NHỮNG CÂU HÁT DÂN GIAN VỀ VẺ ĐẸP QUÊ HƯƠNG

I. Tìm hiểu chung:

1. Thể thơ: lục bát

- Là thể thơ có từ lâu đời, mỗi cặp câu lục bát gồm một dòng 6 tiếng và một dòng 8 tiếng.

- Đặc điểm:

+ Ngắt nhịp: ngắt nhịp chẵn, 2/2/2, 2/4/2, 4/4...

2. Thể loại: Ca dao là lời thơ trữ tình dân gian, thường có sự kết hợp với âm nhạc khi diễn
xướng, được sáng tác nhằm diễn tả thế giới nội tâm của con người.

3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm.

4. Giá trị nội dung: Các câu hát dân gian về vẻ đẹp quê hương diễn tả tình cảm tự hào của tác
giả dân gian về vẻ đẹp non sông quê nhà của dân tộc.

5. Giá trị nghệ thuật:

- Liệt kê các địa danh,…

- Ngôn ngữ gần gũi với sinh hoạt, giàu hình ảnh.

- Sử dụng lối hỏi đáp.

II. Tìm hiểu chi tiết:

1. Bài 1: Vẻ đẹp của kinh thành Thăng Long

- Liệt kê ba mươi sau phố phường Long Thành. → Cuộc dạo chơi, thăm thú Hà Nội xưa với
niềm tự hào.

- Phồn hoa, phố giăng mức cửi, đường quanh bàn cờ: Hà Nội đông đúc, nhộn nhịp, náo nhiệt,
quanh co lắm lối.
- Người về nhớ cảnh ngần ngơ: Tình cảm lưu luyến của nhân vật trữ tình khi phải rời xa nơi
đây.

→ Vẻ đẹp của kinh thành Thăng Long được gợi qua ba mươi sáu phố phường với niềm tự hào
và tình cảm lưu luyến khi phải xa rời Long Thành.

2. Bài 2: Vẻ đẹp truyền thống đánh giặc ngoại xâm

- Sông sâu nhất: Bạch Đằng bởi ba lần giặc đến, ba lần giặc tan.

- Núi cao nhất: Lam Sơn bởi nơi đây Lê Lợi phất cờ khởi nghĩa chống quân Minh thành công.

→ Qua lối hỏi – đáp của chàng trai và cô gái, ta thấy được niềm tự hào, tình yêu quê hương
bộc lộ qua vẻ đẹp về truyền thống giữ nước của dân tộc.

3. Bài 3: Vẻ đẹp vùng đất Bình Định

- Điệp từ có + liệt kê:

+ Núi Vọng Phu gợi đến một câu chuyện cổ tích ca ngợi lòng thủy chung, son sắt của người phụ
nữ.

+ Đầm Thị Nại mang dấu tích lịch sử, lừng lẫy chiến công của nghĩa quân Tây Sơn.

- Món ăn: canh bí đỏ nấu với nước dừa.

→ Vẻ đẹp của vùng đất Bình Định qua cảnh sắc thiên nhiên, vẻ đẹp của lòng chung thủy, son
sắt của người phụ nữ, vẻ đẹp của món ăn dân dã.

4. Bài 4: Vẻ đẹp vùng Đồng Tháp Mười

- Tiếng gọi da diết: Ai ơi → Tự hào về vẻ đẹp nơi đây.

- Điệp từ sẵn: Sự giàu có mà thiên nhiên ban tặng cùng với công lao chăm chỉ của người nông
dân.

=> Vẻ đẹp của vùng Tháp Mười qua sự trù phú của cá tôm, lúa.

III. Tổng kết:

1. Giá trị nội dung: Các câu hát dân gian về vẻ đẹp quê hương diễn tả tình cảm tự hào của tác
giả dân gian về vẻ đẹp non sông quê nhà của dân tộc.

2. Giá trị nghệ thuật:

- Liệt kê các địa danh,…

- Ngôn ngữ gần gũi với sinh hoạt, giàu hình ảnh.

- Sử dụng lối hỏi đáp.