Chương 3: Quy phạm pháp luật và văn bản quy phạm pháp luật

3.1.Quy Phạm Pháp Luật

Khái niệm : Quy phạm là những quy định, quy tắc xử sự chung do một cộng đồng tạo ra
(quy phạm xã hội) hay do nhà nước ban hành (quy phạm pháp luật) để duy trì và quản lý
trật tự xã hội, là những quy tắc xử sự chung nhằm điều chỉnh mối quan hệ giữa con người
với nhau trong một phạm vi cộng đồng nhất định.

Đặc điểm của quy phạm pháp luật

Các văn bản quy phạm pháp luật thường có những đặc điểm như:
– Được cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
– Nội dung thường chứa những quy tắc xử sự chung, mang tính bắt buộc cho cộng
đồng.
– Khi có những sự kiện phát pháp lý phát sinh trong đời sống thì những văn bản
quy phạm pháp luật sẽ được áp dụng để điều chỉnh.
– Tên gọi, nội dung, trình tự ban hành đều được quy định cụ thể.

Quy phạm pháp luật có mấy loại

Căn cứ vào đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh
– Quy phạm pháp luật dân sự.
– Quy phạm pháp luật hành chính.
Căn cứ vào nội dung
– Quy phạm pháp luật định nghĩa.
– Quy phạm pháp luật điều chỉnh: các quy phạm này quy định quyền và nghĩa vụ
của những chủ thể tham gia trong các quan hệ xã hội. Gồm ba nhóm Quy phạm bắt
buộc, quy phạm cấm đoán, quy phạm cho phép.
– Quy phạm pháp luật bảo vệ: đây là loại quy phạm xác định các biện pháp cưỡng
chế mang tính nhà nước đối với hành vi vi phạm pháp luật.
Căn cứ vào hình thức mệnh lệnh
– Quy phạm pháp luật dứt khoát.
– Quy phạm pháp luật không dứt khoát.
– Quy phạm pháp luật tùy nghi.
– Quy phạm pháp luật hướng dẫn.
Căn cứ vào cách thức trình bày
– Quy phạm pháp luật bắt buộc.
– Quy phạm pháp luật cấm đoán.
– Quy phạm pháp luật cho phép.
Các yếu tố cấu thành quy phạm pháp luật
Giả định
Phần này các văn bản quy phạm pháp luật sẽ xác định chủ thể tham gia quan hệ
pháp luật, những giả thiết những trường hợp, điều kiện mà chủ thể có thể gặp trong
thực tế.
Quy định
Sau khi đặt giả định, văn bản quy phạm pháp luật phải đưa ra được quy định, xác
định cụ thể chủ thể phải làm gì trong trường hợp đã nêu ra ở phần giả định.
Chế tài
Phần này thường sẽ nêu ra các biện pháp xử lý của nhà nước đối với chủ thể không
thực hiện đúng với quy định của quy phạm pháp luật, chủ thể phải chịu trách nhiệm.

Một số ví dụ về quy phạm pháp luật

Bộ luật hình sự quy định: Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng
tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc
thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, thì bị phạt tù
từ 02 năm đến 07 năm.