Pagbasa at Pagsusuri

ng Iba’t Ibang Teksto

Tungo sa Pananaliksik
Ikatlong Markahan – Modyul 4:
Ang Pagsulat ng Halimbawa ng
Iba’t ibang Uri ng Teksto
 Pagbasa at Pagsusuri
ng Iba’t Ibang Teksto
Tungo sa Pananaliksik
Ikatlong Markahan – Modyul 4:
Ang Pagsulat ng Halimbawa ng
Iba’t ibang Uri ng Teksto
 Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang

Teksto Tungo sa Pananaliksik -FILIPINO 11 ng Alternative Delivery Mode (ADM)
Modyul para sa araling pagtukoy ng kahulugan at katangian ng mahahalagang
salitang ginamit ng iba’t ibang uri ng tekstong binasa.

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang, at sinuri ng mga

edukador mula sa pampubliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka,
ang gurong tagapagdaloy, na matulungang makamit ng mag-aaral ang
pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang
pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan, at pang-ekonomikong hamon sa
pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa

mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang
kakayahan, bilis, at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral
upang makamit ang mga kasanayang pang-21 siglo habang isinasaalang-alang
ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang

kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong
o estratehiyang ma gagamit sa paggabay sa
mag- aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral

kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang
pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang
mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa

Pananaliksik -FILIPINO 11 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa
pagtukoy ng kahulugan at katangian ng mahahalagang salitang ginamit ng iba’t
ibang uri ng tekstong binasa.

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon, at layunin. Sa

pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na

i
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

Alamin
dapat mong matutuhan sa modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
Subukin modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong laktawan
ang bahaging ito ng modyul.

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

Balikan upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

Tuklasin ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.
Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling
Suriin pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.
Binubuo ito ng mga gawaing para sa
malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
Pagyamanin iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.
Naglalaman ito ng mga katanungan o
Isaisip pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.
Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong
Isagawa sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

ii
 Ito ay gawain na naglalayong matasa o
Tayahin masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Karagdagang panibagong gawain upang pagyamanin ang
Gawain iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat

ng mga gawain sa modyul.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa
pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka
rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

iii
 Alamin

Ang modyul na ito ay dinisensyo at isinulat para sa iyo. Makatutulong ito sa

iyo upang lubos na maunawaan ang tungkol sa pagsulat ng ilang halimbawa
ng iba’t ibang Uri ng teksto. Ang saklaw ng modyul na ito ay ang mahahalagang
aralin na magagamit mo sa iyong pag-aaral at sa pang-araw-araw na buhay.
Ang mga pananalitang ginamit ay tumutugon sa kakayahang abot ng mga
mag-aaral. Ang pagkakaayos ng mga aralin ay naaayon sa pamantayan ng
pagkakasunod-sunod ng kurso subalit maaari din itong mabago na tutugon sa
kasalukuyang aklat na ginagamit mo
Kasanayang Pampagkatuto:

Nakasusulat ng ilang halimbawa ng iba’t ibang uri ng teksto.

(F11PU – IIIb – 89)

Layunin ng modyul na ito na matamo mo ang mga sumusunod na kasanayan:

1. natutukoy ang mga elemento sa pagsulat ng tekstong

impormatib, deskriptib, at prosidyural;
2. nagagamit ang mga katangian ng isang mahusay na
pagsulat ng tekstong impormatib, deskriptib, at prosidyural;
3. nakasusulat ng halimbawang tekstong impormatib,
deskriptib, at prosidyural.

Subukin

Piliin ang tamang sagot. Isulat ang napiling sagot sa isang hiwalay
na papel.

1. Ito ay paraan ng pagpapahayag na may layuning

magpalutang ng mga katangian ng isang tao, bagay, hayop,
o lugar.
A. tekstong deskriptib
B. tekstong impormatib
C. tekstong persweysib
D. tekstong prosidyural
2. May layunin itong magbigay ng impormasyon, magpaliwanag
nang malinaw at walang pagkiling tungkol sa iba’t ibang
paksa.
A. tekstong deskriptib

1
 B. tekstong impormatib
C. tekstong persweysib
D. tekstong prosidyural
3. Isang uri ng paglalahad na kadalasang nagbibigay ng
impormasyon at instruksiyon kung paano isinasagawa ang
isang tiyak na bagay.
A. tekstong deskriptib
B. tekstong impormatib
C. tekstong persweysib
D. tekstong prosidyural

4. Kailangan ito dahil hindi mauunawaan ng bumabasa ang

anumang pahayag kung hindi malinaw ang paliwanag.
Dapat isaisip na ang kakulangan nito sa pagsulat ay
maaaring magbunga ng di pagkakaunawaan.
A. diin
B. kalinawan
C. katiyakan
D. kaugnayan
5. Ang ______________ ay matatamo kung malalaman ng
nagpapaliwanag ang kaniyang layunin sa pagpapaliwanag.
A. diin
B. kalinawan
C. katiyakan
D. kaugnayan
6. May __________ ang isang akda o talumpati kung naaakit ang
nakikinig o bumabasa na ipagpatuloy ang pakikinig o
pagbasa. Ito’y kinakikitaan ng diwang mahalaga.
A. diin
B. kalinawan
C. katiyakan
D. kaugnayan
7. Dapat na magkakaugnay ang diwa ng lahat ng sangkap ng
pangungusap at talata sa loob ng isang akda upang maging
mabisa ang pagpapahayag.
A. diin
B. kalinawan
C. katiyakan
D. kaugnayan
8. Higit na dapat bigyang-pansin ang _____________ sapagkat ito
ang magpapasya kung ipagpapatuloy ng bumabasa ang
pagbasa sa isang sulatin. Dapat ito’y makaakit sa kawilihan
ng bumabasa.
A. katawan o pinakagitna
2
 B. kongklusyon
C. simula
D. wakas
9. Sa bahaging ito natitipon ang lahat ng ibig sabihin ng
sumusulat ng paglalahad. Dapat magkaroon ng kaugnayan
at kaisahan ang mga kaisipang ipinahahayag upang hindi
malito ang bumabasa.
A. katawan o pinakagitna
B. kongklusyon
C. simula
D. wakas
10. Ito ang bahagi ng paglalahad na nag-iiwan ng isang
kakintalan sa isip ng bumabasa. Katulad ng simula, ito ay
maaaring isang parirala, isang pangungusap, o isang talata.
A. katawan o pinakagitna
B. kongklusyon
C. simula
D. wakas
11. Ginagamit ang pananaw na ito sapagkat marapat na may
lubos na kaalaman ang mga mag-aaral sa paksa at ito’y
palagi nilang nakikita at may kaugnayan sa kanilang
karanasan.
A. Pagbuo ng pangunahing larawan
B. Pagpili ng paksa
C. Pagpili ng sariling pananaw
D. Wastong pagpili ng sangkap
12. Tinutukoy nito ang pagtingin ng isang naglalarawan sa
paksang kaniyang inilalarawan.
A. Pagbuo ng pangunahing larawan
B. Pagpili ng paksa
C. Pagpili ng sariling pananaw
D. Wastong pagpili ng sangkap
13. Ito’y nangangailangan nang maingat at masusing
pagmamasid. Ito ang unang kakintalan ng paksang
inilalarawan.
A. Pagbuo ng pangunahing larawan
B. Pagpili ng paksa
C. Pagpili ng sariling pananaw
D. Wastong pagpili ng sangkap
14. Dito ang mga sangkap na isasama ay tiyaking makatutulong
sa pagpapakilala ng kaibahan o katangian ng inilalarawan.
Hindi dapat isama ang napakaraming sangkap na walang
kaugnayan sa inilalarawan.
A. Pagbuo ng pangunahing larawan
B. Pagpili ng paksa
C. Pagpili ng sariling pananaw
D. Wastong pagpili ng mga sangkap

3
 15. Ang pangunahing larawan ay dapat mapalitaw sa
pamamagitan ng _____________________. Naiiba ang
paglalarawan sa pagsasalaysay na kailangang sunod-sunod
ang pangyayari.
A. Maingat na pagsasaayos ng paksa
B. Pagpili ng paksa
C. Pagpili ng sariling pananaw
D. Wastong pagpili ng sangkap

Ang Pagsulat ng Ilang

Aralin
Halimbawa ng Iba’t ibang
4 uri ng Teksto

Sa mga nakaraang modyul na iyong pinag-aralan ay natutuhan mo ang mga

batayang kaalaman tungkol sa tekstong impormatib, deskriptib, at persweysib.
Nakapagbasa at nakapagsuri ka din ng ilang mga halimbawang teksto na nasa
mga uring ito. Sa araling ito, tiyak na matutuwa ka sa iyong bagong matutuhan.

Balikan

Tiyak kong may kasanayan ka na sa pagsulat. Bagaman pagsulat ang binibigyan

natin ng pokus sa modyul na ito, may mga bago akong babasahin na inihanda
para sa iyo upang lubos pang malinang ang iyong kasanayan sa pagsulat.
Halina’t basahin at unawaing mabuti ang tekstong pinili ko para sa iyo.

Ang Tugtugin o Musika Mula sa Wikipediang Tagalog, ang malayang ensayklopedya

Ang tugtugin o musika ay uri ng sining na gumagamit ng tunog. Karaniwan, ang

kanta ay tinuturing na pinakamaliit na gawang musika, lalo na tuwing mayroon
itong kasamang pag-awit. Ang karaniwang sangkap ng musika ay pitch (na
gumagabay sa melodiya at harmoniya), ritmo (at ang kaugnay nitong tempo,
metro, at artikulasyon), dynamics, at lahat ng sonic na katangian ng timbre at
tekstura. Ang salita ay hango sa salitang Griyego (mousike; "sining ng mga
Musa"). Sa kaniyang karaniwang anyo ang mga gawaing naglalarawan sa musika
bilang isang uri ng sining ay binubuo ng paggawa ng mga piyesa ng musika, ang
kritisismo ng musika, ang pag-aral ng kasaysayan ng musika, at ang estetikang
diseminasyon ng musika.

4
Ang paglikha, pagganap, kabuluhan, at pati na rin ang kahulugan ng musika ay
iba-iba depende sa kultura at panlipunang konteksto. Ang saklaw nito ay mula
sa estriktong organisadong komposisyon (at ang pang-aliw na pagganap nito), sa
pamamagitan ng improbisasyonal na musika, hanggang sa pormang aleatoric.
Ang musika ay puwedeng hatiin sa mga genre at subgenre, pero ang mga
dibisyon at relasyon sa pagitan ng mga kategorya ng musika ay madalas pino,
minsan bukas sa pansariling interpretasiyon, at paminsan-minsan
kontrobersyal. Sa sining, ang musika ay puwedeng iuri bilang isang sining na
itinatanghal, fine arts, at awditoryong sining. Ang musika ay puwedeng tugtugin
at marinig ng pangkasalukuyan, at puwedeng maging bahagi ng isang dulaan o
pelikula, at maaari ding i-record.

Sa maraming tao sa iba’t ibang kultura, ang musika ay mahalagang bahagi ng

pamumuhay. Ang musika para sa mga sinaunang Griyego at pilosopong
Indiyano, ay mga tono na nakaayos pahalang ay melodiya, at patayo ay
harmoniya. Mga pangkaraniwan na kasabihan katulad ng “ang kaayusan ng
mga sphere” at “ito’y musika sa aking mga tainga” ay nagsasabi na ang musika
ay kadalasang maayos at magandang pakinggan. Gayunman, ang
ikadalawampung siglo na kompositor na si John Cage ay may ideya na ang kahit
anong tunog ay maaaring maging musika, sa pagsabi niya ng “walang ingay,
kundi tunog.”

Sagutin sa iyong sagutang papel:

1. Ano ang paksa ng tekstong iyong binasa?
A. awit
B. musika
C. pagguhit
D. sayaw
2. Ano kaya sa iyong palagay ang layunin ng manunulat sa
pagsulat nito?
A. awitan ang mambabasa bilang sining
B. gumuhit ng larawan bilang sining
C. magbigay nang malinaw na kaalaman tungkol sa musika
bilang sining
D. magpakita ng mga kakaibang sayaw bilang sining
3. Saan nakuha ang ang mga tala o impormasyon sa teksto?
A. almanac
B. diksyunaryo
C. magasin
D. esayklopidya
4. Ang teksto ay _______________. A. nagbibigay-impormasyon
B. naglalarawan
C. nagpapaliwanag
D. lahat ng nabanggit ay tama
5. Paano inilahad ang mga datos na nakalap upang maging higit
na makahulugan ang paksa?
A. Ipinaliwanag

5
 B. Inilarawan
C. Inisa-isa
D. Lahat ng nabanggit ay tama

Mga Tala para sa Guro

Kailangang sikapin ng guro na maioproseso ang

mga katugunan ng mga mag-aaral. Ang sagot ng
mga mag-aaral ay magsisibilbing gabay niya sa
pagsulat ng teksto.

Tuklasin

Marahil ay pamilyar ka sa 4 Pics 1 Word. Tuklasin sa mga larawan

sa ibaba ang mga salitang tinutukoy nito. Ang bawat bilang ay tumutukoy sa
iba’t ibang uri ng pagsulat.

1.

6
 2.

3.

4.

7
 5.

Suriin

Sa pagbuo ng tekstong impormatib, mahalagang isaalang-alang ang

katumpakan ng nilalaman. Ang mga sumusulat nito ay kinakailangang may
sapat na kaalaman sa paksa, kung kaya’t dapat sila ay may mga sangguniang
pinagbabasehan. Dagdag pa, ang sanggunian o pinagkukunan nila ng datos ay
kailangang mapapagkatiwalaan at may kredibilidad. Makabubuti rin kung ang
paksa ay napapanahon sapagkat ito ay maaaring makatulong upang
maunawaan ng mambabasa ang mga isyu sa lipunan.
Ang ilan sa mga halimbawa ng tekstong impormatib ay diksyunaryo,
ensayklopedya, almanac, pamanahong papel o pananaliksik, siyentipikong ulat,
at mga balita sa pahayagan.
Narito naman ang mga katangian ng isang mahusay na pagsulat ng tekstong
impormatib:
Kalinawan: Hindi mauunawaan ng nakikinig o bumabasa ang anumang
pahayag kung hindi malinaw ang paliwanag. Dapat isaisip na ang kakulangan
ng kalinawan ay maaaring magbunga ng di pagkakaunawaan.
Katiyakan: Ang katiyakan ay matatamo kung malalaman ng nagpapaliwanag
ang kaniyang layunin sa pagpapaliwanag.
Diin: May diin ang isang akda o talumpati kung naaakit ang nakikinig o
bumabasa na ipagpatuloy ang pakikinig o pagbasa. Ito’y kinakikitaan ng diwang
mahalaga.

8
Kaugnayan: Dapat na magkakaugnay ang diwa ng lahat ng sangkap ng
pangungusap at talata sa loob ng isang akda upang maging mabisa ang
pagpapahayag.

Ano-ano ang mga bahagi ng tekstong impormatib?

Ang SIMULA higit na dapat bigyang pansin sapagkat ito ang magpapasya kung
ipagpapatuloy ng bumabasa ang pagbasa isang katha. Dapat ito’y makaakit sa
kawilihan ng bumabasa.
Sa bahaging KATAWAN O PINAKAGITNA naman ay natitipon ang lahat ng ibig
sabihin ng sumusulat ng paglalahad. Dapat magkaroon ng kaugnayan at
kaisahan ang mga kaisipang ipinahahayag upang hindi malito ang bumabasa.
Ang WAKAS ay ang bahagi ng paglalahad na nag-iiwan ng isang kakintalan sa
isip ng bumabasa. Katulad ng simula, ang wakas ay maaaring isang parirala,
isang pangungusap, o isang talata.
Ang paglalarawan o ang tekstong deskriptib ay ang pagpapahayag ng ating
nakikita, naririnig, at nadarama.
Pangunahing layunin ng paglalarawan ay ang pagbuo ng isang malinaw na
larawan sa isip ng mga mambabasa o tagapakinig.
Ang sumusulat ng isang paglalarawan ay maihahambing sa isang pintor na
gumuguhit ng mga tanawin at mga larawan; kung ang pintor ay pinsel at pintura
ang ginagamit, ang isang manunulat ng tekstong deskriptib naman na
nagpapahayag ng pasulat o pasalitang paraan ay salita ang ginagamit upang
ilarawan ang kaniyang paksa na maaaring masining o karaniwan.
Upang maging mabisa ang paglalarawan, ang mga sumusunod ay dapat
isaalangalang
Maingat na pagpili ng paksa: Piliin ang paksang may lubos na kaalaman ang
mga mag-aaral sapagkat ito’y palagi nilang nakikita at may kaugnayan sa
kanilang karanasan.
Pagpili ng sariling pananaw: tinutukoy nito ang pagtingin ng isang
naglalarawan sa paksang kaniyang inilalarawan.
Pagbuo ng isang pangunahing larawan: Ito’y nangangailangan nang maingat at
masusing pagmamasid. Ito ang unang kakintalan ng paksang inilalarawan.
Ang tao at bagay, kakayahan, at ang naturang kakayahang ikinaiiba nito ay
dapat na bigyang-diin na batay sa pagmamasid ng naglalarawan.
Wastong pagpili ng mga sangkap: Ang mga sangkap na isasama ay tiyaking
makatutulong sa pagpapakilala ng kaibahan o katangian ng inilalarawan. Hindi
dapat isama ang napakaraming sangkap na walang kaugnayan sa inilalarawan.
Maingat na pagsasaayos ng mga sangkap: Ang pangunahing larawan ay dapat
mapalitaw sa pamamagitan nang maingat na pagsasama-sama ng mga sangkap.
Naiiba ang paglalarawan sa pagsasalaysay na kailangang sunod-sunod ang
pangyayari kaya ang isang naglalarawan ay malayang pumili ng paraang sa

9
 palagay nya’y magiging mabisa sa pagbuo ng kakintalang nais niyang
mapalitaw sa kaisipan ng bumabasa o nakikinig.
Piliin lamang ang mga sangkap na magiging kapansin-pansin at
makapagbibigay nang malinaw na larawan.
Ang pagsulat ng paglalarawan ay nauuri sa dalawa;

Unang uri ay maaaring maging pangkaraniwan - ang uring ito’y nagbibigay

lamang ng kabatiran sa inilalarawan, hindi ito naglalaman ng damdamin at
kurokuro ng naglalarawan. Ang ibinibigay lamang nito ay ang karaniwang anyo
ng inilalarawan ayon sa pangmalas na panlahat.
Sa halimbawang ito pansinin ang mga salitang matitingkad at may
salungguhit:
“Noong huli akong dumalaw sa tahanan ni Tiya Pilar sa lalawigan ay ganito rin
ang ayos ng bakuran nila. Sariwa at malago ang mga halaman, naghuhunihan
ang mga ibon sa sanga ng punong kahoy at nalalanghap sa hangin ang
mabangong halimuyak ng bulaklak. Ang kanilang bahay sa loob ng bakod na
mga alambreng may tinik ay halos wala pa ring ipinagbago. Naroon din ang
mga hawla ng kanaryo na nagsabit sa bintana. Naroon din ang mga puno na
may malalagong halamang nakahalayhay sa may pagpanhik ng hagdanan.
Kaytulin ng mga araw! Isang buong taon na ang nakalipas ay parang hindi ko
napansin.”

Mula sa: Amado V. Hernandez, Panata ni Pilar Quezon City: Ateneo de Manila
University Press, 1969.

Hindi ba’t ang mga salitang sariwa, malago, mabango, may tinik, halos wala,
malalago ay kay dali mong naunawaan? Dahil ang mga ito ay may mababaw
lamang na pakahulugan at tiyak ko na madalas mo din itong ginagamit sa
iyong pakikipagtalastasan.
Ang ikalawang uri naman ng paglalarawan ay ang masining na paglalarawan:
dito ang guniguni ng bumabasa ay pinagagalaw upang makita ang isang buhay
na buhay na larawan. Naglalaman ito ng damdamin at pananaw ng sumulat.

Ibinibigay niya ang isang buhay na larawan ayon sa kaniyang namalas at

nadama.
Sa halimbawang ito:
“Si Ina ay hindi palakibo: siya ay babaeng bilang at sukat ang pangungusap.
Hindi niya ako inuutusan. Bihira siyang magalit sa akin at kung
magkakaganyon ay maikli ang kaniyang pananalita: Lumigpit ka!... at
kailangang di na niya ako makita. Kailangang di ko na masaksihan ang
kikislap na poot sa kaniyang mga mata. Kailangang di ko na mamalas ang
pagkagat niya sa kaniyang labi. Kailangang di ko na makita ang panginginig ng
kaniyang mga daliri. Ito rin ang katumbas ng kaniyang mariing huwag kung
mayroon siyang ipinagbabawal.
Mula sa: Liwayway Arceo, Uhaw ang Tigang na Lupa at Iba Pang Katha.
Manila: Pioneer Press,1968.

“Angngiti ni Ina ay patak ng ulan kung tag-araw: ang bata kong puso ay
tigang na lupang uhaw na uhaw…”
10
Sa halimbawang ito mauunawaan sa kaisipang nakapaloob sa teksto na ang
ina ay inilarawan bilang isang tahimik at hindi palakibo na kung magalit ay
tiyak na nakatatakot ang kaniyang nagiging itsura. Masasalamin sa teksto ang
pananabik ng bata sa pagmamahal ng kaniyang ina. Mapapansin na ang mga
salitang matingkad at may salungguhit ay may higit na malalim na kahulugan
kaysa sa karaniwang kahulugan nito.

Ang tekstong prosidyural ay isang uri ng paglalahad na kadalasang

nagbibigay ng impormasyon at instruksiyon kung paano isinasagawa ang isang
tiyak na bagay.

May layunin itong makapagbigay ng sunod-sunod na direksiyon at

impormasyon sa mga tao upang matagumpay na maisagawa ang mga gawain
nang ligtas, episyente at angkop sa paraan.
Ang pagsulat ng tekstong ito ay binubuo ng apat na bahagi, tulad ng mga
sumusunod:
1. Inaasahan o Target na Awtput – tumutukoy sa kung ano ang kalalabasan o
kahahantungan ng proyekto ng prosidyur.

2. Mga Kagamitan - Maaaring ilarawan sa bahaging ito ang mga tiyak na

katangian ng isang bagay o kaya ay ang katangian ng isang uri ng trabaho o
ugaling inaasahan sa isang mag-aaral kung susundin ang gabay. Nakalista ito
sa pamamagitan ng pagkasunod-sunod kung alin ang gagamitin. Maaaring hindi
Makita ang bahaging ito sa mga uri ng tekstong prosidyural na hindi gagamit ng
anomang kagamitan.

3. Metodo – ito ay nagsasaad ng serye ng mga hakbang na isinasagawa upang

mabuo ang proyekto.

4. Ebalwasyon - Naglalaman ng mga pamamaraan kung paano masusukat ang

tagumpay ng prosidyur na isinagawa.

Ito ay sa pamamagitan nang mahusay na paggana ng isang bagay, kagamitan o

makina o di kaya ay mga pagtataya kung nakamit ang kaayusan ng layunin ng
prosidyur.

Mahalaga ang paggamit ng heading, subheading, numero, dayagram, at mga

larawan upang maging mas malinaw ang pagpapahayag ng instruksiyon.
Mahalagang alamin at unawain kung sino ang nakikinig o nagbabasa ng teksto
upang mapagdesisyunan kung anong uri at antas ng wika ang gagamitin.
May mga tiyak na katangian ng wikang madalas gamitin sa tekstong
prosidyural.

1. Nasusulat sa kasalukuyang panahunan.

2. Nakapokus sa pangkalahatang mambabasa at hindi sa iisang tao lamang.
3. Gumamit nang tiyak na pandiwa para sa instruksiyon.
4. Gumamit nang malinaw na pang-ugnay at cohesive device upang ipakita
ang pagkasunod-sunod at ugnayan ng mga bahagi ng teksto.

11
 Mahalaga ang detalyado at tiyak na deskripsiyon tulad ng hugis, laki, kulay,
dami, atbp.
Pag-aralan ang teksto sa ibaba na naglalaman ng isang plano para sa
pagpapaunlad ng isang negosyo.

Hakbang sa Pagpaplano:
Una, isipin mo kung paano mo ito sisimulan, pababa o pataas? O gusto mong
simulan ito sa itaas kaagad.

Ikalawa, ano ba ang layunin mo sa itatayo mong negosyo? Layun mo ba agad

na kumita at mabawi ang iyong ipinuhunan o nais mo munang mapalago ito
hanggang sa tuluyan na itong makilala.

Ikatlo, sino ang makakatuwang mo sa iyong planong negosyo? Napagpasyahan

mo ba kung ikaw lang ang mamamahala o may iba ka pang nais makasama sa
iyong plano. Kaya mo bang mag-isa o kinakailangan mo ang tulong ng iyong
kamaganak bilang sekretarya, manananggol, at iba pang sasalo sa ibang
tungkulin sa negosyo mo? Sa iyong palagay, kakayanin mo bang magtagumpay
mag-isa sa negosyo o talagang kakailanganin mo ang tulong nila?

Ikaapat, napagpasyahan mo na rin ba kung ano ang iyong nais unahin o dapat
pagtuunan ng pokus sa iyong negosyo. Ang pangangailangan ng kostumer,
ang lokasyon ng iyong negosyo, ang iyong kasanayan o kahusayan, ang iyong
kapital.

Ikalima, isipin mo ang paghahanap ng mga taong puwede mong pagkatiwalaan,

may kakayahan at karunungan, at may responsibilidad habang ikaw ay
namamahala ng ibang trabaho? Iayos mo ang mga patakarang dapat sundin
ng iyong tauhan upang maging matagumpay ang operasyon ng iyong negosyo.

Pagsasaayos ng mga Talatakdaan sa Planong Negosyo

1. Magsagawa ng iskedyul maikling panahon (6-10 buwan) at mahabang

panahon (1-2 taon).
2. Maging tiyak at detalyado.
3. Ipakita mo ang iyong produkto sa mga napili mong pahayagan, radyo,
telebisyon, at midya.
4. Magbigay ng araw at oras kahit na ito’y pansamantala lamang
5. Magbigay rin ng mga calling cards o mga taong dapat lapitan kasama na
rito ang mga numero ng telepono, pagers, cellphones, value message at e-
mail.
6. Magkaroon ng mga promo para makaiwas sa mga hindi inaasahang
pagkakataon.
7. Isaayos ang perang nakalaang gugugulin. Magpasya ka kung magkano
ang gugugulin sa mga promosyon. Kung ikaw ay nababahala sa pag-
aanunsiyo, mabuti pang itigil ang iyong negosyo. Sabi nga nila “no gain
no risk.”

12
8. Iwasan mo ang manggaya sa iba. Pag-aralan ang mga istratehiya ng iyong
kakumpetensiya.
9. Upang makatipid sa badyet, palitan ang mga istratehiyang hindi
nagpapakita ng magandang resulta.
10. Simulan mo na ang iyong plano.

Pagyamanin

Pagsasanay Bilang 1:

Batid kong alam na alam mo na ang tungkol sa Coronavirus Disease 2019

(COVID-19). Ito ay tumutukoy sa kumpol ng mga kaso ng viral pneumonia na
naganap sa Wuhan, Lalawigan ng Hubei, simula noong Disyembre 2019.
Ayon sa imbestigasyon ng mga awtoridad at eksperto sa kalusugan ng
Mainland, China ang isang novel coronavirus ay napag-alamang mikrobyong
sanhi ng sakit na sa kasalukuyan ay lumaganap na hindi lang sa ating bansa
kundi sa buong mundo kaya naman tinagurian itong isang pandemya.

Basahin mong mabuti ang susunod na teksto upang lubos mo pa itong

maunawaan.

Ang Corona Virus na nagmula sa bansang Tsina at lumalaganap na sa

buong mundo. Noong umpisa ay tinawag itong novel dahil ito ay itinuturing
na pinakabagong sakit sa pamilya ng virus na kinabibilangan MERS at SARS.
Hanggang sa kasalukuyan ay wala pang natutuklasan na gamot upang
magsilbing lunas ng sakit na ito. Dahil dito hinihikayat ang publiko na
manatili sa loob ng kanilang tahanan, subalit kung hindi maiiwasan ang
paglabas ay kinakailangang magsuot ng mask. Ang Virus ay pinaniniwalaang
may inkubasyon na tinatayang sumasaklaw na mula 1 hanggang 14 na araw,
na kadalasan ay humigit-kumulang sa 5 araw. Upang maproteksiyunan ang
sarili, ang pamilya, at kapwa sa sakit na dulot ng corona virus kung uubo ay
kinakailangang magtakip ng bibig o kaya naman umiwas sa taong
bumabahing o umuubo dahil sa mga nauna nang ulat na ang taong
kinakapitan ng sakit na ito ay maaaring wala o hindi kakikitaan ng anomang
sintomas ng nakababahalang sakit.

Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot. Isulat ito sa sagutang papel.

1. Ang teksto ay tungkol sa __________.

A. AIDS
B. MERS
C. SARS
D. CORONA
2. Ang corona virus ay nagmula sa _____________.
A. America
B. Bangkok
C. Pilipinas
13
 D. Tsina
3. Pinaniniwalaang ang virus ay may inkubasyon na sumasaklaw mula
______.
A. 1 – 7 araw
B. 1- 10 araw
C. 1-14 na araw
D. 1-30 araw
4. Ang novel ay nangangahulugang ____________ sa pamilya ng mga virus na
MERS at SARS
A. Bago
B. Dati na
C. Napapanahon
D. Luma na
5. Ang teksto ay isang halimbawa ng tekstong ____________
A. Deskriptib
B. Impormatib
C. Persweysib
D. Prosidyural

Pagsasanay Bilang 2:
Basahing mabuti ang mga sumusunod na talata at kilalanin kung
pangkaraniwan o masining ang paglalarawan na ginamit sa mga talata. Kung
masining, isulat ang MP at KP naman kung pangkaraniwan ang paglalarawang
ginamit sa bawat bilang.

1. Ang bata ay nakapantalon ng maruming maong na sa kahabaan ay

pinailang lilis ang laylayan. Nakasuot ito ng libaging kamiseta, punit mula
sa balikat hanggang pusod na ikinalitaw ng kaniyang butuhan at
maruming dibdib. Mula sa: Ang Kalupi (ni: Benjamin P. Pascual)

Pinagkunan: Consolacion P. Sauco, Iluminada C. Santos, and Remedios S.

Rodriguez,
Masining na Pagpapahayag: Pang-antas Tersyaryo Las Piñas City: Booktime
Publication, 2014. 103.

2. Ang ningning ay nakasisilaw at nakasisira ng paningin. Ang liwanag ay

kinakailangan ng mga mata upang mapagwari ang buong katunayan ng
mga bagay -bagay. Mula sa: Liwanag at Dilim (ni: Emilio Jacinto)

Pinagkunan: Consolacion P. Sauco, Iluminada C. Santos, and Remedios S.

Rodriguez,
Masining na Pagpapahayag: Pang-antas Tersyaryo Las Piñas City: Booktime
Publication, 2014. 104.

3. Nabaling ang kaniyang paningin sa nahihimbing niyang mga mahal sa

buhay. Namasdan niyang mabuti sa liwanag ng ilawan ang ayos ng mga
yaon. Sa katauhan ng kaniyang panganay ay nakakintal ang ugat ng
katotohanan kung bakit dapat na mabuhay. Ang pasusuhin ay tila pinilas
na larawan ng kaniyang ina. Hindi nakaila kay Mang Milyo ang maganda
pa ring hubog ng katawan ng kaniyang asawa. Mula sa: Biyaya ng Tag-
ulan (ni: Anacleto L. Dizon)
14
 Pinagkunan: Consolacion P. Sauco, Iluminada C. Santos, and Remedios S.
Rodriguez,
Masining na Pagpapahayag: Pang-antas Tersyaryo Las Piñas City: Booktime
Publication, 2014. 100.

4. Ang silid na pinagmumulan ng liwanag ay maluwang at maliwalas.

Dalawang malaking pinto ang nagdurugtong ng silid na ito sa mga karatig
na silid. Ang isa sa mga pinto ay nakapinid; ang isa ay nakabukas nang
bahagya; ang pintong ito ang nagdurugtong sa silid sa tulugang walang
ilaw. Ang bintana ay mahahaba at makikitid maliban sa is ana
pinaglalagusan ng liwanag na nagmumula sa loob. Mula sa Bahay sa
Dilim (ni: Alfredo S.
Enriquez
Pinagkunan: Consolacion P. Sauco, Iluminada C. Santos, and Remedios S. Rodriguez,
Masining na Pagpapahayag: Pang-antas Tersyaryo Las Piñas City: Booktime
Publication, 2014. 97.
5. Nang bumaba ka sa sinakyan mong kalesa ay palubog na ang araw at ang
maputlang silahis nito’y malungkot na ring nagpapaalam. Mahahabang
anino na rin ang nakikita sa maruming lansangan. Mula sa: May Gunita
Pa ang Bulaklak (ni: Jose Flores Sibal)

Pinagkunan: Consolacion P. Sauco, Iluminada C. Santos, and Remedios S. Rodriguez,

Masining na Pagpapahayag: Pang-antas Tersyaryo Las Piñas City: Booktime
Publication, 2014. 96.

Pagsasanay Bilang 3:

Piliin ang tamang sagot. Isulat ang A kung tama ang pahayag at B naman kung
mali. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

1. Ang tekstong prosidyural ay isang uri ng paglalahad na kadalasang

nagbibigay ng impormasyon at instruksiyon kung paano isinasagawa ang
isang tiyak na bagay.
2. Hindi na kailangang alamin kung sino ang nagbabasa ng teksto upang
mapagdesisyunan kung anong uri at antas ng wika ang gagamitin.
3. Nakapokus sa pangkalahatang mambabasa at hindi sa iisang tao lamang.
4. Gumamit ng malinaw na pang-ugnay at cohesive device upang ipakita ang
pagkasunod-sunod at ugnayan ng mga bahagi ng teksto.
5. Hindi mahalaga ang tiyak na deskripsyon tulad ng hugis, laki, kulay, at dami
sa paglalahad ng tekstong prosidyural.

15
 Isaisip

Sa pagsulat ng anomang uri ng teksto, narito ang mga batayang tanong na

mahalagang masagot mo sa paghahanda nito.

1. Ano ang paksa ng tekstong aking isusulat?

2. Ano ang aking layunin sa pagsulat nito?
3. Saan at paano ako makakukuha ng sapat na datos kaugnay ng aking paksa?
4. Paano ko ilalahad ang mga datos na aking nakalap upang maging higit na
makahulugan ang aking paksa?
5. Sino ang babasa ng aking teksto? Para kanino ito?
6. Paano ko maibabahagi sa aking mambabasa ang nalalaman ko sa aking
paksa?
7. Ilang oras ang aking gugugulin sa pagsusulat? Kailan ko ito dapat ipasa?
8. Paano ko pa mapagbubuti ang aking teksto? Ano-ano ang mga dapat ko pang
gawin para sa layuning ito?

Isagawa

Pagsasanay Bilang 1:
Dahil alam mo na ang pagkuha ng mga impormasyon, ngayon ay simulan mo
nang bumuo ng tekstong impormatib. Sundin ang mga sumusunod na paalala:

a. Sumulat gamit ang iyong sariling pangungusap

b. Alalahanin ang mga elemento at bahagi sa pagbubuo ng isang
mahusay na tekstong impormatib
c. Isulat ito sa malinis na papel.

Pagsasanay Bilang 2:
Narito ang ilang mga larawan. Pumili ka ng isa sa mga larawan sa ibaba na
nais mong gawan ng sulating deskriptib. Isulat ito sa malinis na papel.

16
 iyong matalik na kaibigan iyong ama/ina

Lugar sa Pilipinas na minsan mo na napuntahan

Pagsasanay Bilang 3:
Sumulat ng isang tekstong prosidyural.

1. Pumili ng dalawa sa sumusunod na mga paksa.

2. Gamitin ang unang paksa na iyong napili sa pagsulat ng tekstong
prosidyural sa anyong may bilang.
3. Ang isa pang paksa naman na iyong mapipili ay ilahad sa anyong
patalata.
4. Isulat ito sa malinis na papel.
Mga Pagpipiliang Paksa:
1. Paglalaro ng basketbol
2. Pagkukumpuni ng sirang electric fan
3. Pagbubuo ng bisikleta
4. Pagbuburda ng isang placemat
5. Paggawa ng isang email account

Tayahin ang mga sulatin gamit ang rubrik sa ibaba:

17
KATEGORY NAPAKAHUS MAHUSAY BAHAGYANG HINDI WALANG TARGE NATAMONG
A AY NA NAKAMIT ANG NAKAMIT NAPATUNA T ISKOR
NA NAKAMIT NAKAMIT INAASAHAN ANG YAN ISKOR
ANG ANG (15) INAASAHA (5)
INAASAHAN INAAASAHA N
(20) N (10)
(18)
PANIMULA Ang panimula Ang Sinubukan ng Hindi Nakasulat 20
ng teksto ay panimulang manunulat na makatawag ng simula
nakatatawag bahagi ay lapatan ng pansin ang subalit
ng pansin at ginamitan ng mahusay na panimula at hindi
angkop sa mahusay na panimula ngunit walang kinakitaan
paksa. panimula walang kaugnayan ng
Ginamitan ng subalit hindi koneksiyong sa sa paksa. kahusayan
isang makatawagpa paksa. at
mahusay na nsin. kalinawan
panimula.
KAUGNAYA Malinaw ang Hindi gaanong Hindi maayos Nakalilito at Nakasulat
N pagkakasunod mahusay ang ang walang ng simula 20
NG MGA sunod ng pagkakasunod pagkakasunodsu pagkakaugn subalit
KAISIPAN kaisipan. Ang sunod ng nod ng mga ayan ang hindi
paliwanang ay kaisipan. kaisipan na mga kinakitaan
madaling halos hindi kaisipan. nang
maunawaan maunawaan ang maayos na
at puntong ugnayan ng
nakalilibang ipinababatid. mga
basahin. kaisipan
KAANGKUP Lahat ng Karamihan sa May isa lamang Lahat ng Nakasulat 20
AN paliwanag mga na paliwanag na paliwanag subalit
NG ay angkop paliwanag sumusuporta sa ay hindi walang
PALIWANA at at paksang angkop sa kaangkupan
G mahusay halimbawang tinalakay paksang sa paksa.
na
SA PAKSA inilhad ay tinalakay
nailahad ang
angkop at
mga
mahalaga sa
pansuportang
paksang
kaisipan
tinalakay
upang
maipaliwanag
ang paksa
KAYARIAN Lahat ng Karamihan sa Maraming Lahat ng Nakasulat 20
NG pangungusap mga pangungusap na pangungus subalit
PANGUNG ay mahusay pangungusap hindi mahusay o ap ay hindi walang
USAP, na nabuo ay maayos na maayos ang maayos pagsasaalan
BAYBAY, gamit ang nabuo, may pagkakabuo, ang galang sa
GAMIT iba’t ibang maayos na paggamit ng pagkakabu paggamit
NG anyo at uri ng paggamit ng malaking titik, o, hindi ng iba’t
pangungusap. ibang anyo
MALAKING malaking titik, bantas, at tama ang
Wasto ang at uri ng
TITIK, AT bantas, at baybay ng mga gamit ng
pagkakagamit pangungusa
BANTAS ng malalaking baybay ng salita. malaking
p, gayundin
titik, bantas mga salita. titik,
ang
at bantas, at
wastong
baybay ng baybay ng
paggamit
mga salita. mga salita.
ng malaking
titik,
bantas, at
baybay ng
mga salita.

18
WAKAS Ang Ang Sinubukan ng Hindi Nakasulat 20
pangwakas ng pangwakas manunulat na makatawag ng
teksto ay na bahagi ay lapatan ng pansin ang pangwakas
nakatatawag ginamitan ng mahusay na pangwakas na bahagi
ng pansin at mahusay na pangwakas na bahagi subalit
angkop sa wakas subalit ngunit walang at walang hindi
paksa. hindi koneksyong sa kaugnayan kinakitaan
Ginamitan ng makatawagpa
paksa. sa paksa. ng
isang nsin.
kahusayan,
mahusay na
pagwawakas kalinawan,
at
kaugnayan
sa paksa.
KABUOANG ISKOR 100

Tayahin

I. Panuto: Punan ng angkop na salita ang bawat patlang upang mabuo ang
kaisapan sa talata. Pumili ng sagot sa ibaba. Titik lamang ang isulat .

Sa pagsulat ng tekstong ____(1)______ mahalagang isaalang-alang ang

katumpakan ng_____(2)______ nito. Ang mga sumusulat nito ay
kinakailangang may sapat na kaalaman sa _____(3)______, kung kaya’t
dapat sila ay may mga ____(4)____ pinagbabasehan. Dagdag pa, ang
sanggunian o pinagkukunan nila ng _____(5)_____ ay kailangang
mapapagkatiwalaan at may kredibilidad.

A. Datos
B. Impormatib
C. Nilalaman
D. Paksa
E. Sanggunian

II. Panuto: Piliin ang hinihingi sa bawat pangungusap. Isulat sa sagutang

papel ang napiling sagot.

1. Ang uring ito ng paglalarawan ay nagbibigay lamang ng kabatiran

sa inilalarawan, hindi ito naglalaman ng damdamin at kuro-kuro
ng naglalarawan.
A. Kakaibang paglalarawan
B. Madulang paglalarawan
C. Masining na paglalarawan
D. Pangkaraniwang paglalarawan
2. Ang guniguni ng bumabasa ay pinagagalaw upang makita ang
isang buhay na buhay na larawan. Dito ay ibinibigay ng
manunulat ang isang buhay na larawan ayon sa kanyang namalas
at nadama.
19
 A. Kakaibang paglalarawan
B. Madulang paglalarawan
C. Masining na paglalarawan
D. Pangkaraniwang paglalarawan
3. Ang ____________________ ay ang pagpapahayag ng ating nakikita,
naririnig, at nadarama. Ang pangunahing layunin ng
pagpapahayag na ito ay ang pagbuo ng isang malinaw na larawan
sa isip ng mga mambabasa o tagapakinig.
A. Pangangatuwiran
B. Paglalahad
C. Paglalarawan
D. Pagsasalaysay
4. Ginagamit ang pananaw na ito sapagkat marapat na may lubos na
kaalaman ang mga mag-aaral sa paksa at ito’y palagi nilang
nakikita at may kaugnayan sa kanilang karanasan.
A. Pagbuo ng pangunahing larawan
B. Pagpili ng paksa
C. Pagpili ng sariling pananaw
D. Wastong pagpili ng sangkap
5. Tinutukoy nito ang pagtingin ng isang naglalarawan sa paksang
kaniyang inilalarawan.
A. Pagbuo ng pangunahing larawan
B. Pagpili ng paksa
C. Pagpili ng sariling pananaw
D. Wastong pagpili ng sangkap
III. Panuto: Tukuyin kung anong bahagi ang hinihingi sa bawat aytem.
Pumili ng sagot sa ibaba:
A. Inaasahan o Target na Awtput
B. Mga Kagamitan
C. Metodo
D. Ebalwasyon
1. Nais kong makabuo ng isang magarang kabinet na may apat na
hanay upang magamit ng aking nanay sa pagsasaayos niya ng mga
gamit namin sa kusina.
2. Salamat at nabuo ko na ang kabinet, tama lang ang sukat,
nakatutuwa dahil nagustuhan ni nanay ang aking disenyo.
3. Kakailanganin ko ng martilyo, pako at mga kahoy na may sukat
na 2x2 sa pagbubuo ko ng kabinet.
4. Kukulayan ko ng kulay tsokolate ang kabinet upang ito ay umayon
sa pintura ng aming kusina kung kaya bibili rin ako ng kulay puti
at kulay tsokolateng pinturang pangkahoy.
5. Una, bibili na ako ng mga sapat na kagamitan para sa pagbubuo
ko ng kabinet.

20
 Karagdagang Gawain

Upang mas lalo ka pang masanay sa pagsulat, subukan mong gumawa ng

isang sanaysay na naglalarawan. Gawin ito sa malinis na puting papel. Sundin
ang isinasaad sa bawat bilang. Maghanap ng isang paksa na ayon sa iyong
interes.

1. Magsagawa ng pananaliksik bago isagawa ang sanaysay na naglalarawan.

2. Isipin mo ang “tunay na kuwento” ayon sa mga larawang matitipon mo.
Matapos ang pananaliksik, maaari mo nang matukoy ang anggulo na
gusto mong dalhin sa iyong kuwento kahit na ang bawat idea ng kuwento
ay pareho.
3. Ang pangunahing mga dahilan ng bawat larawan ay nararapat na lumikha
ng isang kapani-paniwala at natatanging paglalarawan.
4. Ang paglalarawan ay binuo upang gisingin ang damdamin ng mambabasa.
5. Pinakamahusay na paraan upang ikonekta ang iyong sanaysay na
larawan sa madla ay ang mga damdaming nakapaloob dito at gamitin ito
sa mga larawan.
6. Pagpasyahan ang mga kukunang larawan.
7. Magsimula sa paglikha ng isang listahan ng mga kuha para sa
paglalarawan.
8. Ang bawat shot ay tulad ng isang pangungusap sa isang kuwento sa isang
talata.
9. Maaari kang magsimula sa 10 shots.
10. Ang bawat shot ay dapat bigyang-diin ang iba’t ibang mga konsepto o
emosyon na maaaring pinagtagpi kasama ng iba pang mga larawan.

RUBRIK SA PAGTATAYA NG SULATIN:

KATEGORYA NAPAKAHUSAY NA MAHUSAY NA BAHAGYANG HINDI NAKAMIT WALANG TARGET NATAMONG
NAKAMIT ANG NAKAMIT ANG NAKAMIT ANG ANG INAASAHAN NAPATUNAYAN ISKOR ISKOR
INAASAHAN INAAASAHAN INAASAHAN
(10) (5)
(20) (18) 15)

21
PAGKAMALIK- Ang manunulat ay May ilang May kaakit-akit na Hindi kinakitaan Nakasulat ng 20
HAIN naglaan ng natatanging elemento subalit ng natatangi at simula subalit
natatangi at kaakit- aspekto kaugnay hindi ito natatangi. kaakit-akit na hindi kinakitaan
akit na pagtalakay ng paksa. elemento. ng kahusayan at
sa paksa sa mga kalinawan
larawan, pagsulat,
at kuwento sa mga
mensahe sa
larawan.

PAGLALAHAD Ang lahat ng May ilang Gumamit ng ilang Kinakitaan ng Nakasulat ng

NG elemento ng elemento lamang elemento subalit ilang elemento simula subalit
PAGLALARA- pagsulat ay ang nagamit walang kaugnayan subalit hindi hindi kinakitaan 20
WAN nagamit kaugnay ng paksa. sa paksa sumusuporta sa nang maayos na
paksa. ugnayan ng mga
kaisipan

PAGSULAT Lahat ng Karamihan sa mga Maraming Lahat ng Nakasulat subalit 20

pangungusap ay pangungu-sap ay pangungusap na pangungusap ay walang
mahusay na nabuo maayos na nabuo, hindi mahusay o hindi maayos ang pagsasaalangalang
gamit ang iba’t may maayos na maayos ang pagkakabuo, sa paggamit ng
ibang anyo at uri paggamit ng pagkakabuo, hindi tama ang iba’t ibang anyo at
ng pangungusap. malaking titik, paggamit ng gamit ng uri ng
Wasto ang bantas, at baybay malaking titik, malaking titik, at pangungusap,
pagkakagamit ng ng mga salita. bantas, at baybay bantas, baybay ng gayundin ang
malalaking titik, ng mga salita. mga salita. wastong paggamit
bantas, at baybay ng malaking titik,
ng mga salita. bantas, at baybay
ng mga salita.

PAGKUHA NG Lahat ng larawang Karamihan sa Maraming Lahat ng Nakasulat subalit 20

LARAWAN kuha at ginamit ay larawang -kuha at larawang kuha at larawang -kuha at walang
sumusuporta sa ginamit ay ginamit ay hindi ginamit ay hindi pagsasaalangalang
kuwento sumusupor-ta sa sumusuporta sa sumusuporta sa sa larawang -kuha
kuwento at baybay kuwento. kuwento. at ginamit
ng mga salita.

WAKAS Ang pangwakas ng Ang pangwakas na Sinubukan ng Hindi Nakasulat ng 20

teksto ay bahagi ay manunulat na makatawagpansin pangwakas na
nakatatawag ng ginamitan ng lapatan ng ang pangwakas bahagi subalit
pansin at angkop mahusay na mahusay na na bahagi at hindi kinakitaan
sa paksa. wakas subalit pangwakas ngunit walang ng kahusayan,
Ginamitan ng isang hindi walang kaugnayan sa kalinawan, at
mahusay na makatawagpansin. koneksiyon sa paksa. kaugnayan sa
pagwawakas paksa. paksa.

KABUOANG ISKOR 100

22
23
Sanggunian

Arceo, Liwayway A. Uhaw Ang Tigang Na Lupa at Iba Pang Katha. Manila:
Pioneer Press,1968.
Hernandez, Amado V. Panata ni Pilar Quezon City: Ateneo de Manila University
Press, 1969.
Munar, Lina. M., Salvador, Joel S., Victoria, Vasil A., and Abejar, Nelia G.
Filipino 2 sa Kolehiyo: Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik.
Capas, Tarlac: Hisgophil Publishing Inc. 2014.
Salvador, Joel S., Munar, Lina. M., and Victoria, Vasil A., Filipino 1 sa Kolehiyo:
Komunikasyon sa Akademikong Filipino. Capas, Tarlac: Hisgophil
Publishing Inc. 2013.
Sauco, Consolacion P., Santos, Iluminada C., and Rodriguez, Remedios S.
Masining na Pagpapahayag: Pang-antas Tersyaryo Las Piñas City:
Booktime Publication, 2014.

24
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph