TEST 1 ÇÖZÜMLER AÇISAL MOMENTUM

1. Noktasal bir cismin açısal momentumu, 5. Cismin hızı değiştirilmeden

¨ ¨ ¨
L=rxP ipin boyu kısaltılırsa V = ~., ,
V

eşitliğinden , azalacağından O•
eşitliğinden bulunur. Bu durumda L yi bulabilmek m
~ açısal hız artar.
için çizgisel momentum ile dönme eksenine olan 2r
uzaklığın bilinmesi yeterlidir. T= olduğundan ~ arttı-
~
ğından periyot küçülür.
CEVAP D
I. yargı yanlıştır.
Noktasal cisimlerin eylemsizlik momenti,
2.
I = m.r2 eşitliğinden bulunur. r azaldığından I aza-
K P lır.
O1 • O2 •
3m m II. yargı doğrudur.
2r 3r

Cismin açısal momentumu,

Cisimlerin periyotları eşit olduğuna göre açısal L = m.V., eşitliğinden bulunur. m ve V sabit, ,
hızları ~K = ~L = ~ olur. Noktasal cisimlerin eylem- azaldığından açısal momentum azalır.
sizlik momentleri, I = m.r2 eşitliğinden bulunur.
III. yargı doğrudur.
Cisimlerin eylemsizlik momentleri,
CEVAP D
IK = 3m.(2r)2 = 12mr2
IP = m.(3r)2 = 9mr2 olur.
Cisimlerin açısal momentumları, 6. y
LK = IK.~K = 12mr2.~
LP = IP.~P = 9mr2.~
olur. LK ve LP taraf tarafa oranlanırsa,
LK 12mr 2 ~ 4 r=3m m=0,2kg
= = olur. •
O
. x
LP 9mr 2 ~ 3
CEVAP D
V=10m/s

z
3. Başlangıçta sistemin (öğrenci + disk + teker) açı-
Sağ el kuralına göre, cismin açısal momentum
sal momentumu Lo eşittir. Bu tekerin dönmesin-
vektörünün yönü –y yönündedir.
den kaynaklanır. Tekerlek ters düz edilirse açısal
Büyüklüğü,
momentumu –Lo olur. Açısal momentumun koru-
L = m.V.r
nabilmesi için, öğrencinin ve diskin açısal momen-
tumu 2Lo olmalıdır. Bu durumda disk ve öğrenci = 0,2.10.3
düzgün hızla dönmeye başlar. = 6 kg.m2/s olur.

CEVAP B CEVAP B

4. Cisimlerin eylemsizlik momentleri I; cismin şekli-

ne, kütlesine ve dönme eksenine olan uzaklığına 7. Her iki durumda da açısal momentum aynı
bağlıdır. Örneğin noktasal cisimlerin eylemsizlik olacağından,
momenti I = mr2 iken, çubuğun eylemsizlik momenti LX = LY
1
kütle merkezinden geçen eksene göre I = m,2, mX.VX.rX = mY.VY.rY
12
1 m.3V.4r = 2m.VY.3r
bir ucundan geçen eksene göre I = m,2 dir.
3
CEVAP E VY = 2V olur.
CEVAP E

KUVVET VE HAREKET 235

 8.
Tekerleğin eylemsizlik y 10.
Açısal momentum korunur.
momenti, L1 = L2
1 ~
I = mr2 I1.~1 = I2.~2
2
olduğundan dönme kinetik x 150.1 = 50.~2
O
enerjisi,
1 ~2 = 3 rad/s olur.
EK = I~2 z
CEVAP A
2 yatay
1 1 düzlem
= .( .mr2)~2
2 2
1
= mr2~2 bulunur.
4
Tekerleğin açısal momentumu,
¨ ¨
L = I.~ eşitliğinden bulunur.
Açısal momentumun yönü sağ el kuralı ile bulu-
nur. Sağ elin dört parmağı cismin dönme yönünü
gösterdiğinde bunlara dik olarak açılan başparmak
açısal momentumun yönünü gösterir. Bu durumda
açısal momentum –z yönündedir.
¨ ¨
L = I.~ eşitliğinde I eylemsizlik momenti olup
skaler bir büyüklüktür. Bu durumda açısal hızın
(~) yönü açısal momentumun yönüyle aynı olmak
¨
zorundadır. Öyleyse açısal hızın ( ~) yönü –z dir.

I. ve II. yargılar doğru, III. yargı yanlıştır.

CEVAP C

9. Çocuk kollarını ka-

pattığında açısal
momentum korunur.
Bu durumda,
11. Tablaya dışardan bir kuv-
Lilk = Lson O
vet etki etmediğinden ~

Iilk.~ilk = Ison.~son açısal momentum koru-
80.1 = 40.~son nur.
~son = 2 rad/s I. yargı doğrudur. A
rA
olur. Bu durumda,
I. yargı doğrudur.
Lilk = Lson
2r
Cismin açısal hızı değiştiğinden ~ = ifadesine
T Iilk.~i = Ison.~s olur.
göre periyodu da değişir.
Adam merkezden uzaklaştıkça eylemsizlik
II. yargı yanlıştır.
momenti artar. Bu durumda açısal hızı azalır.
1
Dönen sistemin kinetik enerjisi, E = .I.~2 eşitliği 2r
2 Açısal hız, ~ = olduğundan açısal hız azalınca
ile bulunur. Çocuk kollarını kapatmakla yaptığı iş, T
periyot artmış olur.
W = DEk
1 1 II. yargı yanlıştır.
= I .~2 – I .~2
2 s s 2 i i Tabla üzerindeki A noktasının çizgisel hızı,
1 1
= .40.22 – .80.12 VA = ~.rA
2 2
= 80 – 40 ~ değeri azaldığından VA azalır.
= 40 J olur. III. yargı yanlıştır.
III. yargı doğrudur. CEVAP A
CEVAP C

236 KUVVET VE HAREKET

 +y
12. ı 
Ladam=2L
Ladam=0
  ı 
Ltekerlek=L Ltekerlek=–L

~tekerlek ~tekerlek

~adam

Şekil-I Şekil-II

Açısal momentum vektörel bir büyüklüktür. Yönü

sağ el kuralı ile bulunur. Sağ elin dört parmağı
dönme yönünü gösterdiğinde, bunlara dik olarak
açılan başparmak açısal momentum vektörünün
yönünü gösterir.
Şekil-I de adam durduğundan dolayı açısal

momentumu Ladam = 0 dır. Tekerleğin açısal
 
momentumu ise +y yönünde Ltekerlek = L olur.
Tekerleğin dönme yönü Şekil-II deki gibi değiştiril-
diğinde açısal momentumun büyüklüğü değişmez
ama yönü değişeceğinden
 
Lıtekerlek = – L olur. Sisteme dış kuvvet etki etmedi-

ğinden açısal momentum korunur.

 
Lilk = Lson
   
Ladam + Ltekerlek = Lıadam + Lıtekerlek

0 + L = Lıadam – L

L = Lıadam – L & Lıadam = 2L

olur.

I., II. ve III. yargılar doğrudur.

CEVAP E

KUVVET VE HAREKET 237

 TEST 2 ÇÖZÜMLER AÇISAL MOMENTUM

1. Cismin frekansı, 3.
V 2V
6 saniyede 12 devir yaparsa, K 2m L m
O•
1 saniyede f devir yapar.
r r

f.6 = 1.12
f = 2 s–1 olur. Cisimler aynı ipe bağlı olduklarından cisimlerin
2r
Cismin periyodu, periyotları eşittir. ~ = eşitliğine göre periyotlar
T
1 1 eşit olduğundan cisimlerin açısal hızları,
T = = s olur.
f 2
I. yargı yanlıştır. ~K = ~L = ~ olur.
Cismin çizgisel hızı, I. yargı doğrudur.
V = 2rf.r = 2.3.2.(0,5) = 6 m/s olur. Cisimlerin çizgisel hızları,
II. yargı doğrudur. VK = ~.r = V
Cismin açısal momentumu, VL = ~.2r = 2V olur.
L = m.V.r = 0,2.6.(0,5) = 0,6 J.s Cisimlerin çizgisel momentumları,
olur. PK = 2m.V = 2P
III. yargı doğrudur. PL = m.2V = 2P
CEVAP D olduğundan PK = PL olur.
II. yargı doğrudur.
Cisimlerin açısal momentumları,
LK = PK.r = 2Pr
LL = PL.2r = 2P.2r = 4Pr olur.
LK ve LL taraf tarafa oranlanırsa,
L K 2 Pr 1
= = olur.
L L 4 Pr 2
III. yargı doğrudur.
O
2. ~ CEVAP E
m 2m

yatay
Y X
rY=4br ı
rX=3br
O

Noktasal cisimlerin eylemsizlik momentleri I = m.r2

eşitliğinden bulunur. X ve Y cisimlerinin O noktası- 4. Cismin çizgisel hızı değiştiril-
na göre eylemsizlik momentleri, meden boyu uzatılırsa V = ~., ~
IX = 2m.(3)2 = 18m olduğundan açısal hız azalır.
,
O• K
IY = m.(4)2 = 16m olur. I. yargı doğrudur.

Cisimlerin açısal momentumları, Noktasal cisimlerin eylemsiz-

lik momenti, I = m.,2 eşitli-
LX = IX.~ = 18m.~
ğinden bulunur. , arttığından eylemsizlik momenti
LY = IY.~ = 16m.~
artar.
olur. LX ve LY taraf tarafa oranlanırsa,
II. yargı doğrudur.
LX 18m~ 9
= = Açısal momentum, L = m.V., eşitliğinden bulunur.
L Y 16m~ 8 m, V sabit ve , arttığından açısal momentum artar.
olur.
III. yargı yanlıştır.
CEVAP A
CEVAP C

238 KUVVET VE HAREKET

5. ~ 7.
Cismin frekansı,
r 10 devir
ip m
f = = 5s–1 olur.
2s
Cismin çizgisel hızı,
cam V= 2rfr
boru = 2.3.5.1
= 30 m/s olur.
Cismin açısal momentumu,
Toplam tork sıfır olduğundan açısal momentum (L) L = m.V.r
sabittir. = 0,1.30.1
I = m.r2 eşitliğinde m sabittir. r2 artacağından = 3 J.s olur.
eylemsizlik momenti (I) artar. CEVAP B
I. yargı doğrudur.
Açısal momentum korunacağından,
I1 . ~1 = I2 . ~2
eşitliğine göre, I arttığından cismin açısal hızı (~)
azalır.
II. yargı doğrudur.
L = m.V.r eşitliğinde, açısal momentum (L) ve m
sabittir. r arttığından cismin çizgisel hızı (V) azalır.
III. yargı doğrudur.
CEVAP E

8.
Adamla beraber taburenin peri-
yodu 3 s–1 olduğuna açısal hızı,
6. Dairesel disk saniye- O
~ 1
de 20 devir yapıyor- ~i = 2rf = 2.3. = 2 rad/s
3
sa, frekansı f = 20 s–1 olarak bulunur.
r
dir. Cismin açısal hızı, yatay Dışardan bir kuvvet uygulanma-
~ = 2r.f dığından açısal momentum koru-
= 2.3.20 nur. Bu durumda cismin son açı-
= 120 rad/s Oı sal hızı,

olur. Li = Ls

I. yargı doğrudur. ~i.Ii = ~s.Is

Cismin eylemsizlik momenti, 2.200 = ~s.400 & ~s = 1 rad/s olur.

1 1 Adamın kollarını yana açmakla kaybettiği enerji,
I = mr2 = .2.(0,2)2 = 0,04 kg.m2
2 2
olur. DE = Es – Ei

II. yargı yanlıştır. =

1
I .~2 –
1
I .~2
2 s s 2 i i
Cismin açısal momentumu,
1 1
L = I.~ = .400.(1)2 – .200.(2)2
2 2
= 0,04.120 = 200 – 400
= 4,8 J.s olur. = –200 J olur.
III. yargı doğrudur. CEVAP A
CEVAP C

KUVVET VE HAREKET 239

 9. ı 11.
Ladam=0 Ladam
K 2kg
 VK
Ltekerlek=4J.s 
Ltekerlek

~tekerlek
~tekerlek L
~adam 2m • . 4kg
O

VL
4m

Şekil-I Şekil-II
K ve L cisimlerinin çizgisel hızları,
Adam duruyorken açısal momentumu sıfırdır. VK = ~.rK = 2.4 = 8 m/s
Tekerin çizgisel momentumu 8 kg.m/s, yarıçapı
VL = ~.rL = 2.2 = 4 m/s
50 cm = 0,5 m ise
olur. K ve L cisimlerinin O noktasına göre açısal
Açısal momentumu L = P.r = 8.0,5 = 4 J.s olur.
momentumlarının büyüklükleri,
Açısal momentum vektörel bir büyüklüktür. Yönü
sağ el kuralı ile bulunur. Sağ elin dört parmağı LK = mK.VK.rK = 2.8.4 = 64 J.s
dönme yönünü gösterdiğinde, bunlara dik olarak LL = mL.VL.rL = 4.4.2 = 32 J.s
açılan başparmak açısal momentum vektörünün olur. K ve L cisimleri aynı yönde dönmektedir.
yönünü gösterir. Açısal momentum vektörel bir büyüklüktür. Yönü
Şekil-I de adam durduğundan dolayı açısal mo- sağ el kuralı ile bulunur. Sağ elin dört parmağı

mentumu Ladam = 0 dır. Tekerleğin açısal momen- dönme yönünü gösterdiğinde, bunlara dik olarak
  açılan başparmak açısal momentum vektörünün
tumu ise +y yönünde Ltekerlek = L = 4 J.s olur.
yönünü verir. K ve L cisimlerinin momentum vek-
Tekerleğin dönme yönü Şekil-II deki gibi değiştiril- törleri sayfa düzlemine dik ve içeri doğru (–z) olur.
diğinde açısal momentumun büyüklüğü değişmez
İkisi de aynı yönlü olduğundan O noktasına göre
ama yönü değişeceğinden,
toplam açısal momentum,
ı 
L tekerlek = – L = –4 J.s olur. Sisteme dış kuvvet etki ¨ ¨ ¨
LO = LK + LL = 64 + 32 = 96 Js
etmediğinden açısal momentum korunur.
  olur.
Lilk = Lson CEVAP E
   
Ladam + Ltekerlek = Lıadam + Lıtekerlek
12. +y
K
0+4= Lıadam –4& Lıadam = 8 J.s
olur. L

LK

CEVAP C LL
+x

M
•
+z 
LM
10. Açısal momentumunun büyüklüğü,
Açısal momentum vektörel bir büyüklüktür. Yönü
LX m X .VX .rX
= sağ el kuralı ile bulunur. Sağ elin dört parmağı
L Y m Y .VY .rY dönme yönünü gösterdiğinde, bunlara dik olarak
L 2m.V.r açılan başparmak açısal momentum vektörünün
=
L Y m.2V.2r yönünü gösterir.
L 1
= K cismi xy düzleminde iken +z,
LY 2
L cismi yz düzleminde iken –x,
L Y = 2L olur.
M cismi xz düzleminde iken –y yönünde olur.
CEVAP D CEVAP B

240 KUVVET VE HAREKET

 TEST 3 ÇÖZÜMLER AÇISAL MOMENTUM

1. Bir cismin açısal mo-  

3.
PK L PL O
mentumu, L = r x P eşit- ~
liğinden bulunur. Buna K 
X Y
göre cisimlerin O nokta- PM
rL=3br yatay
sına göre açısal mo- 3br 4br
rK=2 2br ı
O
mentumlarının büyük-
M
lükleri, O rM=2br
Noktasal cisimlerin eylemsizlik momentleri,
¨ I = m.r2 dir.
| LK| = 2 2 . 2 = 4 br
¨ X ve Y noktasal cisimlerinin eylemsizlik momentle-
| LM| = 2.2 = 4 br ri eşit olduğuna göre,
¨
| LL| = 3.1 = 3 br IX = IY
olur. Açısal momentumların büyüklükleri arasında- mX.32 = mY.42
ki ilişki LK = LM > LL olur.
mX 16
CEVAP A = olarak bulunur.
mY 9
CEVAP E

4.
1kg K

2m
VK 120° L
• 2kg
O 1m

VL

2. K ve L cisimlerinin çizgisel hızları,

V
O1 m O2 VK = ~.rK = 3.2 = 6 m/s
• . •
2d d VL = ~.rL = 3.1 = 3 m/s
olur. K ve L cisimlerinin O noktasına göre açısal
momentumları,
2d
LK = mK.VK.rK = 1.6.2 = 12 kg.m2/s

• LL = mL.VL.rL = 2.3.1 = 6 kg.m2/s

O3
Açısal momentum bir noktaya göre yazılır. V hızıyla
hareket eden m kütlesinin O1 noktasına göre açısal
momentumu L1 = m.V.2d olur. Yönü +z yönünde-
dir. Cismin O2 noktasına göre açısal momentumu
L2 = m.V.d olur. Yönü –z yönündedir. Cismin O3
noktasına göre açısal momentumu vektörü sıfırdır.
Çünkü cismin hızı, dolayısıyla açısal momentumun
uzantısı O3 noktasından geçiyor. Olayı vektörel
¨
olarak da düşünürsek konum vektörü ( r ) ile hız
¨ lam açısal momentum,
vektörü ( V) birbirine paraleldir. Paralel olduğundan
açısal momentum vektörü L3 = 0 olur.
Bu durumda L1 > L2 > L3 olur.
CEVAP A
olur. K ve L cisimleri ters yönlerde dönmektedir.
Açısal momentum vektörel bir büyüklüktür. Yönü
sağ el kuralı ile bulunur. Sağ elin dört parmağı
dönme yönünü gösterdiğinde, bunlara dik olarak
açılan başparmak açısal momentum vektörünün
yönünü verir.
K nin açısal momentumu vektörü sayfa düzlemine
dik ve dışa doğru (+z), L nin açısal momentum
vektörü sayfa düzlemine dik ve içe doğru (–z) olur.
İkisi zıt yönde olduğundan O noktasına göre top-
¨ ¨ ¨
LO = LK – LL = 12 – 6 = 6 kg.m2/s
olur.
CEVAP A

KUVVET VE HAREKET 241

 5. 7. İki cisim de Dünya yüzeyi Kuzey kutbu
~ ~
m üzerinde olduklarından, pe- m
O1 • O2• . rY
riyotları ve açısal hızları (~) Y
, ,
eşittir. 30° m
rX X
Şekil-I Şekil-II ekvator
I. yargı doğrudur.
Çubuğun açısal momentumu, Noktasal cisimlerin eylem-
1 Güney kutbu
Lçubuk = I.~ = m,2.~ sizlik momenti,
3
I = m.r2 eşitliğinden bulunur.
olur. Noktasal cisimlerin eylemsizlik momentleri
I = m.r2 eşitliğinden bulunur. m kütleli cismin açısal X ve Y cisimlerinin eylemsizlik momentleri,
momentumu, IX = m.rX2
Lcisim = I.~ = m.,2.~ olur. IY = m.r2Y
Açısal momentumlar oranlanırsa, olur. rX > rY olduğundan IX > IY olur.
1 2 II. yargı doğrudur.
L çubuk 3 m., .~
1
= = olur. Cisimlerin açısal momentumları,
L cisim 2
m., .~ 3
CEVAP B LX = IX.~
LY = IY.~
olur. IX > IY olduğundan LX > LY olur.
III. yargı yanlıştır.
CEVAP C

6. ~
m

r
R

8.
r
lastik
Toplam tork sıfır olduğundan açısal momentum (L) ip
tıpa
sabittir.
I = m.r2 eşitliğinde m sabittir. r2 azalacağından ey-
cam
lemsizlik momenti (I) azalır. boru

Açısal momentum korunacağından,

I1 . ~1 = I2 . ~2
eşitliğine göre, I azaldığından çocuğun açısal hızı (~) Öğ­ren­ci ipi ya­vaş ya­vaş çe­ke­rek dön­me ya­rı­ça­pı­nı
artar. ya­rı­ya in­di­rir­se, las­tik tı­pa­nın,
I. yargı yanlıştır. • Açı­sal hı­zı ar­tar.
2r
T= eşitliğine göre, ~ arttığından çocuğun pe- I. yar­gı doğ­ru­dur.
~
riyodu (T) azalır. • Açı­sal mo­men­tu­mu değişmez.
II. yargı doğrudur. II. yar­gı yan­lış­tır.
L = m.V.r eşitliğinde, açısal momentum (L) ve m sa-
• Çiz­gi­sel hı­zı art­tı­ğın­dan çiz­gi­sel mo­men­tu­mu
bittir. r azaldığından çocuğun çizgisel hızı (V) artar.
ar­tar.
III. yargı doğrudur.
II­I. yar­gı doğ­ru­dur.
CEVAP D
CE­VAP E

242 KUVVET VE HAREKET

9. +y 11. Noktasal kütlelerin eylemsizlik momentleri I = m.r2
~2
eşitliğinden bulunur. Çembersel hareket yapan
2m
m bir cismin açısal momentumu L = I.~ eşitliğinden
X
r 2r 2r
–x +x Y bulunur. Cismin açısal hızı ~ = eşitliğinde
~1 T
periyot ve r bilindiğinden açısal hız bulunabilir.
–y
Öyleyse açısal momentumun bulunabilmesi için
Şekil-I Şekil-II cismin eylemsizlik momenti I nın bilinmesi gerekli
ve yeterlidir.
İçi boş olan küresel X kabuğunun eylemsizlik
2 CE­VAP C
momenti IX = mr2 olduğuna göre, açısal momen-
3
tum,
2 4
LX = IX.~1 = .2m.r2.~1 = mr2.~1
3 3
olur. İçi dolu olan küresel Y cisminin eylemsizlik
2
momenti IY = mr2 olduğundan açısal momentu-
5
mu,
2 8
LY = IY.~2 = .m(2r)2.~2 = mr2.~2
5 5
olur. Açısal momentumları eşit olduğuna göre,
LX = LY
4 8
mr2.~1 = mr2.~2
3 5
4 8
.~ = .~
3 1 5 2
~1 6
= olur.
~2 5
CEVAP C

12.
10. I. yol O
~ VL
Momentumun korunu- .
K L
mundan, mermi ve tahta mK mL
2m
bloğun ortak hızı, VK 3br 4br
ı
Pilk = Pson O
V=300m/s
mm.Vm = (mm + mt).Vort 0,1 kg K ve L cisimlerinin açısal hızları aynıdır Cisimlerin
1900g
0,1.300 = (0,1 + 1,9).Vort çizgisel hızları,
30 = 2Vort & Vort = 15 m/s VK = ~.3 = 3V
olur. Mermi ile beraber tahta bloğun açısal hızının VL = ~.4 = 4V
maksimum büyüklüğü,
olacağından VK ≠ VL olur.
L = Pson.,
Cisimlerin açısal hızları eşit olduğundan, eylemsiz-
= (mm + mt).Vort.,
lik momentleri,
= (0,1 + 1,9).15.2
LK = LL
= 60 J.s olur.
IK.~ = IL.~ & IK = IL olur.
II. yol
Noktasal cisimlerin eylemsizlik momentleri I = m.r2
Sistemin ilk momentumu,
eşitliğinden bulunur.
Pilk = mm.V = 0,1.300 = 30 m/s olur.
IK = IL
Momentumun korunumundan,
Pilk = Pson = 30 m/s olur. mK.(3)2 = mL.(4)2
mK 16
Açısal momentumun maksimum değeri, = olur.
mL 9
L = Pilk., = 30.2 = 60 J.s olur. CEVAP B
CEVAP D

KUVVET VE HAREKET 243

 TEST 4 ÇÖZÜMLER AÇISAL MOMENTUM

1. X cismi 1 devri 3 saniyede yaptığına göre TX = 3 s 3.  

~ 2~
olur. O1 m 2m O2
• •
Y cismi 1 devri 2 saniyede yaptığına göre TY = 2 s , ,/2 ,/2

olur. X
~
Y
2rr
Cisimlerin çizgisel hızları V = eşitliğinden
T X çubuğunun O1 noktasına göre eylemsizlik
bulunur.
momenti,
Cisimlerin çizgisel hızları,
1
2rr 2 IX = m.,2 olur.
VX = = V ise, 3
3 3
Y çubuğunun ağırlık merkezi O2 noktasıdır. Y çubu-
2r2r
VY = = 2V olur. ğunun O2 noktasına göre eylemsizlik momenti,
2
X ve Y cisimlerinin açısal momentumlarının büyük- 1 1
IY = .2m.,2 = m,2 olur.
lükleri oranı, 12 6
LX m .V .r Çubukların açısal momentumları,
= X X X
LY m Y .VY .rY 1
LX = IX.~X = m.,2.~
3
2
3m. V.r 1 1
= 3 LX = IY.~Y = m,2.2~ = m,2.~
2m.2V.2r 6 3
1 olur. LX ve LX taraf tarafa oranlanırsa,
= olur.
4 1 2
CEVAP A L X 3 m, .~
= = 1 olur.
LY 1
m, 2 .~ CEVAP C
3

2. Çocukla beraber tabu-

renin periyodu 3 s oldu- 4. Açısal momentum L = m.V.r eşitliğinden bulunur.
ğundan açısal hızı, m, V ve r nin birimleri yerine yazılırsa,
2r 2.3
~i = = = 2 rad/s L = m.V.r
T 3
olur. m
= kg. .m
s
Sisteme dışardan bir m2
kuvvet uygulanmadığın- = kg.
s
dan açısal momentum m2 s
= kg. .
korunur. Bu durumda s s
çocuk kollarını kapattı- m
= kg. .m.s
ğında açısal momentumu, s2
Li = Ls = N.m.s
~i.Ii = ~s.Is = J.s olur.
2.100 = ~s.50 & ~s = 4 rad/s olur.
CEVAP E
CEVAP C

244 KUVVET VE HAREKET

5. dönme 7. +y
ekseni ~
~
O• m

r 
. O L1
 +x
L2 ~
F
O m
+z
Te­ker­le­ğe et­ki­yen kuvve­ti or­ta­dan kal­dır­mak­la tor­
ku sı­fır ya­pa­rız. Bu­na gö­re, Cisim xy düzleminden xz düzlemine taşındığın-
¨ ¨
x. Dt = D L da eylemsizlik momenti I, açısal momentumun
0 = L – Lo & L = Lo olur. büyüklüğü her iki durumda da L = I.~ dır.
I.~ = I.~o & ~ = ~o olur. I. yargı doğrudur.
Sür­tün­me­ler ta­ma­men yok edi­lir­se açı­sal hız Açısal momentum vektörel bir büyüklüktür. Yönü
sa­bit ka­lır. Eylemsizlik momenti cismin şekline sağ el kuralı ile bulunur. Sağ elin dört parmağı
ve dönme eksenine bağlıdır. Bunlar değişmeden dönme yönünü gösterdiğinde, bunlara dik olarak
değişmez. açılan başparmak açısal momentum vektörünün
CEVAP D
yönünü gösterir.
Cisim xy düzleminde iken açısal momentum vek-
törü +z, xz düzleminde iken +y yönünde olur.
II. yargı doğrudur.
Açısal momentum vektöründeki değişme,
¨ ¨ ¨
D L = L2 – L1 olur. Vektörler arasındaki açı 90°
olduğuna göre,
(DL)2 = (I~)2 + (I~)2
DL = 2 I~ olur.
III. yargı yanlıştır.

CEVAP B

6. V
8. +y
m 2m
O1 • O2 •
r K r P 
2V LL
L K
Şekil-I Şekil-II 
LK
.
V +x
m m
• O3 • O3
R T
2r r
V
Şekil-III Şekil-IV
+z
Cisimlerin açısal momentumlarının büyüklüğü ve M 
LM
yönü,
Açısal momentum vektörel bir büyüklüktür. Yönü
LK = m.2V.r = 2mVr, yönü: –z
sağ el kuralı ile bulunur. Sağ elin dört parmağı
LP = 2m.V.r = 2mVr, yönü: +z dönme yönünü gösterdiğinde, bunlara dik olarak
LR = m.V.2r = 2mVr, yönü: –z açılan başparmak açısal momentum vektörünün
LT = m.V.r, yönü: +z yönünü gösterir.

Açısal momentum vektörel bir büyüklüktür. Bu K cismi xy düzleminde iken –z,

durumda K ile R nin açısal momentum vektörleri L cismi yz düzleminde iken +x,
eşit olur. M cismi xz düzleminde iken –y yönünde olur.
CEVAP B CEVAP A

KUVVET VE HAREKET 245

 9. +y

P=5kg.m/s

r=2m
O• +x

+z

Açısal momentum vektörel bir büyüklüktür. Yönü

sağ el kuralı ile bulunur. Sağ elin dört parmağı
dönme yönünü gösterdiğinde, bunlara dik olarak
açılan başparmak açısal momentum vektörünün
yönünü gösterir.
Açısal momentumun yönü –z yönünde olur.
¨ ¨ ¨
Açısal momentum, L = r x P eşitliğinden bulunur.
Büyüklüğü,
L = r.P = 2.5 = 10 kg.m2/s olur.
CEVAP D

10.

~2
~1=2rad/s

yatay yatay
düzlem düzlem

Şekil-I Şekil-II

Şekil-I deki adamın periyodu T1 = 3s dir.

2r 2.3
Adamın açısal hızı ~1 = = = 2 rad/s olur.
T1 3
Dış kuvvet olmadığından açısal momentum koru-
nur. Şekil-II de açısal hız,
L1 = L2
~1.I1 = ~2.I2
2.40 = ~2.20
80 = ~2.20 & ~2 = 4 rad/s olur.
Şekil-II de platformun frekansı,
~2 = 2r.f
2 –1
4 = 2.3.f & f = s olur.
3
CEVAP E

246 KUVVET VE HAREKET