2

3
4
 5

“Mga barayti ng wika’y

“ mahalagang
makakatulong
tayo’y
matutuhan,
ito
higit
magkaunawaan.”
upang
na

BARAYTI NG WIKA
1. DAYALEK
ginagamit ng partikular na pangkat ng mga
tao mula sa iba’t ibang lugar tulad ng bayan,
lalawigan o rehiyon. (Dimensyong Heograpiko)

Halimbawa:

● Aba, ang ganda! (Manila)

● Aba, ang ganda eh! (Batangas)
● Hala, ka gwapa uy! (Cebu)
2. SOSYOLEK
wikang nabubuo sa iba’t ibang grupo o
pangkat na nakabatay sa katayuan o antas
ng lipunan. (Dimensyong Sosyal)

Halimbawa:

● Gay linggo o wika ng mga bading

● Lucita Soriano – natalo
● Indiana Jones – hindi sumulpot
● Trulala – totoo o tunay
● Chaka - pangit
Coñotic –
salitang Ingles na hinahaluan ng
Tagalog.

Halimbawa:

• Let us make kain na

• Hintay first, Anna is darating pa.
• Are you gutom na ba?
3. IDYOLEK
barayti ng isang wika na nagiging
identidad o pagkakakilanlan ng isang
indibiwal.

Halimbawa:
● Magandang gabi, bayan! (Noli de Castro)
● Halika, kaibigan! Usap tayo. (Boy Abunda)
● Hindi ko kayo tatantanan (Mike Enriquez)
4. EKOLEK
barayti ng wika na nilikha sa sariling
tahanan.

Halimbawa:
● Palikuran- banyo o kubeta
● Silid tulugan/Pahingahan- kwarto
● Pappy- ama/tatay
5. ETNOLEK
barayti ng wika mula sa
etnolinggwistikong pangkat.

Halimbawa:

● Palangga- iniirog, sinisinta at

minamahal.
● Kalipay- tuwa, ligaya at saya
● Magayon- maganda at kaakit-akit
6. PIDGIN
wikang di pag-aari ninuman, walang
gramatikal rule na sinusunod o walang pormal
na istraktura. Ito ay binansagang “ nobody’s
native language” ng mga dayuhan.

Halimbawa:
● Bili ikaw dami, ako bigay tawad.
● Ako kita ganda babae.
● Ikaw aral mabuti, para ikaw kuha taas
grado.
7. CREOLE
barayti ng wika na nadebelop dahil sa
pinaghalo-halong salita ng indibidwal.

Halimbawa

• Chavacano- pinaghalong Espanyol at

katutubong wika ng mga
taga-Zamboanga.
8. REGISTER
barayti ng wika kung saan inaangkop ng
nagsasalita ang wikang ginagamit sa sitwasyon o
kausap.

1. Field o larangan – ang layunin at paksa

nito ay naaayon sa larangan ng mga taong
gumagamit nito.
2. Mode o Modo – paraan kung paano
isinasagawa ang uri ng komunikasyon.
3. Tenor – ito ay naaayon sa relasyon ng mga
nag-uusap.
 15

Ang wika ay makapangyarihan, ito ay nagsisilbing tulay tungo sa

pagkakaunawaan at nagbibigay ito ng kapayapaan at katahimikan.

Pero ito rin ay pwedeng magdulot ng polarisasyon o ang pagtanaw ng mga iba’t
ibang bagay sa magkasalungat na paraan, na pwedeng lumikha ng hidwaan
dahil sa maling paggamit ng mga salita.

TUNAY NGA NA ANG WIKA AY BUHAY!

 IBARAYTI MO! 16

Panuto: Isulat kung anong barayti ng wika ang mga sumusunod na

pahayag. Ilagay ang sagot sa patlang.

__________1. Naulan na naman. Hindi na tumitigil ey.

__________2. Checkup, therapy, diagnosis.
__________3. Guys, may pagsusulit tayo sa Filipino ngayong araw.
__________4. “I shall return” ni Douglas MacArthur
__________5.Ma, nakita mo ba ang si kuya?
 17

__________6. Pagkaganda palá ng anák ng mag-asawang aré,ah!

__________7. Suki ikaw bili akin ako bigay tawad.
__________8. You’re so… Whatever
__________9. Pagkatagal mo ga.
__________10. Iniirog kita, O aking sinta!
Takdang Aralin 18

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang katanungan.

1. Bilang isang mamamayan, ano ang kahalagahan ng

wikang sinasalita sa iyong lipunang kinabibilangan?
Magbigay ng isang senaryo ng sariling karanasan o
kakikitaan ng sitwasyong ito. Isulat ito na hindi bababa sa
dalawampong pangungusap.