Republic of the Philippines

Department of Education
REGION I
SCHOOLS DIVISION OFFICE I PANGASINAN
Bayambang 1 District
BAYAMBANG CENTRAL SCHOOL

I. Layunin:
Sa loob ng 50- minutong talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
A. Natutukoy ang mga sanhi at bunga sa pangungusap
B. Naipapaliwanag ang sanhi at bunga ng mga pangyayari; at,
C. Nakakagawa ng dayagram ng ugnayang sanhi at bunga mula sa
tekstong nabasa o napakinggan.(F5PN-IV-a-d-22)

Kooperasyon

II. Paksa
Paggawa ng Dayagram ng Ugnayang Sanhi at Bunga.
Sanggunian
Most Essential Learning Competencies p.164 Agarrado, Patricia Jo C., et.al.
Alab Filipino 5, p. 75, 90 Lalunio, Lydia P., Ph.D. at Ril, Francisca G. Hiyas sa
Wika at Pagbasa 4, p. 113, 122-123 Belvez, Paz M. Landas sa Pagbasa 6, p.
148-149
https://ph-static.z-dn.net/files/da5/a8ea14409d0665c79f9fc474d440d781.pdf
Materials
Pictures, PPT presentation, chart and laptop for the presentation of the lesson

III. Procedure
A. Drills
Punan ang nawawalang letra sa loob ng
kahon upang mabuo ang salitang
inilalarawan sa bawat bilang. Gumawa ng
sariling pangungusap upang ilarawan ang
mga salitang nabuo.
Walang dumi o mantsa.
1. Walang dumi o mantsa.
M L N I
M L N I
Pagpunta o pagbisita sa sa magagandang
2. Pagpunta o pagbisita sa sa magagandang
lugar.
lugar.
P M A M S A L
P M A M S A L
Pag-awas ng tubig sa isang lagayan
3. Pag-awas ng tubig sa isang lagayan
U M A P W
U M A P W
Natatakot sa anumang mangyari.
4. Natatakot sa anumang mangyari.
N N G G A M B
N N G G A M B
Paggawa ng isang aksyon sa isang bagay
5. Paggawa ng isang aksyon sa isang bagay
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION I
SCHOOLS DIVISION OFFICE I PANGASINAN
Bayambang 1 District
BAYAMBANG CENTRAL SCHOOL

K M L S K M L S
B. Preliminary Activities
1. Balik- aral

2. Pagganyak
May konek?

Mayroon akong ipapakitang mga

larawan sa inyo at inyo itong tutukuyin
kung ito ba ay magkaugnay o
konektado ang dalawang larawan. Itaas
ang dalawang kamay kung ito ay
konektado at itaas ang kanang kamay
kung hindi ito konektado.

Maliwanag ba? Opo ma’am.

Unang larawan.

May konek o walang konek? Meron po.

Tama! Ano ang ugnayan ng

dalawang larawan? Nagtanim po sila ng puno at kanila
itong inalagaan kaya naman ito ay
namunga.

Magling!
Pangalawang mga larawan.
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION I
SCHOOLS DIVISION OFFICE I PANGASINAN
Bayambang 1 District
BAYAMBANG CENTRAL SCHOOL

Mayroon ba itong koneksyon?

Tama! Ano naman ang koneksyon
ng mga larawang ito sa isat isa?
Magaling! Sunod naman na mga
larawan.
Opo.
Ang pagtatapon ng basura sa ilog
ay puwedeng maging sanhi ng
pagbara ng daluyan nito at
puwede ring makaapekto sa mga
isda.

May koneksyon o wala?

Wala po, teacher.
Wala. Tama.
Bakit niyo naman nasabi na wala
itong koneksyon?
Dahil salungat ang naging resulta
ng pangalawang larawan sa
unang larawan.
Mahusay mga bata! Bigyan ninyo
ang inyong mga sarili ng limang
bagsak.

C. Paglalahad
Batay sa ginawa nating aktibidad,
ano sa palagay ninyo an gating
tatalakayin ngayong araw?
Patungkol po sa sanhi at bunga ng
isang pangyayari.

Magaling! Ang ating tatalakayin

ngayong araw ay patungkol sa
paggawa ng dayagram ng ugnayang
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION I
SCHOOLS DIVISION OFFICE I PANGASINAN
Bayambang 1 District
BAYAMBANG CENTRAL SCHOOL

sanhi at bunga sa napakinggan o

nabasang teksto.
D. Pagtatalakay ito ay tumutukoy sa pinagmulan o
dahilan ng isang pangyayari.
Ano ang ibig sabihin ng sanhi?

Ito ang resulta, epekto, kinalabasan o

Tama! Ano naman ang ibig sabihin ng dulot ng pangyayari.
bunga?

Mahusay!

Activity 1
Ating basahin ang maikling kuwento.

Ang Batang si Juan

Isang araw, si Juan ay sinabihan ng

kanyang Ina na mag dala ng payong
sapagkat nagbabadya ang ulan dahil sa
sa makulimlim na kalangitan ngunit
dahil sa pagmamadali ni Juan ay hindi
niya inintindi ang bilin ng kanyang ina,
at dali-daling nagtungo palabas.
Habang naglalakad si Juan, mga ilang
metro na ang nilakad mula sa kanilang
bahay ay biglang bumuhos ang
malakas na ulan at nabasa siya. Wala
siyang dalang payong panangga sa
ulan kaya naman dali-dali itong
tumakbo palayo at sumilong. Sa huli
matapos ang araw, umuwi si Juan ng
nilalagnat dahil siya ay nabasa ng ulan.

Mula sa ating binasang kuwento,

maaari ba kayong magbigay ng isang 1. Sinabihan si Juan ng kanyang ina
pangyayari sa kuwento na kung saan na magdala ng payong, sapagkat
mayroon itong sanhi at bunga? nagbabadya ang ulan dahil sa
makulimlim na kalangitan.

2. Dahil sa pagmamadali ni Juan ay

hindi niya na inintindi ang bilin ng
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION I
SCHOOLS DIVISION OFFICE I PANGASINAN
Bayambang 1 District
BAYAMBANG CENTRAL SCHOOL

kanyang ina.

3. Bumuhos ang malakas na ulan at

nabasa siya dahil wala siyang
dalang payong.

4. Matapos ang araw, umuwi si

Juan ng nilalagnat dahil siya ay
nabasa ng ulan.

Mahusay!

Activity 2
Ngayon naman ating basahin ang
tekstong ito at Pagtambalin ang mga
pangyayari na nagpapakita ng sanhi at
bunga ayon sa binasa.

Pangalagaan ang Tubig

Mahalaga ang tubig sapagkat ito ay

lubhang kailangan ng tao, hayop, at
maging halaman. Ang tubig na malinis
ay nagbibigay buhay sa atin kaya’t hindi
ito dapat sayangin. Kapag umuulan,
ang tubig ulan ay dapat sahurin upang
magamit itong panlaba, pampaligo at
iba pa. Dapat nating gamitin ang tubig
sa wastong paraan. Kailangan laging
impukin ito nang hindi tayo maubusan.
Ipagawa ang mga sira at tumutulong
gripo nang hindi masayang ang tubig.
Kung naghuhugas ng plato at mga
pinagkainan, gumamit ng palanggana
nang hindi tuloy-tuloy ang daloy ng
tubig. Gumamit ng baso kung
nagsisipilyo.
1. b
2. d
Sanhi 3. c
____1. Mahalaga ang tubig 4. e
____2. Ang tubig na malinis ay 5. a
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION I
SCHOOLS DIVISION OFFICE I PANGASINAN
Bayambang 1 District
BAYAMBANG CENTRAL SCHOOL

nagbibigay buhay
_____3. Dapat sahurin ang tubig ulan.
_____4. Kailangan laging impukin ang
tubig.
_____5. Ipagawa ang mga sira at
tumutulong

Bunga
a. hindi masayang ang tubig
b. Ito ay kailangan ng tao, hayop, at
maging halaman.
c. Magamit itong panlaba,
pampaligo at iba pa.
d. Hindi dapat ito sayangin.
e. Nang hindi tayo maubusan

Activity 3
Ngayon naman, ating tukuyin sa bawat
pangungusap namay salungguhit kung
ito ba ay sanhi o bunga.
Bunga-sanhi
1. Umiiyak ang bata dahil
nawawala ang kanyang baon. Sanhi-bunga
2. Mahusay sumayaw si Karen
kaya siya ang nanalo sa
paligsahan Bunga-sanhi
3. Umuwi ng bahay si Lito dahil
naiwan niya ang kanyang pitaka . Sanhi-bunga
4. Malakas ang ulan kagabi kaya
bumaha sa lugar naming. Bunga-sanhi
5. Nag-aaral mabuti si Gigi
sapagkat gusto niyang maging
doctor.

Activity 4
Igugrupo ko kayo sa apat na pangkat at
bawat pangkat ay bibigyan ng kanya-
kanyang aktibidad.

Unang pangkat- ibigay ang sanhi o

bunga sa bawat sitwasyon sa loob ng
mga kahon.
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION I
SCHOOLS DIVISION OFFICE I PANGASINAN
Bayambang 1 District
BAYAMBANG CENTRAL SCHOOL

Nag-aaral ng mabuti si Alex.

Pinaglalaruan ng
Nakababatang kapatid
niya ang posporo

nahuli siyang
pumasok sa
kanyang klase

Pangalawang pangkat- Pagtambalin

ang sanhi sa hanay A sa angkop na
bunga sa hanay B. Isulat lamang titik ng
tamang sagot sa patlang sa hanay A

A
___1. Tumingin ako sa kanan at kaliwa
ng daan. 1. B
___2. Tinapos ni Ramon ang kanyang 2. E
mga takdang-aralin. 3. D
___3. Nagtulungan kami. 4. A
___4. Napakainit ng panahon. 5. C
___5. Hindi nag-aral si Danny.

B
a. Kinansela ng DepEd ang mga
klase.
b. Nakatawid ako ng maayos.
c. Mababa ang nakuha nyang
marka sa pagsusulit.
d. Madali naming natapos ang
Gawain.
e. Pinayagan siyang maglaro sa
labas ng bahay.

Pangatlong pangkat- bilugan ang

sanhi sa bawat pangungusap.
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION I
SCHOOLS DIVISION OFFICE I PANGASINAN
Bayambang 1 District
BAYAMBANG CENTRAL SCHOOL

1. Hindi naplantsa ni Janet ang

kanyang uniporme dahil nawalan 1. Nawalan sila ng kuryente
sila ng kuryente. 2. Nakalimutan ni kyle ang
2. Dahil nakalimutan ni Kyle ang kaniyang ID
kaniyang ID, bumalik siya sa 3. Basa ang sahig
bahay. 4. Naiwang nakabukas ang gate
3. Basa ang sahig kaya nadulas si 5. Mataas ang kaniyang lagnat
Albert.
4. Nakalabas ang tuta kasi naiwang
nakabukas ang gate.
5. Hindi pumasok sa eskuwelahan
si Jenny dahil mataas ag
kaniyang lagnat.

Ikaapat na pangkat- guhitan ang

bunga sa bawat pangungusap.

1. Pumunta sila sa hapag kainan

dahil nakahanda na ang pagkain. 1. Pumunta sila sa hapag kainan
2. Uhaw na uhaw si gilbert kung 2. Uminom siya ng maraming tubig
kaya’t uminom siya ng maraming 3. Pinakain ang alagang aso
tubig. 4. Itinakbo sa ospital
3. Pinakain ko ang alagang aso mo 5. Bumangga ito sa poste.
dahil kanina pa ito tumatahol.
4. Itinakbo sa ospital ang babae
dahil nahimatay siya sa pagod.
5. Nawalan ng preno ang jeep kaya
bumangga ito sa poste

E. Paglalahat

Ano ulit ang ibig sabihin ng sanhi? ito ay tumutukoy sa pinagmulan o

dahilan ng isang pangyayari.
Magaling!

Ano naman ang bunga? Ito ang resulta, epekto, kinalabasan o

dulot ng pangyayari.
Mahusay!

Bakit mahalaga ang pagtukoy sa sanhi Mahalaga ang pagtukoy sa sanhi at

at bunga sa isang pahayag? bunga sa isang pahayag upang
malaman kung saan nanggaling ang
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION I
SCHOOLS DIVISION OFFICE I PANGASINAN
Bayambang 1 District
BAYAMBANG CENTRAL SCHOOL

nangyari at para malaman kung ano ang

kahihinatnan ng pangyayari.

F. Paglalapat
Ating subukin ang inyong natutunan
patungkol sa ating tinalakay ngayong
araw. Gumawa ng isang dayagram na
nagpaapkita ng ugnayan ng sanhi at
bunga ng isang pangyayari.

Halimbawa:

BUNGA

BUNGA SANHI BUNGA

BUNGA

IV. Pagtataya

Panuto: Buuin ang dayagram ng pangyayaring nagpapakita ng ugnayang sanhi at

bunga. Piliin ang titik ng tamang sagot.
 Republic of the Philippines
Department of Education
REGION I
SCHOOLS DIVISION OFFICE I PANGASINAN
Bayambang 1 District
BAYAMBANG CENTRAL SCHOOL

V. Takdang-Aralin

Magbigay ng limang (5) pangungusap na may sanhi at bunga ng isang pangyayari.

Guhitan ang sanhi at bilugan ang bunga nito.

Inihanda ni:

Carmela V. Ding
Gurong nagsasanay
Inihanda kay:

Ms. Kristin Alyssa P. Paningbatan

Gurong Tagapagsanay