ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

კვირა IV.

თემა 4.

საკითხი 1 : bortis konstruqciები.

საკითხი 2. გემბანის კონსტრუქციები.

ლიტერატურა:
ძირითადი: ზ.ღომიძე „გემის კონსტრუქცია და მოწყობილობები“ 2010 ბსსა (გვ. 9 – 11)
დამატებითი: А.Д.ДидикВ.Д.УсовР.Ю.Титов Управление судном и техническая эксплуатация
1990 ( გვ 63-68)
დამატებითი : Е. Фрид Устроство Судна. Ленинград 1988ю ( გვ. 90-97;)
დამატებითი: Д.Я.Бронштейн Устроство и основы теории Судна. Ленинград 1988 (63-71)
დამატებითი: შ. კუნჭულია „ საზღვაო საქმე " რიდერი 2010 ბსსა გვ. 21 -23;
ინტერნეტი:Google ₾https://forshipbuilding.com/ship structure/#bottom
ttps://www.myseatime.com/blog/detail/10-simple-terms-to-understand-ship-construction-better

4.1.1 ბორტის კონსტრუქციები.

Bbortis akrefis ganivi mimarTulebis Zeli aris Spangouti, romelic aris ori tipis:
Cveulebrivi da CarCoseburi Spangouti. isini mzaddebian rkinis profilisgan (kuTxura,
Sveleri, bulbiseburisgan), CarCoseburi mzaddeba rkinis furclidan da mas gaaCnia meti
simtkice. ramodenime gembanis mqone gemebze ansxvaveben tvindekis da triumis
Spangoutebs (nax. 1.2). adgilobrivi simtkicis gazrdis mizniT borti SeiZleba akrefili iyos
CarCoseburi SpangoutiT da bortis stringeriT. aseTi simtkicis gazrda xSirad saWiro
xdeba samanqano ganyofilebaSi (sg) da cxviris daboloebaze. CarCoseburi Spangoutebs
ayeneben yvela 5 _ 6 Spaciis Semdeg. Spacia aris Spangoutebs Soris manZili. Bbortis stringerebis
raodenoba meryeobs erTidan samamde da aris damokidebuli bortis simaRleze.

1 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

nax. I. 1-gembani; 2-tixaris simtkicis nekni; 3-ganivi tixari; 4-

baqani; 5 -meore fskeri; 6 -skulis knica; 7-triumis Spangouti; 8-

wyalgaumtari flora; 9-meore fskeris simtkicis nekni; 10-
wyalgamtari flora; 11-skulis grsamosi; 12-bortis garsamosi; 13-
Sirstreki; 14-Sualeduri Spangouti; 15-knica; 16-CarCoseburi bimsi;
17-gembanis qveSa simtkicis nekni; 18-falSborti (ცრუ ბორტი).

nax. 2 1-samanqano ganyofilebis (sg) Saxtis kedeli; 2-Saxtis simtkicis nekni; 3-ganivi tixari;
4-gembani; 5- gembanis qveSa simtkicis nekni; 6-კიჩოს gembanis stringeri; 7-
შirstreki; 8-mTavari gembani; 9- CarCoseburi კამპო; 10-sg baqani; 11-bortis simtkicis
nekni; 12-bortis garsamosi; 13-meore fskeri; 14-fskeris stringeri; 15-wyalgamtari
florი.
Ggembani uzrunvelyofs korpusis wyalgaumtareblobas, masze ganla-gabulia
zednaSeni, gadaaqvT gembanis tvirTi.

2 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

mSraltvirTmzidis gembani gamoirCeva didi amoWrebiT _ satvirT luqi, romelიც
gamagrebulia komengsiT (nax 1). tankeris gembanს didi amoWrebi ar gaaCnia.

Nnax 3. 1-gembanis garsamosi; 2-karlengsi; 3-bimsi; 4-luqis კomengsi; 5-pilersi; 6-

naxevar bimsi; 7-luqi.

gembanis ganivi akrefis dros mTavar Zels warmoadgens bimsi romelic gadaWimulia botidan
bortamde. Bbimsebi, romlebic wydebian amoWrilebTan naxevarbimsia. Bbimsebi bortebTan uerTdebian
Spangoutebs, xolo amoWrilebTan komengs. Bbimsebi mzaddeba rkinis profilebisagan. Bbimsebis didi
gadaWimuloba, rom SevamciroT amisaTvis ayeneben gembanqveSa grZiv Zels karlengs, romelic qmnis
bimsis damatebiT sayrdens. Kkarlengsis Sualedurი sayrdenი aris pilersi, romelic warmosdgens vertikalur
mils (naz
3).

3 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

1 - კილი; 2 - მეორე ფსკერის ფენილი; 3- ბორტის ფერდის სტრინგერი; 4-

ნახ. 4.
ბიმსი; 5- გემბანის სტრინგერი; 6- კნიცა; 7- შირსტრეკი; კამპო (შპანგოუტი); 9-
ფერდის სარტყელი; 10- ღვაწური სარტყელი; 11- ფლორი; 12- ფსკერის
სტრინგერი; 13- კილური სარტყელი.

ნახ. 5. gembanis fenili (sartyeli); 2-bimsi; 3-karlengsi; 4-

pilersi; 5-bimsis knica; 6-Spangouti; 7-bortis garsamosi

4.2. ტიხრების კონსტრუქცია

08/22/2012 ადმინ

თუ კორპუსის ყველა გადახურვას აქვს განივი აკრეფის სისტემა, მაშინ გემის კორპუსი
უნდა ჩაითვალოს განივი სისტემით აკრეფილი (სურ. 1).
თუ გადახურვა კორპუსის შუა ნაწილში არის გრძივი აკრეფის სისტემის, მაშინ გემის
კორპუსი არის გრძივი სისტემით აკრეფილი (სურ. 2).
თუ ნაწილი კორპუსის გადახურვისა (ჩვეულებრივ გემბანი და ფსკერის შუა ნაწილი)
აკრეფილია გრძივი სისტემით, ხოლო ნაწილი (ჩვეულებრივ, მხრები და მეორე გემბანი)

4 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

განივი აკრეფის სისტემით, მაშინ გემიოს კორპუსი არის აკრეფილი კომბინირებული

(შერეული) სისტემით (სურ. 3, 4).

ქვემოთ სურათებზე ნაჩვენებია გემის კორპუსის აკრეფის სისტემები:

გემის კორპუსი განივი სისტემით აკრეფილი.

ნახ. 6. გემის კორპუსის განივი აკრეფის სისტემა, მეორადი ფსკერის გარეშე.

1 – ფსკერის გაკრულობა; 2 – საწრეტი; 3 – შვეული ძირძელი; 4 – თარაზული ძირძელი; 5 –
ფლორის სიმტკიცის ძელი; 6 – ფსკერის სტრინგერი; 7 – გასაძრომი ხვრელი; 8 – ღაწვის ანუ
ფერდქვეშა მომრგვალებული ფლორი; 9 – ღაწვის კნიცა; 10 – ფერდის გრძივძელი; 11 – ტრიუმის
კამპო; 12 – ზედდებული ფურცელი; 13 –ტრიუმის ჩარჩო კამპო; 14 –ბიმსის კნიცა; 15 – ნახევარ-
ძელკოჭი; 16 – ფერდზედა, ცრუ ბორტი; 17 – ფერდზედის ბჯენი (კრონშტეინი); 18 –ბიმსი ანუ
ძელკოჭი; 19 – პლანშირი ანუ ფერდზედის თავლარტყა; 20 – ბიმსი ანუ ძელკოჭი; 21 – განივი
ტიხარი; 22 – კარლინგსი; 23 – გემბანის ზედა ფენილობა; 24 – ლუქის განივი კომინგსი; 25 –
კომინგსის (ზღურბლის ) სიმტკიცის ძელები; 26 – გემბანის სიმტკიცის ფურცელი; 27 – ტიხარის
ჩარჩოსებური შვეული სამაგრი; 28 – ტიხარის ჩვეულებრივი შვეული სამაგრი ძელი; 29 – გემბანის
გრძივძელი (სტრინგერი); 30 – შირსტრეკი; 31 – ფერდის (ბორტის) გარკრულობის ფურცელი; 32 –
სკულის (ფერდქვემო მომგრვალების) გარკრულობის ფურცელი; 33 – სადოკე დგარძელი; 34 –
ბრაკეტი; 35 – საძგიბი; 36 – პილერსი (ბოძი); 37 – კომინგსი ( ზღურბლი).

გემის კორპუსი - გრძივი სისტემით აკრეფილი.

5 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

ნახ. 7. ტანკერის კორპუსი გრძივი სისტემით აკრეფილი.

1 – ჩარჩოსებური ბიმსი; 2 – გრძივი გემბანქვეშა კოჭი(ძელი); 3 – ზედა გემბანის
ნაფენი; 4 – არლინგსი; 5 – სიმტკიცის ძელი; 6 – კარლინგსი; 7 – განივი ტიხარი; 8 –
გრძივი ტიხარი; 9 – კნიცა; 10 – ჩარჩოსებრი ბიმსი; 11 – ტიხარის ბჯენი; 12 – კნიცა; 13
– კარლინგსი; 14 – მომრგვალებული შირსტრეკი; 15 – ფერდის გარგკრულობა; 16 –
ტიხარის გრძივი ძელი; 17 – шельф/ ; 18 – გრძივი ძელი; 19 – ტიხარის ჩარჩოსებრი
ბჯენი; 20 – მეორადი ფსკერის ნაფენი; 21 – голубница/ ; 22 – ფსკერის გარსემოსი; 23 –
სიმტკიცის ძელი; 24 – ფსკერის სტრინგერი; 25 – თარაზული კილი; 26 – შველური
კილი; 27 – ფლორის სიმტკიცის ძელი; 28 – გასაძრომი ხვრელი; 29 – ფსკერის გრძივი
ძელი; 30 – მთლიანი ფლორი; 31 – ფსკერის სტრინგერის სიმტკიცის ძელი; 32 –
ფსკერის სტრინგერი; 33 – მეორე ფსკერის გრძივი ძელი; 34 – ღაწვის (ფერდქვეშა
მომრგვალებული ფურცელი) გარსაკარი; 35 – სარტყელი; 36 – განმბრჯენი; 37 –
ჩარჩოსებური კამპო; 38 –სადოკე დგარძელი;.

გემის კორპუსი კომბინირებული სისტემით აკრეფილი.

6 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

ნახ. 8. კომბინირებული სისტემით აკრეფილი მშრალტვირთმზიდი გემის კორპუსის განივი ჭრილი.

1 –ფერდზედის თავლარტყა; 2 – ცრუბორტის ბჯენი; 3 – წყლის საწრეტი; 4 – ჩარჩოსებრი ბიმსი; 5

– გემბანის ნაფენი; 6 – კარლინგსი; 7 – გემბანქვეშა გრძივ ძელი ; 8 – თავსახურის კომინგსი; 9 –
ბოძი; 10 – ბოლო ბიმსი; 11 – ტიხარის ჩვეულებრივი შვეული სამაგრი ძელი; 12 – წყალგაუმტარი
ტიხარი; 13 – მეორე ფსკერის ფენილი; 14 – შვეული კილი; 15 – თარაზული კილი; 16 – ფსკერის
გრძივძელი (სტრინგერი); 17 – ფსკერის გარგაკრულობა; 18 – ფლორი; 19 – მეორადი ფსკერის
დაბოლოვების ფურცელი; 20 – გარფერდა (ფერდქვეშ) კილი; 21 –ღაწვის გარშემოკვრის სარტყელი;
22 – ტრიუმის კამპო; 23 – მეორე გემბანის ბიმსი; 24 – გარე გაკრულობა (გარშემოსვა); 25 –
ტვინდეკის კამპო; 26 – ბიმსის კნიცა ; 27 – შირსტრეკი; 28 – ძივსაბმის კუთხედი; 29 – ცრუბორტი.

ტანკერის შუა კამპოს კონსტრუქცია, ორმაგი კრპუსით და ორმაგი ფსკერით.

7 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

ნახ. 9 ტანკერის შუა კამპოს კონსტრუქცია, ორმაგი კრპუსით და ორმაგი ფსკერით.

1 –გრძივი ტიხარის ჩარჩოსებური ბჯენი ; 2 – გრძივი გოფრირებული ტიხარი; 3 – ჩარჩოსებური
ბიმსი; 4 – გრძივი გემბანქვეშა ძელი; 5 – კარლინგსი; 6 – ბიმსის კნიცა; 7 – მომრგვალებული
შირსტრეკი; 8 – ბრაკეტა; 9 – კამპო; 10 – განბრმჯენი; 11 – მეორე გვერდის ბჯენი; 12 – რაკეტა; 13
– ღვაწის კილი; 14 – ფსკერის გრძივი ძელი; 15 – მეორე ფსკერის გრძივი ძელი; 16 – ფლორი; 17 –
ყუთისებური კილი; 18 – ბრაკეტა.

გვერდების ( ფერდების ) აკრეფის სისტემა.

ნახ. 10. გვერდების დახურვა: а – განივი აკრეფის სისტემა, б – გრძივი აკრეფის სისტემა.

1 – გვერდის გაკრულობა; 2 – კამპო; 3 – გვერდის სტრინგერი; 4 — ჩარჩოსებური

კამპო; 5 – გერდითი გრძივი; 6 – გემბანი.

8 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

ყინულ მჭრელი გემების ბორტის (მხარის) გამაგრება

სურ. 11. ყინულ მჭრელი გემების ბორტის (მხარის) გამაგრება

1 - შუალედური კამპოები; 2 - გვერდითა სტრინგერი; 3 - ძირითადი კამპოები; 4- ბრტყელი
ტიხარები;

ნახ .10. ტიხარების კონსტრუქცია საყრდენებით. თუ ფერდებს შორის მანძილი ნაკლებია გემბანებს
შორის ან გემბანის და ფსკერის შორის დაშორება, მაშინ გამაძლიერებლებს ათავსებენ თარაზულად
(ჰორიზონტალურად), რაც ამცირებს ძელების მასას.

ნახ. 12 ტიხრების განივი კონსტრუქცია (ყინულმჭრელი გემების).

1- გარშემოსვა; 2- საყრდენები; 3- საყრდენი დოკის; 4- კნიცა; 5-ფსკერული სტრინგერი;

6- სიმტკიცის რებროები (წიბოები)

9 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

გემბანის და ბაქანის კონსტრუქცია.

ნახ. 12, 13. გემბანის კონსტრუქციების სქემა; ა- განივ სისტემაში; ბ) - გრძივ სისტემაში.

1-განივი ტიხარი; 2- ფერდი (ბორტი); 3- კარლინგსი; 4 – ბოლო ბიმსი;; 5 — ნახევარ ბიმსი; 6 –

გემბანის ზედა კოჭი (გრძივი); 7 — პილერსი.

ნახ. 14. გემბანის გადახურვის კონსტრუქციები:

1 — ბიმსი; 2 – კარლინგსი; 3 – გემბანის ნაფენი; 4 – ბიმსის კნიცა; 5 – პილერსი

10 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

ნახ. 15. სატვირთო ტრიუმის თავსახურის აკრეფა ( სქემა და ხედი სატვირთო ტრიუმის შიგნიდან)
1 – გემბანის ფენილი; 2 – ნახევარ ბიმსი; 3 — გრძივი კომნგსი; 4 – განივი კომინგსი; 5 – გრძივი
ნახევარტიხარი; 6 – ბოლო ბიმსი..

ცრუბორტი

11 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

ცრუბორტი - Bulwark
1. პლანშირი - Gunwale
2. ცრუბორტის ფურცელი - Bulwark plating
3. მილტუჩი - Flange
4. ცრუ ბორტის დგარი, ბიგი (პილერსი)- Stanchion
5. გემბანის გრძივსაბმისი, დამცავი თამასა - Stringer plate
6. გრძივსაბმისის კუთხედი - Stringer angle
7. შირსტრეკი ან შირსტრეკის ფურცელი - Sheer strake
8. შპიგატის საწრეტი ნახვრეტი დაფარული ჯვარისებული ცხაურით (გისოსით) –
Scupper hole with grill cover
9. შპიგატის მილი - Scupper pipe
10. გარეთ ჩასადინარი (ჩასაშვები)
შპიგატი (დრინაჟი) - Scupper out

Floating Bulwark - ტივტივა ცრუბორტი (ფალშბორტი)

1. Bulwark - ცრუ ბორტი
2. Flanged Edge - მილტუჩა ტორსი (შეერთება)
3. Freeing Port - საშტორმო პორტიკი
4. Bracket - ბრჯენი
5. Frame - შპანგოუტი
6. Beam knee - ბიმსის კნიცა
7. Deck Beam - გემბანის ბიმსი
12 | 13
 ბათუმის სახელმწიფო საზღვაო აკადემია.

მოწვეული პედაგოგი შურეული ნაოსნობის კაპიტანი იური ქადარია.

გემის ტიპები, კონსტრუქციები და აღჭურვილობა

Open Bulwark or Railing - ღია ცრუბორტი ან სახელური

1. Hollow Tube - ამოღებული მილი
2. Stanchion - ცრუ ბორტის დგარი
Solid - მთლიანი
3. Round Bar - მრგვალი ძელაკი
4. Stay Bar - ბჯენი ძელაკი
5. Deck - გემბანი
6. Waterway Bar. - ვატერვეისის ზოლი

ფალშბორტების ძირითადი დანიშნულებაა ღია გემბანების შემოღობვა.

გემბანის დანიშნულებიდან გამომდინარე ფერდმზედის სიმაღლე მერყეობს 1-დან 1,5
მეტრამდე, ფერდმზედის ფურცლების სისქე შეიძლება იყოს 3-8 მმ. მაგრდება გემბანთან
დგარების, ბოძკინტების მეშვეობით, რომლებიც ყენდება 1,2 – 1,8 მ-ის დაშორებით
ერთმანეთისაგან. ფერზედი, შედარებით არის სუსტი კონსტრუქცია, არ მაგრდება
შირსტრეკთან. ფერდზედის ქვედა კიდესა და შირსტრეკის ზედა კიდეს შორის, 100 -300
მმ სიმაღლის სივრცეს ტოვებენ ღიად, შემოსხმული წყლის გემბანიდან შეუფერხებელი
გადინების უზრუნველსაყოფად.
მილხარიხული მოაჯირი (ღობე) – Guard railing - მოწყობილობა, იმის მიხედვით თუ რა
ადგილას ყენდება, შეიძლება იყოს მუდმივი, მოხსნადი და გადასაწვენი. ხირხარულ
(მილხარიხულ) მოწყობილობაში შედის დგარები 750 – 1100 მმ სიმაღლით, რომლებიჩ
კეთდება 33-48 მმ დიმეტრის მილებისაგან ან მოსქო ზოლური ფოლადისაგან; 17-22 მმ
დიამეტრის მილური ან 16 მმ დიამეტრის ღერო, ზედა ხელის მოსაჭიდი 33 – 42 მმ
დიამეტრის მილის ხელხარისასაგან და სამაგრი ელემენტებისაგან. სამგზავრო გემებზე
მილის ხელხარისას
ნაცვლად შეიძლება დაყენებულ იქნეს ხის თავქუდი- პლანშირი. ხარიხების (ლეერების)
დაშორება შეადგენს 230 -350 მმ.
მოხსნადი ხარიხული ღობე ჩვეულებრივ კეთდება სექციის სახით და ის შეიძლება
მოიხსნას, თუ ხელს უშლის სამუშაოს შესრულებას.

13 | 13