Trường Đại học Kỹ thuật Y-Dược Đà Nẵng

Bộ môn YHCS/ Khoa Y

RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA LIPID

ThS. Bs Vũ Thanh Thúy

Mục tiêu
1. Biết và nêu được vai trò, nhu cầu Lipid của cơ thể

2. Nêu được định nghĩa, cách đánh giá, cơ chế và hậu quả của béo phì.

3. Phân tích được cơ chế gây tăng lipoprotein máu.

4. Giải thích được cơ chế gây nhiễm mỡ gan

Vai trò của lipid
• Là nguồn năng lượng trực tiếp của
cơ thể.(25-30%)

• 1g lipid=9.1kcal

• Nguồn dự trữ lớn nhất trong cơ

thể, dưới dạng Triglycerid (mỡ
trung tính) tại mô mỡ.
Nhu cầu lipid của cơ thể
• Nhu cầu khoảng 1g/kg thể trọng/ngày

• Nhu cầu về chất: Cần đủ acid béo

chưa bão hòa (acid linoleic).

Khuyên dùng với tỉ lệ 2/3 dầu thực vật

và 1/3 mỡ động vật. Cholesterol
<30mg/ngày
Béo phì
• Định nghĩa: Béo phì là tình trạng
tích mỡ quá mức bình thường
trong cơ thể. Mỡ tích lại chủ yếu
dưới dạng Triglycerid tại mô mỡ.
Các phương pháp đánh giá béo phì
• Phương pháp đo khối lượng mỡ
trong cơ thể.

• Phương pháp tính toán.

Công thức Lorentz

Công thức BMI

Lipoprotein máu
• Lipoprotein là một chất được cấu tạo từ
lipid và protetin.

• Lipid là phần không tan trong nước, tuy

nhiên khi nó kết hợp với protein, nó có thể
được vận chuyển trong cơ thể, mang
cholesterol đến các mô trong cơ thể và
ngược lại.

•
Lipoprotein máu
Lipoprotetin có hàm lượng lipid càng
cao thì tỷ trọng càng thấp. Bao gồm:

• Chylomicron (CM),

• VLDL (lipoprotein tỷ trọng rất thấp)

• LDL (lypoprotein tỷ trọng thấp)

• IDL (lipoprotein tỷ trọng trung bình)

• HDL (lipoprotein tỷ trọng cao).

Đánh giá tăng lipoprotein máu
Trên lâm sàng thường thường chia tăng lipoprotein máu làm 3 nhóm :

• Tăng cholesterol máu đơn thuần

• Tăng hỗn hợp cholesterol và triglycerid máu

• Tăng triglycerid máu đơn thuần hoặc chủ yếu

Bình thường giới hạn trên của Cholesterol : 2g/l

Triglycerid : 1g/l
Cơ chế tăng Lipoprotein máu
• Tăng lipoprotein máu nguyên phát:

1. Tăng tổng hợp các hạt dưỡng chấp và VLDL do chế độ ăn nhiều lipid,
cholesterol và acid béo bão hòa

2. Giảm giáng hóa lipid do chế độ sinh hoạt ít vận động.

3. Do di truyền
Cơ chế tăng lipoprotein máu
• Tăng lipoprotein máu thứ phát:
Tăng Lipoprotein máu

Rất hay gặp Thường gặp Ít gặp

Nhược năng tuyến giáp Đái tháo đường Bệnh tích glycogen

Hội chứng thận hư Viêm tụy cấp Đa u tủy

Hội chứng ứ mật Nghiện rượu Gout

Gan nhiễm mỡ
• Lượng mỡ trong gan ~13 %( N: 4-6%)

• Do tích trữ triglycerid.

• Dưới kính hiển vi có thể phát hiện giọt

mỡ bên trong bào tương tb gan

• Gan nhiễm mỡ do rượu ( AFLD)

• Gan nhiễm mỡ không do rượu

( NAFLD)
Cơ chế gây gan nhiễm mỡ
• Bình thường Triglycerid sao khi được tổng
hợp sẽ được vận chuyển ra khỏi gan dưới
dạng VLDL.

• Gan nhiễm mỡ do:

1. Tăng tổng hợp Triglycerid bên trong tb

gan

2. Giảm vận chuyển Triglycerid ra khỏi tb

gan
Cơ chế gây gan nhiễm mỡ
Tăng tổng hợp Triglycerid trong tế bào gan:

• Tăng các hạt dưỡng chấp do ăn nhiều lipid

• Tăng acid béo tự do trong máu do tăng điều động từ mô mỡ (ĐTĐ, đói)

• Chế độ ăn quá giàu calo.

• Nghiện rượu
Cơ chế gây gan nhiễm mỡ
Giảm vận chuyển Triglycerid ra khỏi tế bào gan:

Giảm tổng hợp apolipoprotein trong tế bào gan ( suy dinh dưỡng, tế bào
gan ngộ độc hoặc bị ức chế)

Thiếu các yếu tố để tạo phospholipid ( cholin, methionin, lecithin) dẫn tới
giảm kết hợp với phospholipid.