Professional Documents
Culture Documents
Đề cương mỹ học
Đề cương mỹ học
Khái niệm: Cá i đẹp là mộ t phạ m trù thẩ m mỹ dù ng để chỉ mộ t phẩ m chấ t thẩ m mỹ
củ a sự vậ t khi nó phù hợ p vớ i quan niệm củ a con ngườ i về sự hoà n thiện và tính lý
tưở ng, có khả nă ng gợ i lên ở con ngườ i mộ t thá i độ thẩ m mỹ tích cự c do sự tá c độ ng
qua lạ i giữ a đố i tượ ng và chủ thể.
Tại sao nói cái đẹp là phạm trù cơ bản và trung tâm của mỹ học:
- Dướ i gó c độ chủ thể: con ngườ i luô n đi tìm cá i đẹp, khá m phá cá i đẹp và cao hơn
là sá ng tạ o ra cá i đẹp. Bở i vậ y con ngườ i cũ ng đá nh giá cá c sự vậ t và hiện tượ ng
xung quanh mình theo tiêu chí có đẹp hay khô ng. Nhu cầ u cá i đẹp củ a con ngườ i,
khá t khao vươn tớ i cá i đẹp là vô tậ n, dù cho đó là nhu cầ u chủ yếu hay thứ yếu thì
vẫ n khô ng thể thiếu đượ c.
- Dướ i gó c độ khá ch thể: cá c phạ m trù thẩ m mỹ khá c đều ẩ n chứ a trong nó mố i
quan hệ vớ i cá i đẹp dù là trự c tiếp hay giá n tiếp. Cá i bi thự c chấ t là sự mấ t má t,
tiêu vong củ a cá i đẹp, cá i lý tưở ng; cá i hà i là nhữ ng cá i xấ u đượ c che đậ y, giấ u
diếm và ngộ nhậ n bằ ng hình thứ c củ a cá i đẹp, và khi bị lộ t tẩ y, bị soi chiếu bở i cá i
đẹp thì nó trở thà nh cá i hà i; cá i trá c tuyệt là cá i đẹp ở mứ c tuyệt đỉnh, là cá i đẹp
mang tầ m vó c lớ n lao phi thườ ng, là cá i đẹp quá mứ c bình thườ ng.
- Cá i đẹp luô n đứ ng ở vị trí trung tâ m trong mố i quan hệ thẩ m mỹ củ a con ngườ i
vớ i hiện thự c.
So sánh giữa cái đẹp trong tự nhiên với cái đẹp trong nghệ thuật:
- Cá i đẹp trong tự nhiên: nhữ ng cá i đẹp do tạ o hó a sinh ra, tồ n tạ i mộ t cá ch khá ch
quan khô ng phụ thuộ c và o ý muố n chủ quan củ a con ngườ i. Đặ c trưng củ a cá i
đẹp trong tự nhiên đượ c biểu hiện thô ng qua hình dá ng, mà u sắ c, đườ ng nét, â m
thanh, … đượ c cấ u tạ o mộ t cá ch câ n đố i, hà i hò a vớ i mộ t mứ c độ và tỉ lệ hợ p lý, có
khả nă ng tá c độ ng trự c tiếp đến giá c quan củ a con ngườ i và gâ y nên nhữ ng xú c
cả m thẩ m mỹ.
- Cá i đẹp trong nghệ thuậ t: mặ c dù phả n á nh nhữ ng cá i đẹp trong hiện thự c nhưng
cá i đẹp trong tự nhiên khô ng đồ ng nhấ t vớ i cá i đẹp trong tự nhiên hay trong xã
hộ i. Nó là mộ t sả n phẩ m độ c đá o củ a mộ t hoạ t độ ng sá ng tạ o có mụ c đích, trong
đó in đậ m dấ u ấ n củ a tà i nă ng, cá tính sá ng tạ o và thế giớ i tinh thầ n củ a ngườ i
nghệ sĩ.
Câu 5 : Khái niệm Bi kịch ; Hài kịch ; Trác tuyệt( Cao cả) và các hình thức tồn
tại của cái Bi ; cái Hài ; cái Trác tuyệt ?
Cái bi:
- Khá i niệm: vớ i tư cá ch là mộ t phạ m trù mỹ họ c, cá i bi gắ n liền vớ i nhữ ng xung
độ t có ý nghĩa xã hộ i giữ a cá i đẹp và cá i xấ u, cá i tích cự c vớ i cá i tiêu cự c mà kết
quả là sự thấ t bạ i, tiêu vong củ a cá i đẹp, cá i tích cự c
- Cá c hình thứ c tồ n tạ i: trong cuộ c số ng, trong nghệ thuậ t
Cái hài:
- Khá i niệm: cà i hà i là mộ t phạ m trù mỹ họ c cơ bả n dù ng để nhậ n thứ c và đá nh giá
về mộ t loạ i hiện tượ ng củ a đờ i số ng, đó là nhữ ng cá i xấ u nhưng lạ i cố sứ c chứ ng
tỏ là cá i đẹp. Khi mâ u thuẫ n nà y bị phá t hiện độ t ngộ t sẽ tạ o nên tiếng cườ i tích
cự c, có ý nghĩa phê phá n, phủ định cá i xấ u nhâ n danh cá i đẹp. Tiếng cườ i trong
cá i hà i là sự chiến thắ ng củ a cá i đẹp trướ c cá i xấ u.
- Cá c hình thứ c tồ n tạ i: trong cuộ c số ng, trong nghệ thuậ t
Khái niệm Chủ thể thẩm mỹ: là chủ thể con ngườ i xã hộ i, có khả năng hưở ng thụ ,
sá ng tạ o và đá nh giá thẩ m mỹ thô ng qua cá c giá c quan tay, mắ t và tai đượ c rèn luyện
về sự đồ ng hó a thế giớ i về mặ t thẩ m mỹ
Các hình thức tồn tại của Chủ thể thẩm mỹ:
- Chủ thể thưở ng thứ c thẩ m mỹ: Đặ c trưng chủ yếu củ a nhó m này là sự phả n á nh
thụ cả m cá c quá trình thẩ m mỹ xả y ra trong cuộ c số ng và trong nghệ thuậ t, thô ng
qua hai giá c quan tai và mắ t. Điều kiện tiên quyết để cá c chủ thể thưở ng thứ c có
thể phá t hiện và thưở ng thứ c trọ n vẹn, sâ u sắ c cá c giá trị thẩ m mỹ là nă ng lự c
cả m thụ thẩ m mỹ củ a mỗ i chủ thể
- Chủ thể sáng tạ o thẩ m mỹ: Đặ c trưng nổ i bậ t củ a nhó m này là họ khô ng chỉ biết
thưở ng thứ c cá c giá trị thẩ m mỹ mà cò n có khả nă ng tạ o ra nhữ ng giá trị thẩ m
mỹ mớ i (tá c phẩ m nghệ thuậ t) trên cơ sở nhữ ng kinh nghiệm thẩ m mỹ đã tích
lũ y đượ c theo ý đồ chủ quan củ a mình bằ ng cá ch vậ t chấ t hó a cá c xú c cả m thẩ m
mỹ thô ng qua cá c phương tiện biểu đạ t như â m thanh (trong â m nhạ c), mả ng
khố i đườ ng nét (trong điêu khắ c), mà u sắ c (trong hộ i họ a), ngô n từ (trong văn
họ c), … Cá c giá trị thẩ m mỹ đã đượ c vậ t chấ t hó a thà nh tá c phẩ m nghệ thuậ t đó
lạ i tiếp tụ c trở thà nh đố i tượ ng củ a cá c chủ thể thưở ng thứ c thẩ m mỹ
- Chủ thể định hướ ng thẩ m mỹ (hoặ c chủ thể phê bình thẩ m mỹ): Nhiệm vụ củ a
chủ thể định hướ ng thẩ m mỹ là thô ng qua việc đá nh giá cá c sả n phẩ m củ a chủ thể
sá ng tạ o (cả về nộ i dung lẫ n phương thứ c biểu hiện) chỉ ra mộ t cá ch chính xá c
nhữ ng giá trị và phả n giá trị nhằ m hướ ng dẫ n ngườ i cả m thụ và gó p ý cho chủ
thể sá ng tạ o. Cá c chủ thể định hướ ng phả i là nhữ ng chủ thể có tầ m nhìn rộ ng, có
sự hiểu biết sâ u sắ c trong từ ng lĩnh vự c sá ng tạ o và luô n nắ m vữ ng nhu cầ u củ a
ngườ i thưở ng thứ c.
- Chủ thể biểu hiện thẩ m mỹ: thự c hiện việc truyền đạ t sả n phẩ m củ a chủ thể sá ng
tạ o cho chủ thể thưở ng thứ c. Để truyền đạ t đú ng, đẹp, tố t nhấ t cá c giá trị củ a sả n
phẩ m nghệ thuậ t đến đượ c vớ i ngườ i thưở ng thứ c, chủ thể biểu hiện cũ ng cầ n có
sự trợ giú p củ a cá c phương tiện biểu đạ t khá c (VD diễn viên mú a cầ n trang phụ c,
sâ n khấ u, bố i cả nh; nhạ c cô ng cầ n nhạ c cụ ; …)
- Chủ thể thẩ m mỹ tổ ng hợ p: khả nă ng củ a chủ thể bao trù m lên nhiều lĩnh vự c
thẩ m mỹ. Vừ a thưở ng thứ c, vừ a sá ng tá c, vừ a biểu hiện, đồ ng thờ i có thể là nhà lý
luậ n, phê bình. Là nhữ ng ngườ i thô ng hiểu cả nghệ thuậ t khô ng gian lẫ n thờ i
gian.
Cấu trúc của Chủ thể thẩm mỹ:
- Cả m xú c thẩ m mỹ: là trạ ng thá i rung cả m củ a con ngườ i trướ c cá c ấ n tượ ng thẩ m
mỹ nhậ n đượ c khi con ngườ i tri giá c cá c khá ch thể thẩ m mỹ trong cuộ c số ng và
trong nghệ thuậ t. Nó có thể là sự thích thú , hâ n hoan, vui sướ ng trướ c cá i đẹp; là
nỗ i xó t thương, đồ ng khổ , đồ ng cả m trướ c cá i bi; là niềm cả m phụ c, tô n kính,
chiêm ngưỡ ng trướ c cá i trá c tuyệt, cao cả , …
- Tình cả m thẩ m mỹ: là thá i độ thẩ m mỹ trướ c đố i tượ ng (yêu, ghét, thích, khô ng
thích, …) Nếu như cả m xú c thẩ m mỹ mang tính tứ c thờ i trong thờ i điểm tiếp xú c
vớ i tá c phẩ m thì tình cả m thẩ m mỹ mang tính lâ u dà i hơn, là nhậ n xét và đá nh giá
về mộ t tá c phẩ m cụ thể ngay cả khi khô ng cò n tiếp xú c vớ i tá c phẩ m ấ y
- Thị hiếu thẩ m mỹ: là khả nă ng củ a con ngườ i trong việc tiếp nhậ n đá nh giá mộ t
cá ch có phâ n hó a cá c đố i tượ ng thẩ m mỹ khá c nhau củ a hiện thự c, đượ c biểu
hiện thô ng qua cá c phá t biểu, cá c xét đoá n hoặ c thá i độ cả m xú c, tỏ ý khen chê,
thích hay khô ng thích, thỏ a mã n hay khô ng thỏ a mã n, … Là nă ng lự c lự a chọ n củ a
con ngườ i trướ c cá i đẹp, cá i bi, cá i hà i, cá i trá c tuyệt trong đờ i số ng nghệ thuậ t.
Cá c yếu tố chi phố i thị hiếu thẩ m mỹ: trình độ họ c vấ n, tính giai cấ p, tính dâ n tộ c,
yếu tố thế hệ lứ a tuổ i, tính thờ i đạ i.
Câu 7 : Khái niệm Nghệ thuật? Phân tích đặc trưng cơ bản của 7 loại hình Nghệ
thuật
Khái niệm Nghệ thuật: là mộ t hình thá i ý thứ c xã hộ i, dù ng hình tượ ng để phả n á nh
cuộ c số ng hiện thự c thô ng qua sự sá ng tạ o củ a ngườ i nghệ sĩ, mang lạ i cho con
ngườ i nhữ ng cả m xú c về cá i đẹp
Đặc trưng:
- Cả m xú c thẩ m mỹ: là trạ ng thá i rung cả m củ a con ngườ i trướ c cá c ấ n tượ ng thẩ m
mỹ nhậ n đượ c khi con ngườ i tri giá c cá c khá ch thể thẩ m mỹ trong cuộ c số ng và
trong nghệ thuậ t. Nó có thể là sự thích thú , hâ n hoan, vui sướ ng trướ c cá i đẹp; là
nỗ i xó t thương, đồ ng khổ , đồ ng cả m trướ c cá i bi; là niềm cả m phụ c, tô n kính,
chiêm ngưỡ ng trướ c cá i trá c tuyệt, cao cả , …
- Thị hiếu thẩ m mỹ: là khả nă ng củ a con ngườ i trong việc tiếp nhậ n đá nh giá mộ t
cá ch có phâ n hó a cá c đố i tượ ng thẩ m mỹ khá c nhau củ a hiện thự c, đượ c biểu
hiện thô ng qua cá c phá t biểu, cá c xét đoá n hoặ c thá i độ cả m xú c, tỏ ý khen chê,
thích hay khô ng thích, thỏ a mã n hay khô ng thỏ a mã n, … Là nă ng lự c lự a chọ n củ a
con ngườ i trướ c cá i đẹp, cá i bi, cá i hà i, cá i trá c tuyệt trong đờ i số ng nghệ thuậ t.
Cá c yếu tố chi phố i thị hiếu thẩ m mỹ: trình độ họ c vấ n, tính giai cấ p, tính dâ n tộ c,
yếu tố thế hệ lứ a tuổ i, tính thờ i đạ i.
Vai trò:
- Đố i vớ i hoạ t độ ng sá ng tạ o nghệ thuậ t, cả m xú c thẩ m mỹ đó ng vai trò như mộ t sự
thú c bá ch tình cả m, mộ t độ ng lự c trự c tiếp khơi nguồ n cho ý đồ sá ng tạ o. Sự ra
đờ i củ a tá c phẩ m nghệ thuậ t đều bắ t nguồ n từ nhữ ng rung độ ng, cả m xú c nhấ t
thờ i củ a nghệ sĩ trướ c cá c khá ch thể thẩ m mỹ trong đờ i số ng.
- Cả m xú c thẩ m mỹ cò n tham gia và o cấ u trú c củ a hình tượ ng nghệ thuậ t (yếu tố
đặ c trưng củ a nghệ thuậ t. Nhữ ng xú c cả m, tình cả m củ a chủ thể đượ c hình tượ ng
hó a đem lạ i cho nghệ thuậ t nét riêng biệt độ c đá o, đem lạ i sứ c mạ nh lớ n lao có
thể gâ y chấ n độ ng toà n bộ tâ m hồ n, tình cả m củ a con ngườ i. Thiếu đi yếu tố cả m
xú c, sả n phẩ m sá ng tạ o chỉ cò n là sự mô tả hiện thự c lạ nh lù ng, trầ n trụ i, khô
cứ ng.
- Cả m xú c thẩ m mỹ cũ ng là điều kiện thô ng thể thiếu đố i vớ i chủ thể thưở ng thứ c
nghệ thuậ t bở i nó đem lạ i khả năng cả m thụ cho chủ thể, nhờ đó khá m phá đượ c
cá i hay, cá i đẹp củ a tá c phẩ m nghệ thuậ t
- Thị hiếu nghệ thuậ t là sự cụ thể hó a củ a thị hiếu thẩ m mỹ trong phạ m vi tiếp
nhậ n và đá nh giá tá c phẩ m nghệ thuậ t. Chú ng gắ n bó chặ t chẽ và tá c độ ng qua lạ i
lẫ n nhau trong suố t quá trình phá t triển thẩ m mỹ và nghệ thuậ t xã hộ i.
- Chủ thể thưở ng thứ c có thị hiếu nghệ thuậ t phá t triển sẽ có khả nă ng cả m thụ
tinh tế và sâ u sắ c hơn cá c phẩ m chấ t thẩ m mỹ củ a thiên nhiên, xã hộ i, con ngườ i
và cả nhữ ng tá c phẩ m nghệ thuậ t. Đồ ng thờ i cũ ng sẽ khắ t khe hơn trong quá
trình thưở ng thứ c cá c tá c phẩ m nghệ thuậ t.
- Ngượ c lạ i, chủ thể sá ng tạ o có thị hiếu nghệ thuậ t phá t triển cũ ng sẽ tạ o nên
nhữ ng sả n phẩ m nghệ thuậ t chấ t lượ ng hơn, có chiều sâ u hơn, đẹp cả về nộ i dung
lẫ n hình thứ c hơn.
- Tá c phẩ m nghệ thuậ t tạ o ra mộ t thị hiếu nghệ thuậ t, nghệ thuậ t nà o thì cô ng
chú ng ấ y. Để nâng cao thị hiếu nghệ thuậ t củ a cô ng chú ng cầ n phả i tạ o ra đượ c
nhữ ng tá c phẩ m nghệ thuậ t có chấ t lượ ng nghệ thuậ t cao, đồ ng thờ i tạ o điều kiện
để cô ng chú ng dễ tiếp cậ n vớ i cá c tá c phẩ m nghệ thuậ t chấ t lượ ng cao ấ y. Mặ t
khá c cũ ng cầ n hạ n chế tố i đa sự xuấ t hiện và lưu hà nh trong xã hộ i nhữ ng tá c
phẩ m nghệ thuậ t chấ t lượ ng kém, khô ng là nh mạ nh.
- Tuy nhiên, việc nâ ng cao thị hiếu nà y sẽ khô ng thể thự c hiện đượ c nếu cô ng
chú ng khô ng có khả nă ng lĩnh hộ i, thưở ng thứ c tá c phẩ m. Do đó việc giá o dụ c
nghệ thuậ t cũ ng cầ n đượ c đẩ y mạ nh để cô ng chú ng có thể cả m nhậ n đượ c cá i hay
cá i đẹp củ a cá c tá c phẩ m nghệ thuậ t chấ t lượ ng.
Câu 9 : Bản chất của Lý tưởng thẩm mỹ và mối quan hệ của nó với Lý tưởng
chính trị, lý tưởng đạo đức?
Bản chất lý tưởng thẩm mỹ: là mộ t hình thứ c phả n á nh hiện thự c, nhưng là sự
phả n á nh mang tính vượ t trướ c mộ t phương diện nà o đó củ a hiện thự c, đượ c thể
hiện như là nhữ ng ướ c mơ, khá t vọ ng, hình dung củ a con ngườ i về nhữ ng gì cao đẹp
nhấ t, nó phả n á nh thứ mà hiện thự c chưa tồ n tạ i, chưa xuấ t hiện.
Xem câu 6
Câu 11: Nêu và phân tích Mối quan hệ giữa Chủ thể Thẩm mỹ với Khách thể
Thẩm mỹ.
Quan hệ thẩm mỹ: là mố i quan hệ giữ a chủ thể thẩ m mỹ và khá ch thể thẩ m mỹ
- Khá ch thể thẩ m mỹ: là mộ t phương diện hợ p thà nh mố i quan hệ thẩ m mỹ củ a
con ngườ i vớ i thế giớ i hiện thự c. Đó là sự khá i quá t nhữ ng hiện tượ ng thẩ m mỹ
khá ch quan trong tự nhiên, trong đờ i số ng xã hộ i và trong nghệ thuậ t thà nh cá c
phạ m trù thẩ m mỹ cơ bả n như cá i đẹp, cá i bi, cá i hà i, cá i trá c tuyệt.
- Chủ thể thẩ m mỹ: là chủ thể con ngườ i xã hộ i, có khả nă ng hưở ng thụ , sá ng tạ o và
đá nh giá thẩ m mỹ thô ng qua cá c giá c quan tay, mắ t và tai đượ c rèn luyện về sự
đồ ng hó a thế giớ i về mặ t thẩ m mỹ
- Chủ thể thẩ m mỹ và khá ch thể thẩ m mỹ vừ a là nhữ ng điều kiện tồ n tạ i củ a nhau,
vừ a là nhữ ng tiền đề tố i thiểu, khô ng thể thiếu trong sự hình thà nh mố i quan hệ
thẩ m mỹ. Đồ ng thờ i quan hệ thẩ m mỹ lạ i là điều kiện tồ n tạ i củ a chủ thể thẩ m mỹ
và khá ch thể thẩ m mỹ. Bên ngoà i quan hệ thẩ m mỹ, chủ thể và khá ch thể thẩ m
mỹ đều khô ng tồ n tạ i. Chỉ khi đặ t trong mố i quan hệ thẩ m mỹ, nghĩa là chủ thể
hoạ t độ ng dướ i sự chi phố i, dẫ n dắ t, định hướ ng củ a nhu cầ u thẩ m mỹ thì chủ thể
đó mớ i gọ i là chủ thể thẩ m mỹ, khá ch thể đó mớ i trở thà nh đố i tượ ng thẩ m mỹ,
trở thà nh khá ch thể thẩ m mỹ.
Phân tích:
1. Tính chất tinh thần
- Chủ thể thẩ m mỹ đến vớ i quan hệ thẩ m mỹ nhằ m thỏ a mã n nhu cầ u thẩ m mỹ,
nhu cầ u về cá i đẹp, mộ t nhu cầ u hoà n toà n mang tính chấ t tinh thầ n củ a con
ngườ i.
- Đố i vớ i khá ch thể thẩ m mỹ, giá trị thẩ m mỹ củ a cá c sự vậ t hiện tượ ng là cơ sở
tạ o nên nhữ ng phả n ứ ng cả m xú c thẩ m mỹ ở chủ thể. Bả n thâ n giá trị nà y
cũ ng hoà n toà n là mộ t giá trị tinh thầ n.
2. Tính chất xã hội
- Quan hệ thẩ m mỹ củ a con ngườ i vớ i hiện thự c là mộ t quan hệ xã hộ i. Quan hệ
đó chỉ nảy sinh trong xã hộ i con ngườ i và luô n bị chi phố i, quy định bở i cá c
mố i quan hệ xã hộ i khá c
3. Tính chất cảm tính
- Trong quan hệ thẩ m mỹ, hiện thự c - vớ i tư cá ch là khá ch thể thẩ m mỹ - luô n
luô n tồ n tạ i trong trạ ng thá i tự nhiên, hoà n chỉnh, sinh độ ng, trong dá ng vẻ
cả m tính củ a nó . Cả m tính là khả nă ng cả m nhậ n, nhậ n thứ c hoặ c trả i nghiệm
mộ t cá ch chủ quan, và điều nà y tương ứ ng vớ i mố i quan hệ thẩ m mỹ, rằ ng
“chỉ loạ i hiện tượ ng nà o có khả nă ng đậ p và o cả m giá c - dù chỉ đậ p và o cả m
giá c qua trí tưở ng tượ ng chă ng nữ a - thì mớ i là m đố i tượ ng cho quan hệ thẩ m
mỹ”. Nếu khô ng có cả m tính, vậ y chủ thể thẩ m mỹ sẽ khô ng thể đá nh giá ,
thưở ng thứ c, sá ng tạ o cá c giá trị thẩ m mỹ đượ c, khá ch thể thẩ m mỹ sẽ khô ng
xuấ t hiện, và từ đó khô ng thể tạ o ra quan hệ thẩ m mỹ đượ c.
Khái niệm Nghệ thuật: là mộ t hình thá i ý thứ c xã hộ i, dù ng hình tượ ng để phả n á nh
cuộ c số ng hiện thự c thô ng qua sự sá ng tạ o củ a ngườ i nghệ sĩ, mang lạ i cho con
ngườ i nhữ ng cả m xú c về cá i đẹp
Đối tượng của nghệ thuật: là toà n bộ thế giớ i hiện thự c có ý nghĩa vớ i sự số ng củ a
con ngườ i, mang tư tưở ng, tình cả m, khá t vọ ng củ a con ngườ i. Nghệ thuậ t nhìn hiện
thự c thô ng qua cá i nhìn củ a con ngườ i, vì vậ y khô ng có gì mang tính ngườ i mà lạ i xa
lạ vớ i nghệ thuậ t
Phương thức phản ánh của nghệ thuật: hình tượ ng nghệ thuậ t là phương tiện đặ c
thù củ a nghệ thuậ t nhằ m phả n á nh cuộ c số ng mộ t cá ch sá ng tạ o, bằ ng nhữ ng hình
thứ c sinh độ ng, cả m tính, cụ thể như bả n thâ n đờ i số ng, thô ng qua đó nhằ m lý giả i,
khá i quá t về đờ i số ng gắ n liền vớ i mộ t ý nghĩa, tư tưở ng, cả m xú c nhấ t định xuấ t
phá t từ lý tưở ng thẩ m mỹ củ a nghệ sĩ
Con người khi là đối tượng nghệ thuật khác gì với con người là đối tượng của
các khoa học khác: Trong khi khoa họ c và cá c hình thá i ý thứ c xã hộ i khá c chỉ quan
tâ m đến nhữ ng mặ t nhấ t định củ a con ngườ i trong đờ i số ng hiện thự c thì nghệ thuậ t
bao gồ m trong đố i tượ ng củ a nó hết thả y mọ i phương diện khá c nhau củ a đờ i số ng.
Tại sao nói nghệ thuật là đỉnh cao của mối quan hệ thẩm mỹ giữa con người
với hiện thực:
- Cá i đẹp là trung tâ m củ a mố i quan hệ thẩ m mỹ, dù xét từ gó c độ chủ thể hay
khá ch thể. Cá c phạ m trù khá c như cá i bi, cá i hà i, cá i trá c tuyệt đều đượ c xá c định
dự a trên chuẩ n giá trị củ a cá i đẹp. Nó i cá ch khá c, dù trự c tiếp hay giá n tiếp thì
chú ng đều là nhữ ng hình thứ c tồ n tạ i khá c củ a cá i đẹp. Là đỉnh cao củ a mố i quan
hệ thẩ m mỹ giữ a con ngườ i vớ i hiện thự c, nghệ thuậ t có mố i quan hệ đặ c biệt vớ i
cá i đẹp hơn bấ t cứ mộ t lĩnh vự c nà o khá c.
- Vai trò củ a nghệ thuậ t trong việc sá ng tạ o ra cá i đẹp: điều kiện đầ u tiên củ a mộ t
tá c phẩ m nghệ thuậ t là phả i đẹp, nếu khô ng đẹp thì khô ng thể gọ i là nghệ thuậ t.
Nghệ thuậ t là lĩnh vự c chuyên mô n hó a cao nhấ t, đả m nhiệm trá ch nhiệm nặ ng
nề nhấ t trong việc sả n xuấ t ra cá i đẹp. Để hoà n thà nh đượ c sứ mệnh cao cả nà o
đó , dướ i á nh sá ng củ a lý tưở ng thẩ m mỹ, ngườ i nghệ sĩ đã chắ t lọ c, chưng cấ t từ
vô và n cá i đẹp tả n mạ n khắ p nơi trong cuộ c số ng, bằ ng tà i nă ng nghệ thuậ t củ a
mình, thô ng qua nhữ ng hình tượ ng nghệ thuậ t, đã sá ng tạ o nên nhữ ng cá i đẹp
tinh tú y, điển hình, trong đó chứ a đự ng cả thế giớ i tinh thầ n, tư tưở ng, cả m xú c
củ a ngườ i sá ng tạ o ra nó .
- Biểu hiện củ a cá i đẹp trong nghệ thuậ t: đến vớ i nghệ thuậ t ta như đượ c tắ m mình
trong thế giớ i củ a cá i đẹp. Đó là cá i đẹp củ a hiện thự c đượ c phả n á nh mộ t cá ch
sá ng tạ o trong tá c phẩ m, là cá i đẹp củ a tư tưở ng, tình cả m, lý tưở ng thẩ m mỹ củ a
nghệ sĩ và là cá i đẹp củ a hình thứ c nghệ thuậ t do tà i nă ng củ a ngườ i nghệ sĩ tạ o
nên.
- Cá i đẹp bao giờ cũ ng đứ ng ở vị trí trung tâ m trong nghệ thuậ t và do đó , khô ng có
mộ t lĩnh vự c nà o có thể sá nh ngang vớ i nghệ thuậ t trong việc là m thỏ a mã n nhu
cầ u thẩ m mỹ củ a con ngườ i cũ ng như bồ i dưỡ ng, phá t triển nă ng lự c, thị hiếu
thẩ m mỹ cho con ngườ i. Nghệ thuậ t chính là mộ t phương tiện có nhiều ưu thế
nhấ t trong việc giá o dụ c thẩ m mỹ cho con ngườ i.
Câu 14 : Hãy phân tích vai trò và tác động của Nghệ thuật đối với đời sống Con
Người.
Chức năng nhận thức: tá c phẩ m nghệ thuậ t cung cấ p nhữ ng hiểu biết, kiến thứ c
cho con ngườ i trong khuô n khổ nộ i dung củ a tá c phẩ m. Nghệ thuậ t phả n á nh hiện
thự c, thô ng qua khá i quá t hó a, nghệ thuậ t phá t hiện châ n lý củ a cuộ c số ng. Sá ng tạ o
nghệ thuậ t trướ c hết là mộ t hành độ ng nhậ n thứ c về sự vậ t, về con ngườ i, về đờ i
số ng xã hộ i và cả về chính bả n thâ n mình. Muố n sá ng tạ o trướ c hết phả i nhậ n thứ c,
phả i hiểu biết, khô ng có hiểu biết về cuộ c số ng thì cũ ng khô ng có nhậ n thứ c và
khô ng thể sáng tạ o nghệ thuậ t.
Chức năng giáo dục: nghệ thuậ t là m thay đổ i hoặ c nâng cao tư tưở ng, quan điểm,
nhậ n thứ c củ a con ngườ i theo chiều hướ ng tiến bộ hoặ c cá ch mạ ng, giú p cho con
ngườ i từ chỗ tá n thà nh đến hà nh độ ng theo lý tưở ng nhâ n vậ t hoặ c lý tưở ng tá c giả .
Hoặ c bằ ng nhữ ng hình tượ ng nghệ thuậ t sinh độ ng và hấ p dẫ n, tá c giả giú p con
ngườ i phâ n biệt đượ c tố t xấ u, đú ng sai, từ đó liên hệ đến mình và xá c định cho mình
mộ t thá i độ , lậ p trườ ng nhấ t định theo nhữ ng điều đã hấ p thụ qua tá c phẩ m.
Chức năng thẩm mỹ: Sứ c truyền cả m to lớ n, sứ c thuyết phụ c mã nh liệt củ a nghệ
thuậ t là ở chỗ tá c độ ng và o tâ m hồ n, mang lạ i cho con ngườ i khoá i cả m về cá i đẹp.
Đâ y chính là chứ c nă ng thẩ m mỹ củ a nghệ thuậ t và chỉ riêng nghệ thuậ t mớ i có . Nếu
khô ng có chứ c năng nà y thì khô ng trở thà nh nghệ thuậ t, con ngườ i quan tâ m đến
nghệ thuậ t chủ yếu là để thưở ng thứ c cá i đẹp, để giả i trí, sau đó mớ i đến cá c mụ c
đích khá c.
Chức năng giải trí: Nghệ thuậ t đem lạ i cho con ngườ i nhữ ng phú t thư giã n, giả m
bớ t mệt mỏ i, nghệ thuậ t có thể khiến con ngườ i phấ n khích, vui tươi, sô i nổ i. Tuy
nhiên cá c tá c phẩ m nghệ thuậ t khô ng hoà n đơn thuầ n chỉ để giả i trí mà vẫ n đượ c
khéo léo lồ ng ghép nhữ ng tư duy triết lý, tình cả m sâ u sắ c củ a nghệ sĩ.
Câu 15 : So sánh giữa Nghệ nhân & Nghệ sỹ?
Làm thế nào để trở thành người Chiến sỹ Đẹp trong mặt trận Văn hóa - Văn
nghệ?
Nghệ nhân: chỉ nhữ ng ngườ i thợ khéo tay là nh nghề đến mứ c tinh thô ng, lã o luyện
tạ o nên nhữ ng vậ t phẩ m đẹp
Nghệ sĩ: là mộ t nghệ nhâ n nhưng vậ t phẩ m do nghệ sĩ tạ o nên mang tính sá ng tạ o và
đậ m dấ u ấ n cá nhân
Làm thế nào để trở thành người Chiến sĩ đẹp trong mặt trận Văn hóa - Văn
nghệ
- Khô ng ngừ ng tích lũ y kiến thứ c về đờ i số ng: để có thể tạ o nên nhữ ng tá c phẩ m
nghệ thuậ t sinh độ ng, châ n thự c nhấ t đò i hỏ i ngườ i nghệ sĩ phả i có vố n hiểu biết
sâ u rộ ng khô ng chỉ về chuyên mô n mà cò n cả về xã hộ i nó i chung.
- Nâ ng cao trình độ văn hó a chung: Nhữ ng tri thứ c mà nghệ sĩ đã khô ng ngừ ng thu
thậ p, đã số ng qua, từ ng trả i là cầ n thiết nhưng chưa thể coi là đủ . Mộ t nghệ sĩ
châ n chính cà ng khô ng thể bằ ng lò ng vớ i vố n tri thứ c mà mình đang có . Mọ i kho
tà ng tri thứ c củ a loà i ngườ i đều hết sứ c cầ n thiết đố i vớ i nghệ sĩ. Trong đó cầ n
quan tâ m đến kho tà ng nghệ thuậ t đượ c coi là cổ điển, là mẫ u mự c, ưu tú củ a
nhâ n loạ i bở i đó là nhữ ng giá trị nghệ thuậ t đã đượ c thử thá ch qua thờ i gian.
- Ra sứ c trau dồ i vố n nghề nghiệp: Vố n nghệ nghiệp bao gồ m toà n bộ sự hiểu biết
và nắ m vữ ng củ a nghệ sĩ đố i vớ i thà nh quả về mặ t chuyên mô n: cá c phương tiện,
cá c biện phá p kỹ thuậ t mà nghệ sĩ đang tiến hà nh, là nghệ thuậ t quan sá t, ghi
chép tà i liệu (đố i vớ i nhà văn), là sự phố i hợ p về bố cụ c, mà u sắ c, đườ ng nét, hình
khố i, á nh sá ng, tỉ lệ cá c bộ phậ n (đố i vớ i họ a sĩ), là kỹ thuậ t phố i thanh, phố i khí
(đố i vớ i nhạ c sĩ).