Ngữ văn 9

Tuần 22 MÙA XUÂN NHO NHỎ Ngày soạn:…………

Tiết 109, 110 (Thanh Hải) Ngày dạy:………….
VĂN BẢN

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT

1.Kiến thức:
- Vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên và mùa xuân đất nước;
- Lẽ sống cao đẹp của một con người chân chính.
2. Kĩ năng
- Đọc- hiểu một văn bản thơ trữ tình hiện đại;
- Trình bày những suy nghĩ, cẩm nhận về một hình ảnh thơ, một khổ thơ, một văn bản thơ;
3. Thái độ: Yêu thiên nhiên yêu mùa xuân và dặc biệt có khát vọng sống cao đẹp- sống
có ích cho đời
4. Tích hợp, rèn kĩ năng sống:
- Biết yêu thiên nhiên và khát khao được cống hiến của mỗi con người đối với đất nước;
- Biết bày tỏ nhận thức và hành động của cá nhân để đóng góp vào cuộc sống.
5. Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh
a) Các phẩm chất: Yêu quê hương đất nước. Tự lập, tự tin, tự chủ.
b) Các năng lực: Năng lực tự học; giải quyết vấn đề; tư duy; giao tiếp; sử dụng CNTT; hợp
tác; sử dụng ngôn ngữ; cảm thụ văn học.
II. CHUẨN BỊ
1. Chuẩn bị của giáo viên: Nghiên cứu chuẩn kiến thức, kĩ năng và TLTK; Bảng phụ (máy
chiếu), phiếu bài tập.
2. Chuẩn bị của học sinh: Học bài cũ, soạn bài mới (trả lời các câu hỏi)
III. TIỂN TRÌNH DẠY HỌC
Tiết 109
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG (5p)
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý
- Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
- Đọc thuộc lòng một khổ thơ mà em tâm đắc nhất. Nêu suy nghĩ của em về khổ thơ ấy.
- Bài thơ (…) gợi cho em cảm xúc gì về Bác?
- Kiểu tra tập của HS đó.
3. Tổ chức dạy và học bài mới

Hoạt động của gv Hoạt động của trò

- Gv tổ chức cho Hs chơi trò chơi mảnh ghép: quan - HS quan sát, thực hiện
sát 4 bức tranh và cho biết: ghép 4 mảnh ghép cho
biết chủ đề của những hình ảnh.
- Từ câu trả lời của hs , gv gới thiệu vào bài mới. - HS lĩnh hội kiến thức theo dẫn
dắt giới thiệu của gv.
Mùa xuân, mùa của yêu thương, hạnh phúc. Mùa xuân bao giờ cũng đem
lại cho thiên nhiên sức sống mới. Và cứ mỗi độ xuân về Tết đến, trong mỗi chúng
ta trào dâng bao cảm xúc, hân hoan. Còn đối với nhà văn, nhà thơ mùa xuân luôn
là đề tài hấp dẫn. Say sưa với cảnh xuân đến, Thanh Hải đã sáng tác bài thơ
“Mùa xuân nho nhỏ” trong lúc nằm trên giường bệnh và ít lâu sau ông đã qua
 Ngữ văn 9

đời. Vậy tác giả đã gởi gắm điều gì qua bài thơ. Tiết học hôm nay sẽ cho các em
hiểu được điều đó.

HOẠT ĐỘNG 2 : HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (40p)

- Mục tiêu: HS hiểu về tác phẩm, cảm nhận bước đầu về văn bản qua việc đọc.
HS hiểu ý nghĩa của các tình tiết tiêu biểu; rèn kĩ năng tự học theo hướng dẫn.
- Phương pháp : Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình.
HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC NỘI DUNG
- Yêu cầu giới thiệu vài nét về - Dựa vào SGK/56, 57 nêu I. GIỚI THIỆU
tác giả Thanh Hải và bài thơ những hiểu biết về tác giả1. Tác giả
Mùa xuân nho nhỏ. Thanh Hải và bài thơ Mùa - Thanh Hải (1930-1980) tên
Xuân nho nhỏ. thật Phạm Bá Ngoãn quê ở
Thừa Thiên Huế;
- Là nhà thơ của hai kì kháng
chiến chống Pháp và Mĩ; Có
công xây nền VH CM miền
Nam từ những ngày đầu.
2. Tác phẩm
- Được viết 11/1980 lúc đang
ốm nặng, ít lâu sau thì qua
đời (12/1980);
- Mạch cảm xúc: xúc cảm
trước vẻ đẹp mùa xuân thiên
nhiên, đất nước, ước nguyện
được dâng hiến.
- Xác định TL và PTBĐ - Xác định - Thể loại: thơ ngũ ngôn
=> Chuyển - PTBĐ: BC, MT
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
HD đọc - hiểu văn bản - Chú ý và đọc theo hướng 1. Đọc
- HDĐ: Đọc giọng nhỏ nhẹ tâm dẫn.
tình – GV đọc khổ 1 gọi HS đọc
tiếp.
- Yêu cầu phân bố cục bài thơ - - 4 phần 2. Bố cục (4 phần)
> Phân tích theo bố cục + Khổ 1: Cảm xúc mùa
xuân của thiên nhiên.
+ Khổ 2, 3: Cảm xúc mùa
xuân của đất nước.
+ Khổ 4, 5: Ước ngyện
+ Khổ 6: Lời ca ngợi quê
hương.
- Gọi đọc khổ 1 - Thực hiện 3. Phân tích
- GV treo (chiếu) tranh - Quan sát a) Cảm xúc trước mùa xuân
- 4 câu đầu của thiên nhiên (k1)
 Ngữ văn 9

-> Hình ảnh bình dị, đầy Mọc giữa dòng sông xanh
- Hãy quan sát tranh và kết hợp sức sống. Điểm xuyến MS
với khổ thơ 1. Cho biết để nói Một bông hoa tím biếc
về mùa xuân của thiên nhiên tác MS
giả đã chọn những hình ảnh, chi Ơi con chim chiền chiện
tiết nào? Hót cho mà vang trời
Âm thanh

- Đối chiếu, so sánh: -> Hình ảnh chọn lọc, mộc

- Tại sao tác giả chọn những Chim, hoa mai, hoa đào... mạc, gợi cảm, màu sắc tươi
hình ảnh này để tả về màu xuân thắm, không gian bao la, cao
xứ Huế? rộng, đầy sức sống.
- HS tương tác: Có sự - …giọt: giọt nắng, giọt
- Theo em giọt long lanh là giọt chuyển đổi cảm giác: từ sương, giọt mưa…giọt âm
gì? Và tác giả đã cảm nhận thính giác  thị giác rồi thanh …: trong trẻo, thanh
tiếng hót của chim chiền chiện xúc giác. khiết
bằng những giác quan nào? Vì
sao có sự chuyển đổi cảm giác
trên? - Nhận xét -> Sự chuyển đổi cảm giác
- TH: Qua miêu tả cảnh đất trời tinh tế (thính -> thị ->xúc
vào mùa xuân và nhất là sự giác).
chuyển đổi cảm giác trên cho ta => Nhà thơ say sưa, ngây
thấy tâm trạng của tác giả như ngất thưởng thức mùa xuân
thế nào trước cảnh đất trời vào một cách trọn vẹn trước vẻ
xuân? đẹp của thiên nhiên, đất trời
xứ Huế.
GV bình, chuyển: Chỉ bằng vài nét phác hoạ, tác giả đã vẽ ra được cả một không gian cao
rộng (dòng sông, mặt đất, bầu trời), cả màu sắc tươi thắm của mùa xuân (sông xanh, hoa tím
biếc - màu sắc đặc trưng của xứ Huế) và cả âm thanh vang vọng, tươi vui của tiếng chim hót.
Đây là một bức tranh thiên nhiên mùa xuân thật đẹp, tràn đầy sức sống. Qua nghệ thuật
chuyển đổi cảm giác, tiếng chim từ chỗ là âm thanh (được cảm nhận bằng thính giác) chuyển
thành từng giọt (cảm nhận bằng thị giác có hình và khối). Từng giọt ấy lại long lanh ánh
sáng và màu sắc, có thể cảm nhận bằng xúc giác (đưa tay hứng)....Nhà thơ hứng giọt âm
thanh của mùa xuân hay âm thanh tiếng chim. Khổ thơ đã diễn tả một cách sinh động niềm
say sưa ngây ngất của nhà thơ trước vẻ đẹp của TN, đất nước lúc vào xuân.
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Tiết 101 b) Cảm xúc về mùa xuân
(tt) (25p) của đất nước (Khổ 2, 3)
- Gọi đọc khổ 2, 3 - Đọc

- Cành hoa tím, tiếng hót chim - Người cầm súng, người - Người cầm súng BVTQ

chiền chiện mang mùa xuân đến
cho thiên nhiên, còn ai là người
mang mùa xuân đến cho đất
nước? Tại sao tác giả lại chọn 2
đối tượng này?
* Liên hệ: Nhiệm vụ hiện tại:
Hàn gắn vết thương chiến
tranh, xây dựng và bảo vệ đất
nước (đi lên từ nước nông
nghiệp lạc hậu, chiến tranh biên
giới Tây Nam 1979…)
- Mùa xuân mà 2 đối tượng trên
đem đến cho đất nước, cho dân
tộc là gì? Lộc ở đây có ý nghĩa
là gì? Có được hiểu theo ý gốc
ghi ở phần chú thích không?
* GV đọc 2 câu: “Tất cả … xôn
xao”-> Nghệ thuật được sử
dụng nghệ thuật nào?
- Qua các biện pháp tu từ cho
thấy con người đã thực hiện
nhiệm vụ của mình với nhịp độ
như thế nào?
- Em hiểu gì về tác giả qua hai
câu: Đất nước … phía trước?
- Qua hai khổ thơ vừa phân tích
em thấy tác giả có cảm xúc gì
trước mùa xuân của đất nước?
Vì sao?
Ngữ văn 9
ra đồng…cho nhân dân,
cho đất nước
“Mùa xuân … mạ”
Nhận xét
- Nghe, hiểu thêm
- Chồi non, sự sống, niền
tin, hi vọng...
- Điệp từ, động từ
- Tất cả làm việc với nhịp
độ khẩn trương thể hiện
niềm tin vào đất nước
- Thể hiện niềm tin tưởng
lạc quan vào tương lai của
đất nước
- Đất nước thay đổi, đi lên
trở thành nước công
nghiệp...
(chiến đấu)
- Người ra đồng XDĐN
(sản xuất)
- Lộc: Chồi non, sự sống,
niền tin, hi vọng...
- Con người hối hả, xôn xao
-> hình ảnh gợi cảm
=> Điệp từ, động từ, từ láy ->
nhịp thơ gấp gáp… tin tưởng
lạc quan vào tương lai của đất
nước.
- Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
-> So sánh độc đáo bằng hình
ảnh đẹp
=> Đất nước mãi đi lên, cứ
mỗi mùa xuân lại tiếp thêm
sức sống mới.

Bình, liên hệ, chuyển: Điều hi vọng của Thanh Hải 1980 bây giờ đã thành hiện thực, đất
nước 4000na8n văn hiến, vất vả, cứ kiên cường đi lên… Sau khi bộc lộ cảm xúc trước mùa
xuân của đất nước, của thiên nhiên, tác giả đã nói gì về mùa xuân của riêng minh? Đất
nước được hình dung bằng một hình ảnh so sánh đẹp và đầy ý nghĩa. Sao là nguồn sáng lấp
lánh, vẻ đẹp của bầu trời vĩnh hằng. So sánh đất nước với vì sao là biểu lộ niềm tự hào đối
với đất nước anh hùng, giàu đẹp. "Cứ đi lên phía trước". Câu thơ khẳng định ý chí quyết
tâm, niềm tin sắt đá của dân tộc để xây dựng một nước Việt Nam giàu mạnh.
* Cho HS đọc khổ 4, 5. - HS đọc khổ 4 , 5. c) Tâm niệm của nhà thơ (k4,5)
- Xúc cảm trước mùa xuân - HS suy nghĩ thảo luận - K4: Ước nguyện và khát vọng
của thiên nhiên đất nước, nhóm. Đại diện trình bày, được hoà nhập, cống hiến phần
tác giả đã tâm niệm những nhóm khác nhận xét, bổ tốt đẹp dù là nhỏ bé cho cuộc
gì? Tâm niệm ấy được thể sung. sống chung, cho đất nước.
hiện qua những chi tiết, - Những h/ảnh tự nhiên, - Một ước nguyện khiêm nhường
hình ảnh nào? Nét đặc sắc giản dị, mang ý nghĩa giản dị, chân thành và tha thiết.
của những những chi tiết, tượng trưng .

hình ảnh ấy? Qua đó em
cảm nhận được gì về tâm
niệm của nhà thơ?
Ngữ văn 9
+ Ta làm con chim hót....
Một nốt trầm xao
xuyến.
+ Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời.

- Qua tâm niệm của nhà thơ - Tự do bộc lộ

em rút ra cho mình bài học Mỗi con người hãy cố
gì? gắng mang đến cho c/đời
một nét đẹp, phần tinh
tuý của mình dù là nhỏ bé
để góp vào làm đẹp cho
c/đời, cho đất nước.
H. Phân tích hình ảnh thơ - Hs thảo luận nhóm (4 - Cách thức cống hiến cũng thật
“mùa xuân nho nhỏ” và phút) cao đẹp: cống hiến một cách âm
cách thức cống hiến của nhà - Làm ra vở bài tập thầm, lặng lẽ, thiêng liêng thành
thơ? - Đại diện nhóm trình bày kính. “dâng”, cống hiến không
- Nhận xét về cách xưng hô : Đây là sự sáng tạo của ngừng nghỉ, không biết mệt mỏi
của tác giả ở khổ này so với nhà thơ nói về mối quan (dù là khi còn trẻ, hay cả khi tóc
khổ đầu?-> Tổ chức hs thảo hệ giữa cuộc đời mỗi đã pha sương).
luận nhóm (4 phút ); Gv người và cuộc đời chung,
nhận xét, chốt giữa cá nhân và xã hội. - Một lối sống cao đẹp, một nhân
Đây là hình ảnh ẩn dụ sinh quan đúng đắn của người
của sự cống hiến cuộc chiến sĩ cách mạng.
đời mình cho đất nước
bằng cả sức lực và trí tuệ.
- Ở khổ đầu tác giả xưng
“tôi” , cái tôi cá nhân
đang say sưa trước cảnh
sắc thiên nhiên mùa
xuân. Sang khổ thơ này
tác giả xưng ta, cái ta
chung của dân tộc.
® Cách dùng đại từ “ta’’
cho thấy khát vọng cống
hiến không chỉ riêng nhà
- Ước nguyện đó cho ta hiểu thơ mà của tất cả mọi
gì về lối sống của nhà thơ? người.
Em có đồng tình với ước
nguyện đó không? Vì sao?
- Gv bổ sung
Gv liên hệ mở rộng
- Điệu dân ca xứ Huế ở khổ + Hs trình bày suy nghĩ - K5: Lời khẳng định giá trị
cuối được nhắc đến có tác đánh giá của mình truyền thống vững bền của dân
dụng gì? - Tóm tắt ghi vở tộc.
- Hs lắng nghe
- Điệp từ "nước non"
với những vần bằng
 Ngữ văn 9
liên tiếp” bình, mình,
tình” diễn tả âm điệu
nhẹ nhàng , tha thiết,
mênh mang mà réo rắt
vui tươi, xao xuyến
lòng người
GV: Âm điệu dân ca xứ Huế ngọt ngào, mênh mang góp phần biểu lộ niềm tin yêu của tác
giả vào cuộc đời, vào đất nước qua những giá trị truyền thống. Câu thơ "Mùa xuân ta xin
hát" một lần nữa diễn tả niềm khao khát, bồi hồi của nhà thơ đối với quê hương yêu dấu
buổi xuân về.
- GV liên hệ: Để sau này có - Tự bộc lộ III. TỔNG KẾT
thể sống có ích cho đời thì
hiện tại em phải làm gì? GV
chốt lại.
- Nghệ thuật đặc sắc nào đã - Chốt nghệ thuật 1. Nghệ thuật
đem lại thành công cho bài - Lời thơ nhỏ nhẹ tâm tình;
thơ? - Hình ảnh bài thơ bình dị
- Bài thơ đã được phổ nhạc - Nghe nhạc mà gợi cảm. Nhạc điệu trong
với giai điệu nhẹ nhàng trong sáng.
sáng - cho nghe băng hát. 2. Nội dung, ý nghĩa
- Qua bài thơ, em hiểu gì về - Sống có ích cho mọi người, Bài thơ là tiếng lòng tha thiết
quan niệm sống của Thanh cho đất nước… nói lên quan niệm sống của
Hải? Gv nhận xét chung về tác giả: Sống có ích cho mọi
nghệ thuật, nội dung đặc sắc người, cho đất nước.
của bài thơ…
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG (10p)
- Mục tiêu:
+ Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành;
+ Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác.
- Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm...
Hoạt động của gv Hoạt động của hs Nội dung
Bài thơ có nhan đề "Mùa + HS suy nghĩ, trả 1. Nhan đề: "Mùa xuân nho nhỏ" :
xuân nho nhỏ". Em hiểu thế lời. Một phát hiện mới mẻ, độc đáo. Nhà
nào về nhan đề đó? Hãy nêu - "Mùa xuân nho thơ nguyện làm một mùa xuân nho
chủ đề của bài thơ? nhỏ" là một ẩn dụ nhỏ nghĩa là sống đẹp, sống với tất
đầy sáng tạo, giàu ý cả sức sống tươi trẻ của mình nhưng
nghĩa góp phần thể là một mùa xuân nho nhỏ góp phần
hiện nội dung tư vào mùa xuân lớn của đất nước, của
tưởng của tác phẩm: cuộc đời.
ước nguyện được
cống hiến chân thành
của nhà thơ dành cho
cuộc đời…
- GV yêu cầu HS viết đoạn, - HS viết cá nhân. 2. Viết một đoạn văn ngắn bình khổ
gọi đọc, gọi nhận xét, GV 2 - 3 em trình bày, thơ sau:
sửa. HS khác nhận xét Một mùa xuân nho nhỏ
- GV có thể đưa ra lời bình Nghe GV nhận xét. Lặng lẽ dâng cho đời
của mình về một đoạn thơ Dù là tuổi hai mươi
 Ngữ văn 9
cho HS tham khảo - Liên hệ Dù là khi tóc bạc
- Em cần làm gì để có một
lẽ sống cao đẹp?

HOẠT ĐỘNG 5: MỞ RỘNG, CỦNG CỐ (7p)

- Mục tiêu:
+ Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức
+ Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo.
- Phương pháp: Tìm tòi, trình bày.
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
- Tìm đọc một số tác phẩm khác Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu, trao đổi, làm bài
viết về mùa xuân. tập, trình bày, nhận xét....
- Cảm nhận chung của em về bài
thơ (nhận thức và hành động của cá
nhân để đóng góp vào cuộc sống)?

IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ (3P)

1. Bài cũ
- Học bài giảng và phần ghi nhớ; Làm hoàn thiện bài tập 2.
- Nắm được những giá trị đặc sắc của văn bản.
2. Bài mới: Soạn bài: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
- Sử dụng một số phép liên kết câu, liên kết đoạn văn trong việc tạo lập văn bản;
- Nhận biết một số biện pháp liên kết thường dùng trong việc tạo lập văn bản.
V. RÚT KINH NGHIỆM
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Tham khảo: Cảm nhận khổ thơ 4,5
"Nếu là con chim, chiếc lá,
Con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không trả,
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình."
(Tố Hữu)
Tố Hữu - nhà thơ cùng quê hương xứ Huế với Thanh Hải - đã viết trong bài "Một
khúc ca xuân" những lời tâm niệm thật chân thành, giản dị và tha thiết. Còn Thanh Hải khi
viết bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" trước lúc ra đi, không những đã giải bày những suy ngẫm
mà còn mong ước được dâng hiến một mùa xuân nho nhỏ của mình cho mùa xuân vĩ đại của
đất nước Việt Nam. Thanh Hải đã thể hiện “tâm nguyện thật thiết tha, cảm động của nhà thơ
Thanh Hải với đất nước, với cuộc đời rõ nhất trong hai khổ thơ 4,5:
Sau những dòng thơ dâng tràn tình yêu thiên nhiên, lòng tự hào, lạc quan, tin yêu đối với đất
nước, dân tộc Thanh Hải chuyển sang giọng thơ ấy rất giàu sức suy tưởng và làm say đắm
lòng người. Từ cảm xúc của thiên nhiên, đất nước, mạch thơ đã chuyển một cách tự nhiên
sang bày tỏ suy ngẫm và tâm niệm của nhà thơ trước mùa xuân của đất nước.
Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước thường gợi lên ở mỗi con người niềm khát khao và hi
vọng. Với Thanh Hải cũng thế, đây chính là thời điểm mà ông nhìn lại cuộc đời và bộc bạch
 Ngữ văn 9
tâm niệm thiết tha của một nhà cách mạng, một nhà thơ đã gắn bó trọn đời với đất nước, quê
hương với một khát vọng chân thành và tha thiết:
"Ta làm con chim hót,
Ta làm một cành hoa.
Ta nhập vào hòa ca,
Một nốt trầm xao xuyến"
Nhịp thơ dồn dập và điệp từ "ta làm" diễn tả rõ nét khát vọng cống hiến của nhà thơ.
Đó là khát vọng sống hòa nhập vào cuộc sống của đất nước, cống hiến phần tốt đẹp, dù nhỏ
bé, của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước. Điều tâm niệm ấy được thể hiện một cách
chân thành trong những hình ảnh tự nhiên giầu sức gợi tả, gây xúc động sâu xa trong lòng
người đọc. Ước nguyện được làm một tiếng chim, một cành hoa để góp vào vườn hoa muôn
hương muôn sắc, rộn rã tiếng chim, để đem lại hương sắc, tô điểm cho mùa xuân thêm tươi
đẹp. Nhà thơ nguyện cầu được làm một “nốt trầm xao xuyến” không ồn ào, không cao điệu
mà chỉ âm thầm, lặng lẽ để “nhập”vào khúc ca, tiếng hát của nhân dân vui mừng đón xuân
về. Được tô điểm cho mùa xuân, được góp phần tạo dựng mùa xuân là tác giả đã nguyện hi
sinh, nguyện cống hiến cho sự phồn vinh của đất nước. Một ước mơ nho nhỏ, chân tình,
không cao siêu vĩ đại mà gần gũi quá, khiêm tốn và đáng yêu quá! Hình ảnh nhuần nhị, tự
nhiên, chân thành, giọng thơ nhè nhẹ, êm ái, ngọt ngào của những thanh bằng liên tiếp kết
hợp với cách cấu tứ lặp lại như vậy đã mang một ý nghĩa mới nhấn mạnh thêm mong ước
được sống có ích cho đời, cống hiến cho đất nước như một lẽ tự nhiên. Điệp từ “ta” như một
lời khẳng định, vừa như một tiếng lòng, như một lời tâm sự nhỏ nhẹ, chân tình. Ước nguyện
đó đã được đẩy lên cao thành một lẽ sống cao đẹp, không chỉ cho riêng nhà thơ mà cho tất
cả mọi người, cho thời đại của chúng ta. Đó là lẽ sống cống hiến cho đời lặng lẽ, khiếm tốn,
không kể gì đến tuổi tác:
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Thái độ "lặng lẽ dâng cho đời” nói lên ý nguyện thật khiêm nhường nhưng hết sức
bền bỉ và vô cùng đáng quý vì đó là những gì tốt đẹp nhất trong cuộc đời. Thật cảm động
làm sao trước ao ước của nhà thơ dẫu đã qua tuổi xuân của cuộc đời, vẫn được làm một mùa
xuân nhỏ trong cái mùa xuân lớn lao ấy. Điệp ngữ “dù là” ở đây như một lời tự khẳng định
để nhủ với lương tâm sẽ phải kiên trì, thử thách với thời gian tuổi già, bệnh tật để mãi mãi
làm một mùa xuân nho nhỏ trong mùa xuân rộng lớn của quê hương đất nước. Giọng thơ
vẫn nhỏ nhẹ, chân tình nhưng mang sức khái quát lớn. Chính vì vậy, hình ảnh “mùa xuân
nho nhỏ” ở cuối bài như ánh lên, toả sức xuân tâm hồn trong toàn bài thơ. Thật cảm động và
kính phục biết bao khi đọc những vần thơ như lời tổng kết của cuộc đời. "Dù là tuổi hai
mươi" khi mới tham gia kháng chiến cho đến khi tóc bạc là thời điểm hiện thời vẫn lặng lẽ
dâng hiến cho đời và những câu thơ này là một trong những câu thơ cuối cùng. "Một mùa
xuân nho nhỏ" cuối cùng của Thanh Hải dâng tặng cho đời trước lúc ông bước vào thế giới
cực lạc, chuẩn bị ra đi mãi mãi.
Những lời tâm sự cuối cùng của người sắp mất luôn là những lời thực, luôn chứa
chan tình cảm, ước nguyện sâu lắng nhất... Và bài thơ này cũng chính là những điều đúc kết
cả cuộc đời của ông. Ông đã giải bày, tâm tình những điều sâu kín nhất trong lòng, và chính
lúc đó Thanh Hải đã thả hồn vào thơ, cùng chung một nhịp đập với thơ để ông và thơ luôn
được cùng nhau, hiểu nhau và giải bày cho nhau.