Trần Minh Đức 20161145 tranminhduc.5790@gmail.

com
Bài 1: Ứng dụng:phân lập VSV từ
Câu 1: Phân biệt khái niệm: môi trường dinh dưỡng, canh MT tự nhiên, nuôi cấy tích lũy
trường, kính trường. VD: MT tinh bột – ammoniac
Môi trường dinh dưỡng: Là hỗn hợp thức ăn cần thiết cho nuôi cấy xạ khuẩn.
sự phát triển của vi sinh vật. MT chuẩn Cho phép phân biệt nhanh
Canh trường: Là môi trường chứa vi sinh vật đoán phân chóng một loài VSV này vs loài
Kính trường: Là phần chứa VSV để quan sát trong tiêu bản biệt khác và xác định dòng thuần.
(MT chỉ thị) Nhờ nghiên cứu tính chất sinh
qua kính hiển vi
há của chúng. Ng ta thường cho
Câu 2: Môi trường dinh dưỡng (định nghĩa, yêu cầu, cách gọi
một vài chất chỉ thị vào MT,
tên) dựa vào sự thay đổi chất đó để
Môi trường dinh dưỡng: Là hồn hợp thức ăn cần thiết cho xác định VSV
sự phát triển của vi sinh vật Ứng dụng: Vi khuẩn học lâm
Yêu cầu: sàng, nghiên cứu di truyền học,
- Các nguyên tố tạo chất sống: C, H, O, N định tên VSV
- Nguyên tố đa lượng: P, S, K, Ca,… Tính MT lỏng MT thức ăn dưới dạng dung
- Nguyên tố vi lượng: Cu, Na, Cl, Zn,… chất dịch
- Chất kích thích sinh trưởng: biotin, vitamin, axit amin hóa Ứng dụng: Phát hiện đặc điểm
không thay thế. học sinh lý – sinh hóa VSV, tích lũy
- Các yếu tố hóa lý: cân đối về thành phần, độ ẩm, độ sinh khối, các sp trao đổi chất,
nhớt, pH, áp suất thẩm thấu tối ưu. giữ, bảo vệ các vi khuẩn k sống
ở MT đặc.
- Đảm bảo tuyệt đối vô trùng
MT đặc Là MT lỏng có them các chất
Cách gọi tên: Gọi tên theo tác giả người phát hiện ra nó
đông dính.
(Sapek, Saburo,…) đúng hơn thì gọi theo nguồn thức ăn N và Ứng dụng: tách giống thuần
C (Thạch thịt – pepton, xenlluloza) khiết (xác định khuẩn lạc,
Câu 3: Phân loại môi trường dinh dưỡng và phạm vi của từng tên,…), giữ giống
loại. Thạch: là một loại polysaccarit
Phân loại môi trường (MT) có độ bền cao (tảo biển).
Thành MT tự nhiên Chế tạo: từ sp nguồn gốc tự Hầu hết VSV không sử dụng
phần nhiên: thịt, trứng sữa, nước quả thạch như cơ chất dinh dưỡng.
Thành phần hóa học: phức Nóng chảy ở 90oC đông 40oC
tạp, không xác định cụ thể Trung tính, k làm thay đổi pH
Ứng dụng: nuôi cấy VSV, tích MT nhưng ảnh hưởng pH MT.
lũy sinh khối, giữ giống thuần Được bổ sung 1,5–2%
sạch Gelatin: là loại protein nhận đc
Không lợi cho việc nghiên cứu khi ninh xương, sụn của động
sinh lý và trao đổi chất vật.
MT tổng hợp Chế tạo: từ các hợp chất hóa Dễ bị VSV sử dụng nên dễ vữa
học hữu cơ và vô cơ với nồng Làm thay đổi pH MT nên ít đc
độ xác định. sử dụng
Ứng dụng: Nghiên cứu sự trao Nóng chảy 25-27oC, đông đặc
đổi chất, hay sinh tổng hợp một 18-20oC
chất nào đó (aa) sử dụng MT Thu nhận khuẩn lạc lớn trong
Sapek để nuôi cấy nấm mốc. phân loại nấm men.
MT bán tổng Môi trường chung dữa hai loại Bản silica-gel: bản chất vô cơ
hợp trên Làm chất nền đặc cho MT tổng
Mục MT phổ MT thích hợp nuôi cấy nhiều hợp có thành phần xác định
đích dụng loại VSV chặt chẽ
sử (MT cơ sở) VD: MT thịt pepton, MT nước MT xốp: Có kê nấu như cám,
dụng mạch nha,… cát thạch anh thấm dung dịch
MT riêng Đảm bảo sự phát triển ưu thế dinh dưỡng
biệt của một loài hay một nhóm nào Ứng dụng trong VSV học CN
(MT chọn đó, ít thuận lợi hay hoàn toàn Câu 4 : Các phương pháp thanh trùng môi trường (nguyên
lọc) bất lợi đối với sự phát triển của tắc, cách tiến hành)? Ưu nhược điểm, cách khắc phục, phạm
VSV khác vi sử dụng của từng phương pháp.
Trần Minh Đức 20161145 tranminhduc.5790@gmail.com
Thiết bị hấp áp lực (cấu tạo, cách vận hành, chú ý)
1. Phương pháp Paster
Nguyên tắc:
- Sử dụng sức nóng ướt
- Gia nhiệt gián đoạn và đột ngột vật phẩm cần thanh
trùng
Cách tiến hành:
- Nâng nhiệt độ lên cao 60oC – 70oC trong 30’ rồi làm
lạnh đột ngột hoặc nâng nhiệt độ lên 80oC – 90oC
trong 10 – 15 phút rồi làm lạnh đột ngột.
- Sự thay đổi nhiệt độ tức thời làm rách màng tế bào
khiến cho tế bào bị phá vỡ.
Mục tiêu: Tiêu diệt tế bào sinh dưỡng, VSV không sinh bào
tử.
Phạm vi sử dụng:
- Ứng dụng cho sản phẩm, môi trường ở nhiệt độ cao
bị ảnh hưởng sâu sắc, mất đi phẩm chất giá trị dinh
dưỡng.
- Sử dụng cho các sản phẩm giàu đường, giàu đạm:
nước giải khát, bia, rượu, đồ hộp.
Ưu điểm:
- Nhanh chóng
- Không làm biến tính, giảm giá trị sản phẩm.
Nhược điểm:
- Thanh trùng không triệt để (Không diệt bào tử)
- Thời gian bảo quản ngắn ( sau thanh trùng bảo quản
lạnh)
2. Phương pháp Tinđan
Nguyên tắc: Phương pháp thanh trùng bằng sức nóng ướt
gián đoạn
Cách tiến hành:
- Thanh trùng ở 100oC liên tục trong 3 - 4 ngày, mỗi
ngày 1 lần ( 30’), mỗi lần cách nhau 24h
- Trong thời gian giữa hai lần hấp, để ở môi trường
thích hợp để các bào tử phát triển thành dạng tế bào
sinh dưỡng (Bị diệt trong lần hấp thanh trùng tiếp
theo)
Ưu điểm: Hiệu suất cao hơn phương pháp Pasteur
Nhược điểm: Ít sử dụng do tốn thời gian, năng lượng
3. Phương pháp thanh trùng bằng áp suất hơi nước
bão hòa
Nguyên tắc:
- Gia nhiệt các vật bằng hơi nước bão hòa dưới áp suất
lớn hơn áp suất khí quyển
- Áp suất hơi nước tăng thì nhiệt độ sẽ tăng theo.
Cấu tạo nồi hấp:
Cách tiến hành:
- Đổ nước vào khoảng giữa không quá 2/3 ống thủy
- Điều chỉnh chế độ thanh trùng
- Đưa nguyên liệu, môi trường cần thanh trùng vào nồi
không quá 2/3 V nồi
- Đóng chặt nắp nồi, mở van xả
- Khi nhiệt độ đạt 100oC để vài phút rồi đóng van lại
- Khi đạt áp suất cần thanh trùng giữ chế độ trong suốt
thời gian thanh trùng. Sau khi kết thúc thời gian thanh
trùng, ngững cấp điện
- Khi đạt áp suất bằng 0 mở van xả
- Khi nhiệt độ trong nồi 60 – 70oC mở nắp lấy các dụng
cụ
 Chú ý:
- Kiểm tra mực nước trước khi vận hành thiết bị
- Tuyệt đối không mở nắp trước khi áp suất về 0
- Mở van xả đáy trước khi mở thiết bị hấp
Ưu điểm: Hiệu quả thanh trùng triệt để
Câu 5: Cách làm môi trường
1. Pha chế:
- Cân đong chính xác theo đơn
- Cho vào bình sạch đã sấy khô 1/3 lượng nước cần
thiết (Hòa tan các chất khối lượng nhỏ trước, lớn sau,
chất đông dính), thử pH môi trường
- Dùng lượng nước còn lại rửa bình
- V môi trường <1/2 V bình
- Đậy miệng bằng nút bông, bọc giấy ghi nhãn, tên, pH,
ngày, người chuẩn bị
2. Lọc
Môi trường cần trong suốt để dễ dàng quan sát VSV vì thế
phải lọc bỏ cặn bã, bụi bẩn
- Lọc qua bông, vải, túi lọc
- Lọc bằng lòng trắng trứng
- Dùng bằng phếu lọc nóng
3. Điều chỉnh pH môi trường
4. Phân phối môi trường
Môi trường phân phối vào bình cầu, hộp petri sau khi thanh
trùng.
- Thạch nghiêng (5ml) 1/5 - 1/4 ống nghiệm
- Thạch đứng 1/3 – 1/2 chiều cao ông nghiệm
- Hộp petri tráng đều dày 3mm
5. Khử trùng môi trường và dụng cụ
Tất cả môi trường phải vô trùng
- Phương pháp Pasteur
- Phương pháp Tinđan
- Áp suất hơi nước bão hòa
6. Bảo quản và kiểm tra môi trường
- Giữ môi trường nhiệt độ thấp 0-5oC
- Kiểm tra bằng cách bỏ vào tủ ấm 30-32oC nếu thấy
có khuẩn lạc hoặc vẩn đục thì loại bỏ.
Câu 6: Phương pháp gieo cấy vi sinh vật
Định nghĩa:
Trần Minh Đức 20161145
- Gieo cấy là quá trình đưa vật liêu nuôi cấy vào môi
trường thức ăn.
- Mục đích: phát hiện VSV có mặt trong đó, thu thập
canh trường cần thiết
- Cấy chuyền: là quá trình chuyển canh trường VSV từ
môi trường này sang môi trường khác
- Mục đích: nhận giống, giữ giống
- Đảm bảo vô trùng
Dụng cụ:
- Pipet
- Que cấy nhọn, vòng, móc
- Que trang
Phương pháp gieo cấy:
1. Cấy truyền từ ống nghiệm này sang ống nghiệm
khác
- Tiến hành từ môi trường đặc (lỏng) sang môi trường
đặc (lỏng)
2. Gieo cấy trên mặt thạch nghiêng
- Theo hình chứ chi
- Theo hình vòng xoắn
- Theo đường song song
- Theo đường thẳng
- Theo từng chem
3. Dùng que cấy đâm sâu trên mặt thạch đứng
4. Cấy trên thạch hộp
- Hình chữ chi trên toàn mặt thạch
- Bốn đường ziczac bốn góc hộp
- Các đường song song
- Chấm điểm
5. Dùng pipet Pasteur, pipet chia độ, que trang
- Dùng pipet lấy một lượng canh trường trên mặt thạch
rồi dùng que trang dàn đều
Bài 2:
Câu 7: Thế nào là định lượng vi sinh vật, nêu mục đích và ý
nghĩa?
Định nghĩa: Định lượng vi sinh vật là xác định số tế bào vi
sinh vật có trong vật phẩm nghiên cứu
Hai phương pháp định lượng là trực tiếp và gián tiếp
Câu 8: Phương pháp định lượng trực tiếp (định nghĩa, ưu
nhược điểm và cách tiến hành)
Định nghĩa: Là phương pháp đếm trực tiếp số tế bào vi sinh
vật có trên tiêu bản làm từ vật phẩm nghiên cứu
Ưu điểm: Cho kết quả nhanh chóng
Nhược điểm: Kém chính xác vì sẽ đếm cả tế bào chết trước
lúc làm tiêu bản
Các phương pháp định lượng trực tiếp:
1. Phương pháp dùng buồng đếm hồng cầu
Nguyên tắc chung: Đến số lượng tế bào có trong một đơn vị
thể tích của buồng đếm từ đó suy ra số lượng tế bào có trong
1ml, rồi nhân với hệ số pha loãng suy ra số tế bào trong dịch
ban đầu
Phạm vi sử dụng: Đếm VSV mà tế bào có kích thước như
nấm men, bào tử nấm mốc
tranminhduc.5790@gmail.com
Cách tiến hành:
- Lắc đều canh trường, dùng pipet chia độ pha loãng
canh trường
- Dùng bông thấm nước, tẩm nước cất và phết nhẹ lên
hai khoang bên của buồng đếm, đặt lá kính lên rồi
dúng ngón tay ấn nhẹ cho lá kính chặt vào phiến kính
- Dùng pipet lấy canh trường đã pha loãng cho canh
trường chảy từ từ vào khoảng chống giữa lưới đêm và
lá kính (bỏ vài giọt đầu)
- Đặt buồng đếm lên khay kính, để yên trong 3 – 5 phút
rồi tiến hành đếm trong 5 ô lớn chéo nhau tức 80 ô
nhỏ (4 ô lớn tức là 100 ô nhỏ)
- Tính số tế bào trung bình mỗi ô
 Chú ý
- Không để canh trường tràn ra ngoài khoang đếm,
tránh tạo bọt
- Lặp lại 3 – 4 lần
- Với tế bào nằm trên đường gạch thì chỉ đếm những tế
bào có hơn ½ phần nằm trong ô đang đếm
- Buống đếm, lá kính phải rửa kỹ bằng nước cất rồi
dùng bông lau khô
- Khi số tế bào trong ô quá 16 thì pha loãng
Tính toán:
a.1000.f Trong đó: a là số tế bào trung bình có trong 1 ô
h.S f là hệ số pha loãng canh trường
h là chiều sâu lưới đếm
S là diện tích 1 ô
1000 là hệ số chuyển đổi 1ml=1000mm3
Câu 9: Phương pháp định lượng gián tiếp (định nghĩa, ưu
nhược điểm và cách tiến hành)
Định nghĩa: Là phương pháp định lượng VSV bằng cách gieo
cấy lượng vật phẩm nghiên cứu lên môi trường nuôi cấy. Nuôi
trong 36 – 48 giờ, sau đó đếm số khuẩn lạc suy ra số tế bào
ban đầu
Ưu điểm: Chỉ đếm VSV còn sống nên kết quả chính xác hơn
Nhược điểm:
- Tốn thời gian, công sức
- Khi cấy từ các vật phẩm pha loãng 10 lần thì không
bao giờ số khuẩn lạc chênh nhau 10 lần
- Đối với vsv mà bào tử thường dính nhau, tạo khuẩn
lạc, số khuẩn lạc chưa phản ánh chính xác số tế bào
trong vật phẩm
- Không có loại môi trường nào cho phép tất cả các vsv
phát triển
Phương pháp: Đếm số khuẩn lạc phát triển trong môi trường
thạch
Nguyên tắc:
- Gieo cấy một lượng vật phẩm nhất định lên môi
trường đặc trong hộp petri
- Nuôi ở nhiệt độ thích hợp
- Đếm số khuẩn lạc mọc lên rồi suy ra kết quả
Cách tiến hành:
Trần Minh Đức 20161145 tranminhduc.5790@gmail.com
- Vật phẩm nghiên cứu lỏng: pha loãng theo tỷ lệ 1/10
như phương pháp pha loãng Pasteur
- Vật phẩm đặc:
+) Cân 1g vật phẩm cần nghiên cứu, nghiền nhỏ
+) Chuyển vào bình tam giác 250ml đã chứa sẵ 99ml
thanh trùng
+) Lắc đều trong 5 phút, để yên trong 30 giây rồi pha
loãng như trên
- 0,1 ml canh trường lên hộp petri đã chứa sẵn môi
trường vô trùng
- Nuôi ở nhiệt độ thích hợp, phát triển khuẩn lạc
- Đọc kết quả
- Đếm trực tiếp khuẩn lạc trong hộp
 Định lượng vi sinh vật trong không khí
Phương pháp lắng của Omelianxki
Nguyên tắc: Omelianxki ước tính: Trên một diện tích rộng
100 cm2, mở ra trong 5 phút thì lượng VSV rơi xuống tương
đương với lượng VSV trong 10 lít không khí
Ưu điểm: Đơn giản, thường dùng
Nhược điểm: Không thật sự chính xác vì ước tính
Cách tiến hành:
- Đặt hộp petri có môi trường đặc đã vô trùng ra chỗ
không khí cần nghiên cứu
- Mở nắp hộp, để yên khoảng 5 phút, đậy nắp để tủ ấm
- Sau 24 – 48h đem ra đếm số khuẩn lạc
Tính toán:
- Đo đường kính hộp petri (d cm) để tính diện tích
(D2/4)
- Suy ra lượng VSV trong 1 lít không khí
Câu 10: Phương pháp phân lập vi sinh vật
Định nghĩa: Phân lập là quá trình tách một vi sinh vật ra khỏi
hỗn hợp
Phân biệt tùy mức độ thuần khiết:
- Canh trường tập trung
- Canh trường thuần khiết
1. Canh trường tập trung:
Định nghĩa: là canh trường trong đó một loài (vài loài) vsv
xác định chiếm tỷ lệ cao hơn về số lượng
Phân lập canh trường thuần khiết cho nghiên cứu, sản xuất
Phương pháp: Sử dụng môi trường chọn lọc, chỉ thích hợp
cho một loài vi sinh vật nhất định
Cách tiến hành: Thay đổi thành phần, nguồn C, N, pH, nhiệt
độ,…
Ví dụ:
- Tách VSV ưa nóng ở 50 – 60 oC
- Tách VSV yếm khí ra khỏi VSV hiếu khí nuôi trong
môi trường yếm khí
2. Canh trường thuần khiết
Định nghĩa: Là canh trường mà tất cả các VSV trong đó đều
sinh ra từ một tế bào ban đầu.
Phân lập từ canh trường tập trung
Phương pháp:
2.1 Pha loãng môi trường lỏng
Cách tiến hành:
- Lấy một só ống nghiệm chứa MT lỏng vô khuẩn
- Dùng que cấy hoặc pipet cấy vật phẩm nghiên cứu
vào ống nghiệm thứ nhất
- Đánh tan và lắc đều chuyển sang ống nghiệm 2
- Tiếp tục với các ống 2, 3, 4
- Thu được ống nghiệm chứa tế bào duy nhất
Ưu điểm: Đơn giản
Nhược điểm: Không đảm bảo
2.2 Gieo cấy trên môi trường đặc
Nguyên tắc: Tách khuẩn lạc mọc riêng lẻ trên MT đặc
Cách tiến hành:
- Đem vật phẩm nghiên cứu nghiền nhỏ, hòa tan, pha
loãng đến mức độ nhất định bằng nước cất (nước
muối 0,85%) đã vô trùng
- Gieo cấy trên môi trường thạch hộp đã vô khuẩn:
C1: Dùng que cấy theo vết cạn dần, đưa nhanh
C2: Dùng pipet đưa canh trường vào hộp petri, dùng
que trang giàn đều
C3: Trộn vật gieo cấy vào ống thạch đã vô trùng làm
nguội 45oC, đổ vào hộp petri
- Nuôi ở điều kiện thích hợp
- Sau 1 – 2 ngày quan sát, chọn khuẩn lạc riêng biệt
- Dùng que cấy lấy khuẩn lạc riêng biệt cấy chuyền lên
ống thạch
- Nuôi ở nhiệt độ thích hợp thu được canh trường thuần
khiết
Ưu điểm: Phổ biến, dễ làm, kết quả tương đối
Nhược điểm & cách khắc phục:
- Khuẩn lạc không phát sinh từ TB ban đầu mà nhiều
TB dính lại với nhau
- Khuẩn lạc mọc riêng lẻ để lâu sẽ dính lại
- Khắc phục bằng cách phân lập vài lần
2.3 Phương pháp tách từng tế bào
Ứng dụng: Dùng để tách các vi sinh vật mà tế bào có kích
thước lớn như nấm men, bào tử nấm mốc
Sử dụng kiến hiển vi
Cách tiến hành:
- Tách từng giọt chỉ chứa một tế bào kiểm tra bằng kính
hiển vi
- Pha loãng canh trường bằng ống nghiệm chứa môi
trường lỏng vô khuẩn. Pha loãng đến khi mỗi giọt chỉ
có một hoặc hai tế bào VSV
- Dùng que cấy nhọn chấm canh trường pha loãng vào
lá kính vô trùng.
- Nhanh chóng xoay lá kính cho các giọt xuống dưới
rồi đặt lên phiến kính lõm sao cho giọt canh trường lơ
lửng trong không gian loxmcura phiến kính. Bôi
vazơlin lên mép cho bớt khô
- Quan sát dưới kính hiển vi, đánh dấu giọt chỉ có một
tế bào
Trần Minh Đức 20161145
- Đặt phiến kích vào hộp petri nuôi cấy trong 1 – 2
ngày, chuyển sang môi trường thích hợp thu được
canh trường thuần khiết
Ưu điểm: Kết quả đảm bảo
Sử dụng dụng cụ vi thao tác
- Làm việc dưới sự kiểm tra trực tiếp của kính hiển vi
- Gồm: kim nhỏ, micropipet, giá đỡ, các bộ phân cơ học
tinh vi.
- Có thể di chuyển các kim pipet để lấy ra từng tế bào
riêng biệt
Ưu điểm: Tương đối chính nhanh, cần chính xác khéo léo
3. Phân lập vi sinh vật yếm khí
3.1 Dùng pipet Pasteur
- Pha loãng vật phẩm nghiên cứu
- Lấy giọt canh trường pha loãng cho vào ống thạch
đứng
- Hút mội ít môi trường vào ipet Pasteur rồi dùng đèn
cồn hàn kín đầu pipet, để tủ ấm
- Sau 1 – 2 ngày khuẩn lạc sẽ mọc trong ống thạch
- Lấy pipet ra, đập vỡ, thu được canh trường thuần khiết
3.2 Dùng hộp petri lộn ngược
- Pha loãng rồi cho vào ống thạch như trên
- Lắc đều rồi đổ ra hộp petri và đậy ngược đáy nhỏ của
hộp lên lớp thạch, sau đó dùng parapin bôi quanh mép
- Đặt vào tủ ấm, sau 1 – 2 ngày thu được khuẩn lạc đem
cấy vào môi trường thích hợp
Bài 3 + 4:
Câu 11: Kính hiển vi (định nghĩa, cấu tạo, cách sử dụng, bảo
quản)
Định nghĩa: Là hệ thống quang học dùng để phóng đại VSV
cần quan sát
Phân loại: quang học, huỳnh quang, điện tử
Cấu tạo:
Gồm hai bộ phận:
- Cơ học: giá kính, ống kính, khay kính
- Quang học: vật kính, thị kính, kính tụ quang, gương
phản chiếu
Bộ phận Chức năng
Giá kính Cấu tạo vững chắc, lắp các bộ phận khác
của kính. Gồm đế kính và thân kính
Khay kính Hình tròn (vuông) là nơi đặt tiêu bản. có
hai kẹp bằng thép giữ tiêu bản
Ống kính Hai ống tròn, đầu trên của ống kính lắp thị
kính, đầu dưới gắn với bàn xoay có lắp
nhiều vật kính khác nhau, xoay quanh trục
giá kính.
Ốc điều chỉnh thô dùng để tìm ảnh của vật
Ốc điều chỉnh tinh điều chỉnh vật rõ nét
Vật kính Gồm nhiều thấu kình ghép lại
Vật kính thô: 8x, 20x, 40x
Vật kính dầu: 90x, 100x
Thị kính Lắp ở đầu ống kính
tranminhduc.5790@gmail.com
Cấu tạo từ hai thị kính
Có nhiều độ phóng đại 7x, 10x, 15x
Kính tụ Lắp dưới khay kính
quang Gồm hệ thống thấu kính ghép lại
Tập trung ánh sáng chiếu vào tiêu bản
Di chuyển nhờ ốc điều chỉnh
Gương Lắp dưới kính tụ quang hướng chùm tia
phản chiếu sáng vào tụ quang
Cách sử dụng:
1. Điều chỉnh ánh sáng
- Điều chỉnh gương: Quay gương phản chiếu vào
nguồn sáng và điều chỉnh chùm tia sáng phản xạ rọi
vào kính tụ quang
- Điều chỉnh kính tụ quang: hạ, mở kính tụ quang tùy
vào sử dụng ánh sáng nhiều hay ít
2. Quan sát tiêu bản
- Dùng ốc di chuyển nhanh làm xa khoảng cách giữa
vật kính và khay kính
- Xoay vật kính định sử dụng vào trục giữa
- Đặt tiêu bản lên khay kính và nhìn vào thị kính, điều
chỉnh để tìm vị trị quan sát
- Từ từ đưa vật kính lại gần sát tiêu bản, không làm
nhanh quá tránh vỡ tiêu bản
- Xoay ống chỉnh thô đến khoảng làm việc tương ứng
rồi chỉnh tinh để cho ảnh rõ nét
Cách bảo quản:
1. Sau khi sử dụng kính
- Nâng vật kính lên, láy tiêu bản ra, đưa khay kính về
vị trí cũ
- Nếu dùng vật kính dầu thì phải dùng dung môi hữu
cơ xilen, toluen lau sạch
- Hạ kính tụ quang, xoay gương phản chiếu
- Xoay điểm giữa của hai vật kính gần nhau vào trục.
- Xếp khăn, đặt lên khay kính rồi hạ vật kính chạm sát
khăn
2. Bảo quản thông thường, định kì
- Giữ kính sạch sẽ ở nơi khô ráo
- Có thể tháo thị kính, đậy nắp ống kính
- Cần mời thợ chuyên môn bảo dưỡng
- Khi thao tác phải cẩn thận
Câu 12: Các loại tiêu bản quan sát vi sinh vật sống (Cách làm
và phạm vi sử dụng của từng loại)
Đặc điểm:
- Thao tác đơn giản, tiến hành nhanh
- Quan sát được trạng thái sống của tế bào: sinh sản,
sinh bào tử,…
- Chỉ sử dụng một lần rồi bỏ
Cách lấy giống vi sinh vật:
- Vệ sinh khu vực nuôi cấy
- Đốt đền cồn lên
- Tay trái cầm ống nghiệm chứa canh trường vi sinh vật
(ngửa lòng bàn tay lên, đặt ống nghiệm giữa ngón trỏ
Trần Minh Đức 20161145 tranminhduc.5790@gmail.com
và ngón cái sao cho ống hơi nghiêng). Không để canh
trường chạm nút bông (canh trường lỏng)
- Dùng tay phải xoay nhẹ nút bông một vòng để dễ rút
- Tay phải cầm que cấy, nung nóng đỏ que caaystreen
ngọn lửa đèn cồn, lướt que cấy qua đèn cồn sao cho
toàn bộ que cấy được thanh trùng
- Kẹp nút bông giữa ngón út và lòng bàn tay phải, rút
nhẹ nút bông và giữ nguyên như vậy suốt quá trình
gieo cấy
- Đốt miệng ống nghiệm trên đèn cồn
- Khéo léo đưa đầu que cấy (đã nguội) vào ống giống
để lấy canh trường và nhẹ nhàng đưa que cấy ra.
- Nếu là canh trường lỏng thì nhúng vào canh trường
rồi rút ra
- Nếu là canh trường đặc, chú ý k cầy mặt thạch
- Đốt miệng ống nghiệm một lần nữa, nút bông lại
- Đưa giọt canh trường lên phiến kính làm vết bôi
- Sát trùng lại que cấy rồi đặt lên giá
Cách làm tiêu bản:
- Tiêu bản giọt ép
- Tiêu bản giọt treo
- Tiêu bản vết
1. Tiêu bản giọt ép
Phạm vi sử dụng: quan sát hình dạng, kích thước tế bào vi sinh
vật
Cách làm:
- Chuẩn bị phiến kính, lá kính sạch trong suốt
- Dùng que cấy hoặc pipet vô trùng đặt lên giữa phiến
kính. Với canh trường đặc, cho trước một giọt nước
muối sinh lý lên phiến kính, sau đó hòa canh trường
vi sinh vật vào
- Để cạnh lá kính tiếp xúc với phiến kính, nghiêng góc
60o, từ từ hạ lá kính nằm lên phiến kính. Tránh đặt
mạnh quá dễ gây bắn hoặc tạo bọt khí
- Đặt tiêu bản lên và quan sát
 Chú ý:
- Lấy giọt canh trường vừa phải, k nhiều quá hoặc ít
quá. Nhiều quá canh trường sẽ trào ra ngoài, ít quá
canh trường sẽ bị khô hay tạo bọt khí
- Nếu giọt dịch nhiều quá tràn ra ngoài phần tiếp xúc
của lá kính và phiến kính dùng giấy lọc thấm bớt nước
đi
- Nếu quan sát tiêu bản lâu thì dùng vazơlin bôi quanh
mép kính để giọt dịch khô
2. Tiêu bản giọt treo
Phạm vi sử dụng: Theo dõi sự sính sản, hình thành bào tử,
khả năng di động, tách tế bào phân lập, nghiên cứu và pư của
tế bào vi sinh vật với chất kích thích hóa học
Cách làm:
- Dùng lá kính và phiến kính đặc biệt có phần lõm ở
giữa
- Bôi vazơlin quanh phần lõm của phiến kính
- Cho một giọt canh trường lên giữa lá kính
- Đặt phiến kính lõm lên lá kính, rồi cẩn thận xoay
ngược để giọt canh trường “treo” trong không gian
lõm của phiến kính
- Đặt tiêu bản lên khay kính và quan sát
Ưu điểm: Dễ quan sát, tiêu bản lâu hơn, quan sát phương thức
chuyển động và sinh sản vi sinh vật
3. Tiêu bản vết
Phạm vi sử dụng: Nghiên cứu sự phân bố tự nhiên tế bào
trong khuẩn lạc, hình thái chuỗi bào tử, cách sắp xếp cuống
sinh bào tửu ở vi khuẩn, nấm mốc
Cách làm:
- Dùng dao mổ lấy một khối nhỏ môi trường thạch có
cấy VSV mọc dày đặc hay mọc thành khuẩn lạc riêng
rẽ
- Đặt lên phiến kính sao cho mặt chứu vi sinh vật đặt
lên trên, lấy lá kính mỏng đặt lên
- Dùng que cấy, kẹp sắt ép nhẹ lá kính xuống, rút que
cấy kẹp sắt ra ngay, giữ đúng vị trí của lá kính
- Đặt tiêu bản nhận được lên một phiến kính đã nhỏ sữn
một giọt nước, cho phần vết nằm ở dưới ta thu được
tiêu bản vết
4. Nhuộm màu vi sinh vật sống
Để thấy rõ hơn hình dạng VSV sử dụng xanhmetylen,
fuchsin,…
Nguyên tắc: Sử dụng thuốc nhuộm không độc, ít độc đảm bảo
VSV vẫn sống sau khi nhuộm
Cách làm:
Cách 1:
- Nhỏ một giọt thuốc nhuộm lên phiến kính
- Lấy một giọt canh trường vi sinh vật hòa đều với
thuốc nhuộm
- Đậy lá kính và quan sát
Cách 2:
- Nhỏ một giọt canh trường lên phiến kính để tự khô
- Nhỏ giọt canh trường lên vùng màu đã khô
- Đặt tiêu bản và quan sát
Câu 13: Dặc điểm hình thái, sinh lý, ứng dụng của nấm men
Đặc điểm hình thái:
1. Hình dạng:
- Khá phong phú, thay đổi tùy loài và điều kiện môi
trường, tùy độ tuổi sinh lý. Có hình cầu, trứng, bầu
dục,…
- Nấm men trẻ: (12-16h nuôi cấy) màng mỏng, căng,
nguyên sinh chất đồng nhất, không bào chưa có hoặc
khó xuất hiện, tỷ lệ sinh sản cao
- Nấm men trưởng thành (24-48h nuôi cấy) vuông,
không bào lớn (có thể có 2), lượng glycogen tăng, tế
bào sinh sản chiếm 10 – 15%
- Nấm men già (72h trở lên) màng dày, nhăn, nguyên
sinh chất không đồng nhất, không bào lớn, lượng chất
béo tăng, tế bào không sinh sản, tế bào chết chiếm tỉ
lệ cao
Trần Minh Đức 20161145 tranminhduc.5790@gmail.com
- Một số nấm men có hình dài nối tiếp nhau gọi là
khuẩn ty hay khuẩn ty giả
- Khuẩn ty giả: TB không nối liền với nhau chặt chẽ,
đk nhất định chúng tách rời nhau thành tế bào độc lập
- Thường thấy ở các giống Endomyces, Endomycopsis,
Trichosporon
2. Kích thước: Tương đối lớn 6 – 10 µm, chiều ngang
4 – 8 µm
3. Cấu tạo: Đơn bào, gồm: màng, nguyên sinh chất
(không bào, chất dự trữ: glycogen, chất béo,…)
Đặc điểm sinh lý
- Dinh dưỡng: Dị dưỡng cacbon, sống hoại sinh hoặc
ký sinh
- Hô hấp: Tùy tiện, yếm khí (chuyển hóa đường thành
rượu), hiếu khí (oxy hóa cho sinh khối)
- Sinh sản: nảy chồi, bào tử vô tính, sinh sản hữu tính
- Khả năng tạo bào tử: khả năng tạo nang bào tử, đặc
tính nang là đặc điểm phân biệt nấm men. Hình thành
trong bào tử nghèo chất dinh dưỡng, nhất là C. Nang
bào tử chứa 1, 2 hoặc 4 bào tử. Tạo thành sau 5 – 10
ngày nuôi cấy, khi đk thuận lợi, vỡ ra tạo tế bào sinh
dưỡng
- Khả năng chuyển động: Không
Ứng dụng trong công nghiệp
- Vai trò trong chuyển hóa vật chất tự nhiên, vô cơ chất
cặn bã, bảo vệ môi trường
- Sản xuát dung môi hữu cơ: lên men rượu
- Sản xuất các chất hoạt tính sinh học cao: enzym,
protein, axitamin.
Câu 14: Năm chỉ tiêu đánh giá canh trường nấm men, phương
pháp xác định
1. Độ thuần khiết
- Canh trường sạch là chỉ tiêu đầu đánh giá canh trường
nấm men
- Cách nhận biết: Làm tiêu bản, quan sát kính hiển vi,
nếu tất cả các canh trường có cùng đặc tính hình thái
kết luận sơ bộ độ sạch canh trường. Nếu không đếm
só tế bào là trong canh trường rồi tính trung bình
2. Tỷ lệ tế bào sống trên tổng số tế bào
Nguyên tắc:
- Thuốc nhuộm đi qua màng tế bào chết dễ dàng hơn
màng tế bào sống
- Nguyên sinh chất tế bào dễ bắt màu
- Dùng xanhmetylen nhuộm tế bào sống chết
Cách tiến hành:
- Cho vài giọt canh trường nấm men và một giọt thuốc
nhuộm (pha loãng 10 lần) lên phiến kính
- Đậy lá kính, để yên 2-3 phút rồi quan sát
- Tế bào chết bắt màu xanh còn tế bào sống không màu
Tính toán:
Tính tỷ lệ tế bào sống sống 100 %
Chết + Sống
Nấm men đang ở giai đoạn sinh trưởng lượng tế bào chết
không quá 2-4%
3. Tỷ lệ số tế bào nảy chồi trên tổng số tế bào
Trong canh trường nấm men giống đem lên men, lượng tế bào
nảy chồi 10 -15%. Giai đoạn phát triển mạnh 70-80%
Cách tiến hành:
- Cho một giọt canh trường nấm men và một giọt
NaOH, hoặc H2S04 10% lên phiến kính trộn đều
- Đậy lá kính, đặt lên khay và quan sát
- Đếm số tế bào chung và tế bào nảy chồi suy ra %
Tế bào được xem là đang nảy chổi là tế bào con bé hơn ½ tế
bào mẹ
4. Số lượng tế bào trong 1ml canh trường
Trong 1ml canh trường nấm men phát triển bình thường phải
có 12 – 14 triệu tế bào
Đếm trực tiếp bằng buồng đếm hồng cầu:
- Phiến kính dày, đục bốn rãnh chia thành 3 khoang
ngang, khoảng giữa thấp hơn hai khoang bên 0,1 mm,
chia thành 2 khoang nhỏ thành rãnh dọc
- Trên mỗi khoang nhỏ, kẻ lưới đếm gồm nhiều ô
vuông lớn, một số ô vuông lớn lại chia thành các ô
vuông nhỏ (16) cạnh dài 1/20mm, diện tích
1/400mm2; chiều cao 0,1mm thể tích là 1/4000mm3.
Kèm theo 1 lá kính
Cách tiến hành:
- Lắc đều canh trường, dùng pipet chia độ pha loãng
canh trường (h2s04, NaOH 10% (10 lần)
- Dùng bông thấm nước, tẩm nước cất, phết nhẹ lên ha
khoang buồng đếm, đặt lá kính rồi dùng ngón tay ấn
nhẹ cho lá kính chặt vào phiến kính
- Dùng pipet lấy canh trường đã pha loãng cho canh
trường chảy từ từ vào khoảng trống giữa lá kính và
phiến kính (bỏ vài giọt đầu)
- Đặt buồng đếm lên khay kính, để yên 3-5 phút tiến
hành đếm trong 5 ô chéo tức 80 ô nhỏ (4 ô lớn 100 ô
nhỏ)
- Tính số tế bào trung bình mỗi ô
 Chú ý:
- Lặp lại 3-4 lần
- Với tế bào nằm trên đường gạch, chỉ đếm tế bào có
hơn ½ nằm trong ô đang đếm
- Vệ sinh trước/sau khi sử dụng
- Khi số tế bào trong ô quá 16 thì pha loãng
- Tránh để canh trường tràn ra khoang đếm tạo bọt
Tính toán:
a.1000.f Trong đó: a là số tế bào trung bình có trong 1 ô
h.S f là hệ số pha loãng canh trường
h là chiều sâu lưới đếm
S là diện tích 1 ô
1000 là hệ số chuyển đổi 1ml=1000mm3
5. Chỉ tiêu công nghệ
Đánh giá thông qua khả năng nấm men chuyển hóa nguyên
liệu đầu vào, tạo sản phẩm sau thời gian nhất định
Trần Minh Đức 20161145 tranminhduc.5790@gmail.com
Câu 15: Phương pháp đo kích thước tế bào vi sinh vật
Dụng cụ đo:
Thước đo vật kính:
- Xác định hệ số đo
- Phiến kính trong suôt, ở giữa có vòng tròn. Trong
vòng tròn là vạch khắc dài 1mm, chia thành 100
khoảng bằng nhau, mỗi khoảng bằng 10
Thước đo thị kính:
- Đo kích thước VSV
- Gồm 1 ống kính, các vạch chia đánh số từ 1-50
- Một vạch chữ thập có thể di chuyển nhờ ốc vặn
- Xung quanh ốc chia thành 100 vạch bằng nhau. Khi
ốc di chuyển 1 vạch thì chữ thập di chuyển 0.01 vạch
trên thước đo thị kính
Cách tiến hành:
Xác định hệ số đo:
- Đặt thước đo vật kính lên khay kính, điều chỉnh sao
cho trong kính trường nhìn thấy rõ vạch chia
- Lấy thị kính ra, lắp thước đo thị kính lên ống kính,
điều chinhrthang chia thước đo thị kính trùng với
thước đo vật kính
- Tìm 4 vạch của hai thang chia trùng nhau, xác định tỷ
lệ thước đo thị kính và vật kính
Cách đo:
- Làm tiêu bản nhuộm đơn VSV
- Tháo vật kính ra, đặt tiêu bản lên khay kính. Tìm tế
bào điển hình, điều chỉnh giao điểm hai đường chéo
bằng nhau trùng với một đầu tế bào, gọi đó là điểm a,
ghi số khoảng, số vạch trên ốc chuyển.
Cách tính
X=(b - a).h Trong đó: a – Số đo điểm đầu
b – Số đo điểm cuối
h – Hệ số đo
Bài 5 + 6:
Câu 16: Đặc điểm hình thái, sinh lý, ứng dụng của VK
Hình thái:
1. Hình dạng:
- Dựa vào hình dạng bên ngoài chia làm 3 nhóm: cầu
khuẩn, trực khuẩn, xoắn khuẩn
- Cầu khuẩn: VK dạng hình cầu, phổ biến
Đơn: Kích thước nhỏ. Hoại sinh, đất, nước
Song: Hai TB khi phân chia dính nhau. Gây bệnh
Tứ: Phân chia 2 mp vuông góc. 1TB -> 4TB
Bát: 3 mp vuông góc. 1TB -> 8TB. Hoại sinh
Liên: Phân cắt 1 hướng, dính chuỗi. Thực phẩm
Tụ: Phân chia k theo hướng. Gây mụn nhọt
- Trực khuẩn: VK hình que. Đa số có tiên mao, tạo
bào tử.
Chia 2 loại: Có/Không bào tử
Kích thước bào tử: Bacillus, Clostridium
TK sinh bào tử ứng dụng: công nghiệp, y học
Riêng rẽ diplococus, thành chuỗi Streptobacillus
- Xoắn khuẩn: VK lò xo, nửa vòng xoắn. Hai loại:
Phẩy khuẩn (nửa vòng), Spirillium (vài vòng)
Di động tiên mao, hoại sinh, kí sinh gây bệnh
2. Kích thước
- Cầu: 1 - 2 µm
- Trực: 1 – 5 µm, Đường kính 0,5 – 1 µm
- Xoắn khuẩn: Vibrio 1 – 3, Spirillium 5 - 30 µm
3. Cấu tạo
Đơn bào, đơn giản, T/c dấu hiệu thực vật
Màng vi khuẩn:
Ngoài (dày) màng TB, trong (mỏng) màng nguyên sinh
chất (chất nguyên sinh, bào quan), giác mạc (ít)
- Giáp mạc: phụ, tách ra không gây ảnh hưởng VK
Lớp chất nhày xung quang TB (màng nhày) bao bọc
1 TB hoặc nhiều TB
Thành phần: polysaccarit, polypeptid
Chức năng: Bảo vệ, thức ăn
- Màng: Chính, ngoài (sát giáp mạc), mỏng, dày 10–
20 nm. Tính đàn hồi, bán thấm, độ bền
Thành phần: polysaccarit, lipid, protein, glucose
Chức năng: Trao đổi chất, bảo vệ
- Màng nguyên sinh chất: Sát màng TB, dày 50 –
100AO
Cấu tạo: lipoprotein (pro-photpholipit-pro)
Chức năng: Tổng hợp thành TB, giáp mạc, tiên mao,
duy trì áp suất thẩm thấu
Nguyên sinh chất
Bộ phận chính, trong màng nguyên sinh chất, tổng
hợp, phân giải các chất tế bào
Thành phần: 90% nước, protein
- Riboxom: Trung tâm tổng hợp protein TB, thành
phần protein, axit nucleic
- Mezoxom: tiểu thể hình cầu, nằm gần vách ngăn,
giúp tế bào phân chia
- Không bào: Hình cầu, bầu dục. Tế bào già, chứa
nước, vô cơ hòa tan. Điều chỉnh áp suất thẩm thấu
- Sắc thể: Hình hạt, chứa khuẩn lục tố. Vai trò chuyển
quang năng thành hóa năng
- Thể vùi dự trữ: Chứa chất dự trữ, tổng hợp khi môi
trường nhiều thức ăn, sử dụng khi ít thức ăn
Hạt voluin: Bắt màu không đồng đều với màu TBC,
hình thành khi MT nhiều nitơ, photpho. Có trong
Spirillium volutans
Hạt glycogen và granuloza: Dự trữ gluxid, khi MT
nhiều đường. Cung cấp C, năng lượng
Hạt lipit: Dự trữ chất béo dưới dạng giọt mỡ
Thể vùi vô cơ: hạt S, tinh thể CaCO3
- Nhân tế bào: Nguyên thủy, sợi ADN vòng, phân tán
trong TBC. Truyền tín hiệu, kiểm soát quá trình tổng
hợp protein
Đặc điểm sinh lý
1. Dinh dưỡng: Hoại sinh, kí sinh, một số tự dưỡng nitơ
2. Hô hấp: Hiếu khí, kị khí, tùy tiện tùy loài
Trần Minh Đức 20161145 tranminhduc.5790@gmail.com
3. Sinh sản: vô tính, tạo vách ngăn
- Giai đoạn 1: Chuẩn bị
TB phát triển nhanh về chất, kích thước, hoàn thành
bộ phận bên trong
- Giai đoạn 2: Hình thành màng ngăn
Giữa TB, sát màng TB mọc lên 2 mấu, đánh dấu vị trí
phân đôi, từ hai mấu này phát triển, tạo vách ngăn. Cơ
sở vật chất tách đôi. Kết thúc khi hai màng ngăn tiến
sát vào nhau, TB con độc lập
- Giai đoạn 3: Từ TB mẹ hình thành 2 TB con độc
lập
- Đẳng hình hoặc dị hình
Cầu: Phân tách mặt phẳng
Trực khuẩn: Cắt ngang TB
- Hình thức sinh sản: hữu tính rất hiếm.
- Tốc độ: 20-30’ nhân đôi một lần, VK chịu nhiệt ngắn
hơn 5-10’. VK chịu lạnh 10-18h
- Ý nghĩa: Duy trì nòi giống
4. Bào tử
- Xuất hiện: Đk bất lợi, khó bắt màu thuốc nhuộm
- Hình cầu, bầu dục hình thành trong TB
- 1/3 VK trong tự nhiên có khả năng tạo bào tử, đa số
trực khuẩn hok Bacillaceae. Cầu: Sarsina. Xoắn:
Spirillium & phẩy phản sunfa hóa
- Quá trình hình thành bào tử: Vỏ bào tử bằng lipit rất
khó thấm nước, chất hòa tan. Giảm khả năng sinh sản.
Vỏ trong: protein.
- Thành phần hh: Nước liên kết, canxidipicolinat
- Khả năng chịu khô hạn cao, bền nhiệt
5. Khả năng di chuyển
- Di chuyển chủ động
- Đơn mao khuẩn: Vi khuẩn chỉ có tiên mao ở đầu tế
bào (Anphitricha)
- Chùm mao khuẩn: Chùm tiêm mao đầu tế bào
Spirillium
- Chu mao khuẩn: Vkcos tiên mao bố trí xung quanh
toàn bộ tế bào. Vi khuẩn đường ruột
- Cấu tạo: Nguyên sinh chất kéo dài, kích thước mỏng
0,01 – 0,05µm, dài 6 - 10µm
Vai trò ứng dụng
- Tham gia quá trình chuyển hóa vật chất tự nhiên, vô
cơ hóa chất cặn bã, xử lý ô nhiễm
- Sản xuất axit hữu cơ và dung môi hữu cơ
- Sản xuất năng lượng sinh học
- Sản xuất các chất có hoạt tính sinh học cao
Câu 17: Tiêu bản vi sinh vật chết (cách làm và sử dụng)
Đặc điểm:
- Phổ biến, đơn giản, dễ làm
- Quan sát hình thái, cấu tạo, định lượng vsv
- Không sợ bị lây nhiễm khi làm việc với vsv bệnh
Cách làm tiêu bản:
1. Làm vết bôi
- Chuẩn bị phiến kính sạch và khô
- Lấy canh trường VSV
- Nghiêng que cấy 10 – 15 độ, nhẹ nhàng dàn giọt canh
trường ra khắp diện tích đã khoanh. Sát trùng que cấy
 Chú ý:
- Lượng VSV vừa phải
- Vệt bôi tròn, gọn thật mỏng
- Các tế bào VSV dàn đều
2. Làm khô
- Để vết bôi khô tự nhiên hoặc hơ nóng
3. Cố định
- Mục đích: Giết chết VSV để an toàn khi tiếp xúc
Gắn chặt VSV để lúc nhuộm không rơi
- Phương pháp: dùng nhiệt hay dùng hóa chất
4. Nhuộm màu
- Nguyên tắc: VSV bắt màu thuốc nhuộm, là quá trình
hấp phụ. Thuốc nhuộm thẩm thấu qua màng tế bào
thành những chất đặc trưng, bền vững.
- Phương pháp: nhuộm đơn giản, phức tạp
Câu 18: Phương pháp nhuộm màu VSV
1. Nhuộm đơn giản
Chỉ sử dụng một loại thuốc nhuộm
Các bước tiến hành:
- Đặt tiêu bản lên cầu thủy tinh
- Nhỏ thuốc nhuộm lên vết bôi, chú ý không cho thuốc
nhuộm nhiều quá
- Thời gian nhuộm tùy môi trường: xanhmetylen 3-5
phút, fuchsin 1-2 phút
- Khi nhuộm xong, rửa sạch thuốc nhuộm. Nghiêng
phiến kính cho dòng nước nhẹ qua.
- Hơ nhẹ trên đèn cồn
- Quan sát vật kính x40, x100 soi dầu
2. Nhuộm phức tạp:
Tiêu bản sử dụng hai hay nhiều thuốc nhuộm
Ý nghĩa:
- Nghiên cứu hình thái, cấu trúc tế bào
- Phát hiện sự có mặt VSV trong cơ thể động, tv
- Bảo quản tiêu bản vi sinh vật được lâu hơn
Nguyên tắc: Sử dụng đồng thời thuốc nhuộm , nghiên cứu
cấu tạo, dặc tính khác nhau giữa các vi sinh vật
Phương pháp: Nhuộm Gram, bào tử,…
 Phương pháp nhuộm Gram
- Nguyên tắc: Trong nguyên sinh chất tế bào của VSV
chứa phức chất protein đặc biệt, là thành phần
ribonucleat magie. Khi nhuộm, nó sẽ kết hợp với
thuốc nhuộm tryphenylmetan và iot sẽ cho màu tím
bền vững là VSV gram +, k có là –
- Dựa vào khả năng bắt màu, chia làm hai nhóm:
Gram +: cầu khuẩn, trực khuẩn hiếu khí, bào tử,...
Gram -: VK đường ruột, axetic
Các bước tiến hành:
- Nhuộm tiêu bản bằng thuốc nhuộm tím kết ting qua
giấy lọc 1 phút
Trần Minh Đức 20161145 tranminhduc.5790@gmail.com
- Đổ hết thuốc nhuộm đi, nhỏ đ lugol lên 1’ Mọc thành cụm ba bốn
- Rửa nước cái ở chân của cụm, mỗi
- Tẩy bằng cồn Iốt trong 30s cụm mọc ra nhiều sợi
- Rửa nước nhỏ gọi là rễ giả
- Nhuộm Fuchsin 1’
- Rửa nước
- Làm khô tiêu bản soi dưới vật kính dầu
Kết quả: Gram +: tím, gram -: hồng
Lưu ý:
- Không cho kết quả ổn định, phụ thuộc độ tuổi sinh lý,
trạng thái nuôi cấy
- Cẩn thận khi làm
- Trong cồn Iôt gram – mất màu 5’, gram + 1h
Câu 19: Đặc điểm hình thái, sinh lý, ứng dụng nấm mốc
1. Hình thái
- Cấu tạo: Là loại nấm có cấu tạo sợi Aspergilus Penicillium
- Hai loại: Có vách ngăn (đa) k vách ngăn (đơn) Giống Đa bào
- Hình dạng: Sợi phân nhánh Đầu sợi nấm mang bào tử phình to ra
- Khuẩn ty thể: phát triển các sợi chằng chịt với nhau Tạo TB hình chai -> chuỗi đính bào tử
làm thành hệ sợi nấm, 2 loại Cuống Đơn bào Đa bào
Khuẩn ty cơ chất: sợi đâm sâu vào môi trường đính bào TB hình chai và Đầu cuống phân nhánh
Khuẩn ty khí sinh: Phần phát triển trên bề mặt cơ tử đỉnh bào tử tỏa đều thành những đốt song
chất trên sợi nấm sinh song rồi mới hình thành
- Kích thước: 5 - 20µm, dài cỡ cm sản như những tia bào tử
nước ra đầu vòi Các tế bào hình chai đính
2. Đặc điểm sinh lý:
tưới bào tử lên cùng một phía
- Dinh dưỡng: TV hạ đẳng, k có diệp lục, ký sinh, hoại
giống cây chổi
sinh
- Hô hấp: Hiếu khí
- Sinh sản:
Hữu tính: tiếp hợp tử
Sinh dưỡng: bằng một đoạn sợi nấm
Vô tính: hạch, bào tử
- Khả năng tạo bào tử: cơ quan sinh sản nấm mốc
Nội sinh (bào tử nang)
Ngoại sinh (bào tử đính)
- Cuống bào tử: Sợi nấm mang bào tử
- Màu bào tử đặc trưng cho từng loài
- Khả năng chuyển động: k có khả năng di chuyển, bảo Câu 21: Phương pháp đánh giá khả năng lên men rượu để
tử phát tán nhờ gió chọn chủng công nghiệp
3. Ứng dụng công nghiệp Đo lượng C02 bay ra
- Tham gia quá trình chuyển hóa vật chất tự nhiên, vô - Đo thể tích
cơ hóa chất cặn bã, xử lý ô nhiễm Vcanh trường hụt đi = bình Smith
- Sản xuất axit hữu cơ và dung môi hữu cơ Vco2 trong ống Durham
- Sản xuất các chất có hoạt tính sinh học cao Vco2 thoát ra bằng pư Ba(OH)2 dư 10%
Câu 20: Phân biệt bốn nhóm nấm mốc chính thường sử dụng - Đo khối lượng = Cân bình lên men
trong công nghiệp (Mucor, Rhizopus, Asper, Pennicillium Câu 22: Phương pháp lựa chọn chủng vi khuẩn axetic có khả
Mucor Rhizopus năng oxh rượu thành axit axetic cao
Giống Đơn bào, có khả năng tạo bào tử nang MT đặc:
Sợi: trắng, bào tử nang: hơi vàng - Chấm từng khuẩn lạc rồi nhỏ phenolphtalein
Cuống Phân nhánh Không phân nhánh - Giếng chất khử là CaCO3 (trộn vào MT)
bào tử Mọc lên bất kì vị trí Mọc lên chỗ sợi nấm ăn MT lỏng:
nào của sợi nấm sâu vào môi trường - MT chỉ thị chứa phenolphtalein
Trần Minh Đức 20161145 tranminhduc.5790@gmail.com
Câu 23: Phương pháp lựa chọn chủng nấm mốc có khả năng
sinh tổng enzyme cao
MT đặc
- Giếng: đổi màu, vòng phân giải
- Cấy chấm điểm: vòng phân giải