ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA TP HOÀ CHÍ MINH

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA

Traàn Thieân Phuùc

THIEÁT KEÁ CHI TIEÁT MAÙY

COÂNG DUÏNG CHUNG

NHAØ XUAÁT BAÛN ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA

TP HOÀ CHÍ MINH - 2011
 3

MUÏC LUÏC
LÔØI NOÙI ÑAÀU 7

Phần 1 THIEÁT KEÁ CAÙC CHI TIEÁT MAÙY COÂNG DUÏNG CHUNG 9

Chương 1 MÔÛ ÑAÀU 11

Chương 2 TÍNH TOAÙN ÑOÄNG HOÏC VAØ CHOÏN ÑOÄNG CÔ ÑIEÄN 12
2.1 Phân loại và chọn sơ đồ hộp giảm tốc 12
2.2 Chọn động cơ điện 15
2.3 Phân phối tỉ số truyền 20
2.4 Bảng thông số kỹ thuật 21
2.5 Ví dụ 23

Chương 3 TRUYEÀN ÑOÄNG BAÙNH RAÊNG 35

3.1 Các quan hệ hình học chủ yếu của bộ truyền bánh răng 35
3.2 Thiết kế bộ truyền bánh răng 39
3.3 Bôi trơn bánh răng 62
3.4 Ví dụ 62

Chương 4 TRUYEÀN ÑOÄNG TRUÏC VÍT 101

4.1 Các thông số hình học chủ yếu của bộ truyền trục vít 101
4.2 Thiết kế bộ truyền trục vít 104
4.3 Ví dụ 115

Chương 5 TRUYEÀN ÑOÄNG ÑAI 121

5.1 Các thông số hình học chủ yếu của bộ truyền đai 121
5.2 Vận tốc và tỉ số truyền 121
5.3 Lực và ứng suất bộ truyền đai 122
5.4 Hiện tượng trượt 124
5.5 Thiết kế truyền động đai dẹt 124
5.6 Thiết kế truyền động đai hình thang 131
5.7 Thiết kế bộ truyền đai có bánh căng 136
5.8 Ví dụ 137

Chương 6 TRUYEÀN ÑOÄNG XÍCH 142

6.1 Tổng quan về bộ truyền xích 142
6.2 Thiết kế bộ truyền xích 142
6.3 Kiểm nghiệm bộ truyền xích 150
4

6.4 Thông số bộ truyền xích và lực tác dụng lên trục 153
6.5 Ví dụ 153

Chương 7 THIEÁT KEÁ TRUÏC VAØ THEN 158

7.1 Khái niệm chung 158
7.2 Thiết kế trục 159
7.3 Tính mối ghép then và then hoa 169
7.4 Ví dụ 175

Chương 8 THIEÁT KEÁ OÅ TRUÏC 185

8.1 Thiết kế gối đỡ trục dùng ổ lăn 185
8.2 Thiết kế gối đỡ trục dùng ổ trượt 211

Chương 9 KHÔÙP NOÁI 229

9.1 Nối trục chặt 229
9.2 Nối trục bù 233
9.3 Nối trục đàn hồi 238
9.4 Ví dụ 243

Chương 10 THIEÁT KEÁ KEÁT CAÁU CHI TIEÁT MAÙY VAØ BOÂI TRÔN HOÄP GIAÛM TOÁC 244
10.1 Cấu tạo bánh răng, trục vít, bánh vít 244
10.2 Cấu tạo bánh đai 253
10.3 Cấu tạo đĩa xích 254
10.4 Hộp giảm tốc 256
10.5 Kết cấu hộp giảm tốc hàn 276
10.6 Bôi trơn hộp giảm tốc 276

Chương 11 CAÙC CHI TIEÁT PHUÏ 286

11.1 Định vị ổ trên trục và trong vỏ hộp 286
11.2 Ống lót và nắp ổ 294
11.3 Vú tra mỡ trên ổ lăn 297
11.4 Lót kín bộ phận ổ 298

Chương 12 SOÁNG LAÊN 313

12.1 Cơ sở lý thuyết 313
12.2 Thiết kế sống lăn 320
12.3 Ghép nối sống lăn 323
12.4 Ví dụ 325
 5

Chương 13 DUNG SAI VAØ LAÉP GHEÙP 327

13.1 Dung sai, lắp ghép các mặt trơn 327
13.2 Độ nhám bề mặt 332
13.3 Độ chính xác bề mặt 333
13.4 Dung sai, lắp ghép các chi tiết máy ăn khớp 335
13.5 Dung sai, lắp ghép các chi tiết máy ghép 339
13.6 Dung sai, lắp ghép các chi tiết đỡ 341
13.7 Các quy định về việc trình bày dung sai, lắp ghép trên thuyết minh và bản vẽ 343

Phần 2 CAÙC BAÛNG TRA CÖÙU THOÂNG SOÁ 351

Chương 14 Phụ lục - các bảng tra dung sai lắp ghép bề mặt trơn 353
Chương 15 Phụ lục - các bảng tra dung sai hình dạng, vị trí và nhám bề mặt 410
Chương 16 Phụ lục - các bảng tra dung sai truyền động bánh răng 439
Chương 17 Phụ lục - các bảng tra dung sai lắp ghép ổ lăn 469
Chương 18 Phụ lục - các bảng tra dung sai lắp ghép then và then hoa 476
Chương 19 Phụ lục - các bảng tra tiêu chuẩn động cơ và ổ lăn - sống lăn 492

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 539

7

LÔØI NOÙI ÑAÀU

Thiết kế chi tiết máy, cụm chi tiết máy và toàn máy cơ khí là một nhiệm vụ không thể
thiếu đối với người kỹ sư Cơ khí. Công việc này cần phải “đồng hành” với các môn học, kỹ
năng khác có liên quan như Vẽ kỹ thuật, Dung sai - Lắp ghép, tra cứu bảng biểu… Tập sách
THIẾT KẾ CHI TIẾT MÁY CÔNG DỤNG CHUNG ra đời nhằm giúp cho các kỹ sư Cơ khí,
sinh viên Cơ khí thuận lợi hơn trong công tác thiết kế máy.

Tập sách bao gồm hai phần chính như sau:

Phần 1: THIẾT KẾ CÁC CHI TIẾT MÁY CÔNG DỤNG CHUNG, trình bày các bước
thiết kế một hệ thống truyền và biến đổi chuyển động, từ chọn động cơ điện phù hợp, thiết kế
các bộ truyền trong, bộ truyền ngoài cho đến tính toán các chi tiết máy đỡ, chi tiết máy ghép
thông dụng cũng như lựa chọn dung sai, lắp ghép thích hợp cho chúng.
Phần 2: LIỆT KÊ CÁC BẢNG TRA CỨU THÔNG SỐ, trình bày hệ thống các bảng
tra các giá trị tiêu chuẩn, quy định phục vụ cho công việc tính tóan thiết kế chi tiết máy
nói trên.
Tập sách này hoàn thành với sự đóng góp công sức cho việc trình bày hình thức, tính
toán các ví dụ và sưu tầm các bảng tra cứu từ các nguồn, kể cả từ nhà sản xuất của rất nhiều
các sinh viên thuộc Khoa Cơ khí, Trường Đại học Bách khoa - Đại học Quốc gia TPHCM.
Tác giả xin chân thành cám ơn và ghi nhận sự đóng góp của các sinh viên Lê Thanh
Quang, Võ Minh Thịnh, Nguyễn Võ Trung Chánh, Nguyễn Hồng Đức, Trương Tấn Lộc và
Cao Đình Điền.
Tập sách được thực hiện với sự nghiêm túc và cố gắng hết mức của tác giả, tuy nhiên
cũng khó tránh khỏi những sơ sót. Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp xây
dựng từ quý vị để hoàn thiện hơn tập sách này.
Mọi ý kiến đóng góp, trao đổi về nội dung tập sách xin đuợc gởi về
Khoa Cơ khí, Trường Đại học Bách khoa - Đại học Quốc gia TPHCM
Số 268 Lý Thường Kiệt, Phường 14, Quận 10, TP Hồ Chí Minh.
Điện thoại: 08.38654535
Email: vpkck@hcmut.edu.vn.
Tác giả
Trần Thiên Phúc