Clonorchis sinensis, Cobbold, 1857

MUÏC TIEÂU

1. Moâ taû hình daïng saùn tröôûng thaønh

2. Trình baøy chu trình phaùt trieån cuûa saùn laù gan nhoû
3. Neâu caùc taùc haïi cuûa saùn laù gan nhoû ñoái vôùi kyù chuû
4. Trình baøy phöông phaùp chaån ñoaùn vaø döï phoøng
beänh
Beänh saùn laù gan nhoû gaây ra bôûi caùc loaøi saùn:
- Clonorchis sinensis
- Opisthorchis viverrini
- Opisthorchis felineus
ÔÛ mieàn Baéc VN ña soá nhieãm Clonorchis sinensis
ÔÛ khu vöïc mieàn Trung: Bình Ñònh, Phuù Yeân tæ leä
nhieãm Opisthorchis viverrini cao.
Saùn tröôûng thaønh:

- Màu ñoû nhaït, gioáng chieác laù, dài 1-2cm x 0,2-0,4cm

- Ñóa huùt mieäng lôùn hôn ñóa huùt buïng
- Thöïc quaûn daøi, manh traøng daøi ñeán taän cuoái ñuoâi
- Loã sinh duïc ôû tröôùc ñóa huùt buïng
- Tinh hoaøn phaân nhaùnh naèm sau buoàng tröùng
Tröùng:

– Nhoû, kích thöôùc 27×16 μm.

– Maøu naâu saãm
– Coù naép loài, ñoái dieän coù gai
nhoû
– Tröùng coù phoâi ngay luùc sinh
 Sán trưởng thành Trứng theo phân ra
(ống dẫn mật ) ngoài gặp nước
3 – 4 tuaàn
Ngöôøi ăn caù soâùng coù chöùa Nở ra AT LÔNGTƠ
haäu AT (miracidium)

Chui vào Ốc Bythinia

HẬU AT
(metacercaria)
BÀO TỬ NANG
(Sporocyst)

AT ñuoâi baùm vaøo caù nöôùc ngoït

thuoäc hoï Cyprinidae Redia 1, Redia 2 Ốc Bythinia

Rời ốc, bơi vào ATđuôi

trong nước (cercaria)
Ốc Bythinia
Caù thuộc họ Cyprinidae
• Phoå bieán ôû nhöõng nôi thích aên goûi caù nhö ôû caùc nöôùc
Chaâu AÙ: Trung Quoác, Nhaät baûn, Trieàu Tieân, Laøo, Thái
Lan, Đài Loan
• Mieàn Baéc VN, tæ leä nhieãm 3-30% tùy từng nơi, do C.
sinensis
• Miền Trung, Phú Yên, Bình Định: 15,2-36,9%, do O.
viverrini
• Nhieãm ít : khoâng trieäu chöùng, tình côø phaùt hieän phaân phaùt hieän
• Nhieãm nhieàu:
✓ Giai ñoaïn khôûi phaùt : roái loaïn tieâu hoùa, oùi möûa, tieâu chaûy, taùo
boùn, chaùn aên, nổi mẩn kèm tăng BCTT
✓ Giai ñoaïn toaøn phaùt : gan to, cöùng, ñau, oáng daãn maät söng,
vaùch daày leân gaây taét maät, öù maät, vaøng da→ thieáu maùu, gan bò
xô hoùa, huyeát aùp taêng vaø ngöôøi beänh suy kieät daàn roài cheát.
✓ Tröôøng hôïp saùn laïc choå ñeán oáng tuïy gaây vieâm oáng tuïy
• Laâm saøng:
✓ Thoùi quen aên goûi caù
✓ Gan to, cöùng, ñau
✓ Baïch caàu toan tính taêng 15 – 20%
• Xeùt nghieäm:
✓ Tìm tröùng trong phaân hay dòch huùt taù traøng, tröùng
xuaát hieän trong phaân raát sôùm sau 1 thaùng nhieãm ñaõ
thaáy tröùng trong phaân maø trieäu chöùng laâm saøng chöa
roû
✓ Chaån ñoaùn mieãn dòch: KN laø chaát laáy töø saùn
- Flubendazol (Fluvermal):
Ngöôøi lôùn: 2vieân/ngaøy trong 7 ngaøy
- Praziquantel (Biltricide):
30 mg/kg x 2laàn/ngaøy trong 3 ngaøy
• Tuyên truyền, giáo dục sức khỏe về phòng chống bệnh
cho cộng đồng
• Vệ sinh môi trường: diệt ốc trung gian truyền bệnh,
quản lý và xử lý phân hợp vệ sinh, không đại tiện
xuống ao
• Vệ sinh ăn uống: không ăn cá sống dưới mọi hình thức