∞# ã¨=∂*Ïxfl Ü«∂O„uHõ L^ÀºQÍÅ ã¨=∂[OQÍ Jaè=i‚OK«=K«∞Û. z=iH˜
ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ñ¨Ó[ ‰õÄ_® Ü«∂O„uHõ"≥∞ÿáÈ~ÚOk.
=ºH˜Î =∞#ã¨Î`«ÎfiO`À ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_®, =ºH˜Î „Ñ¨=$uÎ „Ñ¨ã¨H˜Î ÖË‰õΩO_® Ñ¨sHõΔÅ∞
x~°fiÇ≤ÏOz, P Ñ¨sHõΔÖ’¡ =∂~°∞¯Å „Ñ¨HÍ~°O L^ÀºQÍxH˜ Z#∞fl‰õΩ<Õ =º=ã¨÷ „Ñ¨ÉèÏ=O
Wk. L^ÀºQÆO ÖËx^Õ á⁄@ì QÆ_»=x Ñïã≤÷`«∞Å =Å¡ P L^ÀºQÍÅ‰õΩ ZQÆ|_»@O`«Ñ¨Ê
QÆ`«ºO`«~°O ÖËHõáÈ=@O`À, ^˘iH˜# U^À L^ÀºQÆOÖ’ KÕ~°`å_»∞ =ºH˜Î. PÃÑ· P
L^ÀºQÆOÖ’ W=∞_»ÖË_»∞. JãÖ`«$Ñ≤Î [xã¨∞ÎOk. ã¨=∂[OÃÑ· Hõã≤ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. P
Hõãx≤ Jqhu ^•fi~å f~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞. `«# Jqhux ã¨=∞i÷OK«∞‰õΩO\Ï_»∞. `«# `≥eqH˜
ã¨Ô~·# qÅ∞=x=fix ã¨=∂*Ïxfl ^Õfi+≤™êÎ_»∞. 'HÍx¿ãìaÖò— #∞Oz ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ =∞O„`«∞Å
=~°‰Äõ JqhuH˜ áêÅÊ_»@O, J„Hõ=∂Å#∞ ã¨=∞i÷OK«@O "≥#∞Hõ [~°∞QÆ∞`«∞#fl =∂#ã≤Hõ
ãÖÑ¶¨∞~°¬} Jã¨Å∞ ~°∂Ñ¨Ù Wk.
WÖÏ JqhuH˜ áêÅÊ_»x"åi JãÖ`«$Ñ≤Î =∞~À "≥·Ñ¨Ù =∞à◊√¡`«∞Ok. Ñ¨x ãïQÍæ
KÕÜ∞« HõáÈ=@O, L^ÀºQÆOÃÑ· ^Œ$+≤ì ÃÑ@ìHáõ È=@O ^•fi~å `«=∞ JãÖ`«$Ñ≤xÎ „Ñ¨H\õ ™˜ êÎ~∞° .
WOH˘O^Œ~°∞, `«=∞Ö’x ã¨$[<å`«‡Hõ`«#∞ „Ñ¨^Œi≈OK«@O ^•fi~å JãÖ`«$Ñ≤ÎH˜ ~°∂ÑÖ
W™êÎ~°∞. S`Õ, "åiH˜ L^ÀºQÍÅ∞ „Ñü|O^èŒHÍÅ=Ù`å~Ú. L^ÀºQÆO =^ŒÅÖËHõ, `«#Ö’x
HõàÏHÍ~°∞_çH˜ ãÖÑ¨Ó~°‚ ¿ãfiK«Ûxù =fiÖËHõ ã¨`=« ∞`«=∞=Ù`å~°∞ g~°∞. JO^Œ∞Hˆ , W@∞=O\˜"å~°∞
`«=∞ HõàÏ„Ñ¨^~Œ ≈° #Ö’ ZO`« L`«=Î ∞OQÍ L<åfl, L^ÀºQÆO q+¨Ü∞« OÖ’ JO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ
LO\Ï~°∞. =∞i H˘O^Œ~°∞, `«=∞ ã¨$[<å`«‡Hõ`«#∞ „Ñ¨^Œi≈OK«ÖËHõ, ~°Hõ~°HÍÅ "åºáê~åÅ
^•fi~å _»|∞ƒ ãÖáêkã¨∂,Î `«=∞x `å=Ú ãÖ`«$Ñ≤Î ÑÖK«∞‰õΩO\Ï~°∞. L^ÀºQÆO q+¨Ü∞« OÖ’
L^•ã‘#OQÍ, =∞O^ŒH˘_çQÍ LO_Õ g~°∞, `«=∞ ™⁄O`«"åºáê~åÅÖ’ ZHõ¯_® ÖËx
K«∞~°∞‰õΩ^Œ#O, `≥eq „Ñ¨^Œi≈ã¨∞ÎO\Ï~°∞.
„Ñ¨Éèí∞`Àfi^ÀºQÍÅ∞ =^Œe ~°Hõ~°HÍÅ "åºáê~åÅÖ’, J<ÕHõ~°OQÍÅÖ’ qt+¨ìMÏºu
<åi˚Oz#"å~°∞ J<Õ‰Ωõ Å∞ L<åfl~°∞. ~°[hHÍO`ü Ñ¨Ó~åfi„â◊=∞OÖ’ |ãπ HõO_»H~ìõ ∞° . Ñ¨Ù~å}O
ã¨∞„|Ç¨Ï‡}ºâ◊~°‡ Ô~·ÖËfiÖ’ Ñ¨x KÕ¿ã"å_»∞. `«xÔHà◊§ Éèí~°}˜ ‰õÄ_® Ô~·ÖËfiÖ’ Ñ¨x KÕ¿ã"å_»∞.
„|Ç¨‡#O^ŒO ÖˇHõÛ~°~ü. Ü«∞O_»=¸i gˆ~O„^Œ<å^ä£ ÉÏºO‰õΩ L^Àºy. =∞ÖÏ¡k "≥OHõ@
Hõ$+¨‚=¸iÎ Ur PÑ¶‘ã¨∞Ö’ Ñ¨x KÕ¿ã"å_»∞. WÖÏ K≥Ñ¨ÓÎ áÈ`Õ J<Õ‰õΩÅ∞ =∂=¸Å∞
L^ÀºQÍÅ∞ KÕã∂¨ ,Î JãÖ`«$Ñ≤áÎ êÖˇ,· P JãÖ`«$Ñ≤xÎ =∞~À "≥Ñ· Ù¨ =∞o§OK«∞‰õΩx ã¨=∂[OÖ’
¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«∞Å∞ ãÖáêkOK«@O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

WÖÏ ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«∞Å∞ ãÖáêkOK«ÖËHõ JãÖ`«$Ñ≤ÎÖ’ LO_Õ"å~°∞ J<Õ‰õΩÅ∞
L<åfl~°∞. XHõÑ¨Ê\˜ =º=ã¨÷Ö’ HÍOÑ≤>Ë\˜"£ Ñ¨sHõΔÅ ^•fi~å L^ÀºQÍÅ∞ =KÕÛq. WÑ¨ÙÊ_»∞
J=HÍâßÅ∞ ÃÑiQÍ~Ú. HÍã¨Î K«^Œ∞=Ù LO>Ë KåÅ∞, L^ÀºQÆO ãÖáêkOKÕ gÅ∞Ok.
ã¨∂Ñ¨~ü =∂Ô~¯@¡Ö’ ¿ãÖòû L^ÀºQÆO #∞Oz HÍÖò ÃãO@~°¡Ö’ L^ÀºQÆO =~°‰õÄ É’Öˇ_»xfl
J=HÍâßÅ∞ =º‰õΩÎÅ‰õΩ<åfl~Ú. S\˜ ~°OQÆOÖ’ ^Œ∂H˜`Õ É’Öˇ_»O`« _»|∞ƒ ãÖáêkOz
q^ÕâßÅ‰õΩ "≥àı§ gÅ∞ Åaè™ÈÎOk. HÍh, `«# W+¨ì"≥∞ÿ# Ñ¨x, ã¨$[<å`«‡Hõ`«`À ãÖ|O^èŒO
L#fl Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ã"åiH©, WÖÏ Ü«∂O„uHõOQÍ Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ã"åiH© KåÖÏ `Õ_® LO@∞Ok.
ã¨$[<å`«‡Hõ~°OQÍÅÖ’ Ñ¨x KÕ¿ã"åiH˜ `«=∞ ã¨$[<å`«‡HÍaèx"Õâßxfl ãÖ`«$Ñ≤Î
ÑÖK«∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O Åaèã¨∞ÎOk. J@∞=O\˜"å~°∞ `«=∞ Ñ¨xÖ’ x=∞QÆfl"≥∞ÿ ã¨~°fiO
=∞~°záÈ`å~°∞. JÖÏˆQ Ñïâ’^èŒ#~°OQÆOÖ’ Pã¨H˜Î LO_ç, P ~°OQÆOÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ\˜ì#
âß„ãÎ̈"Õ`«ÎÅ∞ „Ñ¨ÑÖKåxfl =∞~°z ã¨`åºq+¨¯~°}Ö’ ã¨~°fiO `«ºl™êÎ~°∞. 'W„™È— âß„ãÎ̈"Õ`«ÎÅ∞,
W`«~°ã¨`åº<Õfi+¨‰õΩÅ∞ WO^Œ∞‰õΩ x^Œ~°≈#O. [Ü«∞O`ü <åi¡Hõ~ü, J|∞ÌÖò HõÖÏ"£∞, Hõã¨∂Îi
~°OQÆ<£ =O\˜ âß„ã¨"Î `Õ ÅÎ« „Ñ¨=$uÎ, L^ÀºQÆO XHõ¯>Ë J=@O`À ™ê=∂#∞ºÅ∞ J#∞Éèqí OKÕ
JãÖ`«$Ñ≤Î "åi J#∞Éèí"åxH˜ ~åÖË^Œ∞. "å~°∞ q*Ë`«Å∞QÍ xeKå~°∞. "åi JãÖ`«$Ñ¨ÙÎÅ
~°OQÆ∞ "Õ~°∞.
XHõ HÀ}O Ö’Oz K«∂¿ãÎ, =∂=¸Å∞ QÆ∞=∂™êÎÅ∞QÍ, >ˇeá¶È<£ PÑ¨ˆ~@~°∞¡QÍ,
áÈãπ"ì ∞≥ <£QÍ, ¿ãÖòû"≥∞<£QÍ Ñ¨x KÕ¿ã"å~°O^ŒiÖ’#∂ âß„ã¨"Î `Õ ÅÎ« Ö’ LO_Õ ã¨`º« â’^è<Œ åã¨HÎ˜
LOk. HõàÏHÍ~°∞Å∞ „Ñ¨^Œi≈OKÕ ã¨$[<å`«‡Hõ`« LOk. HÍh "åi JO`«~å`«‡#∞ ãÖ`«$Ñ≤Î
Ñ¨~°KÕ Ñ¨#∞Å∞ QÆ∞iÎOKÕ fiHõ ÖËHõ, QÆ∞iÎOz<å P =∂~°æOÖ’ „Ñ¨Ü«∂}ÕK«ÖËHõ ~°Hõ~°HÍÅ
JãÖ`«$Ñ¨ÙÎÅ‰õΩ QÆ∞~°=Ù`«∞<åfl~°∞ =º‰õΩÎÅ∞. „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞# ã¨=∂[OÖ’ =∞#O K«∂ã¨∞Î#fl
P"Õâ◊O, P"Õ^Œ#Å‰õΩ D JãÖ`«$Ñ≤Î „Ñ¨^è•#HÍ~°}O. D JãÖ`«$Ñ≤Îx `«yæOK«@O
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’ „Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk.
Ü«∂O„uHõr=#q^è•#OÖ’ =Úxy F Ü«∞O„`«"≥∞ÿáÈ`«∞#fl =∞x+≤, U ~°HõOQÍ#∂
`å#∞ Ü«∞O„`«=∞=\Ïxfl XÑ¨ÙÊHÀÖË_»∞. J`«_çÖ’x P`«‡ J`«_çx xÅnã¨∂ÎO@∞Ok.
P`«‡™êH˜Δ ÉÏkèã¨∂ÎO@∞Ok. HÍ|\˜ì, ZO`«QÍ Ü«∂O„uHÍ~åºÖ’¡ =Úxy<å, =º‰õΩÎÅ∞
`«=∞ JãÖ`«$Ñ≤HÎ ˜ HÍ~°}O „QÆÇÏ≤ Oz, `«=∞Ö’x JO`«~å`«‡#∞ ãÖ`«$Ñ≤ÑÎ i¨ KÕ „Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞
KÕÜ«∂e. P^è•ºu‡Hõ`« WHõ¯_» =∞x+≤H˜ ãÖ`«$Ñ≤Î xã¨∞ÎOk.
=∞Oz ™êÇ≤Ï`«ºO K«^Œ=@O, =∞Oz ãÖw`«O q#@O, =∞Oz „Ñ¨=K«<åÅ∞
q#@O =ºH˜ÖÎ ’ F ~°H"õ ∞≥ #ÿ ãÖ`«$Ñ≤HÎ ˜ HÍ~°}=∞ø`«∞Ok. gÖˇ#· Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨~º° @#Å∞ KÕÜ∞« @O,
288 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
ã¨∞O^Œ~° „Ñ¨Hõ$u^Œ$âßºÅ∞ ^Œi≈ã¨∂Î, ÉèíQÆ=O`«∞_ç HõàÏ<≥·Ñ¨Ù}Ïºxfl J}∞=}∞=Ù<å ^Œi≈OKÕ
„Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∞@O D JãÖ`«$Ñ≤Îx H˘O`≥·<å `«yæã¨∞ÎOk. `å#∞ _»|∞ƒ ãÖáê kOKÕ
Ü«∞O„`«O HÍ^Œ#fl #=∞‡HõO =ºH˜ÎH˜ HõÅ∞QÆ∞ `«∞Ok. PÃÑ· `«#Ö’ q∞#∞‰õΩ q∞#∞‰õΩ
=∞O@∞#fl D *’ºu P~°‰õΩO_® K«∂ã¨∞‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∞@O =ºH˜Î`«fi qHÍ™êxH˜
^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕã¨∞ÎOk.
U Ñ¨x KÕã¨∂ÎO>Ë `«#‰õΩ P`å‡#O^ŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À QÆ∞iÎOKåe. P Ñ¨xÃÑ· ^Œ$+≤ì
ÃÑ\Ïìe. L^ÀºQÆO #∞Oz q~å=∞O ÅaèOz#Ñ¨ÙÊ_»∞ ÖÏÉèÏÅ`À „Ñ¨ã¨H˜Î ÖË‰õΩO_® P
Ñ¨xÃÑ· ^Œ$+≤ì ˆHO„nHõiOKåe. =∞#∞=Ù K≥Ñ≤Ê#@∞ì P`å‡#O^ŒO HõeyOK«x Ñ¨xx Ñ¨ÓiÎQÍ
qãï˚OK«ÖËx Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’, P`å‡#O^ŒO HõeˆQ Ñ¨xx HÍã¨Î~Ú<å KÕÜ«∞@O =Å¡ H˘O`«
J~Ú<å ãÖ`«$Ñ≤Î Åaèã¨∞ÎOk. JãÖ`«$Ñ≤Î HÍã¨Î~Ú<å `«QÆ∞æ`«∞Ok. =∞# ^Õâ◊O "åÔ~O^Œ~À
W`«~°^ÕâßÖ’¡ J`«º^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# `≥eq`Õ@Å∞ „Ñ¨^Œi≈ã¨∞Î<åfl~°∞.
D <å\˜ L^ÀºQÍÅ#∞, `«=∞ =ºH˜Î`åfiÅ#∞ K«OÑ¨ÙH˘x =∞s KÕÜ«∂eû =™ÈÎO^Œx
J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åflO. x`«ºrq`«OÖ’x JâßO`«∞Å‰õΩ, P"ÕâßÅ‰õΩ „Ñ¨^è•#HÍ~°}O,
`«Ñ¨ÊxãïQÍ W@∞=O\˜ L^ÀºQÍÅ∞ KÕÜ«∂eû~å=@"Õ∞#x J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åflO.
WO^Œ∞=Å¡ =ºH˜Î P`«‡qâßfiãÖ ^≥|ƒ ux, P`«‡Q“~°=O QÍÜ«∞Ñ¨_ç, ZO^Œ∞HÀ `«#ˆH
`≥eÜ«∞x x~åâßxã¨$ÊÇ¨ÏÅ‰õΩ =ºH˜Îx =∞# L^ÀºQÆ=º=ã¨÷ QÆ∞i KÕ™ÈÎOk. W@∞=O\˜
L^ÀºQÍÅ∞ KÕã¨∂Î, Ñïã≤÷`«∞Å`À ~årÑ¨_ç, `«#x `å#∞ ã¨=∂^è•#Ñ¨~°K«∞‰õΩO@∂,
ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOK«@O =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ x^Œ~°≈#O.
✣✣✣

=ºH˜Î`«fiO – JkèHÍ~°O
"Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò „Ñ¨^äŒ=∞ ã¨∂„`«O
LÑ¨Ü≥∂QÆÃÑ@∞ìH˘<Õ <Õ~°∞Ê ÃÑ·JkèHÍiÖ’ LO>Ë, LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»x"å_»∞ ÖË_»∞.
Z@∞=O\˜^≥·<å 'L^ÀºQÆO— J#QÍ<Õ =ºH˜ÎÖ’ x~°∞`åûÇ¨ÏO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Jk J`«_»∞
HÀ~°∞‰õΩ#fl^Õ, "åOzèOKÕ^Õ J~Ú<å, `«Ñ¨Êx ãïQÍ KÕÜ«∂eû ~å=@O =ºH˜ÎÖ’x
ã¨fi`«O„`ÕK«Ûù#∞ ^≥|ƒfã¨∞ÎOk. JâßOuH˜ ^•i fã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH áÈ\©Ñ¨_ç Ñ¨sHõΔÅ∞
~åã≤ ãÖáêkOz# L^ÀºQÆ"∞Õ J~Ú<å, H˘<åflà◊‰¡ Ωõ =ºH˜ÖÎ ’ JãÖ`«$Ñ≤Î QÆ∂_»∞Hõ@∞ìHÀ=@O
=∞#O K«∂_»=K«∞Û.
`«# Ñïã≤`÷ ∞« Å`À ~årÑ¨_®Åx =ºHÎ̃ „Ñ¨Ü∞« ufl™êÎ_∞» . J`«_∞» WÖÏ ~år Ñ¨_@
» OÖ’
Ü«∂[=∂#ºO ‰õÄ_® ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕ¿ãÎ, =ºH˜Î ãÖÑ¶¨∞~°¬} f„=`« `«QÆ∞æ`«∞Ok. Wk =∞#
Ñ¨Óifi‰õΩÅ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞ˆH ZÖÏQÆ~Ú`Õ =ºH˜Î ~årÑ¨_»\ÏxH˜ ã¨∂K«#Å∞ KÕâß~À,
JÖÏˆQ Ü«∂[=∂<åºxH˜ ‰õÄ_® ã¨∂K«#Å∞ KÕâß~°∞. „Ñ¨É∞íè =Ù J#fl"å_»∞, ZÖÏ LO_®Ö’,
`«# „HÕk"åi`À ZÖÏ =º=Ç¨ÏiOKåÖ’ q=iOKå~°∞. „Ñ¨Éèí∞=Ù, `«# „Ñ¨=~°Î# ^•fi~å
`å#∞ L`«Î=∞=ºH˜Î`åfixfl ™êkèOK«@"Õ∞ HÍHõ, `«# HÕk"åi =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ ‰õÄ_®
ZÖÏ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ¨_»=KÀÛ J`«ºO`« ã¨∞O^Œ~°OQÍ q=iOKå~°∞.
Jã¨"≥∞ÿó ã¨q∂Ü«∞=∂#ó ã¨"≥∞ÿâ◊Û
ÑïÇ‘ÏÜ«∞=∂# ã¨`å¯~°ó!
^èŒ∞iÜ≥∂ # Ü«Ú[º=∂# ¢ã≤Îaè~°~°÷
ÑüO `«º[u Éèí$`«ºó!!
Éèí$`«∞º_çx J`«x HõO>Ë `«‰õΩ¯="åà◊§`À ã¨=∂#OQÍ K«∂ã≤<å, ã¨=∂#"≥∞ÿ#"åà◊¡
HõO>Ë `«‰õΩ¯=QÍ K«∂ã≤<å, J`«xH˜ `«y# Ñ¨x JÑ¨ÊyOK«HõáÈ~Ú<å, J`«_»∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞
q_çz "≥o¡áÈ`å_»∞.
290 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

"Õ∞<Õ*ò"∞≥ O\òÖ’ „Ñ¨^=Œä ∞ã¨∂„`«O Wk. J`«ºO`«„Ñ¨=ÚY"≥∞#ÿ ã¨∂„`«O Wk. PÑ¶ã‘ Öπ ’
ÉÏãπˆH HÍ^Œ∞, WO\’¡ `«e¡^ŒO„_»∞Å‰õΩ, J#flÅ‰õΩ, WÖÏ Z^Œ∞\˜"å_çÃÑ· JkèHÍ~°O
K«ÖÏ~ÚOK«QÆÅ ã≤÷uÖ’ L#fl „Ñü"å_çH© =iÎOKÕã¨∂„`«O Wk. U ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ K«∂¿ãÎ
P ãÖ^Œ~åƒùxH˜ Xky J~å÷xflKÕÛ J`«ºO`« J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ã¨∂„`«O Wk.
'„Ñ¨Éèí∞=Ù— J#fl Ñ¨^•xH˜ XHõÑ¨C_»∞ '~åA— J#fl Ñ¨^ŒO ãïáÈÜÕ∞k. Éèí$`«∞º_»O>Ë
¿ã=‰õΩ_»∞ J#fl J~°÷O =KÕÛk. „Ñ¨ã¨∞Î`« ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ PÑ¶‘ã¨~üQÍ, ¿ã=‰õΩ_çx
'ã¨ÉÏi¤<Õ\ò—QÍ x~°fiz¿ãÎ D â’¡HõO „Ñ¨ã¨∞Î`« Ñïã≤÷`«∞Å‰õΩ ãïQÍæ ãïáÈ`ÀOk.
„Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[OÖ’ L^ÀºQÍÅ∞ =ºH˜Î `≥eqH˜, Pã¨H˜ÎH˜, <≥·Ñ¨Ù}ºO`À ãÖ|O^èŒO
ÖËxq. ^•O`À PÑ¶ã‘ ~¨ ü ™ê÷#OÖ’ L#fl =ºH˜Î Hõ<åfl J`«x HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã"å~°∞, `≥e"≥#· "å~°∞
JÜÕ∞º J=HÍâ◊O LOk. J`«x HÕ^Œ Ñ¨x KÕ¿ã"å~°∞, XHõ ™ê÷~ÚH˜ K≥Ok#"åÔ~·<å
"åiÖ’ "åiH˜ J<ÕHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# LK«Û, hK«ã≤÷`«∞Å∞O_Õ gÅ∞Ok. ÃÑ·™ê÷#OÖ’ L#fl =ºH˜Î
=ÚO^Œ∞QÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åeûOk W^Õ.
`å#∞ L#fl`«™ê÷#OÖ’ L#fl"å_»∞ HÍ|\˜ì `å#∞ `«# HÕk"åi Hõ<åfl 'L#fl`«∞_»∞—
J#fl ÉèÏ"åxfl =ºH˜Î =kÖËÜ«∂e. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ñ¨ã¨∞Î`« L^ÀºQÆ =º=ã¨÷Ö’ F =ºH˜Î
L#fl`«™ê÷#O á⁄O^Œ@O J#flk `≥eq g∞^Œ Hõ<åfl 'J^Œ$+¨ìO—ÃÑ·# P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok
JkèHõOQÍ. J^Œ$+¨ìO ^≥·qHõO. ^≥·=O `«#ÃÑ·# Hõ~°∞} ‰õΩiÑ≤Oz# Ñ¶ë`«OQÍ `åh
L#fl`«™ê÷#O á⁄O^•_»∞. Jhfl L<åfl ^Œ∞~°^Œ$+¨ìO =Å¡, Ñ¨Ó~°fi[#‡ Hõ~°‡Ñ¶ë`«OQÍ
q∞QÆ`å"å~°∞ `«# HÕk ™ê÷~ÚÖ’ Ñ¨x KÕ¿ã"å~°∞QÍ q∞yeáÈÜ«∂~°∞. JO`Õ `«Ñ¨Ê D
L#fl`«™ê÷#O ™êkèOK«@OÖ’ `«# Q˘Ñ¨Ê Uq∂ÖË^Œ∞ Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. JÑ¨C_»∞ ÃÑ·
™ê÷#OÖ’ L#fl"å_ç ^Œ$+≤ìÖ’ =∂~°∞Ê =ã¨∞ÎOk. `«# HÕk™ê÷~ÚÖ’ L#fl"å~°∞
Ñ¨xH˜~åx"å~°∞, KÕ`«HÍx "å~°xHÍHõ, `«=∞Ö’ L#fl â◊H˜Îx QÆ∞iÎOK«ÖËx"å~°∞, ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=
âß`«∞Î ÃÑ·H˜ Z^ŒQÆÖËx"å~°x J~°÷=∞=Ù`å~°∞. `«# HÕk"åix ™ê#∞Éèí∂u`À K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞
`å_»∞ ÃÑ· JkèHÍi.
JkèHÍ~°∞ÅÖ’ D ÉèÏ=# HõeyOKÕO^Œ∞‰õΩ ÉèÏ~°fÜ«∞`åuÎfi‰õΩÅ∞ ZO`À
„Ñ¨Ü«∞uflOKå~°∞. XHõ =ºH˜Î ~åA HÍ=@O J`«x Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«O J<åfl~°∞. '~åA—
^≥·"åOâ◊ãÖÉèí∂`«∞_»<åfl~°∞. ~åA „Ñ¨[Å Pã¨∞ÎÅ#∞ HÍáê_ç, ^èŒ~å‡xfl ãÖ~°H˜ΔOKÕ
HÍÑ¨ÖÏ^•~°∞, JO>Ë ˆH=ÅO 'ˆH~ü>ËHõ~ü— =O\˜ "å_»#fl =∂@. JO`ÕHÍ^Œ∞, ~åA
„Ñ¨[Å ÉèÏQÆºq^è•`«. JO>Ë, ~åA U^≥·<å ^À+Ö KÕ¿ãÎ, ^•x Ñ¶ë`«O „Ñ¨[Å∞
J#∞Éèíq™êÎ~°∞. ~åA `«Ñ¨C =Å¡ „Ñ¨[ÅÖ’ JHÍÅ=∞~°}ÏÅ∞ ãÖÉèíq™êÎ~Ú. „Ñ¨[Å∞
¿Ñ^Œ"å~°∞ J=Ù`å~°∞. ~å[ºO JÅ¡HõÖ’¡Å=∞=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH 'Ü«∞^ä•~å*Ï `«^ä•„Ñ¨*Ï—
J<åfl~°∞ ÃÑ^ŒÌÅ∞. JO>Ë ~åA ^À+≤ J~Ú`Õ „Ñ¨[Å∞ ‰õÄ_® ^ÀëêÅ`À J+¨ìHõëêìÅ∞
J#∞Éèíq™êÎ~°∞. ~åA QÆ∞}=O`«∞_»~Ú`Õ, „Ñ¨[Å∞ ÉèÏQÆº=O`«∞Öˇ·, J+¨ì~Úâ◊fi~åºÅ∞
J#∞Éèíq™êÎ~°∞.
JO^Œ∞ˆH kbÑ¨=∞Ç¨~åA#∞ =i‚ã¨∂Î HÍo^•ã¨∞, =ÚO^Œ∞ kbÑ¨Ù_ç ^èŒ~°‡„Ñ¨=~°Î##∞
q=i™êÎ_»∞. P `«~°∞"å`« kbÑ¨Ù_»∞ ~åAQÍ LO_»@O`À, „Ñ¨[Å∞ ‰õÄ_® ^èŒ~°‡„Ñ¨=~°Î#
HõÅ"åÔ~· L<åfl~°x JO\Ï_»∞.
ˆ~MÏ=∂„`«=∞Ñ≤ ‰õΔΩ}‚^• =∞<À~°fi~°Î ‡#ó Ñ¨~°"£∞I
# =ºfÜ«Úó „Ñ¨*Ïã¨Îã¨º xÜ«∞O`«∞ˆ~flq∞=$`«ÎÜ«∞ó!!
kbÑ¨Ù_»∞ `«=∞#∞ áêeã¨∞ÎO_»QÍ, ZÖÏÔQ·`Õ ~°^äŒK«„HõO „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
u~°∞QÆ∞`«∞O^À, JÖÏˆQ „Ñ¨[Å∞ ^èŒ~°‡=∞<Õ ÉÏ@#∞ „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_®, Wã¨∞=∞O`≥·<å
`Õ_® ÖË‰õΩO_® J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°∞.
kbÑ¨Ù_»∞ ~åA. ~åA „Ñ¨=~°Î# „Ñ¨[Å#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã¨∞ÎOk. ~åA ™ê÷#OÖ’
PÑ¶‘ã¨~üx LOz`Õ, F PÑ¶‘ãπ Ñïã≤÷u PÑ¶‘ã¨~ü „Ñ¨=~°Î##∞ ã¨∂zã¨∞ÎOk. kbÑ¨=∞Ç¨~åA
„Ñ¨[Å#∞ áêeOz# q^è•#O, P^èŒ∞xHõã¨=∂[OÖ’ PÑ¶‘ã¨~°∞¡ =º=Ç¨ÏiOKåeû# f~°∞#∞
ã¨Ê+¨ìOQÍ ã¨∂zã¨∞ÎOk.
„Ñ¨*Ï<åO q#Ü«∂^è•<å„^Œ HõΔ}Ï^Œƒù~°}Ï^ŒÑ≤!
ã¨Ñ≤`å Ñ≤`«~°™êÎ™êO ˆH=ÅO [#‡¿ÇÏ`«=ó!!
`«# „Ñ¨[Å#∞ q*Ï˝#=O`«∞Å#∞ KÕã¨∂Î, "åiH˜ ~°HõΔ}xã¨∂Î, "åiH˜ JO_»QÍ
xÅ∞ã¨∂Î, ~åA, "åix `«# ãÖ`å#OÖÏ, `å#∞ "åiH˜ `«O„_çÖÏ =º=Ç¨Ïiã¨∞Î<åfl_»∞.
x[O K≥áêÊÅO>Ë "åi `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ ˆH=ÅO "åiH˜ [#‡xzÛ#"å~°∞. q∞QÆ`å
rq`«=∞O`å ~åA "åiH˜ `«O„_çÖÏ =º=Ç¨Ïiã¨∞Î<åfl_»∞.
=Ü«∞ã¨∞`À xq∞`«ÎO ÖË‰õΩO_® „Ñü=ºH˜ÎÖ’ 'Ñ≤Å¡"å_»∞— ã¨r=OQÍ LO\Ï_»∞.
JO^Œ∞ˆH „Ñü=ºH˜Î `«#ÃÑ·"å_»∞ `«# „ÑüÉèí#∞ QÆ∞iÎOKåÅx, `«##∞ Jaè#OkOz,
ã¨`«¯iOKåÅx Pâ◊Ñ¨_»∞`«∂O\Ï_»∞. `å#∞ KÕã≤# Ñ¨xx ÃÑ·"å_»∞ QÆ∞iÎOz Jaè#Ok¿ãÎ
Lá⁄ÊOyáÈ`å_»∞. =∞iO`« K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨x KÕ™êÎ_»∞. JkèHÍi Wk QÆ∞iÎOKåe.
292 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

`«# HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã"å~°O`å, =Ü«∞ã¨∞`À xq∞`«ÎO ÖË‰õΩO_® `«# ãÖ`å#OÖÏ
ÉèÏqOKåÅO>Ë JkèHÍi J~Ú# "å_çH˜ ZO`À ÑïÑ¨Hõfi`« LO_®e. ZO`À q*Ï˝#O
LO_®e. ZO^Œ∞HõO>Ë, JkèHÍi J#fl"å_ç Ñ¨@¡ J`«x HÕ^Œ Ñ¨x KÕ¿ã"åiÖ’ F~°Hõ"≥∞ÿ#
=ºuˆ~Hõ`« LO@∞Ok. P =ºuˆ~Hõ`«Ö’ =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ#^Õn LO_»^Œ∞. JkèHÍi Wk J~°÷O
KÕã¨∞HÀ"åe. ZÖÏÔQ·`Õ `«O„_ç, Z@∞=O\˜"å_≥·<å `«# ãÖ`å<åxfl „¿Ñq∞ã¨∂Î, "åi
Jaè=$kúÔH· áê@∞ Ñ¨_»`å_À, JÖÏˆQ JkèHÍi `«# HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã"åix P#O^ŒOQÍ
LOKÕO^Œ∞‰õΩ PÖ’zOKåe. "åix q*Ï˝#=O`«∞Å#∞ KÕÜ«∂e. "åix ~°H˜ΔOKåe.
"åiH˜ =∞^ŒÌ`«∞x"åfie. „áÈ`åûÇ¨ÏO W"åfie. WHõ¯_Õ "Õ∞<Õ*ò"≥∞O\òÖ’ "≥Ú^Œ\˜ã¨∂„`«O
J`«ºO`«„áê^è•#ºO =Ç≤Ïã¨∞ÎOk.
`«# HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã"å~°∞ r`«O „Ñ¨HÍ~°O, L^ÀºQÆxÜ«∞=∂Å „Ñ¨HÍ~°O XˆH
™ê÷~Ú"åÔ~<· å, =ºH˜QÎ `Æ O« QÍ Z=iH˜"å~°∞ aè#fl"≥∞#ÿ "å~°x „QÆÇÏ≤ OKåe. JO^Œih XˆHÖÏQÆ
K«∂_»@O ‰õΩ^Œ~°^Œh J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. "åi „Ñ¨=$`«∞ÎÅ∞ "Õ~°x „QÆÇ≤ÏOKåe. Hõ+¨ìÑ¨_ç
Ñ¨x KÕ¿ã"å~°∞ H˘O^Œ~°∞O\Ï~°∞. P_»∞`«∂ áê_»∞`«∂ Ñ¨xKÕ¿ã"å~°∞ H˘O^Œ~°∞O\Ï~°∞.
Ñ¨x KÕÜ∞« QÆew KÕÜ∞« x"å~°∞ H˘O^Œ~∞° O\Ï~°∞. Ñ¨xKÕ`H« ÍHõ KÕÜ∞« x"å~°∞ H˘O^Œ~∞° O\Ï~°∞.
Pã¨H˜Î ÖËx "å~°∞ H˘O^Œ~°∞O\Ï~°∞. JO^Œih XˆH ~°HõOQÍ K«∂_»@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. HÍ|\˜ì
JkèHÍi, `«#HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã"åi ÅHõΔ}ÏÅ#∞, QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞, „Ñ¨=$uÎ, Pã¨‰õΩÎÅ#∞
J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. á⁄QÆ_ÅÎ» `À Ñ¨xKÕ¿ã"åix á⁄QÆ_®e. `«#`À ã¨=∂#∞_»∞QÍ K«∂_»@O
=Å¡ L`åûÇ¨ÏO`À Ñ¨x KÕ¿ã"å_çx ã¨=∂#OQÍ Q“~°qã¨∂Î Ñ¨x fã¨∞HÀ"åe. `å#∞
JkèHÍi##fl ^Œ~Ê° O K«∂Ñ¨‰Äõ _»^∞Œ . H˘O^Œix ¿ãfiK«ÛQù Í =kÖË¿ãÎ J^Œ∞ƒùÒ« QÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~∞° .
"åi ¿ãfiK«Ûù‰õΩ U =∂„`«O ÉèíOQÆO Hõey<å, "åiÃÑ· JkèHÍ~°O K«ÖÏ~ÚOz<å
=Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ`å~°∞. J@∞=O\˜"åix ¿ãfiK«ÛùQÍ =kÖËÜ«∂e. HÍh F Hõ<Õflã≤ LOKåe.
WOH˘O^Œ~°∞ =∂\˜=∂\˜H© "≥O@Ñ¨_»∞`«∂O>Ë<Õ Ñ¨x KÕ™êÎ~°∞. WÖÏO\˜ "åi "≥O@
Ñ¨_®e. WOH˘O^Œ~°∞ "≥ÚO_ç"åà◊√¡O\Ï~°∞. "åi "≥ÚO_ç`«<åxfl =∞xflã¨∂Î<Õ, =∞Oz
=∂@Å`À "åi #∞O_ç Ñ¨x fã¨∞HÀ"åe. W^ŒO`å KÕÜ«∂ÅO>Ë 'PÑ¶‘ã¨~ü—H˜ =∂#=
=∞#ã¨Î`«ÎfiO`À ÑïK«Ü«∞O LO_®e. =ÚYºOQÍ, =∞x+≤ÃÑ· Q“~°=O LO_®e. „Ñü
=∞x+≤Ö’ Q˘Ñ¨Ê`«#O JO`«~°æ`«OQÍ ^•y LO^Œh, Ñïã≤÷`«∞Å „Ñ¨ÉèÏ=O=Å¡ =ºH˜Î `«#
„ÑüÉèí#∞ „Ñ¨^Œi≈OK«ÖËHõáÈ`«∞<åfl_»h J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. J`«_ç „ÑüÉèí#∞ "≥eH˜ `≥KÕÛ
„Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞ KÕÜ∂« e. nxH˜ PÑ¶ã‘ ~¨ ∞° J#fl"å_çH˜ `«# HÕk"åi Ñ¨@¡ Q“~°=O LO_®e.
™ê#∞Éèí∂u LO_®e. qkè Ñ¨@¡, ^≥·=O Ñ¨@¡ #=∞‡HõO LO_®e.
J=∞¢#Î =∞HõΔ~°O <åã≤Î <åã≤Î =¸Å=∞<Ò+¨^èŒ"£∞!
JÜ≥∂QÆºó Ñ¨Ù~°∞ëÈ<åã≤Î Ü≥∂[Hõã¨Î„`« ^Œ∞~°¡Éèíó!!
=∞O„`«OQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»x JHõΔ~°O ÖË^Œ∞. B+¨^èŒOQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»x "Õ~°∞ HÍx,
"≥ÚHõ¯ HÍx ÖË^Œ∞. ^ÕxHÀ XHõ ^•xH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»x =∞x+≤ LO_»_»∞. J~Ú`Õ,
g@xfl\˜h QÆ∞iÎOz, ã¨=∞‰õÄˆ~Û"å_»∞ =∂„`«O J~°∞^Œ∞QÍ LO\Ï_»∞. WÖÏ J~°∞^Œ∞QÍ
LO_Õ"å_Õ =∞Oz PÑ¶ã‘ ~¨ ü J#fl=∂@. JHõ~Δ åÅ â◊HxÎ˜ QÆ∞iÎ¿ãÎ HÍx =∞O„`«OQÍ "å_»Ö#Ë >Ë,ì
=∞x+≤ qÅ∞= `≥e¿ãÎ HÍx =∞x+≤x ãïQÍ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩ<Õ gÅ∞ ÖË^Œ∞. J`«x
„ÑüÉèí#∞ "≥eH˜`≥zÛ „Ñ¨^Œi≈OK«@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞.
Ñ¨xH˜ „Ñ¨â◊Oã¨
JÔ~· ãÖ^è•º~°º`Õ <åaè~åflÉè∫ Kå~åó „Ñü+≤ª`åó I
™êfiq∞ ¿ã=HõÜ≥∂ ˆ~=O =$uÎK«„HõO „Ñ¨=~°Î`Õ II
K«„HõO #_»∞=∞ ˆHO„^•xfl, Ñïkèx HõÅ∞Ñ¨Ù`«∂ LO_Õ á⁄_»"≥·# Hõ„~°Å#∞ P‰õΩÅ∞
JO\Ï~°∞. K«„Hõ=∞^èŒºOÖ’ L#fl QÆ∞O„_»x Hõ„~°#∞ <åaè JO\Ï~°∞. D <åaè #∞O_ç
P‰õΩÅ∞ "≥Å∞=_»`å~Ú. K«„HõOÖ’ LO_Õ D P‰õΩÅ∞ <åaèx xÅÉˇ_`» å~Ú. <åaè P‰õΩÅ#∞
xÅ∞Ñ¨Ù`«∞Ok. „Ñ¨É∞íè =Ù‰õÄ, ¿ã=‰õΩ_çH© LO_Õ ãÖ|O^èOŒ WÖÏO\˜^.Õ „Ñ¨É∞íè =Ù‰õΩ ¿ã=‰õΩÅ∞
P^è•~°O. ¿ã=‰õΩÅ‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=Ù P^è•~°O. "åà◊¡ rq`«K«„HõO WÖÏˆQ u~°∞QÆ∞`«∂O@∞Ok.
rq`«OÖ’x „Ñü XHõ¯ JOâßxfl ‰õΩΔ }‚OQÍ qâı+¡ O≤ Kå~°∞ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞. „Ñ¨É∞íè =Ù,
¿ã=‰õΩ_ç ãÖ|O^èŒO WO^Œ∞‰õΩ aè#flO HÍ^Œ∞. ™ê=∂lHõrq`«O ã¨=ºOQÍ #_»"åÅO>Ë
JkèHÍ~° ˆHO„^ŒO P=â◊ºHõO. JÖÏQÆx P JkèHÍi '`å<Õ ã¨~°fiO— Jx q„~°gy`Õ =º=ã¨÷
Jã¨Î=ºã¨Î=∞=Ù`«∞Ok. HÍ|\˜ì `«# ™ê÷#O =Å¡ JkèHÍiH˜ JÇ¨ÏO ÃÑ~°QÆ‰õÄ_»^Œ∞.
¿ã=‰õΩÖˇ·#O^Œ∞‰õΩ =º‰õΩÎÅÖ’ #∂º#`åÉèÏ=O HõÅQÆ‰õÄ_»^Œ∞. #∂º#`åÉèÏ=O Hõey#
=ºH˜Î P`«‡qâßfiãÖ HÀÖ’Ê`å_»∞. `«# â◊H˜Îx QÆ∞iÎOK«ÖË_»∞. `«# <≥·Ñ¨Ù}Ïºxfl ã¨Ô~·# suÖ’
„Ñ¨^Œi≈OK«ÖË_»∞. ^•O`À J`«_çÖ’ Hõã≤ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Wk J`«_çˆH HÍ^Œ∞ ã¨=∂*ÏxH©
Ç¨xHõ~O° . HÍ|\˜ì „Ñ¨É∞íè =Ù ¿ã=‰õΩÅ ãÖ|O^èOŒ ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ãÖ|O^èOŒ HÍ^Œ∞. WO^Œ∞Ö’
„Ñ¨Éèí∞=Ù Q˘Ñ¨ÊHÍ^Œ∞, ¿ã=‰õΩ_»∞ `«‰õΩ¯= HÍ^Œ∞. W^ŒÌ~°∂ XHõiÃÑ· XHõ~°∞ P^è•~°Ñ¨_ç#"å~°∞.
HÍ|\˜ì „Ñ¨Éèí∞=Ù J=@O=Å¡ QÆifiOKåeû# Ñ¨xÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ JO`« QÆ∞~°∞`«~°ÉÏ^èŒº`«
ã‘fiHõiOz, [#∞Å ÉÏQÀQÆ∞Å∞ `«#ÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç L<åflÜ«∞x „QÆÇÏ≤ Oz =∞iO`« Ñï}u`À
294 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=º=Ç¨ÏiOKåe. ¿ã=‰õΩ_»∞ Ãã·`«O `«# Ñïq∞`«∞Å#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ∞,
¿ã=‰õΩÅ∞ XHõiÃÑ· XHõ~°∞ P^è•~°Ñ¨_ç L<åfl~°x J~°÷OKÕã¨∞HÀ"åe. ™ê=∂lHõ rq`«OÖ’
`«=∞ Hõ~°Î"åºxfl x*Ï~Úf`À x~°fiÇ≤ÏOKåe. =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ =ºH˜Î ZO`« „ÑüÉèÏ=O`«∞_≥·<å
™ê=∂lHõOQÍ `«# xiÌ+¨ìHõ~°Î"åºxfl QÆ∞iÎOz, ^•xfl x~°fiÇ≤ÏOKåeûO^Õ. Wn
ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•#OÖ’x Q˘Ñ¨Ê`«#O. JO>Ë, ™ê=∂lHõOQÍ =ºH˜Î Z@∞=O\˜
Ñ¨xKÕÜ«∂eû =zÛ<å, `å#∞ `«‰õΩ¯="å_»#fl ÉèÏ"åxfl „Ñ¨^Œi≈OKåeû# J=ã¨~°O
LO_ÕkHÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ™ê=∂lHõK«„HõOÖ’ `«# xiÌ+¨ìÉÏ^èŒº`«, ^•x „áê=ÚYºO
=ºH˜ÎH˜ `≥e¿ãq. WÖÏ „Ñü XHõ¯ =ºH˜ÎH˜ `«# ÉÏ^èŒº`«, ^•x qÅ∞= `≥eÜ«∞@O`À `«=∞
™ê=∂lHõ™ê÷~Ú`À ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® `å=∞O`å XHõiÃÑ· XHõ~°∞ P^è•~°Ñ¨_ç
rqOKÕ"å~°=∞x J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. P`«‡qâßfiãÖ`À, P`«‡Q“~°=O`À rqOK«QÆeˆQ
"å~°∞.
„a\˜+π"å~°∞ D =º=ã¨÷#∞ ÉèíQÆflOKÕâß~°∞. „Ñ¨Éèí∞=Ù, ¿ã=‰õΩÅ #_»∞=∞ LO_Õ
ãÖ|O^è•xfl qzÛù#flO KÕâß~°∞. `å=Ú q*Ë`«Å∞, „Ñ¨[Å∞ ÉÏxã¨Å∞ J#fl ÉèÏ"åxfl
ÃÑOá⁄OkOKÕ =º=ã¨÷#∞ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. JkèHÍ~°∞ÅO`å `≥Å¡"å~°∞. ÉÏxã¨Å∞ "åiH˜
ã¨ÖÏ"£∞ KÕÜ«∂e. "åi =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥àÏ§ÅO>Ë<Õ =}∞‰õΩ`«∂ "≥àÏ§e. "åi =∂@‰õΩ
Z^Œ∞~°∞ K≥Ñ¨Ê=^Œ∞Ì. JkèHÍi K≥Ñ≤Ê#@∞ì q<åe. ¿ã=‰õΩ_çH˜ P`«‡Q“~°=O, P`«‡qâßfiãÖ
J#flq LO_»‰Äõ _»^∞Œ . ¿ã=‰õΩ_çH˜ ™⁄O`« `≥eq LO_»‰Äõ _»^∞Œ . PÖ’K«#Å∞ LO_»‰Äõ _»^∞Œ .
XHõ"àÕ ◊ L<åfl `«# L^ÀºQÆx~°fiÇ¨Ï}Ö’ "å\˜x LÑ¨Ü∂≥ yOK«‰Äõ _»^∞Œ . JkèHÍi L#fl`«∞_»∞.
J`«_ç x~°‚Ü«∂xfl „Ñ¨tflOK«‰õÄ_»^Œ∞. ¿ã=‰õΩ_»∞ `«‰õΩ¯="å_»∞. JkèHÍi`À q#Ü«∞OQÍ
ÉÏxã¨ÖÏ =∂\Ï¡_®e. Wn `«=∞ JÇ¨ÏOHÍ~åxfl ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨~°K«∞‰õΩx, ÉèÏ~°fÜ«ÚÅÖ’
ÉÏxã¨ÉèÏ"åxfl ri‚OÑ¨KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ „a\˜+π"å~°∞ J=∞Å∞Ñ¨~°z# L^ÀºQÆ=º=ã¨÷. WÑ¨Ê\˜H©
=∞#O J^Õ =º=ã¨÷#∞ H˘#™êyã¨∞Î<åflO. k ÉÏãπ D*ò PÖËfiãπ Ô~·\ò Jx ã¨‡iOK«∞
H˘O@∞<åflO. =ºH˜Î`åfixfl Ç¨ÏiOz, =º‰õΩÎÅ‰õΩ `å=Ú ÉÏxã¨ÅO J#fl ÉèÏ"åxfl ÃÑOKÕ
D L^ÀºQÆ=º=ã¨÷<Õ WOHÍ áê\˜ã¨∂Î<åflO. JO^Œ∞ˆH D <å\˜ ã¨=∂[OÖ’ Éèí$`«∞º_»∞,
¿ã=‰õΩ_»∞ J#fl Ñ¨^•Å∞ J==∂#Hõ~°"≥∞ÿ# J~å÷xfl Wã¨∞Î<åfl~Ú.
QÆ=∞x¿ãÎ, WÑ¨Ê\˜H© =∞øeHõOQÍ JkèHÍ~°∞Å∞ ¿ã=‰õΩÅÃÑ·, ¿ã=‰õΩÅ∞ JkèHÍ~°∞ÅÃÑ·
P^è•~°Ñ¨_ç L#fl"åˆ~. JO>Ë, W^ŒÌi ãÖ|O^èŒO Éè∫uHõOQÍ =∂~°ÖË^Œ∞. =∂#ã≤HõOQÍ
ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ ~°∂áêO`«~°O K≥OkOk. JkèHÍiH˜ `å#∞ Q˘Ñ¨Ê J#fl ÉèÏ=O „Ñ¨|eOk.
¿ã=‰õΩ_çH˜ `å#∞ `«‰õΩ¯="å_»∞ J#fl PÖ’K«# ã≤÷~°Ñ¨_çOk. ^•O`À =º‰õΩÎÅÖ’ JâßOu,
Jã¨ O `« $ Ñ≤ Î , #∂º#`åÉè Ï "åÅ∞ ÃÑiyáÈÜ« ∂ ~Ú. ã¨ = ∂[O JâßOu=∞Ü« ∞ "≥ ∞ ÿ
JÅ¡HõÖ’¡Å=∞ø`ÀOk. JãÖ`«$Ñ≤Î`À x~åâ◊`À =º‰õΩÎÅ∞ ã‘fiÜ«∞=ºH˜Î`åfixfl =∞~°z
áÈ`«∞<åfl~°∞. JO^Œx ^•xH˜ J„~°∞Å∞ Kåã¨∂Î =∞iO`« JâßOux H˘x`≥K∞« Û‰õΩO@∞<åfl~°∞.
'L^ÀºQÆO—Ö’ ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨_»x `«=∞ JÇ¨xfl W`«~° JOâßÅÖ’ ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°K«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ
J_»¤^•~°∞Å∞ `˘‰õΩ¯`«∞<åfl~°∞. =∞iO`« JâßOu áêÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. =ºH˜Î`«fi~°Ç≤Ï`«∞Öˇ· `«=∞
P`«‡<Õ HÀÖ’Ê`«∞<åfl~°∞.
'JkèHÍi— J~Ú#"å_»∞ Wk „QÆÇ≤ÏOKåe. `«#Hõ<åfl `«‰õΩ¯= ™ê÷~ÚÖ’ L#flO`«
=∂„`å# =ºH˜Î `«‰õΩ¯="å_»∞ HÍ_»x J~°÷OKÕã¨∞HÀ"åe. `«# HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã "å~°O^Œih
„Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# =ºH˜Î`«fiO HõÅ =º‰õΩÎÖÏ¡ QÆ∞iÎOKåe. "åi "åi =∞#ã¨Î`åÎfiÅ#∞ J~°÷O
KÕã¨∞HÀ"åe. H˘O^Œ~°∞ "≥ÚO_ç"å~°∞, H˘O^Œ~°∞ ™È=∞iáÈ`«∞Å∞, H˘O^Œ~°∞ `≥e"≥·#"å~°∞,
H˘O^Œ~∞° „ÑüÉèÏ=O`«∞Å∞, H˘O^Œ~∞° P"ÕâÑ◊ ~¨ ∞° Å∞, H˘O^Œ~∞° Ç¨ã¨ºK«`∞« ~°∞Å∞, WOH˘O^Œ~∞°
Hõ+¨ìÑ¨_ç Ñ¨xKÕ¿ã"å~°∞... WÖÏ qaè#fl=∞#ã¨Î`åÎfiÅ`À JÅ~åˆ~ J<Õ‰õΩÅ`À, "åi "åi
PÖ’K«#Å∞, r=#^Œ$HõÊ^ä•Å#∞ J#∞ãïã¨∂Î, "åix „¿Ñˆ~Ñ≤Oz Ñ¨xKÕ~ÚOK«∞HÀ"åÅx
JkèHÍi J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. Z\˜ì Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ `«# HÕ^Œ Ñ¨x KÕ¿ã"åi JÇ¨xfl
^≥|ƒfÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. `«# Hõ<åfl `«‰õΩ¯= ™ê÷~ÚÖ’ Ñ¨xKÕÜ«∞@=∞O>Ë<Õ, `«Ñ¨Êxãï
Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’, JÇ¨xfl K«OÑ¨ÙHÀ=@"Õ∞#x J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe.
D ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’<Õ =ÚO^Œ∞ K≥ÑC¨ ‰õΩ#fl â’¡HÍxfl =∞~À™êi ã¨‡iOKåeû LO@∞Ok.
ZO^Œ∞HõO>Ë, WÑ¨C_»∞ P â’¡HÍ~°÷O =∞iO`« ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok.
Jã¨"≥∞ÿó ã¨q∂Ü«∞=∂#ó ã¨"≥∞ÿâ◊Û
ÑïÇ‘ÏÜ«∞=∂# ã¨`å¯~°óI
^èŒ∞i Ü≥∂ # Ü«Ú[º=∂#
¢ã≤Îaè ~°~°÷ÑüO `«º[u Éèí$`«ºó I
XHõ Éèí$`«∞º_çx J`«x HõO>ˇ `«‰õΩ¯="åà◊§`À ã¨=∞OQÍ K«∂ã≤<å, ã¨=∞"≥∞ÿ#"åà◊§
HõO>Ë `«‰õΩ¯=QÍ K«∂ã≤<å, J`«xH˜ `«y# Ñ¨x JÑ¨ÊyOK«HõáÈ~Ú<å, J`«_»∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞
q_çz "≥o§áÈ`å_»∞.
„Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ q_çz"≥à◊§@O JO>Ë P^èŒ∞xHõ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ Ô~O_»∞ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú.
XHõ\˜, L^ÀºQÆO =ke "≥o§áÈ`å_»x, Ô~O_»= J~°÷O JÑ¨ÊyOz# Ñ¨x áê_»∞ KÕ™êÎ_»∞,
Ñ¨x Ñ¨@¡ q=ÚY∞_»=Ù`å_»x J~°÷O.
296 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=∞# L^ÀºQÆ=º=ã¨÷ F aQÆ∞`≥·# K«„@OÖ’ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ~ÚOk. „ÑüÉèí‰õΩ ™ê÷#O
ÖË^Œ∞. QÆ∞„~åhfl, QÍ_ç^Œ#∂ XˆH „`åã¨∞`À `«∂KÕ =º=ã¨÷#∞ =∞#O áê\˜ã¨∞Î<åflO. D
=º=ã¨#÷ ∞ U~°Ê~°z# „a\˜+"π å_ç ^Œ$+≤Öì ’ „Ñ¨[ÅO`å QÍ_ç^ÅŒ `À ã¨=∂#∞Å∞. PÖ’K«#Å∞,
ÉèÏ=#Å∞ ÖËHõ q∂^Œ"Õã≤# |~°∞=Ù#∞ =∞ø#OQÍ "≥∂Ü«∞@O `«Ñ¨Ê =∞ˆ~q∂ KÕ`«HÍx"åi
HÀãÖ U~°Ê~°Kås L^ÀºQÆ=º=ã¨÷#∞. =∞#O ^•<Õfl H˘#™êyã¨∞Î<åflO. 'JkèHÍi— D
q+¨Ü«∂xfl ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞HÀ"åe.
`«# Ñïq∞`« JkèHÍ~°Ñï^èŒ∞ÅÖ’, `«# HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã"åiÖ’ QÆ∞„~åxfl, QÍ_ç^Œ#∞
"Õ~°∞KÕã≤ K«∂_®e. `«# HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã"åi Pã¨H˜Îx|\˜ì "åi „ÑüÉèí#∞ |\˜ì L#fl
Ñ¨#∞ÅÖ’<Õ "åiH˜ `«QæÆ Ñ¨#∞Å#∞ JÑ¨ÊyOKåe. `«# HÕk "åix `«‰Ωõ ¯=QÍ K«∂_»‰Ωõ O_®,
"å~°∂ `«#`À ã¨=∂#∞Å∞ J#fl@∞ì =º=Ç¨Ïiã¨∂Î, "åi JÇ¨xfl ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°Kåe.
JkèHÍi J#fl"å_»∞ =ÚYºOQÍ, `«# HÕk"åi Éèí∞*Ïxfl `«_»∞`«∂ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«@O
<Õ~°∞ÛHÀ"åe. á⁄QÆ_»ÎÅ‰õΩ ÖÁOQÆx =∞x+≤ LO_»_»∞. „Ñü =ºH©Î á⁄QÆ_»Î HÀãÖ Z^Œ∞~°∞
K«∂™êÎ_»∞. QÆ∞iÎOÑ¨Ù HÀãÖ J„~°∞Å∞ Kå™êÎ_»∞. `«#ÃÑ· "å_»∞ Ñ≤ez Éèí∞[O `«\˜ì '=∞Oz
Ñ¨xKÕâß=Ù— JO>Ë Ô~\˜ìOz# L`åûÇ¨ÏO`À =∞iO`« „â◊^ŒúQÍ Ñ¨xKÕ™êÎ_»∞. WO^Œ∞‰õΩ
aè#flOQÍ, ZO`« Ñ¨x KÕã≤<å 'UO KÕâß=Ù? W^À Ñ¨<Õ<å?— JO>Ë Ñ¨xKÕ¿ã"å_»∞ ‰õÄ_®
KÕÜ«∞@O =∂<Õ™êÎ_»∞. `å#∞ Ñ¨x =∂#@"Õ∞ HÍ^Œ∞, Ñ¨Hõ¯"å_ç Ñ¨x ‰õÄ_® áê_»∞
KÕ™êÎ_»∞. ZO`« Ñ¨x KÕã≤<å QÆ∞iÎOÑ¨Ù ÅaèOK«^Œx J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ#fl W`«~°∞Å∞ ‰õÄ_®
Ñ¨x =∂<Õ™êÎ~°∞.
h~°∞ Ñ¨Å¡"≥∞iy#>Ëì, =∞x+≤ ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# =∂~°æO "≥·Ñ¨Ù "≥ÚQÆ∞æ K«∂Ñ¨Ù`å_»∞. HÍ|\˜ì
'JkèHÍi— `«# HÕk"åiÖ’ 'x~°ã¨#— HõÅQÆ‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ"åe. "åi J=ã¨~åÅ∞
QÆ∞iÎOz, "åi HÀiHõÅ∞ f~åÛe. HÕk"åiH˜ J=ã¨~åÅ∞ ÃãÅ=ÙÅ∞, Ñï‡+¨##¡ ∞ ^•@=Ù.
Jq J_çy#Ñ¨C_»∞ W=fi@O ^•fi~å, "åi #∞Oz `«#‰õΩ HÍ=Åã≤Ok ~å|\Ïìe. JO`Õ
HÍx ÃãÅ=Ù J_»QQÆ Í<Õ 'P Ñ¨x KÕâß"å?— 'Wk Ñ¨Ó~°~Î Ú`Õ<Õ ÃãÅ=Ù— 'Ô~O_»∞ ~ÀAÖˇO^Œ∞‰õΩ,
XHõ ~ÀA ÃãÅ=Ù fã¨∞HÀ— =O\˜ =∂@Å#@O =Å¡ JkèHÍi JÇ¨ÏO ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`«∞Ok
HÍh =º‰õΩÎÖ’¡ x~°ã¨# ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ãÖã¨÷ ^≥|ƒ uO@∞Ok.
„Ñü =ºH˜ÎÖ’ ÉèíQÆ=^ŒOâ◊ LO@∞O^Œx =∞#O P^è•ºu‡HõOQÍ JOwHõiOz#>Ëì,
L^ÀºQÆ rq`«OÖ’ ‰õÄ_® „Ñü =ºH˜ÎH© „ÑüÉèí LO@∞Ok. JÇ¨ÏO LO@∞O^Œx JkèHÍi
J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. J~Ú`Õ „Ñ¨ã∞¨ `Î =« º=ã¨Ö÷ ’ JkèHÍiH˜ P`«‡qâßfiãÖ Hõ<åfl JÇ¨ÏOHÍ~°O
JkèHOõ QÍ LO_Õ J=HÍâ◊O LOk. `«# HÕk"åi`À ÉÏQÍ =∂\Ï¡_`ç ,Õ "åi Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl
QÆ∞iÎ¿ãÎ, WHõ `«##∞ ÖˇHõ¯ÃÑ@ì~°h, `«#‰õΩ Q“~°=O W=fi~°#fl ÉèíÜ«∞O LO\’Ok. nxH˜
`À_»∞QÍ, „ÑüÉèí L#fl"å_çH˜ J=HÍâ◊O W¿ã,Î "å_»∞ ZHõ¯_» `«# Ñ¨^qŒ Hˆ Zã¨~∞° ÃÑ_»`å_À,
`«#x q∞OzáÈ`å_Õ"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O HõÅQÆ@O [~°∞QÆ∞`ÀOk. „Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂*Ïxfl
|ÅÇ‘Ï#O KÕã¨∞Î#fl JOâ◊O Wk. Wk ˆH=ÅO L^ÀºQÍÖ’¡ JkèHÍiH˜ =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞,
x`«ºrq`«OÖ’ U ~°OQÍxÔH·<å =iÎã¨∞ÎOk.
H˜Δ„ÑÖ q*Ï<åu z~î°O â◊$}Àu
q*Ï˝Kå~°÷O Éèí[`Õ # HÍ=∂`ü I
<åãÖÑ¨$ëÈì =ÙºÑ¨Ü«ÚˆHÎ Ñ¨~åˆ~÷,
`«`ü„Ñ¨*Ï˝#O „Ñ¨^äŒ=∞O ÑÖ_ç`«ã¨º II
P`«‡qâßfiãÖ ÖËx JkèHÍi |ÅO ^•fi~å ¿ã=‰õΩÅ#∞ =â◊Ñ¨~°K«∞HÀ"åÅx
„Ñ¨Ü«∞uflOz<å, `«#"åix xÜ«∞O„uOK«ÖËHõ J}z"ÕÜ«∂Åx „Ñ¨Ü«∞uflOz<å, J`«_»∞
Ñ¨~å[Ü«∞O áêÅ=Ù`å_»∞.
Jk "åiÖ’ J}∞‰õΩ=
Jq^•fi#Ñ‘ Éèí∂áêÖ’ q^•º=$^ÀúÑ¨¿ã=Ü«∂ I
Ñ¨~åO „tÜ«∞ =∞"åáÈflu [ÖÏã¨#fl`«~°∞ ~°º^ä• II
~åA q^•fiOã¨∞_»∞ HÍHõáÈ~Ú<å, q^•º=O`«∞Å ã¨Ç¨Ï"åãÖ KÕ`« h\˜H˜ ^ŒQÆæ~°QÍ
L#fl K≥@∞ìÖÏQÍ Q˘Ñ¨Ê MÏºu á⁄O^Œ∞`å_»∞.
KåÖÏ Q˘Ñ¨Ê ã¨∂„`«O Wk. XHõ =ºH˜Î =ºH˜Î`åfixfl, J`«_ç q∞„`«∞Å#∞ K«∂ã≤
K≥Ñ¨Ê=K«ÛO\Ï~°∞. JÖÏO\˜^Õ Wk. XHõ „Ñ¨Éèí∞=Ù Q˘Ñ¨Ê`«#O J`«_»∞ KÕ~°nã≤# "åi
=ºH˜Î`åfiÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. D <å\˜H© =∞#O Éè’[~åAx 'HÍo^•ã¨∞— =Å¡
ã¨‡iã¨∂ÎO\ÏO. Hõ$+¨‚^Õ=~åÜ«∞Å#QÍ<Õ 'J+¨ìkQÆæ*ÏÅ∞— QÆ∞~°∞Î‰õΩ =™êÎ~°∞. JHõƒ~ü MÏºu
`å<£¿ã<£, c~ü|Öò =O\˜"åiÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LOk. JO>Ë, ~åA‰õΩ ZO`« JkèHÍ~°O
L<åfl, J`«_∞» KÕ~n° ã≤, „áÈ`«ûÇ≤ÏOz#"åiÃÑ· J`«_ç MÏºu P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞O^Œ#fl=∂@.
ÃÑ· ã¨∂„`åxH˜ =∞~À ~°∂ÑÖ '~å[`«~O° y}˜—Ö’ HõÅ›}∞_»∞ H˜#fl~°∞_»<Õ ~åA QÆ∞iOz
K≥ÑÓ¨ Î ~°zOz# â’¡HOõ . H˜#fl~°∞_»∞ Ñ¨~É° Ïè ~°º#∞ "≥∂Ç≤Ï™êÎ_∞» . J`«_xç P„â◊~ÚOz#"åi`À
ã¨Ç¨ <åâ◊#=∞ø`å_»∞. P ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ HõÅ›}∞_»∞ '^•~°O ÉÏq yÅHõ#∞ KÕi J^èÀQÆux
298 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
á⁄O^Œ∞`«∞Ok. J^Õ Ñ¨ÙëêÊxfl P„â◊~Ú¿ãÎ ^Õ=`«Å t~°ã¨∞ûÃÑ· xÅ∞ã¨∞ÎOk. JÖÏˆQ
=∂#=ÙÅ∞, `å=Ú P„â◊~ÚOz# "åi QÆ∞}^ÀëêÅ#∞ J#∞ãïOz T~°fiú , J^èÀQÆ`∞« Å‰õΩ
áÈ`å~°∞— Jx "åºMÏºx™êÎ_»∞. JO>Ë „Ñ¨Éèí∞=Ù L`«Î=Ú_≥·`Õ, J`«_çx P„â◊~ÚOz#"å~°∞
ã¨[˚#∞Å=Ù`å~°∞. ã¨`«Êùe`åÅ∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. JÖÏQÍHõ „Ñ¨Éèí∞=Ù ^Œ∞+¨μì_»~Ú`Õ J`«_çx
P„â◊~ÚOz# "å~°∞ ã¨[˚#∞Öˇ·<å ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ J#∞Éèíq™êÎ~°∞. D x*Ïxfl x~°∂Ñ≤ã¨∂Î
Ñ¨Ù~å}ÏÅÖ’ ‰õÄ_® J<ÕHõ Hõ^äŒÅ∞<åfl~Ú.
=∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’ Hõ~°∞‚_ç áê„`« JO^ŒiH© `≥eã≤O^Õ. Hõ~°∞‚_»∞ L`«Î=Ú_»∞. g~°∞_»∞.
‰õΩOf Ñ¨Ù„`«∞_»∞. ã¨∂~åºOâ◊ HõÅ"å_»∞. áêO_»=ÙÅ‰õΩ U q+¨Ü«∞OÖ’#∂ fã≤áÈÜÕ∞"å_»∞
HÍ^Œ∞. â∫~°º ^è≥·~°º„Ñ¨`åáêÖ’¡<Õ HÍ^Œ∞, =ºH˜Î`«fiO q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® J`«∞º`«Î=Ú_»∞.
WzÛ# =∂@ `«ÑÊ¨ _»∞. ^•#qâß~°^∞Œ _»∞. „Ñ¨É∞íè ÉèHí Î˜ HõÅ"å_»∞, HÍh J`«_∞» P„â◊~ÚOzOk
ã¨∞Ü≥∂^è#Œ ∞_çx. ^Œ∞+¨μ_ì ∞» QÍ ÑïQÆ}#‰õΩ =KÕÛ"å_çx. ^•O`À ÑÖK«áêO_»=ÙÅ‰õΩ „ÑüQÍ
áÈ~å_®eû =zÛOk. ^Œ∞+¨μì_ç H˘=Ú‡ HÍÜ«∞@O`À J`«x g~°`«fiO x¿ãÎ["≥∞ÿOk. J`«_ç
â◊H˜Î |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿOk. J`«_ç =∞Oz`«#O Ñ¨xH˜ ~åx^≥·Ok.
WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ ~å=}Ïã¨∞~°∞_ç `«=Ú‡_≥· ‰õÄ_® qcè+}
¨ ∞_»∞ J`«_ç ^Œ∞â◊Û~°ºÅ#∞
YO_çOKå_»∞. ~å=}Ïã¨∞~°∞_çx ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù =∞o¡OKåÅx „Ñ¨Ü«∞uflOKå_»∞. HÍh
=∞$`«∞ºKèåÜ«∞Ö’ L#fl ~å=}Ïã¨∞~°∞_»∞, qcè+¨}∞_ç ã¨ÅÇ¨#∞ ÃÑ_»K≥q# ÃÑ\Ïì_»∞.
Ñ¨~°∞+¨Ñ¨^•Å`À ^Œ∂+≤OKå_»∞. ^•O`À qcè+¨}∞_»∞, ~å=}Ïã¨∞~°∞_çx =keÃÑ\Ïì_»∞.
~å=Ú_ç â◊~°}∞ "Õ_®_»∞. ~åHõΔã¨∞_≥·<å, ã¨=∞ã¨Î[<å=o =∞#fl#ÅO^Œ∞‰õΩO@∞<åfl_»∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë N~å=∞K«O„^Œ∞_çx P„â◊~ÚOKå_»∞ HÍ|\˜ì.
^•~°O ÉÏq yÅHõ#∞ P„â◊~ÚOz J^èÀQÆu á⁄Ok#@∞ì, Hõ~°∞‚_»∞, ã¨∞Ü≥∂^èŒ#∞_çx
P„â◊~ÚOz #tOKå_»∞. K≥_»¤"å_»∞QÍ QÆ∞iÎOÑ¨Ù á⁄O^•_»∞. ~å=}Ïã¨∞~°∞_ç ™È^Œ~°∞_≥·,
~åHõΔã¨∞_»∞QÍ ÑïQÆ}#‰õΩ ~å"åeû# qcè+¨}∞_»∞, ~å=Ú_çx P„â◊~ÚOK«@O =Å¡
L`«Î=Ú_»∞QÍ ÑïQÆ}#‰õΩ =KåÛ_»∞.
D ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’<Õ "åb‡H˜ =∞Ç¨Ï`«Î~°"≥∞ÿ# <åÜ«∞Hõ`«fiÅHõΔ}ÏÅ#∞ ~å=∂Ü«∞}OÖ’
á⁄O^Œ∞Ñ¨~°Kå_»∞. „Ñ¨ã¨∞Î`«O J~Ú^Œ∞ QÆ∞„~åÅ∞ J~Ú^Œ∞ "≥·Ñ¨ÙÖÏ ÖÏQÆ∞`«∂O>Ë, ~°^ä•xfl
#_çÑ≤OKåeû =KÕÛ@∞=O\˜ ãÖH©~°‚„Ñ¨Éèí∞`åfiÅ HÍÅOÖ’ JO^Œi Jaè„áêÜ«∂Å#∂
=∞xflã¨∂Î, JO^Œih ‰õÄ_»nã¨∞H˘x Ñ¨x ™êyOK«∞H˘<Õ <Õ~°∞Ê <åÜ«∞‰õΩ_çH˜ LO_®Åx
~å=Ú_ç „Ñ¨=~°Î# ^•fi~å [QÆuH˜ „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞ "åb‡H˜.
qcè+¨}∞_»∞ ~å=Ú_çx â◊~°}∞ "Õ_®_»∞. HÍh ~å=Ú_»∞ "≥O@<Õ J`«_çH˜
â◊~}° q∞=fiÖË^∞Œ . x*ÏxH˜ ~å=Ú_»∞ "≥O@<Õ â◊~}° q∞zÛ<å Z=fi~°∂ ÃÑH· ˜ Uq∂ J<Õ"å~°∞
HÍ^Œ∞. HÍh Ö’Ö’Ñ¨Å `«=∞x ~å=Ú_»∞ ãÖ„Ñ¨kOK«ÖË^Œx z#fl|∞K«∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë ~å=Ú_çH˜ ã¨Ç¨Ü«∞OQÍ "å#~°∞Å∞ =KåÛ~°∞. HÍ|\˜ì ~å=Ú_»∞ Z@∞=O\˜
x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩ<åfl `«#‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞OQÍ =zÛ# "åi Jaè„áêÜ«∂Å#∞ ÑïQÆ}#Ö’H˜
fã¨∞HÀ"åeû LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë, ˆ~Ñ¨Ù ~å=Ú_ç `«~°Ñ¶¨Ù# áÈ~å_®eûOk gˆ~.
HÍ|\˜ì "åi JÇ¨xfl ^≥|ƒ fÜ«∞@O=Å¡ ™êkèOKÕk Uq∂ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH qcè+¨}∞_çx
#=∞‡=^ŒÌx ã¨∞„w=Ù_»∞ J#QÍ<Õ ~å=Ú_»∞,
Ü«∞^Œ∞HõÎO HõÑ≤ ~å*Ë# ~å=}Ï#∞[O „Ñü I
"åHõºO ¿ÇÏ`«∞=∞^Œ`«º~°÷O Éèí=kfi~°Ñ≤K« „â◊√`«O I
ã¨Ç¨Ïº^• =∞~°÷Hõ$KÕÛù+¨μ Ü«ÚHõÎO |∞kú=∞`å ã¨^• I
ã¨=∞ˆ~÷<ÀÑ¨ãÖ^Õ+¨μìO âßâ◊fifO Éèí∂uq∞K«Ûù`å II
ã¨∞„w=Ù_ç Jaè„áêÜ«∞O ¿ÇÏ`«∞|^ŒúOQÍ LOk. Jk q∂~°O^Œ~°∂ q<åfl~°∞. HÍ|\˜ì,
'H©ÅHõ"∞≥ #ÿ JOâßÅÖ’, `≥e"≥#· "å~°∞, x~°Ü ‚ ∂« Å#∞ fã¨∞‰õΩ<Õ qâı+¡ }
¨ Ï`«‡HõâH◊ Î̃ HõÅ"å~°∞,
`«# ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å =∞Oz HÀˆ~"å~°∞ x~˘‡Ç¨Ï=∂@OQÍ Jaè„áêÜ«∂Å#∞ `≥ÅÑ¨@O
"åOKèh« Ü«∞O— JO\Ï_»∞. JO^Œi Jaè„áêÜ«∂Å#∞ qO\Ï_»∞. PÃÑ· qcè+}¨ ∞xH˜ P„â◊Ü∞« O
W=fi@O `«# x~°‚Ü«∞O JO\Ï_»∞. ã¨∞„w=Ù_»∞ ~å=Ú_ç x~°‚Ü«∂xfl =ºuˆ~H˜™êÎ_»∞. '™⁄O`«
™È^Œ~°∞_çx "≥∂ãÖ KÕã≤#"å_»∞ Z=i<≥·<å "≥∂ãÖ KÕÜ«∞QÆÅ—_»O\Ï_»∞.
ã¨∞„w=Ù_ç =ºuˆ~Hõ`«‰õΩ ~å=Ú_çH˜ HÀÑÖ ~å^Œ∞. 'JO^Œ~°∞ ™È^Œ~°∞Å∂ Éèí~°`«∞_çÖÏ
LO_»~°∞. H˘_»∞‰õΩÅO`å <åÖÏ LO_»~°∞. q∞„`«∞ÅO`å hÖÏ LO_»~°∞— Jx á⁄QÆ_»∞`«∂<Õ
K«∞~°HõÅ∞ ÃÑ_»`å_»∞. J~Ú<å qcè+¨}∞_çx =ºuˆ~H˜™êÎ_»∞ ã¨∞„w=Ù_»∞.
JÑ¨C_»∞ `«# â◊H˜Îx „Ñ¨Hõ\˜™êÎ_»∞ ~å=Ú_»∞. qcè+¨}∞_ç =Å¡ Z@∞=O\˜ #+¨ìO
HõÅQÆ‰õΩO_® K«∂_»@O `«# ÉÏ^èŒº`« JO\Ï_»∞. â◊~°}∞ HÀi#"å_çx P^ŒiOK«@O
âßGã¨=∞‡`«O Jx É’kè™êÎ_»∞. z=iH˜,
'ã¨Hõ$^Õ= „Ñ¨Ñ¨<åflÜ«∞ `«"åã‘‡u K« Ü«∂K«`Õ I
JÉèíÜ«∞Oã¨~°fiÉèí∂`ÕÉè’º ^Œ^•"Õ∞º`«^£ „=`«O =∞=∞ II—
JO\Ï_»∞. `«##∞ â◊~°}∞ "Õ_ç#"åix ~°H˜ΔOK«@O `«# ^èŒ~°‡O JO\Ï_»∞. ^•O`À
ã¨∞„w=Ù_çH˜ "≥#‰õΩ¯ `«QÆæHõ `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. HÍh P "≥#‰õΩ¯ `«QÆæ@O =Å¡ ã¨∞„w=Ù_çÖ’ x~°ã¨#
300 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

HõÅQÆÖË^Œ∞. JO`« â◊H˜ÎãÖÑ¨#∞fl_≥·# ~å=Ú_»∞, `«# Jaè„áêÜ«∂xfl =∞xflOz, `«#‰õΩ
q=iOz#O^Œ∞‰õΩ J`«_»∞ Hõ$`«A˝_≥· LO\Ï_»∞.
ãÖH©~°‚„Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ #_ç¿Ñ"å~°∞ ~å=Ú_ç #∞Oz '"Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò— ã¨∂„`åÅ∞
<Õ~°∞ÛHÀ"åeû LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë ãÖH©~°‚„Ñ¨Éèí∞`åfiÅO>Ë, JkèHÍ~°O HÀãÖ
=∞^ŒÌ`«∞xzÛ# "åiÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok =∞#∞QÆ_». HÍh ~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ Z=i
^ŒÜ«∂^•H˜Δ}ÏºÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç#"å_»∞ HÍ^Œ∞. ã¨~°fiâ◊H˜ÎãÖÑ¨#∞fl_»∞. J`«_çH˜ ã¨Ç¨Ü«∞OQÍ
=zÛ#"åiH˜ ‰õÄ_® ~å=Ú_ç â◊H˜Î `≥Å∞ã¨∞. ~å=Ú_»∞ `«=∞x ã¨Ç¨Ü«∞O J_»QÆ@"Õ∞
Q˘Ñ¨ÊQÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. J~Ú<åã¨ˆ~ "åi JÇ¨xfl ãÖ`«$Ñ≤ÎÑïKå_»∞ ~å=Ú_»∞. x*ÏxH˜
qcè+¨}∞_»∞ â◊~°}∞ "Õ_»QÍ<Õ J`«_çH˜ JÉèíÜ«∞O W"åfiÅx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍh
JO^Œi Jaè„áêÜ«∂Å∂ J_çQÍ_»∞. "åi Jaè„áêÜ«∂Å#∞ q<åfl_»∞. "å~°∞ <˘K«∞ÛHÀ‰õΩO_®
`«# Jaè„áêÜ«∂xfl q=iOKå_»∞. "åix XÑ≤ÊOKå_»∞. "åi "≥∞Ñ¨C á⁄O^•_»∞. D
>ˇH˜flH± `≥eÜ«∞x WÑ¨Ê\˜ <Õ`«Å∞, `å=Ú JÉèÏã¨∞áêÅ=Ù`«∞<åfl~°∞. ^ÕâßxH˜ J==∂<åÅ∞,
`«Å=OÑ¨ÙÅ∞ `≥ã¨∞Î<åfl~°∞. Ñ¨~°∞=Ù, „Ñü+¨ª HÀÖ’Ê`«∞<åfl~°∞.
`å#∞ ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_≥·<å, `«# ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅO^Œi Jaè„áêÜ«∂hfl qx
Q“~°qOKå_»#fl=∂@ ~å=Ú_»∞. W^Õ „Ñ¨=~°Î# PÑ¶‘ã¨∞Ö’¡ `«# ã¨ÉÏi¤<Õ@¡`À ã¨„Hõ=∞OQÍ
Ñ¨x fã¨∞HÀ=@OÖ’ PÑ¶‘ã¨~°∞¡ "å_»=K«∞Û. `«# HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã"åˆ~ HÍ|\˜ì, `«# „Ñü
x~°‚Ü«∂hfl "å~°∞ Ü«∞O„`åÖÏ¡ áê\ÕKåe, Q˘„Ô~ÖÏ¡ `«ÖÏ_çOz =∞xflOKåe J#∞HÀ=@O
á⁄~°áê@∞. `«# x~°‚Ü«∞O Z=iÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∞ÎO^À, "åi`À K«iÛOz x~°‚Ü«∂Å∞
fã¨∞HÀ=@O =Å¡ JkèHÍi Q“~°=O W#∞=∞_çã¨∞ÎO^Õ `«Ñ¨Ê `«~°QÆ^Œ∞. WO^Œ∞=Å¡
HÕk"åiÖ’ x*Ï~Úf ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. PÑ¶‘ã¨~ü ™ê÷~Ú "å_»∞ `«#x ãÖ„Ñ¨kOK«@O`À
WOHÍ ÉÏQÍ Ñ¨x KÕÜ∂« Å#fl Ñ¨@∞ì^ÅŒ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Jn QÍHõ x~°Ü
‚ ∞« O fã¨∞HÀ=@OÖ’
`å#∂ ÉèÏQÆ™êfiq∞ HÍ|\˜ì, P x~°‚Ü«∂xfl J=∞Å∞ Ñ¨~°K«@OÖ’ `«# ÉÏ^èŒº`« ‰õÄ_®
LO@∞O^Œ#fl ÉèÏ=# L^ÀºyÖ’ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
Wk „QÆÇ≤ÏOK«‰õΩO_® J<ÕHõ JkèHÍ~°∞Å∞ 'ZHõ¯_» LOKåeû# "åix JHõ¯_Õ
LOKå—Åx ÉèÏqã¨∂Î, `«=∞ ã¨Ç¨ÏŸ^ÀºQÆ∞Å`À PÖ’K«#Å∞, "≥∞^Œà◊√¡ ÖËx"åi`À
„Ñ¨=iÎOz#@∞ì „Ñ¨=iÎã¨∞ÎO\Ï~°∞. `«=∞ JkèHÍ~°O xÅ|_çO^Œx JÇ¨ÏOHõiã¨∞ÎO\Ï~°∞.
Xky LO_»@OÖ’x B#fl`«ºO, JO^Œih Q“~°qOK«@OÖ’x L`«Î=∞`«fiO, "åiH˜ J~°÷O
HÍ^Œ∞. ^•O`À "åi JÇ¨ÏO xÅ|_»∞`«∞Ok. HÍh Ñ¨x áê_»=Ù`«∞O^Œx „QÆÇ≤ÏOK«~°∞.
~å[H©Ü«∞<åÜ«∞‰õΩÅ∞ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞‰õΩx, „Ñ¨Hõ\ÕKÕ =ÚO^Œ∞ P x~°‚Ü«∂Å#∞
J=∞Å∞ Ñ¨~°Kåeû# "åix ãÖ„Ñ¨k¿ãÎ, JkèHÍ~°∞Å∞ `«=∞ HÕk"åiH˜ ÉÏ^èŒº`«Å∞
JÑ¨ÊyOKÕ =ÚO^Œ∞ "åi Jaè„áêÜ«∂Å#∞ ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩO>Ë, `«e¡^ŒO„_»∞Å∞
`«=∞ ãÖ`å#O q+¨Ü«∞OÖ’ fã¨∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂Å#∞ "åi`À K«iÛOz fã¨∞‰õΩO>Ë,
ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞ XHõi<˘Hõ~°∞ Q“~°qOK«∞‰õΩO@∂ ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOz, x~°‚Ü«∂Å∞
fã¨∞‰õΩO>Ë... '~å=∞~å[ºO— JO>Ë, Uq∞\’ =∞~À =∂@ K≥ÑÊ¨ =Åã≤# J=ã¨~O° ÖË‰Ωõ O_®
JO^Œi J#∞Éèí=OÖ’H© =ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH ~å=Ú_»∞ D <å\˜H© „Ñü q+¨Ü«∞OÖ’
=∞#‰õΩ L`«Î=∞`åfixH˜ „Ñ¨fHõQÍ xÅ∞ã¨∞Î<åfl_»∞.
XHõ JkèHÍi L`«Î=Ú_»∞QÍ xÅ=@OÖ’ J`«_ç ã¨ÅÇ¨^•~°∞Å „Ñ¨ÉèÏ=O ‰õÄ_®
JkèHõOQÍ LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë QÆO^èŒO K≥@∞ì#∞ ã¨~åÊÅ∞ K«∞@∞ì‰õΩx LO_Õ@∞ì,
JkèHÍi K«∞@∂ì J`«_çx `«Ñ¨C^•i Ñ¨\˜ìOKÕ"å~°∞ J<Õ‰õΩÅ∞ KÕ~°`å~°∞. ~°Hõ~°HÍÅ
=∂@Å`À J`«_çx `«Ñ¨C ^•i Ñ¨\˜ì™êÎ~°∞. D q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_® =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞
=keÃÑ@ìÖË^Œ∞.
JÇ¨ÏŸ YÅ Éèí∞[Væã¨º qÑ¨s`À =^èŒ„Hõ=∞ó
Hõˆ~‚ÅQÆu K≥·Hõã¨º „áê}ˇÿ~°<Àº xÜ«Ú[º`Õ
^Œ∞~å‡~°∞æ_»<Õ ã¨~°ÊO K«O¿Ñ Ñ¨^Œúu qz„`«OQÍ LO@∞Ok. D ã¨~°ÊO XHõi K≥q
H˘iH˜`Õ =∞~˘Hõ_»∞ =∞~°}˜™êÎ_»∞.
<≥·Ñ¨Ù}Ïºxfl QÆ∞iÎOKåe
âß¢™ÈÎÑ¨ã¨¯ $`« â◊|Ì ã¨∞#Ì~°y~°ó t+¨º „Ñ¨^ÕÜ«∂QÆ=∂ó
qMÏº`åó Hõ=Ü≥∂ =ã¨xÎ q+¨ÜÕ∞ Ü«∞ã¨º „Ñ¨Éè’ ifl~°ú<åó !
`«*Ï˚_»ºO =ã¨∞^è•kèÑ¨ã¨º ã¨∞nèÜ«∞ ã¨Îfi~°÷O q<åÑ‘â◊fi~åó !
‰õΩ`åûºó ã¨∞ûó ‰õΩÑ¨sHõΔÔH· ~°fl =∞}Ü≥∂ Ü≥ÿ∞~°~°…`«ó áêu`åó !!
ã¨∞„Ñ¨ã≤^ŒúÑÖ_ç`«∞Å∞, U „Ñ¨Éèí∞=Ù ^ŒQÆæÔ~·<å Uq∂ á⁄O^ŒÖËHõáÈ`Õ Jk "åi Ö’ÑÖ
HÍ^Œ∞. Jk P „Ñ¨Éèí∞=Ù J*Ï˝#O. ~°`åflÅ‰õΩ qÅ∞= Hõ@ì@O KÕ`«QÍx =~°Î‰õΩx ^ŒQÆæ~°
J=¸Åº"≥∞ÿ# ~°`åflÅ∞<åfl, "å\˜H˜ qÅ∞= Hõ@ìÖËx Ö’ÑÖ =~°Î‰õΩ_ç^Õ J=Ù`«∞Ok.
~°`åflÅk HÍ^Œ∞ Hõ^•!
302 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

'Éè~í $Î° Ç¨Ïi— D â’¡HOõ Ö’ „Ñ¨É∞íè =Ù ÉÏ^èºŒ `«#∞ ã¨Ê+Öì QÍ K≥ÑÙ¨ <Î åfl_»∞. `«# áêe`«∞ÅÖ’
=º‰õΩÎÅ qÅ∞=#∞ ÃÑOKÕ ÉÏ^èŒº`« „Ñ¨Éèí∞=Ù^Õ. ~°`åflÅ∞ =∞\˜ìÖ’ LO\Ï~Ú. `«=∞ÃÑ·
"≥Å∞QÆ∞ Ñ¨_Ñ¤» C¨ _»∞ "≥∞~°∞™êÎ~Ú. JO`Õ `«ÑÊ¨ `«=∞ qÅ∞=#∞ „Ñ¨H\õ O˜ K«∞‰õΩO@∂ T~°∂~°∂
Jq u~°QÆÖË=Ù. "å\˜x QÆ∞iÎOz, "≥∞~°∞QÆ∞ ÃÑ\˜ì, "å\˜ "≥Å∞QÆ∞Å#∞ ^Œâ◊kâ◊Å „Ñ¨=iÎOÑ¨
KÕÜ«∞@O x~°‚Ü«∂`«‡Hõ ™ê÷<åÅÖ’ L#fl "åi ÉÏ^èŒº`« J=Ù`«∞Ok. D ã¨∂„`«O P
HÍÅOÖ’ Hõ<åfl D HÍÅOÖ’ =∞iO`«QÍ J=ã¨~°O.
ˆH=ÅO L^ÀºQÍÅ q+¨Ü«∞OÖ’<Õ HÍ^Œ∞, x`«ºrq`«OÖ’ J<ÕHõ~°OQÍÅ‰õΩ
J#fi~ÚOKÕ ã¨∂„`«O Wk. XHõ ÑÖ_ç`«∞_»∞, HõàÏHÍ~°∞_»∞, XHõ xÑ¨Ù}∞_≥·# Ñ¨x"å_»∞...
WÖÏ Z=iÖ’ ^•QÆ∞#fl „ÑüÉèí<≥·<å "≥eH˜ `≥KÕÛ ÉÏ^èŒº`« ÃÑ· JkèHÍi^Õ J=Ù`«∞Ok.
S`Õ, J<ÕHõHÍ~°}ÏÅ =Å¡ „Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[OÖ’ Z^Œ∞\˜"å_ç „ÑüÉèí#∞ K«∂ã≤ P#OkOz,
„áÈ`«ûÇ≤ÏOK«@O Hõ<åfl ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç J}˜KÕÜ«∞@"Õ∞ [~°∞QÆ∞`ÀOk. JO^Œ∞ˆH „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞#
^Õâ◊O"åà◊√§ Ñ¨~å~Ú^Õâ◊OÖ’ `«=∞ `≥eq „Ñ¨^Œi≈Oz P ^Õâßaè=$kúH˜ `À_»Ê_»@O
K«∂ã¨∞Î<åflO. =∞# ^Õâ◊OÖ’ LO@∞#fl `≥e"≥·# "åà◊√§ =º~°÷OQÍ rqOK«@O K«∂ã¨∞Î<åflO.
ã¨QÆ@∞ =∞#∞+¨μÅ∞, ã¨$[<å`«‡Hõ`«, ã¨fiÜ«∞Oã¨$+≤ì KÕÜ«∞ÖËx "å~°∞ x~°‚Ü«∂`«‡Hõ™ê÷<åÅÖ’
KÕ~°@O =Å¡ W`«~°∞Å#∞ J#∞HõiOK«@O, PÖ’K«#KÒ~°ºO, Ñ¨~å~¸Hõ~°}, áêâßÛ`«º
ÉèÏ=^•ã¨ºO =O\˜q '„áê=∂}˜HÍ—Öˇ·, P"≥∂^ŒÜ≥∂QÍºÖˇ· P^èŒ∞xHõO, JÉèí∞º^ŒÜ«∞OQÍ
K«ÖÏ=∞}˜ JÜÕ∞º ^•i„^•ºxfl J#∞Éèíqã¨∞Î<åflO.
JÑ¨Ó*Ïº Ü«∞„`« Ñ¨Ó[<ÕÎ Ñ¨Ó*Ïº<åO `«∞ q=∂#<å
„f}© `«„`« „Ñ¨=~°Î<ÕÎ ^Œ∞iƒùHõΔO =∞~°}O ÉèíÜ«∞"£∞!
U ^ÕâO◊ Ö’ J~°›`« ÖËx"åà◊#¡ ∞ Q“~°q™êÎ~À, Q“~°qOK«^yŒ #"åà◊§#∞ J==∂x™êÎ~À,
P ^ÕâO◊ Ö’ ^Œ∞iƒùHOΔõ , JHÍÅ=∞~°}O, LÑ¨„^Œ=O `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® =™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hˆ x["≥∞#ÿ
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ =∞# ã¨=∂[OÖ’ J`«ºO`« P=â◊ºHõ"≥∞ÿ# JOâ◊O J~ÚOk.
L`« Î = ∂Ö’K« # Å`À, L#fl`« „ Ñ¨ = ~° Î # `À L#fl =º‰õ Ω Î Å ã¨ = ¸Ç¨ Ï O ã¨ = ∂*Ïxfl
L#fl`«™ê÷~ÚÖ’ xÅ∞Ñ¨Ù`«∞Ok. J@∞=O\˜ ã¨=∂[O ^Õâßaè=$kúÖ’ `À_»Ê_»∞`«∞Ok.
„Ñ¨ÑÖKåxH˜ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ=∞=Ù`ÀOk. HÍh, =∞Oz L^ÀºQÆO ãÖáêkOK«@O, <åÅ∞QÆ∞
_» | ∞ƒÅ∞ ã¨ O áêkOK« @ "Õ ∞ '=ºH˜ Î ` « fi qHÍã¨ O —QÍ Éè Ï qOKÕ ã¨ = ∂[O =∞iO`«
kQÆ*Ï~°∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë =º‰õΩÎÅ ã¨=¸Ç¨Ï"Õ∞ ã¨=∂[=ºH˜Î`«fiO J=Ù`«∞Ok. ã¨=∂[
=ºH˜Î`«fiO ^Õâ◊Éèíq`«"åºxfl xˆ~Ìtã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH JkèHÍ~°OÖ’ L#fl =ºH˜Î U ~°OQÆOÖ’x

"å_≥<· å L`«=Î ∞=ºH˜`Î åfixfl „Ñ¨îŒ ≈OKåe. `«#Ö’x ãÖ‰õΩz`«`åfixfl q_çzÃÑ\Ïìe. ‰õΩÅO,
=∞`«O, „áêO`«O, ÉèÏ+¨, ~°OQÆ∞ =O\˜ ãÖ‰õΩz`«`åfiÅ#∞ ^•\˜ Z^ŒQÍe. HÕk™ê÷~ÚÖ’
L<åfl x~°Ü ‚ ∂« `«‡Hõ"∞≥ #ÿ ™ê÷~ÚH˜ Zky<å `«# ãÖ‰õΩz`«`åfiÅ#∞ ^•\˜ Z^ŒQÍe. Ç¨Ï$^ŒÜ∞«
Ñïkèx qã¨Î$`«O KÕã¨∞HÀ"åe. `«# gÖˇ·#O`«Ö’ '<≥·Ñ¨Ù}ÏºxˆH— „áê^è•#ºO W"åfie.
<≥·Ñ¨Ù}ºO H˘Å|^ŒÌQÍ `«# HÕk"åix „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe. „Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[OÖ’, WO^Œ∞‰õΩ
aè#flOQÍ, Jxfl ~°OQÍÅÖ’ ‰õΩÅO, =∞`«O, „áêO`«O, S_çÜ«∂År, ÉèÏ+¨, ~°OQÆ∞ =O\˜
"å\˜ˆH „áê^è•#ºO W=fi@O =∞#O K«∂ã¨∞Î<åflO. `«^•fi~å ã¨=∂[OÖ’ ^ÕfiëêÅ∞
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. P„`åÅ∞ Ç¨Ï^Œ∞ÅÌ ∞ q∂~°∞`«∞<åfl~Ú. P~å\ÏÅ∞ áÈ~å\ÏÅ=Ù`«∞<åfl~Ú.
x~åâßxã¨Ê$Ç¨ÏÅ∞ =º‰õΩÎÅ#∞ kQÆ*ÏiÛ, =∞#∞+¨μÅ#∞ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ KÕã¨∞Î<åfl~Ú.
ã¨=∂*Ïxfl JãÖ`«$Ñ¨Î Jyfl*ÏfiÅQÍ =∂~°∞ã¨∞Î<åfl~Ú. |^ŒÌÅÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩ ã≤^ŒúOQÍ L#fl
JyflÑ¨~°fi`«O ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞ã¨∞Î<åfl~Ú.
W@∞=O\˜ LÑ¨„^Œ"åÅ#∞ TÇ≤ÏOKÕ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ „Ñü=ºHÎ̃ L`«Î=∞=ºHÎ̃`«fiO`À
L#fl`«OQÍ =º=Ç¨ÏiOKåÅx PtOKå~°∞. JO^Œ∞‰õΩ =∂~åæÅ∞ ã¨∂zOKå~°∞. ã¨=∂[OÖ’
=ºH˜Î `«# ™ê÷~Ú`À ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl qâßÅO KÕã¨∞HÀ"åÅx
P^ÕtOKå~°∞.
JÜ«∞O x[ó Ñ¨~À"Õu QÆ}Ï<å ÅÑ¶¨ÚKÕ`«™ê"£∞
L^•~° K«i`å#O `«∞ =ã¨∞^è≥·= ‰õΩ@∞O|Hõ"£∞
g_»∞ <å "å_»∞, "å_»∞ Ñ¨~å~Ú"å_»∞ J<Õ PÖ’K«# z#fl|∞kúx ã¨∂zã¨∞ÎOk.
qâßÅ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O HõÅ"åiH˜ D Éèí∂q∞ JO`å XˆH ‰õΩ@∞O|O =O\˜k. JO>Ë
Z@∞=O\˜ LK«ÛhK« ÉèË^•Å∞, J„QÆ - JÅÊÉèÏ=#Å∞ ÖË‰õΩO_® JO^Œih `«# "åiÖÏ<Õ
K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`å_»#fl=∂@. 'Dâß"åã¨º q∞^ŒO ã¨~°fiO— J#fl ã¨`åºxH˜ Wk J#fiÜ«∞O
=∂„`«"Õ∞! JO>Ë, P~°OÉèíO #∞O_ô JO^ŒiÖ’#∂, JxflO\Ï ^Õ=Ù_çx K«∂_»=∞x,
^Õ=Ù_çx `«#Ö’#∂ K«∂ã¨∞HÀ=∞x, JO>Ë qâ◊fi=∞O`å qÉèí∞_Õ#x, K≥Ñ¨ÓÎ J~Ú<å
ÉèË^ŒÉèÏ"åÅ∞ Z=Ô~·<å ÉèÏq¿ãÎ Jk "å_ç 'JÅÊ|∞kú—, =ºH˜Î`«fiqHÍã¨~åÇ≤Ï`«º"Õ∞#x
ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O ã¨Ê+¨ìO KÕ™ÈÎO^Œ#fl=∂@.
D ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ Éèí~°Î$Ç¨Ïi â’¡HõO ã¨Ê+¨ìO KÕ¿ã =∞~À JOâßxfl =∞#O
ã¨‡iOK«∞HÀ"åeû LO@∞Ok. ~°`«flO Jk L#fl KÀ>Ë LO@∞Ok. „Ñ¨ÑÖK«O ^•x
304 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=^ŒÌ‰õΩ "≥o§ ^•xfl QÆ∞iÎã¨∞ÎOk. 'Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ÅHõΔ}O ‰õÄ_® W^Õ. WÑ¨C_»∞ =∞#
ã¨=∂[OÖ’ J<ÕHõ J=^èŒ∂`«Å∞, „Ñ¨=HõÎÅ∞, ^≥·"å=`å~åÅ∞, Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Å∞ „Ñ¨[ÅÖ’
~°Hõ~°HÍÅ∞ „Ñ¨Kå~åÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. „Ñ¨[Å #∞O_ç ^èŒ#O =ã¨∂Å∞ KÕã¨∂Î P„â◊=∂Å∞
Hõ@∞ìH˘O@∞<åfl~°∞. Ñ¨Ù\˜#ì ~ÀA ÑÖ_»∞QÆÅ∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍh ÉèÏ~°fÜ«∞^è~Œ ‡° OÖ’x
'Ñ¨~°=∞Ç¨ÏO™ÈÑ¨x+¨`«∞Î— „Ñ¨HÍ~°O, x["≥∞ÿ# Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ~°`«flOÖÏO\˜ "å_»∞. PÜ«∞#
Z@∂ "≥à◊¡_»∞. Z=ih Un Ü«∂zOK«_»∞. „Ñ¨[ÖË PÜ«∞# ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥àÏÎ~°∞. „Ñ¨[ÖË
PÜ«∞# MÏºux ^Œâ◊kâ◊Å "åºÑ≤OÑ¨KÕ™êÎ~°∞. PÜ«∞# =∞Ç¨Ï`«Î~° P^è•ºu‡HõnÑ¨ÙÎÅ`À
Ñ¨Ùh`«∞Å=Ù`å~°∞. PÜ«∞# Z=i ^ŒQÆæ~° #∞Op Un ã‘fiHõiOK«_»∞. =ÚYºOQÍ ^èŒ#O!
`«™ê‡`ü aèHõΔifi~°}ºO ~°<Õ# # ^Œ$+¨ìO K« # ã¨Ê$+¨ìO K« # „QÍÇ¨ÏºO K«!
ã¨<åflºã≤H˜ WÅ∞¡ ÖË^Œ∞. =∞~î°O ÖË^Œ∞. Z=i ^ŒQÆæ~° #∞Op Un Ü«∂zOK«‰õÄ_»^Œ∞.
J`«_çH˜ t+¨μºÅ∞ LO_»‰õÄ_»^Œ∞. ^èŒ#O LO_»‰õÄ_»^Œ∞. ã¨<åflºã≤ ^èŒ#O "≥·Ñ¨Ù Pâ◊`À
K«∂¿ãÎ „|Ç¨Ï‡Ç¨Ï`åº áê`«HõO K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok. ^èŒ#O `åH˜`Õ K«O_®Å∞_»=Ù`å_»∞. ^èŒ#O
„QÆÇÏ≤ ¿ãÎ P`«‡Ç¨ÏO`«‰Ωõ _»=Ù`å_»∞. HÍ|\˜ì ã¨<åflºã≤ J~Ú#"å_»∞ ^è#Œ O "≥Ñ· Ù¨ K«∂_»‰Äõ _»^∞Œ .
^èŒ#O `åHõ‰õÄ_»^Œ∞. ^èŒ#O „QÆÇ≤ÏOK«‰õÄ_»^Œ∞ JO@∞Ok Ñ¨~°=∞Ç¨ÏO™ÈÑ¨x+¨`«∞Î.
Ñ¨~°=∞Ç¨ÏO™ÈÑ¨x+¨`«∞Î#∞ „áê=∂}˜HõOQÍ J#∞‰õΩO>Ë, WÑ¨Ê\˜"åiÖ’ ZO^Œ~°∞
x["≥∞ÿ# Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Ö’ xQÆ∞æ`ÕÅ∞`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH W@∞=O\˜ "å~°∞ `å=∞~°`«OÑ¨~°QÍ
"≥ey, "åi t+¨ºÑ¨~=° ∂}∞=ÙÅ∞ `å=∞~°Ò« Ñ¨~O° QÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞<åfl, ÉèHí Î˜ =Ú~°∞HÍ¯Å∞=Ö’¡,
¢_<·≥ rÕ ÖÏ á⁄Oyá⁄~°∞`¡ ÀOk `«ÑÊ¨ P^è•ºu‡HÍÖ’K«#Å Jaè=$kú, =ºH˜`Î fi« qHÍã¨„Ñ¨ÉÏè "åÅ∞
ã¨=∂[OÖ’ HõxÑ≤OK«_»O ÖË^Œ∞.
~°=∞}=∞Ç¨Ïi¬ U <å_»∂ Z=ih Un Ü«∂zOK«ÖË^Œ∞. PÜ«∞# QÆ∞Ç¨ÏÖ’ F
=¸Å `«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∞‰õΩO@∞O>Ë, „Ñ¨[Å∞ PÜ«∞# K«∞@∂ì KÕ~å~°∞. P„â◊=∞O Hõ\Ïì~°∞.
P^ŒiOKå~°∞. HÍh PÜ«∞# QÆ∞Ç¨ÏÖ’ ZÖÏ L<åfl_À, JO`«=∞Ok #_»∞=∞ P„â◊=∞OÖ’#∂
JÖÏ<Õ L<åfl_»∞.
J~°aO^À ‰õÄ_® JO`Õ. XHõ¯™êi 'áêO_çKÕÛi— KÕi# `«~°∞"å`« PÜ«∞#
ãÖ=`«û~åxH˜ XHõ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ Ju J~Ú+¨ìOQÍ ^Œ~°≈#O WKÕÛ"å_»∞. =∞m§ `«#
^è•º#Ö’HõOÖ’H˜ "≥o§áÈÜÕ∞"å_»∞. „Ñ¨[Å∞ PÜ«∞# K«∞@∂ì KÕ~å~°∞. PÜ«∞# Z=ih
Uq∂ Ü«∂zOK«ÖË^Œ∞. HÍh „Ñ¨ÑÖK«OÃÑ· P^è•ºu‡HõÉèÏ=#Å [Å∞¡Å∞ ‰õΩiÑ≤OKå_»∞.

~å=∞Hõ$+¨‚ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ^ŒH˜Δ}Ëâ◊fi~ü HÍoHÍÅÜ«∂xˆH JOH˜`«O. PÜ«∞# ^ŒQÆæ~°‰õΩ
„Ñ¨ÑÖK«O "≥o§Ok `«Ñ¨Ê PÜ«∞# Z=i ^ŒQÆæ~°‰õÄ "≥à◊§ÖË^Œ∞. `å#∞ „Ñ¨ÑÖK«O ^ŒQÆæ~°‰õΩ
"≥à§◊ ‰õÄ_»^∞Œ HÍ|\˜ì `«# „ÑüxkèQÍ q"ÕHÍ#O^Œ#∞ „Ñ¨ÑO¨ K«Ñ~¨ º° @#‰õΩ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKå_»∞.
q"ÕHÍ#O^Œ Ãã·`«O J#∞HõΔ}O JxflO\˜h `«ºlOKåÅ#fl ã¨<åflºã¨ÉèÏ=#‰õÄ,
QÆ∞~°∞"å[˝ áê\ÕK«Hõ `«ÑÊ¨ ^Œ#fl ÉèÏ=#‰õÄ #_»∞=∞ ãÖÑ¶∞¨ ~°¬}`À `«# ÅHΔÍºxfl z`«âÎ √◊ kú`À
™êkèOKå_»∞. ^èŒ<åxfl 'JO@~åx =ã¨∞Î=Ù—ÖÏˆQ K«∂âß_»∞. QÆ∞~°∂r QÀà◊fiÅ¯~ü Ãã·`«O
`«#Ö’x P^è•ºu‡HõÉèÏ"åÅ#∞ J}z ™ê=∂lHõx~å‡}Ïxfl ^≥·=HÍ~°ºOÖÏ ÉèÏqOz
Hõ~°Î=ºx~°fiÇ¨Ï} KÕâß~°∞.
WÖÏ x["≥∞#ÿ QÆ∞~°∞=ÙÅ#∞ xQÆ∞æ `ÕÅ∞Û‰õΩx QÆ∞iÎOK«@O =ºH˜`Î fi« qHÍãÖÖ’ J`«ºO`«
„Ñ¨^è•#áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH 'QÆ∞~°∞„|Ç¨Ï‡, QÆ∞~°∞ifi+¨μ‚ó QÆ∞~°∞ˆ~Ì"À =∞¿ÇÏâ◊fi~°ó,
QÆ∞~°∞™êûHΔÍ`ü Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡, `«Ãã‡Â NQÆ∞~°"Õ #=∞ó— JO@∂ 'QÆ∞~°∞=Ù—#∞ L#fl`«™ê÷#OÖ’
LOzOk ÉèÏ~°fÜ«∞ ^è~Œ ‡° O. x["≥∞#ÿ QÆ∞~°∞=Ù =ºH˜`Î fi« qHÍã¨=∂~°Oæ K«∂Ñ¨Ù`å_»∞. W`«~∞° Å∞
`«=∞ q∂^Œ P^è•~°Ñ¨_Õ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ =∞#∞+¨μÅ#∞ =∞Å∞™êÎ~°∞. „Ñü =ºH˜Î
QÆ=∞xOK«=Åã≤ JOâ◊O Wk. ZÑ¨C_≥·`Õ `å#∞ ã¨fiâ◊H˜Î q∂^Œ HÍHõ W`«~°∞ÅÃÑ·
P^è•~°Ñ_¨ ∞» `«∞<åfl_»x „QÆÇÏ≤ OKå_À, "≥O@<Õ P`«‡q=∞~°≈ KÕã∞¨ HÀ"åeû# J=ã¨~O° LO^Œx
J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe.
^Œ∞~°Ê$`ÀÎ "å ã¨∞=$`ÀÎ "å
=¸~°öó ÑÖ_ç`« U="å,
HÍëêÜ«∞ ^ŒO_» =∂„`Õ}
Ü«∞uó Ñ¨Ó*’º # ãÖâ◊Ü«∞ó
PKå~°â¥◊ #∞º_≥<· å, ã¨^•Kå~°O HõÅ"å_≥<· å, ÑÖ_ç`∞« _≥<· å, áê=∞~°∞_≥<· å, HÍëêÜ«∞
=G ^ŒO_»Hõ=∞O_»ÖÏÅ∞ ^èŒi¿ãÎ ã¨<åflºã≤ J~Ú Ñ¨Ó[ÅO^Œ∞H˘O\Ï_»∞. HÍh ÉèÏ+¨,
"Õ+Ö =Å¡ „Ñü"å_»∂ ã¨<åflºã≤ J~ÚáÈ_»∞. JO`«~°OQÆOÖ’ â◊√z, x*Ï~Úf L#fl"å_Õ
x["≥∞ÿ# ã¨<åflºã≤. WHõ¯_» 'J~°›`«— JkèHÍ~°∞ÅˆH HÍ^Œ∞, QÆ∞~°∞=ÙÅ‰õΩ, J=^èŒ∂`«Å‰õΩ,
J=`å~åÅ‰õΩ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì J=ã¨~°"≥∞ÿ#"å_çx P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞‰õΩ<åfl,
J#~°›"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å#∞ P^ŒiOz<å =ºH˜ÎˆH HÍ^Œ∞, ã¨=∂*ÏxH© #+¨ìO "å\˜Å∞¡`«∞O^Œ#fl
=∂@!
306 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# L#fl`å^Œ~å≈Å#∞ =ke =∞# ã¨=∂[O ã≤x=∂Å#∞, P@QÍà◊¡#∞,
ã≤h#@∞Å#∞, ~å[H©Ü«∞<åÜ«∞‰õΩÅ#∞ L#fl`«™ê÷#OÖ’ xÅÑ¨@O =Å¡ HõÅ∞QÆ∞`«∞#fl
^Œ∞+¨Êi}Ï=∂Å∞ =∞#=∞O^Œ~°=¸ J#∞Éèíqã¨∞Î<åflO.
'„¿Ñ=∞— JO@∂ "≥„i`«ÅÅ∞ "Õã¨∞Î#fl Ü«Ú=`«#∞ K«∂ã¨∞Î<åflO. \ÏºO‰õΩÖˇH˜¯
ÉˇkiOK«\ÏÅ∞, "≥O@|_ç HõuÎ`À á⁄_»=\ÏÅ∞, Pã≤_»∞¡ áÈÜ«∞\ÏÅ∞, „¿Ñq∞OK«=∞x
"ÕkèOK«\ÏÅ∞, WÖÁ¡ke áêiáÈ~Ú ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩx U^À Q˘Ñ¨Ê Ñ¨x KÕã≤#@∞ì áÈAÅ∞
ÃÑ@ì_»O =O\˜=hfl J#∞z`«"≥∞ÿ# P^Œ~å≈Å#∞ ZOK«∞HÀ=@O=Å¡ HõÅ∞QÆ∞`«∞#fl
qHõ$`«Ñï}Ï=∂ÖË.
'JkèHÍi— J~Ú#"å_»∞ D q+¨Ü«∂Å#∞ ‰õΔΩ}‚OQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. ~°`åflxfl
QÆ∞iÎOK«@"Õ∞ HÍ^Œ∞, ~åux ~°`«flOÖÏ =∞ÅK«@O ‰õÄ_® `«# ÉÏ^èŒº`Õ#x J~°÷O
KÕã¨∞HÀ"åe. ÖËHõáÈ`Õ ~å~Ú ZÖÏQÆ∂ ~å~ÚÖÏ<Õ LO@∞Ok. ~°`«flO ‰õÄ_® ~å~ÚÖÏ
=∂ˆ~ J=HÍâ◊O LOk.
Jâ◊fió âßGO â◊GO g}Ï "å}© #~°â◊Û <ås K«
Ñ¨Ù~°∞+¨ qâı+Ö „áêáêÎ Éèí=#Îº Ü≥∂QÍºâ◊Û Ü≥∂QÍºâ◊Û
QÆ∞é]O, PÜ«Ú^èŒO, âßGO, g}, "å‰õΩ¯, #~°∞_»∞, ¢ã‘Î - W=hfl KÕi# Ñ¨Ù~°∞+¨μ_çx
|\˜ì Ü≥∂QÍºÅ∞, JÜ≥∂QÍºÅ∞ J=Ù`å~Ú. WHõ¯_» QÆ∞é]O, PÜ«Ú^èŒO, âßGO =O\˜=hfl
qaè#fl=∞#ã¨Î`åÎfiÅ#∞ ã¨∂zOKÕ "åiH˜ „Ñ¨fHõÅ∞. "åix ZÖÏ "å_»∞HÀ=@"≥∂ JkèHÍi
<≥·Ñ¨Ù}ºOÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. JO^Œ∞ˆH ã¨Ô~·# ã¨ÅÇ¨^•~°∞Å#∞ Z#∞flH˘#@O
J`«ºO`« P=â◊ºHõ"≥∞ÿ# JOâ◊O.
`«# HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã"åi =∞#ãÎ̈`«ÎfiO „QÆÇ≤ÏOK«@O, "åi <≥·Ñ¨Ù}ÏºÅ#∞ QÆ∞iÎOK«@O,
"åiH˜ `«QÆæ Ñ¨#∞Å#∞ JÑ¨Ê*ˇÑ¨Ê@O =O\˜ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ=@OÖ’ JkèHÍi `å#∞
#q∞‡# "åi ã¨ÅÇ¨Å „Ñ¨HÍ~°O =º=Ç¨Ïi™êÎ_»∞. W@∞=O\˜ ã¨ÅÇ¨^•~°∞Å∞ 'K≥q H˘iH˜
K«O¿Ñ— áê=ÚÖˇ·`Õ Ñïã≤÷u K≥Ñ¨Ê #=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Wk =∞# JO^Œ~°O J#∞Éèíqã¨∂Î<Õ
L<åflO.
K≥q H˘iˆH áê=ÚÅ∞
J#Îó ™êÔ~· ~°‰õΩ\˜Öˇ· ~°zÛù¢^≥·ó ã¨∞Ñ¨sH˜Δ`≥·ó
=∞¢xÎaè~åú~°º`Õ ~å[ºO ã¨∞ã¨ÎOÉèˇ·i= =∞xÌ~°"£∞ II

XHõ WÅ∞¡ xÅ|_®ÅO>Ë ^•x ã¨ÎOÉèÏÅ∞ ™ê~°O (KÕ=) HõÅ"≥· LO_®e. Hõ<åflÅ∞
ÖË‰õΩO_®, =OHõ~° ÖË‰õΩO_® LO_®e. "å\˜x ÉÏQÍ Ñ¨sH˜ΔOz# `«~°∞"å`Õ ã¨ÎOÉèÏÅ∞QÍ
Z#∞flHÀ"åe. JÖÏˆQ ~å[ºO xÅ|_®ÅO>Ë =∞O„`«∞Å#∞ ÉÏQÍ Ñ¨sH˜ΔOz Z#∞flHÀ"åe.
"åà◊¡‰õΩ =„Hõ|∞kú LO_»‰õÄ_»^Œ∞. Ñ¨Ó~°fiHÍÅOÖ’ ~åAÅ∞O_Õ"å~°∞. ~åAÅ‰õΩ
ã¨ÅÇ¨^•~°∞¡QÍ =∞O„`«∞Å∞ J=ã¨~°=∞ÜÕ∞º"å~°∞. P HÍÅO QÆuOzOk. WÑ¨C_»∞
„Ñ¨*Ï™êfi=∞ºO =zÛOk. „Ñ¨*Ï™êfi=∞ºOÖ’ JkèHÍ~°O ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ J~°›`« ˆH=ÅO
[<åxfl JkèHãõ O¨ YºÖ’ PHõi¬OK«QÅÆ QÆ@"Õ∞. =ºH˜Î QÆ∞}ÏÅ`À, <≥Ñ· Ù¨ }ÏºÅ`À ãÖ|O^èOŒ ÖËx
=º=ã¨÷ Wk. ^•O`À JkèHÍ~°OÖ’ L#fl =ºH˜ÎH˜ ã¨ÅÇ¨eKÕÛ "åi „áê^è•#ºO QÆ`«OÖ’
Hõ<åfl =∞iO`« ÃÑiyOk. D ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ =∞#O QÆ`«OÖ’ „Ñ¨™êÎqOK«∞‰õΩ#fl â’¡HÍ~å÷xfl
=∞~À™êi QÆ∞~°∞Î `≥K«∞ÛHÀ"åeû LO@∞Ok. ~åA `«# K«∞@∞ì KÕi#"åà◊§ =Å¡ MÏºu
á⁄O^Œ∞`å_»#flk P â’¡HõO.
QÆ∞}Ï QÆ∞}*Ë˝+¨μ QÆ∞}ÏÉèí=xÎ
`Õ x~°∞æ}O „áêÑ¨º Éèí=xÎ ^Àëêó
ã¨∞™êfi^Œ∞ `ÀÜ«∞ „Ñ¨ÉèÏ"åÇ≤Ï #^Œºó
ã¨=Ú„^Œ =∂™ê^Œº Éèí=#Îº¿ÑÜ«∂ó
=∞Oz"åi`À ¿ãflÇ¨ÏO KÕÜ«∞@O =Å¡ QÆ∞}=O`«∞Å QÆ∞}ÏÅ∞ W#∞=∞_ç™êÎ~Ú.
J^Õ QÆ∞}Ç‘Ï#∞Å`À K≥eq∞ =Å¡ `å=¸ ^Œ∞~°˚#∞Å=Ù`å~°∞. =∞Oz h~°∞ ã¨=Ú„^ŒO`À
Hõeã≤ LÑ¨C h~°∞ J=Ù`«∞#fl>Ëì K≥_»¤"åi`À K≥eq∞, =∞Oz"å_çx K≥_»¤"å_çx
KÕã¨∞ÎO^Œ#fl=∂@.
JkèHÍ~°OÖ’ L#fl"å~°∞ Wk QÆ∞iÎOKåe. ZO^Œ∞HõO>Ë '`≥Ñ¨ÊÅ∞QÆ K≥~°∞=Ù xO_ç#
HõÑÊ¨ Å∞ Ñ¨k"ÕÅ∞ KÕi—#>Ë,ì XHõ =ºH˜Î JkèHÍ~°OÖ’H˜ ~åQÍ<Õ, J`«_ç „áêÑ¨Ù ãÖáêkOKåÅx
É’Öˇ_»O`« =∞Ok „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ~°∞. J`«_ç K«∞@∂ì KÕi, J`«_ç ^Œ$+≤ìÖ’ Ñ¨_»@O =Å¡ `«=∞
QÆ∞iÎOÑ¨Ù ÃÑOK«∞HÀ"åÅx „Ñ¨Ü∞« uflOKÕ"å~°∞O\Ï~°∞. JkèHÍi J~Ú#"å_ç ^ŒQ~æÆ ° q#Ü«∞O
„Ñ¨^Œi≈Oz, qâßfiãÖ K«∂Ñ≤Oz, "å_ç #=∞‡HõO H˘>Ëì™êÎ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë 'J„Ñ¨^è•#ó
„Ñ¨^è•#ó ™êº`Õû=`Õ Ü«∞k áêi÷="£∞—. ~åA#∞ ¿ãqOKÕ ™ê=∂#º=ºH˜Î ‰õÄ_® Q˘Ñ¨Ê"å_»∞
J~ÚáÈ`å_»∞. JÖÏˆQ JkèHÍi K«∞@∂ì KÕ~°@O =Å¡, U^À F ã¨=∞Ü«∞OÖ’, J`«_çÃÑ·
`«# =∂@Å∞ „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤OKÕ@@∞ì KÕÜ«∞=K«∞Û. XHõ¯™êi JkèHÍi `«=∞ =∂@Å∞
q#@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_®, WHõ J„Ñ¨^è•#∞_≥·#"å_»∞ JkèHÍi Hõ<åfl q∞#fl J~ÚáÈ`å_»∞.
308 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
JkèHÍi`À Ñ¨x L#fl"å~°O`å W`«_ç K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`å~°∞. JkèHÍi Hõ<åfl =ÚO^Œ∞
W`«_çx ^Œi≈OK«∞‰õΩO\Ï~°∞. WO^Œ∞HÀã¨=∞x, `«=∞‰õΩ JO`« ÃÑ^ŒÌ JkèHÍi `≥Å∞ã¨∞#x
K≥Ñ¨C‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ KåÖÏ=∞Ok JkèHÍ~°∞Å „áêÑ¨Ù ãÖáêkOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. W@∞=O\˜
"åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ K≥=ÙÅ∞ H˘iH˜ K«O¿Ñ áê=Ú ÖÏ¡O\˜"åÔ~· LO\Ï~°∞. JO>Ë JkèHÍiH˜
W`«~°∞Å q∂^Œ H˘O_ÕÅ∞ K≥Ñ¨Ê@O =Å¡ g~°∞ ÖËx „áê^è•<åºxfl ãÖ`«iOK«∞‰õΩO\Ï~°∞.
W`«~°∞Å‰õΩ JÑ¨HÍ~°O KÕÜ«∞@O =Å¡ `«=∞ JÇ¨xfl ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨~°K«∞‰õΩO\Ï~°∞. WÖÏ
Z^Œ∞\˜"åiÃÑ· Kå_ôÅ∞ K≥Ñ≤Ê, "åix ÉÏ^èŒÅáêÅ∞ KÕÜ«∞@OÖ’ W@∞=O\˜ "åiH˜
=ºH˜ÎQÆ`«OQÍ Z@∞=O\˜ P#O^ŒO ÅaèOK«^Œ∞. Z@∞=O\˜ ÖÏÉèíO LO_»^Œ∞. HÍh, Jk
"åi ã¨fiÉèÏ=O. JO^Œ∞ˆH Z=i QÆ∞iOKÀ K≥áêÎ_»∞. ^•xfl =∞#ã¨∞Ö’ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl JkèHÍi,
J#=ã¨~°OQÍ, J=∂Ü«∞‰õΩ_çx WHõ¯@¡áêÅ∞ KÕ™êÎ_»∞. áêÑÖ =¸@ Hõ@∞ì‰õΩO\Ï_»∞.
K≥_»¤ ¿Ñ~°∞ ãÖáêk™êÎ_»∞. JO^Œ∞ˆH, =∞Oz h~°∞ LÑ¨C h\˜`À Hõeã≤ '=∞Oz— ÅHõΔ}O
HÀÖ’Ê~Ú#@∞ì, =∞Oz"åÔ~·# "å~°∞ ‰õÄ_®, JkèHÍi HÍQÍ<Õ K«∞@∂ì KÕi K≥q H˘iˆH
áê=ÚÅ K≥=ÙÅ H˘~°∞‰õΩ_»∞ =Å¡ =∞Oz`«#O HÀÖ’Ê~Ú K≥_»¤"åÔ~·áÈ`å~°∞.
=∂~å˚Ö’ ÅÉèí`Õ # =∞OAÅ â◊√HÍÖÏ¿Ñ# H“`«∂Ç¨ÏÅO
Hõã¨∂Îs Ç¨Ïi}ã¨º ™œ~°ÉèíÉèíÔ~· ã≤ûOÇ¨ÏŸ # ãÖ`«∞+¨ºu
„Ñ‘u~åflã≤Î =∞Ü«¸~° `åO_»=â◊`≥· ~åºfi^èŒã¨º ^Œ∞Ã+ìÂã¨û^•
"åºáêÎÜ«∂O Éèí∞qó ã¨xÎ ˆHÑ≤ q~°àÏã¨û<ÀÎ QÆ∞} „QÍÇ≤Ï}ó
'K≥=ÙÅ∞ H˘iH˜ K«O¿Ñ áê=Ú—Å ÅHõΔ}O Wk. zÅHõ Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qO@∂ Ñ≤e¡
P#OkOK«^Œ∞, Jk Zxfl Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ ÑëH˜<å K«OÑ≤ u<ÕO^Œ∞ˆH L`åûÇ¨ÏO K«∂Ñ¨Ù`«∞Ok.
Hõã¨∂Îi ã¨∞"åã¨# P„Ñ¶¨∂}˜ã¨∂Î ã≤OÇ¨ÏO P#OkOK«^Œ∞, =∞$QÍxfl K«OÑ≤ uO>Ë<Õ ^•xH˜
ãÖ`«$Ñ≤Î. Ñ¨Ùi qÑ≤Ê P_Õ <≥=∞à◊¡ #$`«ºO q∂^Œ Hõ<åfl É’Ü«∞"å_ç ^Œ$+≤ì ^•xfl K«OÑ≤
u#@O ÃÑ·<Õ LO@∞Ok. ^Œ∞+¨μìÅ „Ñ¨=~°Î# ‰õÄ_® WO`Õ. Z^Œ∞\˜"å_ç QÆ∞}QÆ}ÏÅ`À
"å_çH˜ ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. Z^Œ∞\˜"å_çx ZÖÏ ÉÏ^èŒÃÑ@ìQÆÅ##fl^Õ "å_ç ÅHõΔºO.
HÍh JkèHÍ~°OÖ’ L#fl"å_çH˜ `«# QÆ∞iOz Z=ˆ~=∞O@∞<åfl~À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#fl
L`åûÇ¨ÏO LO@∞Ok. `«# HÕk"åi Jaè„áêÜ«∂Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#fl ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO
LO@∞Ok. `«#x JO^Œ~°∂ á⁄QÆ_®Åx LO@∞Ok. `«##∞ q=∞i≈OKÕ"åiÃÑ· `«#
JkèHÍ~°|ÅO „Ñ¨^Œi≈Oz, "åix ^•iH˜ `Õ"åÅx LO@∞Ok. JkèHÍi K«∞@∂ì KÕi,
=∞Oz =∂@Å∞ =∂\Ï¡_»∞`«∂, JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ '"å_çÖÏ J<åfl_»∞—, 'g_çÖÏ J<åfl_»∞—
Jx J=∂Ü«∞HõOQÍ =∂@Å∞ =kÖËã¨∞ÎO\Ï~°∞ 'K≥=ÙÅ∞ H˘iˆH áê=ÚÅ∞— `«~°∞"å`«
Uq∂ `≥eÜ«∞#@∞ì =∂@ ^•>Ë™êÎ~°∞. HÍh JkèHÍiH˜ JO^Œ=Åã≤# ãÖ^Õâ◊O
JO^Œ∞`«∞Ok. XHõi K≥q H˘iH˜ WOH˘Hõix K«OÑ¨@O JO>Ë W^Õ. gi QÆ∞iOz
'Éèí~°Î$Ç¨Ïi— K«Hõ¯QÍ K≥áêÊ_»∞.
=∞$QÆq∂# ã¨[˚<å<åO `«$} I
[Åã¨<ÀÎ+¨ qÇ≤Ï`« =$fÎ<å"£∞,
Å∞|úHõnè=~°Ñ≤â◊√<å xëê¯
~°}"Õ∞= "≥·i}À [QÆu I
Z=fiiH© Ç¨x `«ÅÃÑ@ìHõ QÆ_ç¤ u<Õ lOHõ‰õΩ É’Ü«∞"åà◊√§ q~À^èŒ∞Å∞. h\˜Ö’
LO_Õ KÕÑ¨Å#∞ =Å"Õã≤ Ñ¨>Ëì"å~°∞ *ÏÅ~°∞Å∞. JÖÏˆQ Z=i *’eH˜ ~åHõ `«=∞ Ñ¨xÖ’
`å=ÚO_Õ ã¨[˚#∞Å#∞ xëê¯~°}OQÍ Ñ‘_çOKÕ"åà◊√§ H˘O_≥QÍà◊√§! W^Õ Ö’Hõsu!
JÑ¨~å^èÀ # "Õ∞ã‘Îu <≥·`«kfiâßfiã¨HÍ~°}"£∞
q^Œº`Õ Ç≤Ï #$â◊O¿ãÉè’º ÉèíÜ«∞O QÆ∞}=`å=∞Ñ≤
<Õ<qÕ ∂ `«ÑC¨ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ , W`«_∞» <å‰õΩ JÑ¨HÍ~°O KÕÜ∞« _»∞ Jx ^Œ∞+¨μ_ì ç q+¨Ü∞« OÖ’
J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. ZO`«\˜ =∞Oz"åà◊¡ÔH·<å ^Œ∞~å‡~°∞æÅ #∞Oz JÑ¨HÍ~°O [iˆQ ÉèíÜ«∞O
LO@∞Ok.
JkèHÍ~°∞ÖË HÍ^Œ∞, =∂=¸Å∞"å~°∞ ‰õÄ_® W@∞=O\˜ 'K≥q H˘iˆH áê=Ú—Å#∞
QÆ∞iÎOz *Ï„QÆ`«ÎÑ¨_»=Åã≤# J=ã¨~°O LO@∞Ok. HÍh W@∞=O\˜"åix QÆ∞iÎOK«@O
Hõ+¨ìO. g~°∞ KåÖÏ uÜ«∞ºQÍ =∂\Ï¡_»`å~°∞. `≥eqQÍ LO\Ï~°∞. =∞# ^ŒQÆæ~° É’Öˇ_»xfl
=∂@Å∞ =∂\Ï¡_»`å~°∞. "åà◊√¡ =∂\Ï¡_»@O`À =∞#‰õΩ L`åûÇ¨ÏO ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
W<åflà◊¡‰õΩ =∞#O =∞#ã¨∞ qÑ≤Ê =∂\Ï¡_ÕO^Œ∞‰õΩ XHõ_»∞ ^˘iHÍ_»x ãÖ`À+≤™êÎO. =∞#O
=∞# Jaè„áêÜ«∂Å#∞ ¿ãfiK«ÛQù Í =ºHõÑÎ ~¨ ∞° ™êÎO. "åà◊√¡ =∂\Ï¡_#ç q =∞#O =∞~°záÈ`åO.
HÍh =∞#O =∂\Ï¡_ç# „Ñü =∂\Ï, Ñ¨Óã¨QÆ∞zÛ#@∞ì, Z=iH˜ KÕ~°‰õÄ_»^À "åiH˜
KÕiáÈ`«∞Ok. P HÍ~°}OQÍ, =∞#‰õΩ Ç¨x HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍh q+¨Ü∞« O J~°=÷ ∞ÜÕ∞ºãïH˜
PÅã¨º"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. KÕ`«∞Å∞ HÍe# `«~°∞"å`« P‰õΩÅ∞ Ñ¨@∞ì‰õΩx ÖÏÉèíO ÖË^Œx J#∞Éèí=O
<Õ~°∞Ê`«∞Ok. |Ç¨ïâß D J#∞Éèí="Õ∞ ã¨∞=∞fâ◊`«HõHÍ~°∞_çH˜ Hõey LO@∞Ok. P
J#∞Éèí=O D Ñ¨^•ºxH˜ „¿Ñ~°} J~Ú LO@∞Ok.
310 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ZÑ¨Ê\˜ ÔHÜ«∞ºk „Ñ¨ã¨∞Î`«
=∞Ñ¨Ê\˜ HÍ =∂@ÖÏ_ç Ü«∞#∞ºÅ =∞#=ÚÖò
<˘Ñ≤ÊOÑ¨Hõ `å<˘=fiHõ
`«Ñ≤ÊOK«∞Hõ u~°∞QÆ∞"å_»∞ ^èŒ#∞º_»∞ ã¨∞=∞f.
ã¨=∞Ü«∂xH˜ `«y# =∂@Å∞ =∂\Ï¡_®e. XHõi QÆ∞iOz J#=ã¨~°OQÍ
"åºMÏºxOK«‰õÄ_»^Œ∞. JÖÏ XHõix <˘Ñ≤ÊOK«Hõ, `å#∂ <˘Ñ≤ÊH˜ QÆ∞iHÍHõ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ
u~°QÍe JO@∞<åfl_»∞ ã¨∞=∞f â◊`«HõHÍ~°∞_»∞. L^ÀºQÍÅÖ’ LO_Õ"åiH˜ W@∞=O\˜
J#∞Éèí"åÅ∞ HÀH˘Å¡Å∞. W^ŒÌ~°∂ Hõeã≤ LO\Ï~°∞. #=Ùfi‰õΩO@∂ =∂\Ï¡_»∞‰õΩO\Ï~°∞.
ÉÏãπ QÆ∞iOz U^À *’‰õΩ "ÕÜ«∞QÍ<Õ `≥ÖÏ¡ˆ~ãïH˜ ^•xH˜ Ñ¶ë`«O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. U^À
|ÅÇ‘Ï#Hõ} Δ OÖ’ U^À "åºYº KÕÜ∞« QÍ<Õ, ^•xH˜ „Ñü^èfiŒ x ÉÏãπ QÆkÖ’Oz qxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
XHÀ™êi D 'K≥=ÙÅ∞ H˘~°Hõ@O— ZÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞O^ŒO>Ë, =∞#O =∞# ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å`À
U^À JO\ÏO. "åà◊√¡ `«=∞ ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å`À =∞#O J#fl =∂@Å∞ K≥áêÎ~∞° . P K≥ÑÊ¨ @OÖ’
=∞#O J#fl ãÖ^Œ~°ƒùO K≥Ñ¨Ê~°∞. J#fl =∂@Å∞ J#fl@∞ì K≥Ñ¨Ê~°∞. "åiH˜ QÆ∞~°∞Î#flk
H˘O`«, ^•xH˜ H˘O`« ã¨fiÃÑ·`«ºO *’_çOz K≥áêÎ~°∞. P q#fl"å_»∞, P =∂@Å‰õΩ HÍà◊√¡,
KÕ`«∞Å∞ ‰õÄiÛ WOHÀ_ç ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~°∞™êÎ~°∞. "åà◊√¡ ^•xH˜ `«Å, "≥ÚO_≥O JuHÕz
=∞~˘Hõi ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~°∞™êÎ~°∞. WÖÏ ~°Hõ~°HÍÅ =∂~°∞ÊÅ∞ K≥Ok# P =∂@ Z=iH˜
KÕ~‰° Äõ _»^À "åiH˜ KÕ~ˆ ãïH˜ qHõ$`åHÍ~°O á⁄Ok ~åHõãΔ ∞¨ _çÖÏ =∂~°∞`«∞Ok. U=∞<åfl"≥∂
‰õÄ_® QÆ∞~°∞Î ÖËx =∞#ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»∞`«∞Ok. JÅ¡HõÖ’¡ÅO ã¨$+≤ìã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH,
H˘OK≥Ñ¨Ù #~°∞ ãÖQÆuKÕ
#Oz`«=ÚQÆ w_»∞ =K«∞Û #k Ü≥∞@¡#fl<£
yOz`«∞Î #e¡ Hõ~°z#
=∞OK«=Ú#‰õΩ Éˇ@∞¡ =K«∞Û =∞Ç≤ÏÖ’ ã¨∞=∞f!
z#fl #e¡ Hõi¿ãÎ =∞OKåxH˜ ^≥|ƒÅ∞ `«yÖË@∞ì, K≥_»¤"åi`À ¿ãflÇ¨ÏO K≥_»∞Ñ¨Ù
KÕã¨∞ÎOk. D K≥_»∞Ñ¨Ù ¿ãflÇ¨ÏO KÕã≤#"åiˆH HÍ^Œ∞, K≥_»¤"åi =∂@Å∞ q<Õ JkèHÍiH˜
‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë D JkèHÍi K≥Ñ¨C_»∞ =∂@Å∞ q<Õ"å_»∞QÍ
JO^Œi^Œ$+≤ìÖ’ Ñ¨_»`å_»∞. ™⁄O`« `≥eq ÖËHõ, x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀÖËHõ W`«~°∞Å =∂@Å∞
qx „Ñ¨ÉèÏq`«=∞ÜÕ∞º |ÅÇ‘Ï#=∞#ã¨∞¯_çÖÏ J`«_ç HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã "åi ^Œ$+≤ìÖ’ K«∞ÅHõ#
J=Ù`å_»∞. JO^Œ∞ˆH '=∂ ÉÏãπ =∞Oz"å_Õ HÍh...— J<Õ =∂@Å∞ ã¨~°fi™ê^è•~°}
=∞Ü«∂º~Ú.

=∞# Ñ¨Ù~å}ÏÖ’¡ W@∞=O\˜ ^Œ∞~°˚#∞Å „Ñ¨™êÎ=#Å∞ J<ÕHõO. K«Å¡QÍ ÑÖK«#
KÕi, "≥∞Å¡QÍ =∂@Å`À =OK«# KÕã≤, Z^Œ∞\˜"å_çx ã¨~°fi<åâ◊#O KÕ¿ã K≥q H˘iˆH
áê=ÚÅ‰õΩ ÃÑ^ŒÌ L^•Ç¨Ï~°} =∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’ â◊‰õΩx. W@∞=O\˜"åiH©, W`«~°∞Å‰õÄ
`Õ_® LO_»^Œ∞. gix „Ñ¨`ÕºHõOQÍ QÆ∞iÎOKÕO^Œ∞‰õΩ gÅ∞O_»^Œ∞. W@∞=O\˜ 'K≥q H˘iH˜
K«O¿Ñ— â◊‰õΩx ÖÏO\˜"åi =Å¡ #ëêìÅ∞ Jáê~°O. HõëêìÅ∞ J<ÕHõO. gix QÆ∞iÎOz
'ZÑ¨Ê\˜ ÔHÜ«∞ºk „Ñ¨ã¨∞Î`«=∞Ñ¨Ê\˜HÍ =∂@ÖÏ_ç— `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ u~°QÆ@O JkèHÍ~°∞ÅˆH
HÍ^Œ∞ JO^ŒiH© `«Ñ¨Êxãï. W`«~°∞Å =∂@Å∞ JkèHÍ~°∞Å‰õΩ ZÖÏ KÕ~°∞™êÎ~À, JÖÏˆQ
JkèHÍ~°∞Å PO`«~°OyHõq+¨Ü«∂Å∞ H˘O`« `≥eã≤, H˘O`« HõeÊOz |Ü«∞@‰õΩ KÕ~°"Õ™êÎs
'K≥q H˘iˆH â◊‰õΩ#∞Å∞—.
JkèHÍ~°∞Å∞ =∞~°=‰õÄ_»x ã¨∂„`«O
=∞# Ñ¨Ù~å}ÏÖ’¡ '<å~°^Œ∞_ç— áê„`« ZO`À Q˘Ñ¨Êk. <å~åÜ«∞} <å=∞Éèí[# KÕã¨∂Î,
ã¨HõÅ Ö’HÍÅ∞ u~°∞QÆ∞`«∂, J@∞ "å~°ÎÅ∞ W@∞, W@∞ "å~°ÎÅ∞ J@∞ 'Ö’HõHõÖÏº}O—
HÀãÖ KÕ~°"Õã¨∞ÎO\Ï_»∞ <å~°^Œ∞_»∞. D áê„`« ^•fi~å =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ "å~åÎÇ¨Ï~°∞Å‰õΩ
LO_»=Åã≤# ÅHõΔ}ÏÅ#∞, L`«Î=∞=ºH˜Î`åfixfl J`«ºO`«„ÑüÉèÏ=O`«OQÍ Ö’HÍxH˜ Kå\˜
K≥áêÊ~°∞. <å~°^Œ∞_»∞ Ãã·`«O XHõi K≥qx H˘iH˜, =∞~˘Hõi =∞~°}ÏxH˜ HÍ~°‰õΩ_≥·<å,
'^Œ∞+¨ìã¨~°ÊO— HÍ^Œ∞. <å~°^Œ∞_»∞ ^Õ=i¬. <å~°^Œ∞_»∞ „|Ç¨Ï‡Kåi. ~åQÆ^Õfi+¨~°Ç≤Ï`«∞_»∞. ã¨HõÅ
=∂#"åo âßOu™œYº HÍ=Ú‰õΩ_»∞. J@∞=O\˜ =ºH˜Î JHõ¯_ç =∂@Å∞ W@∞, WHõ¯_ç
=∂@Å∞ J@∞ KÕ~°"Õã≤<å JO^Œ∞=Å¡ ã¨=∂*ÏxH˜ =∞OKÕ [~°∞QÆ∞`«∞Ok `«Ñ¨Ê K≥_»∞
[~°QÆ^Œ∞. HÍh =∂@Å∞ KÕ~°"Õ¿ã"å~°O`å '<å~°^Œ=∞Ç¨Ïi¬— JO`«\˜"å~°∞ HÍÖË~°∞.
JO^Œ∞=Å¡<Õ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ L`«Ê#fl=∞ø`å~Ú.
'HÍó Hõ^ä•#QÆˆ~ Éèí„^Œ =~°Î<ÕÎ q+¨ÜÕ∞+¨μ K«!—
~å=Ú_ç K«∞@∂ì, #QÆ~O° #∞Oz Ñ¨Å∞~°HÍÅ Hõ^ÅŒä ∞, ã¨=∂Kå~°qâıëêÅ#∞ ¿ãHõiOz
=zÛ# q[Ü«∞, =∞^èŒ∞=∞`«Î, HÍâ◊ºÑ¨, =∞Ç≤Ïà◊, ‰õΩÅ, ã¨∞~ål, HÍeÜ«∞, Éèí„^Œ, ^ŒO`«=¢HõÎ,
ã¨∞=∂QÍ^äŒ =O\˜"å~°∞ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞. ~°Hõ~°HÍÅ Hõ^äŒÅ#∞ qxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞. `å=Ú
¿ãHõiOz# "å~åÎ, qâıëêÅ#∞ ~å=Ú_çH˜ x"Õkã¨∞Î<åfl~°∞. Jq qO@∂ ~å=Ú_»∞,
Éèí„^Œ∞_»<Õ =ºH˜Îx D „Ñ¨â◊fl J_çQÍ_»∞. '#QÆ~°OÖ’ „Ñ¨[Å∞ U q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz
=∂\Ï¡_»∞‰õΩO@∞<åfl~°∞? "åi Jaè„áêÜ«∂ÖËO\˜? "å~°∞ <å QÆ∞iOz, ã‘`« QÆ∞iOz,
<å áêÅ# QÆ∞iOz, <å ™È^Œ~°∞Å QÆ∞iOz U=∞#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞?— Jx J_»∞QÆ∞`«∂
312 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
z=~À¡ '=HõÎ=º`åO K« ~å*Ï<À =<Õ ~å*Ëº „=[xÎ K«— JO\Ï_»∞. '~åAÅ QÆ∞iOz
~åAÅ áêÅ# QÆ∞iOz, ã¨Ô~·# q=∞~°≈ J_»=ÙÖ’¡, „Ñ¨[Å #_»∞=∞<Õ Åaèã¨∞ÎOk— Jx
"åºMÏºx™êÎ_»∞.
`«~°∞"å`« [iy# Hõ^äŒ Ñ¨Hõ¯# ÃÑ_ç`Õ 'L`«Î~°~å=∂Ü«∞}O—Ö’x JuH©ÅHõ"≥∞ÿ# D
Ñ¶¨∞@ìO Q˘Ñ¨Ê "Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò ã¨∂„`åxfl ÑïK«Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk. =ºH˜Î ZO`« Z`«∞Î Zky`Õ
JO`« XO@i "å_»=Ù`å_»∞. Éèí∂q∞H˜ JO`« ^Œ∂~°O J=Ù`å_»∞. J`«_ç ^Œ$+≤ì =∂=¸Å∞
Hõ<åfl Z‰õΩ¯= ^Œ∂~°O „Ñ¨ãïOz<å, J`«_ç ^Œ$+≤ìH˜ z#fl z#fl q+¨Ü«∂Å∞ P#=Ù. HÍh
L¿ÑH˜Δ¿ãÎ z#fl z#fl q+¨Ü«∂ÖË, `«~°∞"åu HÍÅOÖ’ „Ñ¨=∂^ŒHõ~°O J=Ù`å~Ú. XHõ
=ºH˜Î x~°ã¨##∞ JiHõ@ìHõáÈ`Õ, z#∞‰õΩ z#∞‰õΩ Hõeã≤ K≥~°∞=Ù#∞ xOÑ≤#@∞ì, P x~°ã¨#
ã¨=∞ã¨Îã¨=∂*ÏxH© áê‰õΩ`«∞Ok. HÍ|\˜ì Z@∞=O\˜ z#fl q+¨Ü«∂#fl~Ú<å `ÕeHõQÍ
f¿ãÜ«∂‰õÄ_»^Œ∞. „áê^è•<åºxfl J#∞ãïOz, q+¨Ü«∂Å#∞ qâı¡+≤Oz<å, J„Ñ¨^è•#OQÍ
HõxÑ≤Oz# q+¨Ü«∂xfl H˘\˜ì áêˆ~Ü«∞‰õÄ_»^Œ∞. ^•x „áê^è•#ºO ^•xH˜ LO@∞Ok.
J~Ú`Õ, '~åA—ÖÏ, 'JkèHÍi—ÖÏ F Z`«∞Î# L#fl"å~°∞ ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ ^Œ∂~°O J=Ù`å~°∞.
™ê=∂#∞ºÅ Jaè„áêÜ«∞O "åix KÕ~°^Œ∞. HÍh, K≥@∞ì ZO`« =$HõΔOQÍ Zky<å, "Õà◊√¡
Éèí∂q∞Ö’ ã≤÷~°OQÍ LO>Ë<Õ, ^•xH˜ =∞#∞QÆ_» L#fl@∞ì, ~åA ZO`« Q˘Ñ¨Ê"å_≥·<å,
â◊H˜Î=∞O`«∞_≥·<å, ™ê=∂#∞ºÅ Jaè„áêÜ«∂xfl x~åHõi¿ãÎ J`«_ç ~å[ºO ‰õΩÑ¨Ê‰õÄe
áÈ`«∞Ok. JO^Œ∞ˆH ^Õâ◊O #Å∞=¸ÅÖÏ u~°∞QÆ∞`«∂, „Ñ¨[Å Jaè„áêÜ«∂xfl xHõ¯zÛQÍ
~åA‰õΩ KÕ~°"Õ¿ã"åi J=ã¨~°O ~åA‰õΩ LOk. JÖÏˆQ â◊„`«∞~åAÅ ‰õΩ„@Å#∞,
HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx JOkOKÕ"åi J=ã¨~°O LOk. „Ñ¨ã¨∞Î`«O, ~åA ™ê÷<åxfl
P„Hõq∞Oz# JkèHÍ~°∞Å‰õΩ ‰õÄ_® XHõÑ¨Ê\˜ ~åAÖÏ¡ˆQ `«=∞ HÕk"åi Jaè„áêÜ«∂Å#∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩx JOkOKÕ"åi J=ã¨~°O LOk. ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ HõOÃÑhÖ’¡ Ñ¨xKÕ¿ã"åiH˜,
áÈ\© HõOÃÑhÅ QÆ∞iOz q=~åÅ∞ JOkOKÕ "åi J=ã¨~°O LO@∞Ok. HÍ|\˜ì,
'JkèHÍi— =ºH˜ÎQÆ`« Wëêì~ÚëêìÅ`À ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_®, PÑ¶‘ã¨∞Ö’ "åi „Ñ¨=~°Î#
QÆ∞iOz, Jaè„áêÜ«∂Å QÆ∞iOz, JkèHÍiH˜ KÕ~°"Õ¿ã qâßfiã¨áê„`«∞Öˇ·# "åi J=ã¨~°O
LO@∞Ok. J~Ú`Õ, `«#‰õΩ ã¨=∂Kå~°O ¿ãHõiOz JOkOKÕ"åi q+¨Ü«∞OÖ’ JkèHÍi
ZO`À *ÏQÆ~°∂Hõ`« =Ç≤ÏOKåeû LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë, D ã¨=∂Kå~åxfl ¿ãHõiOKÕ
"å~°O`å <å~°^Œ∞_çÖÏ, x~À‡Ç¨ïÅ∞ HÍ~°∞. "å~°∞ QÆO^èŒO K≥@∞ì#∞ K«∞@∞ì‰õΩx LO_Õ
q+¨ã¨~åÊÅ =O\˜"åÔ~·`Õ, JkèHÍiˆH HÍ^Œ∞, ãÖã¨÷‰õΩ ‰õÄ_® „Ñ¨=∂^ŒO.

JÑ≤ HÍÑ¨Ù~°∞ëÈ cè~°∞ó ™êºKÕÛ#fl$Ñü¿ã=Hõó
`«^ä•Ñ≤ # Ñ¨~åÉèí∂uO [<å^•áÈflu =∂#=ó
=∂#=Ù_»∞ ZO`«\˜ hK«∞_≥·<å, Ñ≤iH˜ÑÖ^Œ S<å, ~å[¿ã=‰õΩ_≥·`Õ J`«_çx Z=~°∂
J==∂xOK«Ö~Ë ∞° . Wk Ö’Hõsu. '#∞=Ùfi Q˘Ñ¨Ê Ñ¨x ™êkèOK«‰Ωõ <åfl Ñ¨~"° åÖË^∞Œ , Q˘Ñ¨Ê"å_ç
Ñ¨Hõ¯# xÅ|_ç`Õ KåÅ∞, "å_ç Q˘Ñ¨Ê H˘O`« h‰õÄ JO@∞‰õΩO@∞Ok— Jx F ™ê"≥∞`«
LOk. JO^Œ∞ˆH |ÅÇ‘Ï#∞Å∞, KÕ`« HÍx"å~°∞, ã¨fiÜ«∞OQÍ Uq∂ ™êkèOK«ÖËx"å~°∞
â◊H˜Î=∞O`«∞_ç K«∞@∂ì KÕ~åÅx „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ~°∞. â◊H˜Î=∞O`«∞_ç ÑÖK«# KÕi, J`«_ç â◊H˜Î
^•fi~å `« = ∞ Ñ¨ # ∞Å∞ ™êkè O K« ∞ HÀ"åÅx K« ∂ ™êÎ ~ ° ∞ . `« = ∞‰õ Ω ÖË x Q˘Ñ¨ Ê #∞
PáêkOK«∞HÀ"åÅx K«∂™êÎ~°∞. JkèHÍi JÇ¨xfl ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨~°z, J`«_ç #=∞‡HÍxfl
á⁄O^Œ∞`å~°∞. PÃÑ·, JkèHÍi ^ŒQÆæ~° `«=∞‰õΩ#fl „áê|ÖÏºxfl „Ñ¨Hõ\˜ã¨∂Î, W`«~°∞Å#∞
ÉèíÜ«∞ÃÑ\ì̃ `«=∞ JÇ¨xfl ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨~°K«∞‰õΩO\Ï~°∞. W@∞=O\˜"åix QÆ∞iÎOK«@O Hõ+ì̈O.
HÍh W@∞=O\˜ "åix KÕ~°nÜ«∞@O =Å¡ JkèHÍi ZO`« =∞Oz"å_≥·<å K≥_»¤ ¿Ñ~°∞
ãÖáêk™êÎ_»∞.
áêÅ#∞ QÆÅã≤# [Å=Ú#∞
ÉÏÅ q^èŒO|∞#<≥ Ü«ÚO_»∞, |iHÕÑÖQÍ,
ÉÏÅ K«q *ˇ~°∞K«∞, QÍ=Ù#
ÉÏÅã¨∞_»QÆ∞"åx á⁄O^Œ∞ =Å^Œ∞~° ã¨∞=∞f!
áêÅ`À Hõeã≤# h~°∞ áêÅÖÏˆQ LO@∞Ok. HÍh áêÅ ~°∞zx áÈQ˘_»∞`«∞Ok.
JÖÏˆQ K≥_»¤"åi`À ¿ãflÇ¨ÏO =Å¡ =∞Oz QÆ∞}ÏÅ∞ áÈ`å~Ú. HÍ|\˜ì PO`«~°Oy‰õΩÅ#∞
Z#∞fl‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ JkèHÍi ZO`À *ÏQÆ~°∂Hõ`« =Ç≤ÏOKåeû LO@∞Ok.
™ê^è•~°}OQÍ PÑ¶‘ã¨∞Ö’¡ Ñ¨x"åix Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û. Ñ¨x
KÕÜ«∞x"å~°∞ XHõ ~°HõO. gi`À Ñ¨x KÕ~ÚOK«@O „|Ç¨Ï‡`«~°O ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. Ñ¨x
KÕ¿ã"å~°∞ Ô~O_À ~°HõO. gix Ñ¨x KÕÜ«∞‰õΩO_® LOK«@O „|Ç¨Ï‡`«~°O HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ
Ñ¨x KÕÜ«∞x"åix =∞i H˘xfl ~°HÍÅ∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û. Ñ¨xKÕÜ«∞QÆey KÕÜ«∞x"å~°∞
XHõ~°HõO. Ñ¨x KÕÜ«∞ÖËHõ KÕÜ«∞x"åiOHÀ ~°HõO. JÖÏˆQ Ñ¨xKÕ¿ã "åiÖ’, Z^Œ∞\˜"å_ç
QÆ∞iOz Ñ¨\˜ìOK«∞HÀ‰õΩO_® `«=∞ Ñ¨x `å=Ú KÕã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞"å~À ~°HõO, `å=Ú Ñ¨xKÕã¨∂Î
Z^Œ∞\˜"å_»∞ Ñ¨x KÕÜ«∞@O ÖË^Œx U_»∞ã¨∂Î Ñ¨x KÕ¿ã"å~°∞ XHõ ~°HõO, `«=∞Ñ¨xH˜
QÆ∞iÎOÑ¨Ù ÅaèOK«@OÖË^xŒ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∂ Ñ¨xKÕ¿ã"åiOHÀ ~°HOõ . W@∞=O\˜ "å~°O^Œih
314 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
"åi"åi =∞#ã¨Î`åÎfiÅ#∞ J#∞ãïOz =º=Ç¨Ïiã¨∂Î xÜ«∞O„uOK«=K«∞Û. HÍh
„Ñ¨=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿ# WOHÀ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ Ñ¨x"å~°∞<åfl~°∞. g~°∞ Ñ¨x KÕã¨∞Î#fl@∞ì #\˜™êÎ~°∞.
#q∞‡™êÎ~°∞. =∞Oz ¿Ñ~°∞ ãÖáêk™êÎ~°∞. PÑ¶‘ã¨~ü qâßfiãÖ ãÖáêkOz# `«~°∞"å`«
Z^Œ∞\˜"åiq∂^Œ Ñ≤`∂« sÅ∞ K≥áêÎ~∞° . Z^Œ∞\˜"åix `«‰Ωõ ¯= KÕÜ∞« @O =Å¡ `«=∞ PkèHÍºxfl
Kå@∞‰õΩO\Ï~°∞. =∞~À „Ñ¨=∂^ŒH~õ "° ∞≥ #ÿ "å~°∞, Ñ¨xKÕ™êÎ~∞° . HÍh Ñ¨xKÕã∂¨ Î =„HõHÍ~åºÅ‰õΩ
áêÅÊ_»∞`å~°∞. =„Hõ=∂~°æOÖ’ „Ñ¨Ü«∂}˜™êÎ~°∞. `«=∞ J„Hõ=∞K«~°ºÅ #∞O_ç ~°HõΔ}
á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ PÑ¶‘ã¨~ü#∞ P„â◊~Ú™êÎ~°∞. J`«_çH˜ ¿ã=Å∞ KÕ™êÎ~°∞. J=ã¨~°"≥∞ÿ#q
J_»QÆ‰õΩO_®<Õ JOk™êÎ~°∞. PÑ¶‘ã¨~°∞ J_»∞QÆ∞Å‰õΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁ`«∞Î`å~°∞. qâßfiãÖ
ãÖáêk™êÎ~°∞. `«^•fi~å `«=∞ Ñ¨#∞Å∞ ™êkèOK«∞‰õΩO\Ï~°∞.
D Ô~O_»∞ ~°HÍÅ =∞#∞+¨μÅ =ÖÏ¡ JkèHÍiH˜ K≥_»¤ ¿Ñ~°∞ =ã¨∞ÎOk. HÍh
W@∞=O\˜"åˆ~ JkèHÍ~°∞Å‰õΩ ^ŒQÆæ~°=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë, Ñ¨x KÕ¿ã"å_çH˜
ã¨fi`«Ç¨QÍ LO_Õ P`«‡qâßfiãÖ =Å¡ "å_»∞, Z=i „áêÑ¨Ù ãÖáêkOK«\ÏxH© W+¨ìÑ¨_»_»∞.
`«##∞ „Ñ¨[Å∞ QÆ∞iÎOKåÅx P~å@Ñ¨_»‰õΩO_® ~°`«flO ZÖÏ Éèí∂q∞Ö’<Õ LO_çáÈ`«∞O^À,
JÖÏ g~°∞ ‰õÄ_® PÑ¶‘ã¨~ü ^Œ$+≤ìx PHõi¬OKåÅx „Ñ¨Ü«∞uflOK«~°∞. `«=∞ Ñ¨x `å=Ú
KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ áÈ`å~°∞. WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ, PÑ¶ã‘ ~¨ ∞° ^Œ$+≤xì PHõi¬OKåÅx, ^ŒQ~æÆ "° åfiÅx
„Ñ¨Ü«∞uflOKÕ "åiH˜ ã¨fiÖÏÉèÏÅ∞O\Ï~Ú. L^ÕÌâßºÅ∞O\Ï~Ú. HÍh JkèHÍiÖ’ L#fl
JÇ¨ÏO, `«# „áêÑ¨Ù HÀãÖ `åÑ¨„`«Ü«∞Ñ¨_Õ"åix K«∂ã≤ ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`«∞Ok. "åˆ~
W+¨μìÅ=Ù`å~°∞. `«=∞x ÖˇHõ¯ KÕÜ«∞x Ñ¨x"å~°O>Ë PÑ¶‘ã¨~üÖ’ HÀÑÖ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
J`«_ç JÇ¨ÏO ^≥|ƒ uO@∞Ok. `«# K«∞@∂ì KÕi#"åi „Ñ¨ÉèÏ=O`À, `«Ñ¨C Jx `≥eã≤
‰õÄ_®, Ñ¨x KÕ¿ã"åix ÉÏkèOKåeû =ã¨∞ÎOk. K≥_»¤ ¿Ñ~°∞ =¸@Hõ@∞ìHÀ"åeû =ã¨∞ÎOk.
Jã¨`åO ã¨Væ^À¿+} ™ê^èŒ<ÀÜ«∂xÎ q„H˜Ü«∂"£∞ I
^Œ∞~Àº^èŒ# „Ñ¨ã¨Vıæ# cèëÈ‡ QÀÇ¨Ï~°}Ë QÆ`«ó II
K≥_»¤"åi`À ãÖ|O^èŒO =Å¡ =∞Oz"å~°∞ ‰õÄ_® K≥_»¤Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∂eû =ã¨∞ÎOk.
^Œ∞~Àº^èŒ#∞_ç`À ãÖ|O^èŒO =Å¡ cè+¨μ‡_»∞ ‰õÄ_® q~å@∞_ç QÀ=ÙÅ#∞ JÑ¨Ç¨ÏiOKÕO^Œ∞‰õΩ
"≥àÏ§eû =zÛOk. =∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’ 'QÀ„QÆÇ¨Ï}O— Hõ^äŒ JkèHÍ~°∞Å#∞ `«Ñ¨C ^•i Ñ¨\ì̃OKÕ
ã¨ÅÇ¨^•~°∞Å QÆ∞iOz ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞Ok.
áêO_»=ÙÅ J*Ï˝`«"å™êxfl ÉèíQÆflO KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ, `«=∞ˆH JÑ¨HÍ~°=¸ `«ÅÃÑ@ìx
q~å@∞_ç QÀ=ÙÅ#∞ JÑ¨Ç¨ÏiOK«=∞#fl ã¨ÅÇ¨ ~åA‰õΩ WzÛ#"å~°∞, J*Ï˝`«"åãÖ
WOHÍ ZO`« HÍÅO LO^Œx ÖˇH¯˜ OK«~∞° . "åi ^Œ$+≤Öì ’ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ ^Œ∞+¨μ_ì Öç Ï Z^ŒQÍe.
JO^Œ∞ˆH =ÚO^Œ∂, "≥#∞HÍ K«∂_»‰õΩO_® ã¨ÅÇ¨ W™êÎ~°∞. áêO_»=ÙÅÃÑ· „HÀ^èŒO`À
^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∂ Uq∂ PÖ’zOK«_»∞. J`«_çH˜ qK«HõΔ} x"åfieû# ÃÑ^ŒÌÅO`å =∞ø#OQÍ
LO_çáÈ`å~°∞.
WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ q~å@∞_ç =^ŒÌ áêO_»=ÙÅ∞<åfl~°∞. "å~°∞ `«=∞‰õΩ P„â◊Ü∞« q∞zÛ#
"å_çH˜ ã¨ÅÇ¨e=fi~°∞. "å_ç „áêÑ¨ÙHÀãÖ J#=ã¨~°OQÍ „Ñ¨Ü«∞uflOK«~°∞. `«=∞ =ºHÎ̃`åfixfl
xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩO@∂, `«=∞ Ñ¨#∞Å#∞ =∞ø#OQÍ KÕã¨∞‰õΩO@∂ áÈ`å~°∞. HÍh, ~åA‰õΩ
„Ñ¨=∂^ŒO "å\˜e¡#Ñ¨C_»∞, `«=∞ x[~°∂áêÅ#∞ „Ñ¨^Œi≈™êÎ~°∞. J=ã¨~°"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞ `«=∞
â◊H˜Îx „Ñ¨^Œi≈Oz ~åA#∞ q*Ë`«#∞ KÕ™êÎ~°∞. HÍ|\˜ì `«# HÕ^Œ Ñ¨x KÕ¿ã"åix JkèHÍi
ZO`À *Ï„QÆ`«ÎQÍ QÆ=∞xOKåe. `«# „áêÑ¨Ù ãÖáêkOKåÅx „Ñ¨Ü«∞uflOKÕ"åi
QÆ∞}QÆ}ÏÅ#∞ qKåiOz, "åi L^ÕÌâßºÅ QÆ∞iOz ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# J=QÍÇ¨Ï# U~°Ê~°K«∞‰õΩ#fl
`«~°∞"å`«<Õ, "åix ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~åx"åfie. HÍh J<ÕHõ ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’, JkèHÍ~°∞Å∞ q[˝`«
=∞~°z, qK«HõΔ} q_çz, ÃÑ·ÃÑ· á⁄QÆ_»ÎÅ‰õΩ ÖÁOy, ÃÑ·ÃÑ· "≥∞~°∞QÆ∞Å#∞ K«∂ã≤ „Éèí=∞Ñ¨_ç
q+¨ã¨~åÊÅ#∞ KÕ~°nã¨∞Î<åfl~°∞. =∞Oz"åix ^Œ∂~°O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. D q+¨Ü«∞OÖ’
'JkèHÍ~°∞—Å∞ =∞~°=‰õÄ_»x ã¨∂„`åxfl =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ x~°fizOKå~°∞.
J}fiÑ≤ QÆ∞}ÏÜ«∞ QÆ∞}˜<åO =∞Ç¨Ï^ŒÑ≤ ^ÀëêÜ«∞ ^À+≤<åO ã¨∞Hõ$`«"£∞ I
`«$}=∞Ñ≤ ^Œ∞QÍúÜ«∞ QÆ"åO ^Œ∞QÆú=∞Ñ≤ qëêÜ«∞ ã¨~åÊ}Ï"£∞II
QÆ∞}=O`«∞Å‰õΩ z#fl LÑ¨HÍ~°O KÕã<≤ å Jk =∞OzH˜ ^•i fã¨∞OÎ k. ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ
KÕã≤# LÑ¨HÍ~°O ZO`« Q˘Ñ¨Ê^≥·<å Jk ^ÀëêxH˜ ^•i fã¨∞ÎOk. P=Ù‰õΩ WKÕÛk
`«$}"Õ∞ S<å, Jk áêÅ∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. ã¨~åÊxH˜ áÈã≤# áêÅ∞ ‰õÄ_® q+ÖQÍ
=∂~°`å~Ú.
JkèHÍiH˜ P^Œ~°≈O
"Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò ã¨∂„`åÅ‰õÄ '=ºH˜Î`«fiqHÍ™ê—xH© ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ#fl Jaè„áêÜ«∞O
„Ñ¨ã¨∞Î`«O ã¨=∂[OÖ’ <≥ÅH˘x LOk. Jk JáÈÇ¨Ï =∂„`«"Õ∞. =ºH˜Î`«fiO J<Õk =ºH˜Î
x`«ºrq`«OÖ’ x~°fiÇ≤ÏOKÕ Hõ~°Î"åºÅ‰õΩ ãÖ|OkèOzOk. x`«ºrq`«OÖ’ L^ŒÜ«∞O
"Õ∞Å∞H˘x#Ñ¨Ê\˜ #∞Oz ~å„u x^Œ∞iOKÕ =~°‰õΩ „Ñü HÍ~°ºHõÖÏáêxH˜ ãÖ|OkèOzOk.
=ºH˜Î `«O„_çQÍ, =∂#=Ù_»∞QÍ x~°fiÇ≤ÏOKÕ „Ñü HÍ~åºxH© ãÖ|OkèOzOk =ºH˜`Î fi« qHÍãÖ.
316 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
¢ãÎ‘ Ñ¨Ù~°∞+¨μe^Œ~Ì ∂° ™ê=∂lHõOQÍ, =ºH˜QÎ `Æ O« QÍ x~°fiÇ≤ÏOKÕ „ÑüHÍ~åºxH˜ ãÖ|OkèOzOk
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ. JO^Œ∞ˆH 'L`«Î=∞ "Õ∞<Õ[~ü—QÍ L`«Î=∞=ºH˜Î`«fiO L#fl"åˆ~ Z^ŒQÆQÆÅ~°∞.
ÖËx"å~°∞ "Õ∞<Õ[~ü J=@O =Å¡ J`«_çˆH HÍ^Œ∞, ãÖã¨÷‰õÄ, ã¨=∂*ÏxH© #+¨ìO
"å\˜Å∞¡`«∞Ok. D q+¨Ü«∂xfl =∞#O J<ÕHõ~°∂áêÖ’¡ J#∞Éèíqã¨∞Î<åflO.
'"Õ∞<Õ[~ü— J<Õ =ºH˜Î x~°‚Ü«∂`«‡Hõ™ê÷#OÖ’ LO\Ï_»∞. J`«_»∞ fã¨∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂Å
ÃÑ·<Õ „HÕk L^ÀºQÆã¨∞ÎÅ Éèíq+¨º`«∞Î P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. ãÖã¨÷ ÉÏQÀQÆ∞Å∞ P^è•~°Ñ¨_ç
LO\Ï~Ú. J`«_ç x~°‚Ü«∂ÅÃÑ· WÖÏO\˜ x~°‚Ü«∂`«‡Hõ"≥∞ÿ# ™ê÷<åÖ’¡ L#fl"åiH˜ ã¨Ô~·#
=ºH˜Î`«fiO ÖËHõáÈ`Õ nx „Ñ¨ÉèÏ=O ã¨=∂[OÃÑ· Ñ¨_»∞`«∞Ok. P =ºH˜Î`«fi~åÇ≤Ï`«ºO J`«_ç
x~°Ü‚ ∂« Å#∞ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕã∞¨ OÎ k. JO^Œi ^Œ$+≤Öì ’ LO_»@O`À J`«_ç „Ñ¨=~°#Î „Ñ¨ÉÏè =O
HÕk L^ÀºQÆ∞ÅÃÑ· Ñ¨_»∞`«∞Ok. "åi „Ñ¨=~°Î##∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã¨∞ÎOk. P „Ñ¨ÉèÏ=O
ãÖã¨÷ÃÑ·, ã¨=∂[OÃÑ· Ñ¨_»∞`«∞Ok. HÍ|\˜ì x~°‚Ü«∂`«‡Hõ ™ê÷<åÖ’¡ LO_Õ U Ñ¨Ù~°∞+¨
"Õ∞<Õ[~°¡~Ú<å, =∞Ç≤ÏàÏ"Õ∞<Õ[~°¡~Ú<å "åiH˜ L`«Î=∞ =ºH˜Î`«fiO LO_»@O `«Ñ¨Êxãï
J#flk xifi"å^•Oâ◊O. JO^Œ∞ˆH PÑ¶‘ã¨~ü J~Ú<å, „Ñ¨Éèí∞=Ù J~Ú<å, "Õ∞<Õ[~ü J~Ú<å,
<åÜ«∞‰õΩ_≥<· å, „Ñ¨[ÅÃÑ· „Ñ¨ÉÏè =O K«∂¿Ñ „Ñü =ºH˜HÎ ˜ L`«=Î ∞=ºH˜`Î fi« O LO_»@O P=â◊ºHõO.
L`«Î=∞=ºH˜Î =∂„`«"Õ∞ L`«Î=∞ "Õ∞<Õ[~ü HÍQÆÅ_»∞.
ÉèÏ~°fÜ«∞Ñ¨Ù~å}ÏÅ#∞ Ñïje¿ãÎ J<ÕHõ L`«=Î ∞ 'JkèHÍi— ÅHõ}Δ ÏÅ#∞ „ÑüaOaOKÕ
áê„`«Å∞ J<ÕHOõ Åaè™êÎ~Ú. L`«=Î ∞=ºH˜`Î åfixfl É’kèOKÕ ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ É’Öˇ_x» fl L<åfl~Ú.
=∞#‰õΩ ~å=Ú_»∞, Hõ$+¨μ‚_»∞ P^Œ~°≈O. ~å=∞Hõ$+¨μ‚Å∞ =∞#‰õΩ ^≥·"åÅ`À ã¨=∂#O.
"å~°∞ ^≥·"åÖË. JO^Œ∞ˆH =ºH˜Î`«fiO QÆ∞iOz Z@∞=O\˜ ãÖ^ÕÇ¨ÏO =zÛ<å, Z@∞=O\˜
ã¨=∂^è•#O HÍ"åÅ<åfl, ^Œ$+≤ì =ÚO^Œ∞QÍ gi^ŒÌi =ºH˜Î`åfiÅ "≥·Ñ¨Ù =∞à◊√¡`«∞Ok.
"åi =ºH˜Î`åfiÅ qâı¡+¨} ^•fi~å, "åi rq`åÅÖ’ J<ÕHõãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ "å~°∞
=º=Ç¨ÏiOz# f~°∞ ^•fi~å =∞# #_»=_çx fiÛk^Œ∞Ì‰õΩO\ÏO.
~å=Ú_»∞, Hõ$+¨μ‚_»∞ Ô~O_»∞ „Ñ¨`ÕºHõ =ºH˜Î`åfiÅ‰õΩ „Ñ¨fHõÅ∞. L`«Î=∞=ºH˜Î`åfixH˜
u~°∞QÆ∞ ÖËx x^Œ~°≈<åÅ∞. JÖÏˆQ "åi^ŒÌ~°∂ J`«∞º`«Î=∞ '"Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò—‰õΩ „Ñ¨fHõÅ∞.
~å=Ú_»∞ ~å[=Ù`å_»#QÍ<Õ „Ñ¨[Å∞ ãÖ`À+≤OKå~°∞. ~å=Ú_»∞ J_»=ÙÅ‰õΩ "≥àÏ¡eû
=zÛ#Ñ¨C_»∞ ^Œ∞ódOKå~°∞. „HÀkè`«∞ÅÜ«∂º~°∞. ÔH·Hõ#∞ ^Œ∂+≤OKå~°∞. ~å=Ú_ç ™È^Œ~°∞Å∞
Ãã·`«O U^À F ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ P"Õâ◊O „Ñ¨^Œi≈OKå~°∞. HÍh ~å=Ú_»∞ `˘}HõÖË^Œ∞. P"Õâ◊O

„Ñ¨îŒ ≈OK«Ö^Ë ∞Œ . ^Œ∞óMÏxfl K«∂Ñ¨Ö^Ë ∞Œ . ~å=Ú_»∞ Hõ#∞Hõ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P"ÕâO◊ „Ñ¨îŒ ≈Oz
LO>Ë, JÜ≥∂^èŒºÖ’ ~°HõÎÑ¨Ù>Ë~°∞Å∞ áêˆ~q. „Ñ¨*ÏqÑ¨¡=O =KÕÛk. JO^Œ∞ˆH JkèHÍ~°OÖ’
L#fl =ºH˜Î, „Ñ¨[Å P^Œ~°} á⁄O^Œ∞`«∞#fl =ºH˜Î „Ñ¨=~°Î#Ö’ 'qK«HõΔ}— J#flk „áê^è•#ºO
=Ç≤Ïã¨∞ÎOk.
W^Õ qK«HõΔ} J_»qÖ’ ÅHõΔ‡}∞_ç ¿ã=Å∞ JO^Œ∞HÀ=@OÖ’#∂ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
ÅHõΔ‡}∞_»∞ `«# Wëêìxfl J#∞ãïOz, ¿ã=Å∞ ^èŒ~°‡OQÍ ÉèÏqOz KÕã¨∞Î<åfl, "å\˜x
~å=Ú_»∞ ZO`« J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# suÖ’ ã‘fiHõiOKå_»O>Ë, ~å=Ú_ç Hõ<åfl `å#∞ `«‰õΩ¯=
J#fl ÉèÏ=O ÅHõ;}∞_çH˜ U HõΔ}Ï<å HõÅQÆ<ÕÖË^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ, L`«Î=∞ JkèHÍi
LO>Ë, J`«_ç HÕ^Œ Ñ¨x KÕ¿ã"å_»∞ U^À F ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ J`«_çH˜
ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ =ÚO^Œ∞‰õΩ =™êÎ_»∞. P ã¨Ç¨Ü«∂xfl JkèHÍi Ç¨ïO^•QÍ
ã‘fiHõiOKåe. ZO`« Ç¨ïO^•QÍ ã‘fiHõiOKåÅO>Ë, ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ¿ã =ºH˜ÎH˜ P#O^ŒO,
ãÖ`«$Ñ≤Î HõÅQÍe.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ, F JkèHÍi XO\’¡ ÉÏQÍÖË^Œx K«∂¿ãO^Œ∞‰õΩ J`«_ç ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞
WO\˜H˜ "≥àÏ¡_»#∞‰õΩO^•O. WO\˜H˜ =zÛ#"å_ç Ñ¨~å=∞~°≈Å#∞ Q“~°=O`À, P#O^ŒOQÍ
ã‘fiHõi¿ãÎ, =zÛ# =ºH˜Î P#Ok™êÎ_»∞. JÖÏ HÍHõ, ZO^Œ∞H˘zÛ# Q˘_»=~å ÉÏ|∂,
J#fl@∞ì z~å‰õΩ`À, ^Œ~°ÊO`À ã‘fiHõi¿ãÎ, WO\˜H˜ =zÛ#"å_ç =∞#ã¨∞ QÍÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞Ok.
=∞~À™êi WO\˜H˜ ~å_»∞.
WÖÏ JO^Œih ã¨=∂#∞Å∞QÍ Q“~°qã¨∂Î =º=Ç¨ÏiOK«_»O =Å¡ N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞
"å#~°∞Å=¸Hõ#∞ "å#~°¿ã#QÍ =∞ÅK«QÆeQÍ_»∞. ~å=}Ïã¨∞~°∞_»O`«\˜ g~°∞_çx
F_çOK«QÆeQÍ_»∞. ã¨∞„w=Ù_ç`À, Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_ç`À, *ÏO|=O`«∞_ç`À, qcè+¨}∞_ç`À
XHõˆ~q∞\˜... „Ñü XHõ¯ =ºH˜Î`À ~å=Ú_»∞ =º=Ç¨ÏiOz# f~°∞ ZO`À L`«Î=∞"≥∞ÿ#k.
„Ñü =ºH˜Îh `«# PáêºÜ«∞`«, J#∞~åQÆQ“~°"åÅ`À Hõ\˜ì Ñ¨_Õã¨∞HÀ=_»"Õ∞ HÍ^Œ∞, "åi
â◊H˜Îx "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ@∞ì KÕâß_»∞. "åiÖ’x L`«Î=∞=ºH˜Î`åfixfl "≥eH˜ fã≤ "åix
L#fl`«∞Å∞QÍ KÕâß_»∞. â◊|i Hõ^äŒ JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. P"≥∞ ZOyex QÆOQÆ Hõ<åfl
q∞#flQÍ ÉèÏqOz ~å=Ú_»∞ ã‘fiHõiOz# q^è•#O ~å=Ú_ç =ºH˜Î`åfixH˜ =<≥fl `Õ=@"Õ∞
HÍ^Œ∞, q∞QÆ`å"åiH˜ P^Œ~≈° OQÍ xÅ∞ã¨∞OÎ k. Jaè=∂x Jaè=∂#O `«ÑÊ¨ =∞ˆ~ q+¨Ü∞« =¸
J`«_çH˜ Ñ¨@ìÖË^Œ∞.
318 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=∞#O L#fl`«™ê÷<åÖ’¡ L#fl J<Õ‰Ωõ Å#∞ K«∂ã¨∞OÎ \ÏO. `«=∞‰õΩ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ "Õ åi`À
XHõ ~°HõOQÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞. LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»x"åi`À =∞~À ~°HõOQÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞.
Ñ¨x L#fl "åi`À =∞~åº^ŒQÍ „Ñ¨=iÎ™êÎ~°∞. Ñ¨x ÖËx"åix fã≤áêˆ~™êÎ~°∞. W@∞=O\˜
„Ñ¨=~°Î# =Å¡ =ºH˜Î JÇ¨ÏO xÅ==K«∞Û. J`«_ç Q˘Ñ¨Ê`«#O xÅ==K«∞Û. HÍh D „Ñ¨=~°Î#
=Å¡ J`«_ç J==∂<åÅ∞ á⁄Ok# "åi =∞#ã¨∞ûÅ∞ QÍÜ«∞Ñ¨_»`å~Ú. "åiÖ’ „HÀ^èŒO
[xã¨∞ÎOk. Wk ZÑ¨Ê\˜ÔH·<å „Ñ¨=∂^Œ"Õ∞.
F =∂~°∞=¸Å Ñ¨Ö@¡ˇ ∂i J<å=∞‰õΩ_ç =∂@‰õΩ qÅ∞=xzÛ# ~å=Ú_ç „Ñ¨=~°#Î ‰õÄ,
Ñ¨xH˜~åx "åix fã≤áêˆ~¿ã@∞ì „Ñ¨=iÎOKÕ "åi „Ñ¨=~°Î#‰õÄ `Õ_®, '=ºH˜Î`åfi—xH˜
ãÖ|OkèOzOk.
WHõ NHõ$+¨μ_‚ ∞» =∞~À ~°H"õ ∞≥ #ÿ 'JkèHÍi— „Ñ¨=~°#Î ‰õΩ J^ŒOÌ ÖÏ xÅ∞™êÎ_∞» . NHõ$+¨μ_‚ ∞»
Ö∫HõºO `≥eã≤# JkèHÍi. Z=i`À ZÖÏ =º=Ç¨ÏiOKåÖ’ JÖÏ =º=Ç¨Ïi™êÎ_»∞.
J=ã¨~°"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞ huã¨∂„`åÅ#∞ `«#Hõ#∞‰õÄÅOQÍ =∞Å∞K«∞HÀQÆÅ_»∞. ~°∞H˜‡}˜x
Z`«∞ÎH˘x =KÕÛÜ«∞QÆÅ_»∞. P"≥∞ J#fl`À áÈ~å_ç<å, P"≥∞Ö’ x~°ã¨##∞ HõÅQÆx=fi_»∞.
JÖÏˆQ tâ◊√áêÅ∞_ç =O\˜"å~°∞ ^Œ∂+≤ã¨∞ÎO>Ë z~°∞#=Ùfi`À ã‘fiHõi™êÎ_»∞. `«# âßO`«
„Ñ¨=~°Î# ^•fi~å tâ◊√áêÅ∞_ç P„QÆÇ¨xfl JÉèÏã¨∞áêÅ∞ KÕ™êÎ_»∞. z=iH˜ JO^Œi FÑ≤HÍ
#tOKÕ ã¨=∞Ü«∂xH˜ NHõ$+¨μ_‚ ∞» JO^Œi Z^Œ∞\Ï tâ◊√áêÅ∞_çx ãÖÇ¨ÏiOz<å, „Ñ¨[ÅÖ’
x~°ã¨# HõÅQÆ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ZO`À ã¨Ç¨Ï#O`À J`«_ç ^Œ∂+¨}Å#∞ ÉèíiOKå_»∞. 'WHõ
KåÖË¡— JxÑ≤Oz#Ñ¨C_»∞ K«O¿Ñâß_»∞. NHõ$+¨μ‚_»∞ x*ÏxH˜ „Ñ¨[Å „Ñ‘uáê„`«∞_»∞.
â◊H=Î˜ ∞O`«∞_»∞. S<å ~å[ºO `«# J#flˆH JÑ¨ÊyOKå_»∞. `å#∞ "≥#∞Hõ LO@∂ =º=Ç¨~°O
#_çÑ≤OKå_»∞. Jn J#fl Q“~°"åxH˜ ÉèíOQÆO HõÅQÆx q^èŒOQÍ. áêO_»=ÙÅO^ŒiH©
=∂~°æ^Œ~°≈‰õΩ_»∞QÍ xez, "åi =ºH˜Î`åfiÅ#∞ L`«Î=∞OQÍ fiÛk^•Ì_»∞. ã¨~åfikèHÍiQÍ
Z^ŒQÆQÆey LO_ç ‰õÄ_® ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ kfifÜ«∞™ê÷<åxH˜ XkQÍ_»∞. JkèHÍ~åÅÃÑ·
Ñ¨^Œ=ÙÅÃÑ· Z@∞=O\˜ Pâ◊Å∂, "åº"≥∂Ç¨Å∂ „Ñ¨^Œi≈OK«ÖË^Œ∞. J#=ã¨~°OQÍ Z=ih
^Œ∂+≤OK«ÖË^Œ∞. HÍh á⁄~°áê@∞ KÕã≤#"åix HõΔq∞OK«ÖË^Œ∞. Z=iH˜ `«QÆæ tHõΔ "åiH˜
"Õâß_»∞. Z=iH˜ `«QÆæ Ñ¨Ù~°™ê¯~°O "åiH˜ JO^Œ*Ëâß_»∞. ¿Ñ^Œ"å_≥·# ‰õΩKÕÅ∞_çx ZO`«
™ê^Œ~O° QÍ PÇ¨fixOKå_À, ~å*ˇ#· ã¨∞Ü≥∂^è∞Œ #∞_ç`À JO`Õ ™ê^Œ~O° QÍ =º=Ç¨ÏiOKå_»∞.
L`«Î=∞„Ñ¨=~°Î# ^•fi~å L#fl`« P^Œ~å≈xfl „Ñ¨[Å =ÚO^Œ∞ xeáê_»∞.

JO^Œ∞ˆH JkèHÍiH˜ L`«Î=∞=ºH˜Î`«fiO LO>Ë<Õ, J`«_ç „Ñ¨=~°Î# L`«Î=∞™ê÷~ÚÖ’
LO@∞Ok. "åi „Ñ¨=~°Î# W`«~°∞Å‰õΩ „áê=∂}˜HõO J=Ù`«∞Ok. J#∞ã¨~°}©Ü«∞O
J=Ù`«∞Ok.
Ü«∞^Œº^•K«~°u „âı+¨ªó `«`«Î^Õ"Õ`«~À [#óII
ã¨ Ü«∞„`«Ê=∂}O ‰õΩ~°∞`Õ Ö’Hõ ã¨Î^Œ#∞=~°Î`Õ II
ÃÑ^ŒÌÅ =º=Ç¨~å<Õfl ™ê=∂#∞ºÅ∞ J#∞ãï™êÎ~°∞. ã¨^•Kå~°O q+¨Ü«∞OÖ’ "åà◊√¡
U~°Ê~°z# „Ñ¨=∂}Ï<Õfl ™ê=∂#∞ºÅ∞ J#∞ãï™êÎ~°∞.
XHõ JkèHÍi ^èŒ∂~°∞Î_≥·`Õ, J`«_ç HÕ^Œ Ñ¨x KÕ¿ã"å~°∞ Hõ~°¯â◊√Å=Ù`å~°∞. JkèHÍi
Jqhu Ñ¨~°∞_≥·`Õ, PÑ¶‘ã¨∞Ö’ Ñ¨x KÕ¿ã"å~°∞ Jqhu "≥·Ñ¨Ù PHõi¬`«∞Å=Ù`å~°∞. JkèHÍi
^Œ∞~°fiºã¨#∞_»~Ú`Õ, P ^Œ∞~°fiºã¨<åÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ"å~°∞ K«∞@∂ì KÕ~°`å~°∞. JO>Ë,
JkèHÍi `«# =ºH˜Î`åfixH˜ `«QÆæ@∞ì "åix `«# K«∞@∂ì KÕ~°∞Û‰õΩO\Ï_»#fl=∂@. D K≥q
H˘iˆH áê=ÚÅ q+¨„Ñ¨ÉèÏ=O ‰õÄ_® JkèHÍi =ºH˜Î`åfixfl |\˜ì Ñ¨x KÕã¨∞ÎOk. `«# HÕ^Œ
Ñ¨x KÕ¿ã"åi QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x, JO^Œ∞‰õΩ `«QÆæ@∞ì =º=Ç¨Ïi™êÎ_Õ `«Ñ¨Ê, "å~°∂,
g~°∂ K≥Ñ≤Ê# =∂@Å#∞ qx x[=∞x #"Õ∞‡Ü«∞_»∞. JO^Œ∞ˆH JkèHÍi J~Ú#"å_çH˜
L`«Î=∞=ºH˜Î`«fiO, qK«HõΔ} LO_®e. J@∞=O\˜ "åˆ~ `«=∞ K«∞@∂ì KÕˆ~ q+¨ã¨~åÊÅ#∞
QÆ∞iÎ™êÎ~°∞. "å\˜ HÀ~°Å∞ Ñ‘‰õΩ`å~°∞. x~°‡ÅOQÍ, xâ◊ÛÅOQÍ ã¨„Hõ=∞"≥∞ÿ# x~°‚Ü«∂Å∞
fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
ÑÖÔH·ifi<å ã¨~ÀÉèÏu ã¨Éèíó YÅ∞[<≥·ifi<å,
Hõ@∞=ˆ~‚ q<å HÍ=ºO =∂#ãÖ q+¨Ü≥ÿ∞ifi<å II
|∞~°^Œ ÖËHõáÈ`Õ ã¨~°ã¨∞û JO^ŒOQÍ LO@∞Ok. ^Œ∞~å`«∞‡Å∞ ÖËx ã¨Éèí â’aèã¨∞ÎOk.
=∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# â◊|Ì*ÏÅO HÍ"åºxH˜ â’Éèíxã¨∞ÎOk. =∞#ã¨∞û q+¨Ü«∞"åOKè« ÖËHõ x~°‡ÅOQÍ
LO>Ë<Õ P#O^ŒO LO@∞Ok.
HÍH˜ - HÀH˜Å
~å=Ú_»∞, Hõ$+¨μ‚_Õ HÍHõ =∞#‰õΩ =∞~À W^ŒÌ~°∞ ^Õ=`«Å∞ '"Õ∞<Õ[~ü— P^Œ~å≈xH˜
K«Hõ¯QÍ Ñ¨xH˜ =™êÎ~°∞. Ñ¨Ù~å}ÏÅ „Ñ¨HÍ~°O `«O„_ôH˘_»∞‰õΩÖˇ·# t=Ù_»∞, q<åÜ«∞‰õΩ_»∞ U
HÀ}O Ö’Oz K«∂ã≤<å J`«º^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# "Õ∞<Õ[~°∞¡. J~Ú`Õ gi =∂~°æO Jx`«~°™ê^èŒºO.
320 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

gi J#∞Hõ~}
° Hõ+Oì̈ . HÍh gi Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞, |ÅÇ‘Ï#`«Å#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë É’Öˇ_O» `«
q*Ï˝#O JO^Œ∞`«∞Ok. =ºH˜Î`«fiqHÍ™êxH˜ =∂~°æ^Œ~°≈#O Åaèã¨∞ÎOk.
QÆ=∞x¿ãÎ, ~å=∞Hõ$+¨μ‚Å‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍ aè#fl"≥∞ÿ# '"Õ∞<Õ[~ü— Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞. J`«ºO`«
â◊H˜Î=∞O`«∞_≥·, ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∞Å‰õΩ HÍ~°‰õΩ_≥· LO_ç ‰õÄ_® â◊‡âß<åxfl x"åãÖ
KÕã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞ t=Ù_»∞. |∂_ç^Œ Ñ¨Óã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞ t=Ù_»∞. Ñ¨ÙeK«~°‡O ^èŒi™êÎ_»∞. "≥∞_»Ö’
ã¨~Ê° Ç¨~°O "Õã∞¨ ‰õΩ<Õ"å_»∞ t=Ù_»∞. JO`« =∂„`«OKÕ`« t=Ù_ç Q“~°"åxH˜ ÉèOí QÆO HõÅQÆÖ^Ë ∞Œ .
K«∞ÅHõ#QÍ K«∂ã≤#"åiH˜ tHõΔ `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. =∞OK«∞H˘O_»ÃÑ· L<åfl, ^Œ@ì"≥∞ÿ# J_»qÖ’
L<åfl t=Ù_»∞ t=Ù_Õ.
Éèí‰õÎã¨∞ÅÉèí∞_»∞ t=Ù_»∞. `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤#"åiH˜ "≥O@<Õ „Ñ¨`«ºHõΔ=∞ø`å_»∞. Lz`å#∞
z`åÅ∞ ÖˇHõ¯ KÕÜ«∞‰õΩO_® =~åeKÕÛ™êÎ_»∞. t=Ù_ç D QÆ∞}Ïxfl Pã¨~åQÍ fã¨∞‰õΩx
^Œ∞+¨μìÅ<Õ‰õΩÅ∞ HÀ~°‰õÄ_»x =~åÅ∞ HÀ~å~°∞. t=Ù_çx W|ƒOk áêÅ∞ KÕâß~°∞. PÑ¶‘ã¨~ü
™ê÷~ÚÖ’ L#fl"å_»∞ JO^Œi`À ¿ãflÇ¨ÏOQÍ L<åfl '=~åÅ∞— WKÕÛ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∂„`«O
qK«H}Δõ #∞ „Ñ¨îŒ ≈OKåeû LO@∞Ok. t=Ù_çÖÏ x~À‡Ç¨ÏOQÍ, P_»O|~åÅ‰õΩ ÖÁOQÆ‰Ωõ O_®
LO_®e. ã¨~°fi[QÆ`«∞Î#∂ áêeOKÕ â◊HÎ̃ L<åfl, Jxfl ™œMÏºÅ∂ =^Œe |∂_ç^Œ Ñ¨Óã¨∞‰õΩx
â◊‡âß#OÖ’ x"åãÖ U~°Ê~°K«∞‰õΩ<Õ x|ƒ~°O LO_®e.
t=Ù_»∞ QÆ~à° H◊ Oõ ~î∞° _»∞. ™êQÆ~=° ∞^ä#Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "≥Å∞=_ç# Ç¨ÖÏÇ¨ÏÖÏxfl QÆàO◊ Ö’
xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩx hÅHõO~î∞° _»Ü∂« º_»∞. q+Ö Q˘O`«∞ kyO^ŒO>Ë „Ñ¨àÜ ◊ ∞« O. „Ñ¨ÑO¨ K«O <åâ◊#O
J=Ù`«∞Ok. JkèHÍ~°OÖ’ L#fl =ºH˜HÎ ˜ J<ÕHqõ +¨Ü∂« Å∞ `≥Å∞ã¨∂OÎ \Ï~Ú. H˘xfl =∞Ozq.
H˘xfl K≥_»¤q. J=∞$`«OÖÏO\˜ =∞Oz q+¨Ü«∂Å#∞ JO^ŒiH© ÑÖz W"åfie. HÍh
qëêÅ#∞ `«#Ö’<Õ ^•K«∞HÀ"åe. Q˘O`«∞ kQÆx=fi‰õÄ_»^Œ∞.
PÑ¶‘ã¨~ü K«∞@∂ì J<Õ‰õΩÅ∞ KÕ~°`å~°∞. ~°Hõ~°HÍÅ q+¨Ü«∂Å∞ J`«_çH˜ KÕ~°"Õ™êÎ~°∞.
J`«_ç K«∞@∂ì L#fl"åi QÆ∞iOz, ã¨ÉÏi¤<Õ@¡ QÆ∞iOz, ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å QÆ∞iOz ~°Hõ~°HÍÅ
q+¨Ü∂« Å∞ K≥áêÎ~∞° . "å\˜x q#@"Õ∞ `«ÑÊ¨ =∞m§ J`«_ç ^•fi~å |Ü«∞@‰õΩ ~åhÜ«∞‰õÄ_»^∞Œ .
QÆà◊OÖ’<Õ QÆ~°à◊OÖÏ ^•K«∞HÀ"åe. P =∂@Å „Ñ¨ÉèÏ"åxH˜ QÆ∞Ô~·`Õ JkèHÍi qÅ∞=
HÀÖ’Ê`å_»∞. J#=ã¨~°"≥∞ÿ# q"å^•Ö’¡ W~°∞‰õΩ¯O\Ï_»∞. WÑ¨C_»∞ =∞# <åÜ«∞‰õΩÅ∞
J<Õ‰õΩÅ∞ <À\˜H˜ =zÛ#@∞ì =∂\Ï¡_Õã≤, P~ÀÑ¨}Å∞ KÕã≤ PÃÑ· '`«Ñ¨CQÍ J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩ<åfl—~°x |∞HÍ~ÚOK«@O =∞#O K«∂ã¨∞Î<åflO. ZÑ¨C_≥·`Õ ÉÏ^èŒº`åÜ«Ú`«"≥∞ÿ#

™ê÷#OÖ’ L#fl =ºH˜Î QÆ~°àÏxfl QÆà◊OÖ’ ^•K«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_À, JÑ¨C_»∞ W@∞=O\˜
ã¨=∞ã¨ºÖˇ<Àfl Ñïëê¯~°=∞=Ù`å~Ú. ZO`≥·<å K«Ñ¨Ê@¡ #∞O_ç â◊|ÌO ~å"åÅO>Ë Ô~O_»∞
KÕ`«∞Å J=ã¨~°O LO@∞Ok Hõ^•! ZÑ¨C_≥·`Õ =ºH˜Î KÕ^Œ∞ x*ÏÅ#∞ `«#Ö’<Õ ^•K«∞HÀQÆÅ
â◊H˜Îx ãÖáêk™êÎ_À, JÑ¨C_Õ "≥∞_»Ö’ L#fl ã¨~°Êq+Ö J`«_ç<Õq∂ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`«∞Ok.
ZÑ¨C_≥`· Õ JkèHÍi qK«H}
Δõ `À '=∞ø#O— áê\˜™êÎ_À, J^Õ J`«_Hç ˜ N~å=∞~°HΔõ J=Ù`«∞Ok.
J`«_ç HÕk"åiH©, ÃÑ·"åiH© J`«_»O>Ë #=∞‡HõO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J#=ã¨~°OQÍ <À~°∞
áêˆ~ã¨∞HÀ_»#fl qâßfiãÖ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
t=Ù_ç `«ÅÃÑ· L#fl K«O„^Œ∞_»∞ JkèHÍ~°∞Å‰õΩ =∞~À Q˘Ñ¨Ê ã¨`åºxfl K≥áêÎ_»∞.
JkèHÍ~°OÖ’ L#fl"å~°∞ J~°›`«#∞ |\˜ì =ºH˜Îx ã¨`«¯iOKåe. J~°›`«#∞ |\˜ì =ºH˜Îx
P^ŒiOKåe. JÖÏHÍHõ J~°›`« ÖËx"å_çx <≥uÎ# ZH˜¯OK«∞‰õΩO>Ë JÉèÏã¨∞áêÅ∞ HÍ"åeû
LO@∞Ok. QÆ}Ñüx K«∂ã≤ #qfi# K«O„^Œ∞_ç =„Hõ^Œ$+≤ì Hõ^äŒ [QÆkfik`«"Õ∞ Hõ^•!
Juã¨`«¯ $`å PÑ≤ â◊~îåó ã¨Ç¨ÏÉèí∞=
=∞[…xÎ *Ï`«∞ # „Ñ¨Hõ$u"£∞
t~°™ê =∞¿ÇÏâ◊fiˆ~}ÏÑ≤
##∞ ^èŒ$`À =„Hõ U=â◊j I
ZO`« ã¨`«¯iOz<å ^Œ∞+¨μìÅ∞ `«=∞ ã¨Ç¨Ï[ã¨fiÉèÏ"åxfl q_»=~°∞. =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»O`«\˜
"å_»∞ `«Å ÃÑ·# ^èŒiOz<å K«O„^Œ∞_»∞ =„HõOQÍ<Õ LO\Ï_»∞ Hõ^•!
Ñ¨~°=∞t=Ù_»∞ `«ÅÃÑ· QÆOQÆ#∞ ^èŒiOK«@O F JÑ¨Ó~°fi"≥∞ÿ# áê~îåxfl <Õ~°∞Ê`«∞Ok.
QÆOQÍ#k Éèí∞q ÃÑ·H˜ ^Œ∂‰õΩ`«∞O>Ë, P ^Œ∂‰õΩ_»∞#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ÃÑ\˜ì, XHÀ[@ #∞Oz
H˘kÌH˘kÌQÍ Éèí∂q∞ ÃÑ·H˜ q_»∞™êÎ_»∞ t=Ù_»∞.
`«# HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã"åiÖ’ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# `≥eqQÆÅ"å~°∞O\Ï~°∞. HÍx "åi `≥eq
"åi ^Œ∂‰õΩ_»∞ ã¨fiÉèÏ=O HÕ^Œ J}˜yáÈ`«∞Ok. J@∞=O\˜"åiÖ’ 'K≥_»∞—#∞ QÆ~°à◊OÖ’
^èŒiOz, "åi ^Œ∂‰õΩ_»∞#∞ [\ÏE\ÏÖ’¡ K«∞\Ïìe. PÃÑ· "åiÖ’x L`«Î=∞`åfixfl "≥eH˜
`≥zÛ ^•xfl ã¨~Ô #· =∂~°Oæ Ö’ ÃÑ\Ïìe. ZÖÏÔQ`· Õ t=Ù_»∞ QÆOQÍ#kx áêÜ«∞Å∞QÍ q_çKå_À,
JÖÏˆQ D `≥eq=∞O`«∞Å `≥eqx 'Kèå#Öˇ·*ò— KÕÜ«∂Å#fl=∂@.
J~Ú`Õ, JÑ¨C_»Ñ¨C_»∂ 't=`åO_»=O— ‰õÄ_® KÕã¨∂ÎO_®e. D t=`åO_»"åxH˜
ã¨Ô~·# HÍ~°}O LO_®e. JÑ¨C_Õ t=`åO_»"åxH˜ qÅ∞= =ã¨∞ÎOk. JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞
322 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

t=Ù_çÖÏ HÀÑÿOK«∞‰õΩO@∂O_®e. J@∞=O@Ñ¨C_Õ „Ñ¨=∞^äQŒ } Æ ÏÅ∞ g~°É„íè ^Œ∞Å=Ù`å~°∞.
^Œ‰õΔΩ_çÖÏO\˜ "åiÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»`å~°∞. Wk =∞~À =ÚYº"≥∞ÿ# ã¨`åºxfl <Õ~°∞Ê`«∞Ok.
JkèHÍ~°OÖ’ L#fl"å_ç P"ÕâO◊ , J`«_ç HÕk"åix „Ñ¨fHÍ~åxH˜ „¿Ñ~ˆ Ñ≤ã∞¨ OÎ k. 't=Ù_»∞—
^Õ=Ù_»∞ HÍ|\˜ì J`«_ç P"Õâ◊O Ö’HõHõÖÏº}HÍ~°HõO J~ÚOk.
QÆ=∞x¿ãÎ, ~å=Ú_»∞, Hõ$+¨μ‚_»∞, =∂#"å=`å~åÖˇ·<å ^≥·"åÖÏ¡ „Ñ¨=iÎ™êÎ~°∞. t=Ù_»∞
^≥·="≥∞ÿ ‰õÄ_® =∂#=ÙÅ „Ñ¨=~°Î#‰õΩ ^ŒQÆæ~°QÍ #_»∞K«∞‰õΩO\Ï_»∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞#
É’àÏâ◊OHõ~°∞_»Ü«∂º_»∞. P"Õâßxfl PÑ¨ÙHÀÖËHõáÈ`å_»∞. áê~°fiu`À q"åÇ¨Ï"≥∞ÿ# `«~°∞"å`«
â◊$OQÍ~°ˆHmqÖÏ™êÖ’¡ =Úxy Hõ~°Î=ºO =∞~°záÈ`å_»∞. W`«~°^Õ=`«Å∞ QÆ∞~°∞Î KÕ¿ãÎ HÍh
PÜ«∞#‰õΩ Hõ~°Î=ºO QÆ∞~°∞Î ~å^Œ∞. J~Ú<å ã¨ˆ~, t=Ù_»∞ JO^Œi =∞#fl#Å#∂
á⁄O^ŒQÅÆ ∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. HÍ|\˜,ì JkèHÍ~°OÖ’ L#fl"å~°∞ `«=∞ |ÅÇ‘Ï#`«Å#∞ QÆ∞iÎOKåe.
P |ÅÇ‘Ï#`«Å#∞ `«=∞ â◊H˜ÎQÍ =∞ÅK«∞HÀ"åe Jx ã¨∂zã¨∞ÎOk t=Ù_ç „Ñ¨=~°Î#.
Ö’áêÅ∞O_»@OÖ’ `«Ñ¨C ÖË^Œ∞. HÍh Ö’áêÅ#∞ QÆ∞iÎOz "å\˜x ãïk^Œ∞Ì‰õΩx `«#
â◊H˜ÎQÍ =∞ÅK«∞HÀ=@OÖ’<Õ Jã¨Å∞ =ºH˜Î`«fiO `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
t=Ù_çÖÏˆQ q<åÜ«∞‰õΩ_»∞ Ãã·`«O ~°∂áêxH˜ „áê^è•#ºO W=fi_»∞. q<åÜ«∞‰õΩ_ç
~°∂ÑÖ K«∂_»QÍ<Õ #=Ùfi =ã¨∞ÎOk. ÃÑ·QÍ PÜ«∞# "åÇ¨Ï#O z>ˇìÅ∞Hõ, J~Ú<å ã¨ˆ~,
Z=fi~°∂ `ÕeHõQÍ H˘\˜ìáêˆ~Ü«∂eû# Ñ¨x ÖË^Œ∞. q<åÜ«∞‰õΩ_»∞ qÑ¶¨∞fl<åÜ«∞‰õΩ_»∞. ÃÑ^ŒÌ
ÃÑ^ŒÌ K≥=ÙÅ∞O\Ï~Ú. ^•O`À „Ñü z#fl q+¨Ü«∂hfl q#QÆÅ â◊H˜Î LO@∞Ok. U#∞QÆ∞
`˘O_»O J`«ºO`«â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿOk. <ÕÅÃÑ· L#fl ã¨∂kx ‰õÄ_® „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
JkèHÍi JÖÏ LO_®e. ÃÑ^ŒÌ K≥=ÙÅ`À q#@O, z#fl Hõà◊§`À Jhfl K«∂_»@"Õ∞ HÍ^Œ∞,
`˘O_»OÖÏ ã¨∂Hõ;q+¨Ü«∂Å#∞ ‰õÄ_® „QÆÇ≤ÏOK«QÆey LO_®e. q<åÜ«∞‰õΩ_çÖÏˆQ ÃÑ·H˜
Hõ#|_Õ ^ŒO`åÅ∞ "Õ~∞° QÍ LO_®e. Jã¨Å∞ ^ŒO`åÅ∞ "Õ~"° åfie. ÃÑH· ˜ JO^Œi`À =∞OzQÍ
=º=Ç¨Ïiã¨∞<Î åfl, Z=Ô~=~°∞ Z@∞=O\˜"å~À „QÆÇÏ≤ OKåe. ÃÑH· ˜ "≥∞`«HQõ Í<Õ L<åfl Hõi#î OQÍ
LO_®eû# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HÍiî#ºO „Ñ¨^Œi≈OKåe. J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ `˘O_»O`À ZuÎ <ÕÅÃÑ·
Ñ¨_Õã≤, HÍÅ~åÜ«∞QÆey LO_®e. W`«~° ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ 'Hõiq∞Oy# "≥ÅQÆÑÖ_»∞—ÖÏ
U=∞ø`«∞O^À, UO [~°∞QÆ∞`ÀO^À, Z=iH© `≥eÜ«∞‰õΩO_® KÕÜ∂« Å#∞‰õΩ#flk KÕ¿ãÜ«∞QÆey
LO_®e.
QÆ=∞x¿ãÎ =∞#O L`«Î=∞ JkèHÍ~åxH˜, L`«Î=∞=ºH˜Î`åfixH˜ L^•Ç¨Ï~°}Å∞QÍ
fã¨∞‰õΩO@∞#fl "å~°O`å HõëêìÅ∞ Ñ¨_ç ÃÑH· ˜ =zÛ#"åˆ~. ~å=Ú_≥<· å, Hõ$+¨μ_‚ <·≥ å, t=Ù_≥<· å,
q<åÜ«∞‰õΩ_≥·<å J<ÕHõÉÏ^èŒÅ#∞ „Ñ¨`«ºHõΔOQÍ<À, Ñ¨~ÀHõΔOQÍ<À J#∞ÉèíqOz#"åˆ~.
L#fl`«™ê÷<åxfl JÅOHõiOKÕO^Œ∞‰õΩ Z@∞=O\˜ ‰õΩ„@Å∞, ‰õΩ`«O„`åÅ∞ Ñ¨#fl‰õΩO_®
ã¨fiÜ«∞Oâ◊H˜Î`À ÃÑ·H˜ =zÛ#"åˆ~. "å~°∞ P ™ê÷<åxfl JÅOHõiOK«@O Ñ¨@¡ JO^ŒiH©
ãÖ`«$Ñ≤Î HõeyOz#"åˆ~. Z=iH© PˆHÑΔ O≤ KÕ J=HÍâ◊O ÖË‰Ωõ O_® J~°›`Å« ∞ á⁄Ok#"åˆ~.
WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ, W`«~°∞Å „áêÑ¨HõO`À\’, ~°Hõ~°HÍÅ ‰õΩ„@Å∞ Ñ¨<Àfl ÃÑ·H˜
=KÕÛ"å~°∞ Z\˜ì Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ L`«Î=∞=ºH˜Î`«fiO „Ñ¨^Œi≈OK«ÖË~°∞. ã¨=∂[O "≥∞Ñ¨C
á⁄O^ŒÖË~°∞. ZO`« „Ñ¨Ü«∞uflOz<å `«y# Q“~°=O á⁄O^ŒÖË~°∞.
J#º™ê‡ Å¡|ú Ñ¨^Œó „áêÜ≥∂
hKÀÑ≤ ^Œ∞óã¨Ç¨ÏŸ Éèí=u
~°q ~°Ñ≤ # ^ŒÇ¨Ïu `å^Œ$âß
^Œ$QÆÜ«∞O ^ŒÇ¨Ïu "åÅ∞HÍ x~°Hõó
W`«~°∞Å „áêÑ¨HõO`À ÃÑ·H˜ =zÛ, L#fl`åã¨<åÅ∞ JÅOHõiOKÕ J^èŒ=ÚÅ =Å¡
JO^ŒiH© WHõ¯@∞¡ „áêÑ≤™Î êÎ~Ú. ã¨fiâ◊H`Î˜ À ÃÑH· ˘zÛ#"åiH˜ hK«„Ñ¨=~°#Î LO_»^∞Œ . ã¨∂~°∞ºx
"Õ_çq∞x ÉèíiOK«QÆÅO HÍh, ã¨∂~°º~°t‡Ö’ HÍÅ∞`«∞#fl Wã¨∞Hõ g∞^Œ HÍÅ∞ÃÑ@ìQÆÅ=∂?
QÆ=∞x¿ãÎ, „Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[OÖ’ áÈ\© ZO`«QÍ ÃÑiyO^À, ‰õΩ„@Å∞, ‰õΩ`«O„`åÅ
^•fi~å ÃÑ·H˜ ZQÆÉÏHÍÅ<Õ P„`«=¸ JO`«QÍ ÃÑiyOk. J@∞=O\˜"å~°∞ ÅHΔÍºxfl
™êkèã¨∞ÎO_»@O`À ã¨=∂*ÏxH˜ WHõ¯@∂¡ ÃÑiQÍ~Ú. =∞# ~å[H©Ü«∞=º=ã¨÷ D x*ÏxH˜
^Œ~°Ê}O Ñ¨_»∞`«∞Ok. =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ „Ñ¨[Å#∞ PHõi¬OK«QÆÅ â◊H˜Î ÖËx <åÜ«∞‰õΩ_»∞
JkèHÍ~°ˆHO„^ŒO „áêÑ¨Ù ™êkèOK«@O ^•fi~å ÃÑ·H˜ ~å"åÅx „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ_»∞. â◊H˜Î L#fl
<åÜ«∞‰õΩ_»∞, `«#∞ HÀiOk ÅaèOK«HõáÈ`Õ, JkèHÍ~°ˆHO„^•xfl ^Œ∂+≤Oz, `«#^ŒO@∂ F
áêsì U~åÊ@∞ KÕã¨∞HÀ"åÅx K«∂™êÎ_»∞. ^•O`À ~å[H©Ü«∞=º=ã¨÷ ZO`« Jã¨Î=ºã¨Î
=∞ø`«∞O^ŒO>Ë ^Õâßxfl "≥Ú`«ÎO UHõO KÕÜ«∞QÆÅ <åÜ«∞Hõ`«fiO Hõ~°==Ù`ÀOk.
„Ñ¨^è•x Ñ¨^ŒqH˜ "≥∞*Ïi\© ã¨Éèí∞ºÅ∞ ã¨~åÌ~ü =Å¡ÉèòÉèÏÜü∞ Ñ¨>ËÖò#∞ |ÅÑïKå~°∞.
HÍh QÍOnèr <≥„Ç¨˙ ¿Ñ~°∞#∞ ã¨∂zOKå_»∞. P <å\˜ <åÜ«∞‰õΩÅ =ºH˜Î`«fiO ZO`«
Q˘Ñ¨Ê^ŒO>Ë, `«=∞ =ºH˜ÎQÆ`« x~åâ◊Å „Ñ¨ÉèÏ"åxfl `«=∞ Hõ~°Î=ºOÃÑ· Ñ¨_»x=fiÖË^Œ∞. áêsì
h_»Ö’ Xky `«=∞ Hõ~°Î"åºxfl z`«Îâ◊√kúQÍ 'Ñ¨>ËÖò— x~°fiÇ≤ÏOK«@O =∞#O K«∂_»=K«∞Û.
JO`Õ HÍh, "Õ~°∞Ñ¨_ç "Õˆ~ áêsì ÃÑ\˜ì L#fl`åã¨<åÅ HÀãÖ hK«K«~°ºÅ‰õΩ áêÅÊ_»@O
324 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

Hõ#|_»^∞Œ . WHõ¯_Õ =ºH˜`Î fi« O „Ñ¨ã∞¨ Êù@=∞ÜÕ∞ºk. ã¨fiâ◊HÎ˜ g∞^Œ #=∞‡HõO L#fl"åi „Ñ¨=~°#Î ‰õÄ,
J„Hõ=∞HÍ~°ºHõÖÏáêÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_Õ"åi „Ñ¨=~°Î#‰õÄ `Õ_® `≥e¿ãk.
W^Õ ~°Hõ"≥∞ÿ# L`«Î=∞„Ñ¨=~°Î##∞ =∞#O "å*ò¿Ñ~Ú „Ñ¨^è•x J~Ú# ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’
K«∂_»=K«∞Û. ã¨fiÜ«∞OQÍ „Ñ¨^è•x Ñ¨^Œq x~°fiÇ≤ÏOK«QÆeˆQ â◊H˜Î, =∞^ŒÌ`«∞Å∞O_ç ‰õÄ_®
J^•fih, "å*ò¿Ñ~Ú h_»Ö’ ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ LO_çáÈÜ«∂_»∞. WHõ¯_» "å*ò¿Ñ~Ú HÍh,
J^•fih HÍh ã¨fiâ◊H˜Î`À P ™ê÷~ÚH˜ ZkQÍ~°∞. `«~°∞"å`« ~å[H©Ü«∞Ñï}Ï=∂ÖË"≥·<å,
P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åi „Ñ¨=~°Î# x~°‚Ü«∂Å∞ „Ñ¨*ÏhHõÖÏÉèíO ^Œ$+≤ì`À L<åfl~Ú `«Ñ¨Ê
ã¨fiÖÏÉèí„Ñ¨ã¨H˜Î ÖË^Œ∞.
WO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ =∞#O áêsìÅ∞ =^ŒÅ@O, <åÜ«∞Hõ`«fiOÃÑ· u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞¡
KÕÜ«∞@O, H˘`«Î áêsìÅ∞ ÃÑ@ì@O, =ºH˜Î`«fiO ÖË‰õΩO_® „Ñ¨=iÎOK«@O, JO`« HÍÅO
^Œ∂+≤Oz#"å_ç<Õ Ñ¨^Œq HÀãÖ á⁄QÆ_»@O, J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ, JkèHÍ~°O HÀãÖ
"Õ~åÊ@∞"å^•xfl „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«@O, „Ñ¨[Å #_»∞=∞ J_»∞¤QÀ_»Å∞ xÅÑ¨@O =O\˜ K«~°ºÅ∞
=∞#O x`«ºO J#∞Éèíqã¨∂Î<Õ L<åflO. W@∞=O\˜"å~°∞ JkèHÍ~åxH˜ =zÛ#"åi =Å¡
„Ñ¨[Å‰õΩ, ã¨=∂*ÏxH˜ WHõ¯@∞¡ `«Ñ¨Ê "Õ∞Å∞ [~°QÆ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, t=Ù_ç t~°ã¨∞ûÃÑ·
L#fl K«O„^Œ∞_»∞ =OHõ~°QÍ<Õ L#fl@∞¡, JkèHÍ~åxH˜ =zÛ<å gi =„Hõ|∞kú áÈ^Œ∞.
‰õΩ„@Å∞ KÕÜ«∞@O, QÀ`«∞Å∞ `«=fi@O =O\˜ hK«„Ñ¨=~°Î#Ö’ =∂~°∞Ê ~å^Œ∞.
Ñ≤â◊√#! ã¨=∂~ÀÇ¨Ïã≤ HÕ
ã¨∞[# ã¨=∂[ #cè+¨ì ™œ[#ºO
Hõ~°@ó H˜ # ã¨∞ÅÉèí`Õ
HõÅHõO~î° Ñ¨^ŒO ~°™êÅ =∞øo QÆ`«ó
=∂q∞_ç H˘=∞‡ g∞kÔHH˜¯ ‰õÄã≤#O`« =∂„`å# HÍH˜ HÀH˜Å HÍÖË^Œ∞. HÀH˜Å
HõO~î°O ^•xH˜ ~å^Œ∞. ZO`«=∞Ok ã¨[˚#∞Å =∞^èŒº ‰õÄ~˘Ûx q^Œfi^Àæ+¨μªÅÖ’ áêÖÁæ<åfl
JÑÖ_ç`«∞Å‰õΩ áêO_ç`«ºO J|ƒ^Œ∞. ^Œ∞~°˚#`«fiO =^ŒÅ^Œ∞.
JkèHÍiH˜ Q“~°=O
=∞#O '^Õ=`«Å—#∞ PÑ¶‘ã¨~°∞¡ J#∞‰õΩ<åflO. "åi „Ñ¨=~°Î##∞ |\˜ì JkèHÍ~°∞Å
„Ñ¨=~°Î# ZÖÏ LO_®Ö’, JkèHÍ~°∞Å =ºH˜Î`«fiO U ™ê÷~ÚÖ’ LO>Ë, Ñï}Ï=∂Å∞ ZÖÏ
LO\ÏÜ≥∂ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞<åflO. XHÀ ^≥=· O, XHÀ ~°H"õ ∞≥ #ÿ B#fl`åºxH˜, ãÖÑ¨Ó~°`‚ åfixH˜

„áêux^èŒºO =Ç≤Ïã¨∂Î, PÜ«∂ ã¨fiÉèÏ"åÅ∞ HõÅ"åiH˜ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕÜ«∞@O ‰õÄ_®
QÆ=∞xã¨∞Î<åflO. „|Ç¨Ï‡, q+¨μ‚, =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å∞ =ÚQÆ∞æ~°∂ ã¨~°fiâ◊H˜ÎãÖÑ¨#∞flÅ∞. =ÚQÆ∞æ~°∂
XHõi H˘Hõ~°∞ fã≤áÈ~°∞. ã¨=∂#∞Å∞. HÍh =ÚQÆ∞æ~°∂ `«=∞ `«=∞ JkèHÍ~°Ñï^èŒ∞Å#∞
ã¨Ê+¨ìOQÍ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ã¨$+≤ì „|Ç¨Ï‡ Ñ¨x. ^•x ÉÏQÀQÆ∞Å∞ K«∂_»@O q+¨μ‚=Ù
Ñ¨x. ÅÜ«∞"≥ÚOkOK«@O t=Ù_çÑ¨x. nO\’¡ J=ã¨~åxfl |\˜ì XHõiH˘Hõ~°∞ ã¨Ç¨Ü«∞O
KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ H˘#™êQÆ∞`«∞<åfl~°∞ `«ÑÊ¨ , "åi #_»∞=∞ JÇ¨Å∞ ÖË=Ù. P~å\ÏÅ∞, áÈ~å\ÏÅ∞
ÖË=Ù. q+¨μ‚=Ù "≥·‰õΩO~î°OÖ’ ã¨HõÅÉè’QÍÅ #_»∞=∞ â◊Ü«∞x™êÎ_»#fl Jã¨∂Ü«∞ t=Ù_çH˜
ÖË^Œ∞. t=Ù_»∞ "≥O_ç H˘O_»Å #_»∞=∞ Ñ¨ÙeK«~°‡O ^èŒiOz, [\ÏE\ÏÅ`À LO\Ï_»x
q+¨μ‚=Ù‰õΩ z#fl K«∂Ñ¨Ù ÖË^Œ∞. giH˜ '„|Ç¨Ï‡—Ñ¨@¡ JO`«∞ ÖËx Q“~°=O. XHõi<˘Hõ~°∞
Q“~°qOK«∞‰õΩO@∂, Jaè=∂xOK«∞‰õΩO@∂, XHõi â◊HxÎ˜ =∞~˘Hõ~∞° QÆ∞iÎOz, ã¨=∞#fiÜ«∞O
™êkèOK«@O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. Wk =∞#‰õΩ F Q˘Ñ¨Ê áê~î°O <Õ~°∞Ê`«∞Ok.
"≥∞ÿ„u HÍx, âßOu HÍh ã¨=∂#|ÅâßÅ∞Å #_»∞=∞ =∂„`«"Õ∞ ™ê^èŒº=∞ø`«∞Ok.
ZÑ¨C_≥·`Õ |ÖÏ|ÖÏÅ #_»∞=∞ =º`åºã¨=ÚO@∞O^À JHõ¯_» ¿ãflÇ¨ÏO L<åfl, âßOu
L<åfl Jk âßâ◊fi`«O HÍ^Œ∞. F ™êi F ZÅ∞Hõ Ñ≤e¡x „áê}ÏáêÜ«∞O #∞Oz HÍáê_çOk.
^•O`À Ñ≤b¡ZÅ∞HõÅ #_»∞=∞ ¿ãflÇ¨ÏO P~°OÉèí"≥∞ÿOk. D Ô~O\˜Ö’ Ñ≤e¡ ZÅ∞Hõ Hõ<åfl
â◊H˜Î=∞O`«∞~åÅ∞ HÍ|\˜ì "åi ¿ãflÇ¨ÏO ã¨=∂#"≥∞ÿOk HÍ^Œ∞. âßâ◊fi`«"≥∞ÿOk HÍ^Œ∞. Ñ≤e¡H˜
PHõe"Õã≤#Ñ¨C_À, P„QÆÇ¨ÏO Hõey#Ñ¨C_À, Jk `«# ^ŒQÆæˆ~ xtÛO`«QÍ L#fl ZÅ∞Hõ#∞
u#Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ [iˆQn W^Õ.
|Å=O`«∞_»∞, |ÅÇ‘Ï#∞Å =∞^èŒº¿ãflÇ¨ÏO ¿ãflÇ¨ÏO HÍ^Œ∞. Jk |Å=O`«∞_»∞,
|ÅÇ‘Ï#∞_ç Ñ¨@¡ K«∂Ñ¨Ù`«∞#fl ^ŒÜ«∞ =∂„`«"Õ∞. ZÑ¨C_≥·`Õ W^ŒÌ~°∂ ã¨=∂#â◊H˜Î HõÅ"åÔ~·
LO\Ï~À, JÑ¨C_»∞ =∂„`«"Õ∞ "åi =∞^èŒº ¿ãflÇ¨ÏO xÅ∞ã¨∞ÎOk. D x*Ïxfl „|Ç¨Ï‡,
q+¨μ‚, =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å 'ã¨=∞#fiÜ«∞O— x~°∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. J=ã¨~°"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞ =ÚQÆ∞æ~°∂
Hõeã≤H@õ ∞ìQÍ ãÖÑ¶∞¨ \˜`â« H◊ `Î˜ À ~åHõãΔ ∞¨ Å#∞ Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞. ÖË#Ñ¨C_»∞ Z=i =º=Ç¨~åÅ∞
"å~°∞ K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
Wk JkèHÍ~°∞ÅˆH HÍ^Œ∞, ^ÕâßÅ‰õΩ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ# ^Õâ◊O,
|ÅÇ‘Ï# ^Õâ◊O "≥·Ñ¨Ù ¿ãflÇ¨ÏO HÀãÖ KÕ~Ú Kå™ÈÎO^ŒO>Ë J~°÷O, P ¿ãflÇ¨ÏÇ¨Ïã¨ÎO "≥#∞Hõ
|Å"≥∞ÿ# ^Õâ◊™êfi~°÷O U^À LO^Œ#fl=∂>Ë. Wk „QÆÇ≤ÏOK«‰õΩO_® |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# ^Õâ◊O,
JO`« â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞ `«# ¿ãflÇ¨ÏO HÀãÖ J„~°∞Å∞ Kåã¨∞Î<åfl_»x Laƒ`«aƒ|ƒ =Ù`«∞Ok.
326 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

QÆ~°fiÑ¨_»∞`«∞Ok. P `«~°∞"å`« J#∞Éèíqã¨∞ÎOk. QÆ`«K«i„`«<Õ HÍ^Œ∞, =~°Î=∂#O ‰õÄ_®
D x*Ïxfl x~°∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. '~å[hu—Ö’ '^Ò`åº—xH˜ D ã¨∂„`«O LÑ¨Ü≥∂QÆ Ñ¨_»∞`«∞Ok.
`«=∞ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞, â◊„`«∞=Ù =∞#ã¨∞#∞ „QÆÇ≤ÏOK«QÆey# ^Œ∂`« =∂„`«"Õ∞ ã¨Ô~·# suÖ’
^Ò`«ºO <≥~°Ñ¨QÆÅ_»∞.
'^Œ∂`«— ‰õΩO_»=Åã≤# ÅHõΔ}ÏÅ#∞ =∞#∞=Ù ã¨Ê+¨ìOQÍ q=iOKå_»∞.
J#∞~°HÍÎ â◊√≈z~°ÌHõΔó ã¨‡ $u=∂<£ ^Õâ◊HÍÅq`üI
=Ñ¨Ùëê‡<£ g`« cè~åfiw‡ ^Œ∂`å ~å[˝ó „Ñ¨â◊ã¨º`ÕII
„Ñ¨[Å Ñ¨@¡ „¿Ñ=∞ HõÅ"å_»∞, Ñïâ◊√^Œ∞ú_»∞, *Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜Î HõÅ"å_»∞, ^Õâ◊HÍÖÏ^Œ∞Å
*Ï˝#O HõÅ"å_»∞, x~°ƒùÜ«Ú_»∞, qq^èŒÉèÏ+¨Å∞ `≥eã≤#"å_çx ^Œ∂`«QÍ ZOK«∞HÀ"åe.
J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨C_»∞ =∂„`«"∞Õ ^Œ∂‰õΩ_»∞ „Ñ¨îŒ ≈Oz, q∞QÆ`å ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ ãÖ^Œ~åƒùxfl
|\˜ì ¿ãflÇ¨xfl „Ñ¨îŒ ≈OK«@O, ÖÁOy LO_»QÅÆ QÆ@O `≥eã≤ LO_®e. ÖËHáõ È`Õ â◊H=Î˜ ∞O`«∞_ç
â◊H˜Îx K«∂ã≤ Éˇki`Õ P ^Œ∂`« =Å¡ #+¨ìO `«Ñ¨Ê ÖÏÉèíO HõÅQÆ^Œ∞.
^Œ∂`« U=Ç≤Ï ãÖ^èŒ`ÕÎ aè#`ÕÎfi= K« ãÖÇ¨Ï`å<£I
^Œ∂`« ã¨Î`«∞¯~°∞`Õ Hõ~°‡ aè^ŒºO`Õ ÜÕ∞# =∂#"åII
ãÖkèH,© Ü«Ú^•úxH© #_»∞=∞ LO_Õk ^Œ∂`«. ^Œ∂`« =Å¡ ãÖkè [~°Q=Æ K«∞Û. Ü«Ú^ŒOú
~å=K«∞Û – g\˜ #_»∞=∞ =∞^èŒº=iÎ =O\˜"å_»∞ ^Œ∂`«.
"≥∞ÿ„u â◊H˜Î=∞O`«∞Å #_»∞=∞ =∂„`«"Õ∞ ™ê^èŒºO J#fl qK«HõΔ}#∞ „Ñ¨^Œi≈OK«Hõ =∞#
<Õ`«Å∞ J„QÆ~å[ºO LK«∞ÛÖ’ aQÆ∞ã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ Ñ¨~°∞ÔQ`«Î@O K«∂ã¨∂ÎO>Ë, Q˘Ñ¨Ê ã¨`åºxfl
q=iã¨∂Î#fl „u=¸iÎ`«`«ÎfiO É’^èŒ##∞ qã¨‡iOz# Ñ¶ë`«O J~°÷=∞ø`«∞Ok.
„u=¸~°∞ÎÖË HÍHõ WOHÍ =∞#‰õΩ ^Õ=`«Å∞ J<Õ‰õΩÅ∞<åfl~°∞. D ^Õ=`«ÅO^Œ~°∂
XHÀ â◊H˜ÎH˜ „Ñ¨fHõÅ∞. "åÜ«Úâ◊H˜ÎH˜ "åÜ«Ú^Õ=Ù_»∞, JyflH˜ Jyfl^Õ=Ù_»∞... WÖÏ
^Õ=`«Å∞<åfl~°∞. g~°O^ŒiH© ~åA WO„^Œ∞_»∞. WHõ¯_Õ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ „Ñ¨fHõÅ#∞
U~°Ê~°K«@OÖ’x PÖ’K«# ã¨Ê+¨ì=∞ø`«∞Ok.
WÑ¨C_Õ^`·≥ Õ =∞#O '_≥eQˆ +¨<£ PÑ¶π Ñ¨=~ü— JO@∂ F =º=ã¨#÷ ∞ U~°Ê~°∞K«∞‰õΩ<åfl"≥∂,
=∂#=ã¨=∂*ÏxH˜ P =º=ã¨÷ #=¸<å#∞ =∞# ^Õ=`«Å∞ „Ñ¨fHÍ`«‡HõOQÍ „Ñ¨îŒ ≈OKå~°∞.
F PÑ¶‘ã¨∞Ö’ '[#~°Öò "Õ∞<Õ[~ü— LO\Ï_»∞. J`«_ç HÕ^Œ qq^èŒ '_çáê~üì"≥∞O\ò ÃÇÏ_£—

Å∞O\Ï~°∞. g~°O^ŒiH© '[#~°Öò =∂<Õ[~ü— JkèHÍi. HÍh J`«_Õ ã¨~åfikèHÍi HÍ_»∞.
J`«_çÃÑ· "Õˆ~ JkèHÍ~°∞Å∞O\Ï~°∞.
=∞# '^≥·==º=ã¨÷—Ö’ ‰õÄ_® „|Ç¨Ï‡q+¨μ‚=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å∞ ã¨HõÅâ◊‰õΩÎÅ#∂ `«=∞Ö’
Å~ÚOK«∞‰õΩ#fl"å~°∞. P â◊‰õΩÎÅ =ºH˜ÎQÆ`«„Ñü~°∂áêÅ∞ W`«~°^Õ=`«Å∞. P ^Õ=`«ÅÃÑ·
'[#~°Öò "Õ∞<Õ[~ü— ÖÏO\˜"å_»∞ WO„^Œ∞_»∞. J~Ú`Õ WO„^Œ Ñ¨^Œq âßâ◊fi`«O HÍ^Œ∞. P
â◊H˜Î ™êkèOz# Z=Ô~·<å WO„^ŒÑ¨^Œq á⁄O^Œ=K«∞Û. Z=Ô~·<å =O^Œ Ü«∞*Ï˝Å∞ KÕã≤,
`«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤ WO„^Œ∞_»==K«∞Û. J~Ú`Õ, WO„^Œ∞_≥·<å, ~åHõΔã¨∞Å ^•_çx Z^Œ∞~À¯"åe.
ZO`« â◊H˜Î=∞O`«∞_≥·<å t=ˆHâ◊=ÙÅ ~°HõΔ} J=ã¨~°O. "åix J=ã¨~°"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞ â◊~°}∞
"Õ_®eûO^Õ.
JO^Œ∞ˆH ^Õ=~å*ˇ·# WO„^Œ∞_»∞, Z=Ô~=~À KÕ¿ã `«Ñ¨ã¨∞ûÅ#∞ ÉèíQÆflO KÕã¨∂ÎO\Ï_»∞.
`«# Ñ¨^ŒqH˜ Zã¨~°∞ ÃÑ>Ëì Ü«∞*Ï˝Å ^•i =∞o§ã¨∂ÎO\Ï_»∞. JkèHÍi J~Ú#"å_çH˜ H˘xfl
Éè’QÍÅ∞O\Ï~Ú. JÇ¨ÏO LO@∞Ok. JkèHÍ~°O áÈ`Õ D Éè’QÍÅ∞ áÈ`åÜ«∞#fl ÉèíÜ«∞O
LO@∞Ok. Jkè H Í~åxfl Ñ¨ @ ∞ì ‰ õ Ω "Õ Ö Ï_®ÅxÑ≤ ã ¨ ∞ Î O k. HÍ|\˜ ì , Jkè H Í~° O
xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ J_»¤^•~°∞Å∞ `˘Hõ¯\ÏxÔH·<å "≥#∞HÍ_»x Ñïã≤÷u =ã¨∞ÎOk. ZÖÏÔQ·<å
JkèHÍ~°O xÅ∞Ñ¨ÙHÀ"åÅx <å<å QÆ_ô¤ Hõ~°=\ÏxHõ~Ú<å ã≤^ŒúÑ¨_»`å_»∞. ^Õ=Ù_Õ J~Ú<å,
^Õ=`«Å ~å*ˇ·<å WO„^Œ∞_»∞ WÖÏ „Ñ¨=iÎOKå_»∞. ^Õ=`«Å ~å*Ë J~Ú<å '^≥·=O—
HÍ‰õΩO_®áÈÜ«∂_»∞. „Ñ¨[Å Ñ¨Ó[Å∞ JO^Œ∞H˘<Õ J~°›`« HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞. 'QÀ=~°ú#yi—
L^ŒO`«O`À NHõ$+¨μ‚_»∞ WO„^ŒÑ¨Ó[‰õΩ `≥~° kOKå_»∞. JO>Ë, ^Õ=Ù_≥·<å `«# ™ê÷~ÚH˜
`«y# „Ñ¨=~°Î#, =ºH˜Î`«fiO „Ñ¨^Œi≈OK«‰õΩO>Ë qÅ∞= HÀÖ’Ê`å_»#fl =∂@, JO^Œ∞ˆH
JkèHÍ~°O xÅ∞Ñ¨ÙH˘<ÕO^Œ∞‰õΩ Ñ¨_»~åx áê@∞¡ Ñ¨_Õ"å~°∞ „Ñ¨[Å Q“~°=O HÀÖ’Ê`å~°∞.
`«# HÕk"å_»∞ ZHõ¯_» `«# ™ê÷<åxH˜ ÉèíOQÆO Hõey™êÎ_À#x J#∞z`«OQÍ, J„Hõ=∞OQÍ
„Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞ x~å^Œ~°}‰õΩ QÆ∞~°=Ù`å~°∞. "åi JkèHÍ~°O `å`å¯eHõOQÍ xÅ|_ç<å,
"åiH˜ Q“~°=O ^ŒHõ¯^Œ∞. P JkèHÍ~°™ê÷#K«∞ºu Hõey# `«~°∞"å`« J`«_çx Ñ¨\˜ìOK«∞‰õΩ<Õ
"å~°∞O_»~°∞.
ZO`À ã¨∞xfl`«OQÍ, „Ñ¨fHÍ`«‡HõOQÍ D q+¨Ü∂« xfl =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ Ñ¨Ù~å}ÏÅÖ’
^Õ=`«Å áê„`«Å ^•fi~å É’kèOKå~°∞. D <å_»∞ J~°›`« ÖËx J<Õ‰Ωõ Å∞ x~°Ü
‚ ∂« `«‡Hõ™ê÷<åÅ∞
P„Hõq∞ã¨∞Î<åfl~°∞. "åiH˜ „ÑüÉèí L#fl"åix K«∂¿ãÎ ÉèíÜ«∞O. `«=∞ JkèHÍ~°O
áÈ`«∞O^Õ"≥∂#x J#∞HõΔ}O P„`«∞`« K≥O^Œ∞`«∂O\Ï~°∞. HÍã¨Î „ÑüÉèí, <≥·Ñ¨Ù}ºO
328 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

„Ñ¨^Œi≈OKÕ"å_çx K«∂ã≤ Éˇ^Œ∞~°∞`å~°∞. "å_çx J}˜KÕ¿ãÎ HÍh ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^Œ~°∞. ^•x
=Å¡ `«=∞ˆH HÍ^Œ∞, ã¨=∂*ÏxH© Ç¨x HõÅ∞QÆ∞`ÀO^Œ#fl q+¨Ü∞« O QÆ=∞xOK«~∞° . W@∞=O\˜
"å~°∞ JkèHÍ~°∞Öˇ·<å Q“~°=O á⁄O^Œ~°x 'WO„^Œ∞_ç— ^•fi~å „ÑüÉèÏ=O`«OQÍ =∞#‰õΩ
=∞# Ñ¨Ó~°∞fiÅ∞ É’kèã¨∞Î<åfl~°∞. QÆ=∞x¿ãÎ, WHõ¯_Õ =ºH˜Î`«fiqHÍãÖÖ’x =∞~À ã¨∂Hõ;"≥∞ÿ#
JOâ◊O É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok.
WO„^Œ∞_»∞ `«# Ñ¨^Œq xÅ∞Ñ¨ÙHÀ=@O HÀãÖ P~å@Ñ¨_®¤_»∞. Z=~°∂ `«# ™ê÷~ÚH˜
Z^ŒQÆ‰õÄ_»^Œx `«Ñ¨#Ñ¨_®¤_»∞. Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl"å_çx J}˜KÕÜ«∂Åx „Ñ¨Ü«∞uflOKå_»∞.
W@∞=O\˜ „Ñ¨=~°Î# „u=¸~°∞ÎÅÖ’ Hõ#|_»^Œ∞. t=Ù_»∞ ÔH·ÖÏ™êxfl Ñ¨@∞ì‰õΩx "ÕÖÏ_»ÖË^Œ∞.
q+¨μ‚=Ù "≥·‰õΩO~î°O HÀãÖ áê‰õΩÖÏ_»ÖË^Œ∞. J=ã¨~°"≥∞ÿ#Ñ¨C_»ÖÏ¡ `«=∞ x"å™êÅ#∞
=kÖËâß~°∞. q+¨μ‚=Ù J<ÕHõ J=`å~åÅ ^•fi~å Ö’HõHõÖÏº}O QÍqOKå_»∞. JO>Ë,
J~°›`« HõÅ"å_»∞. `«# â◊H˜Î Ñ¨@¡ J=QÍÇ¨Ï#, P`«‡ qâßfi™êÅ∞ HõÅ"å_»∞ 'JkèHÍ~°O—
HÀãÖ "≥OÑ¨~å¡_»_»∞. ^•xfl xÅ∞Ñ¨ÙHÀ=@O HÀãÖ J„Hõ=∂Å‰õΩ áêÅÊ_»_»∞. ÃÑ·QÍ
HÕ^Œ L#fl"åix Ãã·`«O `«# ™ê÷~ÚH˜ ZkˆQ@@∞ì KÕÜ«∂Åx „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ_»∞. ÖËHõáÈ`Õ,
#~å=`å~°O ZuÎ '~å=Ú_ç—ÖÏ P^Œ~°≈=ºH˜Î`«fiO „Ñ¨^Œi≈OKåeû# J=ã¨~°O q+¨μ‚=Ù‰õΩ
ÖË^Œ∞. NHõ$+¨μ‚_≥· 'ÉèíQÆ=næ`«—#∞ „Ñ¨ÑÖKåxH˜ W"åfieû# J=ã¨~°=¸ ÖË^Œ∞. '#@~å*ˇ·—
#$`«ºHõà◊#∞ JOkOz Hõà◊ ^•fi~å ÉèíQÆ=^Œ~°Û#=∂~°æO ã¨∂zOKåeû# J=ã¨~°O t=Ù_çH˜
ÖË^∞Œ . L`«=Î ∞=ºH˜`Î åfixH˜ Wk x^Œ~≈° #O. gÔ~=~°∂ Z=i `«Ñã¨ ∞¨ ûÅ#∂ ÉèOí QÆO KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .
`«Ñ¨ã¨∞ûÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKå~°∞. J#∞„QÆÇ≤ÏOz P^ŒiOKå~°∞. JO^Œ∞ˆH D „u=¸~°∞ÎÅ
|ÅÇ‘Ï#`«Å∞ ‰õÄ_® Ö’HõHõÖÏº} HÍ~°HÍÅÜ«∂º~Ú JkèHÍi =∞#ã¨∞û L#fl`«"≥∞ÿ,
x*Ï~Úf LO>Ë J`«_ç „Ñü K«~°º ã¨=∂*ÏxH˜ „âıÜ«∞ã¨∞û Hõeyã¨∞ÎOk.
JÜ«ÚHõÎO ™êfiq∞<À Ü«ÚHõÎO Ü«ÚHõÎO hK«ã¨º ^Œ∂+¨}"£∞ I
J=∞$`«O ~åÇ¨Ï"Õ =∞$`«∞ºifi+Ö â◊OHõ~° Éèí∂+¨}"£∞ II
Ü«ÚHõÎO HÍxk ‰õÄ_® „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ Ü«ÚHõÎ"Õ∞. Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿOk ‰õÄ_® hK«∞xH˜ ^À+¨"Õ∞.
J=∞$`«O ~åÇ¨ï=Ù‰õΩ =∞$`«∞ºHÍ~°}O J~ÚOk. =∞~À "≥·Ñ¨Ù# q+Ö ‰õÄ_® â◊OHõ~°∞_çH˜
HõO~îåÉèí~°}O J~ÚOk.
Ñ¨ÓÅ=∂Å
Hõ#HõÑ¨Ù ã≤OÇ¨ã¨#=Ú#
â◊√#Hõ=Ú QÆ∂~°∞ÛO_»Éˇ\˜ì â◊√ÉèíÅQÆfl=Ú#O

^˘#~°QÆ |@ì=Ú QÆ\˜ì#
"≥#∞Hõ\˜ QÆ∞}"Õ∞Å =∂#∞, q#~å, ã¨∞=∞f!
u~°∞ÑüH˜x É’= `«∞~°Hõ ^•ãï QÍ_»∞
HÍtˆHQÆ ÑÖk QÆ[=Ú HÍ^Œ∞
‰õΩHõ¯ ã≤OÇ¨Ï=∞QÆ∞<≥ QÀ^•=iH˜ É’=
qâ◊fi^•aè~å=∞ q#∞~° "Õ=∞!
ã¨∞„Ñ¨ã≤^Œú"≥∞ÿ# D Ô~O_»∞ Ñ¨^•ºÅ∂ JkèHÍ~°™ê÷#OÖ’ ‰õÄ~°∞Û<Õ"åiH˜ Q˘Ñ¨Ê
'"Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò— áê~îåÅ∞ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl~Ú. WHõ¯_» JkèHÍi 'J~°›`«— QÆ∞iOz# „Ñ¨â◊fl =™ÈÎOk.
JkèHÍ~° ™ê÷#OÖ’ LO_Õ"å_ç 'J~°›`«— Z=~°∞ x~°‚~ÚOKåe?
„Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[OÖ’ U^≥·<å ™ê÷#O P„Hõq∞OKåÅO>Ë Ñ¨sHõΔÅ∞, WO@~°∂fiºÅ∞
JÅ"å@∞QÍ L<åfl~Ú. Ñ¨sHõΔÅÖ’ [#~°Öò <åÖˇ_£˚ "≥Ú^ŒÅ∞ H˘xfl H˘xfl JOâßÅ
QÆ∞iOz „Ñ¨â◊flÅ∞O\Ï~Ú. P Ñ¨sHõΔÖ’¡ <≥yæ`Õ 'WO@~°∂fiº— LO@∞Ok. Ñ¨sHõΔ‰õΩ
`«Ü«∂~°ÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞<åfl~Ú. HÀzOQ∑ HÍ¡ã¨∞Å∞<åfl~Ú. WO@~°∂fiºÖ’
J_»∞QÆ∞ÃÑ\˜#ì Ñ¨Ê\˜#∞Oz J_çy# „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ã¨=∂^è•#O W=fi@O =~°‰Äõ ‰õÄ_® ~°H~õ H° ÍÅ
Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ q=i™êÎ~Ú.
W\©=e HÍÅOÖ’ D Ñ¨^Œúu =∂~°∞Ê K≥OkOk. >ˇeá¶È<£ WO@~°∂fiºÅ∞, <≥\ò
ãÖ„Ñ¨kOÑ¨ÙÅ`À L^ÀºQÍÅ∞ =KÕÛã¨∞Î<åfl~Ú. XHõi =ÚMÏÅ∞ XHõiH˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_®,
XHõi QÆ∞iOz =∞~˘HõiH˜ ÑïK«Ü«∞O ÖË‰õΩO_® =º‰õΩÎÅ ZOÑ≤Hõ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO>Ë
'Ñ¨^Œúu— =∂i<å 'Ñ¶ë`«O— =∂„`«O J^Õ J#fl=∂@.
'J~°›`«— J#fl^•xfl QÆ∞iÎOKÕO^Œ∞‰õΩ Zxfl Ñ¨^äŒHÍÅ∞ U~°Ê~°z<å, =∞øeHõOQÍ =ºH˜ÎH˜
`«#‰õΩ ÉÏ^èŒº`« x~°fiÇ≤ÏOKÕ J~°›`« LO^À, ÖË^À J#flk `≥Å∞ã¨∞ÎOk. Pâ◊ LO_»@O
"Õ~°∞. J~°›`« LO_»@O "Õ~°∞. ^•O`À =∞#ã¨∞ûÖ’ 'J~°›`«— ÖË^Œx `≥Å∞ã¨∞Î#fl =ºH˜Î J~°›`«
ÖËx ™ê÷<åxfl ™êkè¿ãÎ J<ÕHõ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ L`«Ê#fl=∞ø`å~Ú. =∂#ã≤HõOQÍ, ™ê=∂lHõOQÍ
D ã≤÷u ZO`À „Ñ¨=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿOk.
=∞Ç¨ÉèÏ~°O`«Ö’ q~å@Ñ¨~°fiO LOk. áêO_»=ÙÅ∞ J*Ï˝`«"åãÖÖ’ q~å@∞_ç
~å[ºOÖ’ LO\Ï~°∞. "åix |Ü«∞@ÃÑ>ËìO^Œ∞‰õΩ H“~°=ÙÅ∞, q~å@∞_ç QÀ=ÙÅ#∞
`ÀÅ∞‰õΩáÈ`å~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ãã·#º=∞O`å =∞~À "≥·Ñ¨Ù LO_»@O`À 'L`«Î~°O— "≥·Ñ¨Ù
330 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

QÀ„QÆÇÏ¨ }Ïxfl KèkÕ OKÕO^Œ∞‰õΩ 'L`«~Î ‰° Ωõ =∂~°∞_»∞— q∞QÆ∞Å∞`å_»∞. QÀ=ÙÅ#∞ q_çÑO≤ KÕO^Œ∞‰õΩ
L`«Î~°∞_»∞ Ü«Ú^•úxH˜ "≥àÏ§e. HÍx XHõ¯_Õ ZO`« Q˘Ñ¨Ê g~°∞_≥·<å cè+¨‡, „^À}, Hõ~°‚,
Hõ$áêâ◊fi`å÷=∂k =∞Ç¨g~°∞Å#∞ Z^Œ∞~À¯=@O ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ . HÍh P x*Ïxfl XÑ¨CHÀ=\ÏxH˜
L`«Î~°∞_ç 'JÇ¨ÏO— XÑ¨CHÀÖË^Œ∞. ^•O`À =∂#=ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# „Ñ¨QÆÖÏƒùÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`å_»∞.
Jk KÕ™êÎ#∞, Wk KÕ™êÎ#∞ Jx K≥Ñ≤Ê, z=~°H˜ ™ê~°kä ÖËHõáÈ=@O =Å¡ Ü«Ú^•úxH˜
áÈÖËHõáÈ`«∞<åfl#O\Ï_»∞.
Z`«∞Î# Q˘O^Œ∞ Q“~°=ÙÅ <≥Å¡#∞
=∂~˘¯x ˆ~x QÀ=ÙÅO
^≥`«∞Î =ÚÇ¨˙~°Î=∂„`«=Ú# ^ÕiH˜ ™ê~°kä
ÖËq∞ *Ëã≤ <å
z`«Î=Ú#<£ qKå~°^Œâ◊ K≥O^≥_»∞ <≥=fi_»∞
QÆÅ∞æ <˘H˘¯ <å
H˜`«Îi <Õ QÆ^• Hõ_»Ñ¨ <≥O`«Ü«Ú <Õ~°∞Î
~°^èŒO |#O |∞i<£.
D HÍÅOÖ’ ã≤x=∂, \©q ~°K«~Ú`«Å∞ '<å@H©Ü«∞`«— ã¨$+≤ìOK«_»O HÀãÖ Ñ¨_»~åx
áê@∞¡ Ñ¨_∞» `«∞<åfl~°∞. P „_®=∂#∞ J`«ºO`«ãÇ¨ Ï¨ [OQÍ J^Œ∞ƒùÒ« QÍ ã¨$+≤Oì Kå_»∞. uHõ¯#.
`«# â◊H˜ÎH˜ q∞Oz Q˘Ñ¨ÊÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ`å_»∞. L`«Î~°∞_»∞. ~°^ä•xfl #_çÑ≤™êÎ#x |$Ç¨Ï#flÅ
=ÚO^Œ∞‰õΩ ~å=@O`À W~°∞‰õΩ# Ñ¨_`» å_»∞. `«# J~°›`#« ∞ QÆ∞iÎOK«‰Ωõ O_®, ã¨~Ô #· JOK«<å
"ÕÜ«∞‰õΩO_® JÇ¨ÏOHÍ~°O`À ÉÏ^èŒº`«Å#∞ ã‘fiHõiOKÕ ^Œ∂‰õΩ_»∞ „Ñ¨^Œi≈OKÕ"åi QÆu,
L`«Î~° ‰õΩ=∂~°∞_ç QÆu J=Ù`«∞Ok. "å~°∞ JÉèÏã¨∞ áêÅ=@"Õ∞ HÍ^Œ∞, JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞
JkèHÍ~°O <≥~°¿Ñ ãÖã¨÷‰õΩ ‰õÄ_® #+¨ìO "å\˜Å∞¡`«∞Ok.
JO^Œ∞ˆH 'JkèHÍ~°— ™ê÷#OÖ’ L#fl =ºH˜Î `«# â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ ãïQÍæ JOK«<å
"Õã¨∞HÀ"åe. `«# HÕk"åiÖ’ „ÑüÉèí#∞ QÆ∞iÎOKåe. "åix Q“~°qã¨∂Î, "åi #∞O_ç
L`«Î=∞suÖ’ Ñ¨xx ~å|\Ïìe. JÖÏ HÍHõ '<Õ#∞ JkèHÍix HÍ|\˜ì ##∞fl JO^Œ~°∂
Q“~°qOKåe— '<å =∂@‰õΩ Z=~°∂ Z^Œ∞~°∞ K≥¿ÑÊ gÅ∞ ÖË^Œ∞.— J#fl@∞ì „Ñ¨=iÎ¿ãÎ
"≥Ú^Œ\Hˆ˜ #+Öì =ã¨∞OÎ k. `«# ™ê÷~ÚH˜ `«QæÆ Q“~°=O ÅaèOK«@O ÖË^#Œ fl ÉÏ^èŒ „Ñ¨îŒ ≈Oz,
'JkèHÍ~°O— ^•fi~å P Q“~°"åxfl á⁄O^•Åx „Ñ¨Ü«∞ufl¿ãÎ, HÀi# Q“~°=O ^ŒHõ¯@O
J@∞Oz L#fl Q“~°=O ‰õÄ_® HÀÖ’ÊÜÕ∞ Ñïã≤÷u =ã¨∞ÎOk.

WO„^Œ∞_»∞ ^Õ=`«Å ~åA. Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, =~°∞}∞_ç`À ã¨Ç¨ Ñ¨Å∞=Ù~°∞ ^Õ=`«Å∞
J`«_ç K≥Ñ¨CKÕ`«Ö’¡ LO\Ï~°∞. WO„^Œ∞_»∞ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë =~å¬Å∞ Ñ¨_»`å~Ú. ÖËHõáÈ`Õ
=~å¬Å∞ Ñ¨_»=Ù. HÀÑÖ =¿ãÎ =~°^ŒÖÁ™êÎ~Ú. `«∞á¶ê#∞ QÍÅ∞Å∞ g™êÎ~Ú. JO^Œ∞ˆH
JO^Œ~°∂ `«#x Ñ¨ÓlOKåe J#∞‰õΩ<åfl_»∞. `«#x Ñ¨ÓlOK«x"åix tH˜ΔOz,
ÖÁOQÆnã¨∞HÀ"åÅx J#∞‰õΩ<åfl_»∞. Ü«∂^Œ=ÙÅÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_®¤_∞» . `«#x Ñ¨ÓlOK«=∞x,
Q“~°qOK«=∞x XuÎ_ç `≥zÛ, |Å„Ñ¨Ü≥∂QÆO KÕ¿ã"å_»∞ ZO`« â◊H˜Î=∞O`«∞_≥·<å „Ñ¨[Å
Q“~°=O á⁄O^ŒÖË_»∞. JÖÏ Q“~°"åxfl _ç=∂O_£ KÕÜ«∞@O =Å¡ L#fl Q“~°"åxfl
HÀÖ’Ê`å_»∞. WO„^Œ∞_ç q+¨Ü«∞OÖ’ J^Õ [iyOk. QÀ=~°ú#yi <≥uÎ NHõ$+¨μ‚_»∞ WO„^Œ∞_ç
Q“~°"åxH˜ QÆO_çH˘\Ïì_»∞. J~°›`å~åÇ≤Ï`åºxfl QÆ∞iÎOK«‰õΩO_®, Q“~°=O _ç=∂O_£ KÕ¿ã
"å~°O^ŒiH© u~°∞QÆ∞ ÖËx QÆ∞}áê~îåxfl <ÕiÊOKå_»∞.
WHõ¯_Õ "Õ∞<Õ[~ü ™ê÷~ÚÖ’ L#fl"å~°∞ F q+¨Ü«∞O QÆ=∞xOKåe. "å~°∞ `«=∞
J~°›`« QÆ∞iOz ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# J=QÍÇ¨Ï##∞ U~°Ê~°K«∞HÀ"åe. `«=∞ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ ãïQÍæ
ÉËsA "Õã¨∞HÀ"åe. U =ºH˜Î J~Ú`Õ `«# â◊H˜Î`À áê@∞ `«# |ÅÇ‘Ï#`«Å#∞ ‰õÄ_®
QÆ∞iÎ™êÎ_À P =ºH˜Î ã¨QÆO q[Ü«∞O ™êkèOz#>Ëì. P `«~°∞"å`« `«# HÕ^Œ Ñ¨xKÕ¿ã"åi
„ÑüÉèí#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. PÃÑ·# "åi P^è•~°OQÍ `«# |ÅÇ‘Ï#`«Å#∞ `«# 'â◊H˜Î—QÍ
=∞ÅK«∞HÀ"åe.
XHõ =ºH˜Î `«##∞ Q“~°qOK«=∞x, QÆ∞iÎOK«=∞x Z=ih |u=∞ÖÏ_»#Hõ¯~°ÖË^Œ∞.
"≥Ú^Œ@, =ºH˜Î ™ê÷<åxfl |\˜ì J`«_çH˜ Q“~°=O Åaèã¨∞ÎOk. PÃÑ·, P Q“~°"åxfl
xÅÉˇ@∞ìHÀ=@=∂, ÖË^• J#flk JkèHÍ~°OÖ’ L#fl =ºH˜Î „Ñ¨=~°Î#ÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç
LO@∞Ok.
HÕYÅ∞ ~°`≥·fl ˆ~`≥·ó
HÕÑ¨Ù#~° „ÉèÏÜ«∞`Õã¨fl =Ñ¨Ùëê`Õ
ãëÅ =∞Ñ≤Ü«∞#fl `å=Hõ <å"£∞
=∞~°‚= =^Œ#O „Ñ¨Ü«∂u `«$+≤`å II
ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ ZO`« Q˘Ñ¨Ê "å_≥·<å ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. ZO`À qâßÅOQÍ Ñ¨~°K«∞‰õΩx
LO\Ï_»∞. Jáê~°"∞≥ #ÿ ~°`fl« ãÖÑ¨^Œ J`«_Öç ’ ^•QÆ∞O@∞Ok. HÍh J"Õg LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ =» Ù.
^•Ç¨ÏO f~°ÛÖË=Ù. WHõ ã¨=Ú„^Œ∞_≥O`« Q˘Ñ¨Ê"å_≥·<å ÖÏÉèíO U=ÚOk? HÍ|\˜ì, JkèHÍi
332 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

J~Ú#"å_»∞ aQÆnã¨∞‰õΩ ‰õÄ~°∞Ûx Q“~°=O á⁄O^ŒÖË_»∞. Jhfl `«#ˆH `≥Å∞ã¨∞Î#fl@∞ì
„Ñ¨=iÎOK«@O =Å¡ `«# „HÕk "åi "≥∞Ñ¨C á⁄O^ŒÖË_»∞. JHÍ~°}OQÍ, J#=ã¨~°OQÍ
HÕk"åix ^Œ∂+≤Oz, "åiÖ’ `«Ñ¨CÅ∞ "≥uH˜, "åix ÉˇkiOz ™êkèOK«QÆeˆQ^Õq∂
ÖË^Œ∞. `«# HÕk"åiÃÑ· JkèHÍ~°O K«ÖÏ~ÚOz PÇ¨xfl ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨~°K«∞HÀ=@O =Å¡
JkèHÍiH˜ X#QÆ∂_Õ^Õq∂ ÖË^Œ∞.
Hõ~À`«∞ Hõ~°@â◊≈|Ì"£∞ ã¨~°fi^• „áêOQÆ}Ë =ã¨<£,
â◊â◊$}Àu |∞^èŒó „Ñ‘`åº â◊$}Àu Ñ≤Hõ ÉèÏ+≤`«"£∞ I
HÍ‰õΩÅ∞ ZÑ¨C_»∂ J~°∞ã¨∂ÎO\Ï~Ú. JO^Œ~°∂ "å\˜x K«∂ã≤ qã¨∞‰õΩ¯O\Ï~°∞.
HÍH˜ QÀÅ Jx H˘>Ëì™êÎ~°∞. J^Õ HÀ~ÚÅ XHõ¯™êi ‰õÄÜ«∞QÍ<Õ, P#Ok™êÎ~°∞. HÀH˜Å
ã¨fi~°O HÀãÖ K≥=ÙÅ∞ iH˜¯™êÎ~°∞.
„Ñü z#fl q+¨Ü«∂xH© z@Ñ¨@ÖÏ_Õ JkèHÍi Ñïã≤÷u 'HÍH˜— Ñïã≤÷u J=Ù`«∞Ok.
J`«_ç =∂@Å#∞ Ñ¨\Oì˜ K«∞HÀ=@O =∂<Õ™êÎ~∞° . 'P U^À J~°∞™êÎ_∞» ÖË— Jx fã≤áêˆ~™êÎ~∞° .
JO>Ë, U Q“~°=O PtOz JkèHÍi `«# P JkèHÍ~åxfl „Ñ¨Ü≥∂y™êÎ_À, P Q“~°="Õ∞
JkèHÍiH˜ ÅaèOK«@O ÖË^Œ#fl=∂@.
P ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ =∞~À q+¨Ü«∞O „Ñ¨™êÎqOK«∞HÀ"åe. ZÑ¨C_≥·`Õ =ºH˜ÎÖ’ J~°›`«
ÖË‰õΩ<åfl, `å#∞ L#fl`«™ê÷#O P„Hõq∞OKå_»#fl ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À, JÑ¨C_»∞ P
=ºH˜ÖÎ ’ #∂º#`åÉèÏ=O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ~∂° `«#x `«‰Ωõ ¯=QÍ K«∂ã¨∞<Î åfl~°#fl PÖ’K«#
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ~°∂ `«# QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»`«∞<åfl~°x, ¿ÇÏà◊# KÕã¨∞Î<åfl~°#fl ÉèíÜ«∞O
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J@∞=O@Ñ¨C_Õ JkèHÍi `«# JkèHÍ~åxfl „Ñ¨îŒ ≈OKåÅx „Ñ¨Ü∞« ufl™êÎ_∞» .
ÉèíOQÆÑ¨_»`å_»∞.
JkèHÍiÖ’x D P`«‡qâßfiã¨~åÇ≤Ï`åºxfl HÕk"å~°∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ^•xfl =∞iO`« ZQÆ^À™êÎ~°∞. WOH˘O^Œ~°∞ D P`«‡qâßfiã¨~åÇ≤Ï`åºxfl
`«=∞ Hõ#∞=ÙQÍ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. J`«_çx á⁄QÆ_»∞`«∂, J`«_ç P„â◊Ü«∞O
ãÖáêk™êÎ~°∞. Ñ¨|ƒO QÆ_»∞Ñ¨Ù‰õΩO\Ï~°∞. HÍ|\˜ì, JO^Œ~°∂ Jxfl q+¨Ü«∂Ö’¡ xëê‚`«∞Å∞
HÍÖË~°#fl q+¨Ü«∞O JkèHÍi „QÆÇ≤ÏOKåe. `«# ™ê÷<åxfl, P ™ê÷#O WzÛ# JkèHÍ~åxfl
ã¨„Hõ=∞OQÍ LÑ¨Ü∂≥ yOKÕ qK«H}Δõ „Ñ¨îŒ ≈OKåe. JÑ¨C_»∞ J`«_ç J#~°›`« ‰õÄ_® J~°›`Q« Í
=∂iáÈ`«∞Ok. J`«_Hç ˜ J~°›`« ÖË^xŒ K«∞ÅHõ#QÍ K«∂¿ã"åˆ~, J`«_ç qK«H}Δõ ‰õΩ ^•™ÈÇ¨ÏO

JO\Ï~°∞. JÇ¨ÏOHÍ~°O`À, JkèHÍ~° „Ñ¨Ü≥∂QÆO`À ™êkèOK« ÖËx^•xfl qK«HõΔ}`À,
q#Ü«∞O`À ™êkèOK«=K«∞Û. QÆ=∞x¿ã,Î Ñ¨Ó~°fiHÍÅOÖ’ ~åAÅ∞ J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ ,Õ J@ì_∞» QÆ∞#
L#fl"åi =ÚO^Œ∞ "≥∂Hõie¡ q*Ï˝<åxfl „QÆÇ≤ÏOz# ^Œ$ëêìO`åÅ∞ J<ÕHõO L<åfl~Ú.
Éèí$QÆ∞=∞Ç¨Ïi¬ `«# =HõΔã¨÷ÅO q∂^Œ `«xfl<å ^•xfl q+¨μ‚=¸iÎ z~°∞#=Ùfi`À ã‘fiHõiOK«@O
=∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. `«# â◊H˜Îx J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞‰õΩ#fl =ºH˜Î „Ñ¨=~°Î# WÖÏ LO@∞Ok.
JO^Œ∞Hˆ JkèHÍi J#fl"å_»∞ 'J~°›`—« QÆ∞iOz PÖ’zOK«@=¸, qK«H} Δõ `À, q#Ü«∞O`À
'<Õ~°∞ÛHÀ=@=¸— <Õ~°∞ÛHÀ"åe. =∞Oz ZHõ¯_» L<åfl Q“~°qOK«@O <Õ~°∞ÛHÀ"åe.
Ü«∞^ä•Ñ≤ ~°∞z~°O Ñ¨Ù+¨ÊO #}fl=O`«O JQÆã¨÷HõO
U=O ã¨∞ÉèÏ+≤`å "åKå # Ñ¶¨ÖÏÇ¨u Hõâ◊Û# I
Ñ¨ÓÅ#∞ ~åã¨∞Å∞QÍ áÈã≤<å "å\˜Ö’ =∞Oz"å\˜x, ã¨∞"åã¨# HõÅ"å\˜<Õ =∂ÅQÍ
QÆ∞K«∞Û`åO. JÖÏˆQ JkèHÍi =∞Oz QÆ∞}ÏÅ<Õ ZOK«∞‰õΩx "å\˜x ÃÑOK«∞HÀ"åe.
Wq ˆH=ÅO L^ÀºQÆOÖ’ JkèHÍ~°OÖ’ L#fl"åiˆHHÍ^Œ∞, x`«ºrq`«OÖ’
™È^Œ~°∞_çÖÏ, q∞„`«∞_çQÍ, `«O„_çQÍ, Éèí~°ÎQÍ ~°Hõ~°HÍÅ áê„`«Å∞ áÈ+≤OKÕ „Ñü=ºH˜ÎH©
=iÎ™êÎ~Ú.
|∞kú=∞O`«∞_»∞
Jq^•ºÜ«∂ =∞O`«ˆ~ =~°Î=∂<å ó
ã¨fiÜ«∞O nè~åó ÑÖ_ç`«O =∞#º=∂<åó
^ŒO„^Œ=∞º=∂}Ïó ÑïÜ«∞xÎ =¸_è®ó
JO^èÕ<≥·= hÜ«∞=∂<å Ü«∞^ä•O^è•ó
Hõ~îÀÑ¨x+¨`«∞ÎÖ’x D â’¡HõO JkèHÍ~°OÖ’ L#fl"å_»∞ JO^èŒ∞_≥·`Õ HõeˆQ Ñïã≤÷ux
K«Hõ¯QÍ ã¨∂zã¨∞ÎOk. QÍ_è»"≥∞ÿ# J*Ï˝#OÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú L#fl =¸~°∞öÅ∞ `å"Õ∞
„Ñ¨*Ï˝=O`«∞Å∂, Q˘Ñ¨Ê q^•fiOã¨∞Å∂ J#∞‰õΩO@∂ QÆ∞_ç¤"åà◊¡ KÕ`« #_çÑ≤OK«|_Õ
QÆ∞_ç¤"åà◊¡ÖÏQÆ `«∂Å∞`«∂, `«_»|_»∞`«∂ ã¨∞_»∞Å∞ u~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~°∞.
=∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅÖ’x Q˘Ñ¨Ê`«#O W^Õ. XHõ â’¡HÍxfl ~°z™êÎ~°∞. ^•xfl Z=~°∞ U
^Œ$+≤ì`À K«∂¿ãÎ JÖÏ J~°÷=∞ø`«∞Ok. =∞øeHõ J~°÷O XHõ>Ë J~Ú<å, ãÖ^Œ~åƒùxfl |\˜ì
q=~°}‰õΩ gÅ∞O@∞Ok. U ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ Z@∞=O\˜ ãÖâ◊Ü«∂Å∞ Z^Œ∞Ô~·<å "å\˜H˜
334 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ã¨=∂^è•#O Åaèã¨∞ÎOk. ã¨Ô~·# J^è•ºÑ¨‰õΩ_»∞ ÖËx q^•ºi÷ QÆux D â’¡HõO ã¨∂zã¨∞ÎOk.
ã¨Ô~·# <åÜ«∞‰õΩ_»∞ ÖËx ^Õâ◊O QÆux D â’¡HõO q=iã¨∞ÎOk. ã¨Ô~·# P^Œ~°≈O ÖËx
rq`åÅ#∞ =i‚ã¨∞ÎOk. ã¨Ô~·# JkèHÍi ÖËx HÍ~åºÅÜ«∂xfl Hõà◊¡ =ÚO^Œ∞ xÅ∞Ñ¨Ù`«∞Ok.
'JkèHÍi— `«# HÕk"åiH˜ ^•i K«∂áêe. "åiH˜ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕÜ«∂e. "åiÖ’
„ÑüÉèí#∞ QÆ∞iÎOKåe. „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe. Ñ¨x KÕÜ«∞x"åiH˜ Ñ¨x KÕ¿ã „¿Ñ~°} W"åfie.
Ñ¨x KÕã¨∞Î#fl "å~°∞ =∞iO`«QÍ Ñ¨x KÕ¿ã@@∞ì L`åûÇ¨xfl"åfie. WO`« KÕã¨∂Î, JkèHÍi
J#fl"å_»∞ L`«Î=∞ „Ñ¨=~°Î#‰õΩ „Ñ¨fHõQÍ xÅ"åe. HÍ=∞„HÀ^èŒ Ö’Éèí "≥∂Ç¨"Õâ◊
Ñ¨~°=â◊√_»=‰õÄ_»^Œ∞. =∞^Œ=∂`«û~åºÅ‰õΩ ÖÁOQÆ‰õÄ_»^Œ∞. JkèHÍiH˜ `«# ÉÏ^èŒº`« `≥eã≤
LO_®e. x~°‚Ü«∂`«‡Hõ™ê÷#OÖ’ LO_»@O =Å¡ J<ÕHõ„áê^è•#ºO HõÅ x~°‚Ü«∂Å∞ `å#∞
fã¨∞HÀ"åeû LO@∞O^Œx, "å\˜ „Ñ¨ÉèÏ=O Éèíq+¨º`«∞Î `«~åÅÃÑ· LO@∞O^Œ#fl „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù
LO_®e. JO^Œ∞ˆH HõΔ}˜HÍ"ÕâßÅ‰õΩ, Jã¨∂Ü«∞Å‰õΩ, ^ÕfiëêÅ‰õΩ ÖÁOQÆ‰õÄ_»^Œ∞.
ZÑ¨C_≥·`Õ ÃÑ· JkèHÍi ã¨„`«Ê=~°Î# HõÅ"å_≥· LO\Ï_À, JÑ¨C_»∞ J`«_ç HÕk"å~°∞
‰õÄ_® ÉèíÜ«∞O`À<≥·<å ã¨„`«Ê=~°Î# "≥·Ñ¨Ù =∞à◊√¡`å~°∞. JÖÏ HÍHõ JkèHÍi JqhuÑ¨~°∞_≥·
LO>Ë, HÕk "å~°∂ Jqhu "≥·Ñ¨Ù =∞à◊√¡`å~°∞. QÆ∞_ç¤"å_»∞ QÆ∞_ç¤"å_çH˜ `À= K«∂Ñ≤Oz
#@ì=Ù`«∞Ok. JO^Œ~°∂ J^èŒóáê`åàÏxH˜ kQÆ*ÏiáÈ`å~°∞. JO^Œ∞ˆH, JkèHÍ~°OÖ’
L#fl"å~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«=Åã≤# „Ñ¨^è•<åOâ◊O. `å=Ú ÉèÏq`«~åÅ "åiH˜ ["å|∞^•s J#fl
q+¨Ü«∞O.
D JkèHÍ~°O ˆH=ÅO ^Õâ◊O ÃÑ·<Õ HÍ#Hõ¯~° ÖË^Œ∞. F HõOÃÑh JkèHÍi J~Ú<å,
áê~î°âßÅ „Ñ≤xûáêÖò S<å, Ñ¨„uHõ ãÖáê^Œ‰õΩ_≥·<å, WO\˜ ÃÑ^ŒÌ J~Ú<å JO^Œ~°∂
`«=∞ÃÑ· ÉèíQÆ=O`«∞_»∞Oz# qt+¨ì"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒº`« ã¨fi~°∂áêxfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. `«#∞
Hõ~°Î=º`å x~°fiÇ¨Ï}=Å¡ Éèíq+¨º`«∞ÎÃÑ· `å=Ú K«∂¿Ñ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. Wk
[~°QÆx <å_»∞, JO`å `«=∞ˆH `≥Å∞ã¨x, `å<Õ q^•fiOã¨∞_»∞, „Ñ¨*Ï˝=O`«∞_»∞ J#∞‰õΩx
JÇ¨ÏOHÍ~°O`À „Ñ¨=iÎ¿ãÎ `«#‰õΩ `å<Õ HÍ^Œ∞, ã¨=∞ã¨Îã¨=∂*ÏxH© J<åºÜ«∞O KÕã≤#
"å_»=Ù`å_»∞.
# ™êOÑ¨~åÜ«∞ó „ÑüÉèÏu ÉÏÅO
„Ñ¨=∂^ŒºO`«O q`«Î"≥∂¿ÇÏ# =¸_è»"£∞!
JÜ«∞O Ö’HÀ<åã≤Î Ñ¨~° Wu=∂h
Ñ¨Ù#ó Ñ¨Ù#~°fiâ◊ =∂Ñ¨^Œº`Õ "Õ∞!!
J*Ï˝#∞Å∞, Jq"Õ‰õΩÖˇ·# =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ, ^èŒ#=∞^ŒO`À =∞uáÈ~Ú#"åiH©
„âıÜ≥∂=∂~°æO Z#fl\˜H© HõxÑ≤OK«^Œ∞. L#flk D Ö’Hõ"Õ∞, =∞~À Ö’HõO ÖË^Œ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞
=∞m§ =∞m¡ K«ã¨∂Î Ñ¨Ù_»∞`«∞O\Ï~°∞. WHõ¯_» 'ÉÏÅ∞_»∞— J#fl ãÖã¨¯$`«â◊ÉÏÌxH˜ J~°÷O
ÉÏÅºOÖ’ LO_Õ Jq"ÕHÍxfl, J*Ï˝<åxfl Zky<å H˘#™êyOKÕ"å~°x J~°÷O.
=∞#O J<ÕHõ JkèHÍ~°∞Å#∞, "Õ∞<Õ[~°¡#∂ K«∂ã¨∞ÎO\ÏO. Jã¨∂Ü«∂^ÕfiëêÅ∞
Hõ#|~°∞ã¨∂Î, z#flÑ≤Å¡ÖÏ¡ JÅ∞QÆ∞`«∂O\Ï~°∞. J@∞=O\˜ "å~°∞ ™ê=∂lHõOQÍ
L#fl`«™ê÷~ÚH˜ Zky<å, "åi =∞#ã¨∞ qHõã≤OK«ÖË^Œx J~°÷O. Z=_À U^À J<åfl_»x
`«#x q=∞i≈OKå_»x, `«# =∂@ q#ÖË^Œx, `«#‰õΩ Z^Œ∞~°∞ K≥áêÊ_»x, `«# Hõ<åfl
Z‰õΩ¯= `≥eq „Ñ¨^Œi≈ã¨∞Î<åfl_»x WÖÏO\˜ =ºH˜ÎQÆ`«HÍ~°}ÏÅ =Å¡ Jã¨∂Ü«∞ „Ñ¨^Œi≈OKÕ
"å~°O`å z#flÑ≤Å¡ÖË. =Ü«∞ã¨∞ ZO`« =zÛ<å "åiÖ’x 'J*Ï˝#ÉÏÅ∞_»∞— JÖÏˆQ
L<åfl_»#fl=∂@. JO^Œ∞ˆH J<ÕHõ <Õ`«Å∞ Ñ¨ã≤Ñ≤Å¡ÅHõ<åfl Hõ<åHõ+¨ìOQÍ áÈ~å_»∞HÀ=@O,
Jã¨∂Ü«∂^ÕfiëêÅ∞ „Ñ¨^Œi≈OK«_»O =∞#O K«∂ã¨∞Î<åflO. F <Õ`« JkèHÍ~åxH˜ ~åQÍ<Õ,
áê`« <åÜ«∞‰õΩ_ç x~°‚Ü«∂Å#∞ ~°^Œ∞ÌKÕÜ«∞_»O, Jqhu P~ÀÑ¨}Å∞ KÕÜ«∞_»O ÃÑ·<Õ ^Œ$+≤ì
ÃÑ_»`å_»∞. ^•x =Å¡ áê`« <Õ`« q∂^Œ Hõã≤ f~°∞`«∞O^Õ"≥∂ HÍh áêÅ# J_»∞QÆO\˜
áÈ`«∞Ok.
JÖÏˆQ, W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ U^À =∂@Å#∞‰õΩO\Ï~°∞. WO`«Ö’ "åiÖ’ XHõ_ç
KÕuH˜ JkèHÍ~°O =ã¨∞ÎOk. P "≥O@<Õ "å_»∞ Ô~O_»="å_çÃÑ· HõHõΔ ™êkèOÑ¨Ù K«~°º
fã¨∞HÀ=@O, "≥Ú^Œ\"˜ å_çÖ’x 'ÉÏÅ∞_ç—x K«∂Ñ≤ã∞¨ OÎ k. Ñ¨ãÑ≤ Å≤ Å¡ ∞ HÍÅ∞*Ïi Ñ¨_`» å~°∞.
Ñ≤Å¡"å_çx F^•ˆ~ÛO^Œ∞‰õΩ ÃÑ^ŒÌÅ∞ 'Ç¨Ï=∂‡— JO@∂ <ÕÅ#∞ H˘\˜ì#@∞ì #\˜™êÎ~°∞. ÉÏ^èŒ
=∞~°z Ñ≤Å¡"å_»∞ H˜ÅH˜Å #=Ùfi`å_»∞. QÆ=∞x¿ãÎ, F <Õ`« JkèHÍ~åxH˜ ~åQÍ<Õ, áê`«
<Õ`« Ñ¨^Œ=ÙÅÖ’ xÜ«∞q∞Oz# "å~°O^Œih Hõã≤Hõã≤QÍ „\Ï<£ûÑ¶¨~°∞¡ KÕ¿ã™êÎ_»∞. "åi
™ê÷<åÖ’¡ `«#"åix xÜ«∞q∞OK«∞‰õΩO\Ï_»∞. WO`«Ö’ "Õˆ~ <Õ`« JkèHÍ~åxH˜ =¿ãÎ =∞m¡
„\Ï<£ûÑ¶¨~°¡ Ñ¨~°fiO "≥Ú^ŒÅ∞. JO>Ë ZÑ¨C_≥·`Õ JkèHÍ~°OÖ’ L#fl"å_»∞ `«# JkèHÍ~åxfl
=ºH˜QÎ `Æ H« Hõ ™Δõ ê^è#Œ ‰õΩ LÑ¨Ü∂≥ yã¨∂,Î Ñ≤Å"¡ å_çÖÏ „Ñ¨=iÎ™êÎ_À JÑ¨C_»∞ P ãÖã¨,÷ ã¨=∂*O
^≥|ƒ uO\ÏÜ«∞#fl=∂@.
WHõ¯_» 'Jqhu— JO>Ë ˆH=ÅO ^èŒ# ãÖ|Okè`« J„Hõ=∞=º=Ç¨~°O =∂„`«"Õ∞
HÍ^Œ∞. hu ÉÏÇ¨Ïº"≥∞ÿ# „Ñ¨fn Jqhu HÕkˆH =ã¨∞ÎOk. „Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∂[OÖ’ 'Jqhu—H˜
ãÖ‰õΩz`å~°O÷ „Ñ¨Kå~°OÖ’ LOk. HÍh JkèHÍi huÉÏÇ¨Ïº"≥∞#ÿ „Ñ¨=~°#Î ã¨~fi° O 'Jqhu—
HÕkH˜ =ã¨∞ÎOk. JkèHÍi ã¨Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O`À, ÉÏ^èŒº`« <≥iy „Ñ¨=iÎ¿ãÎ L`«Î=Ú_»=Ù`å_»∞.
336 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

L`«Î=∞ P^Œ~°≈O xeÑ≤# "å_»=Ù`å_»∞. `«#‰õΩ #K«Û‰õΩ<åfl, „ÑüÉèí LO>Ë `«#<≥kiOz
xez#"å_çx Ãã`· O« Q“~°qOz, P^ŒiOz "å_ç „ÑüÉè#í ∞ ã¨=∂[„âıÜ∞« ã¨∞û‰õΩ "å_»∞‰õΩ<Õ
qâßÅÇ¨Ï$^ŒÜ«∞O „Ñ¨^Œi≈¿ãÎ ã¨=∂*ÏxH˜ "Õ∞Å∞ KÕã≤#"å_»=Ù`å_»∞. ã¨=∂[O =ÚO^Œ∞
L`«Î=∂^Œ~°≈O xeÑ≤#"å_»=Ù`å_»∞. JÖÏ HÍHõ, =ºH˜ÎQÆ`« HõHõΔÅ‰õΩ, PHÍOHõΔÅ‰õΩ,
Jã¨∂Ü«∂^ÕfiëêÅ‰õΩ `åq¿ãÎ J`«_»∞ 'Jqhu—Ñ¨~°∞_Õ J=Ù`å_»∞. KÕã≤# `«Ñ¨CÖË KÕã¨∂Î
`å#∂ kQÆ*Ï~°`å_»∞. #q∞‡#"åih kQÆ*Ï~°∞™êÎ_»∞.
„âıÜ«∞â◊Û „¿ÑÜ«∞â◊Û =∞#∞+¨º"Õ∞`«
™œÎãÖÑ¨s`«º qq#H˜Î nè~°ó
„âıÜ≥∂Ç≤Ï nè~À-aè„¿ÑÜ«∞™È =$}©`Õ
„¿ÑÜ≥∂ =∞O^À Ü≥∂QÆˆHΔ=∂`ü =$}©`Õ
â◊√ÉèíHõ~°"≥∞ÿOn, ã¨∞YHõ~°"≥∞ÿOn Ô~O_»∂ =∂#=Ù_çx ã¨q∂Ñ≤™êÎ~Ú. |∞kú=∞O`«∞_»∞
Ô~O\˜h qâı¡+≤Oz, q"ÕzOKåe. ã¨∞YHõ~°"≥∞ÿ#^•x HõO>Ë, „âıÜ«∞ã¨¯~°"≥∞ÿO^Õ "Õ∞Åx
Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞. HÍh |∞kúÇ‘Ï#∞_»∞ Ö’ÉèíO KÕ`«, Pã¨H˜Î KÕ`«, ã¨∞YHõ~°"≥∞ÿO^•<Õfl
HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞. "Õ∞<Õ[~°¡‰õΩ Q˘Ñ¨Ê =ºH˜Î`«fiqHÍã¨ã¨∂„`«O Wk. q^•ºi÷H˜, qK«HõΔ} <Õˆ~Ê
ã¨∂„`«q∞k. „Ñü =ºH˜ÎH© =∞Oz, K≥_»∞Å #_»∞=∞ `Õ_® K«∂Ñ≤ =∞Ozx ZOK«∞HÀ=∞x
<Õˆ~Ê ã¨∂„`«O Wk. ÉèÏ~°`«OÖ’ „^À}ÏKå~°∞º_ç áê„`« Z<Àfl JáÈÇ¨ÏÅ‰õΩ QÆ∞Ô~·# áê„`«.
HÍh qK«HõΔ}‰õΩ Ñ¨~åHÍ+¨ª P áê„`«. J~°∞˚#∞_»∞ „^À}∞_ç t+¨μº_»∞. UHõÅ=Ùº_»∞ „^À}∞_ç
Ñ¨~ÀHõΔt+¨μº_»∞. J~°∞˚#∞_ç Hõ<åfl qÅ∞q^ŒºÖ’ „áêg}ºO QÆ∞~°∞ãÖã¨‡~°} =∂„`«O`À
™êkèOz#"å_»∞. J`«_çx t+¨μº_»∞QÍ ã‘fiHõiOz Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl PáêkOK«∞HÀ=@O
ã¨∞YHõ~°O. Z@∞=O\˜ Hõ+¨ìO ÖË‰õΩO_® Q˘Ñ¨Ê`«#O =KÕÛã¨∞ÎOk. HÍh J~°∞˚#∞_»∞
L`«Î=∞qÅ∞HÍ_»∞QÍ xÅ=@O â◊√ÉèíHõ~°O. ZO^Œ∞HõO>Ë, J~°∞˚#∞_»∞ ^èŒ~°‡O "≥·Ñ¨Ù
xÅ|_»`å_»∞. UHõÅ=Ùº_»∞ H“~°=ÙÅ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ_»∞. JO^Œ∞Hõx ã¨∞YO Hõ<åfl
â◊√ÉèÏxH˜ „áê^è•#ºO WKåÛ_»∞ „^À}∞_»∞. âßâ◊fi`«OQÍ 'Ñ¨HõΔáêu— J#fl JÑ¨„Ñ¨^äŒ‰õΩ
QÆ∞~°Ü«∂º_»∞. HÍh â◊√ÉèÏxH˜ „áê^è•#ºO W=fi@O =Å¡ Ö’HõHõÖÏº}O [iyOk. D
qK«HõΔ}#∞ JkèHÍ~°OÖ’, x~°‚Ü«∂`«‡Hõ ™ê÷<åÖ’¡ L#fl"å~°∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe,
„Ñ¨^Œi≈OKåe.
™ê^è•~°}OQÍ JkèHÍ~°OÖ’ L#fl"åi ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ J<ÕHõ PHõ~¬° }Å∞ =™êÎ~Ú. J<Õ‰Ωõ Å∞
J_»QÆ‰õΩO_®<Õ "åiH˜ ¿ã=Å∞ KÕ™êÎ~°∞. |Ç¨ï=∞`«∞e™êÎ~°∞. Jk ã¨∞Y=∂~°æO.
Hõ+¨ìÑ¨_»‰õΩO_® Z<Àfl Z<≥fl<Àfl ãÖáêkOKÕ ã¨∞ÅÉèí =∂~°æO. ^èŒ#O #∞Oz H©iÎ =~°‰õÄ
Jhfl "åix "≥`«∞‰õΩ¯O@∂ =™êÎ~Ú. HÍh WÖÏO\˜q ã‘fiHõiOK«@O 'Jqhu—.
ZO^Œ∞HõO>Ë, WÖÏ ¿ã=Å∞ KÕ¿ã"åiH˜ ™êfi~°÷O LO@∞Ok. HÍh á⁄QÆ_»ÎÅ∞, =ºH˜ÎQÆ`«
Wëêì~ÚëêìÅ‰õΩ ÖÁOQÆ‰õΩO_® ã¨=∂*ÏxH˜ â◊√ÉèíHÍ~°Hõ"≥∞ÿ#"å\˜ ÃÑ·H˜ ^Œ$+≤ì xÅÑ¨@O
JkèHÍi =ºH˜Î`åfixH˜ x^Œ~°≈#O. J@∞=O\˜ "åi =Å¡ ã¨=∂*ÏxH˜ ã¨Ô~·# P^Œ~°≈O
Åaèã¨∞ÎOk. ã¨=∂[O ã¨„Hõ=∞kâ◊Ö’ „Ñ¨Ü«∂}˜ã¨∞ÎOk.
F ™êi q"ÕHÍ#O^Œ∞x =^ŒÌ‰õΩ F =ºH˜Î =KåÛ_»∞. QÀ=ÙÅ ~°HõΔ}‰õΩ x^èŒ∞Å∞
¿ãHõiOK«@OÖ’ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞=∞<åfl_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^Õâ◊OÖ’ Hõ~°=ÙHÍ@HÍÅ∞
ãÖÉèíqOz L<åfl~Ú. „Ñ¨[Å∞ PHõe`À =∞~°}˜ã¨∞Î<åfl~°∞. J`«_çH˜ q"ÕHÍ#O^Œ∞_ç
ã¨=∂^è•#O L`«Î=∞ P^Œ~å≈xH˜ xÅ∞"≥`«∞Î ^Œ~°Ê}O. '^Õâ◊OÖ’ Hõ~°=Ù ãÖÉèíqOzOk.
^•xH˜ q∂ˆ~"≥∞ÿ<å ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∞Î<åfl~å?— Jx J_çQÍ_»∞. 'Hõ~°∞=Ù =∞x+≤ ^Œ∞+¨¯~°‡Å
Ñ¶ë`«O. ^•xH˜ =∞#"Õ∞O KÕÜ«∞QÆÅO?— J<åfl_® =ºH˜Î. '™ê\˜ =∞x+≤ HõëêìxH˜
ã¨ÊOkOK«x"å_»∞ =∞x+≤ HÍ^Œ∞. =∞#∞+¨μÅ∞ Hõ~°‡ =Å¡ Hõ~°=Ù ÉÏi# Ñ¨_ç`Õ, P=Ù Hõ~°‡
=Å¡ Hõ™ê~Ú KÕuÖ’ Ñ¨_»∞`«∞Ok á⁄—=∞‡<åfl_»∞ q"ÕHÍ#O^Œ. JO>Ë QÀ~°HõΔ} =∞#
^èŒ~°‡OÖ’ ÉèÏQÆ"≥∞ÿ<å, =∞x+≤x qã¨‡iOK«@O =∂#=`«fiO HÍ^Œ#fl=∂@. D qK«HõΔ}#∞
„Ñü JkèHÍs J~°÷OKÕã¨∞HÀ"åe. xÜ«∞=∂Å∞, x|O^èŒ#Å∞, =ºH˜ÎQÆ`« Wëêì~ÚëêìÅ∞,
ã¨∂„`åÅ∞ Z<≥flxfl L<åfl =∞x+≤H˜ ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ "ÕÜ«∂e. =∞x+≤ „ÑüÉèí‰õΩ Ñ¨@ìOQÆ\Ïìe.
HÍh =ºHÎ̃`fi« qHÍãÖ ÖËx^Õ qK«H}Δõ JÅ=_»@O Hõ+Oì̈ . JO^Œ∞Hˆ D <å_»∞ `≥e"≥#· "å~°∞,
„ÑüÉèí HõÅ"å~°∞ J<Õ‰õΩÅ∞ L<åfl Jq Ñ¨~å~Ú"åiH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞<åfl~Ú. =∞#O
~åà◊√¡ Jx áêˆ~ã≤# ~°`åflÅ∞, á⁄~°∞QÆ∞^ÕâßÅ#∞ `«=∞ ^èŒQÆ^èŒQÆÅ`À HÍOu=∞Ü«∞O
KÕã¨∞Î<åfl~Ú. WO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨^è•# ÉÏ^èŒº`« x~°‚Ü«∂`«‡Hõ"≥∞ÿ# ™ê÷<åÅÖ’ L#fl"åi^Õ.
ZO^Œ∞HõO>Ë `«=∞ JkèHÍ~°~ „Ñ¨Ö’ÉèíOÖ’ Ñ¨_ç, JkèHÍ~°O WzÛ# â◊H˜Î "≥∂Ç¨ÏOÖ’ Ñ¨_ç
"å~°∞ qK«HõΔ}#∞ =∞~°záÈ`å~°∞. JO^Œ∞ˆH Jxfl\˜ Hõ<åfl Q˘Ñ¨Ê =∞`«∞Î =∞O^Œ∞ 'JkèHÍ~°O—
JO\Ï~°∞. ^•x =∞`«∞ÎÖ’ Ñ¨_»¤"åiH˜ ~°HõΔ} ÖË^Œ∞. D x*Ïxfl „QÆÇ≤ÏOKÕ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞
JkèHÍ~°O ÉèíQÆ=^ŒÌ`«ÎO Jx, JkèHÍi ˆH~ü >ËHõ~ü ÖÏO\˜"å_»x, JkèHÍ~°O W"åà◊
LO@∞Ok, ˆ~Ñ¨Ù áÈ`«∞Ok, âßâ◊fi`«OQÍ xeKÕk ^èŒ~°‡"Õ∞#x, JO^ŒiÖ’ ÉèíQÆ=^ŒOâ◊
LO@∞Ok, ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ ÖË=h É’kèOKå~°∞. x*Ïx*ÏÅ∞ xHõ¯zÛQÍ K≥áêÊ~°∞. J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩ#fl"åiH˜ J=∞$`«O Åaèã¨∞ÎOk. ÖËx"åiH˜ J=∞$`«O ‰õÄ_® q+¨"Õ∞ J=Ù`«∞Ok.
338 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

‰õΩÅOQÆ~°à◊O
Kå`«∞~°fi~°‚ºO =∞Ü«∂ ã¨$+¨ìO QÆ∞}Hõ~°‡ qÉèÏQÆâ◊ó I
`«ã¨º Hõ~åÎ~° =∞Ñ≤ =∂O q^ŒúºHõ~åÎ~° =∞=ºÜ«∞"£∞ II
QÆ∞}Hõ~°‡Å ##∞ãïOz =∞#∞+¨μÅ#∞ <åÅ∞QÆ∞ =~å‚Å∞QÍ <Õ<Õ qÉèÏyOKå#∞. P
=~°‚ qÉèÏQÍxH˜ Hõ~°Î#∞ <Õ<Õ qÉèÏyOKå#∞. P =~°‚qÉèÏQÍxH˜ Hõ~°Î#∞ <Õ<Õ. JHõ~°Î#∞
<Õ<Õ. JO>Ë D qÉèÏQÍxfl KÕã≤<å KÕÜ«∞x"å_»#=Ù`å#∞.
ÉèÏ~°fÜ«∞ã¨=∂*Ïxfl, „Ñ¨ã¨∞Î`«O J`«ÖÏ‰õΩ`«ÅO KÕã¨∞Î#fl ã¨=∞ã¨º '‰õΩÅO—. '‰õΩÅO—
P^è•~°OQÍ XˆH ^Õâ„◊ Ñ¨[Å #_»∞=∞ ^Õfi+¨ÉÏè =#Å∞ K≥Å~ˆ QÆ∞`«∞<åfl~Ú. '‰õΩÅO— P^è•~°OQÍ
™È^Œ~°∞Å∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞ J=Ù`«∞<åfl~°∞. D ‰õΩÖÏÅ P^è•~°OQÍ L`«Î=ÚÅ∞ ‰õÄ_® =ºH˜Î`«fiO
^≥|ƒ u<Õ suÖ’ „Ñ¨=iÎOKÕ ãÖ^Œ~åƒùÅ∞ L`«Ê#fl=∞=Ù`å~Ú.
HÍ~°}O `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Å∞ ÉèíÜ«∂Å#∞ Hõey™êÎ~Ú. J*Ï˝#O qK«HõΔ}#∞
Ç¨Ïiã¨∞OÎ k. '‰õΩÅO— q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® ã¨~Ô #· J=QÍÇ¨Ï# ÖËHáõ È=@O J<ÕHõ Jáê~å÷Å‰õΩ
^•i fã¨∞ÎOk. XˆH KÀ@ Hõeã≤ Ñ¨x KÕ¿ã"åiÖ’, XˆH `«~°QÆuÖ’ ‰õÄ~°∞Û<Õ"åiÖ’,
W~°∞QÆ∞á⁄~°∞QÆ∞# LO_Õ"åiÖ’, WÖÏ „Ñü=ºH˜Î =∞~À =ºH˜`Î À ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOK«@OÖ’
'‰õΩÅO— J<Õ J^Œ$â◊º"≥∞ÿ# J_»∞¤ QÀ_» xÅ∞™ÈÎOk. L#fl`«™ê÷~ÚÖ’ L#fl JkèHÍ~°∞Å∞,
J`«∞º#fl`«™ê÷~ÚÖ’ L#fl <åÜ«∞‰õΩÅ ^ŒQÆæ~° #∞Oz J@ì_»∞QÆ∞# L#fl =º‰õΩÎÅ =~°‰õÄ,
Z=ih =^ŒÅ@O ÖË^Œ∞ '‰õΩÅ— ÉèÏ=#. ZO`« „Ñ¨Ü«∞uflOz<å U =ºH©Î ‰õΩÅO '=Ú„^Œ—#∞
^•@ÖËHõáÈ`«∞<åfl_»∞. HÍh `«#Ö’Oz ‰õΩÅÉèÏ=##∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ K≥i¿Ñã¨∞‰õΩO>Ë HÍh
U =ºH©Î ãÖÑ¨Ó~°‚=ºH˜Î`«fiqHÍ™êxfl ™êkèOz#@∞ì HÍ^Œ∞. HÍ|\˜ì W`«~° JOâßÅÖÏˆQ
‰õΩÅÉèÏ=# QÆ∞iOz Ãã·`«O =∞#O x~˘‡Ç¨Ï=∂@OQÍ K«iÛOK«∞HÀ"åeû LO@∞Ok.
ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOKåeû LO@∞Ok.
'<åÅ∞QÆ∞ =~å‚—Å#∞ QÆ∞}Hõ~°‡Å ##∞ãïOz `å<Õ ã¨$+≤ìOKå#x ÉèíQÆ=næ`«Ö’
NHõ$+¨μ‚_»∞ Z@∞=O\˜ JáÈÇ¨ÏÅ‰õÄ `å=Ù ÖË‰õΩO_® ã¨Ê+¨ìOKÕâß_»∞. NHõ$+¨μ‚_»∞
[QÆ<åfl^äŒ∞_»∞. x~À‡Ç≤Ï. ~åQÆ ^Õfi+¨, Ö’Éèí, "≥∂Ç¨Ï, =∞^Œ, =∂`«û~åºÅxfl\˜H© Jf`«∞_»∞.
ã¨$+≤ìÖ’ U Ñ¨h `«#k HÍ‰õΩ<åfl, W`«~°∞Å‰õΩ ã¨Ô~·# P^Œ~å≈xflKÕÛO^Œ∞‰õΩ `«# Hõ~°Î"åºxfl
Z@∞=O\˜ "≥∂Ç¨ÏO ÖË‰õΩO_® x~°fiÇ≤Ïã¨∞Î#fl "å_»∞.

# =∂O Hõ~å‡}˜ eOÑ¨xÎ # "Õ∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖË ã¨Ê$Ç¨ I
Wu =∂O Ü≥∂-aè*Ï<åu Hõ~°‡aè ~°fl ã¨ |^èŒº`Õ II
™êfiÉèÏqHõ"≥∞ÿ# „Ñ¨Hõ$u QÆ∞}ÏÅ#∞ J#∞ãïOz =∂#=ÙÅ#∞ <åÅ∞QÆ∞ =~å‚Å∞QÍ
qÉèílOKå#x K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`« â’¡HõO Wk. P â’¡HõO z=~°Ö’ 'Hõ~°Î<≥·<å `å#∞ JHõ~°Î<Õ—
J<åfl_»∞. D â’¡HõOÖ’ 'Hõ~°‡Å∞ ##flO@=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë Hõ~°‡Å Ñ¨@¡ <å‰õΩ J¿ÑHõΔ
ÖË^Œ∞. D ~°HõOQÍ Hõ~°‡`«`åÎfixfl J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx <åQÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl "å_çH˜ Hõ~°‡Å∞
|O^èŒ# ¿ÇÏ`«∞=ÙÅ∞ HÍ=Ù— JO\Ï_»∞. JO>Ë, QÆ∞}O P^è•~°OQÍ =~°‚qÉèí[# KÕã≤On
^Õ=Ù_Õ. HÍh P qÉèí[# KÕã≤<å Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO ^Õ=Ù_çk HÍ^Œ#fl=∂@.
Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞, "≥∂Ç¨Ï~°ÇÏ≤ `«∞_»∞, Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ Ïã¨HÎ˜ ÖËx"å_»∞ KÕã#≤ Ñ¨#∞ÅÖ’ Z=iHÀ
ÖÏÉèíO KÕÜ«∂Åx, Z=iHÀ ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ "ÕÜ«∂Åx, WOH˘Hõix z#fl|∞KåÛÅ<Õ
Ñ¨HõΔáê`«‰õΩuû`«|∞kú LO_»^Œ∞. HÍ|\˜ì NHõ$+¨μ‚_»∞ KÕã≤# =~°‚qÉèí[#Ö’#∂ Z@∞=O\˜
J<åºÜ«∂Å∞, J„Hõ=∂Å∞, Ñ¨HõΔáê`åÅ∞, =„Hõ^èÀ~°}∞Å∞ LO_Õ „Ñ¨ã¨H˜Î ÖË^Œ∞. Z=iÔH·<å
Jq HõxÑ≤¿ãÎ, Jk "åi ^Œ$+≤ì^À+Ö `«Ñ¨Ê =∞ˆ~q∂ HÍ^Œ∞.
„Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞# ã¨=∂[OÖ’ JO^Œ~°∂ ã¨=∂#"Õ∞. JO^ŒiH© ã¨=∂<å=HÍâßÅ∞
L<åfl~Ú. S<å ã¨ˆ~, QÆ=∞x¿ãÎ, =∞#=¸ =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ '‰õΩÅ— =º=ã¨÷#∞
U~°Ê~°K«∞‰õΩ<åflO.
PÑ¶‘ã¨∞Ö’¡ <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ `«~°QÆ`«∞Å L^ÀºQÆ∞Å∞O\Ï~°∞. ÃÑ·™ê÷~Ú PÑ¶‘ã¨~°∞¡ 'HÍ¡ãπ
=<£— L^ÀºQÆ∞Å∞. "åi HÕk ™ê÷~Ú"å~°∞ 'HÍ¡ãπ @∞— L^ÀºQÆ∞Å∞. Hõ¡~°∞¯Å∞ 'HÍ¡ãπ „f—
™ê÷~Ú"å~°∞. JO^Œi Hõ<åfl HÕk ™ê÷~Ú Ñ¨Óº#∞¡, |O„\’`«∞Å∞, ã‘fiÑ¨~°∞¡, 'HÍ¡ãπ á¶È~ü—‰õΩ
K≥Ok# "åik. nO\’¡ HÍ¡ãπ 'á¶È~ü— L^Àºy 'HÍ¡ãπ =<£— L^Àºy =ÚO^Œ∞ xÅ"åÅO>Ë<Õ
Éˇ^Œ∞~°∞`å_»∞. HÍ¡ãπ „fH˜, HÍ¡ãπ @∂ ™ê÷~Ú L^ÀºQÆ∞ÅO>Ë ÉèíÜ«∞O. HÍ¡ãπ =<£ *’eH˜
"≥à◊¡@O Hõ+¨ìO.
WHõ, HÍ¡ãπ á¶È~ü, HÍ¡ãπ =<£ J=@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. ZO`À Hõ+¨ìÑ¨_ç`Õ, HÍ¡ãπ @∂
HÍQÆÅ_»∞. HÍ¡ãπ á¶È~ü L^Àºy ãÖ`å#O ™ê^è•~°}OQÍ HÍ¡ãπ á¶È~ü L^ÀºQÍÅ`À ãÖ`«$Ñ≤Î
Ñ¨_»∞`«∞Ok. J^Œ$+¨ìO ÉÏQÆ∞O>Ë HÍ¡ãπ „f ^˘iH˜`Õ ãÖ|~åÅ‰õΩ JO`«∞O_»^Œ∞.
HÍ¡ãπ „f L^Àºy ‰õÄ_® JO`Õ. J`«x ãÖ`å<åxH˜ HÍ¡ãπ „f L^ÀºQÆO ^˘iH˜`Õ
[#‡ ^èŒ#º"≥∞ÿ#@∞ì ÉèÏqOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. JÖÏˆQ W`«~° HÍ¡ã¨∞Ö’¡ ‰õÄ_®. HÍ¡ãπ =<£ L^Àºy
ãÖ`å#O ^Œ$+≤ì JO`« ™ê÷~Ú Hõ<åfl `«‰õΩ¯= L^ÀºQÍÅÃÑ· Ñ¨_»^Œ∞.
340 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=∞#O D L^ÀºQÍÅ‰õΩ =º‰õΩÎÅ#∞ Ñ¨sHõΔÅ ^•fi~å ZOK«∞‰õΩO\ÏO. PÃÑ·
WO@~°∂fiºÅ∞ [~°∞Ñ¨Ù`åO. ^•xfl |\˜ì L^ÀºQÍÅ∞ W™êÎO. JO>Ë Ñ¨sHõΔÅ∞ ~åã¨∞Î#flÑ¨C_Õ
=ºH˜Î ã¨fiK«ÛOù ^ŒOQÍ F ™ê÷~Ú L^ÀºQÍxfl ZOK«∞‰õΩO@∞<åfl_»#fl=∂@. J`«_ç QÆ∞}Hõ~‡° Å#∞
|\˜ì L^ÀºQÍÅ∞ Wã¨∞Î<åflO. J~Ú<å ã¨ˆ~, D L^ÀºQÍÅ∞ W=fi@OÖ’ É’Öˇ_»∞
J=Hõ`«=HõÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. U ™ê÷~Ú "åiH˜ P ™ê÷~Ú L^ÀºQÆO =™ÈÎOk.
ã≤h#@∞_ç H˘_»∞‰õΩ ã≤h#@∞_»=Ù`å_»∞. _®Hõì~°∞ H˘_»∞‰õΩ _®Hõì~°=Ù`å_»∞. "åà◊√¡
`«=∞ ãÖ`å<åxfl WOlh~ü KÕ™êÎ~°∞. WÖÏ QÆ=∞xã¨∂Î áÈ`Õ =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ,
=∞#O H˘`«Î =º=ã¨÷ U~°Ê~°K«∞‰õΩO@∞<åfl=∞#∞‰õΩO@∞<åflO. HÍh NHõ$+¨μ‚_»∞ ã¨∂zOz#
Ñ¨^ŒúuÖ’<Õ P U~åÊ@∞ [~°∞QÆ∞`ÀOk. `Õ_® JÖÏ¡, XHõÑ¨Ê\˜ =º=ã¨÷Ö’x âßOu™œMÏºÅ∞
WÑ¨Ê\˜ =º=ã¨÷Ö’ Hõ#|_»@O ÖË^Œ∞.
U =º=ã¨Ö÷ ’<≥<· å 'áêÅ#— HÀãÖ =º‰õΩÅÎ Ö’ '`«~Q° `Æ ∞« Å—#∞ U~°Ê~°K@
« O `«ÑÊ¨ xãï.
J~Ú`Õ =ºH˜Î „ÑüÉè#í ∞ |\˜ì HÕk`«~Q° uÆ "å~°∞ ÃÑ™· ê÷~Úx KÕ~∞° ‰õΩ<Õ gÅ∞O>Ë P =º=ã¨Ö÷ ’
=ºH˜Î JO`«~`æ° O« QÍ, =ºH˜HÎ © ã¨=∂*ÏxH© #_»∞=∞ ãÖÑ¶∞¨ ~°¬} J=HÍâßÅ∞ `«‰Ωõ ¯= LO\Ï~Ú.
QÆ=∞x¿ãÎ, Ñ¨Ó~°fiHÍÅOÖ’ ã≤^•úO`åÅ P^è•~°OQÍ "å^•Å∞ [iQÍ~Ú. ~å[ºO HÀãÖ
áÈ~å\ÏÅ∞ [iQÍ~Ú. HÍh ‰õΩÖÏÅ∞ P^è•~°OQÍ U <å_»∂ „Ñ¨[Å∞ H˘@∞ìHÀ=@O
[~°QÆÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë, JÑ¨Ê\˜ ‰õΩÅ=º=ã¨÷ WÑ¨C_»∞ =∞#O TÇ≤Ïã¨∞Î#fl f~°∞Ö’ ÖË^Œ∞.
„|Ç¨‡~°Ê}O „|Ç¨Ï‡Ç¨Ïqó
„|Ç¨‡Q“fl „|Ç¨Ï‡}Ï Ç¨ï`«"£∞ I
„|ÃÇ·Ï‡= `Õ# QÆ#Î=ºO
„|Ç¨Ï‡Hõ~°‡ ã¨=∂kè<å II
Ü«∞[˝O KÕ¿ã"å_»∞, Ç¨ÏŸ=∞O KÕ¿ã „^Œ"åºÅ∞, "å\˜x ã‘fiHõiOKÕ Jyfl, Jhfl Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡
ã¨fi~°∂áêÖË. P Ü«∞[˝Ñ¶ë`«O ‰õÄ_® „|Ç¨‡~°Ê}"Õ∞. WÖÏ ã¨~°fiHõ~°‡Å∂ Ü«∞[˝^Œ$+≤ì`À
KÕÜ«∞@"Õ∞ „|Ç¨Ï‡ Hõ~°‡ã¨=∂kè x+ª̈, WÖÏO\˜ x+ª̈ HõÅ"å_Õ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ã≤÷ux á⁄O^Œ∞`å_»∞.
D â’¡HÍxH˜ "Õ^•O`« Ñ¨~O° QÍ J~°O÷ K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û. Ü«∞[˝O JO>Ë =∂=¸Å∞ Ü«∞*Ï˝Å∞QÍ
q=~°} WK«∞ÛHÀ=K«∞Û. HÍh 'Kå`«∞~°fi~°‚ºO— „Ñ¨ã¨HÎ̃ =zÛ# "≥O@<Õ D â’¡HõO K≥Ñ¨Ê@O`À
ÃÑÃ· Ñ· J~å÷xfl q_çz Ö’`«∞‰õΩ "≥àÏ¡eû LO@∞Ok. P J~å÷xfl x`«ºrq`åxH˜ J#fi~ÚOK«∞
HÀ"åeû LO@∞Ok.
ÉèÏ~°fÜ«∞`«`«ÎfiO „Ñ¨HÍ~°O Ü«∞[˝=∞O>Ë Ñ¨Å∞ J~å÷Å∞ =™êÎ~Ú. ^•O\’¡ =∞x+≤
rq`«OÖ’ 'TÑ≤i— Ñ‘ÅÛ@O ‰õÄ_® Ü«∞[˝"∞Õ . PÇ¨~°O ã‘fiHõiOK«@O Ü«∞[˝"∞Õ . ^Œ$âßºÅ∞
K«∂_»@O Ü«∞[˝"Õ∞. =∂\Ï¡_»@O Ü«∞[˝"Õ∞. PÖ’zOK«@O Ü«∞[˝"Õ∞. z=iH˜ Öˇ·OyHõK«~°º
‰õÄ_® Ü«∞[˝"Õ∞. 'F ã¨∞~°"Õ}˜ h „Hõ`«∞Ç¨ÏŸ=∞QÆ∞O_»=Ú# <å rq`«=Ú<Õ „"ÕeÛ— JO\Ï_»∞
^Õ=~°H˘O_» ÉÏÅQÆOQÍ^èŒ~° uÅH±, 'JkfifÜ«∞O— J<Õ Hõq`«Ö’ =∂i‡HõOQÍ. nxfl |\˜ì
K«∂¿ãÎ x`«ºrq`«OÖ’ =∞#O ãÖHõeÊ`«OQÍ, JãÖHõeÊ`«OQÍ KÕ¿ã „ÑüK«~°º ‰õÄ_®
Ü«∞[˝"Õ∞.
D Ü«∞[˝OÖ’ Ç¨ÏŸ=∞O KÕ¿ã „^Œ"åºÅ∞, =∞# Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl =Ú_çã¨~°‰õΩÅ∞. D
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ÅaèOKÕ =∞\˜ì, K≥@∞ì, QÆ∞@ì, h~°∞, QÍe - Jhfl D Ü«Ú^ŒúOÖ’ Ç¨Ïqã¨∞ûÖË.
'Dâß"åã¨ºO W^ŒO ã¨~°fiO.— HÍ|\˜ì J=hfl Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂áêÖË. "å\˜`À KÕ¿ã
Ü«∞[˝Ñ¶ë`«O „|Ç¨‡~°Ê}"Õ∞. HÍ|\˜ì D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ rq, U Ñ¨x KÕã≤<å Jk
„|Ç¨‡~°Ê}"Õ∞. ^•O\’¡ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ ÖË=Ù. LK«ÛhKåÅ∞ ÖË=Ù. ã¨Ç¨ºã¨Ç¨ºÅ∞ ÖË=Ù.
`å#∞ KÕã¨∞Î#fl Ñ¨xx „|Ç¨‡~°Ê}OQÍ ÉèÏqOz KÕ¿ã Ñ¨#∞ÅÖ’ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ LO_Õ
„Ñ¨ã¨H˜Î ÖË^Œ∞.
D q+¨Ü«∂<Õfl „Ñ¨fHÍ`«‡HõOQÍ `«~°∞"å`« Ô~O_»∞ â’¡HÍÅÖ’ q=i™êÎ_»∞. Z=i
QÆ∞}Ïxfl |\˜ì, ™ê÷~Úx |\˜ì "åi Hõ~°‡Å∞O\Ï~Ú. Hõ~°‡ÖË"≥·<å Hõ~°Î$`«fiÉèÏ=# ÖË‰õΩO_®
KÕ¿ãÎ ã¨`«Êùe`åxfl™êÎ~Ú. JÖÏ HÍHõ Hõ~°Î$`«fiÉèÏ=# LO>Ë Jq ^Œ∞+¨Êùe`åxfl™êÎ~Ú.
JO^Œ∞ˆH XHõÑ¨C_»∞ ã¨=∂[OÖ’ LK«ÛhKåÅ ÉèÏ=#Å∞O_Õq HÍ=Ù. =ºH˜Îx Hõ~°‡Å
P^è•~°OQÍ HÍHõ QÆ∞}O P^è•~°OQÍ Q“~°qOKÕ"å~°∞. =∞Ç¨~åAÖˇ·<å J_»=ÙÖ’¡ P‰õΩÅ∞,
JÅ=ÚÅ∞ uO@∂O_Õ =ÚxH˜ ™êëêìOQÆ „Ñ¨}Ï=∞O PK«iOKÕ"å~°∞. '*Ï˝#O— LO^Œx
`≥e¿ã,Î ~åA =∂OãÖ H˘>Ë"ì å_ç =ÚO^Œ∞ "≥∂HõiÖË"¡ å_»∞. '‰õΩÅO—`À ãÖ|O^èOŒ ÖË‰Ωõ O_®
=º‰õΩÎÅ∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕ¿ã"å~°∞. *Ï˝#O ãÖáêkOz „Ñ¨ÑÖKåxH˜ ÑÖKÕ"å~°∞. J=ã¨~°O
=¿ãÎ JO^Œ~°∂ Hõeã≤Hõ@∞ìQÍ LO_ç ^èŒ~°‡~°HõΔ} KÕ¿ã"å~°∞. K«i„`«#∞ QÆ=∞x¿ãÎ, ‰õΩÖÏÅ
ÉèË^ŒÉèÏ"åÅ∞ ÖË‰õΩO_® Hõeã≤ ^Õâ◊O HÀãÖ áÈ~å_Õ"å~°∞. D <å\˜H© ÉèÏ~°fÜ«∞^èŒ~°‡O
ã¨r=OQÍ LO^ŒO>Ë, P <å_»∞ =º‰õΩÎÅ∞ ‰õΩÅÉèÏ=#Å Hõf`«OQÍ ^èŒ~°‡O HÀãÖ Hõeã≤
áÈ~å_»@O =Å¡<Õ!
J~Ú`Õ, HÍÅ„Hõ"∞Õ }Ï, Jn QÆ_z» # H˘xfl =O^ŒÅ Uà◊√Q¡ Í, =ÚYºOQÍ =∞^èºŒ Ü«ÚQÆO
`«~°∞"å`«, ^Õâ◊OÖ’ ‰õΩÅ=º=ã¨÷ QÆ\˜ìÑ¨_çOk. D <å_»∞ =∞#O J#∞Éèíqã¨∞Î#fl '‰õΩà◊√¡—
342 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

P~°OÉèí"≥∞ÿOk. ã¨$+≤ìÖ’ U^≥·<å P~°OÉèíOÖ’ L#fl ã¨fiK«Ûù`« `«~°∞"åu HÍÅOÖ’ LO_»^Œ∞.
QÆOQÍ#k Ãã·`«O Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å áê^•Å =^ŒÌ L#flO`« ã¨fiK«ÛùOQÍ `«~°∞"å`« LO_»^Œ∞.
J<ÕHõ LÑ¨#^Œ∞Å HõÅ~ÚHõ`À, ™ê÷xHõ <≥·ãïæHõÑïã≤÷`«∞Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ =∞e#=∞ø`«∞Ok.
g\˜ Hõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ =∞x+≤ ^•xfl =∞e#O KÕ™êÎ_»∞. QÆOQÍ#kˆH P QÆu Ñ¨_ç`Õ
‰õΩÅ=º=ã¨÷ QÆ∞iOz "Õˆ~ K≥áêÊÖÏ? ZÖÏÔQ·`Õ HÍÅO K≥e¡#^•xfl Ñ¨Hõ¯# Ñ¨_Õ™êÎ"≥∂,
JÖÏ ‰õΩÅ=º=ã¨÷ ã¨fi~°∂áêxfl J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩx, J=ã¨~O° fi# =∞e#=GOÖÏ ã¨=∂[O
^•xfl qãï˚OKåe. Jã¨Å∞ ã¨fi~°∂áêxfl „QÆÇ≤ÏOK«Hõ, KÕ¿ã ^Œ∞~åfiMÏº<åÅ#∞,
qÑ¨s`å~å÷Å#∞ =kÖËÜ«∂e.
J[˝ âßÛ„â◊^Œú^è•#â◊Û ãÖâ◊Ü«∂`å‡q#â◊ºu I
<åÜ«∞O Ö’HÀ-ã≤Î # Ñ¨~À # ã¨∞YO ãÖâ◊Ü«∂`«‡#ó II
ã¨fiÜ«∞OQÍ =ã¨∞Î`«`«ÎfiO qKåiOK«ÖËx"å~°∞ QÆ∞~°∞"åHõºOÃÑ· HÍh, âßG"åHõºOÃÑ·
QÍx #q∞‡Hõ ÖËx"å~°∞, J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å ãÖâ◊Ü∂« Å∞ Hõey`Õ #t™êÎ~∞° . „Ñ¨ã∞¨ `Î O« ã¨=∂[O
`«# ÃÑ#· #=∞‡HõOÖËx 'ãÖâ◊Ü∂« `«‡ ã≤u÷ —Ö’H˜ *Ï~°∞‰õΩO\’Ok. W@∞=O\˜ Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’
*Ï˝#"Õ∞ ãÖâ◊Ü«∂Å#∞ KèÕkOz xëê¯=∞Hõ~°‡‰õΩ ^•i fã¨∞ÎOk.
✣✣✣

LÑ¨ãÖÇ¨~°O
=∂#=Ù_çx W`«~°r=ÙÅ #∞Oz "Õ~°∞ KÕ¿ãk PÖ’K«# Jx JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞.
D PÖ’K«# =ÖË¡ W`«~° [O`«∞=ÙÅ‰õΩ ÖËx qK«HõΔ} =∞x+≤H˜ LOk. J~Ú`Õ D
PÖ’K«# Ô~O_»∞ "≥·Ñ¨ÙÖÏ Ñ¨^Œ∞<≥·# HõuÎ =O\˜k. XHõ "≥·Ñ¨Ù =∞x+≤x q*Ï˝<å~°˚# "≥·Ñ¨Ù
=∞o§ã¨∂Î<Õ, =∞~À "≥·Ñ¨Ù J`«_çx Ñ¨`«#O "≥·Ñ¨Ù `«~°∞=Ú`«∞Ok. HÍ|\˜ì PÖ’K«#ÃÑ·
xÜ«∞O„`«} ™êkè¿ãÎ =∞x+≤ qK«HõΔ}`À L`«Î=Ú_»=Ù`å_»∞. ÖËHõáÈ`Õ Ñ¨`«#"≥∞ÿ
Ñ¨â◊√„áêÜ«Ú_»=Ù`å_»∞. =∂#=ã¨fiÉèÏ=OÖ’x D "≥·z„ux QÆ=∞xOz# =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞
=ºH˜Î `«# rq`åxfl xÜ«∞=∞|^ŒúO KÕã¨∞H˘x `å#∞ ã¨∞YOQÍ rqã¨∂Î, ã¨=∂*Ïxfl
ãÖ`À+¨=∞Ü«∞O KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ H˘xfl ^èŒ~å‡Å∞ U~°Ê~°Kå~°∞. ã¨∂„`åÅ#∞ x~°fizOKå~°∞.
âß„™êÎÅ#∞ ~°zOKå~°∞. „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ U~°Ê~°Kå~°∞. rq`å^Œ~å≈Å#∞ „Ñ¨Hõ\ÕKå~°∞.
P^Œ~≈° „áêÜ«∞"≥∞#ÿ =∂~°^æ ~Œ ≈° HÍÅ#∞ ã¨∂zOKå~°∞. JO^Œ∞Hˆ ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ L`«=Î ∞=ºH˜`Î åfixH˜
„áê=∂}˜Hõ"≥∞ÿ L#fl`«=º‰õΩÎÅ HÍÅ"åÅ"≥∞ÿOk. J@∞=O\˜ ã¨=∂*O D <å_»∞
áêâßÛ`«º^ÕâßÅ #∞O_ç kQÆ∞=∞u J=Ù`«∞#fl =ºH˜Î`«fiqHÍã¨ P^Œ~å≈Å "≥·Ñ¨Ù "ÕÅO "≥„iQÍ
PHõi¬`«=∞ø`ÀOk. P P^Œ~å≈Å∞ P^è•~°OQÍ q[Ü«∞ã¨∂„`åÅ#∞ É’kèOKÕ =ºH˜Î`«fi _®Hõì~°¡
qÅ∞= JkèHõ=∞ø`ÀOk. gkä gkä<å W@∞=O\˜ =ºH˜Î`«fiqHÍã¨ _®Hõì~°∞¡ "≥Å∞ã¨∞Î<åfl~°∞.
q[Ü«∞É’^è#Œ F =∞Ç¨Ï`«~Î "° ∞≥ #ÿ "åºáê~°™ê^è#Œ "≥∞Oÿ k. HÍ~˘Êˆ~\ò L^ÀºQÆ∞Å‰õΩ, rq`«OÖ’
L#fl`«™ê÷~ÚH˜ KÕ~åÅ#∞‰õΩ#fl =º‰õΩÎÅ‰õΩ, q^•º~°∞÷Å‰õΩ `«=∞ q[Ü«∞É’^èŒ#Å∞ ÃÑ^ŒÌ
ÃÑ^ŒÌ Ñ¶‘AÅ∞ fã¨∞‰õΩx =∞s qxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞. W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’, XHõ¯ HõΔ}O Py
PÖ’z¿ãÎ, „Ñ¨ã¨∞Î`«Ñïã≤÷uÖ’x qëê^ŒHõ~°"≥∞ÿ# K«=∞`å¯~°O J~°÷=∞ø`«∞Ok.
K«OHõÖ’ Ñ≤Å¡#∞OK«∞‰õΩx T~°O`å "≥`«∞‰õΩ`«∞<åfl~°#fl ™ê"≥∞`« LOk. „Ñ¨ã¨∞Î`«
Ñïã≤÷u P ™ê"≥∞`«#∞ x~°∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. ÉèÏ~°fÜ«∞ã¨=∂[OÖ’ =ºH˜Î âßs~°HõOQÍ<À ÖËHõ
=∂#ã≤HõOQÍ ‰õÄ_® P~ÀQÆº=O`«∞_»ÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩ F Ñ¨\˜+¨ª"≥∞ÿ# =º=ã¨÷ LO_Õk.
J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å =ºH˜ÎH˜ P~ÀQÆºHõ~°"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ HõeÊOz, J`«x rq`åxfl ã¨Ô~·#
q^èOŒ QÍ fiÛk^ÕOÌ ^Œ∞‰õΩ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ_¨ Õ JOâßÅ#∞ ÉÏÅºO #∞Op JO^Œ*Ü Ë ∞« @O [iˆQk.
344 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

=∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ ^èŒ~å‡xH˜, huH© #_»∞=∞ L#fl ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# `Õ_®#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
x~°fizOKå~°∞. ^èŒ~°‡O ÖË‰õΩ<åfl hu, =∂#=Ù_çH˜ =∂#=`«fiO Páêkã¨∞ÎO^Œx „QÆÇ≤ÏOz
huH˜ ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ "Õâß~°∞.
PÇ¨~°x„^• "≥∞ÿ^äŒ∞<åÅ∞ r=ÙÅ ^èŒ~å‡Å∞. J~Ú`Õ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ =∂#=ÙÅ #∞O_ç
"Õ~°∞ KÕ¿ã JOâ◊O x„QÆÇ¨ÏO Jx ã¨Ê+¨ìOQÍ É’kèOKå~°∞. D x„QÆÇ¨Ï"Õ∞ ^èŒ~°‡OÖ’
„Ñ¨^è•# áê„`« =Ç≤Ïã¨∞ÎO^Œx q=iOz x„QÆÇ¨xfl ^èŒ~°‡OÖ’ ÉèÏQÆO KÕâß~°∞. ^èŒ~°‡=∞#flk
=∂#=Ù_çH˜ ‰õΩ@∞OÉO`À, ãÖÑ¶¨∞O`À, ^Õâ◊O`À, *Ïu`À, W`«~°∞Å`À QÆÅ ãÖ|O^èŒ
ÉÏO^èŒ"åºÅ#∞ K«Hõ¯k^Œ∞Ì`«∞Ok. W`«~°∞Å#∞ Q“~°qã¨∂Î, ™êfi~å÷xfl `«yæOK«∞‰õΩO@∂,
`åºQÍxfl ÃÑOz =∂#=*Ïu JÉè∞í º#fluH˜ =Åã≤# QÆ∞}ãÖÑ¨^Œ ^è~Œ ‡° O ^•fi~å =∂#=Ù_çH˜
Öaèã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH ^èŒ~å‡=ÅO|#, huáêÅ# =∂#=Ù_ç Hõ~°Î"åºÅ∞ Jx xˆ~ÌtOKå~°∞.
áêâßÛ`«∞ºÅ∞ hux, ^èŒ~°‡O #∞Oz q_»n™êÎ~°∞. HÍh =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ ^èŒ~å‡xfl, hux
"Õˆ~fi~°x ã¨∂zã¨∂Î â◊ÉÏÌxH˜, J~å÷xH˜ L#fl Jq<åÉèÏ=ãÖ|O^èŒO ^èŒ~å‡xH©, huH˜
LO@∞O^Œx, XHõ\˜ ÖËHõ =∞~˘Hõ ^•xH˜ =∞#∞QÆ_» ÖË^Œx, =ºH˜Î ãÖÑ¨Ó~°‚=∂#=Ù_»∞QÍ
ZkˆQO^Œ∞‰õΩ D Ô~O_»∂ J`«º=ã¨~°=∞x „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. =ºH˜Î hu=∞Ü«Ú_≥·, ^èŒ~°‡x+¨ª`À
rq`«O QÆ_ç¿ÑO^Œ∞‰õΩ `À_»Ê_Õ =º=ã¨÷#∞ ã¨$lOKå~°∞. qq^èŒãÖ™ê¯~åÅ#∞ xˆ~ÌtOKå~°∞.
=ºH˜ÎQÆ`«OQÍ, ™ê=∂lHõOQÍ =ºH˜Î ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOz rq`åxfl âßOu=∞Ü«∞O
KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ~åK«ÉÏ@#∞ ã≤^ŒúÑ¨~°Kå~°∞. J@∞=O\˜ ã¨=∂[O D <å_»∞ 'q[Ü«∞O—
x~°fiK«<åxfl =∞~°z, Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ JOkOz# 'Ñ¨ã≤_ç—ÖÏO\˜ Pã≤Îx qã¨‡iOz
áêâßÛ`«º„Ñ¨ÉèÏ=O`À Hõ$„u=∞"≥∞ÿ# `«à◊√‰õΩÉˇà◊√‰õΩÅ "≥∂AÖ’ Ñ¨_»∞`ÀOk. WO^Œ∞‰õΩ
„Ñ¨^è•#x^Œ~°≈#O P^èŒ∞xHõã¨=∂[OÖ’ K«ÖÏ=∞}˜Ö’ L#fl q[Ü«∞ã¨∂„`åÅ∞.
=ºH˜Î`«fiqHÍãÖ, q[Ü«∞ã¨∂„`åÅ∞, rxÜ«∞ãπ J=@O ZÖÏ? P`«‡qâßfiãÖ
™êkèOK«@O =O\˜ JOâßÅ#∞ É’kèOKÕ P^èŒ∞xHõÑ¨Ùã¨ÎHÍÅ#∞ Ñïje¿ãÎ, ^•^•Ñ¨ÙQÍ
Jhfl XˆH JOâßxfl qaè#fls`«∞Ö’¡ É’kèOK«_»O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. „Ããìãπ "Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò
>ˇH˜fl‰õΩ¯Å∞, ã¨∞Y™ê^èŒ#, P`«‡qâßfiã¨™ê^èŒ# Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅhfl XˆH ~°HõOQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. D
Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅxfl\˜h qâı¡+≤¿ãÎ Jxfl\˜Ö’ HõxÑ≤OKÕk XHõ>Ë Jx J~°÷=∞ø`«∞Ok. F@q∞
QÔ Å∞Ñ¨Ù‰õΩ `˘e "≥∞@∞ì Jx, F@q∞`À x~åâ◊Ñ_¨ ‰» Äõ _»^xŒ É’kè™êÎ~∞° . =∞#ã¨∞x J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’
LOK«∞HÀ"åÅx, PO^Àà◊#Å∞ ^•\ÏÅx q=i™êÎ~°∞. =∂@Å∞ =∞O„`åÖÏ¡O\˜q HÍ|\˜ì
*Ï„QÆ`«ÎQÍ =∂\Ï¡_®Åx ã¨∂z™êÎ~°∞. =∞#ã¨∞û Jxfl\˜H© =¸ÅO Jx q=iã¨∂Î,
=∞#ã¨∞û#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞H˘<ÕO^Œ∞‰õΩ q^è•<åÅ#∞ =∞# =ÚO^Œ∞OK«∞`å~°∞. ÅHΔÍxfl

ã¨Ê+¨ìOQÍ x~°‚~ÚOK«∞H˘x P ÅHõΔº™ê^èŒ# HÀãÖ ã¨Ô~·# =∂~åæxfl ZOK«∞HÀ"åÅx, Zxfl
J_»¤O‰õΩÅ∞ Z^Œ∞Ô~·<å „‰õΩOyáÈ‰õΩO_® ÅHõΔºO "≥·Ñ¨Ù „Ñ¨Ü«∂}ÕKåÅx L^Àƒkè™êÎ~°∞.
WO^Œ∞‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍ zuH˜áÈ~Ú ÃÑ·H˜ =zÛ# áêâßÛ`«º "åºáê~°"Õ`«ÎÅ rq`åÅ #∞O_ç
L^•Ç¨Ï~°}e™êÎ~°∞. J<ÕHõáêâßÛ`«∞ºÅ H˘>Ë+¨x¡™êÎ~°∞. XHõ ~°HõOQÍ K«∂¿ãÎ gà◊√§ K≥¿ÑÊ
U JOâ◊O ‰õÄ_® `«Ñ¨ÙÊ HÍ^Œ∞. U JOâ◊O ‰õÄ_® =∞# r=#q^è•<åxH˜ H˘`«Î HÍ^Œ∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë D <å_»∞ D =ºH˜`Î fi« qHÍã¨ÑÙ¨ ã¨HÎ ÍÅ∞, =ºH˜`Î fi« qHÍã¨ _®Hõ~ì ∞° ¡ É’kèã∞¨ #Î fl^ŒO`å
=∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞ U~°Ê~°z# =º=ã¨÷Ö’ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°z LOk.
ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•#OÖ’ =ºH˜Î Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ tâ◊√=Ù QÆ~°ƒùOÖ’ Ñ≤O_»~°∂ÑÖÖ’
L#flÑ¨Ê\˜ #∞Op P~°OÉèí=∞ø`«∞Ok. tâ◊√=Ù QÆ~°ƒùOÖ’ L#flÑ¨ÙÊ_»∞ `«e¡ P#O^ŒOQÍ
LO_®e. ãÖ`Àëêxfl J#∞Éèqí OKåe. P"≥∞‰õΩ Z@∞=O\˜ Hõ+Oì¨ ~å‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ"åe.
P"≥∞ Jhfl =∞Oz =∂@ÖË q<åe. =∞Oz "å`å=~°}OÖ’ LO_®e. =∞Oz PÖ’K«#Å∞
KÕÜ«∂e Jx xˆ~ÌtOKå~°∞. D JOâ◊O ãïQÍæ J~°÷=∞ÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Ù~å}ÏÅÖ’ Ô~O_»∞
Hõ^äŒÅ∞<åfl~Ú. XHõ\˜ ~åHõΔã¨∞_ç Ñ¨Ù„`«∞_≥·<å, QÆ~°ƒùOÖ’ L#flÑ¨ÙÊ_Õ q+¨μ‚Hõ^äŒÅ∞ qO@∂
[x‡Oz q+¨μ‚Éèí‰õΩÎ_≥·# „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_ç Hõ^äŒ. =∞~˘Hõ\˜ QÆ~°ƒùOÖ’ Ñ¨^Œ‡=ÓºÇ¨ÏKèÕ^Œ#~°Ç¨Ï™êºxfl
„QÆÇ≤ÏOz [x‡Oz# Jaè=∞#∞º_ç =$`åÎO`«O. D Ô~O_»∞ Hõ^äŒÖ’¡ XHõ ã¨∂HõΔ‡"≥∞ÿ# `Õ_®
LOk. q+¨μ‚Éèí‰õΩÎ_≥·# „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞ ~åHõΔã¨∞_≥·<å z~°Orq J~Ú ã¨„Hõ=∞áêÅ#`À ^èŒ~å‡xfl
x~°fiiÎOz P^Œ~°≈„áêÜ«Ú_»Ü«∂º_»∞. J~°∞˚#∞_ç Ñ¨Ù„`«∞_≥·# Jaè=∞#∞º_»∞, Ü«Ú^ŒúqâıëêÅ∞
q#@O`À z#fl =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ Ü«Ú^ŒúOÖ’ =∞~°}ÕKå_»∞. tâ◊√=Ù =ºH˜Î`«fi qHÍã¨"Õ∞
HÍ^Œ∞, Éèíq+¨ºxˆ~Ìâ◊O ‰õÄ_® QÆ~°ƒùã¨÷^Œâ◊ #∞OKÕ P~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok. Wk „QÆÇ≤ÏOz tâ◊√=Ù
P~ÀQÆºHõ~O° QÍ D Ö’HõOÖ’ J_»∞y_ÕO^Œ∞‰õΩ ã¨~Ô #· =∂~°Oæ ã¨∂zOKå~°∞ =∞# Ñ¨Óifi‰õΩÅ∞.
WHõ [x‡Oz#Ñ¨Ê\˜ #∞Op tâ◊√=Ù =∂#ã≤HÍ~ÀQÆºO ã¨„Hõ=∞suÖ’ Jaè=$kú K≥O^ÕO^Œ∞‰õΩ
Ñ¨\˜+¨ª"≥∞ÿ# =º=ã¨÷#∞ xi‡OKå~°∞.
P^èŒ∞xHõ=∂#ã≤Hõâß„ã¨ÎO „Ñ¨HÍ~°O tâ◊√=Ù rq`«OÖ’ "≥Ú^Œ\˜ ãÖ=`«û~°O
J`«ºO`«„áê^è•<åºxfl =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ J`«_ç PÖ’K«##∞ xˆ~ÌtOKÕ J<ÕHõ
JOâßÅ∞ D =Ü«∞ã¨∞Ö’ J`«_ç "≥∞^Œ_»∞Ö’ xH˜ΔÑ¨Î=∞ø`å~Ú. P `«~åfi`« J`«x rq`«O
"≥Ú`«ÎO ÉÏÖÏº=ã¨÷Ö’ „QÆÇ≤ÏOz# q+¨Ü«∂Å xQÆ∞æ `ÕÅ∞Û‰õΩx „Ñüã¨ÊOkOK«@"Õ∞
LO@∞Ok. `«e^¡ OŒ „_»∞ÅÃÑ· Ñ≤Å"¡ å_ç #=∞‡HõO J`«_ç P`«‡qâßfiã¨=∞ø`«∞Ok. "åi ãŸºO
J`«x âßOu J=Ù`«∞Ok. "å~°∞ <ÕiÊ# JOâßÅÃÑ· qâßfiãÖ J`«_ç P`«‡|Å=∞ø`«∞Ok.
JÖÏ HÍHõ ‰õΩ@∞O| "å`å=~°}OÖ’x, HõÅ`«Å∞, „HÀ^è•Å∞, P"ÕâßÅ∞ tâ◊√=ÙÖ’ PO^Àà◊#
346 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

Hõey™êÎ~Ú. `≥eÜ«∞x JâßOux ã¨$+≤ì™êÎ~Ú. J`«_çÖ’ JÉèí„^Œ`åÉèÏ"åxfl HõeyOz,
Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ J`«_çH˜ HõeˆQ J<ÕHõ J#~å÷Å‰õΩ HÍ~°}=∞ø`å~Ú. Wk „QÆÇ≤ÏOKÕ =∞#
=º=ã¨÷Ö’ tâ◊√=Ù [##O F J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# Ñ¶¨∞@#QÍ xˆ~ÌtOK«@O [iyOk. tâ◊√=Ù
[##O ãÖ|~åÅ‰õΩ ^•i fã¨∞ÎOk. |O^èŒ∞=ÙÅO`å ãÖ`À+ÖQÍ Hõe¿ãO^Œ∞‰õΩ
HÍ~°}=∞ø`«∞Ok. „Ñü"å~°∂ tâ◊√=ÙÃÑ· "å`«ûÅºO ‰õΩiÑ≤™êÎ~∞° . Z`«∞‰Î Ωõ x =Ú^•Ì_∞» `å~°∞.
ÖÏe™êÎ~°∞. áê@Å∞ áê_ç P#O^ŒO Hõey™êÎ~°∞. tâ◊√=Ù#∞ LÜ«∂ºÖ’¡ TÑ¨Ù`«∂ '~å=∂
ÖÏb— JO@∂ QÍ#O KÕ™êÎ~°∞. JO>Ë `«# `«e¡^ŒO„_»∞Å rq`«OÖ’ `å<˘Hõ 'J^Œ∞ƒù`«O—
J#fl ÉèÏ=# tâ◊√=Ù‰õΩ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. "å~°∞ áê_Õ áê@Å =Å¡ ãÖw`«*Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
™êÇ≤Ï`«ºOÃÑ· =∞‰õΩ¯= HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. |O^èŒ∞=ÙÅÖ’ HõÅã≤"≥∞Åã≤ u~°QÆ@O, P_»@O
J`«_çH˜ ™ê=∂lHõr=#O <Õ~°∞Ê`«∞Ok. PÃÑ· ÉÏ=∞‡Å ^ŒQÆæ~°, `å`«Ü«∞ºÅ ^ŒQÆæ~° q<Õ
áœ~å}˜HõQÍ^äŒÅ∞ J`«_çH˜ L`«Î=∂^Œ~å≈Å∞ <Õ~°∞Ê`å~Ú. ~å=}Ïã¨∞~°∞_çÖÏ K≥_»∞ Ñ¨#∞Å∞
KÕ¿ã"å~°∞ qÅ#¡x, K≥_∞» #∞ xi˚Oz =∞Ozx ÃÑOKÕ ~å=Ú_»∞ 'Ç‘Ï~À— Jx J~°=÷ ∞ø`«∞Ok.
Z=Ô~<· å 'Ç‘Ï~À— HÍ"åÅx J#∞‰õΩO\Ï~°∞ HÍh qÅ<£ HÍ"åÅx J#∞HÀ~°∞ Hõ^•! JO^Œ∞Hˆ
Ñ¨ã≤`«#OÖ’<Õ Ñ≤Å¡Å‰õΩ L`«Î=∞ =º‰õΩÎÅ#∞ ÑïK«Ü«∞O KÕã≤, L`«Î=∂^Œ~°≈O xÅÑ¨@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÍã¨Î TÇ¨Ï~åQÍ<Õ *Ï#Ñ¨^ŒQÍ^äŒÅ∞, =∂Ü«∞Å∞, =∞O„`åÅ Hõ^äŒÅ∞ J`«_ç
TÇ¨â◊HÎ̃H˜ Ñ¨^Œ∞#∞ ÃÑ_»`å~Ú. J`«xÖ’ ™êÇ¨Ïã¨QÆ∞}O ÃÑOK«∞`å~Ú. W^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
`«e¡ <Õˆ~Ê ã¨∞=∞f â◊`«HÍÅ∞, "Õ=∞# Ñ¨^•ºÅ∞ J`«_çH˜ hu xÜ«∞=∂Å∞ <Õ~°∞Ê`å~Ú.
™ê=∂lHõ=∞#ã¨Î`åÎfixfl ÑïK«Ü«∞O KÕ™êÎ~Ú. 'ZÑ¨ÙÊ_»∞ ãÖÑ¨^Œ Hõeæ#— 'q#^ŒQÆ∞ <≥=fi~°∞
K≥Ñ≤Ê#—, 'Ñ¨Ù~°∞+¨μÅO^Œ∞ Ñ¨Ù}ºÑ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ "Õ~°Ü«∂— '"Õ~°∞Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ KÕi =$HõΔO|∞ K≥~°K«∞#∞—
=O\˜ J<ÕHõÑ¨^•ºÅ∞ J`«_çH˜ ã¨=∂[OÖ’ =∞#∞+¨μÅ#∞ QÆ∞iÎOK«@O <Õ~°∞Ê`å~Ú.
=∞OzK≥_»∞ÅÃÑ· J=QÍÇ¨Ï# Hõey™êÎ~Ú. `«e¡ ^ŒO„_ç, QÆ∞~°∞=Ù ^≥·"åÅx, "åix
Q“~°qOK«@O =ºH˜Î Hõ~°Î=º=∞x É’kè™êÎ~Ú. JO>Ë tâ◊√=Ù ™ê=∂lHõr=#O P~°OÉèí"≥∞ÿ,
J`«x =ºH˜Î`«fiO ZkˆQ Ö’Ñ¨ÖË tâ◊√=Ù‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# J<ÕHõ JOâßÅ É’^èŒ#
[iyáÈ`ÀOk. áê~îâ° ßÅ J#flk 'JP—Å∞ <Õ~ˆ Ê Hõ~å‡QÍ~°O HÍ^Œ∞. qHõãã≤ ∞¨ #Î fl =ºH˜`Î åfixH˜
kâ◊#∞ HõeÊOKÕ ^Õ"åÅÜ«∞O J#fl ÉèÏ=# Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO>Ë fQÆ‰Ωõ áêˆHO^Œ∞‰õΩ
ã¨Ô~·# ÑÖki x~å‡}O Ñ≤Ö¡"å_ç =∞#ã¨∞ ZkˆQ (á¶ê~å‡\˜"£) ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ
[~°∞QÆ∞`ÀO^Œ#fl =∂@.
=ºH˜Î `«e¡^ŒO„_»∞Å ™ê=∂lHõ™ê÷~Ú`À ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® q^•ºÉ’^èŒ# KÕ¿ã
=º=ã¨÷ =∞#k. =ºH˜ÎÖ’x l*Ï˝ã¨#∞ QÆ∞iÎOz ^•xfl ÃÑOz „áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ =º=ã¨÷ LO_Õk.
JO^Œ∞ˆH „Ñ¨*ÏÑü =^ŒÌ q^Œº <Õ~°∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ~åHõΔã¨∞Å∞, ^Õ=`«Å∞ "≥àıÎ, W^ŒÌiH©
ã¨=∂#OQÍ *Ï˝#É’^èŒ KÕâß_»∞ QÆ∞~°∞=Ù. "åà◊√§ ‰õÄ_® QÆ∞~°∞=Ù =∂@Å#∞ áê\ÕKå~°∞.
P`«‡*Ï˝#O „QÆÇ≤ÏOK«∞‰õΩx P^ÕtOz# QÆ∞~°∞=Ù P^ÕâßÅ#∞ áê\ÕKå~°∞. ^Õ=`«ÅÖ’
WO„^Œ∞_»∞, ~åHõΔã¨∞ÅÖ’ q~ÀK«#∞_»∞ q∞QÆ`å"åiH˜ aè#flOQÍ PÖ’z¿ãÎ, "åiÖ’ =∞ixfl
PÖ’K«#Å∞ „¿Ñˆ~Ñ≤Oz ã¨`«º^Œ~°≈#=∂~°æO ã¨∂zOKå_»∞ QÆ∞~°∞=Ù. "åiH˜ P`«‡ QÆ∞iOz
H˘xfl JOâßÅ∞ „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù‰õΩ ~åQÍ<Õ ãÖ`«∞+¨μìÖˇ· "≥o§áÈ`«∂O>Ë 'J#∞Ñ¨ÅÉèÏº`å‡#
=∞# ã¨∞q^Œº, „=[`À Ü«∞`«~° U`«^Œ∞Ñ¨x+¨^À Éèíq+¨ºxÎ ^Õ"å"åã¨∞~å "å`≥ Ñ¨~åÉèíq+¨ºxÎ—
J#∞‰õΩO\Ï_»∞. h\˜Ö’ `«=∞ „ÑüaOÉÏxfl K«∂ã≤ J^Õ P`«‡ Jx ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨_ç Jã¨=∞„QÆ
q*Ï˝#O`À "≥o§áÈ`«∞#fl"å~°∞, ^Õ=`«Öˇ·<å Ñ¨~ål`«∞Å=Ù`å~°∞ J#flk ã¨`«ºO. JO^Œ∞ˆH
^ÕÇÏ¨ "Õ∞ P`«‡ Jx ÉèÏqOz ^ÕÇ¨ <Õfl Ñ¨ÓlOKÕ"å~°∞, ^ÕÇÏ¨ ™œMÏºÖË ã¨~fi° =∞x ÉèÏqOKÕ"å~°∞
~åHõΔã¨∞ÅÜ«∂º~°∞. JÖÏ HÍHõ ã¨QÆO ^Œ∂~°O "≥o§ '^ÕÇ¨Ï"Õ∞ P`«‡ ZÖÏ J=Ù`«∞O—^Œx
`«i¯Oz uiy =zÛ *Ï˝<åxfl =∞käOz# ™êkèOz# WO„^Œ∞_»∞— ^Õ=`« JÜ«∂º_»∞.
KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨`«∞ÎÖ’x D Hõ^äŒ ÉèÏ~°fÜ«∞r=#q^è•#OÖ’ q*Ï˝<åxH˜, q*Ï˝#
ã¨=Úáê~°˚#Ö’ =ºH˜Îx+¨ª‰õΩ, QÆ∞~°∞=Ù áê„`«‰õΩ ^Œ~°Ê}O Ñ¨_»∞`«∞Ok. JO>Ë, QÆ∞~°∞=Ù
JO^ŒiH© XˆHÖÏ É’kèOz<å J`«x ãÖ™ê¯~åxfl |\˜ì q^•ºi÷ q*Ï˝<åxfl „QÆÇ≤Ï™êÎ_»x,
™êkèOz# q*Ï˝#O`À ãÖ`«$Ñ≤Î Ñ¨_»Hõ, „Ñ¨tflOz, â’kèOKÕ"å_»∞ L`«Î=Ú_»h =∞#
Jaè„áêÜ«∞O. JO^Œ∞Hˆ =º=ã¨Ö÷ ’ QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ JO`« „áê=ÚYºO. JO^Œ∞Hˆ =∞# K«^∞Œ =ÙÅÖ’
'FO Éèí„^ŒO Hõˆ~‚aè „â◊√}∞ =∂Ü«∞^Õ"å— (Jxfl â◊√ÉèÏbÜ«∂e), 'ã¨Ç¨Ï<å==`«∞— =O\˜
=∞Oz PÖ’K«#Å‰õΩ ÃÑ^ŒÌ Ñ‘@ "Õâß~°∞. =∞Oz q<åe, =∞Oz KÕÜ«∂e, =∞Oz
Ñ¨#∞Å∞ KÕã∂¨ Î #∂ˆ~à◊√§ |`«HÍe, JO^Œ~∂° âßOuQÍ, Ç¨~ÚQÍ |`«HÍe, „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`å
Dâ◊fi~°=∞Ü«∞O, hk HÍx ^•x HÀãÖ Pâ◊Ñ¨_»‰õΩ, J#fl PÖ’K«#Å∞ z#flÑ¨Ê\˜ #∞Op
É’kèã¨∂ÎO>Ë Ñ≤Å¡"å_çH˜ Jk r=#q^è•#O J=Ù`«∞Ok. W^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J`«_çH˜
ÉèíQÆ=næ`« ÑïK«Ü«∞=∞ø`«∞Ok.
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’x Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅhfl J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈ~Ú<å XHõ¯ ÉèíQÆ=næ`« q∞ye`Õ KåÅ∞.
WOˆHg∞ J=ã¨~°O ÖË^ŒO\Ï_»∞ =∞Ç¨`å‡QÍOnè. =∂#ã≤Hõ`«`Î«fiâß„ã¨ÎO, P^è•ºu‡HõO,
<≥·uHõqÅ∞=Å∞...."≥~°ã≤ XHõ =∞x+≤ =∞h+≤QÍ, Zky L`«Î=∞=ºHÎ̃`«fiO`À JÖ~åˆ~O^Œ∞‰õΩ
J=ã¨~°"≥∞ÿ# JOâßÅhfl ÉèíQÆ=næ`«Ö’ ÅÉèíº=∞ø`å~Ú. rq`åxH˜ Ñ¨Ù<åk J~Ú,
„áê}Ï^è•~°O =O\˜ `«`«Îfi*Ï˝#O Åaèã¨∞ÎOk. P `«`«Îfi*Ï˝<åxfl rq`«~°OQÆOÖ’
„H˜Ü«∂~°∂ÑÖÖ’ J#∞=iÎOKÕ =∂~°æO Åaèã¨∞ÎOk. x`«ºHõ$`åºÅÖ’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º z#fl
z#fl ãÖ^ÕÇ¨Å #∞O_ç H˜¡+¨ìã¨=∞ã¨ºÅ Ñïëê¯~°O =~°‰õÄ Jhfl ÉèíQÆ=næ`«Ö’ Åaè™êÎ~Ú.
JO^Œ∞Hˆ =ºH˜Î TÇ¨Ï Zky, =ºH˜`Î fi« O ã≤~÷ Ñ° _¨ Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ w`åÑ¨~#°î O J`«x Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ
348 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚
H˘Hõ kâ◊ HõeÊã¨∞ÎOk. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ =∞x+≤ [#‡‰õΩ J~°÷O `≥eÑ≤, P [#‡#∞ ™ê~°÷HõO
KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ =∂~°æO K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. `å`å¯eHõ ã¨`«ºO, âßâ◊fi`«ã¨`åºÅ#∞ QÆ∞iÎOK«@O
<Õ~∞° Ê`«∞Ok. Hõ}Δ H˜ Í"ÕâßÅ∞, PHõ~¬° }Å#∞ QÆ∞iÎOz x["≥∞#ÿ ÉèÏ=#Å#∞ QÆ∞iÎOKÕ qK«H}Δõ #∞
<Õ~°∞Ê`«∞Ok. JO>Ë, tâ◊√=Ù QÆ~°ƒùOÖ’ L#flÑ¨Ê\˜ #∞Op =∞Oz =∂@Å∞ <Õ~°∞Ê`«∂,
[x‡Oz# `«~°∞"å`« =∞Oz PÖ’K«#xã¨∂Î, ZÖÏÔQ·`Õ "≥ÚHõ¯ Zky, fQÆÖÏ ã¨Ô~·#
kâ◊Ö’ áêˆH@∞ì ã¨=∂[O *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞‰õΩO@∂ =ã¨∞ÎO^À, WÑ¨ÙÊ_»∞ K≥@∞ì, =$HõΔ=∞ÜÕ∞º
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèíQÆ=næ`« ã¨Ô~·# kâß^Œ~°≈#O KÕã¨∞ÎO^Œ#fl=∂@. D *Ï˝#O`À
ã¨=∂[™êQÆ~°OÖ’ J_»∞y_ç# =ºH˜Î P`«‡qâßfiãÖ`À, qK«HõΔ}`À `å#∞ q[Ü«Ú_»=@"Õ∞
HÍHõ ã¨=∂*Ïxfl q[Ü«∞O kâ◊Ö’ #_çÑ≤™êÎ_»∞. Wk =∞# ÉèÏ~°fÜ«∞, =º=ã¨÷Ö’ =ºH˜Î
q[Ü«∞O HÀãÖ ™êfiÉèÏqHõOQÍ U~°Ê~°z# ÉÏ@. J~Ú`Õ D ÉÏ@#∞ qã¨‡iOz, D
r=#q^è•<åxfl `«$}©HõiOK«@O =Å¡ D <å_»∞ =∞#‰õΩ Hõ$„u=∞ J=Ü«∞"åÅ =O\˜
áêâßÛ`«º„Ñ¨ÉèÏq`« =ºH˜Î`«fiqHÍã¨ _®Hõì~°¡ PÖ’K«#Å∞ J=ã¨~°O J=Ù`«∞<åfl~Ú.
„Ñ¨ã¨∞Î`«=º=ã¨÷Ö’ ÉèÏ~°ºÉèí~°Îe^ŒÌiˆH HõÅã≤ r=#O ™êyOKÕ FÑ≤Hõ LO_»@O ÖË^Œ∞,
WHõ ÃÑ^ŒÌ |O^è∞Œ QÆ}O`À HõÅã≤ rqOKÕ ã¨ÇÏ¨ #O LO_Õ Ñïã≤u÷ ÖË^∞Œ . ^•O`À [x‡OK«\O
`À>Ë Ñ¨ã≤Ñ≤Å¡"å_çH˜ ÅaèOKÕ 'Éèí„^Œ`« Hõ=K«O— ÖË‰õΩO_®áÈ~ÚOk. ÉèÏ~°ºÉèí~°Î e^ŒÌ~°∂
`«Ñ¨ÊxãïQÍ L^ÀºQÍÅ∞ KÕÜ«∂eû ~å=@O`À, z=i HõΔ}O =~°‰õÄ QÆ~°ƒù=u J~Ú#
„ã‘Î L^ÀºQÍxH˜ "≥àÏ§eû =™ÈÎOk. ^•O`À "å`å=~°}O „Ñ¨ãH¨ Î˜ ~å=@O ÖË^∞Œ . =∂=¸Å∞
L^ÀºQÍÅ∞, z~å‰õΩÅ∞, LkfiQÆfl`«Å∞ `«e¡`À áê@∞ QÆ~°ƒùOÖ’ Ñ≤Å¡"å_»∂ J#∞ÉèíqOKåeû
=™ÈÎOk. WHõ Ñ≤Å¡"å_»∞ Ñ¨Ù_»∞`«∂<Õ F 'ã¨=∞ã¨º— J=Ù`«∞<åfl_»∞. `«e¡^ŒO„_»∞Å rq`«OÖ’
'J^Œ∞ƒù`«O— HÍ"åeû# Ñ≤Å¡"å_ç PÅ#áêÅ#Å∞ |~°∞"≥·áÈ=@O`À, Ñ≤Å¡"å_»∞ Ñ¨x
ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ 'J<å^äŒ—ÖÏ „HõKüÅÖ’ LO_®eû =™ÈÎOk. ã¨∞=∞f â◊`«HÍÅ∞, ÖÏeáê@Å∞,
*’Åáê@Å∞ áê_Õ FÑ≤Hõ, fiHõÅ∞ Z=iH© LO_»HõáÈ=@OÖ’ Pâ◊Û~°ºO ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ
Wk \©gÅ Ü«ÚQÆO HÍ=@O`À, "åºáê~° qÅ∞=ÖË „Ñ¨^è•#O HÍ=@O`À Ñ≤Å¡"å_çH˜
ã≤h áê@ÖË ã¨∞=∞f â◊`«HÍÅ=Ù`«∞<åfl~Ú. sq∞H±ûÅ∞ *’ÅÅ=Ù`«∞<åfl~Ú. HÍ~°∂ì#∞¡,
„ÔH·"£∞ <å@HÍÅ∞ Ñ¨Ù~å}ÏÅ=Ù`«∞<åfl~Ú. JO>Ë, rq`«=∞O>Ë Uq∞\’ `≥eÜ«∞Hõ<Õ, D
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ `«# áê„`« Uq∞\’ PÖ’K«# ÖË‰õΩO_®<Õ, J`«ºO`« JâßOu`À, JÉèí„^Œ`å
ÉèÏ=O`À, Ñ≤Å¡Å∞ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’H˜ J_»∞y_»∞`«∞<åfl~°∞. nxH˜ `À_»∞ q[Ü«∞O JO>Ë
'_»|∞ƒ ãÖáê^Œ#— J#fl ÉèÏ=O ã¨=∂[OÖ’ ã≤÷~°Ñ¨_çOk. áê~î°âßÅÖ’¡ <≥·uHõqÅ∞=Å
É’^èŒ# H˘~°=_çOk. _»|∞ƒ#∞ |\˜ì K«^Œ∞=Ù ÅÉèíº=∞ø`«∞Ok. Jn L^ÀºQÆãÖáê^Œ#
K«^Œ∞=Ù `«Ñ¨Ê, =∞x+≤H˜ =ºH˜Î`åfixflKÕÛ K«^Œ∞=Ù HÍ^Œ∞. ^•O`À qK«HõΔ} J#flk J^Œ$â◊ºO
J=Ù`ÀOk. W@∞=O\˜ Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ =∞#‰õΩ =∂#ã≤Hõ _®Hõì~°∞¡, =ºHÎ̃`«fiqHÍã¨ H“xûÅ~°∞¡
J=ã¨~°=∞ø`«∞<åfl~°∞. JO>Ë HÀH˜Å HÍH˜ JÜÕ∞º „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ KÕã¨∂ÎO_»@O`À, „Ñ¨ã¨∞Î`«O
HÍH˜ HÀH˜Å‰õΩ 'áê@— <Õ~°∞Ê`ÀO^Œ#fl =∂@! ZÑ¨ÙÊ_≥·`Õ D ã¨`«ºO J~°÷=∞ø`«∞O^À,
ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ `«=∞ Jã¨Å∞ ã¨fi~°∂áêxfl „QÆÇÏ≤ ™êÎ~À, JÑ¨ÙÊ_Õ =ºH˜`Î fi« qHÍãÖ F H˘#∞‰õΩ¯<Õ
JOâ◊O HÍHõ r=# q^è•#OÖ’ ÉèÏQÆ=∞ø`«∞Ok. Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞ =∞# ãÖã¨¯$f
ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å g∞^Œ Q“~°=O`À ã¨=∂*Ïxfl LK«Ûã≤u÷ "≥Ñ· Ù¨ #_çÑ™≤ êÎ~∞° . JO^Œ∞Hˆ JO\Ï~°∞
– 'ã≤OÇ¨ÏO x„^Œ ÖËKÕO`« =~°ˆH #Hõ¯Å P@Å∞— Jx. HÍh „Ñ¨â◊fl JÖÏ¡ – ã≤OÇ¨ÏO x„^Œ
ÖËKÕ^≥Ñ¨ÙÊ_»∞? Jx.
LuÎ+¨ª`« *Ï„QÆ`« „áêÑ¨º=~å<£xÉ’^èŒ`«
(ÖË=O_ç! "Õ∞Ö’¯O_ç! ÅHõΔºO ™êkèOKÕ=~°‰õΩ q„â◊q∞OK«HõO_ç!)
✣✣✣
350 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

D „QÆO^äŒ ~°K«#‰õΩ LÑ¨HõiOz# „QÆO^ä•Å∞
1. |∞∞QÆºA™êº=∞ "Õ^•Å∞
2. LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞
3. "åb‡H˜ ~å=∂Ü«∞}O
4. "åºã¨ ÉèÏ~°`«O
5. „|Ç¨Ï‡ Ñ¨Ù~å}O
6. ÉèíQÆ=næ`«
7. =∞#∞ã¨‡ $u
8. ‰õΩ=∂~° ãÖÉèí=O
9. ~°Ñ¶¨Ú=Oâ◊O
10. =∂à◊qHÍyflq∞„`«O
11. Éèí~°Î $Ç¨Ïi ã¨∞ÉèÏ+≤`åÅ∞
12. ãÖã¨¯ $`« hu ã¨∂‰õΩÎÅ∞
13. Hõq„`«Ü«∞ ÉèÏ~°`«O
14. áÈ`«# ÉèÏQÆ=`«O
15. q„Ñ¨<å~åÜ«∞} K«i„`« (™ê~°OQÆ∞ `«=∞‡Ü«∞º)
16. "Õ=∞# â◊`«HõO
17. ã¨∞=∞f â◊`«HõO
18. ÉèÏã¨¯~° â◊`«HõO
19. â◊~°`ü*’º`«ûfl (QÆ∞O@∂~°∞ âı¿+O„^Œ â◊~°‡)
20. JkfifÜ«∞O (^Õ=~°H˘O_» ÉÏÅQÆOQÍ^èŒ~ü uÅH±)
21. =∞Ç¨„Ñ¨™ê÷#O (NN)
WÖÏ J<ÕHõ „QÆO^ä•Å∞, H˘xfl ã≤x=∂ áê@Å∞.
~°K«~Ú`« W`«~° ~°K«#Å∞
#=ÅÅ∞
Jã≤^è•~°
JO`«~°‡^äŒ#O
=∞~°‡Ü≥∂QÆO
Hõ^äŒÅ∞
4˛5
rq`«O-*Ï`«HõO
HõÅ›} Hõj‡~° ~å[`«~°Oy}˜ Hõ^äŒÅ∞
ëê_À Ü«¸x=~üû h_»Ö’ (Ãã·<£û Ñ¶≤HõΔ<£ Hõ^äŒÅ∞)
iÜ«∞Öò ™Èìsãπ
HÍÅÊxˆH`«~° ~°K«#Å∞
f„="å^ŒO
JHõΔ~åO[e
áêÑπ „Ñ¨ÑÖKåxH˜ ~å~åA - "≥∞ÿÔHÖò *ÏHõû<£
ÉèÏ~°fÜ«∞ `«`Î «fi zO`«# - XHõ ÅÑ¶¨Ú ÑïK«Ü«∞O
C M Y K
y˚<ë\T, ñ|üìwü‘·TÔ\T,
|ü⁄sêD≤\T, uÛÑ>∑eBZ‘·, düTeTr, uÛ≤düÿs¡,
y˚eTq X¯‘·ø±\ Ä<Ûës¡+>± ªuÛ≤s¡rj·T e´øÏÔ‘·«
$ø±kÕμìï $X‚¢wædü÷Ô, $e]dü÷Ô s¡∫+∫q yê´kÕ\
dü+ø£\q+ á |ü⁄düøÔ +£ . uÛ≤s¡rj·T kÕVæ≤‘·´+ e´øÏ‘Ô «· $ø±dü
kÕ>∑s¡+. Ä kÕ>∑s¡+˝À XÀ~Û+∫ kÕ~Û+∫q ø=ìï eTDT\
dü+ø£\q+ á |ü⁄düøÔ +£ . á |ü⁄düøÔ £ |üsq¡ƒ + <ë«sê uÛ≤s¡rj·T
kÕVæ≤‘·´ kÕ>∑s¡+ ˝À‘·T\˝À $Vü≤]+#ê\qï õC≤„dü
ø£˙dü+ Ä kÕ>∑s¡ »\ Á|üyêVü‰ìï düŒ è•+#ê\qï
ø√]ø£, ÄdüøÔÏ @ ˇø£ÿ]øÏ ø£*–Hê á Á|üjT· ‘·ï+
$»j·Te+‘·yÓTÆq~>± uÛ≤$kÕÔeTT.
C M Y K

భారతీయ వ్యక్తిత్వ వికాసం కస్తూరి మురళీకృష్ణ

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

భారతీయ వ్యక్తిత్వ వికాసం కస్తూరి మురళీకృష్ణ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

C M Y K

=¸ÅºO : ~°∂ 150/-

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 13

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 15

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 19

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 21

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 23

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 27

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 29

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 33

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 37

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 39

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 45

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 53

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 67

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 69

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 73

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 77

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 83

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 87

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 89

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 93

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 95

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 101

102 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 105

106 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 107

108 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

110 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

112 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 113

120 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

126 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 129

130 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

132 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 133

134 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 135

136 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

138 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 139

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 141

144 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

146 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 147

148 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 149

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 151

154 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 155

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 159

160 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 161

162 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 163

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 165

166 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 169

170 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚

ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH˜Î`«ﬁ qHÍã¨O 173

174 Hõã¨∂Îi =Ú~°mHõ$+¨‚