Hệ thống treo trên ô tô là gì?

Loại hệ thống
treo phổ biến nhất hiện nay?
Hệ thống treo trên ô tô là bộ phận quan
trọng trong kết cấu của một chiếc xe hơi,
nắm vai trò đảm bảo cho xe chuyển động
êm ái, ổn định và góp phần mang đến cảm
giác lái thú vị cho người sử dụng.
Hệ thống treo trên ô tô là gì?
Theo các chuyên gia kinh nghiệm lái xe, hệ thống treo là bộ
phận quan trọng, trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng chuyển
động êm ái và cân bằng của chiếc xe, đặc biệt khi xe di
chuyển qua những cung đường gồ ghề. Ngoài ra, hệ thống
treo còn có vai trò truyền lực và mô-men từ bánh xe lên
khung hoặc vỏ xe để đảm bảo đúng quy trình hoạt động của
bánh xe.
Hệ thống treo là bộ phận giúp hạn chế các ảnh hưởng cơ học đến khung xe và các
chi tiết kim loại, tránh việc xe bị xóc quá nhiều khi di chuyển mà không cần phải
giảm bớt tốc độ, từ đó đem lại sự thoải mái cho người sử dụng xe. Nắm rõ được
công dụng của hệ thống treo trên ô tô, chính vì vậy ngày nay các hãng sản xuất
luôn đặc biệt chú trọng vào phát triển bộ phận này.
Hệ thống treo xe ô tô thường được đặt phía trên cầu trước và cầu sau của xe. Thực
tế, hệ thống  thuộc bộ phận khung gầm xe, bên cạnh các hệ thống khác như hệ
thống khung xe, bánh lái và bánh xe. Cùng với sự phát triển của công nghệ, thiết kế
hệ thống treo hiện nay rất đa dạng và càng ngày càng tăng tính năng sử dụng.

Tuy nhiên, dù được chế tạo theo thiết kế nào và ứng dụng công nghệ hiện đại ra
sao, nhìn chung hệ thống treo trên ô tô vẫn phải đáp ứng được các tính năng sau:

Chịu được sức nặng của xe ô tô khi di chuyển trên bất cứ điều kiện địa hình nào
4 bánh xe phải tiếp xúc với mặt đường để đảm bảo khả năng kiểm soát
Xe vào cua, chuyển hướng, tăng/giảm tốc độ phải đảm bảo được sự ổn định và linh
hoạt
Giảm thiểu tác động của địa hình lên thân xe, giúp người ngồi trong xe không cảm
thấy khó chịu vì quá xóc
Đảm bảo an toàn tối thiểu khi không may xảy ra va chạm.

Cấu tạo cơ bản của hệ thống treo trên ô tô

Thông thường, cấu tạo hệ thống treo xe ô tô có 3 thành phần
cơ bản, bao gồm: bộ phận đàn hồi, bộ phận giảm chấn và bộ
phận dẫn hướng.
Bộ phận đàn hồi của hệ thống treo
Vai trò của bộ phận đàn hồi giúp giảm thiểu sức nặng tác
động lên khung xe để bánh xe dao động mượt hơn, tạo sự
êm dịu cho xe khi di chuyển. Bộ phận đàn hồi của hệ thống 
được thiết kế với các kiểu cơ bản sau:
Nhíp: Kiểu đàn hồi này thường được sử dụng chủ yếu cho loại xe tải, có ưu điểm
chịu sức tải cao nhưng độ êm dịu lại hạn chế.
Lò xo: Kiểu đàn hồi này thường được trang bị cho loại xe con. Ưu điểm của kiểu
đàn hồi lò xò là cấu tạo không quá phức tạp, đảm bảo độ êm dịu nhưng lại khó bố
trí điểm đặt thích hợp trên xe.
Thanh xoắn: Trái ngược với kiểu đàn hồi lò xo, kiểu thanh xoắn lại dễ bố trí nhưng
lại có kết cấu phức tạp.
Khí nén: Theo các chuyên gia nhiều kinh nghiệm về ô tô, loại đàn hồi khí nén vừa
đảm bảo được độ êm dịu và sức tải tốt, thường được sử dụng cho các loại xe khách,
xe bus…

Bộ phận giảm chấn của hệ thống treo

Chức năng của bộ phận giảm chấn chính là giảm thiểu sự

dao động của bánh xe và thân xe, giúp bánh xe bám đường
tốt hơn từ đó khiến cho xe di chuyển ổn định và mượt mà.
Bộ phận giảm chấn thường có 2 loại cơ bản:
Giảm chấn thủy lực: Quy trình hoạt động của giảm chấn thủy lực chính là tận dụng
lực ma sát của các lớp dầu để giảm thiểu sự dao động. Giảm chấn thủy lực có 2 loại
là giảm chấn dạng ống và giảm chấn dạng đòn.
Giảm chấn ma sát: Tận dụng lực ma sát giữa các lá nhíp để giảm thiểu sự dao động.

Bộ phận dẫn hướng của hệ thống treo

Bộ phận dẫn hướng của hệ thống treo còn có tên gọi khác là
thanh ổn định. Đúng như tên gọi, vai trò của bộ phận dẫn
hướng vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến chức năng hoạt
động của hệ thống  trên xe ô tô.
Bộ phận dẫn hướng có vai trò tiếp nhận, truyền lực và mô-men giữa bánh và khung
xe, giúp cho xe di chuyển ổn định, đầm chắc và êm mượt. Có 2 kiểu dẫn hướng
chính là dùng nhíp (đối với xe tải) và dùng các cơ cấu tay đòn (xe con). Và tương
ứng với việc bố trí và sắp xếp các tay đòn mà hãng sản xuất sẽ tạo ra những kiểu hệ
thống treo khác nhau như hệ thống treo MacPherson, hệ thống treo tay đòn kép
(double wishbone), hệ thống treo đa liên kết (multi-link),…

Các loại hệ thống treo trên ô tô phổ biến hiện nay

1. Hệ thống treo phụ thuộc
Hệ thống treo phụ thuộc có thiết kế các bánh xe nối trên 1
dầm cầu liền trong khi các bộ phận của hệ thống sẽ nối với
thân xe bởi dầm cầu. Ở loại hệ thống treo này, bánh xe dao
động và sẽ ảnh hưởng, phụ thuộc lẫn nhau. Các kiểu hệ
thống treo phụ thuộc hiện nay có thể kể đến như hệ thống
treo liên kết Satchell, liên kết Watt, lá nhíp,…
Hệ thống treo phụ thuộc có ít chi tiết, cấu tạo đơn giản, độ bền cao và sức tải tốt
nên thường được trang bị cho các loại xe tải hoặc xe SUV có kết cấu khung vỏ rời.
Tuy nhiên, nhược điểm của loại hệ thống treo này chính là xe di chuyển khá rung,
kém êm dịu.

2. Hệ thống treo độc lập

Các bánh xe được thiết kế tách biệt với thân xe ở loại hệ
thống treo  độc lập, nhờ đó bánh xe di chuyển tự do mà
không hề ảnh hưởng đến nhau nên hoàn toàn kiểm soát
được tốt hơn. Các kiểu hệ thống treo độc lập nổi bật hiện
nay là hệ thống treo MacPherson, hệ thống treo tay đòn kép
(double wishbone), hệ thống treo đa liên kết (multi-link),…
Hệ thống treo độc lập có cấu tạo khá phức tạp, trọng tâm xe khá thấp nhưng bù lại
mang đến chức năng bám đường tốt, độ êm dịu khi xe chạy được đánh giá cao.
Trên thị trường ô tô hiện nay, loại hệ thống treo độc lập được sử dụng phổ biến.

3. Hệ thống treo bán độc lập

Hệ thống treo bán độc lập là loại hệ thống treo cho phép 2 bánh xe chuyển động
khá riêng lẻ nhưng vẫn có ảnh hưởng đến nhau.

Ưu nhược điểm hệ thống treo độc lập trang bị trên xe Hyundai

Hệ thống treo độc lập là một bước phát triển tiên tiến của nền công nghiệp ô tô.
Hệ thống treo độc lập giúp các bánh xe hoạt động độc lập không phụ thuộc vào
bánh còn lại. Các hãng xe trên thị trường ô tô hiện nay đang được trang bị 3 hệ
thống treo độc lập sau.

1. Hệ thống treo Mc Pherson

Hệ thống treo này được đặt tên theo nhà phát minh ra nó là Earle S.
MacPherson (1891 – 1960) – một kỹ sư người Mỹ gốc Scotland. Được phát
minh năm 1946 và đưa vào áp dụng phổ biến năm 1949. Ngày nay hệ thống
treo Mc Pherson được trang bị trên hầu hết các loại xe con của các hãng xe trên
thế giới và Hyundai cũng không ngoại trừ với tất cả sản phẩm : 110, Accent,
Elantra, Kona, Tucson, SantaFe đều trang bị hệ thống treo McPherson cho cầu
trước. Cấu tạo của hệ thống này gồm 3 thành phần chính: Giảm chấn thủy lực,
lò xo và cánh tay điều hướng. Hệ thống treo Mc Pherson này là hệ thống sơ
khai và đơn giản nhất nên có thể kể đến lợi ích của nó mang lại là sử dụng ít
linh kiện hơn, giúp cho việc sửa chữa bảo dưỡng đơn giản và tiết kiệm hơn. Do
đó hệ thống treo McPherson này được trang trị cho cầu trước của xe để giải
phóng không gian cho khoang lái. Tuy nhiên, hệ thống treo McPherson này
cũng có nhược điểm đó là độ chụm của xe dễ bị lệch nên chủ xe cần thường
xuyên kiểm tra góc đặt bánh xe để đảm bảo độ chính xác và an toàn khi tham
gia giao thông.
2. Hệ thống treo tay đòn kép

Cấu tạo của hệ thống treo này cũng bao gồm những thành phần như
McPherson, chỉ khác biệt đơn giản là số lượng thanh điều hướng là hai và thanh
điều hướng trên thường có chiều dài ngắn hơn. Hệ thống treo này phổ biến với
những xe tải nhỏ, hệ thống treo trước và sau của xe du lịch. Việc thiết kế tay
đòn ngắn hơn này giúp kiểm soát góc nghiêng giữa bánh xe so với phương
thẳng đứng. Góc nghiêng này dương nghĩa là bánh xe bị ngửa ra ngoài và
ngược lại góc nghiêng âm bánh xe sẽ úp vào trong. Khi xe vào cua, bánh xe lăn
theo đường cong đồng thời nhún dao động, lúc này tay đón ngắn giúp góc
nghiêng tối ưu hạn chế bánh xe bị ngửa ra ngoài và vòng quay sẽ ổn định hơn.
Đồng thời khoảng cách bánh xe không đổi sẽ hạn chế việc mòn lốp. Ưu điểm
của treo này là góc đặt bánh ổn định, giúp cảm giác lái khi xe vào của tốt hơn,
hạn chế lắc ngang, tạo sự linh hoạt trong việc sắp xếp các thành phần như lò xo,
giảm chấn, giúp dễ dàng điều chỉnh động học của hệ thống treo. Việc này sẽ
giúp chủ xe tối ưu hóa quá trình vận hành tùy vào từng mục đích khác nhau.
Tuy nhiên, đi kèm với đó là sự phức tạp trong cấu tạo cũng như sửa chữa, bảo
dưỡng sẽ tốn kém hơn so với kiểu McPherson.

3. Hệ thống treo liên kết đa điểm

Hệ thống treo này không chỉ dùng 1 hay 2 thanh điều hướng mà có thể dùng
nhiều thanh điều hướng khác nhau hoặc kết hợp với càng chữ A. Đối với
Hyundai hệ thống này được trang bị trên xe Genesis, SantaFe,....với 5 thanh
điều hướng. Việc trang bị nhiều thanh điều hướng này giúp xe di chuyển tốt
hơn trong điều kiện mặt đường gồ ghề, đường xấu hay khi vào cua. Bên cạnh
đó, kiểu treo này cũng giúp cho việc can thiệp thay đổi một tham số trong hệ
thống treo mà không làm ảnh hưởng đến toàn bộ tổ hợp. Đây là sự khác biệt lớn
nhất so với hệ thống treo tay đòn kép. Do độ phức tạp và những ưu điểm của hệ
thống treo này mà chi phí sản xuất, bảo dưỡng thay thế khá cao và tốn nhiều
thời gian hơn