So sánh pháp luật và đạo đức

- Giống nhau:
+ Đều là hệ thống các quy tắc xử sự chung, chuẩn mực xã hội đối với con người
+ Giúp con người điều chỉnh hành vi để phù hợp với các quy tắc trong xã hội, qua đó
tích cực hơn trong cộng đồng
+ Đều được áp dụng chung cho tất cả mọi người, có tính cộng đồng
+ Đều được đặt ra ko phải cho một chủ thể cụ thể hay 1 tổ chức, cá nhân cụ thể mà là
cho tất cả các chủ thể tham gia vào xã hội do chúng điều chỉnh
+ Đều tham gia điều chỉnh các quan hệ xã hội nhằm thiết lập và giữ gìn trật tự xã hội
- Khác nhau:
Tiêu chí Pháp luật Đạo đức
Khái niệm Hệ thống các quy tắc xử Hệ thống các quy tắc, yêu
sự có tính bắt buộc chung cầu đối với hành vi xã hội
do nhà nước ban hành của con người, trong đó
hoặc thừa nhận nhằm điều xác lập những quan điểm,
chỉnh các mối quan hệ xã quan niệm chung về công
hội theo mục tiêu, định bằng và bất công, về cái
hướng cụ thể. thiện và cái ác, về lương
tâm, danh dự, trách nhiệm
và những phạm trù khác
thuộc đời sống đạo đức
tinh thần của xã hội.
Nguồn gốc hình thành Các quy tắc xử sự trong Từ thực tế cuộc sống và
đời sống xã hội, được nhà nhận thức của con người
nước ghi nhận thành các
quy phạm pháp luật
Nội dung Các quy tắc xử sự (việc Những triết lí, quy tắc, bài
được làm, không được học ứng xử trong cuộc
làm...) mang tính bắt buộc sống, không mang tính bắt
buộc
Hình thức thể hiện Hệ thống của văn bản quy Thể hiện thông qua dạng
phạm pháp luật: Bộ luật, không thành văn như văn
Luật, Nghị định, Thông hoá truyền miệng, phong
tư,.... tục tập quán, ca dao, tục
ngữ…và dạng thành văn
như kinh, sách chính trị,…
Phương thức tác động Pháp luật thông qua bộ Tự giác, răn đe thông qua
máy cơ quan như cơ quan tác động của dư luận xã
lập pháp, tư pháp, hành hội, khen chê, lên án,
pháp để đảm bảo thực khuyến khích,… Lương
hiện bằng các biện pháp tâm con người.
quyền lực nhà nước, từ
tuyên truyền, phổ biến,
giáo dục, thuyết phục cho
đến áp dụng các biện pháp
cưỡng chế của nhà nước.
Mối quan hệ pháp luật và đạo đức: giữa đạo đức và pháp luật có mối quan hệ gắn bó,
khăng khít với nhau.

- Đạo đức là nền tảng hình thành pháp luật:

+ Các quy định của pháp luật sẽ không vi phạm, đi ngược lại với đạo đức xã hội. Có
nhiều quy định của pháp luật quy định chủ thể không được làm những hành vi trái với
đạo đức xã hội và thuần phong mỹ tục.
+ Nhiều quy tắc đạo đức, chuẩn mực đạo đức phù hợp với ý chí của nhà nước nên
được thể chế hóa, được nhà nước thừa nhận, được nhà nước nâng lên thành các quy
phạm pháp luật. Ví dụ như quy phạm pháp luật về quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối
với con cái, của con cái đối với cha mẹ, của ông và đối với cháu, của cháu đối với ông
bà là được nhà nước thừa nhận từ những chuẩn mực và quy tắc đạo đức lâu đời.

- Pháp luật điều chỉnh lại đạo đức:

+ Pháp luật có vai trò trong việc bảo vệ, duy trì và phát triển các quy tắc, chuẩn mực
đạo đức phù hợp, tiến bộ phù hợp với xã hội.
+Pháp luật góp phần vào công cuộc củng cố, phát huy vai trò của các chuẩn mực đạo
đức nếu chúng phù hợp với ý chí của nhà nước, với tình hình của xã hội. Một số chuẩn
mực đạo đức có thể được thừa nhận trong các quy phạm pháp luật