BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KĨ THUẬT TP.HCM

BÀI TIỂU LUẬN KẾT THÚC MÔN PHÁP

LUẬT ĐẠI CƯƠNG

Tên đề tài: Chức năng nhà nước

Họ và tên: Dương Đăng Huy

Lớp: 23149CL3AB-Khóa:2023-2027
Mssv:23149071
Ngành: CNKT Công Trình Xây Dựng
Giảng viên giảng dạy: Bùi Phương Thảo

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 12, năm 2023

1
 Mục lục
MỞ ĐẦU.........................................................................................................3
NỘI DUNG.....................................................................................................4
1.Khái niệm...................................................................................................4
1.1.Khái niệm về chức năng của nhà nước..................................................4
1.2.Khái niệm nhiệm vụ của nhà nước........................................................4
1.3.Mối quan hệ của chức năng nhà nước với nhiệm vụ.............................5
1.4.Mối quan hệ chức năng với bộ máy nhà nước......................................5
2.Chức năng của nhà nước, chức năng của cơ quan nhà nước......................6
3.Chức năng lập pháp, hành pháp, tư pháp...................................................6
4.Hình thức thực hiện chức năng của nhà nước............................................8
5.Phương pháp thực hiện chức năng của nhà nước.......................................9
6.Đánh giá việc thực hiện chức năng của nhà nước......................................10
KẾT LUẬN.....................................................................................................11
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................12

2
 MỞ ĐẦU
Nhà nước, với vai trò lớn lao trong việc duy trì trật tự xã hội và quản lý
cộng đồng, không chỉ là một cấu trúc tổ chức hành chính mà còn là nguồn sức
mạnh quyết định vô cùng quan trọng. Vì thế nên chức năng của nhà nước đầu
tiên và trên hết là đảm bảo an ninh và phát triển cho đất nước.
Trước khi đến vs chức năng của nhà nước ta đã được tìm hiểu về hai vấn đề
đó là nguồn gốc của nhà nước và bản chất của nhà nước hay nói cách khác là
chúng ta đã trả lời cho hai câu hỏi là nhà nước ra đời như thế nào? Đó là về
nguồn gốc và câu hỏi thứ hai là nhà nước thực chất là gì và có đặc điểm gì? Đó
là về bản chất. Vì vậy chức năng của nhà nước sẽ giúp cho chúng ta trả lời thêm
được một câu hỏi khác rất quan trọng và có ý nghĩa thực tiễn rất lớn là nhà nước
sinh ra để làm gì? Đây cũng là lý do em chọn chủ đề chức năng của nhà nước.
Mục tiêu của bài tiểu luận này sẽ giúp cho mọi người khái niệm chức năng của
nhà nước, nắm được các cách phân loại chức năng của nhà nước và nhận diện
được hình thức và phương pháp thực hiện chức năng của nhà nước.
Từ chính những nền tảng về chức năng của nhà nước trên, chúng ta có thể
nhìn nhận và có thể tìm hiểu rõ hơn về các cơ quan bên trong của nhà nước,
cũng như các yếu tố và hình thức ảnh hưởng đến chức năng của nó.

3
 NỘI DUNG
1.Khái niệm
1.1.Khái niệm chức năng của nhà nước
Chức năng của nhà nước là phương hướng hoạt động chủ yếu của nhà
nước thể hiện bản chất, vai trò, sứ mệnh xã hội và mục tiêu của nhà nước.
Chức năng có nghĩa là hoạt động, tác dụng bình thường và ở đây đối với
chức năng của nhà nước là tác dụng một cách bình thường của nhà nước. Nhưng
thuy nhiên khái niệm như vậy thì cũng chưa rõ lắm mà phải tiếp cận chức năng
của nó, tức là chúng ta nghiên cứu, xem xét tác dụng, hoạt động của nó và tác
động gì đối với xã hội. Tóm lại khái niệm chức năng của nhà nước là những
phương diện, loại hoạt động cơ bản của nhà nước nhằm thực hiện những nhiệm
vụ được đặt ra trước nhà nước. Như vậy khái niệm chức năng hay là chúng ta
đặt ra một vấn đề là một sự vật hiện tượng hoặc một cơ quan tổ chức nào đó sinh
ra để làm cái gì? Và ngay trong chính câu hỏi đó thì cũng cho ta thấy được khái
niệm của nó rồi, thứ nhất sinh ra để làm tức là hoạt động và cái gì ở đây tức là
nhiệm vụ là cái việc làm mà nó hướng tới. Vậy nên khái niệm chức năng nó chỉ
có hai nội dung chính rõ ràng nhất là hoạt động và cái nhiệm vụ mà cái hoạt
động đó muốn hướng tới.
1.2.Khái niệm về nhiệm vụ của nhà nước
Ngoài nêu ra khái niệm của chức năng ra chúng ta cần tìm hiểu thêm và giải
thích về khái niệm của nhiệm vụ một chút, vậy nhiệm vụ là gì?
-Nhiệm vụ là những mục tiêu mà nhà nước cần phải hướng tới, vấn đề đặt
nhà nước cần phải giải quyết và mục tiêu sẽ là những kết quả cần phải đạt được
xác định trước có tính chủ quan. Nhiệm vụ cũng có 2 loại như nhiệm vụ chung,
nhiệm vụ cụ thể và nhiệm vụ cơ bản lâu dài, nhiệm vụ trước mắt.
*Nhiệm vụ chung, chung có nghĩa như là nhà nước xây dụng một kinh tế thị
trường theo hướng xã hội chủ nghĩa hoặc theo 1 hướng khác, chung cũng có
nghĩa là chung cho nhiều loại cơ quan,chung cho nhiều mặt, nhiều lĩnh vực. Ví
dụ như kinh tế, văn, hóa xã hội, cho nhiều loại cơ quan trong bộ máy của nhà
nước từ cấp cao nhất cho tới cấp thấp nhất.
*Nhiệm vụ cụ thể thì nó luôn gắn với một giai đoạn cụ thể, một thời điểm cụ
thể cho một cơ quan cụ thể. Ví dụ như tòa án có nhiệm vụ cụ thể là phải xét
xử,v.v...

4
 *Nhiệm vụ cơ bản lâu dài tức là cái thời gian thực hiện một nhiệm vụ rất là
lâu và đặc biết rất là quan trọng.
*Nhiệm vụ trước mắt cũng tức là nhiệm vụ đó trước mặt phải ổn định một
vấn đề nào đó như khủng hoảng kinh tế,... và nhiệm vụ trước mắt thì nó luôn
nằm trong một tổng thể lâu dài.
Tóm lại nhiệm vụ là những cái công việc nhà nước cần giải quyết, cái mục
tiêu nhà nước cần đạt tới.
1.3.Mối quan hệ của chức năng nhà nước với nhiệm vụ
Đối với phần này ta có thể chia ra làm hai vai trò, thứ nhất là vai trò của
nhiệm vụ đối với chức năng và thứ hai là vai trò của chức năng đối với nhiệm
vụ.
*Vai trò của nhiệm vụ đối với chức năng: thứ nhất nhiệm vụ đối với chức
năng thì nhiệm vụ luôn luôn có trước về mặt thời gian. Ví dụ như có ngập lụt thì
nhà nước mới thiết kế các hoạt động để mà giải quyết cái vấn đề ngập lụt đó
hoặc mới những năm gần đây nhà nước ta có dịch bệnh thì nhà nước mới thiết
kế đưa ra những cái hoạt động để cầm dịch và chống dịch. Nhiệm vụ quyết định
số lượng, cách thức thực hiện chức năng tức là số lượng của những đầu việc
khác nhau và nội dung của từng đầu việc đó cũng khác nhau. Và một nhiệm vụ
thông thường phải được thực hiện rất nhiều hoạt động khác nhau, rất nhiều chức
năng khác nhau.
*Vai trò của chức năng đối với nhiệm vụ: một chức năng có thể thực hiện
cho nhiều nhiệm vụ khác nhau. Ví dụ như tuyên truyền về pháp luật thì có một
chức năng chung, chúng ta có thể thực hiện cho nhiều nhiệm vụ, mục đích khác
nhau như tuyên truyền pháp luật cho giao thông, tuyên truyền pháp luật cho
chống dịch bệnh,v.v...Nhưng vấn đề là nhà nước phải xác định đúng được nhiệm
vụ, đúng được việc cần phải làm, mục tiêu đặt ra phải đúng đắn phù hợp. Và nhà
nước phải thiết kế các cái hoạt động đủ, phù hợp và hiểu quả thì cái nhiệm vụ đó
mới được giải quyết.
1.4.Mối quan hệ chức năng với bộ máy nhà nước
Mối quan hệ nói về mặt lý thuyết, thứ nhất là chức năng thay đổi tức là các
hoạt động của nhà nước thay đổi thì bộ máy nhà nước cũng phải thay đổi. Tính
chất của chức năng cũng ảnh hưởng đến cách thức tổ chức bộ máy nhà nước, thì
5
chức năng nó phức tạp hoặc chức năng đó có tính chuyên môn thì bộ máy nhà
nước cũng phải tổ chức theo cái phúc tạp, chuyên môn đó. Cuối cùng là cách
thức bộ máy ảnh hưởng đến phương thức và hiểu quả hoạt động của cơ quan nhà
nước.Tuy nhiên các cơ quan nhà nước cũng có thể ảnh hưởng ngược lại đối với
bộ máy nhà nước, nó cỏ thể giúp thực hiện tốt chức năng đó hoặc có thể không,
hoặc có thể giúp thực hiện tốt cái nhiệm vụ đó hoặc cũng có thể không. Nên nói
một cách khác thì bộ máy nhà nước mà ko hoạt động tốt, cách thức tổ chức của
bộ máy nhà nước không tốt thì sẽ dẫn đến cái hoạt động kém hiểu quả thì chức
năng cũng nó cũng không thực hiện được tốt và chức năng nó không thực hiện
tốt thì cái nhiệm vụ cũng không được thực hiện tốt, tức là trật tự xã hội niềm tin
vào bộ máy nhà nước và pháp luật nó không được đầy đủ thiết thực và không
đúng dẫn đến cái xã hội sẽ không phát triển được nhanh.
2.Chức năng nhà nước, chức năng của cơ quan nhà nước
-Chức năng của nhà nước được hiểu là chức năng chung của toàn bộ bộ
máy nhà nước, thể hiện qua việc thực hiện chức năng của các cơ quan nhà
nước.
-Chức năng của cơ quan nhà nước thì cũng được hiểu là chức năng, hoạt
động của từng cơ quan nhà nước cụ thể, góp phần thực hiện chức năng chung.
Từ những chức năng của nhà nước ta có thể xác định được cụ thể như tiếp
cận theo các lĩnh vực của đời sống, nhà nước có các chức năng kinh tế, chức
năng xã hội, chức năng văn hóa,...Theo đó còn có tiếp cận theo phạm vi hoạt
động của nhà nước, nhà nước có các chức năng đối nội và đối ngoại và cuối
cùng là tiếp cận chức năng theo ba quyền cấu thành nên quyền lực nhà nước,
nhà nước có ba chức năng là lập pháp, hành pháp và tư pháp.
3.Chức năng lập pháp, hành pháp,tư pháp
-Lập pháp là một trong ba chức năng của nhà nước, cùng với quyền hành
pháp và quyền tư pháp hợp thành quyền lực nhà nước. Nghĩa rộng ra là trong
mối quan hệ với quyền lực nhà nước, lập pháp bao gồm vừa làm Hiến pháp và
sửa đổi Hiến pháp, vừa làm luật và sửa đổi luật. Vậy chức năng lập pháp là
hoạt động xây dựng pháp luật.

6
 -Hành pháp là một trong ba chức năng của nhà nước, cùng với quyền lập
pháp và quyền tư pháp hợp thành quyền lực nhà nước. Quyền lực nhà nước là
thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước
trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.Hay nói cách khác
hành pháp là thi hành theo Hiến pháp để soạn hoặc ban bố luật và thực hiện theo
luật. Đại diện cho hành pháp là Chính phủ, người đứng đầu là Tổng thống/Chủ
tịch nước. Vậy chức năng hành pháp là hoạt động thi hành pháp luật.
Căn cứ theo quy định tại Điều 94 Hiến pháp 2013 và Điều 98 Hiến pháp
2013 có quy định về Chính phủ và Thủ tướng chính phủ của Việt Nam mình như
sau:
Điều 94.
Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của
Quốc hội.
Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác trước Quốc
hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước.
Điều 98.
Thủ tướng Chính phủ do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội.
Thủ tướng Chính phủ có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
1.Lãnh đạo công tác của Chính phủ; lãnh đạo việc xây dựng chính sách và tổ
chức thi hành pháp luật;...
Theo đó thì chính phủ được cho là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất,
thực hiện quyền hành pháp và thủ tướng Chính phủ là người lãnh đạo công tác
Chính phủ, lãnh đạo xây dựng chính sách và tổ chức th hành pháp luật.
-Tư pháp là từ chung chỉ các cơ quan điều tra, kiểm sát, xét xử hoặc tên các
cơ quan làm các nhiệm vụ về hành chính tư pháp. Cũng có thể hiểu theo hai
nghĩa rộng và hẹp như sau: theo nghĩa rộng thì tư pháp là toàn bộ hoạt dộng của
các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xét xử vụ án theo quy định của pháp luật,
nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức,..còn theo nghĩa
hẹp thì tư pháp là hoạt động xét xử của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền,
nhằm giải quyết các vụ án theo quy định của pháp luật. Vậy chức năng của tư
pháp là hoạt động bảo vệ pháp luật. Liên hệ về cơ quan tư pháp ở Việt Nam
gồm những cơ quan.

7
 Căn cứ theo Điều 102 Hiến pháp 2013 quy định như sau:
Điều 102.
1. Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam, thực hiện quyền tư pháp.
2. Tòa án nhân dân gồm Tòa án nhân dân tối cao và các Tòa án khác do luật
định.
3. Tòa án nhân dân có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền
công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền
và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Đồng thời tại Điều 107 Hiến pháp 2013 quy định như sau:

Điều 107.
1. Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp.
2. Viện kiểm sát nhân dân gồm Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các Viện kiểm
sát khác do luật định.
3. Viện kiểm sát nhân dân có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con
người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà
nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp
luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.

Theo đó, cơ quan tư pháp Việt Nam gồm: Tòa án nhân dân các cấp, Viện
kiểm sát nhân dân.
4.Hình thức thực hiện chức năng của nhà nước
Dưới góc độ của pháp luật , hình thức được hiểu là những gì thể hiện ra
bên ngoài, dáng vẻ hoặc những phương thức tồn tại của quy định pháp luật.
Chức năng của nhà nước hiện ra hai dạng hình thức cơ bản:
+Dạng thứ nhất là hình thức mang tính pháp lý tức là những cái hoạt động
hay dạng tồn tại của chức năng của nhà nước dưới dạng pháp lý là phổ biến, đây
cũng là hình thức phổ biến nhất và dễ nhận diện nhất của chức năng nhà nước.
+Dạng thứ hai là những hình thức không hoặc ít mang tính pháp lý, tức là
nó không được thực hiện rõ được ra bên ngoài dưới hoạt động như xây dựng,
thực hiện pháp luật.
Nhưng có một điều rằng việc làm của nhà nước là ảnh hưởng tới quyền và
lợi ích, nghĩa vụ của các chủ thể trong xã hội, cho nên nhà nước làm gì thì người
dân phải được biết, nhà nước làm gì thì dân phải theo dõi được cho nên cái dạng
8
biểu hiện ra bên ngoài nó phải dễ dàng theo dõi, nắm bắt được, xác định được
thì đó mới là hình thức thực hiện chức năng nhà nước và hình thức này rõ nhất
là chúng ta nên nắm theo và phân chia theo hình thức lập pháp, hành pháp và tư
pháp.

5.Phương pháp thực hiện chức năng của nhà nước

-Về mặt lý thuyết thì phương pháp thực hiện chức năng nhà nước dựa trên
tính chất được chia thành hai loại:
+Loại thứ nhất là cưỡng chế: tức là dùng, thực hiện sức mạnh vũ lực buộc
các chủ thể khác phải làm theo,phải thực hiện theo mệnh lệnh của mình, theo cái
hoạt động của mình.
+Loại thứ hai là giáo dục, thuyết phục: là tác động thông qua tư tưởng
nhận thức lôi kéo chủ thể để chủ thể tự nguyện thực hiện.
Lấy ví dụ về hai loại như nhà nước muốn giải tỏa một cái khu vực để có thể
xây trường học hay xây dựng một con đường thì cái cách thứ nhất là nhà nước
phải ép buộc các chủ thể phải di dời, cách thứ hai là nhà nước thuyết phục người
dân, vận động người dân di dời và người dân tự nguyện di dời rồi nhà nước sẽ
lấy cái khủ vực đó. Đó là hai cách và về mặt hình thức nó sẽ như vậy, nhưng
trên thực tế thì nhà nước luôn luôn kết hợp hai cách này, thông thường thì các
nhà nước đều như vậy đặc biệt là Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt
Nam cũng vậy. Tức là thông thường nhà nước đều thực hiện hai cách và cách
phổ biến nhất là họ tuyên truyền, động viên, giáo dục, thuyết phục trước sau đó
mới tới cưỡng chế và ép buộc.
-Phương pháp thực hiện chức năng của nhà nước dựa trên sự tương tác với
nhiệm vụ thì cũng được chia thành hai loại:
+Nhà nước trực tiếp can thiệp, tác động vào
+Nhà nước can thiệp một cách gián tiếp: qua cơ chế thị trường, qua những
chính sách, thuế, thông tin, tuyên truyền,...
Tuy nhiên cái phương pháp thực hiện chức năng của nhà nước hiện đại ngày
nay có thể nói ngày càng khó khăn, chúng ta ko thể cấm một việc gì đó nữa là

9
xong mà phải rất khó khăn và cũng dùng nhiều nhưng phương pháp khác nữa,
nên chính vì thế mà phải đòi hỏi nhà nước phải khôn ngoan hơn, phải khôn khéo
hơn.

6.Đánh giá việc thực hiện chức năng của nhà nước
Muốn đánh giá được chức năng của nhà nước thì trước hết chúng ta phải chú
ý đến yếu tố của nó, chúng ta sẽ đánh giá về cái đầu ra tức là kết quả, sản phẩm,
mục tiêu mà nhà nước đã thực hiện chức năng. Đánh giá về kết quả như những
chỉ tiêu đầu năm mà nhà nước đặt ra, ngoài ra chúng ta cũng đánh giá đến tác
động của cái nhiệm vụ hoạt động chức năng của nhà nước nữa, như tác động có
thể tác động ở trước mắt và thông thường thì đánh giá tác động thì đánh giá rất
lâu dài về sau có thể là kết quả, nhiệm vụ đều xong nhưng mà cái tác động vẫn
kéo dài đến rất nhiều năm nữa. Cho nên đánh giá chức năng nhà nước chúng ta
phải đánh giá một cách toàn diện mà ko được bỏ sót.
Ngoài những yếu tố của việc đánh giá chức năng nhà nước thì cũng phải căn
cứ vào những cái mức độ hoành thành nhiệm vụ, tiếp theo thì mục tiêu nó cũng
không bao biện cho tất cả được, chúng ta cũng phải đánh giá về công cụ,
phương tiện, cách thức mà nhà nước thực hiện của chức năng của mình và cuối
cùng thì phải đánh giá cái tính hợp lý chung của một cái chức năng hay chính
sách và đánh giá cái hiểu quả chung của cái việc thực hiện cái chính sách đó, cái
chức năng đó. Tóm lại cái hoạt động chức năng của nhà nước chúng ta biết được
hình thức là thực hiện, biết được chức năng, biết được phương pháp và nội dung,
nhưng chúng ta cũng cần phải hiểu và biết thêm làm thế nào để đánh giá được
nó.

10
 KẾT LUẬN
Qua phần chức năng của nhà nước đã giúp chúng ta trả lời được câu hỏi rất
quan trọng là nhà nước làm gì? Từ đó có thể nắm bắt và mở rộng được cái suy
nghỉ của mình và trả lời được câu hỏi trên. Chức năng của nhà nước còn đóng
một vai trò rất quan trọng trong việc quản lý và duy trì trật tự xã hội, cung cấp
các dịch vụ cơ bản cho chủ thể, tạo ra và thực hiện luật pháp và tham gia vào
việc hình thành tương lai của một đất nước. Các chức năng của nhà nước đều
đóng góp một phần rất quan trọng như duy trì trật tự xã hội, an ninh trật
tự,...Ngoài ra chức năng nhà nước còn đảm bảo về việc thực thi pháp luật và bảo
vệ quyền lợi của công dân, tạo một môi trường sống công bằng và an toàn. Và
hơn hết việc nhà nước có thể tham gia vào các quan hệ quốc tế thì cũng đóng
góp thêm một phần rất quan trọng của chức năng nhà nước. Tóm lại chức năng
của nhà nước không chỉ đảm bảo trật tự xã hội và an ninh mà còn cung cấp cơ
sở hạ tầng và dịch vụ cần thiết cho sự phát triển của xã hội. Từ việc tìm hiểu về
chức năng của nhà nước giúp ta đã nhìn nhận và hiểu rõ hơn về chức năng của
nhà nước không chỉ giúp chúng ta nhận thức sâu sắc hơn về cấu trúc tổ chức xã
hội mà còn là chìa khóa để định hình tương lai. Trong bối cảnh một thế giới
đang thay đổi không ngừng, việc nắm bắt chức năng và cơ cấu của nhà nước là
rất quan trọng để tạo ra những quyết định thông suốt và định hình một tương lai
phồn thịnh và công bằng.

11
12
 TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.Hiến pháp CHXHCN Việt Nam 2013.

2.Thư viện pháp luật.
3. luatminhkhue.vn.
4. Giáo trình PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG.

13