FILIPINO Q3-L1 BUOD:
Ayon sa mitolohiya, sa loob ng napakahabang
“Si Nyaminyami, Ang Diyos ng Ilog Zambezi”
Nyaminyami
 Diyos ng Ilog Zambezi
 May ulo ng isda at katawan ng isang ahas
 Isang dambuhala sa lapad na halos tatlong
metro at habang hindi nila magawaang
hulaan
Tribung Tonnga- mga naninirahan sa magkabilang
pampang ng ilog Zambezi
Dam ng Kariba- ang dam na ipinatayo ng
pamahalaan
Batong “Kariva” o “Karinga”
- ang tirahan ni Nyaminyami at ng kanyang asawa
- ang ibig sabihin nito ay “ang bitag”
- dito rin nagmula ang pangalang “Kariba” para sa
lawa
Pebrerero 15, 1950- isang napakalakas na bagyo
mula sa Karagatang Indian at nagdulot ng
napakalaking baha sa buong lambak ng Zambezi
Taong 1957- dumating ang pinakamalaking baha sa
kanilang kasaysayan
Taong 1960- natapos ang Dam ng Kariba
panahon, si Nyaminyami, ang diyos ng ilog ay tahimik
na naninirahan sa Lawa ng Karibana karugtong ng Ilog
Zambezi kasama ang kanyang asawa. Kinilala at
iginalang ng mga Tonga si Nyaminyami at sa loob ng
napakahabang panahon, naniwala silang
pinoprotektahan sila ng diyos. Namuhay sila ng
mapayapa subalit ang lahat ay nagbago noong mga
huling taon ng dekada ’40 nang mapagtibay ang
desisyon ng pamahalaang ipatayo ang Dam ng Kariba.
Ikinatakot ng mga mamamayan ito sapagkat itatayo
mismo ang dam sa bato na tirahan ni Nyaminyami at
ng kanyang asawa. Ang higanteng batong iyon ay
tinawag nila na “kariva” o “karinga” na ang ibig sabihin
ay “ang bitag” at dito din nagmula ang pangalang
“Kariba” para sa Lawa. Nakiusap at nagbabala ang mga
mamamayan nang magdatingan ang mga puting
inhenyero ngunit pinagtawanan lang sila. Pinalipat ang
mga mamamayan sa mas mataas na bahagi ng ilog.
Pinagpuputol din ng mga dayuhan ang libo-libong
matatandang puno. Noong gabi ng Pebrero 15, 1950
isang malakas na bagyo mula sa Karagatang Indian na
nag dala ng napakalaking baha. Sa kabila ng mga
pangyayaring ito pinagpatuloy ang pagpapatayo ng
dam. Subalit noong 1957, nang halos matapos na ang
dam ay dumating ang pinakamalaking baha sa kanilang
kasaysayan. Ayon sa mga eksperto, ang ganoon
kalaking baha ay nangyayari lamang nang minsan sa
isanlibong taon kaya’t ipinatuloy pa rin ang
pagpapatayo ng dam. Ngunit, isang mas malaki pang
baha ang naganap, nasira nito ang coffer dam, ang
tulay sa pagitan ng dam at pampang, Subalit hindi nito
napigil ang pagpapatayo ng dam at noong 1960,
natapos din sa wakas ang Dam ng Kariba.
 FILIPINO Q3-L2
“Ang Debate o Pakikipagtalo”
Mga katangiang Dapat Taglayin ng Isang mahusay na
Debater:

Debate- ito ay isang pakikipagtalong may estruktura
 Ang isang pormal na debate ay binibigyan ng
pantay na oras o pagkakataon upang
makapaglahad ng kani-kanilang mga patotoo
gayundin ng pagpapabulaan o rebuttal.
Ang dalawang panig ng isang debate;
 Proposisyon- ang sumasang-ayon
 Oposisyon- ang sumasalungat
1. Nilalaman- Napakahalagang may malawak na
kaalaman ang isang debater patungkol sa panig na
kanyang ipinagtatanggolat maging sa pangkalahatang
paksa ng debate.
2. Estilo- Dito makikita ang husay ng debater sa
pagsasalita, sa pagpili ng tamng salitang gagamitin, at
sa kaangkupan ng pagbuo niya ng mga pangungusap
sa kanyang babanggitin sa debate.
3. Estratehiya- Dito makikita ang husay ng debater sa
pagsalo o pagsagot sa mga argumento, at kung paano
niya matatawag ng pansin ang kanyang proposisyo.

Mga Uri o Pormat ng Deabate

Moderator- ang tagapamagitan upang matiyak na
magiging maayos ang daloy ng debate  Debateng Oxford- ang bawat kalahok ay
magsasalita lamang ng minsan, maliban na lang sa
unang tagapagsalita na wala pang sasalaging
Hurado mosyon kaya’t mabibigyan ng isa pang
pagkakataong magbigay ng kanyang pagpapabulaan
- ang mga magpapasiya kung kaninong panig ang higit na sa huli
nakapanghikayat
 Debateng Cambridge- ang bawat kalahok ay
- walang kinikilingan dalawang beses titindig upang magsalita

- kailangang nakaupo nang magkakalayo sa isa’t isa

- hindi mag-usap-usap bago magbigay ng kani-kanilang

hatol

Timekeeper- sila ang nagbabantay ng oras upang matiyak

na susundin ng bawat tagapagsalita ang oras na laan para
sa kanila
 FILIPINO Q3-L3
“Mga Pamantayan sa Pagsasaling-Wika”
Pagsasaling-wika- ay ang pagsasalin o paglilipat sa
pinakamalapit na katumbas na mensahe o ideya ng
tekstong isinaln sa wika o diyalektong pinagsasalinan
1. Alamin ang paksa ng isasalin- magbasa o
magsaliksik
2. Basahin ng ilang beses ang tekstong isasalin-
tiyaking nauuunawaan moa ng nilalaman ng teksto
3. Tandaang ang isinasalin ay ang kahulugan o
menshae at hindi lang mga salita- makakatulong
ang malawak na kaalaman sa wikang isasalin at sa
wikang pagsasalinan
4. Piliin ang mga salita at pariralang madaling
maunawaan ng mambabasa- ang mga salitang
gagamitin ay dapat lubos mong nauunawaan ang
kahulugan at tiyak na mauuunawaan
5. Ipabasa sa isang eksperto sa wikang
pinagsalinan o sa isang katutubong nagsasalita ng
wika ang iyong isinalin- upang mabigyang-puna
niya ang paraan ng agkakasalin
6. Isaalang-alang ang iyong kaalaman sa
genre ng akdang isasalin- Halimbawa,
hindi basta makapagsalin ng isang tula ang
taong walang gaanong alam sa
matalinghagang salita kaya nararapat na
may kaalaman sa ganitong uri ng genre ng
akda
7. Isaalang-alang ang kultura at
konteksto ng wikang isasalin at ng
pagsasalinan- dapat din itong bigyang-
pansin ng magsasalin sapagkat may
pagkakataon na naka-depende sa
kasanayan nila ang wikang pagsasalinan
8. Ang pagiging mahusay na
tagapagsalin ay nalilinang sa pagdaan
ng panahon at napagbuti ng karanasan-
habang tumatagal ka sa gawaing ito at
nagkakaroon ka ng mas malawak na
karanasan ay lalo kang gagaling at
magkakaroon ng kahusayan sa gawaing ito

FILIPINO Q3-L4
“Anekdota”
Anekdota
- ay isang maikling pagsasalaysay ng isang
makakatawag-pansin o nakatutuwang pangyayari sa
buhay ng isang tao na kadalasa’y kilala o tanyag
- karaniwang maikli at ang mga pangyayari ay
maaaring totoong nangyari sa buhay at maaari ding
mga likhang-isip lamang subalit halos nahahawig sa
katotohanan
Nelson Mandela
- isa sa pinakadakila, hinahangaan, iginagalang, at
minamahal na lider sa buong mundo
- ginawaran siya ng Nobel Peace Prize noong 1993
para sa kanyang mga nagawa upang maibagsak ang
sistemang apartheid sa kanilang bansa nang walang
karahasang nangyari
MGA BUOD SA ANEKDOTA SA BUHAY NI NELSON
MANDELA:
Ayon kay John Carlin
Isinalaysay niya dito ang ginawang pagtulong ni
Nelson Mandela sa babae na may dalang tray na
may tsaa at tubig. Ipinakita dito ni Nelson Mandela
ang paggalang at pagpapahalaga kahit na ang
babaeng ito ay dating empleado ng mga dating
pangulo na nagdiskrimina sa mga itim na tulad niya.
Ayon kay Jessie Duarte
Ibinahagi niya dito noong sila ay nasa Shanghai, China
at tumuloy sila sa isang napakalaking hotel. Sinabihan
niya si Mandela na huwag tiklupin ang kanyang
pinagtulugan dahil ayon sa kultura ng bansa ay
maaaring makainsulto. Kaya ipinatawag ni mandela
ang manager ng hotel upang kausapin at
paliwanagan kung bakit siya ang nagtitiklop at
nagliligpit. Ayaw niyang mainsulto ang damdamin ng
mga ito.
Ayon kay John Simpson
Ayon sa kuwento ni John Simpson ang karanasan niya
kaugnay si Mandela ay nang magtungo ito sa dating
paaralan ni Simpson sa Cambridge upang maging
tagapagsalita. Nasaksihan nila dito ang pagiging
comedian at pagiging masiyahin na tao ni Mandela.
Ayon kay Matt Damon
Isinalaysay niya dito nong siya at kasama ang kanyang
asawa at mga anak ay pumunta ng sa South Africa
para sa isang shooting at nang makilala nila si
Mandela ay bukas sila nitong sinalubong.
Ayon kay Rick Stengel
Isinalaysay niya dito noong sumakay sila ni Mandela
sa eroplano at biglang nagkaaberya ang isa sa mga
makina nito. Nag-panic ang marami ngunit ang
nakapagpakalma sa kanila ay nang makit si Mandela
na tahimik lang na nagbabasa ng diyaryo. Ngunit
noong nag land na ang eroplano at nakasakay na sila
sa bulletproof na BMW ay sinabi ni Mandela “ Pare,
natakot ako sa nangyari sa itaas kanina!”
 FILIPINO Q3-L4
“Apat Na Komponent o Sangkap ng
Kasasanayang komunikatibo”
Mababasa sa ibaba ang apat na component ng
kasanayang komunikatibo ayon kina Michael Canale
at Merril Swain.
 Gramatikal- ang komponent na nagbibigay
kakayahan sa nagsasalita upang epektibong
makipagtalastasan gamit ang angkop na mga
tuntuning panggramatika
 Sosyo-lingguwistik- ang komponent na
nagbibibgay kakayahan sa nagsasalita upang
magamit ang salitang naaangkop sa
sitwasyon at sa kontekstong sosyal ng lugar
kung saan ginagamit ang wika
 Diskorsal- ang komponent na
nagbibigay-kakayahang magamit ang
wikang binibigkas at wikang ginagamit
sa pagsulat sa makabuluhang paraan
upang maipabatid ang mensahe at
maunawaan din ang tinatanggap na
mensahe
 Strategic- ang komponent na
nagbibigay-kakayahang magamit ang
berbal at hindi berbal na mga hudyat
upang maihatid nang mas malinaw
ang mensahe at maiwasan o
maisaayos ang mga hindi
pagkakaunawaan sa komunikasyon