‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻇﻔﺮﯾﺎن و ﻋﻠﯽ ﺗﺪﯾﻦ‬

‫ﻧﺸﺮﯾﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ‬

‫ﺟﻠﺪ ﺑﯿﺴﺖ و ﺳﻮم ‪ ،‬ﺷﻤﺎره دوم ‪1395 ،‬‬
‫‪http://jopp.gau.ac.ir‬‬

‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‪ ،‬ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول و ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﺑﺮ ﮐﻨﺘﺮل ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬

‫ﻣﺼﺮي )‪ (Orobanche aegyptiaca. Pers‬و ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي رﺷﺪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‬
‫)‪(Lycopersicon esculentum L.‬‬
‫‪2‬‬
‫*ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻇﻔﺮﯾﺎن‪ 1‬و ﻋﻠﯽ ﺗﺪﯾﻦ‬
‫‪1‬داﻧﺸﺠﻮي دﮐﺘﺮي ﻋﻠﻮم ﻋﻠﻒﻫﺎي ﻫﺮز‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﺮﮐﺮد‪2 ،‬داﻧﺸﯿﺎر ﮔﺮوه زراﻋﺖ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﺮﮐﺮد‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ درﯾﺎﻓﺖ‪ 1393/11/14 :‬؛ ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺬﯾﺮش‪1394/1/25 :‬‬
‫‪1‬‬
‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫ﺳﺎﺑﻘﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ )‪ (Orobanche spp.‬ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻓﺎﻗﺪ ﮐﻠﺮوﻓﯿﻞ و اﻧﮕﻞ ﻣﻄﻠﻖ رﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن دوﻟﭙﻪاي اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻧﻮاﺣﯽ ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﻌﺘﺪل و ﻧﯿﻤﻪ ﺧﺸﮏ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺪﯾﺘﺮاﻧﻪاي‪ ،‬اروﭘﺎي ﺷﺮﻗﯽ‬
‫و ﺟﻨﻮﺑﯽ و ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﺮان آﻟﻮدﮔﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻋﻠﻒﻫﺎي ﻫﺮز اﻧﮕﻠﯽ ﺑﻪوﯾﮋه ﮔﻞ ﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦﮐﻪ‬
‫از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد و اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ در ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ اﺳﺖ‪ ،‬از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‪ ،‬ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول و ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﺑﺮ ﮐﻨﺘﺮل ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬
‫ﻣﺼﺮي )‪ Orobanche aegyptiaca. Pers‬و ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي رﺷﺪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ )‪،(Lycopersicon esculentum L.‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﯽ در ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ داﻧﺸﮑﺪه ﮐﺸﺎورزي داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﺮﮐﺮد اﺟﺮا ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮاد و روشﻫﺎ‪ :‬اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪاي در ﺳﺎل ‪ 1393‬در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﮐﺎﻣﻼً ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ ‪ 4‬ﺗﮑﺮار اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ در ‪ 4‬ﺳﻄﺢ )ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 5 ،3 ،1‬و ‪ 7‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر(‪ ،‬ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول در ‪ 2‬ﺳﻄﺢ‬
‫)ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و ‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر( و ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول در ‪ 4‬ﺳﻄﺢ )ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 3 ،2 ،1‬و ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر(‬
‫و ‪ 2‬ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ و ﺑﺪون ﻋﻠﻒﻫﺮز ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ ‪ 65‬روز ﭘﺲ از اﻧﺘﻘﺎل ﻧﺸﺎء در ﻣﻮرد ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺻﻔﺎت‬
‫ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و در ﻣﻮرد‬
‫ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺻﻔﺎت ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺑﻮﺗﻪ‪ ،‬ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ‪ ،‬ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ و وزن وﯾﮋه ﺑﺮگ‬

‫*ﻣﺴﺌﻮل ﻣﮑﺎﺗﺒﻪ‪zafarian.mojtaba@gmail.com :‬‬

‫‪73‬‬
‫ﻧﺸﺮﯾﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ )‪ ،(23‬ﺷﻤﺎره )‪1395 (2‬‬

‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪ‪ .‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري دادهﻫﺎي ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺻﻔﺎت ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ و ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ )ﭘﺲ‬
‫از اﻧﺠﺎم آزﻣﻮن ﻧﺮﻣﺎﻟﯿﺘﯽ ﮐﻠﻤﻮﮔﺮوف‪ -‬اﺳﻤﯿﺮﻧﻮف( ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮماﻓﺰار ‪ SAS‬ﻧﺴﺨﻪ ‪ 9.2‬و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦﻫﺎ ﺑﺎ آزﻣﻮن ‪ Fisher LSD‬در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل ‪ 5‬درﺻﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﺗﯿﻤﺎر ‪ 5‬و ‪ 7‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‪ 0/1 ،‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و ‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول‬
‫و ‪ 3‬و ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﯽداري ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ‬
‫ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﻣﻮرد ﺻﻔﺎت ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪ ،‬ﺗﯿﻤﺎر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول در ﻫﺮ دو ﻏﻠﻈﺖ‬
‫‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و ‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‪ ،‬ﻣﺎده ﺧﺸﮏ‪ ،‬ارﺗﻔﺎع و ﺳﻄﺢﺑﺮگ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ را ﮐﺎﻫﺶ و ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار دو‬
‫ﺻﻔﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ و ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪون ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ اﯾﺠﺎد ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي‪ :‬ﻣﯽﺗﻮان ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻫﻮرﻣﻮن اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 5‬و ‪ 7‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و‬
‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 3‬و ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻬﺘﺮي را در ﮐﻨﺘﺮل ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﮐﻤﺘﺮ رﺷﺪ‬
‫ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ داﺷﺘﻨﺪ و در ﻣﻮرد ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﻋﻠﯽرﻏﻢ اﺛﺮ ﻣﻄﻠﻮب در ﮐﻨﺘﺮل ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ وﻟﯽ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﺻﻔﺎت ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﮐﻤﺘﺮ آن ﻣﻮرد آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‪ :‬ﺗﺠﻤﻊ وزن ﺧﺸﮏ اﻧﺪام ﻫﻮاﯾﯽ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ و ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ‬

‫‪74‬‬
 ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻇﻔﺮﯾﺎن و ﻋﻠﯽ ﺗﺪﯾﻦ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﻣﺼﺮي )‪ (Orobanche aegyptiaca. Pers‬ﮔﯿﺎﻫﯽ ﯾﮏﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻓﺎﻗﺪ ﮐﻠﺮوﻓﯿﻞ‪ ،‬ﮔﻠﺪار و‬
‫اﻧﮕﻞ ﻣﻄﻠﻖ رﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن دوﻟﭙﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺟﺬب آب و ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﯽ از ﺧﺎك و ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز‬
‫ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪراتﻫﺎ را ﻧﺪارد و ﺑﺎ ارﺗﺒﺎط ﯾﮏ ﺳﻮﯾﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎ رﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﯿﺰﺑﺎن ﻣﻮاد ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﺧﻮد را از آوﻧﺪ‬
‫آﺑﮑﺶ ﺟﺬب ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﭘﺲ از ﻇﻬﻮر در ﺳﻄﺢ ﺧﺎك اﯾﺠﺎد دهﻫﺎ ﮐﭙﺴﻮل و در ﻫﺮ ﮐﭙﺴﻮل‬
‫ﺣﺪود ‪ 500‬ﺑﺬر و در ﻣﺠﻤﻮع ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل در ﻫﺮ ﺑﻮﺗﻪ ﺗﺎ ‪ 200‬ﻫﺰار ﺑﺬر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ )‪ .(6‬ﻣﯿﺰان‬
‫ﺧﺴﺎرت ﮔﻞ ﺟﺎﻟﯿﺰ ﻣﺼﺮي در زراﻋﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﯿﻦ ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 100‬درﺻﺪ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(1‬ﺑﺬر‬
‫ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﻗﺒﻞ از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮﺷﺤﻪ از رﯾﺸﻪ ﻣﯿﺰﺑﺎن ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﯾﮏ دوره آﻣﺎدهﺳﺎزي )درﺟﻪ‬
‫ﺣﺮارت ﺑﯿﻦ ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 20‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد ﺑﺮاي ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 18‬روز( را ﺳﭙﺮي ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﻦ در ﻃﻮل دوره‬
‫آﻣﺎدهﺳﺎزي در ﺑﺬر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﺳﻨﺘﺰ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﻦ‬
‫در اﯾﻦ دوره ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﺬر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ را ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻣﺤﺮك ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ )‪.(9‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺬر اﯾﻦ ﻋﻠﻒﻫﺮز را ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮐﺮد؛ وﻟﯽ اﻣﮑﺎن‬
‫ﮐﺸﺖ در زﻣﯿﻦﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ﺑﺎ آﻟﻮدهﮔﯽ ﺑﺎﻻ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽآورد )‪ .(30‬ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ‬
‫ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول‪ 1‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﮐﺎﻫﺶدﻫﻨﺪه رﺷﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺗﺮﯾﺎزولﻫﺎ ﺗﻌﻠﻖ دارد و‬
‫ﻣﻤﺎﻧﻌﺖﮐﻨﻨﺪه ﮔﯿﺮﻧﺪه ﺳﯿﺘﻮﮐﺮوم ‪ P450‬در زﻧﺠﯿﺮه اﻧﺘﻘﺎل اﻟﮑﺘﺮون اﺳﺖ )‪ .(3‬ﻣﮑﺎﻧﯿﺰم ﻋﻤﻞ ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول‬
‫و ﺳﺎﯾﮑﻮﺳﻞ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺑﯿﻮﺳﻨﺘﺰ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﻦ اﺳﺖ )‪ (4‬و ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺗﻮازن ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي‬
‫‪ ،ABA‬ﺳﯿﺘﻮﮐﯿﻨﯿﻦ و اﺗﯿﻠﻦ ﻣﯽﮔﺮدد )‪ .(19‬در ﺗﺤﻘﯿﻖ زﻫﺮ و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2002‬ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول در‬
‫ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و ‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﻣﻮﻻر ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺧﻮﺑﯽ را ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬
‫)‪ (O. ramose‬ﻧﺸﺎن داد و ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ آن را ﺑﻪ زﯾﺮ ‪ 10‬درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ داد )‪ .(30‬آنﻫﺎ اﺛﺮات ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ‬
‫ﮐﻨﻨﺪهﮔﯽ ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول را ﺑﻪ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﺳﻨﺘﺰ اﺗﯿﻠﻦ‪ -‬ﮐﻪ ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ارﺳﺎل ﺷﺪه از‬
‫رﯾﺸﻪ ﻣﯿﺰﺑﺎن ﺿﺮوري اﺳﺖ و اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻨﺘﺰ اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ﻧﺴﺒﺖ دادﻧﺪ‪ .‬در ﺗﺤﻘﯿﻖ داﺳﯿﻠﻮا و ﻫﻤﮑﺎران‬
‫)‪ (2005‬ﻧﯿﺰ ﮐﺎرﺑﺮد ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 300‬و ‪ 400‬ﻣﯿﮑﺮوﻣﻮل ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ از ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ ﻗﻬﻮه‬
‫)‪ (Coffea arabica cv.Rubi‬ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﮐﺮد )‪.(5‬‬

‫‪1- (2S,3S)-1-(4-chlorophenyl)-4,4-dimethyl-2-(1,2,4-triazol-1-yl)pentan-3-ol‬‬

‫‪75‬‬
‫ﻧﺸﺮﯾﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ )‪ ،(23‬ﺷﻤﺎره )‪1395 (2‬‬

‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول‪ 1‬ﻧﯿﺰ از ﺗﻨﻈﯿﻢﮐﻨﻨﺪهﻫﺎي رﺷﺪ اﺳﺖ و ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از رﺷﺪ ﻃﻮﻟﯽ ﺳﺎﻗﻪ را از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از‬
‫اﮐﺴﯿﺪاﺳﯿﻮنﻫﺎي ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﮑﯽ ﮐﺮﺑﻦ ‪ 19‬ﮔﺮوه ﻣﺘﯿﻞ ﮐﺎﺋﻮرن در ﺑﯿﻮﺳﻨﺘﺰ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﻦ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ )‪ .(22‬در‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺳﺎﻧﮓ و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2006‬ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ 0/5‬ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم ﺑﺮ ﻟﯿﺘﺮ ﻫﻮرﻣﻮن ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول در دوره‬
‫آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ‪ O. minor ،O. ramosa‬و ‪ O. aegyptiaca‬را ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻪ ‪ 18 ،6/5‬و‬
‫‪ 19‬درﺻﺪ ﺗﻘﻠﯿﻞ داد )‪ .(26‬اﻣﺎﺗﺴﻮ و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2007‬در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺧﻮد درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﮐﻪ‬
‫داراي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﺳﻨﺘﺰ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﺳﺎﺧﺖ ‪) cAMP2‬ﯾﮏ ﭘﯿﺎمرﺳﺎن ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‬
‫در ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه( ﻣﺎﻧﻊ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺑﺬر ﮔﻞ ﺟﺎﻟﯿﺰ ‪ O. minor‬ﺷﺪ )‪ .(27‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‪ ،‬اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد‬
‫ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ‪ cAMP‬ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ اﺳﯿﺪ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﮏ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺳﻄﺢ‬
‫اﺳﯿﺪ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﮏ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺳﻄﺢ ‪ cAMP‬ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﻣﯽﺷﻮد )‪.(27‬‬
‫اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‪ 3‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻫﻮرﻣﻮن اﻟﻘﺎﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮاب در ﺑﺬرﻫﺎ و ﯾﺎ ﺑﻪﻋﺒﺎرﺗﯽ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖﮐﻨﻨﺪه‬
‫ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ اﺛﺮ ﺳﺎﯾﺮ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي آﻏﺎزﮔﺮ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﻧﻈﯿﺮ اﺳﯿﺪ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﮏ و‬
‫ﺑﺮاﺳﯿﻨﻮاﺳﺘﺮوﯾﯿﺪﻫﺎ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ )‪ .(11‬اﻫﻤﯿﺖ ﺗﻌﺎدل اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‪ -‬ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﻦ ﺑﺮاي ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺑﺬر ﻣﻬﻢ‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ داده ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(21‬در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺎﺗﺴﻮا و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2005‬ﻣﺴﯿﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻣﺤﺮك‬
‫ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 0/02‬و ‪ 0/2‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر اﺳﯿﺪآﺑﺴﺰﯾﮏ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺑﺬر اﺳﺘﺮﯾﮕﺎ ) ‪Striga‬‬
‫‪ (hermonthica‬را ﺑﻪ زﯾﺮ ‪ 10‬درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ داد و اﺛﺮ آن ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻋﻠﻒﮐﺶﻫﺎي ﻣﻤﺎﻧﻌﺖﮐﻨﻨﺪه‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﮐﺎروﺗﻨﻮﯾﯿﺪﻫﺎ ﻧﻈﯿﺮ ﻓﻠﻮرﯾﺪون ﺑﻮد )‪ .(16‬در ذرت ﺗﺮارﯾﺨﺘﻪ ‪ NCED RNAi‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫اﺳﯿﺪآﺑﺴﺰﯾﮏ در ﺗﺮﺷﺤﺎت رﯾﺸﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ درﺻﺪ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﻋﻠﻒ ﻫﺮز اﻧﮕﻞ اﺳﺘﺮﯾﮕﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‬
‫)‪.(16‬‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‪ ،‬ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول و ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﺑﺮ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ‬
‫از ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻫﻮرﻣﻮن ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﻦ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺑﺬر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد آنﻫﺎ ﻣﺎﻧﻊ‬
‫ورود ﺑﺬر ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ درﯾﺎﻓﺖ ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎي ﺗﺮﺷﺢﺷﺪه از ﮔﯿﺎه ﻣﯿﺰﺑﺎن ﺷﺪه و در اداﻣﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ‬
‫ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي رﺷﺪ ﮔﯿﺎه ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫)‪1- (S) 4,4- dimethyl-2- (1,2,4-triazol-1yl)-1-penten-3-ol--E-1-(4-chloro-phenyl‬‬

‫‪2- Adenosine 3′,5′-cyclic monophosphate‬‬
‫‪3- (2Z,4E)-5-[(1S)-Hydroxy-2,6,6-trimethyl-4-oxo-2-cyclohexen-1-yl]-3-methyl-2,4-‬‬
‫‪pentadienoic Acid‬‬

‫‪76‬‬
 ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻇﻔﺮﯾﺎن و ﻋﻠﯽ ﺗﺪﯾﻦ‬

‫ﻣﻮاد و روشﻫﺎ‬
‫اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﻃﯽ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪ 93‬در ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ داﻧﺸﮑﺪه ﮐﺸﺎورزي داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﺮﮐﺮد در‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﮐﺎﻣﻼً ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﺗﮑﺮار اﺟﺮا ﺷﺪ‪ .‬ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ در ﭼﻬﺎر ﺳﻄﺢ‬
‫)ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﯾﮏ‪ ،‬ﺳﻪ‪ ،‬ﭘﻨﺞ و ﻫﻔﺖ ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر(‪ ،‬ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول در دو ﺳﻄﺢ )ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 0/1‬و ‪0/01‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽ ﻣﻮﻻر( و ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول در ﭼﻬﺎر ﺳﻄﺢ )ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﯾﮏ‪ ،‬دو‪ ،‬ﺳﻪ و ﭼﻬﺎر ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر( و دو ﺷﺎﻫﺪ‬
‫ﺑﺎ و ﺑﺪون ﻋﻠﻒﻫﺮز ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻏﻠﻈﺖﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺪار ﺳﻄﺢ ﭘﺎﺳﺦ آنﻫﺎ در ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و ﻋﺪم‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﻮء ﺑﺮ ﮔﯿﺎه ﻣﯿﺰﺑﺎن ﮐﻪ در ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﻪ ﺗﺄﯾﯿﺪ‬
‫رﺳﯿﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﻠﺪانﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎ ﻗﻄﺮ دﻫﺎﻧﻪ ‪ 20‬و ارﺗﻔﺎع ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﺧﺎﮐﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ وزﻧﯽ ‪ 4:1:1‬ﮐﻮد ﮔﺎوي‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ و ﺧﺎك رس ﮐﻪ ﺑﺎ ‪ 50‬ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم ﺑﺬر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه در‬
‫ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪه ﺑﻮد ﭘﺮ ﺷﺪﻧﺪ ﺿﻤﻨﺎً ﺟﻬﺖ اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺑﺬر ﮔﻞ ﺟﺎﻟﯿﺰ‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ آن ﺑﻪ روش وﯾﺮﺗﻮ و ددﯾﺮ )‪ (2013‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ )‪ .(28‬ﻗﺒﻞ از ﮐﺎﺷﺖ‪ ،‬ﺧﺎك ﮔﻠﺪانﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺪت ‪ 72‬ﺳﺎﻋﺖ در ﺣﺮارت ‪ 80‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﯽ ﺷﺪ ﺗﺎ اﺛﺮ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ )‪ .(7‬اﻋﻤﺎل ﻫﻤﻪ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎ ﻃﯽ ﯾﮏ ﺑﺎر در دوره آﻣﺎدهﺳﺎزي ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬
‫)دوره ﻗﺒﻞ از اﻧﺘﻘﺎل ﻧﺸﺎء ﮐﻪ ﺑﺬر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ دﻣﺎ و رﻃﻮﺑﺖ آﻣﺎده ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻋﻼﯾﻢ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ و‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ درﯾﺎﻓﺖﺷﺪه از ﮔﯿﺎه ﻣﯿﺰﺑﺎن ﻣﯽﺷﻮد( ﻫﻤﺮاه آب آﺑﯿﺎري ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﺳﭙﺮي ﺷﺪن دوره‬
‫آﻣﺎدهﺳﺎزي اﻧﺘﻘﺎل ﯾﮏ ﻧﺸﺎء ﺑﻪ ﻫﺮ ﮔﻠﺪان ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ از ﻧﺸﺎء ‪ 4‬ﺑﺮﮔﯽ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‬
‫رﻗﻢ اﺳﭙﯿﺪي‪ 1‬ﮐﻪ در ﺑﺴﺘﺮ ﮐﺸﺖ ﻣﺨﻠﻮط ﮐﻮﮐﻮﭘﯿﺖ و ﭘﯿﺖ ﻣﺎس ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪ ﺟﻬﺖ ﮐﺎﺷﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‪ ،‬ﺗﻐﺬﯾﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﮔﻠﺪانﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻮﻟﭙﺎﺷﯽ ﮐﻮد ﮐﺎﻣﻞ رﯾﺰﻣﻐﺬي ‪20-20-20‬‬
‫)ﻧﯿﺘﺮوژن‪ -‬ﻓﺴﻔﺮ‪ -‬ﭘﺘﺎس و رﯾﺰﻣﻐﺬي( ﻫﺮ ﻫﻔﺖ روز ﯾﮏﺑﺎر در ﺷﺮاﯾﻂ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در اداﻣﻪ‬
‫‪ 65‬روز ﭘﺲ از اﻧﺘﻘﺎل ﻧﺸﺎء در ﻣﻮرد ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺻﻔﺎت ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪،‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و در ﻣﻮرد ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺻﻔﺎت ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺑﻮﺗﻪ‪ ،‬ارﺗﻔﺎع‪،‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ‪ ،‬ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ و وزن وﯾﮋه ﺑﺮگ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از دﺳﺘﮕﺎه ‪) AM-200‬ﺷﺮﮐﺖ ‪ (ADC‬و وزن ﺧﺸﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮازوي )‪0/001‬‬

‫‪1- Speedy‬‬

‫‪77‬‬
‫ﻧﺸﺮﯾﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ )‪ ،(23‬ﺷﻤﺎره )‪1395 (2‬‬

‫‪ (ACCULAB‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ‪ ،‬ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ و وزن وﯾﮋه ﺑﺮگ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﻣﻌﺎدﻟﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﯾﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﯾﺪ )‪:(9‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪LAR‬‬ ‫)ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪(1‬‬
‫‪ ،LAR‬ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ )‪(m2g−1‬؛ ‪ ،LA‬ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ )‪ (m2‬و ‪ ،TDW‬وزن ﺧﺸﮏ ﮐﻞ )‪ (g‬ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫= ‪SLA‬‬ ‫)ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪(2‬‬
‫‪ ،SLA‬ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ )‪(m2g−1‬؛ ‪ ،LA‬ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ) ‪ (m2‬و ‪ ،LDW‬وزن ﺧﺸﮏ ﺑﺮگ )‪ (g‬ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫= ‪SLW‬‬ ‫)ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪(3‬‬
‫‪ ،SLW‬وزن وﯾﮋه ﺑﺮگ )‪(gm-2‬؛ ‪ ،LA‬ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ )‪ (m2‬و ‪ :LDW‬وزن ﺧﺸﮏ ﺑﺮگ )‪ (g‬ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري دادهﻫﺎي ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺻﻔﺎت ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ و ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ )ﭘﺲ از‬
‫اﻧﺠﺎم آزﻣﻮن ﻧﺮﻣﺎﻟﯿﺘﯽ ﮐﻠﻤﻮﮔﺮوف‪ -‬اﺳﻤﯿﺮﻧﻮف( ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮماﻓﺰار ‪ SAS‬ﻧﺴﺨﻪ ‪ 9.2‬و‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦﻫﺎ ﺑﺎ آزﻣﻮن ‪ Fisher LSD‬در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل ‪ 5‬درﺻﺪ و رﺳﻢ ﻧﻤﻮدارﻫﺎ در ‪ Excel‬اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﺑﺤﺚ‬
‫ﺻﻔﺎت ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‪ :‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾﻪ وارﯾﺎﻧﺲ دادهﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﺻﻔﺖ ﺗﻌﺪاد‬
‫ﮔﺮﻫﮏ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ در ﺳﻄﺢ ﭘﻨﺞ درﺻﺪ و در ﻣﻮرد دو ﺻﻔﺖ ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ و وزن ﺧﺸﮏ‬
‫ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ در ﺳﻄﺢ ﯾﮏ درﺻﺪ ﻣﻌﻨﯽدار ﺑﻮد )ﺟﺪول ‪ .(1‬در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺳﺎﻧﮓ )‪ (2006‬ﻧﯿﺰ ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﻮرﻣﻮن‬
‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول در ﻏﻠﻈﺖ ‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم ﺑﺮ ﻟﯿﺘﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺑﺬر ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ‪،O. ramosa‬‬
‫‪ O. minor‬و ‪ O. aegyptiaca‬و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ و ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ را ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ‬
‫)‪.(25‬‬

‫‪1- Leaf Area Rate‬‬

‫‪2- Specific Leaf Area‬‬
‫‪3- Specific Leaf Weight‬‬

‫‪78‬‬
 ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻇﻔﺮﯾﺎن و ﻋﻠﯽ ﺗﺪﯾﻦ‬

‫ﺟﺪول ‪ -1‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺻﻔﺎت اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﺷﺪه ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ در ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ‪.‬‬

‫‪Table 1. Mean square of measured treats of broomrape in different hormones treats.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞ ﺟﺎﻟﯿﺰ روي‬
‫وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬ ‫درﺟﻪ آزادي‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬ ‫رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‬
‫‪broomrape dry‬‬
‫‪broomrape‬‬ ‫‪Number of broomrape nodules‬‬ ‫‪df‬‬ ‫‪S.O.V‬‬
‫‪weight‬‬
‫‪stem number‬‬ ‫‪on the roots of tomato‬‬
‫**‬ ‫**‬ ‫*‬
‫‪36.73‬‬ ‫‪89.70‬‬ ‫‪42.35‬‬ ‫‪10‬‬ ‫ﺗﯿﻤﺎر ‪Treat‬‬

‫‪0.42‬‬ ‫‪2.53‬‬ ‫‪0.76‬‬ ‫‪33‬‬ ‫ﺧﻄﺎ ‪Error‬‬

‫‪10.3‬‬ ‫‪14.2‬‬ ‫‪17.4‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮات )درﺻﺪ( ‪CV‬‬

‫* و * در ﺳﻄﺢ ‪ 5‬و ‪ 1‬درﺻﺪ ﻣﻌﻨﯽدار‪.‬‬
‫‪* and ** significant at the 1% and 5% probability levels.‬‬

‫ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪ :‬در ﺟﺪول ‪ 2‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺻﻔﺎت اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﺷﺪه ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬
‫در ﺗﯿﻤﺎر اﺳﯿﺪآﺑﺴﺰﯾﮏ‪ ،‬ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول و ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﯿﻦ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﯽ‪،‬‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ را ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ )‪ 14‬ﻋﺪد( و ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ‬
‫آن را ﺗﯿﻤﺎر ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول )ﺻﻔﺮ( داﺷﺖ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﯿﻦ ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و‬
‫ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ‪ 1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ‪ 1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و ﺑﯿﻦ ﺗﯿﻤﺎر ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول و ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ‪ 7‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‪ ،‬ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول‬
‫‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداري ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ )ﺟﺪول ‪ .(2‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺟﺪول ‪ 2-3‬ﻣﻼﺣﻈﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد اﺛﺮات اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ و ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول در ﮐﺎﻫﺶ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺑﺬر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و اﯾﺠﺎد ﮔﺮﻫﮏ روي‬
‫رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي آنﻫﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺮاﺑﺮي ﺑﺎ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول را دارد‪.‬‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻖ زﻫﺮ و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2002‬اﻧﺴﯿﻤﯿﺪول‪ ،1‬ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول و ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﺑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖﮐﻨﻨﺪهاي از ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ )‪ (O. ramosa‬ﻧﺸﺎن داد )‪ .(30‬اﺛﺮات‬
‫ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﯽ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از ﯾﮏ ﺳﻮ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺳﻄﻮح اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ اﺛﺮ ﺟﺎﻧﺒﯽ اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ در ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﺮدن ﻋﻤﻠﮑﺮد آﻧﺰﯾﻢ ﺳﯿﺘﻮﮐﺮوم ‪ -P450‬ﻣﻨﻮاﮐﺴﯿﮋﻧﺎز‬
‫درﮔﯿﺮ در ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺴﻢ اﮐﺴﯿﺪاﺗﯿﻮ اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ در اﺳﯿﺪ ﻓﺎزﺋﯿﮏ ﺑﻮده )‪ (20‬و از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻠﺖ اﺛﺮ‬
‫ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﯽ اﺗﯿﻠﻦ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺗﺤﻘﯿﻖ رادﻣﺎﭼﺮ )‪ (2000‬اﯾﻦ اﺛﺮ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ اﺛﺮ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺮ‬
‫ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ‪ O. aegyptiaca Pers‬و ‪ O. crenata Forsk‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ )‪.(20‬‬

‫‪1- Ancymidol‬‬

‫‪79‬‬
‫ﻧﺸﺮﯾﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ )‪ ،(23‬ﺷﻤﺎره )‪1395 (2‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺻﻔﺎت اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﺷﺪه ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ در ﺗﯿﻤﺎر اﺳﯿﺪآﺑﺴﺰﯾﮏ‪ ،‬ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول و ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول‪.‬‬
‫‪Table 2. Mean comparison of evaluated traits in Abscisic acid, Uniconazole and Paclobutrazol.‬‬
‫وزن ﺧﺸﮏ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞ ﺟﺎﻟﯿﺰ روي‬
‫ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬ ‫ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬ ‫رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‬ ‫ﺗﯿﻤﺎر‬
‫‪broomrape dry‬‬ ‫‪broomrape‬‬ ‫‪Number of broomrape nodules‬‬
‫‪weight‬‬ ‫‪stem number‬‬ ‫‪on the roots of tomato‬‬
‫اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ‪ 1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪3.59b‬‬ ‫‪1.5cd‬‬ ‫‪11ab‬‬
‫)‪Abscisic acid (1mM)(A1‬‬
‫اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ‪ 3‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪3.16b‬‬ ‫‪0.5cde‬‬ ‫‪7.75bc‬‬
‫)‪Abscisic acid (3mM) (A2‬‬
‫اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ‪ 5‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪1.30c‬‬ ‫‪0.25e‬‬ ‫‪4.25de‬‬
‫)‪Abscisic acid (5mM) (A3‬‬
‫اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ‪ 7‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪0.42cd‬‬ ‫‪0.05e‬‬ ‫‪1.25ef‬‬
‫)‪Abscisic acid (7mM) (A4‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪a‬‬ ‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ‪ 1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪3.26‬‬ ‫‪3.75‬‬ ‫‪11.25‬‬
‫)‪Uniconazole (1mM) (N1‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪c‬‬ ‫‪cd‬‬ ‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ‪ 2‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪2.60‬‬ ‫‪1.75‬‬ ‫‪5.5‬‬
‫)‪Uniconazole (2mM) (N2‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪cde‬‬ ‫‪cde‬‬ ‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ‪ 3‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪1.36‬‬ ‫‪1.25‬‬ ‫‪4.5‬‬
‫)‪Uniconazole (3mM) (N3‬‬
‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪0.85cd‬‬ ‫‪0.09e‬‬ ‫‪0.75f‬‬
‫)‪Uniconazole (4mM) (N4‬‬
‫ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪0d‬‬ ‫‪0e‬‬ ‫‪0f‬‬
‫)‪Paclobutrazol (0.1mM) (P1‬‬
‫ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪0.30cd‬‬ ‫‪0.04e‬‬ ‫‪2.25def‬‬
‫)‪Paclobutrazol (0.01mM) (P2‬‬
‫ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬
‫‪10.79a‬‬ ‫‪11a‬‬ ‫‪14a‬‬
‫)‪Weed infest (WI‬‬
‫اﻋﺪاد داراي ﺣﺮوف ﻣﺸﺘﺮك در ﻫﺮ ﺳﺘﻮن اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﯽداري در ﺳﻄﺢ آﻣﺎري ‪ 1‬درﺻﺪ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪Numbers with the same letter do not significantly differ at the 1% level (LSD).‬‬

‫ﺗﺤﻘﯿﻖ زﻫﺮ و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2002‬ﮐﻪ ﺑﺮ روي اﺛﺮ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖﮐﻨﻨﺪهﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﻦ ﺑﺮ روي‬
‫ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺑﺬر ‪ O. ramosa‬در ﻃﻮل دوره آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد‬
‫ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول در ﻏﻠﻈﺖ ‪ 0/001‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﺑﺎﻋﺚ ‪ 10‬درﺻﺪ و در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و ‪0/01‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﻣﻮﻻر ﺑﺎﻋﺚ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ در ﺣﺪ ‪ 2‬درﺻﺪ ﮔﺮدﯾﺪ؛ در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ درﺻﺪ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺷﺎﻫﺪ ‪70‬‬
‫درﺻﺪ ﺑﻮد )‪ .(32‬اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮن ﺑﺎ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﺳﺎﺧﺖ اﺳﯿﺪ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﮏ در ﺑﺬر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﻣﺎﻧﻊ ﻓﻌﺎلﺷﺪن‬
‫آﻧﺰﯾﻢﻫﺎي ﺗﺠﺰﯾﻪﮐﻨﻨﺪه آﻟﺮوﻧﯽ ﺷﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺑﺬر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﻪﻃﻮر ﻋﺎدي ﺳﭙﺮي‬

‫‪80‬‬
 ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻇﻔﺮﯾﺎن و ﻋﻠﯽ ﺗﺪﯾﻦ‬

‫ﻧﺸﺪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺬوري آﻣﺎدﮔﯽ ﻻزم را ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ارﺳﺎﻟﯽ از رﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎه ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‬
‫و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ و اﺳﺘﻘﺮار ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﺷﺪت ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻞ ﺟﺎﻟﯿﺰ‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺪول ‪ ،2‬اﻏﻠﺐ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺶ در ﻣﻮرد ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﯽداري را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ دو ﻏﻠﻈﺖ‬
‫ﻫﻮرﻣﻮن ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 5 ،3‬و ‪ 7‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ و ‪ 3‬و ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﺻﻔﺖ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ‬
‫اﻋﻤﺎل اﯾﻦ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ اﺛﺮ ﺟﺎﻧﺒﯽ اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ ﺑﻪﻗﺪري ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر و ﻗﻮي ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﻣﺎﻧﻊ رﺷﺪ ﺳﺎﻗﻪﻫﺎي ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬
‫و ﻇﻬﻮر آنﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﺧﺎك ﻧﯿﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻨﺪﮐﻨﻨﺪﮔﯽ رﺷﺪ ﮐﻪ از‬
‫وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﺧﺎص اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﻣﺎﻧﻨﺪ دﯾﮕﺮ ﺗﺮﯾﺎزولﻫﺎ‪ ،‬از راه‬
‫ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﺗﻮﻟﯿﺪ اﺳﯿﺪ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﮏ‪ ،‬رﺷﺪ روﯾﺸﯽ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ از اﮐﺴﯿﺪاﺳﯿﻮن‬
‫ﻣﯿﮑﺮوزوﻣﯽ ﮐﺎﺋﻮرن ﺑﻪ اﺳﯿﺪ ﮐﺎﺋﻮروﻧﯿﮏ و در ﭘﯽ آن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﮏ‪ -‬آﻟﺪﺋﯿﺪ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﭘﺎﯾﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﺳﯿﺪ‬
‫ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﮏ اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽﮐﻨﺪ )‪ .(17‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‪ ،‬ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ اﺛﺮ ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻧﻤﻮدن از رﺷﺪ‬
‫ﻃﻮﻟﯽ ﺳﺎﻗﻪ از ﻃﺮﯾﻖ اﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺤﺘﻮي ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﻦ ﮔﯿﺎه اﺳﺖ )‪ .(22‬از ﻃﺮﻓﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪاي در ﻃﻮل ﭼﻨﺪ ﺳﺎل‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﻞآذﯾﻦ و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺬر و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺗﻀﻌﯿﻒ ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺬر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ در ﺧﺎك‬
‫ﺷﻮد )‪.(15‬‬
‫وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‪ :‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ ،2‬اﻏﻠﺐ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺶ در ﻣﻮرد وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﻣﻌﻨﯽداري را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ‪ .‬ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ در ﺑﯿﻦ‬
‫ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ )‪ 10/79‬ﮔﺮم( و ﺗﯿﻤﺎر ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﺻﻔﺖ )ﺻﻔﺮ( را ﻧﺸﺎن داد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﺛﺮ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول‪ 7 ،‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ و ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﯿﻤﺎر ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺪول ‪ 2‬ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪاي ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ روي‬
‫رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ و ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ در ﺳﻄﺢ ﺧﺎك اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺠﻤﻊ ﻣﺎده ﺧﺸﮏ‬
‫در ﻋﻠﻒﻫﺮز را ﺑﻪدﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﯾﺎد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﮐﺎﻫﺶدﻫﻨﺪه رﺷﺪ و ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻧﺘﻘﺎل ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰي‬

‫‪81‬‬
‫ﻧﺸﺮﯾﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ )‪ ،(23‬ﺷﻤﺎره )‪1395 (2‬‬

‫ﺑﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﺑﺎ اﻟﻘﺎي ﮐﺎﻫﺶ رﺷﺪ ﺑﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻮرﻣﻮن‪ ،‬ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮاي‬
‫درﯾﺎﻓﺖ ﻣﻮاد ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰي ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﻪ وزن ﺧﺸﮏ ﮐﻞ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪ :‬ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﺻﻔﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ )‪ (1/20‬و ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ آن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﯿﻤﺎر ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول )ﺻﻔﺮ(‬
‫ﺑﻮد )ﺷﮑﻞ ‪ .(1‬اﻟﺒﺘﻪ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ‪ 7‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ و ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﻧﯿﺰ ﻓﺎﻗﺪ اﺧﺘﻼف‬
‫ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺎ ﺗﯿﻤﺎر ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺤﺴﻮس ﺑﺎزﺧﻮرد اﺛﺮات اﯾﻦ‬
‫ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎ در ﮐﺎﻫﺶ وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و اﻓﺰاﯾﺶ وزن ﺧﺸﮏ اﻧﺪامﻫﻮاﯾﯽ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1.40‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻞ ﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﻪ وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻮﺟﻪ‬

‫‪Broomrape dry weight ratio to the‬‬

‫‪a‬‬
‫)‪total dry weight of tomato(g:g‬‬

‫‪1.20‬‬
‫‪1.00‬‬
‫ﻓﺮﻧﮕﯽ )ﮔﺮم ﺑﺮ ﮔﺮم(‬

‫‪0.80‬‬
‫‪0.60‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪b‬‬
‫‪0.40‬‬ ‫‪b‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪c‬‬ ‫‪c‬‬
‫‪0.20‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪cd‬‬
‫‪d‬‬
‫‪0.00‬‬
‫‪A1‬‬ ‫‪A2‬‬ ‫‪A3‬‬ ‫‪A4‬‬ ‫‪P1‬‬ ‫‪P2‬‬ ‫‪N1‬‬ ‫‪N2‬‬ ‫‪N3‬‬ ‫‪N4 WI‬‬
‫ﺗﯿﻤﺎر‬
‫‪treatment‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -1‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ﺑﺮ ﻧﺴﺒﺖ وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﻪ وزن ﺧﺸﮏ ﮐﻞ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪.‬‬
‫‪Figure 1. Effect of hormone treatments on broomrape dry weight ratio to the total dry weight of tomato‬‬
‫ﺳﺘﻮنﻫﺎي داراي ﺣﺮوف ﻣﺸﺘﺮك اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﯽداري در ﺳﻄﺢ آﻣﺎري ‪ 1‬درﺻﺪ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪Columns with the same letter do not significantly differ at the 1% level (LSD).‬‬
‫)راﻫﻨﻤﺎ‪ :‬ﻣﺤﻮر ﺗﯿﻤﺎر ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪(2‬‬
‫)‪(Guidance: axis treatment similar to table 2‬‬

‫ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ و وزن ﺧﺸﮏ ﮐﻞ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪ :‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ﺑﯿﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ و وزن ﺧﺸﮏ ﮐﻞ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ارﺗﺒﺎط‬
‫ﻣﻌﻨﯽداري ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ و ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪،‬‬
‫وزن ﺧﺸﮏ ﮐﻞ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﻫﻢ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ روﻧﺪ ﮐﺎﻫﺸﯽ و اﻓﺰاﯾﺸﯽ را دﻧﺒﺎل ﮐﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪2‬‬

‫‪82‬‬
 ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻇﻔﺮﯾﺎن و ﻋﻠﯽ ﺗﺪﯾﻦ‬

‫اﯾﻦ روﻧﺪ ﻣﻌﮑﻮس در ﻣﻮرد ﺑﺮﺧﯽ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻫﻮرﻣﻮن ﯾﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻫﻢ و ﯾﺎ ﮐﺎﻣﻼً ﺑﺮ ﻫﻢ ﻣﻨﻄﺒﻖ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ و اﯾﻦ اﺛﺮ در ﻣﻮرد ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‪ 1 ،‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول و ﻏﻠﻈﺖ‬
‫‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﺖ ﺑﺮوز اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ در ﻣﻮرد ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‪ 1 ،‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﯾﺎد ﺑﻪ واﺳﻄﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ روي‬
‫رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻌﺪاد ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ اﺳﺘﻘﺮار ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ در رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ‬
‫آن ﺗﺠﻤﻊ ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و ﮐﺎﻫﺶ وزن ﺧﺸﮏ ﮐﻞ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﻏﻠﻈﺖ ‪0/1‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﻋﻠﯽرﻏﻢ اﺛﺮات ﻣﻄﻠﻮب اﯾﻦ ﺗﯿﻤﺎر ﺑﺮ ﺻﻔﺎت ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ )ﺟﺪول ‪ (2‬داراي اﺛﺮات‬
‫ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﯽ ﺑﺮ روي رﺷﺪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﻫﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺪﯾﺪ رﺷﺪ آن ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬در ﺗﺤﻘﯿﻖ اروﺟﯽ‬
‫و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2014‬ﺑﻪﺟﺎي ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪ ،‬از روي ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬
‫ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺧﺴﺎرتزاﯾﯽ آن روي ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ اﺳﺘﻨﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﺤﻘﯿﻖ آنﻫﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ‬
‫ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ زﯾﺴﺖﺗﻮده ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﻪﺻﻮرت ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ )‪.(15‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪number of broomrape nodules on the‬‬

‫وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﯽ)ﮔﺮم در ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ(‬

‫ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞ ﺟﺎﻟﯿﺰ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﯽ‬

‫)‪dry weight of tomato(g:m2‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪12‬‬
‫‪roots of tomato‬‬

‫‪8‬‬
‫‪10‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪6‬‬
‫‪4‬‬
‫‪4‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪A1 A2 A3 A4 P1 P2 N1 N2 N3 N4 WI‬‬
‫ﺗﯿﻤﺎر‬
‫‪treatment‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -2‬ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ و وزن ﺧﺸﮏ اﻧﺪام ﻫﻮاﯾﯽ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪.‬‬
‫‪Figure 2. Relationship between number of broomrape nodules on the roots of tomato and dry weight‬‬
‫‪of tomato.‬‬
‫)راﻫﻨﻤﺎ‪ :‬ﻣﺤﻮر ﺗﯿﻤﺎر ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪(2‬‬
‫)‪(Guidance: axis treatment similar to table 2‬‬

‫‪83‬‬
‫ﻧﺸﺮﯾﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ )‪ ،(23‬ﺷﻤﺎره )‪1395 (2‬‬

‫ﺻﻔﺎت ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‬
‫وزن ﺧﺸﮏ اﻧﺪام ﻫﻮاﯾﯽ‪ :‬در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﺻﻔﺖ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﯿﻦ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪون ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و‬
‫ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﻫﻮرﻣﻮن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ )ﺟﺪول ‪ .(3‬در ﺑﯿﻦ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪون ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ‬
‫وزن ﺧﺸﮏ اﻧﺪام ﻫﻮاﯾﯽ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ )‪ 19/78‬ﮔﺮم( و ﺗﯿﻤﺎر ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﮐﻢﺗﺮﯾﻦ وزن‬
‫ﺧﺸﮏ ﺑﻮﺗﻪ )‪ 2‬ﮔﺮم( را داﺷﺘﻨﺪ )ﺟﺪول ‪ .(3‬ﺑﻌﺪ از ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪون ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺳﺎﯾﺮ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮي را در ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﺻﻔﺖ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ اﮐﺜﺮ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ و ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻣﭙﺴﻮن و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2007‬در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺧﻮد روي ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺴﻬﯿﻢ ﺑﺨﺶ زﯾﺎدي از ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺷﺎﺧﺴﺎره ﻣﯽﮔﺮدد )‪ .(26‬ﭘﻮرﺗﺮ و ﻧﺎﯾﺠﻞ )‪(2000‬‬
‫ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ وﯾﮋه و در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫درﯾﺎﻓﺖ ﻧﻮر ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎﻧﻮﭘﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ )‪.(18‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺻﻔﺎت اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه در ﻣﻮرد ﮔﻞ ﺟﺎﻟﯿﺰ‪ ،‬ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول و ‪7‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ را در ﮐﺎﻫﺶ ﺻﻔﺎت ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و ﺑﺮوز اﺛﺮ ﻣﺜﺒﺖ اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ را در‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻧﯿﺰ ﺣﺎﮐﯽ از اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺗﺤﺖ‬
‫ﻣﺤﻠﻮلﭘﺎﺷﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢﮐﻨﻨﺪهﻫﺎي رﺷﺪﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول و ﺳﺎﯾﮑﻮﺳﻞ روي ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ )‪ .(29‬ﻧﮑﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻏﻠﻈﺖ ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﻋﻠﯽرﻏﻢ دارا ﺑﻮدن اﺛﺮات ﻣﺜﺒﺖ در ﮐﺎﻫﺶ ﺻﻔﺎت‬
‫ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ وﻟﯽ رﺷﺪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ را ﻧﯿﺰ ﺑﻪﺷﺪت ﮐﺎﻫﺶ داد‪ .‬در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺟﻌﻔﺮي و ﻫﻤﮑﺎران )‪(2007‬‬
‫ﺗﯿﻤﺎر ﻫﻮرﻣﻮن ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول وزنﺗﺮ و وزنﺧﺸﮏ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ را ﮐﺎﻫﺶ داد )‪ .(8‬ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول اﯾﻦ‬
‫ﮐﺎر را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﻫﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﻓﺴﻔﺮ و ﻧﯿﺘﺮوژن در ﺑﺮگ اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ‬
‫ﺑﺮگ ﻣﯽﺷﻮد )‪.(13‬‬
‫ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ‪ :‬ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﻫﻮرﻣﻮن ارﺗﻔﺎع ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪون ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﻪﻃﻮر‬
‫ﻣﻌﻨﯽداري ﮐﺎﻫﺶ دادﻧﺪ‪ .‬ارﺗﻔﺎع ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ در ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪون ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎ در‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار )‪ 60‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ( ﺑﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻮرد ارﺗﻔﺎع ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ وزن ﺧﺸﮏ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‬
‫ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و ﺑﻪوﯾﮋه ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ارﺗﻔﺎع ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ را‬
‫ﺣﺘﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﻋﻠﻒ ﻫﺮز ﮐﺎﻫﺶ دادﻧﺪ )ﺟﺪول ‪.(3‬‬

‫‪84‬‬
 ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻇﻔﺮﯾﺎن و ﻋﻠﯽ ﺗﺪﯾﻦ‬

‫در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺟﻌﻔﺮي و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2007‬ﺗﯿﻤﺎر ﻧﺸﺎء ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﺎ ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪30‬‬
‫و ‪ 60‬ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم در ﻟﯿﺘﺮ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ‪ ،‬ﻃﻮل اﻧﺪام ﻫﻮاﺋﯽ و ﻣﯿﺎﻧﮕﺮهﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫داد و اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﻄﺮ ﺳﺎﻗﻪ در ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺪه را ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﯾﺎد ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ اﺳﯿﺪ ﺟﯿﺒﺮﻟﯿﮏ ﺳﺎﺧﺖ ﻟﯿﮕﻨﯿﻦ را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ و ﻗﻄﺮ ﺳﺎﻗﻪ را زﯾﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ )‪.(8‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ‪ :‬ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻣﻘﺪار ﺳﻄﺢ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰﮐﻨﻨﺪه ﮔﯿﺎه ﺑﻪ ازاي ﻣﺎده ﺧﺸﮏ‬
‫ﮔﯿﺎه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻌﯿﺎري از ﭘﺮﺑﺮﮔﯽ و ﮐﻢﺑﺮﮔﯽ ﺗﺎج ﭘﻮﺷﺶ ﯾﮏ ﮔﯿﺎه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ در ﺗﯿﻤﺎر ‪ 5‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﻫﻮرﻣﻮن اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ و ﺑﺪون ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ داراي‬
‫ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﯽدار ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﻮد )ﺟﺪول ‪ .(3‬اﻟﺒﺘﻪ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ‪ 2 ،1‬و ‪ 3‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول و ‪1‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ اﺛﺮي را اﯾﺠﺎد ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ در ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﻋﻠﻒﻫﺮز‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﯿﻤﺎر ‪ 3‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ﮐﺎﻫﺶ ‪ 46‬درﺻﺪي داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﮐﻤﺘﺮ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎده ﺧﺸﮏ اﻧﺪام ﻫﻮاﯾﯽ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﯿﻤﺎر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ ﺻﻔﺎت در‬
‫ﻣﻮرد ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﻧﯿﺰ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار را داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻪﻋﻠﺖ اﺛﺮ ﺗﻮأم ﮐﺎﻫﺶ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ و ﻣﺎده ﺧﺸﮏ‬
‫ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﻮد‪ .‬اوزﻣﻦ و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2003‬ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺎن ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻌﺮق‪،‬‬
‫ارﺗﻔﺎع ﮔﯿﺎه‪ ،‬ﺑﯿﻮﻣﺎس و ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ روزﻧﻪاي ﻣﯽﺷﻮد )‪.(16‬‬
‫ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ‪ :‬ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ واﺣﺪ وزن ﺧﺸﮏ ﺑﺮگ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ و ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ اﯾﻦ ﺻﻔﺖ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻧﺎزﮐﯽ و ﯾﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺮگ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول‬
‫‪ 3‬ﺗﯿﻤﺎر ‪ 2‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺎزكﺗﺮﯾﻦ ﺑﺮگﻫﺎ و ﺗﯿﻤﺎر ‪0/1‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺿﺨﯿﻢﺗﺮﯾﻦ ﺑﺮگﻫﺎ را در ﺗﺎج‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺧﻮد اﯾﺠﺎد ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺗﯿﻤﺎر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﺿﺨﯿﻢﺷﺪن ﺑﺮگﻫﺎ ﺑﺎ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺑﺮگﻫﺎ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ ﮐﻨﻨﺪه را ﺑﻪﺷﺪت ﮐﺎﻫﺶ داد‪ .‬ﻣﺎﺗﺴﻮﮐﯿﺲ و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2014‬ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد ﻏﻠﻈﺖ ‪40‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم ﺑﺮ ﻟﯿﺘﺮ ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﯿﺴﺎﻧﺪن ﭘﺎي ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ در دو ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﺷﺎهﭘﺴﻨﺪ )‪ (Lantana sp.‬درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﺑﻪ ‪80‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم ﺑﺮ ﻟﯿﺘﺮ اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد )‪ .(13‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺟﺪول ‪ 3‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﺑﯿﻦ‬
‫ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول و ﺗﯿﻤﺎر ‪ 5‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ﻫﻢ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﯽداري در ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ‬
‫وﯾﮋه ﺑﺮگ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬در ﺗﺄﯾﯿﺪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﺎﻣﭙﺴﻮن و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2007‬ﻧﯿﺰ در ﺑﺮرﺳﯽ دو ژﻧﻮﺗﯿﭗ‬

‫‪85‬‬
‫ﻧﺸﺮﯾﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ )‪ ،(23‬ﺷﻤﺎره )‪1395 (2‬‬

‫ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ‪ sp5‬و ‪ sp12‬ﮐﻪ داراي ژنﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪه ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ارﻗﺎم وﺣﺸﯽ داراي دﻣﺒﺮگ ﺑﺰرگﺗﺮ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ‬
‫)ﺑﺮگﻫﺎي ﻧﺎزكﺗﺮ( و ﮐﺎﻫﺶ اﭘﯽﻧﺎﺳﺘﯽ‪ 1‬ﺑﺮگ ﺑﻮدﻧﺪ )‪ .(26‬درﺑﺎره اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﯿﺪ‬
‫آﺑﺴﺰﯾﮏ‪ ،‬ﻟﯽﻧﻮﺑﻞ و ﻫﻤﮑﺎران )‪ (2004‬ﻋﻠﺖ را ﺳﺮﮐﻮب اﺛﺮات اﺗﯿﻠﻦ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ﺑﯿﺎن ﮐﺮدﻧﺪ‬
‫)‪.(12‬‬
‫وزن وﯾﮋه ﺑﺮگ‪ :‬ﺗﯿﻤﺎر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول در ﻏﻠﻈﺖ ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪون ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ وزن‬
‫وﯾﮋه ﺑﺮگ )ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ 71/69‬و ‪ 57/44‬ﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ( و ﺗﯿﻤﺎر ‪ 2‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ وزن‬
‫وﯾﮋه ﺑﺮگ )‪ 32/05‬ﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ( ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ را اﯾﺠﺎد ﮐﺮدﻧﺪ )ﺟﺪول ‪ .(3‬در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﮑﺎﻟﯿﺠﻦ و‬
‫ﻫﺎﻣﺎس )‪ (2005‬ﮐﺎرﺑﺮد ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آب آﺑﯿﺎري از ﯾﮏ ﺳﻮ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺎﺧﺺ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺑﺮگ و ﮐﻞ ﺑﯿﻮﻣﺎس ﺗﻮﻟﯿﺪي ﺷﺪ و از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ وزن وﯾﮋه ﺑﺮگ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ ﻏﺪه‪،‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ ﺧﺎﻟﺺ و ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺴﻬﯿﻢ در ﺳﯿﺐزﻣﯿﻨﯽ ﺷﺪ )‪ .(25‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﯿﻦ ﺗﯿﻤﺎر ‪ 2‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداري ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﺻﻔﺖ ﺗﯿﻤﺎر‬
‫ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﺑﺎ اﺛﺮ ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪﮔﯽ ﺑﺮ رﺷﺪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ وزن ﺑﺮگ ﺑﯿﺸﺘﺮ در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ اﯾﺠﺎد ﮔﺮدد و ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺎج ﭘﻮﺷﺶ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ و ﮐﻮﺗﻮﻟﻪﺷﺪن آن ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾﻦ ﺗﯿﻤﺎر‬
‫ﺑﺮوز ﮐﺮد و ﻣﺎﻧﻊ ورود ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﻞدﻫﯽ ﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﺻﻔﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي اﺳﯿﺪ‬
‫آﺑﺴﺰﯾﮏ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ اﯾﻦ ﺻﻔﺖ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﺎﻗﺪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦﮐﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺎده ﺧﺸﮏ و ﻋﻤﻠﮑﺮد در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻘﺪار آﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺑﺮگ ﺑﻪ روش ﺗﻌﺮق‬
‫دﻓﻊ ﻣﯽﺷﻮد ﻟﺬا ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ روزﻧﻪﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻌﺮق و ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫ﻣﺎده ﺧﺸﮏ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد )‪.(2‬‬

‫‪1- Epinasty‬‬

‫‪86‬‬
 ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻇﻔﺮﯾﺎن و ﻋﻠﯽ ﺗﺪﯾﻦ‬

‫ﺟﺪول ‪ -3‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺻﻔﺎت اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﺷﺪه ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ در ﺗﯿﻤﺎر اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‪ ،‬ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول و ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول‪.‬‬
‫‪Table 3. Mean comparison of evaluated traits in Abscisic acid, Paclobutrazol and Uniconazole .‬‬
‫ﺳﻄﺢ وﯾﮋه ﺑﺮگ وزن وﯾﮋه ﺑﺮگ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ‬ ‫وزن ﺧﺸﮏ اﻧﺪام ﻫﻮاﯾﯽ‬
‫ارﺗﻔﺎع‬
‫)ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺑﺮ‬ ‫)ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺑﺮ‬ ‫ﺑﺮگ‬ ‫ﺑﻮﺗﻪ(‬ ‫ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ )ﮔﺮم در‬ ‫ﺗﯿﻤﺎر‬
‫)ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ(‬
‫ﮔﺮم(‬ ‫ﮔﺮم(‬ ‫)ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺑﺮ ﮔﺮم(‬ ‫‪Height‬‬
‫‪Tomato shoot dry‬‬ ‫‪treat‬‬
‫‪weight‬‬
‫)‪SLW(m2/g‬‬ ‫)‪SLA(m2/g‬‬ ‫)‪LAR(m2/g‬‬ ‫)‪(cm‬‬
‫)‪(g/plant‬‬
‫اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ‪ 1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪45.10bcde‬‬ ‫‪0.022cde‬‬ ‫‪0.013ab‬‬ ‫‪36.00cde‬‬ ‫‪9.09bc‬‬
‫)‪Abscisic acid (1mM)(A1‬‬
‫اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ‪ 3‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪43.62bcde‬‬ ‫‪0.023bcd‬‬ ‫‪0.011bc‬‬ ‫‪41.00bc‬‬ ‫‪9.80bc‬‬
‫)‪Abscisic acid (3mM) (A2‬‬
‫‪de‬‬ ‫‪abc‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪e‬‬ ‫‪de‬‬ ‫اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ‪ 5‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪37.38‬‬ ‫‪0.030‬‬ ‫‪0.017‬‬ ‫‪29.50‬‬ ‫‪6.77‬‬
‫)‪Abscisic acid (5mM) (A3‬‬
‫‪bc‬‬ ‫‪de‬‬ ‫‪bc‬‬ ‫‪cd‬‬ ‫‪bc‬‬ ‫اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ ‪ 7‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪54.45‬‬ ‫‪0.019‬‬ ‫‪0.011‬‬ ‫‪37.50‬‬ ‫‪9.44‬‬
‫)‪Abscisic acid (7mM) (A4‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪e‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪g‬‬ ‫‪f‬‬ ‫ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪71.69‬‬ ‫‪0.016‬‬ ‫‪0.006‬‬ ‫‪11.75‬‬ ‫‪2.00‬‬
‫)‪Paclobutrazol (0.1mM) (P1‬‬
‫‪bcd‬‬ ‫‪de‬‬ ‫‪bc‬‬ ‫‪f‬‬ ‫‪e‬‬
‫ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪50.13‬‬ ‫‪0.020‬‬ ‫‪0.012‬‬ ‫‪20.00‬‬ ‫‪6.68‬‬
‫)‪Paclobutrazol (0.01mM) (P2‬‬
‫‪cde‬‬ ‫‪abcd‬‬ ‫‪ab‬‬ ‫‪bc‬‬ ‫‪cde‬‬
‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ‪ 1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪39.31‬‬ ‫‪0.026‬‬ ‫‪0.015‬‬ ‫‪42.75‬‬ ‫‪7.96‬‬
‫)‪Uniconazole (1mM) (N1‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪ab‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪cd‬‬
‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ‪ 2‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪32.05‬‬ ‫‪0.032‬‬ ‫‪0.014‬‬ ‫‪47.50‬‬ ‫‪8.81‬‬
‫)‪Uniconazole (2mM) (N2‬‬
‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ‪ 3‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪37.20de‬‬ ‫‪0.027abc‬‬ ‫‪0.014ab‬‬ ‫‪32.25de‬‬ ‫‪9.23bc‬‬
‫)‪Uniconazole (3mM) (N3‬‬
‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫‪34.91de‬‬ ‫‪0.029ab‬‬ ‫‪0.009cd‬‬ ‫‪41.75bc‬‬ ‫‪11.11b‬‬
‫)‪Uniconazole (4mM) (N4‬‬
‫ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬
‫‪40.42cde‬‬ ‫‪0.025bcd‬‬ ‫‪0.006d‬‬ ‫‪38.00cd‬‬ ‫‪9.00cde‬‬
‫)‪Weed infest (WI‬‬
‫‪ab‬‬ ‫‪bcd‬‬ ‫‪cd‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪون ﺣﻀﻮر ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ‬
‫‪57.44‬‬ ‫‪0.024‬‬ ‫‪0.009‬‬ ‫‪60.00‬‬ ‫‪19.78‬‬
‫)‪Weed free (WF‬‬
‫اﻋﺪاد داراي ﺣﺮوف ﻣﺸﺘﺮك در ﻫﺮ ﺳﺘﻮن اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﯽداري در ﺳﻄﺢ آﻣﺎري ‪ 1‬درﺻﺪ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪Numbers with the same letter do not significantly differ at the 1% level (LSD).‬‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي ﮐﻠﯽ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي ﻫﻮرﻣﻮن اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‪ ،‬ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول و‬
‫ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﯽدار ﺻﻔﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺷﺪ‪ .‬در ﺑﯿﻦ ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺗﯿﻤﺎر‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر‬
‫و ‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول‪ 3 ،‬و ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول و ‪ 5‬و ‪ 7‬ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﯽداري ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻫﮏ روي رﯾﺸﻪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و وزن ﺧﺸﮏ‬

‫‪87‬‬
1395 (2) ‫ ﺷﻤﺎره‬،(23) ‫ﻧﺸﺮﯾﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ‬

‫ ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و‬0/1 ‫ ﺗﯿﻤﺎر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول در ﻫﺮ دو ﻏﻠﻈﺖ‬،‫ در ﻣﻮرد ﺻﻔﺎت ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‬.‫ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﺷﺪﻧﺪ‬

‫ ارﺗﻔﺎع و ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ را ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ‬،‫ ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﭘﺎﮐﻠﻮﺑﻮﺗﺮازول ﻣﺎده ﺧﺸﮏ‬0/01
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪون ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ داد و ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار دو ﺻﻔﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ و ﺳﻄﺢ وﯾﮋه‬
‫ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ اﻣﺮوزه ﺗﻮﺳﻂ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽﻫﺎي زﯾﺎدي در اﻧﻮاع‬.‫ﺑﺮگ را اﯾﺠﺎد ﮐﺮد‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﺎ ﻣﺼﺎرف ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﺨﺘﺺ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد و از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽﻫﺎي آنﻫﺎ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ‬
‫ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻗﯿﻤﺖ ﮐﻤﯽ ﮔﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦﮐﻪ در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي‬.‫ﮐﺸﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ در ﻣﺠﻤﻮع‬.‫ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪوﯾﮋه زﻣﯿﻦﻫﺎي ﺑﺎارزش اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎﻻ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر و ﯾﻮﻧﯿﮑﻮﻧﺎزول‬7 ‫ و‬5 ‫ﻣﯽﺗﻮان ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻫﻮرﻣﻮن اﺳﯿﺪ آﺑﺴﺰﯾﮏ در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي‬
‫ ﻣﯿﻠﯽﻣﻮﻻر ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻬﺘﺮي را در ﮐﻨﺘﺮل ﮔﻞﺟﺎﻟﯿﺰ و ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮ رﺷﺪ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕﯽ‬4 ‫ و‬3 ‫در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي‬
.‫داﺷﺘﻨﺪ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
1. Abang, M.M., Bayaa, B., Abu-Irmaileh, B.E., and Yahyaoui, A. 2007. A
participatory farming system approach for sustainable broomrape (Orobanche
spp.) Management in the Near East and North Africa. Crop Prot. J. 26: 12.1723-
1732.
2. Blum, A. 2005. Drought resistance, water-use efficiency, and yield potential:
Are they compatible, dissonant, or mutually exclusive? Aust. J. Agr. Res. 56:
1159–1168
3. Boldt, J.L. 2008. Whole plant response of Chrysanthemum to Paclobutrazol,
Chlormequat Chloride, and (s)-absisic acid as a function of exposure time using
a split-root system. M.Sc. Thesis, University of Florida.
4. Brigard, J.P., Harkess, R.L., and Baldwin, B.S. 2006. Tomato early seedling
height controls using a paclobutrazol seed soak. Hort. Sci. 41: 768-772.
5. Da Silva, E.A., Toorop, P.E., Nijsse, J., Bewley, J.D., and Hilhorst, H.W.M.
2005. Exogenous gibberellins inhibit coffee (Coffea arabica cv.Rubi) seed
germination and cause cell death in the embryo. J. Exp. Bot. 56: 413.1029–
1038.
6. El-Halmouch, Y., Benharrat, H., and Thalouarn, P. 2006. Effect of root
exudates from different tomato genotypes on broomrape (O. aegyptiaca) seed
germination and tubercle development. Crop Prot. J. 25: 501-507.
7. Ferna´ndez-Aparicio, M., Garcı´a-Garrido, J.M., Ocampo, J.A., and Rubiales,
D. 2010. Colonization of field pea roots by arbuscular mycorrhizal fungi

88
 ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻇﻔﺮﯾﺎن و ﻋﻠﯽ ﺗﺪﯾﻦ‬

reduces Orobanche and Phelipanche species seed germination. Weed. Res. 50:
262–268.
8. Jafari, S.R., Manuchehri Kalantari, Kh., and Turkzadeh, M. 2007. The
evaluation of paclobutrazol effects on increase cold hardiness in tomato
seedlings (Lycopersicum esculentum L.). Iran. J. Biol. 19: 290-298. (In Persian)
9. Joel, D.M., Bar, H., Mayer, A.M., Plakhine, D., Ziadne, H., Westwood, J.H.,
and Welbaum, G.F. 2012. Seed ultrastructure and water absorption pathway of
the root-parasitic plant Phelipanche aegyptiaca (Orobanchaceae). Ann. Bot-
London. 109: 181–195.
10. Khavrinejad, R. 2000. Practical plant physiology. Omid Publications, Tehran.
331p. (In Persian)
11. Kucera, B., Cohn, M.A., and Leubner-Metzger, G. 2005. Plant hormone
interactions during seed dormancy release and germination. Seed Sci. Res. 15:
281–307.
12. LeNoble, M.E., Spollen, W.G., Sharp, R.E. 2004. Maintenance of shoot growth
by endogenous ABA: genetic assessment of the involvement of ethylene
suppression. J. Exp. Bot. 55: 237–245.
13. Matsoukis, A., Gasparatos, D., and Chronopoulou-Sereli, A. 2014.
Environmental conditions and drenched-applied paclobutrazol effects on
lantana specific leaf area and N, P, K, and Mg content. Chil. J. Agr. Res. 74:
117-122.
14. Matusova, R., Rani, K., Verstappen, F.W.A., Franssen, M.C.R., Beale, M.H.,
Bouwmeester, HJ. 2005. The strigolactone germination stimulants of the plant-
parasitic Striga and Orobanche spp. Are derived from the carotenoid pathway.
Plant. Physiol. 139: 920-934.
15. Oroji, K., Rashed Mohassel, M.H., Rezvani Moghadam, P., and Nasiri
Mahalati, M. 2014. Effects of different types and amounts of organic
amendments on the management of parasitic weed broomrape (Orobanche
aegyptiaca Perss.) In tomato (Lycopersicon esculentum Mill.). Agroeco. J. 23:
209-218. (In Persian)
16. Ozmen, A.D., Ozdemir, F., and Turkan, I. 2003. Effects of paclobutrazol on
response of two barley cultivars to salt stress. Plant Biol. 46: 263-268.
17. Patrik, E., and McCullough, H. 2005. Physiological response of “Tifeagle”
bermuda grass to paclobutrazol. Hort. Sci. 4: 1.224-226.
18. Poorter, H., and Nagel, O. 2000. The role of biomass allocation in the growth
response of plants to different levels of light, CO2, nutrients and water: a
quantitative review. Aust. J. Plant Physiol. 27: 595–607
19. Pourdehghan, M., Modarres-Sanavy, S.A.M., Ghanati, F., and Karami, S. 2014.
Evaluation of Hexaconazole effects on some physiological indices to water
deficit stress tolerance in two soybean cultivars. J. Plant Prod. Res. 21: 183-198.
(In Persian)

89
1395 (2) ‫ ﺷﻤﺎره‬،(23) ‫ﻧﺸﺮﯾﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﯿﺎﻫﯽ‬

20. Rademacher, W. 2000. Growth retardants: effects on gibberellin biosynthesis

and other metabolic pathways. Ann. Rev. of plant Phy. Plant Mol. Biol. 51:
501–531.
21. Ross, J., and O’Neill, D. 2001. New interactions between classical plant
hormones. Trends Pl. Sci. J. 6: 2–4.
22. Sharif, S., Saffari, M., and Emam, Y. 2007. The effect of drought stress and
cycocel on barley yield (cv. Valfagr). J. Agr. Sci. Tech. Nat. Res. 10: 281-290.
(In Persian)
23. Song, W.J. 2006. Studies on seed germination and its regulation of root
parasitic weed orobanche. PhD Thesis.
24. Song, W.J., Zhou, W.J., Jin, Z.L., Zhang, D., Yoneyama, K., Takeuchi, Y., Joel,
DM. 2006. Growth regulators restore germination of Orobanche seeds that are
conditioned under water stress and suboptimal temperature. Aust. J. Agr. Res.
57: 1195–1201.
25. Tekalign, T., and Hammes, P.S. 2006. Growth and biomass production in potato
grown in the hot tropics as influenced by paclobutrazol. Plant Growth. Regul.
45: 37-46
26. Thompson, A.J., Andrews, J.B., Mulholland, McKee, J.J.M.T., Hilton, H.W.,
Horridge, J.S. Farquhar, G.D., Smeeton, R.C., Smillie, I.R.A., Black, C.R., and
Taylor, I.B. 2007. Overproduction of abscisic acid in tomato increases
transpiration efficiency and root hydraulic conductivity and influences leaf
expansion1 [OA]. Plant Physiol. 143: 1905–1917.
27. Uematsu, K., Nakajima, M., Yamaguchi, I., Yoneyama, K., and Fukui, Y. 2007.
Role of cAMP in gibberellin promotion of seed germination in Orobanche
minor Smith. Plant Growth Regul. 26: 3. 245-254.
28. Virtue, J., and DeDear, C. 2013. Effect of Niproquat on branched broomrape
(Orobanche ramosa) seed. Branched Broomrape Research.
(https://data.environment.sa.gov.au/Content/Publications/BBR_Res_Comp_7.)
29. Yan-Hong, Y., Wen-Yu, Y., and Zhang, J. 2009. Effect of spraying uniconazole
on dry matter accumulation and distribution of soybean after blooming. World
Appl. Sci. J. 6: 3. 449-456.
30. Zehar, N., Ingouff, M., Bouya, D., and Fer, A. 2002. Possible involvement of
gibberellins and ethylene in Orobanche ramosa germination. Weed Res. 42:
464-469.

90