მონოჰიბრიდული შეჯვარება

გენი დნმ-ს მონაკვეთია, რომელიც ამემკვიდრებს გარკვეულ ნიშანთვისებას , ფენოტიპს .

ფენოტიპი - ნიშანი ან თვისება.

ფენოტიპი გარკვეული გენებით ვითარდება

გენები, რომლებიც ავლენს ფენოტიპს - გენოტიპი

ალელები - A ; a ერთი გენის სხვადასხვა ვარიანტი.

P: AA x aa
F1 : Aa
ერთი ნიშანთვისებით განსხვავებული წმინდა ხაზებს , შთამომავლობაში ყველა ერთნაირი
იქნება.

მენდელეევის I კანონი - „ერთგვაროვნება“

F1 : Aa x Aa
F2 : AA Aa Aa aa 3:1
ფენოტიპირად - 3:1
გენოტიპურად - 1 : 2 : 1

¼ - 25% რეცესიული გენის გამოვლენის ალბათობა

მენდელის მეორე კანონი - დათიშვის კანონი

პირველი თაობის შეჯვარების შემთხვევაში გამოვლინდება ის ნიშანთვისება , რომელიც არ

გამოვლინდა პირველ შემთხვევაში. რეცესიული გენის გამოვლენა

• ალელი- გენის ვარიანტები (A და a)

• გენოტიპი - გენების ერთობლიობა ან ალელური შემადგენლობა

• ფენოტიპი - გარეგნული გამოვლენა

• ჰომოზიგოტი (AA, aa) და ჰეტეროზიგოტი (Aa)- ერთნაირი ან სხვადასხვა ალელების

მქონე

• დომინანტური ვლინდება ჰომო- (AA) და ჰეტეროზიგოტურად (Aa)

• რეცესიული ნიშანი ვლინდება მხოლოდ ჰომოზიგოტურ მდგომარეობაში (aa)

• მშობელი P, შეჯვარება x, პირველი თაობა: F1, მეორე თაობა: F2.

წმინდა ხაზი- ჰომოზიგოტი (AA, aa)

• ერთი წყვილი ნიშან-თვისებით განსხვავებული ორგანიზმების შეჯვარებას (AA x aa,

Aa x Aa, Aa x aa, aa x aa, aa x Aa და ა.შ.) მონოჰიბრიდული შეჯვარება ჰქვია

• ერთგვაროვნების წესი ანუ მენდელი პირველი კანონი: ვლინდება დომინანტური

გენის ნიშან-თვისება და არ ვლინდება რეცესიული

• დათიშვის კანონი ანუ მენდელის მეორე კანონი- მეორე თაობაში რეცესიული ნიშან-
თვისების გამოვლენა 25%-იანი ალბათობით (1/4 ანუ 3:1)

AA x aa
Aa
*თუ შთამომავლობაში ყველა ერთნაირია, მშობლები ჰომოზიგოტები იქნებიან.
Aa x aa
Aa aa
50% 50% 1:1
* შთამომავლობა, მშობლების იდენტურია.

თუ შეაჯვარეს მაგ.წითელი და თეთრი, და შთამომავლობაში ისევ იგივე მიიღება . ნიშნავს

რომ ერთი მშობელი ჰეტეროზიგოტია, მეორე კი რეცესიული ნიშნის ჰომოზიგოტი.

დომინირების ფორმები

• სრული დომინირება: A სრულად თრგუნავს a-ს AA x aa – Aa (წითელი)

• არასრული დომინირება: A ვერ თრგუნავს a-ს AA x aa – Aa (ვარდისფერი)

• კოდომინირება: A და a ორივე ვლინდება AA x aa – Aa ( შერეული)

არასრული დომინირება:

• წითელის (AA) და თეთრის(aa) შეჯვარებით მიიღება ვარდისფერი (Aa)

• პირველ თაობაში ყველა ვარდისფერი იქნება

• მეორე თაობაში დათიშვა ფენოტიპურად და გენოტიპურად იქნება :

• 1:2:1

• 1 AA : 2 Aa: 1 aa
AA x aa
F : Aa Aa
F2 : AA Aa Aa aa 1:2:1

ბ) ½

P: AA x aa
Aa Aa
AA Aa Aa aa
ბ) ¼
AA x aa
Aa Aa

AA aa
ბ) ½

ბ) Aa x aa
დ) 1AA : 2Aa : 1aa

დ) 1AA : 2Aa : 1aa

ა) AA x aa
f1 Aa Aa
AA Aa Aa aa 3:1

AA x aa
Aa
AA Aa Aa aa

AA – 25%
Aa – 50%
aa – 25%

თუ 100 %-დან დაიღუპება 80%, გადარჩება 20%

25%-დან გადარჩება 5%

25 x 20/100 = 5%

100%- დან გადარჩება 80%

50% x 80% / 100 = 40%