Timog-Silangang Asya

(Epiko mula sa bansang India)

❑ Ito ay tulang pasalaysay na nagsasaad ng
kabayanihan ng pangunahing tauhan na
nagtataglay ng katangiang nakahihigit sa
karaniwang tao at kadalasan siya’y buhat sa
lipi ng mga diyos o diyosa.
❑ Ang paksa ng mga epiko ay tungkol sa mga
kabayanihan ng pangunahing tauhan sa
kaniyang paglalakbay at pakikidigma.
Halimbawa na lamang ay sa salitang matangkad na
bagamat ito ay tumutukoy sa taas (height) ay hindi
maaaring gamitin sa paglalarawan sa taas ng gusali.
Halimbawa:
1. Nakatatakot ang magpatayo ng mga matatayog
na gusali sa lugar na may malambot na lupa
tulad ng sa Baguio.
2. Matangkad ang aking panganay na anak sa
kaniyang edad na labing apat na taong gulang.
❑ Ang Etimolohiya ay ang pag-aaral ng
kasaysayan ng mga salita at kung paano nag-
iba ang kanilang anyo at kahulugan sa
paglipas ng panahon.
❑ Nagmula ang salitang etimolohiya sa
Griyegong salita na “etumologia” na ang ibig
sabihin ay may kahulugan o may ibig sabihin.
(Mateo 20: 1 – 16 sa Bagong Tipan)
(Parabula)
❑ Ang parabula ay nagmula sa salitang Griyego
na parabole na nagsasaad ng 2 bagay
(maaaring tao, hayop, lugar o pangyayari) para
paghambingin.
❑ Ito ay makatotohanang pangyayaring naganap
noong panahon ni Hesus batay sa nakasaad sa
Banal na Aklat.
❑ Ang mga aral na mapupulot dito ay
nagsisilbing patnubay sa marangal na
pamumuhay ng mga tao.
PANUTO: Bigyang-pagpapakahulugan ang
huling linyang binanggit ng may-ari ng ubasan
sa binasang parabula.

“Ang nauuna ay nahuhuli

at ang nahuhuli ay
nauuna.”
 Ang matalinghagang pahayag ay isang
mahalagang sangkap ng panitikang Pilipino. Ito ay
anyo ng wikang may malalim na mga kahulugan o ‘di
kaya’y halos walang tiyak o kasiguraduhang ibig-
ipahiwatig maliban sa literal na kahulugan nito. Ito
ay ginagamitan ng mga kasabihan, idyoma,
personipikasyon, simile at iba pang uri ng
mabubulaklak at matalinghagang mga salita.
 Ang pagpapakahulugang metaporikal ay
pagbibigay-kahulugan sa salita bukod pa sa literal na
kahulugan nito. Ito ay nakabatay kung paano
ginamit ang salita sa pangungusap. Ito ay mas
malalim na pagpapakahulugan
Mga Halimbawa:
a. bola - bagay na ginagamit sa basketbol (literal)
Pangungusap: “Dalian mo, ipasa mo na ang bola kay
Jeron.”
b. bola - pagbibiro (metaporikal)
Pangungusap: “Tigilan mo nga ako, puro ka naman bola.”
(Isinalin sa Filipino ni Pat V. Villafuerte)
(Elehiya)
Ito ay isang tulang liriko na
naglalarawan ng pagbubulay-
bulay o guni-guni na
nagpapakita ng masidhing
damdamin patungkol sa alala ng
isang mahal sa buhay.
• Tema
• Tauhan
• Tagpuan
• Kaugalian/ Tradisyon
• Damdamin
• Simbolo
• Wikang Ginamit (Pormal/ Di
Pormal)
Ang Klino (Clining) ay pagpapasidhi ng damdamin na
nagpapahayag ng saloobin o emosyon sa paraan ng
pagpapataas ang antas nito. Nagagamit ito sa
pamamagitan ng pag-iiba-iba ng mga salitang may
ugnayang sinonimo.
Halimbawa:
Halos magkakasingkahulugan ang salitang galit, poot
at inis ngunit ang bawat salita ay nagpapakita ng mababa
at mataas na emosyon. Kaya mauuna ang salitang inis,
pangalawa ay galit at ang huli ay salitang poot.
 Nobela mula sa bansang Saudi Arabia
(Isinalin sa Filipino ni Julieta U.Rivera)
 Ang nobela ay isang mahabang akdang
pampanitikan na naglalahad ng mga
pangyayaring pinaghabi-habi sa isang mahusay
na pagbabalangkas. Ito’y binubuo ng mga
kabanata na ang bawat yugto ay nagtataglay ng
kuwento kung saan sa loob nito ay may iba’t
ibang tunggalian.
❑ Isa sa mga sangkap ng maikling kwento.
Ang tunggalian ay ang labanan sa pagitan
ng dalawang magkasalungat na puwersa.
❑Sa pamamagitan ng tunggalian ay makikita
natin kung paano huhubugin ng kwento ang
pangunahing tauhan.
❑ Ang tunggalian ang pinakaluluwa ng akda –
pinupukaw niyo ang pananabik ng mga
mambabasa
a. TAO laban sa TAO o KAPWA
Madalas na nagkakaroon ng paglalaban sa
pagitan ng tao at ng kaniyang kapwa na ang
kalimitang resulta ay gulo at perwisyo.
b. TAO laban sa SARILI
Ito ang tunggaliang nagaganap sa isipan ng
tao. Sitwasyon ng may kahaharaping suliranin ang
pangunahing tauhan na siya lamang ang maaaring
lumutas.
c. TAO laban sa KALIKASAN
Sitwasyon ang kalaban ng protagonista ay
pwersa ng kalikasan gaya ng lindol, baha,
taggutom at iba pa.
❑ Ito ay ginagamit upang idugtong o ikabit sa
isang salitang-ugat upang makabuo ng isang
salita.
❑ Mga uri ng panlapi: (1) Unlapi, (2) Gitlapi, (3)
Hulapi, (4) Kabilaan at (5) Laguhan.